\id 2CO 482COkvn.sfm utf8 2Corinthians CUK-Kuna San Blas-Panama 2009 \h 2 Corintios \toc1 Corintogi Gwenadgan-Bukmaladse Pablo Irbogus Garda Narmaksad \toc2 2 Corintios \toc3 2 Corintios \mt1 Corintogi Gwenadgan-Bukmaladse \mt1 Pablo Irbogus Garda Narmaksad \mt2 2 Corintios \ip Bab Dummad Burba Nuedbali Pablo gannar gwenadgan-Corinto-neggweburgi-bukmaladse garda narmaksad. Gebe-garda-narmaksadgi Pablo sogsado, an-sunnad an bemarse ataknaoye. Corinto-dulemarse atakapsursoggu, a-ular egi sunmakarmalad, we-Pablo binsa gordiiye. Deginbali, dulemar Bab-Jesús-igar-odurdakmalad-sunnadsulid gwenadgan-Corintogi-bukmalad-odurdakarmalad, Pablode Jesús-nuggi-barmilealidsurye, dule-iskana guye. Pablo-ibmar-soged gwenadgan yapa abingae-guarmalad. Bur abingasmardo, dulemar-Bab-Jesús-igar-odurdakmalad-sunnadsurmalad. Pablo we-gardagi gwenadganga oyonaido, ede Bab-Jesús-nuggi-barmilealid-sunnadye, degine, igi Jesús egi ibmar imakdiidgi. Pablo sognaibardo, gwenadgan-Jerusaléngi-wilemaladga mani-weedgi. Degine, Pablo sogsabardo, ede Bab-Jesúsba-naid-ular nue wilediiye. We-gardagi narmaksabardo, ede gwenadgan-ular nue bukib-binsadaye gwenadgan iskusar. Napidgine, gwenadganga sogdo, be an-itosurmalale, an-sunnad an bemarse danikoye bemarga sabsur ibmar sogegarye. \ip Binsamardo, we-garda Filiposgi birga 55-gi narmaklesye. Be itomargua. \c 1 \p \v 1 Ani Pablo, Bab-Dummad-sogedba Cristo-Jesús-nuggi an barmilealidid, degine, gwenad-Timoteo, a-anbo bemar Corintogi Bab-Jesúsba-nanaimalad-Bab-Dummadse-golega-danar-ambikunoni-damaladse, degine, bela bemar Jesucristogi-akananaimalad bela Acaya-yalagi-bukmaladse anmar garda narmakmalad. \p \v 2 Bab Dummad, anmar-Baba, degi, Dummad-Jesucristo, amar bitigi bemargi nued binsamalana-gadin, degine, ulubgi bogidik bemar-itogega imakbalina-yerban. \s1 Wilediid-abargi Bab Dummad anmar-gwage-ogannoged \p \v 3 Bab Dummad, anmar-Dummad-Jesucristo-e-Bab, wile anmar-dakmaid, degine, we-Bab-Dummad bela dulemar-gwage-armaked. A-Bab-Dummad-e-nug anmar odummomarsun. \v 4 We-Bab-Dummad bela anmar-wilediidgine anmar-gwage armaked, adi dulemar-baigan-wiledimalad-e-gwage anmar armakmogagar, igi Bab Dummad anmar-gwage armakmogadyob. \v 5 Ar Cristo naibigusadyob anmar bukidar-wiledimogad, degi-inigwele, Cristoba anmar-gwage armakledibalid. \p \v 6 Ar anmar wilediile, adi bemar-gwage armaklegegalad, degine, abonolegegarbalid. Ar anmar-gwage ogannolegele, adi bemar-gwage ogannolegegarmogad, degine, bemar abonolegegarbalid, ar bemar anmar-sunnaa amba wiledimarmogad. \v 7 Degine, anmar bemar-bensurmalad, anmar be-wismardo, igi bemar wiledimala, amba deyob bemar gwage-armakedgine anmarba gannalemogoed. \p \v 8 Gwenadgan, bemar wichuli gudigubi an abesurmardo, igi Asia-yalagine anmar wilesad. Asiagi anmar nue-dummad wilesad, nue angi ise-obinar, anmar burgoye an na bimalanad. \v 9 An itomalad, anmar bato burgwaledyob. Deyob gusdo, adi melle anmar na wargwen na san unniye sogmalagar, adi Bab Dummadgi anmar atakmalaga, ar abi unnila sunna gannar-dule-odurgued maid. \p \v 10 Ar Bab Dummadbi unnila burgwedgi anmar abonosad, ar abi unnila burgwedgi anmar-abonoged. Degine, unnila aginbi anmar bensulid, we burgwedgi anmar-abonogoed. \v 11 Ar bemar anmar-ular Bab-Dummadse-gornaidba, bukidar Bab Dummadga dog-nuedye sogmaloed, Bab Dummad ibmar-nued anmarga imakedba. \s1 Pablo Corintose nadsurgusad \p \v 12 Anmar wegine nug-dummarba an itomardo: Ulubgine anmarga sognaido, anmarde nued we-napneggi nanasmarye, degine, bemar-abargi bur-bule nued nanasmarbarye. Anmar nanasmalad, na san-dummarba na imakedginsulid, gwage-inikigwadgi, Bab Dummad nabir anmargi binsaedba, dulemar-binsaed-nikaa daedbarsulid. \p \v 13 Anmar unnila bese garda narmakdo, sunna mag be absomaloed, degi, mag be itomarbaloedbi. We-garda bitigi bela bemar mag ittos-namalana-gadin. \v 14 Ar igi emi bemar abala mag itosmala, anmar begi nug-dungumalad, igi bemar anmargi nug-dungumarmogoe Dummad-Jesús-danikoed-ibagangi. \p \v 15 An wegid wisidbali, bese anmar naoye sogsad, adi ilabo an bemarse atakega, agi bemar weligwar itogwichi gumalagar. \v 16 Macedonia-yarse an nadapidgi bemarse ataknaoye an sogsad, degine, Macedoniagi an danikir, bemarse gannar dogee-dagoye, adi a-sorba bemar Judea-yarse an berbenamalagar. \p \v 17 Degisoggu, deyob an bemarga sogsadi, ¿ibmar gwae-gwae sogsa be an insae? ¿Ar an-ibmar-imakbiedi, an na wargwen na dukin imakbiedba an imakbi be insae, adi ani an sognai guegar eyeye, degine, a-sorba sogbaligar surye? Suli, degisuli. \v 18 Ar Bab Dummad geg gakansasoggu, anmar bemarga ibmar-soged eyeye sogsurdo, geb sorba, surye sogsurbardo, unnila irgwen-sogar anmar imaked. \v 19 Ar Bab-Dummad-Machi Jesucristo, bemar-abargi egi sunmaklesad, an egi sunmaksamogad, Silvano, degine, Timoteo, egi sunmaksamarmogad, egi sunmaklessurdo, eyeye, degine, a-sorba surye soglessurdo. Ar egi sunmaklesdo, unni irgwen sogar, eyeye. \p \v 20 Ar Bab Dummad na ibmar-nuegan imakoye sogsad, Jesucristogi unnila eyeye sogleged. Ar a-ular Bab-Dummad-nug anmar ogannodele, Jesucristo-nuggi anmar sog-dasunnad, deyob gusunye. \v 21 Degine, Bab-Dummad-sunnad, bemar, degi, anmar, Cristogi gantik gwisguega anmar-imaksad, degine, anmar-susbalid ega arbaegar. \v 22 Degine, Bab Dummad e-wilub anmarga nasisbalid, anmarga E-Burba-Nued anmar-gwagegi nasiknonigu, oyogega, anmarde egadye, degine, anmarga bur-bule ibmar-nuegan imakbaloye. \p \v 23 Napiragwad an bemarga soged, mer bemarse urwemalagala, Corintose an nadsurgusad. Bab Dummad nue wisid we an-bemarga-sogedi napiragwadid. \v 24 Ar an sogsurdo, an ise-sogar bemarga sogmaloye ibu be Jesucristogi bensurmalar-gebye, ar bato bemar Jesucristogi-bensulidgi nue akananaid. Ar anmar-ibmar-imakedi, adi gatik bur-weligwar be itomalagalad. \c 2 \p \v 1 Ar a-ular mer bemarse bar naoye an sogsad, adi melle wile-itogedgine an bemarse warmakegar. \v 2 Ar bukib-ito an be-imaksamalale, degite, ¿doa weligwar-ito an-imakosunna? Ar dule-baid sated, unnila bemarbido, bemar bukib-ito-an-be-imaksamalad, bemar weligwar-ito an-imakoed. \p \v 3 A-ular an bemarse garda narmaksad, adi an bemarse modapile, weligwar-itogwichi an guegar, mer bukib an itogegar, ar bemar weligwar anmar-saoed. An nue wisdo, an-weligwar-itogedbali, bela bemar weligwar anba itomogoed. \v 4 An we-garda bese narmaksimargua, bukib-itogedba, degine, gwagegine nue-wile an itogedba, boed-abalagine an bese narmaksamalad. We an-bemarga-sogedi, bukib bemar-obinsaegala an sogsulid, an-bemarga-sogedi, adi bemar wisguegar, bule nue be-sabmar be an-dake. \s1 Dule-iskusad, dule-iskussulidyob Pablo daksad \p \v 5 Ar dule-wargwen bukib-ito an-imaksad, anbi wile-ito an-imaksasulid, bela bukib-binsa bemar-imaksad. We an-bega-sogedi an dogdar obulossulid, napira an bemarga soged, bela bukib-ito bemar-imaksaye. \v 6 A-dulega odurdaked-igar bemar mesisad, we-a-dule bato unnitiba odurdaklesdo. \p \v 7 Ar degisoggu, emigindi, bemar a-dulega soge-wilubdo, be iskussuliyob anmar be-dakye. A-e-gwage bemar armake-wilubmalad, ar abakalegi degile, a-dule dogdar-bukib-binsadii-gualile. \v 8 Degisoggu, a-ulale nue-ise-wilegar an bese egismarsundo, emigindi, a-dule be nue sabgumarsunye. \p \v 9 A-ular iduar-garda an bese narmaksamalad, be-dakmalagar, bule bemar bela an-ibmar-sogedba imakdamar-dibeye. \v 10 Ar dule-iskusadga, bar be-iskusadgi an binsaosurye ega be sogsamalale, a-dulega an sogmogoed, ar bato a-dulega deyob an sogsamogad. An deyob imaksadi, bemar-ular Cristo-asabin an deyob imaksad. \v 11 Adi melle nia-saila-Satanás anmar-birgi obinegar, ar anmar nue wismalad, nia-saila daed. \s1 Pablo Troasgi surbinsa itodigusad \p \v 12 Bab-Dummad-gaya-burba-nued-Cristogi-soglesadgi sunmakegala, Troas-neggweburse an modapgu, Bab Dummad na E-gaya-burba-nuedgi nabir bela-bela sunmakega an-imaksa-inigwele, \v 13 Tito anmar-gwenad, a-neggweburgi an daksulidbali ulubgi surbinsa an itosad. Degisoggu, gwenadgangi an bangudgu, Macedonia-yarse an nade-gusad, Tito-aminaegar. \s1 Cristo-nuggi anmar nakwesiid \p \v 14 Bab Dummadga dog-nuedye an sogsunnad, ar Cristo-Jesúsgi Bab Dummad bela nakwega anmar-imaked, degine, ibmar-wawadik yeer-yapanned bela neg-gaedyob, anmarba Cristo-Jesús-nug bela dulemar wisgumamaid. \p \v 15 Ar anmar Bab Dummadgala Cristo-ibmar-wawadik-nued-yapannedyobi gued, we-dulemar-abonolemaladga, degine, dulemar-abonolesurmaladgala amba deyob yapanlebalid. \v 16 Ar wemar-abonolesurmaladgala, wemargardi dule-burgwismalad sunnasur-yapannedyobi gued, ar dulemar-abonolemaladgardi, adi dule-dula-gudiguedyob yapannedyob gued. Ar we-ibmarmargala, ¿doa degite unniguar na gudiguosunna? Anmardi unnido. \p \v 17 Anmardi bukidar-dulemar-baigan-imakedyobi imaksulid, baigandi ogwadmalad, Bab-Dummad-gaya-burbagi mani-onodimalad. Anmardi nue-napiragwadgi Bab-Dummad-nuggi, degi, Bab-Dummad-asabin anmar Cristogi sunmakdimalad. \c 3 \s1 Bab-Dummad-igar-bini-megisad bur igar-nuedid \p \v 1 ¿Degite, anmar na dukin san-ogannoged guarmarsii? Ar igi baigan imakdamala, e-daed-barsognaid-garda na sesdamala, ¿deyob an bese sedabi be an-abemarsunde, igi, be-garda deyob baiganse sedbi be an-abemarsunde? \p \v 2 Ar bemar anmar-gardayob gumalad, bemar anmar-gwagegi narmakar nanaid. Bela mag be-dakmalad, degine, bela-dulemar be-absogedbimalad, anmar bemar-odurdakdiid bela nueganbi gumarye. \v 3 Ar bemar Cristo-garda-narmaksad gumalad, anmar we-garda-uksamalad, we-narmaklesad tintagi narmaklearsulid. Narmakaledi, Bab-Dummad-Burba-Nued-dula-maidgi narmakaled. Akwagi epenne igi narmaklesa, deyob narmaklearsurbalid. Narmakaledi, dulemar-gwage-dula-naidgi. \p \v 4 Ar we-ibmar anmar Bab-Dummad-asabin Cristoba bensulid, we-an-bemarga-sogedi, napiragwadid. \v 5 Anmar bela an na sunna ibmar dukin imakmar-deeye an sogsurdo. Suli, degisuli. Bab-Dummad-anmarga-gangued-ukmaidba sunna bela anmar ibmar-imaked. \v 6 Degine, Bab Dummad na e anmarga uksad, igar-binid-megisad e-maiga sunna anmar guega, ibmar-narmaklealidbarsurdo, suli, burbaledbardo. Ar epenne garda-sanar-narmaklesaddi sunna dule-oburgwed, ar igar-biniddi burbaledid, adi dule-odulogedid. \p \v 7 Ar we-igar-gebed dule-oburgwed-inigwele, uklesgu, gandikidba-gae uklesad, deun we-igar akwagi-narmakar uklesgu, degisoggu, Israel-dulemar Moisés-e-wagar geg-dake-gusmalad, ar ade Moisés-wagar gandikidba-dakar-maked-ular geg e-wagar dake-gusmalad, ar wedi berguoen-inigwer. \v 8 Degisoggu, we-igar-burbaled-bursunna, bur-bule yeer-daklegedba nued uklesdo. \p \v 9 Ar we-igar dule-sabsur-odurdaked yeer-daklegedba uklesadde, ar igar dule-iskussulidyob-imaked-bursunna, bur-bule yeer-dakle uklesdo. \v 10 We-igar-yeer-daklegedba ukles-inigwele, degite nued barsurdo, we bur nue-yeer-dakle-danikoed-ebo be dakder, danikoedi bur-bule nue-yeer-dakle-danikoed. \v 11 Ar ibmar-sunna-bergued nue-yeer-daklegedba nabir gusadde, ar ibmar-degi-sadeguoed-bursunna, bur-bule nue-yeer-daklegedba guodo. \p \v 12 Ar degisoggu, degi anmar bensulidgine edarbedisoggu, inikigwadba anmar dobsuli ibmar sogsundo. \v 13 Anmar Moisésyob imaksulid, adi e-wagar-idu dunwed nasik-daed, adi melle Israel-dulemar e-wagar-dakarmaknaid-bergumaid dakegar. \v 14 Ar Israel-dulemar ibmar-aku-ito nadmalad, amba emise-bakale, idu-igar-megisad absodmalale, dunwe-e-idu nasiklesadyob amba e-idu naid, ar ade Cristobi a-dunwed unnila osuloged. \p \v 15 Amba emi-ibase, Israel-dulemar Moisés-igar-mesisad absodmalale, amba e-gwage-idu dunweyob naid. \v 16 Ar we Israel-dulemar Bab-Jesúsba-nagunonimalardi we-dunweyob-naid ega surgunoni-daed. \v 17 Ar Bab-Jesúsde Burba-Nuedid. Degisoggu, bia Bab-Jesús-Burba gudii, agine, dulemar bela-ibmargi ollorgunoni-dasunnad. \v 18 Degisoggu, bela anmar-wagar-idu ibmar bar naisursoggu, anmar ispeyobsundo, Bab-Jesús-e-gandik-gaed anmar oyonaisundo. Degisoggu, anmar gatik Cristoyob dakledanisunnad, ar a-e-yeer-dakleged bur-bule anmar nikumaidba. Weyob Bab-Jesús-Burba-Nued ibmar saed. \c 4 \p \v 1 Degisoggu, we-arbaed Bab Dummad wile-anmar-dakedba anmarga uksasoggu, mer galakued an imakmarsun. \v 2 A-ulale ibmar-dukuar-imakleged-igar, degine, ibmar-dule-obingesaed-igar an metemarsun. An dulemar-gwen-yardakdisurmalad, degine, Bab-Dummad-gaya-burba gwen an ogwadimarsurbalid. Suli, deyob an gudisurmalad. Unnila napiragwadbi Bab-Dummad-asabin an dulemar ibmar-mag-itogega an imakdiid. \p \v 3 Ar anmar-Bab-Dummad-gaya-burba-nued anba dulemarga dukuar maile, we-dulemar-amba-yoggus-gudidimaladga dukuar maido. \v 4 Ar amar we-gaya-burba-nued yapa abingamarsoggu, a-ulale bab-dummad-we-napneggined amar-binsaed-gassunnad, aku-ito imaksasunnad, adi Bab-Dummad-gaya-burba-nued-Cristo-yeer-daklegedgi-soglesadgi, a mer magar dakmalagar. We-Cristo Bab-Dummad-e-wilub-napiragwad-sunnadid. \p \v 5 Ar anmar na dukin anmargi na sunmaksurmalad, anmar-sunmakedi Jesucristogi an sunmakmalad, we-Jesucristo Dule-Dummadye, anmardi Jesús-sabed-ular be-maiga gumarsunye. \v 6 Ar Bab-Dummad-sunnad sogsad: \q1 Neg-sichidgi gwallu-mee gasunye. \qr Gn. 1:3 \m A-Bab-Dummad-sunnad gwallu-mee anmar-gwagegi oganonikid, adi a-gwallubali Bab Dummad e-yeer-dakleged-Jesucristo-e-wagargi-gaed-ganaid mag anmar wisgumalagar. \s1 Pablo beedse wiledi-inigwele, gwen bukib-itosulid \p \v 7 We-ibmar-nued anmar nikadi, anmar-san napsa-sobaledyobidgi we-ibmar-nued an sedimalad, adi mag dakmalagar, we-gangued-dummad Bab Dummadgi danikid, anmargi danisulid. \v 8 Degisoggu, anmar bonigan-abargi gudimar-inigwele, anmar geg egi nomar-deeye soglesulid. Anmar imbagwena suli-binsa-itononi-damar-inigwele, geg an bar guye gwen an sogdisurmalad. \v 9 Dulemar anmar-baregindimar-inigwele, Bab Dummad walagwen gwen an metedisurmalad. Anmar aimukud-damar-inigwele, gwen an-obelodisurmalad. \v 10 Ar anmar bia naoe, an wiledimaladgi anmar-sangi Jesús-burgwisad-e-wilubgan an sedigumalad, adi Jesús-dula-gudiid anmar-sangi mag daklegegar. \p \v 11 Anmar emi dula gudiidi, Jesús-nug-ulale anmar burgwed guagwar gudiid, adi anmar-san-sunna-berguedgi Jesús-dula-gudiid mag daklegegar. \v 12 Degisoggu, burgwed-abargi an gudiid, bemardi dula-gudiguega gunonisunnad. \p \v 13 Degi-inigwele, amba anmar Bab-Dummadgi-bensulid emalad. Ar Bab-Dummad-Gardagi sognaid: \q1 Bab Dummadgi an bengussulid, \q1 a-ular an sunmaknonikid. \qr Sal. 116:10 \m Debayobi an bengusurmosoggu, a-ular an sunmakmosunnad. \v 14 Anmar wisid, Bab Dummad, Dummad-Jesús-odulosad, a-Jesúsba Bab Dummad anmar-odulomogoed, degine, bemarmala Bab Dummad na e-asabin anmar-sedoed. \p \v 15 Bela-anmar-wilesadi bemarga ibmar-nueganga guegala deyob gusad, adi dulemar mag dakega Bab Dummad dulemargi nabir binsamaid. Degisoggu, dulemar Bab Dummadga dog-nuedye sogdagoedba Bab-Dummad-nug bela-bela ogannoledii-guoed. \p \v 16 A-ulale, anmar gwen galakussurmalad. Ar we-anmar-san-sanaled mommolema-inigwele, anmar-burbadi bane-bane gangumaid. \v 17 Ar wegi-an-wiledimaladi, dogdarsulid, unnila ichesaar an wiledimalad, bergudoed. An-wiledimalad-ular Bab Dummad degi-sadegu anmar-nug ogannogoed, anmarga ibmar-nuegan bur-bule ukoed. \v 18 Ar we-ibmar-nabir-ibyagi-daklemalad, agi anmar binsasulid, bur anmar binsaed ibmar-aku-daklemaladgi. Ar wegi ibmar-nabir-ibyagi-daklemaladdi bergudoed, ar ibmar-geg-ibyagi-daklemaladdi, adi degi-sadeguoed. \c 5 \p \v 1 Ar anmar nue wismalad, anmar-san-we-napneggined dordo-negyob-guedi surgusale, gwen akarsulid. Ar Bab Dummad anmarga neg-binidyob, san-gwapid nibneggi ukoed. We-san geg-bergued, dule-argangi-sobarsulidid, degi-sadeguoed-negad. \v 2 A-ulale anmar we-san-an-sedimaladgi an agigindimarsunnad, bitigi anmar-san-nibalid, an nikudapmaloedse nadena-gadinye an binsadimarsunnad, \v 3 adi anmar nibneggi megdapogua, anmar-san, mor-yolegedyob guegar, mer uka-swirigwadyob guegar. \v 4 Amba deyob we-san dordo-negyob-gued-an-sedimaladgi nunmakedba an agigindimalad. Ar anmarde uka-swiri gubisulid, san-binid bur an yobimalad, adi san-we-napneggi-sunna-bergued, burba-duladse berguegar, adi dula anmar degi-gudigu-sadeguegar. \p \v 5 Ar a-ular Bab Dummad anmar-obinnidsad, degine, anmarga E-Burba-Nued-iduakwaa-uksabalid, anmarga oyogegar, ede nue-napiragwad ibmar-nuegan anmarga imakoye. \p \v 6 Degisoggu, a-ulale anmar bensuli gudimarsunnad, ar anmar wisid, amba we-sangi an gudimalale, anmar Bab-Jesús-walikasurmalad. \v 7 Ar anmar Jesús-sanar-daksurmar-inigwele, degite Jesúsgi bensuli anmar nanadimalad. \p \v 8 Ar an nue wismalad, we-san-an-sedimaladgi an bangusmalana-gadinye binsadimalad, adi Bab-Jesús-walik an gudigumalagar. \v 9 Degisoggu, anmar bia gudii-dibe, sangin-dibe, sangi bangus gudii-dibe, Bab-Jesús bur-yeer-itoged an imakbimalad. \v 10 Ar ade anmar bela Cristo-igar-itogoed-asabin gwisgumaloed-biid, adi anmar na wala-walagwen anmar-sangi-ibmar-imaksadba nued imaksa-dibe, igi, ibmar-iskana imaksa-dibe, aba ibmar-abingamalagar. \s1 Bab Dummad, dulemar-ebo igar naboged \p \v 11 Ar Bab-Dummad-dobee-nanaed anmar wissoggu, a-ular anmar dulemargi alamaknaimarsunnad, adi Jesúsba nagumalagar. Ar Bab Dummad nue-anmar-wisid anmar igi damala, degine, bemar nue-anmar-wisi-wilubmarmogad anmar igi damalad. \v 12 Anmar na dukin bemarga sogsurmalad, anmar dule-nuegan gumarye. We anmar bur imaked, bemar anmargi yeer-itoged, adi bemar dulemar-unnila-askinbi-ibmar-dakmalad, gwagegi-ibmar-daksurmalad-abinsaegar. \v 13 Ar akarguarye anmar-nik soglealile, we Bab Dummadga anmar deyob gudido. Anmar gwen akarsurye anmar-nik soglegele, we bemarga anmar deyobdo. \p \v 14 Ar Cristo anmar-sabgued deyob-dae-anmar-imaked. Anmar weyob binsaed, Cristo bela dulemarga burgwisale, bela anmar bato burgwismarmodo. \v 15 Cristo bela dulemarga burgwisad, adi dulemar-dula-gudimalad, melle na ega bar gudigumalagar, dule ega burgwisadga, ega durgusadga, aga dula gudigumalagar. \p \v 16 Degisoggu, a-ulale, we-napneg-igar-maid dakedyob dulemar bar an daksurmalad. Ar iduar we-napneg-igar-maidba an Cristo-daksamar-inigwele, emigindi bar deyob an Cristo-daksurmalad. \v 17 Degisoggu, dule-wargwen Cristogi akanonikile, dule-gwapidga gunoni-dasunnad. Ibmar-sergandi bela ega bato nassunnad, emigindi bela ibmar-biniganbi ega gunonisunnad. \p \v 18 We-ibmar bela Bab Dummadgi danikid, ar Bab Dummad na dukin anmarbo Cristogi igar-naboged-imaksad, degine, anmarga we-igar uksad, adi dulemar Bab-Dummad-ebo igar-nabogegar. \v 19 Bab Dummad Cristogi dulemar-we-napneggi-bukmalad-ebo igar nabosad, dulemar iskudimaladgi Bab Dummad bar binsa dasulid. Degine, Bab Dummad dulemar-ebo igar-nabogedgi sunmakega anmarga igar uksad. \p \v 20 Degisoggu, anmar Cristo-nuggi barmilealidga gunonisunnad. Bab Dummad anmarba dulemarse wilesakwaa egisnaiyob, anmar Cristo-nuggi bemarse wilesun: Bab-Dummad-ebo bemar igar-nabomarsunye. \v 21 Cristo-dule-iskussulid, dule-iskusadyob gunonikid, adi Bab Dummad iskussuliyob Cristogi-anmar-dakegar. \c 6 \p \v 1 Degisoggu, anmar Bab-Jesúsba-mesa-arbamalad gumarsoggu, anmar bemarse wilenaisunnad: Ar Bab Dummad bemar-abonoge-wilubsulinad, degite bemar-abonosad. Degisoggu, a melle binsa ibmar-baisulidyob be dakmarsundo. \v 2 Ar Bab Dummad na E-Gardagi soged: \q1 Ibagan nabir-itolegedgi an be-itosad. \q1 Ibagan-nabir-abonolegedgi an be bendaksad. \qr Is. 49:8 \m Emigindi iba-nued nagunonikid. Emigindi Bab Dummad be-abonoged-iba nagunonisunnad. \s1 Pablo Bab-Jesús-igargi-sunmakdiidba beedse wiledii-gusad \p \v 3 Anmar bemarga igar-iskana oyodisurmalad, adi melle dulemar anmar-Bab-Jesúsga-arbaedgi ichakwa sunmakmalagar. \v 4 Suli, degisuli. Anmar bur oyodimalad, anmar Bab-Dummadga-arbaed gumarye, anmar ise-burdigar nanadimaladgi, nue-naibi-itodimaladgi, nue-wilediidgi, nue-surbinsa-itodiidgi, \v 5 bibyolediidgi, eskaryagi-mellediidgi, anmargi bukidar oimaksamaladgi, arbaed-dummad-imakdiidgi, gabsuli-gudiidgi, ukumada gudiidgi. \p \v 6 Anmar Bab Dummadga arbaedye an oyomarbalid, gwage-swilidik nanaedgi, ibmar-wisii-daedgi, baisur-itogedgi, nued-binsaedgi-ibmar-imakedgi, Bab-Dummad-Burba-Nued-nikadgi, emar nue-napira-sabguedgi, \v 7 igar napiragwadgi sunmakedgi, Bab-Dummad-gangued-nikadgi. Anmar igar-inikigwadgi-nanaedba anmar igar-nikaa dulemarga sunmakmarsunnad, degisoggu, dulemar anmargi ibmar-soged satemarsundo. \p \v 8 Anmar Bab Dummadga arbaedye an oyomarbalid, ar ade ibagwengi dulemar anmar-nug odummomaladgi, baid-ibagi, anmar-nug ichomaladgi. Ibagwengi, anmargi nueganbi sunmakmaladgi, banedgine, anmargi ichakwabi sunmaknoni-damaladgi. Dulemar-yardakedyob anmar-daknoni-damalad, degi-inigwele, anmar ibmar-napiragwadbi sogdimaladgi. \v 9 Aku anmar-dake-gunoni-damaladgi, ar bela mag anmar-dakmar-inigwer. Burgwe-danikiyob anmar-daknoni-damaladgi, ar anmar emi dula gudi-inigwer. Anmar nue sabsur odurdaklediid, degite anmar oburgwiledisurmaladgi. \v 10 Anmar nue-bukib-binsadiid, degite nue anmar weligwar-itodimaladgi, nue-wilegedyob anmar gudimalad, degite bukidar-aimar nue-ibmar-nikaa an imakdimaladgi. Ibmar-sateyob an gudimalad, degite anmar bela ibmar-nika gudimaladgi. Bela weyob an gudimaladgi anmar oyodimalad anmar Bab-Dummadga-arbaed-sunnad gumarye. \p \v 11 Gwenadgan-Corintogi-bukmalad, anmar nue-be-sabmarsoggu, anmar bemarga bakar-bakar ibmar sogsamarsunnad. \v 12 Anmar nue bemar-sabsurdeeye sogsulid, ar bemardi nue anmar-sabsurmar-inigwer. \v 13 Ar anmar bemar-sabedyobi bemar anmar-sabgumogar-gebed. We-an-bega-sogedi be an-mimmimalad-ular deyob an bega sogmalad. \s1 Bab-Jesús-wichurmaladba mer akadii-gumalo \p \v 14 Melle dulemar Bab-Jesúsba-naisurmaladba akamalo, ar ade, ¿igar-inikigwad iskued-ebo sunna ailegosi? Degine, ¿igi neg-meegwad neg-sichigwad-ebo ailegosunna? Geg deyob gued. \v 15 Ar ade ¿Cristo nia-saila-ebo emarbi binsamalo be insae? ¿Dule-Bab-Jesúsba-naid, dule-Bab-Jesúsba-naisulid-ebo nabir nanao be insae? Suli, deyob geg gued. \p \v 16 ¿Degine, Bab-Dummadse-goled-neg, bab-dummadga-imaklemalad-ebo sunna balibi guo be insae? Suli, degisuli. Ar ade bemar Bab-Dummad-Dula-Maidse, ase-goled-negga gumalad, igi Bab Dummad na sogsa-gusa: \q1 Amar-abargi an gudiguoed, \q1 degine amarba an nanadioed. \q1 Ani an E-Bab-Dummadga an guoed, \q1 degine, emar an-dulemarga gumogoed. \qr Lv. 26:12; Ez. 37:27 \p \v 17 A-ulale Bab Dummad sogbalid: \q1 Dulemar-an-wichurmalad-abargi-bemar-gudiid ainidamar, \q1 egi bemar bangumarsun. \q1 Ibmar-iskana mer ebumalo, \q1 geb degiir an be-abingamaloed. \qr Is. 52:11 \q1 \v 18 Bab-Dummad-Gandikidba-Maid weyob sogbalid: \q1 “Ani an bemar-Babga guoed, \q1 bemardi an-masmalaga, \q1 degi, an-bunamalaga gumarmogoed.” \qr 2 S. 7:14 \c 7 \p \v 1 Degisoggu gwenadgan, an na be-sabemalad, weyob anmarga ibmar-nuegan uklegoye soglessoggu, bela ibmar-iskana anmar-sangi, degi, anmar-burbagi-nanaid osulomarsun, Bab-Dummad-dobegwaa, gatik gwage-swilidik-gumai anmar gumarsun. \s1 Pablo weligwar-itosad, Corintoginmalad-e-daed gwagsagu \p \v 2 Bemar nue-anmar-abingae-wilubbid: Ar ade an bemar-naibi-imaksasurmalad, gwen an bemar-ichossurmarbalid, gwen an bemar-yardaksasurmarbalid. \v 3 We an-bemarga-sogedi, bemar-ichogega an sogsulid, ar bato iduar an bemarga sogsamalad, anmar nue be-sabmarye, dula gudii-dibe, igi, burgwar-dibe, an na dare gudigumaloye. \v 4 Ar bemarga an ibmar-sogedi bakar-buud an soged. Bemargi yeer an itomalad. Nue be an-gwage mumaksamalad. Wile-itoged-abargi bela-bela nue weligwar an itomalad, nue be an-ogannosmalad. \p \v 5 Ar nue napiragwad, anmar Macedonia-yarse nonigu, anmar obunnoged gwen nika-gussulid, anmar bela iba-bulegangi gudigusad, dulemar anmargi urwedii-gusmalad, anmar a-dulemar ulubgi-dobee-itodigusmalad. \v 6 Ar Bab Dummad, dule-wile-itodimalad e-gwage armaksoggu, Tito anmarse-nonikidba Bab Dummad anmar-gwage armaknonikid. \v 7 Unnila Tito-nonikidba anmar yeer itossulid. Anmar yeer itosbalid, ar ade Tito-e-gwage bemar yeer-ito imaksamogad. Tito anmarga sognonikid, bemar nue anmar-sabye, bemar nue bosye, degine, bemar angi nue binsamarye. Degisoggu, a-ulale nue-weligwar an itononisunnad. \p \v 8 Ar garda-an-bese-narmaksamaladgi bukib-binsa an be-imaksamar-inigwele, gwen akar an itosulid, ar an garda-narmaksagudii bukib an itosad. Ar ade garda-an-bese-narmaksamalad unnila wis sikwas bukib-ito an bemar-imaksad. \v 9 Emigindi weligwar-an-itogedi, bukib-binsa bemar-imaksadbarsulid. An weligwar itoged, bemar bukib-itosad, iskuedgi-banguegala bemar imaknonikidba. Ar Bab-Dummad-sogedba bemar bukib-itosmalad, adi gannar Bab Dummadse bemar dagmalagar. Anmar gwen be-ichossurmalad. \p \v 10 Ar bukib-binsaed Bab-Dummad-sogedbalile, iskuedgi-banguegar-daed, adi abonolemalagar. A-bukib-binsaedga nunmak anmar itosurmalad. We-napneggined-bukib-binsaeddi, adi burgwedgar-daed. \v 11 Bemar bukib-itosad Bab-Dummad-sogedbardo, emigindi deyob-bemar-gusad be dakmalana, bemar napira Bab Dummadga ibmar imaknonimalad, na be san-arsodmalad, nue-be-oulusmalad, nue-dobee-ito be-imaksamalad, degine, sorbali nue be an-dakbi be guarmarbalid. Degine, dule-ibmar-noar-imaksad sabsur-odurdakega guakwaa be ambikunonimarbalid. Bela we-ibmarmargi be oyononimalad, we-dule-deyob-iskusadgi bemar nued imaksamarye, bemar gwen iskussurmarye. \v 12 Degisoggu, an bemarse garda narmaksamargu, dule-nosad-ular, igi, dule-ichosad-ular an bemarse garda narmaksasulid. An narmaksadi, adi bemar dakegar, bemar Bab-Dummad-asabin nue anmargi binsadimarye. \v 13 Degisoggu, a-ular anmar yeer itononikid. \p Bur-bule weligwar an itomalad, Tito weligwar-itogedba, ar ade bela bemar Tito ulubgi nue ogannosmalad. \v 14 Inso Tito-asabin bemargi nug-dummaa an itosadi, gwen be an-obinge-imaksasurmalad. Ar bela ibmar an-bemarga-sogsad napiragwadid, amba bemargi bela an Titoga-ibmar-sogsad napiragwadga gunonibalid. \v 15 Tito bemargi binsaalir, bemargi sunmakar-daed, igi bemar uaya-nikaa-daedba belagwapa e-ibmar-sogsadba, dobed-abargi bela eba be ibmar imaksamala. A-ular Tito bur-bule bemar-sabgunonikid. \v 16 Degisoggu, weligwar an itosunnad, sunna bela bemargi an bensurgu. \c 8 \s1 Bab-Jesúsba-nanaimaladga ibmar uked \p \v 1 Gwenadgan, bemar wisguegala an bemarga sogmarbardo, Bab Dummad Macedonia-yargi Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad nue bendaksado, nallesuli mani-ukegar. \v 2 Amar nue na naibi-itodid-abargi, nue-weligwar itosmalad, nue wilemalad-inigwele, mani-ibedyobi ichesur mani-uksamalad. \p \v 3 Napira an bemarga soged, wemar nue yeer-itogedgine, na e nikadba, degine, bur-bule ise-obinagwar mani uksamalad. \v 4 Gwenadgan-Macedonia-yargi-bukmalad anmarse ise-egisar gunai-gusmalad, emarde Jesucristogi-akananaimaladga mani-ukbimarmoye. \v 5 Ichesur-mani-ukosurye anmar biendo, ar ade na emar-inse Bab Dummadga na san uksamalad, geb degi anmarga na ukdemalad, Bab-Dummad-sogedba. \p \v 6 Degisoggu, Titoga an sogsundo, igi iduar bemar-abargi mani-wede, deyob emi bemar-abargi mani-weed imakbaloye, obelegedse. \v 7 Ar bela bemar yeer Bab-Jesús-igargi nanadimarsoggu, Bab-Jesús-bensulidgi, sunmakedgi, ibmar-nue-wisidgi, bela-bela Bab-Jesús-igargi-alamaknaidgi, degine, anmar-sabedgi, amba deyob we-mani-ukedgi gatik ise-obinagwar bemar ukmarbalodo. \p \v 8 Deyob be imakmarye an bemarga sogsulid. Unnila bemar wisgubi an abemalad, gwenadgan deyob imaksaye, adi bemar oyomogagar, bemar gwenadgan-nue-sabmarmoye. \v 9 Ar anmar-Dummad-Jesucristo-nabir-dulemargi-binsaed bato bemar wismalad: Bemar-sabed-ular, na bela-ibmar-nika-inigwele, na wilegedga na imaksad, adi e-wilegedgine bemar bela-ibmar-nika-gumalagar. \p \v 10 Degine, wegi bemarga an binsaed-ukmarsun, ar we bemarga ib-nuedid, igi birgagwendo, bemar-inse nuedgi mani-wedmala, unnila ibmar-imakedginbisulid, nue bina-sogedginbalid. \v 11 Emigindi, nued-obelogedse be imakmaloed, igi bemar onodgua, nue imakbiedgine be onodmaladyob, na be mani-nikadba be ukmaloed. \v 12 Ar na be ibmar-ukbi-itogele, Bab Dummad nued abinga-daed, ar ade na be ibmar-nikadba ukoed. Ar be ibmar sulile, geg be uked. \p \v 13 An sogsurdo, dule-baidga gatik ise-obinagwar be-ibmar-ukedba be a-inar bur sate guye. \v 14 Suli, degi-an-sogsulid. An sogdo, bemar emigi ibmar-obinegwaa-nikadi we-dulemar-ibmar-sulidga ukye, adi bemar ibmar-sate gunonikile, we-dule-ibmar-sulid sunna ibmar-nikadginele, bemarga ukmogoed, adi bela na yopiragwadbi gumalagar. \v 15 Ar igi Bab-Dummad-Gardagi narmakar nai: \q1 Dule ibmar-ichesur wesadi, \q1 egi gwabgussulid. \q1 Dule ibmar-ichee wesadi, \q1 gwen ega akussurmogad. \qr Ex. 16:18 \s1 Tito, degine, e-sordagan dule-nueganad \p \v 16 Bab Dummadga dog-nuedye an sogdo, Tito-gwagegi an bemar-bina-nue-sogedyob nasiknonimogu. \v 17 An-ibmar-ega-sogsadba Tito imaksado, ar ade na e-sunnad bemar-bina nue sogmosoggu, bemarse na e-itolegedba nade-gusad. \p \v 18 Titobali gwenad-wargwen anmar barminadapid. We-gwenadgi bela Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad-abargi bela nueganbi egi sunmakmalad, wede Bab-Dummad-gaya-burba-nuedgi nued arbadiiye. \v 19 Unnila abisulid, Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad, amar we-gwenad-susmalad, adi we-mani-welenaid anmarba berbenaegar. Anmar we-mani-nued-akwedimalad, adi Bab-Dummad-nug-ogannomalagar, degine, oyogegar, anmar nue gwenadgan-bendakbimarye. \p \v 20 Melle dulemar anmargi ichakwa sunmakegala, we-mani-melubaksaar-anmar-akwediid, we-gwenadgan anmarba we-mani dakdimosunnad. \v 21 Bela ibmar-nueganbi-imakdii anmar gubied, unnila Bab-Dummad-asabinbisurdo, dulemar-asabin ibmar-nued imakdii anmar gubibalid. \p \v 22 Amarba anmar-gwenad-baid anmar barmisibalid, we-gwenad anmarga nue oyodiid, ibmar-saedi nue na imakbi-daed. Emigindi bur-bule, ar we-gwenad bemar-bensulid be deyob imakmarmogoed. \v 23 Ar Titodi anbo-arbaedid, bemar-ular anba alamaknai-daed-duled. Gwenadgan-baigandina wedi Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad barmisimalad, degine, amar Cristo-nug ogannomarbalidid. \p \v 24 Degisoggu, we-dulemarga bemar oyogoed, degine, Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damaladga be oyobaloed, we-dulemar bemar nue sabmalad, degine, be oyomarbaloed, ibiga bemar-nuggine anmar dummarba-ito-daed. \c 9 \s1 Gwenadgan-bendakega mani-welesad \p \v 1 Gwenadgan, Jesucristogi-akananaimaladga mani-weedgi dogdar bemarse garda narmaked be abesurmalad. \v 2 Ar an bemar-nue-wisid, bemar nue gwenadgan-bendakbi-damalad. Macedonia-yargi-bukmaladga bemar-nug nue an ogannodiid, an sogdiid, bemar-Acayagi-bukmalad bato birgagwengus mani-ukega guagwar bukmarye. Bemar nue-mani-ukbi-gudimaladba, bukidar-baigan bemarba gannaledmarmogad mani ukegar. \p \v 3 Degi-inigwele, gwenadgan an bemarse barmisad, adi an bemar-nug-ogannodiid melle binsa an bemar-nug ogannodii-guegar, adi bemar guagwar gudiguegar, an bemarga sogsa-gusadyob. \v 4 Ar abakalegi gwenadgan-Macedonia-yarginmalad anba danikile, bemargi nued an sunmakdimar-inigwele, degite, bemar guagwar buksuli, ukiar be imaknonimalale, bemar an-obingesagwichi gualile. Ar an insagua, bemar bur-bingegusmalar an insado. \p \v 5 Degisoggu, a-ular anmar gwenadganga sogsamalad bemarse nagwerye, adi guagwar bemar mani-ukoye-sogsad urbenaegar, adi daklegegar, na bemar mani-ukbiedbali uknaid, ani ise-sogar an bemar-imaknaisulid. \s1 Ise-obinagwar Bab Dummadga mani uked \p \v 6 Wedi an bemarga sogdo: Ar dule ibmar-ichee digsale, ibmar-ichee wemogoed. Ar dule ibmar-ichesur digsale, ibmar-ichesur wemogoed. \v 7 Na wala-walagwen igi na e-gwagegi ibmar-ukbiedba ukoed. Nunmak-itogedgi, igi, dule ise-bega sogaledgi mer be ibmar-ukoed, ar ade Bab Dummad yeer dakdaed dule-weligwar-ibmar-uked. \v 8 Bab Dummad unnitiba gangu maisoggu, sunna bela bega ise-obinagwar ibmar ukoed, adi unnitiba ibmar be nika-guegar, degine, adi bela ibmar-nuegangi be gwenadgan-bendakegar. \v 9 Ar Bab-Dummad-Gardagi narmakar naid: \q1 Dule-wargwen wileganaga ise-obinagwar ibmar uksale, \q1 e-ibmar-nued-imaked degi-sadeguoed, geg bergued. \qr Sal. 112:9 \m \v 10 Bab Dummad dulemar-ibmar-digmaladga ibmar-gwag digega ega ukedi, degine, ega mas-gunned ukbalidi, a-Bab-Dummad bemar-ibmar-nuegan-imaked bemarga unnitiba ise-omelogar imakoed, ibmar-gwag imakedyob. \v 11 Geb degi bemar unnitibali bela-ibmar-nuegan be nikumaloed, adi melubaksaar bemar ibmar ukmarmogagar. Geb degi bemar-mani-weoedi, we-mani gwenadganga anmar bemar-nuggi ukogua, gwenadgan dog-nuedye Bab Dummadga sogdagoed. \p \v 12 Ar we-ibmar anmar Jesucristogi-akananaimaladga ukdogua, unnila ibmar-abedimaladbi ega uknai-guosulid, gwenadgan Bab Dummadga dog-nuedye-sogega an imakdemarbaloed. \v 13 Ar bemar wemar-gwenadgan-bendaknaidbali Bab-Dummad-nug ogannodmaloed, ar ade bemar wemar gwenadganga oyonaid igi bemar Bab-Dummad-gaya-burba-nued-Cristogi-soglesadba nue nanadimala, degine, bemar-ibmar-uked ise-obinagwar be emarga, degine, bela-dulemarga be ukmaladba. \p \v 14 Deginbali, Bab Dummad bemargi ise-nabir-obinagwar binsasmaladba, gwenadgan bemar-nue-sabedgine, bemarga Bab Dummadse gotemaloed. \v 15 Bab Dummadga dog-nuedye anmar sogsunnad, na e-machi anmarga uksadba. We-e-machi dogdar dule-nuedid, geg sogle itolegedid. \c 10 \s1 Pablo Jesús-nuggi-barmilealid-napiragwadid \p \v 1 Ani an Pablo, an bemarse wilesakwaa egismarsunnad, Cristo nue dulemar-sabedgi, degine, na san-dummarba na imaksulidgi. An-nik sogmalad: An bemar-abargi an gudiile, an yaisdikii sunmakye. An bemar-abargi daklesulirdi, ibmar sabsur an bemarga sogmarye. \v 2 Degisoggu, nue-wilesakwaa an bemarse egismalad, nue nanamarye, adi bitigi bemarse an mosale, melle ise-urwedgi an bemarga ibmar-sogegar. Ar dulemar-angi-sunmakmaladga ande dulemar-we-napneggi-nanadimaladyob nanadiiye, amarga sabsur ibmar-soged, egi gwisgued, guagwar an gudiid. \p \v 3 Ar anmar we-napneggined-inigwele, anmar we-napneggi-dulemar-urwemaladyob urwenanaisurmalad. \v 4 Ar anmar urwenaidi we-napneggi gingimar-bulegan-ebulemalad an ebusurmalad, anmar ebugedi, Bab-Dummadgi-gangued-nikad, adi, niamar-galu earegar. \v 5 Anmar Bab-Jesús-igar-sunmakedgi Bab-Dummad-igar-sunnadsulid an obelodimalad, degine, dulemar na-san-dummarbadgi Bab-Dummad-igar-mer-wisguega-imakdimalad an obelodimarbalid. Degine, dulemar-binsaed anmar ogwaega an alamaknanaimalad, adi Cristoba ibmar-imakmalagar. \v 6 Deginbali, dulemar-Bab-Dummadba-ibmar-imaksurmalad sabsur-odurdaked guagwar anmar gudimalad, ar bemar Bab-Dummad-sogedba bela be ibmar-imaksamalad-sorba. \p \v 7 Unnila askinbi bemar ibmar-dakmalad. Ar dule-wargwen na Cristogadye sogele, insaodo, igi na ede Cristogadi, deyob anmar Cristogadmogad. \v 8 Ar an-ganguedgi an dummarba amba an sunmak-inigwele, gwen an bingeguosulid, ar Bab-Jesús we-gangued anga uksad bemar-ogannogegar, bemar-obelogegarsulid. \p \v 9 Mer be binsamalo, an gardagi bemarse an urwesimarye, adi be-odobgumalagar. \v 10 Ar ade sogmalad, an gardagi ibmar sabsuli, degine, binnasuli an sogdaye. An bemar-asabin-gualirdi, an nolloo daye, degine, an-sunmakeddi gwen bai-itole dasurye. \v 11 We-dule-degi-soged nue insao, igi anmar bemar-asabin gwichisulile, gardagi ibmar sabsur-soge, deyob an bemar-asabin sunna an ibmar-imakbalid. \p \v 12 Dulemar na dukin na san-ogannoar sunmakdimaladyob geg an gumalad, degine, amar-ebo geg anmar bengumarbalid. Ar we-dulemar na dukin na emar-ebo wilubdakdimalad, na e-sangi na dukin wilubdakdimaladyob gumalad. We igar-binsaed-suli-damaladid, igar-nabiridsulid. \p \v 13 Ar anmar na-san-dummarba dogdar an na imakosurmalad, ar Bab Dummad anmarga igar-uksadba unnila an imakmaloed. Ar Bab Dummad bemarse warmakega anmar-imaksad. \v 14 Ar a-ular anmar wilub-obichaa gudisurmalad, bemarse mosasuliyob. Ar anmar-inse bemarga Cristo-gaya-burba-nuedgi sunmakapmalad. \p \v 15 Anmar dulemar-baid-arbaedgi na san dummarba imaksurmalad. Unnila anmar edarbedimalad bemar Jesúsgi-bensulid gatik nasgumai-gued, adi bemar-abargi gatik anmar igar-maidba arbaegar. \v 16 Degine, Bab-Dummad-gaya-burba-nued bemar-neggwebur-obichaa an egi sunmaknaegar, yo dule-baid-ese-warmakedse, adi melle dule-baid-arbasadgi an na nug odummogegar. \p \v 17 Bab-Dummad-Gardagi soged: \q1 Ar dule na san dummarba na sabiele, \q1 bur Bab Dummadgi na san dummarba itoged nabirye. \qr Jr. 9:24 \m \v 18 Ar ade dule na dukin san ogannoged, a-dule Bab Dummad abingasulid. Bab Dummad na dule-nug ogannogoed, a-dule Bab Dummad abingaed. \c 11 \s1 Binsa-gordimalad Bab-Jesús-nuggi-barmilealidmarye \p \v 1 ¡Bitigi an sikwas-bina-gutuu-daedgi wis baisur be an-daksamalana-gadin! Eye, wis baisur be an-itomalo. \v 2 Ar Bab-Dummad-nobedyobi an bemargi nobmarmogad. Unnila sui-wargwennaga an be-uksamalad, yagwa-swilidiki sui-niku-sokalidyob Cristoga an be-ukbimalad. \v 3 An dobe itoged, igi epenne naibe binsaed-ibedsoggu, Eva-yardaksa, abakalegi deyob bemar yardaklearmogale, binsaed-galearmogale, degine, Cristo-bina nue-sogedgi bemar bangualile. \p \v 4 Ar Jesús-baidgi, anmar a-Jesúsgi bemarga sunmaksasulidgi dule bemarga sunmaknonikir, be abinga-damalad. Burba-baid, bemar-idu-abingasadba-akaladi bemar abinga-damalad. Bab-Dummad-gaya-burba-nued be abingasmaladba-akaladi be abinga-damarbalid. \v 5 Na sogmalad, ede Bab-Jesús-nuggi-barmilesmalad-dummaganye, an insagua, amarba an egesurmogad. \v 6 Ar an-sunmakedi dogdar-nued-sunmaksur-inigwele, an-ibmar-wisiddi bela-bela an wisid, an ibmar-bela-imakdiidgi an bela bemarga oyodiid. \p \v 7 Bab-Dummad-gaya-burba-nuedgi an bemarga sunmaksagu, an bemargi mani gassurmalad, degine, na san bipii imaksabalid, adi bemar bur dummaganga gumalagar. Ar weyob an na imaksadi, ¿wede ichakwaa an imaksa? \v 8 Gwenadgan-baigan Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damaladgi an mani egwachad, adi an bemar-abargi binsa arbaegar, ar ade bemar an-bennuke-wilubbinad. \v 9 An bemar-abargi arbanaigu, ibmar an abedigusad, degite bemarse ibmar gwen an egichassurmalad, ar an-ibmar-abegedi, gwenadgan-Macedoniaginmalad-nonimalad anga ibmar-uknonimalad. An bemarga arbaed-onossurmalad, anga ibmar-ukegar, degine, an bemarga arbaed amba an onogosurbalid, anga ibmar-ukmalagar. \p \v 10 Ar Cristoba napira an bemarga soged, an bemargi gwen mani gaosurye an sogdiid, dule gwen Acaya-yalagi deyob-an-sogdiid an-osulogega an imakosulid. \v 11 ¿Ar wede ibiga deyob an soge? ¿Ar an bemar sabsulidba deyob an soge? Ar Bab Dummad nue-wisid an nue bemar-sabed. \p \v 12 An bemargi mani-gadisulid, amba deyob an gudiguoed, adi dulemar-na-binsa-nug-odummodimalad, anyob-arbamarye-na-sogdimalad, mer anyob arbadiiye sogmalagar. \p \v 13 Ar we-dulemar Bab-Jesús-nuggi-barmilearmalad-sunnadsurmalad, Bab-Jesúsga-arbaedgi emar-yardaked-dulemalad, binsa yamo Cristo-nuggi-barmilesmaladyob na san imakdimalad. \v 14 We-dulemar anmar geger-dake-wilubsulid, ar ade nia-saila-Satanás-bela anger-neg-mee-saedga na san-obinye-daed. \v 15 Degisoggu, we-dulemar, geger be dake-wilubsurmalad, we nia-sailaga-arbamalad na dulemar-igar-napiragwad-imakmaladyob na san-obinyer. Ar amar na ibmar-imaksamaladba sabsur odurdakledapoed. \s1 Pablo, e-wiledigusadgi sunmaksad \p \v 16 Gannar an bemarga sogbalid: Melle be angi binsamalo, an bina-gutuu daedye. Ar degi be angi binsamalale, ar deyob be an-abingamardo, adi an bipisaale, an na dukin wis nug-dummarba an itogegar. \v 17 Ar an emi ibmar-bemarga-sogoedi, Bab-Jesús-anga-sogedba an bemarga sogosulid, an sogoedi, an bina-gutuu-daedba, na dukin an dummarba na itogedba. \p \v 18 Ar dulemar-bukidar we-napneg-naid-igarba na san dummarba imakdimarsoggu, an na deyob na san imakmosunnoed. \v 19 Ar bemardi binsaed-nikaa gudimalad-ular, bemar dulemar-binsa-ee-gordimalad baisur abinga-damarsunnad. \v 20 Ar dule maiga be-imakmalar, bemar amar-abingamalad. Ar nuekwaa be-bennuksulir, degi, yamo begi ibmar-suega guar-damalar, degi, na dule-dummad na san imaker, degi, be-wagar-bibyoger, bemar bela amar-abingamalad. \v 21 Ar binged-abargi an weyob bemarga soged, ar anmar bemarse warmaksagua, dule-baigan-bemar-imaksadyob an be-imaksasurmalad. \p Ar dule-baigan sabsur ibmar-imakye sogedi, sunna deyob an ibmar imakmogad. We an-deyob-sogedi, dule-binsaed-suli-ibmar-sogedyob an bega ibmar sogdemarmosunnad. \v 22 ¿Ar a-dulemar Hebreo-dorgan gumala? Ar an Hebreo-dule gumogad. ¿Ar emar Israel-dulegan gumala? An Israel-dule gumogad. ¿Emarde Abraham-wagan gumala? An Abraham-wagwa gumogad. \v 23 ¿Ar emarde Cristoga-arbaed gumala? An bur-bule. (Dule-binsaed-suliyob an sunmakdesunnad.) Amarba an bur-bule Cristoga-arbaed an imaksad. An bibyolesad geg ebisleged, eskaryagi bukidar an mellesad, bukidar burgwednaga an gusad. \p \v 24 Ilatar Judiomarse ila-dulagwen-gakambe-gakabakebak an bibyolesad. \v 25 Ilapaa suargi an bibyolesbalid, irgwen akwagi an maklesad, ilapaa ur mataba anga dogsad. Ibgine, degi, mutikidba demargi selenai an gusad. \v 26 Bukidar-bonigan-abargi igarba-nagab an nanadii-gusad, diwar-noed-bonigan-abargi, atursamalad-bonigan-abargi, an-dulemar-bonigan-abargi, dulemar-Judiosurmalad-bonigan-abargi, neggwebur-dummagan-bonigan-abargi, nega-dule-sulidmar-bonigan-abargi, demar-bonigan-abargi, binsa-na-gwenadganye-sogdimalad-bonigan-abargi, amar-bonigan-abargi an nanadii-gusad. \v 27 Arbaed-dummad an imakdii-gusad, degine, nue-yegus an gudigusbalid. Gabsuli an gudigusad, ukumada, uku-uku itodii, mas-gunsuli, dambe mesdii, mor-sate gudii, deyob an gudigusad. \p \v 28 Deginbali, aka we-ibmar-ukine, suli-binsa bane-bane Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damaladba bukib-binsadii an gudigusad. \v 29 Gwenad-wargwen Bab-Jesúsgi nolloo-gudii an dakele, ¿ega bukib-binsasur be an-insae? Bukib ega an binsae. Ar dule gwenad-wargwen-iskuega imaksale, ¿an sae-itosur be insae? An sae-itoge, degine, an binsa dabalid, bitigi we gwenad gannar Bab Dummadse nonibalina-gadinye. \p \v 30 Ar an na san-dummarba na saye sogele, an na nollogwadgi na san-dummarba an saoed. \v 31 Bab Dummad, anmar-Dummad-Jesucristo-e-Bab, degi-sadegu e-nug odummolediid, a nue-wisid, an gakansasulid. \p \v 32 Damasco-neggweburgi, dule-dummad Rey-Aretasga neg-dakmaid, a-dulede an-gaegala, neggwebur-yawagakgi sordamar-urbisad. \v 33 A-neggweburgi galu-dummad-emakaled-birgi garba-yaba-sii gwenadgan an-odesmalad, adi an a-dummadgi wakinnegar. Deyob an egi wakicha-gusad. \c 12 \s1 Pabloga ibmar-burbar-maid oyolesad \p \v 1 Na san-dukin-ogannogar-sunmaked anga ibmar-nuedga guosur-inigwele, burbar dikasur ibmar-daked, degine, Bab-Jesús burbar ibmar-anga-oyosad an bemarga sogoed. \p \v 2 An wisdo, dule-Cristoba-naid, birga ambe-gakabakedo billipaa-nibnegse seles-gusad. Wegi sanar seles-dibe, igi, burbar seles-dibe, unnila Bab Dummadbi wisid. \v 3 A-dule mag an dakdo, igi, sanar seles-dibe, igi, burbar seles-dibe, unnila Bab Dummadbi wisid. \v 4 A-dule nibneg-nued-naidse seles-gusad. Agi gaya-burba-nued-dukuar-mamaid itosad, dulemar a-gaya-burba geg soged, ar ade dogdar a-gaya-burba nuedid. \v 5 A-dulegi an san-dummarba na imakoed, ar an-na-dukindi an na san-dummarba na imakosulid, unnila an-san-nollogwadgi na san-ogannogoed. \p \v 6 Ar degi-inigwele, ar na san-dummarba na imakye sogele, binsa ee an gordisuliled, ar ibmar-napiragwad an sogsaled. Ar degite san-dummarba an imakosulid, adi dulemar dogdar melle dummarba angi binsamalagar, unnila emar-an-dakdiidba, degi, angi-sunmak-itodimaladba an-dakmalagar. \p \v 7 Ar we-ibmar-dummagan-burbar-anga-oyolesad-ular mer dogdar na san-dummarba na saegala, an sangi iko-sapurbalid-yoiyob angi yolesad, we-bonide nia-saila-Satanás-akar danikid, adi an-wiogegar, adi melle dogdar an na san-dummarba na imakegar. \v 8 A-iko-an-sangi-yoiyobid anga onogegala, ilapaagus Bab-Jesússe an egisdanikid, a-iko anga onoye. \p \v 9 Bab-Jesús an-abin imaksad: “Unniguar nabir an begi binsadiid, bato an be-bendakdiguad. Ar an-gangued dule-nollomaladgi bur ganna oyoleged.” Degisoggu, an na nug-dummarba an itogodo, an ibmar-na-nolloo-nikadgi, adi Cristo-gangued-e-burba an nika-guegar. \v 10 Degisoggu, an Cristo-sabed-ular, an-nollogwadgi an weligwar itosunnad, dule an-ichogedgi, an ibmar-nue-abegedgi, dule an-bareginnedgi, suli-binsa an itogedgi. Ar ade an nollogwale, geb degi Cristoba an dutusur gusiid. \p \v 11 Emide dule-binsaedsulidyob an gunonisunnad, an na san-dummarba an sunmaknonigu. Ar bemar an na san-odummogega be an-imaksamalad, ar bemar an-nug-odummosana an deyob sunmaksasulinad, ar ade bemar an-nug odummoge-wilubbinad. An dule-dummadsur-inigwele, Bab-Jesús-nuggi-barmilesad-dummaganye-sogdimaladba an bur egesulid. \p \v 12 Degi-inigwele, an bemar-abargi binnalee-ibmar imaksagu, ibmar-wilubgan, ibmar-geger-daklemalad, degine, ibmar-dakledisurmalad, agi bemarse nue-oyolesad, we Bab-Jesús-nuggi an barmilealidye. \v 13 ¿Ar bemar Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad-baiganba, ibugi bemar eba marwarsunna? ¿An bemarga arbaed onossulidgine? Ar deyobile, an bemargi dummad-nue-nos-itole. Degisoggu, an-bemargi-warmaksad bemar ies imakmarsunnana-gadindo. \s1 Pablo Corinto-dorganse, ilapaa-gudoed ese ataknaed \p \v 14 Emigindi an guagwar gudiid bemarse naed. Ilapaa gudoed an bemarse ataknaed. Bemarga arbaed an onogosulid, ar bemar-ibmar-bina an sogsulid, unnila bemar-bina an soged. Ar ade mimmigan babganga mani sabogosulid, babgan mimmiganga mani sabogoed. \v 15 An nue-yeer-itogedgine an mani-nikad an bemargi mioed, degine, an bemar-san-burba-sabed-ular, amba an-sunnad bela an na ukmogoed. ¿Bur-bule an bemar-sabguedde, degite, bemar dogdar an-sabguosurmarmode? Bemar bur-bule an-sabgue-wilubmalad. \p \v 16 Ar bukidar mag-itomardo arbaed bemarga gwen an onossulid, degite, sogmardo, ibmar an nue-wisidba an bemar-yardakar bemar-binsaed gasye. \v 17 ¿Ar dulemar-an-bemarse-barmisadgi an bemar-yardaksasi? Suli, an bemar-yardaksasuli. \v 18 Titose an egichis gusad bemar-daknaega, abali, gwenad-wargwen an bemarse barmisad. ¿Ar Titode bemar-yardaksasi? ¿Ar Tito binsaedyob ande binsamosursi? Ar Tito-daedyob an nanadimogad. \p \v 19 ¿Ar bemar-asabin anmarde na san-arsonai be insae? Bab-Dummad-asabin, anmar Cristo-nuggi anmar bemarga sunmaknaid. Gwenadgan na-be-sabemaladi, anmar weyob sunmaknaid, adi bela bemar gatik Bab-Jesúsgi nasgumai gumalagar. \p \v 20 An dobe-itoged, abakalegi an bemarse modapir, an ibmar abegedyob an bemar-dakdapsulile, amba bemar iskubukwa an bemar-dakdapile. Degine, bemar an-dakbiedyob be an-dakarsurmalale, ar degile, an binnasur ibmar-sogdogua, be bukib-binsadmaloed. Abakalegi bemar na abin-abin-imakbukwa, na nobgubukwa, urwebukwa, na danar-danar sorda-gabukwa, na nalle-gubukwa, na egi muchub-muchub sunmakbukwa, gakan-berbeged, na san-dummarba imakmalad, degine, yogsaar-galagwensuli-gubukmala an be-dakdapmalale. \p \v 21 An dobee-itoged, abakalegi gannar an bemarse ataknader, an-Bab-Dummad bemar-abargi an-obingesagwichi an-imakalile. Bukidar bemar-galagwensuli-gudigusadgi, neg-sichigi yoledigusadgi, iskudiidgi na nabir bemar itodigusadgi, bemar na be-iskusadgi na ga be bukib binsasurmalad-ular, adi mer bar iskumalagar. Ar deyob bemar imaksasurmalad-ular, an bogwichi gualile. \c 13 \s1 Pablo we-gardagi napi gwenadgan-unasad \p \v 1 Emide ilapaa-gudodo an bemarse atakna-sokalid. Bela anmar-ibmar-imakoedi dule-warbo, igi, dule-warbaa-sognaidgi-dibe, agi geb bela igar-nabirolegoed. \p \v 2 Igi iduar irbogus an bemarse atakedgi an bemarga sogsa, emigi an bemar-abargi gudisulidgi an bemarse garda narmaked, bemar iduar iskusmaladga, degine, bela-bemarga gannar an sogdo, an bemarse modapile, sabsur bemarga an ibmar sogdapsunnoed, \v 3 ar ade bemar nue-dakbie soged, bule Cristo angi arbanai-dibeye. Ar Cristo nolloo bemarga dasulid, bemar-abargi Cristo dutusur arbaed. \v 4 Ar Cristo na san-nollogwadyob nakrusgi biokles-inigwele, Bab-Dummad-ganguedgi emigindi dula gudiid. Ar anmar Cristogi nolloo-gumarmogadyob gudiid, degisoggu, anmar Cristogi gudigumogoed, adi Bab-Dummad-gangued anmargi gudiidba, adi anmar bemar-bendakegar. \p \v 5 Na be dukin dakmar bule Bab-Jesúsba nue na be naimar-dibe. Eye, na be dukin nue wilubdakmala. ¿Ar bemar-sunnad na be wichurmarsi, Jesucristo bemargi maid? Ar degisulile, binsa Bab-Jesúsba naiye bemar gordisunnar-gebsundo. \v 6 Bemar bitigi mag anmar-dakena-gadin, anmar nue Bab-Jesúsba naid. \p \v 7 Degine, Bab Dummadse an bemarga gormalad, bitigi melle ibmar-iskana bemar imakena-gadinye. An we bemarga Bab Dummadse goledi, an gorsurdo adi anmar Jesús-nuggi-barmilealid-sunnadye oyogegar. Suli, degisuli. An Bab Dummadse gordo, melle bemar ibmar-iskana imakmalagar, ar anmardi Jesús-nuggi-barmilealidid. Deyob bemar an-daksurmalar, akarsurdo, igi barsasundo. \v 8 Ar ade anmar igar-napiragwadgi geg gwisgued, igar-napiragwadba damalar-gebed. \v 9 A-ulale anmar nue weligwar itoged, anmar nollo gumargu, bemardi gannargwa itomargu. Degine, anmar bemarga Bab Dummadse gormalad, adi gatik bemar Bab-Jesús-igargi nasgumai gumalagar. \p \v 10 A-ular an bemar-abargi gudisulidgi, an bese garda narmakmalad, adi an bemarse modapir, melle dogdar sabsur ibmar bemarga sogegar, Bab-Jesús gangued anga uksadbar. We-gangued-anga-uklesadi bemar-burba-ogannogegalad, bemar-obelogegarsulid. \s1 Degimaloye Pablo napi sogsad \p \v 11 Deginbali gwenadgan, weligwar be itomar, gatik Bab-Jesúsgi-nasgumai be gumar, na be muchub-muchub na be gwage-ogannomar, unnila wargwenna-gueyob be itomar, degine, be-ulubgi gwage-bogidik na be itomarsun. Bab Dummad ulubgi-bogidik-itogega dulemar-imaked, degine, dulemar sabguega imaked, a-Bab-Dummad bemarba gudiguoed. \p \v 12 Na be muchub-muchub bela angaagwale na be nued sogeye be sogmar. \v 13 Bela Jesucristogi-akananaimalad bemarga sogsimalad, bemar nued sogeye. \p \v 14 Bab Jesucristo bemargi nued binsaed, Bab Dummad bemar-sabed, degine, Bab Dummad Burba Nued bemarbo ailesad bela amar bemarba gudiguena-gadin. Be itomargua.