\id GAL \h GALATAS \toc1 CA̱CA CHE DIRUN SAN PA̱BLO, DECHUH YE YAHN IHYAN YAHN DENDIOHS CHE VATE YE YA̱N GALACIA \toc2 GALATAS \toc3 Gá. \mt1 CA̱CA CHE DIRUN SAN PA̱BLO, DECHUH YE YAHN IHYAN YAHN DENDIOHS CHE VATE YE YA̱N GALACIA \c 1 \p \v 1 U Pa̱blo ne, ndiyu ihyan iyehnse che chihco ye vederihquentiyon tá̱h che co apóstol, te a Dihvo vo Jesucristo ma̱n, Dendiohs Chida, ihyan min che ndedetuhche ye Dihvo vo va̱n tena̱hn ma̱n. \v 2 Nchuhn che ritahno ne Dihvo vo Jesucristo, che vate ne ya̱hn yahn Galacia, u nduco nducoya̱ca dihno vo che chenan ye muhn nducó, dirún nuhn ca̱ca cuh, dechuh nuhn yahn ne. \p \v 3 Dendiohs Chida ma̱n, Dihvo vo Jesucristo ma̱n, din yahino ye nchuhn, din ye che nda̱hca̱ cuahtenan ne. \v 4 A Dihvo vo Jesucristo che chihco menda̱hn ye ihyan chih ye ca̱va nunde yuhn vo, ndedevahn ye uvo va̱n ihyan nunde nduhca̱ che nahn Chido vo Dendiohs, \v 5 ihyan min che va che ndeva nducoya̱ca ihyan yavena̱n ye numacuahn ro. Tihca̱ co. \s1 Va a̱ma na̱n no ndudo ca̱va che ndevahn ihyan \p \v 6 A̱ma rahn inó che nduco nun raconda̱h veda̱me nchuhn Dendiohs, ihyan min che tenda̱hnun ye uvo, dechuh ye Dihvo vo Jesucristo che yahino ye uvo. Ma̱n ne, riquendi ne ta̱ma na̱n ndudo. \v 7 Ndiyu che va ta̱ma na̱n ndudo ndah, ate che tahque ri ne, vate ihyan che redetohnan ye ino nchuhn, nahn ndacorun ye ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo. \v 8 Adecoduhno ihyan che cuahndudo ye ta̱ma na̱n ndudo che ndiyu ndudo che rahndudo nuhn, rihnevan nchuhn ne, ihyan min ne, va che conda ye, andahre u o a̱ma ángel che ca̱ca ye vahchetero. \v 9 Nduhca̱ che chicuáhn nchuhn ro mena̱n ne, ma̱n ne, ndaconan ntihyon yá̱n ta̱ma yune. Adecoduhno ihyan che cuahndudo ye ta̱ma na̱n ndudo che ndiyu ndudo che a chitahno nchuhn ne, ihyan min ne, va che conda ye. \p \v 10 U ne, hua rinúhn che co yeno ihyan iyehnse nducó, te che rinúhn ne, che co yeno Dendiohs. Ndete che núhn che co yeno ihyan iyehnse nducó ne, nde hua co conán na̱n ntiyon yahn Dihvo vo Jesucristo. \p \v 11 Dihnó, nahn che codevano nchuhn te ndudo ndah che cahndudó, chihnevan ne ne, ndiyu vededevano yahn ihyan iyehnse, \v 12 te nde a̱ma ihyan iyehnse ne, hua chicuahn ye u. Che rahndudó ne, ma̱n Dihvo vo Jesucristo te ye, checadinó. \p \v 13 A checadino nchuhn nduhca̱ ihyan u ro mena̱n cuahn che chitahnó da̱ma nduco ihyan nacíon yahn Israel. Din tá̱n nduco ihyan yahn Dendiohs, rihcó che decuihnó ihyan. \v 14 Nduhca̱ che ritahno ihyan nación yáhn Israel ne, u che tahque quenda̱hná̱n che co nducoya̱ca combiero yáhn, te numa inó quendí costumbre yahn ihyan ndico yáhn. \v 15 Ate Dendiohs ne, tenda̱hnun ye u numacuahn vedeyahino yahn ye, ne chihco vih ye u nde ro che metah cuhndeyá̱n. \v 16 Nda̱ ro che nahn ye ne, dechuh ye Da̱ya ye ná̱n, te cuande ye ndudo yahn ye u ca̱va che cuahndudó va̱n ihyan nación chena̱hn. Cuahn che tihca̱ chi ne, hua cháhn chiqueruné nde a̱ma ihyan, \v 17 nde hua cháhn ya̱n Jerusalén chendihcheró ihyan che tahque mena̱n ndi ye apóstol che co u. Tahque ndah ne, cháhn ya̱hn yahn Arabia. Chihno min ne, ndaconán ya̱n Damasco. \p \v 18 Nde chihno ino nduyo ne, tuhme cháhn ya̱n Jerusalén che ndihcheró Pedro, ne quenán nduco ye ntihyon ro. \v 19 Atena̱n ihyan min nduco Jacobo, dihno Dihvo vo Jesucristo, ndihcheró ihyan. Hua ndihcheró ihyan apóstol chena̱hn. \v 20 Nde na̱n Dendiohs ne, ndudo cua̱co che dirún yahn nchuhn. \p \v 21 Adive ne, cháhn ya̱hn yahn Siria ma̱n, ya̱hn yahn Cilicia ma̱n. \v 22 Ta̱hn min ne, dihno vo che ritahno ye Dihvo vo Jesucristo, che vate ye esta̱do yahn Judea ne, hua rendihche ye u. \v 23 Che devano ye yáhn ne, atena̱n che rente ihyan che a u che din tá̱n ro mena̱n me nduco ihyan che ritahno ye Dihvo vo ma̱n, che rahndudó ndudo che rihcó che decuihnó ro mena̱n me ma̱n, \v 24 ne rendeva ye yavena̱n Dendiohs ca̱vá. \c 2 \s1 Pa̱blo ne, nevahnecun ihyan apóstol chena̱hn ihyan \p \v 1 Chihno ndichecun nduyo ne, cháhn ta̱ma yune ya̱n Jerusalén nduco Bernabé, ne quendá Tito. \v 2 Cháhn, te checadinó te tihca̱ nahn Dendiohs. Min ndo da̱ma dema̱n ihyan che ndina̱n ye yahn ya̱co, ne neca̱h cuandé ihyan yahn ndudo ndah che rahndudó va̱n ihyan nación chena̱hn. Tihca̱ dín, te nahn cadinó deh ca̱hma ye yahn ntiyon yáhn, a cochihve o hua. \v 3 Nde Tito che nduco se u, andahre sa̱hn ta̱ma nación se, ate hua din ye fuerza che conan seña sa̱hn. \v 4 A̱ma o sa̱hn che redin ca̱ se che ritahno se Dihvo vo Jesucristo ne, cua̱hn ndeh chenda̱ se min, rano se nuhn, nahn cua cuande se nuhn dehco che vatema̱n ino nuhn, ritahno nuhn Dihvo vo Jesucristo, te nahn se che ndaconan quendi nuhn ley che dirun Moisés, din che denduh ino nuhn. \v 5 Ate nde tah hua tumaca̱h nuhn yahn sa̱hn chahn, te rendedecadino nuhn ca̱va nchuhn, ne hua ca̱h yune nuhn che tihdenan se costumbre ndico na̱n ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo. \p \v 6 Me ihyan ndina̱n chahn ne, a ndina̱n ye o hua, chemin ne, nde hua cuande yáhn, te Dendiohs ne, da̱ma no rendihche ye nducoya̱ca ihyan. Ihyan chahn ne, metah nde a̱ma na̱n ndudo che quendudona̱n devano ye che va che cacuahn ye u. \v 7 Tahque ndah ne, tumacadino ye che ma̱n Dendiohs nahn ye ntiyon u che cuahndudó ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo va̱n ihyan nación chena̱hn nduhca̱ che nahn ye Pedro che cuahndudo ye va̱n ihyan nación yahn Israel. \v 8 Nduhca̱ che ca̱h dito Dendiohs Pedro na̱n ntiyon va̱n ihyan nación yahn Israel ne, tihca̱ ca̱h dito ye u na̱n ntiyon va̱n ihyan nación chena̱hn. \v 9 Jacobo ma̱n, Pedro ma̱n, Jua̱n ma̱n, ihyan chahn che ndina̱n ye, nducote tumacadino ye te numacuahn vedeyahino nte Dendiohs vederihquentiyon u ne, nevahnecun ye nuhn, u nduco Bernabé, ne nte ca̱de ye che quendi nuhn cuahndudo nuhn va̱n ihyan nación chena̱hn, ne ma̱n ye ne, quendi ye cuahndudo ye va̱n ihyan nación yahn Israel. \v 10 Atena̱n che chica ye nuhn ne, che din nuhn cuande ca̱va ihyan cheva̱h che vate ye min. Chemin ne, numacuahn vedeyeno dináhn. \s1 Pa̱blo ne, ya̱hve ye Pedro min ya̱n Antioquía \p \v 11 Adive cuahn che chahn Pedro ya̱n Antioquía ne, tumacadinó che hua runeca̱de ye, ne quenan cuma che ya̱hvé ihyan. \v 12 A mena̱n ne, reh ye da̱ma nduco ihyan nación chena̱hn. Ate cuahn che nda̱ a̱ma o sa̱hn che dechuh Jacobo ne, din vih ye, ametah cheh ye da̱ma nduco ihyan chahn, te va̱h ye ihyan che riquendi ye redinahn ye ley che dirun Moisés. \v 13 Nduco chemin ne, chihco ro ye che o na̱n o chende ye, ne nducoya̱ca ihyan nación yahn Israel che rendo da̱ma ye min, nde Bernabé ne, da̱ma chi ye nduco ye. \v 14 Che tihca̱ din ye ne, chihnde ro yahn ye che hua runeca̱de riquendi ye ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo. Chemin che rá̱hn rí Pedro na̱n nducoya̱ca ihyan ndiya̱co: “Di, che sa̱hn nación yahn Israel di, a metah ro che da̱ma ri nduco dihno vo ihyan nación chena̱hn, chihcoman costumbre yahn ihyan nación yehn. Ma̱n ne, ¿ta̱ca che nahn din fuerza dihno vo ihyan nación chena̱hn che dinahn ye costumbre yahn ihyan nación yehn?” \s1 Ihyan nación yahn Israel ma̱n, ihyan nación chena̱hn ma̱n, che ritahno ye Dihvo vo Jesucristo ne, ndevahn ye \p \v 15 Nuhn ne, ihyan nación yahn Israel nuhn, ndiyu ihyan nunde nuhn nduhca̱ ihyan nación chena̱hn. \v 16 Ate devano nuhn che atena̱n che cotahno vo Dihvo vo Jesucristo che ndeva Dendiohs uvo, ndiyu che dinahn vo ley che dirun Moisés. Chemin che na̱hn nuhn ne, ca̱va che ndeva Dendiohs nuhn ne, ndotenan che dinahn nuhn che rihquentiyon ley min ne, chitahno nuhn Dihvo vo Jesucristo. Tihca̱ din nuhn, te andahre dinahn ihyan che rihquentiyon ley min, ate hua ca̱va chemin ndeva Dendiohs ihyan. \p \v 17 Ma̱n che a chitahno nuhn Dihvo vo Jesucristo, che nahn nuhn che ndeva Dendiohs nuhn ne, ndete che quenda̱h ro yahn nuhn che ihyan nunde nuhn nduhca̱ ihyan nación chena̱hn ne, ¿a ca̱hquino vo ca̱hmo vo che Dihvo vo quendihco ye nunde ne? Hua. \v 18 A̱ma te a chihcoma̱n nuhn ley che dirun Moisés ne, ndete che ndaconan nuhn dinahn nuhn che rihquentiyon ne, nduco chemin ca̱hco ro nuhn che ihyan nunde nuhn. \v 19 Cua̱co che tihca̱, te u ne, a na̱n ley min tumacadinó che hua nda̱cá vederenchahco che dináhn vederihquentiyon yahn ma̱n, che tahque ndah cochahtinó Dendiohs ma̱n. \v 20 Anduhneca̱ ndete che quenan yá̱h da̱ma nduco Dihvo vo Jesucristo, ihyan min che Da̱ya Dendiohs. A ihyan min che rihquentiyon ye u, ndiyu má̱n. A yahino ye u, ne chihco menda̱hn ye ihyan chih ye ca̱vá. Ma̱n ne, nducuahn che redín ne, a yahn che ritahnó ihyan. \v 21 Ndiyu che duche rinó vedeyahino yahn Dendiohs, ate hua co ndeva ye ihyan cuande yahn che dinahn ye ley che dirun Moisés, ne chemin che quenan cuma che chih Dihvo vo Jesucristo. \c 3 \s1 Che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, hua redotenan vo ley che dirun Moisés \p \v 1 Nchuhn dihnó che vate ne ya̱n Galacia, a te cuande ndah nuhn nchuhn ndudo yahn Dihvo vo Jesucristo, ihyan min che quenan ya̱h ye. Ate ma̱n ne, a̱ma tundo nda̱conda̱ ne, chitahno ne yahn ihyan che chihncheh ye nchuhn, chihcoma̱n ne che redinahn ne ndudo cua̱co. \v 2 Nahn che cuahte nchuhn ndedecadino ne. ¿A te Dendiohs Vaco Ndah yahn ye nchuhn yahn che dinahn ne ley che dirun Moisés, o te ye yahn che chitahno ne ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo? \v 3 Hua co nchuhn cheva̱h ca̱ tundo. A quenun Vaco Ndah yahn Dendiohs nchuhn yahn che chitahno ne, ne hua nda̱hca̱ che ndevana̱n ne richahtino ne ley min. \v 4 Ndete che ca̱hcoma̱n nchuhn ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo ne, nde a̱ma na̱n dehtenduh che a din Dendiohs nduco ne, hua cochihve yahn ne. Ate quenan inó che cochihve yahn nchuhn. \v 5 Cuahn che redin Dendiohs che renun Vaco Ndah yahn ye nchuhn, rinahn vederihno va̱n ne ne, ndiyu ca̱va che redinahn ne ley che dirun Moisés, te ca̱va che ritahno ne Dihvo vo Jesucristo. \p \v 6 Cua cuande ne nduhca̱ che chinahn nduco Abraham. Ihyan min ne, chitahno ye Dendiohs, ne ca̱va chemin no che nedin yahn Dendiohs ihyan. \v 7 Cuedevano nchuhn te nducoya̱ca ihyan che ritahno ye Dendiohs ne, riquendi ye yune yahn Abraham. \v 8 Nde a ra̱hn me ne, a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs te ihyan nación chena̱hn che cotahno ye ne, nedin yahn Dendiohs ihyan. Ndudo ndah min ne, a ndudo che ca̱h Dendiohs Abraham, ra̱hn ye tuhca̱: “Vedeyahino che quenan cumá ndoque ne, a namin che ndah yahn ihyan nducuahn nación.” \v 9 Nducote tihca̱ ne, nducoya̱ca ihyan che ritahno ye ne, nedin yahn Dendiohs ihyan nduhca̱ che nedin yahn ye Abraham yahn che chitahno ye. \p \v 10 Me nducoya̱ca ihyan che richahtino ye che ndevahn ye nduco che dinahn ye ley che dirun Moisés ne, va che conda ye, te nde a̱ma ihyan hua cocha ye dinahn ye ley min. Va che conda ye, te a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: “Nducoya̱ca ihyan che hua dinahn ye nducuahn che ndirun na̱n ley ne, va che conda ye.” \v 11 Nducote tihca̱ ne, a ndero ndi che nde a̱ma ihyan hua tuno ye na̱n Dendiohs nduco che dinahn ye ley min. A namin no tun ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: “A ihyan che ritahno ye che ndedevahn Dendiohs ihyan, ndeva ye ihyan.” \v 12 Ate hua tihca̱ ley che dirun Moisés, te chemin ne, rihquentiyon che dinahn ihyan ndiyu che cotahno ye. Chemin ne, a ndirun na̱n ley min tuhca̱: “Ihyan che dinahn ye nducuahn che rihquentiyon ley cuh ne, ndevahn ye.” \p \v 13 Dihvo vo Jesucristo ne, a ndedevahn ye uvo, metah che conda vo nduhca̱ che rihquentiyon ley min. Ma̱n ye chuhrihn ye menun vo, chi ye ye castigo che va che co vo. Chinahn nduco ye nduhca̱ che a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: “Nducoya̱ca ihyan che a ndinda ye ne, renan ya̱h ye.” \v 14 Nduco tihca̱ ndedevahn ye uvo ca̱va che din ye che conahn ndudo che neca̱h Dendiohs Abraham ca̱va che ndah yahn ihyan nación chena̱hn. Namin nduco tihca̱ ne, nducoya̱co vo che ritahno vo ne, conun Vaco Ndah yahn Dendiohs uvo nduhca̱ che a ca̱h ye ndudo yahn ye. \p \v 15 Dihnó, cua cuande nchuhn ejemplo cuh che ntihyon yá̱n: Cuahn che redendah ihyan a̱ma ca̱ca, redin ye firma, rihco ye ne, nde a̱ma ihyan hua co ca̱hca ta̱n ye yahn, nde hua co ndedendah ye nduhca̱ che nahn ye. \v 16 Me ndudo yahn Dendiohs che ca̱h ye Abraham nduco nda̱ta yahn ye ne, che ndirun che nda̱ta yahn ye ne, conahn che a̱ma no ihyan na̱n nda̱ta yahn ye, ndiyu nducoya̱ca ye. Ihyan min ne, a Dihvo vo Jesucristo. \v 17 Cuedevano nchuhn te Dendiohs ne, ca̱h ye ndudo yahn ye Abraham, ne ca̱h dito ye. Me ley che dirun Moisés chihno cun ciento ndico ndiche nduyo adive ne, hua co che ca̱hca ta̱n yahn ndudo min. \v 18 Che ca̱h Dendiohs ndudo yahn ye Abraham che din ye che ndah nduco nducoya̱ca ihyan ne, conahn nduco ye yahn che ticha̱ chi yeno Dendiohs ndiyu yahn che dinahn ye ley min. \p \v 19 Nducote tihca̱ ne, co vate ihyan che ndedecadino ye: “¿Dehra cochihve ley che dirun Moisés tuhme ne?” Cuedevano nchuhn te chihnde adive atena̱n ca̱va che chihco ro nunde yahn ihyan nde nda̱ ro che na̱n nda̱ta yahn Abraham quenda̱h ihyan min che a nente ca̱de Dendiohs nduco Abraham yahn ye. Dechuh Dendiohs ángel, nda̱hco ye ley min ta̱h Moisés ca̱va ihyan ya̱n. \v 20 A ndero ndi che chichihve Moisés yahn Dendiohs ma̱n, ca̱va ihyan ya̱n ma̱n. Namin a ndero ndi che Dendiohs che ca̱h ye ndudo yahn ye Abraham ne, a ihyan min no tun che nda̱hco ye ley yahn ye ta̱h Moisés. \v 21 Andahre tihca̱, ate ley yahn ye che nda̱hco ye ta̱h Moisés ne, ndiyu che renda̱hco ca̱de ye ndudo che ca̱h ye Abraham, te hua nedin yahn ye ihyan, ndevahn ye nduco che dinahn ye ley min. \v 22 Tahque ndah ne, rihco ro ley min che va che conda nducoya̱ca ihyan, din nunde yahn ye. Tihca̱ rihco ro ley min ca̱va che ihyan che cotahno ye Dihvo vo Jesucristo ne, ndeva Dendiohs ihyan, nduhca̱ che a neca̱h ye ndudo yahn ye. \p \v 23 Numanahn che metah nda̱ Dihvo vo Jesucristo, cotahno vo ihyan ne, chihco rino ley min uvo. \v 24 Anduhneca̱ ndete che din ley min cuda̱do uvo, tihyon yune uvo ca̱va che cotahno vo ihyan min, nedin yahn Dendiohs uvo. \v 25-26 Ate ma̱n che a nedin da̱ya Dendiohs uvo yahn che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, ametah rendotenan vo ley min. \v 27 Nducoya̱co vo che chedenune vo, nevahnecun vo Dihvo vo Jesucristo ne, ndo vo ihyan yahn ye. \v 28 Ma̱n ne, nde hua redin yahn che nda̱hchenan vih vo. Dehve din yahn ata̱nochan ihyan yahn ye, a ihyan nación yahn Israel ye, o ihyan ta̱ma nación ye, a redin ye ntiyon yahn ihyan, o redin ye ntiyon yahn ma̱n ye, a nda̱hta ye, o cha̱hn ye. Hua dehve din yahn ta̱chan vo, te che ndichahtino vo Dihvo vo Jesucristo ne, a da̱ma no nducoya̱co vo. \v 29 Nducote a yahn Dihvo vo Jesucristo uvo ne, riquendi vo yune yahn Abraham, ne ndeva Dendiohs uvo nduhca̱ che a neca̱h ye ndudo yahn ye. \c 4 \p \v 1 Cua cuande nchuhn ta̱ma ejemplo: A̱ma sa̱hn dihn che va che ndonda̱ ta̱h se vedecuihca yahn chida se ne, numanahn che lihn ca se ne, rendihche ihyan sa̱hn anduhneca̱ mozo, andahre sa̱hn min co yahn se nducuahn. \v 2 Va ihyan che redin ye cuda̱do sa̱hn ma̱n, rendihche ye ca̱va se ma̱n, nde nda̱ ro che nda̱hco chida se dehtenduh yahn ye ta̱h se. \v 3 Atihnoca̱ uvo, te ro che metah cotahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, anduhneca̱ checa̱hya uvo, riquendi vo costumbre yahn ihyan ndico yuhn vo. \v 4 Ate cuahn che tuno ro che a ndihco ca̱de Dendiohs ne, dechuh ye Da̱ya ye. Ihyan min ne, ndo ye ihyan iyehnse, chihndeya̱n ye, ne dinahn ye ley che dirun Moisés, \v 5 ca̱va che nduco tihca̱ ndedevahn ye uvo yahn vederihquentiyon yahn ley min, ne nedin da̱ya Dendiohs uvo. \v 6 Ma̱n che a nedin da̱ya Dendiohs uvo ne, dechuh ye Vaco Dihvo vo Jesucristo, ihyan min che Da̱ya ye, conun chete chedave yuhn vo, ne cova̱h tuhca̱: “Ndih che Chidá.” \v 7 Nducote tihca̱ ne, a ndero ndi che ndiyu ihyan va̱ne uvo. A ndevahn vo, nedin da̱ya Dendiohs uvo, ne ndeva ye uvo yahn che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo. \s1 Pa̱blo ne, rendedecadino ye ca̱va ihyan che ritahno ye Dihvo vo Jesucristo \p \v 8 Ro mena̱n me ne, vatechica va̱ne nchuhn na̱n Dendiohs, nde hua devano ne che va ye, rendeva ne yavena̱n dehtenduh che ndere redin ne dendiohs yahn ne. \v 9 Ate ma̱n che a nevahnecun ne Dendiohs, nedin yahn ye nchuhn ne, ¿ta̱ca̱ che ndaconan ne dinahn ne costumbre chemin chan che nde hua cochihve? \v 10 Nchuhn ne, renevahnecun ne dehtenduh vihco ma̱n, rihco vih ne iyo ma̱n, nduyo ma̱n, che ra̱hco ne che ca̱hnda. \v 11 Rendedecadinó che a chinda ntiyon che dín va̱n ne, chicuáhn ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo nchuhn. \p \v 12 Dihnó, nducote da̱ma chi vo nduco vih ro mena̱n me ne, ricá nchuhn che quendi ne yune yáhn, ca̱hcoma̱n ne costumbre ndico nduhca̱ che a chihcomá̱n. Quenan inó che dinahn ne che ricá nduhca̱ che din ne ro mena̱n me. \v 13 A devano nchuhn te yahn che chi cáh, che quenán ya̱n va̱co ne, ne chemin che nda̱ca yune che cahndudó ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo, chihnevan ne. \v 14 Andahre nda̱ca yune che nda̱hchenan nchuhn u yahn che cáh, ate hua din ne, nde hua chaconda̱h veda̱me ne u. Tahque ndah ne, nevahnecun ne u, ndihche ne u anduhneca̱ ndete che a̱ma ángel yahn Dendiohs u ma̱n, anduhneca̱ ma̱n Dihvo vo Jesucristo u ma̱n. \v 15 ¿A china̱n nchuhn vedeyahino che chahtenan cuma ne nducó ro mena̱n me ne? A̱ma ndedecadino ne yahn cah che quenan ndutiná̱n, nde a rino ne che tico ne ndutina̱n ne, te ne u. \v 16 Ma̱n ne, ¿a raconda̱h veda̱me nchuhn u yahn che riya̱hvé nchuhn che cuahtechica ne nduhca̱ che nahn Dendiohs ne? \p \v 17 Sa̱hn che tihca̱ rinun se nchuhn ne, ndiyu che yahino se nchuhn, te yahn che nahn se che cuaconda̱h veda̱me ne nuhn, nevahnecun ne sa̱hn. \v 18 Codin nun ino nchuhn, codin ne che ndah cuahn da̱ma, ndiyu dema̱n cuahn che quenún va̱n ne. \v 19 Da̱yá che yahinó nchuhn, a̱ma rechuhríhn che rendedecadinó ca̱va nchuhn, ne quendi chuhríhn nde nda̱ ro che conan dinahn ne ndudo yahn Dihvo vo Jesucristo nduhca̱ che redin yahn. \v 20 A̱ma náhn ndete che a quenún va̱n nchuhn, ne cacuáhn nchuhn nduco rino nduco ndah ca̱va che conahn ne, te a̱ma rendedecadinó ca̱va ne. \s1 Ejemplo yahn Agar nduco Sara \p \v 21 Nchuhn che nahn nevahnecun ne ley che dirun Moisés, ¿a renahn ne nducuahn che rihquentiyon ne? \v 22 Na̱n ley min ne, ndirun che Abraham ne, nda̱ca o da̱ya ye. A̱ma se ne, chacoya̱hn ta̱hn deca̱hya yahn ye che ndere quenan ye nduco te, ne ta̱ma se ne, chacoya̱hn ihyan nda̱hta yahn ye. \v 23 Ta̱hn deca̱hya yahn ye ne, nda̱ca da̱ya te yahn che din chihyo ye ta̱hn. Ate ihyan nda̱hta yahn ye ne, nda̱ca da̱ya ye yahn che a tihca̱ neca̱h Dendiohs ndudo yahn ye. \v 24-25 Che tihca̱ chi ne, covahn a̱ma ejemplo che tuhca̱ conahn: Nduh che o ihyan nda̱hta chahn ne, anduhneca̱ o ndudo che chihco Dendiohs. Agar, ta̱hn deca̱hya che ndere quenan te nduco Abraham ne, anduhneca̱ ley che ca̱h Dendiohs Moisés min Cuete Sinaí, nación yahn Arabia. Ihyan ya̱n Jerusalén ma̱n, ihyan chena̱hn ma̱n, che renevahnecun ca ley min ne, anduhneca̱ sa̱hn decua̱h dema̱n che chacoya̱hn ta̱hn min, che rihquentiyon ihyan sa̱hn. \v 26 Ate uvo che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, hua tihchan vo, te quenan cuma che cuahtenan vo vahchetero. \v 27 Tihca̱, te a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: \q1 Di che hua renda̱ca daye, che nde hua devene deh che renan yah chete nda̱hta che racoya̱hn ye, \q1 co yene, nde tuno cuah yene, \q1 te tahque ya̱hn da̱ya nda̱hta dema̱n \q1 che co nda̱hta che va incha̱hn ye. \p \v 28 Dihnó, uvo ne, anduhneca̱ Isaac, da̱ya Sara, ihyan min che a neca̱h Dendiohs ndudo yahn ye che va che cuhndeya̱n ye. \v 29 Cuedevano ne te ro mena̱n me ne, sa̱hn che chacoya̱hn ta̱hn deca̱hya che ndere quenan te nduco Abraham ne, din ta̱n se nduco sa̱hn da̱ya Sara, sa̱hn min che ca̱h Vaco Ndah yahn Dendiohs fuerza chaco se che nda̱ca ye sa̱hn. Atihnoca̱ ma̱n ro cuh, te ihyan che renevahnecun ca ye ley che dirun Moisés ne, redin ta̱n ye nduco uvo che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo. \v 30 Ate dehve din yahn chemin, te a ndirun na̱n Ndudo yahn Dendiohs tuhca̱: “Cuaconda̱h vedame ta̱hn deca̱hya me nduco sa̱hn da̱ya te.” Atihnoca̱ ihyan che renevahnecun ca ye ley che dirun Moisés, te hua co cuande ye va̱n ihyan yahn Dendiohs. \v 31 Dihnó, nducote tihca̱ ne, cuedevano ne te uvo ne, anduhneca̱ da̱ya Sara, ndiyu nduhca̱ da̱ya ta̱hn deca̱hya me. \c 5 \p \v 1 Dihvo vo Jesucristo ne, a ndedevahn ye uvo. Ma̱n ne, ametah nahn che ca̱h rihn ma̱n vo uvo, quendi vo costumbre ndico che nevahnecun vo ro mena̱n. \p \v 2 U Pa̱blo ne, riya̱hvé nchuhn. Cuihcovan ne che ca̱hmá. Ndete che cuahnecun ne che conan seña nchuhn ne, nde hua cochihve yahn ne che chitahno ne Dihvo vo Jesucristo. \v 3 Namin rá̱hn rí nchuhn ta̱ma yune te ihyan che cuahnecun ye che conan seña ihyan ne, quenan cuma che dinahn ye nducuahn che rihquentiyon ley che dirun Moisés. \v 4 Duh nchuhn che ra̱hco ne che ndeva Dendiohs nchuhn yahn che redinahn ne ley min ne, a chaconda̱h veda̱me ne Dihvo vo Jesucristo ma̱n, a denda ne, te metah yahino Dendiohs nchuhn ma̱n. \v 5 Uvo, nducote ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ma̱n, nducote quenun Vaco Ndah yahn Dendiohs uvo ma̱n ne, chenan ino vo che ndeva Dendiohs uvo. \v 6 Che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, hua rigonun chihve a chenan seña uvo, o hua. Che rigonun chihve ne, che cotahno vo ihyan min ma̱n, cuahtenan cumo vo vedeyahino ma̱n. \p \v 7 Ro mena̱n me ne, a̱ma nda̱hca̱ dinahn nchuhn vederihquentiyon yahn Dihvo vo Jesucristo. Ma̱n ne, ¿duh rinun nchuhn che cuacota̱hn ne? \v 8 Dendiohs, ihyan min che tenda̱hnun ye nchuhn ne, a ndero ndi che ndiyu ihyan min din ye che ndacorune vederendedecadino yahn ne. \v 9 Cuedevano nchuhn te ndudo yahn sa̱hn min che rinun se nchuhn ne, anduhneca̱ tahsihn ya̱ che rendih va̱n nducuahn ya̱che. \v 10 U ne, quenan inó Dihvo vo Jesucristo che din ye che quendi nchuhn ndudo che chicuáhn nchuhn. Me adecoduhno sa̱hn min che rinun se nchuhn ne, va che din Dendiohs castigo sa̱hn. \p \v 11 Dihnó, u ne, hua rihquentiyón ihyan che conan seña ihyan, quendi ye ley che dirun Moisés, te ndete che tihca̱ redín ne, ihyan nación yáhn nde hua din ta̱n ye nducó ma̱n, nde hua co ta̱n ye che rahndudó che quenan ya̱h Dihvo vo Jesucristo na̱n cruz ca̱va nducoya̱co vo ma̱n. \v 12 Sa̱hn che vatechica se rinun se nchuhn che conan seña nchuhn ne, tahque nda̱hca̱ che a̱ma yune no ca̱hca nduh se sa̱hn. \p \v 13 Me nchuhn dihnó ne, a din Dihvo vo Jesucristo che vatema̱n ino ne. Ametah va che ca̱h rihn ne nchuhn, dinahn ne che rihquentiyon ley ndico me. Ate hua ndedecadino ne che nducote a vatema̱n ino ne ne, co cuahtechica ne vedeyeno yahn ma̱n ne, cuahtendihco ne nunde. Tahque ndah ne, numacuahn vedeyahino cuinan a̱ma ta̱ma ne vih, \v 14 te vederihquentiyon yahn Dendiohs che mena̱n vihca ne, tuhca̱: “Codin yahine nducoya̱ca ihyan nduhca̱ che yahine man di.” \v 15 Ate ndete che va̱n ma̱n nchuhn condinun condina̱hno ne vih ne, cuihco ne cuda̱do, te dena̱n co nda̱che nducoya̱ca ne, ne din vi a̱ma ta̱ma ne yahn vih. \s1 Vaco Ndah yahn Dendiohs ne, rihca ta̱n che quendi vo vedeyeno yahn ma̱n vo \p \v 16 Rá̱hn rí nchuhn che dinahn ne vederihquentiyon yahn Vaco Ndah yahn Dendiohs ca̱va che hua nda̱ca yune che cuahtechica ne vedeyeno yahn ma̱n ne, cuahtendihco ne nunde, \v 17 te nduco chemin ne, reca̱h nda̱che ne Vaco Ndah yahn Dendiohs. Chemin che hua nda̱hca̱ che cuahtechica ne vedeyeno yahn ma̱n ne, cuahtendihco ne nunde. \v 18 Ndete che reca̱h yune ne che rihquentiyon Vaco Ndah yahn Dendiohs nchuhn ne, ametah quenan cuma che dinahn ne vederihquentiyon yahn ley che dirun Moisés. \p \v 19 A ndero ndi ihyan che vatechica ye vedeyeno yahn ma̱n ye, rahtendihco ye nunde, te ndere rahtechica ye nduco ihyan che hua nihneva̱co nduco ye ma̱n, redin ye dehtenduh che chihnga̱ ma̱n, metah vedecuihno na̱n ye ma̱n, \v 20 rendeva ye yavena̱n dehtenduh che ndere redin ye dendiohs yahn ye ma̱n, redin cuah ye ma̱n, rendihche ta̱n ye vih ma̱n, rahte ca̱nda ye nduco vih ma̱n, redin dihta ye ma̱n, ri ta̱n ye ma̱n, redin cheche chedave yahn ye nduco ihyan chena̱hn ma̱n, rihco ca̱nda ye va̱n ihyan ma̱n, \v 21 redin ve ye ma̱n, rihno ye vih ma̱n, rahtechica coh ye ma̱n, a cuda̱do che reh no ye vate ye ma̱n, a ndeh na̱n ca nunde chemin chan rahtendihco ye ma̱n. Ndaconan riya̱hvé nchuhn te nducoya̱ca ihyan chemin chan ne, hua nedin yahn Dendiohs ihyan. \p \v 22 Ate ihyan che reca̱h yune ye che rihquentiyon Vaco Ndah yahn Dendiohs ihyan ne, tuhchan ye: Chenan cuma ye vedeyahino ma̱n, vedeyeno ma̱n, nda̱hca̱ chenan ye nduco ihyan chena̱hn ma̱n, chahtino ye ma̱n, ndah ihyan ye ma̱n, redinahn ye ndudo yahn ye ma̱n, \v 23 necun ye ma̱n, hua riquendi ye vedeyeno yahn ma̱n ye, rahtendihco ye nunde ma̱n. Ihyan chahn ne, rihquentiyon Vaco Ndah yahn Dendiohs ihyan, ne ametah quenan cuma che dinahn ye ley che dirun Moisés. \v 24 Ihyan chahn ne, a yahn Dihvo vo Jesucristo ihyan, ne ametah riquendi ye vedeyeno yahn ma̱n ye, rahtendihco ye nunde. \v 25 Nducote a ndacorun Vaco Ndah yahn Dendiohs vederendedecadino yuhn vo, ndo vo anduhneca̱ ihyan ra ne, nahn che na̱n nducuahn che redin vo ne, din vo nduhca̱ che nahn. \v 26 Hua din yahn che din cun vo ma̱n, din ve vo ma̱n, nda̱ca yune che co ta̱n a̱ma ta̱ma vo nduco vih. \c 6 \s1 Nduhca̱ che nahn che cuahtechico vo \p \v 1 Dihnó, ndete che a̱ma cha ihyan va̱n nchuhn dena̱n condihco ye nunde ne, nchuhn che redinahn ne vederihquentiyon yahn Vaco Ndah yahn Dendiohs, coya̱hve ne ihyan nduco rino nduco ndah ca̱va che nto ino ye nunde min, nda̱ca ye vederenchahco. Nahn che a̱ma ndah ca̱hco a̱ma ta̱ma ne cuda̱do, te dena̱n nduco ne condihco ne nunde. \v 2 Cuinan a̱ma ta̱ma ne vih, te tihca̱ rihquentiyon Dihvo vo Jesucristo. \v 3 Ndete che ra̱hco a̱ma cha nchuhn che a̱ma rigonun chihve ne cuahn che hua cua̱co ne, rihncheh ma̱n ne nchuhn. \v 4 Quenan cuma che ndedecadino queri a̱ma ne yahn dehtenduh che redin ne, hua rendotenan che cua cuande ne ihyan chena̱hn. Me ndete che runeca̱de ne ne, va deh cuande che co yeno ne. \v 5 Tihca̱, te queri a̱ma ihyan ne, ca̱h rihn ma̱n nunde yahn ye ihyan. \p \v 6 Ihyan che rahn ye ndudo ndah yahn Dihvo vo Jesucristo ne, nahn che da̱ma co ye nduco ihyan ricuahn yahn ye, din ye dehtenduh che runeca̱de. \p \v 7 Hua co nchuhn cheva̱h ca̱ tundo, ndedecadino ne che co cahncheh ne Dendiohs, te tuno ca nunde yahn ihyan ne, a tihca̱ va che nedihve ye. \v 8 Ndete che cuahtechica ye vedeyeno yahn ma̱n ye, cuahtendihco ye nunde ne, va che conda ye. Ate ndete che dinahn ye vederihquentiyon yahn Vaco Ndah yahn Dendiohs ne, cuahtenan ye vahchetero numacuahn ro. \v 9-10 Chemin che quenan cuma che numacuahn chedave yuhn vo din vo che ndah nduco nducoya̱ca ihyan, mena̱n vihca nduco ihyan che da̱ma ritahno vo nduco ye Dihvo vo Jesucristo, te ndete che tihca̱ din vo cuahn da̱ma ne, ndeva Dendiohs uvo. \p \v 11 Condihche nchuhn nduhca̱ che a ndero ndi che a̱ma rahte letra redirun má̱n yahn ne. \v 12 Sa̱hn che redin se fuerza nchuhn che conan seña nchuhn ne, tihca̱ redin se, te nahn se che quenda̱h yavena̱n se na̱n ihyan nación yahn Israel ma̱n, hua nahn se che din ta̱n ye nduco se yahn che rahndudo se che quenan ya̱h Dihvo vo Jesucristo ca̱vo vo ma̱n. \v 13 Sa̱hn chahn ne, chenan seña sa̱hn, ate hua redinahn se nducuahn che rihquentiyon ley che dirun Moisés. Che nahn se che conan seña nchuhn ne, atena̱n ca̱va che din ya̱de se che sa̱hn chahn chihquentiyon se che conan seña nchuhn. A chemin che vedeyeno yahn se. \v 14 Ate u ne, atena̱n che chih Dihvo vo Jesucristo, quenan ya̱h ye na̱n cruz, ndedevahn ye u ne, a chemin no che vedeyeno yáhn, te nduco chemin chihcomá̱n che quechicá vedeyeno yahn má̱n, quendihcó nunde. \v 15 Uvo che ritahno vo Dihvo vo Jesucristo ne, hua dehve din yahn a chenan seña uvo, o hua. Che rigonun chihve ne, che ndacorun vo vederendedecadino yuhn vo, ndo vo anduhneca̱ ihyan ra. \v 16 Nducoya̱ca ihyan che redinahn ye vederihquentiyon cuh ma̱n, ihyan chena̱hn che namin ndi cuande ye va̱n ihyan yahn Dendiohs ma̱n ne, ricá Dendiohs che din yahino ye ihyan, din ye che nda̱hca̱ cuahtenan ye. \p \v 17 Che cuahn ca ne, ametah náhn che denduh nde a̱ma nchuhn u nduco vedetundo yahn ne che ritahno ne yahn sa̱hn chahn. Cuedevano nchuhn te che chenan muhn chenan min ya̱to u ne, a yahn che redín ntiyon yahn Dihvo vo Jesucristo. \p \v 18 Dihnó, Dihvo vo Jesucristo din yahino ye nducoya̱ca nchuhn. Tihca̱ co.