\id GAL \rem Première ébauche faite dans un atelier à NDJ en 20?? par ???. Revisé en ???? 2010 par Fred, , Laurent. Verifier avec Urs Ernest à NDJ en ??. Derniers versets verifiés avec Ruth Lienhard en ???. \h Galaat \toc1 Maktumne taat Pool siirtu ɗo gee ku Galaasi \toc2 Galaat \toc3 GAL \mt1 Galaat \mt2 Maktumne taat Pool siirtu ɗo gee ku Galaasi \imt1 Pile ka kaawor \ip Ŋa Pool kat siirit maktumne-an ɗo Kretiyenna kuuk ɗo kiɗ ka Galaasi. Gee-ak, ŋuur Yuudinnaɗo. Kar gay, Yuudinna kuuk aamin ɗo Iisa Masi barjilgu. Yuudinna raka a gee-ak yaa aaɗe gaanuun ka Muusa nam ŋuu ɗukume seln̰o oki. Ŋaar-ak ko, Pool kaawaaco a paaɗo. Ŋu gase jile-ak, illa iŋ imaan taat ɗo Iisa Masi. \c 1 \s1 Ooy ta awalle \p \v 1-2 Gem kol siŋtay, nun Pool iŋ siŋta kuuk aamin okin̰co kuuk goy iŋ nunu, ni siiriit maktumne-an ɗo gee ku *Eglizna kuuk goy ɗo kiɗ ka Galaasi. Nun *paliine ka Iisa. Nun, ŋu geenno kat diyintu paliine. Gemno ja kat kaawe kar nu gintu paliine. Kar gay, ŋa Iisa Masi iŋ Tatte Buŋ kaak nooyig min ɗo muuti kat kaawe, kar nu gintu paliine. \v 3 Nu indaako Tatte Buŋ iŋ *Rabbinte Iisa Masi, ŋuuko barkiyiŋko ho ŋuuko iye aapiye. \v 4 Iisa Masi ber ziy ɗo muuti, asaan Buŋ yaate saamiyin̰ zunuubinnite. Ŋa beriig ziy pa-ak, asaan gamin kuuk samaanno kuuk ɗo duniiner ginaatenno pey maanna. Ŋa gintu pa-ak ar kaak Tatte Buŋ rakiyo. \v 5 Ozilinteŋ Buŋte, diŋka ho elgin iŋ elgina. *Aamin. \s1 Kabarre ta gala, taar rakki di \p \v 6 Goye kaŋko-aŋ patiy kaar. Buŋ koliŋko iŋ barkin ta Iisa Masi, kar kuŋ gay, koɗok di ku poociiga ho ku cokiya kabarre ta pey. Loko-ak a ta samaane. \v 7 Ka seener gay, ginno Kabarre ta Gala ta pey ar ta nu kaawiiko-anta. Nu kaawiiko pa-ak, asaan nu tala kadar goy gee daarin̰ kuuk barjilaako. Ŋu raka makin Kabarre ta Gala taat kaawa ɗo bi ka Iisa Masi. \v 8 Ya gem kaak iyko kabarre ta pey min tani-an, ya ŋa nini wala ya ŋa *ɗubil ka Buŋdi kaak asa min kuwa oki, ɗo gaaƴay. \v 9 Ni kaawkonta ko, ho diŋ nu ɗeelaakon pey : ya gem iyko kabarre ta pey min taat ku dortu, ɗo gaaƴay. \p \v 10 Ya loko-ak, nu siira asaan gee yaan ozilindu wala ? Ha’a ! Nu raka a Buŋ kat yaan ozilindu. Ya loko-ak, ku pakira a nu gina gamin kuuk yaa aawe gala ɗo geemir walla ? Ha’a ! Zer ya nu gina gamin kuuk yaa aawe gala ɗo geemir-ak, nu gediraaɗo naa gine gay riyor ka Iisa Masi. \s1 Pool gaara maman ŋa gintu paliine ka Iisa \p \v 11 Gem kol siŋtay, nu raka kuu ibine kadar Kabarre ta Gala taat nu gaariiko-an, gem bal imilin min ɗo kaay. \v 12 Nu bal dorin min ɗo geemir ho gem baldu garkiyinti. Ŋa Iisa Masi kat gaarduuta. \p \v 13 Ku iban di, ɗo goyindu ka awalle, wiktin taat nu aaɗiy aadanna ku *Yuudinnar, nu taaɓiyiig gee ku Buŋdi dakina. Zer, nu rak totirin̰co. \v 14 Min geenni kuuk ni maaɗtu sawa ho kuuk aaɗa aadanna ku Yuudinnar, nun di pakgigu. Nun berig zir okin̰ji ɗo aadanna ku aginiyni. \p \v 15 Kar Buŋ gay, wiktin taat ŋu balnu weendu misan di, ŋa doɓintu ko. Ŋa kolintu iŋ barkiney, naaji gine riyo. \v 16 Wiktinti astu, ŋa gaariiduug Roŋji, asaan naa gaarin Kabarre ta Gala ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Ɗo wiktin taar-at, nu bal ɓaa inde taaƴe min ɗo gemor. \v 17 Nu bal ɓaa Zeruzaleem a naa talin̰ paliinnay ku Iisa kuuk awalle. Kar gay, nu uctu koɗok di, nu ɗeettu ɗo kiɗ ka Arabi. Kar nu yeeptu Damaas. \v 18 Min ŋaar-ak, gintu elgin subba, kar nu ɓaawtu Zeruzaleem a nu ɓaayiy talin̰ Piyer. Nu goytu iŋ ŋaar menaw orok iŋ beeƴ. \v 19 Nu bal tale *paliine ka pey ka Iisa. Illa nu tal Zaak di, siŋji ka Rabbinte Iisa. \p \v 20 Iŋ Buŋ-aŋka, taat nu kaawiy-an ka seener. Nu raadɗo. \p \v 21 Min ŋaar-ak, nu uctu min Zeruzaleem ho nu ɗeettu jaawe ɗo kiɗ ka Siri iŋ ka Silisi. \v 22 Gee kuuk aamin ɗo Iisa Masi kuuk goy ɗo kiɗ ka Zuude balnu talindu misa iŋ odinco. \v 23 Illa ŋu dor gee kaawa bir di. Gee-ak ɗiya aman : « Ŋaar-aŋ gem kaak taaɓiy gee awalle, diŋ ŋa newse nam ŋa kaawa ɗo bi ka imaan taat ɗo Iisa Masi taat awalle ŋa rak niginti. » \v 24 Wiktin taat ŋu doriit kaawor-at, ŋu teestu ozilin̰ Buŋ ɗo bi kanto. \c 2 \s1 Pool n̰um iŋ een̰ji paliinna Zeruzaleem \p \v 1 Goytu kee elgin orok iŋ pooɗ, nu yeeptu Zeruzaleem iŋ Barnabaas. Tiit sa aaɗinti. \v 2 Nu ɓaawtu anner-ak, asaan Buŋ kat ɗiydu aman : « Ɓaa Zeruzaleem. » Min ni ottu, ni n̰umtu iŋ agindaw keetini. Nu gaariicot baat ta Kabarre ta Gala taat nu kaawtu ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Asaan lotu, nu rakaaɗo a riyor taat nu gintu ho nu giniy diŋka yaa uce maala. \v 3 Kar gidu Tiit gay, ŋaar Grekin̰ce. Kar gay, ŋu balji ɗiye a ŋuuji *ɗukume seln̰o. \v 4 Gee daarin̰ un̰je ɗatikni, ŋu gina ziŋkico a ŋu siŋtini. Ŋu rakaaji ɗukume seln̰o. Gee ŋuur-ak un̰je kokunuwda, ŋu raka tale baani a nin aaɗɗo pey *gaanuun ka *Yuudinnar, asaan ni ic botol ta Iisa Masi. Ŋuur gay rakaani gine pey ɓerrin ku gaanuun ka Yuudinnar. \v 5 Nin gay balco bere pijjin tak-tak. Ni raka kadar Kabarre ta Gala yaa goye ɗo werti, kuŋ sa yaa dorinti. \p \v 6 Gee talaagu daarin̰ a ŋu aginda, kar nun gay isginno iŋ aginduwco, asaan Buŋ, ŋaar doɓɗo gee min ɗo wijeenco. Min nu gaariicot Kabarre ta Gala ɗo agindaw-ak, ŋu baltit gaaye maanna. \v 7 Kar gay, ŋu ibin kadar Buŋ kat berduut Kabarre ta Gala-at uudin taat ŋa beriijit ɗo Piyer. Lotu-ak, Buŋ ɗiydu a naa gaarin ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Ɗo Piyer gay, ŋa ɗiyji a ŋaa gaarin ɗo Yuudinnar. \v 8 Asaan Buŋ ko darjiyig Piyer *paliine ho ŋa n̰aamiig ɗo Yuudinnar. Nun sa, ŋa ŋaar di oki darjiyintu paliine. Ŋa n̰aamintu ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. \v 9 Gin agindaw kuuk siŋco alaw : kun̰ Zaak, Piyer iŋ Yaaya. Ŋu ibina kadar Buŋ kat berduut riyoy ɗo pisindu. Hiyya, ŋu ooyinti iŋ pise seertini iŋ Barnabaas. Ɗo wer-ak, ni deetu kaawni a nunu iŋ Barnabaas yaa ɓaawe gaare Kabarre ta Gala ɗo gee kuuk Yuudinnaɗo. Ŋuur gay yaa ɓaa ɗo Yuudinnar. \v 10 Illa gay, ŋu kaawinti kaaw rakki, aman : « Pakiroŋ ɗo siŋtiko kuuk pokirna kuuk goy Zeruzaleem. » Nun sa obit kaaw-at bombo ɗo adir. \s1 Leese ka Pool ɗo Piyer \p \v 11 Min ŋaar-ak, Piyer ɓaawtu ɗo geeger ka Antiyoos. Wiktin taar-at, nu leesiiji ɗo uŋco ka geemir, asaan ŋa nige. \v 12 Min awalle ŋa tiya sawa di iŋ gee kuuk Yuudinnaɗo. Kar Zaak n̰aamtu gee. Wiktin taat ŋu ottu, Piyer etirtu. Ŋa bal tee pey iŋ gee ku Yuudinnaɗo. Ŋa gina kolaw ɗo geemir, ŋuur kuuk raka gee okin̰co yaa *ɗukume seln̰o. \v 13 Siŋtay Yuudinna daarin̰ sa pooc tee ar Piyer. Barnabaas sa ictu baaco, ŋa aaɗiigu. \v 14 Wiktin taat nu taltu kadar ŋu bal jaawe samaane ar seene ta Kabarre ta Gala, nu ɗiyiiji ɗo Piyer ɗo uŋco ka geemir aman : « Kiŋ Yuudin̰ce, kar goyin̰jiŋ gay ar ka gee kuuk Yuudinnaɗo. Ki bal aaɗe gaanuun ka Yuudinnar. Di maman ki rakiy gee kuuk Yuudinnaɗo yaa ice goye ka Yuudinnar ? » \s1 Kabarre ta Gala taat Pool gaariyo \p \v 15 Nini, ŋu weenti *Yuudinna di. Nini attanno iŋ gee kuuk ibanno Buŋ. \v 16 Kar gay, ni iban kadar Buŋ ke darjayɗo gemo a ŋa goy iŋ botol ɗo bi kaak a ŋa aaɗa *gaanuun ka Muusa. Ŋa ibiniig a ŋa goy iŋ botol-ak, illa ya ŋa ooyiit kaaw ta Iisa Masi. Nin Yuudinna sa aamin iŋ Iisa, Buŋ yaani ibine a ni goy iŋ botol, wal a ni aaɗa gaanuun ? Ha’a, asaan ni aamin iŋ Iisa Masi. Ka seener, gem ke goyaaɗo iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, asaan ŋa aaɗa gaanuun. \v 17 Ni raka goye iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, asaan ni diy gelbinni ɗo Iisa Masi. Hadi, Yuudinna kaawa kadar ni gin zunuubinna, asaan ni bal aaɗin̰ gaanuunco. Ya taar-an gay, ŋa Iisa kat iya gee ɗo zunuubinnar walla ? Ha’a, ta seenno kat bat. \v 18 Ya nu poocig gaanuun, kar ba aar, nu yeepiiji, ŋaar-ak, nu nig kate. \p \v 19 Kar nun gay, ɗo bi ka gaanuundi, nu goyaaɗo pey ar ka gaanuundi. Ampaa ko, naa gedire goye tak ɗo Buŋdi. Wiktin taat ŋu ɗooɗig Iisa Masi ka etor, nu mat iŋ ŋaar sawa. \v 20 Goye kaak nu goyiy-aŋ, nu meenduɗo kat goya, ŋa Iisa Masi kat goy ɗo gelbiner. Goyindu kaak nu goyiy ɗo duniiner-aŋ, nu berig gelbiner ɗo Roŋ ka Buŋdi kaak elintu ho ŋu deeyig ɗo bi kanto. \v 21 Nu poocaatɗo barkin ta Buŋdi. Ya gem gina ziy a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, asaan ŋa karmiya gaanuun, ŋaar-ak muutuy ta Iisa Masi, taar maan ka maala. \c 3 \s1 Maman Buŋ jiliy gemo \p \v 1 Gee ku Galaasi, kuŋ kaƴko jage. Ka seener, gem goya kaak rakaako rawtiŋko. Kar ku tal di, ŋu gaarko maman Iisa Masi, ŋu ɗooɗiig ka etor. \v 2 Naako indiŋkoŋ ja kaaw rakki : ya loko-ak, Ruwwin taat Buŋ beriiko-an, ŋa berkon asaan ku karmiya *gaanuun ka Yuudinnar walla ? Ha’a ! Buŋ berkon Ruwwiney asaan ku cokiyit Kabarre ta Gala ho ku aamin loci. \v 3 Kuŋ ke, kaƴko gintu ampa-aŋ kat maa ? Min awalle, ku diy gelbinko ɗo Ruwwin ta Buŋdi, kar diŋ gay, maa di ku diyiy gelbinko ɗo gudurre ta maaniikon di ? \v 4 Buŋ gaarko gamin dakina, kar ku taliig gamin-aŋ yaa bire maalan di walla ? Ha’a ! Ŋu biraaɗo maala. \v 5 Buŋ berkon Ruwwiney ho ŋa gaarko gamin dakina kuuk ajbay. Ya loko-ak, asaan ku karmiya gaanuun ka *Yuudinnar walla ? Ha’a ! Asaan ku obit Kabarre ta Gala ɗo aditko. \p \v 6 Naako kaawe : Pakiroŋ ɗo bi ka Ibraayim. Ŋu siir ɗo Kitamner aman : « Ibraayim, ŋaar diy gelbiney iŋ Buŋ. Ɗo bi ka imaanji-at ko, Buŋ taliig a ŋa goy iŋ botol ɗo uŋji. »\f + \fr 3:6 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 15.6.\f* \v 7 Iŋ taar-at ko, ya gee diy gelbinco ɗo Buŋdi, ŋuu gine koogin ku Ibraayim. \v 8 Min daayum, ŋu siir ɗo Kitamner a gee kuuk Yuudinnaɗo yaa aamine ɗo Buŋdi ho Buŋ yaa talin̰ a ŋu goy iŋ botol ɗo uŋji. Ɗo bi ŋaar-ak ko, Ibraayim obiit kabarre ta gala bombo min awalle. Kabarre-at gay, Buŋ ɗiyji aman : « Naa barkiyin tamba ta gee ku duniiner okin̰co ɗo bi kan̰jiŋ. »\f + \fr 3:8 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 12.3.\f* \v 9 Hiyya, ar kaak daayum Ibraayim aamintu ɗo Buŋdi ho Buŋ barkiyiiga, diŋka-aŋ sa, Buŋ barkiyaag gee ku aamina loci. \p \v 10 Gi iban di kadar gee kuuk gina ziŋkico sellen̰ ɗo uŋji ka Buŋdi ɗo saan ta a ŋu karmiya gaanuun, gee ŋuur-ak, ɗo gaaƴiƴco. Asaan ŋu siir ɗo Kitamner aman : « Gee ku karmayɗo gaanuun okin̰ji doo, seriin ta Buŋdi eraagu. »\f + \fr 3:10 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 27.26.\f* \v 11 Gi iban di oki kadar gem ke goyaaɗo iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi ɗo saan ta gaanuundi di. Asaan ŋu siir ɗo Kitamner aman : « Gem kaak jaawa iŋ botol yaa goye ɗo saan ta imaanji. »\f + \fr 3:11 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Habakuuk 2.4.\f* \v 12 Kar gay, karmiye ka gaanuundi asɗo min aamine kaak ɗo Buŋdi. Ar taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Gem kaak karmiyaag gaanuun okin̰ji, ŋaar di yaa gase goye ka gaasɗo. »\f + \fr 3:12 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Lebitik 18.5.\f* \p \v 13 Ɗo taar-at ko, seriin ta Buŋdi obiite, asaan gi bal karmiyin̰ gaanuun okin̰ji. Kar diŋ gay, Iisa Masi makinte. Seriin ta Buŋdi, ŋa icit ɗo kaay. Paa ko, ŋa jiliite min ɗo seriin ta gaanuundi. Ar taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Gem kaak ŋu zikiɗig ka etor, ŋaar di, seriin ta Buŋdi obga. »\f + \fr 3:13 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Deteronoom 21.32.\f* \v 14 Ɗo bi ka maan kaak Iisa Masi gintu-ak ko, gee ku Yuudinnaɗo yaa gase barkin taat Buŋ kaawiiji ɗo Ibraayim. Ɗo bi ŋaar-ak di oki, iŋ imaan, gii gase Ruwwin ta Buŋdi taat ŋa kaawtu. \s1 Maan kaak Buŋ ɗiyiiji ɗo Ibraayim a ŋaaji bere \p \v 15 Gem kol siŋtay, naako ice kaaw rakki taat gi ginaat kun kawta. Ya gee seer kat deet kaawco ho ŋu ob jamaw, gem ginno kaak yaaco ɗukumin jamuwco. Waan ke gediraaɗo yaati gaaye maan kaati. \v 16 Pakiroŋ ɗo maan kaak daayum Buŋ ɗiytu a ŋaaji gine ɗo Ibraayim ho ɗo roŋji. Ɗo Kitamner, ŋu bal siire aman : « Maan kaak Buŋ yaaji gine ɗo Ibraayim iŋ kooginay kuuk dakina », kar gay, ŋu siir aman : « Ɗo roŋji rakki di. »\f + \fr 3:16 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 12.7.\f* Roŋji ŋaar-ak, ŋaar ko *Masi. \v 17 Cokiyoŋ, an ko kaaw taat nu rakiiko kaawe : Buŋ, ŋaar ob jamaw iŋ Ibraayim. Kar gin elgin miy pooɗ iŋ orok subba, kar kat *gaanuun amiltu. Ɗo taar-at ko, gaanuun gediraaɗo ɗukumin jamaw taat Buŋ obtu iŋ Ibraayim. Kaaw taat Buŋ kaawiiji ɗo Ibraayim sa, gaanuun gediraaɗo ɗukuminti. \v 18 Ya ƴiriy rakki, Buŋ yaa bere gamin ɗo gee kuuk karmiya gaanuun di, ŋaar-ak, ŋa beraaɗo maan kaak ŋa kaawtu a ŋaa gine. Ka seener gay, Buŋ barkiyig Ibraayim ar taat ŋa ɗiyiiji. \p \v 19 Kar di gaanuun gay gin pey maa ? Gaanuun gaara nige ka geemir, asaan gee yaa ibinin̰ nigin̰co. Gaanuun-ak goytu kee nam ŋa ertu wiktin taat roŋji ka Ibraayim-ak astu, loci ko Buŋ kaawtu ɗo Ibraayim. Ya ŋa as ko-ak, gaanuun bal gine pey gudurre. Wiktin taat Buŋ paayiig gaanuun, ŋa berig ja ɗo ɗubilji. Ɗubal-ak gaariig ja gaanuun ɗo Muusa ho ŋu goytu ɗatikco, ŋu gaara gaanuun ɗo geemir. \v 20 Gem kaak jaawa ɗatko, ŋaar bal gine riyoy ya ta kaaw ta gem rakki di. Buŋ gay, ŋaar rakki ho meen̰ji di kaawji ɗo Ibraayim. \s1 Riy ta gaanuun \p \v 21 Kar di ansi-ak, *gaanuun kat ɗukumiit kaaw taat Buŋ kaawtu walla ? Ha’a, bal ɗukuminti. Buŋ bal paayin̰ gaanuun a ŋaa bere goye ɗo geemir, asaan ŋaar-ak, gee sa yaa goye iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi iŋ botol ta gaanuundi. \v 22 Ɗo Kitamner gay, ŋu siir a gee okin̰co goy ɗo zunuubinnar di. Paa ko, Buŋ yaa barkiyin̰ gee okin̰co kuuk aamin ɗo riy taat Iisa Masi gintu. \p \v 23 Min awalle, gee bal gasin botol taat ŋuu aamine ɗo Iisa. Wiktin taar-at, gaanuun, ŋaar goy ar gem kaak gooƴa gee ku daŋaayner. Gi karmiyiig kee nam Buŋ gaariite botol taat gii aamine ɗo Iisa Masi. \v 24 Ansi-ak, gaanuun goyte ar gem kaak gooƴa koogina. Ŋa gooƴiite kee nam Iisa Masi astu. Ɗo bi ŋaar-ak ko, gi gintu gee kuuk goy iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi, asaan gii aamin loci. \v 25 Diŋka-aŋ, gi gin ko botol ta gii aamine ɗo Iisa. Gaanuun bal pey gine gudurre kaate. \p \v 26 Ɗo bi kaak ku aamin ɗo Iisa Masi ko, ku gintu koogin ku Buŋdi. \v 27 Kuŋ kuuk ŋu *batiziyiŋko, ku gin rakki iŋ Iisa Masi. Diŋka-aŋ, ku ic ko goyin̰ji kan̰ji ar gem kaak is batik ta marbinto. \v 28 Ya gem kaak Yuudin̰ce wala Yuudin̰ceɗo, ŋu sawa di. Ya gem kaak ɓerre wala ɓerreɗo, ŋu sawa di. Miday iŋ daaɗi, ŋuur sawa di. Okiŋko, ku sawa di, asaan iŋ Iisa Masi, ku gin ko ar gem rakki di. \v 29 Kar ya iŋ Iisa Masi, ku gin ko gem rakki di, ŋaar-ak, okiŋko, ku koogin ku Ibraayim. Barkin taat Buŋ ɗiytu a ŋaaji bere ɗo Ibraayim-at, kuŋ sa yaa gasinti. \c 4 \p \v 1 Cokiyoŋ, naako kaawe kaaw rakki. Pakiroŋ ɗo kaaw ta micor. Wiktin taat ŋa kapaki, ŋa cokiya kaaw ta tacco. Ɗo kaay, ŋa iban kadar gamin ku tacco yaaji ɗake loci, kar goyin̰ji gay ar goye ka ɓerrinar. \v 2 Wiktin taat mic-ak goy misa kapak-ak, geen di tabiraaji ho ŋuur di gooƴaag gamnay. Ŋu giniiji ansii di kee nam ŋaa are uudin taat tacco rakiyo. \v 3 Kaaw taar-an kaawaate lote oki. Wiktin taat gi bal gasin misa botol taat samaane, gi ɓerrin kuuk aaɗa gamin ku duniiner. \v 4 Kar ba aaro, wiktin ta Buŋ diytu astu, ŋa n̰aamiiteŋ Roŋji kaak amil min ɗo adti ka daatkor. Ŋaar sa karmiyiig *gaanuun ka *Yuudinnar. \v 5 Ansi-ak, ŋaa imilin̰ gee kuuk goy ɗo serre ta gaanuundi ho ŋaate pile botol gii gineŋ ko koogin ku Buŋdi. \p \v 6 Asaan ku koogin ku Buŋdi. Ansii ko, Buŋ n̰aamiite Ruwwin ta Roŋji goyiy ɗo gelbinte ho taar ko koola aman : « Baaba ! Tanni ! » \v 7 Hiyya, ampa-ak, ku amil ko min ɗo ɓerrinaw ta gaanuundi. Ku gin ko koogin ku Buŋdi. Min ku gin ko kooginay-ak, ŋaa gedire ŋaako bere gamin okin̰co kuuk ŋa kaawtu ŋaa bere ɗo kooginay. \s1 Moye ka Pool ɗo gee ku Galaasi \p \v 8 Awalle taat ku bal ibinin̰ misa Buŋ, ku goy ɓerrin ku marginar. Margin-ak gay, ɗo uŋji ka Buŋdi, ŋu maanno tak-tak. \v 9 Kar diŋ gay, kuŋ ibingig ko Buŋ, taat nu rakiy kaawe-an gay Buŋ ibingitko. Hadi maa di ku rakiy yeepe pey aaro ? Margina, ŋuur tan̰co gaase, ŋu ginno gudurre. Maa di pey ku rakiy yeepe ɓerrinco ? \v 10 Ku diya gelbinko ɗo menaw daarin̰ di, ɗo koyin daarin̰, ɗo wiktin daarin̰ ho ɗo elgin daarin̰. \v 11 Goye kaŋko-aŋ un̰jidu kolaw. Akuun riyor taat nu giniy-an yaa uce maala. \p \v 12 Gem kol siŋtay, ɗo wiktin taat nu goyiy iŋ kuŋko, nu ic goyiŋko. Diŋ, nu raka kuŋ sa yaa ice goyindu kaak nu poociig gaanuun ka Yuudinnar. Kuŋ baldu nige maanna. \v 13 Ku iban kadar wiktin taat nu gaariikon Kabarre ta Gala awalle-ak, nu raɗaw. \v 14 Ɗo wiktin taar-at, ku taaɓiy ɗo bi ka raɗuwar. Iŋ taar-at din sa, ku balnu ƴilindu ho ku balnu ginindu maan ka maala. Kar gay, ku obintu ar *ɗubil ka Buŋdi wala ar Iisa Masi meen̰ji. \v 15 Wiktin taar-at, galko kon di. Kar diŋ gay maa asko ? Nu iban tam kadar ɗo wiktin taar-at, zer nec kuudu imile odinko, kuudu bere. \v 16 Diŋ gay, ku icintu adin-aŋ asaan nu kaawaako seen-aŋka wal maman ? \p \v 17 Gee kuuk nu kaawiiko-ak, ŋuur rakaako iyiŋko moota, sando ɗo aditco, ŋu samaanno. Ŋu raka a kuudu newse kopo, kar kuu ɗeete iŋ ŋuur tak-tak. \v 18 Samaane kuu bere ziŋkiko doo ɗo maan kaak gala. Ya gi goy sawa, wal ya nu serek minninko oki, nu raka kuu icin paa di. \v 19 Gem kol kooginay, ziŋkar oolintu ar daatik taat wiyaw. Ziŋkar ooliin ampa-ak, nam gee yaa tale goyinte ar goye ka Iisa Masi. \v 20 Ɗo tanto-ak, nu raka gii n̰umen̰ ja kat naa ibine maman naako gaarin̰ gamin daarin̰. Yampa, diŋka-aŋ, ta patiy kaar. \s1 Pool ic bico kan̰ Agaar iŋ Zaara \p \v 21 Kaawondu ja ! Kuŋ kuuk raka goye ɗo serre ta gaanuundi, ku dorgitɗo kaaw ta gaanuundi walla ? \v 22 Maan kaak ŋu siirtu ɗo Kitamner-ak a Ibraayim gin koogin seera. Ka rakki, ɓerrey ko weejiiga, ho ka seeriŋkar gay, ka daaciy taat ɓerreɗo. Ɓerrey, siŋti Agaar. Daaciy ta geer gay, siŋti Zaara. \v 23 Ɓerrey, taar weeyig roŋti ar ka eenti daaɗi. Kar Zaara gay, Buŋ ɗiy ja min awalle a taa wee mico, kar kat ta weetu. \v 24 Iŋ kaaw taat daaɗ ku seer-aŋ, Buŋ rakaate ɗiye maa ? Ŋa rakaate ɗiye a daaɗ ku seera gaara jamaw taat seer taat ŋa obtu. Ɓerre, taar gaara jamaw taat Buŋ obtu iŋ Muusa ka damba taat ŋu koliy Sinayi. Kooginti ku Agaar, ŋuur ta weeyig ɓerrina. \v 25 Ya geeŋ kat kaawa ɗo bi ka Agaar-ak, ŋu kaawa ɗo bi ka jamaw taat ŋa obtu ka damba ta Sinayi ɗo kiɗ ka Arabi. Agaar gaara pey geeger ka Zeruzaleem kaak diŋka ho iŋ geen̰ji. Okin̰co, ŋu ɓerrin ku gaanuundi. \v 26 Kar gay, daaciy ta geer gay, taar ko gaara geeger ka Zeruzaleem kaak goy kuwa ka samaaner. Taar ko yaate. \v 27 Ŋu siir ɗo Kitamner aman : \q1 « Kaŋke daatik taat mogina, adke yaa gine portiko. \q1 Kaŋke taat bal aawe taaɓin ta weendi, yillu kon di. \q1 Asaan daatik ta mitti rasta, \q2 taa wee koogin dakin pak daatik ta geero. »\f + \fr 4:27 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Ezaayi 54.1.\f* \p \v 28 Kuŋ gay, gem kol siŋtay, ku gin ko koogin ku Buŋdi. Asaan ŋaar kat ɗiy min awalle a kuu gine kooginay. Ar Isaaka, yaaco weeyiiga, asaan Buŋ kat ɗiy a taa ween̰ji. \v 29 Ɗo wiktin taar-at, mic kaak ŋu weeyig ar ka een̰ji koogina, joriyaajit ɗo ŋaar kaak ŋuu weeyig iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi. Kar yoo ƴiriyta, ta ɗeeta ansii di. \v 30 Kar kuŋ gay pakiroŋ ɗo kaaw taat ŋu siirtu ɗo Kitamner aman : « Atkit ɓerre-an iŋ roŋti min geero. Paa ger-aŋ yaaji ɗake ɗo roŋti ka ɓerrer. Illa ŋaaji ɗake ɗo roŋti ka daaciy ta geer di. »\f + \fr 4:30 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zeneez 21.10.\f* \v 31 Kar gem kol siŋtay, diŋka-aŋ ginte koogin ku ɓerreɗo. Taar daaciy ta geer kat weente. \c 5 \s1 Dakoŋ rawtinno horrinuwko \p \v 1 Iisa Masi imilinte min ɗo ɓerrinaw, ansi-ak, gi goyaaɗo ɓerrin tak-tak. Ampa-ak, oboŋ ziŋkiko samaane ku yeepiyɗo pey ɓerrina. \p \v 2 Cokiyoŋ samaane ! Nun Pool kat kaawaako. Ya ku raka a ŋuuko *ɗukume seln̰o, ŋaar-ak, maan kaak Iisa Masi gintu-aŋ bir usu. \v 3 Nu ɗiyaako pey a ya gem kaak ŋu ɗukumji seln̰o-ak yaa karmiyin̰ *gaanuun okin̰ji. \v 4 Kar kuŋ kuuk raka goye iŋ botol ɗo uŋji ka Buŋdi asaan ku karmiya gaanuun-ak, kuŋko-ak jag ko min botol ta Iisa Masi ho ku parse ko min ɗo barkin ta Buŋdi. \v 5 Nin gay, ni diy gelbinni ɗo Buŋdi. Pa-ak, ya ni aamin loci, nii goye iŋ botol ɗo uŋci. Ta taar-an ko, ni eriy iŋ gudurre ta Ruwwin ta Buŋdi. \v 6 Ya gem kat gin ko rakki iŋ Iisa Masi-ak, ya ŋa ɗukum seln̰o wala ŋa bal ɗukume oki, ginno kaawo. Maan kaak samaan-ak, illa gi aamin ko loci di. Aamine ŋaar-ak akilaate gi elgiy ziŋkite. \p \v 7 Min awalle-ak, ku zeeɗa ko, kar diŋ gay, waa toɗko a kuu icenno seene ? \v 8 Kaawin kuuk ŋu kaawiiko-ak, ŋuur bal amile min Buŋ kaak koliŋko. \v 9 Dakoŋ rawtinno kaaw agunuw taat kaawa aman : « Gel sooɗ di gossaag kurgal dakina. »\f + \fr 5:9 \ft Iŋ daŋla, gee kaawa a ‛kan̰ ka ak di nec erin damba okintiti’.\f* \v 10 Asaan ginte okinte, gi gin ko rakki iŋ *Rabbinte Iisa Masi. Nu iban tam kadar kuu ase iŋ tanto di. Gem kaak barjilaako gay, ya ŋaa gine waa oki, seriin ta Buŋdi eraaga. \p \v 11 Gem kol siŋtay, nu ɗiya pey ɗo geemir a ŋuu ɗukume seln̰o walla ? Ha’a. Ya nu kaaw ampa-ak, maa di ŋu rakiin taaɓiyindu ? Ŋaar-ak, kaaw taat nu kaawiy ɗo bi ka muutuy ta Iisa taat ka etor-at, raɗaagɗo pey. \v 12 Gee kuuk barjilaako-aŋ, ŋuu ticin̰co\f + \fr 5:12 \ft ‛ticin̰co’ : Werin daarin̰, ŋu kaawa a ‛kircin̰co’.\f*. \p \v 13 Gem kol siŋtay, kuŋ Buŋ koliŋko a kuu goye horrina. Ya ku horrina-ak, dakoŋ ɗiyenno a kuu gine maan kaak ku rakiy di. Illa kuu ele ziŋkiko ho kuu ginguwe riy benanniko. \v 14 Gaanuun okin̰ji, ŋaar n̰uma ɗo kaaw taat aman : « Kii elin̰ gijiŋ ar zin̰ ka meen̰jiŋ. »\f + \fr 5:14 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Lebitik 19.18.\f* \v 15 Kar gay, ya ku goya ar gamin ku yeero kuuk uma ziŋkico ho awra ziŋkico, pakiroŋ yampa, kuu kirbiye ziŋkiko. \s1 Goye kaak iŋ Ruwwin ta Buŋdi \p \v 16 Cokiyoŋ, naako kaawe a rason Ruwwin ta Buŋdi yaako diyiŋko ɗo botildi ho dakoŋ aaɗenno galal ta ziŋkikon di. \v 17 Gamin kuuk ziy ka gemor rakiyo, ŋuur ɓagɗo sawa iŋ gamin kuuk Ruwwin ta Buŋdi rakiyo. Ho gamin kuuk Ruwwin ta Buŋdi rakiy sa ɓagɗo sawa iŋ gamin kuuk ziy ka gemor rakiyo. Gamin kuuk seer-aŋ, ŋuur eere. Ŋaar-ak, ku gediraaɗo kuu gine ta samaanno taat gelbinko rakiyo. \v 18 Ya Ruwwin ta Buŋdi kat diyiŋkoŋ ko ɗo botildi, ŋaar-ak gaanuun bal pey gine gudurre kaako. \p \v 19 Gi ibingig gamin okin̰co kuuk amila min ɗo gelbin ka gemor. Gamin-ak, ŋuur ko-aŋku : gine ka gamin kuuk arro, ɓaaƴe ka mun̰jam, nige, \v 20 margina, melem, adinaw, hasuudinaw, dapin̰ko, mackirraw, eere, \v 21 ele ka gamin ku geemir, see kaak aale, tee kaak aale, iŋ gamin kuuk pey ar ŋuur-aŋku. Nu kaawkon ja ko min awalle ho diŋ nu ɗeelaakon a gee kuuk ginaag gamin ŋuur-aŋ un̰jaaɗo ɗo *Meennaw ta Buŋdi. \p \v 22 Kar maan kaak Ruwwin ta Buŋdi beriy gay, ŋaar maa ? Taar bera ele, galal, aapiye, subirraw, barkine, selliŋkaw ho amaanne. \v 23 Ta bera dalullaw, ki gediriiji ɗo zin̰. Kar gaanuun gay, ŋaar bal toɗin̰ gamin ŋuur-aŋku. \v 24 Kar gee kuuk aaɗaag Iisa Masi, ŋuur rasig gamin kuuk samaanno kuuk goy ɗo gelbin̰co. Ŋu gingigɗo pey. \v 25 Taar Ruwwin ta Buŋdi ko beraate goye. Ansii ko, ta jaawinte iŋ gudurre ta Buŋdi. \v 26 Dakinte icenno ziŋkite, dakinte dapin̰enno ɗo eente ho dakinte ginenno hasuudinaw ɗo ziŋkite. \c 6 \s1 Gaaye ka ziŋkite \p \v 1 Gem kol siŋtay, ya ku gas gem kaak nigaw, kuŋ kuuk Ruwwin ta Buŋdi gooƴaako, diyoŋga ɗo botol ta samaane. Kar gay, diyoŋga iŋ dalullaw di. Nu ɗiyaako okiŋko, kuŋ sa pakiroŋ, dakoŋ nigenno ɗo bi ka gem-aŋka. \v 2 Gaayguwoŋ ziŋkiko, kuu sosguwe gor ta benanniko. Ya ku gina ansi-ak, ku ginig ko maan kaak Iisa Masi rakiyo. \v 3 Ya gem kat gina ziy tatiko, kar ŋa tatikɗo, ŋaar-ak, ŋa ajimiya ziy di. \v 4 Ay gem di yaa tale goyin̰ji. Ya goyin̰ji kat ɓaa ko samaane, ŋaar-ak, riyoy taat ŋa gintu yaaji aawe gala. Ŋa tala ɗo goye ta een̰ji. \v 5 Kar ay gem di yaa ginin riyoy taat Buŋ beriiji. \p \v 6 Gem kaak ŋu gaaraaji kaawin ku Buŋdi-ak yaa ɗeeɗguwin̰co gamnay iŋ gem kaak ɓildaaga. \p \v 7 Ibinoŋ tam kadar gee kan̰jaaɗo iŋ siŋ ku Buŋdi. Busam kuuk gem luwtu di, ŋaa seɗe.\f + \fr 6:7 \ft Wer ka gase kaawor ɗo Zoob 4.8, Proberb 22.8, Ooze 8.7.\f* \v 8 Ya ki aaɗa ta zin̰, saawin ta zin̰ yaan̰ ide. Kar gay, ya ki aaɗa ta Ruwwin ta Buŋdi, Ruwwin ta Buŋdi yaan̰ bere goye ka gaasɗo. \v 9 Zeeɗinte gininte oyaw, asaan ya gi rawɗo gine oyaw, gi asa gasin taat Buŋ yaate bere ya wiktinti nece. \v 10 Ɗo bi ŋaar-ak ko, diŋka, min gi gin di wiktin-an, gininte oyaw ɗo gee okin̰co, kar oyaw taat dakin gay gininten ɗo siŋtite kuuk aamin iŋ Iisa Masi. \s1 Leesiika iŋ ooy ta ba aaro \p \v 11 Taloŋ maman diŋ nu siiriiko. Nu siiriiko aginda-aginda-aŋ iŋ pise ka meendu. \v 12 Gee kuuk raka a kuuco *ɗukume seln̰o-aŋ, ŋuur raka a gee yaa talin̰co di. Ŋu rakiyɗo ɗiye a muutuy ta Iisa Masi taat ka etor-at yaa jile gee, asaan ŋu gina kolaw pa gee yaa taaɓiyin̰co. \v 13 Gee okin̰co kuuk ŋu ɗukumco seln̰o-ak sa karmiygigɗo *gaanuun okin̰ji. Ŋu rakiy a kuu ɗukume seln̰o-aŋ, asaan ŋuu ɗapile a ansi kat kuu ase iŋ tan̰co. \v 14 Nun gay ɗapallo. Ya nu ɗapilaw, nu ɗapilaw iŋ et ka Iisa Masi kaak ŋa mattu. Ɗo bi ka et-aŋka, nu mat min gamin ku duniiner. Ɗo uŋco, nu gin ko ar gem kaak mat di. \v 15 Ya gem kaak ŋu ɗukumji seln̰o wala ŋu balji ɗukumen sa, ginno kaawo. Taat samaan-at, gii gine ar ŋu weente marbinto. \v 16 Gee okin̰co kuuk ic botol ta marbinto-an, ŋuur ko geen̰ji ku Buŋdi. Buŋ yaaco iye aapiye iŋ barkine. \p \v 17 Neginda-ak, gem yaan barjilinduɗo pey, asaan delin kuuk goy ɗo ziŋkar-aŋ gaara a nu gemoy ka Iisa. \p \v 18 Gem kol siŋtay, an di taat nu rakiiko siire. Barkin ta *Rabbinte Iisa Masi yaa goye ɗo gelbinko. Nu ooyko dakina.