\id MRK \rem Première ébauche par Fred et Adjbane. Vérifié avec Ruth. Revisé encore par Jonathan, Nassara et Laurent en septembre 2010. \h Maark \toc1 Kabarre ta Gala ta Maark \toc2 Maark \toc3 MRK \mt2 Kabarre ta Gala ta \mt1 Maark \imt1 Pile ka kaawor \ip Kabarre-an, ŋa Maark kat siirta. Ŋaar attanno iŋ paliinna kuuk orok iŋ seera. Kar ŋa gin riy iŋ rakki minninco siŋji Piyer. Ŋa dorig kaawin okin̰co kuuk Piyer ostu. Paa ko, ŋa gastu botol taat ŋa siiriig gamin kuuk Iisa gintu ho kuuk ŋa kaawtu. Min okin̰co kuuk siirit kabarre ta Iisa, ŋa Maark kat siirit awalle. Ŋa siirit ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo a ŋuu ibine kadar Iisa, ŋaar ko Masi kaak Buŋ n̰aamtu a ŋaa jile gee. \ip Min Iisa teestu riyoy ɗo kiɗar, ŋa gaarit Meennaw ta Buŋdi, ŋa cool gee ho ŋa atke aariɗna. Ŋa kaaw iŋ izinne taat asa min kuwa. Min gee taliig maan kaak ŋa giniyo, ŋu indiy ziŋkico a ŋaar-aŋ gay waa ? Min tatkaw ka askirin ku Room taliig maan kaak kuuniye wiktin taat ŋu ɗooɗig Iisa ka etor, ŋa kaawtu aman : « Ka seener, gem-aŋ Roŋ ka Buŋdi. » Maark raka a gee kuuk garkiyaat maktumne-an asa oki ibinin̰ Iisa ar tatkaw ka askirnar-ak ibiniiga. \c 1 \s1 Gay tabiriikar Yaaya-Batist \r (Matiye 3.1-12, Luk 3.1-18, Yaaya 1.19-28) \p \v 1 An ko baati ta Kabarre ta Gala, ta kaawa ɗo bi ka Iisa Masi, Roŋ ka Buŋdi. \v 2-4 Gem rakki, siŋji Yaaya, as mine gee ɗo bi ka asin̰ji ka Iisa. Ɗo bi ka Yaaya-ak ko, Buŋ kaawtu awalle ɗo maktumne ta nabi Ezaayi aman : \q1 « Nun naa n̰aame gay tabiriikar uŋci \q1 a ŋaan̰ siyin botilin̰. \q1 Gaaƴ toŋgo kaawa ɗo kalaaner aman : \q1 ‟ Siyon botol ta *Rabbiner. \q1 Siyon̰jiig botilay ɗalaŋ. ” »\f + \fr 1:2-4 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Malasi 3.1, Ezaayi 40.3.\f* \m Wiktin ta Yaaya goyiy ɗo kalaaner, gee asiiji moota ho ŋa ɗiyco aman : « Ibinoŋ nigiŋko, rasoŋ goye kaak awalle, ŋuuko *batiziyiŋko ho Buŋ yaako saamiyin̰ zunuubinniko. » Kar ŋuur kuuk ooye, ŋa batiziyiigu. \p \v 5 Gee dakina asiiji min kiɗ ka Zuude ho min ɗo geeger ka Zeruzaleem. Kar ŋu gaariig zunuubinnico ɗo uŋco ka geemir ho Yaaya batiziyiig ɗo barre ka Zurdan-aka. \p \v 6 Kesuuney ta Yaaya, ŋu siyit iŋ law ku lokumi ho ŋa ɗuunit maasoy iŋ karrabin̰ ka zaami. Teen̰ji gay, ŋa eeyma bagi iŋ ƴiime. \v 7 Ŋa kaawiico ɗo gee-ak aman : « Gin gem kaak pakginu kat asaw. Nun sa da necɗo kaak naa sorin̰ n̰ugiray. \v 8 Nun batiziyaako iŋ amay, kar ŋaar gay yaako batiziyiŋko iŋ Ruwwin ta Buŋdi. » \s1 Batem ka Iisa \r (Matiye 3.13–4.11, Luk 3.21-22, 4.1-13) \p \v 9 Ɗo wiktin taar-at, Iisa uctu min geeger ka Nazareet ɗo kiɗ ka Galile, ŋa dakiig gas Yaaya. Min ŋa gasga, Yaaya batiziyiig ɗo barre ka Zurdan. \v 10 Wiktin ta Iisa imiliy kaay min ɗo amiydi, ŋa taliig samaan pil waakilak. Kar Ruwwin ta Buŋdi paayiiji ar ammaama. \v 11 Ɗo wer-ak, ŋa dortu gaaƴ kaawa min kuwa ka samaaner aman : « Kiŋke ko roŋdu, nu elgiciŋ dakina ho ki berdu galal dakina. » \p \v 12 Min ŋaar-ak di, koɗok di, Ruwwin ta Buŋdi n̰aamiig Iisa ɗo goosiner. \v 13 Ŋa gintu menaw orok pooɗ ɗo wer-aka. Wiktin ta ŋa goyiy eɗe-ak, *Seetanne astu gecin̰ji. Ŋa goy ko iŋ kumin ku yeer di ho *ɗubal ku Buŋdi gay tala kaaci. \s1 Kole ka maajirnar kuuk awalle \r (Matiye 4.12-22, Luk 4.14-15, 5.1-11) \p \v 14 Ƴiriy rakki, ŋu obiig Yaaya daŋaayne. Min ŋaar-ak, Iisa ɓaawtu ɗo kiɗ ka Galile, ŋa teestu gaare Kabarre ta Gala ta asa min ɗo Buŋdi. \v 15 Ŋa kaawiy ɗo geemir aman : « Wiktinti taar ase. *Meennaw ta Buŋdi askoŋ ko moota. Jiptoŋ goyiŋko ho icon Kabarre ta Gala ! » \p \v 16 Goytu kee, Iisa jaawiy ɗo bi ka barre ka Galile. Ŋa gastu gay cabe boosir seera : Simon iŋ siŋji Andre. Wiktin taat ŋa gasiigu, ŋu caba iŋ ribbinco. \v 17 Iisa ɗiyiico aman : « Asoŋ aaɗonnu ho naako giniŋko gay cabe geemir. » \v 18 Koɗok di ŋu rasiig ribbinco ho ŋu aaɗiiga. \p \v 19 Iisa sin̰jitu pey uŋda sooɗ ho ŋa gasiig kun̰ Zaak iŋ siŋji Yaaya, roŋji ku Zebede. Ŋu goy siye ribbinco ka markabar iŋ tacco. \v 20 Ɗo wer-ak, Iisa ɗiyiico aman : « Aaɗonnu ! » Hiyya, ŋu rasiig markabco iŋ tacco ho ŋu aaɗiiga. \s1 Coole ka gem ka aariɗ obga \r (Luk 4.31-37) \p \v 21 Goytu kee, Iisa ɓaawtu ɗo geeger kaak ŋu koliy Kapernayuum iŋ maajirnay. Iŋ ƴiriy ta *sabitdi, ŋa un̰jitu ɗo ger ka salaaner ka Yuudinnar ho ŋa teestu ɓilde gee. \v 22 Gee kuuk cokiyaaga-ak ajbiytu ɗo ɓildin̰ji, asaan ɓildin̰ji-ak arro iŋ ka agindaw ku gaanuundi. Kar gay, ŋa ɓildaag iŋ izinne. \p \v 23 Wiktin ta Iisa garkiyiy-ak, gem kaak aariɗ obga astu. Kar ŋa teestu koole aman : \v 24 « Wayyay, Iisa ka min Nazareet, ki rakaani gine maman ? Ki asinti ide walla ? Nun iban tam kadar kiŋke gem kaak Buŋ doɓtu ho ŋa n̰aamtu. » \v 25 Iisa leesiiji ɗo aariɗ-ak aman : « Yalla bugam ho amal min ɗo gem-aŋka ! » \v 26 Aariɗ-ak azbiig gem-ak zid-zid-zid, kar ŋa amiltu iŋ koriyay. \v 27 Gee okin̰co ajbiytu, ŋu teestu kaawe benannico aman : « Way ! Taar-an garaan ta marbinto, ŋa kaawiit iŋ izinne ! Gem-aŋ awn̰a yoo ɗo aariɗnar ho ŋu karmiyaaga ! » \v 28 Koɗok di, kabarrey ta Iisa totirtu ɗo kiɗ ka Galile okin̰ji. \s1 Coole ka gee dakina \r (Matiye 8.14-15, Luk 4.38-41) \p \v 29 Hiyya, ŋu amiltu min ɗo ger ka salaaner ka *Yuudinnar ho ŋu ɓaawtu wer kan̰ Simon iŋ Andre. Zaak iŋ Yaaya sa ɓaawtu iŋ ŋuura. \v 30 Kogoy ta Simon gay raɗaw. Ta weƴaw, ziti kobire. Wiktin ta Iisa astu, ŋu miniiga. \v 31 Ŋa sin̰jitu moota, ŋa obtu pisinti, kar ŋa copiliita. Ek di ziti ooltu ho ta teestu tale kaaco. \p \v 32 Iŋ maako, min pat gale, ŋu iyiijig gee okin̰co kuuk raɗaw, iŋ gee kuuk aariɗna obgu. \v 33 Gee ku geegirdi okin̰co n̰umtu wer geero. \v 34 Kar Iisa cooltu gee dakina kuuk gin ay biyaw ta raɗuwar ho kuuk aariɗna obgu oki. Aariɗna-ak, ŋa balco rase botol taat ŋuu kaawe, asaan ŋu ibingiga. \s1 Coole iŋ ɓilde ka geemir \r (Luk 4.42-44) \p \v 35 Ka kawtinti, Iisa saktu iŋ kawtira. Ŋa uctu min ɗo geegirdi ho ŋa ɗeettu ɗo kalaaner. Ɗo wer-ak, ŋa teestu inde Buŋ. \v 36 Simon iŋ een̰ji amiltu joriyin̰ji. \v 37 Min ŋu gasga, ŋu ɗiyiiji aman : « Gee okin̰co joriyaaciŋ. » \v 38 Iisa gay ɗiyiico aman : « Yallinte wer ka pey, ɗo hellinnan aŋkure. Annere oki nu ɓaa gaare kaaw ta Buŋdi. Taar-an di taat iyintu. » \p \v 39 Ampaa ko, ŋa jaawiig kiɗ ka Galile okin̰ji. Ŋa gaariy kaawin ɗo geray ku salaaner ku Yuudinnar ho ŋa atkiy aariɗna. \s1 Cale ka burɗumdi \r (Matiye 8.1-4, Luk 5.12-16) \p \v 40 Gem kaak gin burɗum asiiji ɗo Iisa. Ŋa dersitu ɗo uŋji, ŋa loklikiiji aman : « Gem kol Rabbiney, kiin gedire calindu ya ki ooye. » \v 41 Iisa taltu aminduwiy, ŋa n̰aamtu pisin̰ji, ŋa diiriiga ho ŋa kaawtu aman : « Hii, nu ooye, diŋ calu ! » \v 42 Ek di ŋa caltu *cawar min ɗo burɗumji. \v 43 Min ŋaar-ak, Iisa n̰aamiiga ho ŋa karmiig aman : \v 44 « Yaman, dak kaawenno bat ɗo waanna. Kar gay, ɓaa gaar zin̰ ɗo gay satkiner ho ber *satkin uudin taat gaanuun ka Muusa kaawtu. Paa kat, ŋuu ibine kadar ki cale » \p \v 45 Gem-ak gay ɗeettu, ŋa daktu tees ose wer okin̰ji maan ka coolga. Ɗo bi ŋaar-ak ko, Iisa pooctu un̰je ɗo geegirdi, ŋa goytu ɗo kalaaner di. Geeŋ gay digaaji digen di. \c 2 \s1 Coole ka gem kaak ruŋgiye \r (Matiye 9.1-8, Luk 5.17-26) \p \v 1 Gin menaw, Iisa yeeptu ɗo geeger ka Kapernayuum ho gee dortu kadar ŋa ɗuw ko geero. \v 2 Ɗo wer-ak, gee asiy asiyo nam wer arme, kara oki wer ginno. Ɗo wer-ak, Iisa gaariico kaaw ta Buŋdi. \v 3 Wiktin ta Iisa kaawiyo, gee iyiiji gem ka ruŋgiye. Minninco gee pooɗ icilga. \v 4 Geeŋ gay goy dakina eɗe, ŋu bal gedire iyin̰ ɗo uŋji ka Iisa. Hiyya, ŋu coktu kuwa ka gerdi, aaniy ɗo wer kaak Iisa goyiyo ho ŋu noomtu bee. Min ŋu noomiig bee, ŋu paayiig gem ka ruŋgiy-ak iŋ dariŋgal. \v 5 Min Iisa taliit imaanco, ŋa ɗiyiiji ɗo ruŋgiiner-ak aman : « Gem kol roŋji, zunuubinnan̰, ŋu saamiyjiŋgu. » \p \v 6 Ɗo wer-ak, agindaw ku gaanuun ka *Yuudinnar sa goya. Min ŋu doriit kaaw ta Iisa, ŋu teestu kaawe ɗo aditco aman : \v 7 « Gem-aŋ ɗiya a maa ? Ŋa nigiy biy iŋ Buŋ. Waa yaa gedire saamiye zunuubinna ? Illa Buŋ keeji di ! » \v 8 Koɗok di, Iisa ibiniit pikirrico ho ŋa kaawiico aman : « Maa di ku giniit pikirre taar-an ɗo aditko ? \v 9 Ya nu ɗiy ɗo ruŋgiiner-aŋ aman : ‟ Zunuubinnan̰ ŋu saamiyjiŋgu ” wala ya nu ɗiyiiji aman : ‟ Ucu, icig dariŋgiljiŋ ho jaawu ”, taat moo melen̰ ? \v 10 Kar gay, nu raka kuu ibine kadar nun *Roŋ gemor, nu gin gudurre ta saamiye zunuubinnar ɗo duniiner. » Kar pey ŋa ɗiyiiji ɗo ruŋgiiner-ak aman : \v 11 « Nu kaawiijiŋ-aŋ, ucu, icig dariŋgiljiŋ ho ɗeet gerko. » \p \v 12 Koɗok di, min ɗo uŋco ka geemir, gem-ak uctu, ŋa iciig dariŋgilji ho ŋa ɗeettu. Okin̰co, ŋu ajbiytu tak-tak. Ŋu oziliig Buŋ ho ŋu ɗiytu aman : « Maan ŋaar-aŋ, gi bal talin̰ ƴiriy rakki ! » \s1 Kole ka Lebi \r (Matiye 9.9-13, Luk 5.27-32) \p \v 13 Min ŋaar-ak, Iisa yeeptu pey ɗo bi ka barre ka Galile. Gee dakin asiiji, ŋa gaariico kaaw ta Buŋdi. \v 14 Iisa sin̰jitu sooɗ min ɗo wer-aka ho ŋa taltu gay obe miirir rakki, siŋji Lebi roŋ ka Alpe. Ŋa goy ɗo riyoy. Kar Iisa ɗiyiiji aman : « Uc aaɗnu ! » Ek di Lebi uctu, ŋa aaɗiiga. \p \v 15 Iisa ɓaawtu iŋ maajirnay ɗo ger ka Lebi ho ŋu goytu tee. Ɗo wer-ak, gay obe miirir iŋ gee kuuk goyin̰co arro astu dakina tee iŋ ŋuura. Ŋu goyiy ɗo wer-ak, asaan min gee kuuk aaɗaag Iisa, gee ar ŋuur-aŋ goy dakina. \v 16 Min *Pariziyenna kuuk agindaw ku gaanuundi oki taltu kadar Iisa tiya iŋ gee-ak, ŋu indiig maajirnay aman : « Maa di, ŋa tiyiy iŋ gee-aŋku ? » \p \v 17 Iisa doriit kaawco ho ŋa telkiico aman : « Gee kuuk cewey barayɗo daptoor, illa ŋuur kuuk raɗaw. Nun bal ase ɗo gee kuuk tala ziŋkico a ŋu sellen̰. Nu as ɗo ŋuur kuuk ibina kadar ŋu gina jookumo. » \s1 Inde ɗo bi ka sayamner \r (Matiye 9.14-17, Luk 5.33-39) \p \v 18 Ƴiriy rakki, maajirnay ku Yaaya-Batist iŋ Pariziyenna ictu sayamne uudin ta ŋu icgiyo. Gee astu indin̰ Iisa aman : « Maajirin ku Yaaya-Batist iŋ ku Pariziyennar ica sayamne. Maa di, kun̰jiŋ gay icgiyɗo ? » \p \v 19 Iisa telkiico aman : « Gee kuuk ŋu kolig ɗo iidin ta obindi, ya ŋu goy misa iŋ ŋaar kaak obe, wala kuu gedire kuuco kaawe a ŋuu ice sayamne ? Ha’a, ŋu gediraaɗo ice sayamne wiktin ta gem kaak ob goy ɗatikco ! \v 20 Kar gay, wiktin yaa ase taat ŋuu icin̰ ŋaar kaak obe min ɗo ɗatikco. Ƴiriy taar-at kat, ŋu asiy ice sayamne. » \p \v 21 Kar Iisa kaawiico pey aman : « Waan naallo kesuun taat zooɗe iŋ giteen kaak marbinto. Yampa, giteen-ak obaat miriŋ ta ɓokiyo ho mutti gaayiy pey tatiko. \v 22 Waan laaɗo maam kuuk eelaw ɗo etirsinna kuuk taay ko. Yampa, maam-ak yaa pikin̰ etirsinna-aku, ŋuu n̰aale keɗer ho etirsinna-ak sa yaa nige. Kar gay, gee liya maam kuuk eelaw illa ɗo etirsinna kuuk marbinto. » \s1 Iisa iŋ ƴiriy ta sabitdi \r (Matiye 12.1-8, Luk 6.1-5) \p \v 23 Ƴiriy rakki ta *sabitdi taat *Yuudinna eelgiy geero, Iisa iŋ maajirnay aaɗtu ɗo morginar. Wiktin ta ŋu biriyo, maajirnay teestu ƴiime kaƴ ku *gemer, ŋu eeymiyo. \v 24 Pariziyenna taliigu, kar ŋu ɗiyiiji ɗo Iisa aman : « Talu ! Maa di, maajirnan̰ giniy maan kaak gi gingigɗo iŋ eele ka geeror ? » \v 25 Iisa telkiico aman : « Ku bal garkiyin̰ ga maan kaak Dawuud iŋ een̰ji gintu ƴiriy rakki taat mey diyiigu ? \v 26 Ɗo wiktin taat Abiyataar goy *mee satkiner ka tatko, Dawuud un̰jitu ɗo ger ka Buŋdi ho ŋa teetu mappa kaak ŋu bertu *satkin ɗo Buŋdi ho ŋa beriico ɗo een̰ji oki. Zer tee ŋaar-ak, ŋuur bal gine botol taat ŋu teen̰ji, illa gay satkiner di. » \p \v 27 Iisa kaawiico pey aman : « Geeŋ ke wala ŋu kilgiyig ɗo bi ka eele geeror di ? Ha’a ! Ŋu diyit ƴiriy ta sabitdi a taa gaaye gee. \v 28 Ŋaar nun *Roŋ gemor di mee sabitdi. » \c 3 \s1 Coole ka gem kaak pisin̰ji mate \r (Matiye 12.9-14, Luk 6.6-11) \p \v 1 Kar Iisa un̰jitu pey ɗo ger ka salaaner ka *Yuudinnar-aka ho ŋa gastu gem kaak pisin̰ji mate. \v 2 Adin gay ɗibiiji ɗo Iisa. Ŋu rakiy tale ya ŋaa coolin̰ gem-ak iŋ ƴiriy ta sabitdi, kar ŋuuji diye kaawo. \v 3 Iisa kaawiiji ɗo gem kaak pisin̰ji mat-ak aman : « Ucu ! As ɗatik anne ! » \p \v 4 Iisa indiig gee ku talaaga-ak aman : « *Gaanuunte kaaw a gii ginguwe taat sellen̰ wala gii ginguwe taat jookumo iŋ ƴiriy ta *sabitdi ? Gii jilguwe gee wala gii idguwin̰co ? » Ŋuur gay bugum di. \p \v 5 Min ŋa indiig pa-ak, ŋa taliig gee-ak iŋ dapin̰ko, asaan ɗeŋginco amil lawa. Kar ŋa yeepiiji ɗo gem ka pisin̰ji mat-ak aman : « Taarig pisin̰jiŋ. » Ek di ŋa taariiga ho pisin̰ji cooltu ɗo weriy. \p \v 6 Min ŋaar-ak, *Pariziyenna amiltu. Ek di ŋu deetu kaawco iŋ gee ku aaɗaag sultan *Herood maman ŋuu deen̰ Iisa. \s1 Gee dakina iŋ Iisa \p \v 7 Iisa iŋ maajirnay uctu ho ŋu ɓaawtu ɗo bi ka barre ka Galile. Gee dakin aale aaɗiiga. Ŋu asa min Galile, min Zuude, \v 8 min Zeruzaleem ho min kiɗ ka Idume. Goy kuuk asa min aar barre ka Zurdan ho min kiɗ ka geeger ka Tiir iŋ ka Sidon. Gee-ak asiiji ɗo Iisa, ŋu dor maan kaak ŋa giniyo. \v 9 Iisa ɗiyiico ɗo maajirnay a ŋuuji iyin̰ markab moota paa gee kuuk dakin-ak yaa tirƴin̰ji. \v 10 Uudin taat ŋa cooliy gee-ak, gee ku raɗaw okin̰co akiliy ziŋkico, ŋu rakiy diirin̰ji. \v 11 Ya gee ku gin aariɗna talga-ak, ŋu solligiy ɗo uŋji ho ŋu kooliy aman : « Kiŋken di Roŋ ka Buŋdi. » \v 12 Kar ŋa karmiig tak a ŋuu gaarin̰jiɗo. \s1 Paliinna kuuk orok iŋ seera \r (Matiye 10.1-4, Luk 6.12-16) \p \v 13 Min ŋaar-ak, Iisa coktu ka dambar. Ŋa koltu gee kuuk ŋa rakiyo ho ŋu asiiji. \v 14 Ɗo wer-ak, ŋa doɓtu minninco gee orok iŋ seera, ŋa diyiico siŋ a ŋu paliinna. Ŋa doɓiigu asaan ŋa raka ŋuu goye iŋ ŋaara, ŋaa tabirin̰co, ŋu ɓaay gaare Kabarre ta Gala \v 15 ho ŋuu atikguwe aariɗna. \v 16 Aŋ ko siŋco ku paliinnar kuuk orok iŋ seera : Simon kaak Iisa koliig oki Piyer,\f + \fr 3:16 \ft ‛Piyer’ : Siŋ ŋuur-aŋ ɗiya a ‛dambi’.\f* \v 17 Zaak roŋ ka Zebede iŋ siŋji Yaaya kuuk Iisa koliig oki Bowanergees, siŋ ŋuur-aŋ ɗiya aman : ‟ gee ku ar dildile ka buŋdi ”, \v 18 Andre, Pilip, Bartelemi, Matiye, Tooma, Zaak roŋji ka Alpe, Taade, Simon kaak mala ɗo darrey, \v 19 iŋ Zuudas Iskariyoot, ŋaar kaak asaaji isine ɗo Iisa. \s1 Iisa iŋ geen̰ji ku geero \p \v 20 Min ŋaar-ak, Iisa yeeptu geero. Gee dakina n̰umiiji pey nam Iisa iŋ maajirnay bal gase wiktin ta ŋuu tee. \v 21 Min siŋtay dortu pa-ak, ŋu astu a ŋuu iyin̰ gerco, asaan ŋu kaawa ɗo aditco a ŋa oliyaw. \s1 Iisa iŋ tatkaw ka aariɗnar \r (Matiye 12.22-32, Luk 11.14-23, 12.10) \p \v 22 Agindaw ku *gaanuun ka Yuudinnar astu min Zeruzaleem ho ŋu kaawtu aman : « Ŋa gin *Seetanne kaak ŋu koliy Belzebuul\f + \fr 3:22 \ft ‛Belzebuul’ : Ŋu siŋ ku rakki ku Seetanner.\f* ! » Ho ŋu kaawtu pey aman : « Gem-aŋ atkaag aariɗna illa iŋ gudurre ta tatkaw ka aariɗnar ! » \v 23 Kar Iisa koliigu, ŋa deliico daŋla aman : « Maman Seetanne yaa gedire pey atke ziy ? \v 24 Ya meennaw taat geenti taasin̰a benannico, maman goyin̰co yaa ɓaawe ? \v 25 Ho ya gee kuuk ɗo adiy ka gerco kat ello ziŋkico, maman goyin̰co yaa ɓaawe ? \v 26 Pa-ak, ya Seetanne kat ello ziy ho ya geen̰ji kat kaawco ɓagɗo, gudurrey gediraaɗo taa taaye, illa taa peye. \p \v 27 « Ku iban di, waan gediraaɗo un̰je ɗo ger ka gem kaak bombo, ŋaa soke gamnay, illa ya ŋa ɗuunig ja. Kar ya ŋa ɗuunig gay, ŋaa gedire sokin̰ gamnay bal kaawo. \v 28 Ka seener nu kaawaako, Buŋ yaa saamiye zunuubinna okin̰co ku geemir yoo ŋuur kuuk biŋkico amila gallo iŋ ŋaara oki. \v 29 Kar gem kaak niga biy iŋ Ruwwin ta Buŋdi gay, Buŋ saamiyaajiɗo. Gem ŋaar-ak gin zunuubinna kuuk gaasɗo tak-tak. » \p \v 30 Iisa kaawiy pa-ak, asaan ŋu ɗiya a ŋa gin aariɗ. \s1 Atan̰ Iisa iŋ siŋtay \r (Matiye 12.46-50, Luk 8.19-21) \p \v 31 Min ŋaar-ak, atan̰ Iisa iŋ siŋtay astu. Ŋu peytu kara, kar ŋu n̰aamtu gem ɓaawtu kolin̰ji. \v 32 Gee dakina leyig Iisa ɗatko, kar gem-ak ɗiyiiji aman : « Gem kol tacco, yaako iŋ siŋtan̰ goy kara, ŋu indaaciŋ. » \p \v 33 Kar Iisa telkiiji aman : « Yaani kat waa ho siŋtar gay kun̰ waa ? » \v 34 Ŋa taliig gee kuuk leyga-ak, kar ŋa ɗiytu aman : « Taloŋ, aŋ ko yaani ho siŋtar. \v 35 Ka seener, ay gem kaak gina taat Buŋ rakiyo, ŋaar di siŋdu, boor ho yaani. » \c 4 \s1 Daŋil ta gay luwor \r (Matiye 13.1-9, Luk 8.4-8) \p \v 1 Iisa teestu pey garkiye gee ɗo bi ka barre ka Galile. Gee dakina n̰umiiji nam ŋa cok ka markabar, kat ŋa goytu. Geeŋ gay goy ɗo goŋgumor. \v 2 Ŋa gaariico kaawin dakina iŋ dele ka daŋlal. Ŋa kaawiico aman : \v 3 « Cokiyoŋ ! Gin gem rakki ɓaa luwo ɗo morgoy. \v 4 Wiktin taat ŋa luwiy-ak\f + \fr 4:4 \ft ‛Wiktin taat ŋa luwiy-ak’ : Luw taar-at, ŋu dawiig dawe ar ginte liyiy buur.\f*, busumji daarin̰ sollitu ɗo botildi ho ɗiiɗ teeyiig okin̰co. \v 5 Busumji daarin̰ sollitu ɗo wer kaak gin karŋiƴo ho kiɗay perew di. Koɗok di, busam-ak amiltu asaan kiɗco sooɗ di. \v 6 Wiktin taat pat korsitu, ta aaƴiig kuuk amil-aku asaan ŋu bal paaye caari. \v 7 Daarin̰ gay sollitu ɗo wer kaak gin pompal kuuk gin jamay. Ŋu maaɗiy sawa nam pompal-ak gootiigu, yoo roŋ sa ŋu bal imile. \v 8 Kar daarin̰ gay sollitu ɗo kiɗ kaak samaane nam ŋu neetu. Ganduulin daarin̰ wee roŋ orok subba, daarin̰ orok bijigiƴ ho daarin̰ gay miya\f + \fr 4:8 \ft ‛roŋ miya’ : Ɗo darre ta Israyeel, ya ganduulic rakki wee roŋ orok subba, ŋa samaan ko. Ya roŋji miya, ŋaar-ak, ŋa samaan paka.\f*. » \p \v 9 Kar Iisa kaawtu pey aman : « Ya ku gin ɗeŋgina, laaŋ ɗeŋginko samaane, kuu cokiye ! » \s1 Baat ta daŋil ta gay luwor \r (Matiye 13.10-17, Luk 8.9-10) \p \v 10 Wiktin ta Iisa sin̰jitu sooɗ min gee-ak, maajirnay iŋ gee kuuk goy ɗo serpey indiig a ŋaaco gaare baat ta daŋlal. \v 11 Ŋa telkiico aman : « Buŋ gaarkoŋ loko maan kaak cigile kaak kaawa ɗo bi ka *Meennuwiy. Kar ɗo gee ku pey gay, ŋa kaawaaco iŋ dele ka daŋlal. \v 12 Asaan \q1 ‟ Ya ŋu tala sa, ar ŋu tallo \q1 ho ya ŋu cokiya sa, ar ŋu cokayɗo. \q1 Yampa, ta-aŋ ŋuu jipte goyin̰co \q2 ho Buŋ yaaco saamiye. ”\f + \fr 4:12 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 6.9-10.\f* » \p \v 13 Kar Iisa ɗiyiico aman : « Ku ibanno baat ta daŋlal-anta walla ? Kar di maman kuu ibine baat ta daŋlal ta pey ? \v 14 Anne-ak, gem kaak luwaw, ŋaar totira kaaw ta Buŋdi. Ŋuur kuuk cokiyaat kaaw gay, ŋuur ar wer ka busam solliyo. \v 15 Gee daarin̰, ŋuur ar bit ka botildi, wer ka kaaw-at totiriyo. Min ŋu doriit kaaw-at di, *Seetanne asiy imiliit min ɗo aditco. \v 16 Kar daarin̰co gay, ŋuur ar wer kaak gin karŋiƴo. Ŋu cokiyiit kaaw ta Buŋdi ho koɗok di, ŋu ooyiit iŋ galal. \v 17 Kar kaaw-at gay, ŋu rasgitɗo taa paaye caari, ŋu obiit ɗo menuwir di. Ya taaɓin ase wal gee waraagu ɗo bi ka imaanco, ek di ŋu rasiita. \v 18 Pey daarin̰co ar wer kaak gin pompal kuuk gin jamay. Ŋu cokiyiit kaawo, \v 19 kar gay, ŋu pakira ɗo goyin̰co di, ŋu bariya malle ka duniiner, ŋu diya gelbinco ɗo gamin ku duniiner. Gamin ŋuur-ak imiliit kaaw taat ŋu dortu min ɗo aditco ho ta rawtiy maala. \v 20 Gee daarin̰ gay ar wer ka samaane. Ŋuur-ak cokiyiit kaawo, ŋu ooyiita ho ta wiyiy roŋ : daarin̰ wee roŋ orok subba, daarin̰ orok bijigiƴ ho daarin̰ gay miya. » \s1 Daŋil ta lampa \r (Luk 8.16-18) \p \v 21 Kar Iisa ɗiyiico aman : « Ginno gem kaak biƴa lampa ho ŋa zuɓkiit iŋ bardila wala ŋa diyiit ba daŋlil. Kar gay, ya gem biƴ lampa-ak, ŋa diyiit ɗo wer ka jaɗaŋ. \v 22 Gamin okin̰co kuuk cigile, ŋuu imilin̰co kara, ho kuuk ŋu rakaaɗo a gee yaa ibinin̰co sa, ŋuu ibinin̰co nam ŋuu talin̰co waraŋ. \v 23 Ya ku gin ɗeŋgina, laaŋ ɗeŋginko samaane kuu cokiye. » \p \v 24 Iisa ɗiyiico pey aman : « Pakiroŋ samaane ɗo maan kaak kuu cokiye ! Buŋ yaako yeepin̰ maan kaak ku giniy ɗo geemir, kar ŋaako gaaye pey min kuwa. \v 25 Gem kaak gine, Buŋ yaaji gaaye pey min kuwa. Kar ŋaar kaak bal gineŋ gay, ya ŋa diy kaay a ŋa gin maanna oki, ŋuuji imilin̰ minniney. » \s1 Daŋil ta busumdi \p \v 26 Iisa ɗiytu pey aman : « *Meennaw ta Buŋdi ar gem kaak liya buur. \v 27 Gem-ak, aando, ŋa weƴiyo, ƴiriy ŋa goyiy mento, kar ŋa ibanno maman kooy amiliyo ho ta maaɗiyo. \v 28 Ta amiliy-ak, kiɗ boosit ko. Ta teesiy ja min aaro, ta buriyiyo, ta pikiyo, ta obiy roŋ, kar kat ta niyiyo. \v 29 Ya koo-at nee, gem-ak iciy goole, ŋa teesiy seɗe, asaan wiktin ta seɗindi nec ko. » \s1 Daŋil ta busum kaak ŋu koliy mutaard \r (Matiye 13. 31-34, Luk 13.18-19) \p \v 30 Iisa ɗiytu pey aman : « *Meennaw ta Buŋdi taar ar maa ho naa gaarin iŋ daŋil ta moo ? \v 31 Taar ar busum ka mutaard kaak gem luwtu. Min roŋ okin̰co, ŋaar di kapak tak-tak. \v 32 Kar ya ŋa amile ho ŋa maaɗe, ŋa ɗeetiy tatik pak gamin okin̰co kuuk amila ɗo jineendi. Ŋa imiliy leegin aginda nam ɗiiɗ sa saaƴiy geriyco ɗo leeginay. » \p \v 33 Ansii ko, Iisa garkiyiy gee iŋ dele ka daŋlal dakina ar taar-an di, uudin taat ŋuu gedire obe ɗo kaƴco. \v 34 Ŋa garkiyiy gee illa iŋ dele ka daŋlal di. Kar ya ŋu ɗak keeco iŋ maajirnay gay, ŋa gaariico baati okintiti. \s1 Peye ka usi \r (Matiye 8.23-27, Luk 8.22-25) \p \v 35 Ƴiriy taar-at di, iŋ maako, Iisa ɗiyiico ɗo maajirnay a ŋuu aale aar barrer. \v 36 Iisa gay goy ka markabar di. Kar maajirnay ɗeettu iŋ ŋaara, ŋu rasiig gee ɗo goŋgumor. Markabin daarin̰ sa ɗeettu iŋ ŋuura. \v 37 Koɗok di, us teestu abire gidi-gidi-gidi ɗo barrer ho amay teestu awke. Amay aastu ɗo markabar nam ŋa miintu. \v 38 Wiktin taar-at, Iisa gay weƴa ɗo markabar aaro nam ŋa tokume. Maajirnay niiniig aman : « Gem kol tacco, kiŋ isin̰cinno ga ? Ucu ! Amay tiyaate. » \p \v 39 Iisa niintu, kar ŋa leesiiji ɗo usi ho ŋa ɗiyiico ɗo amiydi aman : « Bugumoŋ ! Yalla peyoŋ ! » Ek di us peytu ho wer siimtu dil. \v 40 Kar Iisa kaawiico ɗo maajirnay aman : « Maa di ku giniy kolaw ansi ? Yoo diŋka, ku amnayɗo misa walla ? » \p \v 41 Ŋuur gay kolaw un̰jiico, kar ŋu teestu inde ziŋkico aman : « Ŋaar-aŋ kat maa gemir kaak nam usu iŋ amay din sa karmiyaaga ? » \c 5 \s1 Coole ka gem kaak aariɗ obga \r (Matiye 8.28-34, Luk 8.26-39) \p \v 1 Min ŋaar-ak, Iisa iŋ maajirnay ottu aar barre ka Galile, ɗo kiɗ ka gee ku ŋu koliy Zeraziyenna. \v 2 Iisa paaytu min ka markabar. Tala kar gem rakki aariɗ obga amiliiji min ɗo maggindi. \v 3 Gem-ak goyin̰ji ɗo maggindi di. Yoo iŋ jinzirre oki, ŋu gedarro ɗuunin̰ji. \v 4 Awalle, ŋu ɗooɗgiijiig asin̰ji iŋ jinzirre ho ŋu ɗuungiijiig pisin̰ji iŋ zirŋac. Kar ŋa okiɗiig zirŋac ho ŋa kilig jinzirre. Ginno pey gem ka bombo yaa gedire ɗuunin̰ji. \v 5 Ƴiriyo, aando, goyin̰ji ɗo maggindi ho ka dambiniidi di. Ŋa kooliyo ho meen̰ji di awriy ziŋkay iŋ dambay. \p \v 6 Min ŋa taliig Iisa min serek di, ŋa iciig gaɗi ho ŋa astu dersa ɗo uŋji. \v 7 Kar ŋa kooltu raɗa aman : « Ki rakaan ginin maman, Iisa, roŋ ka Buŋ ka kuwa ? Baan̰u, nu indaaciŋ, dakin taaɓiyinduɗo ! » \v 8 Gem-ak kaawiy pa-ak, asaan Iisa ɗiyiiji aman : « Amal, rasig gem-aŋka, aariɗ ka maala-aŋka. » \v 9 Kar Iisa indiig aman : « Kiŋ siŋjiŋ waa ? » Ŋaar gay telkiiji aman : « Nun siŋdu ‟ Dakinaw ”, asaan nin dakina. » \v 10 Kar ŋa loklikiiji ɗo Iisa a ŋaa n̰aamin̰coɗo kara min ɗo darrer. \p \v 11 Ɗo wer-ak, gin kinziirna dakina gooƴa ka dambar. \v 12 Aariɗna loklikiiji ɗo Iisa aman : « Atikni ni ɓaay un̰je ɗo kinziirna aŋkure. » \v 13 Iisa ooytu. Hiyya, aariɗna-ak amiltu min ɗo gem-aka ho ŋu un̰jitu ɗo kinziirnar. Koɗok di, min ka dambar, kinziirna-ak okin̰co eeztu tem iŋ gaɗco, ŋu sollitu ɗo barrer ho amay teeyiigu. Kinziirna-ak yaa nece ar alip seer pa. \p \v 14 Min gee kuuk gooƴa kinziirna-ak taliig maan kaak kuuniy-ak, ŋu gaɗtu, ŋu iyiit kabarre-at ɗo geegirdi ho ɗo hellinniidi. Min gee doriit kabarre-at, ŋu astu talin̰ maan kaak kuuniy-aka. \v 15 Ŋu asiiji ɗo Iisa ho ŋu taliig gem ka aariɗna obga-ak goy keɗer, ŋa coole nam ŋa is ko kesuune. Min ŋu taliiga-ak, kolaw obiigu. \v 16 Gee kuuk talig maanna-ak osiico ɗo een̰co maman gem kaak aariɗna obga-ak cooltu ho maman aariɗna-ak un̰jitu ɗo kinziirnar. \v 17 Kar gee-ak kaawiiji ɗo Iisa a ŋaa baan̰e, ŋaa ɗeete min ɗo kiɗco. \p \v 18 Wiktin taat Iisa n̰eptu ka markabar, ŋa rakiy ko ɗeete, gem ka cool-ak loklikiiji a ŋa ɓaa iŋ ŋaara. \v 19 Iisa gay poocji. Kar ŋa ɗiyiiji aman : « Yeep gerko, gasgu geen̰jiŋ ho osco maan kaak Buŋ giniijiŋ ho maman ŋa taltu aminduwin̰. » \p \v 20 Gem-ak ɗeettu. Ŋa teestu kaawe ɗo kiɗ kaak ŋu koliy Geegirnay ku Orok. Ŋa osiicog ay maan kaak Iisa giniiji. Gee okin̰co ku dorit kaawoy-at ajbiytu. \s1 Coole ka daatkor iŋ nooye ka micar \r (Matiye 9.18-26, Luk 8.40-56) \p \v 21 Wiktin taat Iisa yeeptu iŋ markaba min aar barrer, ŋa paaytu ɗo goŋgumor ho gee dakina asiiji. \v 22 Ɗo wer-ak, gin gem rakki siŋji Jayrus astu. Ŋaar ko tatkaw ka ger ka salaaner ka *Yuudinnar. Min ŋa taliig Iisa, ŋa dersitu ɗo uŋji. \v 23 Ŋa loklikiiji aman : « Romor ta kapak raka mate. As kiiti lee pisin̰jiŋ ɗo kaati, taa coole ! » \p \v 24 Hiyya, Iisa ɗeettu iŋ ŋaara. Gee dakina aaɗiigu nam ŋu tirƴaaga. \v 25 Ɗo wer-ak, gin daatik rakki baarti taaɓiyaata. Elgin orok iŋ seer, ŋu min̰a min̰en di. \v 26 Ta taaɓiy dakina, ta jaaw ɗo gay dawner dakina, ta gaasig ka pisinti. Iŋ taar-at oki ta bal coole, baarti goy min̰a di. \v 27 Ta dortu gee kaawa ɗo bi ka Iisa, ta sin̰jitu moota min aar ta geemir, ta diiriit bit ka kesuuney. \v 28 Ta giniy pa-ak asaan ɗo adti ta kaawa aman : « Ya nu gedir diirin bit ka kesuuney-an di, naa coole. » \v 29 Ek di baarti peytu, ta aawtu ziti kadar ta coole. \v 30 Ɗo wer-ak, Iisa aawtu kadar gudurre amil min ɗo ziy. Ŋa kolsitu, ŋa indiig gee-ak aman : « Waa diirit kesuuner ? » \v 31 Maajirnay telkiiji aman : « Ki tala di gee tirƴaaciŋ, kar ki indiy kat a ‟ waa ga diirintu ” ? » \p \v 32 Iisa gay talaag di, ŋa rakiy ibine waa kaak diirga. \v 33 Daatko-at kolaw obiita, ta teestu azire asaan ta iban maan kaak astiti. Ta astu, ta dersitu ɗo uŋji, kar ta kaawijiit seen okintiti. \v 34 Iisa ɗiyiitit aman : « Gem kol romoy, imaanke cooliŋke. Ɓaa iŋ aapiye. Raɗuwke rasiŋke. » \p \v 35 Wiktin taat Iisa kaawiy pa-ak, gee astu min ger ka Jayrus tatkaw ka ger ka salaaner-aka ho ŋu kaawiiji aman : « Romon̰ taar mat ko. Maa di ki taaɓiyiig pey *Rabbin-aŋka ? » \v 36 Kar Iisa doriit kaaw-ata ho ŋa telkiiji ɗo Jayrus aman : « Dak ginenno kolaw. Aaman di. » \p \v 37 Iisa toɗiico ɗo geemir a ŋuu aaɗin̰coɗo, illa ŋa kol Piyer, Zaak, iŋ siŋji Yaaya. \v 38 Min ŋu ottu wer kan̰ Jayrus, Iisa gastu gee dakina hawiyaw. Ŋu alaw ho ŋu koolaw. \v 39 Iisa un̰jitu geero, ŋa kaawiico ɗo gee-ak aman : « Maa di ku aliyo ho ku giniy hawne ? Mic-an taar bal mate, ta weƴa di. » \v 40 Gee-ak ajimiyaag Iisa. Kar ŋaar gay imiliig okin̰co kara, illa ɗak aginiyti ku micar iŋ maajirnay ku subba di. Kar ŋa un̰jitu zugar, wer ka mic-at goyiyo. \v 41 Ŋa obiit min ɗo pisinti ho ŋa kaawiitit aman : « Talita kum ! » Ampa-ak aman : « Gem kol romoy, nu kaawaake : ucu ! » \p \v 42 Mic-at uctu puruk, ta teestu jaawe. Elginti orok iŋ seera. Ɗo wer-ak, ta bico sa amallo ho ŋu ajbiytu tak-tak. \v 43 Kar Iisa karmiig a ŋu kaawenno tak-tak ɗo gemor ho ŋa ɗiyiico pey a ŋuuti bere tee. \c 6 \s1 Iisa ɗo geeger ka Nazareet \r (Matiye 13.53-58, Luk 4.16-30) \p \v 1 Hiyya, Iisa amiltu min ɗo wer-aka, ŋa ɗeettu ɗo darrey ho maajirnay sa aaɗiiga. \v 2 Ƴiriy ta *sabitdi, Iisa ɓaawtu ɗo ger ka salaaner ka *Yuudinnar ho ŋa teestu garkiye gee. Ŋuur kuuk cokiyaaga-ak, okin̰co ajbiytu tak-tak. Ŋu kaawtu benannico aman : « Kaawnay-aŋ, ŋa gasig min momo ? Ilimji ho gudurre taat ŋa giniy gamin kuuk ajbay-aŋ, ŋa gasig min momo ? \v 3 Yampa, ŋa ginaaɗo gem ka gerkiɗe atiydi-aka, roŋti ka Mariyam, siŋco kan̰ Yakuub, Yuusup, Zuud iŋ Simon ? Siŋtay ku daaɗ sa goy iŋ ginte annen ɗoo di ? » Taar-an ko toɗco aamine. \p \v 4 Kar Iisa ɗiyiico aman : « Ay wero, nabiin̰ce, ŋu karmiyaag di. Illa ɗo wer kaak ŋu weeyiiga ho ɗo adiy ka gerco di, ŋu karmiygigɗo. » \v 5 Ɗo wer-ak, Iisa bal gine gamin dakina ku ajbay, illa ŋa lee pisin̰ji ɗo gee minaw minaw paa di ku raɗaw ho ŋu cooltu. \v 6 Iisa ajbiytu ɗo bi ka imaanco taat sooɗ-ata. \p Kar ŋa jaawig hellinnan ku moota iŋ geeger ka Nazareet, ŋa garkiyiy gee. \s1 N̰aame ka paliinna kuuk orok iŋ seera \r (Matiye 10.5-15, Luk 9.1-6) \p \v 7 Ƴiriy rakki, Iisa koliig maajirnay kuuk orok iŋ seera ho ŋa beriico izinne taat ŋuu atke aariɗna. Ŋa n̰aamiig seer, seer. \v 8 Ŋa kaawiico aman : « Yaman ya ku ɓaawaw, dakoŋ icenno yoo maanna, wala tee, wala mokolle, wala gurus, illa doŋkilo. \v 9 Isoŋ n̰ugira ho kesuun sa taat ɗo ziŋkikon di. » \v 10 Kar ŋa kaawiico pey aman : « Ɗo ay ger kaak ku paaytu, goyoŋ eɗen di nam menuwko yaa gaase. Ya menuwko gaase, kar kuu ɗeete min ɗo ger-aka. \v 11 Kar wer kaak gee pooc obiŋko ho ŋu pooc cokiye kaawkoŋ gay, ɗeetoŋ min eɗe ho kokoŋ burintal kuuk ɗo asiŋko.\f + \fr 6:11 \ft ‛kokoŋ burintal kuuk ɗo asiŋko’ : Pa-ak gaara kadar ya gee ku geeger-aŋ jag min botol ta samaan sa, ɗo gaaƴiƴco.\f* Pa-ak yaaco gaare kadar ŋu gin jookumo. » \p \v 12 Maajirnay ɗeettu, ŋu teestu kaawe ɗo geemir a ŋuu jipte goyin̰co. \v 13 Ŋu atkiy aariɗna ho ŋu etiliico sewe ɗo gee kuuk raɗaw, kar gee-ak cooliyo. \s1 Muutuy ta Yaaya-Batist \r (Matiye 14.1-12, Luk 9.7-9) \p \v 14 Wiktin taat *Herood dortu gee kaawa bi ka Iisa, siŋji alaw aale, asaan ŋu ɗiya aman : « Gem-aŋ, ŋaar Yaaya-Batist ! Ŋaar nooy min ɗo muuti. Paa ko, ŋa gintu gudurre taat ŋa giniy gamin kuuk ajbay. » \v 15 Kar daarin̰ a ŋa *Eli. Daarin̰ gay a ŋa nabiin̰ce kaak ar nabiinna kuuk min awalle. \v 16 Min Herood doriig kaawin-aŋ okin̰co, ŋa ɗiytu aman : « Ŋa Yaaya-Batist kaak nu ɗukumtu kaay-ak di nooye. » \v 17-18 Ɗo wiktin taat Yaaya goyiy misa iŋ odinay, Herood gay obit Herodiyaad, daaciy ta siŋji Pilip. Ɗo bi ŋaar-ak ko, Yaaya kaawiiji ɗo Herood aman : « *Gaanuun baljiŋ bere botol taat kii obin Herodiyaad, daaciy ta siŋjiŋ. » Min Herood dortu pa-ak, ŋa bertu izinne ŋu obiig Yaaya, ŋu ɗuuniig iŋ jinzirre ho ŋu un̰jiig daŋaayne. \v 19 Herodiyaad obiijit ɗo Yaaya, ta bariya ko muutuy di. Kar ta bal gase botol. \v 20 Herood gay karmiyaag Yaaya. Ya ŋa cokiy kaawoy, kaaw-at barjilaaga. Iŋ taar-at oki, ŋa el cokiye kaawnay. Asaan ŋa iban kadar Yaaya kaawa seene ho ŋa gem sellen̰ ɗo uŋji ka Buŋdi. Ɗo bi ŋaar-ak ko, Herood gooƴaag min ɗo Herodiyaad. \p \v 21 Kar ƴiriy rakki, Herood gintu iidin ta alguway. Ŋa koliig agindaw ku darrer, agindaw ku askirnar ho iŋ aginay ku Galile okin̰co. \v 22 Ɗo wer-ak, romti ta Herodiyaad un̰jitu waare ɗo uŋco ka geemir. Min Herood iŋ gee kuuk ŋa koltu taliita-ak, ta ajbiygu nam Herood kaawiitit a ŋaati bere ay maan kaak ta inditu di. \v 23 Kar ŋa togiliitit aman : « Iŋ Buŋ, ya maan kaak ka inditu di, naake berin̰ji yoo cenne\f + \fr 6:23 \ft ‛cenne’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛serpe’.\f* ta meennuwir oki. » \p \v 24 Hiyya, mic-at amiltu, ta indiit yaaco aman : « Naa indeŋ kat maa ? » Yaaco gay telkiitit aman : « Ɓaa indig kaay ka Yaaya-Batist. » \p \v 25 Mic-at yeepiiji koɗok ɗo sultan ho ta kaawiiji aman : « Nu raka kiidu berin̰ji kaay ka Yaaya-Batist annen di ɗo gartar ! » \v 26 Ɗo wer-ak, sultan Herood adiy nigtu. Kar min ŋa togil ɗo uŋco ka geemir gay, ŋa bal nakire pey ɗo kaawoy. \v 27 Ek di sultan tabirtu askirin̰ce ho ŋa beriiji izinne a ŋa ɓaa iyin̰ji kaay ka Yaaya-Batist. Askirin̰ce-ak ɓaawtu ɗo daŋaayner ho ŋa ɗukumiig kaay ka Yaaya-Batist. \v 28 Min ŋa ɗukumga, ŋa iciig ɗo gartar ho ŋa beriitig ɗo gemso-ata. Taar gay beriitig ɗo yaaco. \p \v 29 Wiktin ta maajirnay ku Yaaya doriit kabarre-at, ŋu asiig ic momtey ho ŋu tiisiiga. \s1 Bere ka teendi ɗo gee alip beeƴ \r (Matiye 14.13-21, Luk 9.10-17, Yaaya 6.1-14) \p \v 30 Min paliinna yeeptu, ŋu osiiji ɗo Iisa gamin okin̰co kuuk ŋu gintu ho ɓilde kaak ŋu ɓilditu gee. \v 31 Gee dakina asiyo ho ŋu yeepiyo nam Iisa iŋ maajirnay bal gase wiktin ta ŋuu tee. Iisa ɗiyiico ɗo maajirnay aman : « Yallinte yeero, ku ɓaay ɗak jammiye sooɗa. » \p \v 32 Hiyya, ŋu n̰eptu markaba ho ŋu ɗeettu keeco yeero. \v 33 Wiktin taat ŋu ɗeetiy-ak di, gee dakina ibiniig wer kaak ŋu ɓaayiyo. Gee ku min ɗo hellinniidi okin̰co amiltu iŋ asin̰co, ŋu gaɗtu, ŋu ɓaawtu ɗo wer-aka nam ŋu ogiriico ɗo kun̰ Iisa. \p \v 34 Min Iisa paaytu min ka markabar, ŋa gasiig gee kuuk dakin-aku. Ɗo wer-ak, ŋa taltu aminduwco, asaan ŋu ar tamgi kuuk ginno gemco ka gooƴindi. Kar ŋa teestu ɓildin̰co iŋ kaawin dakina. \p \v 35 Wiktin taat pat gal ko, maajirnay sin̰jiiji moota ho ŋu kaawiiji aman : « Gem kol tacco, pat-an ɗeete ho wer sa serek. \v 36 Kaawco ɗo gee-aŋ a ŋuu totire ɗo hellinniidi ho ɗo geray ku gee kuuk goy yeero, ŋu ɓaayiy gidiye tee. » \v 37 Kar Iisa telkiico aman : « Kuŋ maaniikon di beron̰co tee ! » Ŋuur gay indiig aman : « Gee-aŋ, gurus dakin ja kat yaaco nece. Ki raka a ni ɓaa gidiye paa di walla ? »\f + \fr 6:37 \ft Wer-aŋ, maajirnay ku Iisa kaaw ɗo bi ka ‛deniye miy seera’. Gurus ŋaar-ak nec iŋ kaak gem yaa gase ɗo koyin porpoɗ ku gawnar.\f* \v 38 Iisa gay ɗiyiico aman : « Ɓaaŋ, dakoŋ tala, ku gin mappa minaw. » Ŋu daktu tala, kar ŋu kaawiiji aman : « Ni gin mappa beeƴi iŋ boos seera. » \p \v 39 Iisa ɗiyiico aman : « Kaawon̰co ɗo gee-aŋ a ŋuu goye ka gan̰ ka balan̰. » \v 40 Hiyya, ŋu goytu, ŋu ɗeettu werin dakina, daarin̰ miya, daarin̰ gay orok beeƴ. \v 41 Min ŋu goye, ŋa sokiig mappa kaak beeƴ iŋ boos kuuk seer-aku, ŋa jaaltu kaay ka samaaner ho ŋa deltu barkin ɗo Buŋdi. Kar ŋa pirsiig mappa ho ŋa beriicog ɗo maajirnar a ŋuu ɗeeɗin̰ ɗo gee-aku. Boos ku seer-ak sa, ŋa ɗeeɗiicog okin̰co. \v 42 Okin̰co ŋu teetu, ŋu aaytu. \v 43 Kar maajirin miintu girdin orok iŋ seer iŋ mappa ho boos kuuk ɗak-aku. \v 44 Miday kuuk tee-ak gay yaa nece ar alip beeƴ pa.\f + \fr 6:44 \ft ‛alip beeƴ’ : Daaɗi iŋ koogin gay, ŋu bal osin̰co.\f* \s1 Jiwi kuuk ka amiydi \r (Matiye 14.22-33, Yaaya 6.15-21) \p \v 45 Min ŋaar-ak, koɗok di, Iisa ɗiyiico ɗo maajirnay a ŋuu n̰epe ka markabar ŋuuji ogire ar barrer aaniy geeger ka Betsayda. Ŋaar gay ɗaktu a ŋaa n̰aamin̰co ja gee-aku. \v 46 Min ŋa n̰aamiigu, ŋa coktu ka dambar a ŋaa inde Buŋ. \v 47 Pat gale, maajirnay iŋ markabco ot ko ɗatik barrer. Iisa gay ɗak keeji kara. \v 48 Us teestu abire gidi-gidi-gidi, ŋa ŋaamiigu nam markabco sin̰jaaɗo. Iŋ ɗatik kawtira, Iisa jaawa ka amiydi, ŋa ica botilco nam ŋa gaay birin̰co. \v 49 Wiktin taat ŋu taliig Iisa jaawa ka amiydi-ak, ŋuur a wal ta kelmo ho ŋu teestu koole raɗa. \v 50 Okin̰co min ŋu taliiga-ak, kolaw un̰jiico tak-tak. Kar koɗok di Iisa diyiico aman : « Oboŋ aditko ! Ŋa nunun di, dakoŋ ginenno kolaw. » \p \v 51 Kar ŋa coktu iŋ ŋuura ka markabar, us peytu min ɗo abirin̰ji ho maarjirnay sa ta bico amallo. \v 52 Ŋu ajbiytu-ak asaan maan ka Iisa gintu iŋ mappa-ak sa, ŋu bal ibine baay, kaƴco ɗibire. \s1 Coole ka geemir ɗo kiɗ ka Zenezareet \r (Matiye 14.34-36) \p \v 53 Min Iisa iŋ maajirnay aaliig barre-ak, ŋu ottu ɗo kiɗ ka Zenezareet ho ŋu peyiig markabco ɗo goŋgumor. \v 54 Ŋu paaytu keɗer, koɗok di gee ibiniig Iisa. \v 55 Gee-ak jaawiig kiɗ ka Zenezareet okin̰ji, ŋu miniy ziŋkico ɗo wer ka Iisa ottu, kar ŋu iyiijig geen̰co kuuk raɗaw iŋ dariŋgilnico. \v 56 Ɗo ay helline wal geeger wal ɗo geray ku gee kuuk goy yeero, ŋu imiliig geen̰co ku raɗaw ɗo wer ka berel. Kar ŋu marmiliiji a ŋaa rasin̰co ŋuu diire kin bit ka kesuuney-at di. Paa ko, okin̰co kuuk diirta-at cooltu. \c 7 \s1 Iisa iŋ aadanna ku aginiydi \r (Matiye 15.1-9) \p \v 1 Gee ku ŋu koliy *Pariziyenna iŋ agindaw daarin̰ ku *gaanuun ka *Yuudinnar astu min Zeruzaleem. Ŋu n̰umiiji ɗo Iisa. \v 2 Ŋu tal maajirnay daarin̰ bal karmiye ace ka pisin̰co ar ka aginiyco gingiy ya ŋu raka tee. \p \v 3 Ka seener gay, Pariziyenna iŋ Yuudinna okin̰co, ŋuur karmiya kaaw taat aginiyco rasiico. Uudin ta aadin ta aginiyco, ŋuur taaɗo ya ŋu bal ace pisin̰co samaane. \v 4 Ya ŋu yeep min ɗo suuginer, ŋu aca ja asin̰co kar kat ŋu tiyiyo. Ta taar-anno di, ŋu karmiya pey gamin ku pey kuuk aginiyco gaariico ar ace ka *kordindinar, ka balsinsindi iŋ ka koŋgilgildi ku hadinner. \p \v 5 Pariziyenna iŋ agindaw ku gaanuun ka Yuudinnar indiig Iisa aman : « Maa di maajirnan̰ iciyɗo kaaw taat aginiyte rasiite ? Ya ŋu raka tee, maa di ŋu acgiyɗo pisin̰co ar kaak aginiyte ɗiyiite ? » \v 6 Iisa ɗiyiico aman : « Taloŋ gee kuuk kaawa iŋ biŋkico di ho ta aditco keetiti-aŋku ! Kaaw taat Buŋ ɗiytu ɗo bi kaŋko, taar ka seener. Ŋa kaaw awalle iŋ bi ka nabi Ezaayi aman : \q1 ‟ Gee ŋuur-aŋ beraadu horoomin iŋ biŋkico di, \q2 kar aditco gay serek min nunu. \q1 \v 7 Abaadin taat ŋu abdiyin-an, taar uca maalan di, \q2 asaan garaan taat ŋu garkiyiy gee sa, \q2 geen di imilit min ɗo kaƴco. ”\f + \fr 7:7 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 29.13.\f* » \p \v 8 Kar Iisa kaawiico pey aman : « *Gaanuun kaak Buŋ kaawtu, kuŋ rasig serpiya, kar ku karmiya kat kaaw ta geemir. \v 9 Ku zeeɗa pooce gaanuun ka Buŋdi, kar ku makiig iŋ kaaw ta aginiydi ! \v 10 Muusa, ŋaar ɗiyko aman : \q1 ‟ Ber horoomine ɗo yaako iŋ takko. ” \m Ŋa ɗiy pey aman : \q1 ‟ Waan kaak niga biy iŋ tacco wala iŋ yaaco, \q2 tan̰ji-at, illa muutu. ”\f + \fr 7:10 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 20.12, Deteronoom 5.16.\f* \m \v 11 Kar kuŋ gay garkiya gee a ŋuu kaawe ɗo aginiyco aman : ‟ Maan kaak zer naako bere ka gaayor, taar-at *satkin taat waaliya Buŋ, ” \v 12 ho ansi-ak, ŋu gediraaɗo pey ŋuuco bere. \v 13 Kaawin kuuk ku gaariy ɗo ziŋkiko, ŋuur deet kaaw ta Buŋdi. Ku gina pey gamin dakina kuuk ar ŋuur-aŋku. » \s1 Gamin kuuk nigaag gem ɗo uŋji ka Buŋdi \r (Matiye 15.10-20) \p \v 14 Kar Iisa koliig pey gee, ŋa kaawiico aman : « Laaŋ ɗeŋginko samaane ho cokiyoŋ ! Naako dele daŋla. \v 15 Maan kaak gem tiyiy, ŋaar nigaagɗo ɗo uŋji ka Buŋdi. Ŋaar maan ka amila min ɗo gelbiney kat nigaag ɗo uŋji ka Buŋdi. [ \v 16 Ya ku gin ɗeŋgina, laaŋ ɗeŋginko samaane kuu cokiye. »]\f + \fr 7:16 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* \p \v 17 Wiktin ta Iisa rasiig gee ŋa un̰jitu geero, maajirnay indiig aman : « Gaarnin̰ ja baat ta daŋlal-anta. » \v 18 Iisa telkiico aman : « Kuŋ kaƴko ɗibir ga ? Taloŋ, maan ka gem tiyiy-ak, ŋaar niggigɗo ɗo uŋji ka Buŋdi. \v 19 Maan ka gem tiyiy-ak, ŋaar un̰ja ɗo adiy, kar ba aaro, gem-ak ɓaay dooye. Maan ka gem tiyiy-ak, ŋaar n̰aamgigɗo ŋaa gine gamin ku samaanno. » Iisa kaawtu pa-ak a gamin okin̰co, ŋuur ku teendi. \p \v 20 Kar Iisa kaawtu pey aman : « Kaaw ta gem kaawiyo iŋ maan ka ŋa giniyo, ŋuur di nigaag ɗo uŋji ka Buŋdi. \v 21 Asaan min ɗo gelbiney-ak ko amiliy pikirre taat samaanno ta n̰aamiig ɗo ɓaaƴe kaak mun̰jam, ɗo kokinaw, ɗo dee ka geemir, \v 22 ɗo kokine ka miday wal daaɗ kara. Ampaa ko, ŋu giniy tamaanaw, ŋu giniy motol, ŋu caaciyiy gee, ŋu giniy ta ŋu rakiyo, ŋu giniy hasuudinaw, ŋu nigiy biŋkico iŋ een̰co, ŋu iciy ziŋkico, ho ŋu poociy jipte goyin̰co. \v 23 Ŋuur-aŋ ko gamin ku samaanno kuuk amila min ɗo adiy ka gemor, ho nigaag ɗo uŋji ka Buŋdi. » \s1 Ase ka daatik taat Yuudin̰caɗo \r (Matiye 15.21-28) \p \v 24 Min Iisa gaasiit kaawoy, ŋa uctu min ɗo wer-aka ho ŋa ɗeettu ɗo kiɗ ka Tiir. Ŋa un̰jitu ɗo ger rakki, ŋa rakaaɗo waan yaa ibine a ŋa goy eɗe. Kar gay, ŋa bal gedire cigile ziy. \v 25-26 Tala kar daatik rakki romti aariɗ obta dortu gee kaawa ɗo bi ka Iisa, ta asiiji. Taar gay Yuudin̰caɗo, ŋu weeyit ɗo geeger Siri ɗo ka kiɗ ka Penisi. Min ta asiiji, ta dersitu ɗo uŋji ho ta marmiliiji aman : « Gem kol tacco, baan̰u ! Atkig aariɗ-aŋ min ɗo romor. » \v 27 Iisa ɗiyiitit aman : « Ras ja koogin yaa aaye ! Yampa, kuuniyaaɗo ŋuu icin̰ji tee ka kooginar ho ŋuu orin̰ ɗo kan̰ir. » \p \v 28 Daatko-at kaawiiji aman : « Gem kol *Rabbiney, kaawon̰-an ka seener. Kar kan̰ sa, ŋuur tiya meerin kuuk gaama min ɗo pise ku kooginar di. » \v 29 Min pa-ak, Iisa ɗiyiitit aman : « Kaawke ka seener ! Yeep ko gerke, aariɗ, ŋaar amil ko min ɗo romke. » \v 30 Hiyya, daatko-at ɗuwtu geero. Min ta ote, ta gasiit romti aariɗ rasta ho ta jammiya ko ka daŋlil. \s1 Coole ka gem kaak duŋguyuuyu \p \v 31 Min Iisa kaawtu iŋ daatko-at, ŋa ɗeettu min kiɗ ka Tiir, ŋa aaɗtu min kiɗ ka Sidon iŋ kiɗ kaak ŋu koliy Geegirnay ku Orok ho ŋa birtu ɗo biy barre ka Galile. \v 32 Ɗo wer-ak ŋu iyiiji gem kaak duŋguyuuyu ho gaaƴay amallo. Ŋu marmiliiji ɗo Iisa a ŋaa lee pisin̰ji ɗo gem-ak ŋaa coole. \v 33 Min ŋaar-ak, Iisa obiig gem-aka, ŋa imiliig serek min ɗo geemir ho ŋa koln̰iijig ɗeŋginay ku gem-ak iŋ kormay\f + \fr 7:33 \ft ‛kormay’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛pernay’.\f*, kar ŋa pictu uln̰a ɗo kormay ho ŋa diirijiit leesey ta gem-aka. \v 34 Iisa kociltu kuwa, ŋa niiztu ho ŋa ɗiyiiji ɗo gem-ak aman : « Eppata ! » ansi-ak aman : « Pilu ! » \p \v 35 Ɗo wer-ak, koɗok di, gem-ak teestu cokiye, leesey teestu awke, ho ŋa baagtu kaawe samaane. \v 36 Iisa kaawiico ɗo gee okin̰co aman : « Dakoŋ kaawenno ɗo gemor. » Min ŋa kaawiico pa-ak, ŋuur gay totiraat kat kaaw ɗo geemir. \v 37 Gee-ak ajbiytu tak-tak ho ŋu ɗiytu aman : « Way, gem-aŋ gina riy samaane nam duŋguyuuyin sa, ŋa coolaagu ŋu doriyo ho gee kuuk gaaƴiƴco amallo sa, kaawiyo ! » \c 8 \s1 Bere ka teendi ɗo gee alip pooɗ \r (Matiye 15.32-39) \p \v 1 Ɗo wiktin taar-at gee dakina n̰umtu ho ŋu ginno maan ka teendi. Min pa-ak, Iisa koliig maajirnay ho ŋa ɗiyiico aman : \v 2 « Gee-aŋ, nu tala aminduwco, asaan mena subba ŋu goy iŋ nun di ho ŋu ginno maan ka teendi. \v 3 Ya nu n̰aamaag aditco aaƴe, gudurrico yaa arme botildi, asaan daarin̰co as min serek. » \v 4 Maajirnay telkiiji aman : « Kalaan ta aŋka, kar giico gase tee momo kaak yaa necin̰co ? » \v 5 Iisa indiig aman : « Ku gin mappa minaw ? » Ŋuur gay aman : « Ni gin mappa peesira » \v 6 Kar Iisa kaawiico ɗo gee-ak a ŋuu goye keɗer. Hiyya, ŋa sokiig mappa kaak peesir-aka, ŋa deliiji barkin ɗo Buŋdi, ŋa pirsiiga ho ŋa beriicog ɗo maajirnay a ŋuuco ɗeeɗin̰ji. Hiyya, maajirnay ɗeeɗiicog ɗo gee-aku. \p \v 7 Ŋu gin oki teŋilna minaw-minaw pa. Iisa deliiji barkin ɗo Buŋdi ɗo teŋilna-aku ho ŋa ɗiyiico ɗo maajirnay a ŋuuco ɗeeɗin̰co oki ! \v 8 Okin̰co, ŋu teetu, ŋu aaytu. Maajirna sokiig kaak ɗake nam ŋu miin girdin peesira. \v 9 Miday ku tee-ak yaa nece alip pooɗ pa.\f + \fr 8:9 \ft ‛alip pooɗ’ : Daaɗi iŋ koogin gay, ŋu bal osin̰co.\f* Iisa ɗiyiico aman : « Ɓaaŋ kate ! » \v 10 Kar koɗok di, ŋa n̰eptu markaba iŋ maajirnay ho ŋu birtu ɗo kiɗ ka Dalmanuta. \s1 Inde ka gamin kuuk ajbay \r (Matiye 16.1-4) \p \v 11 *Pariziyenna astu, ŋu teestu meele iŋ Iisa. Ŋu rakiiji ɗibe. Ŋu indiig a ŋaaco gaare maan kaak ajbay kaak asa min ɗo Buŋdi. \v 12 Iisa niiztu puus kar ŋa ɗiytu aman : « Maa di gee ku diŋka indiy maan kaak ajbay ? Ka seener nu kaawaako, gee ku diŋka-aŋ, nu gediraaɗo naaco gine maan kaak ajbay loco. » \v 13 Kar ŋa rasiigu, ŋa n̰eptu markaba ho ŋa aaltu aar barrer. \s1 Maajirnay ku Iisa bal ibinin̰ misa \r (Matiye 16.5-12) \p \v 14 Min ŋu ottu ɗatik barrer, maajirnay pakirtu a ŋu bal ice tee, ŋu gin mappa rakki di ɗo markabco. \v 15 Iisa taaƴiigu aman : « Yaman pakiroŋ ! Goyoŋ goɗom min gel ta Pariziyennar iŋ ta *Herood. » \p \v 16 Maajirnay kaawtu benannico aman : « Ŋa kaawiite pa-ak asaan gi bal ice mappa-aŋ di walla ? » \v 17 Iisa ibiniit pikirrico ho ŋa indiig aman : « Maa di ku kaawiy aman : ‟ Gi bal ice mappa-aŋ di walla ? ” Yoo diŋ sa ku tallo misa walla ? Kaƴko icɗo misa ? Ŋu goy misa bombo di ? \v 18 Ku talig gamin okin̰co kuuk nu gintu ho ku dorig gamin okin̰co kuuk nu ɗiytu, kar kaƴko icɗo di bat. \v 19 Wiktin taat nu pirsiig mappa ka beeƴi, miday alip beeƴ teetu, ku miin girdin minaw iŋ ka ɗake ? » Ŋuur gay telkiiji aman : « Ni miin girdin orok iŋ seera. » \v 20 Kar Iisa indiigu pey aman : « Hadi wiktin taat nu pirsiig mappa ka peesira, gee alip pooɗ teetu-ak gay, ku miin girdin minaw iŋ ka ɗake ? » Ŋuur gay telkiiji aman : « Ni miin girdin peesira. » \v 21 Iisa ɗiyiico pey aman : « Yoo diŋ sa ku ibinginno a nu waa ? » \s1 Pile ka noolol \p \v 22 Hiyya, Iisa iŋ maajirnay ottu Betsayda. Annere, ŋu ɗaan̰iiji nool rakki, kar ŋu marmiliiji aman : « Gem kol *Rabbiney, baan̰u ! Diirga, ŋaa pile. » \v 23 Iisa obiig pisin̰ji ka nool-ak, ŋa imiliig serek min ɗo helliner. Kar ŋa giniiji ulin̰ ɗo odinay, ŋa leeyiiji pise ho ŋa indiig aman : « Ek kat ki tala maanna ? » \v 24 Nool-ak telkiiji aman : « Nu tala gee ar atay, kar ŋu jaawaw. » \v 25 Iisa leeyiiji pey pise ɗo odinay. Gem-ak odinay piltu. Ŋa taliy ko karaŋ. \v 26 Min ŋaar-ak, Iisa ɗiyiiji aman : « Ɗeet ko gerko, dak jagenno ɗo helliner. » \s1 Piyer ɗiya a Iisa, ŋaar Masi \r (Matiye 16.13-20, Luk 9.18-21) \p \v 27 Min ŋaar-ak, Iisa iŋ maajirnay ɗeettu ɗo hellinnan ku moota iŋ kiɗ ka Sezare ka Pilip. Ɗo botildi, ŋa indiig maajirnay aman : « Ɗo bi kanto, gee kaawa a nu waa ? » \v 28 Ŋuur gay telkiiji aman : « Daarin̰ kaawa a ki Yaaya-Batist, daarin̰, a ki Eli, ho daarin̰ gay, a ki min nabiinna ku min awalle. » \v 29 Kar Iisa indiig pey aman : « Hadi kuŋ gay ɗiya a nu waa ? » Piyer telkiiji aman : « Kiŋke Masi kaak Buŋ doɓtu. » \v 30 Kar Iisa karmiig maajirnay a ŋu kaawenno tak-tak ɗo waanna a ŋaar ko Masi kaak Buŋ doɓtu. \s1 Kaaw ta Iisa ɗo bi ka muutuy iŋ nooyin̰ji \r (Matiye 16.21-28, Luk 9.22-27) \p \v 31 Kar Iisa teestu pey ɓildin̰ maajirnay aman : « Illa nun *Roŋ gemor, naa taaɓiyen̰ ja dakina. Aginay ku darrer, agindaw ku gay satkiner ho iŋ agindaw ku gaanuundi yaan poocindu. Ŋuu asiin deendu ho ƴiriy ta subbiŋkar gay, naa nooye. » \v 32 Ŋa kaawcot ko waraŋ di. Kar Piyer imiliig serpiya ho ŋa leesiiji. \v 33 Kar Iisa kolsiig maajirnay ho ŋa uciiji ɗo Piyer aman : « Ɓaa annere, Seetan-aŋka ! Pikirren̰, taar arro iŋ ta Buŋdi, taar ta geemir di. » \s1 Maman gii aaɗin̰ Iisa \p \v 34 Kar Iisa koliig gee kuuk dakina ho iŋ maajirnay, ŋa ɗiyiico aman : « Ya waan kaak rakaan aaɗindu, ŋaa pooce pey bariye galal ta meen̰ji, ŋaa icin̰ etoy ka taaɓiner ho ŋaan aaɗindu. \v 35 Asaan waan kaak raka jile goyin̰ji ka meen̰ji, ŋaa rawtin̰ji. Kar waan kaak rawtaag goyin̰ji ɗo bi kanto ho ɗo bi ka Kabarre ta Gala gay, ŋaa gase goye kaak taɓ. \v 36 Yampa, ya gem kaak obit duniin okintit ɗo pisin̰ji ho ŋa rawtig goyin̰ji, ŋaar-ak galilti gay maa ? \v 37 Ŋaa bere maa ŋaa gidiye goye ka gaasɗo ? \v 38 Gee ku diŋka, ŋuur gina taat samaanno ho ŋu newsiji kop ɗo Buŋdi. Ya gem kaak gina sokan̰ lotu iŋ ɗo kaawnar ɗo uŋco ka gee-aku, nun Roŋ gemor oki, naaji gine sokan̰ ɗo wiktin taat naa ase iŋ *darjin ta Tanni ho iŋ ta *ɗubal ku Buŋdi kuuk *cawar oki. » \c 9 \nb \v 1 Iisa ɗiyiico pey aman : « Ka seener nu kaawaako, min gee kuuk goy anne-aŋ, daarin̰co mataaɗo di ŋuu talin *Meennaw ta Buŋdi asa iŋ gudurre. » \s1 Newse ka wijeen ta Iisa \r (Matiye 17.1-13, Luk 9.28-36) \p \v 2 Gin mena bijigiƴ, Iisa koliig Piyer, Zaak iŋ Yaaya ho ŋa iyiig keeco kuwa ka damba ta bolok. Tala kar Iisa ziy newse. \v 3 Kesuuney ɗeettu portik kar nam ta diya odina. Min irn̰en di, ɗo adiy ka kiɗar okin̰ji, ginno gem kaak ya acin portik ansi. \v 4 Ta bite-aŋ di, maajirna taltu nabiinna seer bayintu. Nabiinna-ak, ŋuur Muusa iŋ *Eli kat kaawa iŋ Iisa. \v 5 Hiyya, Piyer kaawiiji ɗo Iisa aman : « Gem kol tacco, gala ni goyiy anne-aŋka. Niiko siye tarram subba, rakki locin, rakki ɗo Muusa ho rakki gay ɗo Eli. » \p \v 6 Kar Piyer gay ibanno taat ŋaa kaawe, asaan kolaw obgu. \v 7 Min Piyer kaawa misan di, uc gootiigu ho min ɗo uc-at amila gaaƴ kaawa aman : « Ŋaar-aŋ Roŋdu, nu elgig dakina. Cokiyon kaawoy ! » \v 8 Koɗok di, maajirnay taliy-ak Muusa iŋ Eli sawle, illa Iisa keeji di goya. \p \v 9 Min ŋu paayiy min ka dambar, Iisa karmiig maajirnay aman : « Yaman, dakoŋ kaawenno ɗo waanna ɗo maan kaak ku taltu-aŋka nam nun *Roŋ gemor, naa nooyen̰ ja min ɗo muuti. » \v 10 Ŋu ooyiit kaawoy. Kar ŋu teestu inde ziŋkico aman : « Ŋa raka kaawe maa, ŋa ɗiyiy a ‟ naa nooyen̰ ja aŋka ? ” » \p \v 11 Kar maajirnay indiig aman : « Maa di agindaw ku gaanuundi kaawiy a *Eli yaa asen̰ ja ? » \v 12 Iisa gay telkiico aman : « Hii, Eli yaa ase, ŋaa leen̰ gamin-aŋ ɗo botilco. Kar ku iban di ŋu siir ɗo Kitamner a nun Roŋ gemor, naa taaɓiye dakina ho gee yaan poocindu. \v 13 Kar gay nu kaawaako, Eli ŋaar as ko, kar gee gay taaɓiyig ar taat ŋu rakiyo uudin taat Kitamne kaawtu. » \s1 Coole ka gem kaak gin punpun \r (Matiye 17.14-21, Luk 9.37-43a) \p \v 14 Wiktin ta Iisa iŋ maajirnay ku subba yeepiy ɗo een̰co, ŋu gastu gee dakina n̰umco ɗo een̰co-aku. Min gee-ak, goy oki agindaw ku gaanuundi meela iŋ ŋuura. \v 15 Min gee-ak taliig Iisa, ŋu raastu, ŋu gaɗtu a ŋu ɓaaji ooye. \v 16 Iisa indiig maajirnay aman : « Ku meela ɗo bi ka moo iŋ agindaw-aŋku ? » \v 17 Gem rakki min ɗatik geemir ɗiyiiji aman : « Gem kol tacco, nu iyjiŋ roŋdu, kiidu coolin̰ji. Ŋa gin aariɗ ka toɗaaji kaawo. \v 18 Ay wer kaak aariɗji ucji, ŋa accigig keɗer nam biy amila toppiyo, ŋa eeyma saaŋji ho ziy aaƴiy yap. Nu indig maajirnan̰ a ŋuuji atkin̰ji, kar gay, ŋu bal gedire. » \v 19 Iisa kaawiico aman : « Kuŋ gee ku diŋka-aŋ, ku geenno ho imaanko sa sooɗa. Ɗakdu mena mina naa goye iŋ kuŋko ho naako sosiŋko pey ? Iyiig roŋji-aŋ anne. » \p \v 20 Kar ŋu iyiijiga. Min aariɗ talig Iisa-ak, ŋa azbiig mic-ak zid-zid-zid. Ŋa galtu keɗer, ŋa tuŋkiliyo nam biy amila toppiyo. \v 21 Iisa indiig takan̰ mic-ak aman : « Min kimin aariɗ-aŋ obiiga ? » Ŋaar gay telkiiji aman : « Min ŋa kapaki. \v 22 Kun kawta, aariɗ n̰aamgig ɗo aki wal ɗo amiydi, ŋa rakiy deen̰ji. Ya kii gedire kiini gaaye, tal aminduwni. » \v 23 Iisa telkiiji aman : « Maa di ki ɗiyiy a ‟ ya ki gedire kiini gaaye ? ” Ɗo ŋaar kaak aamine, botol goya a ŋaa gine ay maanna. » \p \v 24 Koɗok di, takan̰ mic-ak kaawtu raɗa aman : « Nu aamin kadar kii gedire ginin̰ maanna-aŋka. Kar gay, gaayorduut pey imaandu ! » \v 25 Min Iisa taltu kadar gee n̰uma n̰umen di-ak, ŋa leesiiji ɗo aariɗ-ak aman : « Kiŋ aariɗ, ki ginaag gee duŋguyuuyna ho ki toɗa awke ka leeser. Yalla amal rasig mic-aŋka ho dak yeepenno pey tak-tak ! » \v 26 Aariɗ-ak kooltu raɗa, ŋa azbiig mic-ak zid-zid-zid, kar ŋa amiltu. Ɗo wer-ak, mic-ak weƴtu lasaan̰ nam gee ku goy eɗe-ak kaawiy aman : « Ŋa mate ! » \v 27 Hiyya, Iisa obiig min ɗo pisin̰ji, ŋa copiliiga ho mic-ak peytu. \p \v 28 Wiktin ta Iisa un̰jitu geero, maajirnay indiig aman : « Gem kol tacco, maa di ni baltu gedire atkin̰ aariɗ-aŋka ? » \v 29 Iisa gay telkiico aman : « Kar gay, aariɗ ŋaar-aŋ, kuu gedire imilin̰ji-ak, illa iŋ inde ka Buŋdi ja. » \s1 Iisa kaawa pey ɗo bi ka muutuy iŋ nooyin̰ji \r (Matiye 17.22-23, Luk 9.43-45) \p \v 30 Min ŋaar-ak, Iisa ɗeettu min eɗe iŋ maajirnay ho ŋu aaɗtu min kiɗ ka Galile. Iisa rakaaɗo gee ya ibine wer ka ŋa goyiyo, \v 31 asaan ŋa garkiyaag maajirnay. Ŋa ɗiyiico aman : « Nun roŋ gemor, ŋu asaan berin ɗo pise ka midir, ŋuun deendu ho ƴiriy ta subbiŋkar gay, naa nooye. » \v 32 Kar ŋuur gay bal ibinin baat ta kaawoy. Paa ko, ŋu gintu kolaw taat ŋuu indin̰ Iisa ɗo bi ŋaar-aka. \s1 Inde kaak a waa tatik paka \r (Matiye 18.1-5, Luk 9.46-48) \p \v 33 Hiyya, ŋu ottu kat Kapernayuum. Wiktin ta ŋu goyiy geero, Iisa indiig maajirnay aman : « Ku meela ɗo bi ka moo botildi ? » \v 34 Ŋuur gay bugum cit-cit, asaan botildi, ŋu meel benannico a ŋuu ibine waa kaak tatik paka. \v 35 Min ŋaar-ak, Iisa goytu keɗer, ŋa kolig maajirnay ku orok iŋ seera, ŋa ɗiyiico aman : « Ya gem kaak raka ogire ɗo uŋji ka Buŋdi, ŋaa ɗake aar ta een̰ji ho ŋaa gine gay riyco. » \p \v 36 Kar Iisa obtu mic rakki, ŋa iyiig ɗo ɗatikco, ŋa diyiig ɗo tumkay ho ŋa ɗiyiico aman : \v 37 « Gem kaak obig mic-aŋ samaane ɗo bi kanto, ar ŋa obin nun meendu. Kar gay, gem kaak obintu, ŋa da obɗo nun di, ŋa obig ŋaar kaak n̰aamintu. » \s1 Waan kaak adiy pondikɗo iŋ kuŋko, ŋaar kaŋko \r (Luk 9.49-50) \p \v 38 Yaaya ɗiyiiji ɗo Iisa aman : « Gem kol tacco, ni gas gem kaak atka aariɗna iŋ siŋji kun̰ji ho nin gay toɗaaji asaan ŋaar iŋ gintenno. » \v 39 Kar Iisa gay kaawtu aman : « Dakon̰ji toɗenno. Asaan ginno waan kaak yaa gedire gine maan kaak ajbay iŋ siŋ kunto ho ba aar, ŋaa nige pey biy iŋ nunu. \v 40 Waan kaak adiy pondikɗo iŋ kuŋko, ŋaar kaŋko. \v 41 Gem kaak gaayaako, Buŋ yaaji berin haginey. Ka seener nu kaawaako, ŋaa gasin haginey yoo ŋa beraako amay sooɗ ku maala pondik-aŋ di ɗo saan ta ku geen̰ji ku Masi. » \s1 Gale kaak ɗo zunuubinnar \r (Matiye 18.6-9, Luk 17.1-2) \p \v 42 Iisa kaawtu pey aman : « Gem kaak un̰ja rakki min een̰ji kuuk imaanco sooɗa ɗo zunuubinnar, ŋuuji ɗuune tolo ɗo gaaƴay ho ŋuu accin̰ ɗo barrer sa guna. \v 43 Ya pisin̰jiŋ kat iyaaciŋ ɗo zunuubinnar-ak, ɗukumga. Gunjiŋ kii un̰je iŋ pisin̰jiŋ rakki di ɗo goye ka gaasɗo min kii un̰je iŋ pisin̰jiŋ seerco ɗo ak taat matɗo. [ \v 44 Ɗo wer ŋaar-ak, gur ku matɗo tiyiig momtina ho ak sa goy doo.]\f + \fr 9:44 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* \v 45 Ya asin̰jiŋ kat iyaaciŋ ɗo zunuubinnar-ak, ɗukumga. Gunjiŋ kii un̰je iŋ asin̰jiŋ rakki di ɗo goye ka gaasɗo min kii un̰je iŋ asin̰jiŋ seerco ɗo ak taat matɗo. [ \v 46 Ɗo wer ŋaar-ak, gur ku matɗo tiyiig momtina ho ak sa goy doo.]\f + \fr 9:46 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* \v 47 Ya odon̰ di iyaaciŋ ɗo zunuubinnar-ak, ɗimta. Guna kii un̰je iŋ odon̰ rakki di ɗo *Meennaw ta Buŋdi, min kii un̰je iŋ odinan̰ seerco ɗo ak taat matɗo. \v 48 Ɗo wer ŋaar-ak, gur ku matɗo tiyiig momtina ho ak sa goy doo. \v 49 Uudin taat ak siyiig hadinne ho uudin taat maral giniig tiw gala, Buŋ sa icit taaɓine, ŋa newsiig gemo, ŋa giniy *cawar. \v 50 Ku iban tam kadar maral ŋuur gala. Kar ya ŋuur kat cille gay, kuuco gaaye maa, ŋuu aawe ? Ŋaar-ak, kuŋko oki goyoŋ gala ar maral ho goyoŋ iŋ aapiye benanniko. » \c 10 \s1 Garaan ɗo bi ka totiriikar \r (Matiye 19.1-12, Luk 16.18) \p \v 1 Min ŋaar-ak, Iisa uctu min eɗe, ŋa ɓaawtu ɗo kiɗ ka Zuude, aar barre ka Zurdan. Pey gee dakin aale n̰umiiji, ŋa teestu garkiyin̰co uudin ta ŋa garkiygiigu. \p \v 2 *Pariziyenna daarin̰ ɓaawiiji moota, ŋu rakiy gaase baay. Paa ko, ŋu indiig aman : « *Gaanuunte bera botol taat gem yaa totirin daaciy walla ? » \v 3 Kar Iisa gay telkiico aman : « Muusa gay, ŋaar rasko maa gaanuun da ? » \v 4 Ŋuur gay ɗiyiiji aman : « Muusa ber botol a gem ya siire maktumne ta totiriikar ho ŋaa totirin daaciy. » \v 5 Min Iisa dortu pa-ak, ŋa ɗiyiico aman : « Muusa berko botol taat kuu totirin̰ daɗitko asaan kaƴko bombo. \v 6 Yampa, ɗo teesindi, Buŋ kilgiyit duniine, ŋa kilgiyig mitko iŋ daatko.\f + \fr 10:6 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 1.27, 5.2.\f* \v 7 Ɗo bi ŋaar-ak ko, mitko yaa rasin̰ tacco iŋ yaaco, ŋa ɓaayiy n̰ume iŋ daaciy, \v 8 ho seerco, ŋuu gine ar gem rakki di ɗo uŋji ka Buŋdi. Ampa-ak, ŋu seerro pey, ŋu n̰um ko gem rakki di.\f + \fr 10:8 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 2.24.\f* \v 9 Maan kaak Buŋ ɗuunga-ak, gem ipiraagɗo. » \p \v 10 Wiktin taat ŋu un̰jitu geero, maajirnay ku Iisa indiig pey ɗo bi ka totiriikar. \v 11 Ŋa kaawiico aman : « Gem kaak totirit daaciy ho ŋa obtu ta pey, ŋaar-ak kokina karan di. \v 12 Ar taar-an ko, geem taat rasig mitti ho ta obtu ka pey, taar-at kokina karan di. » \s1 Iisa barkiya koogina \r (Matiye 19.13-15, Luk 18.15-17) \p \v 13 Gee iyiiji koogin ɗo Iisa a ŋaaco lee pise, ŋaa barkiyin̰co. Kar maajirnay gay leesiico ɗo gee-aku. \v 14 Min Iisa taliig maajirnay leesaaco ɗo geemir-ak, ŋa dapin̰tu ho ŋa ɗiyiico aman : « Rasoŋ koogin-aŋ yaadu ase. Dakon̰co toɗenno, asaan *Meennaw ta Buŋdi taar ɗo gee kuuk ar koogin-aŋku. \v 15 Ka seener nu kaawaako, ya waan kaak bal ooyin Meennaw ta Buŋdi ar mico, ŋa un̰jaaɗo tak-tak. » \p \v 16 Hiyya, ŋa baamiyiig koogina, ŋa leeyiico pise ho ŋa barkiyiigu. \s1 Iisa iŋ gay gamnar \r (Matiye 19.16-30, Luk 18.18-30) \p \v 17 Ɗo wiktin ta Iisa amiltu ko, gem rakki ŋaamiig iŋ gaɗiy. Ŋa dersitu ɗo uŋji, kar ŋa indiig aman : « Gem kol tacco, kiŋ kaak sellen̰, naa gine maman naa gase goye ka gaasɗo ? » \v 18 Iisa gay ɗiyiiji aman : « Maa di ki koliin a nu sellen̰ ? Ginno gem kaak sellen̰ ɗo kiɗar, illa Buŋ keeji di. \v 19 Kiŋ ibingig gaanuun kaak Buŋ bertu ɗo geemir : ‟ Dakoŋ deenno gee, kuŋ miday, dakoŋ kokinenno daaɗ kara ho kuŋ daaɗ oki, dakoŋ kokinenno miday kara, okiŋko, dakoŋ kokinenno gamna, dakoŋ raadenno iŋ siŋ ku gemor, dakoŋ diyenno kaaw ɗo gemor, beroŋ horoomin ɗo aginiyko. ” »\f + \fr 10:19 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 20.12-16, Deteronoom 5.16-20.\f* \v 20 Gem-ak telkiiji aman : « Gem kol tacco, nu karmiyiig gaanuun-ak okin̰ji min nu kapak di. » \v 21 Iisa taliig gem-ak ajbiyga ho ŋa elgig dakina, ŋa kaawiiji aman : « Ɗakjiŋ pey maan rakki : ɓaa gidiyig gamnan̰ okin̰co ho ɗeeɗig gurus-ak ɗo pokirnar. Paa kat, kii leen̰ mallen̰ ɗo uŋji ka Buŋdi. Kar asu, aaɗnu. » \v 22 Min gem-ak doriit kaaw-at, ŋa ƴiimiit wijeeney asaan ŋa gay gamnar. \p \v 23 Iisa taliig maajirnay kuuk goy ɗo serpey, ŋa ɗiyiico aman : « Un̰je kaak ɗo *Meennaw ta Buŋdi, ŋaar raɗa ɗo gay gamnar ! » \v 24 Kaawoy-at un̰jiico kolaw ɗo maajirnay. Kar Iisa ɗiyiico pey aman : « Gem kol siŋtay, un̰je ka ɗo Meennaw ta Buŋdi, ŋaar raɗa ! \v 25 Lokumo gediraaɗo taa bire min ɗo bee ka ripirrer. Kar ɗo gay gamnar gay, un̰je ɗo Meennaw ta Buŋdi yaaji gine pey raɗ paka. » \p \v 26 Ɗo wer-ak, maajirnay ajbiytu tak-tak, ŋu indiy ziŋkico aman : « Di ampa-aŋ gay, waa yaa gase jile ? » \v 27 Kar Iisa gay taliig ƴalaaŋ ho ŋa ɗiyiico aman : « Maan kaak patiya kaƴco ku geemir, ɗo Buŋdi gay, ŋa melen̰ di. » \p \v 28 Min ŋaar-ak, Piyer ɗiyiiji aman : « Cokay, ni rasig gamin okin̰co a niin̰ aaɗe. » \v 29-30 Kar Iisa ɗiytu aman : « Ka seener nu kaawaako, ya gem kaak rasig geriy, siŋtay, aginiyji, kooginay wala morgoy ɗo saan tanto iŋ Kabarre ta Gala, ɗo goye ka diŋka, ŋaa gase pey pak miya : geray, siŋta, aginay, koogina iŋ morgina. Wariy sa, ŋaa gase. Kar ɗo wiktin taat yaa ase neginda gay, ŋaa gase goye ka gaasɗo. \v 31 Gee dakina kuuk ogir diŋka yaa ɗake aaro, ho dakina kuuk aaro yaa ogire. » \s1 Iisa kaawa ɗo bi ka muutuy iŋ nooyin̰ji \r (Matiye 20.17-19, Luk 18.31-34) \p \v 32 Min ŋaar-ak, Iisa iŋ maajirnay ictu botol ta Zeruzaleem. Iisa ogiriico. Kar maajirnay iŋ gee kuuk aaɗaagu, kolaw un̰jiico ɗo maan ka yaaji ase Zeruzaleem. Iisa koliig maajirnay ku orok iŋ seera, ŋa teesiico gaare maan ka yaaji ase. \v 33 Ŋa kaawiico aman : « Cokiyoŋ, diŋ gi coona Zeruzaleem. Anner ko, nun *Roŋ gemor, ŋuun berin ɗo pise ku agindaw ku gay satkiner ho iŋ agindaw ku gaanuundi, ŋuu dee kaawco a ŋuun deendu. Kar ŋuun berin ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. \v 34 Gee-ak yaadu samtiye, ŋuudu pice uln̰a, ŋuun koocindu iŋ korɗiŋgo ho ŋuun deendu. Kar ƴiriy ta subbiŋkar gay, naa nooye. » \s1 Inde kan̰ Zaak iŋ Yaaya \r (Matiye 20.20-28) \p \v 35 Min ŋaar-ak, Zaak iŋ Yaaya, kooginay ku Zebede, ɓaawiiji moota ɗo Iisa ho ŋu ɗiyiiji aman : « Gem kol tacco, ni raka kiini ginin̰ maan kaak niin̰ inde-aŋka. » \v 36 Iisa indiigu aman : « Ku raka naako gine maa ? » \v 37 Ŋuur gay telkiiji aman : « Ya ki icit Meennuwin̰, ni raka gemni rakki yaa goye ɗo meedan̰ ho rakki gay ɗo n̰ugilan̰. » \v 38 Kar Iisa ɗiyiico aman : « Kuŋ bal ibine baay ta maan kaak ku indiy-aŋka. Kuu gedire kuu seen *kordindi ta taaɓiner taat naa see-anta walla ? Kuu gedire ooyin̰ *batem ka taaɓiner kaak eraanu-aŋka walla ? » \v 39 Ŋuur gay telkiiji aman : « Hii, nii gedire. » Iisa kaawiico aman : « Ka seener, kuu gedire see kordindir taat naa see ho kuu ooyin̰ batem kaak nu kaawtu. \v 40 Kar ɗo goye kaak ɗo meedar wala ɗo n̰ugilal gay, nun ginno botol ta naa berin̰ji. Werin ŋuur-ak, Buŋ siyig ɗo ŋuur kuuk ŋa doɓtu. » \p \v 41 Min maajirna kuuk orok doriit kaawco-at, ŋu dapin̰iico ɗo kun̰ Zaak iŋ Yaaya. \v 42 Hiyya, Iisa koliig okin̰co ho ŋa kaawiico aman : « Ku iban kadar meennay ku duniiner hokumiyaag geen̰co iŋ guwaane ho aginduwco goyaaco ɗo kaƴco. \v 43 Kar lokoŋ gay, ta ginaaɗo ampa. Minninko, ya gem kaak raka gine tatkaw, illa ŋaa ginen̰ ja ar gay riyko, \v 44 ho ya minninko rakki raka ogire, illa okiŋko, ŋaa ginen̰ ja ar ɓerriko. \v 45 Asaan nun *Roŋ gemor, nu bal ase a gee yaadu gine riyo. Nun as a naa gine riy ɗo geemir, naa bere zir ɗo ŋuur kuuk goy ɗo zunuubinnar a gee dakina yaa gase jile. » \s1 Pile ka nool rakki \r (Matiye 20.29-34, Luk 18.35-43) \p \v 46 Min ŋaar-ak, Iisa iŋ maajirnay ho iŋ gee dakina kuuk aaɗaaga-ak, ŋu ottu ɗo geeger ka Zeriiko. Min ŋu aaliig geeger-ak, ŋu gastu nool kaak goy oce ɗo bit ka botildi. Nool-ak, ŋu kolaag Bartime, ŋa roŋji ka Time. \v 47 Min ŋa dortu kadar ŋa Iisa kaak min Nazareet kat biraw-ak, ŋa teestu koole aman : « Iisa, *Roŋ ka Dawuud, tal aminduwir ! » \p \v 48 Gee dakina awn̰iiji aman : « Ha’, bugam ! » Kar ŋaar gay gaaƴay jaala jaalen di aman : « Iisa *Roŋ ka Dawuud, tal aminduwir ! » \v 49 Iisa peytu, ŋa ɗiytu aman : « Koloŋga ! » Ŋu dakiiji ɗiy aman : « Obig adin̰ ! Ucu, ŋa kolaaciŋ. » \p \v 50 Hiyya, nool-ak acciit batkoy, ŋa uctu iŋ beerin̰ji ho ŋa ɓaawiiji ɗo Iisa. \v 51 Min ŋa ɓaawe, Iisa indiig aman : « Ki raka naan̰ gine maa ? » Nool-ak telkiiji aman : « Gem kol *Rabbiney, nu raka kin odinar yaa pile-aŋ di. » \v 52 Iisa gay ɗiyiiji aman : « Ɓaa kate, imaanjiŋ jilin̰ciŋ. » Ta bite-aŋ di, odinay piltu ho ŋa aaɗiig Iisa. \c 11 \s1 Un̰je ka Iisa Zeruzaleem ar Sultan \r (Matiye 21.1-11, Luk 19.28-40, Yaaya 12.12-19) \p \v 1 Wiktin taat Iisa iŋ maajirnay ɓaawtu moota iŋ Zeruzaleem, ŋu ottu ɗo koot ka Olibiyennar, moota iŋ hellinnan kuuk ŋu koliy Betpaze iŋ Betani. Ɗo wer-ak, Iisa tabirtu maajirnay seera. \v 2 Ŋa ɗiyiico aman : « Ɓaaŋ ɗo hellin ta goy uŋda-antare. Ya ku ote, kuu gase roŋ ɗurkilal ɗuune. Ƴiriy rakki waan bal n̰epin̰ji. Ipiroŋga ho iyoŋduuga. \v 3 Ya gem indaako aman : ‟ Maa di ku ipirig roŋ ɗurkil-aŋka ? ” Telkon̰ji aman : ‟ *Rabbin kat rakaaga ho ŋaako yeepin̰ji koɗok di. ” » \p \v 4 Hiyya, ŋu ɓaawtu, ŋu gasiig roŋ ɗurkil-ak ɗuun ɗo botildi, moota iŋ ger ka gemor. Ŋu ontu ipirin̰ji. \v 5 Wiktin taat ŋu ipiriiga, gee daarin̰ kuuk goy eɗe-ak indiig aman : « Ŋaar ku gina maa ? Maa di ku ipiriig roŋ ɗurkil-aŋka ? » \v 6 Ŋuur gay telkiico aman : « Rabbin kat rakaaga ho ŋaako yeepin̰ji koɗok di. » Min pa-ak, gee-ak rasiigu, ŋu ɗeettu. \p \v 7 Hiyya, maajirin ku seer-ak iyiijig roŋ ɗurkil-ak ɗo Iisa. Ŋu siddiyiig iŋ kesuunco ho Iisa n̰eptu kuwa. \v 8 Gee dakina ɗeeriit kesuunco ɗo botildi. Daarin̰ gay ƴiim tapar min ɗo kalaaner, ŋu leeyiig ɗo botildi. \v 9 Gee kuuk jaawa ɗo uŋji ho kuuk aaɗaaga kooliy aman « Hozanna, Rabbin Buŋ yaa barkiyin̰ ŋaar kaak asa iŋ siŋ kun̰ji ! \v 10 Buŋ ya barkiyin Meennaw ta asaw, Meennaw ta tatte sultan Dawuud. Ozilinteŋ Buŋte kaak goy kuwa ka samaaner ! » \p \v 11 Min ŋaar-ak, Iisa un̰jitu Zeruzaleem, ŋa ɓaawtu ɗo *ger ka Buŋdi ho ŋa taliig gamin okin̰co kuuk goy atta. Min ŋa taliigu, ŋa amiltu iŋ maajirnay ku orok iŋ seera ho ŋu birtu ɗo hellin ta Betani, asaan pat ɗeete. \s1 Iisa iŋ et ka waaɗo \r (Matiye 21.18-19) \p \v 12 Ka kawtinti, wiktin ta ŋu amiliy min Betani, Iisa mey diyaaga. \v 13 Ŋa taltu min serek et ar buguwa lee. Iisa ɓaawtu tale ya ŋa gase roŋji. Kar gay, min ŋa otiiji moota, illa ŋa tala tapar di, asaan wiktin ta ween̰ji misa. \v 14 Hiyya, Iisa ɗiyiiji ɗo et-ak aman : « Waan aawaaɗo pey roŋjiŋ tak-tak ! » Wiktin ta ŋa kaawiy pa-ak, maajirnay doraaga. \s1 Atke ka gee kuuk suugiya ɗo ger ka Buŋdi \r (Matiye 21.12-17, Luk 19.45-48, Yaaya 2.13-22) \p \v 15 Min ŋaar-ak, Iisa iŋ maajirnay yeeptu pey Zeruzaleem. Iisa un̰jitu ɗo ger ka Buŋdi ho ŋa teestu atkin̰ ŋuur kuuk suugiya atta-aku. Ŋa akiliicog taabulnico ku gee kuuk maka gurus ho iŋ seesna ku gee kuuk suugiya ammaamna. \v 16 Kar ɗo gee kuuk jalla gaminco ŋu biriy min ɗo ger ka Buŋdi sa, ŋa toɗco. \v 17 Min ŋaar-ak, ŋa garkiyiigu ho kaawiico aman : « Kitamne kaaw aman : ‟ Gerir, ŋaar gin ger ka salaaner ka gee okin̰co. ”\f + \fr 11:17 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 56.7, Zeremi 7.11.\f* Kar kuŋ gay ginig ger ka kokiniydi. » \p \v 18 Agindaw ku gay satkiner iŋ agindaw ku gaanuundi doriit riy ta Iisa gintu. Ŋu teestu bariye botol taat maman ŋuu deen̰ji. Kar gay, ŋu gina kolaw asaan gee okin̰co ajbiy tak-tak ɗo garaan taat ŋa garkiyiigu. \p \v 19 Iŋ pat ta maako, Iisa iŋ maajirnay amiltu min ɗo geegirdi. \s1 Kaaw ta buguw ta aaƴe \r (Matiye 21.20-22) \p \v 20 Ka kawtinti iŋ kawtira, wiktin taat ŋu yeepiy Zeruzaleem, ŋu taliig et ka Iisa surpiytu-ak aaƴ yarap min ɗo caariy. \v 21 Piyer moyiit kaawoy ta Iisa ho ŋa ɗiyiiji aman : « Gem kol tacco, talig et ka ki surpiytu-aŋ aaƴ yarap. » \p \v 22 Iisa ɗiyiico ɗo maajirnay aman : « Cokiyoŋ, nu kaawaako ka seener, aaminoŋ ɗo Buŋdi iŋ gelbin rakki ! \v 23 Ya gem ɗiytit ɗo damba-an aman : « Ucu, ɓaa gal ɗo barrer. » Nec Buŋ yaa jaŋkinti. Kar Buŋ yaaji ooye-ak, illa ya adiy seerro ho ŋa aamin iŋ gelbin rakki kadar maan kaak ŋa inditu-ak yaa kuuniye. \v 24 Ansi-ak, nu kaawaako, ay maan kaak ku indiy min ɗo Buŋdi-ak, diyoŋ ɗo gelbinko kadar ku gasig ko ho Buŋ yaako berin̰ji. \v 25 Kar ya ku tees salaane ho ya ku gin kaaw iŋ gemo, saamiyon̰ji ja. Ansii ko, Takko kaak goy ka samaaner yaako saamiyin̰ zunuubinniko oki. [ \v 26 Kar ya ku saamayɗo ɗo eeŋko, Takko kaak goy ka samaaner sa saamiyaakonno zunuubinniko.]\f + \fr 11:26 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* » \s1 Izinne ta Iisa asa min momo \r (Matiye 21.23-27, Luk 20.1-8) \p \v 27 Kar Iisa iŋ maajirnay yeeptu pey Zeruzaleem. Wiktin ta Iisa jaawiig ger ka Buŋdi, agindaw ku gay satkiner, agindaw ku gaanuundi ho iŋ *aginay ku Yuudinnar ɓaawiiji moota. \v 28 Ŋu indiig aman : « Waa berjiŋ botol ki giniy gamin-aŋku ? Izinne-an, ki gasit min momo ? » \v 29 Iisa gay telkiico aman : « Nun oki yaako indiŋko maanna iŋ kaaw rakki di. Ya ku telkidu, naako gaarin̰ waan kaak beraadu botol taat nu giniig gamin-aŋku. \v 30 Waa n̰aamig Yaaya-Batist a ŋaa *batiziye gee ? Ŋa Buŋ walla ŋu geen di ? Telkondu ja. » \p \v 31 Ŋuur gay teestu meele benannico aman : « Kar giiji telkeŋ kat a maa ? Ya gi telkiji a ŋa Buŋ kat n̰aamga, ŋaate indinte pey aman : ‟ Maa di ku poociit kaawoy ? ” \v 32 Kar ginte gediraaɗo gii ɗiye a ‟ ŋu gee kat n̰aamga. ” Ŋu gina kolaw ɗo geemir, asaan gee okin̰co pakira kadar Yaaya-Batist, ŋaar nabiin̰ce ka seener. » \v 33 Hiyya, ŋu telkiiji ɗo Iisa aman : « Ni ibanno waan kaak n̰aamga. » Kar Iisa gay kaawiico aman : « Di ŋaar-ak, nun oki gaaraakonno waan kaak berdu botol taat nu giniig gamin-aŋku. » \c 12 \s1 Daŋil ta gay gooƴe jineendi kuuk jookumo \r (Matiye 21.33-46, Luk 20.9-19) \p \v 1 Min ŋaar-ak, Iisa teesiico dele daŋla ɗo agindaw ku *Yuudinnar aman : « Gin mee jineendi rakki. Ŋa taattu atay kuuk ŋu koliy *bin̰ ɗo jineen-aka ho ŋa ŋaamiig iŋ kelel\f + \fr 12:1 \ft ‛ŋaamiig iŋ kelel’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛ŋa ŋaamiig iŋ jaaba’.\f*. Ŋa siytu dukitka taat ŋuu miƴin̰ roŋ ku atiydi-aku. Kar ŋa pintu ger bolok a ŋuu coke kuwa ŋuu gooƴin̰ji. Hiyya, ŋa rasig jineen-ak ɗo gee daarin̰ a ŋuu gooƴin̰ji ho ŋa ɗeettu marti. \v 2 Ɗo wiktin taat roŋ-ak nee, ŋa n̰aamtu gay riyor ɗo gee kuuk gooƴaaga a ŋuuji berin haginey. \v 3 Kar gay gooƴindi-ak obiig gay riyor-aku, ŋu koociiga ho ŋu atkiig pisin̰ji orok. \v 4 Wiktin taat gem ka jineendi taliig ŋa as pisin̰ji aaƴe-ak, ŋa n̰aamtu ka pey. Ŋuur gay, min ŋa otiico, ŋaar sa ŋu obiiga, ŋu wariiga ho ŋu kayiig ɗo kaay. \v 5 Min ŋaar-ak, gem ka jineendi-ak n̰aamtu ka pey. Ŋaar-ak sa, ŋu deeyiig kalak. Ŋa n̰aamtu gay riyor dakina ku pey, daarin̰, ŋu koocgu, daarin̰ gay, ŋu deegu. \v 6 Gem kaak ɗakji-ak illa roŋji kon di, ŋa elgig dakina. Kar ŋa osiig adiy aman : ‟ Roŋdu-aŋ, ŋuu karmiyin̰ji. ” Kar ŋa n̰aamiig ba aaro. \v 7 Kar min gay gooƴindi-ak taliig roŋji ɓaaco-ak, ŋu kaawtu benannico aman : ‟ Taloŋ, aŋkar ko kaak ya tacco mate, jineen yaaji ɗake. Asoŋ, daanteŋga kar jineen yaate ɗake lote. ” \v 8 Hiyya, ŋu obiiga, ŋu deeyiiga ho ŋu acciig kara min ɗo jineendi. » \p \v 9 Min pa-ak, Iisa indiig gee kuuk cokiyaaga-ak aman : « Mee jineendi-ak yaa ginin̰co maman ? Ŋa asa deen̰ gee kuuk gooƴaag jineen-aka ho ŋaa berin̰ ɗo gee ku pey. \v 10 Kar ŋa kaawiico pey aman : Kaaw taat ŋu siirtu ɗo Kitamner-an baati maa ? \q1 ‟ Ŋa dambi kaak gay pinindi accitu, \q1 Ŋaar ko gin dambi kaak taɓ ka gerdi. \q1 \v 11 Aŋ ko maan kaak *Rabbin Buŋ gintu, \q1 ho ŋa ajbiyinte tak-tak. ”\f + \fr 12:11 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 118.22-23.\f* » \p \v 12 Min ŋaar-ak di, agindaw ku *Yuudinnar ibintu kadar Iisa deliit daŋlay-at, ŋa ceera loco. Paa ko, ŋu bariy botol taat ŋuu obin̰ji. Kar gay, ŋu gin kolaw ɗo geemir. Hiyya, ŋu rasiig ŋu ɗeettu. \s1 Kappiye ka miirir \r (Matiye 22.15-22, Luk 20.20-26) \p \v 13 Agindaw ku Yuudinnar n̰aamiiji gee ɗo Iisa a ŋuuji ɗibe iŋ kaawo. Min gee-ak, gin *Pariziyenna daarin̰ iŋ gee ku *Herood oki.\f + \fr 12:13 \ft ‛Pariziyenna iŋ gee ku Herood’ : Gee ku Herood kaawa a gee okin̰co yaa kappiye miiri ɗo gee ku Room. Kar Pariziyenna gay ello kapuune.\f* \v 14 Ŋu dakiiji kaaw aman : « Gem kol tacco, ni iban kadar ki kaawa seene. Ya kaaw sa, ki kaawaat ɗo gee okin̰co. Kiŋ isgicinno iŋ gee kuuk kaƴco jaale. Ki garkiya gee iŋ botol ta Buŋdi taat taɓ. Hadi kaawnin̰ ja, *gaanuunte kaaw a gii kappiye miiri ɗo Sezaar, sultan ka tatik ka Room wala kawwi ? Gii kappiye wala gi kappiyaaɗo ? » \p \v 15 Kar Iisa gay iban kadar ŋu bal imilin ta aditco. Ŋa ɗiyiico aman : « Maa di ku ɗibiidu ? Iyondu ja tamma rakki, naa tale. » \v 16 Ŋu iyiiji. Kar Iisa indiigu aman : « Kaa iŋ siŋ kuuk siir kuwa-aŋ gay ku waa ? » Ŋu telkiiji aman : « Ku Sezaar. » \v 17 Min ŋaar-ak, Iisa ɗiyiico aman : « Di ŋaar-ak, gamin ku Sezaar, beron̰jiig ɗo Sezaar, ho ku Buŋdi sa, beron̰jiig ɗo Buŋdi. » \p Kaaw ta Iisa taar-at ajbiygu. \s1 Kaawo ɗo bi ka nooyindi \r (Matiye 22.23-33, Luk 20.27-40) \p \v 18 Min ŋaar-ak, gee kuuk ŋu koliy *Sadusiyenna ɓaawiiji moota ɗo Iisa. Gee ŋuur-ak kaawa a gee ku mate, ŋuur nooyɗo. Ŋu astu indin̰ aman : \v 19 « Gem kol tacco, Muusa siirte ɗo gaanuunji aman : ‟ Ya gem ob daatko ho ŋa mat bal mico, siŋji yaa obin murgil-ata. Paa kat, taaji wee koogin ɗo siŋji kaak mate. ”\f + \fr 12:19 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 25.5-6.\f* \v 20 Cokay, gin siŋta peesira. Ka aawo obtu daatko, kar ŋa mattu bal mico. \v 21 Ka seeriŋkar oki obiit daatko-ata. Ŋaar oki mattu bal mico. Ka subbiŋkar obiita, ŋaar oki mattu. \v 22 Hiyya, okin̰co siŋta ku peesir-ak obiita ho ŋu siibiytu bal koogina. Ba aaro, taar sa menuwti gaastu. » \v 23 Kar Sadusiyenna-ak indiig Iisa aman : « Ɗo taar-an, kaawnin̰ ja, ɗo ƴiriy ta nooyindi, min kuuk peesir-aŋ, ka moo taa gine daaciy ? Asaan kuuk peesir-aŋ okin̰co midiyti ! » \v 24 Iisa gay telkiico aman : « Kuŋko-aŋ rawte, asaan ku ibanno kaaw ta Buŋdi wala gudurrey. \v 25 Ka seener, ɗo ƴiriy ta nooyindi, ginno pey obe. Gee yaa goye ar *ɗubal ku Buŋdi kuuk goy ka samaaner. \v 26 Ɗo bi ka nooyindi, ku bal garkiyin kaaw taat ɗo gaanuun ka Muusa wiktin taat Buŋ bayniiji ɗo pompil kaak kobir ako, wal maman ? Ŋa kaaw aman : ‟ Nun Buŋ ka Ibraayim, Buŋ ka Isaaka ho Buŋ ka Yakuub. ” »\f + \fr 12:26 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ekzood 3.5.\f* \v 27 Iisa kaawtu pey aman : « Ŋa Buŋɗo ka gee kuuk mate, kar gay, ŋa Buŋ ka gee kuuk goy mento. Ɗo taar-an, ku rawte tak-tak. » \s1 Gaanuun kaak pakgig okin̰co \r (Matiye 22.34-40, Luk 10.25-28) \p \v 28 Wiktin ta Iisa meeliy iŋ gee ku ŋu koliy *Sadusiyenna, tatkaw rakki ka gaanuun ka *Yuudinnar oki hadire. Min tatkaw-ak taltu kadar Iisa telkiico samaan-ak, ŋa ɓaawiiji moota ho ŋa indiig aman : « Gem kol tacco, min gaanuun ka Muusa okin̰ji-aŋ, ka moo paka ? » \v 29 Iisa telkiiji aman : \q1 « Cokiyoŋ, koogin ku Israyeel ! \q2 *Rabbin Buŋte, ŋaar rakki di. \q1 \v 30 Kii elin̰ Rabbin Buŋjiŋ iŋ gelbin rakki, \q2 iŋ kelmon̰ okintiti, iŋ pikirren̰ okintiti \q2 ho iŋ gudurren̰ okintiti.\f + \fr 12:30 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 6.4-5.\f* \m \v 31 An gay ka aaɗaag ka awalle : \q1 Kii elin̰ giji ar zin̰ ka meen̰jiŋ.\f + \fr 12:31 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Lebitik 19.18.\f* \m Min ku seer-aŋ ginno pey gaanuun ka pakgigu. » \p \v 32 Hiyya, tatkaw ka gaanuundi ɗiyiiji ɗo Iisa aman : « Seese, gem kol tacco ! Kaawon̰-an ka seener. Rabbine, ŋaar ko Buŋ kaak rakki-aŋ di ho ginno ka pey. \v 33 Gii elin̰ Buŋ iŋ gelbin rakki, iŋ pikirrite okintiti ho iŋ gudurrite okintiti. Ho gii elin̰ eente ar ziŋka ku maaniite. Gamin ŋuur-aŋ pakgig *satkin ta mallel ho iŋ satkin taat gee beriy ɗo Buŋdi. » \v 34 Min Iisa taltu kadar gem-ak telkiji iŋ ibine-ak, ŋa ɗiyiiji aman : « Kiŋke-aŋ serekɗo iŋ *Meennaw ta Buŋdi. » Min ƴiriy taar-at, ŋu cimtu kaƴco cat, yoo waan sa indigigɗo pey. \s1 Masi iŋ sultan Dawuud \r (Matiye 22.41-46, Luk 20.41-44) \p \v 35 Wiktin ta Iisa garkiyiy gee ɗo *ger ka Buŋdi, ŋa ɗiy aman : « Maman agindaw ku gaanuundi kaawiy a Masi ŋaar roŋ ka Dawuud ? \v 36 Ya ŋa roŋ ka Dawuud, maa di Ruwwin ta Buŋdi n̰aamig sultan Dawuud meen̰ji ŋa ɗiytu aman : « Buŋ kaawji ɗo Rabbiner aman : \q1 ‟ As goy ɗo meedar \q1 nam wiktin taat naaco gedire ɗo adinen̰, \q1 ŋuu gine wer ka lee asin̰jiŋ. ”\f + \fr 12:36 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 110.1.\f* \m \v 37 Paa ko, Dawuud meen̰ji oki kolaag Masi-ak a ‟ Rabbine ”. Di maman ŋaa gine roŋji ? » Wiktin ta ŋa kaawiy pa-ak, gee dakina goya. Kaawoy-at ginco gala. \s1 Ɗo gaaƴiƴco agindaw ku Yuudinnar \r (Matiye 23.1-36, Luk 20.45-47) \p \v 38 Wiktin taat Iisa garkiyiy gee, ŋa kaawiico aman : « Goyoŋ goɗom min agindaw ku gaanuundi kuuk el jaawe iŋ batik ku aginda ho el a gee yaaco ooye ɗo werin kuuk gee n̰umiyo. \v 39 Ɗo geray ku salaaner, ŋu el goye uŋda ho ya ŋu kolig ɗo teendi, ŋu doɓa werin kuuk taɓ. \v 40 Ŋu tiyaag murgilgal iŋ neendaw. Kar ɗo salaanco sa, ŋu osa kaawin dakina a paa kat, gee yaa ozilin̰co. Ɗo bi ŋaar-ak ko, taaɓin tan̰co yaa gine raɗ pak ta gee okin̰co. » \s1 Bere ka murgilal \r (Luk 21.1-4) \p \v 41 Kar Iisa goytu moota iŋ maan kaak gee liyiy gurus ɗo ger ka Buŋdi ho ŋa taliy maman gee liyiy gurus ɗo maanna-aka. Gay gamnar liya gurus dakina. \v 42 Kar murgil rakki pokirin̰ca astu. Ta leetu tammin seer kuuk bal baaco. \v 43 Hiyya, Iisa koliig maajirnay ho ŋa ɗiyiico aman : « Ka seener nu kaawaako, murgil-an ber gurus dakina pakgig gee okin̰co kuuk liya gurus ɗo maanna-aŋka, \v 44 asaan okin̰co-aŋ ber min gurusco kaak ɗaka maala. Kar murgil-an gay, iŋ pokirruwti, gurusti kaak nec taa tee ɗo menuwir, okin̰ji ta berga. » \c 13 \s1 Ɗime ka ger ka Buŋdi \r (Matiye 24.1-2, Luk 21.5-6) \p \v 1 Wiktin ta Iisa amiliy min ɗo *ger ka Buŋdi, min maajirnay rakki ɗiyiiji aman : « Gem kol tacco, tal ja dambay-aŋku, tal ja pine-aŋka ! » \v 2 Iisa telkiiji aman : « Ka seener ŋa samaane, kar wiktin yaa ase taat ŋuu ɗime, yoo dambi rakki kaak ŋu diytu ɗo giji sa goyaaɗo. » \s1 Gamin kuuk gaara gaase ka duniiner \r (Matiye 24.3-14, Luk 21.7-19) \p \v 3 Min pa-ak, Iisa coktu ka koot ka Olibiyennar ho ŋa goytu aaniy ger ka Buŋdi. Ɗo wer-ak, maajirnay kun̰ Piyer, Zaak, Yaaya iŋ Andre goy keeco. Ŋu indiig aman : \v 4 « Gem kol tacco, kaawnin̰ ja, gamin-aŋ yaa ase kimin ? Ho kaawniŋ maan kaak yaani gaare asin̰co ka gamin-aŋ okin̰co. » \p \v 5 Iisa gay telkiico aman : « Yaman pakiroŋ, dakoŋ rasenno ziŋkiko ŋuuko jagiŋko. \v 6 Gee dakina yaa ase iŋ siŋdu ho ŋuu kaawe aman : ‟ Ŋa nun ko Masi ! ” Ŋu asa rawte gee dakina min ɗo botilco ta samaane. \v 7 Ya ku dora gee kaawa ɗo bi ka gartar, moota wala serek, dakoŋ barjilenno. Ka seener, gamin-aŋ yaa asen̰ ja, kar duniin gay gaasaaɗo misa. \v 8 Darre iŋ darre asa taasin̰e ho sultan iŋ sultan oki asa taasin̰e. Werin daarin̰ kiɗ asa azire ho mey yaa ase. Ar kaak daatik aawiy atti ka weendi, gamin okin̰co-aŋ sa gaara kadar gaase ka duniiner gaaye. \p « \v 9 Kuŋ gee kuuk aaɗintu gay, yaman pakiroŋ ɗo goyiŋko ! Gee asaako iyiŋko ɗo werin ku ɗukume seriiner, ŋu asaako koociŋko ɗo geray ku salaaner. Ɗo bi kanto, ŋuuko iyiŋko ɗo uŋco ka guberneernar ho ɗo sultinniidi. Paa kat, kuuco kaawin seenko. \v 10 Kar gay, Kabarre ta Gala, ŋuu gaarin ja ɗo darrinay okin̰co. \v 11 Wiktin taat yaa ŋu obiŋko ho ŋu sakkiyiŋko, dakoŋ moyenno ɗo kaaw taat kuu kaawe. Kaawin ŋuur-ak, Ruwwin ta Buŋdi yaako gaarin̰co ɗo wiktin-at di. Kaawoŋ kaaw taat ta ɗiyiiko di. Ampa-ak, ŋa kuŋɗo kat kaawaw, ta Ruwwin ta Buŋdi. \v 12 Ɗo wiktin taar-at, gee asa bere siŋta ku maaniico ŋuu deen̰co ho aginay sa yaa gine paa ɗo kooginco. Koogin asa gine adin ku aginiyco ho ŋu asa bariye muutco. \v 13 Ɗo bi kanto, gee dakina asaako poociŋko. Kar gem kaak obit imaanji bombo nam ɗo muutuy gay, ŋaa gase jile. » \s1 Taaɓin ta dakina \r (Matiye 24.15-28, Luk 21.20-24) \p \v 14 « Gem kaak garkiyaat kaaw-an, ŋa iban baati ! Ku asa tale maan ka nigindi kaak Buŋ ƴiliyo goy ɗo wer kaak kuunayɗo kan̰ji. Ya ku talga, gee kuuk goy ɗo geeger ka Zuude, illa ŋuu gaɗe ɗo baƴco ku dambiniidi. \v 15 Waan kaak jammiya kara gediraaɗo un̰je atta ŋaa soke gamnay. \v 16 Ansii di oki, kaak ɗeet ɗo morgoy sa yeepaaɗo geero, ŋaa icin batkoy. \v 17 Raɗco ɗo daaɗ kuuk iŋ aditco ho kuuk macpi ɗo menaw ŋuur-aku ! \v 18 Indoŋ Buŋ, gamin-aŋ yaa asenno ɗo koyin ku elgol ku raɗa. \v 19 Ka seener ɗo wiktin taar-at, taaɓin yaa gine dakina ɗo geemir pak taat gee aawtu min Buŋ kilgiyiit duniine yoo diŋka. Kar ta ɗeelaaɗo pey tak-tak. \v 20 Ya Buŋ kat bal peyin taaɓin koɗok, waan pakaaɗo. Kar gay, ŋa peyit koɗok ɗo saan ta gee kuuk ŋa doɓtu. \v 21 Ɗo mena ŋuur-ak, ya ŋu kaawaako aman : ‟ Taloŋ, Masi, ŋaar goy anne ! ”, wala aman : ‟ Ŋaar goy annere ! ”, dakoŋ cokiyin̰coɗo. \v 22 Ka seener, gay raadindi dakina yaa ase : daarin̰ yaa kaawe a ŋuur ko Masi ho daarin̰ a ŋuur nabiinna. Ŋuu gine gamin dakina kuuk ajbay iŋ kuuk gaara gudurrico a ŋuu jage gee. Ŋuu jage yoo ŋuur kuuk Buŋ doɓtu ya ŋuu gedire. \v 23 Kuŋ gay, yaman pakiroŋ ! Nun miniŋkoŋ ko. » \s1 Yeepe ka Roŋ gemor \r (Matiye 24.29-31, Luk 21.25-28) \p \v 24 Kar Iisa kaawiico pey ɗo maajirnay aman : « Ɗo menaw ŋuur-ak, ya taaɓin-at bire, pato yaa mate, kooy sa ceeraaɗo pey, \v 25 kaalin yaa solle min kuwa ho gamin kuuk gin gudurre ka samaaner asa azire. \v 26 Kar kat, gee yaan talin nun *Roŋ gemor yaa ase ɗatik ucar iŋ gudurrer okintiti ho iŋ *darjiner. \v 27 Naa n̰aame *ɗubildu ɗo adiy ka kiɗar okin̰ji, ŋuu n̰umin̰ gee kuuk nu doɓtu min ɗo coke ka pati yoo ɗo gale ka pati. » \s1 Daŋil ta et kaak ŋu koliy pigiye \r (Matiye 24.32-35, Luk 21.29-33) \p \v 28 « Cokiyoŋ daŋil ta *pigiye. Ya ku tala leeginay kat eccaw ho ŋu lee, ku iban ko kadar kabuŋ gaaye. \v 29 Ampa di kuŋko oki, ya ku talaag gamin-aŋ asaw, ibinoŋ kadar nun *Roŋ gemor, nu gaay ko ote. \v 30 Ka seener nu kaawaako, gee ku diŋka-aŋ mataaɗo di, gamin-aŋ okin̰co yaa ase. \v 31 Samaane iŋ kiɗa yaa sawle, kar kaawnar gay rawtaaɗo tak-tak. \s1 Wiktin taat Roŋ gemor yaa yeepe \r (Matiye 24.36-44) \p \v 32 « Kar ɗo ƴiriy ta moo iŋ pat ta moo naa yeepe gay, waan ibinaagɗo, wala *ɗubal ku Buŋdi, wala nun Roŋo. Tatte Buŋ keeji di iban. \v 33 Yaman pakiroŋ, goyoŋ mento asaan ku ibanno kimin wiktin-at yaa ase. \v 34 Maanna-aŋ, ŋaar ar gem kaak ɓaa marti. Ŋa rasiig geriy ɗo gay riyoy. Ay gem di ŋa gaarji riy taat ŋaa gine ho ɗo gem kaak gooƴaajiig geriy gay, ŋa ɗiyiiji a ŋaa goye mento. \v 35 Di ŋaar-ak, goyoŋ mento, asaan ku ibanno ƴiriy ta moo mee gerdi yaa yeepe. Kin ŋaa ase iŋ maako, ɗatik aandor, iŋ kokir ka awalle wal iŋ kawtira ! \v 36 Ya ŋa yeep rimsilik sa, ŋa gasaakonno ku weƴe. \v 37 Taat nu kaawiiko-an, nu kaawiit ɗo gee okin̰co : « Goyoŋ mento ! » \c 14 \s1 Dee ka kaawor ɗo muut ta Iisa \r (Matiye 26.1-5, Luk 22.1-2, Yaaya 11.45-53) \p \v 1 Ɗak ko menaw seer di, *Yuudinna yaa gine iidinco taat ŋu koliy *Paak ho iŋ ta mappa kaak bal *gele. Agindaw ku gay satkiner iŋ agindaw ku gaanuundi bariya botol taat ŋuu obin̰ Iisa iŋ cigile a ŋuu deen̰ji. \v 2 Ŋu kaawtu benannico aman : « Gi gediraaɗo obin̰ iŋ ƴiriy ta iidiner, yampa, gee yaa barjile. » \s1 Kockice ka itirdi ɗo kaay ka Iisa \r (Matiye 26.6-13, Yaaya 12.1-8) \p \v 3 Ƴiriy rakki, Iisa goy ɗo geeger ka Betani ɗo ger ka Simon kaak ɗukum burɗum. Wiktin taat ŋa goytu tee, daatik rakki un̰jitu. Ɗo pisinti ta gin ɗew ka dambir kaak ŋu kolaag albaatir. Ɗewti-ak miin iŋ itir kaak gasɗo badam, ŋu kolaag « naar ». Itir-ak, ŋu bal amsin̰ iŋ maan ka pey. Min ta un̰jitu, ta kilciit gaaƴ ta ɗewti kar ta kockiciiji itir ɗo kaay ka Iisa. \v 4 Min gee kuuk goy eɗe-ak, daarin̰ dapin̰tu ho ŋu kaawiy benannico aman : « Maa di ta nigiig itir-aŋ dur di ? \v 5 Ya gi gidiyig itir-aŋ, nec ŋaate iye gurus pak tammin miy subba ho gii ɗeeɗin̰ ɗo pokirnar. » Ɗo wer-ak, ŋu uciitit ɗo daatko-ata. \p \v 6 Kar Iisa gay ɗiytu aman : « Rasonta ! Maa di ku taaɓiyiita ? Riy taat ta giniidu-an samaane. \v 7 Ka seener, pokirna ŋuur goy doo iŋ kuŋko ho ya ku rakaw, nec kuuco gine taat samaane. Kar nun gay goyaaɗo iŋ kuŋko doo. \v 8 Ta gin ta gudurriti. Min diŋ di ta kockicdu ko itir, uudin ta neginda ŋuu un̰jin̰ zir ɗo maginer. \v 9 Ka seener nu kaawaako, ay wer kaak ŋuu gaarin Kabarre ta Gala ɗo adiy ka kiɗar, ŋuu moye bit ka daatko-anta ho ŋuu ose ɗo maan kaak ta gintu. » \s1 Isine ka Zuudas ɗo Iisa \r (Matiye 26.14-16, Luk 22.3-6) \p \v 10 Hiyya, min paliinna ku Iisa kuuk orok iŋ seer-aku, rakki kaak ŋu kolaag Zuudas Iskariyoot ɓaawtu ɗo agindaw ku gay satkiner ho ŋa kaawiico iŋ maman ŋaaco gaarin̰ Iisa, ŋuu obin̰ji. \v 11 Min ŋu doriit kaaw ta Zuudas, aawco gala. Ŋu ɗiyiiji a ŋuuji bere gurus. Min ƴiriy taar-at di, Zuudas teestu bariye botol taat maman ŋaaco gaarin̰ Iisa, ŋuu obin̰ji. \s1 Iidin ta Paak \r (Maark 14.17-21, Luk 22.7-14, 21-23, Yaaya 13.21-30) \p \v 12 Ƴiriy taat awalle ta iidin ta mappa ka bal *gele, ƴiriy taar-at, ŋu daggiy baar, ŋu gingiy tee ka *Paakdi. Maajirnay indiig Iisa aman : « Ki raka a ni ɓaate gine tee ka Paak momo ? » \p \v 13 Kar Iisa tabirtu maajirnay seera ho ŋa ɗiyiico aman : « Ɓaaŋ ɗo geegirdi, kuu ŋaame iŋ gem rakki icil jaliŋ ka amiydi, aaɗoŋga. \v 14 Ɗo ger kaak ŋaa un̰je, kaawon̰ji ɗo mee ka gerdi-ak aman : ‟ Tatkaw n̰aaminti a niin̰ inde wer kaak ŋaa tee tee ka iidiner iŋ maajirnay ? ” \v 15 Kar ŋaako gaare ger berel ka gusuurdi, gamnay okin̰co goy ko. Eɗeŋ ko, kuute gine tee. » \p \v 16 Hiyya, maajirnay ɓaawtu ɗo geegirdi. Ŋu gasiig gamin-ak uudin taat Iisa kaawiico ho ɗo wer-ak ko, ŋu gintu tee ka Paakdi. \p \v 17 Min pat gale, Iisa iŋ paliinnay ku orok iŋ seer ottu. \v 18 Wiktin taat ŋu tiyo, ŋa ɗiyiico aman : « Ka seener nu kaawaako, rakki minninko yaadu isine. Ŋaar kaak tiya iŋ nun-aŋ di. » \p \v 19 Min ŋu doriit kaaw-at, ziŋkico ooliig koloc. Kar ŋu teestu indin̰ji rakki rakki aman : « Ŋa nununno ɗoo ? » \v 20 Iisa gay telkiico aman : « Min kuŋko kuuk orok iŋ seera, ŋa ŋaar kaak pisinni oraw ɗo parki-aŋ di. \v 21 Ka seener, nun *Roŋ gemor asa mate ar taat Kitamne kaawtu ɗo bi kanto. Kar gay, raɗji ɗo gem kaak isindu ! Gem-ak, ya ŋu bal ween̰ji sa guna ! » \s1 Tee ka Paak ta Marbinto \r (Matiye 26.26-30, Luk 22.14-20, 1 Korentiyen 11.23-25) \p \v 22 Wiktin taat ŋu goytu tee, Iisa ictu mappa, ŋa deliiji barkin ɗo Buŋdi, ŋa pirsiiga ho ŋa beriicog ɗo maajirnay. Kar ŋa kaawiico aman : « Oboŋ ho taaŋ, ŋaar-aŋ zir. » \v 23 Kar ŋa ictu pey *kordindi, ŋa deliiji barkin ɗo Buŋdi ho ŋa beriicota ho okin̰co seetu. \v 24 Kar ŋa ɗiyiico aman : « Ŋuur-aŋ baarir. Baar-aŋ ɗuunit *Jamaw ta marbinto taat Buŋ asiy obe iŋ gee ho kuuk min̰ ɗo saan ta gee dakina. \v 25 Ka seener nu kaawaako, nu siyaaɗo pey maam ku *bin̰di nam ƴiriy taat naa see kuuk marbinto ɗo *Meennaw ta Buŋdi. » \v 26 Hiyya, ŋu riytu riyin ku iidiner, kar ŋu amiltu ŋu ɓaayiy coke koot ka Olibiyennar. \s1 Kaaw ɗo bi ka tatire ka Piyer \r (Matiye 26.31-35, Luk 22.31-34, Yaaya 13.36-38) \p \v 27 Ɗo wer-ak, Iisa kaawiico ɗo maajirnay aman : « Okiŋko, kuun rasindu, asaan ɗo Kitamner ŋu kaaw aman : ‟ Naa deen̰ gay gooƴindi ho tamgiy yaa totire. ”\f + \fr 14:27 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zakariya 13.7.\f* » \v 28 Kar Iisa kaawtu pey aman : « Wiktin taat nu nooy gay, naako ogire ɗo kiɗ ka Galile. » \v 29 Piyer gay kaawiiji aman : « Ya okin̰co-aŋ rasin̰ciŋ oki, nun gay rasaacinno tuk. » \v 30 Iisa gay telkiiji aman : « Cokay, naan̰ kaawe seene, ƴiriyta-an di, ɗo aando-anta, kokir boogaaɗo dees seer di, kii tatire dees subba a ki ibinginno. » \v 31 Piyer gay wakiliiji aman : « Ha’a, ya nu mata iŋ kiŋke oki, nu tatiraaɗo a nu ibingicinno » Kar maajirna okin̰co kaawtu paa di. \s1 Inde ka Buŋdi Jetsemaane \r (Matiye 26.36-46, Luk 22.39-46) \p \v 32 Hiyya, Iisa iŋ maajirnay ottu ɗo wer kaak ŋu kolaag Jetsemaane ho ŋa kaawiico aman : « Goyoŋ anne, nun ɓaa inde Buŋ. » \v 33 Kar ŋa koliig Piyer, Zaak iŋ Yaaya. Ɗo wer-ak, kelmoy amiltu ho ziy sa oolga. \v 34 Kar ŋa kaawiico aman : « Kelmol tiyaan but-but ar naa mate. Kuŋ goyoŋ anne ho goyoŋ mento. » \v 35 Ŋa sin̰jitu uŋda sooɗa, ŋa dersitu ho ŋa teestu inde Buŋ a ŋa rakaw ŋaaji etirin wiktin ta taaɓiner-an minniney. \v 36 Ŋa indiig aman : « Baaba, lociŋ-ak raɗɗo, etirit taaɓin-an minniner. Yampa, taa ginenno ar taat nun rakiyo, illa taat kiŋ rakiyo. » \v 37 Min ŋaar-ak, ŋa yeepiico ɗo maajirnay kuuk subba. Kar ŋa gasiig ŋu weƴaw. Ŋa kaawiiji ɗo Piyer aman : « Simon, ki weƴa ga ! Ki bal gedire goye mento pat rakki di oki ? \v 38 Goyoŋ mento ho indiguwoŋ Buŋ kuu goye bombo ya *Seetanne gecaako. Gelbin ka gemor, ŋaar gin niyin taat ŋaa gine taat samaane, kar ziy gay gedarro. » \v 39 Ka seeriŋkar ŋa etirtu, ŋa inditu Buŋ ho ŋa ɗeeliig kaawnay ŋuur-ak di. \v 40 Kar ŋa yeeptu pey ɗo maarjirnay ho ŋa gasiig ŋu weƴaw nam ŋu gedarro pilin̰ odinco, ŋu ibanno taat ŋuuji kaawe. \v 41 Min ŋa inde Buŋ ka subbiŋkar, ŋa yeepiico ho ŋa ɗiyiico aman : « Ku weƴaw ho ku darma misa ? Way, diŋ wiktinti nec kate. Nun Roŋ gemor, ŋuun berindu ɗo pise ku gay zunuubinnar. \v 42 Taloŋ, gem kaak isindu-aŋ asa ko eka ! Ucoŋ, ŋaaminteŋga ! » \s1 Obin̰ji ka Iisa \r (Matiye 26.47-56, Luk 22.47-53, Yaaya 18.3-12) \p \v 43 Min Iisa kaawa misan di, Zuudas min paliinna kuuk orok iŋ seer astu iŋ gee dakina. Min gee-ak, daarin̰ gin *seepinpan ho daarin̰ gay gin doŋkilay. Agindaw ku gay satkiner, agindaw ku gaanuundi ho iŋ *aginay ku Yuudinnar kat n̰aamgu. \v 44 Zuudas, kaak isinji ɗo Iisa, gaarco botol taat maman ŋuu obin̰ji. Ŋa kaawiico aman : « Ŋaar kaak naa baamiye, naaji gine cuuɗ, ŋa ŋaar ko ku rakiyo. Oboŋga, ɗeetoŋga ho gooƴoŋ samaane. » \v 45 Min ŋu ottu, ta bite-aŋ di Zuudas sin̰jiiji moota ɗo Iisa ho ŋa ooyiiji aman : « Gem kol *Rabbiney ! » Kar ŋa baamiyiiga ho ŋa giniiji cuuɗ. \v 46 Hiyya, ŋuur kuuk daarin̰ ɓaawiiji moota ho ŋu obiiga. \p \v 47 Ek di rakki min maajirnay ku Iisa ceeptu seepiney, ŋa asiɗiig gay riyor kaak gina riy ɗo *mee satkiner ka tatko ho ŋa ɗukumiijit ɗeŋgey. \v 48 Kar Iisa piltu biy aman : « Ku astu iŋ seepinpan ho iŋ doŋkilay a kuun obindu. Wala nu kokino ? \v 49 Kun kawta, nu goy iŋ kuŋko ɗo *ger ka Buŋdi ho nu garkiyiy gee. Maa di ku obginno annere ? Kar gay, ta kuuniytu ampa-ak a kaaw taat ŋu siirtu ɗo Kitamner yaa ase ɗo werti. » \v 50 Min ŋaar-ak, maajirnay okin̰co gaɗtu, ŋu rasiiga. \v 51 Ɗo wer-ak gin ɗubil rakki kaak aaɗaag Iisa. Ŋa ginno kesuune illa ŋa kakil zimilla di. Gee-ak obaaga. \v 52 Ŋaar gay pikicog zimillay-aku ho ŋa gaɗtu tukinka. \s1 Iisa ɗo uŋco ka agindaw ku gay satkiner \r (Matiye 26.57-68, Luk 22.54-55,63-71, Yaaya 18.13-14,19-24) \p \v 53 Min ŋaar-ak, ŋu iyiig Iisa ɗo ger ka mee satkiner ka tatko. Ɗo wer-ak ko, agindaw ku gay satkiner, agindaw ku gaanuundi iŋ *aginay ku Yuudinnar n̰umtu. \v 54 Piyer gay aaɗaag min serek nam ŋu ottu ɗo ger ka mee satkiner-aka. Kar ŋa un̰jitu ɗo wer ka berel ka gerdi-aka ho ŋa goytu iŋ askirna, ŋu ooriy ako. \v 55 Sando, agindaw ku gay satkiner iŋ agindaw ku Yuudinnar bariya botol taat ŋuuji diye kaaw ɗo Iisa, ŋuu deen̰ji. Ya kaaw-at ɗo wertiɗo oki, ɗo tan̰co-at, ta ginaaɗo maanna. \v 56 Ka seener gay, gee dakin diyiiji kaaw ta raadiner, kar kaawco gay rakki ɗo. \v 57 Gee daarin̰ uctu, ŋu diyiiji kaaw ta raadiner aman : \v 58 « Ni dorig gem-aŋ kaawa a ŋaa ɗimin̰ ger ka Buŋdi kaak gee pintu-aŋka, kar ɗo menaw subba di, ŋaa pine ka pey. Ger ŋaar-ak, ŋuur geenno kat yaa pinin̰ji. » \v 59 Ɗo kaaw taar-an sa, kaawco rakkiɗo. \p \v 60 Hiyya, mee satkiner ka tatko uctu ɗo uŋco ka geemir, ŋa indiig Iisa aman : « Kiŋ telkaacoɗo ga ? Gee-aŋ kaawa ɗo bi kan̰jiŋ ɗoo ? » \v 61 Kar Iisa gay buguma di, ŋa telkiɗo. Min ŋaar-ak, mee satkiner ka tatko indiig pey aman : « Kiŋ ko Masi, Roŋ ka Buŋ kaak gee abdiyiyo walla ? » \v 62 Iisa gay ooytu aman : « Hii ! Ŋa nun ko ho kuun talin nun *Roŋ gemor goy ɗo meeday ta Buŋ kaak gin gudurre okintiti ho kuun talin pey wiktin taat naa ase min ka samaaner iŋ uca. »\f + \fr 14:62 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Daniyeel 7.13.\f* \p \v 63 Min mee satkiner dortu pa-ak, ŋa eeriit kesuuney\f + \fr 14:63 \ft ‛ŋa eeriit kesuuney’ : Ɗo aadin ta Yuudinnar, eere ka kesuuni-ak gaara kadar aditco nige.\f* ho ŋa ɗiytu aman : « Wala gi raka pey saadine ! \v 64 Ku doraaga, gem-aŋ nigiy biy iŋ Buŋ-aŋka ! Ya ɗo taŋko, gem-aŋ, gii ginin̰ maman ? » Kar okin̰co ɗiytu aman : « Taar-an nec ko iye muutuy. » \v 65 Min gee kuuk goy eɗe-ak, daarin̰ teesiiji pice ulin̰ ɗo Iisa. Ŋu ɗuuniig odinay, ŋu koociiga ho ŋu indiig aman : « Hey nabiin̰ce-aŋka, kaawnin̰ ja waa kaak men̰n̰in̰ciŋ\f + \fr 14:65 \ft ‛men̰n̰in̰ciŋ’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛ɗoosin̰ci’.\f* ! » Kar askirna ŋaamiig Iisa iŋ baase. \s1 Tatire ka Piyer ɗo bi ka Iisa \r (Matiye 26.69-75, Luk 22.56-62, Yaaya 18.15-18,25-27) \p \v 66 Wiktin taat Piyer goyiy kara ɗo wer ka berel ka gerdi, gay riyor ta mee satkiner ka tatko astu. \v 67 Ta taliig Piyer oora ako, ta ibiniiga, kar ta ɗiyiiji aman : « Kiŋke oki, ki goy iŋ Iisa kaak min Nazareet-aka. » \v 68 Kar Piyer gay tatirtu aman : « Nu ibingigɗo. Nu ibanno taat ka rakiy kaawe. » Min pa-ak, Piyer amiltu kara min ɗo wer-aka, ŋa peytu ɗo bit ka botildi. Hiyya, kokir boogtu. \v 69 Gay riyor-at gay taliiga ho ta ɗiyiico ɗo gee kuuk goy eɗe-ak aman : « Kuŋ gem-aŋ ŋaar min ŋuura tara. » \v 70 Piyer gay tatira di pey. Darum sooɗa, gee kuuk goy eɗe-ak ɗiyiiji pey ɗo Piyer aman : « Ka seener, kiŋke sa min ŋuura, asaan kiŋke min Galile. » \v 71 Kar Piyer teestu togile aman : « Iŋ Buŋ-aŋka, nu ɗiyko ɗoo a nu ibingigɗo gem kaak ku kaawiy-aŋka ! Ya nu raada sa, Buŋ, ŋaa daan kara. » \v 72 Ɗo wer-ak di, kokir boogtu ka seeriŋkar. Ek di Piyer moyiit kaaw taat Iisa kaawiiji aman : « Awal ta kokir yaa booge dees seera, kii tatire dees subba a ki ibinginno. » Hiyya, ŋa amiltu kara ho ŋa zugiig ale. \c 15 \s1 Iisa ɗo uŋji ka Pilaat \r (Matiye 27.1-2,11-14, Luk 23.1-5, Yaaya 18.28-38) \p \v 1 Iŋ kawtir wer dugus-dugus, agindaw ku gay satkiner, *aginay ku Yuudinnar, agindaw ku gaanuundi iŋ gay ɗukume seriiner, okin̰co n̰umtu dee kaawco. Min ŋu deetu kaawco, ŋu ɗuuniig Iisa, ŋu iyiiga ho ŋu beriijig ɗo Pilaat, guberneer ka Room. \v 2 Pilaat indiig Iisa aman : « Kiŋ ko sultan ka Yuudinnar walla ? » Iisa gay telkiiji aman : « Kiŋ meen̰jiŋ kaawit ko. » \v 3 Agindaw ku gay satkiner diyiiji kaawin dakina. \v 4 Pilaat indiig pey aman : « Ki telkaaɗo ga ? Ki doraag ɗoo di kaawin okin̰co kuuk ŋu diyiijiŋ-aŋku ? » \v 5 Kar Iisa gay balji telke maanna nam Pilaat din sa ajbiye. \p \v 6 Ay iidin ta *Paakdi, guberneer Pilaat imilgiy gem rakki min daŋaayne, ŋaar kaak gee inditu. \v 7 Ɗo wiktin taar-at, gin gem rakki siŋji Barabaas, goy daŋaayne. Gem-ak, ŋu obig daŋaayin sawa iŋ een̰ji kuuk ŋu barjiliig gee ho ŋu dee gemo. \v 8 Gee dakina ɓaawiiji ɗo Pilaat. Ŋu teestu indin̰ji a ŋaaco gine maan kaak ŋa gingiyco ay iidin ta Paakdi. \v 9 Pilaat telkiico aman : « Ku raka naako pikin̰ Sultan ka Yuudinnar walla ? » \p \v 10 Pilaat ibina tam kadar min hasuudinaw di, agindaw ku gay satkiner iyiijig Iisa. \v 11 Ɗo wer-ak, agindaw ku gay satkiner isiniig gee-ak a ŋuu indin̰ Pilaat ŋaaco pikin̰ Barabaas. \v 12 Pilaat indiigu pey aman : « Kar ŋaar kaak ku koliy Sultan ka Yuudinnar-aŋ gay, naa ginin̰ maman ? » \v 13 Ŋuur gay baagtu koole aman : « Ɗooɗig ka etor ! Ɗooɗig ka etor ! » \v 14 Pilaat indiigu pey aman : « Ŋaar nig maa di ? » Ŋuur gay koola koolen di aman : « Ɗooɗig ka etor ! Ɗooɗig ka etor ! » \p \v 15 Pilaat rakaaɗo nige aditco ku gee-aku. Hiyya, ŋa pikiicog Barabaas. Kar Iisa gay, ŋa ɗiyiico a ŋuu koocin̰ iŋ korɗiŋgo. Min ŋu koocga, ŋa beriicog ɗo askirnar a ŋuu ɗooɗin̰ ka etor. \s1 Ajimiika ta askirnar ɗo Iisa \r (Matiye 27.27-31, Yaaya 19.2-3) \p \v 16 Min ŋaar-ak, askirna iyiig Iisa ɗo geriy ka guberneer, ŋu un̰jiig atta. Kar ŋu koliig een̰co askirna okin̰co. \v 17 Ɗo wer-ak, ŋu isiiji batik ta dindik buŋ ar ta sultinniidi. Kar ŋu siyiiji jakumne ta jamiidi ho ŋu isiiji ar jakumne ta sultinniidi. \v 18 Kar ŋu teesiiji ooye aman : « Seek, sultan ka Yuudinnar ! » \v 19 Kar ŋu men̰n̰iig ɗo kaay iŋ eto, ŋu piciiji uln̰a ho ŋu dersiy ɗo uŋji, ansi-ak a ŋu karmiyaaga. \p \v 20 Min ŋu ajimiyig ko ajimiye, ŋu cimiijit batko-ata, kar ŋu isiijit tan̰ji, ŋu ɓaay ɗooɗin̰ ka etor. \s1 Ɗooɗe ka Iisa ka etor \r (Matiye 27.32-44, Luk 23.26-43, Yaaya 19.17-27) \p \v 21 Wiktin ŋu ɓaayiyo, ŋu ŋaamtu iŋ gem rakki paa siŋji Simon. Gem-ak min geeger ka Sireen\f + \fr 15:21 \ft ‛Sireen’ : Ŋa kiɗ ka gee ku pondiko kaak goy iŋ munsakne.\f* ho ŋa asa min yeero. Ŋa takan̰ Alekzandir iŋ Rupuus. Ŋu asiriig a ŋaa icin̰ etoy ka Iisa. \v 22 Kar ŋu iyiig Iisa ɗo wer rakki ŋu kolaag Golgota. Pa-ak ɗiya aman : « Ɗawik ta kaar. » \v 23 Ɗo wer-ak, ŋu rakji bere maam kuuk amse iŋ dawin kaak ŋu koliy « miir ». Ŋaar gay pooce. \v 24 Hiyya, ŋu ɗooɗiig ka etor. Min ŋu ɗooɗga, ŋu ɗeeɗiit kesuuney werin dakina ho ay gem di iciy taat galji. \p \v 25 Wiktin taat ŋu ɗooɗiig Iisa, pat nec parrika ta kawtira. \v 26 Ŋu siirtu kaaw taat iy obin̰ji aman : « Ŋaar-aŋ ko sultan ka Yuudinnar. » \v 27 Gin kokinay seera oki ŋu ɗooɗgu ɗo serpay ka atiydi, rakki ɗo meeday ho rakki gay ɗo n̰ugilay. [ \v 28 Ansii ko, kaaw ta ŋu siirtu ɗo Kitamner astu ɗo werti aman : « Ŋu osig iŋ gee kuuk jookumo. »]\f + \fr 15:28 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f* \v 29 Gee kuuk bira min eɗe-ak sekiƴiy kaƴco ho ŋu wariig Iisa aman : « Hey ! Kiŋ kaak rak ɗimin̰ *ger ka Buŋdi ho iŋ menaw subba di, kii pine ka pey, \v 30 jil kat ɗoo zin̰ ka meen̰jiŋ ho paay min ka etor ! » \p \v 31 Yoo agindaw ku gay satkiner iŋ agindaw ku gaanuundi sa samtiyaaji ɗo Iisa, ŋu kaawiy benannico aman : « Ŋa jil gee ku pey, kar diŋ gay, ŋa gedarro jile ziy ka meen̰ji ! \v 32 Seese Masi, sultan ka Israyeel. Paay diŋ di min ka etor, nii tale kar niin̰ aamine. » Yoo kokinay kuuk ŋu ɗooɗtu iŋ ŋaara oki waraaga. \s1 Muut ta Iisa \r (Matiye 27.45-56, Luk 23.44-49, Yaaya 19.28-30) \p \v 33 Min pat ottu ƴiriyo, ta mattu. Wer astu gondiko ɗo kiɗ okin̰ji nam pat subba ta maako. \v 34 Ɗo wiktin taar-at, Iisa kooltu raɗa aman : « Eli, Eli, lema sabaktani ? » Ansi-ak aman : « Buŋdu, Buŋdu, maa di ki poociinu ? »\f + \fr 15:34 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Soom 22.2.\f* \p \v 35 Gee daarin̰ kuuk goy moota-ak dorga ho ŋu ɗiytu aman : « Cokiyoŋ ja, ŋa kolaag *Eli ! » \v 36 Ɗo wer-ak, rakki minninco gaɗtu ŋa ictu bit ka jarɗor, ŋa ɗuuniit ɗo bi ka etor ho ŋa coopiig ɗo maam kuuk tooro. Kar ŋa beriijig ɗo Iisa a ŋaa cooɗe. Kar ŋa ɗiytu aman : « Eron̰ ja, gii tale ya Eli kat asa paayin̰ min ka etor. » \v 37 Kar Iisa kooltu raɗa ho ŋa mattu. \p \v 38 Min ŋa mattu, zimilla kuuk ɓigira\f + \fr 15:38 \ft ‛ɓigira’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛bakar’.\f* ŋu caaltu atta ɗo ger ka Buŋdi eertu min ɗatko min kuwa yoo keɗer. \v 39 Min tatkaw ka askirin ku Room ka pey ɗo uŋji ka Iisa taltu maman Iisa mattu-ak, ŋa ɗiytu aman : « Way, gem-aŋ Roŋ ka Buŋdi ka seener ! » \p \v 40 Ɗo wer-ak, goy oki daaɗ daarin̰ kuuk aaɗig Iisa. Ŋu taliy min serek. Minninco goy Mariyam ta Magdala, iŋ Mariyam atan̰ Zaak ka kapaki iŋ Zooze, ho iŋ Salome. \v 41 Ŋu aaɗig Iisa wiktin ta ŋa goyiy Galile, ŋu taliy kaaci. Ɗo wer-ak goy oki daaɗ dakina ku pey, kuuk coon iŋ ŋaara Zeruzaleem. \s1 Un̰je ka Iisa ɗo maginer \r (Matiye 27.57-61, Luk 23.50-56, Yaaya 19.38-42) \p \v 42 Wiktin taat Iisa mattu ka etor, *Yuudinna okin̰co siya ziŋkico ɗo ƴiriy ta sabitdi. Ƴiriy taar-at teesa min gale ka pati nam gale ka pat ta kawta. Ɗo aadinco ta Yuudinnar, waan un̰jaaɗo gem ka mate ɗo maginer iŋ ƴiriy ta sabitdi. \v 43 Ɗo wer-ak, gin gem rakki ŋu kolaag Yuusup min geeger ka Arimate. Ŋaar oki min agindaw ku darrer ho gee karmiyaaga. Ŋa era ase ka *Meennaw ta Buŋdi. Yuusup bal rake a zi ka Iisa yaa goye ka etor iŋ ƴiriy ta sabitdi. Ŋa ɓaawiiji ɗo Pilaat bal kolaw ho ŋa indiig zi ka Iisa. \v 44 Min Pilaat dortu kadar Iisa mat ko, ŋa ajbiytu tak-tak. Kar ŋa koliig tatkaw ka askirnar-aka ho ŋa indiiga ya Iisa mat ko jammiye. \v 45 Min Pilaat doriit kaaw ta tatkaw ka askirnar-ak, ŋa beriiji botol ɗo Yuusup ŋa ɓaayiy paayin̰ zi ka Iisa. \p \v 46 Hiyya, Yuusup gidiytu kapanne, ŋa paayiig zi ka Iisa min ka etor ho ŋa maliyiig iŋ kapanne-ata. Min ŋa maliyga, ŋa ɓaawtu un̰jiig ɗo magin taat ŋu doɗɗitu ka dambar. Min pa-ak, ŋa tuŋkiltu dambi ho ŋa ɗibiriit magin-ata. \p \v 47 Wiktin taar-at, Mariyam ta Magdala iŋ Mariyam atan̰ Zooze goy tala ɗo wer kaak ŋu diyiig Iisa. \c 16 \s1 Nooye ka Iisa \r (Matiye 28.1-8, Luk 24.1-12, Yaaya 20.1-10) \p \v 1 Min ƴiriy ta sabit birtu, kun̰ Mariyam ta Magdala, iŋ Mariyam atan̰ Zaak, iŋ gaaco Salome gidiytu itir, ŋu ɓaawiiji kockice ɗo zi ka Iisa. \v 2 Iŋ ƴiriy ta dumaas, wer dugus-dugus sabaan cokaw, ŋu amiltu, ŋu ɓaayiy ɗo maginer. \v 3 Ɗo botildi, ŋu kaawiy benannico aman : « Waa yaate tuŋkilin̰ dambi min ɗo bit ka maginer ? » \p \v 4 Kar ŋu jaaltu kaƴco, ŋu tala kar dambi ka tatiko-ak waan tuŋkilig ko. \v 5 Wiktin taat ŋu un̰jiyo, ŋu gastu ɗubil rakki goy keɗer iŋ serip ta meeda. Ɗubil-ak is kesuun portiko. Min ŋu taliiga-ak, kolaw obiigu. \v 6 Kar ɗubil-ak kaawiico aman : « Dakoŋ ginenno kolaw. Nu iban kadar ku bariya Iisa ka min Nazareet kaak ŋu ɗooɗtu ka etor. Ŋaar ginno anne, ŋa nooye. Taloŋ, aŋ ko wer ka ŋu diyiiga. \v 7 Kar ɓaaŋ, dakon̰co kaaw ɗo maajirnay iŋ ɗo Piyer aman : ‟ Ŋaar ogirkoŋ ko ɗo kiɗ ka Galile. Anner kat, ku ɓaayiy talin̰ji uudin ta ŋa kaawiiko. ” » \p \v 8 Hiyya, daaɗ-ak amiltu ho ŋu gaɗtu serek min ɗo maginer. Asaan ŋu barjile ho ŋu azira jug-jug. Min kolaw di yoo ɗo waan sa, ŋu bal kaawe. \s1 Bayne ka Iisa ɗo Mariyam ta Magdala \r (Matiye 28.9-10, Yaaya 20.11-18) \p \v 9 [Min Iisa nooytu, ƴiriy ta dumaas iŋ kawtir kawtira, ŋa bayniitit ja ɗo Mariyam taat min geeger ka Magdala, taat ŋa atiktu aariɗna peesira min ɗo ziti. \v 10 Ta ɓaawtu, ta osiico ɗo ŋuur kuuk awalle goy iŋ ŋaara. Ŋu morkaw ho ŋu alaw. \v 11 Kar ŋuur gay, min ŋu doriit kaawti taat a ta talig Iisa nooye-ak, ŋu bal icin kaawti. \s1 Bayne ka Iisa ɗo maajirnay seera \r (Luk 24.13-35) \p \v 12 Min ŋaar-ak, Iisa ziy newsitu ho ŋa bayniico ɗo maajirnay kuuk seera ɗo wiktin taat ŋu ɓaayiy yeero. \v 13 Hiyya, ŋu yeeptu geero ho ŋu osiico ɗo een̰co maan kaak kuuniyco botildi. Kar ŋuur gay bal icin kaawco. \s1 Bayne ka Iisa ɗo maajirnay kuuk orok iŋ rakki \r (Matiye 28.16-20, Luk 24.36-49, Yaaya 20.19-23, Akt 1.6-8) \p \v 14 Hiyya, ba aar Iisa bayniico ɗo maajirnay kuuk orok iŋ rakki ɗo wiktin ta ŋu tiyiyo. Ŋa leesiico ɗo bi ka imaanco taat sooɗa ho iŋ kaƴco kuuk bombo, ŋu icgiyɗo kaaw ta gee kuuk talig ŋa nooye. \v 15 Kar Iisa ɗiyiico aman : « Jaawoŋ adiy ka kiɗar okin̰ji. Gaaron Kabarre ta Gala ɗo gee okin̰co. \v 16 Ŋaar kaak aamine ho ŋu *batiziyga, Buŋ yaa jilin̰ji. Kar ŋaar kaak bal aamine gay, Buŋ yaaji ɗukume seriine. \v 17-18 Aŋ ko gamin kuuk ajbay kuuk yaa gaare a gee-aŋ aamin lotu : ŋuur kuuk aamin lotu-ak yaa gedire atke aariɗna iŋ siŋdu ho ŋuu gedire kaawe kaawin kuuk marbinto. Ŋuu obe aalna wal ya ŋu see kop taat diya sa, ginaacoɗo maanna. Ŋuu lee pisin̰co ɗo gee ku raɗaw ho gee-ak yaa coole. » \s1 Coone ka Iisa ka samaaner \r (Luk 24.50-53, Akt 1.9-11) \p \v 19 Min *Rabbin Iisa kaawiico pa-ak, Buŋ coonig ka samaaner ho ŋa diyiig ɗo meeday. \v 20 Min ŋaar-ak, maajirnay totirtu ɗo ay wero, ŋu gaariy Kabarre ta Gala. Rabbin gaayiigu ŋu giniy gamin kuuk ajbay kuuk gaara kadar kaawco ka seener.]\f + \fr 16:20 \ft Kaaw taar-an ginno ɗo makaatamna daarin̰ ku Buŋdi kuuk ŋu siirtu min awalle iŋ kaaw ta Grek.\f*