\id ACT \h HECHOS \toc1 CHUŪ CHI DIIⁿ APÓSTOLES \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 CHUŪ CHI DIIⁿ APÓSTOLES \c 1 \s1 Dendyuūs caⁿ'a yā chi tée yā Espíritu N'dai \p \v 1 Dii Teófilo, taachí vmnááⁿ vmnaaⁿ dinguúⁿ yeⁿ'e di, caⁿ'á yeⁿ'e tanducuéⁿ'ē chi 'túúcā diiⁿ Jesús ní ca'cueéⁿ yā, \v 2 ndii nguuvi chí cunaⁿ'ā Jesús va'ai chɛɛti nguuvi. Vmnááⁿ vmnaaⁿ chi cunaⁿ'ā Jesús miiⁿ ch'íínú ca'a yā orden yeⁿ'é yā apóstoles caava Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. Jesús ndɛɛvɛ́ yā ní dichó'o yā apóstoles. \v 3 Jesús ch'eenú yā chiī ní ch'īi yā. Cuayiivi taachi 'āā ch'īi yā nééné n'deee nááⁿ chííⁿ ch'iⁿ'i maáⁿ yā yeⁿ'é yā tan'dúúcā chí 'āā cuɛɛ̄ 'cuūvi yā vmnááⁿ apóstoles caati apóstoles cuuvi déénu yā chi cánduuchi ntuuⁿ yā. Canée yā ndúúcū apóstoles yeⁿ'é yā 'uuvi ngɛɛcu nguuvi ní caⁿ'a yā yeⁿ'ē chi Dendyuūs ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā. \v 4 Taachí ndii dáámá yā tuu'mi ní Jesús caⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā apóstoles. Nguɛ́ɛ́ náⁿ'a nī yeⁿ'e yáāⁿ Jerusalén naati cunee ngíínú nī yeⁿ'ē chi caⁿ'a Chiida yú chi tée yā. Chuū chi 'āā ch'iindiveéⁿ nī yeⁿ'ē 'úú. \v 5 Juan cuaacu nííⁿnyúⁿ chi ndúúcū nuūⁿnīⁿ chɛɛdinuūⁿnīⁿ sa naati ndís'tiī ní cuɛɛdinuūⁿniⁿ nī ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \s1 Jesús cuchɛ́ɛ yā \p \v 6 Tuu'mi ní saⁿ'a chi ndúúvídáámá nitiinguunéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ ní ngaⁿ'á yā: Señor Jesús, ¿'áá nadicuééⁿ ntuuⁿ nī taama saⁿ'ā Israel chí caaⁿ'maⁿ ntiiⁿnyuⁿ sa yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel maaⁿ nguuví 'cūū? \v 7 Ní ngaⁿ'a Jesús ngiī yā 'iiⁿ'yāⁿ: Nguɛ́ɛ́ ituneeⁿ ndís'tiī chi cadíínuuⁿ nī dɛ'ɛ tiempo o dɛ'ɛ nguuvi yeⁿ'ē chuū chí Chiida yú s'neeⁿ yā na poder yeⁿ'e maáⁿ yā. \v 8 Naati cuta'á nī poder chi diitú nī taachi 'āā ndaa Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs vmnaaⁿ yeⁿ'é nī. Ní ndís'tiī ní caaⁿ'máⁿ nī nduudu cuaacu yeⁿ'é na yáāⁿ Jerusalén ndii nuuⁿmaⁿ yáⁿ'āa Judea, ndii yáⁿ'āa Samaria, ndii núúⁿmáⁿ iⁿ'yeēⁿdī. \v 9 Ní ch'íínú caⁿ'a yā chuū taachi n'diichi saⁿ'ā s'eeⁿ Jesús cuchɛ́ɛ yā ní che'enaāⁿ sa 'iiⁿ'yāⁿ ná meēeⁿ. Ní 'āā ntɛ́ɛ́ snaaⁿ saⁿ'a s'eeⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 10 Ní saⁿ'ā s'eeⁿ ní n'gíínú sá nanguuvi. Taachí 'āā cuchɛ́ɛ Jesús, n'diichi sa na 'uuvi saⁿ'ā chi ángel chineē ndúúcu sa ndúúcū catecai cuɛ́ɛ̄ sa. \v 11 'Úuvi 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní ngaⁿ'a yā ngii yā saⁿ'ā s'eeⁿ: Ndís'tiī saⁿ'a yeⁿ'e yáⁿ'āa Galilea, ¿dɛ'ɛ n'gíínú nī nanguuvi? Maāⁿ Jesús chí cunaⁿ'a yā yeⁿ'e ndís'tiī nanguuvi 'tíícā ndaa túuⁿ yā tan'dúúcā chí n'diichí nī 'iiⁿ'yāⁿ cuinaⁿ'á yā nanguuvi. \s1 Ndɛɛvɛ yā saⁿ'ā lado yeⁿ'e Judas \p \v 12 Can'dáa yā ná yiīcū 'lííⁿ chi nguuvi Olivos chi canéé niiⁿnuⁿ ná yáāⁿ Jerusalén ní ndáá yā na yáāⁿ Jerusalén. Distancia 'cūū chí ngaⁿ'a ley chi cuuvi caacá yā sábado nguuvi chi ntaavi'tuunuúⁿ yā. \v 13 Ndaá yā na yáāⁿ miiⁿ. Chɛɛ́ yā na cuarto yaacu naachi cānee Pedro, ndúúcū Jacobo, ndúúcū Juan, ndúúcū Andrés, ndúúcū Felipe, ndúúcū Tomás, ndúúcū Bartolomé, ndúúcū Mateo, ndúúcū Jacobo dáiyā saⁿ'ā chi nguuvi Alfeo, ndúúcū Simón Zelote, ndúúcū Judas chi 'diīnū Jacobo. \v 14 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcū n'daata s'eeⁿ ndúúcū María chi chɛɛcu Jesús ndúúcu 'díínu Jesús nduuvidaamá yā ní 'áámá vaādī cadiinúúⁿ yeⁿ'é yā ní ngaⁿ'angua'á yā ní di'cuiitú yā Dendyuūs. \v 15 'Iiⁿ'yāⁿ chi nduuvídaama miiⁿ ngíi yā tan'dúúcā 'áámá ciento canee ndiicú yā. Hora miiⁿ nacueéⁿ Pedro naavtaⁿ'a yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo ní caⁿ'a sa: \v 16 Ndís'tiī hermanos, canee cuuⁿmiⁿ chí cuuvi cuaacu Escritura chí Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs caⁿ'a David cuaaⁿ vmnaāⁿ ní David miiⁿ dinguúⁿ yā yeⁿ'e Judas. Judas miiⁿ ch'iⁿ'i sá du'u chí Jesús. Maaⁿ níícú chiī chita'á yā Jesús. \v 17 Judas miiⁿ ní ndúúcū nús'uu ní diiⁿ sa ntiiⁿnyuⁿ ndúúcū nús'uu. \p \v 18 Sáⁿ'a miiⁿ ní cái sa 'áámá tááⁿ yáⁿ'āa ndúúcū tuūmī yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. Ní chin'daā sa dácaā n'díi sa ní nda'ai naavtaⁿ'a cuerpo yeⁿ'ē sa ní tanducueⁿ'ē ngɛɛti sa ch'iinu cān'daa. \v 19 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Jerusalén chicadíínuuⁿ yā chuū. Ní yáⁿ'āa miiⁿ ní 'tíícā canee chi duuchi Acéldama davaacu yeⁿ'é yā chí neⁿ'e caaⁿ'maⁿ campo yeⁿ'ē yuūúⁿ. \p \v 20 Ti canéé nguūⁿ na libro yeⁿ'e Ndyuūs naachi chi duuchi Salmos: \q1 Naachí navaacu sa mííⁿ nduuvi díyáaí. Ndíí nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cuɛɛtinée yā miiⁿ. \m Níícú canéé nguūⁿ: \q1 Cuta'a taamá yā ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e saⁿ'ā ndíí tiīiⁿ. \p \v 21 'Iiⁿ'yāⁿ sáⁿ'ā miiⁿya canee cuuⁿmiⁿ chi canéé yā ndúúcu 'nū nducueⁿ'e tiempo chi Señor Jesús canéé yā ndúúcu 'nū. \v 22 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canee cuuⁿmiⁿ chi canéé yā ndúúcu 'nū taachi tucá'a yā chɛɛdinuūⁿnīⁿ Juan ndíí nguuvi chi Jesús cunaⁿ'á yā cuaaⁿ 'niiⁿnuⁿ nanguuvi. 'Túúcā canee cuuⁿmiⁿ chi 'áámá yā caaⁿ'maⁿ yā ndúúcū nús'uu nduudu cuaacu yeⁿ'ē chí nduuchi Jesús ngaaⁿ tináⁿ'ā. \v 23 Ní 'neeⁿ ndutá'a yā ná 'uuvi 'iiⁿ'yāⁿ. 'Áámá saⁿ'ā miiⁿ ní nguuvi sa José Barsabás chi nguuvi Justo ndúúcū taama saⁿ'ā miiⁿ chi nguuvi sa Matías. \v 24 Ní caⁿ'angua'á yā ní caⁿ'a yā: N'diī, Señor Ndyuūs, chi n'diichi nī staava yeⁿ'ē nducyáácá yā, 'cuuⁿ'míⁿ nī nús'uu 'áámá chɛ́ɛ́ sáⁿ'ā s'ūuⁿ chí 'āā ndɛɛvɛ́ nī. \v 25 Níícú cunee ndúúcū sa ntiiⁿnyuⁿ ndúúcū apóstoles lado yeⁿ'e Judas. Ní diiⁿ sa ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē Judas ntiiⁿnyuⁿ chi nguɛ́ɛ́ diīⁿ sa cumplir cucáávā nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. 'Tíícā ní Judas cúnaⁿ'a sa na lugar naachí tuneeⁿ saⁿ'ā. \v 26 Níícú dinguúⁿ yā na 'úúví caaca ndúúcū 'uuvī chi nguuví 'iiⁿ'yāⁿ, José miiⁿ ndúúcū Matías. Ní tun'dáá yā 'áámá chi nguuvi Matías ní Matías miiⁿ tuneeⁿ. Ní nduuvidaama sa chíí ndicháámá apóstoles chi 'iiⁿ'yāⁿ chi dichó'ó Dendyuūs. \c 2 \s1 Ndaa Espíritu N'dai \p \v 1 Nducyáácá yā nduuvidaamá yā taachi ndaā nguuvi yeⁿ'e Pentecostés chi 'viicu yeⁿ'e cosecha. \v 2 Tuu'mí nūuⁿ tucá'ā ch'ɛ́ɛ̄cu ruuⁿ cuchiī nanguuvi tan'dúúcā 'áámá 'yúúné tááⁿ chí ngéenū. Ch'iindiveéⁿ yā ruūⁿ miiⁿ chí chíítú va'āī naachi snée yā miiⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ vɛɛtɛ́ yā. \v 3 Ní che'enaāáⁿ n'deee n'dai cosas tan'dúúcā ch'ííyā yeⁿ'e yaⁿ'ā n'gaiyáā. Ní ch'ɛɛtɛ ndúūu vmnaaⁿ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ. \v 4 Níícú canée yā nducyááca yā chiitu ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. Níícú Espíritu N'dai miiⁿ diíⁿ yā chi tucá'a yā caⁿ'a yā táámá naaⁿ davaacu s'eeⁿ tan'dúúcā nduudu chí ca'ā Espíritu N'dai miiⁿ. \p \v 5 Tuu'mi ní na yáāⁿ Jerusalén ch'ɛɛtinéé 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel chi saⁿ'ā chí i'téénú Dendyuūs yeⁿ'ē nducyaaca naciones yeⁿ'e iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \v 6 Taachí ndaā chí 'ɛɛcu ruuⁿ mííⁿ nduuvidaamá n'deee n'dáí yā ní chidáanā yeⁿ'é yā ti ca'áámá ca'áámá yā ch'iindiveéⁿ yā chi ngaⁿ'ā davaacu yeⁿ'e maáⁿ yā. \v 7 Nducyáácá yā 'áámá cheⁿ'e yiinu yā ní 'áámá nínacadíínuuⁿ yā, ní ngaⁿ'á yā: N'diichí nī, ¿'áá nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē yáⁿ'āa Galilea nducyaaca saⁿ'ā s'eeⁿ chí ngaⁿ'ā sa? \v 8 ¿'Taacā chííⁿ n'giindiveeⁿ yú nduudu yeⁿ'ē yú tan'dúúcā naachí ch'iindiyaāⁿ yú? \v 9 Vɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e país Partia, 'iiⁿ'yāⁿ país Media, país Elam, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na país Mesopotamia, 'iiⁿ'yāⁿ yáⁿ'āa Judea, yáⁿ'āa Capadocia, yáⁿ'āa Ponto, yáⁿ'āa Asia, \v 10 'iiⁿ'yāⁿ yáⁿ'āa Frigia ndúúcū país Panfilia, país Egipto, yáⁿ'āa s'eeⁿ yeⁿ'e Africa chi canee cuaāⁿ 'diituú 'áámá lado cuaaⁿ yeⁿ'ē yáⁿ'āa Cirene, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Roma chí snée yā miiⁿ. Tan'dúúcā ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ 'tiicá ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi 'āā maaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 11 Níícú 'iiⁿ'yāⁿ isla Creta, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ país Arabia snée yā miiⁿ. Nducyaaca yú n'giindiveeⁿ yú davaacu yeⁿ'e yú. Ngaⁿ'á yā yeⁿ'ē chi ch'ɛɛtɛ taavi cá yeⁿ'é Dendyuūs. \p \v 12 Nducyaacá yā ní 'áámá cheⁿ'é yeⁿ'é yā, ní n̄diiiⁿ 'uuví yā vaanicadiinuuⁿ yeⁿ'é yā. Ní ngaⁿ'á yā 'aamá yā ndúúcū taamá yā: ¿'Dɛ́'ɛ́ neⁿ'e caaⁿ'maⁿ chuū? \v 13 Tanáⁿ'a yā ní sta'á yā tan'dúúcā 'áámá duuchi ní ngaⁿ'a yā: 'Āā chi'í yā. \s1 Chuū ngaⁿ'a Pedro vmnááⁿ vmnaaⁿ \p \v 14 Tuu'mi ní Pedro mííⁿ cheendii sa ndúúcū ndiicháámá yā ní caⁿ'a yuudu sá ní ngaⁿ'a sā ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ: Ndís'tiī saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'e Israel ndúúcū nducyaaca chi snée yā na yáāⁿ Jerusalén. Ní cánéé chi 'cuuⁿ'míⁿ ndís'tiī ní tumicadíínuuⁿ nī chuū. Ní 'caandiveéⁿ nī nduudu yeⁿ'ē 'úú. \v 15 Sáⁿ'ā s'uuⁿ nguɛ́ɛ́ cúú'ví sá tan'dúúcā chí nadacádiinúúⁿ ndís'tiī caati maaⁿ ní n'gɛɛcu nuuⁿ 'yáⁿ'ā. \v 16 Chuū canéé nguūⁿ na libro yeⁿ'e Ndyuūs naachi caⁿ'a profeta Joel chi ngaⁿ'a chi cuchiī: \q1 \v 17 Ndyuūs ní caⁿ'a yā taachi ndaā nguuvi cuayiivi chí cuchiī, chi teé Espíritu yeⁿ'é vmnaaⁿ nducyaacá 'iiⁿ'yāⁿ. Ní daiyá nī saⁿ'ā ndúúcū daiyá nī n'daataá caaⁿ'máⁿ yā nduudu yeⁿ'é. Ní saⁿ'ā n'gaiyáā n'deēe nááⁿ chi 'cuuⁿ'míⁿnáāaⁿ yeⁿ'ē sa. Ní 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū yeⁿ'é nī n'deee nááⁿ chi 'cuíínu yā. \q1 \v 18 'Tíícā yeⁿ'e nguuvi miiⁿ, 'úú teé Espíritu yeⁿ'é vmnaaⁿ yeⁿ'e saⁿ'ā chí dichíí'vɛ̄ 'úú ndúúcū n'daataa chí dichíí'vɛ̄ 'úú. Ní caaⁿ'maⁿ yā nduudu yeⁿ'é. \q1 \v 19 Níícú 'cuuⁿ'míⁿ vaadi n'giinu yeⁿ'é cuaaⁿ 'niiⁿnuⁿ nanguuvi, ndúúcū señales yeⁿ'é cuaaⁿ ndiiyā na yáⁿ'āa, ndúúcū yuūúⁿ, ndúúcū yaⁿ'ā, ndúúcū yaaⁿ'mi, \q1 \v 20 'iicu 'yáⁿ'ā miiⁿ nduuvi maāiⁿ. Níícú 'iiyū mííⁿ ndúúví yuūúⁿ, taachi 'aa cuɛ́ɛ́ ndaa nguuví yeⁿ'ē Señor. Nguuvi miiⁿ ch'ɛɛtɛ ní chi 'cuuⁿ'miⁿ yā. \q1 \v 21 Níícú nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi caaca: Señor 'iivú, ní Ndyuūs nanguáⁿ'ai yā. \p \v 22 Ndís'tiī saⁿ'ā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel, 'caandiveéⁿ nī nduudu 'cūū: Jesús yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret ní 'áámá saⁿ'ā chi Dendyuūs n'diichí yā chi n'daācā sa nguaaⁿ ndís'tiī. Ní Dendyuūs diíⁿ yā vaadī n'gíínú ndúúcū señales ndúúcū ntiiⁿnyuⁿ ch'ɛɛtɛ cáávā saⁿ'ā miiⁿ nguaaⁿ ndís'tiī tan'dúúcā ndís'tiī deenú nī. \v 23 Sáⁿ'a 'cūū Ndyuūs ní ca'a yā saⁿ'ā cáávā voluntad yeⁿ'e maaⁿ yā tan'dúúcā chi déénú n'dai yā ndíí vmnaaⁿ. Ndís'tiī ní chiicá nī chi sta'á yā sáⁿ'a 'cūū chi'neéⁿnga'á yā saⁿ'ā. Ní ch'iiⁿ'núⁿ yā saⁿ'ā cucáávā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí nguɛ́ɛ́ n'daacā. \v 24 Sáⁿ'a 'cūū Ndyuūs nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā. Sáⁿ'a 'cūū nguɛ́ɛ́ cuuví cunée sa nguaaⁿ tináⁿ'ā. Cáávā chuū ní Dendyuūs nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā nguaaⁿ tináⁿ'ā. \v 25 David caⁿ'a sá yeⁿ'e sáⁿ'a 'cūū: \q1 Ti cueⁿ'e daāⁿmaⁿ inaáⁿ Señor 'iivú Ndyuūs vmnááⁿ yeⁿ'é. Ní canée yā lado yeⁿ'e honor, ní mar 'aamá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ cuuví di'vaachí yā 'úú. \q1 \v 26 Cáávā chuū caaⁿ'máⁿ ndúúcū 'áámá vaadī yeenú yeⁿ'ē staava yeⁿ'é ndúúcū vaadī yeenú yeⁿ'e cheendí. 'Iicu cuerpo yeⁿ'é 'intaavi'tuunúūuⁿ ndúúcū chi canee ngiinú yeⁿ'é Ndyuūs. \q1 \v 27 Ti nguɛ́ɛ́ cu'néeⁿ nī alma yeⁿ'é na lugar Hades chi lugar yeⁿ'ē alma. Ní nguɛ́ɛ́ 'cuaaⁿ nī 'úú chi daiyá nī 'úú chi 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ nuuⁿndi 'úú chí choō cuerpo yeⁿ'é. \q1 \v 28 Diíⁿ nī chí n'diichí chí yúúní cuaacu yeⁿ'e vida. N'diī dích'ɛɛtɛ́ nī vaadi yeenú 'úú ti caneé nī nduucú. \p \v 29 Ndís'tiī vi'í, cuuví caaⁿ'maⁿ cuaacú ndís'tiī yeⁿ'e chiida yú David. Ch'īi yā ní ních'ɛɛchí yā na yáinyāⁿ. Ní yáinyāⁿ yeⁿ'é yā canee ndúúcu yú ndii nguuví 'cūū. \v 30 Saⁿ'a miiⁿ saⁿ'ā profeta miiⁿ chi ngaⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs. Ní deenū sa chi Ndyuūs ngaⁿ'a cuaacú yā ndúúcū nduudu cuaacu chi 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chí cuchiī na ndaata yeⁿ'é yā. Ní Dendyuūs nadacuéeⁿ yā Cristo chi 'cuundi yā na trono yeⁿ'é yā ni caaⁿ'maⁿ ntiiⁿnyúⁿ yā. \v 31 David déénu sa chi cuaaⁿ vmnaaⁿ ní caⁿ'a sa chi Cristo nanduuchí yā yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā. Nguɛ́ɛ́ cunee alma yeⁿ'é yā na lugar Hades chi lugar yeⁿ'ē alma ní nguɛ́ɛ́ yúutɛ yeⁿ'é yā chí choo. \v 32 Ndyuūs nadin'duuchí yā Jesús yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā ní cáávā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nducyaaca 'nū cuuví caaⁿ'maⁿ 'nū nduudu cuaacu yeⁿ'é yā. \v 33 'Tíícā Jesús canée yā ná yaacu na lado yeⁿ'e honor yeⁿ'e Dendyuūs ní diíⁿ yā recibir yeⁿ'ē Chiidá yā miiⁿ yeⁿ'e chi caⁿ'ā Chiidá yā chí ca'a yā Espíritu N'dai. Chuū ní Jesús teé yā ndís'tiī ní inaáⁿ nī ní n'giindiveéⁿ nī. \v 34 Ti David miiⁿ nguɛ́ɛ́ cuchɛɛ sa nanguuvi; ti maāⁿ sa ngaⁿ'a sa: \q1 Caⁿ'a Señor chií yā Señor yeⁿ'é: 'Cuundi dí lado yeⁿ'e honor, \q1 \v 35 ndíí cu'neéⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi táaⁿ yā yeⁿ'e di chi tun'dáá n'dai di ndúúcu yā ní cunée yā na poder yeⁿ'ē di. \p \v 36 Cuaacu niiⁿnyuⁿ cádiinuuⁿ nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndaata Israel chí Jesús chi ndís'tiī ní chi'néeⁿnga'á nī 'iiⁿ'yāⁿ, Ndyuūs diíⁿ yā chi Señor ní Cristo yā ní 'iiⁿ'yāⁿ ch'ɛɛtɛ taavi. \p \v 37 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū ní nééné ya'ai chiī staava yeⁿ'é yā. Ní caⁿ'a yā chii yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ Pedro ndúúcū taa na 'uuvi apóstoles: Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í, ¿dɛ'ɛ̄ diíⁿ 'nū? \p \v 38 Pedro miiⁿ ngaⁿ'a sa ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ: Nguɛɛcúndií nī yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é nī ní cuɛɛdinúuⁿnīⁿ ca'áámá ca'áámá nī cucáávā chi chi duuchi Jesús. Níícú Ndyuūs nadach'ɛɛcú yā nuuⁿndí yeⁿ'e ndís'tiī; ni cuta'á nī chi tee Ndyuūs miiⁿ chi Espíritu N'dai yeⁿ'é yā. \v 39 Caati Espíritu N'dai caⁿ'ā Chiida yú chi teé yā cucáávā ndís'tiī ndúúcū daiya nī ní cucáávā nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā yaⁿ'ai, ni cucááva nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cuaī Señor 'iivú Ndyuūs yeⁿ'ē yú 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 40 Pedro miiⁿ ngaⁿ'á yā nduudu cuaacu nanááⁿ na 'uuví yā ndúúcū n'deee taaví nduudu ní ngaⁿ'a diitú yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní ngaⁿ'a yā: Nanguáⁿ'ai nī yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ n'daacā. \p \v 41 'Tíícā 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cuúⁿ yā nduudu yēⁿ'e yā chɛɛdinúūⁿniⁿ yā, ní chi 'yaáⁿ yā nguuvi miiⁿ tan'dúúcā 'iiⁿnūⁿ mil 'iiⁿ'yāⁿ. \v 42 Ní 'áámá caneé yā ndúúcū chí chi'cueeⁿ apóstoles ní nduuvidaama yā ní n'dee yā pan ní caⁿ'angua'á yā. \s1 Vida yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e Evangelio yeⁿ'e Jesucristo vmnááⁿ vmnaaⁿ \p \v 43 Ní vaadī 'va'a níndaā nanááⁿ nducyaaca yā. Nééné n'deēe vaadī n'giinu ndúúcū señales chí diíⁿ apóstoles chí dichó'ó Dendyuūs. \v 44 Ní nducyaacá yā chi i'téénu yā nduuvidaama yā. Ní nducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ yeⁿ'é yā canéé yeⁿ'ē nducyaaca yā. \v 45 Ní n'diicuí yā yáⁿ'āa yeⁿ'é yā ndúúcū chi vɛɛ yeⁿ'e yā ní nga'a yā 'tɛ́ɛ́ 'tɛ́ɛ́ nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ tuunu tuunu cá chi ngi'vaachí 'iiⁿ'yāⁿ. \v 46 'Áámá ninduuvidaamá yā na yáacu nguuvi nguuvi. Ní ninduuvidaamá yā ní yeenú taaví yā staava yeⁿ'é yā ndúúcū 'áámá vaanicadiinúúⁿ yeⁿ'e yā taachi n'deé yā pan ní taachí che'é yā na vaacú yā. \v 47 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ dich'ɛɛtɛ́ yā Dendyuūs. Ní vɛ́ɛ́ favor yeⁿ'é yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. Ní Señor Ndyuūs nguuvi nguuvi idi'yáaⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ chí i'teenú yā 'iiⁿ'yāⁿ. \c 3 \s1 Saⁿ'ā chi nguɛ́ɛ́ ngii ngíícá sá ní nānduūvā yeⁿ'ē sa \p \v 1 Pedro mííⁿ ndúúcū Juan dáámá cueⁿ'e yā cuchɛɛ yā na yaacū templo cuaaⁿ nan'gɛɛcú 'ííⁿnúⁿ chiīnu, hora chi caⁿ'angua'á yā. \v 2 Ní ná'a yā ndɛ́ɛ yā 'áámá saⁿ'ā chi ndii dúúvá sá ndíí chɛɛti chɛɛcu sa. Saⁿ'ā miiⁿ ni ngúúví ngúúví i'néeⁿ yā saⁿ'ā cheendi yaācū chi nguuvi Hermosa o N'dɛɛvɛɛ́. Saⁿ'a miiⁿ ngiica sa limosna 'iiⁿ'yāⁿ chi ngeⁿ'e yaācū templo. \v 3 Sáⁿ'a 'cūū taachi n'diīchī sa Pedro ndúúcū Juan chí chindáa yā yáacū ch'ɛɛtɛ, chiica sá limosna 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 4 Pedro ndúúcū Juan ch'ɛɛtinée yā ch'íínu yā saⁿ'ā miiⁿ, ní caⁿ'á yā chii yā saⁿ'ā: Cun'diichi dí nús'uu. \p \v 5 Tuu'mi ní saⁿ'ā miiⁿ ch'íínu sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi canee ngíínu sá dɛ'ɛ̄ ca'á yā saⁿ'ā. \v 6 Naati Pedro miiⁿ caⁿ'á yā: Nguɛ́ɛ́ tuūmī 'dííⁿnguɛɛ yeⁿ'é ni nguɛ́ɛ́ 'diiⁿnguāaⁿ yeⁿ'é chí canéé yeⁿ'é chi teé dii, cucáávā Jesucristo yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret miiⁿ, nacuééⁿ dī ní caaca di. \p \v 7 Ní sta'á yā ta'ā sa lado tá cuaācū sa ní nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā. Hora mííⁿ nūuⁿ ní ndaā dítiīnú ca'a sa ndúúcū 'ííní ruundi ca'a sa. \v 8 Ní caī yaācú sa, ní chééndii sá, ní chiīcā sa. Sndáa sa ndúúcū Pedro ndúúcū Juan chɛɛti yaācū templo miiⁿ. Ngiica sá ní ngáí yaācú sa ní i'téénu sá Dendyuūs. \v 9 Núúⁿmáⁿ yáāⁿ 'iiⁿ'yāⁿ n'diichí yā saⁿ'ā chi ngiica sa ní i'téénu sa Dendyuūs. \v 10 Ní nntíínaaⁿ yā chi saⁿ'ā miiⁿ chi saⁿ'ā chi n'giīndī cheendi yaācū templo chi nguuvi Hermosa, ní ngiica sa limosnas. Ní cheⁿ'e yiinu yā ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ dii'yá yā chiī chi 'tíícā nanduuvá yeⁿ'ē sa. \s1 Pedro ngaⁿ'á yā na corredor chi nguuvi Salomón \p \v 11 Saⁿ'ā chí nguɛɛ ngiica ní chi nduūvā yeⁿ'ē sa sta'ā sa Pedro ndúúcū Juan ní nuuⁿmaⁿ yáaⁿ yā ngeⁿ'e yiinú yā 'iiⁿ'yāⁿ. Ní cueⁿ'é yā na corredor chi nguuvi Salomón chi 'áámá corredor yeⁿ'e yaācū ch'ɛɛtɛ. \v 12 Taachi Pedro n'diichi sa 'iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ Pedro nan'guɛɛcútáⁿ'a sa yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ: Ndís'tiī saⁿ'ā yeⁿ'e Israel, ¿dɛ'ɛ̄ cuuvi chi ngeⁿ'e yiinú nī yeⁿ'e chúū? O ¿dɛ'ɛ cuuví chi n'gíínu nī nús'uū? ¿'Áá caava chi diitú 'nū o chí n'dáí 'nū chi diíⁿ 'nū chi ngíícá sáⁿ'a 'cūū? \v 13 Ndyuūs yeⁿ'e saⁿ'ā s'eeⁿ, Abraham ndúúcū Isaac ndúúcū Jacob ní Ndyuūs yeⁿ'ē chiida yú, Ndyuūs diíⁿ yā honrar Daiyá yā Jesús. Ndís'tiī ní ca'á nī 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní cheeⁿdiitú nī nanááⁿ Pilato miiⁿ taachi Pilato neⁿ'é yā ca'á yā libertad yeⁿ'é yā. \v 14 Ndís'tiī ní cheeⁿdiitú nī chi Jesús chí n'daaca yā, Jesús chí n'dai taaví yā, ní chiica nī chi canéé libre 'áámá saⁿ'ā chi 'nííⁿ'núⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \v 15 Ní ch'iiⁿ'nuⁿ nī Jesús chi cā'a yā vida yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní nadin'dūūchí Dendyuūs 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā ní nús'uú caaⁿ'maⁿ cuaacú 'nū yeⁿ'é yā. \v 16 Sáⁿ'a 'cūū chi nguɛɛ ngiica chi ndís'tiī inaáⁿ nī ní n'diichí nī, sáⁿ'a 'cūū ní ditiinú sa cucáávā chi i'téénu sa Jesús. Ndúúcū vaadī i'téénú chi ca'a Jesús, sáⁿ'a 'cūū 'āā nduuvī n'dáí sá tan'dúúcā chi n'diichī nducyaacá ndis'tiī. \p \v 17 Naati maaⁿ ní, ndís'tiī vi'í, deenú chí ndís'tiī dīiⁿ nī chuū cucáávā chi nguɛɛ déénu nī tan'dúúcā chi díīⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā yeⁿ'ē ndís'tiī. \v 18 'Tíícā Dendyuūs ní snuūⁿ ca'a chi caⁿ'a yā vmnááⁿ vmnaaⁿ cáávā cheendi nducyaaca profetas chi n'dai chí caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs yeⁿ'e chi Cristo Daiyá yā. Ní cánéé chí Cristo ní 'cueenú yā cuuvi. \v 19 'Tíícā maaⁿ ní nacadíínuuⁿ nī ní ndaacadáámí nī yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é nī ní cu'téénú nī. Níícú Ndyuūs nadivíi yā nuuⁿndi yeⁿ'é nī. Níícú ndaa tiempo chí ntaavi'tuunúúⁿ nī nanááⁿ Señor 'iivú Ndyuūs. \v 20 Ndyuūs ní ndɛɛvɛ́ yā Jesucristo ndíí vmnaaⁿ níícú caⁿ'a yā chi dichó'o yā Jesucristo tan'dúúcā chi caⁿ'a yā ndíí cuááⁿ vmnaaⁿ. \v 21 Cuaacu nííⁿnyúⁿ chi 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canee cúúⁿmíⁿ chi canéé yā va'āī chɛɛti nguuvi ndíí taachi ndáá nguuvi chi Dendyuūs diíⁿ yā taanduvɛ́ɛ́ dendú'ū chi Dendyuūs caⁿ'á yā vmnááⁿ vmnaaⁿ cucáávā cheendi profetas yeⁿ'e yā. Profetas chi n'dai caⁿ'a yā chi cuchiī ndíí cuááⁿ vmnaaⁿ. \v 22 Caati Moisés miiⁿ ní caⁿ'a yā chii yā chiida yú s'eeⁿ ndíí vmnaaⁿ: Señor Ndyuūs yeⁿ'ē yú nadacuéeⁿ yā 'áámá profeta nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yú tan'dúúcā 'úú. Ní yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ 'caandiveéⁿ nī yeⁿ'ē taanduvɛ́ɛ́ dendu'ū chi caaⁿ'maⁿ yā ndúúcū ndís'tiī. \v 23 Ní cuuví chí nducyaaca yā chi nguɛ́ɛ́ 'caandiveéⁿ yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ profeta miiⁿ canéé chí can'dáa yā yeⁿ'ē nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 24 Tanducuéⁿ'e profetas ní ndii tiempo yeⁿ'e Samuel ndii tiempo chi cuchíī 'yaaⁿ n'dáí yā ní caⁿ'a yā, ní 'āā caⁿ'a ntúuⁿ yā yeⁿ'ē nguuvi 'cūū. \v 25 Ndís'tiī daiya profetas chí caⁿ'a nduudu yeⁿ'é Dendyuūs ní yeⁿ'e compromiso chí Dendyuūs caⁿ'a cuaacú yā ndúúcū chiida yú s'eeⁿ ní caⁿ'a yā chii yā Abraham: Ná ndaatá yeⁿ'ē di cuchiī 'áámá saⁿ'ā cuayiivi, caati sáⁿ'ā miiⁿ cúúví di'viicú sa tanducuéⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \v 26 Ndyuūs nadicuéeⁿ yā Daiyá yā vmnááⁿ vmnaaⁿ cáávā ndís'tiī. Ní dichó'ó yā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ chí di'viīcú yā ndís'tiī chi 'áámá 'áámá nī ndaacadaamí nī yeⁿ'ē nuuⁿndí yeⁿ'é nī. \c 4 \s1 Pedro ndúúcū Juan nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē Concilio \p \v 1 Taachi Pedro ndúúcū Juan yaa'ví yā nanaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ chí nduuvidáámá yā tuu'mí ndaá nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chiiduú s'eeⁿ yeⁿ'é Israel ndúúcū soldados ndíí tiīiⁿ yeⁿ'ē soldados chi diiⁿ cuidado yeⁿ'e yáacū templo yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel ndúúcū 'ii'yāⁿ saduceos chi nguɛ́ɛ́ i'teenú yā chi nnduuchí 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā. \v 2 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ miiⁿ ya'āī chíī yeⁿ'e staava yeⁿ'é yā taachi ch'iindiveéⁿ yā chííⁿ chi Pedro ndúúcū Juan caⁿ'a yā chí chi'cuéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. Ní caⁿ'a yā chí Dendyuūs nadacuéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā cucáávā Jesús miiⁿ. \v 3 Ch'íinū nguuvi mííⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chita'á yā Pedro ndúúcū Juan ní chinuúⁿ yā saⁿ'a s'eeⁿ vácūū ndíí chidɛɛvɛ miiⁿ. \v 4 Naati nguaaⁿ tanducuéⁿ'e yā neené 'yaaⁿ yā chi ch'iindiveéⁿ yā ní n'deee taaví yā chi chi'teenú yā, ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní ngii yā taanduu nyuⁿ'u mil. \p \v 5 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi miiⁿ nduuvidaamá na yáāⁿ Jerusalén 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí ngaⁿ'ā ntiiⁿnyuⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē yáacū ndúúcū maestros yeⁿ'e ley, \v 6 ndúúcū chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'ē Israel chi nguuvī Anás, ndúúcū Caifás, ndúúcū Juan, ndúúcū Alejandro, ndúúcū nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e familia chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e Israel. \v 7 Ní ch'iinú yā Juan ndúúcū Pedro naavtaⁿ'ā, ní ntiinguunééⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ: ¿Dɛ'ɛ̄ poder, o dɛ'ɛ̄ duuchí 'iiⁿ'yāⁿ chi teē poder chi diíⁿ nī chuū? \p \v 8 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ ní diituú Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs 'iiⁿ'yāⁿ caⁿ'a yā chii yā saⁿ'a: Ndís'tiī 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā yeⁿ'ē yáacū yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel; \v 9 ndúúti chi ndís'tiī maaⁿ ní diíⁿ nī juzgar nús'uu yeⁿ'e saⁿ'ā chi ngiītā miiⁿ ní n'daacá 'nū ndúúcū sa, ní sáⁿ'a 'cūū miiⁿ nanduuva yeⁿ'ē sa, \v 10 cadíínuuⁿ nducyaaca ndís'tiī ndúúcū nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē Israel miiⁿ chi sáⁿ'a 'cūū chi canéé sá ndúúcu yú nanduuvá yeⁿ'ē sa cucáávā Jesucristo yeⁿ'ē yáāⁿ Nazaret. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ndís'tiī ní s'nééⁿnga'á nī 'iiⁿ'yāⁿ ní Dendyuūs nadicuéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā. \v 11 Jesús tan'dúúcā tuūu 'cúū chi ndís'tiī 'iiⁿ'yāⁿ chi din'dáī va'ai ní nguɛ́ɛ́ canee yiinú nī, naati maaⁿ ní Ndyuūs chi cu'néeⁿ yā tuuú 'cūū yeⁿ'ē lado tuūu ch'ɛɛtɛ́ yeⁿ'ē esquina yeⁿ'e va'ai. \v 12 Vɛ́ɛ́ dámaāⁿ 'áámá n'dyáⁿ'ā sáⁿ'a 'cūū chi cuuvi nadanguáⁿ'ai sa 'aa du'ú nūuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. Neⁿ'e chi nguɛ́ɛ́ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nguɛ́ɛ́ nínguaⁿ'āī yú, ti nguɛ́ɛ́ táámá 'iiⁿ'yāⁿ ná iⁿ'yeeⁿdí 'cūū chi nadanguáⁿ'ai yā s'uuúⁿ. \p \v 13 Tuu'mi ní taachí n'diichi yā chi Juan ndúúcū Pedro ditiinú taavi sa, nguɛ́ɛ́ di'vá'a sa ní cudéénu yā chi nguɛ́ɛ́ saⁿ'ā chi deenu sa letra ti tonto sa, cheⁿ'e yiinú yā chiī. Ní deenú yā chi saⁿ'ā s'eeⁿ ch'ɛɛtinéé sa ndúúcū Jesús. \v 14 Taachí n'diichí yā chi chééndii saⁿ'ā chi 'āā nnduuvá yeⁿ'ē ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ ngíí ngaⁿ'a yā contra yeⁿ'e sa. \v 15 Tuu'mi ngaⁿ'á 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngii yā saⁿ'ā s'eeⁿ miiⁿ chí nacan'dáa sa nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí nndeé yā nguaaⁿ maáⁿ yā. \v 16 Ní ngaⁿ'a yā: ¿Dɛ'ɛ̄ diiⁿ yú ndúúcū saⁿ'ā s'eeⁿ? Cuaacu nííⁿnyúⁿ chi vɛɛ 'aama señal caavā saⁿ'ā s'eeⁿ diiⁿ sa 'tíícā ní cadíínuuⁿ nducyaaca yā na yáāⁿ Jerusalén miiⁿ. Ní nguɛ́ɛ́ cuuvi 'cuɛɛcutáⁿ'a yú yeⁿ'e chúū. \v 17 Naati chi 'aa ntɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ sa chi 'yaaⁿ cá chuū nguaaⁿ yáāⁿ, tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā yeⁿ'ē yáāⁿ miiⁿ ngaⁿ'a yā: Yáá'ví yúúdu yú yeⁿ'e saⁿ'ā s'eeⁿ chí 'aa ntɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ sa mar 'áámá yeⁿ'e Jesús ndii mááⁿ ndíí nguuvi chi cuchiī. \p \v 18 Ní 'cai yā saⁿ'ā s'eeⁿ ní caⁿ'a yúúdú yā chii yā saⁿ'ā s'eeⁿ chi 'āā ntɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ sa ní 'aa ntɛ́ɛ́ ca'cuéeⁿ sa yeⁿ'ē Jesús miiⁿ. \v 19 Naati Pedro ndúúcū Juan nán'guɛɛcutáⁿ'a sa yeⁿ'e yā ní caⁿ'ā sa yeⁿ'e yā: Canéé chí tuumicadiinuuⁿ nī nanááⁿ Dendyuūs. ¿'Áá canéé chi cu'téénu 'nū yeⁿ'e ndís'tiī vmnááⁿ vmnaaⁿ o cu'teenú 'nū yeⁿ'ē Dendyuūs? \v 20 Ti nguɛ́ɛ́ cuuvi chi 'aa ntɛ́ɛ́ caaⁿ'máⁿ nús'uū dɛ'ɛ chí n'diichi 'nū o chííⁿ chí ch'iindiveéⁿ 'nū. \p \v 21 Tuu'mi ní taachi yaa'vi yuudú yā saⁿ'ā s'eeⁿ ní nadichó'o yā saⁿ'ā s'eeⁿ cáávā nducyáácá yā i'téénu yā Dendyuūs cucáávā chíí 'āā chiī. Ní nguɛ́ɛ́ indaacá yā mar 'áámá nuuⁿndi ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e saⁿ'ā s'eeⁿ chi cuuvi diíⁿ yā castigar saⁿ'ā s'eeⁿ cáávā chí 'va'á yā 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. \v 22 Níícú diíⁿ yā 'áámá milagro ndúúcū saⁿ'ā miiⁿ chí nduūvā yeⁿ'ē sa. Saⁿ'ā miiⁿ 'āā ngo'o sá 'uūvī ngɛɛcu nduūyū yeⁿ'ē sa. \s1 'Iiⁿ'yāⁿ chi i'teenu caacá yā confianza ndúúcū ánimo \p \v 23 Taachí 'āā nduuví yā libre cueⁿ'é yā nanááⁿ compañeros yeⁿ'é yā. Tuu'mi ní caⁿ'á yā nducuéⁿ'ē chi ncaⁿ'a chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e yáacū. \v 24 Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū, nduuvidaamá yā ní caⁿ'a yā ndúúcū Dendyuūs: N'díī, Señor Dendyuūs chi ch'ɛɛtɛ n'dai ca, n'diī 'iiⁿ'yāⁿ chi din'dái nī nanguuvi ndúúcū yáⁿ'āa ndúúcū nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā ndúúcū tanducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́. \v 25 Caati ndúúcū cheendi David, saⁿ'ā chi n'diī chí 'āā diiⁿ mandado yeⁿ'é nī ní 'āā caⁿ'a nī: \q1 ¿Dɛ'ɛ̄ cuchíí chi rebelde 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē ndaata Israel? Níícú 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē naciones miiⁿ inacádiinúúⁿ yā cosa chi nguɛ́ɛ́ dichii'vɛ̄. \q1 \v 26 Nduuvidaamá reyes yeⁿ'ē yáⁿ'āa 'cúū, 'íícú saⁿ'ā n'gɛɛtɛ chí ngaⁿ'ā ntiiⁿnyúⁿ yā nduuvidaamá yā contra yeⁿ'e Señor Dendyuūs, ndúúcū Cristo yeⁿ'é yā. \p \v 27 Maaⁿ ní cuaacu nííⁿnyúⁿ chí nduuvidaamá yā Herodes ndúúcū Poncio Pilato, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē ndaata Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel na yáaⁿ 'cūū contra yeⁿ'e Jesús chi Daiya nī chi n'dai. Ní n'dií ca'á nī ntiiⁿnyuⁿ chi diíⁿ yā. \v 28 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ diíⁿ yā chi cuuvi tan'dúúcā chi neⁿ'é nī vmnááⁿ vmnaaⁿ chí cuuvi 'tíícā. \v 29 Maaⁿ ní n'diī Señor, n'diichí nī chi tan'dúúcā chi chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'ē Israel ngaⁿ'a taáⁿ yā ndúúcū nús'uu. N'diī Señor, teé nī nús'uu chi idiiⁿ mandado yeⁿ'é nī chí nguɛ́ɛ́ 'va'á 'nū ní caaⁿ'máⁿ 'nū nduudu yeⁿ'é nī. \v 30 Ch'íⁿ'í maáⁿ nī chi diitú nī chí 'iiⁿ'yāⁿ diíⁿ yā chi nánduūvā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ, ní diíⁿ yā señales ndúúcū vaadī n'giinu cucáávā Daiyá nī chi Jesús chi n'dai taavi. \p \v 31 Taachí ch'iinu caⁿ'ángua'á yā naachi nduuvidáámá yā, nuⁿ'u va'āī miiⁿ. Ní nducyaaca yā ní chiitu Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs 'iiⁿ'yāⁿ. Nguɛ́ɛ́ 'va'á yā chí caⁿ'a yā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs. \s1 Nducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ yeⁿ'ē nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ \p \v 32 'Iiⁿ'yāⁿ n'deee n'dáí chí chi'téénu yā nduuvidaamá yā ní 'áámá staava yeⁿ'é yā, 'áámá alma yeⁿ'é nducyaaca yā. Mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛɛ caⁿ'a yā chi yeⁿ'é yā dendu'ū chi vɛɛ yeⁿ'é yā ti nducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ ní yeⁿ'ē nducyááca yā. \v 33 Apóstoles chi dichó'ó Ndyuūs ngaⁿ'á yā nduudu cuaacu ndúúcū poder ch'ɛɛtɛ yeⁿ'ē Señor Jesús chi nadacuéeⁿ yā yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā. Níícú favor ch'ɛɛtɛ taavi cá yeⁿ'é Dendyuūs cánéé nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 34 Mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛɛ ngii 'vaachí yā. Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi vɛ́ɛ́ yeⁿ'ē chiidá yā chí yeⁿ'e yā ndúúcū dendu'u yeⁿ'é yā ín'diicuí yā. Ní ndɛ́ɛ yā chi ndāāca yā chi n'diicui yā chiiⁿ. \v 35 Ní 'neeⁿ yā na ca'a apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. Ní nga'á yā ca'áámá 'iiⁿ'yāⁿ tuunu tuunu ca ngii 'vaachí 'iiⁿ'yāⁿ. \v 36 Tuu'mi ní José, ní 'iiⁿ'yāⁿ chi s'neeⁿ apóstoles chi duuchi Bernabé (chi neⁿ'e caaⁿ'maⁿ, 'Iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a 'viich'ɛɛtíínūuⁿ). José miiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndaata yeⁿ'e levita ní ch'iindiyáaⁿ yā na isla Chipre. \v 37 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ vɛ́ɛ́ 'áámá vaadī ngua'aá yeⁿ'é yā. N'diicui yā ní ndɛ́ɛ yā tuumi yeⁿ'ē miiⁿ, ní s'néeⁿ yā na ca'a apóstoles chi dichó'ó Ndyuūs. \c 5 \s1 Ananías ndúúcū Safira \p \v 1 Vɛ́ɛ́ 'áámá saⁿ'ā chi nduuvi sa Ananías ndúúcū Safira n'daataá yeⁿ'ē sa chi n'diicui sá 'áámá vaadī ngua'aá yeⁿ'ē sa. \v 2 Nguɛ́ɛ́ tanducuéⁿ'ē tuumi chi sta'a sa yeⁿ'e yáⁿ'āa ndɛɛ sa, ní n'daatáá yeⁿ'ē sa chicadíínúúⁿ tá chuū. Saⁿ'ā miiⁿ ní 'tɛ́ɛ́ nūu ndɛ́ɛ sa chi 'neeⁿ sa na ca'ā apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. \v 3 Tuu'mí ngaⁿ'ā Pedro miiⁿ: Díí, Ananías, ¿dɛ'ɛ̄ cuuví chi yááⁿn'guiinūuⁿ chistaⁿ'a sa na staavá yeⁿ'ē di, ní nguɛ́ɛ́ caⁿ'a cuaacú dí nanááⁿ Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs, ní nguɛ́ɛ́ ndɛ́ɛ di tanducuéⁿ'ē tuumī yeⁿ'ē yáⁿ'āa miiⁿ? \v 4 'Naaⁿ chi cánéé ta'ā di, ¿'áá nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē di? Ni taachi 'āā n'dīīcuī di, ¿'áá nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē di dendu'ū? ¿Dɛ'ɛ cúúví chí chi'neeⁿ di na staava yeⁿ'ē di? Nguɛ́ɛ́ caⁿ'a di nduudu yaadi miiⁿ ná saⁿ'ā iⁿ'yeeⁿdí 'cūū naati nanááⁿ Dendyuūs. \p \v 5 Taachi Ananías ch'iindiveeⁿ sa nduudú 'cūū sndɛɛvɛ sá ní ch'iī sa. Ní nducyááca yā chi ch'iindiveéⁿ yā chuū dii'yā taaví yā chiī. \v 6 Ní saⁿ'ā da'cáiyāa chi s'nééⁿ miiⁿ nadicuéeⁿ sa 'iiⁿ'yāⁿ, ní ch'ɛɛcu sa tíínūuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ, ní tun'dáa sa 'iiⁿ'yāⁿ chuva'āī. Ní ch'iichi sá 'iiⁿ'yāⁿ na panteón. \p \v 7 Cho'ōo tan'dúúcā 'iiⁿnūⁿ hora chi ndáā n'daataá yeⁿ'ē sa chɛɛti yaācū. Táⁿ'a 'cūū ní nguɛ́ɛ́ deenū tá dɛ'ɛ̄ chi chiī. \v 8 Tuu'mi ní Pedro ngaⁿ'a sa ngii sa táⁿ'ā: Cuuvi di 'úú, ¿'áá n'deēe tuumí sta'a di yeⁿ'e yáⁿ'āa miiⁿ chí n'diicui sa? Ní tá miiⁿ ní caⁿ'a tá: 'Tíícā. \v 9 Pedro miiⁿ ngaⁿ'a sa ngii sa táⁿ'ā: ¿Dɛ'ɛ̄ cáávā chi diiⁿ di ndúúcū isaⁿ'a yeⁿ'ē di chi chinnche'ei dí Espíritu yeⁿ'e Señor 'iivú Ndyuūs? N'diichí dí. 'Iiⁿ'yāⁿ chi cheⁿ'e chí n'guuchi isaⁿ'ā yeⁿ'ē di sneé yā cheendi yaācū ní canéé chí tun'dáa ntúuⁿ yā dii. \v 10 Tuu'mi ní chi nndɛɛvɛ́ túūⁿ tá 'cūū na ca'a Pedro ní ch'iī tá. Taachi ndáa saⁿ'ā s'eeⁿ yáacū ní nndaaca sa táⁿ'a 'āā n'dii ntúūⁿ tá. Ní tun'dáa nī ntúūⁿ saⁿ'ā da'caiyāa s'eeⁿ táⁿ'ā. Ní ch'iichi sa táⁿ'ā niiⁿnuúⁿ ná yáinyāⁿ yeⁿ'ē saⁿ'a yeⁿ'ē tá. \v 11 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáacū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iindiveéⁿ yā chuū neené dii'yá yā chiī. \s1 N'deee taaví señal s'eeⁿ ndúúcū vaadī n'giinu s'eeⁿ \p \v 12 Cáávā ta'a apóstoles neené n'deee nááⁿ señales ndúúcū vaadī n'giinu s'eeⁿ diíⁿ yā na yáāⁿ miiⁿ. Ní nducyáácá yā 'áámá nduuvidaamá yā corredor chi nguuvi Salomón yeⁿ'e yaācū templo yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 13 'Iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ nduuvidaamá yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáacū 'va'á yā chi nduuvidāāma yā nduucú yā. Naati 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ diiⁿ yā honrar 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáacū. \v 14 'Iiⁿ'yāⁿ chi i'téénú Señor 'iivú Ndyuūs chi 'yaaⁿ cá yā tan'dúúcā chi 'yaaⁿ sáⁿ'ā 'tiicá ntúūⁿ n'daataá; \v 15 tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi ngííta miiⁿ cyuuni. Ní sn'duú yā 'iiⁿ'yāⁿ na cama, ní sn'duú yā 'iiⁿ'yāⁿ na colchones, ti taachi cho'o Pedro miiⁿ ní 'aa cunee 'cuutií yeⁿ'ē Pedro miiⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'ē 'áámá chɛɛ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 16 Níícú 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ na niiⁿnuúⁿ mííⁿ neené 'yáaⁿ yā ndaá yā yáāⁿ Jerusalén ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ngiítā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chí sta'ā 'yúúné chí nguɛ́ɛ́ n'dāācā yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ. Nducyáácá yā nduuva yeⁿ'é yā. \s1 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ can'dáa yā chi n'nuuⁿ cá'ai yā Pedro ndúúcū Juan \p \v 17 Tuu'mi ní chiiduú ch'ɛɛtɛ ca yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā ndúúcu yā chi yeⁿ'ē saduceo s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā chi nduuchi 'iiⁿ'yāⁿ nguaaⁿ tináⁿ'ā diíⁿ yā contra yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní diíⁿ ngueé yā. \v 18 Ní sta'á yā apóstoles chi dichó'ó Ndyuūs ní s'nuúⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ vácūū yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. \v 19 Naati 'áámá ángel yeⁿ'e Señor 'iivú Dendyuūs miiⁿ ní nn'guaaⁿ yā cheendi vácūū miiⁿ n'gaaⁿ, ní tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní caⁿ'a yā: \v 20 Cunaⁿ'á nī, ní 'cueetíndií nī na yáacū templo ní caa'maⁿ nī tanducuéⁿ'ē nduudu yeⁿ'e vida ngaí 'cūū nanááⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ miiⁿ. \p \v 21 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū ní sndaa yā yaācū templo miiⁿ tyaaⁿ tyaaⁿ ní ca'cueeⁿ yā. 'Naaⁿ chi snée yā chɛɛti yaācū miiⁿ ní nduuvidáámá chiiduú ch'ɛɛtɛ ca yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snéé nduucú yā. Ní 'cai yā 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ ndicúū yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel. Ní dichó'o yā soldado s'eeⁿ chi caⁿ'ā sa na vácūū chí canguái sa 'iiⁿ'yāⁿ. \v 22 Taachi ndáā soldado s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ indaāca sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ vácūū tuu'mi ní nguɛɛcundíi sa ní yaa'vi sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 23 Ní ngaⁿ'ā sa: Cuaacu nííⁿnyúⁿ taachí ndaá 'nū, ní nduudí vácūū ní canéé candado, ní 'iiⁿ'yāⁿ chi snéé cuidado vácūū snéé yā cheendi vácūū. Taachí nan'guaaⁿ 'nū mííⁿ, mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ yā chɛɛti vácūū miiⁿ. \v 24 Taachi chiiduú ch'ɛɛtɛ́ ca yeⁿ'e Israel miiⁿ ndúúcū soldado ndíítiiⁿ yeⁿ'e soldado s'eeⁿ chi idiiⁿ cuidado yaācū templo miiⁿ ndúúcū chiiduú n'gɛɛtɛ ch'iindiveéⁿ yā nduudu 'cūū, nééné nadacadíínuuⁿ yā chi chiī chuū. \v 25 Naati 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ ndaá yā ní chií yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chuū: Cun'diichí nī, sáⁿ'ā chi s'nuúⁿ nī vácūū miiⁿ yáacū templo snúuⁿ sa. Ní ngi'cuéeⁿ sa 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ. \p \v 26 Tuu'mi ní cueⁿ'ē soldado ndíí tiīiⁿ yeⁿ'e soldado s'eeⁿ chi diiⁿ cuidado yeⁿ'ē yáacū ndúúcū soldado s'eeⁿ ní nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī caa'va chi nguái yā saⁿ'ā, ti 'va'á yā chí cuíítuūu 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. \v 27 Taachi ndɛ́ɛ yā saⁿ'ā s'eeⁿ ní diíⁿ yā presentar saⁿ'ā s'eeⁿ nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'e yeⁿ'e concilio tuu'mi ní chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e Israel miiⁿ ntiinguunéeⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ. \p \v 28 Ní ngaⁿ'a yā saⁿ'ā s'eeⁿ: ¿'Áá nguɛ́ɛ́ caⁿ'a 'nū chii 'nū diituú ndís'tiī chi nguɛ́ɛ́ ca'cueéⁿ nī yeⁿ'e Jesús? Maaⁿ ní 'āā dicutúu ntúuⁿ nī na yáāⁿ Jerusalén ndúúcu nduudu náⁿ'á yeⁿ'é nī. Ní neⁿ'e cu'neéⁿ nī nuuⁿndi nús'uu ndúúcū nuuⁿndi yeⁿ'ē vaadī n'gii yeⁿ'ē sáⁿ'a 'cūū. \v 29 Nanguɛɛcútaⁿ'ā Pedro ndúúcū apóstoles ní caⁿ'a yā: Canee chi diíⁿ 'nū o cu'téénu 'nū yeⁿ'é Dendyuūs vmnááⁿ vmnaaⁿ chi 'cuiinu ní cu'téénu 'nū yeⁿ'é saⁿ'ā iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \v 30 Dendyuūs yeⁿ'ē chiida yú nadācuéeⁿ yā Jesús. Ní ndís'tiī ní ch'iiⁿ'núⁿ nī 'iiⁿ'yāⁿ ní dicuái nī 'iiⁿ'yāⁿ ná 'áámá yáⁿ'á. \v 31 Ndyuūs nadicuéeⁿ yā Jesús lado yeⁿ'e honor. Ní chi'nééⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ chí ch'ɛɛtɛ ní Salvador chi nadach'ɛɛcu Jesús 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é yā. Ní chuū ní cáávā chí Jesús ca'a yā 'iiⁿ'yāⁿ Israel chi cuuvi ndaacadáámí yā yeⁿ'ē nuuⁿndí yeⁿ'e yā. Níícú Dendyuūs nadach'ɛɛcú yā nuuⁿndi yeⁿ'é yā. \v 32 Níícú nús'uū ní testigo 'nū yeⁿ'é yā yeⁿ'e cosa 'cūū ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. Dendyuūs miiⁿ ca'a yā Espíritu N'dai miiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iindiveéⁿ yā yeⁿ'é yā. \p \v 33 Taachí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ch'iindiveéⁿ yā chuū neené nduuvi taáⁿ yā ní neⁿ'e 'caaⁿ'núⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 34 Tuu'mi ní nguaaⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'e concilio ncueeⁿ 'áámá saⁿ'ā yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ fariseo s'eeⁿ chi nguuvi sa Gamaliel, chi saⁿ'ā chi déénú taavi yeⁿ'ē ley. Saⁿ'ā miiⁿ 'áámá sá chi neené induuví 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ sáⁿ'ā. Caⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ sa chi can'daa apóstoles chi dichó'ó Ndyuūs chuva'ai miiⁿ 'áámá rato 'lííⁿ. \v 35 Tuu'mi ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī, 'iiⁿ'yāⁿ Israel, cuin'dííchí nī chi diíⁿ nī ndúúcū sáⁿ'a s'eeⁿ. \v 36 Caati nguuvi chí 'āā chó'ōo nācueeⁿ saⁿ'ā chi nguuvi Teudas chi caⁿ'a sá 'iiⁿ'yāⁿ chí 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ ch'ɛɛtɛ. Ní nduuvidaamá 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū saⁿ'ā miiⁿ tan'dúúcā cuuⁿ ciento 'iiⁿ'yāⁿ. Sáⁿ'a 'cūū ní ch'iī sa, ní 'iiⁿ'yāⁿ chí ch'iindiveéⁿ yā yeⁿ'ē sa, tuunu tuunu ca na vaacú yā cuináⁿ'a yā. Mar 'áámá yā 'āā ntɛ́ɛ́ ch'ɛɛtinée yā. \v 37 Chó'oo chúū ní nācueeⁿ Judas, saⁿ'ā yeⁿ'ē yáⁿ'āa Galilea taachí nduūvī duuchɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ. Ní neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ n'dáa yā saⁿ'ā. Saⁿ'ā miiⁿ ní ch'ii ntúuⁿ sa ní nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iindiveéⁿ yā cueⁿ'e 'múúⁿ cueⁿ'e miiⁿ yā. \v 38 Maaⁿ ní ngaⁿ'á ngii ndís'tiī: Cuvíiⁿ nī yeⁿ'ē sáⁿ'ā s'eeⁿ. Ní 'āā snée ra sa ti ndúúti chi consejo 'cūū o ntiiⁿnyuⁿ 'cūū yeⁿ'e saⁿ'ā iⁿ'yeeⁿdí 'cūū tuu'mi ní nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ dichíí'vɛ̄. \v 39 Nguɛ́ɛ́ cuuvi diíⁿ nī chí nadituuví nī chuū ndúúti chí yeⁿ'e Dendyuūs ní nguɛ́ɛ́ diíⁿ nī chí cuuví cuuⁿ'máⁿ nī ndúúcū Dendyuūs. \p \v 40 Canee yiinú yā chi caⁿ'a sa. Ní 'cai yā apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs ní cheⁿ'é yā saⁿ'ā s'eeⁿ. Ní yaa'vi yuudu yā saⁿ'ā s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ sa yeⁿ'e Jesús miiⁿ. Ní n'dɛɛchí yā saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 41 Saⁿ'ā s'eeⁿ ní nan'dáa sa nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ concilio s'eeⁿ, ní yeenú taaví sa caati Dendyuūs 'cuúⁿ yā chi ch'ɛɛnu sa chiī cucáávā Jesús. \v 42 Nguɛ́ɛ́ i'neeⁿ naaⁿ yā chi ndii ngi'cueeⁿ yā, ní ngaⁿ'a yā yeⁿ'e Jesucristo miiⁿ chɛɛti yáacū templo ndúúcū ná vaacú 'iiⁿ'yāⁿ nguuvi nguuvi. \c 6 \s1 Diíⁿ yā votar ndɛɛ̄chɛ̄ sáⁿ'ā diáconos \p \v 1 Nguuvi miiⁿ chi'yááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Jesús. Ch'iindiveéⁿ yā nduudú vaadī caa'va nguáaⁿ yā. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi griego yā caⁿ'a yā chí 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ diíⁿ yā cuenta ndii nguɛɛ ca'á yā nguuvi nguuvi n'dáátaa nguá'aā chi cuta'ā tá chɛɛ̄ chi che'ē tá. \v 2 Tuu'mi ní ndiichúúví apóstoles nadidaama yā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā Jesús, ní caⁿ'a yā: Nguɛ́ɛ́ n'daacā chí cu'neeⁿ 'nū chi caaⁿ'máⁿ 'nū yeⁿ'ē nduudu yeⁿ'e Dendyuūs ní ca'á 'nū chi che'é 'iiⁿ'yāⁿ. \v 3 Ndís'tiī hermanos, in'nuúⁿ nī nguaaⁿ s'uuúⁿ ndɛɛ̄chɛ̄ saⁿ'ā chi n'daacā vida yeⁿ'e yā ní chi diītú yā ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs ndúúcū vaadī cadíínūuⁿ. Saⁿ'ā s'eeⁿ ca'ā yú ntííⁿnyúⁿ 'cūū saⁿ'ā. \v 4 Ní nús'uū 'cuɛɛtinée 'nū caaⁿ'maⁿngua'á 'nū ní 'cuɛɛtinée 'nū lado yeⁿ'ē chi caaⁿ'máⁿ 'nū nduudu yeⁿ'e Dendyuūs. \p \v 5 Nducyáácá yā ní canee yiinú yā chuū. Ní diíⁿ yā votar Esteban saⁿ'ā chi i'teenu taavi ní ndiituú ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs, ndúúcū Felipe, ndúúcū Prócoro, ndúúcū Nicanor, ndúúcū Timón, ndúúcū Parmenas, ndúúcū Nicolás 'aama chi i'teenu yeⁿ'e yáāⁿ Antioquía ní maaⁿ ní 'āā saⁿ'ā Israel. \v 6 Nducyaacá yā chi'néeⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ ní cueⁿ'e sa nanááⁿ apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. Ní cuayííví chi caⁿ'angua'á yā tuu'mi ní sn'dúu yā ta'á yā vmnááⁿ yeⁿ'e saⁿ'ā s'eeⁿ cáávā ntiiⁿnyūⁿ chí ca'a yā saⁿ'ā. \p \v 7 Níícú chiī 'yaāⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chí chi'teenú yā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ. Ní 'iicu 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí i'teenú yā Jesús neené chii 'yaaⁿ taaví sá ná yáāⁿ Jerusalén. Neené 'yáāⁿ chiiduú s'úúⁿ yeⁿ'ē Israel chi'téénu yā tan'dúúcā chi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi'téénu yā. \s1 Sta'á yā Esteban \p \v 8 Esteban miiⁿ ní 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi i'teenú taavi yā níícú chi diitú yā ndúúcū poder. Ní neene n'gɛɛtɛ vaadī n'giinu ndúúcū señales diíⁿ yā nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ. \v 9 Tuu'mi ní tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'á yā yaacū sinagoga yeⁿ'e yáāⁿ yeⁿ'e yā 'iiⁿ'yāⁿ chi nguuvi Libertos, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Cirene, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Alejandría, ndúúcū dendu'ū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Cilicia, ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Asia, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ch'ɛɛcu cheendí yā ndúúcū Esteban. \v 10 Naati nguɛ́ɛ́ chi chɛɛ́ yā ndúúcū Esteban cáávā vaadī deenu yeⁿ'é yā ndúúcū chii Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs caⁿ'a chi caaⁿ'maⁿ Esteban. \v 11 Tuu'mi ní n'de'ei n'de'ei caⁿ'a yā chii yā náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi caaⁿ'máⁿ yā chi 'āā n'giindiveéⁿ yā chi Esteban miiⁿ caⁿ'a yuudú yā contra Moisés ndúúcū Dendyuūs. \v 12 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní chicadiinuuⁿ yā chi nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ ní nééné ch'ɛɛcu cheendí yā ní ndástaⁿ'a vaadī cadiinúúⁿ yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ ndicúū ndúúcū maestros yeⁿ'e ley. Ní nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndaacá yā Esteban, ní sta'á yā 'iiⁿ'yāⁿ, ní ndɛ́ɛ yā nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē concilio. \v 13 Ní 'nēeⁿ yā testigos chí ngaⁿ'a nduudu yaadi ní ngaⁿ'a sa: Esteban 'cūū ní nguɛ́ɛ́ í'nēēⁿnaaⁿ sa chí ngaⁿ'a taaⁿ sá yeⁿ'e lugar 'cūū yeⁿ'é Dendyuūs ní contra yeⁿ'e ley. \v 14 N'giindiveéⁿ 'nū chi ngaⁿ'a sa chi Jesús miiⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret nadatuuví yā lugar 'cūū ní n̄'daáⁿ yā costumbre chi teē Moisés s'uūúⁿ. \p \v 15 Tuu'mi ní nducyaacá 'iiⁿntyéⁿ'ē concilio vɛɛtɛ́ yā ní n'diichí yā saⁿ'ā miiⁿ. N'diichí yā naaⁿ sa tan'dúúcā naaⁿ ángel chi saⁿ'ā yeⁿ'e va'ai chɛɛti nguuvi chi diiⁿ ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'é Ndyuūs. \c 7 \s1 Esteban caⁿ'á yā yeⁿ'ē maáⁿ yā nī ch'iī yā \p \v 1 Tuu'mi ní ngaⁿ'ā chiiduú ch'ɛɛtɛ cá miiⁿ yeⁿ'ē Israel: ¿'Áá 'tíícā chuū? \v 2 Ní Esteban miiⁿ ní ngaⁿ'ā sa: Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í ndúúcū chiida yú s'tiī, 'caandiveéⁿ nī yeⁿ'ē 'úú: Chiida yú Abraham n'diīchí yā Ndyuūs chi dɛɛvɛ taavi ca taachi canée yā na yáⁿ'āa Mesopotamia taachí 'āā cuɛ́ɛ́ cuneé yā na yáāⁿ Harán. \v 3 Ní Ndyuūs caⁿ'a yā chiī yā 'iiⁿ'yāⁿ: Can'dáa di yeⁿ'ē yáāⁿ vaacú di ndúúcū yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē di, ní cuchii di na yáⁿ'āa chi 'cuuⁿ'míⁿ dii. \v 4 Tuu'mi ní Abraham miiⁿ nan'dáa yā yeⁿ'ē ná yáⁿ'āa yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Caldea ní canée yā na yáāⁿ Harán. Cuayiivi chi ch'iī chiidá yā, tuu'mi ní Ndyuūs nadachó'o yā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ná yáⁿ'āa 'cúū naachi snée ndís'tiī maaⁿ. \v 5 Tiempo miiⁿ Ndyuūs nguɛ́ɛ́ ca'a yā Abraham dɛ'ɛ̄ vɛɛ chi cuuvi yeⁿ'é yā yeⁿ'e na yáⁿ'āa miiⁿ, mar 'aama naachi 'canca'á yā naati caⁿ'a Ndyuūs chi ca'á yā cuayiivi yáⁿ'āa 'cúū chi yeⁿ'ē Abraham, ní yeⁿ'ē daiyá yā chi cuchiīca ndíí cuayiivi ca taachi 'āā cuɛ́ɛ́ daiya yā. \v 6 Ní Ndyuūs ní 'túúcā caⁿ'a yā chii yā: Daiyá nī chi cuchiī ní 'iiⁿ'yāⁿ chi snúúⁿ yúúní caⁿ'á yā yáāⁿ vaacú 'iiⁿ'yāⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ yáⁿ'āa miiⁿ ní cuta'á yā daiyá yā chi dichíí'vɛ 'iiⁿ'yāⁿ yáⁿ'āa miiⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ yáⁿ'āa miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ n'daacā ti 'cueenu yā cuuvi chɛɛti cuūuⁿ ciento nduūyū. \v 7 Tuu'mí caⁿ'a Ndyuūs: 'Úú ca'á castigo 'iiⁿ'yāⁿ na yáⁿ'āa chi cuuví yā mozos yeⁿ'e yáⁿ'āa miiⁿ. Ní cuayiivi chi chó'oo chúū, ní nan'dáa yā. Níícú cu'téénu yā 'úú na lugar 'cūū ní diíⁿ yā chɛɛ̄ chi neⁿ'é. \v 8 Ní Ndyuūs diíⁿ yā 'áámá compromiso yeⁿ'ē circuncisión ndúúcū Abraham. Circuncisión miiⁿ 'áámá señal chi 'caacá yā na cuerpo. Ní Abraham miiⁿ vɛ́ɛ́ daiyá yā chi nguuvi Isaac, ní diíⁿ yā circuncidar daiyá yā Isaac nguuvi chi niiní nguuvi sa. 'Tiicá ntúūⁿ Isaac ndúúcū daiyá yā Jacob, ní Jacob ndúúcū ndichúúvi daiyá yā chi saⁿ'ā patriarcas chi chiida yú s'eeⁿ. \p \v 9 Ní chiida yú s'eeⁿ chinn'gueé yā yeⁿ'e 'díínu yā José. Ní n'diicui yā 'díínu yā José miiⁿ na 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Egipto. Ní cueⁿ'ē José na yáⁿ'āa Egipto naati Dendyuūs canée yā ndúúcu yā. \v 10 Dendyuūs nadanguáⁿ'ai yā saⁿ'ā yeⁿ'e tanducueⁿ'ē chi ch'eēnu sa chiī na yáⁿ'āa Egipto. Ní Dendyuūs diíⁿ yā chi rey Faraón yeⁿ'e yáⁿ'āa Egipto n'diichí yā José chí saⁿ'ā n'dai ní saⁿ'ā chi déénu taavi ndúúcū taanduvɛ́ɛ́ vaadī deenu chí ca'a Dendyuūs. Ní cucáávā chuū rey Faraón chi'neeⁿ yā José lado yeⁿ'e gobernador nanááⁿ yeⁿ'ē yán'āa Egipto ndúúcū taanduvɛ́ɛ́ chi vɛ́ɛ́ na vaacú yā. \p \v 11 Ndaā cuiicú ní nuuⁿmáⁿ na yáⁿ'āa Egipto ndúúcū yáⁿ'āa Canaán, ní nch'eenu n'dáí yā chii. Chiida yú s'eeⁿ ní nguɛ́ɛ́ índaāca yā chi che'e yā. \v 12 Taachí ch'iindiveeⁿ Jacob miiⁿ chi vɛ́ɛ́ trigo ná yáⁿ'āa Egipto, dichó'o yā daiyá yā chi chiida yú s'eeⁿ ndíí vmnááⁿ vmnaaⁿ ní cueⁿ'é yā 'áámá viaje. \v 13 Ndiichi ndii 'úúví viaje ntiinaaⁿ sá chi José miiⁿ ní 'diīnū sa cáávā chi José ch'iⁿ'i maāⁿ sa chi 'diīnū sa. Tuu'mi ní rey Faraón miiⁿ ní n'diichí yā ti 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē José saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 14 José miiⁿ ní diiⁿ sa chí ndaā chiidá sa Jacob ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa. 'Iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa ní ngii yā 'iiⁿnūⁿ ngɛɛcu ndítiiⁿ'yu yā. \v 15 'Tíícā cueⁿ'e Jacob na yáⁿ'āa Egipto naachí ch'īí yā ndúúcū chiida yú s'eeⁿ. \v 16 Ní cuerpo yeⁿ'ē tináⁿ'ā s'eeⁿ candɛ́ɛ yā 'iiⁿ'yāⁿ na yáāⁿ Siquem ní ch'iichí yā 'iiⁿ'yāⁿ na yáinyāⁿ chi caī Abraham. Abraham miiⁿ ní ndúúcū túumī yeⁿ'é yā caī yā yáⁿ'āa miiⁿ na yáāⁿ Siquem yeⁿ'ē daiya saⁿ'ā s'eeⁿ Hamor yeⁿ'ē yáāⁿ Siquem miiⁿ. \p \v 17 Ní taachi 'āā snee niiⁿnuúⁿ nguuví chi Dendyuūs diíⁿ yā chi cā'a yā chii yā Abraham, ch'iitá 'iiⁿ'yāⁿ Israel ní chiī 'yáaⁿ yā na yáⁿ'āa Egipto. \v 18 Ní nducueēeⁿ táámá rey na yáⁿ'āa Egipto chi nguɛ́ɛ́ in'diichí yā José. \v 19 Ní rey miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ n'daacā diíⁿ sa ndúúcū ndaata yeⁿ'e yú ndúúcū chiida yú s'eeⁿ. Ní chí cu'neeⁿ sa daiyá yā na peligro chi 'cuūvī. Ní nguɛ́ɛ́ cuuvi 'yáaⁿ yā. \v 20 Tiempo miiⁿ ní ch'iindiyáāⁿ Moisés, ní Ndyuūs n'diichí yā saⁿ'ā 'lííⁿ chi n'daacā sa. Ch'iita sá na vaacu chiida sa 'iiⁿnuⁿ 'iiyū taaví yā saⁿ'ā. \v 21 Ní taachí chiida Moisés chi cu'néeⁿ yā saⁿ'a 'lííⁿ na peligro chi 'cuūvī sa, tuu'mi ní táⁿ'ā 'díí daiya rey Faraón chinguaī tá saⁿ'ā 'lííⁿ ní taavī tá saⁿ'ā tan'dúúcā 'áámá daiya tá. \v 22 Ní Moisés miiⁿ ní ch'eēⁿ sa yeⁿ'ē taanduvɛ́ɛ́ vaadī deenu yeⁿ'ē yáⁿ'āa Egipto. Ní diītinú taavi sa ndúúcū nduudu yeⁿ'ē sa ndúúcū ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē sa. \p \v 23 Taachi chii sá 'uuvi ngɛɛcu ndúuyū, nacádiinuuⁿ sa na staava yeⁿ'ē sa chi caⁿ'a sa n'diichi sa 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa chi saⁿ'ā Israel miiⁿ. \v 24 Taachí n'diichí yā 'áámá saⁿ'a yeⁿ'ē yáⁿ'āa Egipto chi nguɛɛ n'daacā idiiⁿ sa ndúúcū 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē ndaata yeⁿ'é yā, Moisés miiⁿ ní diíⁿ yā nadanguáⁿ'ai yā 'iiⁿ'yāⁿ. Ní ch'eⁿ'e ca yā ní 'nuūcá'ai yā saⁿ'ā Egipto 'cūū ní ch'iī sa. \v 25 Moisés miiⁿ nacadíínuuⁿ sa chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa tuumicadiinúúⁿ yā chi Dendyuūs caⁿ'á yā ca'a yā libertad 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ cáávā ta'ā sa. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní nguɛ́ɛ́ tuumicadiinúúⁿ yā chi 'tíícā. \v 26 Táámá nguuvi miiⁿ ní Moisés cueⁿ'ē sa naachí nguⁿ'u 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa. Neⁿ'e sa chi ntun'dáá n'dai yā ndúúcū paz. Ní ngaⁿ'a sa ngiī sa 'iiⁿ'yāⁿ: Ndís'tiī saⁿ'ā 'diinú, nguɛ́ɛ́ 'cuuⁿ'máⁿ nī, ¿dɛ'ɛ̄ cáávā chi nguⁿ'u nī ndúúcū vi'ī? \v 27 'Áámá saⁿ'ā Israel chí n'geⁿ'e ví'ī miiⁿ chingúúⁿ ndaā sa Moisés ní nadivíi sa 'iiⁿ'yāⁿ 'áámá lado ní ngaⁿ'a sá ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ: ¿Du'ú s'neeⁿ n'diī tan'dúúcā 'iiⁿntyéⁿ'ē o juez nanááⁿ nús'uū? \v 28 ¿'Áá neⁿ'é nī 'caāⁿ'nuⁿ nī 'úú tan'dúúcā chi ch'iīⁿ'nuⁿ nī saⁿ'ā yeⁿ'e yáⁿ'āa Egipto 'iicu? \v 29 Tááchí Moisés ch'iindiveéⁿ yā nduudú 'cūū, chéénu yā ní chindaa sa na yáⁿ'āa Madián. Cánéé yā tan'dúúcā 'áámá sáⁿ'ā canuuⁿ yúúní. Ní ch'iīndī na 'uūvī daiyá yā. \p \v 30 Cho'ōo 'úúvi ngɛɛcu ndúuyū, ni 'áámá ángel che'enaáⁿ yā yeⁿ'ē Moisés ní 'cai yā 'iiⁿ'yāⁿ naachi ngiichi yaⁿ'a 'lííⁿ na yiīcū 'lííⁿ chi nguuvi Sinaí. \v 31 Moisés miiⁿ n'diichí yā ní cueⁿ'ē yíínu yā yeⁿ'ē chi n'diichi yā miiⁿ. Ndaa niiⁿnúⁿ yā chi cuuvi n'diichi yā. Saⁿ'ā miiⁿ ch'iindiveéⁿ yā nduudu yeⁿ'ē Dendyuūs miiⁿ chi ngaⁿ'ā: \v 32 'Úú Ndyuūs yeⁿ'ē chiidá nī s'eeⁿ, Ndyuūs yeⁿ'ē Abraham, Ndyuūs yeⁿ'e Isaac, ní Ndyuūs yeⁿ'e Jacob. Moisés miiⁿ ní nééné dii'yá yā chiī ndíí 'āā ntɛ́ɛ́ nēⁿ'e yā n'diichi yā. \v 33 Ní caⁿ'a Señor Ndyuūs chii yā 'iiⁿ'yāⁿ: Tun'dáá ca'a di ndaacuú yeⁿ'ē di caati naachi canéé dí chíí chééndiī di nanááⁿ Dendyuūs. \v 34 Cuaacu nííⁿnyuⁿ chí n'diīchí chi ch'eēnu taavi chiī 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'é chi snée yā yáⁿ'āa Egipto. N'giindiveéⁿ chi n'gai ya'áí yā. Ní caⁿ'á chi nadinguaⁿ'áí 'iiⁿ'yāⁿ. Maaⁿ ní cuchíi di. 'Úú dicho'ó dii na yáⁿ'āa Egipto. \p \v 35 Moisés miiⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ chi saⁿ'a diiⁿ sa chi cheenú yā chuva'āī yáⁿ'āa miiⁿ taachi caⁿ'a sa: ¿Dú'ū s'neeⁿ n'diī tan'dúúcā 'iiⁿntyéⁿ'e o juez? Maaⁿ ní Moisés miiⁿ Ndyuūs dichó'o yā chi cuuví yā saⁿ'a ntyéⁿ'ē, ní nadinguáⁿ'ai yā 'iiⁿ'yāⁿ. Dendyuūs diiⁿ yā chi canéé Moisés ndúúcū nduudu yeⁿ'é yā cucáávā ángel chí che'enaáⁿ yā yeⁿ'e Moisés na yáⁿ'á 'lííⁿ. \v 36 Moisés cuayiivi taachi diíⁿ yā vaadī n'gíínú ndúúcū señales na yáⁿ'āa Egipto, na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā chi nguuvi Cuá'ā, ní na yáⁿ'āa cuuⁿmáⁿ chɛɛti 'uuvi ngɛɛcu ndúuyū, ní tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 37 Moisés miiⁿ chiiⁿ chi ngāⁿ'a yā ngíi yā 'iiⁿ'yāⁿ Israel: Señor Dendyuūs yeⁿ'ē yú caⁿ'á yā s'neéⁿ yā profeta chi caaⁿ'maⁿ nduudu yeⁿ'é yā nguaaⁿ vi'ī yú. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ tan'dúúcā 'úú. Ní 'caandiveéⁿ nī yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ profeta miiⁿ. \v 38 Sáⁿ'a 'cūū Moisés 'cūū chí canee sa naati nduuvidaamá yā na yáⁿ'āa cuūⁿmáⁿ ndúúcū ángel chi yaa'vi yā saⁿ'ā na yiīcū chi nguuvi Sinaí, ní canee sa ndúúcū chiida yú. Ní Dendyuūs ca'á yā nduudu yeⁿ'ē vida chi tee sa s'uuúⁿ. \v 39 Chiida yú ní nguɛ́ɛ́ ch'iindiveéⁿ yā yeⁿ'ē Moisés miiⁿ ní chi'neéⁿ yā saⁿ'ā 'áámá lado, ní divíi yā vaanicadíínuuⁿ yeⁿ'e yā, ní neⁿ'é yā nanguɛɛcúndíi yā yáⁿ'āa Egipto. \v 40 Ní caⁿ'á yā chii yā Aarón 'iiⁿ'yāⁿ chi chiida yú: Din'dái nī nús'uu dendyuūs s'eeⁿ chi cuuvi caⁿ'a yā vmnááⁿ yeⁿ'e yú caati Moisés 'cūū chi tun'dáa sa nús'uu yeⁿ'ē yáⁿ'āa Egipto, nguɛ́ɛ́ deenu yú dɛ'ɛ̄ chíī ndúúcū sa. \v 41 Tuu'mi ní din'dái yā 'áámá ídolo 'itiindu 'lííⁿ yeⁿ'e 'dííⁿnguāaⁿ chi n'duúⁿ yā 'iiti nátai ní 'caaⁿ'núⁿ yā 'iiti cuūchī 'lííⁿ ní ca'a yā ídolo miiⁿ tan'dúúcā sacrificio. Ní yeenú taaví yā caavā ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē ta'ā saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 42 Níícú Ndyuūs chivíi yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní chi'néeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'teenú yā tanducuéⁿ'ē cosa chi vɛ́ɛ́ nanguuvi tan'dúúcā 'yáⁿ'ā ndúúcū 'iīyū, ndúúcū 'ííⁿnyúⁿ. 'Tíícā canee ngúūⁿ na libro yeⁿ'e Ndyuūs naachi ngúūⁿ profetas: \q1 N'diī 'iiⁿ'yāⁿ Israel miiⁿ, ¿'áá tee nī 'úú 'iiti sacrificio chí 'āā 'nííⁿ'núⁿ nī ndúúcū dendú'ū na yaⁿ'āa cuuⁿmáⁿ chɛɛtí 'uuvi ngɛɛcu ndúuyū? \q1 \v 43 Nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ tee nī 'úú. Candɛ́ɛ nī yaācū tíínūuⁿ yeⁿ'ē ídolo Moloc, ndúúcū 'ííⁿnyúⁿ yeⁿ'e ndyuūs yeⁿ'é nī chi nguuvi Renfán, ndúúcū cosa chuū chííⁿ chi din'dái nī chi cu'téénu nī. Níícú 'úú dichó'ó ndis'tiī táámá lado yeⁿ'e yáⁿ'āa Babilonia. \p \v 44 Chiida yú s'eeⁿ ní canéé yeⁿ'é yā na yáacū tiinūuⁿ yeⁿ'é Ndyuūs chi caⁿ'ā nduucú yā na yáⁿ'āa cuuⁿmáⁿ. Ní caⁿ'a Ndyuūs chīi yā Moisés miiⁿ chí din'dái sa yáácū tiinūuⁿ tan'dúúcā chi n'diichi sa. \v 45 Chííⁿ yáácū tiinūuⁿ miiⁿ ní sta'a chiida yú s'eeⁿ ní candɛ́ɛ yā ndúúcū Josué tiempo miiⁿ taachi sta'á yā yáⁿ'āa yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndaata Israel. Ndyuūs nadacaanú yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yéⁿ'ē ndaata Israel nanááⁿ chiida yú s'eeⁿ. Ní yaācu tíínūuⁿ snee ndúúcu yā ndii nguuvi yeⁿ'ē David miiⁿ. \v 46 David miiⁿ nandaāca sa favor nanááⁿ Dendyuūs ní chiica sa chi din'dái sa yaācū ch'ɛɛtɛ yeⁿ'é Ndyuūs chi i'téénú Jacob miiⁿ. \v 47 Salomón nídin'dái sa yaācū ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e Dendyuūs. \v 48 Naati Ndyuūs chi canée yā na va'ai chɛɛti nguuvi, nguɛ́ɛ́ canée yā na yaācu chi din'dái 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū ta'á yā, ti tan'dúúcā chi ngaⁿ'ā profeta nduudu Dendyuūs tiempo chi chó'ōo: \q1 \v 49 Nángúúví mííⁿ chí tan'dúúcā trono yeⁿ'é, ní yáⁿ'āa miiⁿ ní tan'dúúcā banco yeⁿ'ē ca'á. ¿Dɛ́'ɛ́ va'āī idin'dái dí yeⁿ'é? ngaⁿ'a Señor 'iivú Ndyuūs. O ¿dɛ'ɛ lugar chi ntaavi'tuūnuúⁿ? \q1 \v 50 ¿'Áá nguɛ́ɛ́ 'úú din'daí ndúúcū ta'á tanducuéⁿ'ē dendu'ū? \p \v 51 Chɛ́ɛ́chí tiíⁿ nī ní chɛɛchí staava yeⁿ'é nī ní nduudí veéⁿ nī. Ndís'tiī ní nguɛ́ɛ́ diīⁿ díveéⁿ nī yeⁿ'e Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs cueⁿ'e daāⁿmaⁿ. Tan'dúúcā chiidá nī 'tiicá ntúūⁿ ndís'tiī. \v 52 ¿Du'u profeta chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs chi chiidá nī nguɛ́ɛ́ can'dáa yā chi ya'áí yā 'iiⁿ'yāⁿ? Ní ch'iiⁿ'nuⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'a yā vmnááⁿ vmnaaⁿ chi cuchiī 'iiⁿ'yāⁿ chi n'dai taavi. Ní 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ chi n'dai taavi ndís'tiī ní sta'á nī 'iiⁿ'yāⁿ ni ch'iiⁿ'núⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 53 Ndís'tiī ní sta'á nī ley chí tee ángeles ní nguɛ́ɛ́ diíⁿ nī cumplir. \p \v 54 Taachi ch'iindiveeⁿ saⁿ'ā s'uuⁿ chuū chi caⁿ'a Esteban nduuvi taaⁿ n'dáí sa na staava yeⁿ'e sa ní ndiitunuúⁿ ngé'é 'diiⁿ'yuⁿ sa contra yeⁿ'e Esteban. \v 55 Naati Esteban miiⁿ ndiitu Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs che'enaáⁿ yā nanguuvi ní n'diīchi yā Dendyuūs chi neené ngii 'yáⁿ'ā ní n'diīchi yā Jesús miiⁿ chi canée yā lado yeⁿ'ē honor yeⁿ'e Dendyuūs. \v 56 Tuu'mi ní Esteban caⁿ'a yā: Cuin'dííchí nī, inaáⁿ nanguuvi canda'āī 'íícú Daiyá Dendyuūs canéé lado yeⁿ'e honor yeⁿ'e Dendyuūs. \v 57 Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní 'caī yiicú yā ní n'gaadí yā veéⁿ yā ní tanducuéⁿ'e yā ndaá yā nanááⁿ Esteban. \v 58 Ní tun'dáa yā saⁿ'ā yáāⁿ miiⁿ ní chíítuú yā saⁿ'ā. Ní 'iiⁿ'yāⁿ testigos s'nééⁿ yā cotón ná ca'a 'áámá saⁿ'ā 'dííⁿ chi nguuvi Saulo. \v 59 Tuu'mi ní nga'a yā tuūu Esteban. 'Iicu Esteban miiⁿ ní 'cai sá Ndyuūs ní ngaⁿ'ā sa: Señor Jesús, nánguáí nī espíritu yeⁿ'é. \p \v 60 Chiintii'ya sá ní 'caī yiicu sá: Señor, nguɛ́ɛ́ diiⁿ cuenta nī núúⁿndí 'cūū yeⁿ'ē 'iis'tíī. Ní taachi caⁿ'ā sa chuū, ní ch'iī sa. \c 8 \s1 Saulo diiⁿ sa chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaācū chéénu yā \p \v 1 Ní Saulo miiⁿ canee yiinú sa chi 'cuūvī Esteban miiⁿ. Nguuvi miiⁿ n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ ní nduuvi taáⁿ yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ ná yáacū chi canéé yáāⁿ Jerusalén ni nducyaaca yā chi i'teenu Jesús cueⁿ'ē 'muuⁿ cueⁿ'é miiⁿyā. Chéénu yā cuaaⁿ na yáⁿ'āa Judea ndúúcū yáⁿ'āa Samaria. Dámaaⁿ apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs nguɛɛ chéénu yā. \v 2 Saⁿ'ā s'eeⁿ chi n'dai nanááⁿ Dendyuūs candɛ́ɛ sa Esteban. Ní ch'iichi sá 'iiⁿ'yāⁿ ní chɛɛcu taavi sá yēⁿ'e yā. \v 3 Saulo mííⁿ ní can'dáa sa 'iiⁿ'yāⁿ chí ngeⁿ'e yaācū chi n'nuūⁿ cá'ai sa 'iiⁿ'yāⁿ. Cheⁿ'e sa ndúú va'ai nduu vā'āī ní candɛ́ɛ sa 'iiⁿ'yāⁿ ndíí n'daataá ndíí saⁿ'ā. Ní n'gíi sa 'iiⁿ'yāⁿ vácūū. \s1 Caⁿ'a yā ndúúdú ngai na yáāⁿ Samaria \p \v 4 'Iiⁿ'yāⁿ chi chéenū miiⁿ cheⁿ'é yā nduu yáāⁿ nduu yáāⁿ ní caⁿ'a yā ndúúdú ngai yeⁿ'e Jesucristo chi evangelio. \v 5 Tuu'mi ní Felipe miiⁿ can'dáa sa na yáāⁿ Samaria ní ngaⁿ'a sa yeⁿ'e Cristo. \v 6 Ní nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ ch'iindiveéⁿ niiⁿnyúⁿ yā dɛ'ɛ ndu'ū chi ngaⁿ'ā Felipe miiⁿ. Ch'iindiveéⁿ yā ní inaaⁿ yā señales chiiⁿ idiiⁿ sa. \v 7 Neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chí snée yā ndúúcū 'yúúné chi espíritus chi nguɛɛ n'daacā yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ taachí can'daa 'yúúné na cuerpo yeⁿ'é yā nééné 'cai espíritus. Ní neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū ca'āī chi in'dúuví cuerpo yeⁿ'é yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ ngíícá ní nducyaacá yā nanduūvā yeⁿ'é yā. \v 8 'Iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ miiⁿ ní yeenú taaví yā. \p \v 9 Cánéé 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Simón chi déénu sa magia chi cuaaⁿ vmnaaⁿ neené diiⁿ sa na yáāⁿ miiⁿ. Ní nginnche'ei sá 'iiⁿ'yāⁿ na yáāⁿ Samaria. Ngaⁿ'ā sá ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'ɛɛtɛ sa. \v 10 Chi'neeⁿ veeⁿ ndii n'gaiyáā ndii n'gɛɛtɛ yā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní caⁿ'á yā: Chuū poder ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e Dendyuūs. \p \v 11 Ní s'neeⁿ veéⁿ yā yeⁿ'ē sa ti ndúúcū artes magias yeⁿ'ē sa neené 'nááⁿ chinnche'ei sá 'iiⁿ'yāⁿ. \v 12 Taachi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi'téénu yā yeⁿ'ē Felipe miiⁿ chi ngaⁿ'á yā ndúúdú ngai yeⁿ'e chi Ndyuūs ngaⁿ'á yā ntiiⁿnyuⁿ ní yeⁿ'ē ndúúdu ngaī yeⁿ'e Jesucristo miiⁿ, tuu'mí chɛɛ̄dinúuⁿnīⁿ ndii n'daataá ndii sáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 13 S'teenú ntúūⁿ Simón. Chɛɛ̄dinúuⁿnīⁿ sa. 'Áámá cānee sa ndúúcū Felipe. Taachi n'diichi sa señales ndúúcu vaadī n'giinu ch'ɛɛtɛ chi diiⁿ Felipe miiⁿ tuu'mi ní cheⁿ'e yiinu sá. \p \v 14 Taachi ch'iindiveéⁿ apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs chí snée yā yáāⁿ Jerusalén chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Samaria i'téénu yā nduudú yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ, dicho'ó yā Pedro ndúúcū Juan miiⁿ. \v 15 Taachí ndaa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ tuu'mi caⁿ'angua'á yā cáávā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi cuuvi diíⁿ yā recibir Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs, \v 16 ti Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ 'āā cuɛ́ɛ́ caⁿ'ā nanááⁿ ndii 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Dámaāⁿ chi chɛɛdinuūⁿniⁿ núuⁿ yā ndúúcū chi duuchi Jesús miiⁿ. \v 17 Apóstoles sn'duú yā ta'a yā vmnaaⁿ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní diíⁿ yā recibir Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \p \v 18 Taachi Simón n'diichī sa chi cáávā chi sn'duu tá'ā apóstoles diíⁿ yā recibir Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs, tuu'mi ní caⁿ'a sa chi ca'a sa tuumī. \v 19 Ní caⁿ'ā sa: Tée ntúuⁿ nī poder 'cūū 'úú ní 'āā du'ú nūuⁿ chi cun'duū ta'á vmnaaⁿ yeⁿ'ē, 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ cunéé yā ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \p \v 20 Tuu'mi ní Pedro mííⁿ caⁿ'a sá chii sa 'iiⁿ'yāⁿ: Túumī yeⁿ'ē di 'cuiinú ndúúcū di caati nacádiinuuⁿ di chi regalo yeⁿ'é Ndyuūs ní ndúúcū tuūmī cuai di. \v 21 Nguɛ́ɛ́ ítuneeⁿ di ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú suerte yeⁿ'ē di na asunto 'cūū ti staava yeⁿ'ē di nguɛ́ɛ́ n'daacā nanááⁿ Dendyuūs. \v 22 Ndáácádáámí dí yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'ē di, ní caaca di Dendyuūs ti neⁿ'e Ndyuūs nadāch'ɛɛcú yā yeⁿ'ē di chí nacádiinuuⁿ di na staava yeⁿ'ē di. \v 23 Ti 'úú inaáⁿ dii ní cunee di na vaadī ngueēe yeⁿ'ē di. Ní n'dɛɛ̄ chiichí di ndúúcū nuuⁿndi yeⁿ'ē di. \p \v 24 Tuu'mi ní Simón nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa yeⁿ'é yā ní caⁿ'ā sa: N'diī caacá nī Señor caavā 'úú chi nadach'ɛɛcú yā nuūⁿndi yeⁿ'é ti mar 'áámá chi ngaⁿ'a nī nguɛ́ɛ́ chiī nanááⁿ yeⁿ'ē 'úú. \p \v 25 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ caⁿ'a cuaacú yā nduudu yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ. Ní caⁿ'a yā yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'e Cristo. Ní cueⁿ'e yā ndíí nééné n'deee yáāⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Samaria. Ní ndaa ntúuⁿ yā na yáāⁿ Jerusalén miiⁿ. \s1 Felipe ndúúcū saⁿ'a yeⁿ'e yáⁿ'āa Etiopía \p \v 26 'Áámá ángel yeⁿ'e Señor miiⁿ yaa'vi yā Felipe ní caⁿ'a yā: Nducuééⁿ dí ní cuéⁿ'é dí ndii cuaaⁿ ndiiya sur na yúúní chi nga'ai yeⁿ'ē yáāⁿ Jerusalén ndii yáāⁿ Gaza. Yúúní miiⁿ ní cho'ō na yáⁿ'āa cuūⁿmáⁿ. \v 27 Tuu'mi ní Felipe miiⁿ nducueeⁿ sá ní cueⁿ'e sa. Ní chó'ōo chi 'áámá saⁿ'a yeⁿ'ē yáⁿ'āa Etiopía canuuⁿ sa yúúní ní sáⁿ'ā miiⁿ eunuco. Saⁿ'ā miiⁿ chi idiiⁿ sá ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e n'daataá reina chi duuchi Candace. Saⁿ'ā miiⁿ ní diiⁿ sa cuidado nducuéⁿ'ē tuūmī yeⁿ'e reina. Ndaa sa yáāⁿ Jerusalén miiⁿ chi diiⁿ sa chi cu'teenu sá Ndyuūs. \v 28 Nanguɛɛcunéeⁿ sá yáāⁿ yeⁿ'é yā ní ch'iīndī sa na carreta yeⁿ'ē sa. Ní n'geeⁿ sa libro yeⁿ'e Ndyuūs naachi profeta Isaías chi caⁿ'a nduudu Dendyuūs tiempo chi chó'ōo. \v 29 Ní Espíritu miiⁿ ní ngaⁿ'a yā ngii yā Felipe miiⁿ: Cueⁿ'e di ní ndaa niiⁿnūⁿ di na carreta 'cūū. \p \v 30 Ní Felipe miiⁿ cueⁿ'ē sa ngeēnū sa ni ch'iindiveeⁿ sa chi n'geēⁿ saⁿ'a miiⁿ naachi dinguūⁿ profeta Isaías miiⁿ. Ní caⁿ'a sa: ¿'Áá túúmícádiinuuⁿ nī chi n'geēⁿ nī? \p \v 31 Saⁿ'ā miiⁿ caⁿ'a sa: ¿Taacā cuuvi diíⁿ ti mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ ngi'cueeⁿ yā 'úú? Ní neⁿ'e sa chi Felipe miiⁿ caa sa ní 'cuūndī sa ndúúcu sa. \p \v 32 Naachí n'geēⁿ sa yeⁿ'ē Escritura, chuū chii: \q1 Tan'dúúcā 'iiti cuūchī candɛ́ɛ yā 'iiti ní 'caaⁿ'núⁿ yā 'iiti. Tan'dúúcā 'iiti cuūchī 'lííⁿ nguɛ́ɛ́ ngii n'gai tī taachi ngií yā duudú tī 'tíícā nguɛ́ɛ́ n'dai yā cheendi yā. \q1 \v 33 Caati ndiicuuⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ n'dáí yā ní nguɛ́ɛ́ ca'a sa justicia yeⁿ'é yā; ¿du'u caaⁿ'maⁿ yeⁿ'e ndaatá yeⁿ'é yā? Caati divíi 'iiⁿ'yāⁿ vida yeⁿ'é yā na iⁿ'yeēⁿdī. \p \v 34 Saⁿ'ā eunuco nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa ní caⁿ'a sa chii sa Felipe miiⁿ: Ngiicá chi cuuvi nī 'úú: ¿Du'ú yeⁿ'ē chi caⁿ'a profeta 'túúcā? ¿'Áá yeⁿ'ē maáⁿ yā o yeⁿ'ē taama 'iiⁿ'yāⁿ? \p \v 35 Tuu'mi ní Felipe miiⁿ nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa. Tucá'ā sa yeⁿ'ē libro 'cūū ní caⁿ'a sa yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'ē Jesús. \v 36 Canúuⁿ yā yúúní chíí cueⁿ'é yā ndaá yā naachi vɛɛ nuūⁿnīⁿ. Ní caⁿ'a saⁿ'ā eunuco: 'Muuⁿ ní vɛɛ nuūⁿnīⁿ. ¿Dɛ'ɛ̄ cucáávā chi nguɛ́ɛ́ cuɛɛdinúūⁿniⁿ? \p \v 37 Felipe miiⁿ ngaⁿ'ā sa: Nduuti chi i'téénú nī ndúúcū núúⁿmáⁿ staava yeⁿ'é nī tuu'mí cuuvi cuɛɛdinuūⁿniⁿ nī. Nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa yeⁿ'é yā ni ngaⁿ'ā sa: I'teenú chi Jesucristo miiⁿ ní Daiyá Dendyuūs 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 38 Ní caⁿ'a sa chi cuééndii carreta. Nduu 'uuví yā, Felipe ndúúcū eunuco cueⁿ'e yā naachi vɛ́ɛ́ nuūⁿnīⁿ ní chɛɛdinuūⁿnīⁿ sa. \v 39 Taachí cuíchɛɛ yā naachi vɛ́ɛ́ nuūⁿnīⁿ Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs candɛɛ̄ Felipe miiⁿ. Ní saⁿ'ā eunuco 'āā ntɛ́ɛ́ n'diichi sa saⁿ'ā. Ní cuinaⁿ'ā sa ní yeenú taavi sa. \v 40 Felipe miiⁿ ndaaca sa na yáāⁿ Azoto. Cho'o sá nduu yáāⁿ nduu yáāⁿ ndii ndaā sa yáāⁿ Cesarea ní caⁿ'a sa yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'e Jesucristo nanááⁿ tanducuéⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. \c 9 \s1 Saulo ndaacadaami sa yeⁿ'e nuūⁿndī yeⁿ'ē sa ní i'téénu sa \r (Hch. 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Taachi Saulo taaⁿ sa ní yaā'vī yuudu sa yeⁿ'e chí 'cuūvī 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā Señor Jesucristo, ndaa sá nanááⁿ chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 2 Ní chiica sa carta s'eeⁿ chí 'cuuⁿ'miⁿ sá nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaācu sinagogas yeⁿ'e yáāⁿ Damasco chí ndúútī chi ndaācā sa saⁿ'ā o n'daataá miiⁿ yeⁿ'e Yúúní yeⁿ'ē vaadī i'téénú yeⁿ'e Jesucristo miiⁿ cúúví diiⁿ sa nandɛ́ɛ sa 'iiⁿ'yāⁿ chi preso yā ní nndaa yā na yáāⁿ Jerusalén. \v 3 Taachi canúuⁿ sá yúúní mííⁿ taachi 'āā cháā ndaa sa yaāⁿ Damasco dácānaāaⁿ chiiya 'áámá dɛɛvɛ́ yeⁿ'ē nanguuvi naachi canée sa. \v 4 Taachí sndɛɛvɛ sá ná yaⁿ'āa miiⁿ ch'iindiveeⁿ sa 'áámá nduudu chi ngaⁿ'ā: Saulo, Saulo, ¿dɛ'ɛ̄ cúúví chí nn'daā di 'úú? \p \v 5 Saⁿ'ā miiⁿ ní caⁿ'ā sa: ¿Du'ú n'diī, Señor? Tuu'mi ní ngaⁿ'á yā: 'Úú Jesús chi n'daā dī. Nguɛ́ɛ́ n'daacā chi diiⁿ di ti diiⁿ di tan'dúúcā 'iiti chi ca'a ca'a tī na yáⁿ'á cuiiⁿnyuⁿ. \p \v 6 Saulo miiⁿ ní in'duuvi sa, ní 'va'a sa, ní caⁿ'a sa: Señor, ¿dɛ'ɛ̄ néⁿ'e nī chi diíⁿ? Señor Jesús miiⁿ ngaⁿ'á yā ngiī yā saⁿ'ā: Nducueeⁿ dí ní cueⁿ'e di yáāⁿ, ní cuuví yā dii dɛ'ɛ̄ diiⁿ di. \p \v 7 Ní 'iiⁿ'yāⁿ chi cuéⁿ'ē ndúúcū Saulo neé yā n'giīnu yā. N'giindiveéⁿ cuaacú yā nduudu ti nguɛ́ɛ́ du'ū vɛɛ inaaⁿ yā. \v 8 Tuu'mi ní Saulo nducueēⁿ sá ná yáⁿ'āa miiⁿ naachi chí ndɛɛvɛ sá. Nán'guaaⁿ sa nduutináaⁿ sa naati nguɛ́ɛ́ inaaⁿ sa. Candɛ́ɛ́ neeⁿ yā ta'ā sa, ní ndaā sa yáāⁿ Damasco. \v 9 Miiⁿ ní canee sa 'iīⁿnūⁿ nguuvi ní nguɛ́ɛ́ inaaⁿ sa, ní nguɛ́ɛ́ che'e sa, ní nguɛ́ɛ́ chi'i sa. \p \v 10 Na yáāⁿ Damasco canéé 'áámá saⁿ'ā chí n'geeⁿ chi i'téénū sa Jesucristo chi nguuvi sa Ananías. Tuu'mi ní Señor Jesús miiⁿ ní caⁿ'a yā chii yā saⁿ'ā na visión yeⁿ'ē sa: Dii Ananías. Ananías miiⁿ nan'guɛɛcutáⁿ'a sa: Señor, 'úú caneé. \p \v 11 Ní Señor Jesús miiⁿ ngaⁿ'a yā ngii yā saⁿ'ā: Nadacueeⁿ di ní cueⁿ'e di yúúní chi nguuvi Cuaācú miiⁿ ní in'nuuⁿ dí vaacu Judas. Miiⁿ canéé 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi sa Saulo ní sáⁿ'ā yeⁿ'ē yáāⁿ Tarso. N'diichí nī, saⁿ'ā miiⁿ ngaⁿ'angua'ā sa. \v 12 Ní Saulo miiⁿ n'diichi sa na visión yeⁿ'ē sa 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi sa Ananías. Ní Ananías miiⁿ cho'o sá cuaaⁿ chɛɛti va'āī ní chi n'duūⁿ sá tá'a sá vmnááⁿ yeⁿ'e Saulo, ní ninguaāⁿ nduutináaⁿ sa. 'Tíícā n'diichi Saulo miiⁿ na visión yeⁿ'ē sa. \p \v 13 Naati Ananías miiⁿ nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa: Señor Jesús, n'giindiveéⁿ chí neené ngaⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e sáⁿ'a 'cūū. Saⁿ'ā miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ n'daacā diíⁿ sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénú Jesucristo na yáāⁿ Jerusalén. \v 14 Chiiduú n'gɛɛtɛ yeⁿ'e Israel ca'á yā poder Saulo miiⁿ chi cuta'a sa ní candɛ́ɛ sa vácūū 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'angua'á yā ndúúcū chi duuchi Cristo. \p \v 15 Señor miiⁿ ngaⁿ'a yā ngii yā saⁿ'ā: Cunaⁿ'ā di. Saⁿ'ā miiⁿ 'úú ndɛɛ̄vɛ́ saⁿ'ā chi cándɛɛ sa chi duuchí nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē ndaata Israel ndúúcū rey s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 16 Ti 'úú 'cuuⁿ'míⁿ naaⁿ sa chi cánéé chí 'cueenu sa cuuvi caavā 'úú. \p \v 17 Tuu'mi ní cueⁿ'ē Ananías ní chindaā sa va'ai ní sn'duū sa ta'a sa vmnááⁿ yeⁿ'ē Saulo. Ní caⁿ'a sa: Díí, Saulo hermano, Señor Jesús miiⁿ chi che'enaáⁿ yā yeⁿ'ē di na yúúní chí cuchiī di. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ dichó'o yā 'úú 'íícú cuuvi nanguaāⁿ nduutináaⁿ di. Ní cuuvi cuūtū di ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \p \v 18 Hora miiⁿ chiiya na nduutináaⁿ sa cosa tan'dúúcā dííⁿmáⁿ 'yaācā ní inguaāⁿ nduutináaⁿ sa. Nacueeⁿ sá ní chɛɛ̄dinuūⁿnīⁿ sa. \v 19 Taachí che'ē sa yuūndū miiⁿ nndaaca tiīnú sa. Saulo miiⁿ cánéé sá nguuvi chi ch'ɛɛtinee sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'teenú yā Cristo chi snée yā yáāⁿ Damasco. \s1 Saulo ngaⁿ'ā sa nduudu cuaacu na yáāⁿ Damasco \p \v 20 Cuayiivi mííⁿ chi'cueéⁿ sa yeⁿ'e Cristo na yaācū sinagoga. Ní ngaⁿ'ā sa 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ chi Cristo ní Daiya Dendyuūs. \v 21 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iindiveéⁿ yā cheⁿ'e yiinú yā ní ngaⁿ'á yā: ¿'Áá nguɛ́ɛ́ sáⁿ'a 'cūū chi n'gaā'vā sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'āngua'á yā ndúúcū chi duuchi Cristo na yáāⁿ Jerusalén? ¿'Áá nguɛ́ɛ́ cáávā chiīⁿ chí cuchiī sáⁿ'a 'cūū chí candɛ́ɛ́ sa 'iiⁿ'yāⁿ 'cuɛɛ chiichí yā nanááⁿ chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel? \p \v 22 Saulo miiⁿ ditiīnú taavi sa. Ní vɛ́ɛ́ 'uuvi nadacádiinūuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel yeⁿ'ē yáāⁿ Damasco. Saⁿ'ā miiⁿ ní ch'iⁿ'i sá chi Jesús miiⁿ chí Cristo. \s1 Saulo nanguáⁿ'ai yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ \p \v 23 Cheēnū n'deēe nguuví ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nduuvidaamá yā ní nndeé yā chi 'caaⁿ'nuⁿ yā Saulo. \v 24 Saulo 'āā deenu sa dɛ'ɛ̄ chi neⁿ'e diíⁿ yā. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní ch'ɛɛtinée yā cuidado cheendi va'aī yeⁿ'e pared yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ ndii nguuvi ndíí n'gaaⁿ ti cuuvi 'caaⁿ'núⁿ yā sáⁿ'ā. \v 25 Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'teenú yā Cristo ní tun'dáa yā saⁿ'ā chɛɛti va'ai n'gaaⁿ. Ní s'núuⁿ yā saⁿ'ā chɛɛti 'áámá 'cuɛ́ɛ́tɛ̄ɛ. Tun'dáa yā saⁿ'a na tiīiⁿ pared yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ i'cuáa yā saⁿ'ā ndúúcū 'cuɛ́ɛ́tɛ̄ɛ. \s1 Saulo na yáāⁿ Jerusalén \p \v 26 Taachi ndaā Saulo na yáāⁿ Jerusalén neⁿ'e sa nduuvidaama sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo. Nducyáácá yā ní 'va'a yā saⁿ'ā ti nguɛ́ɛ́ i'téénu yā chi i'teenu saⁿ'ā miiⁿ. \v 27 Tuu'mi ní Bernabé ndáa yā ndúúcū sa nanááⁿ apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. Ní chii yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ táácā n'diichi Saulo miiⁿ Señor Jesús na yúúní. Ní Señor yaa'vi yā saⁿ'ā. Ní 'túúca caⁿ'ā Saulo miiⁿ nduudu cuaacu yeⁿ'é Jesús miiⁿ na yáāⁿ Damasco, ní nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī 'va'ā. \v 28 Saulo miiⁿ canee sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yáāⁿ Jerusalén miiⁿ. \v 29 Caⁿ'a sa nduudu cuaacu yeⁿ'e Señor Jesús nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī 'va'ā. Ní n'deee n'dáí ngaⁿ'ā sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ ndaata Israel naati 'iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ nacádiinúúⁿ yā chi 'caaⁿ'núⁿ yā Saulo. \v 30 Taachi hermanos chicádiinuuⁿ yā chuū, candɛ́ɛ yā Saulo ndii yáāⁿ Cesarea, ní dichó'o yā saⁿ'ā yáāⁿ Tarso. \p \v 31 Tuu'mi ní nducyaaca yáacū canéé 'díiíⁿ tan'dúúca ná yáⁿ'āa Judea ndúúcū yáⁿ'āa Galilea ndúúcū yáⁿ'āa Samaria. Ní ngi'cueeⁿ yā ná nduudu cuaacu ní chi chiicá yā ná vaadī i'teenu yeⁿ'ē Señor Jesús miiⁿ. Ní Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ ca'á yā vaadī diituú 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ, ní chi'yaaⁿ yā. \s1 Saⁿ'ā Eneas nanduuvá yeⁿ'ē sa \p \v 32 Chiī chúū Pedro miiⁿ ní cueⁿ'e yā nduu cuáāⁿ ndaa yā ntúuⁿ yā naachi snéé 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu na yáāⁿ Lida. \v 33 Ní ndaaca yā 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi sa Eneas. 'Āā nííⁿníⁿ nduūyū chi canee sa na cama. Ní saⁿ'ā canee sa ndúúcū ca'āī chi in'dúuví cuerpo yeⁿ'e sa. \v 34 Ní caⁿ'a Pedro miiⁿ: Eneas, Jesucristo miiⁿ ní diíⁿ yā chi nduūvā yeⁿ'ē di. Nacueeⁿ di ní cuta'a di yiivɛ̄ yeⁿ'ē di. Hora mííⁿ nūuⁿ nacueeⁿ sá. \v 35 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na yáāⁿ Lida ndúúcū yáāⁿ Sarón n'diichí yā sáⁿ'a 'cūū. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndaacadaamí yā ní chi'téénu yā Ndyuūs Señor. \s1 Nadacuéeⁿ yā táⁿ'ā Dorcas yeⁿ'e nguaaⁿ tínáⁿ'a \p \v 36 Canéé 'áámá n'daataá chi i'teenu Jesucristo na yáāⁿ Jope chi nguuvi tá Tabita chi neⁿ'ē caaⁿ'maⁿ ndúúcū dávaacu griego Dorcas. Tá 'cūū neené n'daacā diiⁿ tá ní ca'ā tá limosnas. \v 37 Nguuvi miiⁿ ní chiitā tá ní ch'iī ta. Ch'iinu naaⁿnú yā cuerpo yeⁿ'ē táⁿ'ā ní chin'diiti yā cuerpo yeⁿ'e táⁿ'ā na 'áámá sala. \v 38 Yáāⁿ Lida miiⁿ canéé niiⁿnuúⁿ ná yáāⁿ Jope. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí i'téénú Jesucristo ch'iindiveeⁿ yā chi Pedro canéé sá miiⁿ. Dichó'o yā na 'uuvi sáⁿ'ā chi caⁿ'a sa cuuvi sa Pedro. Nguɛ́ɛ́ cuuvi 'naaⁿ di ní chiī di naachi sneé 'nū. \p \v 39 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ ní ncueeⁿ sa ní cueⁿ'e sa ndúúcu yā. Taachi ndaā sa miiⁿ candɛ́ɛ yā saⁿ'ā na sala naachi ndúúvídaama nducyaaca n'daataá nguá'āa. Ngɛɛcu yā ní n'giⁿ'i yā ntúuⁿ yā camisas yeⁿ'e yā ndúúcū vestidos yeⁿ'é yā chi Dorcas miiⁿ din'dái tá taachí canduūchi tá. \v 40 Tun'dáá Pedro nducyaaca yā chuva'āī. Pedro miiⁿ chiīntii'yá yā ní caⁿ'angua'á yā, ní nguɛɛcundíi yā naachi canéé cuerpo yeⁿ'ē tináⁿ'ā ní caⁿ'a yā: Tabita, nacuééⁿ di. Taⁿ'ā miiⁿ ní nn'guaāⁿ tá nduutinaaⁿ tá ní taachi n'diichi tá Pedro, 'nuūⁿ ndii tá. \v 41 Pedro miiⁿ ní ca'ā sa ta'ā sa táⁿ'ā miiⁿ ní nadacuéeⁿ sa táⁿ'ā. Tuu'mi ní n'gaī sa 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā Ndyuūs miiⁿ ndúúcū n'daataá nguá'āa. Ní ch'iⁿ'i sa táⁿ'ā nááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi 'āā cánduūchī ta. \v 42 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ Jope ch'iindiveéⁿ yā chuū. Ní neené 'yaáⁿ yā s'téénu yā Señor miiⁿ. \v 43 Ní chó'ōo chí Pedro miiⁿ canée yā 'áámá tiempo na yáāⁿ Jope na vaacu 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Simón chi idicuuⁿnuⁿ sa dííⁿmáⁿ 'iiti. \c 10 \s1 Pedro ndúúcū Cornelio \p \v 1 Cánéé 'áámá saⁿ'ā na yáāⁿ Cesarea chi nguuvi sa Cornelio. Saⁿ'ā miiⁿ capitán yeⁿ'ē 'áámá taaⁿ soldado chi nguuvi Italiano. \v 2 Saⁿ'ā miiⁿ ní n'dai taavi sa ní i'téénu sa Dendyuūs ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ na vaacu sá. Saⁿ'ā miiⁿ nééné nga'a sa limosnas yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chí nguá'āa yeⁿ'e na yáāⁿ. Cueⁿ'é daāⁿmaⁿ ngaⁿ'angua'ā sa Ndyuūs. \v 3 Sáⁿ'a 'cūū ní claro n'diichi cuaacú sa ná 'áámá visión tan'dúúcā chi n'gɛɛcu 'iiⁿnuⁿ yeⁿ'ē nguuvi miiⁿ. 'Áámá ángel yeⁿ'ē Dendyūs chindáa yā naachi cánéé sa miiⁿ. Ní ngaⁿ'a ángel ngii yā saⁿ'ā: Díí, Cornelio. \p \v 4 Sáⁿ'ā miiⁿ ní ch'íínú cuaacú sa ndúúcū vaadi 'va'ā, ní caⁿ'a sa: ¿Du'u n'diī, Señor? Ní ngaⁿ'a ángel ngiī yā saⁿ'ā Cornelio: Chííⁿ chi ngaⁿ'āngua'a di ndúúcū limosnas chi nga'ā di, Dendyuūs n'giindiveéⁿ yā ní nan'gaacú yā dii. \v 5 Ángel ngaⁿ'a yā ngiī yā Cornelio: Dicho'ó di 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na yáāⁿ Jope ní diiⁿ di chi cuchiī saⁿ'ā Simón chi nguuvi sa Pedro. \v 6 Sáⁿ'a 'cūū ní canee sa na vaacu sáⁿ'ā chi nguuvi Simón, saⁿ'ā chi idicuúⁿnuⁿ sa dííⁿmáⁿ 'iiti. Va'ai yeⁿ'e saⁿ'ā miiⁿ canéé niiⁿnuúⁿ na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Saⁿ'ā miiⁿ cuuvi sa díí dɛ'ɛ̄ chi diiⁿ di. \p \v 7 Cueⁿ'e ángel chi caⁿ'a yā ndúúcū Cornelio, níícú Cornelio miiⁿ ní 'cai sa 'uuvī saⁿ'ā chí diiⁿ mandado yeⁿ'ē sa ndúúcū 'áámá soldado chi i'téénú Dendyuūs chí snéé ndúúcu sa. \v 8 Dichó'o sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yáāⁿ Jope taachī ch'íínú caⁿ'a sa tanducuéⁿ'ē chi chó'ōo. \p \v 9 Chidɛɛvɛ tááma nguuvi taachí snúuⁿ yā yúúní ní taachí snee niiⁿnuúⁿ yā yáāⁿ miiⁿ Pedro miiⁿ nchɛɛ sa tiiⁿ va'āī chí caaⁿ'maⁿngua'ā sa tan'dúúcā chi n'gɛɛcu ndichúúví nguuvi. \v 10 Saⁿ'ā miiⁿ ndaa cuiicú sá. Ní neⁿ'e sa che'e sa naati nuuⁿmáⁿ ne'ē chi idin'dái yā chi che'e sa miiⁿ, n'diīchi sa 'áámá visión. \v 11 N'diichi sá nanguuvi chi candá'āī ní cuich'ééⁿ nanguuvi 'áámá cosa tan'dúúcā 'áámá tiinūuⁿ ch'ɛɛtɛ chi n'dɛ́ɛ́ chiīchí nduū cúūuⁿ esquinas cuch'ééⁿ cuaacu na yáⁿ'āa miiⁿ. \v 12 Ní miiⁿ ní n'diichi sa nducyaaca naaⁿ 'iiti chi cuuúⁿ ca'a tī chi vɛ́ɛ́ ná yáⁿ'āa ndúúcū nducyaaca naaⁿ cúú ndúúcū 'yaada chi vɛ́ɛ́ nanguuvi. \v 13 Ní ndaā 'áámá nduudu ní caⁿ'a: Díí Pedro, nducueeⁿ di, 'caaⁿ'nuⁿ di ní che'e di. \p \v 14 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ ní caⁿ'ā sa: Nguɛ́ɛ́, Señor. Mar 'áámá chi vaatíī ndúúcū chi nguɛɛ n'daacā, nguɛ́ɛ́ che'é. \p \v 15 Yáá'ví ntuūⁿ nduudu miiⁿ ndiichi ndii 'úúví cuuvi ni ngaⁿ'ā: Chuū chí nadindɛɛvɛ́ Ndyuūs miiⁿ, nguɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ di yeⁿ'ē chi vaatíī. \p \v 16 Chuū ní chiī 'iīⁿnūⁿ cuuvi ní tiīnūuⁿ miiⁿ cuinaⁿ'ā ntúūⁿ nanguuvi. \v 17 Naachí Pedro miiⁿ nadācadíínuuⁿ sa yeⁿ'ē visión dɛ'ɛ chí neⁿ'ē caaⁿ'maⁿ, tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nadicho'ó Cornelio, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ itiingúúnéeⁿ yā tií va'ai yeⁿ'e Simón. Ní ndaa yā cheendi va'āī. \v 18 Ní 'cai yā ní ntíínguuneeⁿ yā: ¿'Áá miiⁿ canee Simón chi nguūvī sa Pedro? \v 19 Taachi 'āā chicadíínuuⁿ Pedro yeⁿ'ē visión chí n'diichi sa Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ ngaⁿ'a ngii saⁿ'ā: Cun'diichí dí. 'Iiⁿnūⁿ saⁿ'ā in'nuuⁿ sá dii. \v 20 Nducueeⁿ dí ni nangua'ai di ní nguɛ́ɛ́ n'deēe nacadíínuuⁿ di chí caⁿ'ā di nduucú yā, ti 'úú dicho'ó 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 21 Tuu'mi ní ca'āī Pedro miiⁿ ní cueⁿ'ē sa naachí snéé 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi dicho'ó Cornelio, ní caⁿ'a sa: N'diichi nī. 'Úú saⁿ'ā chi in'nuúⁿ nī. ¿Dɛ'ɛ̄ cáávā chí cuchií nī? \p \v 22 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní caⁿ'a yā: Cornelio, capitán romano, 'áámá saⁿ'ā chi n'dáí taavi ní i'téénu sa Dendyuūs. Sáⁿ'ā miiⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ déénu yā chi saⁿ'ā miiⁿ n'daacā n'dai sa. Saⁿ'ā miiⁿ ní caⁿ'a 'áámá ángel yeⁿ'ē Ndyuūs chii yā saⁿ'ā, chí neⁿ'e yā chí ndaa nī na vaacú yā ni 'caandiveéⁿ yā nduudu yeⁿ'é nī. \p \v 23 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ 'cai yā saⁿ'ā na vaacú yā ní canee sa ndúúcu yā. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi miiⁿ nacueeⁿ sá ni cueⁿ'e sa ndúúcu yā. Ní cueⁿ'e n'duuvi hermanos yeⁿ'e yáāⁿ Jope miiⁿ ndúúcu sa. \p \v 24 Táámá nguuvi mííⁿ ndaá yā yáāⁿ Cesarea. Ní Cornelio cunee ngíínú yā. Ní 'cai yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yā ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi amigo chi n'dai ndúúcu yā ní nduuvidaama nducyaaca yā. \v 25 Taachí ndaā Pedro miiⁿ, can'daā Cornelio miiⁿ ní diíⁿ yā recibir saⁿ'ā s'eeⁿ. Chintiī'yá yā na ca'a Pedro mííⁿ ní chi'téénú yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 26 Pedro miiⁿ nadacuéeⁿ sa Cornelio miiⁿ ní caⁿ'a sá chiī sa 'iiⁿ'yāⁿ: Nacueeⁿ dí. 'Úú saⁿ'ā ntúūⁿ 'úú. \p \v 27 Ní neⁿ'e chí indeé yā ndúúcu sa ní candɛ́ɛ yā saⁿ'ā chɛɛti va'āī. Nééné 'yaaⁿ yā nduuvidáámá yā miiⁿ. \v 28 Ní caⁿ'ā Pedro: Ndís'tiī ní deenu nī chí nguɛ́ɛ́ n'daacā chi 'áámá saⁿ'ā Israel nduuvidáámá sá o ndaa niiⁿnuúⁿ sá ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē ndaata Israel. Ndyuūs ní ch'iⁿ'i yā 'úú chi nguɛ́ɛ́ canéé chi caaⁿ'maⁿ yā mar 'áámá saⁿ'ā vaatíī sa o chí nguɛ́ɛ́ n'daacā sa. \v 29 Taachí Dendyuūs 'cai yā 'úú, núúⁿ ndaá. Maaⁿ ní intíínguuneéⁿ ndís'tiī: ¿Dɛ'ɛ̄ neⁿ'é nī 'úú chí cuchīi? \v 30 Tuu'mi ní Cornelio caⁿ'á yā: Maaⁿ cuūuⁿ ngūūví chí 'āā hora 'cūū nūuⁿ chi n'gɛɛcu 'iiⁿnúⁿ chiīnū taachi 'āā cuɛ́ɛ́ ca'diinú, cucáávā chi ngaⁿ'angua'á na vaacú. N'dííchí 'áámá saⁿ'ā. Neené ngii 'yáⁿ'ā catecai sa. \v 31 Ní ngaⁿ'ā sa ngii sa 'úú: Díí Cornelio, chííⁿ chí caⁿ'angua'a di ndúúcū limosnas yeⁿ'ē di Dendyuūs n'giindiveéⁿ yā ní nan'gaacu yā. \v 32 Díí, dichó'o di saⁿ'ā na yáāⁿ Jope ní diiⁿ di chí chiī Simón chi nguuvi Pedro miiⁿ. Saⁿ'ā miiⁿ cánéé sa na vaacu sa Simón, saⁿ'ā chi idicuúⁿnuⁿ dííⁿmáⁿ 'iiti. Vaacu sa niiⁿnuúⁿ ná nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Taachí ndaa saⁿ'ā miiⁿ ní yaa'vi sa díí. \v 33 Tuu'mi ní Cornelio ngāⁿ'a yā ngii yā Pedro: Hora miiⁿ dicho'ó 'iiⁿ'yāⁿ cáávā di. N'dááca diiⁿ di chi cuchiī di. Maaⁿ ndúcyaacá 'nū ní snéé 'nū 'muuⁿ ndúúcū Dendyuūs. Ní sneé 'nū chi 'caandiveéⁿ 'nū tanducuéⁿ'ē chi Dendyuūs caⁿ'á yā chii yā dii. \p \v 34 Tuu'mi ní Pedro ngaⁿ'a sa ngii sa: Maaⁿ ní, 'úú tuumicadiinúuⁿ chi Ndyuūs ní neⁿ'e yā nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ daama daama. \v 35 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē nducyaaca yáⁿ'āa chi i'téénu yā Dendyuūs ní diíⁿ yā n'daacā ní Ndyuūs ní 'cuaáⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 36 Ndyuūs ní dicho'ó yā 'áámá nduudu yeⁿ'e yā nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'é Israel. Caⁿ'a yā nduudú ngai yeⁿ'ē evangelio ní vɛ́ɛ́ vaadi 'diīíⁿ cucáávā Jesucristo. 'Iiⁿ'yāⁿ 'cúū Señor 'iivú Ndyuūs yeⁿ'ē nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ. \v 37 Ndís'tiī ní déénú nī nduudu chí caⁿ'a yā nuuⁿmáⁿ yáⁿ'āa Judea. Tucá'a yā ndii yáⁿ'āa Galilea, cuayiivi ch'iinu chí caⁿ'a Juan yeⁿ'e chí chɛɛdinuūⁿníⁿ yā. \v 38 'Tíícā Dendyuūs tee yā Jesús yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret Espíritu N'dai ndúúcū poder. Jesús miiⁿ ní chiica yā diíⁿ yā chi n'daacā. Ní diíⁿ yā chi nduuvā yeⁿ'e nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi caneé yā ndúúcū espíritus yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ caatí Ndyuūs miiⁿ canée yā ndúúcū Jesús. \v 39 Ní nús'uū ní testigo 'nū yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē chi Jesús diíⁿ yā na yáⁿ'āa Judea ndúúcū na yáāⁿ Jerusalén. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ miiⁿ ní ch'iiⁿ'nuⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ. Ní chi'nééⁿnga'á yā 'iiⁿ'yāⁿ na 'áámá yáⁿ'á. \v 40 Jesús 'cūū Ndyuūs nadicuéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā ndiichi ndii 'ííⁿnúⁿ nguuvi miiⁿ ní diíⁿ yā chí che'enaáⁿ yā nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \v 41 Nguɛ́ɛ́ che'enaáⁿ yā yeⁿ'ē nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ caati yeⁿ'ē testigo chí Dendyuūs ndɛɛvɛ yā cuááⁿ vmnaaⁿ. Nús'uū ní che'é 'nū ní chi'í 'nū nduucú yā cuayiivi taachí nducueeⁿ yā yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā. \v 42 Ní dichó'o yā nús'uū chi caaⁿ'máⁿ 'nū evangelio chi nduudú ngai nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. Ní ngaⁿ'a cuaacú 'nū chi Cristo miiⁿ ní s'neéⁿ Ndyuūs 'iiⁿ'yāⁿ lado yeⁿ'e Juez yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ chi nduuchi ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi n'díí. \v 43 Nducyaaca profeta s'eeⁿ chi caⁿ'a nduudú yeⁿ'e Dendyuūs caⁿ'a yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi cu'téénu yā 'iiⁿ'yāⁿ, vɛ́ɛ́ vaadī nadich'ɛɛcú nuūⁿndī yeⁿ'é yā cucaavā Jesús miiⁿ. \p \v 44 Taachi ngaⁿ'ā Pedro nduudú 'cūū, Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs ní ndaā vmnaaⁿ yeⁿ'ē nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iindiveéⁿ yā nduudu 'cūū. \v 45 Ní 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel chi'téénú yā chi ndaá yā ndúúcū Pedro, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ch'ɛɛtinéé n'giinu yā chí vmnaaⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndaata Israel, Dendyuūs ca'a ntuúⁿ yā regalo yeⁿ'ē Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs, \v 46 caatí ch'iindiveéⁿ yā chi ngaⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ tanáⁿ'ā davaacu. Ní ngaⁿ'á yā chí ch'ɛɛtɛ taaví Dendyuūs. \v 47 Tuu'mi ní nan'guɛɛcútaⁿ'ā Pedro: ¿'Áá cúúví chi 'āā du'ú nūuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'cuáaⁿ yā yeⁿ'é nuūⁿnīⁿ chí cuɛɛdinúuⁿnīⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chí dīiⁿ yā recibir Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs tan'dúúcā s'uūúⁿ? \p \v 48 Ní dichó'o yā 'iiⁿ'yāⁿ chi cuɛɛdinuūⁿniⁿ yā ndúúcū chi duuchi Jesús. Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chiica yā Pedro chi cunée yā 'áámá tiempo ndúúcu yā. \c 11 \s1 Pedro caⁿ'a yā chuū ná yaācū templo yeⁿ'e yáāⁿ Jerusalén \p \v 1 Ch'iindiveeⁿ apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs ndúúcū hermanos chi snée yā na yáⁿ'āa Judea chi 'tiicá ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yéⁿ'ē ndaata Israel chí dīiⁿ yā recibir nduudu yeⁿ'e Dendyuūs. \v 2 Taachí Pedro miiⁿ cuchɛɛ sa yáāⁿ Jerusalén, hermanos yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel ch'ɛɛcu cheendí yā ndúúcū Pedro. \v 3 Ngaⁿ'á yā: ¿Dɛ'ɛ̄ cúúví chí sndáa di va'ai yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel, ní che'e di ndúúcu yā? \p \v 4 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ ní tuca'a sa chii sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ táácā chiī. Ní caⁿ'a sa: \v 5 Caneé na yáāⁿ Jope ní ngaⁿ'anguā'á ní nnduūchí ní n'diichí 'áámá visión dácaā 'áámá tiīnūuⁿ ch'ɛɛtɛ́ cuch'ééⁿ nanguuvi n'dɛ́ɛ́ chiīchí nduū cúūuⁿ esquinas ndaā ndii vmnááⁿ. \v 6 Taachi n'diichí, nacádiinúúⁿ. Tuu'mi ní n'diichí yeⁿ'é icyáⁿ'ā 'iiti chí cuūuⁿ cá'a tī ndúúcū 'iiti taaⁿ ndúúcū cúú ndúúcū 'yaada yeⁿ'ē nanguuvi. \v 7 Ní ch'iindiveéⁿ 'áámá nduudu chi caⁿ'ā chiī 'úú: Díí Pedro, nacueeⁿ di. 'Caaⁿ'nuⁿ dí 'iiti, ní ché'é dí 'iiti. \v 8 Ní caⁿ'á chuū: Señor, nguɛ́ɛ́; ti mar 'áámá chi vaatíī chí nguɛɛ n'daacā che'é. \v 9 Tuu'mi ní nduudu yeⁿ'ē nanguuvi caⁿ'a ntuūⁿ ndiichi ndii 'úúví: Chííⁿ chi Ndyuūs nádindɛɛvɛ́ yā, nguɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ di yeⁿ'ē chi vaatíī. \v 10 Chuū ní 'iiⁿnuⁿ cúúví chiī. Cuinaⁿ'ā ntúūⁿ tanducuéⁿ'ē nandɛ́ɛ yā cuááⁿ 'niiⁿnuⁿ nanguuvi. \v 11 Ní n'diichí nī. Hora miiⁿ ndaā na 'iiⁿnuⁿ saⁿ'ā na va'āī naachi 'úú caneé. 'Áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi nguuvi Cornelio dichó'o yā saⁿ'ā yeⁿ'e yáāⁿ Cesarea ndíí naachi caneé. \v 12 Ní Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs ngaⁿ'a ngii 'úú chi caⁿ'á ndúúcu sa. Ní nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ nadicádiinúúⁿ. Cheⁿ'é ndúúcū niyaaⁿ hermanos ní sndáa 'nū vaacu Cornelio. \v 13 Saⁿ'ā miiⁿ caⁿ'a sá chii sá nús'uū, tááca n'diichi sa 'áámá ángel vaācū sa chí cheendii yā ní cāⁿ'a yā: Díí Cornelio, dicho'ó dí saⁿ'ā s'eeⁿ yáāⁿ Jope ní diiⁿ dí chí ndaa sáⁿ'ā Simón chi nguuvi Pedro mííⁿ. \v 14 Saⁿ'ā miiⁿ ní caaⁿ'maⁿ sá nduudu chí nanguaⁿ'āī dii ndúúcu nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e di na vaacu di. \v 15 Ní taachí tucá'á caⁿ'á, ndaā Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs yeⁿ'e cuaaⁿ 'niiⁿnuⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'ē nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ dendu'ū, tan'dúúcā chí chiī ndúúcū s'uūúⁿ vmnááⁿ vmnaaⁿ. \v 16 Tuu'mi ní nn'gaācú chi caⁿ'a Señor miiⁿ, chi caⁿ'a yā: Juan mííⁿ chɛɛdinuūⁿníⁿ yā ndúúcū nuūⁿnīⁿ naati ndís'tiī ní cuɛ́ɛ́dinuūⁿníⁿ nī ndúúcū Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \v 17 Nduuti chi Dendyuūs chi ca'a yā regalo miiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ tan'dúúcā chi teé yā s'uūúⁿ chi i'teenu yú Señor Jesucristo, ¿du'ū 'úú chi di'vaachí yeⁿ'ē Dendyuūs miiⁿ? \p \v 18 Tuu'mi ní ch'iindiveéⁿ yā nduudu miiⁿ ní ch'ɛɛtinéé 'diíⁿ yā ní cāⁿ'a yā chi ch'ɛɛtɛ́ yā Ndyuūs, ní caⁿ'a yā: 'Tiicá ntúūⁿ ca'a Dendyuūs 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndaata Israel chi ndaacadaamí yā yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é yā ní nndaāca yā vida cueⁿ'e daāⁿmaⁿ. \s1 Yáacū yeⁿ'e yáāⁿ Antioquía \p \v 19 Maaⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ chi cueⁿ'ē 'múúⁿ cueⁿ'e miiⁿ yā cucáávā chiiⁿ chi diíⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū Esteban, 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ cho'ó yā ndii yáⁿ'āa Fenicia, ndúúcū isla Chipre, ndii yaāⁿ Antioquía. Ní nguɛ́ɛ́ cāⁿ'a yā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs ndúúcū nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ, dámaāⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ caⁿ'a yā nduucú yā. \v 20 Nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ni snéé saⁿ'ā yeⁿ'e isla Chipre yeⁿ'e yáāⁿ Cirene. Saⁿ'ā s'eeⁿ ní taachi ndaā sa yáāⁿ Antioquía yaa'vi sá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ yéⁿ'ē ndaata Israel dendú'ū ní caⁿ'a sa evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'ē Señor Jesús. \v 21 Ní ta'ā Señor 'iivú Ndyuūs miiⁿ canéé ndúúcū sa. Chii 'yaaⁿ n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ chi'téénu yā Señor miiⁿ. Ní can'dáa yā Señor miiⁿ. \p \v 22 Cho'ōo chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáacū chi snée yā yáāⁿ Jerusalén ch'iindiveéⁿ yā chuū. Ní dichó'o yā Bernabé chi caⁿ'a sa yáāⁿ Antioquía. \v 23 Sáⁿ'a 'cūū taachi ndaā sa ní n'diichi sa favor ch'ɛɛtɛ taavi yeⁿ'ē Dendyuūs miiⁿ, yeenú taavi sa. Ní chi'cueeⁿ sa chí nducyáácá yā 'cuɛɛtinéé yā ndúúcū nuuⁿmaⁿ staava yeⁿ'é yā ndúúcū Señor 'iivú Dendyuūs miiⁿ. \v 24 Saⁿ'ā Bernabé miiⁿ ní n'dai sa, ní ndiituú saⁿ'ā Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs ní i'téénu sá ndúúcū núúⁿmáⁿ staava yeⁿ'e sa. Chii 'yaaⁿ n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ chi'téénu yā Señor miiⁿ. \p \v 25 Cuayiivi miiⁿ ní cueⁿ'ē Bernabé na yáāⁿ Tarso chi in'nuuⁿ sa Saulo miiⁿ; ní ndaācā sa saⁿ'ā ní nandɛɛ̄ sa saⁿ'ā na yáāⁿ Antioquía. \v 26 Ní nduuvidaamá yā 'áámá nduuyu na yaācū miiⁿ, ní chi'cuééⁿ yā neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. Chíí vmnááⁿ vmnaaⁿ na yáāⁿ Antioquía 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ caⁿ'a yā chi duuchí cristiano s'eeⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ chi i'teenu Cristo. \p \v 27 Nguuvi s'uúⁿ tanáⁿ'ā profetas chi ngaⁿ'ā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs can'dáa yā na yáāⁿ Jerusalén. Ndaá yā na yáāⁿ Antioquía. \v 28 Nadacueeⁿ 'áámá yā chi nguuví yā Agabo ní diíⁿ yā chí inadacádiinūuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ cáávā Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs chí ndaa 'áámá cuiicu ch'ɛɛtɛ núúⁿmáⁿ yáⁿ'āa chi vɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ. Cho'ōo chuū nguuvi yeⁿ'e saⁿ'ā Claudio. \v 29 Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénú Cristo diíⁿ yā chí dicho'ó yā ofrendas yeⁿ'ē hermanos chi snée yā yáⁿ'āa Judea. 'Áámá 'áámá yā tuunu tuunu ca tan'dúúcā chi cuuvi ca'á yā. \v 30 Chuū ní diíⁿ yā ní ca'á yā 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū. Ní 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū dichó'o yā limosna ndúúcū Bernabé ndúúcū Saulo. \c 12 \s1 Herodes 'caaⁿ'núⁿ yā Jacobo, ní s'nuúⁿ yā Pedro vácūū \p \v 1 Tiempo miiⁿ ní rey Herodes diiⁿyuⁿ ta'á yā chi neⁿ'e 'caaⁿ'núⁿ yā náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi ngeⁿ'e yaācū. \v 2 Níícú ch'iiⁿ'nuⁿ rey miiⁿ ndúúcū machete chí 'caāíⁿ ndúú 'uuvī lados Jacobo chi 'díinū Juan. \v 3 N'diichí yā chi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ canee yiinú yā chuū. Dichó'o yā saⁿ'a s'eeⁿ chi cuta'ā ntúuⁿ sa Pedro dendu'ū. Nguuvi mííⁿ ní nguuvi yeⁿ'ē pan chi nguɛ́ɛ́ yiinūuⁿ levadura miiⁿ. \v 4 Sta'á yā Pedro ní s'nuúⁿ yā saⁿ'ā vácūū naachi snéé cuūuⁿ taáⁿ soldado, 'áámá tááⁿ soldado miiⁿ cuūuⁿ ngíi sa. Soldado s'eeⁿ cunun'dai sa Pedro ní cho'ó yeⁿ'ē pascua ní rey Herodes tun'dái yā saⁿ'ā. \v 5 Cunun'dai sa Pedro miiⁿ chi canuuⁿ sa vácūū. 'Iiⁿ'yāⁿ chí ngeⁿ'e yaācū miiⁿ ngáⁿ'ánguā'á yā ní ngíícá yā Dendyuūs ndii nguuvi ndíí n'gaaⁿ cucáávā Pedro miiⁿ. \s1 Nanguaⁿ'ai Pedro yeⁿ'e vácuū \p \v 6 Taachi neⁿ'e ntun'dáa Herodes miiⁿ Pedro miiⁿ, nguiinū mííⁿ nūuⁿ ní cyaadu Pedro miiⁿ naavtaⁿ'a yeⁿ'e 'uuvī soldado s'eeⁿ. Ndɛɛ̄ chiīchí sa ndúúcū 'uuvī cadena s'eeⁿ. Saⁿ'ā s'eeⁿ chi diiⁿ cuidado vácūū mííⁿ snée sa cheendi vacūū miiⁿ. \v 7 'Caandiveéⁿ nī, ndaā 'áámá ángel yeⁿ'ē Señor. Ní 'áámá dɛɛvɛ́ canéé na vácūū. Tuu'vi yā tíícuaa Pedro ní nanduuchí yā Pedro. Ní caⁿ'a yā: Nacueeⁿ di cániicū di. Cadena s'ūuⁿ ní chivíi na ta'ā sa. \v 8 Tuu'mi ní ngaⁿ'a ángel miiⁿ ní ngii yā saⁿ'ā: Cu'neeⁿ di cinto yeⁿ'ē di ní cunuūⁿ cá'a di ndaacuú yeⁿ'ē di ní diīⁿ chiichí di cinta yeⁿ'ē. 'Tíícā diiⁿ sa. Ní caⁿ'a yā: Nunúúⁿ dí catecai vmnaaⁿ di ní cuchíi di, ní can'daā dī 'úú. \p \v 9 Ní n'daa sa ní cueⁿ'e sa n'daā sa 'iiⁿ'yāⁿ. Pedro miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ deenu sa chi cuaacu chi diiⁿ ángel miiⁿ. Nadacádiinuuⁿ sa chi 'áámá visión chi n'gííⁿnuⁿ sa nguaaⁿ na 'yúúduyaāⁿ yeⁿ'ē sa. \v 10 Cho'ó yā, yeⁿ'ē 'áámá tááⁿ soldado s'eeⁿ, ní cho'ó yā ndii chiiⁿ ndii 'úúví tááⁿ soldado s'eeⁿ. Ní ndaá yā ná cheendi va'áí cūū chí canéé cuaaⁿ na yáāⁿ miiⁿ. Chii ní nánguááⁿ máāaⁿ cheendi va'ai yeⁿ'é yā. Can'dáa yā ní cho'ó yā 'áámá yúúní, ní ángel miiⁿ ní chivíi yā yeⁿ'e yā. \v 11 Tuu'mi ní Pedro miiⁿ ní nduuchi sa. Ní caⁿ'ā sa: Maaⁿ ní ituumicadiinúuⁿ chí Ndyuūs miiⁿ nidicho'ó yā ángel yeⁿ'é yā ní nanguáⁿ'ai yā 'úú yeⁿ'ē ta'a rey Herodes. Níícú yeⁿ'ē tanducueⁿ'ē yáāⁿ chí yáāⁿ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi snéé ngiinu yā chi 'cuūvi 'úú. \p \v 12 Taachí Pedro nacadíínuuⁿ yā yeⁿ'ē chuū cueⁿ'é yā, ní ndaa yā na vaacu María chɛɛcu Juan, chi ngúúví ntúūⁿ sa Marcos, naachí neení 'yaaⁿ yā snée yā chi nduuvidáámá yā ní ngaⁿ'angua'á yā. \v 13 Taachí di'cuɛɛ̄cú Pedro cheendi va'āī yeⁿ'e patio, can'dáā 'áámá n'daataá chi nguuvi tá Rode. \v 14 Tá 'cūū ní 'naanaveeⁿ tá nduudu yeⁿ'ē Pedro ní chiī yeenú tá. Ní nguɛ́ɛ́ nn'guaaⁿ tá cheendi va'āī. Cunaⁿ'ā tá ngeēnū tá chɛɛti va'āī ní caⁿ'a tá chi Pedro miiⁿ canee sa cheendi va'āī. \v 15 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní ngaⁿ'á yā ngiī yā táⁿ'ā: Loca dii. Taⁿ'ā miiⁿ dicuaācu tá saⁿ'ā miiⁿ. Tuu'mí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ caⁿ'a yā: Angel chi diíⁿ cuidado saⁿ'ā. \p \v 16 Pedro miiⁿ ní iyaa'vi ca sá. Taachí nn'guaaⁿ yā ní n'diichi yā saⁿ'ā dii'yá yā chiī. \v 17 Pedro miiⁿ ní ditá'a sa yeⁿ'é yā chi 'cuɛɛtinéé 'diíⁿ cheendi yā. Ní chii sa 'iiⁿ'yāⁿ táácā ángel yeⁿ'e Señor ntun'dáa yā saⁿ'ā vácūū. Pedro ní caⁿ'a sa: Diíⁿ nī chi cadiinuuⁿ Jacobo ndúúcū hermanos. Pedro can'dáa sa ní cueⁿ'e sa taama lugar. \p \v 18 Chi dɛɛvɛ mííⁿ ní dii'yā n'dáí soldado s'eeⁿ chi chii ndúúcū Pedro. \v 19 Herodes miiⁿ ní n'nuúⁿ yā saⁿ'ā. Nguɛ́ɛ́ ndaaca yā saⁿ'ā. Ch'iinu maaⁿ ní tiinguuneéⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ chi diiⁿ cuidado. Caⁿ'a yā chi 'cuūvī saⁿ'a s'eeⁿ. Cuayiivi cueⁿ'e Herodes miiⁿ yáⁿ'āa Judea ná yáāⁿ Cesarea ní canee yā miiⁿ. \s1 Ch'iī rey Herodes \p \v 20 Herodes miiⁿ taaⁿ n'dai yā yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ Tiro ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ Sidón. Naati 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ s'eeⁿ ní ndaá yā nanááⁿ rey Herodes miiⁿ chí neⁿ'e taaví yā chi canéé 'diīíⁿ, ti chí nge'é yā chi yeⁿ'ē yáⁿ'āa yeⁿ'e rey. Cuta'á yā tan'dúúcā amigo yeⁿ'é yā saⁿ'ā chi nguuvi Blasto chi diiⁿ cuidado va'ai yeⁿ'e rey, cuarto naachi cyaadú yā. Neⁿ'é yā chi cuuví caaⁿ'maⁿ sa ndúúcū rey cááva yā. \v 21 'Áámá nguuvi chí diiⁿ señalado cáávā chuū, Herodes canuuⁿ yā catecai rey. Ch'iindí yā na trono yeⁿ'é yā ní caⁿ'a yā chii yā 'iiⁿ'yāⁿ 'áámá nduudu. \v 22 Ní 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ 'cai yiicú yā ní caⁿ'a yā: Ndúúdú miiⁿ yeⁿ'ē Dendyuūs, nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e saⁿ'ā iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \p \v 23 Hora miiⁿ ní 'áámá ángel yeⁿ'e Señor miiⁿ n'nuuⁿ cá'ai yā saⁿ'ā Herodes caati nguɛ́ɛ́ caⁿ'a sa chi yeⁿ'e Dendyuūs chí ch'ɛɛtɛ taavi chi ngaⁿ'a sa. Ní che'ē taavi n'dáá rey miiⁿ ní ch'iī sa. \p \v 24 Nduudú yeⁿ'ē Señor Jesucristo miiⁿ ndíí ch'ɛɛtɛ ca ní 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu ngíí 'yaaⁿ cá yā. \p \v 25 Bernabé ndúúcū Saulo miiⁿ nndaá ntúuⁿ yā yáāⁿ Jerusalén ti 'āā diíⁿ yā cumplir ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'é yā. Ndɛɛ̄ ntúuⁿ yā Juan chi nguuvi Marcos. \c 13 \s1 Bernabé ndúúcū Saulo tucaⁿ'á yā viaje vmnááⁿ vmnaaⁿ \p \v 1 Vɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ profetas chi caaⁿ'maⁿ nduudu yeⁿ'e Dendyuūs ndúúcū maestros yeⁿ'e yaācū yeⁿ'e yáāⁿ Antioquía. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní Bernabé, ndúúcū Simón chi nguuvi sa Niger, ndúúcū Lucio yeⁿ'ē yáāⁿ Cirene, ndúúcū Manaén saⁿ'ā chi dáámá chiita sá ndúúcū rey Herodes, ndúúcū Saulo. \v 2 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní taachí snée yā i'téénu yā Señor Jesucristo. Ní taachí 'āā cuɛ́ɛ́ che'é yā tuu'mí Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs caⁿ'a yā: Cu'neeⁿ ví'i nī 'āā vi'ī Bernabé ndúúcū Saulo cáávā ntiiⁿnyuⁿ chi 'úú ca'á saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 3 Taachi 'āā cuɛ́ɛ́ che'é yā ní ngaⁿ'āngua'á yā níícú sn'duúⁿ yā ta'á yā vmnaaⁿ yeⁿ'e saⁿ'ā s'eeⁿ ní diíⁿ yā despedir yeⁿ'ē sa. \s1 Apóstoles caⁿ'a yā nduudu cuaacu na isla Chipre \p \v 4 Espíritu N'dai dichó'o yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní cueⁿ'é yā yáāⁿ Seleucia. Ndii miiⁿ ní cueⁿ'é yā na barco isla Chipre. \v 5 Ndaá yā na yáāⁿ Salamina ní ngaⁿ'a yā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ na yáacū sinagogas yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Ní canéé ntúuⁿ yā ndúúcū Juan miiⁿ chí nginnee sá 'iiⁿ'yāⁿ. \v 6 Ní ch'iinu snee yā cheⁿ'e yā núúⁿmáⁿ yáāⁿ yeⁿ'e isla Chipre ní ndaá yā na yáāⁿ Pafos, ní nndaacá yā 'áámá saⁿ'ā Israel chi nguuvi Barjesús. Saⁿ'ā miiⁿ saⁿ'ā chí idin'dái magia ní profeta chi nguɛ́ɛ́ ngaⁿ'ā nduudu cuaacu yeⁿ'e Dendyuūs nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \v 7 Saⁿ'ā miiⁿ canéé sá ndúúcū saⁿ'ā gobernador Sergio Paulo ní 'áámá saⁿ'ā chi déénu sa. Sergio Paulo miiⁿ ní 'cai sa Bernabé ndúúcū Saulo. Neⁿ'e sa 'caandiveeⁿ sa nduudú yeⁿ'e Dendyuūs. \v 8 Sáⁿ'ā Elimas (nguuvi sá neⁿ'e caaⁿ'māⁿ davaacú 'cūū saⁿ'ā chi idin'daí magia) nguɛ́ɛ́ 'cūūⁿ sa saⁿ'ā. Neⁿ'e sa divíi sa chi i'teenu Sergio Paulo chi gobernador. \v 9 Tuu'mi ní Saulo chi nguuvi Pablo dendú'ū, ndiituú sa ndúúcū Espíritu N'dai ní n'gíínu sa saⁿ'ā Elimas miiⁿ. \v 10 Pablo caⁿ'a sa: Dii, sáⁿ'ā diitú yeⁿ'e tanducuéⁿ'ē vaadī nginnche'éí ndúúcū nducuéⁿ'ē chi nguɛɛ n'daācā, daiya yááⁿn'guiinūuⁿ ní contra yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē vaadī cuaacu. ¿'Áá nguɛ́ɛ́ cu'nēēⁿ 'naaⁿ di chi di'vááchí di yeⁿ'e yúúní cuaacu yeⁿ'ē Señor Jesucristo? \v 11 Maaⁿ ní ta'ā Señor miiⁿ canee contra yeⁿ'e di ni cúúví nngueenáaⁿ di. Nguɛ́ɛ́ n'dííchi di 'yáⁿ'ā 'áámá tiempo. Tuu'mí nūuⁿ chi nngueenáaⁿ sa ní 'áámá chi maāi yeⁿ'ē sa. Ní cachiica 'múúⁿ cachiicá miiⁿ sa ní in'nuūⁿ sa du'ū chi cundɛ́ɛ́ neeⁿ ta'ā sa. \v 12 Tuu'mi ní gobernador Sergio Paulo n'diichi sa chí chiī, ní s'teenu sa. Ngeⁿ'e yíínú sá yeⁿ'ē nduudu yeⁿ'ē Señor Ndyuūs. \s1 Pablo ndúúcū Bernabé cuēⁿ'e yā na yáāⁿ Antioquía yeⁿ'ē distrito Pisidia \p \v 13 Pablo ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ndúúcu sa cueⁿ'é yā na barco yeⁿ'ē yáāⁿ Pafos ní cueⁿ'é yā na yáāⁿ Perge yeⁿ'ē país Panfilia. Naati Juan miiⁿ ní cueⁿ'e sa yēⁿ'e yā na yáāⁿ Jerusalén. \v 14 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní cueⁿ'é yā yeⁿ'ē yáāⁿ Perge ní ndaá yā yáāⁿ Antioquía yeⁿ'ē distrito Pisidia. Ní ndaa yā na yaācu sinagoga nguuvi sábado, 'áámá nguuvi chí ntaavi'tuunúúⁿ yā tiempo miiⁿ. Ní ch'ɛɛtɛ́ yā na silla. \v 15 Cuayiivi chi saⁿ'a ch'ɛɛtɛ yeⁿ'ē yaācū sinagoga ch'eeⁿ sa ná libro yeⁿ'e ley ndúúcū ná libro yeⁿ'e profetas, saⁿ'ā ch'ɛɛtɛ dichó'o sa saⁿ'ā s'eeⁿ chí caāⁿ'māⁿ sa ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í, ndúúti chi canee 'áámá nduudu yeⁿ'ē chi ca'cueeⁿ di 'iiⁿ'yāⁿ 'cūū, caaⁿ'maⁿ di. \p \v 16 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ní nacueeⁿ sa. Diīⁿ sá ndúúcū ta'a sa chi cuuvi 'diīíⁿ. Ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'ā yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénú Ndyuūs, 'caandivéeⁿ nī. \v 17 Ndyuūs yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yú Israel ndɛɛvɛ yā chiida yú s'eeⁿ ní diíⁿ yā chi 'iiⁿ'yāⁿ ch'ɛɛtɛ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ snéé yā yáⁿ'āa Egipto tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ snúúⁿ yúúní. Ní Ndyuūs ndúúcū poder yeⁿ'e yā ndúúcū ta'á yā ní tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 18 Ní taandúú 'úúví ngɛɛcu nduūyū diíⁿ yā cuidado 'iiⁿ'yāⁿ na yáⁿ'āa cuūⁿmaⁿ. Ní chi chɛɛ́ yā taanduvɛ́ɛ́ chí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ diíⁿ yā. \v 19 Ní taachí Ndyuūs diiⁿ tuuví yā ndɛɛ̄chɛ̄ nación yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ ndaata Israel na yáⁿ'āa Canaán, ca'á yā yáⁿ'āa miiⁿ chí cuuvi yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 20 Cho'ó chuū chɛɛti cuūuⁿ ciento canéé 'uūvī ngɛɛcu ndiichi ndúuyū ca'a yā juez yeⁿ'é yā ndii nguuvi profeta Samuel miiⁿ chi caⁿ'a nduudu Ndyuūs. \v 21 Tuu'mi ní tiempo miiⁿ chiica yā rey ní Ndyuūs ní ca'á yā Saúl miiⁿ chi cuuvi sa rey. Chɛɛtí 'uuvi ngɛɛcu nduūyū Saúl miiⁿ rey miiⁿ. Saúl miiⁿ saⁿ'a daiya Cis, 'áámá saⁿ'ā yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē Benjamín. \v 22 Divíi yā saⁿ'ā ní Ndyuūs nadicuéeⁿ yā táámá rey chi David chí caⁿ'a yā nduudu cuaacu yeⁿ'é yā. Ní Ndyuūs ngaⁿ'á yā: 'Úú ndaacá David daiya Isaí miiⁿ 'áámá saⁿ'ā tan'dúúcā chi neⁿ'e staava yeⁿ'é. Saⁿ'ā miiⁿ ní diiⁿ sa tanducuéⁿ'ē chi neⁿ'é. \v 23 Yeⁿ'e ndaata sáⁿ'a 'cūū miiⁿ tan'dúúcā chi Ndyuūs ngaⁿ'a chi cā'a yā, Ndyuūs nadicuéeⁿ yā Jesús yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel lado yeⁿ'e Salvador chi 'iiⁿ'yāⁿ chi nadanguáⁿ'ai yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nuuⁿndi yeⁿ'é yā. \v 24 Taachí 'aa cuɛ́ɛ́ ndaá Jesús miiⁿ, caⁿ'ā Juan miiⁿ chi cuɛɛdinuūⁿniⁿ yā yeⁿ'ē chi nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel ndaacadaamí yā yeⁿ'ē nuuⁿndí yeⁿ'e yā. \v 25 Juan miiⁿ taachi ch'iinu diiⁿ sa ntííⁿnyūⁿ yeⁿ'ē sa, caⁿ'a sa: ¿Du'ū 'úú nadicádiinuuⁿ ndis'tiī? Nguɛ́ɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ 'úú. Cun'diichí nī. Cuchii 'áámá na cuaaⁿ daami 'úú ni 'úú nguɛ́ɛ́ n'daācā 'úú chi cuuví diíⁿ n'daatií yííⁿmáⁿ naaⁿ ndaacuú yéⁿ'ē chí cánúúⁿ ca'a. \p \v 26 Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í, daiya 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Abraham ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā ndúúcū ndis'tiī chi i'téénú yā Ndyuūs, caavā ndís'tiī dicho'ō Ndyuūs nduudu chí nnguaⁿ'ai 'iiⁿ'yāⁿ. \v 27 'Iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na yáāⁿ Jerusalén miiⁿ ndúúcū nducyáácá yā chi ngaⁿ'ā ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'é yā nguɛ́ɛ́ n'diichí yā Jesús ní nguɛ́ɛ́ nduudu yeⁿ'e profetas chi n'geeⁿ yā nducuéⁿ'ē nguuvi sábado chi intaavi'tuunúúⁿ yā. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ diíⁿ yā condenar Jesús. \v 28 'Íícu ní nguɛ́ɛ́ ndaacá yā falta yeⁿ'e yā chi 'caaⁿ'nuⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ. Chiica 'iiⁿ'yāⁿ nanááⁿ Pilato miiⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngaⁿ'a yā chi Pilato 'caaⁿ'núⁿ yā Jesús ní 'cuūvi yā. \v 29 Taachí ch'iinu chiī tánducuéⁿ'ē chi canéé nguūⁿ yeⁿ'é yā, 'iiⁿ'yāⁿ divíi yā Jesús na yáⁿ'á cruz ní s'nuúⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ na yáinyāⁿ. \v 30 Ndyuūs nadicueeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tinaⁿ'ā. \v 31 Jesús miiⁿ ch'iⁿ'í maáⁿ yā nééné n'deēe nguuvi nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chí dáámá cuchɛɛ́ yā ndúúcu yā yeⁿ'e yáⁿ'āa Galilea ní ndaá yā yáāⁿ Jerusalén. 'Iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ testigos yeⁿ'é yā nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 32 Nús'uú ntuūⁿ ngaⁿ'á 'nū ndúúdú ngai. Chuū chi nduudu chi Ndyuūs ca'a yā chiida yú s'eeⁿ taachi Ndyuūs caⁿ'a yā chi diíⁿ yā. \v 33 Chuū chí Ndyuūs miiⁿ ní dicuaacú yā ní Ndyuūs diíⁿ yā cáávā s'uuúⁿ chi 'iiⁿ'yāⁿ daiyá chiida yú s'eeⁿ yeⁿ'e Israel tááchí Ndyuūs nadacueéⁿ yā Jesús miiⁿ. Chuū chi canéé nguūⁿ na libro yeⁿ'ē Ndyuūs naachi nguūⁿ salmo ndii 'úúví chí ngaⁿ'ā: Dii daiyá dii, maaⁿ nguuvi 'úú n'giⁿ'í chi daiyá dii 'tíícā. \v 34 Ndyuūs nadacueéⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā. 'Āā ntɛ́ɛ́ nguɛɛcunéé choó yā. 'Túúcā caⁿ'a yā: 'Úú teé dii cosa chi n'dai chi cāⁿ'a chi ca'á David. Chuū chi cuaacu. \v 35 Cáávā chuū ngaⁿ'á yā na táámá salmo: Nguɛ́ɛ́ 'cuaáⁿ nī chi Daiyá nī chi n'dai chí nguɛɛcunéé choō cuerpo yeⁿ'é yā. \v 36 Cuaacu nííⁿnyúⁿ chi David miiⁿ tááchí dichíí'vɛ yā 'iiⁿ'yāⁿ yēⁿ'e yā tan'dúúcā chi neⁿ'e Dendyuūs, ch'īi yā níícú ch'ɛɛchí yā naachi ch'ɛɛchi chiidá yā. Ní choo yā. \v 37 Naati 'iiⁿ'yāⁿ chí Dendyuūs nadacuéeⁿ yā yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā ní nguɛ́ɛ́ choo yā. \v 38 Nadacadíínuuⁿ nī chuū, ndís'tiī saⁿ'ā vi'í. Caⁿ'a 'nū ndís'tiī nduudu yeⁿ'é Ndyuūs chi Ndyuūs nadach'ɛɛcú yā nuuⁿndi yeⁿ'e nī cucáávā 'iiⁿ'yāⁿ 'cūū. \v 39 Cucáávā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ Ndyuūs nadach'ɛɛcú yā nducuéⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'ē nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā Dendyuūs. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní diíⁿ yā chi nduuvī n'dai dii nanááⁿ Dendyuūs, naati ley yeⁿ'e Moisés nguɛ́ɛ́ cuuví nach'ɛɛcu nuūⁿndī yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ. \v 40 Cuin'dííchí nī chi nguɛ́ɛ́ chiī nanááⁿ ndís'tiī chí cánéé nguūⁿ cáávā profetas chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs, ní canéé nguūⁿ na libro yeⁿ'e Ndyuūs: \q1 \v 41 Cuin'dííchí nī ndís'tiī chi taaⁿ nī, ní ngeⁿ'e yiiⁿnúúⁿ nī, ní 'cuuví nī; caati 'úú ní diíⁿ 'áámá ntiiⁿnyuⁿ neⁿ'e chí ndís'tiī snée nī iⁿ'yeeⁿdí 'cūū, 'Áámá ntiiⁿnyuⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu nī ndúúti chi du'ū 'iiⁿ'yāⁿ caaⁿ'maⁿ yā yeⁿ'e chuū. \p \v 42 Taachí nan'daa yā na yaācū sinagoga yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel di'cuíítu yā 'iiⁿ'yāⁿ, chi cúúví dɛɛvɛ táámá nguuvi sábado, nguuvi chi ntaavi'tuunúúⁿ nī chi caaⁿ'máⁿ nī yeⁿ'e chuū. \v 43 Ní taachi 'āā diíⁿ yā despedir 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaācū sinagoga neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi n'daacā chi 'āā maaⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ, can'dáa yā Pablo ndúúcū Bernabé. Pablo ndúúcū Bernabé ní caⁿ'a yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí 'áámá 'cuɛɛtinéé yā na favor ch'ɛɛtɛ yeⁿ'é Dendyuūs. \p \v 44 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi sábado, nguuvi chi ntaavi'túunúúⁿ yā, nduuvidáámá yā n'deee taaví 'iiⁿ'yāⁿ 'tɛ́ɛ́ nuuⁿmaⁿ yáaⁿ yā chi 'caandiveéⁿ yā nduudu yeⁿ'e Dendyuūs. \v 45 Naati 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ taachi n'diichí yā chi n'deee n'daí 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní ndiitú yā ndúúcū vaadī ngueēe, caⁿ'a yā chi nguɛ́ɛ́ n'daacā chí ngaⁿ'ā Pablo miiⁿ. Ní caⁿ'a taáⁿ yā contra yeⁿ'é yā ní contra yeⁿ'e Dendyuūs. \v 46 Tuu'mi ní Pablo ndúúcū Bernabé miiⁿ caⁿ'a yā nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī 'va'a caⁿ'a yā: Ndís'tiī cuaacu nííⁿnyúⁿ cánéé chí caaⁿ'máⁿ 'nū ndúúcū ndís'tiī nduudu yeⁿ'é Dendyuūs vmnááⁿ vmnaaⁿ naati ndís'tiī ní divíi nī yeⁿ'ē veéⁿ nī. Ní túúmícadiinúúⁿ maáⁿ nī chi nguɛ́ɛ́ n'daacá nī chi tuneeⁿ nī vida cueⁿ'e daāⁿmaⁿ. Cáávā chi diíⁿ nī, Ndyuūs nguɛ́ɛ́ teé yā ndís'tiī vida cueⁿ'e daāⁿmaⁿ ndís'tiī. Cuin'diichí nī. Nguɛɛcunée 'nū caⁿ'a ntuúⁿ 'nū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \v 47 Caati 'tíícā chidichó'ó Señor 'iivú Ndyuūs miiⁿ nús'uu, ní Ndyuūs cáⁿ'a yā chīi yā nús'uu: \q1 'Úú chí'neéⁿ ndís'tiī tan'dúúcā chídɛɛvɛ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel, chi cuuvi caaⁿ'máⁿ nī nduudu chí nanguaⁿ'āī 'iiⁿ'yāⁿ ndii núúⁿmáⁿ iⁿ'yeēⁿdī. \p \v 48 Taachí ch'iindiveéⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chuū ndiitú yā ndúúcū vaadī yeenú ní caⁿ'a yā chi ch'ɛɛtɛ taavi Ndyuūs cáávā nduudu yeⁿ'e Señor Ndyuūs miiⁿ. Ní s'teenú yā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi Ndyuūs chíndɛɛvɛ yā ní tee yā vida cueⁿ'e daāⁿmaⁿ. \v 49 Ní nduudu Señor miiⁿ 'āā chi chiicadíínuuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ti cheⁿ'e núúⁿmáⁿ yáāⁿ estado miiⁿ. \v 50 Naati 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ diíⁿ yā chi nguɛ́ɛ́ snéé 'diíⁿ yā n'daataá chí n'dai taaví chí n'dááca taavi ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ndúúcū n'daataá ndúúcū 'iiⁿntyéⁿ'ē nadacuéeⁿ yā vaadī 'caa'va contra yeⁿ'e Pablo ndúúcū Bernabé ní ndivíi yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē na yáāⁿ naachí snée yā. \v 51 Pablo ndúúcū Bernabé ní n'dáádi yā iyaacá yeⁿ'e ca'a yā ti 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ ní contra yā. Cueⁿ'e yā ní ndaa yā yáāⁿ Iconio. \v 52 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo ní yeenú taavi yā ndúúcū vaadī yeenú ndúúcū Espíritu N'dai. \c 14 \s1 Pablo ndúúcū Bernabé na yáāⁿ Iconio \p \v 1 Chiī na yáāⁿ Iconio chi Pablo ndúúcū Bernabé sndaa yā daama daama na yaācū sinagoga yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Ní 'túúcā caⁿ'a yā. Ní neené n'dai 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ s'téénu yā. 'Tiicá ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \v 2 Naati 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā, n'gɛɛcu cheendí yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel ní diíⁿ yā chi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel nguɛ́ɛ́ nacadíínuuⁿ yā n'daacā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā. \v 3 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ndúúcū Bernabé 'naaⁿ n'dáí ch'ɛɛtinée yā miiⁿ ní Señor Jesucristo diíⁿ yā chí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ 'va'á yā caⁿ'a yā yeⁿ'ē Señor Jesucristo. Señor Jesucristo miiⁿ ní ch'iⁿ'i yā chi nduudu cuaacu miiⁿ chi nduudú yeⁿ'é yā yeⁿ'ē favor ch'ɛɛtɛ yeⁿ'é yā. Ní Señor miiⁿ diiⁿ yā chuū ní cā'a yā poder chi Pablo ndúúcū Bernabé diíⁿ yā señales ndúúcū vaadī n'giinu. \v 4 Níícú 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ miiⁿ ní 'uūvī vaanicadiinúúⁿ yeⁿ'é yā. Náⁿ'a yā ní lado yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ní tanáⁿ'a yā ní lado yeⁿ'ē apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. \v 5 'Iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiīⁿnyūⁿ in'núúⁿ yā vaadī 'caa'va chi tun'dáa yā Pablo ndúúcū Bernabé ní chí cuituú yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 6 Taachí chicadíínuuⁿ saⁿ'ā s'eeⁿ chuū, cueⁿ'é yā ngeenu yā na yáāⁿ Listra ndúúcū yáāⁿ Derbe chi distrito yeⁿ'e Licaonia ndúúcū nducyaaca yáāⁿ nuuⁿmaⁿ ndiivií ná yáⁿ'āa. \v 7 Ní miiⁿ caⁿ'a yā evangelio chí ndúúdú ngaī yeⁿ'e Jesucristo miiⁿ. \s1 'Iiⁿ'yáⁿ ca'ā tuú yā Pablo na yáāⁿ Listra \p \v 8 Cánéé 'áámá saⁿ'ā yeⁿ'e yáāⁿ Listra chí vɛ́ɛ́ sá ti mar 'áámá fuerza yeⁿ'ē ca'a sa. Nguɛ́ɛ́ ngiica sa ndíí ch'iindiyaāⁿ sa. \v 9 Sáⁿ'a 'cūū ní ch'iindiveeⁿ sa chi caⁿ'a Pablo. Ní Pablo miiⁿ ní n'gíínu yā saⁿ'ā miiⁿ ní nacádiinúúⁿ yā yeⁿ'ē saⁿ'ā miiⁿ ti i'téénu sa chi cuuví nduūvā yeⁿ'ē sa. \v 10 Ní caⁿ'a yuudú yā: Nducueeⁿ cuaacú di ndúúcū ca'a di. Hora miiⁿ ní saⁿ'ā miiⁿ nducueeⁿ sa ní chiica sa. \v 11 'Iiⁿ'yāⁿ chi n'diichí yā chi diīⁿ Pablo 'cai diitú yā ní caⁿ'á yā ndúúcū davaacu yeⁿ'e yáⁿ'āa Licaonia chi ndyuūs s'eeⁿ ndáa yā nanáaⁿ yā tan'dúúcā saⁿ'ā iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \p \v 12 Caⁿ'a yā yeⁿ'e Bernabé chi Júpiter, ní Pablo miiⁿ ní Mercurio ti Pablo miiⁿ ní chindɛ́ɛ yā nduudu. \v 13 Yáacū yeⁿ'ē Júpiter cánéé chuva'āī yáāⁿ miiⁿ. Chiiduú yeⁿ'ē Júpiter ndɛ́ɛ yā itiindu s'ééⁿ ndúúcū corona s'eeⁿ yeⁿ'e naāndā nanááⁿ chééndí cheēⁿ yáāⁿ miiⁿ. Ní neⁿ'e yā 'caaⁿ'núⁿ yā 'iití chi ca'a yā sacrificios. 'Tiicá ntúūⁿ n'deee taaví 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ neⁿ'e yā diiⁿ yā. \v 14 Ní naachí ch'iindiveéⁿ apóstoles Bernabé ndúúcū Pablo chuū chíín'cuuⁿ yā catecai yā tí neené ndachíī ní cueⁿ'é yā nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. Ní 'cai yā. \v 15 Ní caⁿ'a yā: Ndís'tiī saⁿ'ā, ¿dɛ́'ɛ̄ cuuvi chi 'tíícā idiíⁿ nī? Nús'uū sáⁿ'ā ntuuⁿ nús'uu tan'dúúcā ndís'tiī. Ní ngaⁿ'a 'nū nduudu cuaacu chí divíi nī yeⁿ'ē nducuéⁿ'ē dendu'ū ní cu'téénu nī Ndyuūs chi cánduuchi chi din'dái yā nanguuvi ndúúcū yáⁿ'āa ndúúcū nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā ndúúcū nducyáácá dendu'ū chi vɛ́ɛ́. \v 16 Nguuvi chí 'āā cho'ōo Ndyuūs s'neeⁿ yā nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi cáⁿ'a yā yúúní damaáⁿ yā. \v 17 Nguɛ́ɛ́ s'neeⁿ yā ti nguɛ́ɛ́ cosa chí ch'iⁿ'i dú'ūu 'iiⁿ'yāⁿ yā. Din'daacá yā. Ní teé yā cuuvī yeⁿ'é nanguuvi ndúúcū tiempo yeⁿ'ē n'deēe taaví n'gui'i o cosecha. Ní di'cuiitá yā staava yeⁿ'ē yú ndúúcū vaadī yeenú ti teé yā chi neⁿ'ē cuerpo yeⁿ'ē yú. \p \v 18 Caⁿ'a yā chuū, ngii n'dáí naati idiíⁿ yā chi 'iiⁿ'yáⁿ yáāⁿ miiⁿ nguɛ́ɛ́ idiíⁿ yā sacrificio. \p \v 19 Tuu'mi ní ndaā náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Antioquía ní yeⁿ'ē yáāⁿ Iconio chi yaa'ví yā nducyáácá yā contra yeⁿ'e Pablo. Ní ca'a tuú yā saⁿ'ā ní chíí n'dai yā saⁿ'ā 'áámá lado chuva'ai yáāⁿ miiⁿ ní 'áácú yā chí 'āā n'diī sa. \v 20 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí i'téénu yā Cristo ní nuuⁿmaⁿndiiví nanáaⁿ yā. Pablo miiⁿ ní nacueeⁿ sá ní nuuⁿ ndáá tuuⁿ sa na yaāⁿ miiⁿ. Ni chidɛɛvɛ táámá nguuvi cueⁿ'e sa ndúúcū Bernabé na yáāⁿ Derbe. \p \v 21 Ní caⁿ'a yā evangelio chí ndúúdú ngaī yeⁿ'e Jesucristo yáāⁿ miiⁿ. Ní diíⁿ yā chi nééné 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi i'teenu. Pablo ndúúcū Bernabé nguɛɛcunée yā yáāⁿ Listra, yáāⁿ Iconio, ndúúcū yáāⁿ Antioquía. \v 22 Ní diíⁿ yā chí ditiinú yā ndúúcū vaadī i'teenu na alma yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo ndúúcū staava yeⁿ'é yā. Ní ngi'cueéⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ chi 'áámá cunee yā ndúúcū vaadī i'teenu. Ní caⁿ'a yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ: Cánéé chí nééné n'deēe chí cho'o núuⁿ yú maaⁿ níícú ndaā yú va'ai chɛɛti nguuvi. \v 23 S'nééⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ ndīīcúū chí saⁿ'a ndii tíīiⁿ yeⁿ'ē 'áámá 'áámá yaācū ní caⁿ'angua'á yā taachi 'āā cuɛɛ ca'diinú yā. Ní s'néeⁿ yā na ta'a Señor 'iivú Ndyuūs 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu. \s1 Nguɛ́ɛ́cundií yā ní cueⁿ'é yā yáāⁿ Antioquía yeⁿ'e yáⁿ'āa Siria \p \v 24 Cuayiivi chi cho'ó yā distrito yeⁿ'ē Pisidia ní ndaá yā yáⁿ'āa Panfilia. \v 25 Taachi caⁿ'a yā nduudu cuaacú miiⁿ na yáāⁿ Perge cunaⁿ'á yā na yáāⁿ Atalia. \v 26 Yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ cunaⁿ'á yā na barco na yaāⁿ Antioquía. Miiⁿ ní naachí hermanos s'eeⁿ vmnááⁿ vmnaaⁿ tucá'a yā Pablo ndúúcū Bernabé na ta'a Dendyuūs ndúúcū favor yeⁿ'e Dendyuūs cáávā ntiiⁿnyūⁿ chi 'āā diíⁿ yā. \v 27 Ní ndaá yā na yáāⁿ Antioquía. Ní taachi nduuvidaamá yā na yaacū caⁿ'a yā tanducuéⁿ'ē cosa ch'ɛɛtɛ chi 'āā diíⁿ Dendyuūs ndúúcu yā. Ní táácā Dendyuūs ca'á yā permiso 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel chi cu'téénu yā nduudu yēⁿ'e yā. \v 28 'Nááⁿ tiempo canéé yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo. \c 15 \s1 Concilio na yáāⁿ Jerusalén \p \v 1 Tuu'mi ní náⁿ'a yā chi nndaá yā yeⁿ'ē yáⁿ'āa Judea chi'cueéⁿ yā hermanos chuū: Ndúúti chi nguɛ́ɛ́ diiⁿ di circuncidar 'iiⁿ'yāⁿ tan'dúúcā chi ngaⁿ'a 'áámá ley yeⁿ'e Moisés tuu'mi ní nguɛ́ɛ́ cuuvi nínguaⁿ'ai di. \v 2 Pablo ndúúcū Bernabé ch'ɛɛcu cheendí yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿya ní nééné n'deēe caⁿ'a yā. Ní 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ caⁿ'a yā chi caⁿ'a Pablo ndúúcū Bernabé ndúúcū tan'duuvi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na yáāⁿ Jerusalén. Ní caⁿ'á yā ní tiinguuneeⁿ yā yeⁿ'ē chuū nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi 'iiⁿ'yāⁿ ndíí tiīiⁿ yeⁿ'e yaācū ndúúcū apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs. \p \v 3 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e yaācū ch'ɛɛtinúúⁿ yúúní yā ndúúcu 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní cho'ó yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na yáⁿ'āa Fenicia ndúúcū yáⁿ'āa Samaria. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ caⁿ'a yā taacā chi i'teenu 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. Ní nducyaaca hermanos miiⁿ yeenu taaví yā. \p \v 4 Ní ndaá yā na yáāⁿ Jerusalén. Ní apóstoles ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaācū miiⁿ diíⁿ yā recibir 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ caⁿ'a yā tanducuéⁿ'ē chi Dendyuūs diíⁿ yā ndúúcu yā. \v 5 Naⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e fariseos chi s'teenu yā ní diíⁿ yā costumbre yeⁿ'é yā nacuéeⁿ yā ní caⁿ'a yā: Canéé chí diiⁿ yú circuncidar 'iiⁿ'yāⁿ ní canee cúúⁿmíⁿ yā diíⁿ yā chi ngaⁿ'ā ley yeⁿ'e Moisés. \p \v 6 Ní nduuvidaamá yā apóstoles ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi 'iiⁿntyéⁿ'e yeⁿ'e yaācū chí n'diichí yā yeⁿ'e chuū. \v 7 Ní ch'iinu caⁿ'a yā n'deee n'dáí, ní Pedro miiⁿ ní ncueeⁿ sá ni caⁿ'ā sa: Ndís'tiī, saⁿ'ā hermanos, deenú nī tan'dúúcā 'āā 'naaⁿ tiempo chi Dendyuūs ndɛɛ̄vɛ́ yā 'úú nguaaⁿ s'uūúⁿ ni cáávā cheendí ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel ch'iindiveéⁿ yā nduudu cuaacu ní s'téénu yā. \v 8 Ní Ndyuūs chi inaaⁿ yā staava yeⁿ'ē yú ch'iⁿ'i yā chi i'téénu 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní ca'a yā Espíritu N'dai 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel tan'dúúcā s'uūúⁿ. \v 9 Dáámá nducyaaca yú ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní Ndyuūs nadidɛɛvɛ́ yā staava yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ cáávā chi i'téénu yā. \v 10 Maaⁿ ní ¿dɛ'ɛ̄ cáávā chi di'vaachi nī yeⁿ'e Ndyuūs, ní s'néeⁿ nī na tiīiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo tan'dúúcā 'áámá yugo chi s'uuúⁿ nguɛ́ɛ́ cuuvi candɛɛ̄ yú ndii nguɛɛ chii candɛɛ yā chiida yú s'eeⁿ dendú'ū? \v 11 Maaⁿ ní i'téénu yú cucáávā favor ch'ɛɛtɛ taavi yeⁿ'e Señor Jesús cuuví nanguaⁿ'āī yú dáámá dáámá ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \p \v 12 Tuu'mi ní nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ 'aa ntɛ́ɛ́ caⁿ'á yā mar 'áámá. Ní ch'iindiveéⁿ yā yeⁿ'e Bernabé ndúúcū Pablo chi caⁿ'a yā n'deee n'dáí señales ndúúcū vaadī n'giinu chí Ndyuūs diíⁿ yā cáávā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nguááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \v 13 Taachí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ miiⁿ snéé 'diíⁿ yā tuu'mi Jacobo nan'guɛɛcutaⁿ'ā sa ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'ā hermanos cu'neeⁿ veeⁿ nī yeⁿ'é. \v 14 Simón miiⁿ 'āā caⁿ'a sá tááca Dendyuūs vmnááⁿ vmnaaⁿ n'diichí yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel ní sta'á yā 'iiⁿ'yāⁿ nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'é yā cáávā chi i'téénu yā Jesucristo. \v 15 Ndúúcū nduudu 'cūū ní ndíí tiempo vmnaaⁿ cunee yiinú profetas chi caⁿ'a chi cuchiī tan'dúúcā chi cunee nguūⁿ na libro yeⁿ'e Ndyuūs: \q1 \v 16 Cho'ōo chúū nanguɛɛcúndií ní nadin'daí va'ai yeⁿ'e David chí sndɛɛvɛ ní nadin'daí to'o ndiicúū, ní va'aī miiⁿ nanguɛɛcuneé nādacuééⁿ ntuúⁿ. \q1 \v 17 Ní tanáⁿ'a yā 'iiⁿ'yāⁿ n'nuuⁿ ntuúⁿ yā Señor Jesucristo, ní yeⁿ'ē nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel miiⁿ chi Dendyuūs caⁿ'a yā chi cuuvi déénu yā. \q1 \v 18 Chuū ngaⁿ'a Señor miiⁿ chi din'dái tuuū ndɛɛvɛ́ɛ́ ní dendú'ū diíⁿ yā chi cadiinuuⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chúū ndíí tiempo ndii cuaaⁿ vmnaaⁿ. \p \v 19 Maaⁿ ní 'úú diíⁿ inacádiinúúⁿ yeⁿ'e chuū, chi nguɛ́ɛ́ di'vaachi yú yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chi cu'téénú yā Dendyuūs. \v 20 Mííⁿ dingúuⁿ yú yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ chi cūvii yā yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē chi yeⁿ'ē ídolos ndúúcū yeⁿ'ē 'áámá saⁿ'ā 'áámá n'daataá chi nguɛ́ɛ́ sneé yā ndúúcū vi'ī ní nguɛ́ɛ́ n'giindivaacu yā, ndíí nguɛ́ɛ́ che'é yā yuūtɛ̄ yeⁿ'ē 'áámá 'iiti chi idi'núú yā daandú tī, ndíí nguɛ́ɛ́ che'é yā ingée yā yuuúⁿ yeⁿ'é tī. \v 21 Ndíí tiempo yeⁿ'ē Moisés miiⁿ ní ndíí cuááⁿ vmnaaⁿ ndíí nducyáácá yáāⁿ vɛ́ɛ́ 'aama yā chí ngaⁿ'a yā yeⁿ'ē Dendyuūs na yaācū sinagoga naachí n'geeⁿ yā libro yeⁿ'e Dendyuūs nguuvi nguuvi chi intaavi'tuunúúⁿ yā chi sábado. \p \v 22 Apóstoles chi dichó'ó Dendyuūs ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e yáacu ndúúcū nducuéⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ na yaācū canéé yiinú yā chí n'daacā chí níndɛɛvɛ yā yeⁿ'ē nguááⁿ yā 'uuvi saⁿ'ā. Ní dicho'ó yā saⁿ'ā s'eeⁿ ndúúcū Pablo ndúúcū Bernabé na yáāⁿ Antioquía. Ní ndɛɛvɛ yā Judas chi nguuvi sa Barsabás, ndúúcū Silas. Saⁿ'ā s'eeⁿ n'gɛɛtɛ sá nguaaⁿ hermanos. \v 23 Ní dicho'ó yā caaca ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Apóstoles ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndicúū ndúúcū hermanos níngúuⁿ yā chuu yeⁿ'ē hermano chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel chi snée yā na yáāⁿ Antioquía, na yáⁿ'āa Siria, ndúúcū na yáⁿ'āa Cilicia: N'dai n'diī. \v 24 Nús'uū ní n'giindiveéⁿ 'nū chi náⁿ'a yā cueⁿ'é yā yeⁿ'é 'nū ní diíⁿ yā chi ndís'tiī nguɛ́ɛ́ ch'ɛɛtinéé 'diíⁿ nī ndúúcū nduudu yeⁿ'é yā. Ní nguɛ́ɛ́ caⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ 'nū chi can'dáa yā. 'Iiⁿ'yāⁿ miiⁿ diíⁿ yā chí staⁿ'a yā alma yeⁿ'é nī ní chi'cueeⁿ yā chi diiⁿ circuncidar 'iiⁿ'yāⁿ ní diíⁿ yā chi ngaⁿ'a ley yeⁿ'e Moisés. \v 25 N'daacā n'dai canéé nus'ūu chi 'āā ndúúvídaama nducyáácá 'nū chí dɛɛvɛ 'nū saⁿ'ā s'eeⁿ ní dicho'ó 'nū nanááⁿ ndís'tiī saⁿ'a s'eeⁿ ndúúcū Bernabé ndúúcū Pablo, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi neⁿ'e taavi yú. \v 26 Saⁿ'ā s'eeⁿ n'deēe cuūví cueⁿ'é yā naachi deenú yā chi vɛɛ peligro chi 'cuūvi yā cáávā Señor Jesucristo yeⁿ'ē yú. \v 27 Chííⁿ chi dicho'ó 'nū Judas ndúúcū Silas. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní 'tiicá ntúūⁿ caaⁿ'máⁿ yā chi cuuvi deenú nī. \v 28 Chuū ní n'daacā canee ndúúcū Espíritu N'dai ndúúcū nús'uu diíⁿ 'nū chi nguɛ́ɛ́ i'neeⁿ 'nū vmnaaⁿ ndís'tiī mar 'áámá carga chí ngo'o ca ndís'tiī caati 'āā chí neⁿ'e nūuⁿ. \v 29 Nguɛ́ɛ́ tuu'ví nī cosa chi nga'á yā na ídolos ndíí nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e yuūúⁿ ndíí nguɛ́ɛ́ yuutɛ yeⁿ'e 'iiti chi nge'e yíícú ndíí nguɛ́ɛ́ diiⁿ nī chí cunee nī ndúúcū 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ n'giindivaacu ndúúcu nī. Ndúúti chi diíⁿ nī chuū tuu'mi ní n'daacā idiíⁿ nī. N'dáácā cho'ó nī. Chuū chi ngaⁿ'á. \p \v 30 'Tíícā chi 'iiⁿ'yāⁿ chí dichó'o yā cueⁿ'ē na yáāⁿ Antioquía. Ní nduuvidaamá yā ndúúcū nducyaaca hermanos. Ní nica'á yā carta 'iiⁿ'yāⁿ. \v 31 Taachí ch'eeⁿ yā carta miiⁿ ní yeenú taavi yā cáávā nduudu 'viich'ɛɛtínūuⁿ. \v 32 Judas ndúúcū Silas chí profetas ntúūⁿ chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs ní ca'a yā 'viich'ɛɛtínuuⁿ ní didiitú yā hermanos ndúúcū neene n'dáí nduudu. \v 33 Canéé yā 'áámá tiempo miiⁿ ní hermanos diíⁿ yā despedir 'iiⁿ'yāⁿ ní neⁿ'é yā chi n'daacā canée yā chí 'cuɛɛtinéé 'diíⁿ yā ndúúcū vaadī 'diiíⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nguɛɛcunéeⁿ yā na yáāⁿ naachi snéé 'iiⁿ'yāⁿ chi dichó'o yā. \v 34 Silas miiⁿ canéé yíínu sa chi canéé sa miiⁿ. \v 35 Pablo ndúúcū Bernabé miiⁿ canee yā na yáāⁿ Antioquía. Ngi'cuéeⁿ yā nduudu Dendyuūs miiⁿ ní ngaⁿ'a yā evangelio chi ndúúdú ngaī yeⁿ'e Jesucristo ndúúcū náⁿ'ā 'yááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \s1 Pablo divíi yā yeⁿ'ē Bernabé ní cueⁿ'é yā ndii 'uuvi viaje \p \v 36 Cuayiivi chi cho'ō tan'duuvi nguuvi, Pablo ngāⁿ'a yā ngii yā Bernabé: Nanguɛɛcunéé ntuūⁿ yú, caⁿ'ā yú n'diichi yú hermano s'eeⁿ yeⁿ'ē nducyaaca yáāⁿ naachí cheⁿ'e yú, ní caⁿ'a yú nduudu yeⁿ'ē Señor. Ní n'diichi yú táácā snée yā. \p \v 37 Ní Bernabé miiⁿ neⁿ'ē sa chi caⁿ'á Juan chi nguuvi Marcos ndúúcu sa. \v 38 Naati Pablo miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ canee yíínu sa chi candɛ́ɛ sa 'iiⁿ'yāⁿ chí divíi yā yeⁿ'ē saⁿ'ā s'eeⁿ ndii yáⁿ'āa Panfilia. Ní 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nguɛ́ɛ́ cheⁿ'é yā chi diíⁿ yā ntiiⁿnyuⁿ. \v 39 Nguɛ́ɛ́ canéé yiīnú yā nguaaⁿ maáⁿ yā ní ndaacādaamí yā hermanos Bernabé ndúúcū Marcos ní cueⁿ'é yā isla Chipre na barco. \v 40 Pablo miiⁿ ní ndɛɛvɛ sa saⁿ'ā Silas ní náⁿ'ā hermanos caⁿ'a yā chiī yā chi vaadī ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e Dendyuūs cunée ndúúcū Pablo ndúúcū Silas miiⁿ. \v 41 Ní cuayiivi cho'ó yā yáⁿ'āa Siria ndúúcū yáⁿ'āa Cilicia. Ch'ɛɛtinéé chiichi yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaācū. \c 16 \s1 Timoteo cueⁿ'é yā ndúúcū Pablo ndúúcū Silas \p \v 1 Cuayiivi miiⁿ índaa sa yáāⁿ Derbe ndúúcū yáāⁿ Listra, ní 'caandiveéⁿ nī. Canee 'áámá saⁿ'ā discípulo chí ch'eēⁿ chi nguuvi sa Timoteo, daiya 'áámá n'daataá 'iiⁿ'yāⁿ Israel chi i'téénu tá Dendyuūs, ní chiidá sa miiⁿ nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata 'iiⁿ'yāⁿ Israel. \v 2 Ní hermanos chí snée yā yáāⁿ Listra ndúúcū yáāⁿ Iconio ngaⁿ'a cuaacú yā yeⁿ'ē sáⁿ'ā miiⁿ chi neené n'dai sa. \v 3 Pablo miiⁿ ní neⁿ'e yā chi caⁿ'a sa nduucú yā. Ní sta'á yā saⁿ'ā ní diíⁿ yā circuncidar saⁿ'ā miiⁿ caavā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ti déénú yā nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ chi saⁿ'ā miiⁿ daiya sa saⁿ'ā chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \v 4 Ní taachi cho'ó yā yáāⁿ s'eeⁿ caⁿ'a yā orden chi nn'gaacú yā chí caⁿ'a apóstoles chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e yáacū chi snée yā na yáāⁿ Jerusalén chi diíⁿ yā nducuéⁿ'ē chuū. \v 5 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e yaācū s'eeⁿ 'āā neē chiichí yā ndúúcu vaadī i'teenu. Ní ngíí 'yaaⁿ ca yā 'áámá nguuvi taama nguuvi. \s1 Pablo n'diichí yā na visión yeⁿ'é yā 'áámá saⁿ'ā yeⁿ'e yáⁿ'āa Macedonia \p \v 6 Ní cho'ó yā yáⁿ'āa Frigia ndúúcū yáⁿ'āa Galacia. Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ nguɛ́ɛ́ 'cuūⁿ chi caⁿ'á yā caaⁿ'máⁿ yā nduudu cuaacu na yáⁿ'āa Asia. \v 7 Ndaá yā yáⁿ'āa Misia ní neⁿ'e caⁿ'a yā yáⁿ'āa Bitinia naati Espíritu miiⁿ nguɛ́ɛ́ 'cuūⁿ. \v 8 Ní cho'ó yā 'diituú yáⁿ'āa Misia ní cueⁿ'é yā na yáāⁿ Troas. \v 9 Nguiinū miiⁿ ní Pablo miiⁿ ní ch'iⁿ'i 'yúúdiyaaⁿ sáⁿ'ā na yaāⁿ yeⁿ'e sa. Ní n'diichi sa 'áámá saⁿ'ā yeⁿ'e yáⁿ'āa Macedonia chééndii sa ní di'cuíítu sa Pablo ní caⁿ'a sa: Cho'o dí yáⁿ'āa Macedonia miiⁿ ní cunnee di nús'uū. \v 10 Ní Pablo miiⁿ taachi n'diichi sa na 'yúúdiyaaⁿ yeⁿ'ē sa, cuayiivi mííⁿ nacádíínuuⁿ 'nū chi caⁿ'a 'nū yáⁿ'āa Macedonia. Déénú 'nū chi Dendyuūs ndɛɛvɛ́ yā nús'uu chi caaⁿ'maⁿ 'nū yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'e Jesucristo. \s1 Cueⁿ'é yā vácūū na yáāⁿ Filipos \p \v 11 Cheⁿ'é 'nū na barco yeⁿ'e yáāⁿ Troas ní ndaá 'nū yúúní cuaacu na isla Samotracia. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi ní ndaá 'nū yáāⁿ Neápolis. \v 12 Ndii mííⁿ cueⁿ'é 'nū na yáāⁿ Filipos chi yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ romanos ní yáāⁿ miiⁿ vmnááⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'ē yáⁿ'āa Macedonia. Ní ch'ɛɛtinée 'nū 'aama tiempo yáāⁿ miiⁿ. \v 13 'Áámá nguuvi sábado chi intaavi'tuunuúⁿ yā tan'dúúcā ley yeⁿ'é yā can'daa 'nu cuaaⁿ dáámí cheendi va'āī yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ niiⁿnuuⁿ yíícú naachi caⁿ'angua'á yā ní ch'ɛɛtɛ́ 'nū. Ní caⁿ'a n'deeé 'nū ndúúcū n'daataá chí nduuvidaama. \p \v 14 Miiⁿ canéé 'áámá n'daataá chí nguuvi tá Lidia. N'diicui tá tíínūuⁿ morada cua'aá yeⁿ'ē yáāⁿ Tiatira. Ní i'téénu tá Dendyuūs. Táⁿ'ā miiⁿ ní n'giindiveeⁿ tá. Ní Señor miiⁿ ní nnda'ai yā vaanicadiinúuⁿ yeⁿ'ē tá chí cu'neeⁿ veeⁿ tá chi caaⁿ'maⁿ Pablo. \v 15 Ní taachí chɛɛdinuūⁿnīⁿ tá ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē tá, di'cuíitu tá nús'uu ní ngaⁿ'a tá: Ndúúti chi deenu nī chi 'úú 'áámá caneé ndúúcū Dendyuūs, cundáa nī vaacú ní 'cuɛɛtinée nī. Ní di'cuíítu tá nús'uu ní ch'ɛɛtinée 'nū. \v 16 Taachí cueⁿ'e 'nū na lugar chi caⁿ'angua'a 'nū tuu'mi ní ndaacá 'nū 'áámá n'daata 'lííⁿ chi canee tá ndúúcū espíritu yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ chi diiⁿ adivinar. Ní ndaā tá nanáaⁿ 'nū. N'daata mííⁿ nééné n'deēe idiiⁿ tá ganar yeⁿ'ē 'iivi tá ndúúcū espíritu yeⁿ'ē chi diiⁿ adivinar. \v 17 Tá 'cūū ni cán'daā tá Pablo ndúúcū nús'uu ní n'gai yiicu ta ní caⁿ'a tá: Saⁿ'ā s'uuⁿ ní saⁿ'ā chi dichíí'vɛ̄ Dendyuūs chi ch'ɛɛtɛ n'dai chi canéé na va'ai chɛɛti nguuvi. Saⁿ'ā s'eeⁿ n'giⁿ'i sa yúúní chi nanguaⁿ'āī yú. \p \v 18 N'daata miiⁿ diiⁿ tá 'túúcā neené 'yaaⁿ nguuvi. Pablo miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ canéé yiīnū sa ní caⁿ'a sá chii sa espíritu miiⁿ: 'Úú dicho'ó dii ndúúcū chi duuchi Jesucristo chi nan'dáa di yeⁿ'ē tá 'tiī. Ní nan'dáa espíritu miiⁿ hora miiⁿ. \v 19 Taachí n'diichī 'iivi tá chi cueⁿ'e espíritu yeⁿ'ē adivinanza chí diiⁿ tá ganar cááva yā, tuu'mi sta'á yā Pablo ndúúcū Silas. Ní candɛ́ɛ yā saⁿ'ā s'eeⁿ na vaacūyáāⁿ nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'e. \v 20 Ní ch'iⁿ'i yā saⁿ'ā s'eeⁿ nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'e ní caⁿ'a yā: Sáⁿ'a s'uuⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ diíⁿ yā chi vɛ́ɛ́ vaadī 'caa'va na yáāⁿ yeⁿ'e yú. \v 21 Ní ngi'cueeⁿ yā s'uuúⁿ costumbre chí nguɛɛ 'cuaaⁿ yú ní nguɛ́ɛ́ canéé chi diīⁿ yú, caati s'uuúⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ romanos s'uuúⁿ. \p \v 22 Ní 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ nduuvidááma yā ndúúcū 'iiⁿntyéⁿ'e. Ní 'iiⁿntyéⁿ'e s'eeⁿ chíín'cuúⁿ yā catecai sa ní ca'á orden yā chi 'cueⁿ'é yā saⁿ'ā ndúúcū nduucu. \v 23 Ch'íínú ch'eⁿ'é yā saⁿ'ā s'eeⁿ n'deee taaví vueltas ní s'nuúⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ vácūū. Ní chii yā saⁿ'ā chííⁿ idiíⁿ yā cuidado chééndí vácūū chi diíⁿ yā cuidado n'daacā saⁿ'a s'eeⁿ. \v 24 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū s'nuúⁿ yā saⁿ'ā s'eeⁿ vácūū chí yáanūu ca ní snuuⁿ chiichí yā ca'a sa na cepo. \p \v 25 Maⁿ'a yáāⁿ mííⁿ taachi Pablo ndúúcū Silas ngáⁿ'ángua'á yā ní ngiita yā canciones yeⁿ'é Dendyuūs ní 'iiⁿ'yāⁿ chi snúūⁿ vácūū miiⁿ ní n'giindiveéⁿ yā. \v 26 Hora miiⁿ diituú nuⁿ'u yáⁿ'āa ní cimientos yeⁿ'ē vácūū miiⁿ ní nuⁿ'u. Ní hora mííⁿ nūuⁿ nducyaaca cheendi vácūū mííⁿ ní nánguaāⁿ. Ní ndaatíi ca'a yā ndúúcū ta'a yā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi snúūⁿ vácūū. \v 27 Saⁿ'ā soldado chi canéé cuidado vácūū miiⁿ taachí nduuchi sa chí cyaadu sa, ní n'diichi sa chi sdá'aī nducyaaca cheendi vácūū. Tuu'mi ní nntun'dáa sa espada yeⁿ'ē sa ní neⁿ'e sa 'caaⁿ'nuⁿ maaⁿ sa saⁿ'ā, caati nadacadíínuuⁿ sa chi 'iiⁿ'yāⁿ chi snúūⁿ vácūū miiⁿ cheenú yā. \v 28 Pablo miiⁿ 'cai yiicu sa ní ngaⁿ'ā sa: Nguɛ́ɛ́ diiⁿ di ndúúcū di 'tíícā. Nducyaacá 'nū snée 'nū. \p \v 29 Tuu'mi ní saⁿ'ā miiⁿ ngiica sa dɛɛvɛ. Chindáa sa ngeēnū sa chɛɛti cuarto miiⁿ. Ní yinduuvi sa ní chííntii'ya sa na ca'a Pablo ndúúcū Silas. \v 30 Ní tun'dáa sa saⁿ'ā s'eeⁿ ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī Señores, ¿táácā diíⁿ ní 'iicu nanguaⁿ'áí? \p \v 31 Saⁿ'ā s'eeⁿ ní caⁿ'a sa: Cu'téénú dí Señor Jesucristo níícú nanguaⁿ'āī di ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē di ná vaacu di. \p \v 32 Ní caⁿ'a yā nduudu yeⁿ'e Señor saⁿ'ā miiⁿ ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ ná vaacu sa. \v 33 Saⁿ'ā miiⁿ ní hora mííⁿ nūuⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ sta'a sa 'iiⁿ'yāⁿ ní naāⁿnū sa chi ya'āī yeⁿ'e yā. Cuayiivi miiⁿ ní chɛɛdinuūⁿnīⁿ saⁿ'ā miiⁿ ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa. \v 34 Ní candɛ́ɛ sa 'iiⁿ'yāⁿ na vaacu sa ní ca'a sa chi che'e yā. Nducyááca yā navaacu sa yeenú taavi yā chi s'téénu yā Dendyuūs miiⁿ. \p \v 35 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi miiⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē s'eeⁿ dichó'o yā policía chi yaa'vi sa saⁿ'ā ní caⁿ'a sa: N'dɛɛchi yā saⁿ'ā s'eeⁿ. \v 36 Ní saⁿ'ā soldado chi canee cuidado cheendi vácūū chii sa Pablo nduudú 'cūū: 'Iiⁿntyéⁿ'ē yaa'ví yā 'úú chi 'úú tun'daá ndís'tiī. Maaⁿ ní cho'ó nī ní caⁿ'á nī ndúúcū cuidado. \v 37 Naati Pablo miiⁿ ní ngaⁿ'a sa ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ: Cuayiivi chí ch'íínú ch'ēⁿ'e yā nús'uu nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ndíí nguɛ́ɛ́ itiinguuneéⁿ yā yeⁿ'e asunto miiⁿ dɛ'ɛ̄ chi caaⁿ'máⁿ 'nū ní candɛ́ɛ yā nús'uu vácūū, ¿'áá ntun'dáá n'de'éí yā nús'uu, ti nús'uu 'iiⁿ'yāⁿ romanos s'uuuⁿ ní s'nuúⁿ yā nús'uu vácūū? \p \v 38 Ní soldado s'eeⁿ ní ca'a sa chi cádiinuuⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē. Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū ní dii'yá yā chiī taachi chicadiinúúⁿ yā chi romanos 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 39 Ní 'iiⁿntyéⁿ'ē ndaá yā ní di'cuiitú yā 'iiⁿ'yāⁿ. Ní tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ vácūū. Ní chii yā saⁿ'ā s'eeⁿ chi nan'daa sa na yáāⁿ miiⁿ. \v 40 Tuu'mi ní taachi nan'dáa yā vácūū sndaa yā na vaacu 'áámá n'daataá chi nguuvi Lidia. Ní n'diichí yā hermanos ní chii yā 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'á yā ndúúcū cuidado. Ní cunaⁿ'a yā. \c 17 \s1 Nduuvitaáⁿ yā na yáāⁿ Tesalónica \p \v 1 Cho'ó yā yáāⁿ Anfípolis, cho'ó yā yáāⁿ Apolonia ní ndaá yā na yáāⁿ Tesalónica. Naachi vɛ́ɛ́ 'áámá yaācū sinagoga yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. \v 2 Ní Pablo miiⁿ ti 'āā ndii nííⁿnuⁿ yā chēⁿ'e yā naachi snéé 'iiⁿ'yāⁿ. Ní 'iiⁿnuⁿ sábado chi ntaavi'tuunúuⁿ yā, caⁿ'a yā ndúúcū nducyaaca yā nduudú yeⁿ'e Dendyuūs. \v 3 Chi'cueeⁿ sá ní caⁿ'a sa yeⁿ'ē chi neené nguūⁿ na Escrituras. Ngaⁿ'ā sa chi canéé chi Cristo 'cuūvi yā ní nnduuchí yā nguaaⁿ tináⁿ'ā. Ní Jesús yeⁿ'e chi 'úú chi ngaⁿ'á, Jesús miiⁿ chi Cristo chi Ndyuūs dɛɛvɛ yā. \p \v 4 Náⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ s'téénu yā ní nduuvidaamá yā ndúúcū Pablo ndúúcū Silas ndúúcū n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel chi 'iiⁿ'yāⁿ n'dai taavi, ndúúcū n'deee n'dáí n'daataá chi n'dáí taavi, nguɛ́ɛ́ duu'ví yā. \v 5 Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā ní ngueé yā sta'á yā náⁿ'ā saⁿ'ā chi nguɛ́ɛ́ n'daacā saⁿ'ā chi 'daān'dī. Ní n'deeé nduuvidaamá yā ní nduuvi taáⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ ní ndaa staⁿ'a vaadicadiinuuⁿ yeⁿ'é yā. Ní sta'á yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e vaacu Jasón. Ní neⁿ'é yā tun'dáa yā Pablo ndúúcū Silas nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. \v 6 Naati nguɛ́ɛ́ nindaāca yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Candɛ́ɛ yā Jasón ndúúcū náⁿ'ā hermanos nanááⁿ 'iiⁿntyeⁿ'ē yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. Ní 'cai yiicú yā: Sáⁿ'ā s'ūūⁿ nidi'vaachi sā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē núúⁿmáⁿ iⁿ'yeēⁿdī ní ndaa sa ndii 'múúⁿ. \v 7 Ní Jasón miiⁿ snée yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na vaacu sa. Ní nducyaaca yā nguɛ́ɛ́ idiíⁿ yā tan'dúúcā chi ngaⁿ'ā César. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngaⁿ'á yā ti vɛ́ɛ́ táámá rey chi Jesús. \p \v 8 Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'e yáaⁿ 'cūū nduuvi taáⁿ yā taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū. \v 9 Tuu'mi ní sta'á yā tuumi yeⁿ'ē Jasón ndúúcū náⁿ'a yā ní n'dɛɛchi yā 'iiⁿ'yāⁿ. \s1 Pablo ndúúcū Silas na yáāⁿ Berea \p \v 10 Tuu'mí nūuⁿ hermanos dichó'o yā Pablo ndúúcū Silas ndii yáāⁿ Berea. Ní taachí ndaá yā miiⁿ ní sndaa yā na yaacū sinagoga yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. \v 11 'Iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ n'daacá yā nanááⁿ Dendyuūs nguɛ́ɛ́ tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na yaāⁿ Tesalónica. Sta'á yā nduudu miiⁿ ndúúcū vaadī yeenú ní ch'eeⁿ yā nguuvi nguuvi Escrituras. Neⁿ'é yā n'diichí yā, ¿'áá cuaacu chi 'tíícā? \v 12 Neené 'yaaⁿ yā s'téénu yā, n'daataá chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chi táⁿ'ā n'dai taavi ndúúcū nééné 'yaaⁿ saⁿ'ā. \v 13 Taachi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Tesalónica chicadíínuuⁿ yā chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Berea 'aa deenú ntúuⁿ yā yeⁿ'ē nduudu yeⁿ'e Dendyuūs cáávā chi ngaⁿ'a Pablo, tuu'mi ní cheⁿ'é yā miiⁿ. 'Tíícá ntúūⁿ ca'á yā vaadī 'caa'va 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \v 14 Hora mííⁿ nūuⁿ hermanos dichó'o yā Pablo ndíí na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Ní Silas ndúúcū Timoteo ch'ɛɛtinée yā miiⁿ. \v 15 'Iiⁿ'yāⁿ chí cánéé chi can'dáa yā Pablo, candɛ́ɛ yā saⁿ'a miiⁿ na yáāⁿ Atenas. Ní Pablo ca'a sa orden 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi dichó'o yā Silas ndúúcū Timoteo naachí cunée sa chinúúⁿ cueⁿ'é 'nūūⁿ. Ní cueⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \s1 Pablo na yáāⁿ Atenas \p \v 16 Pablo miiⁿ canee ngiinu sa 'iiⁿ'yāⁿ na yáāⁿ Atenas. Ní neené ndaachi ndíí espíritu yeⁿ'ē sa taachí n'diichi sa nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ chi nééné i'téénu yā ídolos. \v 17 Caⁿ'a yā n'deee n'dáí ná yaācū sinagoga ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā chi maaⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel. Ní nguuvi nguuvi caⁿ'a ntuúⁿ yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi sneé yā nii'vɛ̄ɛ̄. \v 18 Ní náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'eēⁿ chi neené n'dáí tiīiⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ epicúreos, yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ estoicos ní n'gɛɛcú cheendí yā ndúúcu yā. Ní n'dúúví 'iiⁿ'yāⁿ ngaⁿ'á yā: ¿Dɛ'ɛ neⁿ'é caaⁿ'maⁿ sáⁿ'a 'cūū chí tá'tiī n'deēé ngaⁿ'ā sá? Ní náⁿ'a yā ní caⁿ'a yā: Ngaⁿ'ā sa tan'dúúcā chi 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a yeⁿ'é ndyuūs ngai. Pablo miiⁿ caⁿ'a yā yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'ē Jesucristo ní yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ chí nnduuchí yā nguaaⁿ tináⁿ'ā. \v 19 Ní sta'á yā saⁿ'ā ní ndaá yā nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē ndúúcu sa yiīcū chi nguuvi Areópago. Ní caⁿ'a yā: ¿'Áá cuuvi cádíínuuⁿ 'nū dɛ'ɛ̄ chi ca'cueéⁿ nī chí ngai chí ngaⁿ'a nī? \v 20 Ngaⁿ'a nī dendu'ū chi n̄'daaⁿ ní neⁿ'é 'nū cadiinuuⁿ 'nū dɛ'ɛ neⁿ'e caaⁿ'māⁿ chuū. \p \v 21 (Naati 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Atenas ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snúuⁿ yúúní chi snée yā miiⁿ, nguɛ́ɛ́ tuumicadíínuuⁿ yā yeⁿ'ē taama naaⁿ, caati dámaāⁿ neⁿ'e yā 'caandiveéⁿ yā ní caaⁿ'maⁿ yā cosa chí ngai.) \p \v 22 Tuu'mi ní Pablo mííⁿ chééndii sa náávtaⁿ'ā 'iiⁿntyéⁿ'ē yiīcū chi nguuvi Areópago, ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'a yeⁿ'e yaāⁿ Atenas, 'úú tuumicadiinúúⁿ yeⁿ'e nī chí neené i'téénu nī ndyuūs s'eeⁿ. \v 23 Cho'ó ní n'diichí lugar naachi cu'téénu nī ndyuūs s'eeⁿ yeⁿ'é nī. Ndaacá 'áámá na santo naachi canéé nguūⁿ nduudu 'cūū, NDYUŪS CHI NGUƐ́Ɛ́ N'DIICHI YÚ. Ndyuūs chi ndís'tiī nguɛ́ɛ́ n'diichí nī ní i'téénu nī, Ndyuūs miiⁿ chi 'úú ní ngaⁿ'á. \p \v 24 Ndyuūs chi din'dái yā iⁿ'yeeⁿdī ndúúcū tanducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ iⁿ'yeēⁿdī, Señor miiⁿ chí yeⁿ'é yā nanguuvi ndúúcū yeⁿ'ē na yáⁿ'āa miiⁿ. Ní nguɛ́ɛ́ canúuⁿ yā yaācū chi nín'dai ta'ā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 25 Ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú chí neⁿ'é yā dɛ'ɛ̄ vɛɛ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ caati 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní ca'a yā vida nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e íⁿ'yeeⁿdī ndúúcū 'yúúné chi yíícú yā ndúúcū tanducuéⁿ'ē dendu'ū. \p \v 26 Ndyuūs diiⁿ yā chi 'áámá ndaata nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cuɛɛtinée yā vmnaaⁿ yáⁿ'āa. Ní vmnááⁿ vmnaaⁿ diíⁿ yā señalar yáⁿ'āa naachi 'cuɛɛtinée yā ndúúcū tiempo chí 'cuɛɛtinée yā na yáⁿ'āa. \v 27 Dendyuūs s'neéⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ na yáⁿ'āa chi n'nuúⁿ yā Dendyuūs miiⁿ ndúúti chi cuuvi ndaā niiⁿnúⁿ yā níícú ndaacá yā 'iiⁿ'yāⁿ, 'áárá chi cuaacu nííⁿnyúⁿ nguɛ́ɛ́ yaⁿ'ai canée yā yeⁿ'e ca'áámá ca'áámá s'uūuⁿ. \v 28 Ní cucáávā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canduuchi yú ní inuⁿ'u yú ndúúcu yā ní s'uuúⁿ 'cuɛɛtinée yú ndúúcu yā. Tan'dúúcā chi caⁿ'a tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ poetas yeⁿ'é nī: Tí ndáátá yeⁿ'ē Ndyuūs s'uuúⁿ. \v 29 Canee yú na ndaata yeⁿ'é Dendyuūs. Nguɛ́ɛ́ cánéé chi nadacadíínuuⁿ yú chi Dendyuūs miiⁿ tan'dúúcā 'dííⁿnguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā 'dííⁿnguɛɛ 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā tuūú 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā chi saⁿ'ā din'dái ndúúcū vaadi cadiinūuⁿ yeⁿ'ē sa. \v 30 Tuu'mi ní Dendyuūs nguɛ́ɛ́ diíⁿ cuenta yeⁿ'ē tiempo yeⁿ'e vaadī tonto yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ. Maaⁿ ní Ndyuūs ca'á yā orden nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ nducuéⁿ'ē cuaaⁿ chi 'iiⁿ'yāⁿ ndaacadáámí yā yeⁿ'ē nuuⁿndí yeⁿ'é yā. \v 31 Cáávā chuū Dendyuūs 'cuuⁿ'miⁿ yā 'áámá nguuvi chi diíⁿ yā juzgar 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e iⁿ'yeeⁿdī ndúúcū justicia cucáávā saⁿ'ā miiⁿ chí ndɛɛvɛ. Cáávā saⁿ'ā miiⁿ Dendyuūs diíⁿ yā chi nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ deenú yā chi cuaacu chi Dendyuūs nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā nguaaⁿ tináⁿ'ā. \p \v 32 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chi nnduuchi yā nguaaⁿ tináⁿ'ā, náⁿ'ā yā diīⁿ duuchí yā 'iiⁿ'yāⁿ. Níícú náⁿ'a yā caⁿ'a yā: 'Āā 'caandiveeⁿ ntúuⁿ 'nū yeⁿ'é nī ndii táámá. \p \v 33 Pablo miiⁿ nan'daa sa naavtaⁿ'ā yeⁿ'é yā. \v 34 Náⁿ'a yā chi'téénu yā ní nduuvidaamá yā ndúúcū Pablo miiⁿ. Nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canee 'áámá saⁿ'ā Dionisio yeⁿ'ē 'iiⁿntyéⁿ'ē concilio chi nduuvidaamá yā na lugar Areópago ndúúcū 'áámá n'daataá chí nguuvi tá Dámaris, ndúúcū táámá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. \c 18 \s1 Pablo na yáāⁿ Corinto \p \v 1 Cuayiivi chi chó'ōo chúū Pablo miiⁿ ní nan'dáa sa yeⁿ'ē yáāⁿ Atenas ní cueⁿ'e sa na yáāⁿ Corinto. \v 2 Ní nndaaca sa 'áámá saⁿ'ā Israel chí nguuvi sá Aquila. Saⁿ'ā miiⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Ponto chi cáámá ndaā sa yeⁿ'e yáⁿ'āa Italia ndúúcū táⁿ'ā sa chi nguuvi Priscila ti Claudio miiⁿ chi rey ch'ɛɛtɛ ní ca'a sa orden chí nan'daā nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Roma. Pablo cueⁿ'e sa naachi canéé 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 3 Saⁿ'ā miiⁿ ní dáámá diiⁿ sa ntiiⁿnyūⁿ ní canéé sá ndúúcu yā. Dáámá nūu diíⁿ yā ntiiⁿnyuⁿ. Ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi din'dái yā va'ai tíínūuⁿ. \v 4 Ní nguuvi nguuvi sábado miiⁿ Pablo n'deee indeé yā na yáacū sinagoga. Ní diíⁿ yā chi nduuvidaamá yā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel lado yeⁿ'é yā. \p \v 5 Taachi Silas ndúúcū Timoteo ndaá yā yeⁿ'ē yáⁿ'āa Macedonia, Pablo miiⁿ 'aama canéé sá chi ngaⁿ'ā sa nduudu yeⁿ'é Dendyuūs. Ní ngaⁿ'ā sa nduudu cuaacu ní ngaⁿ'a sa ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi Jesús miiⁿ chi Cristo. \v 6 Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngaⁿ'á yā contra yeⁿ'e Pablo ní 'caa'va yā yeⁿ'ē sa. Pablo ch'íidī sa tiinuúⁿ yeⁿ'ē sa. Ní Pablo caⁿ'a sa chii sa 'iiⁿ'yāⁿ: Ndís'tiī ní canéé chí 'āā maáⁿ nī can'díícu nī chi cuuvi ndúúcu nī. 'Úú nguɛ́ɛ́ can'diicú yeⁿ'ē chuū. Maaⁿ ní caⁿ'á ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \p \v 7 Nan'dáa sa miiⁿ ní cueⁿ'e sa na vaacu 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Justo chi i'téénu sa Dendyuūs. Vaacu sa canéé sá na niiⁿnuúⁿ na yaācū sinagoga. \v 8 Níícú saⁿ'ā Crispo saⁿ'ā chi ndii tiīiⁿ yeⁿ'ē yáacū sinagoga s'téénu sa Señor 'iivú Ndyuūs ndúúcū nducyaacá yā na vaacu sa. Ní neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Corinto miiⁿ ch'indiveéⁿ yā. Ní s'téénu yā ní chɛɛdinuūⁿniⁿ yā. \v 9 Tuu'mi ní Señor caⁿ'a yā ndúúcū Pablo na 'yúúdūyaaⁿ yeⁿ'ē sa: Nguɛ́ɛ́ 'va'a di caāⁿ'māⁿ di. Nguɛ́ɛ́ cunēē 'diiⁿ cheendí di. \v 10 Caati 'úú caneé ndúúcu di ni mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ diíⁿ n'gíínu yā ndúúcu di. Ti 'úú neené n'deee 'iiⁿ'yāⁿ chi vɛ́ɛ́ ní yeⁿ'é na yáaⁿ 'cūū. \p \v 11 Ní canee sá miiⁿ 'áámá nduūyū canee maⁿ'ā. Chi'cueeⁿ sa nduudu yeⁿ'e Dendyuūs 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \p \v 12 Taachi saⁿ'ā Galión canéé sá 'iiⁿntyéⁿ'ē gobernador yeⁿ'e yáⁿ'āa Acaya, tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ní nducueeⁿ yā ti nduuvidaamá yā contra Pablo. Ní candɛ́ɛ yā saⁿ'ā nanááⁿ silla yeⁿ'e juez miiⁿ. \v 13 Ní caⁿ'a yā: Saⁿ'a 'cūū ngaⁿ'a sa chi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ cu'téénu yā Dendyuūs nguɛ́ɛ́ tan'dúúcā chi ngaⁿ'a ley. \p \v 14 Taachí Pablo miiⁿ ní tuca'a sa caⁿ'a sa, tuu'mí saⁿ'a Galión ngaⁿ'a sa ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ: Ndís'tiī 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ, ndúúti chi 'áámá cosa chi ya'ai n'dai chii o 'áámá tinaⁿ'ā n'dīi yā tuu'mi ní cuaacu cuchɛɛ́ ndúúcu nī. \v 15 Ndúútí chí vaadī tiinguuneéⁿ yeⁿ'ē nduudu yeⁿ'é nī ndúúcū chi duuchi 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū yeⁿ'ē ley yeⁿ'é nī, tuu'mi ní, ndís'tiī, diíⁿ nī juzgar chuū. Ti 'úú nguɛ́ɛ́ neⁿ'é diíⁿ juzgar chi 'túúcā. \p \v 16 Tuu'mi ní tun'dáa yā 'iiⁿ'yāⁿ chuva'aī yeⁿ'e cuarto yeⁿ'e juez. \v 17 Tuu'mi ní nducyaacā 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel sta'á yā saⁿ'ā Sóstenes chí chééndii vmnaaⁿ yeⁿ'ē yáacū sinagoga ní ch'eⁿ'é yā saⁿ'ā nanááⁿ silla yeⁿ'ē juez. Naati Galión miiⁿ nguɛ́ɛ́ diíⁿ yā cuenta yeⁿ'e nducuéⁿ'ē chuū. \p \v 18 Níícú Pablo miiⁿ neené 'naaⁿ canee sa miiⁿya ní caⁿ'a sa hermanos: Cuidado 'cuɛɛtinée nī. Cueⁿ'e sa na barco na yáⁿ'āa Siria ndúúcū 'áámá táⁿ'ā chi nguuvi Priscila ndúúcū 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Aquila. Vmnááⁿ vmnaaⁿ na yáāⁿ Cencrea Pablo miiⁿ 'chiica sa yuūdū tiīⁿ sa ti 'áámá seña chi diiⁿ sa compromiso ndúúcū Dendyuūs. \v 19 Tuu'mi ní ndaā sa yáāⁿ Efeso ní Pablo s'neeⁿ sá 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. Ní sndaa maāⁿ sa na yáacū sinagoga miiⁿ. Ní caⁿ'a sa ní n'deēé ndeē sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. \v 20 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ di'cuíítu yā saⁿ'ā chi 'nááⁿ cunee sa ndúúcu yā naati nguɛ́ɛ́ chiī 'tuucā. \v 21 Naatí yaa'vi sá 'iiⁿ'yāⁿ ní caⁿ'a sa: Cánéé chí nguɛɛcúndií na yáāⁿ Jerusalén cáávā 'viicu chi cuchíī. Nguɛɛcunéé ntuúⁿ n'diichí ndis'tiī ndúúti chi Dendyuūs neⁿ'e yā. Ní chiica sá yeⁿ'ē yáāⁿ Efeso ní cueⁿ'e sa ná barco. \s1 Pablo ndaá yā yáāⁿ Antioquía ní cueⁿ'e yā ndii chi 'iiⁿnūⁿ viaje \p \v 22 Cuchɛɛ sá na yáāⁿ Cesarea ní cheⁿ'e sá diiⁿ sa saludar hermanos chi caⁿ'á yā na yaācū. Tuu'mi ní cueⁿ'e sa na yáāⁿ Antioquía. \v 23 Canéé sá mííⁿ 'áámá tiempo. Cun'dáa sa ní cueⁿ'e sá na orden yeⁿ'ē nducyaaca yáⁿ'āa Galacia ndúúcū yáⁿ'āa Frigia. Ní s'neeⁿ chiichi sa nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā Cristo ná vaadī i'teenu. \s1 Apolos ngaⁿ'á yā nduudu cuaacu na yáāⁿ Efeso \p \v 24 'Áámá saⁿ'ā Israel chi nguuvi sa Apolos ndáa sa yáāⁿ Efeso yeⁿ'e yáāⁿ vaacú sa chi nguuvi Alejandría. Saⁿ'ā miiⁿ saⁿ'ā chi deenú taavi sa. Neené n'dɛɛvɛ nduudu yeⁿ'ē sa ní vɛ́ɛ́ valor sa chi caāⁿ'māⁿ sa Escrituras chi canéé nguūⁿ. \v 25 Saⁿ'ā miiⁿ ní 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cueéⁿ yā saⁿ'a yúúní yeⁿ'ē Señor miiⁿ. Ní saⁿ'ā miiⁿ ní diiⁿ sa ndúúcū núúⁿmáⁿ espíritu yeⁿ'ē sa. Ní ngaⁿ'a sá ngí'cueéⁿ sa cuéⁿ'e daāⁿmaⁿ nduudu yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ, 'áárá chí dámaāⁿ deenu sa yeⁿ'ē chi chɛɛdinuūⁿnīⁿ Juan. \v 26 Ní Apolos miiⁿ tucá'a sa caⁿ'a sa nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī 'va'a chɛɛti yaācū sinagoga taachí saⁿ'ā Aquila ndúúcū táⁿ'ā sa Priscila ch'iindiveéⁿ yā, s'nééⁿ vi'i yā saⁿ'ā ní chi'cuééⁿ cá yā saⁿ'ā más ca yeⁿ'ē yúúní cuaacu yeⁿ'ē Ndyuūs. \v 27 Apolos neⁿ'e sa cho'o sa yáⁿ'āa Acaya, ní hermanos ní caⁿ'a yā chi caⁿ'ā sáⁿ'ā miiⁿya. Ní hermanos dingúuⁿ yā yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo chi 'cuaáⁿ yā saⁿ'ā. Tuu'mi ní ndaā sa miiⁿ ní chinnee taaví sa 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā cáávā favor ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e Dendyuūs. \v 28 Ndúúcū nducuéⁿ'ē poder n'deēé ch'ɛ́ɛ́cū cheendi sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nanááⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní n'giⁿ'i sa chi Jesús miiⁿ chi Cristo chí nndɛɛvɛ Dendyuūs cáávā Escrituras. \c 19 \s1 Pablo na yáāⁿ Efeso \p \v 1 Taachí canéé Apolos miiⁿ yáāⁿ Corinto, Pablo miiⁿ ch'íínú cheⁿ'e sa yáⁿ'āa yeⁿ'e distrito cuaaⁿ niiⁿnuúⁿ ní ndaa sá yáāⁿ Efeso. Ní nndaaca sá n'dúúví saⁿ'ā chi i'téénu yā Cristo. \v 2 Ní caⁿ'a sa: ¿'Áá diiⁿ di recibir Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs taachí chí'teenu di? Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ miiⁿ ní caⁿ'a yā: Nguɛ́ɛ́ n'giindiveeⁿ 'nū chi vɛ́ɛ́ Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. \p \v 3 Tuu'mi ní caⁿ'a sa: ¿Du'u chɛɛdinuūⁿnīⁿ dii? 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní cāⁿ'a yā: Chɛɛdinúūⁿniⁿ 'nū cucáávā nduudu Juan. \p \v 4 Pablo miiⁿ ní caⁿ'a sa: Juan miiⁿ chɛɛdínúuⁿnīⁿ sa chi cuɛɛdínúuⁿníⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē chi indaacadaamí yā yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'e yā, ní Juan ngaⁿ'a sa ngii sa 'iiⁿ'yāⁿ chi cu'téénu yā 'iiⁿ'yāⁿ chi cuchii yā cuaaⁿ dáámí sá. 'Iiⁿ'yāⁿ 'cúū chi Cristo Jesús miiⁿ. \p \v 5 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū chɛɛdinúūⁿniⁿ yā ndúúcū chi duuchi Señor Jesús miiⁿ. \v 6 Taachí Pablo sn'duuⁿ ta'á yā vmnaaⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ tuu'mi ní ndaá vmnaaⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs. Ní caⁿ'a yā davaacu chi n̄'dááⁿ ní caⁿ'a yā chiiⁿ chi Dendyuūs yaa'vi yā. \v 7 Saⁿ'ā s'eeⁿ ní ngii sa tan'dúúcā ndiichúúví sá. \p \v 8 Sndáá Pablo miiⁿ na yaācū sinagoga miiⁿ ní caⁿ'a cuaacú sá taandúú cuuví 'iiⁿnuⁿ 'iiyū, nguɛ́ɛ́ ndúúcū vaadī 'va'a. Ní n'cueeⁿ sa ní ngaⁿ'a sa ndíí neⁿ'e sa chi cu'téénu yā yeⁿ'ē chi Dendyuūs ngaⁿ'a yā ntiiⁿnyuⁿ. \v 9 Naatí diīⁿ chɛɛchí náⁿ'a yā na staava yeⁿ'é yā ní nguɛ́ɛ́ chi'téénu yā. Nguɛ́ɛ́ caⁿ'a yā n'daacā yeⁿ'e yúúní yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ nanaaⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ. Ndaacadaamí Pablo yeⁿ'é yā ní snee vi'i sa 'iiⁿ'yāⁿ chi i'teenú yā Cristo. Ngi'cueeⁿ sá nguuvi nguuvi ná escuela chi nguuvi Tiranno. \v 10 Canéé sá taanduu 'úúvi nduūyū. 'Tíícā chi nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na yáⁿ'āa Asia, 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel ch'iindiveéⁿ yā nduudu yeⁿ'ē Señor Jesús. \v 11 Dendyuūs miiⁿ diíⁿ yā vaadī n'giinu ch'ɛɛtɛ n'dai cáávā ta'a Pablo miiⁿ. \v 12 Manera chi 'tíícā sta'á yā paños ndúúcū delantales chi tuu'vi cuerpo yeⁿ'e Pablo ní candɛ́ɛ yā nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ ngiita. 'Iicu ndiivíī ca'ai yeⁿ'é yā ndúúcū 'yúúné s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ n'daacā yeⁿ'é yááⁿn'guiinūuⁿ. \p \v 13 Tuu'mi ní náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi ngiicá yā ndíí miiⁿ ndíí 'muuⁿ chí ngaⁿ'a yā ndúúcū espíritu chi nguɛ́ɛ́ n'daacā yeⁿ'ē yááⁿn'guiinūuⁿ neⁿ'é yā caaⁿ'máⁿ yā chi yeⁿ'ē Jesús miiⁿ. Ní ngaⁿ'á yā: 'Úú ní caacá cáávā Jesús miiⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ chí ngaⁿ'a Pablo yeⁿ'ē chi can'daā na cuerpo miiⁿ. \p \v 14 'Áámá saⁿ'ā chi nguuvi Esceva vɛ́ɛ́ ndɛɛ̄chɛ̄ daiya sa chi saⁿ'ā s'eeⁿ. Saⁿ'ā miiⁿ ní saⁿ'ā Israel ní saⁿ'ā chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e chiiduú s'eeⁿ yeⁿ'ē Israel. Ní daiya sa diíⁿ yā chuū. \v 15 Nan'guɛɛcútaⁿ'ā espíritu chi nguɛ́ɛ́ n'daacā yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ ní caⁿ'á yā: 'Úú ní n'diīchi Jesús miiⁿ ní deenú ntúūⁿ du'ū chi Pablo. Ndís'tiī, ¿du'u ndís'tiī? \p \v 16 Ní 'iicu saⁿ'ā chi canee sa ndúúcu espíritu chi nguɛ́ɛ́ n'daacā cúⁿ'u sá ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ, ní chíchɛɛ sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní diiⁿ ca sá ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní chéénu yā yeⁿ'é va'āī miiⁿ. 'Āā ntɛ́ɛ́ snúúⁿ yā catecai vmnáaⁿ yā ní nca'áí yā. \v 17 Chuū chicadiinúúⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi snee na yáāⁿ Efeso, tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ 'tiicá ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel. Ní nducyaaca yā dii'yá yā chii. Ní chíí ch'ɛɛtɛ ca Señor Jesús miiⁿ. \p \v 18 Neené 'yaaⁿ yā chi s'téénu yā ní ndaá yā. Ní caⁿ'a yā chi vɛ́ɛ́ nuuⁿndi yeⁿ'é yā. \v 19 Neené 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'ēeⁿ yā cosas magias ndɛ́ɛ yā libros yeⁿ'é yā ní chicyáⁿ'a yā nanááⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ. Ntun'dáa yā cuenta yeⁿ'e libros ní chicadiinúúⁿ yā chí ngíí 'uūvī ngɛɛcu ndiichi mil tuūmī yeⁿ'e 'dííⁿnguɛɛ. \v 20 'Tíícā chiī 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi chi'teenu nduudu yeⁿ'e Señor 'iivú Dendyuūs miiⁿ. Ní 'áámá canéé chiichi yā nduudú Dendyuūs miiⁿ. \p \v 21 Cho'ōo chúū ní Pablo miiⁿ nacadiinu sa na staava yeⁿ'ē sa chi cho'ō sa na yáⁿ'āa Macedonia ndúúcū yáⁿ'āa Acaya ní cuayiivi caⁿ'ā sa na yáāⁿ Jerusalén. Ní ngaⁿ'ā sa: Cuayiivi chí 'āā cheⁿ'é yáāⁿ s'eeⁿ canee chi n'diichí ntúūⁿ yáāⁿ Roma. \v 22 Ní dicho'o na yáⁿ'āa Macedonia 'uūvī saⁿ'a, Timoteo ndúúcū Erasto chi cunnée yā 'iiⁿ'yāⁿ. Pablo miiⁿ canee sa 'áámá tiempo na yáⁿ'āa Asia. \s1 'Caa'vá yā na yáāⁿ Efeso \p \v 23 Tiempo miiⁿ ch'iīndī 'áámá vaadī 'caa'va ch'ɛɛtɛ yeⁿ'ē yúúní yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ. \v 24 Caati cunee 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi sa Demetrio chi din'dái sa yaācū n'gaiyáā yeⁿ'e imagen chi nguuvi Diana. Dámaāⁿ 'diiⁿnguɛɛ din'dái sa. Ní diiⁿ sa ganar n'deee taaví tuūmī yeⁿ'ē ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē sa ndúúcū saⁿ'ā s'eeⁿ chidin'dái yā yaācū n'gaiyáā s'eeⁿ. \v 25 Demetrio mííⁿ ní diiⁿ sa chí nduuvidaamá saⁿ'ā s'eeⁿ chi idiiⁿ ntííⁿnyuⁿ miiⁿ. Caⁿ'a Demetrio: Ndís'tiī saⁿ'ā, déénu nī chi vɛ́ɛ́ tuumī yeⁿ'ē yú yeⁿ'ē ntiiⁿnyúⁿ 'cūū. \v 26 Naati inaáⁿ nī ní n'giindiveéⁿ nī chi Pablo 'cūū taanduvɛ́ɛ́ diiⁿ sa chi neené n'dai 'iiⁿ'yāⁿ s'téénu yā. Nguɛ́ɛ́ dámaaⁿ yáāⁿ Efeso ti nuuⁿmaⁿ yáⁿ'āa Asia. Ní ngaⁿ'ā sa chi nguɛ́ɛ́ dendyuūs s'eeⁿ chi din'dái yā ndúúcū ta'á yā. \v 27 Nguɛɛ dámaāⁿ negocio yeⁿ'ē yú chi vɛ́ɛ́ peligro yeⁿ'ē chi 'aa ntɛ́ɛ́ du'ū vɛɛ. 'Tiicá ntúūⁿ yáacū yeⁿ'ē imagen Diana chi ch'ɛɛtɛ mííⁿ, mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ 'āā ntɛ́ɛ́ neⁿ'e yā. Ní tuca'á yā natuuví yā chi ch'ɛɛtɛ yeⁿ'ē Diana miiⁿ chi i'teenu nuuⁿmaⁿ nación yeⁿ'e yáⁿ'āa Asia ndúúcū núúⁿmáⁿ iⁿ'yeeⁿdí 'cūū. \p \v 28 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū nduuvi taáⁿ yā ní 'cai yā, ngaⁿ'a yā: Ch'ɛɛtɛ n'dai tá táⁿ'ā imagen Diana yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Efeso. \p \v 29 'Iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ chiīdáánā yeⁿ'é yā. Ní sta'á yā saⁿ'ā chi nguuvi Gayo ndúúcū saⁿ'ā chi nguuvi Aristarco ní candɛ́ɛ yā saⁿ'ā s'eeⁿ na teatro. Saⁿ'ā miiⁿ ní yeⁿ'ē yáⁿ'āa Macedonia ní compañeros yeⁿ'e Pablo. \v 30 Pablo miiⁿ neⁿ'e sa can'dáa sa nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ naati 'iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ chi i'téénu yā Cristo nguɛ́ɛ́ 'cuúⁿ yā. \v 31 Dendú'ū náⁿ'a 'iiⁿntyéⁿ'ē saⁿ'ā yeⁿ'e yáⁿ'āa Asia, saⁿ'ā chi amigo yeⁿ'ē Pablo dichó'o yā caaca yeⁿ'ē chí ngaⁿ'á yā chi nguɛ́ɛ́ caⁿ'ā sa na teatro. \v 32 Náⁿ'a yā n'gaí yā 'áámá cosa, náⁿ'a yā táámá cosa ti ngiidáánā yeⁿ'é yā. Náⁿ'a yā miiⁿ ní nguɛ́ɛ́ déénú yā dɛ'ɛ̄ cáávā nduuvidaamá yā. \v 33 Ní 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e Israel tun'dáa yā Alejandro nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi n'deee n'dáí. 'Iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ingúúndaí yā saⁿ'ā. Tuu'mi ní Alejandro mííⁿ ca'a sa ndúúcū ta'a sa chi cunee 'diiíⁿ. Neⁿ'e sa caaⁿ'maⁿ sa yeⁿ'ē maaⁿ sa nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. \v 34 Taachí tuumicadiinúúⁿ yā chi saⁿ'a Israel saⁿ'a miiⁿ nducyáácá yā 'caī yā taanduu 'uuvī hora: Ch'ɛɛtɛ n'dai imagen ndyuūs Diana yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Efeso. \p \v 35 Tuu'mi ní saⁿ'ā 'iiⁿntyéⁿ'ē chi idingúūⁿ diiⁿ sa chí 'caadií nducyaaca yā cheendi yā ní caⁿ'a sá: Ndís'tiī saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Efeso, ¿du'u saⁿ'ā chi nguɛ́ɛ́ deenu sa chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Efeso diiⁿ yā cuidado yaācū yeⁿ'e táⁿ'ā ch'ɛɛtɛ n'dai chi imagen Diana ní imagen yeⁿ'ē tá chí ndaā yeⁿ'e nanguuvi? \v 36 Deenu yú chuū chí mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ cuuvi caaⁿ'máⁿ yā contra yeⁿ'e chuū. Ndís'tiī canéé chi 'cuɛɛtinéé 'diíⁿ nī ní inadacadiinúúⁿ nī. Ní nguɛ́ɛ́ diíⁿ nī dɛ'ɛ̄ vɛɛ. \v 37 Naatí candɛ́ɛ nī saⁿ'ā s'eeⁿ ti nguɛ́ɛ́ diīⁿ duucú sá 'áámá cosa yeⁿ'ē yáacū ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú ngaⁿ'a rá yā chi nguɛɛ n'daaca lado yeⁿ'e imagen dendyuūs n'daataá yeⁿ'e yú. \v 38 Nduuti chi Demetrio miiⁿ ndúúcū tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi diíⁿ yā ntiiⁿnyuⁿ miiⁿ vɛ́ɛ́ vaadī 'caa'va ndúúcu sa o dendú'ū contra 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ, tuu'mi ní, can'dɛ́ɛ yā saⁿ'ā vaacuyáāⁿ ní vɛ́ɛ́ saⁿ'a 'iiⁿntyéⁿ'ē. Mííⁿ ní cuuvi caaⁿ'maⁿ 'áámá yā táámá yā. \v 39 Ndúúti chi ngiicá nī yeⁿ'ē táámá naaⁿ dendu'ū 'iiⁿntyéⁿ'ē s'eeⁿ cuuví cāāⁿ'maⁿ yā chɛ́ɛ́ chí cuaacu. \v 40 Tí cáándá yeⁿ'e yú chi caaca nuuⁿndí yā yeⁿ'e yú ní cadiinúúⁿ yā yeⁿ'ē chí 'caī yú 'maaⁿ. Nguɛ́ɛ́ mar 'áámá nduudu chi caaⁿ'maⁿ yú yeⁿ'é chuū. \p \v 41 Taachí caⁿ'á yā chuū ní diíⁿ yā despedir nducyaaca yā. \c 20 \s1 Pablo cueⁿ'é yā yáⁿ'āa Macedonia ndúúcū yáⁿ'āa Grecia \p \v 1 Taachí canee 'dííⁿ 'iiⁿ'yāⁿ, yaa'vi Pablo miiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo. Ní taachí Pablo ca'a sa consejo 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní 'cuɛɛtinéé n'daāca yā ndúúcū Dendyuūs miiⁿ. Ní diiⁿ sa despedir yeⁿ'é yā ní tu'maⁿ'á sá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Tuu'mí can'dáa sa ní cueⁿ'ē sa yáⁿ'āa Macedonia. \v 2 Cuayiivi mííⁿ cheⁿ'e ntúuⁿ sa yáāⁿ s'eeⁿ chi chi'cueeⁿ taavi sa 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndúúdú yeⁿ'e Dendyuūs miiⁿ ní ndaā sa yáⁿ'āa Grecia. \v 3 Cuayiivi taachi 'āā cānee sa 'iiⁿnuⁿ 'iīyū miiⁿ ní cuayiivi taachí nadicadíínuuⁿ sa chi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi diíⁿ n'gíínu yā ndúúcu sa hora chi neⁿ'e sa tucá'a sa sndáa sa na barco miiⁿ na yáⁿ'āa Siria, tuu'mi ní nadacadíínuuⁿ sa chuū chi cho'o ntúuⁿ sa na yáⁿ'āa Macedonia. \v 4 Ní sáⁿ'ā s'ūuⁿ cheⁿ'e sá ndúúcū Pablo ndii yáⁿ'āa Asia. Sáⁿ'ā s'uuⁿ ní Sópater yeⁿ'e yáāⁿ Berea, ndúúcū Aristarco ní saⁿ'ā chi nguuvi Segundo saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Tesalónica, ndúúcū saⁿ'ā chi nguuvi Gayo yeⁿ'e yáāⁿ Derbe, ndúúcū Timoteo, ndúúcū saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Asia chi sáⁿ'ā Tíquico ndúúcū sáⁿ'ā Trófimo. \v 5 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ néé can'dáa naaⁿ yā ní canéé ngíínú yā nús'uuⁿ na yáāⁿ Troas chi niiⁿnuúⁿ nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. \v 6 Taachi 'aa chó'ōo nguuví yeⁿ'ē pan chi nguɛ́ɛ́ levadura, tuu'mi cueⁿ'é 'nū na barco yeⁿ'ē yáāⁿ Filipos. Cho'ōo nyuⁿ'u nguuvi ní ndaá 'nū ní nduuvidaamá 'nū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'ē na yáāⁿ Troas. Ní ch'ɛɛtinée 'nū ndɛɛ̄chɛ̄ nguuvi miiⁿ. \s1 Pablo na yaāⁿ Troas \p \v 7 Nguuví domingo vmnááⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'ē ndaata miiⁿ nduuvidaamá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénu yā Cristo chi n'deé yā pan. Pablo miiⁿ ní ngi'cueeⁿ sa 'iiⁿ'yāⁿ. Canéé chi can'dáa sa nguuvi chi cuchiī. Ní chi'cueeⁿ sa taanduu ndíí maⁿ'a yaaⁿ. \v 8 Ní na cuarto yáacū naachi nduuvidaama yā nééné n'deēe lámparas vɛɛ. \v 9 'Náá tiempo caⁿ'a Pablo miiⁿ ní 'áámá saⁿ'a 'dííⁿ chi nguuví sá Eutico chí vɛ́ɛ́ sá na ventana, cyaadú n'dai sa. Saⁿ'ā miiⁿ chin'dáa sa ndiichí ndii 'iiⁿnuⁿ piso. Taachí nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā miiⁿ ní 'āā n'dii sa. \v 10 Tuu'mi ní nangua'āī Pablo miiⁿ ni tu'maⁿ'á yā saⁿ'ā ní can'nuu yā saⁿ'ā. Ní caⁿ'a Pablo chiī yā saⁿ'ā s'uuⁿ: Nguɛ́ɛ́ 'va'á nī. Canduuchi ntúūⁿ staava yeⁿ'ē sa taama vmnéⁿ'ēe. \v 11 Ch'iinu maáⁿ ní Pablo cuindáá tuuⁿ yā cuaaⁿ 'niiⁿnuúⁿ. Ní n'dee yā pan. Ní che'é yā ndúúcu yā chi candií yā chi'cueeⁿ ntúuⁿ yā nuuⁿmáⁿ yaaⁿ ndii chīdɛɛvɛ. Níícú cuēⁿ'e yā. \v 12 Candɛ́ɛ yā saⁿ'ā 'dííⁿ miiⁿ ní candúúchi sa. Ní yéénú n'dai yā ndúúcū 'viich'ɛɛtíínūuⁿ ch'ɛɛtɛ. \s1 Cueⁿ'é yā yeⁿ'e yáāⁿ Troas ndii yáāⁿ Mileto \p \v 13 Nús'uū ni can'dáá naaⁿ 'nū ní cueⁿ'e 'nū na barco na yáāⁿ Asón chi ndaacá 'nū Pablo yáāⁿ miiⁿ. Pablo miiⁿ 'āā neⁿ'e sa chí caaca sa na yáⁿ'āa. \v 14 Taachí Pablo nduuvidaama sa nduucú 'nū na yáāⁿ Asón miiⁿ, ní cueⁿ'é 'nū na barco miiⁿ, ní ndaá 'nū na yáāⁿ Mitilene. \v 15 Cueⁿ'é 'nū na barco miiⁿ ní chidɛɛvɛ táámá nguuvi ndaa 'nū niiⁿnuúⁿ na isla Quío. Ní chidɛɛvɛ táámá nguuvi chi ndaa 'nū isla Samos. Ní cueⁿ'é 'nū ndaa 'nū na yáāⁿ Trogilio. Ch'ɛɛtineé 'nū nguiinū miiⁿ. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi cueⁿ'é 'nū na barco ní ndaa 'nū yáāⁿ Mileto. \v 16 Pablo miiⁿ nacadíínuuⁿ sa chi chó'o sa yáⁿ'āa Asia. Canéé chi cacyiinu sa chi cunee ngiinu sa nguuvi yeⁿ'ē Pentecostés chi 'viicu yeⁿ'e cosecha na yáāⁿ Jerusalén ndúúti chi cuūvi. \s1 Pablo ngaⁿ'a sa nduudu cuaacu ní diiⁿ sa despedir 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Mileto \p \v 17 Pablo dichó'o sa 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Mileto ndii yáāⁿ Efeso chi 'cáí yā 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē yaācū. \v 18 Taachí ndaa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nanááⁿ Pablo, caⁿ'a sá chii sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ: Ndís'tiī deenú nī ti ndii nguuví vmnááⁿ vmnaaⁿ chi ndaá yáⁿ'āa Asia táácā diíⁿ ní caneé nduucú nī tanducuéⁿ'ē tiempo. \v 19 Diíⁿ ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'e Señor ndúúcū vaadī ndiicúúⁿ taavi. Ch'eenú chiī taanduvɛ́ɛ́ chi nguɛ́ɛ́ n'daacā chi diiⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nduucú. Chɛɛ̄cú níícú tun'daa nuūⁿnīⁿ nduutinaáⁿ. \v 20 Ní 'áámá ngaⁿ'á tanducuéⁿ'ē dendú'ū chi n'daacā yeⁿ'é nī. Ní chi'cueéⁿ nanááⁿ nducyaacá 'iiⁿ'yāⁿ nduu va'ai nduu va'āī. \v 21 Ni caⁿ'á nduudu cuaacu 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel yeⁿ'ē chi ndaacādaamí yā yeⁿ'é nducuéⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é yā nanááⁿ Dendyuūs. Ní cu'téénu yā yeⁿ'ē Señor Jesucristo yeⁿ'ē yú. \v 22 Maaⁿ ní cun'diichi nī. Canéé chi diíⁿ cucaava espíritu yeⁿ'é. Caⁿ'á na yáāⁿ Jerusalén ní nguɛ́ɛ́ deenú dɛ'ɛ̄ 'cueēnú miiⁿ. \v 23 Maaⁿ deenú chi Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs miiⁿ ngaⁿ'a yā ngii yā 'úú na nducyáácá yáāⁿ chi caⁿ'á cunee ngíínú chi 'cueēnú cuuví ní caⁿ'á vácūū. \v 24 Naati mar 'áámá naaⁿ nguɛ́ɛ́ idiíⁿ cuenta ndii nguɛ́ɛ́ ndúú ya'áí 'úú vida yeⁿ'é maáⁿ. Canee ngiinú chi di'cuiīnú ntiīⁿnyūⁿ yeⁿ'é, ntiiⁿnyuⁿ chi teē Señor Jesús 'úú chi caaⁿ'máⁿ nduudu cuaacu yeⁿ'é yā yeⁿ'ē evangelio chí ndúúdú ngai ndúúcū vaadī yeenú. Nduūdū miiⁿ yeⁿ'e favor ch'ɛɛtɛ yeⁿ'é Dendyuūs. \v 25 Maaⁿ ní 'caandiveéⁿ nī. 'Úú ní deenú ti mar 'áámá ndís'tiī nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ naachí chō'o ní caⁿ'á yeⁿ'e chi Dendyuūs ngaⁿ'a yā ntiiⁿnyuⁿ mar 'áámá nī 'aa ntɛ́ɛ́ n'diichí nī naáⁿ. \v 26 Tanducuéⁿ'ē chuū ngaⁿ'á ngií ndís'tiī maaⁿnguuvi caati 'úú nguɛ́ɛ́ canee chi diíⁿ responder yeⁿ'ē mar 'áámá nī yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē vida yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ. \v 27 Nguɛ́ɛ́ cheeⁿdiitú ti caⁿ'á tanducuéⁿ'ē consejo yeⁿ'e Dendyuūs ndúúcū ndís'tiī. \v 28 Tuu'mi ní cundɛɛ nī cuidado yeⁿ'ē maáⁿ nī ndúúcū nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā ti Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs chi'neéⁿ yā ndís'tiī cáávā chi cuuvi diiⁿ nī cuidado yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénú Señor, 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'á yā yaācū yeⁿ'e Señor. Señor miiⁿ ní cai yā 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū yuuúⁿ yeⁿ'ē maáⁿ yā. \v 29 'Úú ní deenú chi cuayiivi taachí 'āā ntɛ́ɛ́ canduuchí ní ndaa 'iiⁿ'yāⁿ tan'dúúcā lobos nguaaⁿ ndís'tiī ní diíⁿ yā chi nguɛ́ɛ́ diiⁿ n'daāca nī ndúúcū tanducuéⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ. \v 30 Nguaaⁿ ndís'tiī nūuⁿ nacueeⁿ sáⁿ'ā s'eeⁿ chi ngaⁿ'a nduudu chi nguɛ́ɛ́ n'daacā chi cuuvi candɛ́ɛ́ sa 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí i'téénu yā Cristo ndúúcu sa. \v 31 Cáávā chuū cuin'diichi n'daaca nī. N'gáácú nī ti chɛɛti 'iiⁿnūⁿ nduuyū ndii nguuvi ndii n'gaaⁿ nguɛ́ɛ́ chi'neéⁿ naáⁿ caⁿ'á ndúúcū nuūⁿnīⁿ nduutinaáⁿ 'áámá 'áámá ndís'tiī. \v 32 Maaⁿ ní ndís'tiī hermanos, i'neéⁿ ndis'tiī yeⁿ'e Dendyuūs ndúúcū nduudu yeⁿ'ē favor ch'ɛɛtɛ taavi yeⁿ'é yā. Nduudu miiⁿ diitu ch'ɛɛtɛ́ chi 'cuiitá ndis'tiī ní teē ndís'tiī 'áámá cosa chi vɛ́ɛ́ chi cuuví yeⁿ'e nī ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi Dendyuūs didɛɛvɛ́ yā. \v 33 Nguɛ́ɛ́ diíⁿ ngueēe ndíí nguɛ́ɛ́ tuumi 'dííⁿnguɛɛ ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú tuumi 'dííⁿnguāaⁿ ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú catecai 'iiⁿ'yāⁿ. \v 34 Ndís'tiī ní deenú nī chi ta'á dichíí'vɛ̄ 'úú ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snéé nduucú yeⁿ'ē nducuéⁿ'ē chi neⁿ'é 'nū. \v 35 Tanducuéⁿ'ē chuū chi'cueéⁿ ndís'tiī chi diiⁿ yú ntiiⁿnyuⁿ 'túúcā. Canee chi cuuvi cunnee yú 'iiⁿ'yāⁿ chí ngi'vaachí. Ní nn'gaacu yú nduudu yeⁿ'ē Señor Jesús miiⁿ chí caⁿ'a yā: N'daí taavi ca chi ca'a yú nguɛ́ɛ́ ti chí cuta'ā yú. \p \v 36 Taachi caⁿ'a yā chuū chiintii'yá yā ní caⁿ'angua'á yā ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ. \v 37 Tuu'mi ní nducyaaca yā chɛɛcu taaví yā ní tú'maⁿ'á yā Pablo, maaⁿ ní 'neeⁿ cheendi yā 'iiⁿ'yāⁿ. \v 38 Nééné ya'ai taaví yā cáávā nduudu chi caⁿ'ā Pablo miiⁿ chí 'āā ntɛ́ɛ́ nanguɛɛcuneé n'diichi nī naáⁿ. Ní cueⁿ'e yā canguu yúúní yā saⁿ'ā ndii na barco. \c 21 \s1 Pablo cueⁿ'e sa na yáāⁿ Jerusalén \p \v 1 Cuayiivi chi n'daā cá 'nū yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ, cueⁿ'e 'nū na barco ní cueⁿ'e 'nū yúúní cuaacu ní ndaá 'nū na isla Cos. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi cueⁿ'e 'nū na barco ní cho'ó 'nū na isla Rodas ní ndii yeⁿ'ē isla miiⁿ ndaá 'nū na yaāⁿ Pátara. \v 2 Ní ndaaca 'nū 'áámá barco chi caⁿ'a na yáⁿ'āa Fenicia, cuch'ɛ́ɛ́ 'nū cueⁿ'é 'nū na barco. \v 3 Ní n'diichí 'nū isla Chipre chi snee lado tá 'cueēe. Ní cueⁿ'é 'nū na yáⁿ'āa Siria, ní ndii miiⁿ ndaá 'nū na yaāⁿ Tiro ti barco miiⁿ mííⁿ cu'neeⁿ carga yeⁿ'ē. \v 4 Nndaacá 'nū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'téénú Cristo ní canéé 'nū miiⁿ ndɛɛ̄chɛ̄ nguuvi. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní ngaⁿ'a yā ngiī yā Pablo miiⁿ cáávā Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs chi nguɛ́ɛ́ caⁿ'a sa yáāⁿ Jerusalén. \v 5 Taachi snuūⁿ ca'a nguuvi miiⁿ nan'dáa 'nū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ ndaá yā chi cunee ngíínú yā nús'uu ndúúcū n'daataá yeⁿ'e yā ndúúcū daiya yā ndii 'áámá lado yeⁿ'ē yáāⁿ. Ní nducyaaca yā chiintii'yá yā na 'diituú nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. \v 6 Ní tu'maⁿ'a 'nū hermanos 'áámá 'nū taama 'nū ní cueⁿ'é 'nū na barco. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní cunaⁿ'a yā na vaacu yā. \p \v 7 Nús'uū ní ch'iinu cheⁿ'é 'nū na barco. Cueⁿ'é 'nū yeⁿ'ē yáāⁿ Tiro ní ndáa 'nū yáāⁿ Tolemaida. Ní taachí yaa'vi hermanos nús'uu ch'ɛɛtineé 'nū ndúúcu yā 'áámá nguuvi. \v 8 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi miiⁿ ni Pablo ndúúcū nús'uu chi snéé 'nū ndúúcu sa, can'dáa 'nū. Cueⁿ'é 'nū na yáāⁿ Cesarea. Ní sndāa 'nū va'āī yeⁿ'e Felipe chí ngaⁿ'a sa evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'e Jesucristo. Felipe miiⁿ 'áámá saⁿ'ā naachi ndɛɛ̄chɛ̄ diáconos. Ní canéé 'nū ndúúcu sa. \v 9 Saⁿ'ā miiⁿ cuūuⁿ n'daataá n'gáíyāa daiya sa chi ngaⁿ'ā tá chi Ndyuūs yaa'ví yā. \v 10 Ch'ɛɛtinéé 'nū n'deee nguuví. Cuch'ééⁿ 'áámá saⁿ'ā profeta chi caaⁿ'maⁿ chi cuchíī chí yeⁿ'e yáⁿ'āa Judea. Saⁿ'ā miiⁿ nguuvi sa Agabo. \v 11 Saⁿ'ā miiⁿ ní n'diichi sá nús'uū. Sta'ā sá cinta yeⁿ'ē Pablo miiⁿ ní ca'ā chiichi sá ca'a Pablo ndúúcū ta'á yā. Ní caⁿ'ā sá: Chuū ngaⁿ'a Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs: 'Tíícā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Jerusalén ca'ā chiichí yā saⁿ'a yeⁿ'e cinta 'cūū. Ní nca'á yā sa'ā ta'a 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \p \v 12 Taachí ch'iindiveéⁿ 'nū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ nducyáácá 'nū chiica 'nū Pablo miiⁿ chi nguɛ́ɛ́ cáⁿ'a sa yáāⁿ Jerusalén. \v 13 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa: ¿Dɛ'ɛ̄ cúúví chí ngɛɛcú ndís'tiī ní nééné i'neeⁿ ya'ai nī staāvā yeⁿ'é? Ti 'úú ní nguɛ́ɛ́ dámaāⁿ chi 'caāchiichí yā 'úú caati canéé chi 'cuuví na yáāⁿ Jerusalén cucáávā Jesús miiⁿ. \p \v 14 Nguɛ́ɛ́ cuuvi di'cuíitu 'nū 'iiⁿ'yāⁿ chí cu'neeⁿ 'nū 'iiⁿ'yāⁿ ní ngaⁿ'á 'nū: Cuuví tan'dúúcā chi neⁿ'e Señor. \p \v 15 Cho'ōo ngúúví miiⁿ cúchɛɛ 'nū na yáāⁿ Jerusalén ndúúcū dendu'ū yeⁿ'é 'nū. \v 16 Ní ndaa ntúuⁿ yā ndúúcū nús'uu náⁿ'a yā chi i'téénú Jesucristo yeⁿ'e yáāⁿ Cesarea. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndɛ́ɛ yā nús'uu na vaacu 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Mnasón chi yeⁿ'e isla Chipre. Saⁿ'ā miiⁿ i'teenu sa cuaaⁿ vmnaaⁿ ní nús'uu ch'ɛɛtinée 'nū ndúúcu sa. \s1 Sta'á yā Pablo na yaācū templo \p \v 17 Taachí ndaá 'nū na yáāⁿ Jerusalén, hermanos yeenú taavi yā taachi sndaa 'nū. \v 18 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi Pablo miiⁿ cueⁿ'e sa ndúúcu 'nū ní snaáⁿ 'nū Jacobo ndúúcū nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū s'eeⁿ chi 'āā nduuvidaama yā. \v 19 Taachi diiⁿ sa saludar 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ, Pablo caⁿ'a sá chii sa 'iiⁿ'yāⁿ ca'áámá ca'áámá nducuéⁿ'ē dendu'u chi Dendyuūs diíⁿ yā nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel caavā ntiiⁿnyúⁿ yā. \v 20 Taachí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ch'iindiveéⁿ yā chuū, s'téénu yā Dendyuūs ní caⁿ'a yā chii yā saⁿ'ā: 'Caandiveéⁿ nī, hermanos. Vɛ́ɛ́ cá 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi s'téénu yā tan'duucā 'yaaⁿ millares. Ní nducyaaca yā ní neené chi'téénu yā ley yeⁿ'e Moisés. \v 21 Naati 'āā caⁿ'a yā chii yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'ē ndís'tiī chi ndís'tiī ca'cuéeⁿ nī nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi snée yā nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel. Ca'cueéⁿ nī chi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ cánéé chí diíⁿ yā chi ngaⁿ'a ley yeⁿ'ē Moisés ndíí nguɛ́ɛ́ diíⁿ yā circuncidar daiya yā, ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú diíⁿ yā costumbres yeⁿ'e Moisés. \v 22 ¿Dɛ́'ɛ chiī tuu'mī? Neené n'deeé 'iiⁿ'yāⁿ caⁿ'á yā ní nduuvidáámá yā taachi ch'iindiveéⁿ yā chi nndaá nī. \v 23 Diíⁿ dí chuū chi ngaⁿ'a 'nū ndúúcū dii: Vɛ́ɛ́ cuūuⁿ saⁿ'ā nguaaⁿ nús'uū chí vɛ́ɛ́ compromiso yeⁿ'ē sa ndúúcū Dendyuūs. \v 24 Candɛ́ɛ di saⁿ'ā s'eeⁿ. Tan'dúúcā costumbre yeⁿ'e religión yeⁿ'ē di, nínduuví dɛɛvɛ́ di ndúúcu yā yeⁿ'e nducuéⁿ'ē. Niicú cuayiivi nadíí'vɛ di saⁿ'ā chí cuū tiīⁿ sa. Ní nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ tuumícadiinúúⁿ yā ti nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ chi caⁿ'á yā cucaavā yeⁿ'ē di. Ní tuumícadiinúúⁿ yā chí ngíícá cuaacu di ní chi diiⁿ di chi ngaⁿ'a ley. \v 25 Naati 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chí i'téénu yā nguɛ́ɛ́ canéé chi diíⁿ yā chúū. Nús'uū ní idingúuⁿ 'nū chi nguɛ́ɛ́ du'ū chi canéé chí diiⁿ chuū. Dámaāⁿ chi nguɛ́ɛ́ cuta'á yā yuutɛ yeⁿ'ē 'iiti chi 'caaⁿ'núⁿ yā caavā ídolos, ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú yuuúⁿ yeⁿ'é tī, ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú yuuúⁿ yeⁿ'e 'iiti chi nduuchi díi'nú yā daandu tī. Ní nguɛ́ɛ́ cánéé chí cunéé sa ndúúcū 'áámá n'daatāa chi nguɛ́ɛ́ n'daataá yeⁿ'ē sa. \p \v 26 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ nícāndɛ́ɛ sa 'iis'uūⁿ. Ní chidɛɛvɛ táámá nguuvi tan'dúúcā costumbre yeⁿ'é yā Pablo 'āā nididɛɛvɛ́ sa maaⁿ sa ndúúcū saⁿ'ā s'eeⁿ. Ní sndáa yā yaācū templo chí caaⁿ'máⁿ yā chí cúúnú ca'ā nguuvi yeⁿ'ē compromiso yeⁿ'é yā, chi cánéé chí ca'a yā 'áámá 'aama yā ofrenda yeⁿ'é yā. \p \v 27 Taachi cánéé chí cúúnú ca'ā chí ndɛɛ̄chɛ̄ nguuvi, taachí 'iiⁿ'yāⁿ Israel yeⁿ'ē yáⁿ'āa Asia n'diichí yā Pablo chɛɛti yaācū templo n'gaā'vá yā ndúúcu sa. Ní diíⁿ yā chi nduuvi taáⁿ yā nducyaaca yā. Ní sta'á yā Pablo. \v 28 N'gaī yiicú yā: Ndís'tiī saⁿ'ā Israel, cúnnéé nī. Sáⁿ'a 'cūū chí nduu cuaaⁿ ngi'cueeⁿ sa nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ contra yáāⁿ miiⁿ ndúúcū yeⁿ'ē contra yeⁿ'e ley ndúúcū yeⁿ'ē contra yeⁿ'e lugar 'cūū. N'déee ca nguɛ́ɛ́ ti chuū. Ní candɛɛ sa 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chɛɛti yaācū templo. Ní divaatí sa yaācū templo chí dɛɛvɛ. \p \v 29 Tii cuááⁿ vmnaaⁿ ní náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ n'diichí yā ndúúcu sa sáⁿ'ā chi nguuvi Trófimo yeⁿ'ē yáāⁿ Efeso. Ní nadacádíínuuⁿ yā chi Pablo miiⁿ nicandɛ́ɛ sa saⁿ'ā chɛɛti yaācū templo. \v 30 Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ n'gɛɛcú cheendí yā ní ch'ii dáanā yeⁿ'é yā. Ní din'gíínu yā ní sta'á yā Pablo miiⁿ ní tun'dáa yā saⁿ'a chɛɛti yaācū templo. Ní hora mííⁿ nūuⁿ n'gaadí yā cheendi va'aī yáacū templo. \v 31 Ní diiⁿnú yiinu yā chi 'caaⁿ'nuⁿ yā Pablo. 'Áámá yā caⁿ'a yā yeⁿ'ē comandante, chi nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ Jerusalén nguɛɛ 'diiiⁿ snée yā. \v 32 Tuu'mí nūuⁿ comandante sta'á yā soldado s'eeⁿ ndúúcū capitán ní chéénu yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ naachi canéé Pablo miiⁿ. Taachí nducyaaca yā n'diichí yā comandante ndúúcū soldado s'eeⁿ tuu'mi s'neeⁿnaaⁿ yā chi n'geⁿ'é yā Pablo miiⁿ. \v 33 Taachí ndaā comandante tuu'mi ní sta'á yā Pablo ní caⁿ'á yā orden chí chɛɛ̄ chiichí sá ndúúcū 'uuvi cadenas. Ní comandante tiinguuneéⁿ yā: ¿Du'u rá saⁿ'ā miiⁿ ní dɛ'ɛ̄ vɛɛ miiⁿ ní dɛ'ɛ̄ idiiⁿ sa? \v 34 Naachi n'deee n'dai 'iiⁿ'yāⁿ, náⁿ'a yā ní n'gaí yā 'aama naaⁿ, náⁿ'a yā n'gaí yā taama naaⁿ, ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ itumicádiinúúⁿ yā yeⁿ'ē sa chi tátiī n'gaí yā. Ca'á yā orden chi cho'ó yā saⁿ'ā na vácūū naachi sneé soldado s'eeⁿ. \v 35 Taachi Pablo miiⁿ cúchɛɛ sa nandɛɛ̄, candɛ́ɛ yā yaācū soldado s'eeⁿ saⁿ'a cáávā chi taāⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcu sa. \v 36 Ti n'deēe n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yaāⁿ miiⁿ cueⁿ'e yā cuaaⁿ dáámí saⁿ'ā miiⁿ ní n'gaī yā: 'Cuuvi sa. \s1 Pablo ngaⁿ'a sa yeⁿ'ē maaⁿ sa na yáāⁿ Jerusalén \p \v 37 Taachí tucá'a yā diiⁿyú yā na vácūū tuu'mi ní Pablo miiⁿ ngaⁿ'a sa ngii sa comandante: ¿'Áá 'cuááⁿ nī chi caaⁿ'máⁿ 'tɛɛ ndúúcū n'diī? Ní comandante caⁿ'ā sa: ¿'Áá déénú dí davaacu griego? \v 38 ¿'Áá nguɛ́ɛ́ díí saⁿ'ā yeⁿ'e yáⁿ'āa Egipto chi diiⁿ di chí nduuvi taáⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'e nguuvi miiⁿ ní tun'dáa di cuūuⁿ mil 'iiⁿ'yāⁿ chi duucu na yáⁿ'āa cuuⁿmáⁿ? \p \v 39 Tuu'mi ní caⁿ'ā Pablo: 'Úú ní saⁿ'ā Israel yeⁿ'ē yáāⁿ Tarso, saⁿ'ā yeⁿ'ē 'áámá yáāⁿ ch'ɛɛtɛ̄ yeⁿ'e yáⁿ'āa Cilicia. Ngiicá nanáaⁿ nī, 'cuaaⁿ nī chi yaa'ví 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 40 Taachí saⁿ'ā miiⁿ ca'a sa lugar, Pablo miiⁿ chééndii sa nāndɛɛ ní ca'a sa señal 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū ta'ā sa, ní taachí 'diiiⁿ ní caⁿ'a sa ndúúcū davaacu hebreo. Ní caⁿ'a sa: \c 22 \p \v 1 Ndís'tiī saⁿ'ā ní ndís'tiī vi'í ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndicúū, 'caandiveéⁿ nī chi ngaⁿ'á yeⁿ'ē maáⁿ nanááⁿ ndis'tiī. \p \v 2 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chi ngaⁿ'ā sa davaacu hebreo, ch'ɛɛtinéé 'diiiⁿ cá yā. Pablo miiⁿ ní caⁿ'ā sa: \v 3 Cuaacu nííⁿnyúⁿ saⁿ'ā Israel 'úú. Ch'iindiyaáⁿ na yáāⁿ Tarso yeⁿ'ē yáⁿ'āa Cilicia, naatí ch'iitá na yaáⁿ 'cūū. Ch'eéⁿ ndúúcū maestro Gamaliel miiⁿ. Tan'dúúcā chi ngaⁿ'ā na ley yeⁿ'ē chiida yú. 'Úú chí diíⁿ ndúúcū núúⁿmáⁿ staava yeⁿ'é tan'dúúcā chi maaⁿ nducyaaca nī diíⁿ nī ndúúcū Dendyuūs. \v 4 'Iiⁿ'yāⁿ chi cuéⁿ'ē Yúúní 'cūū 'úú can'daá 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. Ní sta'á ndii n'daataá ndíí saⁿ'ā ní nca'á 'iiⁿ'yāⁿ chi cuɛɛtinúúⁿ yā vácūū chí 'cuūvi yā. \v 5 'Tiicá ntúūⁿ chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e Israel miiⁿ testigo yeⁿ'é ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū. 'Tiicá ntúūⁿ 'úú sta'á carta ndúúcū orden chi 'cuuⁿ'míⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní cueⁿ'é naachi snéé hermanos. Ní cueⁿ'é yáāⁿ Damasco ní cueⁿ'é chi candɛɛ́ presos hermano s'eeⁿ ndii yáāⁿ Jerusalén. 'Tiicá ntúūⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi sneé yā miiⁿ ní cuuví yā castigados. \s1 Pablo ngaⁿ'a yā taacā i'teenú yā \r (Hch. 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 Naatí chiī taachi yúúní canuúⁿ, ndaá niiⁿnuúⁿ yáāⁿ Damasco tan'dúúcā maⁿ'a nguuvi dáácánaāaⁿ nndaā 'áámá dɛɛvɛ yeⁿ'ē nanguuvi naachi 'úú caneé. \v 7 Ní sndɛɛvɛ́ ná yáⁿ'āa. Ní ch'iindiveéⁿ 'áámá nduudu chi ngaⁿ'a ngiī 'úú: Saulo, Saulo, ¿dɛ'ɛ̄ cúú chi nn'daā dī 'úú chi nééné ya'ai 'úú? \v 8 Tuu'mi nan'guɛɛcutaⁿ'á: ¿Du'ú n'diī, Señor? Ní caⁿ'a yā chīi yā 'úú: 'Úú Jesús yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret miiⁿ chí n'daā di 'úú ní nguɛ́ɛ́ neⁿ'ē di n'diichi di 'úú. \v 9 'Iiⁿ'yāⁿ chi snéé nduucú cuaacu nííⁿnyúⁿ n'diichí yā dɛɛvɛ miiⁿ. Ní dii'yá yā chii. Naati nguɛ́ɛ́ ch'iindiveéⁿ yā nduudu chí ngaⁿ'a Señor Jesús nduucú. \v 10 Ní caⁿ'á: ¿Dɛ'ɛ̄ diíⁿ, Señor? Señor miiⁿ ngaⁿ'á yā ngiī yā 'úú: Nducueeⁿ dí ní cueⁿ'e di na yáāⁿ Damasco. Miiⁿ cadiinuuⁿ di tanducuéⁿ'ē chi canee chi diiⁿ di. \v 11 'Úú ní nguɛ́ɛ́ inaáⁿ cáávā chí ch'ɛɛdi nduutinaáⁿ yeⁿ'ē vaadī dɛɛvɛ ch'ɛɛtɛ ca chi dɛɛvɛ miiⁿ. 'Iiⁿ'yāⁿ chi snée yā nduucú candɛ́ɛ́ nee yā ta'á ní ndaá yáāⁿ Damasco. \p \v 12 Tuu'mi ni miiⁿ canee 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Ananías, saⁿ'ā chi diiⁿ sa tan'dúúcā chi ngaⁿ'a ley miiⁿ. Ní nguaaⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi snée yā, ngaⁿ'á yā chi saⁿ'ā miiⁿ n'dai taavi sa. \v 13 Ndaá yā nanaáⁿ ní ndaa niiⁿnúⁿ yā ní caⁿ'a yā: Dii hermano Saulo, nan'guaāⁿ nduutináaⁿ di. Ní hora miiⁿ nūuⁿ n'guaaⁿ nduutinaáⁿ ní snaáⁿ. \v 14 Saⁿ'ā miiⁿ ní caⁿ'ā sa: Ndyuūs yeⁿ'ē chiida yú ndɛɛvɛ yā dii chí cuuvi déénú dí chí neⁿ'e yā. Ní cuuvi n'diichí di Jesús chi n'dai taavi. Ní 'caandiveeⁿ di chí ngaⁿ'a yā. \v 15 Ti cuuví di caaⁿ'maⁿ di nduudu cuaacu yeⁿ'é yā yeⁿ'ē cosa chi 'aa n'diīchi di ndúúcū chi 'aa ch'iindiveeⁿ di nanááⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ. \v 16 Maaⁿ ní ¿dɛ'ɛ̄ ínee ngiinu di? Cuééndii di ní cuɛɛdinuūⁿnīⁿ di ní didɛɛvɛ́ di dii yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'ē di. Caaⁿ'maⁿngua'a di nanááⁿ Señor Jesús. \s1 Dicho'ó yā Pablo nanaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel \p \v 17 'Túúcā chiī. Taachí nanguɛɛcúndií na yaāⁿ Jerusalén miiⁿ ní taachí caⁿ'angua'á na yaācū templo n'diichí 'áámá visión, cosa tan'dúúcā chiiⁿ ch'iiⁿnú. \v 18 Ní n'diichí 'iiⁿ'yāⁿ ní caⁿ'á yā chii yā 'úú: Diinú yiiⁿnu di ní cueenu di yeⁿ'e yáāⁿ Jerusalén, ti nguɛ́ɛ́ 'cúaaⁿ yā nduudu cuaacu yeⁿ'é. \v 19 'Úú ní caⁿ'á: Señor 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ deenú yā yeⁿ'ē nducyáácá yā chi snúuⁿ yā yaācū sinagoga s'eeⁿ ti 'úú ní ch'ií 'iiⁿ'yāⁿ vácūū ní ch'eⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ chi i'teenú yā n'dii. \v 20 Ní taachi ch'iī Esteban saⁿ'ā chi caⁿ'a nduudu cuaacu yeⁿ'é nī, 'úú ntúūⁿ ni caneé nanáaⁿ sa. 'Úú ní 'cuúⁿ chi ch'iī sa. Ní nguain'daí cotón yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'iiⁿ'nūⁿ saⁿ'ā. \v 21 Tuu'mi caⁿ'a Jesús chīi yā 'úú: Cuéⁿ'é dí, ti 'úú idicho'ó dii yáⁿ'áí n'dai ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \s1 Pablo nanááⁿ comandante \p \v 22 Ní taachi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ch'iindiveéⁿ yā ndii nduudú 'cūū tuu'mi ní caⁿ'a yuudú yā: Divíi di sáⁿ'a 'cūū na yáⁿ'āa ti nguɛ́ɛ́ canéé chí cunduuchi sa. \p \v 23 Taachí 'cai yā ní chíín'cuuⁿ yā catecai yā ní chingée yā iyaācá na 'yúúné, \v 24 comandante chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ caⁿ'ā sa chi cu'nuúⁿ yā Pablo vácūū. Ní caⁿ'ā orden chi caⁿ'á yā tiingúúneeⁿ yā Pablo ní ch'eⁿ'é yā Pablo, maaⁿ niicu cadíínuuⁿ yā dɛ'ɛ̄ cáávā chi n'gāi yā contra yeⁿ'ē sa. \v 25 Taachí dichiichí yā Pablo ndúúcū yiiⁿmaⁿ, Pablo miiⁿ ní caⁿ'ā sa capitán chi sneé yā miiⁿ: ¿'Áá canéé chi 'cueⁿ'é nī 'áámá saⁿ'ā romano ndúúti chi nguɛ́ɛ́ ndaaca nī nuuⁿndi yeⁿ'ē sa? \p \v 26 Taachí capitán miiⁿ ch'iindiveeⁿ sa chuū, cueⁿ'e sa níícú caⁿ'a sa yeⁿ'e comandante ní yaa'vi sa: N'diichí nī, ¿dɛ'ɛ̄ diíⁿ nī caati sáⁿ'a 'cūū ní saⁿ'ā romano sa? \p \v 27 Ndaa comandante ní caⁿ'a sa: Cuuvi di 'úú. ¿'Áá díí saⁿ'ā romano? Pablo miiⁿ ní caⁿ'a yā: 'Tíicā. \p \v 28 Nan'guɛɛcútaⁿ'ā comandante: 'Úú caí māaⁿ 'úú. N'deēé tuūmī ca'á ní ndii chíí saⁿ'ā romano 'úú. Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ní caⁿ'a sa: 'Úú ní ch'iīndīyaáⁿ na yáⁿ'āa romano 'tíícā. \p \v 29 Ní cueⁿ'é yā yeⁿ'ē sa 'iiⁿ'yāⁿ chi sta'a orden chi 'cueⁿ'é yā saⁿ'ā. Taachí comandante tuumīcádiinuuⁿ sa chi saⁿ'ā romano sa, tuu'mi dii'yá ntúuⁿ sa chiī, chi dichiīchí sa Pablo. \s1 Pablo nanááⁿ concilio \p \v 30 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi sáⁿ'ā miiⁿ neⁿ'e sa cadíínuuⁿ sa dɛ'ɛ̄ cáávā chi tun'dáá nuuⁿndi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Divíi yā cadenas yeⁿ'ē Pablo miiⁿ ní ca'a yā orden chi cho'ó yā Pablo nanááⁿ chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel ndúúcū nducuéⁿ'ē 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'e concilio. Ní tun'dáa yā Pablo miiⁿ. Ní ch'iⁿ'i yā saⁿ'ā nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \c 23 \p \v 1 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ch'íínú cuaacu sa saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'ē concilio. Ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í, Ndyuūs ní n'diichí yā taanduvɛ́ɛ́ chi 'úú diíⁿ ní nguɛ́ɛ́ diíⁿ 'uūvī staava yeⁿ'é yeⁿ'e cosa chi diíⁿ. \p \v 2 Ananías, saⁿ'ā chi chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e Israel caⁿ'a yā chii yā 'iiⁿ'yāⁿ chi canee daama yā ndúúcu sa chí 'cueⁿ'e yā cheendi sa. \v 3 Tuu'mi ní Pablo mííⁿ ní caⁿ'a sa: Ndyuūs 'cueⁿ'é yā dii, saⁿ'ā chi tan'dúúcā 'aama chɛɛti cuɛ́ɛ̄. ¿'Áá diiⁿ di juzgar 'úú tan'dúúcā ley miiⁿ, 'iicu nguɛ́ɛ́ idiiⁿ di cumplir chi ngaⁿ'ā ley, níícú maaⁿ ní ngaⁿ'ā di chi 'cueⁿ'é yā 'úú? \p \v 4 'Iiⁿ'yāⁿ chi snée yā nanááⁿ Pablo caⁿ'a yā: ¿'Áá chiiduú ch'ɛɛtɛ ca yeⁿ'é Dendyuūs ngaⁿ'ā taaⁿ di ngii di 'tíícā? \p \v 5 Pablo miiⁿ ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī vi'í, 'úú ní nguɛ́ɛ́ deenú chi sáⁿ'a 'cāā chi chiiduú ch'ɛɛtɛ cá yeⁿ'e Israel. Naati cánéé nguūⁿ. Nguɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ taaⁿ di yeⁿ'ē 'áámá saⁿ'ā ch'ɛɛtɛ yeⁿ'e Israel yeⁿ'é 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē di. \p \v 6 Tuu'mi Pablo miiⁿ tuumicádiinuuⁿ sa chi 'áámá taaⁿ yā yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ saduceo s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā chi nanduuchi 'iiⁿ'yāⁿ ni táámá táaⁿ yā yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ fariseos chi i'téénu chí nanduuchi 'iiⁿ'yāⁿ. Ní 'cai yuudu sa nanááⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē concilio: Ndís'tiī saⁿ'ā vi'í, 'úú ní saⁿ'ā fariseo 'úú ní daiyá saⁿ'ā fariseo 'úú. Diíⁿ yā juzgar 'úú yeⁿ'ē chi canee ngíínú yā chí nadacuéeⁿ yā yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā. \p \v 7 Taachí caⁿ'a yā chuū vɛ́ɛ́ 'uuvī vaanicadiinūuⁿ yeⁿ'e saⁿ'ā fariseos ndúúcū saⁿ'ā saduceos. Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní divíi yā 'áámá taaⁿ táámá taaⁿ. \v 8 Caati 'iiⁿ'yāⁿ saduceos ngaⁿ'á yā chi nguɛ́ɛ́ iniduuchi 'iiⁿ'yāⁿ ndii nguɛ́ɛ́ nduu ángel ra ndíí nguɛɛ nduu espíritus. 'Iiⁿ'yāⁿ fariseos ngaⁿ'á yā ti vɛ́ɛ́ 'tíícā. \v 9 Ní n'deee n'dái caⁿ'a yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Ní nacuéeⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi déénú taavi ley lado yeⁿ'ē fariseos ní caⁿ'a yā chi chuū chi cuaacu. Ní ngaⁿ'a yuudu yā: Nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ chi nguɛɛ n'daacā inndaācá 'nū yeⁿ'e saⁿ'ā miiⁿ. Ndúúti 'áámá espíritu o 'áámá ángel yaa'vi yā Pablo miiⁿ nguɛ́ɛ́ n'daacā chi 'cuuⁿ'maⁿ yú ndúúcū Dendyuūs. \p \v 10 Taachi vɛ́ɛ́ vaadī 'caa'va chi ch'ɛɛtɛ ca tuu'mi ní comandante 'va'á yā chí 'caaⁿ'núⁿ yā Pablo. Ní comandante miiⁿ dicho'ó yā soldado s'eeⁿ chi cueⁿ'ē sa ní cuta'a sa Pablo miiⁿ nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní candɛ́ɛ sa Pablo na vácūū. \v 11 Táámá nguiinū miiⁿ ndaā Señor Jesús nanáaⁿ yā ní caⁿ'a yā: Pablo, nguɛ́ɛ́ cu'neeⁿ duuva di. Tan'dúúcā chi ngaⁿ'a di nduudu cuaacu yeⁿ'e 'úú na yáāⁿ Jerusalén 'tiicá ntúūⁿ caaⁿ'maⁿ di yeⁿ'ē 'úú na yáāⁿ Roma. \s1 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ diíⁿ yā compromiso chí 'caaⁿ'núⁿ yā Pablo \p \v 12 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi, náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nduuvidaamá yā ni diíⁿ yā compromiso chí nguɛ́ɛ́ che'e yā ndíí nguɛ́ɛ́ cu'ú yā neⁿ'e chí 'āā cuɛ́ɛ́ 'caaⁿ'núⁿ yā Pablo miiⁿ. \v 13 Ngo'o 'úúvi ngɛɛcu 'iiⁿ'yāⁿ chi nduuvidaamá yā yeⁿ'e chúū. \v 14 'Iiⁿ'yāⁿ s'uúⁿ ní cheⁿ'é yā nanááⁿ chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū ní caⁿ'a yā: Nús'uu ní nduuvidáámá 'nū ní diíⁿ 'nū compromiso chi diíⁿ 'nū sufrir ní nguɛ́ɛ́ du'ū vɛɛ 'nuú 'nū che'é 'nū taanduvɛ́ɛ́ ndíí 'caaⁿ'núⁿ 'nū Pablo. \v 15 Maaⁿ ní ndís'tiī ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e concilio, cavyaaⁿ cáácá yā nanááⁿ comandante chi candɛ́ɛ yā Pablo ní chicuú yā nanááⁿ nús'uū. Diíⁿ nī tan'dúúcā chi neⁿ'e di tiinguuneeⁿ di cosa chi cuaacu yeⁿ'é yā. Niicu nús'uu, 'aa snéé ngiinú 'nū chi 'caaⁿ'núⁿ 'nū saⁿ'ā taachí ndaa sa. \p \v 16 Tuu'mi ní 'áámá saⁿ'ā daiya táⁿ'ā vi'ī Pablo, taachí ch'iindiveéⁿ sá chí caⁿ'a yā dɛ'ɛ chi diíⁿ yā, cheⁿ'e sa ní chi ndaa sa chɛɛti vácūū miiⁿ ní caⁿ'a sa chii sa Pablo miiⁿ. \v 17 Pablo miiⁿ 'cai sa capitán ní caⁿ'a sa: Candɛ́ɛ di saⁿ'ā 'dííⁿ 'cūū nanááⁿ comandante ti canéé chi cuuvi sa 'iiⁿ'yāⁿ dɛ'ɛ̄ chi deenu sa. \p \v 18 Saⁿ'ā miiⁿ sta'a sa saⁿ'ā 'dííⁿ ní candɛɛ sa saⁿ'ā nanááⁿ comandante ní caⁿ'a sa: Pablo chi canúúⁿ vácūū di'cuíítu sā 'úú chí candɛɛ́ saⁿ'ā 'dííⁿ 'cūū nanáaⁿ nī. Vɛ́ɛ́ chí déénú sá chí caaⁿ'maⁿ sa ndúúcu nī. \p \v 19 Comandante miiⁿ ní sta'á yā ta'ā sa ní cueⁿ'é yā taama lado ndúúcu sa ní ntiinguunéeⁿ yā saⁿ'ā: ¿Dɛ'ɛ̄ chí cuuvi di 'úú? \p \v 20 Ní caⁿ'a sa chii sá 'iiⁿ'yāⁿ: 'Iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ní chií yā ní caacá yā nanáaⁿ nī chi cavyaaⁿ ní candɛ́ɛ nī Pablo nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e concilio. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nduuvidaamá yā ní itiingúuneéⁿ yā Pablo miiⁿ 'áámá chi cuaacu nííⁿnyúⁿ yeⁿ'ē sa. \v 21 Naati n'diī, nguɛ́ɛ́ cu'téénu nī. Ngo'ō 'uuvi ngɛɛcu saⁿ'ā s'eeⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel chi 'cuɛɛtinúú n'de'ei yā 'diituú cyúúní. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ nduuvidaama yā chi diíⁿ yā compromiso ní cadíínuuⁿ yā chi nguɛ́ɛ́ n'daacā chi nguɛ́ɛ́ ndúú che'e yā ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú cu'u ra yā taanduvɛ́ɛ́ ndii yā chi 'caaⁿ'núⁿ yā Pablo. Maaⁿ ní listos canee yā ní canee ngíínú yā cáávā chi caaⁿ'máⁿ n'diī. \p \v 22 Tuu'mi ní comandante dichó'o sa saⁿ'a 'dííⁿ chi nguɛ́ɛ́ caaⁿ'maⁿ sa cuuvi sa mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'a sa chii sa 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē chúū. \s1 Dicho'ó yā Pablo nanááⁿ Félix saⁿ'a gobernador \p \v 23 Comandante miiⁿ 'cai yā na 'uuvi capitán. Ní caⁿ'á yā chiī yā saⁿ'a soldados chi nduuvidáamá sá taanduu n'gɛɛcu nuúⁿ yaaaⁿ na 'uuvi ciento soldado s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿnūⁿ ngɛɛcu ndiichí soldados chi sndúuⁿ sa 'yúūdūu ndúúcū 'uuvī ciento soldado chi vɛ́ɛ́ lanza yeⁿ'é yā. Ní cho'ó nducyaaca yā yáāⁿ Cesarea. \v 24 Ní cundiyaáⁿ nī 'iiti ti cunduū Pablo ní candɛ́ɛ nī saⁿ'ā ndúúcū cuidado nanááⁿ Félix chi gobernador. \v 25 Ní dingúuⁿ sa 'áámá carta ndúúcū nduudú 'cūū: \p \v 26 'Úú Claudio Lisias idinguúⁿ yeⁿ'é nī Félix saⁿ'ā gobernador chi n'dai taavi: N'dáí nī. \v 27 Saⁿ'a 'cūū ní sta'a 'nū saⁿ'ā caava 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chí neⁿ'e 'caaⁿ'nuⁿ yā saⁿ'ā. 'Úú ninguáⁿ'áí saⁿ'ā miiⁿ ndúúcū soldado s'eeⁿ tí deenú chí saⁿ'ā romano saⁿ'ā miiⁿ. \v 28 Ní neⁿ'é deenú dɛ'ɛ̄ cáávā tun'dáa yā nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. Candɛɛ́ saⁿ'ā nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'ē concilio yeⁿ'é yā. \v 29 Ní táácā chí tun'dáá nuuⁿndí yā yeⁿ'ē sa caavā ley yeⁿ'é yā naati mar 'áámá nuuⁿndi ch'ɛɛtɛ yeⁿ'ē sa chi 'caaⁿ'núⁿ yā saⁿ'ā o cunúúⁿ sa vácūū. \v 30 Taachí 'úú chicadiinúúⁿ chi nduuvidaamá yā contra yeⁿ'ē saⁿ'á 'cūū, hora miiⁿ dicho'ó saⁿ'ā nanááⁿ n'diī. Ní ngaⁿ'á ngií saⁿ'ā chi tun'dáá nuuⁿndi yeⁿ'ē sa chi chīi yā nanáaⁿ nī. Ní cuuví yā n'diī dɛ'ɛ̄ chi canée yā ndúúcu sa. N'dáácā canée nī. \p \v 31 Soldado s'eeⁿ sta'á yā Pablo tan'dúúcā chi caⁿ'a yā chīi yā saⁿ'ā ní nguiinū miiⁿ candɛ́ɛ yā saⁿ'ā ná yáāⁿ Antípatris. \v 32 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi ní soldado chi sndúū 'yuúdūu cueⁿ'é yā ndúúcū Pablo ní náⁿ'a yā nguɛɛcunée yā na va'āī ch'ɛɛtɛ naachi canéé vácūū. \v 33 Taachí ndaá yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na yáāⁿ Cesarea, ca'á yā carta gobernador Félix ní diíⁿ yā presentar ntúuⁿ Pablo nanááⁿ gobernador. \v 34 Gobernador miiⁿ ch'eéⁿ yā carta ní tiinguunéeⁿ yā: ¿Tií yáⁿ'āa saⁿ'ā? Ní tumicadíínuuⁿ yā chi saⁿ'ā ní yeⁿ'e yáⁿ'āa Cilicia. \v 35 Ní caⁿ'a yā chii yā Pablo: Cu'neeⁿ veéⁿ yeⁿ'ē di taachi ndaa sa chi tun'dáá nuuⁿndi yeⁿ'ē di. Ní dicho'ó yā 'áámá saⁿ'ā soldado chi diiⁿ cuidado saⁿ'ā na váácū Herodes naachi diiⁿ juzgar 'iiⁿ'yāⁿ. \c 24 \s1 Pablo caⁿ'a sa yeⁿ'ē maaⁿ sa nanááⁿ Félix \p \v 1 Cho'ō nyuⁿ'u nguuvi ní ca'aí chiiduú ch'ɛɛtɛ ca yeⁿ'e Israel chi nguuvi Ananías ndúúcū náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū ndúúcū 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi sa Tértulo. Saⁿ'ā miiⁿ neené n'dɛɛvɛ́ indee sa. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chiī yā nanááⁿ gobernador ní caaⁿ'máⁿ yā contra yeⁿ'e Pablo miiⁿ. \v 2 Taachí gobernador Félix 'cai yā Pablo miiⁿ tuu'mi ní saⁿ'ā chi nguuvi Tértulo caⁿ'a sa nuuⁿndí yeⁿ'ē Pablo miiⁿ ní caⁿ'a sa: Déénu 'nū ti cááva nī, n'dīī Félix, vɛ́ɛ́ vaadī yeenú 'nū ní 'āā nin'guɛɛtinée 'nū ndúúcū vaadī 'diīíⁿ ch'ɛɛtɛ. Nééné n'deee n'dáí déndu'ū chi n'dai na yáāⁿ vaacú 'nū cáávā vaanicadiinúuⁿ n'dáí yeⁿ'é nī. \v 3 N'diī, Félix chi n'dai taavi n'diī, nús'uū ní ch'iindiveéⁿ 'nū nduudu yeⁿ'é nī nducuéⁿ'ē tiempo nducuéⁿ'ē cuaaⁿ ní caⁿ'á 'nū Ndyuūs nadíí'vɛ n'diī cáávā chi diíⁿ nī. \v 4 Chi 'āā ntɛ́ɛ́ tee 'nū vaadī 'caa'va n'dīī 'naaⁿ tiempo ngiicá nanááⁿ n'diī chi n'dai chi 'caandiveeⁿ nī yeⁿ'e 'nū ndúúcū vaadī n'dai yeⁿ'é nī. \v 5 Sáⁿ'a 'cūū nééné itee sa vaadī 'caā'vā nús'uū yáāⁿ vaacú 'nū. Níícú ididáⁿ'a sa 'iiⁿ'yāⁿ nguaaⁿ nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi snée yā núúⁿmáⁿ iⁿ'yeeⁿdī. Ní saⁿ'ā miiⁿ ngaⁿ'ā ntiiⁿnyuⁿ sa yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ chi nazarenos chi i'téénu yā Jesús. \v 6 Ní neⁿ'e ntúuⁿ sa divaatí sa yaācū templo. Sta'á 'nū saⁿ'ā ní neⁿ'é 'nū cadíínuuⁿ 'nū yeⁿ'ē sa tan'dúúcā ley yeⁿ'é 'nū. \v 7 Comandante yeⁿ'ē 'áámá taaⁿ soldado chi nguuvi Lisias ndáa sa naachi snée 'nū ni sta'a sa Pablo ndúúcū vaadi diituú yeⁿ'ē sa ni divíi sa Pablo na ta'á 'nū. \v 8 Dicho'ó yā saⁿ'ā s'eeⁿ chi tun'dáá nuuⁿndi yeⁿ'e Pablo chi ndáa sá nanááⁿ n'diī. Maaⁿ ní taachi diiⁿ nī juzgar cadíínuuⁿ nī yeⁿ'é nducuéⁿ'ē dendu'ū dɛ'ɛ̄ cáávā chi tun'dáá 'nū nuūⁿndī yeⁿ'ē sa. \p \v 9 'Iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ngaⁿ'á yā chi 'tíícā chi caⁿ'a Tértulo miiⁿ. \v 10 Tuu'mi ní ca'a gobernador señal Pablo chi caaⁿ'maⁿ sa. Pablo miiⁿ n'guɛɛcútaⁿ'ā sa: 'Úú deenú ti 'āā nééné 'āā 'naaⁿ canee nī juez yeⁿ'ē nación 'cūū. 'Úú ngaⁿ'á yeⁿ'ē maáⁿ ndúúcū confianza. \v 11 Ti ní deenu nī maaⁿ taandúū ndichúúví nguuvi chí chɛɛ́ na yáāⁿ Jerusalén chi cuuvi cu'teenú Dendyuūs. \v 12 Nguɛ́ɛ́ ndaāca yā 'úú chi nguⁿ'ú ndúúcū mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ, ní nguɛ́ɛ́ diíⁿ chi n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ nguɛɛ snéé 'diíⁿ yā, ní nguɛ́ɛ́ ndúú ná yáacū templo miiⁿ, ní nguɛ́ɛ́ ndúú ná yaācū sinagoga, ní nguɛ́ɛ́ na yáaⁿ 'cūū. \v 13 Ní nguɛ́ɛ́ cuuví caaⁿ'máⁿ yā chi chuū idiíⁿ. \v 14 Chuū ngaⁿ'á ngií n'diī. Tan'dúúcā chi 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngaⁿ'á yā chi nguɛ́ɛ́ cuaacu, 'tíícā 'úú i'teenú Ndyuūs yeⁿ'ē chiidá 'nū s'ééⁿ. Ní 'úú i'teenú tanducuéⁿ'ē dendu'ū chi cánéé nguūⁿ na ley ndúúcū nduudu yeⁿ'ē profetas chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Ndyuūs. \v 15 Vɛ́ɛ́ chi cānee ngiinú 'áámá cosa yeⁿ'é Dendyuūs tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ canee ngiinu ntúuⁿ yā, chi Dendyuūs nduuchí yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tinaⁿ'ā, tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ chi n'dai taaví ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛɛ n'dai taavi. \v 16 Cáávā chuū cueⁿ'e daāⁿmaⁿ deenú chi nguɛ́ɛ́ vɛ́ɛ́ nuuⁿndi na staava yeⁿ'é nanááⁿ Dendyuūs ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. \p \v 17 Cho'oó 'áámá na 'uuvi nduūyū ndaá ní nga'á limosnas 'iiⁿ'yāⁿ vaācú ní nga'á ofrenda. \v 18 Cuneé na yaācū templo taachi náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Asia ndáácá yā 'úú ná yaācū templo ndúúcū compromiso chi nadidɛɛvɛ́ tan'dúúcā costumbre yeⁿ'ē religión yeⁿ'é. Nguɛ́ɛ́ diíⁿ ndúúcū n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ ní nguɛ́ɛ́ n'deēe n'dáí 'caí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 19 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ cánéé chí cuuvi yā n'diī ní caaⁿ'maⁿ yā nuuⁿndi yeⁿ'é, ndúúti vɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ chi canée yā nduucú. \v 20 Ní canéé cúúⁿmíⁿ yā chi caaⁿ'máⁿ maáⁿ yā ndúúti chí nndaacá yā chí nguɛ́ɛ́ n'daacā chi diíⁿ taachí caneé ndúúcū saⁿ'ā 'iiⁿntyéⁿ'ē concilio s'eeⁿ. \v 21 Ndúúti chi chuū chi 'caī yiicú, caⁿ'á yeⁿ'ē chi nduuchí yā yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā taachí canee nanaáⁿ 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Cáávā chuū maaⁿnguuvi diíⁿ yā juzgar 'úú. \p \v 22 Tuu'mi ní Félix ch'iindiveéⁿ yā chuū. Déénú cuaacú yā yeⁿ'ē Yúúní cuaacu yeⁿ'e Ndyuūs ní s'nééⁿ ca yā chi caāⁿ'māⁿ sa ní caⁿ'a yā: Taachí ndaa Lisias miiⁿ chi comandante 'cuiinu tuumicádiinuúⁿ yeⁿ'ē asunto yeⁿ'e di. \p \v 23 Félix cho'ó yā chii yā capitán chi diiⁿ sa s'neeⁿ sa Pablo preso ní ca'a sa duu'vi libertad yeⁿ'ē sa naati s'néeⁿ sa Pablo arrestado. Ní capitán miiⁿ cuuvi yā Pablo chi cuchiī 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē sa nanááⁿ sa ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi dichíí'vɛ yā yeⁿ'ē sa ní ca'á yā chi neⁿ'e sa. \p \v 24 N'duuvi nguuvi cuayiivi ndaā Félix ndúúcū n'daataá yeⁿ'é yā chi nguuvi Drusila chi ndaataá yeⁿ'ē Israel. 'Caī sa Pablo ní ch'iindiveeⁿ sa yeⁿ'e vaadī i'teenu yeⁿ'ē Jesucristo. \v 25 Taachí caⁿ'a Pablo yeⁿ'ē nduudu cuaacu yeⁿ'e chi diíⁿ yā chi nguɛ́ɛ́ n'daacā ní yeⁿ'ē juicio chí cuchiī, tuu'mi ní Félix miiⁿ dii'yā sá chii ní caⁿ'a sa: Cunaⁿ'a di maaⁿ. Ní taachí vɛ́ɛ́ cuaáⁿ tuu'mi ní 'cuaí díí. \p \v 26 Félix canee ngíínú yā chuū chi Pablo miiⁿ ni ca'a sa tuūmī yeⁿ'é yā tuu'mi ní n'dɛɛchi yā saⁿ'ā. Caavā chuū chi neene n'deeé cuuvi 'cai yā ní ndaā sa ní ndee sa nduucú yā. \v 27 Ch'iinu 'uūvī nduuyū miiⁿ ní nan'daā Félix miiⁿ yeⁿ'ē lado gobernador ní sndaā saⁿ'ā chí nguuvi Porcio Festo. Naati Félix miiⁿ ní neⁿ'e sa cunée sa chi ch'ɛɛtɛ sa lado yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ní snuūⁿ ntuūⁿ sa Pablo vácūū. \c 25 \s1 Pablo ngaⁿ'a sa chí caⁿ'ā sa nanááⁿ César \p \v 1 Taachí ndaā saⁿ'ā Festo na yáⁿ'āa yeⁿ'é yā cho'ōo 'iiⁿnūⁿ nguuvi ní cuchɛɛ́ yā yeⁿ'ē yáāⁿ Cesarea ní ndaa yā na yáāⁿ Jerusalén. \v 2 Ní 'iiⁿ'yāⁿ chiiduú ch'ɛɛtɛ ca yeⁿ'e chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel ndúúcu 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ cheⁿ'e yā nanááⁿ Festo miiⁿ ní ngaⁿ'á yā contra yeⁿ'e Pablo miiⁿ. Ní chiicá yā saⁿ'ā. \v 3 Ngaⁿ'á yā contra Pablo miiⁿ ní ngiica yā 'áámá favor chi nandɛ́ɛ yā Pablo na yáāⁿ Jerusalén. Ti 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ní canéé listo yā ní nadicadíínuuⁿ yā chi 'caaⁿ'núⁿ yā saⁿ'ā cuaaⁿ cyúúní. \v 4 Naati Festo mííⁿ nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa chi Pablo miiⁿ canuuⁿ sa vácūū na yáāⁿ Cesarea ní 'úú cáámá can'daá yeⁿ'ē yáāⁿ 'cūū. \v 5 Tuu'mi ní ngaⁿ'ā sa: Ndís'tiī chi ngii diíⁿ nī, caⁿ'á nī nduucú na yáāⁿ miiⁿ ní nduutī chi vɛ́ɛ́ nuūⁿndī yeⁿ'ē saⁿ'á 'cūū tuu'mi caaⁿ'máⁿ nī chɛɛ̄ nuuⁿndí yeⁿ'ē sa. \p \v 6 Ní canéé chi Festo cuuví 'náaⁿ yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ tan'dúúcā nííní nguuvi ndííchí nguuvi. Ní ndaá yā na yáāⁿ Cesarea. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi ní Festo ch'iindí yā na silla yeⁿ'ē juez ní caⁿ'á yā chi cunguai yā Pablo. \v 7 Sáⁿ'a 'cūū taachí ndaā sa, 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi ndaá yā yeⁿ'ē yáāⁿ Jerusalén 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ nanguɛɛcundií yā Pablo miiⁿ ní caⁿ'a yā neené n'deēe nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. Mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ cuuvi ngaⁿ'a yā chɛɛ̄ chi cuaacu. \v 8 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ní caⁿ'a maāⁿ sa yeⁿ'ē sa: Nguɛɛ nuūⁿndī yeⁿ'é mar 'áámá, ndii nguɛ́ɛ́ ndúú yeⁿ'ē ley yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndii nguɛ́ɛ́ ndúú yeⁿ'ē costumbre yeⁿ'ē yaācū templo ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú yeⁿ'ē rey César. \p \v 9 Naati Festo miiⁿ neⁿ'e sa caⁿ'a sa favor yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Ni nan'guɛɛcútaⁿ'ā sa yeⁿ'ē Pablo, ní caⁿ'ā sa: ¿'Áá neⁿ'e di caⁿ'ā di na yáāⁿ Jerusalén ní mííⁿ 'cuundicaadi yeⁿ'ē di dɛ'ɛ ndu'ū miiⁿ nanááⁿ 'úú níícū cádiinuuⁿ dɛ'ɛ falta yeⁿ'ē di? \p \v 10 Pablo miiⁿ ni caⁿ'a sa: Nanááⁿ saⁿ'ā ntyeⁿ'ē caneé na juzgado yeⁿ'e César naachi canéé, chi 'cuūndīcaadi yeⁿ'é. 'Iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ n̄diíⁿ ndúúcu yā, tan'dúúcā chi n'dai deenú nī. \v 11 Caati nduutí chi dɛ'ɛ̄ chi 'áámá ch'ɛɛ̄tɛ̄ n̄diíⁿ o n'niiⁿ'núⁿ tinaⁿ'ā, nguɛ́ɛ́ 'va'á chí 'cuūví. Ndúúti chi nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ vɛɛ n̄diíⁿ yeⁿ'ē chí ngiica 'iiⁿ'yāⁿ s'tíī, mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ cuuvi ca'a yā 'úú saⁿ'a s'tiī. 'Úú neⁿ'é caⁿ'á caaⁿ'máⁿ nanááⁿ César. \p \v 12 Tuu'mi ní Festo miiⁿ taachí caⁿ'a sá chii sa saⁿ'ā ntyeⁿ'e yeⁿ'ē concilio, ní n'guɛɛcútaⁿ'ā sa: Ngaⁿ'a ntúuⁿ di chí naⁿ'a di nanááⁿ César miiⁿ tuu'mi ní naⁿ'a di. \s1 Pablo nanááⁿ Agripa ndúúcū Berenice \p \v 13 Cho'ōo 'áámá nduu 'úúví nguuvi ní rey Agripa ndúúcū táⁿ'ā Berenice ndaá yā yáāⁿ Cesarea chi diíⁿ yā saludar Festo. \v 14 'Naaⁿ 'tɛɛ ch'ɛɛtinée yā ndúúcu Festo miiⁿ ní Festo miiⁿ caⁿ'a cuáácú sá rey yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'ē Pablo ni ngaⁿ'ā sa: 'Áámá saⁿ'ā canúúⁿ sa vácūū caavā Félix miiⁿ. \v 15 Chuū chi yeⁿ'ē saⁿ'ā miiⁿ. Taachí cheⁿ'é na yáāⁿ Jerusalén tuu'mi ní chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúū yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndaá yā nanaáⁿ ní chiica yā chi 'úú diíⁿ condenar saⁿ'ā. \v 16 Nan'guɛɛcutaⁿ'á yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Nguɛ́ɛ́ costumbre yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ romano s'eeⁿ chi 'caaⁿ'núⁿ yā 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ neⁿ'e chí 'āā cuɛ́ɛ́ 'cuūndīcaadí yeⁿ'é yā ní caaⁿ'máⁿ yā yeⁿ'ē maáⁿ yā nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi ngiica nuuⁿndi yeⁿ'é yā. \v 17 Nguɛ́ɛ́ chi 'naáⁿ. Nduuvidaamá yā 'muuⁿ. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi 'úú ch'iīndí na silla yeⁿ'e juez ní ca'á orden, ní dicho'ó chi canguaī saⁿ'ā miiⁿ. \v 18 'Āā snéé saⁿ'ā chi ngiica nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. Nguɛ́ɛ́ caⁿ'a yā mar 'áámá nuuⁿndi tan'dúúcā chi 'úú nacádiinuúⁿ. \v 19 Ti vɛ́ɛ́ vaadī 'caa'va yeⁿ'é yā ndúúcu sa lado yeⁿ'ē religión yeⁿ'e 'áámá Jesús chí 'āā n'dii yā. Ní Pablo miiⁿ ngaⁿ'a cuaacu sa chi nguɛ́ɛ́ n'díi yā. \v 20 'Úú nguɛ́ɛ́ deenú dɛ'ɛ ra idiíⁿ yeⁿ'é chuū ní tiinguūneéⁿ saⁿ'ā miiⁿ: ¿'Áá neⁿ'e di chi caⁿ'a di na yáāⁿ Jerusalén ní miiⁿ 'cuundicaadi yā nuūⁿndī yeⁿ'ē di? \v 21 Naati Pablo miiⁿ chiica sa chí 'cuɛɛtinéé ngíínú sa saⁿ'ā Augusto ní saⁿ'ā miiⁿ ní cadíínuuⁿ sa nuuⁿndi yeⁿ'ē sa. 'Úú ní chiicá chi cu'núuⁿ yā saⁿ'ā vácūū neⁿ'e chí caⁿ'á dicho'ó saⁿ'ā nanááⁿ César Augusto. \p \v 22 Tuu'mi ní Agripa ngaⁿ'ā sa ngii sa Festo: 'Úú ní neⁿ'é 'caandiveéⁿ yeⁿ'ē sa. Saⁿ'ā miiⁿ ngaⁿ'a sa ngii sa saⁿ'ā: Cavyaaⁿ ní 'caandiveeⁿ di. \p \v 23 Chidɛɛvɛ táámá nguuvi Agripa ndúúcū táⁿ'ā Berenice ndaá yā tan'dúúcā costumbre yeⁿ'ē rey. Ní sndaa yā naachi snée 'iiⁿ'yāⁿ ndúúcū comandante ndúúcū saⁿ'ā n'gɛɛtɛ yeⁿ'e yaāⁿ miiⁿ. Ní Festo miiⁿ caⁿ'a yā chi dicho'ó yā Pablo miiⁿ, ní caⁿ'á yā nguaí yā saⁿ'ā. \v 24 Tuu'mi ní Festo miiⁿ ní caⁿ'ā sa: N'diī rey Agripa ndúúcū nducyáácá ndis'tiī 'iiⁿ'yāⁿ chi snée nī nduucú 'nū. 'Muuⁿ canéé sáⁿ'a 'cūū. Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ Jerusalén ní yeⁿ'ē yáaⁿ 'cūū ngiicá yā nuūⁿndī yeⁿ'ē sáⁿ'a 'cūū. N'gai yuudú yā chi 'cuūvi sa. Ní 'āā ntɛ́ɛ́ cunéé sá. \v 25 Nguɛ́ɛ́ ndaacá mar 'áámá falta yeⁿ'ē sa chi 'cuūvi sa. Maaⁿ sa ngiica sa chi caⁿ'ā sa nanááⁿ yeⁿ'ē sáⁿ'ā Augusto César. Ní 'úú dicho'ó saⁿ'ā. \v 26 'Úú nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ chi deenú chi dinguúⁿ yeⁿ'ē Augusto César yeⁿ'é saⁿ'ā miiⁿ. Candɛɛ́ saⁿ'ā nanááⁿ ndis'tiī ní vmnááⁿ vmnaaⁿ nanaáⁿ n'diī saⁿ'ā rey Agripa ti taachí 'cuiinu tascaadí yeⁿ'ē sa, canee chi dinguúⁿ. \v 27 Caati deenú chi nguɛ́ɛ́ n'daacā chi 'úú dicho'ó saⁿ'ā ndíí nguɛ́ɛ́ cadiinuúⁿ nuūⁿndī yeⁿ'e sa chi diiⁿ nguúⁿ tandii ra. \c 26 \s1 Pablo caⁿ'a sa yeⁿ'e maaⁿ sa nanááⁿ rey Agripa \p \v 1 Tuu'mi ní rey Agripa ngaⁿ'a sa ngii sa Pablo: Teé lugar chi caaⁿ'maⁿ di yeⁿ'ē maaⁿ di. Tuu'mi ní Pablo miiⁿ ndo'ō sa ta'a sa. Tucá'a sa caⁿ'a sa yeⁿ'é maāⁿ sa: \v 2 N'diī rey Agripa, dɛ'ɛ̄ chúúcā n'daacā chi cuuví caaⁿ'máⁿ yeⁿ'é maáⁿ nanáaⁿ nī yeⁿ'ē tanducuéⁿ'e nuuⁿndi chi ngaⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. \v 3 N'diī ní deenú nī tanducuéⁿ'ē costumbre ndúúcū chi itiinguuneeⁿ yeⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Ní ngiicá n'diī chi 'caandiveéⁿ nī yeⁿ'é ndúúcū n'dai. \s1 Vida yeⁿ'ē Pablo \p \v 4 Ndii cuááⁿ vmnaaⁿ ndii saⁿ'ā 'lííⁿ 'úú canéé na yáāⁿ Jerusalén ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel. N'diichi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ 'úú. \v 5 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ntúūⁿ déénu yā yeⁿ'é ndíí cuaaⁿ vmnaaⁿ. Ní nduuti chi neⁿ'e yā caaⁿ'maⁿ cuaacú yā, caneé tan'dúúcā saⁿ'ā fariseo chi chɛɛchi taavi yeⁿ'ē religión yeⁿ'é 'nū ndúúcū costumbre yeⁿ'é 'nū. \v 6 Maaⁿ ní caavā chi 'úú i'teenú chi Dendyuūs caⁿ'á yā nadacuéeⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā tan'dúúcā chi ngaⁿ'a yā ngii yā chiida 'nū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ n'gai yā 'úú nanááⁿ juez. \v 7 'Iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e ndiichúúví daiyá yā 'iiⁿ'yāⁿ Israel yeⁿ'é 'nū i'teenu yā chi Ndyuūs caⁿ'a yā chi diiⁿ yā. Ní cáávā chuū cueⁿ'e daāⁿmaⁿ idiíⁿ yā ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'é Dendyuūs ndii nguuvi ndii n'gaaⁿ. N'diī rey Agripa, caati cáávā chuū chi cunee ngíínú ntuúⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel ngiicá yā yeⁿ'é. \v 8 ¿Dɛ'ɛ̄ nacadiinúúⁿ nī yeⁿ'ē chúū? ¿Dɛ'ɛ̄ cuuvi chí ndís'tiī nadacadiinúúⁿ nī chi Dendyuūs nguɛ́ɛ́ cuuvi nadin'duuchí yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē nguaaⁿ tináⁿ'ā? \s1 Pablo ditaáⁿ yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ \p \v 9 'Úú ní cuaacu nííⁿnyúⁿ s'teēnú chi cánéé chi n'deēe n'dáí diíⁿ contra yeⁿ'e Jesús yeⁿ'e yáāⁿ Nazaret. \v 10 'Tiicá ntúūⁿ diíⁿ na yáāⁿ Jerusalén. 'Úú ch'ií 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénú Jesús vácūū. Chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel tee yā poder 'úú. Ní taachí ch'iiⁿ'núⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ, 'úú caⁿ'á ti 'tíícā. \v 11 Nééné n'deee cuūvi ch'ií 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi i'teenu na nducyáácá yaācū sinagoga na vácūū. Diíⁿ chi 'iiⁿ'yāⁿ cuuví caaⁿ'maⁿ yā chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā Jesús. Neené taaⁿ diíⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chí i'téénu yā Jesús. Ní can'daá 'iiⁿ'yāⁿ ndíí na yáāⁿ chi nguɛ́ɛ́ n'diichí. \s1 Pablo caⁿ'a yā taacā chi i'téénu yā \r (Hch. 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 Taachí diíⁿ chuū cueⁿ'é na yáāⁿ Damasco ní candɛɛ́ caaca ndúúcū orden yeⁿ'ē chiiduú n'gɛɛtɛ́ yeⁿ'e Israel. \v 13 N'diī rey, taachi canuúⁿ yúúní taanduu ná maⁿ'a nguuvi n'diīchí 'áámá dɛɛvɛ nanguuvi chi ch'ɛɛtɛ n'dáí cá dɛɛvɛ nguɛ́ɛ́ tii dɛ́ɛ́vɛ yeⁿ'ē 'yáⁿ'ā. Dɛɛvɛ́ miiⁿ ní nuuⁿmaⁿ ndiivii 'úú ndíí 'iiⁿ'yāⁿ chi sneé yā nduucú. \v 14 Chindɛɛvɛ nducyaaca nús'ūu na yáⁿ'āa. 'Úú ch'iindiveéⁿ 'áámá nduudu chi yaā'vī 'úú ndúúcu davaacu hebreo chi ngaⁿ'ā: Saulo, Saulo, ¿dɛ'ɛ̄ cáávā n'daā di 'úú? Chɛ́ɛ́chí taavi chí diiⁿ di tan'dúúcā 'áámá 'iiti ca'a ca'a tī na yáⁿ'á cuiiⁿnyuⁿ. \v 15 'Úú ní caⁿ'á: ¿Du'ú n'diī, Señor? Ní Señor miiⁿ ní caⁿ'a yā: 'Úú Jesús chi n'daā dī. \v 16 Naati nacuééⁿ di, ní cueendiī di. Cáávā chuū che'enaaáⁿ yeⁿ'ē di. Ní cu'neéⁿ dii lado yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ ndíí tiiiⁿ chi diiⁿ ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'é ní caaⁿ'maⁿ di nduudu cuaacu yeⁿ'e dendú'ū chi n'dííchi di yeⁿ'e dendú'ū chi 'úú diíⁿ chi 'cuuⁿ'míⁿ náāaⁿ yeⁿ'ē di. \v 17 Maaⁿ ní 'úú ní dicho'ó dii nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e di ndúúcū yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. Ní taachi neⁿ'é yā sta'a yā dii ní 'úú nneé dii. \v 18 Ní cuuví diiⁿ di chi 'iiⁿ'yāⁿ chi nguɛɛ snaaⁿ yā ní snaaⁿ yā ní tun'dáa di 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ná maāíⁿ ní naⁿ'á yā na dɛɛvɛ. Ní tun'dáa di 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e poder yeⁿ'e yááⁿn'guiinūuⁿ ní naⁿ'á yā lado yeⁿ'ē Dendyuūs. Ní ndaācá yā 'úú ní 'úú inadach'ɛɛcú nuuⁿndi yeⁿ'é yā ní caavā chi cu'téénu yā yeⁿ'é. Ní vɛ́ɛ́ herencia yeⁿ'é yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi Dendyuūs dindɛɛvɛ yā. \s1 Pablo diíⁿ yā tan'dúúcā visión \p \v 19 Cáávā chuū, n'diī rey Agripa, nguɛ́ɛ́ diíⁿ chi cheeⁿdiitú diíⁿ n'diichí cosa yeⁿ'ē Dendyuūs. \v 20 Naati caⁿ'á vmnaaⁿ vmnaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ chi snéé na yáāⁿ Damasco, ní cuayiivi caⁿ'á na yáāⁿ Jerusalén ndúúcū nuuⁿmaⁿ na yáⁿ'āa yeⁿ'e Judea ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel chi canee cuuⁿmíⁿ yā chi ndaacadaamí yā yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é yā níícu cu'téénu yā Dendyuūs. Ní diíⁿ yā ntiiⁿnyuⁿ chí n'daacā n'dai ní ch'iⁿ'í yā tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi ndaacadaamí yā yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'e yā. \v 21 Cáávā chuū 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ sta'á yā 'úú na yáacū templo ní nadacadíínuuⁿ yā chi 'caaⁿ'nuⁿ yā 'úú. \v 22 Ndyuūs chinnee yā 'úú chi chɛɛ́ ndíí maaⁿ ní caⁿ'á nduudu cuaacu ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndiicúūⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā. Nguɛ́ɛ́ n'deēe cá caⁿ'á yeⁿ'e dendu'ū chi caⁿ'a profetas ndúúcū Moisés yeⁿ'é dendu'ū chi canéé chí chiī. \v 23 Caati Cristo miiⁿ cánéé chi 'cueenu yā cuuvi ní 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ vmnááⁿ vmnaaⁿ nnduuchí yā yeⁿ'e nguaaⁿ tináⁿ'ā. Ní ngaⁿ'a cuaacú yā yeⁿ'ē dɛɛvɛ nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ Israel yeⁿ'é ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel. \s1 Pablo ngaⁿ'a sa Agripa chi canéé chi cu'téénú yā \p \v 24 Caⁿ'a Pablo chúú cáávā maāⁿ sa. Festo gobernador miiⁿ ní caⁿ'a yuudu sa: Loco dii, Pablo. Cáávā chi n'geēⁿ taaví dí chííⁿ chi nduuví loco di. \p \v 25 Naati saⁿ'ā miiⁿ ní caⁿ'ā sa: Nguɛ́ɛ́ loco 'úú, n'diī Festo, chi n'dai taavi. Ngaⁿ'á nduudu cuaacu chi n'dai. \v 26 Rey Agripa miiⁿ deenú ntúuⁿ yā chuū. 'Úú ngaⁿ'á nduucú yā yeⁿ'ē tanducuéⁿ'ē ndúúcū confianza. 'Úú nadacadiinúúⁿ chi déenu yā chuū. Nguɛɛ chó'ōo chuū ná n'de'ei. \v 27 N'diī rey Agripa, ¿'áá i'téénu nī 'iiⁿ'yāⁿ profetas chi caⁿ'a nduudu yeⁿ'e Dendyuūs? 'Úú deenú chi i'téénu nī. \p \v 28 Tuu'mi ní Agripa miiⁿ caⁿ'a sa chii sa Pablo: 'Tɛɛ 'tɛɛ nūuⁿ diiⁿ di chi cu'teenú ndaacá Dendyuūs. \p \v 29 Pablo miiⁿ ní caⁿ'ā sa: 'Úú ngiicá Dendyuūs ndii ta'lííⁿ o ndii ch'ɛɛtɛ, nguɛ́ɛ́ dámaāⁿ n'diī ti 'tiicá ntúūⁿ nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ chi n'giindiveéⁿ yā yeⁿ'é, cuuví cu'téénu ntuuⁿ yā Ndyuūs miiⁿ tan'dúúcā 'úú, naati nguɛ́ɛ́ cuneé yā ndúúcū cadenas 'cūū. \p \v 30 Taachí caⁿ'a sa chuū ncueeⁿ rey ndúúcū gobernador ndúúcū Berenice ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi caneé yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. \v 31 Taachí 'iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ cueⁿ'é yā 'áámá lado caⁿ'á yā nguaaⁿ maáⁿ yā: Mar 'áámá nuuⁿndi ch'ɛɛtɛ nguɛ́ɛ́ vɛ́ɛ́ yeⁿ'ē sa 'cūū nguɛɛ chi 'caaⁿ'nuⁿ yú saⁿ'ā, ndíí nguɛ́ɛ́ chi caⁿ'a sa vácūū. \p \v 32 Níícú Agripa ngaⁿ'ā sa ngii sa Festo: Sá 'cūū cúúví nguáⁿ'ai sa nduuti chi nguɛ́ɛ́ caⁿ'ā sa 'tíícā: 'Úú caⁿ'á nanááⁿ César. \c 27 \s1 Dicho'ó yā Pablo na yaāⁿ Roma \p \v 1 Taachí Festo ca'á yā orden chi cueⁿ'é 'nū na barco na yáⁿ'āa Italia, diíⁿ yā entregar Pablo ndúúcū tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi preso yā capitán chí nguuvi sa Julio. Capitán miiⁿ chí yeⁿ'ē 'áámá taaⁿ soldados chi nguuvi Augusto. \v 2 Cueⁿ'ē ntúuⁿ 'nū na 'aama barco yeⁿ'e yáāⁿ Adramitio chi caama cáácá ní caⁿ'ā ná cheendi va'ai s'eeⁿ yeⁿ'ē nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā na yáāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e yáⁿ'āa Asia. Sndaá 'nū na barco ní cueⁿ'é 'nū. Ní canée sa ndúúcū nús'uu 'áámá saⁿ'ā chi nguuvi Aristarco yeⁿ'ē yáⁿ'āa Macedonia chi yeⁿ'ē yáāⁿ Tesalónica. \v 3 Táámá nguuvi ndaá 'nū cheendi va'ai yeⁿ'e nuūⁿnī'yáⁿ'ā niiⁿnuúⁿ na yáāⁿ Sidón. Julio miiⁿ diíⁿ yā ndúúcū Pablo miiⁿ tan'dúúcā amigo n'dai. 'Cuúⁿ yā chi cueⁿ'e sa naachi canee amigos yeⁿ'ē sa. Amigos ca'á yā chi neⁿ'ē Pablo miiⁿ. Ní Pablo miiⁿ ntaavi'tuunúúⁿ sa. \v 4 Ní cueⁿ'e ntúuⁿ 'nū na barco ní cho'ó 'nū cuaaⁿ ndiiya lado sur yeⁿ'ē isla Chipre caati 'yúúné ní contra yeⁿ'ē barco miiⁿ. \v 5 Taachi cho'ōo cuaacú 'nū nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā cueⁿ'é 'nū niiⁿnuúⁿ yáⁿ'āa Cilicia ndii yáⁿ'āa Panfilia. Ndaá 'nū na yáāⁿ Mira chi 'áámá yáāⁿ yeⁿ'ē yáⁿ'āa Licia. \p \v 6 Ní capitán chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyúⁿ yā nndaaca yā 'áámá barco yeⁿ'ē yáāⁿ Alejandría chi naⁿ'ā yáⁿ'āa Italia. Cuchɛɛ́ 'nū na barco miiⁿ ní cuinaⁿ'a 'nū. \v 7 Ní ngíínū ngiīnū cueⁿ'é 'nū na barco chi 'nááⁿ taavi n'deēe nguuví. Ní cueⁿ'é 'nū ndúúcū nééné n'deēe peligro na barco niiⁿnuúⁿ ná yaāⁿ Gnido ní 'āā ntɛ́ɛ́ 'cuūⁿ 'yúúné chi caⁿ'á 'nū cuááⁿ vmnaaⁿ. Tuu'mi ní cueⁿ'é 'nū na nduu 'uuvi isla, isla Salmón chi canee niiⁿnuúⁿ ndúúcū isla Creta caati nguɛ́ɛ́ 'yúúné taaⁿ miiⁿ. \v 8 Níícú a fuerza diíⁿ 'nū ndaá 'nū niiⁿnuúⁿ 'áámá yáāⁿ chi nguuvi Buenos Puertos ní niiⁿnuúⁿ yáāⁿ miiⁿ canéé yáāⁿ Lasea. \p \v 9 Taachí cho'ōo 'naaⁿ tiempo cueⁿ'é 'nū na barco ndúúcū nééné n'deēe peligro. 'Āā cho'ōo nguuvi yeⁿ'ē 'viicu chi nguɛ́ɛ́ che'é 'nū. Tuu'mi ní Pablo caⁿ'a yā chii yā 'iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ. \v 10 Ní cāⁿ'a yā: Ndís'tiī saⁿ'ā, 'úú inaáⁿ chi 'āā nééné n'deēe peligro cueⁿ'ē ndúúcu yú chi cuuvi ndaa yú. Nguɛ́ɛ́ dámaāⁿ carga yeⁿ'ē barco cuuvi ndáí caati ndii s'uuúⁿ cuuvi ndai yú. \p \v 11 Naati capitán miiⁿ ní n'giindiveéⁿ yā nduudu yeⁿ'ē saⁿ'ā chi ndɛɛ̄ barco ndúúcū saⁿ'ā chi ngaⁿ'a ntiiⁿnyuⁿ yeⁿ'ē barco miiⁿ ti 'āā chí caaⁿ'maⁿ 'nūū Pablo miiⁿ. \v 12 N'deee n'dáí ináaⁿ yā chí 'āā ntɛ́ɛ́ n'daacā chi canee barco na cheendi va'āī yeⁿ'e nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā miiⁿ tiempo chi 'iichɛ. Ní n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ nduuvidaamá yā chí caⁿ'a yā nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā yeⁿ'ē miiⁿ. Ní neⁿ'é yā chi ndaá yā na yáāⁿ Fenice chi 'áámá cheendi va'āī yeⁿ'e nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā yeⁿ'e isla Creta chi canee cuaaⁿ ndiiya sur, cuaaⁿ naachi n'giiya 'yáⁿ'ā. Ní miiⁿ cánéé tiempo chi 'iichɛ. \s1 'Yúúné tááⁿ na nuuⁿniⁿ'yáⁿ'ā \p \v 13 Ndaā 'yúúné ngíinu yeⁿ'ē cuaaⁿ ndiiya tan'dúúcā chi nacadiinuuⁿ yā chí n'daāca. Candɛ́ɛ yā anclas cūū chi 'caanu barco miiⁿ ní cueⁿ'é yā canéé diituú nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā niiⁿnúuⁿ isla Creta. \v 14 Nguɛ́ɛ́ neé 'naaⁿ ndaā táámá 'yúúné taāⁿ taavi chi nguuvi Euroclidón tan'dúúcā ciclón chi contra yeⁿ'ē barco miiⁿ. \v 15 Taachi 'yúúné mííⁿ diiⁿ chi barco 'āā ntɛ́ɛ́ cuuvi caⁿ'a barco miiⁿ contra yeⁿ'ē 'yúúné, tuu'mí s'neeⁿ maáⁿ 'nū candɛ́ɛ̄ 'yúúné barco miiⁿ naachi neⁿ'ē. Ní nús'uu cueⁿ'é 'nū 'tíícā. \v 16 Ndaá 'nū na 'áámá isla chi nguuvi Clauda naachi nguɛ́ɛ́ vɛ́ɛ́ 'yúúné taaⁿ. 'Āā nééné ngíⁿ'īi candɛ́ɛ yā barco 'liiⁿ vmnaaⁿ barco ch'ɛɛtɛ ní dichiichí yā barco 'lííⁿ miiⁿ. \v 17 Taachi 'āā chí n'daí yā dichiichí yā barco 'lííⁿ ndúúcū 'ii'yū cuaaⁿ náávtaⁿ'ā, tuu'mi ní 'va'á yā chi ndáa yā Sirte chi 'áámá cuaaⁿ chɛɛti nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā naachi canéé yáⁿ'āa dúúⁿ naachí 'āā ntɛ́ɛ́ cuuvi caaca barco miiⁿ. Tuu'mi di'cua'á yā tíínūuⁿ yeⁿ'e barco miiⁿ. Tuu'mi ní chi 'néeⁿ yā barco miiⁿ chi cueⁿ'e maāⁿ ntúūⁿ. \v 18 Ní diīⁿ 'yúúné miiⁿ chi cueⁿ'ē barco ndúúcū peligro ti 'yúúné tááⁿ. Chidɛɛvɛ táámá nguuvi tucá'a yā ndaavi yaí yā carga yeⁿ'ē barco na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. \v 19 Ndiichí ndii 'ííⁿnúⁿ nguuvi miiⁿ ndúúcū ta'á yā chií yā nducuéⁿ'ē dendú'ū chi ndɛɛ̄ barco na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. \v 20 Nguuvi nguuvi s'eeⁿ 'āā ntɛ́ɛ́ n'diichí 'nū 'yáⁿ'ā ndii nguɛɛ ndúú 'ííⁿnyúⁿ cucáávā 'yúúné tááⁿ mííⁿ chi nuuⁿmaⁿ ndiiví 'nū. Tuu'mí 'āā ntɛ́ɛ́ nacadiinúúⁿ 'nū chi nanguáⁿ'ai 'nū. \p \v 21 'Āā 'nááⁿ nguuvi chi nguɛ́ɛ́ nge'é 'nū. Tuu'mi Pablo miiⁿ cheendii yā naavtaⁿ'ā yeⁿ'é nducyaaca 'nū ní caⁿ'a yā: Ndúúti chi ndís'tiī chí chi'téénu nī yeⁿ'é ní nguɛ́ɛ́ cueⁿ'ē yú na barco yeⁿ'ē isla Creta chi cuta'ā yú peligro miiⁿ ndúúcū dendu'ū chi dindɛɛ̄ yú. \v 22 Maaⁿ ní cuuví ndis'tiī. Canee cúúⁿmíⁿ nī más cā ánimo caati nguɛ́ɛ́ mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ chi dindaí yā vida yeⁿ'é yā nguaāⁿ yú, dámaāⁿ barco miiⁿ chi cuuvi ndáí. \v 23 Caati maaⁿ nguiinú 'cūū canéé ángel yeⁿ'e Dendyuūs nduucú. 'Úú ní yeⁿ'e Dendyuūs 'úú ni 'úú dichii'vɛ́ 'iiⁿ'yāⁿ. \v 24 Caⁿ'a ángel miiⁿ chii yā 'úú: Pablo, nguɛ́ɛ́ 'va'ā di. Canee chi cuééndii di nanááⁿ César. Nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi caⁿ'á yā na barco ndúúcu di cunduūchí 'iiⁿ'yāⁿ. \v 25 N'diichí nī compañeros. Cunee ngíínú nī ánimo caati 'úú i'teenú Dendyuūs. Canéé chi cuuvi tan'dúúcā chi chīi yā 'úú. \v 26 Canéé chí ca'ā naaⁿ yú na 'áámá isla. \p \v 27 Chiī ndiichí cuūuⁿ yaaⁿ níícú tan'dúúcā chi cuchií 'nū na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā chi nguuvi Adriático, ní cúchiī ná maⁿ'a yaaⁿ ní saⁿ'ā s'eeⁿ chi diiⁿ manejar barco chí tuumicádíínuuⁿ sa chi 'āā snée 'nū niiⁿnuúⁿ na yáⁿ'āa. \v 28 Tuu'mi ní ca'a nuuⁿ sá sonda ní ndaaca sa ngii ndiicú 'ya'āa chí yáánūuⁿ ní cho'ō ca ta'lííⁿ cuaaⁿ vmnaaⁿ nnguɛɛcunée sa ca'a nuuⁿ ntúuⁿ sa sonda. Ndaaca ntuuⁿ sa ndítiiⁿ'yu 'ya'āa chí yáánūuⁿ. \v 29 'Va'á yā chi ca'a naáⁿ yā na 'vaachií. Tuu'mi ní ca'ā nuúⁿ ya ná cuūúⁿ ancla cūū yeⁿ'ē cuaaⁿ dáámí, cosa chi cueendii barco miiⁿ ní 'āā ntɛ́ɛ́ caaca. Ní snee ngíínú yā chi cúúví dɛɛvɛ. \v 30 Tuu'mi ní saⁿ'ā chi diíⁿ yā manejar barco ch'ɛɛti yaaⁿ sá chi cáanu sa yeⁿ'ē barco. Ní ca'a nuúⁿ yā barco 'lííⁿ na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Diíⁿ yā tan'dúúcā chi cangúu yā ancla cūū yeⁿ'e cuaaⁿ vmnaaⁿ barco miiⁿ. \v 31 Pablo miiⁿ caⁿ'a yā chii yā capitán: Ndúúti chi saⁿ'ā s'eeⁿ nguɛ́ɛ́ canee sa na barco miiⁿ ndís'tiī ní nguɛ́ɛ́ cuuvi nanguaⁿ'ai nī. \p \v 32 Tuu'mi ní soldados ch'iica sa lazo yeⁿ'ē barco 'lííⁿ. Diiⁿ sá chí cueⁿ'e maāaⁿ ní chindai. \p \v 33 Taachí caama chidɛɛvɛ Pablo caⁿ'a yā chii yā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi che'é yā. Ní caⁿ'a yā: Maaⁿ ní ndiichi cuūúⁿ nguuvi chí 'āā ntɛ́ɛ́ ché'e nī ní 'cuɛɛtinée nī ndúúcū cuidado. Ní nguɛ́ɛ́ che'é nī mar 'áámá yuūndū. \v 34 'Úú ngiicá ndis'tiī chi ché'e nī maaⁿ níícú vɛ́ɛ́ fuerza yeⁿ'é nī ti mar 'áámá yuūdū tiíⁿ nī nguɛ́ɛ́ cuuvi ndai. \p \v 35 Taachí caⁿ'a yā chuū, sta'á yā pan. Ca'á yā gracia Ndyuūs nanááⁿ nducyaaca yā ní taachi n'deé yā pan tucá'a yā che'é yā. \v 36 Tuu'mi ní nducyaaca yā canee cúúⁿmíⁿ yā más ca ánimo ní che'é ntuúⁿ yā. \v 37 Nducyáácá 'nū chi snúuⁿ 'nū na barco tan'dúúcā 'uūvī ciento canéé 'iīⁿnūⁿ ngɛɛcu nditiiⁿ'yu 'áámá 'nū. \v 38 'Āā nduuví ditiinú yā. Diíⁿ yā chi nan'daa ca'áí barco miiⁿ. 'Canuúⁿ yā trigo chi ndɛ́ɛ̄ barco miiⁿ na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. \s1 Chindaí barco \p \v 39 Taachí chidɛɛvɛ táámá nguuvi nguɛ́ɛ́ 'ííntinaáⁿ 'nū tií yáⁿ'āa naachí snée 'nū naati n'diichí 'nū 'áámá lugar naachi vɛɛ 'áámá playa o yáⁿ'āa ndúútīi. Nduuvidáámá 'nū neⁿ'e 'nū cundaa 'nū na playa miiⁿ ndúúcū barco. \v 40 Ní chiica ntúuⁿ yā 'ii'yu yeⁿ'ē cucáávā chi ancla cūū chi canuúⁿ na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Tuu'mi ní cuaaⁿ dáámí barco miiⁿ nadatíi yā remos chi tan'dúúcā 'áámá tabla chi diiⁿ guiar barco miiⁿ. Ní ch'eeⁿ yā tiīnūuⁿ miiⁿ yeⁿ'é cuaaⁿ vmnaaⁿ barco miiⁿ na 'yúúné ni cueⁿ'é 'nū na playa chi yáⁿ'āa ndúútiī. \v 41 Caⁿ'a 'naaⁿ 'nū naachi 'áámá lugar chí 'uūvī nuūⁿnīⁿ ní diíⁿ yā chi ndaā barco miiⁿ na yáⁿ'āa cuaaⁿ diituú chɛɛti nuūⁿnīⁿ. Diíⁿ yā chi nacan'dáā barco 'iicu cuááⁿ vmnaaⁿ yeⁿ'ē barco miiⁿ chi canúúⁿ ca nguaaⁿ nuūⁿnīⁿ 'āā na yáⁿ'āa canéé chɛɛchi. Chééndii chi 'āā ntɛ́ɛ́ chiīcā 'iicu cuaaⁿ dáámí barco miiⁿ neⁿ'e nda'ai ndúúcū fuerza yeⁿ'ē nuūⁿnīⁿ miiⁿ. \v 42 Tuu'mi ní soldado s'eeⁿ caⁿ'a yā chi 'caaⁿ'nuⁿ yā preso s'uuⁿ níícú mar 'áámá yā nguɛ́ɛ́ cuuvi cáaⁿ'yuuⁿ yā nuūⁿnīⁿ níícú cunaⁿ'a yā na yáⁿ'āa. \v 43 Naati capitán miiⁿ neⁿ'e sa dinguáⁿ'ai sa Pablo miiⁿ. Tuu'mí chícataáⁿ yā chí neⁿ'e soldado s'uuⁿ. Tuu'mi ní capitán chi ngaⁿ'ā ntiiⁿnyuⁿ caⁿ'á sa chi nducyáácá yā chi cuuvi 'caaⁿ'yuuⁿ yā nuūⁿnīⁿ níícú chi cun'daa yā vmnaāaⁿ nuūⁿnīⁿ ní 'caaⁿ'yuuⁿ yā ní nandaá yā na yáⁿ'āa ní nnguaⁿ'áí yā. \v 44 Níícú tanáⁿ'a yā ní na tablas yeⁿ'ē barco ndúúcū yáⁿ'á yeⁿ'ē barco cuuví nacan'dáa yā. 'Tíícā chiī nducyááca yā nanguáⁿ'ai yā nandáa yā na yáⁿ'āa cuūⁿmáⁿ. \c 28 \s1 Pablo snée yā na isla Malta \p \v 1 Taachi 'āā nnguaⁿ'áí 'nū chicadíínuuⁿ 'nū isla miiⁿ nguuvi Malta. \v 2 'Iiⁿ'yāⁿ chi snéé na isla miiⁿ diíⁿ yā tratar nús'uu n'daacā caati tiiví yā yáⁿ'ā ní diíⁿ yā recibir nducyaaca 'nū cáávā chí 'iichɛ miiⁿ ndúúcū chi ngeeⁿ cúúvī. \v 3 Tuu'mi ní Pablo miiⁿ nanguáiⁿ yā nduuvi táāⁿ dúuⁿnɛ̄ yáⁿ'á cuuⁿmaⁿ ní ch'íi yā na yáⁿ'ā. Ní 'áámá cúú cueⁿ'e tī chéénu tī caavā chi 'íí'nūuⁿ ní chɛɛcú tī na tá'a Pablo miiⁿ. \v 4 Taachi 'iiⁿ'yāⁿ chi snéé miiⁿyā n'diichí yā cúú can'díícu tī na ta'ā Pablo tuu'mi ní caⁿ'a yā nguááⁿ maáⁿ yā: Nduudu cuáácú sáⁿ'a 'cūū 'nííⁿ'núⁿ sa 'iiⁿ'yāⁿ. 'Áárá chi nanguáⁿ'āī sa na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā nguɛ́ɛ́ 'cuááⁿ chí cunduūchi sa. \p \v 5 Naati Pablo miiⁿ ch'íidi sa cúú miiⁿ na yaⁿ'ā. Nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ diíⁿ tī ndúúcu sa. \v 6 'Iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ snéé ngíínú yā chi n'diichí yā chi cundiitu ta'ā sa o cundɛ́ɛ́vɛ́ sá chi 'cuūvī. 'Iiⁿ'yāⁿ s'ééⁿ ní ch'ɛɛtinéé ngíínú yā dɛ'ɛ̄ cuuví ndúúcu sa. Ní n'diichí yā chi nguɛɛ dɛ'ɛ̄ vɛɛ chiī ndúúcu sa. Tuu'mi ní na'dááⁿ yā vaanicadíínūuⁿ yeⁿ'é yā cucáávā chi n'diichí yā. Tuu'mi ní caⁿ'a yā: Pablo miiⁿ ní dendyuūs saⁿ'ā. \p \v 7 Na yáāⁿ miiⁿ vɛ́ɛ́ yáⁿ'āa yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ chí ngaⁿ'ā ntíiⁿnyúⁿ yā chi ngúúví yā Publio. 'Iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ diiⁿ yā recibir nus'uū. Ní tee yā naachí ch'ɛɛtinée 'nū 'iiⁿnūⁿ nguuvi. \v 8 Ní chiida Publio canée yā na cama chi ngííta yā yeⁿ'ē ca'ai 'ííⁿ'nūuⁿ ndúúcū ca'āi yuuúⁿ. Tuu'mí chi ndaā Pablo ní n'diichí yā 'iiⁿ'yāⁿ. Ní ch'íínú caⁿ'angua'á yā niicu s'nééⁿ Pablo miiⁿ ta'á yā cuerpo yeⁿ'é yā. Níícú nnduuva yeⁿ'é yā. \v 9 Ch'íínú chí diíⁿ yā chuū tuu'mi ní cuchiī tanáⁿ'a yā chi snée yā na isla chi vɛɛ ntúūⁿ ca'ai yeⁿ'é yā. Ndaá yā naachi canéé Pablo ní nduuva ntúuⁿ yeⁿ'e yā. \v 10 'Iiⁿ'yāⁿ s'úūⁿ dinéⁿ'e yā nús'uu ni diíⁿ yā n'daacā nduucú 'nū. Taachí chi ndaá 'nū na barco tee yā taanduvɛ́ɛ́ cosa chi neⁿ'e 'nū. \s1 Pablo ndaá yā na yáāⁿ Roma \p \v 11 Ch'ɛɛtinéeⁿ 'nū 'iiⁿnūⁿ 'iiyu miiⁿ ní cueⁿ'é 'nū na barco chi yeⁿ'ē yáāⁿ Alejandría chi ch'ɛɛtinéé 'áámá tiempo 'iichɛ na isla miiⁿ. Barco miiⁿ ní cuaaⁿ vmnaaⁿ canéé imágenes yeⁿ'e Cástor ndúúcū Pólux chi dendyuūs s'eeⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ. \v 12 Ní ndaa ntúuⁿ 'nū na yaāⁿ Siracusa ní ch'ɛɛtinéé ntuuⁿ 'nū yáāⁿ miiⁿ na 'iīⁿnūⁿ nguuvi. \v 13 Yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ cueⁿ'e ntuúⁿ 'nū na barco niiⁿnuúⁿ ná 'diituú nuūⁿnīⁿ'yaⁿ'ā miiⁿ. Ndaa ntúuⁿ 'nū niiⁿnuúⁿ na yaāⁿ Regio. Táámá nguuvi cuayiivi chi ndáā 'yúúné yeⁿ'ē cuaaⁿ ndiiya sur ni ndii chiiⁿ ndii 'úúví nguuvi ndaa ntúuⁿ 'nū na yáāⁿ Puteoli. \v 14 Miiⁿ ní naachi ndaāca 'nū hermanos chi i'téénu yā Cristo di'cuíítu yā nús'uu ní 'cuɛɛtinéé 'nū ndúúcu yā ndɛɛ̄chɛ̄ nguuvi. Ch'iinu ní cueⁿ'e 'nū chiicá 'nū yáāⁿ Roma. \v 15 Taachi ch'iindiveeⁿ hermano s'uuⁿ yeⁿ'é 'nū ní can'dáa yā ní diíⁿ yā recibir nús'uu ndíí yáāⁿ Apio naachi vɛɛ nii'vɛ̄ɛ̄ ní ndii yáāⁿ chi nguuvi Tres Tabernas. Taachí Pablo n'diichi yā 'iiⁿ'yāⁿ, ca'á yā gracias Ndyuūs níícú vɛɛ ca ánimo yeⁿ'e yā. \v 16 Taachí ndaá 'nū yaāⁿ Roma, capitán diiⁿ sa entregar preso s'eeⁿ jefe. Níícú jefe miiⁿ 'cuuⁿ yā chi cunéé 'āā vi'i Pablo ndúúcū 'aama soldado chi diiⁿ sa cuidado 'iiⁿ'yāⁿ. \s1 Pablo ngaⁿ'á yā nduudu cuaacu na yáāⁿ Roma \p \v 17 Ch'íínú tá 'iīⁿnūⁿ nguuvi Pablo miiⁿ ní ca'á yā chi cádiinuuⁿ saⁿ'ā n'gɛɛtɛ yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. Níícú taachi nduuvídaama sa Pablo miiⁿ caⁿ'á yā chii yā saⁿ'ā: Ndís'tiī vi'í, 'úú ní nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ vɛɛ diíⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú contra yeⁿ'e costumbre yeⁿ'e chiidā yú chi yeⁿ'ē ndíí vmnaaⁿ. Ní 'iiⁿ'yāⁿ diíⁿ yā entregar 'úú ndíí yáāⁿ Jerusalén na ta'ā saⁿ'ā romano s'uuⁿ. \v 18 Saⁿ'ā s'eeⁿ, ní taachi tuumicadiinúúⁿ sa yeⁿ'é chi nguɛ́ɛ́ nuūⁿndī ch'ɛɛtɛ yeⁿ'é neⁿ'e sa nn'dɛɛchii sa 'úú caati nguɛ́ɛ́ indaaca sa mar 'áámá nuūⁿndi yeⁿ'é chi 'cuūví. \v 19 Naati 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ snéé yā contra yeⁿ'é, chií obligado chi canéé chi caⁿ'á n'diichí saⁿ'ā chi rey César. Nguɛ́ɛ́ dɛ'ɛ̄ caavā chi caacá contra 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'é. \v 20 Chííⁿ chi cucáávā 'úú chiicá n'diichí ndis'tiī maaⁿ níícú snaaⁿ nī, níícú ndee nduucú nī. Caati cucáávā chi canee ngiinú cosa yeⁿ'ē Israel, caneé chi diíⁿ sufrir ndúúcū cadena 'cūū. \p \v 21 Tuu'mí caⁿ'a sa chii sa Pablo: Nús'uu ní nguɛ́ɛ́ n̄diíⁿ 'nū recibir carta yeⁿ'e yáⁿ'āa Judea cucáávā dii, ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú chiiⁿ ndaá mar 'áámá vi'i yú chi caaⁿ'máⁿ yā nuuⁿndi yeⁿ'ē di. \v 22 Naati neⁿ'é 'nū 'caandiveéⁿ 'nū chí nadicadiinuuⁿ di caati cucáávā chí i'téénú dí. Nús'uu ní déénu 'nū chi nducuéⁿ'e cuaaⁿ ngaⁿ'a yā contra cosa chi i'téénu di. \p \v 23 Tuu'mi ndɛɛvɛ yā 'áámá nguuvi ní ndaā taaví 'iiⁿ'yāⁿ na vaacu sa. Ní Pablo miiⁿ caaⁿ'maⁿ cuaacú yā ní ch'iⁿ'í yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e chi Ndyuūs ngaⁿ'a yā ntiiⁿnyúⁿ yā ndíí naachi ngíí ndɛɛvɛ ndíí naachi ngíí 'da'a. Ní ngaⁿ'a yā nduudu cuaacu yeⁿ'é Jesús tan'dúúcā chi yeⁿ'ē Moisés. 'Āā 'tííca nūuⁿ yeⁿ'ē profetas chi ca'ā nduudu yeⁿ'é Dendyuūs. \v 24 'Iicu náⁿ'a yā ní i'téénu yā chi caⁿ'a sa. Niicu náⁿ'a yā nguɛ́ɛ́ i'téénu yā. \v 25 Naati nguɛ́ɛ́ nduuvidaamá yā. Ní cuindaacadáámí yā naati vmnááⁿ vmnaaⁿ chi cuindaacadaamí yā Pablo miiⁿ caⁿ'a sa nduudu 'cūū ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ tan'dúúcā chi caⁿ'a cuaacu Espíritu N'dai yeⁿ'e Ndyuūs cucáávā profeta Isaías ndúúcū chiidá yú. Ní cāⁿ'a Espíritu N'dai chuū: \q1 \v 26 Cueⁿ'e di yáaⁿ 'cūū níícú cuuvi di 'iiⁿ'yāⁿ: N'giindiveéⁿ di ndúúcū veeⁿ di ní nguɛ́ɛ́ tuumicadiinuuⁿ di; inaaⁿ di ndúúcū nduutináaⁿ di ní nguɛ́ɛ́ i'téénu di; \q1 \v 27 caati staava yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ yáaⁿ 'cūū nééné chɛɛchi, níícú nguɛ́ɛ́ cuuvi tuumicadíínuuⁿ yā ndúúcū staava yēⁿ'e yā ndúúcū veéⁿ yā nguɛ́ɛ́ n'dáácā ch'iindiveéⁿ yā, ndíí nguɛ́ɛ́ n'giindiveéⁿ yā ndúúcū veéⁿ yā, nduutináaⁿ yā ní nnduudí maaⁿ, tí nguɛ́ɛ́ chinaáⁿ yā ndúúcū nduutinaáⁿ yā, ndíí nguɛ́ɛ́ nanguɛɛcundií yā yeⁿ'ē nuuⁿndi yeⁿ'é yā caatí 'úú idiíⁿ chi nduuví n'dáí yā nanduūvā yeⁿ'é yā. \m \v 28 Maaⁿ ní cádiinúúⁿ nī chiiⁿ chi Ndyuūs nadach'ɛɛcú yā nuuⁿndi yeⁿ'ē nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel cáávā chi 'tíícā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ 'caandiveéⁿ yā yeⁿ'e chuū. \p \v 29 Níícú taachi caⁿ'a sa nduudu 'cūū, 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ caⁿ'a yā. Nééné n'deeé caⁿ'a yā nguaaⁿ maáⁿ yā. \p \v 30 Pablo miiⁿ ní canée yā 'uūvī ndúuyū na 'áámá va'ai chí nadíí'vɛ yā. 'Iiⁿ'yāⁿ mííⁿ diíⁿ yā recibir ndúcyáácá yā chi nndaā na vaacú yā. \v 31 Caⁿ'á yā yeⁿ'ē chi Dendyuūs ngaⁿ'ā ntiiⁿnyúⁿ yā níícú chi'cueeⁿ yā yeⁿ'ē Señor Jesucristo. Caⁿ'a yā ndúúcū nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ. Mar 'áámá 'iiⁿ'yāⁿ nguɛ́ɛ́ chiicatáaⁿ yā yēⁿ'e yā.