\id 1TI 551TIkvn.sfm utf8 1Timothy CUK-Kuna San Blas-Panama 2009 \h 1 Timoteo \toc1 Timoteose Pablo Gebe Garda Narmaksad \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Timoteo \mt1 Timoteose Pablo Gebe Garda \mt1 Narmaksad \mt2 1 Timoteo \ip Pablo Timoteose we-garda narmaksad. Pablo we-gardagi sognaido, gwenadgan-idumalad igi nanaer-gebe gwenadgan-odurdakegar. \ip Timoteo-e-neggwebur Listra-nugad, e-nan Judio-dolad, e-babdi Griego-duled. Pablo na e-machiyobi Timoteo-daksad, birgaba eba bipirmakdii-gusad. Timoteo Pablo-sogedba bela ibmar imaksad, Bab-igargi gwenadgan-odurdakdii-gusad. \ip Pablo Efeso-neggweburgi Timoteo-obes-gusad, adi Bab-Jesúsba-nanaimalad gatik odurdakegar. Pablo we-garda narmaksad, Timoteoga binsaed ukegar, ega sogsiid, igi Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad nanamalar-gebe. Pablo Timoteoga sogsabardo dulemar-noar-odurdakdimalad be bargaoye. Ega sogsabalid, Bab-Dummadse-goledgi, dummadga-guegala igi imaklege, ome-ei-sui-burgwismalad igi ega igar mai, degine, ega sogsabalid, Timoteoye, na be dukin nuekwaa dakmogoye, nue na be Bab-Dummad-igargi nanamogoye. \ip Binsamardo, we-garda birga 61-gi narmakles insaye. Be itomargua. \c 1 \p \v 1 Ani Pablo, an Jesucristo-nuggi-barmilealidid. Bab Dummad anmar-Abonoged, a an-barmisad, degi, anmar-Dummad-Jesucristo anmar bensulidgi edarbediid, a-nuggi an barmilealidbalid. \v 2 Timoteo, we-garda na bese narmaked, Bab-Jesúsba-naid-ular be an-machi-sunnadyob gunonikid, ar be Bab-Jesúsgi-bensulidba. \p Bab Dummad, anmar-Baba, degi, anmar-Dummad-Jesucristo, amar bitigi begi nued binsamalana-gadin, degine, wile be-dakbalina-gadin, deginbali, ulubgi bogidik be-itogega imakbalina-yerban. \s1 Dulemar-noar-odurdakdiid-idu igar-biir-mesisad \p \v 3 Macedoniase an naed-iduar igi bega an sogsa, Efesogi be beoye, deyob gannar an bega sogbar, adi noar-dulemar-odurdakdimaladga be sogegar, mer be noar odurdakye. \v 4 Sergan-igar-nui-sunmaklemalad, degi, dadgan-e-anagan-dikasur-danimaladgi mer egi binsabukwa-gumalo. We-igargan binsa unnila na abin-abin-imakmalad-igalad, Bab-igargindi, gwen anmar-ogannogosulid. Bab-Dummad-igar-maiddi unnila bensulidgi abingaleged. Weyob be dulemar-odurdakoed. \p \v 5 We an bega igar-ukedi, adi na be muchub-muchub nue-napiragwadgi na be gwage-swilidikidgi sabgumalagalad, degine, ulubgi akar-itosulidgi, deginbali, napiragwadgi Jesúsgi-bensulidbali na be sabgumarbaligalad. \v 6 Gwenna-gwenna dulemar Bab-Jesús-igargi bangudmalad, yogsaar binsa igar-baidgi sunmakdemalad. \v 7 A-dulemardi Moisés-igar-maid-odurdaked-nue-wisidga gubimalan-inigwele, ar degite we-igar-maid amba aku emarbela itomalad, degite na wichurmarbalid, ibigi na sunmakdimala. \p \v 8 Ar anmar nue wismalad, Moisés-igar-mesisad igar-nuedid, igar-nikaa anmar nue ebudiir. \v 9 Anmar nue wisid, Bab Dummad anmarga Moisés-igar uksadi, dule-nuegangarsulid, unnila dule-iskanamarga igar uksad, dulemar-uaya-nikaa-dasurmaladgar, dulemar-Bab-Dummadgi-binsasurmaladgar, dulemar-iskudimaladgar, dulemar Bab-Dummad-e-igargan, degi, Bab-Dummad-nuggi-dododimaladgar, dulemar na e-bab-oburgwemaladgar, na e-nan-oburgwemaladgar, dulemar-aimar-gindakmaladgar, \v 10 dulemar abirgunagwarsuli-neg-sichigi-yolemaladgar, omegimaladgar, machergangidmaladgar, dulemar na-dule-atursamaladgar, dulemar-gakansamaladgar, gakansaar ise-sogar ibmar-samaladgar, degi, bela dulemar-igar-nued-mamaidgi gwisgudimaladgar. \p A-ular Bab Dummad amarga Moisés-igar mesisad, we-dulemar igar-nued-odurdakmaladgi yoledimaladgar. \v 11 Bab-Dummad-igardi igar-nueganginbi dulemar-odurdaked. Bab-Dummad-nuedid, na we-e-gaya-burba-nued anga uksad, an egi sunmakegar. \s1 Pablo soged, Bab Dummad wile an-daksadba an-abonosye \p \v 12 Emi Cristo-Jesús anmar-Dummad, a an-ogannosad, bane-bane nue-inikii nanaeyob an daksad, aga dog-nuedye an sogsun, ar ega arbaega an-nug-imaksad. \v 13 Epennedi galagwensuli Jesucristogi dodoar an sunmakdigusad, e-sapingan baregindii, degine, egi urwedii an nanasad. Degi-inigwele, Bab Dummad wile an-daksad, ar ade aku ibmar an itogedba amba an Bab-Jesús-bensoggu, a-ular deyob an gudigusad. \v 14 Ar a-ular anmar-Bab-Dummad ibiyobi nued angi binsasa, Jesúsgi bensuli-gued, degi, sabgued anga uknonikid. Ar Cristo-Jesúsgi anmar akanaid-ular, we ibmar bela anmargadid. \p \v 15 We gaya-burba-napiragwadid, bela dulemar bensulidgi abingae-wilubbid: “Cristo-Jesús we-napnegse nonikid, bela dulemar-iskudimalad-abonogegar.” Ar an bur-bule dulemarba iskusad-duled. \v 16 Ar an bur-bule iskus-inigwena, Bab Dummad nue-wile an-daknonikid, an-abonononikid, adi angin-inse Cristo-Jesús bela na e-sabgued, ibmar-baisursunna-itogedi oyogegar. Degisoggu, e-wilubga an gunonisunnad, adi dulemar-an-sorba-Jesucristogi-benguosurmaladga oyogegar, dulemar-burba-geg-bergued-nikumaloedga. \p \v 17 Degisoggu, aga anmar-Rey-Dummad, geg-bergued, degi-sadeguoed, degine, gwen-dakledisuliddi, unnila abi Bab-Dummad-bela-ibmar-wisimaiddi e-nug-odummolesun, degine, degi-sadegu, e-nug-ogannomarsun. Ar deyobdo. \p \v 18 Degisoggu Timoteo, be an-machiyobsoggu, we-igar na bega uksunnad, Bab-Dummad-gaya-burba-berbemalad iduakwaa bato bega sogsamaladyob an bega sogmosunnad, adi be nue-napiragwadgi alamaknai-guegar. Ar be nue salakar, \v 19 gatik Jesucristogi be bensuli-guo, degine, ulubgi gwen akar itosuli be gudiguo. \p Gwenna-gwennadi weyob gwen imaksasurmarsoggu, galakudmarsunnad, Bab-Jesúsgi bangudmarsunnad. \v 20 Deyob Himeneo, degi, Alejandro gusmalad. Degisoggu, amar an nia-saila-Satanásga urmaksasunnad, adi durdakmalagar, mer dule Bab Dummadgi dodoar e-nuggi sunmakmarye. \c 2 \s1 Pablo Bab-Dummadse-goled-igargi sunmaksad \p \v 1 Degisoggu, a-ular an be-ogannomar, an bemarga sogmarsun: Bela-dulemarga be Bab Dummadse ibmar-egismar, Bab Dummadse gormar, Bab Dummadse wilemar, degi, dog-nuedye be Bab Dummadga sogmar. \v 2 Reymarga Bab Dummadse be gormar, degi, bela dulemar-neg-dakmaimaladga, adi anmar bogidikid, dule anmargi gwisgusuli, Bab Dummadgi binsabukwa, degi, nue nanabukwa anmar guegar. \p \v 3 Ar wede deyob-Bab-Dummadse-goled igar-nuedid, degi, Bab-Dummad-anmar-Abonoged yeer we-igar itomogad. \v 4 Ar ade Bab Dummad binsamaid, bela-dulemar bitigi abonolesana-gadinye, degine, bela igar-napiragwad wisgumalana-yerbanye. \v 5 Ar Bab Dummad unnila wargwennaa-gued, degine, dulemar-anar Bab-Dummad-irwa-gwisguedi unnila wargwennaa-gubalid. A-dulede dule-sunnadid, Cristo-Jesúsye-nugad. \v 6 A-Jesucristode burgwega na san uksa-gusad, adi bela dulemar abonogegar. Deyob gusad, e-wilubgan mosgu, adi oyogegar, Bab Dummad bela dulemar-abonomaiye. \p \v 7 A-ular a-igargi sunmakega, degi, Jesucristo-nuggi-barmilealidga an nug-imaklesad. Napira an bemarga soged, an gakansasulid. An nug-imaklesad, Jesúsgi-bensulidgi, degi, napiragwadgi Judiosurmalad-odurdakegar. \p \v 8 Degisoggu, a-ular an abedo, machergan bela-neg-baid-baidgi-bukwamalad Bab Dummadse goled, urwedginsur, degi, na abin-abin imakedginsurbar, unnila gwage-swilidikidgin. \p \v 9 Aginbali, an abebardo, omeganmo nue-wilubbali mor yomarmogad, dogdar wilub-obichaasur, nue yeer-daklegedgi. Omegan, mer dogdar wilub-obichaa sailagia nudakmaloed, degi, olomar, winimar, molamar-gargemalad dogdar-obichaa mer yomarbaloed. \v 10 Ar omegan-nuegandi unnila ibmar-nuegan-imakedbarbi na san ogannomalad, mor-yeer-dakle-yoedgi na san ogannosurmalad. Ar igi omegan na Bab-Jesúsba-nanaimalad damala, deyob bemar dae-wilubmarmogad. \p \v 11 Omegan nue-bogidikidgi ibmar-itosiidgi, degi, dummagan-sogedba-daedgi ibmar-durdake-wilubmalad. \v 12 Ar omegan machergan-abargi dulemar-odurdaked an abesurbardo, degine, mer machergan-birgi obichaa dabaloed, unnila bogidik nue dulemar-itosii-guoed. \v 13 Ar ade Bab Dummad Adán-inse ogwichisad, geb a-sorba Eva-ogwisnonikid. \v 14 Deginbali, Adán gwen nia-sailase binsaed-galessulid, Eva nia-sailase yardakles-gusad, degisoggu, Eva iskunonisunnad. A-ulale, omegan machergan-birgi dae-wilubsulid. \v 15 Degisoggu, ome, Bab-Jesúsgi-bensulidgi, sabguedgi, degi, gwage-swilidikidgi, na dogdar obichaa-dasulidgi nanaer, na dula-urbedgi bendaklegodo. \c 3 \s1 Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-idumaladga-gubimalad-e-wilubgan \p \v 1 We igar-napiragwaddo: Dule Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-dummadga gubiele, arbaed-nued-bina soged. \v 2 A-ular Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-dummadga gubiele, dule-nued-daed abeleged: Dule-egi-sunmaked-sated, dule-unnila-ome-wargwennaa-nikad, dule-na-dukin-sunna-san-bargaed, dule-binsaed-nikaa-daed, dule-mag-emar-dakee-daed, dule-nabir-emar-nue-ogabed, degi, yeer dulemar-odurdaked, \v 3 dule-geg-mungued, dule-geg-abin-abin-daed-amied, dule-geg-ibmar-iskanagi-mani-onoged, dule-gwenadgan-sabguerbad, dule-binnalee-na-san-bargaar-ibmar-saed, dule-maniginbi-dogdar-binsasulid. \p \v 4 Dule-na-neg-yagi neg-nued-sediid, dule-na-mimmigan-uaya-nikaa-daed-sediid, degi, e-mimmigan-egi-binsaed-nikaa-damarmogad-dulebalid. \v 5 Ar dule na e-neg-yagi neg wichur seele, ¿igi Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damaladdi adi nabir sebalosunna? Geg nabir sebardo. \v 6 Emiskwaa-dule-Bab-Jesúsba-nagusmalad, Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-dummadga-gued abelesulid, ar abakalegi degiir nia-saila iskusadgii iskuarmogale, na san dummarba saedba. \v 7 Deginbali, dulemar-Bab-Jesúsba-nanaisurmalad-abargi na san-burba nued oyodibalid, adi mer amar egi ichakwa sunmakmalagar, ar degiir, abakalegi nia-sailase binsaed galedagele. \s1 Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendakmalad weyob daer-gebed \p \v 8 Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendakmalad amba deyobmo, dule-nued-nanaed, dule-unnila-iniki-ibmar-soged, dule-geg-mungued, dule-ibmar-iskanagi-geg-mani-onoged, \v 9 dule binsaed-swilidikidgi Bab-Jesúsgi-bensulid-igar-epenne-dukuar-maigusad sediid. \v 10 Ar we-dule nue wilubdaklegweler-gebed, na e-daedgi gwen akarsur daklegele, geb Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendakedga nugsalegodo. \p \v 11 Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendaked-omegande ambamodo, dule-nued-nanaed, wichur-gakangi-sunmaked, nue-binsaed-nikaa-daed, degi, bela ibmar-saedgi dulemar-geg-yardaked. \p \v 12 Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendakmalad unnila ome-wargwen-nikad abeleged, degine, na nue neg-wisi-seed-dule, degi, e-mimmigana na nue bargaar neg-yagi-sedibalid-dulebar. \v 13 Ar ade Bab-Jesúsba-nanaimalad-bendakmalad nued arbaele, nue nug-nikaa gwenadgan-abargi gunonidaed, degine, nue Cristo-Jesúsgi-bensulidgi bur-nue dobsuli sunmakdamalad. \s1 Bab-Dummad-igar napiragwad-maid \p \v 14 Emiskwasaar an bese nadapo an insado, be-daknamalagar. Degi-inigwele, an bese garda narmakdo, \v 15 adi an wis yoggud be an-dakele, be wisigar, igi be Bab-Dummad-neg-yaginmalad-abargi be nanaer-gebe. A-sogledo, Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad, amala Bab-Dummad-Dula-Maid-e-sordamarye. Degisoggu, amala igar-napiragwad-ganimalad, igi buar neg-ganiki, ayobmodo, degi, amar a-igar-irwa gwisgumarbalidid. \p \v 16 Emide, Bab-Jesús-igar geg benguleged. We-igarde aku-itoleged-igalad, igala-dummadid, ar ade: \q1 Bab-Jesús anmarse oyolesad \q1 anmar-dule-sunnadyob napnegse aidenonimogad. \q1 Degine, Bab Dummad Burba Nued dule-napiragwadye-nik sogsad. \q1 Angermarmo Bab-Jesús-daksamarmogad, degi, \q1 Judiosurmaladga Jesús-igar-nuedgi ega sunmaklesad. \q1 Dulemar-napneggi-bukmalad Jesúsgi bengussurmalad. \q1 Degi, Bab Dummad na e-nibnegse Jesús-onakwisad, \q1 agi e-nug odummossunnad. \c 4 \s1 Dulemar Bab-Jesús-igargi bangudmaloed \p \v 1 Bab Dummad Burba Nued nue anmarga ise-sogar imaknaid, anmarga soged, ibagan bergudanikile, bukidar Bab-igargi bangudmaloye. Ar amarde burba-iskana-dule-yardakmaladba akadmaloed, degi, niamar-igar-odurdakmaladba namaloed. \v 2 We-dulemarde dulemar-wagar-darbo-damalad-itodamaloed, degi, dulemar-gakansaerbamalad itodamarbaloed. Ar we-odurdakmaladde e-ulubgi gwen bai-itosurmalad igar-iskana imaknair, ar ade eskoro-uedgi san-gummaksar burgwar-nagusad-sorba be ebuder, bar nunmaked itolesulid, deyob a-dulemarde e-ulubgi na sedimalad, aku itomalad, na ibmar-nued imakna-dibe, igi, ibmar-iskana na imakna-dibe. \p \v 3 A-dulemarde noar odurdakdamaloed, sogdamaloed: “Machergan mer ome-nikumaloye, degi, omeganmo, mer machergan-nikumarmogoye.” Degine, sogdamarbaloed: “Mas gwen-gwen ise gulleye.” ¿Ar ade Bab Dummad mas obinnissursi, adi Bab-Jesúsgi-bensurmalad, igar-napiragwad-wismalad mas gunmalagar? Eye, ar Bab Dummad bela mas obinnisad. \v 4 Ar ade Bab-Dummad-bela-ibmar-obinnisadi ibmar-nueganbid, degisoggu, ibmar oballege-wilubsulinad, bela abingalege-wilubbinad, Bab Dummadga dogdar-nuedye anmar sogedgi, \v 5 ar Bab-Dummad-gaya-burbagi, degi, Bab-Dummadse-goledgi we-ibmar bela nudaklemaid. \s1 Jesucristoga-nued-arbaed-dule \p \v 6 Ar be we-igargi gwenadgan-odurdakele, be Jesucristoga-arbaed-nuedga guoed, Bab-Dummad-e-gaya-burba-nued-bensulidgi na be nasgumai-gumogoed, degine, igar-nuegan-maidba-be-daedba be nasgumai be gudbaloed. Ar be we-igar-nuegan-durdaksadba be nanadimogad. \p \v 7 Napneggi-igar-nuedsulid, Bab Dummadgadsulid, mer be itogo, degine, mukwamar-binsa-gakansaar-igar-onogedgi-sunmakmaladgi mer egi be binsabalo. Bab-Dummad-e-igarginbi be alamaknai-gusun. \v 8 Ar na be gar-ogannonair, igar nuedindo, degi-inigwele, ulubgi-burba-ogannoged bur-igala-nuedid, emiskwaga, degi, Bab-negginedgarbar. \p \v 9 We-igar napiragwadid, bela dulemar bengue-wilubsurmalad, bela abingae-wilubmalad. \v 10 Ar a-ular anmar Bab-igargi alamaknaimarsunnad, dulemar-anmargi-urwed-abargi, ar anmarde Bab-Dummad-Dula-Maidginbi bensuli edarbedimalad. Bab Dummad bela sunna dulemar-abonoged, ar bur-bule, dulemar egi bensurmalar. \p \v 11 We-ibmar an bega sogsadyob, Bab-Jesúsgi-bensurmaladga deyob be sogmogoed, degi, deyob be odurdakbaloed. \v 12 Be sapingwagwad-ular, mer dulemar baisur be-dakega be saoed, suli, degisuli, gwenadgan-Jesúsba-nanaimaladga na be-daed-nued be oyogoed, be-sunmakedgi, be-daedgi, be-sabguedgi, be Bab-Jesúsgi-bensulidgi, degine, be-san-burba swilidik nanaedgi. \p \v 13 Timoteo, an-bese-nadapoedse, emar-bukidarad-abargi gwenadganga gatik Bab-Dummad-Garda absogo. Degine, gatik gwenadgan-ogannogo, degi, gatik gwenadgan-odurdakbalo. \v 14 Bab Dummad bega-gurgin-nued-uksadi nue ako, ar wede bega uklesad deun Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-idumalad-danar-bukwa Bab-Dummad-sogedba na e-argan be-nonogi mesismargu. \p \v 15 We igargan an-bega-sogsadginbi be gatik alamaknai saoed, aginbi be nanaoed, adi baigan mag be-dakegar, Bab-Jesús-igargi be nasgumaid. \v 16 Na be dukin nue salakarmo, degi, be-ibmar-odurdaked nue be dakbaloed, amargi nue gatik alamaknai be saoed. Ar deyob na be saele, na be abonogoed, degine, be-itodimalad be abonomogoed. \c 5 \s1 Bab-Jesúsba-nanaimalad igi nanae-wilubmala \p \v 1 Mer dadormarse itsed-urwo, suli, degisur, be-babyobi be nue unaoed. Degine, sapingana be-urbayobi be dakoed. \v 2 Mukwamar be-nanyobi be dakbaloed. Omegan, degine, yagana be-bun-sunnadyob be dakbaloed, ber gwage-swilidikidgi. \p \v 3 Ammamar-ei-sui-burgwismalad nue bendakleged abediid, walagwen-na-gudimalad gatik bendako. \v 4 Ar ome-wargwen-ei-sui-burgwisad mimmimar-nika-dibe, igi, wagan-nikabar-dibe, adi emar na akwemaloed, ar ade na e-gwenadgan-inse akwemalar-gebed, igi bipigwaunni e-babgan na e-akwismarmoga, deyobi e-babgan akwemarmogoed. Ar deyob imakele, we igala-nuedid, degine, Bab Dummad we-igar yeer daked. \v 5 Ar ome-ei-sui-burgwisad nue walagwen besale, adi unnila Bab Dummadginbi ibmar abdakdisunnad, degine, Bab Dummadse mutikidba, degine, ibginedba goledi gwen bogiledisulid. \v 6 Ar ome-ei-sui-burgwisad na galagwensuli gudiguedginbi binsadiile, adi a-ome bato burgwisayob gudido, amba dula gudii-inigwer. \p \v 7 Weyob we-igargan gwenadganga be ukoed, adi gwenadgan we-igargan nue-wisii gudiguegar, mer akar egi sunmaknai gumalagar. \v 8 Ar Jesúsba-nanaid-wargwen wichur na e-gwenadgan-akwele, ar bur-bule, e-neg-yaginmalad-dibe, a-dule bato Bab-Jesús-igar-maidgi annasdo, deginbali, a-dule, dule-Bab-Jesúsba-naisulidba aka-bur-ege gudido. \p \v 9 Degisoggu, mer yogsaar ome-wargwen-sui-ei-burgwisad nug be nasikoed. Unnila e-nug be nasikoed, ome-sui-ei-burgwisad birga-dulapaa-gwena nikad, degine, sui-dikarba gwen yolessulid. \v 10 Deginbali, bela dulemar ome-wismalad, we ome ibmar-nueganbi imaksad, e-mimmimar na nued akwisad, dulemar nued na e-neggi abindaksad, Jesucristogi-akananaimalad gadi bendaked, dule-wiledimalad bendaksad, degi, belagwapa ibmar-nuegan imaksad, a-mukwamarbi be e-nug nasikoed. \p \v 11 Omegan-ei-sui-burgwismalad nuchukwagwar mer adi e-nug be nasikoed. Ar gannar sui-nikubi-gualid-ular, Cristo-igargi-arbaedgi aibatoed, sui-nikuegar. \v 12 Ar Bab-Jesúsga na ibmar sogsad, aba imaksasursoggu, ega igar-buledga gunonisunnoed. \v 13 Aginbali, a-omegande wierba gudagoed, unnila neg-baid-baidse doge-doge gudigudagoed. Unnila abisur, gakan-berbegedga gudagoed, gole-gole gudii, ibmar-egi-sunmaklebisulidgi sunmakdagoed, aimargi yoledii-gudoed. \p \v 14 A-ulale, omegan-ei-sui-burgwismalad amba nuchukwagwale, sui-nikued bur an abeged, na nusgana-nikued, degine, na e-neg-ya nued akwed, adi dulemar-Cristo-istarmalad mer egi ichakwa sunmakmalagar. \v 15 Ar ade bato omegan-ei-sui-burgwismalad gwen-gwen galakudmalad, bato nia-saila-Satanásba ebipiledmalad. \p \v 16 Degisoggu, dule-wargwen-Bab-Jesúsba-naid, machered-dibe, ome-dibe, gwenadgan-ei-sui-burgwismalad nik-dibe, we-dule a-omegan bendake-wilubmalad, adi melle Bab-Jesúsba-nanaimalad-danar-ambikunoni-damalad a-ome-bendakmalagar, adi Bab-Jesúsba-nanaimalad-nabir-inso nue ome-ei-sui-burgwisad-wilediid bendakmalagar. \s1 Bab-Jesúsba-nanaimalad nued e-dummagan-akwe-wilubmalad \p \v 17 Bab-Jesúsba-nanaimalad-e-idumalad nued arbaele, a-dulemar nued bennuklege-wilubmalad. Ar we-dummagan Bab-igargi sunmakedgine, degine, Bab-igargi odurdakedgine arbaele, bur-bule nued bennuklege-wilubbid. \v 18 Ar Bab-Dummad-Gardagi bato sognaid: \q1 Moli-bebe-nikad ibmar-gwag egwirmaknair, \q1 mer e-gaya edinno, \q1 ar moli ibmar-gwag sunna maoed, \q1 na egwirmaknaidba. \qr Dt. 25:4 \m Deginbali: \q1 Dulega, arbaed-bennukleged-igar \q1 ega nue maid. \qr Mt. 10:10; Lc. 10:7 \p \v 19 Jesúsba-nanaimalad-e-idumalad-wargwengi iskudiiye soglealir, mer be itogo. E-barsogmalad warbo, igi, warbaa nikardi geb be itogodo, ar adi abakalegi nabir sogmalale. \p \v 20 Ar iskuedgi amba degi-sadegu iskudii-dibe, bela Jesúsba-nanaimalad-abargi bakar ega ibmar be sogoed, adi baigan dobee itomarmogagar. \p \v 21 Bab-Dummad-asabin, degi, Bab-Jesucristo-asabin, degi, e-angermar-na-sulesmalad-abargi, an bese wilesakwaa egised, we-igarganba be daoye. Bela dummagan emarbi be dakoed, mer wargwenbarbi be nai-guoed. \v 22 Mer Bab-Jesúsba-nanaimalad ukurmakar e-dummadga be nug-sao, ar abakalegi igar nue baramissuli iskudii be gudamogale. Na be gwage-swilidik gudi-saoed. \p \v 23 Ar be saban baisursunna iskusoggu, degi, baisursunna be uelebarsoggu, mer bar diibi be goboed, wis vino be gobbaloed. \p \v 24 Abala dulemar amba yo igar-itogedse selede bato e-iskudiid wisgules-daed. Abaladi igar-itolesad-sorba geb wisgule-daed, iskudiiye. \v 25 Ar amba deyobmodo, dule-ibmar-nued-imakdiid magasar dakle-daed, ar amba ibmar-nued-imakdiid aku-dakle-inigwele, aku-dakle sadegu-guosulid, ibagwengine mag daklenonikoed, ibmar-nued sadiid. \c 6 \p \v 1 Maiganga-gudimalad be-ibed mag be-dummad be dake-wilubmalad, adi dulemar melle Bab-Dummad-nuggi istar sunmakmalagar, degi, istar Bab-igar-odurdakedgi sunmakmarbaligar. \v 2 Maigan, bemar-e-ibed Bab-Jesúsba-naid-dibe, Bab-Jesúsgi be-gwenadsoggu, a-ular mer bemar ibgwensur dakmaloed. Suli, degisuli. Bur-bule nued ega bemar arbae-wilubbid, ar ade Bab-Jesúsba-nanaimalad bemar nue sabmalad, amar be-arbaedgi yeer itogoed. \p Weyob be gwenadgan-unaoed, degi, deyob be odurdakbaloed. \s1 Dogdar maniginbi binsaele, boniga guddaed \p \v 3 Ar dule-wargwen anmar-Dummad-Jesucristo-igar-odurdaksadyob odurdaksulile, igar-baidgi yogsaar odurdakalile, degine, Bab-Dummad-igar-maidba nue odurdaksulile, \v 4 binsa na san dummarba imakdiid, ibmar gwen wichuli, unnila binsa abin-abin dulemarba sunmakedginbi binsadiid. Ar degi-daedba, na nobed, urwed, aimargi binsa sunmaked, aimargi gadi ichakwa binsaed onoddamarsunnad. \v 5 Binsa galagwensuli dulemar-binsaed-iskus-gudimalad-ebo na abin-abin imaked, degine, ibmar-napiragwad gwen wichurmalad, ar unnila binsamalad, Bab-igarba-nagued dule-mani-ibed-imakye. Ar dulemar wegi-damaladgi be bangumar. \p \v 6 Ar Bab-Dummad-igarba-nanaed igar-nuedid, mani-nikaa dule imakegarsulid, suli, degisur, aba bur-bule, napiragwad dule-weligwar imakedid, ar dule na-ibmar-nikadgi na yeer itodiir. \v 7 Ar we-napnegse anmar nonigu, gwen ibmar an senonisurmalad. Anmar burgwidbalir, amba ibmar gwen sedosurbalid. \v 8 Degisoggu, ar anmar mas-gunned nika-dibe, degine, mor-yoed nikabar-dibe, anmar weligwar itoge-wilubbid. \p \v 9 Ar dulemar-mani-ibedga-gubimalad, wilubdakleged-igar ega nonikir, yardakled-damalad, ibmar-iskana-bina-ise-sogar damaladse, degine, dule-ichomaladse baisursunna binsaed-galed damalad. Ar we ibmar-iskana, ibmar-baisursunnagwad, dulemar-bukidar ese san-burba iskudiid, degine, na ese san yoggudimalad. \v 10 Ar dule maniginbi binsadiile, boni-dummadid, ar ade iskumalad bela agi gwalulesiid. Ar bukidar unnila gatik mani-nikuedginbi binsadisoggu, Bab-Jesús-igargi bangud damarsunnad, degine, na dukin nunmaked amid-damarsunnad. \s1 Bab-Jesús-igar bensulidgi alamakleged \p \v 11 Degisoggu bedina, Bab Dummadsik naisoggu, we igar-iskanamargi be bangu, igar-inikigwadba bur be nanae, Bab-Dummad-igarba bur be dae, Jesucristogi bensulidba, sabguedba, gwae-gwae itosulidba, binnalegwadgi ibmar imakedba. \v 12 Bab-Jesúsgi-bensulid-nuedgi be alamaknai-sae, burba-geg-berguedgi be alakwaa nagu, ar a-ular Bab Dummad bese gochad. Deginbali, dulemar-bukidar-asabin be nue sogsagusad, Bab-Jesúsgi nue an bensurye. \p \v 13 Bab-Dummad-bela-ibdulaga-burba-ukmaid-asabin an bega soged, degine, Jesucristo-asabin, igi Cristo-Jesús na Poncio-Pilato-asabin napiragwad sogsamoga, an deyob an bega sogmogad, \v 14 an-bega-igar-uksadba be dao, unnila abarbi nanadii, adi Bab Dummad mer begi yolegegar, anmar-Dummad-Jesucristo gannar danikidse. \p \v 15 Ar e-ibagan mosale, Bab Dummad anmarse oyogoed, ar unnila Bab Dummadbi Dummadga mai, reymar-e-Rey, degine, dule-dummagan-e-Dummad, \v 16 degine, unnila Bab Dummadbi geg burgwed, neg-mee-naid geg dule warmakedgi maid. Dule-wargwensaale Bab-Dummad-dakdisulid, degine, dakosurgumarbaloed. A-e-gangued degi-na-sadeguad, geg bergued, a-e-nug anmar odummomarsun. Ar deyobdo. \p \v 17 Dulemar we-napneggi mani-ibedmaladga be sogo: Mer na san dummarba imakmar, deginbali, mer manigi alakwaa be nagumar, ar we-ibmardi baisursunna surgudoed. Bur Bab Dummadgi be atakmar, ar adi dulasaila maid, degine, anmarga ibmar unnitiba ukmaid, anmar egi yeer itogegar. \v 18 Amarga be sogoed, igar-nueganbi saye, ar ibmar-nuegan-imakedgi bur be mani-ibed gumarye. Deginbali, guagwar gudii-saye, gwenadganga ibmar-uked, degi, ibmar-nikadba melubaksaar emar-bendakye. \v 19 Ar mani-ibgan weyob be daele, na be yo-ibagan-danikoed-idu Bab-Dummad-neggi be ibmar-urbenaido, geb degi be-san-burba na be baramiodo, san-burba-geg-bergued-sunsoged. \s1 Pablo we-gardagi Timoteoga napi igar uksad \p \v 20 Timoteo, igargan-an-bega-uksadgi nue salakar, mer akuo. Mer gaya-iskana, gaya-binsarmalad, binsa igargan-nuedye sogledimaladgi be sunmako, ar wemardi gaya-binsaledid, binsa ibmar-wisii-guedye soglegedid, \v 21 ar bukidar-we-igarganba-nadmaladi, Bab-Jesús-igardi metemalad. Degisoggu, nue salakar. \p Bab Dummad bitigi nued begi binsaena-gadin. ¡Be itogua!