\id ROM - Dangaleat \rem Première ébauche faite à Mongo en 2010 par Jonathan. Revisé en fevrier2011 par Fred, Nassara, Jonathan, Laurent et Dianne. Vérifié par Jacqueline en Mars 20011 a Ndjamena. \h Roomen \toc1 Maktumne taat Pool siirtu ɗo gee ku Room \toc2 Roomen \toc3 ROM \mt1 Roomen \mt2 Maktumne taat Pool siirtu ɗo gee ku Room \imt1 Pile ka kaawor \ip Ŋa Pool kat siirit maktumne-an ɗo kretiyenna kuuk goy ɗo geeger ka Room. Ŋa siirit ɗo wiktin taat ŋa ɓaayiy martaw ta subbiŋkar. Ŋa raka iyin Kabarre ta Gala ɗo darrico. Pool gaaraat garaaney a gee okin̰co kuuk ɗo adiy ka kiɗar gin zunuubinna. Kar Buŋ gay elgiigu, ya ŋu Yuudinna wala ŋu Yuudinnaɗo. Ka seener, Iisa Masi mat ɗo bi kan̰co. Ampaa ko, gee okin̰co kuuk aamin loci, Buŋ yaa jilin̰co, ŋaa ginin̰co ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji. Jile ŋaar-ak, Buŋ berig maala bal kapuune ɗo geemir ho iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi, ŋuu n̰ume iŋ Iisa Masi. \c 1 \s1 Ooy ta awalle \p \v 1 Ŋa nun Pool, gay riyor ka Iisa Masi kat siiraat maktumne-anta. Buŋ ko kolintu a naa kuuniye *paliine ho ŋa doɓintu a naa gaarin Kabarre ta Gala ta Buŋdi. \v 2 Ta taar ko taat Buŋ kaawtu min awalle iŋ biŋka ku nabiinnar a ŋaate n̰aaminti. Kaaw-at, ŋu siirit ɗo Kitamner. \v 3-4 Ta kaawa ɗo bi ka Roŋji Iisa Masi, ŋaar ko *Rabbinte. Ɗo bi ka ween̰ji kaak ɗo duniiner, ŋa min tamba ta sultan Dawuud. Kar iŋ Ruwwin ta Buŋdi gay, min ŋa nooytu min ɗo muuti, ŋu gaariig iŋ gudurre kadar ŋa Roŋ ka Buŋdi. \v 5 Iŋ Iisa Masi, Buŋ barkiyintu nu kuuniytu paliine a naa jaalin̰ siŋ ku Iisa kuwa ho min ɗo darrinay okin̰co, naa iyin̰ gee dakina kuuk yaa aamine loci ho yaa karmiyin kaawoy. \v 6 Kuŋ oki min gee-aku, kuŋ kuuk Buŋ\f + \fr 1:6 \ft ‛kuŋ kuuk Buŋ koliŋko’ : Ɗo Kitamne taat ŋu jiptitu iŋ nassarin̰ca, gee daarin̰ jiptit kaaw-an a ‛kuŋ kuuk Iisa Masi koliŋko’.\f* koliŋko a kuu gine geen̰ji ku Iisa Masi. \v 7 Nu siiraako ɗo kuŋ kuuk goy ɗo geeger ka Room, kuŋ okiŋko kuuk Buŋ elgiiko ho ŋa koliŋko a kuu kuuniye geen̰ji. Tatte Buŋ iŋ *Rabbinte Iisa Masi yaako barkiyiŋko ho yaako iye aapiye. \s1 Martaw taat Pool rakiy ɓaa Room \p \v 8 Awalle-ak, naa delen̰ ja barkin ɗo Buŋdi iŋ siŋ ku Iisa Masi ɗo bi kaŋko okiŋko, asaan ɗo duniin okintiti, gee kaawa ɗo bi ka imaanko. \v 9-10 Ay wiktin taat nu inda Buŋ, nu rawatɗo biko. Ɗo taar-an, Buŋ meen̰ji oki saadiner, ŋaar kaak nu ginaaji riy ta gaare Kabarre ta Gala ɗo bi ka Roŋji iŋ gelbin rakki. Ŋa iban kadar nu inda doo ɗo salaaner a ya ŋa ooye, ŋaadu pile botol, nu ɓaako taliŋko. \v 11 Ka seener, nu gin niyin dakina a nu ɓaako taliŋko. Ansi-ak, naako iyin̰ maan kaak Ruwwin ta Buŋdi beriidu a ŋaako ɗeŋriŋko ɗo imaanko. \v 12 Pak taar-an oki, nu rakiy ɓaa taliŋko-ak a paa kat, ginte iske benannite ɗo imaan taat n̰uminte okinte iŋ Iisa Masi. \p \v 13 Gem kol siŋtay, nu raka kuu ibine ɗo kaƴko kadar dees dakina, nu icgiy niyine a nu ɓaako taliŋko. Kar gay, yoo diŋka, Buŋ baldu pile misa botol. Nu raka kadar riyor taat naa gine ɗo ɗatikko-at yaa ɓaa iŋ uŋti ar kaak ta gintu ɗo darrinay ku pey. \v 14 Riy taat Buŋ beriidu-at a naa gaarin Kabarre ta Gala ɗo gee okin̰co. Naa gaarin ɗo ŋuur kuuk kaƴco pile\f + \fr 1:14 \ft ‛kaƴco pile’ : Anne-aŋ, Pool kaawa ɗo bi ka Grekna iŋ kuuk Greknaɗo. Awalle-ak, Grekna tala ziŋkico a ŋuur di gee kuuk iban goye ka duniiner kaak taɓ. Kar gee okin̰co kuuk pey gay, ŋu talaagu ar ŋu geenno.\f* iŋ kuuk kaƴco ɗibire. Naa gaarin ɗo ŋuur kuuk iban gamna iŋ kuuk ibanno. \v 15 Ɗo bi ŋaar-ak ko, nu rakiy ɓaa gaarin Kabarre ta Gala ɗo kuŋ kuuk goy ɗo geeger ka Room oki. \s1 Gudurre ta Kabarre ta Gala \p \v 16 Nu gaara Kabarre ta Gala bal sokan̰. Ka seener, taar ko gudurre ta Buŋdi taat ŋa jiliy ay gem kaak aamin ɗo Iisa Masi, ŋuur kuuk *Yuudinna ja, kar kat kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 17 Asaan iŋ Kabarre-at, Buŋ gaara maman gee yaa goye iŋ botol ɗo uŋji. Ŋu goyiy iŋ botol-ak, illa iŋ imaan, min ɗo teesindi yoo ɗo gaasindi. Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Gem kaak jaawa iŋ botol yaa goye ɗo saan ta imaanji. »\f + \fr 1:17 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Habakuuk 2.4.\f* \s1 Zunuubinna ku gee kuuk Yuudinnaɗo \p \v 18 Buŋ gaarit dapin̰koy min kuwa ka samaaner ɗo zunuubinna okin̰co ku geemir iŋ ginin̰co kaak ŋu giniy bal botol. Iŋ gamin ku samaanno-ak, ŋu ticiit seen ta Buŋdi. \v 19 Buŋ gaarit dapin̰koy loco, asaan ka seener, ŋu iban waraŋ gamin kuuk ŋuu gedire ibine ɗo bi ka Buŋdi. Gamin-ak, Buŋ meen̰ji kat gaarcogu. \v 20 Asaan min Buŋ kilgiyiit duniine, gamin ku Buŋdi kuuk gee talgigɗo ar gudurrey, Buŋnuwiy, gee gedar ibinin̰co min ɗo riy taat ŋa giniyo ya ŋu pakiraaco. Ŋaar-ak, gee ginno botol taat ŋuu imile kaƴco. \v 21 Ŋu ginno botol-ak, asaan iŋ ibinin̰co kaak ŋu ibingig Buŋ-ak oki, ŋu poocji bere horoomine ho dele ka barkiner taat kuuniy loci. Kar gay, ŋu jage nam ŋu pakira ɗo gamin kuuk gaaygigɗo iŋ maanna ho ŋu rasiit gondikaw un̰jitu ɗo gelbinco kaak jookum-aka. \v 22 Ya loco-ak, ŋu gaara ziŋkico ɗo uŋco ka geemir a ŋu gin ilim. Kar sando, ŋu oliyay. \v 23 Ampaa ko, ŋu rasiig abdiye ka Buŋ kaak matɗo ho gin *darjine a ŋuu abdiye gamin kuuk maaniico di siytu. Gamin-ak, ŋu waƴa ar ɗiiɗi, wal gamin kuuk asin̰co pooɗi, wal kuuk poypiya poypiye, wal gemo. Kar gem gay, ŋaar asa maten di. \p \v 24 Ɗo saan taar-an ko, Buŋ rasiig ŋu giniy gamin ku ginindiɗo uudin taat gelbinco rakiy di. Ŋa rasiigu, ŋu nigtu ziŋkico ku maaniico iŋ gamin ku sokan̰. \v 25 Ŋu makit seen ta Buŋ iŋ raadine. Ŋu rasig abdiye iŋ gine ka riyor ɗo Buŋ kaak kilgiyig gamin okin̰co, kar gay, ŋu abdiya gamin kuuk ŋa kilgiytu di, ho ŋu gina riy loco. Kar sando, ŋa Buŋ kat gee oziliy elgin iŋ elgina ! *Aamin. \p \v 26 Ɗo saan taar-an ko, Buŋ rasiig ŋu giniy gamin ku sokan̰ kuuk gelbinco elgiyo : daaɗi weƴɗo iŋ miday, illa ŋu bariya ziŋkico daaɗi. \v 27 Miday oki gina pa, ŋu weƴɗo iŋ daaɗi. Gelbinco kaak samaanno n̰aamiig a illa ŋuu bariye ziŋkico miday. Ŋu gina gamin ku sokan̰ benannico ho ampaa ko, iŋ gamin kuuk ŋu giniy-ak, ŋuur maaniico gasiit kat tan̰co. \p \v 28 Uudin taat ŋu pooc ibinin̰ Buŋ, ŋa rasiig iŋ pikirrico taat jookum-ata ho ansii ko, ŋu giniy gamin kuuk gee gingigɗo. \v 29 Gee ŋuur-ak, gelbinco miin iŋ ay biyaw ta gamin ku gallo : gamin kuuk iŋ botilcoɗo, kuuk samaanno, ele ka gamin ku geemir ho motol. Gelbinco miin iŋ hasuudinaw, dee ka geemir, giɗuwa, tee ka geemir iŋ neendaw ho gamin ku pey kuuk arro. Ŋu diya raadin ɗo geemir \v 30 ho ŋu osa gee. Ŋu adin ku Buŋdi, ŋu is biŋka, ŋu ɗapal ho ŋu dela goŋguminco. Ŋu imila gamin kuuk jookumo min ɗo kaƴco kuuk gee bal talin̰ ƴiriy rakki. Ŋu karmiygigɗo aginiyco. \v 31 Pikirrico bal baati ho ŋu necgitɗo kaawco. Ŋu ello gee ho ŋu tallo amindaw ta geemir. \v 32 Ŋu ibingit tam seriin ta Buŋdi taat kaawa a gee kuuk ginaag gamin-aŋ, tan̰co-at, illa muutu. Kar iŋ taar-at oki, ŋu goy di ginaag gaminco-aku, ho pey, ŋu ozilaag ŋuur kuuk gina gamin ar ŋuur-aŋku. \c 2 \s1 Ɗukume ka seriin ta Buŋdi \p \v 1 Kiŋ kaak gina zin̰ a ki gay ɗukume seriiner, ya ki waa oki, ki ginno botol taat kii imile kaan̰. Paa ko, wiktin taat ki ɗukuma seriin ɗo gem ka pey, bin̰ ka meen̰ji di diyaaciŋ, asaan kiŋ oki gina jookumo ar ŋaara. \v 2 Gi iban kadar Buŋ ɗukumaaco seriin iŋ botilti ɗo ŋuur kuuk gina gamin kuuk jookum-aku. \v 3 Kiŋ kaak ɗukuma seriin ɗo geemir ɗo gamin ku jookumo kuuk ŋu giniyo, kar kiŋ meen̰jiŋ oki ginaagu, ki pakira a kii pake min ɗo seriin ta Buŋdi walla ? \v 4 Selliŋkaw ta Buŋdi taat dakina, ki ginaat bees walla ? Subirruwiy ho dalulluwiy, ki ginaag ar maan kaak maala walla ? Ki ibanno kadar Buŋ ginaaji selliŋkaw a kii ibinin̰ nigin̰jiŋ ho kii jipte goyin̰jiŋ walla ? \v 5 Kar gay, ɗeŋginan̰ amil lawa ho ki pooc jiptin̰ goyin̰ji. Paa ko, ki meen̰jiŋ di iytu omaayin yaarko ɗo kaan̰ ɗo ƴiriy taat Buŋ yaa gaarin dapin̰koy. Ɗo ƴiriy taar-at, Buŋ yaaco ɗukume seriin ɗo geemir iŋ botilti \v 6 ho ay gem di, ŋaaji kappiyin hagin ta riy taat ŋa gintu. \v 7 Ɗo ŋuur kuuk zeeɗa gine selliŋkaw a Buŋ yaaco bere *darjine, horoomine ho goye ka gaasɗo gay, Buŋ yaaco berin̰ goye-aka. \v 8 Kar gay, gee daarin̰ bariya gamin kuuk galco di, ho ampaa ko, ŋu poociit seen ta Buŋdi, ŋu rasiig ziŋkico ŋu un̰jiy ɗo gamin kuuk iŋ botilcoɗo. Ɗo gee ŋuur-ak, Buŋ yaa paayin dapin̰koy taat ŋa dapin̰iico aale. \v 9 Ka seener, ɗo ŋuur kuuk gina jookum gay, Buŋ yaa taaɓiyin̰ ko taaɓiye. Taaɓin taar-at yaa gasin̰ ja *Yuudinna, ŋuur kuuk dorit kaaw ta Buŋdi awalle, ho taa gasin̰ ŋuur kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 10 Kar ɗo ŋuur kuuk gina selliŋkaw gay, Buŋ yaaco bere darjine, horoomine ho ŋaaco iye aapiye. Gamin-aŋ, Buŋ yaa berin̰ ja ɗo Yuudinnar, ŋuur kuuk dorit kaaw ta Buŋdi awalle, ho ŋaa berin̰ ɗo ŋuur kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 11 Asaan Buŋ, ŋaar eerro gee. \p \v 12 Gee okin̰co kuuk gina zunuubinna ho ibingigɗo *gaanuun kaak Muusa siirtu yaa mate bal seriin taat gaanuun-ak yaaco ɗukume. Kar ŋuur okin̰co kuuk gina zunuubinna ho kuuk ibingig gaanuun gay, ŋuuco ɗukume seriin iŋ gaanuun-aka. \v 13 Asaan gee kuuk cokiyaag gaanuun iŋ ɗeŋginco di, Buŋ talgigɗo a ŋu goy iŋ botol ɗo uŋji, illa ŋuur kuuk karmiyaaga. \v 14 Gee kuuk Yuudinnaɗo, ŋuur ibingigɗo gaanuun ka Muusa. Kar sando, ŋu ibingig ɗo gelbinco maan kaak kuuniy iŋ gaanuun. Ampaa ko, werin daarin̰, ŋu giniy maan kaak gaanuun kaawtu, asaan gaanuun-ak goy ɗo gelbinco. \v 15 Ampa-ak, ŋu gaara kadar maan kaak gaanuun kaawtu-ak, ar Buŋ diyig ɗo gelbinco. Pikirrico oki gaara pa, asaan ya ŋu gina taat jookumo, ta aditco ku maaniico di yaaco diye kaawo. Ho ya ŋu gina taat samaan gay, taar di oki yaa imilin̰co. \v 16 Gamin okin̰co-aŋ yaa bayne ɗo ƴiriy taat Buŋ yaa ɗukume seriine. Uudin taat nu gaariy Kabarre ta Gala, ɗo ƴiriy taar-at, Buŋ yaa ɗukume seriin iŋ botol ta Iisa Masi ɗo gamin okin̰co kuuk gee cigiltu ɗo gelbinco. \s1 Yuudinna iŋ gaanuun ka Muusa \p \v 17 Kar kiŋ kaak kaawa a ki *Yuudin̰ce, ki diya gelbinen̰ ɗo *gaanuundi ho ki ɗapiliy a ki gem ka Buŋdi. \v 18 Ɗo tan̰jiŋ a ki ibingit taat Buŋ rakiyo ho iŋ ɓilde kaak ki gastu min ɗo gaanuundi, ki iban doɓe taat samaane. \v 19 Ki tala zin̰ a ki nec ɗaan̰e noolna. Ki pakira a kiŋ portikaw taat yaa ceerin̰ ŋuur kuuk goy ɗo gondikor. \v 20 Ki pakira a ki nec ɓilde gee kuuk kaƴco ɗibire iŋ ŋuur kuuk ar koogina ɗo imaandi, asaan kiŋ pakira kadar iŋ gaanuun, ki gin ibine kaak taɓ ho iŋ seen ta Buŋdi okintiti. \v 21 Ansi-ak, kiŋ ɓilda kat gee ku pey, kar maa di ki ɓildigiyɗo zin̰ ka meen̰jiŋ ? Kiŋ di a « dakoŋ kokinenno », kar maa di kiŋ gay kokiniyo ? \v 22 Kiŋ di a « mitko iŋ daatko, ŋuu kokinenno kara », kar maa di kiŋ gay kokiniy daaɗi ? Kiŋ ƴilaag buŋnay, kar maa di ki kokiniy gamin kuuk ŋu bertu *satkin ɗo geriyco. \v 23 Kiŋ ɗapilaw ɗo bi ka gaanuun ka Muusa, kar maa di ki karmiygigɗo gaanuun-aka ? Ansi-ak, ki nigiig siŋ ku Buŋdi. \v 24 Ka seener, ɗo Kitamner, ŋu siir aman : « Ɗo bi kaŋkon di, gee kuuk Yuudinnaɗo nigiy biŋkico iŋ Buŋ. »\f + \fr 2:24 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 52.5.\f* \p \v 25 Ka seener, Buŋ kaaw a kuu *ɗukume seln̰o yaa gaare kadar ku geen̰ji. Ɗukume ka seln̰ol ŋaar-aŋ samaane ya ku karmiyaag gaanuun. Kar ya ku karmiygigɗo gay, ar ŋu balko ɗukume seln̰o. \v 26 Kar gay, ɗo gem kaak karmiyaag gaanuun, ya ŋu balji ɗukume seln̰o oki, Buŋ yaa talin̰ ar ŋa ɗukum ko seln̰o. \v 27 Ka seener, ŋu berkoŋ gaanuun ɗo pisiŋko ho ŋu ɗukumko seln̰o. Kar ya ku karmiygigɗo gaanuun, ŋaar kaak ŋu balji ɗukume seln̰o ho karmiyaaga-ak yaako ɗukume seriine. \v 28 Asaan Yuudin̰ce kaak taɓ, ŋu ibingigɗo min ɗo gamnay kuuk gee talaagu, ho ɗukume ka seln̰ol kaak taɓ oki, ŋu ibingigɗo min ɗo deley\f + \fr 2:28 \ft ‛deley’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛doloy’.\f*. \v 29 Kar Yuudin̰ce kaak taɓ, illa ŋu ibinaag min ɗo gelbiney, ho ɗukume ka seln̰ol kaak taɓ gay, ŋaar maan kaak Ruwwin ta Buŋdi giniy ɗo gelbin ka gemor, yampa, ŋa ŋaarro kaak ŋu siirtu ɗo gaanuundi. Yuudin̰ce kaak taɓ-ak gasɗo ozile min ɗo geemir, illa min ɗo meen̰ji Buŋ. \c 3 \p \v 1 Ampa-ak, *Yuudinnaw gay, galilti maa ? Ho ɗukume ka seln̰ol-ak gay, galiliy maa ? \v 2 Ka seener, galilco dakina ɗo ay maanna. Asaan awalle-ak, Buŋ iyig ja kaawnay ɗo Yuudinnar. \v 3 Ka seener, Yuudinna daarin̰ bal necin kaaw taat Buŋ kaawiico. Kar gay, taar-an yaaji toɗe ɗo Buŋdi ŋaa necin tan̰ji walla ? \v 4 Ha’a, toɗaajiɗo ! Ya gee okin̰co kaawa raadine oki, Buŋ, ŋaar gin seene. Ar kaak ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Gem kol *Rabbiney, min ɗo kaawon̰ di, \q2 gee ibinaaciŋ a ki ɓaa iŋ botol \q1 ho ɗo wer ka seriiner, kiŋ di nosiraw. »\f + \fr 3:4 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 51.6.\f* \p \v 5 Naako gaare maman gee daarin̰ pakiriyo. Gee-ak ɗiya aman : « Ka seener, ni jag min botol taat samaane. Kar gay, jaginni-ak gaayaag gee a ŋuu tale waraŋ kadar Buŋ gina ay maan iŋ botiliy. Ya jaginni gaayaag gee, maa di Buŋ yaa paayin dapin̰koy kaani ? » Gee-ak gin botol taat ŋu kaawe ampa walla ? \v 6 Ha’a, ginno. Ya Buŋ ginno ay maanna iŋ botiliy-ak, maman ŋaa gedire ɗukume seriine ɗo gee ku duniiner okin̰co ? \p \v 7 Kar gem ka pey yaa ɗiye aman : « Ka seener, nu raade. Kar gay, raadindu-ak gaayaag gee a ŋuu talin waraŋ seen ta Buŋdi. Ampaa ko, gee yaa ozilin̰ji gaay iŋ gaayo. Kar ya raadindu-ak kat n̰aamaag gee ŋu oziliy Buŋ, maa di, seriin ta Buŋdi yaan obindu ar gem kaak gin zunuubinna ? » \v 8 Kar ya kaaw-an kat samaane gay, maa di gi kaawiyɗo aman : « Gininte gamin kuuk samaanno a ŋuur kuuk samaane yaa amile minninco ? » Ka seener, gee daarin̰ osaan a nu meendu kat kaaw pa. Kar sando, ŋu raada di. Gee-ak, illa ŋuu gasin tan̰co. \s1 Ginno gem kaak ɓaa iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi \p \v 9 Iŋ taar-an gay, gii kaawe pey maa ? Ginte *Yuudinna, gi pakgig gee ku pey walla ? Ha’a, pakgigɗo. Nu gaarko min awalle kadar gee okin̰co un̰je kaƴco ɗo zunuubinnar, kuuk Yuudinna iŋ kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 10 Ar kaak ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Ginno gem kaak ɓaa iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, \q2 yoo rakki oki ginno. \q1 \v 11 Ginno gem kaak gin pikirre ta taɓ. \q1 Ginno gem kaak bariya botol ta Buŋdi. \q1 \v 12 Gee okin̰co amil min botol taat samaane \q2 ho okin̰co, pikirrico jag min seen ta Buŋdi. \q1 Ginno gem kaak gina selliŋkaw, yoo rakki oki ginno.\f + \fr 3:12 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 14.1-3 ho 53.2-4.\f* \q1 \v 13 Gee-ak, kaawin kuuk amila min ɗo korkorin̰co\f + \fr 3:13 \ft ‛korkorin̰co’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛korlin̰co’.\f* iya muutu. \q1 Lesisco imila kaawin ku caaciyindi \q1 ho biŋkico gay amila kaawin kuuk ar kop ta aalol.\f + \fr 3:13 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 5.10 ho 140.4.\f* \q1 \v 14 Min biŋkico-ak, amila suruupine iŋ kaawin ku ƴuutu.\f + \fr 3:14 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 10.7.\f* \q1 \v 15 Iŋ asin̰co kuuk caway-ak, ŋu gaɗgiy dee gee. \q1 \v 16 Ɗo ay botol taat ŋu aaɗiy-at, ŋu iya taaɓine iŋ nige ka werdi. \q1 \v 17 Ŋu bal ibinin botol ta aapiyer.\f + \fr 3:17 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 59.7-8.\f* \q1 \v 18 Ŋu ginno kolaw bat ɗo Buŋdi. »\f + \fr 3:18 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 36.2.\f* \p \v 19 Sando, gi iban kadar kaawin okin̰co kuuk ŋu siirtu ɗo *gaanuundi, ŋu siirig ɗo ŋuur kuuk gaanuun goy ɗo kaƴco. Paa kat, yoo gemo gasiyɗo botol taat ŋaa imile kaay. Seriin ta Buŋdi yaa obin̰ gee ku duniiner okin̰co, asaan okin̰co, ŋu nig ɗo uŋji. \v 20 Ansi-ak, Buŋ talaaɗo gemo a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji asaan ŋa karmiyaag gaanuun. Ka seener gay, gaanuun-ak, illa ŋa gaayaag gee a ŋu ibinin̰ zunuubinnico. \s1 Buŋ giniig gee goyiy iŋ botol ɗo uŋji iŋ imaan \p \v 21 Kar diŋ gay, Buŋ gaarte maman ŋa giniite gi goyiy iŋ botol ɗo uŋji. Ŋa giniite ansi-ak, ŋa balte gininte iŋ botol ta gaanuundi. Taar-an ar kaak gaanuun ka Muusa iŋ nabiinna kaawit ko min awalle. \v 22 Buŋ ginaag gee goyiy iŋ botol ɗo uŋji ɗo bi ka imaanco taat ɗo Iisa Masi. Ŋa giniy ampa-ak ɗo gee okin̰co kuuk aamin iŋ ŋaara. Gee okin̰co, ŋuur sawa di, \v 23 asaan okin̰co, ŋu gin zunuubinna, ho okin̰co, ɗatikco ɗukum iŋ Buŋ ka *darjiner. \v 24 Kar Buŋ gay, iŋ barkiney, ŋa ginaag gee goyiy iŋ botol ɗo uŋji, bal kapuune, iŋ jile kaak Iisa Masi jiliig gee min ɗo zunuubinnico. \v 25-26 Ar tamga kaak ŋu beriy *satkine ɗo saamiye ka zunuubinnar, Buŋ berig Iisa a ŋuur kuuk aamin iŋ ŋaara yaa gase saamiye ka zunuubinnico. Ampaa ko, Buŋ gaartu a ŋa ginaag ay maanna iŋ botiliy. Awalle, ŋa gin riy iŋ botilti wiktin taat ŋa ictu subirraw ho ŋa rasig gee kuuk gin zunuubinna bal seriine. Diŋ gay, Buŋ gaaraat pey riyoy taat iŋ botilti ho ŋa ginaag ŋaar kaak obit imaan taat ɗo Iisa Masi yaa goye iŋ botol ɗo uŋji. \p \v 27 Ampa-ak gay, waa kaak yaa ɗapile ? Ginno yoo waanna ! Waan ɗapiliyɗo-ak, asaan taat tiyaw ɗo uŋji ka Buŋdi-at, ta riyɗo taat gi giniyo, kar gay, illa imaan taat gi aaminiyo. \v 28 Maan kaak naa kaawe-aŋ ko kaak ni kaawiy ɗo geemir : gem kaak goy iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, goy iŋ botol ta imaan, yampa, ŋa goyɗo ɗo saan taat ŋa karmiyaag gaanuun. \v 29 Buŋ, ŋaar ka *Yuudinnar di walla ? Ha’a, ŋaar Buŋ ka gee okin̰co, kuuk Yuudinna iŋ kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 30 Asaan Buŋ, ŋaar rakki di, ho gee kuuk Yuudinna, ŋa ginaag a ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji ɗo saan ta imaanco, ho kuuk Yuudinnaɗo oki, ŋa ginaag a ŋuu goye iŋ botol-ak ɗo saan ta imaanco. \v 31 Ya ni kaawa pa-ak, ni talaag gaanuun ar maan kaak maala walla ? Ha’a, talgigɗo ! Kar seener, ni talaag gaanuun ar kaak Buŋ taliiga. \c 4 \s1 Maan kaak Ibraayim gaariyo \p \v 1 Pakiroŋ ɗo goyin̰ji ka tatte Ibraayim. Maa kaak asji ? Gii kaawe kat maa ɗo bi kan̰ji ? \v 2 Buŋ ginig a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. Ya ŋa ginig ɗo bi ka riy taat ŋa giniyo, zer ŋa gin botol taat ŋaa ɗapile. Kar ɗo uŋji ka Buŋdi gay, ŋa ginno botol taat ŋaa ɗapile. \v 3 Ka seener, Kitamne kaaw aman : « Ibraayim, ŋaar diy gelbiney iŋ Buŋ. Ɗo bi ka imaanji-at ko, Buŋ taliig a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. »\f + \fr 4:3 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 15.6.\f* \v 4 Ka seener, gem kaak gina riyo, ŋu kappiyaaji. Maan kaak ŋu kappiyiiji-ak, ŋaar bere ka maalanno, ŋaar maan kaak waaliyaaga. \v 5 Ŋa Buŋ kat ginaag gay zunuubinnar, ŋu goyiy iŋ botol ɗo uŋji. Pa-ak, gem kaak bal gine riyo ho kaak aamin iŋ ŋaara, ɗo bi ka imaanji-ata, Buŋ talaag a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 6 Ɗo bi ka gee kuuk bal gine riyo ho Buŋ taliig a ŋu goy iŋ botol-ak, sultan Dawuud kaaw paa ɗo bi ka barkin taat Buŋ beriico aman : \q1 \v 7 « Galal ɗo ŋuur kuuk Buŋ saamiycog zunuubinnico \q2 ho nigin̰co sa, ŋa imilcog tak-tak ! \q1 \v 8 Galal ɗo gem kaak *Rabbin Buŋ talaag zunuubinnay \q2 ar ŋu ginno ɗo kaay ka meen̰ji gem-aka ! »\f + \fr 4:8 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 32.1-2.\f* \p \v 9 Barkin-at, taar ɗo *Yuudinnar di walla ? Ha’a, gee kuuk Yuudinnaɗo oki yaa aaciye ɗo barkin-ata. Uudin taat ni kaawtu ɗak ko awalle, ɗo bi ka imaanji, Buŋ taliig Ibraayim a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 10 Wiktin taat Buŋ taliig a ŋa goy iŋ botol-ak, ŋu *ɗukumji ko seln̰o walla ? Ha’a, ɗo wiktin taar-at, ŋu balji ɗukume misa ! \v 11 Ba aaro, Buŋ kaawji a ŋaa ɗukume seln̰o. Ŋaar-aŋ maan kaak gaara kadar ɗo bi ka imaanji, ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji min ŋa bal ɗukume misa seln̰o. Ampaa ko, Ibraayim kuuniytu tacco ka gee okin̰co kuuk aamine bal ɗukume ka seln̰ol. Gee-ak, ɗo bi ka imaanco-at, ŋuur oki, Buŋ taliig a ŋu goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 12 Ŋa tacco oki ka ŋuur kuuk, ya ŋu ɗukum seln̰o oki, ŋu ic botol ta imaandi. Gee ŋuur-ak, goy iŋ imaanco ar tatte Ibraayim min ŋa bal ɗukume seln̰o. \s1 Goye kaak iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi \p \v 13 Buŋ kaawji ɗo Ibraayim ho ɗo koogin ku kooginay a ŋaaco berin duniin loco. Ya Buŋ kaawji ampa-ak, ŋa balji kaawe ɗo bi ka karaaminey taat ŋa karmiya *gaanuun. Ŋa kaawiiji pa-ak, asaan ɗo bi ka imaanji, ŋa taliig a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 14 Ya gee kuuk karmiyaag gaanuun keeco di yaa gasin taat Buŋ kaawtu-at, gee kuuk aamin ɗo Buŋdi-ak, imaanco yaa gine maan ka maala ho maan kaak Buŋ kaawtu a ŋaaco bere-ak oki, ŋaar bal baay. \v 15 Ka seener, gaanuun-ak iya dapin̰ko ta Buŋdi ɗo geemir. Kar ɗo wer kaak gaanuun ginno gay, ginno n̰epiɗe ka gaanuundi oki. \p \v 16 Ɗo bi ŋaar-ak ko, maan kaak Buŋ kaawtu a ŋaa bere-ak, ŋa kaawig ɗo ŋuur kuuk aamin loci a ŋuu ibine ɗo kaƴco kadar Buŋ beraag maanna-ak maala bal kapuune ɗo koogin ku Ibraayim okin̰co ɗo saan ta imaanco. Ŋa kaawaag maanna-ak ɗo ŋuur kuuk aaɗa gaanuun ho ŋa kaawaag oki ɗo ŋuur kuuk aamina ɗo Buŋdi ar Ibraayim, ŋaar tatte okinte. \v 17 Uudin taat Kitamne kaawtu aman : « Nu ginin̰ciŋ tacco ka gee ku darrinay dakina. »\f + \fr 4:17 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 17.5.\f* Ŋa aamin iŋ Buŋ ho diŋ ŋa goy ar tatte ɗo uŋji. Buŋ-ak, ŋaar ko kaak nooyaag gee ho iŋ kaawoy di, ŋa kilgiyiig gamin kuuk ginno awalle. \v 18 Ibraayim diy gelbiney iŋ maan kaak Buŋ kaawtu ho ŋa aamin loci. Ɗo wiktin taar-at, gee gay pakira a wal ŋa ginno botol taat ŋaa gasin̰ maan kaak ŋa eriy min ɗo Buŋdi. Ɗo bi ka imaanji-at ko, ŋa gintu tacco ka tamba dakina uudin taat Buŋ kaawiiji aman : « Kooginan̰ asa gine dakin aale. »\f + \fr 4:18 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 15.5.\f* \v 19 Min Buŋ kaawiiji pa-ak, Ibraayim iban kadar ŋa zaɓ ko ho daaciy Zaara oki mogina. Kar wiktin taat elginay gaay ko nece miya, ŋa ob di tirit ɗo imaan. \v 20 Ɗo maan kaak Buŋ kaawiiji a ŋaaji bere-ak, imaanji bal arme. Kar gay, imaanji-at berji gudurre ho ŋa deltu barkin ɗo Buŋdi. \v 21 Ŋa iban ɗo kaay kadar Buŋ gin gudurre taat ŋaa necin kaawoy. \v 22 Ɗo bi ŋaar-ak ko, Buŋ talig Ibraayim a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 23 Wiktin taat ŋu kaawtu ɗo Kitamner aman : « Buŋ talig a ŋa goy iŋ botol », ŋu bal kaawe ɗo Ibraayim keeji di. \v 24 Kar gay, ta lote oki. Asaan ɗo bi ka imaante, Buŋ talaate a gi goy iŋ botol ɗo uŋji. Ka seener, gi diy gelbinte iŋ ŋaar kaak nooyig Rabbinte Iisa min ɗo muuti. \v 25 Ɗo bi ka zunuubinnite, Buŋ berig Iisa ɗo pise ka geemir a ŋuu deen̰ji ho ŋa nooyig min ɗo muuti a Buŋ yaate gininte gii goye iŋ botol ɗo uŋji. \c 5 \s1 Jile kaak Iisa Masi jiliite \p \v 1 Ansii ko, Buŋ gininte gi goyiy iŋ botol ɗo uŋji ɗo bi ka imaante, ho ɗo saan ta *Rabbinte Iisa Masi ko, diŋ gi goyiy ɗo aapiyer iŋ Buŋ. \v 2 Iŋ Iisa ho ɗo bi ka imaante, gi gin botol gii gase barkin min ɗo Buŋdi, ho gi obtu tirit ɗo barkin-ata. Ho maan kaak yaate ale gala-ak, ŋa diye kaak gi diytu gelbinte a gii gase hagin ta *darjin ta Buŋdi. \v 3 Min kaatiya, ya taaɓin gasinte oki, galte, asaan gi iban kadar taaɓin-at gaayaate gi iciy subirraw. \v 4 Ho ya gi ic subirraw, ta gaayaate gi goyiy bombo ɗo gecindi. Kar ya gi goy bombo ɗo gecindi-ak, ta gaayaate gi eriy iŋ gelbin rakki taat Buŋ kaawtu. \v 5 Ho ere kaak gi eriy-ak kacaatenno, asaan iŋ Ruwwiney taat ŋa beriite, Buŋ gaarte kadar ŋa elgiite dakina. \p \v 6 Ka seener, ɗo wiktin taat gi gedarro imile kaƴte, Iisa Masi mat ɗo bi ka gay zunuubinnar. Muutuy-at, taar ɗo wiktin taat Buŋ diytu. \v 7 Ɗo duniiner, gi iban kadar gee sooɗ di yaa ooye muutu ɗo gaaƴ ta gem ka pey. Akuun yaa goyen di gee kuuk yaa ooye mate ɗo gaaƴ ta ŋaar kaak ɓaa iŋ botol wala kaak sellen̰. \v 8 Kar Buŋ gay gaarte maman ŋa elgiite : wiktin taat gi goy misa gay zunuubinnar, Iisa Masi astu mat ɗo saan tante. \v 9 Iŋ muutuy taat ŋa mattu ɗo saan tante, diŋ Buŋ ginaate a gi goy iŋ botol ɗo uŋji. Ansi-ak, ibininte tak kadar Iisa Masi yaate jilinte min ɗo dapin̰ko ta Buŋdi. \v 10 Awalle, wiktin taat gi goy misa adin ku Buŋdi, Buŋ amrinte iŋ meen̰ji iŋ botol ta muut ta Roŋji Iisa Masi. Ka seener, ya ŋa amrinte iŋ muut ta Roŋji-at, gi iban tak kadar ŋaate jilinte oki iŋ nooyin̰ji. \v 11 Min kaatiya, gi aaciyaw ɗo uŋji ka Buŋdi ɗo saan ta Rabbinte Iisa Masi kaak diŋ amrinte iŋ Buŋ. \s1 Tatte Aadum iŋ Rabbinte Iisa Masi \p \v 12 Iŋ botol ta gem rakki di, zunuubinna un̰jitu ɗo duniiner. Zunuubinna un̰je iŋ gem kaak ŋu kolaag Aadum ho zunuubinna-ak iya muutu. Muut-at astu ɗo gee okin̰co, asaan gee okin̰co gin zunuubinna. \v 13 Ka seener, min Buŋ bal berin̰ misa *gaanuun ɗo Muusa, zunuubinna goy ko ɗo duniiner. Kar gay, uudin taat gaanuun-ak ginno misa, Buŋ talaag zunuubinna-ak ar ŋu ginno ɗo kaay ka gemor. \v 14 Sando, min wiktin ta Aadum yoo ta Muusa, muut diyco pise ɗo gee okin̰co. Aadum, ŋaar pooc karmiyin taat Buŋ kaawiiji. Kar muut gay, taar diyco pise yoo ɗo ŋuur kuuk zunuubinnico sawaɗo iŋ ku Aadum. \p Aadum gaara ŋaar kaak as ba aaro, ŋaar ko Iisa Masi. \v 15 Kar gay, barkin taat Buŋ beriy bal kapuune, taar pakgig nige ka Aadum serek. Ka seener, ɗo bi ka nige ka gem rakki di, gee dakina mattu. Kar gay, bere kaak Buŋ beriite iŋ gem rakki di-ak, pakgig serek. Bere-ak, Buŋ berig iŋ Iisa Masi bal kapuune ho ta oyaw ɗo gee dakina. \v 16 Taloŋ kat maan kaak nige ka gem rakki iytu ho maan kaak barkin ta Buŋdi iytu ! Ka seener, seriin taat oba gee astu ɗo duniiner iŋ nige ka gem rakki di ho ta obiig gee dakina. Kar barkin ta Buŋdi gay, iŋ nige kaak gee nigtu dakin-ak oki, ta iyaag gee dakina a ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi. \v 17 Ka seener, ya iŋ gem rakki di ho iŋ nigin̰ji kaak rakki di, muut diytu pise ɗo gee ku duniiner, ibininte oki tak ɗo kaƴte kadar iŋ Iisa Masi kaak rakki di, gi gasiy bere ho iŋ barkine min ɗo Buŋdi, taat pakgig gamin okin̰co. Bere-ak, ŋaar ko Buŋ giniite gi goyiy iŋ botol ɗo uŋji. Paa ko, gii gase goye kaak taɓ ho gii hokumiye iŋ ŋaara. \p \v 18 Ansii ko, uudin taat nige ka gem rakki di iyaag gee okin̰co a seriin ta Buŋdi yaa obin̰co, ampaa di oki, iŋ riy taat iŋ botol ta gem rakki di gintu, gee okin̰co nec imile kaƴco min ɗo seriiner ho ŋuu gase goye kaak taɓ. \v 19 Gem rakki di pooc karmiyin taat Buŋ kaawiiji ho gee dakina un̰jitu ɗo zunuubinnar, ampaa di oki, gem rakki di ooy karmiyit taat Buŋ kaawiiji ho gee dakina Buŋ giniig ŋu goyiy iŋ botol ɗo uŋji. \p \v 20 Min Buŋ berig gaanuun ɗo Muusa, zunuubinna ku geemir gaaya gaayen di. Kar ɗo wer kaak zunuubinna gaaya gaayen di gay, barkin ta Buŋdi oki goy dakin dakina pakgigu. \v 21 Awalle, zunuubinna gaara gudurrico iŋ muutu. Kar diŋ gay, iŋ *Rabbinte Iisa Masi, barkin ta Buŋdi gaara gudurriti iŋ gine kaak Buŋ giniite gi goyiy iŋ botol ɗo uŋji ho iŋ ŋaar ko, gii gase goye ka gaasɗo. \c 6 \s1 Barkin ta Buŋdi imilinte min ɗo zunuubinnar \p \v 1 Ŋaar-ak, gii kaaweŋ kat maa ? Gee daarin̰ kaawa a guna ŋuu gine zunuubinna, paa kat, barkin ta Buŋdi yaa gine dakin gaay iŋ gaayo. Kaaw-at ɗo botilti walla ? \v 2 Ha’a, ta ɗo botiltiɗo ! Ya gi pakira ɗo zunuubinnar, gi ar gee kuuk mate, ho paa kat, zunuubinna gediraaɗo ŋuute diye pise. Iŋ taar-an gay, maman gii un̰je pey kaƴte ɗo gine ka zunuubinnar ? \v 3 Ku ibanno kadar ginte okinte kuuk ŋu *batiziyinte, gi n̰um iŋ Iisa Masi ho ansi-ak, gi n̰um iŋ muutuy oki. \v 4 Iŋ batem-ak, ar gi mate ho ŋu tiisinte iŋ ŋaara. Paa kat, ar kaak Tatte Buŋ nooyig Iisa Masi iŋ gudurre ta *darjiney, ginte oki, gii goye goye kaak marbinto. \p \v 5 Ka seener, ya gi n̰um iŋ Iisa Masi iŋ muut ar tan̰ji, gii n̰ume oki iŋ ŋaara iŋ nooye kaak ar kan̰ji. \v 6 Ibininte tak kadar goyinte kaak awalle-ak, ŋu ɗooɗig ka etor iŋ Iisa Masi. Paa kat, goye ŋaar-ak idtu jot ho gi giniyɗo pey ɓerrin ku zunuubinnar. \v 7 Gi giniyɗo pey ɓerrina-ak, asaan gem kaak mate, ŋaar imil ko kaay min ɗo gudurre ta zunuubinnar. \v 8 Sando, ya gi mat iŋ Iisa Masi, gi iban ko tak kadar gii goye oki iŋ ŋaara. \v 9 Gi iban oki kadar Buŋ nooyig Iisa Masi min ɗo muuti ho ŋa mataaɗo pey tak-tak. Muut bal gine pey gudurre loci. \v 10 Asaan muutuy-at, taar mena rakki di gaasiititi ɗo bi ka zunuubinnar. Kar diŋ gay, ŋa goya, ho goyin̰ji-ak, ŋaar ɗo Buŋdi. \v 11 Ampa-ak, kuŋko oki, ɗo uŋco ka zunuubinnar, taloŋ ziŋkiko ar ku mate, ho ɗo uŋji ka Buŋdi, taloŋ ziŋkiko ar ku goy mento iŋ n̰ume kaak ku n̰umtu iŋ Iisa Masi. \p \v 12 Ŋaar-ak, dakoŋ rasenno zunuubinna yaaco gedire ɗo ziŋkiko kuuk goy ku muuti di. Dakoŋ ooyenno ŋuuko n̰aamiŋko kuu aaɗe galal ta ziŋkikon di. \v 13 Dakoŋ berenno ziŋkiko ɗo zunuubinnar a *Seetanne yaa gine iŋ ŋuur gamin kuuk iŋ botilcoɗo. Kuŋ ar gee kuuk mate ho diŋ goy mento. Ampa-ak, beroŋ ziŋkiko ɗo Buŋdi a Buŋ yaa gine iŋ ŋuur ay maanna iŋ botiliy. \v 14 Ŋaar-ak, zunuubinna gediraakonno pey, asaan *gaanuun goyɗo pey ɗo kaƴko, kar gay, ku goy ɗo barkin ta Buŋdi. \s1 Gine ka riyor kaak iŋ botiliy \p \v 15 Iŋ taar-an gay, gi kaawe pey maa ? Ya gaanuun goyɗo ɗo kaƴte ho gi goy ɗo barkin ta Buŋdi, ŋaar-aŋ maan kaak beraate botol gii gine zunuubinna walla ? Ha’a, ginno ! \v 16 Ku ibanno ga ? Ya ku ooy waan yaa goye kaako a kuu karmiyin̰ji ar ɓerrinay, kuu gine ɓerrinay ku taɓ ku ŋaar kaak ku karmiyiyo. Ya ku karmiya zunuubinna kuuk iyaako ɗo muuti, kuu gine ɓerrinco, ho ya ku karmiya Buŋ kaak yaako giniŋko kuu goye iŋ botol ɗo uŋji, kuu gine oki ɓerrinay. \v 17 Ŋaar-ak, ozilinteŋ Buŋ, asaan awalle kuŋ ɓerrina ku zunuubinnar ho diŋ gay, ku obig ɓilde kaak ŋu ɓildiŋko iŋ gelbin rakki. \v 18 Diŋ Buŋ imiliŋko min ɗo zunuubinnar ho ku gin ko ɓerrin kun̰ji a kuu gine riy taat iŋ botilti. \v 19 Nu kaawaako iŋ kaawin ku gamin kuuk kuuniya ɗo duniiner di, asaan pikirriko, taar ta geemir di. Awalle, ku ber ziŋkiko okin̰co a kuu gine ɓerrin ku gamin kuuk *cawarro ho kuuk iŋ botilcoɗo. Gamin-ak imilig gee min botol ta taɓ. Kar diŋ gay, beroŋ ziŋkiko okin̰co a kuu gine ɓerrin ku Buŋdi. Paa kat, kuu gedire gine riy taat iŋ botilti ho kuu gedire goye cawar ɗo uŋji. \p \v 20 Wiktin taat ku goyiy misa ɓerrin ku zunuubinnar, isgikonno taat kuu gine riy taat iŋ botilti. \v 21 Kar diŋ gay, gamin ku sokan̰ kuuk ku gintu awalle-ak iyko maa biidira ? Gamin-aŋ bal iye maanna, illa muutu. \v 22 Kar diŋ gay, Buŋ imiliŋko min ɗo zunuubinnar, ku gin ko ɓerrin kun̰ji. Ansii ko, kuu goye *cawar ɗo uŋji ka Buŋdi ho kuu gase goye ka gaasɗo. \v 23 Ka seener, gem kaak gina zunuubinna, maan kaak ŋuuji kappiye-ak, illa muutu. Kar bere kaak Buŋ beriite maalaŋ gay, ŋaar goye ka gaasɗo iŋ n̰ume kaak gi n̰umtu iŋ *Rabbinte Iisa Masi. \c 7 \s1 Taaƴiika ɗo bi ka gaanuundi \p \v 1 Gem kol siŋtay, ku ibingig ko maan kaak naako kaawe-aŋka, asaan ku ibingig *gaanuun ka Muusa. Gaanuun-ak goy ɗo kaay ka gemor, illa ya gem-ak goy misa iŋ odinay. \v 2 Ŋaar-ak, ya daatik ob mitko, illa taa goye iŋ mitti-aka nam menuwiy yaa gaase ar kaak gaanuun kaawtu. Kar ya mitti kat mat gay, ta imil kaati min ɗo gaanuun kaak kaawa ɗo bi ka obindi. \v 3 Yampa, ya mitti-ak goy misa iŋ odinay ho ta ob mitik ka pey, ɗo uŋji ka Buŋdi-ak, ar ta kokina miday kara. Kar ya mitti-ak mat gay, ta imil kaati min ɗo gaanuundi. Ya ta raka obe ka pey oki, ta bal nige maanna. \v 4 Gem kol siŋtay, taŋko oki pa. Iŋ muut taat ku mattu iŋ Iisa Masi, kuŋko oki, ɗo uŋji ka gaanuun ar ku mate. Kar diŋ gay, ku kuuniy geen̰ji ku gem ka pey, ŋaar kaak Buŋ nooyig min ɗo muuti. Paa kat, gii gine gamin kuuk Buŋ rakiyo. \v 5 Ka seener, awalle, ɗo wiktin taat gi teet duniin ar kaak gi rakiy di-ak, ŋa gaanuun ko gaarteŋ zunuubinna. Kar min galal ta ziŋkite talig zunuubinna-ak gay, ta n̰aamaate a gi ginin̰co ho zunuubinna-ak iyiite illa ɗo muuti. \v 6 Kar diŋ gay, iŋ muut taat gi mattu iŋ Iisa Masi, Buŋ imilinte min ɗo gaanuun kaak obinte ar gi gay daŋaayner. Buŋ imilinte-ak a gii gedire gine riy taat marbinto iŋ gudurre ta Ruwwiney. Yampa, riy-at, gi ginaatɗo ar awalle iŋ karaamin ta gaanuun ka Muusa. \s1 Gaanuun ho iŋ zunuubinna \p \v 7 Ŋaar-ak, gii kaawe kat maa ? Gaanuun iŋ zunuubinna, ŋuur rakki walla ? Ha’a, ŋu rakkiɗo ! Kar gay, iŋ botol ta gaanuun ko, nu ibiniig zunuubinna. Ka seener gay, ya gaanuun dakdu kaawɗo aman : « Dak elenno maan ka gijiŋ »\f + \fr 7:7 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 20.17, Deteronoom 5.21.\f*, ta-aŋ, nu bal ibine baay ta nige ka ele ŋaar-aŋka. \v 8 Kar gay, min gaanuun gaardu pa-ak, zunuubinna gastu botol taat ŋu un̰jiidu ɗo gelbiner iŋ ay ele ka gamin ku geemir. Yampa, ya gaanuun ginno-ak, zunuubinna, ŋuur ar maan kaak mate. \v 9 Awalle, min nu ibingigɗo misa gaanuun-ak, nu goy mento. Kar min nu ibiniig gaanuun-ak gay, zunuubinna teestu gine riyco \v 10 ho nu rawtitu zir. Ansii ko, gaanuun kaak zer yaan iyiindu ɗo goye ka gaasɗo-ak, diŋ ŋa iyin ɗo muuti. \v 11 Asaan min nu ibiniig gaanuun-ak ko, zunuubinna gastu botol taat ŋu caaciyintu ho ŋu iyin ɗo muuti. \v 12 Ansi-ak, gaanuun, ŋaar taɓ ho kaaw taat amila minniney oki, taar taɓ, ta ɗo botilti ho ta samaane. \p \v 13 Pa-ak, maan kaak samaane kat iyintu ɗo muuti walla ? Ha’a, ŋa ŋaarro ! Maan kaak iyin ɗo muut-ak, illa zunuubinna. Kar gay, zunuubinna ic maan kaak samaan-ak ko, ŋu iyiidu muutu. Ka seener, iŋ kaawin kuuk amila min ɗo gaanuundi, gee ibiniy baaco ta zunuubinnar ho ŋu ibiniy oki waraŋ kadar zunuubinna, ŋuur samaanno tak-tak. \s1 Zunuubinna kuuk goy ɗo zi ka gemor \p \v 14 Ka seener, gi iban kadar *gaanuun, ŋaar asa min Ruwwin ta Buŋdi. Kar nun gay, zir, ŋaar ka gemor di ho ŋa ginno gudurre. Zir-aŋ ar ŋu gidiyiig ɓerre ka zunuubinnar. \v 15 Ka seener, nu ibanno baay ta maan kaak nu giniyo. Nu gingigɗo maan kaak nu rakiy gine. Kar maan kaak nu ƴilaag gay, nu ginaaga. \v 16 Kar ya nun kat gina maan kaak nu rakaaɗo a naa ginin̰ji gay, ŋaar-ak, nu ooy iŋ taat gaanuun kaawiyo ho nu ibin kadar gaanuun, ŋaar samaane. \v 17 Ŋaar-ak, maan kaak samaanno-ak, ŋa nununno kat ginaaga. Kar gay, ŋu zunuubinna kuuk goy ɗo zir. \v 18 Asaan nu iban kadar maan kaak samaane goyɗo iŋ nunu, ŋa ginno ɗo zir kaak ar ka geemir di. Ka seener, nu gin niyin taat naa gine taat samaane, kar gay, nu gedarro. \v 19 Nu gingigɗo maan kaak samaan nu rakiy gine. Kar maan kaak samaanno nu rakaaɗo ginin̰ji gay, nu ginaaga. \v 20 Ya nun kat gina maan kaak nu rakaaɗo-ak, ŋa nununno kat ginaaga. Kar gay, ŋu zunuubinna kuuk goy ɗo zir. \p \v 21 Ɗo goyindu, nu tala maan asgiydu : ɗo wiktin taat nu raka gine taat samaane, taat samaanno gay asgiydu melen̰. \v 22 Ka seener, ɗo gelbiner, nu elgig gaanuun ka Buŋdi. \v 23 Kar gay, nu tala kadar gaanuun ka pey goy ɗo zir ho ŋa taasin̰aag ŋaar kaak nu ibiniy ɗo kaar kadar ŋa samaane. Gaanuun kaak goy ɗo zir-aŋ ginintu ar nu ɓerre ka gaanuun ka zunuubinna kuuk goy ɗo zir. \v 24-25 Taloŋ nun kaak aminda-aŋka ! Ɗo pikirrer, nu ɓerre ka Buŋdi ho nu ooy naa aaɗin taat gaanuunji kaawtu. Kar zir gay n̰aamiin a illa naa aaɗe taat zunuubinna rakiy di. Waa kat yaan jilindu min ɗo maan kaak iyaan ɗo muut-aŋka ? Waan kaak yaan jilindu-ak, illa Buŋ, iŋ botol ta *Rabbinte Iisa Masi. Ozilinteŋ siŋji ! \c 8 \s1 Goye kaak marbinto iŋ Ruwwin ta Buŋdi \p \v 1 Ampaa ko, diŋ seriin ta Buŋdi obaagɗo tak-tak ŋuur kuuk n̰um iŋ Iisa Masi.\f + \fr 8:1 \ft Iŋ kaaw ta Grek, ɗo makaatamna daarin̰ kuuk awalle, ŋu gaay aman : « Gee kuuk n̰um iŋ Iisa-ak, ŋuur aaɗɗo galal ta ziŋkico, kar gay, ŋu aaɗa taat Ruwwin ta Buŋdi kaawtu. »\f* \v 2 Ka seener, *gaanuun ka Ruwwin ta Buŋdi, ŋaar beraate goye kaak taɓ iŋ n̰ume kaak gi n̰umtu iŋ Iisa Masi ho ŋaa jiliite min gaanuun ka zunuubinnar ho min ɗo muuti. \v 3 Maan kaak gaanuun ka Muusa bal gedire ginin̰ji, Buŋ gay ginga. Gaanuun bal gedire ginin̰ji asaan ziŋka ku geemir, gudurrico sooɗa. Kar Buŋ gay n̰aamig Roŋji ka meen̰ji. Ŋa n̰aamig iŋ zi kaak ar ziŋka ku gee kuuk gina zunuubinna. Ampaa ko, ŋa idiit gudurre ta zunuubinnar taat gina riyti ɗo ziŋka ku geemir. \v 4 Buŋ gintu pa-ak a maan kaak gaanuun kaawtu yaa ase tak ɗo weriy. Maanna-ak yaa ase ɗo weriy iŋ ginte kuuk jaawɗo ar kaak gi rakiy di, kar gay, kuuk jaawa ar kaak Ruwwin ta Buŋdi rakiyo. \v 5 Ka seener, ŋuur kuuk gina taat ziŋkico rakiy di-ak, ŋuur diyaat pikirrico illa ɗo galal ta ziŋkico. Kar ŋuur kuuk gina taat Ruwwin ta Buŋdi rakiy gay, ŋuur diyaat pikirrico ɗo maan kaak kuuniya iŋ Ruwwin ta Buŋdi. \v 6 Ŋuur kuuk diyaat pikirrico ɗo galal ta ziŋkico-ak, ŋuur ku muuti. Kar ŋuur kuuk diyaat pikirrico ɗo Ruwwin ta Buŋdi gay, Buŋ yaaco bere goye ho ŋaaco iye aapiye. \v 7 Ka seener, ŋuur kuuk diyaat pikirrico ɗo taat ziŋkico rakiy-ak, ŋuur adin ku Buŋdi. Pikirre ta ziŋkar-at, taar iygigɗo gee ŋuu karmiyin̰ gaanuun ka Buŋdi ho ta gedarro iyin̰co a ŋuu karmiyin̰ji oki. \v 8 Ŋuur kuuk aaɗaat pikirre ta ziŋka ku maaniico di-ak, ŋu gediraaɗo yaaji bere galal ɗo Buŋdi. \p \v 9 Kar kuŋ gay bal diyin pikirriko ɗo galal ta ziŋka ku maaniiko-ata, ku diyit iŋ taat Ruwwin ta Buŋdi rakiyo, asaan Ruwwin-at goy ɗo gelbinko. Ka seener, gem kaak ginno Ruwwin ta Iisa Masi ɗo gelbiney-ak, ŋaar ka Iisa Masiɗo. \v 10 Ya Iisa Masi goy ɗo gelbinko oki, ziŋkiko, ŋuur yaa mate ɗo bi ka zunuubinnar. Kar gay, Ruwwin ta Buŋdi yaako bere goye asaan Buŋ talaako kadar ku goy iŋ botol ɗo uŋji. \v 11 Kar ya Ruwwin ta Buŋ kaak nooyig Iisa Masi min ɗo muuti kat goy ɗo gelbinko, ŋaar-ak, kuu ibine ɗo kaƴko kadar kuŋko oki, ŋaako bere goye. Ka seener, ɗo ziŋkiko ku muut-aku, ku iban kadar ŋaar kaak nooyig Iisa Masi-ak yaaco bere goye iŋ gudurre ta Ruwwiney. \p \v 12 Gem kol siŋtay, ampa-ak ar gi gin ɗaana. Kar ɗaana-at gay, gii kappiyin ɗo waa ? Gii kappiyin iŋ goye kaak gi goyiy ɗo galal ta ziŋkite walla ? Ha’a. \v 13 Asaan ya ku goy ɗo galal ta ziŋkikon di, ŋaar-ak, ku goy ku muuti. Kar gay, ya iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi, ku rasig tak-tak gamin kuuk jookumo kuuk bera galal ta ziŋkiko, kuu gase goye. \v 14 Ŋuur kuuk ooy aaɗa botol taat Ruwwin ta Buŋdi gaariico, ŋuur-ak koogin ku Buŋdi. \v 15 Ka seener, Ruwwin taat Buŋ beriiko-at, taar gingikonno ɓerrina kuuk goy pey iŋ koluwco. Kar gay, Ruwwin-at ginaako koogin ku Buŋdi ho ampa-ak, gi nec kolin̰ Buŋ aman : « Baaba ! Tanni ! » \v 16 Ta meenti Ruwwin ta Buŋdi ko gaaraate kadar gi koogin ku Buŋdi. Ampaa ko, gi ibiniy ɗo kaƴte kadar gi kooginay. \v 17 Ka seener, gi kooginay. Pa-ak, gii gasin̰ oki gamin kuuk Buŋ dummiytu a ŋaa ɗeeɗe ɗo geen̰ji. Gamin-ak, gii gasin̰ sawa iŋ Iisa Masi, asaan ya gi taaɓiya iŋ ŋaara, gii un̰je oki iŋ ŋaara ɗo *darjiney. \s1 Darjin taat yaa ase \p \v 18 Ɗo tanto, taaɓin taat gi aawiy ɗo menuwir-an, taar sooɗ di ya gi tala *darjin taat Buŋ yaate bayne. \v 19 Gamin okin̰co kuuk Buŋ kilgiytu era iŋ niyin rakki ƴiriy taat Buŋ yaa gaarin̰ kooginay. \v 20 Ka seener, gamin kuuk Buŋ kilgiytu-ak gal ɗo pise ka maan kaak gin gudurre ho ŋa bal baay. Ŋaar-ak, iŋ niyin ta maaniicoɗo, ta niyin ta ŋaar kaak raka a taa kuuniye pa. Kar gay, gamin ku Buŋdi-ak gin pey maan kaak gi diytu gelbinte : \v 21 ƴiriy rakki, Buŋ asa imilin̰ gamin kuuk ŋa kilgiytu min ɗo gudurre ta idindi taat obig ɓerrina. Paa kat, ŋuu gase horrinaw iŋ koogin ku Buŋdi ɗo ƴiriy taat ŋuu un̰je ɗo darjiney. \v 22 Gi iban kadar yoo diŋka, gamin okin̰co kuuk Buŋ kilgiytu-aŋ neƴaw ar daatik taat taaɓiyaw ɗo wiktin ta weenti. \v 23 Kar gay, ya gamin-ak neƴaw, ginte kuuk gin Ruwwin ta Buŋdi ɗo gelbinte ar barkin taat awalle min ɗo barkin taat Buŋ yaa bere ɗo kooginay, gi neƴaw oki. Ka seener, neƴinte amila min ɗo gelbinte iŋ erinte kaak gi eriy a gii kuuniye kooginay ku Buŋdi tak-tak ɗo wiktin taat ŋaate imilinte min ɗo taaɓin-anta. \v 24 Asaan Buŋ jilinte, kar gay, gi talgigɗo misa maan kaak gi diytu gelbinte. Ka seener, ya gem talaag ko maan kaak ŋa diytu gelbiney, ŋaar-ak, ŋa maa diyinda ? Di pa-ak, waa yaa diye pey gelbiney ɗo maan kaak ŋa talaag ko iŋ odinay ? \v 25 Kar ya gi diyaag gelbinte ɗo maan kaak gi talgigɗo misa gay, illa gii erin̰ iŋ subirraw. \p \v 26 Ampaa di oki, iŋ gudurrite taat sooɗ-ata, Ruwwin ta Buŋdi asgiy gaayinte. Ka seener, gi ibanno inde Buŋ ar kaak ŋa rakiyo. Kar meenti Ruwwin ta Buŋdi gay indiite Buŋ iŋ neƴinti kaak gem gedarro kaawe. \v 27 Kar Buŋ, ŋaar talaag gelbin ka geemir ho ŋa ibingit taat Ruwwin ta Buŋdi kaawiyo, asaan taat Ruwwin-at indiy ɗo saan ta gee ku Buŋdi-ak kuuniy iŋ taat ŋa rakiyo. \p \v 28 Gi iban kadar ɗo ay maanna, Buŋ gina a gamin okin̰co yaa gine sellen̰ ɗo gee kuuk elgiga ho kuuk ŋa koltu ar kaak ŋa rakiy gine. \v 29 Asaan ŋuur kuuk Buŋ doɓig min awalle-ak, ŋa ic ko niyine a ŋaa ginin̰co ŋuu kuuniye ar Roŋji. Paa kat, Roŋji-ak yaa gine aawco ka siŋta dakina. \v 30 Ŋuur kuuk Buŋ doɓtu min awalle-ak, ŋa koltu oki. Ho ŋuur kuuk ŋa koltu-ak, ŋa ginig oki ŋu goyiy iŋ botol ɗo uŋji. Ho ŋuur kuuk goy iŋ botol ɗo uŋji-ak, ŋa un̰jig oki ɗo darjiney. \s1 Ginno maan kaak pakgig ele ka Buŋdi \p \v 31 Ɗo taar-an, gii kaawe pey maa ? Ya Buŋ kat iŋ ginte-ak, waa kat yaa gine adinte ? \v 32 Buŋ bal gooƴin̰ Roŋji ka meen̰ji, kar gay, ŋa berig *satkine ɗo saan tante okinte. Ya Buŋ gin pa-ak, maa di ŋa beriitenno ay maanna iŋ ŋaara ? Ka seener, iŋ barkiney, ŋaate berin̰ji. \v 33 Waa kat yaaco diye kaaw ɗo gee kuuk Buŋ doɓtu ? Ginno yoo gemo, asaan Buŋ kat ginig ŋu goyiy iŋ botol ɗo uŋji. \v 34 Waa kat yaaco gine a seriin yaa obin̰co ? Ginno yoo gemo, asaan Iisa Masi, ŋaar mate ho min kaatiya, Buŋ nooyig min ɗo muuti. Diŋ, ŋa goy ɗo meeday ta Buŋdi ho ŋa indaag ɗo saan tante. \v 35 Maa kaak yaate eerinte min ele ka Iisa Masi ? Ginno yoo maanna, wala taaɓine, wala diigine, wala taaɓin ta imaan, wala meya, wala pokirraw, wala duniin taat yaa ase kaate, wala muutu. \v 36 Ar kaak Kitamne kaawtu aman : \q1 « Gem kol *Rabbiney, \q2 gee joriyaanin muut doo asaan ni geen̰jiŋ. \q1 Ŋu talaani ar ni tamgi kuuk ŋu ɓaa dapsiyin̰co. »\f + \fr 8:36 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 44.23.\f* \m \v 37 Kar gay, ɗo gamin okin̰co kuuk asaate kaate-aŋ, nosirruwte paka iŋ gudurre ta Iisa Masi kaak elgiite. \v 38 Ka seener, nu iban tak kadar ginno maan kaak yaate eerinte min ele ka Buŋdi : wala muutu wal goye, wala *ɗubal ku Buŋdi wal aariɗna ho ŋuur kuuk gin gudurre kuwa, wala gamin ku diŋka wal ŋuur kuuk yaa ase neginda, \v 39 wala maan kaak goy kuwa wal kaak goy baata. Min gamin okin̰co kuuk Buŋ kilgiytu, ginno tak-tak maan kaak yaate eerinte min ele kaak Buŋ gaariite iŋ n̰ume kaak gi n̰umtu iŋ Rabbinte Iisa Masi. \c 9 \s1 Buŋ iŋ gee ku Israyeel kuuk ŋa doɓtu \p \v 1 Iŋ n̰ume kaak nu n̰umtu iŋ Iisa Masi, kaaw taat naa kaawe-an, taar ka seener, ŋa raadenno. Pikirrer ho iŋ Ruwwin ta Buŋdi, ŋuur saadinnar kadar kaawor ka seener. \v 2 Ka seener, adir nig ko nige ho gelbiner sa goy ko gelɓin̰aan di. \v 3 Ya botol goya taat naa jilin̰ siŋtar kuuk tambaani rakki, naa ooye a Buŋ yaan surpiyindu ho ŋaan eerin min ɗo Iisa Masi. \v 4 Siŋtar-ak, ŋuur gee ku Israyeel. Buŋ doɓig a ŋuu kuuniye kooginay. Ŋa gaarcot *darjiney. Ŋa ob jamaw dees dakina iŋ ŋuura. Ŋa berco *gaanuun. Ŋa gaarco maman ŋuu abdiyin̰ji. Ŋa kaawco a ŋaaco bere gamna. \v 5 Aginiyco kuuk aginda, ŋuur min gee ku Israyeel, ho Masi oki, ween̰ji, ŋa min gee-aku. Ŋaar goy kaaco ka gamin okin̰co. Ŋa Buŋ kaak ŋuu ozilin̰ elgin iŋ elgina ! *Aamin. \p \v 6 Ŋaar-ak gaara kadar kaaw ta Buŋdi uc maala walla ? Ha’a, ta bal uce ! Kar gay, gee okin̰co kuuk min tatte Israyeel\f + \fr 9:6 \ft ‛Israyeel’ : Ŋu siŋ kuuk Buŋ diyiiji ɗo tatte Yakuub.\f*, daarin̰, ŋuur gee ku Israyeelɗo ku taɓ kuuk Buŋ doɓtu. \v 7 Kar gee okin̰co kuuk min tatte Ibraayim, daarin̰, ŋuur kooginayɗo kuuk taɓ. Ka seener, Buŋ kaawji ɗo Ibraayim aman : « Koogin kuuk nu kaawtu a naan̰ bere-ak, ŋuur asa min Isaaka. »\f + \fr 9:7 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 21.12.\f* \v 8 Ampaa ko, Buŋ kaawtu kadar koogin ku adiy ka Ibraayim, okin̰co, ŋu koogin ku Buŋdiɗo, illa ŋuur kuuk Buŋ kaawiiji a ŋaaji bere-ak di. Ŋuur kuuk Buŋ kaawtu a ŋaaji bere-ak, ŋuur koogin ku Buŋdi kuuk taɓ. \v 9 An ko kaaw taat Buŋ kaawiiji ɗo Ibraayim. Ŋa kaawji aman : « Weeno\f + \fr 9:9 \ft ‛Weeno’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛zootira’.\f*, ɗo wiktin-an di, naa yeepe ho naa gasin daaciŋ Zaara wee mico. »\f + \fr 9:9 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 18.10.\f* \p \v 10 Ta taar-anno di ! Pakirinte oki ɗo Rebeka, daaciy ta Isaaka. Ta weeji muusan̰. \v 11 Kar gay, min koogin-aŋ, ŋu bal ween̰ misa ho min ŋu bal gine taat samaane wal taat samaanno di, Buŋ doɓtu rakki ar kaak ŋa rakiyo a maan kaak ŋa ictu niyine a ŋaa gine-ak, ŋaa ginin̰ji. \v 12 Ka seener, Buŋ doɓiig gee ar taat ŋa rakiy di, ŋa tallo maan kaak ŋu giniyo. Paa ko, min Rebeka bal wee misan di, Buŋ kaawiitit aman : « Aawke asa gine ɓerre ka aaroy. »\f + \fr 9:12 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 25.23.\f* \v 13 Kaaw taar-an as uudinti iŋ taat ɗo Kitamner aman : « Nu doɓig Yakuub ho Ezaayu gay, nu poocga. »\f + \fr 9:13 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Malasi 1.2-3.\f* \p \v 14 Ŋaar-ak, gii kaawe pey maa ? Gii kaawe a Buŋ gina taat iŋ botiltiɗo walla ? Ha’a, ŋa ginno ! \v 15 Ka seener, Buŋ kaawji ɗo Muusa aman : « Ya nu raka gine sellen̰ ɗo gemor, naaji gine, ho ya nu raka tale amindaw ta gemor oki, naaji tale. »\f + \fr 9:15 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 33.19.\f* \v 16 Ansi-ak, ya Buŋ doɓ gemo, ŋa bal doɓin̰ iŋ niyin ta gem-aka, wala iŋ riy taat ŋa gintu, illa iŋ selliŋkaw ta meen̰ji Buŋ. \v 17 Ɗo Kitamner, Buŋ kaawji ɗo sultan ka Meser aman : « Nu darjiyin̰ciŋ sultan a iŋ kiŋken di, naa gaarin gudurrer ho siŋdu yaa ale ɗo adiy ka kiɗar okin̰ji. »\f + \fr 9:17 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 9.16.\f* \v 18 Ansi-ak, Buŋ gaara selliŋkuwiy ɗo ŋaar kaak ŋa rakiy di ho ŋaar kaak ŋa rakiy di, ŋa ginaag kaay bombo. \s1 Doɓe ka geemir kaak iŋ niyin ta meen̰ji Buŋ \p \v 19 Waan asaan di indindu a ya Buŋ gaar selliŋkuwiy ɗo ŋaar kaak ŋa rakiy di, maa di ŋa leesiy pey ɗo geemir ? Ginno waan kaak yaa poocin niyin ta Buŋdi wal maman ? \v 20 Kar kiŋ gem gay waa kina, kii meelin̰ Buŋ ? Gem ŋaar-ak, ŋa ar parik kaak yaa indin̰ gem kaak pinga aman : « Maa di ki piniin ansi ? »\f + \fr 9:20 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 29.16 ho 45.9.\f* \v 21 Ka seener, gay pinindi-ak gin botol ŋaa gine maan kaak ŋa rakiy di iŋ golŋoy. Min golŋoy kaak ɗo pisin̰ji-ak di, ŋaa gedire pine maan kaak ŋuu gine riy ta iidiner ho ka pey ɗo riy ta geero kun kawta. \p \v 22 Ya Buŋ raka a gee yaa ibinin dapin̰koy ho ŋa raka gaarin gudurrey, kuu kaawe maa ? Kar gay, ya ŋa ic subirraw dakina ho ŋa sosig ŋuur kuuk zer dapin̰koy yaa paaye kaaco ho kuuk nec ku idindi-ak, kuu kaawe pey maa ? \v 23 Buŋ gintu ansi-ak a ŋaa gaarin yaarkaw ta *darjiney. Darjiney-at, ŋa gaaraat ɗo ŋuur kuuk ŋa tala aminduwco ho ŋa siyig ziŋkico min awalle a ŋuu hadire ɗo darjiney-ata. Ŋaar-ak, kuu kaawe pey maa ? \v 24 Ŋuur kuuk ŋa taliy aminduwco-ak, ŋa ginte kuuk ŋa koltu. Ŋa balte kolinte min gee kuuk *Yuudinna keeco di, kar gay, min gee kuuk Yuudinnaɗo oki. \v 25 Uudin taat ɗo Kitamner, ŋu kaawtu ɗo maktumne ta nabi Ooze aman : \q1 « Gee kuuk awalle geenduɗo-ak, \q2 diŋ naa kolin̰ a ŋu geendu. \q1 Ho darrinay kuuk awalle nu elgigɗo-ak, \q2 diŋ naa kolin̰ a ŋu darrinay kuuk nu elgiy dakina. »\f + \fr 9:25 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ooze 2.25.\f* \q1 \v 26 « Ɗo wer kaak Buŋ kaawiico ɗo geemir a ‟ kuŋ geenduɗo ”, \q1 eɗen di, ŋuu kolin̰ a ŋu koogin ku Buŋ kaak goy mento. »\f + \fr 9:26 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ooze 2.1.\f* \m \v 27 Ɗo gee ku Israyeel, nabi Ezaayi kaaw ko bico aman : « Ya gee ku Israyeel kat gin dakina ar ƴir kaak ɗo bi ka barrer oki, minninco, gee sooɗ di kuuk Buŋ yaa jilin̰co. \v 28 Asaan kaaw taat Buŋ kaawtu a ŋaa gine ɗo kiɗar-at, koɗok di ŋaa necinti. »\f + \fr 9:28 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 10.22-23.\f* \v 29 Ho ar kaaw taat Ezaayi kaawtu min awalle aman : \q1 « Ya *Rabbin Mee Gudurri balte rase koogina, \q1 gii gine ar gee ku geeger ka Sodom \q1 ho gii kuuniye ar gee ku geeger ka Gomoor. »\f + \fr 9:29 \ft Geegirnay ŋuur-aŋ, Buŋ idig jot (Ezaayi 1.9, Zeneez 19.23-28).\f* \s1 Goye kaak iŋ botiliy iŋ imaan \p \v 30 Ŋaar-ak, gii kaawe pey maa ? Gee kuuk Yuudinnaɗo, ŋuur bal bariye botol taat Buŋ yaa ginin̰co ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji. Kar iŋ taar-at oki, Buŋ ginig a ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji ɗo saan ta imaanco. \v 31 Kar *Yuudinna gay, iŋ *gaanuun, ŋu bariya goye kaak iŋ botiliy ɗo uŋji ka Buŋdi, kar gay, ŋu bal gasin̰ji. \v 32 Maa di ŋu baltu gasinti ? Ŋu baltu gasinti-ak, asaan ŋu bal bariye botol ta imaan taat iyaag gee ŋu goyiy iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi. Ŋu pakira a ŋuu gedire goye iŋ botol iŋ riy taat ŋu giniy di. Paa ko, ŋu batkitu iŋ ŋaar kaak ar dambi\f + \fr 9:32 \ft ‛ŋaar kaak ar dambi’ : Anne-aŋ, ŋu kaawa ɗo bi ka Iisa Masi.\f* kaak solla gee. \v 33 Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Taloŋ, nu diya dambi ka batkindi ɗo geeger ka Siyon. \q1 Ɗo bi ka dambi-ak, gee yaa solle. \q1 Kar waan kaak aamin loci gay, \q2 sokan̰ diyaagɗo tak-tak. »\f + \fr 9:33 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 8.14-15, 28.16.\f* \c 10 \p \v 1 Gem kol siŋtay, ɗo bi ka Yuudinnar, maan kaak gelbiner rakiyo ho kaak nu indiy Buŋ-ak, illa a ŋuu gase jile. \v 2 Yuudinna zeeɗa gine riy ta Buŋdi, nun sa saadine. Kar riyco gay, ŋu gingitɗo iŋ ibine kaak taɓ ka Buŋdi. \v 3 Ŋu bal ibine baati taat maman Buŋ giniig gee ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji ho ŋu bariyiy botol ta maaniico di. Ampaa ko, botol taat Buŋ gintu-at, ŋu poociita. \v 4 Iisa Masi gintu a *gaanuun ka Muusa goyɗo pey kaate. Paa kat, ŋuur kuuk aamin iŋ ŋaara, Buŋ yaa ginin̰co ŋuu goye iŋ botol ɗo uŋji. \s1 Jile ka gee okin̰co kuuk aamin ɗo Iisa Masi \p \v 5 Ɗo bi ka ŋuur kuuk bariya goye iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi iŋ *gaanuun, meen̰ji nabi Muusa siir ɗo Kitamner aman : « Gem kaak karmiyaag gaanuun okin̰ji-ak yaa goye iŋ ŋaar di. »\f + \fr 10:5 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Lebitik 18.5.\f* \v 6 Kar gay, an kaaw taat ŋu kaawtu ɗo bi ka *goye kaak iŋ botol kaak min ɗo imaandi. Kaaw-at a dak osenno ɗo adin̰ aman : « Waa yaa coone ka samaaner ? » Ya ampa-ak, ki pakira a Iisa Masi bal paaye misa walla ? \v 7 Dak kaawenno pey ɗo adin̰ aman : « Waa yaa paaye ɗo bee kaak sugulgul, wer kaak gee ku mate goyiyo ? » Ya pa-ak, ki pakira a Iisa Masi bal nooye min ɗo muuti walla ? \v 8 Kar gay, maan ka kaawindi-ak, ŋa maa ? Kii kaawe taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Kaaw ta Buŋdi, taar as ko moota, ta goy ɗo bin̰ ho ɗo gelbinen̰. »\f + \fr 10:8 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 9.4, 30.12-14.\f* Ta taar-an ko kaaw taat ɗo bi ka imaandi taat gi gaariy ɗo geemir. \v 9 Ya ki pil bin̰ ɗo uŋco ka geemir a Iisa Masi, ŋaar *Rabbine, ho ya ki aamin ɗo gelbinen̰ kadar Buŋ nooyig min ɗo muuti, kii gase jile. \v 10 Asaan ŋaar kaak aamin ɗo gelbiney-ak, Buŋ ginig a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji, ho ŋaar kaak pil biy ɗo uŋco ka geemir-ak, Buŋ yaa jilin̰ji. \v 11 Ka seener, ŋu siir ɗo Kitamner aman : « Ay waan kaak aamin loci, sokan̰ diyaagɗo tak-tak. »\f + \fr 10:11 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 28.16.\f* \v 12 Ansi-ak, gaara kadar *Yuudinna iŋ gee kuuk Yuudinnaɗo, ŋuur sawa di. Asaan okin̰co, *Rabbinco rakki di. Ŋaar ko kaak gina selliŋkaw ɗo ay gem kaak ala iŋ siŋ kun̰ji. \v 13 Ka seener, ŋu siir ɗo Kitamner aman : « Ay gem kaak ala iŋ siŋ ku Rabbiner yaa gase jile. »\f + \fr 10:13 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zowel 3.5.\f* \p \v 14 Ka seener gay, maman ŋuu indin̰ji ya ŋu bal aamine loci ? Maman ŋuu aamine ya ŋu bal dore ? Maman ŋuu dore ya waan balco gaare kaawo ? \v 15 Ho maman ŋuuco gaare kaawo ya waan balco n̰aame gee ? Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Gee kuuk iya kabarranna ku samaane, ŋu miinaag adat ku geemir iŋ galal. »\f + \fr 10:15 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 52.7.\f* \v 16 Kar gay, min gee okin̰co, daarin̰ di ooyit Kabarre ta Gala. Uudin taat nabi Ezaayi siirtu ɗo Kitamner aman : « Gem kol Rabbiney, ni gaarcot kaawon̰, kar waa di icta ? »\f + \fr 10:16 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 53.1.\f* \v 17 Ansi-ak, gee kuuk aamine, imaanco asa min ɗo kaaw taat ŋu dortu, ho kaaw taat ŋu dortu-at asa min gaare ka kaawor ɗo bi ka Iisa Masi. \p \v 18 Ŋaar-ak, nu gin pey inde : Kabarre-at, ŋu bal dorin misa walla ? Ha’a, ka seener, ŋu dorit ko. Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Ɗo kiɗ okin̰ji, ŋu dorit gaaƴ ta gay gaare kaawor, \q1 ho kaawco-at, ŋu gaarit ɗo duniin okintiti. »\f + \fr 10:18 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 19.5.\f* \m \v 19 Ŋaar-ak, naa inde pey : Kaaw-an, Yuudinna bal ibine baati walla ? An ko kaaw taat Buŋ kaawtu min awalle iŋ biy ka nabi Muusa. Ŋa kaaw aman : \q1 « Naako giniŋko hasuudinay ɗo gee kuuk kuntoɗo, \q1 ho naa gine kuu dapin̰e iŋ darre \q2 taat geenti ibanno maanna. »\f + \fr 10:19 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 32.21.\f* \m \v 20 Kar nabi Ezaayi zeeɗtu nam ŋa kaawtu bal kolaw kaaw taat asa min ɗo Buŋdi aman : \q1 « Ŋuur kuuk bariyginno, gasintu, \q1 ho ŋuur kuuk indiginno yoo maanna, nu bayinco. » \m \v 21 Kar gay, ɗo bi ka gee ku Israyeel, Ezaayi gaaytu pey aman : \q1 « Min kawtira yoo maako, \q2 nu jaalaaco pise ɗo geemir a ŋuudu ase, \q1 kar gay, ŋu karmiygitɗo kaawor ho ŋu newsidu kopo. »\f + \fr 10:21 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 65.1-2.\f* \c 11 \s1 Buŋ bal poocin̰ gee ku Israyeel \p \v 1 Ansi-ak, nu gin pey inde : Buŋ poocig geen̰ji, gee ku Israyeel walla ? Ha’a, ŋa bal poocin̰co. Ka seener, nun meendu oki min gee ku Israyeel, min kooginay ku Ibraayim ho min caar ka Benjamin. \v 2 Buŋ bal poocin̰ geen̰ji kuuk ŋa doɓtu min awalle-aku. Ku rawtit kaaw taat ŋu siirtu ɗo Kitamner ɗo bi ka nabi *Eli walla ? Ɗo bi ka gee ku Israyeel, nabi Eli caactu\f + \fr 11:2 \ft ‛caactu’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛mintu’.\f* ɗo Buŋdi aman \v 3 : « Gem kol *Rabbiney, gee-aŋ deeyig nabiinnan̰ ho ŋu eezig *wernan̰ ku satkiner. Kar ɗak ko nun keedu di kaak aaɗaaciŋ ho ŋu rakaan deendu oki. » \v 4 Kar Buŋ gay telkiji maa ? Ŋa telkiji aman : « Ha’a, kiŋ bal ɗake keejiŋ. Nu ras miday alip peesira (7000) kuuk aaɗaanu ho bal derse ɗo uŋji ka maan buŋir kaak ŋu koliy Baal. »\f + \fr 11:4 \ft Wer ka gase kaawor ɗo 1 Ruwa 19.10, 18.\f* \p \v 5 Ampaa ko, ɗo wiktin ta diŋka-an oki, goy di gee job kuuk Buŋ doɓtu iŋ barkiney. \v 6 Gee-ak, Buŋ doɓig iŋ barkiney, ŋa bal doɓin̰ iŋ riy taat ŋu giniyo. Yampa, ya ŋa doɓig iŋ riyco, barkiney-at, siŋti barkinno. \p \v 7 Taar-an gay baati maa ? Taat gee ku Israyeel bariytu min ɗo Buŋdi-at, ŋu bal gasinti. Gee kuuk gasta-ak, illa kuuk Buŋ doɓtu-ak di. Kar gee ku pey gay, kaƴco gin bombo. \v 8 Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Buŋ ɗibirig kaƴco, odinco tala purus-purus ho ɗeŋginco ooma. » \v 9 Sultan Dawuud oki kaaw ɗo Buŋdi aman : \q1 « Ginu a wer kaak ŋu teeyiy teen̰co ka iidiner-ak \q2 yaaco kuuniye ar rece. \q1 Ginu a ŋaaco kuuniye maan kaak ŋuu batke \q2 ho maan kaak Buŋ yaa taaɓiyin̰co. \q1 \v 10 Ginu a odinco yaa kirkile\f + \fr 11:10 \ft ‛kirkile’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛korɓile’.\f* nam ŋu taliyɗo tak-tak. \q1 Ginu a ŋuu kooŋe korindoŋ min oomiŋkaw ta taaɓiner. »\f + \fr 11:10 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 69.23-24.\f* \p \v 11 Ŋaar-ak, naa inde pey : Ya *Yuudinna batke-ak, ŋu sollaw. Ka ya ŋu solle-ak, ŋu ucaw walla ? Hii, ŋu ucaw. Kar gay, ɗo bi ka nige kaak ŋu nigtu-ak ko, botol ta jilindi piltu ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Buŋ gintu ansi-ak, asaan ŋa raka a Yuudinna yaaco gine hasuudinaw ɗo gee-aku. \v 12 Kar sando, ya nige ka Yuudinnar pilit botol a gee ku duniiner yaa gase barkin min ɗo Buŋdi ho ya Yuudinnaɗo gas gamin dakina wiktin taat Yuudinna jagtu min botol taat samaan-at oki, ka seener, wiktin taat gee ku Israyeel yeep ɗo botol-ata, ŋuu gase barkin dakin aale ! \s1 Olibiye ka jineendi iŋ ka yeero \p \v 13 Diŋ nu newsa loko, ɗo kuŋ kuuk Yuudinnaɗo. Ka seener, nun *paliine ka Buŋdi kaak ŋa n̰aamtu ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Adir portiko iŋ riy taat Buŋ beriidu-anta. \v 14 Nu giniy pa-ak a wal gee kuuk min tambaar-aŋ yaa gine hasuudinaw ho daarin̰co yaa gase jile. \v 15 Ka seener, Buŋ leeyig *Yuudinna serpiya. Ampaa ko, gee ku duniiner gastu botol taat ŋuu amre iŋ Buŋ. Ya ta ampa-ak, ɗo ƴiriy taat Buŋ yaa obin̰ pey samaane iŋ ŋaara, taa kuuniye maman ? Taa kuuniye ar gem kaak nooy min ɗo muuti ho gas goye kaak taɓ. \p \v 16 Yampa, ya tee kaak nee awalle kat gi beraag ɗo Buŋdi-ak, ka ɗak-ak sa, okin̰ji ɗo Buŋdi. Ho ya gi bera caar ku etor ɗo Buŋdi-ak, leeginay sa, okin̰co loci. \v 17 Taloŋ, gee ku Israyeel, ŋuur ar et kaak ŋu koliy olibiye kaak ŋu taattu ɗo jineendi. Kar kuŋ kuuk Yuudinnaɗo gay, ku ar olibiye ka yeero. Ar Buŋ ɗukumig leeginay daarin̰ ku et kaak goy ɗo jineendi, kar ŋa iytu ku olibiye ka yeero ho ŋa atiig ɗo et ka jineendi-aka. Ansi-ak, kuŋ leegin kuuk ŋu attu ate-aku, ar ku siya amay kuuk samaane min ɗo et kaak goy ɗo jineendi kaak ŋu atiŋko-aka. \v 18 Ampa-ak, ku ginno botol taat kuu ginin̰ bees leegin kuuk Buŋ ɗukumtu-aku. Kuu gediraaɗo kuu ɗapile asaan ŋa kuŋkonno kuuk gakig caari, illa ŋu caar kat gakiŋko. \p \v 19 Kar waan minninko yaadu kaawe aman : « Ŋu ɗukumiig leegin min ɗo et-aŋ a nun kat ŋuun atin ɗo werco. » \v 20 Kaaw-an ka seener. Kar gay, dak rawtenno, Buŋ ɗukumiigu-ak asaan ŋu bal aamine loci ho ŋa atin̰ciŋ ki goyiy ɗo et-ak iŋ imaan taat ki aaminiy loci. Ŋaar-ak, dak ɗapilenno ɗo bi kaak ki icig werco. Kar gay, goy goɗom. \v 21 Yuudinna, ŋuur ar leegin kuuk taɓ. Kar ya leegin kuuk taɓ din sa Buŋ bal rasin̰ ɗo werco, kiŋ kaak ar leeg taat ŋu attu aten di-at, ŋaan̰ rase walla ? \v 22 Talu maman Buŋ gaariit selliŋkuwiy ho toŋgukuwiy taat raɗa ! Ŋa gaaraat toŋgukuwiy-at ɗo ŋuur kuuk jag min ɗo botildi, ho ŋa gaaraat selliŋkuwiy lociŋ, ya ki goy bombo ɗo selliŋkaw-ata. Kar ya ki goyɗo bombo gay, kiŋ oki, ŋaan̰ ɗukume ar ŋa ɗukumiig leegin awalle. \v 23 Kar ya gee ku Israyeel kat rasig kaa ka bombiŋkaw ho ŋu aamin ɗo Buŋdi, ŋaa atin̰co ɗo werco. Asaan Buŋ nec atin̰ pey. \v 24 Ka seener, kiŋ ar leeg taat ŋu ɗukumtu min ɗo olibiye ka yeero, wer kaak ki coktu. Buŋ ɗukumin̰ciŋ min ɗo olibiye ka yeero ho ŋa atin̰ciŋ ɗo kaak goy ɗo jineendi, wer kaak ki baltu coke. Buŋ nec atin̰ leegin ku olibiye ka yeero ɗo et kaak taɓ-aka. Ŋaar-ak, ya ŋa raka yeepin̰ pey leegin ku et kaak taɓ-ak ɗo werco, yaaji gine melen̰ di. \s1 Jile ka gee ku Israyeel \p \v 25 Gem kol siŋtay, cokiyoŋ naako kaawe maan rakki kaak cigile. Naako gaarinji-ak asaan ku gediraaɗo ɗapile iŋ ilimko. Maanna-ak a min gee ku Israyeel, daarin̰, kaƴco gin bombo ho ŋuu goyeŋ ko paa di nam wiktin taat gee kuuk Yuudinnaɗo kuuk yaa aamine yaa necen̰ ja uudin taat Buŋ rakiyo. \v 26 Ansii kat, Buŋ yaa jilin darre ta Israyeel okintiti ar taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Gay jile geemir yaa ase min Siyon. \q1 Kar nige kaak gee kuuk min tamba ta Yakuub nigtu, \q2 ŋaa imilin̰ tak-tak. \q1 \v 27 Taar-an ko jamuwir taat naa obe iŋ ŋuura \q1 ɗo wiktin taat naa imilin̰ zunuubinnico tak-tak. »\f + \fr 11:27 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 27.9 ho 59.20-21.\f* \p \v 28 Gee ku Israyeel, ɗo bi ka pooce kaak ŋu poociit Kabarre ta Gala, ŋu gin adin ku Buŋdi. Ansi-ak, kuŋ kuuk Yuudinnaɗo gasiig maan kaak samaan-aka. Kar gay, ɗo bi ka doɓindi kaak Buŋ doɓtu awalle, gee ku Israyeel-ak, ŋuur gee kuuk Buŋ elgig ɗo saan ta aginiyco. \v 29 Asaan, ya Buŋ ber maan ɗo gemor, ŋa icgigɗo pey, ho ya ŋa kol gemo, ŋa yeepɗo pey aar tak-tak. \v 30 Kuŋ gee kuuk Yuudinnaɗo, awalle ku pooc karmiyin̰ Buŋ. Kar diŋ gay, Buŋ tala aminduwko ɗo bi ka Yuudinna kuuk pooc karmiyin̰ji. \v 31 Ansii ko, gee ku Israyeel pooctu karmiyin̰ Buŋ. Ampa-ak, ku gas botol a Buŋ yaa tale aminduwko. Ho ŋuur oki, Buŋ yaa tale aminduwco iŋ botol taar-at di. \v 32 Ka seener, ɗo pooce kaak gee ku duniiner okin̰co poociit taat Buŋ kaawtu, Buŋ gintu a ŋuu kuuniye ar gay daŋaayner ɗo poocin̰co-aka. Ŋa gintu pa-ak a ŋaa gedire gaare tale ka aminduwiy ɗo gee okin̰co. \s1 Tatkaw ta Buŋdi \p \v 33 Taloŋ selliŋkaw ta Buŋdi taat dakin aale-anta ! Taloŋ ilim ho ibine ka Buŋdi kaak ginno gaase tak-tak ! Ginno waan kaak yaa ibinin pikirrey ho ginno waan kaak yaa ibine baay ta maan kaak ŋa rakiy gine. \v 34 Uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Waa ibingit pikirre ta Buŋdi ? \q2 Ho waa kaak nec taaƴin̰ji ? »\f + \fr 11:34 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 40.13.\f* \q1 \v 35 « Waa berji maan awalle ? \q2 Ho waa kaak gin botol taat ŋa ɓaayiy boode ? »\f + \fr 11:35 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zoob 41.3.\f* \m \v 36 Asaan gamin okin̰co asa min loci, ŋu goy iŋ gudurrey ho ŋu goyiy sa ɗo saan tan̰ji di. Loci di *darjine, elgin iŋ elgina ! *Aamin. \c 12 \s1 Goye kaak marbinto iŋ Iisa Masi \p \v 1 Gem kol siŋtay, ɗo bi ka selliŋkaw ta Buŋdi taat dakin-ata, nu taaƴaako a kuu bere ziŋkiko mento ar *satkin taat taɓ ɗo uŋji ka Buŋdi. Satkin-at aawaaji gala ho taar ko abaadin ta taɓ kuu abdiyin̰ Buŋ. \v 2 Dakoŋ icenno goye ka gee ku duniiner. Kar gay, rasoŋ Buŋ yaa jiptin̰ goyiŋko ho ŋaako makin pikirriko iŋ taat marbinto. Ansi-ak, kuu ibine maan kaak ŋa rakiyo : maan kaak samaane, kaak aawaaji gala ho kaak nec tak ar kaak ŋa rakiyo. \p \v 3 Ɗo bi ka barkin taat Buŋ beriidu, nu kaawa ɗo ay gemo minninko a ŋaa jaalenno ziy. Ŋaa talenno ziy pak taat Buŋ diyiiga. Kar gay, ay gem di yaa tale ziy ar kaak kuuniy iŋ gudurre ta imaan taat Buŋ beriiji. \v 4 Taloŋ, zi ka gemor, ŋaar rakki di, kar gamnay gay dakina ho ay maan di iŋ riyoy. \v 5 Ansi-ak, ginte kuuk dakin-aŋ oki, okinte, gi n̰um ɗo Iisa Masi ho gi kuuniy ar zi ka gem rakki di. Okinte, gi n̰um benannite ar gamin kuuk ɗo zi ka gemor. \v 6 Okinte, Buŋ berte bere keeji keeji uudin ta barkin taat ŋa bertu ɗo ay gemo. Ya minninte goy gem kaak Buŋ berji bere a ŋaa kaawe kaawin kuuk asa min ɗo Buŋdi, illa ŋaa kaawin̰co uudin ta imaan taat Buŋ beriiji. \v 7 Ya ka pey, Buŋ berji bere a ŋaa gine riy ɗo geemir, illa ŋaa ginguwinti. Waan kaak Buŋ berji bere a ŋaa ɓilde gee, illa ŋaa ɓildiguwin̰co. \v 8 Waan kaak Buŋ berji bere a ŋaa iske gee, illa ŋaa iskiguwin̰co. Waan kaak Buŋ berji bere a ŋaa bere gamin ɗo geemir, illa ŋaa berguwin̰co iŋ gelbin rakki. Waan kaak Buŋ berji bere a ŋaa tale kaaco ka geemir, illa ŋaa zeeɗe ŋaa talguwe kaaco samaane. Waan kaak Buŋ berji bere a ŋaa gaaye gee kuuk aminda, illa ŋaa gaayguwin̰co iŋ galal. \p \v 9 Dakoŋ elenno iŋ biŋkikon di. Poocoŋ nige tak-tak ho oboŋ tirit ɗo selliŋkaw. \v 10 Elguwoŋ benanniko iŋ gelbin rakki ar siŋta kuuk tacco rakki ho zeeɗoŋ kuu karmiye benanniko. \v 11 Zeeɗoŋ ho rason zegel. Ginon̰ji riy ɗo *Rabbiner iŋ niyin rakki. \v 12 Ɗo bi ka maan kaak ku diytu gelbinko, aaciyoŋ. Icoŋ subirraw ɗo taaɓinko ho indiguwoŋ Buŋ bal ɓare\f + \fr 12:12 \ft ‛ɓare’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛ɓarniye’.\f*. \v 13 Ɗo gee ku Buŋdi kuuk gamin arumco, gaayoŋgu, ho oboŋ martiko samaane. \p \v 14 Indon̰co barkin ta Buŋdi ɗo ŋuur kuuk taaɓiyaako. Indon̰co a ŋaa barkiyin̰co, yampa, dakon̰co indenno a ŋaa surpiyin̰co. \v 15 Aaciyoŋ iŋ ŋuur kuuk aaciyaw ho aloŋ iŋ ŋuur kuuk alaw. \v 16 Goyoŋ gala benanniko. Dakoŋ bariyenno a kuu gine riy taat gee yaako bere horoomin di, kar gay ooyoŋ oki a kuu gine ay riyo, yoo taat gee talaat a ta bal baati. \p \v 17 Gem kaak nigaako, dakon̰ji yeepintiɗo. Zeeɗoŋ kuu gine gamin kuuk yaa ale gala ɗo uŋco ka gee okin̰co. \v 18 Ya botol goya, zeeɗoŋ kuu gine ay maan kaak kuu gedire ginin̰ji a kuu goye ɗo aapiyer iŋ gee okin̰co. \v 19 Gem kol royin kuuk nu elgiyo, ya gem ginaako taat samaanno, dakoŋ kappiyenno. Kar gay, rasoŋ Buŋ kat yaa ibine baay. Asaan Rabbin Buŋ kaaw ɗo Kitamner aman : « Ŋa nun meendu kat yaa kappiyin taat ŋu nigiidu. Ŋa nun meendu kat yaa yeepin taat ŋu giniidu. »\f + \fr 12:19 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 32.35.\f* \v 20 Kar pey aman : « Ya adinen̰, mey diyaaga, beriy tee, ho ya ibin obga, beriy amay. Ya kiŋ kat ginaaji pa-ak, sokan̰ yaa deen̰ji ar ki liyaaji ubal ɗo kaay. »\f + \fr 12:20 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Proberb 25.21-22.\f* \v 21 Dak rasenno taat samaanno yaan̰ gedire. Kar gay, gedirti ɗo taat samaanno-at iŋ taat samaane. \c 13 \s1 Karaamin ɗo agindaw ku darre \p \v 1 Ay gemo yaa karmiyin̰ agindaw ku darrer. Asaan ginno gem kaak yaa goye tatkaw ka darrer ya Buŋ bal diyin̰ji. Ansi-ak, ŋuur kuuk agindaw ku darrer sa, ŋa Buŋ kat diyaagu. \v 2 Ampaa ko, ŋaar kaak poocaat kaaw ta agindaw ku darrer, ŋa poocaag maan kaak Buŋ diytu. Ansi-ak, ŋuur kuuk poocaw, maaniico di iyaat seriin ta Buŋdi ɗo kaƴco. \v 3 Ka seener, gee kuuk gina samaane, ŋuur ginno kolaw ɗo gay ɗukume seriiner, illa ŋuur kuuk gina taat samaanno. Ya ki raka goye bal kolaw ɗo agindaw ku darrer, gin taat samaane ho ŋuun̰ ozile. \v 4 Asaan agindaw ku darrer-ak, ŋuur gay riyor ku Buŋdi a ŋuuko gine sellen̰. Kar ya kuŋ kat gina taat samaanno gay, ginin̰co kolaw. Asaan izinne taat ŋu gintu ta ɗukume seriiner-at, taar maalanno. Ŋu gay riyor ku Buŋdi a ŋuu gaarin dapin̰koy ɗo ŋuur kuuk gina gamin kuuk samaanno. \v 5 Ɗo saan taar-an, samaane kuu karmiyin̰ agindaw ku darrer. Ya ku karmiyaagu, ku karmiygigɗo a paa dapin̰ko-at yaako paaye ɗo kaƴkon di, kar gay, ku karmiyaagu asaan ku iban ɗo gelbinko kadar taar-at ko taat kuu gine. \p \v 6 Ampa-ak, illa kuu kappiye miiri. Asaan ŋuur kuuk ica miiri-ak, ŋuur gay riyor ku Buŋdi kuuk gina riyco di. \v 7 Beroŋ ɗo ay gemo maan kaak waaliyga : kappiyoŋ miiri wal patanti ɗo ŋuur kuuk icaw ho beroŋ horoomine iŋ karaamine ɗo ŋuur kuuk tur kuuco bere. \s1 Ele ka gijiŋ \p \v 8 Dakoŋ rasenno ɗaana yaa goye ɗo kaƴko, illa ɗaan taat kuu ele benanniko. Gem kaak el giji-ak, ŋaar karmiyig ko tak *gaanuun ka Buŋdi okin̰ji. \v 9 Ka seener, ɗo Kitamner, ŋu siir gaanuun dakina : kuŋ miday, dakoŋ kokinenno daaɗ kara ho kuŋ daaɗ oki, dakoŋ kokinenno miday kara, okiŋko, dakoŋ deenno gee, dakoŋ kokinenno gamna, dakoŋ elenno gamin ku eeŋko,\f + \fr 13:9 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 20.13-17, Deteronoom 5.17-21.\f* ho goy gaanuun ka pey oki. Kar gay, okin̰ji, ŋa n̰um ɗo gaanuun rakki di kaak kaawa aman : « Kii elin̰ gijiŋ ar zin̰ ka meen̰jiŋ. »\f + \fr 13:9 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Lebitik 19.18.\f* \v 10 Gem kaak elgig giji, ŋaar niggijiɗo. Ansi-ak, gem kaak el giji-ak karmiyaag gaanuun okin̰ji. \s1 Siye ka ziŋkar ɗo yeepe ka Iisa Masi \p \v 11 Zeeɗoŋ kuu ginin̰ gamin-aŋ gaay iŋ gaayo, asaan ku ibingit ko wiktin taat diŋ gi goyiy-anta. Wiktin nece taat kuu niine. Ka seener, wiktin taat Buŋ yaate jilinte tak-tak as ko moota, pak wiktin taat gi aamintu. \v 12 Wer gaay ko wale ho pat sa gaay ko coke. Ŋaar-ak, rasinteŋ gamin okin̰co kuuk gi giniy ɗo gondikor ho sokinte garti, ginte taasin̰e ɗo portikaw. \v 13 Goyinte goye kaak taɓ ar gee kuuk goy ɗo portikaw. Dakinte hadirenno ɗo iidin taat gee gina gamin ku ginindiɗo ho dakinte sakriyenno. Dakinte ɓaaƴenno mun̰jam ho dakinte goyenno jookumo. Yaman, goyinte goɗom min giɗuwa ho min hasuudinaw. \v 14 Kar gay, ar kaak ku sokiy garti ku taasin̰kar, icoŋ *Rabbinte Iisa Masi ar gartiko. Dakoŋ rasenno galal ta ziŋkiko yaako iyiŋko kuu gine jookumo. \c 14 \s1 Gee kuuk imaanco sooɗa iŋ kuuk tan̰co dakina \p \v 1 Oboŋ samaane gem kaak imaanji sooɗa ho dakoŋ meelin̰jiɗo ɗo bi ka maan kaak ŋa pakiriyo. \v 2 Ampaa ko, gee daarin̰ pakiriy a ŋuu gedire tee gamin okin̰co. Kar daarin̰ kuuk imaanco sooɗ gay pakira a illa ŋuu tee tapar di. \v 3 Gem kaak tiya gamin okin̰co-ak, illa ŋaa ginin̰jiɗo bees ŋaar kaak taaɗo gamin daarin̰. Kar ŋaar kaak taaɗo kum oki, illa ŋa ɗukumaajiɗo seriin ɗo ŋaar kaak tiyaag gamin okin̰co. Asaan ŋaar oki, Buŋ ooyga. \v 4 Yampa, kiŋ gay waa kaak ki taliy zin̰ ar ki gay ɗukume seriiner ɗo gay riyor kaak kan̰jinno ? Gay riyor-ak, ya ŋa goy bombo ɗo riyoy wala ya ŋa gale oki, illa tatkuwiy kat gin botol taat ŋaaji kaawe. Ka seener, ŋaa goye bombo, asaan *Rabbin Buŋ gin gudurre taat ŋaa gaayin̰ji. \p \v 5 Gee daarin̰ pakira a menaw daarin̰ samaane pak een̰co ɗo uŋji ka Buŋdi. Kar daarin̰ gay a menaw-ak, okin̰co sawa di. Ŋaar-ak, ay gem di yaa ibine baay samaane ta maan kaak ŋa pakiriyo. \v 6 Gem kaak pakira a ƴiriy ta rakki pakgig menaw kuuk daarin̰-ak, ŋa pakiriy pa-ak asaan ŋa rakaaji bere horoomin ɗo Rabbiner. Gem kaak tiya gamin okin̰co-ak rakaaji bere oki horoomin ɗo Rabbiner, asaan ŋa ozila Buŋ ɗo bi ka teen̰ji. Ho gem kaak taaɗo gamin daarin̰-ak sa rakaaji bere horoomin ɗo Rabbiner, asaan ŋaar oki ozila Buŋ ɗo bi ka teen̰ji. \v 7 Ka seener, minninte-aŋ ginno gem kaak goy ɗo bi ka meen̰ji di, ho muut sa, ginno gem kaak mata ɗo bi ka meen̰ji di. \v 8 Asaan ya gi goy-ak, gi goy a gii gine riy ɗo Rabbin Iisa Masi, ho ya gi mataw oki, gi mata ɗo saan ta riyoy. Ŋaar-ak, ya gi goya wal gi mataw oki, gi geen̰ji ku Rabbin Iisa Masi. \v 9 Ɗo bi ŋaar-ak ko, Iisa Masi mattu ho ŋa nooytu min ɗo muuti. Paa ko, ŋa kuuniytu Rabbin ka gee kuuk mate iŋ kuuk goya oki. \v 10 Kar kiŋ gay, maa di ki ɗukumiiji seriin ɗo siŋjiŋ ? Maa di, ki giniig bees ? Okinte, gi ɓaa ɗo uŋji ka Buŋdi a ŋaate ɗukume seriine. \v 11 Asaan, ŋu siir ɗo Kitamner aman : \q1 « Rabbin Buŋ kaaw aman : \q1 ‟ Nu goy mento \q1 ho nu kaawaako a \q1 gee okin̰co yaa derse ɗo uŋdu. \q1 Okin̰co, ŋuu ibine kadar nun Buŋ. ” »\f + \fr 14:11 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 45.23.\f* \m \v 12 Ansii ko, minninte-aŋ, ay gem di, Buŋ asa indin̰ ɗo taat ŋa gintu. \s1 Gamin kuuk kuuniya iŋ imaan \p \v 13 Ŋaar-ak, rasinteŋ tak-tak ɗukume ka seriiner benannite. Kar gay, zeeɗoŋ ku giniyɗo maan kaak yaa iyin̰ siŋtiko ŋuu jage min botol ho ŋuu gale ɗo zunuubinnar. \v 14 Ɗo tanto, iŋ Rabbin Iisa Masi, nu iban tak ɗo kaar kadar ɗo uŋji ka Buŋdi, maan kaak siŋji tee-ak ginno kaak *cawarro. Kar gay, ya waan pakira ɗo gelbiney a tee daarin̰ cawarro, ka seener, loci di, ŋa cawarro. \v 15 Ya ki niga adiy ka siŋjiŋ iŋ maan kaak ki tiy-ak, ki rasig ele kaak Buŋ rakiyo. Ka seener, Iisa Masi mat ɗo bi ka siŋjiŋ-aka. Ampa-ak, dak n̰aamin̰jiɗo siŋjiŋ ŋaa tare ziy ɗo bi ka teendi di. \v 16 Dakoŋ berenno botol gee yaako osiŋko ɗo bi ka maan kaak talaako samaane. \v 17 Asaan gamin kuuk kuuniy iŋ *Meennaw ta Buŋdi gay, ŋuur *gaanuunno kaak kaawa ɗo bi ka teendi iŋ ka seendi. Kar gay, ŋu gamin kuuk Ruwwin ta Buŋdi beriite : *goye kaak iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, aapiye ho iŋ galal. \v 18 Gem kaak gina riy ɗo Iisa Masi ar ansi-ak, aawaaji gala ɗo Buŋdi ho gee sa yaa karmiyin̰ji. \p \v 19 Ansi-ak, zeeɗinte gii gine gamin kuuk yaate iye aapiy benannite ho kuuk yaate gaayinte gii sin̰je ɗo imaante. \v 20 Ɗo bi ka teendi-ak, dak nigintiɗo riy ta Buŋdi. Ka seener, ɗo uŋji ka Buŋdi, ginno tee kaak cawarro. Kar gay, ya ɗo bi maan kaak ki tiy di, siŋjiŋ yaa jage min botol ta Buŋdi, ŋaar-ak, tee-ak di aayay. \v 21 Maan kaak samaan-ak, illa kuu rasin̰ gamin okin̰co kuuk jagaag siŋtiko min botol ta samaane : tee ka kumar, see ka maamar ho iŋ gamin ku pey oki. \v 22 Maan kaak ki pakiriy ɗo gelbinen̰-ak, illa kii obin̰ samaane ɗo gelbinen̰ ɗo uŋji ka Buŋdi. Galal ɗo gem kaak adiy osgijiɗo kadar ŋa nige ɗo wiktin taat ŋa ica niyine a ŋaa gine maanna. \v 23 Kar gay, gem kaak adiy osaw ɗo bi ka teendi ho ŋa tiya paa di-ak, seriin ta Buŋdi obig ko. Asaan maan kaak ŋa giniy-ak kuunayɗo iŋ imaan. Ka seener, gamin okin̰co kuuk kuunayɗo iŋ imaan-ak, ŋuur zunuubinna. \c 15 \s1 Gine ka gamin kuuk aawa gala ɗo geemir \p \v 1 Nin kuuk bombo ɗo imaandi, nii gedire sosin̰ ŋuur kuuk imaanco sooɗa. Ni gediraaɗo nii gine taat aawaani gala lonin di. \v 2 Minninte-aŋ, illa ay gem di yaa gine taat aawa gala ɗo giji a ŋaa gaayin̰ji ho a ŋaa ɗeŋrin̰ ɗo imaandi. \v 3 Ka seener, Iisa Masi bal gine taat aawa gala ɗo meen̰ji di. Kar gay, uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Buŋdu, wariy taat gee warin̰cin asdu ɗo kaar. »\f + \fr 15:3 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 69.10.\f* \v 4 Kaawin okin̰co kuuk ŋu siirtu min awalle ɗo Kitamner, ŋu siirig a ŋuute ɓildinte. Ampaa ko, iŋ subirraw ho iŋ iske kaak gi gastu min ɗo kaaw ta Buŋdi, gi gin maan kaak gi eriy iŋ imaante. \v 5 Nu inda Buŋ kaak bera subirraw ho kaak iska gee a ŋaako gaayiŋko a pikirriko ho kaawko yaa gine rakki. Taloŋ goye ka Iisa Masi ho ginoŋ pa. \v 6 Ampaa ko, kuu obe kuuri okiŋko, kuu gedire ozile Buŋ, takan̰ *Rabbinte Iisa Masi, iŋ gelbin rakki. \s1 Ase ka Iisa Masi, ŋaar ɗo gee okin̰co \p \v 7 Oboŋ ziŋkiko samaane ar kaak Iisa Masi obiŋko. Ansii kat, gee yaa ozilin̰ Buŋ. \v 8 Ka seener nu kaawaako, Iisa Masi as ar gay riyor ka *Yuudinnar a ŋaa necin̰ kaawin kuuk Buŋ kaawiico ɗo aginiyco. Ŋaar-ak gaara kadar Buŋ necit taat ŋa kaawtu. \v 9 Ŋa as oki a gee kuuk Yuudinnaɗo yaa ozilin̰ Buŋ ɗo selliŋkuwiy uudin taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Ɗo saan taar-an ko, naan̰ ozile ɗo ɗatik ta gee kuuk Yuudinnaɗo, \q1 ho naa riye a siŋjiŋ yaa jaale. »\f + \fr 15:9 \ft Wer ka gase kaawor ɗo 2 Samiyeel 22.50 ho Soom 18.50.\f* \m \v 10 Ŋu siir pey ɗo Kitamner aman : \q1 « Kuŋ gee kuuk Yuudinnaɗo, \q2 aaciyoŋ iŋ ŋuur kuuk Rabbin doɓtu ! »\f + \fr 15:10 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 32.43.\f* \m \v 11 Ŋu siir pey aman : \q1 « Kuŋ okiŋko kuuk Yuudinnaɗo, oziloŋ Rabbin Buŋ. \q1 Illa gee ku duniiner okin̰co yaa ozilin̰ siŋji ! »\f + \fr 15:11 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 117.1.\f* \m \v 12 Nabi Ezaayi kaaw oki aman : \q1 « Gem rakki min tamba ta Jeese\f + \fr 15:12 \ft ‛Jeese’ : Ŋa takan̰ sultan Dawuud. Kaaw-an, taar a sultan ka tatko yaa ase min tamba ta Dawuud ho ŋaar ko Iisa Masi, sultan ka tatko kaak Buŋ kaawtu a ŋaa n̰aame.\f* yaa ase. \q1 Ŋaa uce a ŋaa tee meennaw \q2 ɗo darrinay ku gee kuuk Yuudinnaɗo, \q1 ho gee-ak gay yaa diye gelbinco loci. »\f + \fr 15:12 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 11.10.\f* \p \v 13 Buŋ beraate maan kaak gi eriy iŋ imaante. Ampaa ko, nu indiig a ŋaako bere galal dakina ho ŋaako iye aapiy ɗo gelbinko, asaan ku aamin loci. Ansii ko, iŋ gudurre ta Ruwwiney, kuu ibine gay iŋ gaayo kadar maan kaak ku eriy-ak yaa kuuniye. \s1 Riy taat Buŋ beriiji ɗo Pool \p \v 14 Gem kol siŋtay, nun meendu iban tak kadar ku gin selliŋkaw dakina ho ku iban gamin okin̰co kuuk ku nec ibinin̰co. Ampa-ak, kuu gedire taaƴe benanniko. \v 15 Kar sando, werin daarin̰ ɗo maktumner-an, nu siirko bal kolaw a kuu moyin̰ kaawin kuuk ku ɓilditu min awalle. Nu siirtu pa-ak, iŋ barkin taat Buŋ beriidu \v 16 a naa gine gay riyor ka Iisa Masi ɗo ŋuur kuuk Yuudinnaɗo. Ampaa ko, riy taat nu giniy-at, nu ber zir okin̰ji ɗo gaare ka Kabarre ta Gala ta Buŋdi ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo a ŋuu kuuniye ar *satkin taat aawaaji gala ɗo Buŋdi. Ampaa ko, gee kuuk Yuudinnaɗo yaa gine *cawar iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi. \v 17 Ɗo bi ŋaar-ak ko, iŋ n̰ume kaak nu n̰umtu iŋ Iisa Masi, adir gintu portiko ɗo riyor taat nu giniy ɗo Buŋdi. \v 18 Kar ya nu kaawa bal kolaw, illa naa kaawe ɗo bi ka riy taat Iisa Masi gintu iŋ nunu. Riy-at, ŋa iyig gee kuuk Yuudinnaɗo a ŋuu karmiyin̰ Buŋ. Ŋa iyig a ŋuu karmiyin̰ji iŋ kaawin kuuk nu kaawiyo, iŋ gamin kuuk nu giniyo, \v 19 ho iŋ ay gamin kuuk gaara gudurrey kuuk ŋa gintu ɗo ɗatikco. Gamin kuuk gaara gudurrey-ak, ŋuur gamin kuuk ajbay kuuk ŋa gintu iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi. Ampaa ko, nu gaariit Kabarre ta Gala ta Iisa Masi min geeger ka Zeruzaleem yoo kiɗ ka Iliiri. \v 20 Kar lotu-ak, nu raka a naa gaarin Kabarre ta Gala ɗo werin kuuk ƴiriy rakki gee bal dore ŋu kaawa ɗo bi ka Iisa Masi. Nu gintu pa-ak, asaan nu bal rake gine riy ɗo wer kaak gem ka pey ginit ko. \v 21 Ta kuuniy iŋ taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : \q1 « Gee kuuk ŋu balco kaawe biy yaa tale, \q1 ho ŋuur kuuk bal dore ŋu kaawa biy yaa ibine. »\f + \fr 15:21 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 52.15.\f* \s1 Martaw taat Pool rakiy ɓaa Room \p \v 22 Nu raka ɓaa gaarin Kabarre ta Gala ɗo werin kuuk ŋu bal dorinti. Ŋaar-aŋ ko maan kaak toɗdu dees dakina nu baltu ɓaa taliŋko. \v 23 Gin elgin dakina, nu gin niyin taat nu ɓaayiyko taliŋko, kar nu bal gase kaar. Kar diŋ gay, nu gaasit kat riyor taat ɗo darrinay-aŋku. \v 24 Nu raka a naako jage ɗo wiktin taat ya nu ɓaa ɗo kiɗ ka Espaan̰. Ka seener, nu gin niyin taat naako ɓaawe ho naa gine ɗak menaw iŋ kuŋko. Ansi-ak yaadu aawe gala ho ƴiriy taat nu ɗeetaw, kuun gaayindu naa icin botilil. \p \v 25 Kar diŋ gay, nu ɓaa ja Zeruzaleem a naa gaayin̰ gee ku Buŋdi kuuk goy eɗe-aku. \v 26 Ka seener, siŋta kuuk goy ɗo kiɗ ka Maseduwaan iŋ ka Akayi ic niyin a ŋuu cape gurus ŋuu gaayin̰ gee ku Buŋdi kuuk tiya saaro kuuk goy ɗo geeger ka Zeruzaleem. \v 27 Ŋuur maaniico di ic niyin a ŋuu gaayin̰co. Kar ka seener gay, ar ŋu tee ɗaanco ho ŋuuco yeepinti. Asaan ŋuur kuuk Yuudinnaɗo-ak gas barkin min ɗo ŋuur kuuk *Yuudinna. Ampa-ak, illa gaminco oki, ŋuu ɗeeɗin̰ iŋ gee-aku. \v 28 Wiktin taat nu bercog ko gurus kaak ŋu captu ho nu gaasit riy-anta, naako jagen̰ ja, kar naa biren di Espaan̰. \v 29 Ampa-ak, nu iban kadar wiktin taat nu ot ɗo werko, naako ote iŋ barkin dakina ta Iisa Masi. \p \v 30 Gem kol siŋtay, nu indaako iŋ siŋ ku *Rabbinte Iisa Masi ho iŋ ele kaak Ruwwin ta Buŋdi beriite a kuu indiguwe Buŋ ɗo bi kanto. Iŋ inde ka ku indiyo, n̰umoŋ iŋ nunu a ginte taasin̰e ɗo salaaner. \v 31 Indiguwoŋ Buŋ a ŋaan gaayindu naa pake min ɗo gee kuuk bal aamine kuuk goy ɗo kiɗ ka Zuude. Indiguwoŋ oki a gee Buŋdi kuuk goy ɗo geeger ka Zeruzaleem-ak yaa ooyin iŋ gelbin rakki gaay taat nu iyiico-anta. \v 32 Ampaa ko, ya Buŋ ooye, naako ɓaawe iŋ galal dakina ho naa jammiyen ɗak sooɗ iŋ kuŋko. \v 33 Buŋ ka aapiyer yaa goye iŋ kuŋ okiŋko ! *Aamin. \c 16 \s1 Ooya iŋ taaƴiik ta ba aaro \p \v 1 Nu n̰aamaakon boote Poobe taat gina riy ɗo Buŋdi ɗo *Egliz kaak goy ɗo geeger ka Saŋkerees. \v 2 Ya ta ɓaawko, obon samaane iŋ siŋ ku *Rabbine ar kaak kuuniye ɗo gee ku Buŋdi. Ya ta rak gaayko, gaayonta. Gaayonta, asaan taar oki ob wer ɗo gee dakina ho ta gaayintu nun meendu oki. \p \v 3 Ooyon̰co ɗo kun̰ Priska\f + \fr 16:3 \ft ‛Priska’ : Ŋu kolaat oki Prisil (Akt 18.1-2).\f* iŋ mitti Akilaas. Ŋuur, ni gin riy sawa ɗo Iisa Masi. \v 4 Ŋu leeyig baarco ɗo bulel ɗo bi kanto. Ŋa nun keeduɗo di kaak yaa ozilin̰co. Kar gay, Eglizna okin̰co kuuk Yuudinnaɗo oki yaa ozilin̰co. \v 5 Ooyon̰co oki ɗo gee ku Eglizdi kuuk n̰uma gerco. Ooyon̰ji ɗo Epayneet, royar ka bitu. Min gee kuuk goy ɗo kiɗ ka Aazi, ŋaar di aamin awalle ɗo Iisa Masi. \v 6 Ooyonti ɗo Mariyam taat ginko riy dakina. \v 7 Ooyon̰co ɗo kun̰ Andronikuus iŋ Juniyaas kuuk jaamar ho ŋu obinti daŋaayin sawa. Min paliinna okin̰co, ŋuur di gee ibingigu ho ŋu karmiyaagu. Min nu bal aamine misa ɗo Iisa Masi di, ŋuur aamin ko. \p \v 8 Ooyon̰ji ɗo Ampliyatuus, royar ka bitu ɗo n̰uminni kaak ni n̰umtu iŋ Rabbine. \v 9 Ooyon̰ji ɗo Urbeen kaak ni giniy riy sawa ɗo Iisa Masi ho ɗo Stakiis kaak nu elgiyo. \v 10 Ooyon̰ji ɗo Apelees kaak gaar kadar ŋa gin imaan ta taɓ ɗo Iisa Masi. Ooyon̰co ɗo gee kuuk goy ɗo geriy ka Aristobuul. \v 11 Ooyon̰ji ɗo Herodiyoon kaak jaamar ho ɗo gee kuuk aamin ɗo Rabbiner kuuk goy ɗo geriy ka Narsiis. \v 12 Ooyon̰co ɗo kun̰ Tripen iŋ Tripoos kuuk gina riy ɗo Rabbine ho ooyonti oki ɗo baar Persiid taat nu elgiyo. Taar oki gin riy dakina ɗo Rabbine. \v 13 Ooyon̰ji ɗo Rupuus kaak siŋji ale ɗo riy ta Rabbine ho ɗo yaaco taat gaayintu ar nu roŋ ka adti. \v 14 Ooyon̰co ɗo kun̰ Asiŋkrit, Plegon, Hermees, Patrobaas, Hermaas ho ɗo siŋta kuuk n̰uma iŋ ŋuura. \v 15 Ooyon̰co ɗo kun̰ Piloloog iŋ Juliy, Neere iŋ booy ho ɗo Olimpaas iŋ ɗo gee ku Buŋdi okin̰co kuuk n̰uma iŋ ŋuura. \p \v 16 Ooyoŋ benanniko iŋ gine ka cuuɗ ar siŋta kuuk tacco rakki. Eglizna ku Iisa Masi okin̰co ooyko dakina. \p \v 17 Gem kol siŋtay, nu taaƴaako a kuu goye goɗom min gee kuuk poocaag ɓilde kaak ku gastu. Ka seener, iŋ poocin̰co-ak, ŋu eeraag gee kuuk aamine ho ŋu jagaag min botol taat samaane. Gee ŋuur-ak, cimoŋ kaƴko minninco. \v 18 Gee ar ŋuur-aŋ, ŋuur ginno riy ɗo Rabbinte Iisa Masi. Ŋu as tee aditco di. Iŋ kaawinco kuuk gala ho pulus-pulus-ak, ŋu caaciyaag gee kuuk ibanno maanna. \v 19 Karaamin taat ku karmiyiig Rabbin-at, gee okin̰co ibingita. Ansii ko, adir gintu portiko ɗo bi kaŋko. Kar gay, nu raka kuu gine ilim taat kuu ibine taat samaane ho kuu etire serek min taat samaanno a kuu kuuniye *cawar. \v 20 Ɗak ko sooɗ di, Buŋ ka aapiyer yaa rigin̰in̰ *Seetanne ho kuuji jaawe kaaci. \p Barkin ta Rabbinte Iisa Masi yaa goye iŋ kuŋ okiŋko ! \p \v 21 Timote kaak ni giniy riy sawa, ooyko. Lisiyuus, Jaason ho iŋ Sosipateer kuuk jaamar oki ooyko. \p \v 22 Ho nun Tertiyuus, gay siirindi ka Pool ɗo maktumne-anta, nu ooyko iŋ siŋ ku Rabbinte. \p \v 23 Gayuus kaak nu goyiy ɗo geriy-aŋ sa, ooyko. Ɗo geriy ko, Egliz okin̰ji n̰umiyo. Erast kaak ɗummiyaag malle ka geeger ho iŋ siŋte Kartuus oki, ooyko dakina. \v 24 [Barkin ta Rabbinte Iisa Masi yaa goye iŋ kuŋ okiŋko ! *Aamin.]\f + \fr 16:24 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* \s1 Oziliik ta ba aaro \p \v 25 Ozilinteŋ Buŋ ! Uudin ta Kabarre ta Gala taat nu gaariy-anta, ŋa gin gudurre taat nec yaako ɗeŋriŋko ɗo imaanko. Kabarre-at, ta kaaw taat ɗo bi ka Iisa Masi ho ta baynaag maan kaak Buŋ rakiy gine, kaak cigil elgin iŋ elgina. \v 26 Kar diŋ gay, Buŋ baynig ko waraŋ iŋ kaawin kuuk nabiinna siirtu a gee okin̰co yaa ibinin̰ ar Buŋ kaak goy doo rakiyo. Paa ko, ŋuur kuuk ibinga-ak gin botol taat ŋuu aamine ɗo Buŋdi ho ŋuu karmiyin̰ji. \v 27 *Darjin ɗo Buŋ kaak keeji di gin ilim ! Darjin loci iŋ Iisa Masi, elgin iŋ elgina ! *Aamin.