\id JOB - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h Job \toc1 Job-Garda \toc2 Job \toc3 Jb \mt1 JOB-GARDA \mt2 JOB \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Job-Garda.\it* Job-nug, Hebreo-gayabali, \it Iyyob\it* bileged. Anmar nuekwa wissulid wede ibu-obarilege. Binsamardo, we-garda, namaklemalad-garda-sogataled gebe-narmaklesadye. \is1 Job-Gardagi weyob sunmaklenaid \ip We-garda Jobʼgi sunmaked. Job, Uz-yalagi maigusad. Dule nue-innikii wissulid, Uz ibi-yalagi sii gusa. We-dad-dummadde, mani-ibedid, degi, mimmigan-bukidar nikadid. Jobʼde, Bab-Dummadgi-bensulid-duled. E-annik dule-innikigwadye, Bab-Dummad-dobee-nanaed-duleye sogleged. Bab-Dummad, nia-saila-Satanásʼga igar-uksad Job-urmakegar. Job, bela-bela sabsur-wilenoni gusad, bela ei-mimmigan girgusad, e-nainumar bergude gusad. Degine, boni-dummadba galitosad. Degi-inigwele, Job, Bab-Dummadgi gwen-bengussulid. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Job nued gudiidgine, nia-saila-Satanás, Bab-Dummadse igar amisad, adi, ega Job-urmakegar (1:1–2:10). \io1 2. Job, e-aimar-warbaagwadmala abin-abin sunmaksad (2:11–27:23). \io1 3. Binsaed-nuedga-namakleged (28:1-28). \io1 4. Job gebe-iduar-gudigusadgine sunmaknaid (29:1–31:40). \io1 5. Eliú-sunmaksad (32:1–37:24). \io1 6. Bab-Jehová, Jobʼga sunmaksad (38:1–42:6). \io1 7. Job gannar ibmar-bukidar-nikusad (42:7-17). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. JOB NUED GUDIIDGINE, NIA-SAILA-SATANÁS, BAB-DUMMADSE IGAR AMISAD, ADI, EGA JOB-URMAKEGAR \mr (1:1–2:13) \s1 Jobʼgi sunmaklenaid \p \v 1 Dule-gwensak Uz-yar-naidgi gudii gusad. We-dule, dule-nuedid, dule egi-geg-akar sunmaked, we-dule Jobʼye nugad. Job, Bab-Dummad-dobekwaa nanadiid, ibmar-isgana imakdisulid. \v 2 Job, walagugle (7) masmala nikad, bunamalabi walapaa nikabalid. \q1 \v 3 We-dule ibmar-nika gudii gusad. We-ibmar-durgan nikananaed: \q2 Sibad-wawaad, miligugle (7.000) nikad, \q2 moli-yargan-mureged, milipaa (3.000) nikad, \q2 moli-bebe-nikad-abin-abinnid-napa-imumalad, dulataled-ilatar (500) nikad, \q2 moli-uayasuid-omegan, dulataled-ilatar (500) nikad, \q2 degine, bukidar e-maiga-gudimalad nikabalid. \q3 We-Job dule-dad-nakwedsikidmaladba bur nug-dummarba gued. \p \v 4 E-masmala iba-onoardamalad. Muchub-muchubbi e-neggine, iba-onoardamalad. Iba-onoarmalale, eba mas-gundamalaga e-bunmar-warbaagwadbina gordamalad. \v 5 Iba-onolesad-sorbali, Job e-masmalase gotedaed, ese dagmalaga, adi, Bab-Dummad-asabin swilidik-gumalagar. Job, bolegoedbali e-masmala-nuggine, wala-walagwenga ibmar-ogumakar-ukleged imakardaed, ade binsadaed: “Abakale, an-masmala, Bab-Dummadgi yolesmarsuaye, e-gwagegi ichakwa binsasmarsuaye.” Job weyob bali-bali ibmar imakardaed. \s1 Job bonigan-abingasad \p \v 6 Ibagwengi, baliwiturmar Bab-Dummad-asabin-ambikunonimalad. Agine, nia-saila-Satanás nonimogad. \p \v 7 Bab-Jehová, nia-Satanásʼga sogded: \p —¿Bia be daniki? \p Nia-saila-Satanás abin sogded: \p —An napneg-naid-ebirdii danikid. \p \v 8 Bab-Jehová ega sogdebalid: \p —¿An-mai-Job be daksa? ¿Igi gudii be dake? Ar we-napneggine, dule Jobʼyobid sulid. Jobʼde angi gwen yoledisulid, an-dobekwaa nanadiid, igar-isganaba nanadisulid. \p \v 9 Geb nia-saila-Satanás, Bab-Jehová-abin weyob sogded: \p —¿Ar Jobʼde, binsa be-dobekwaa nanadii be ebinsae? Binsa deyob gudisulid. Ar ega be ibmar-ukedba deyob gudiid. \v 10 Ar melle akarguega, be nued akwediid. Ar ega e-mimmigana be nue-sabgudibalid. Ar bela e-ibmar-nikadi, ega be nued akwedibalid. Agala, ega be bela-bela e-ibmar-imaked nasguega imakdibalid. A-ulale, Job we-napneggine, moli-bebe-nikamalad, degi, sibadmar nue-nikad. \v 11 Napira an bega soged, ar be Job-sabsur-imakdibe, e-ibmar-nikadi bela e-ibe be osulodibe, be daksaled, ar be-asabin begi sabsuli-ulusaled. \p \v 12 Agine, Bab-Jehová, nia-Satanásʼga sogded: \p —Degirdi, nabirdo. Job-bela-e-ibmar-nikadi an bega-urmaksundo. Saedba be sao. E-duledi mer be oakalogo. \p Agine, geb nia-Satanás, Bab-Jehováʼgi banguded. \p \v 13 Geb ibagwengine, Job-masmala, e-bunmarmala, e-ia-sailagined-neggi iba-onobukwa gusmalad. \p \v 14 Degidgine, dule-gaya-berbeged Jobʼse nonikid, ega sognonikid: “Molimar-bebe-nikad napa-imunaigua, dikarba molimar-uayasuid-omegan gagan-manaimogua, \v 15 ukiagwale atursamalad-Sabeoʼginmalad nonimalad, bela molimar-bukwad sesmalad. Dule-arbamaladdina, bela es-suidgi oburgwilesmalad. Unnila anbi an wakichad, aga nabir an bega we-ibmar sogdanikid.” \p \v 16 Amba we-dule-gaya-berbeged-sunmaknai-yoo-bergue, dule-baid nonibalid, weyob sognonimogad: “Sibad-wawaadmargine, degine, sibad-wawaad-edarbemaladgine, mala aidesad. Bela burgwismalad, unnila anbi an durgusad. Agala, an nabir bega we-ibmar sogdanikid.” \p \v 17 Amba we-dule-durgusad-sunmaknai-yoo-bergue, dule-baid nonibalid, weyob sognonimogad: “Caldea-dulemar sogapaa danar-danar ukiagwar nonimalad, bela moli-yargan-mureged-bukwad sesmalad. Dule-arbamaladdina bela es-suidgi oburgwilesmalad, unnila anbi an wakichad. Agala, nabir an bega we-ibmar sogdanikid.” \p \v 18 Amba we-dule-durgusad-sunmaknai-yoo-bergue, dule-baid nonibalid, weyob sognonimogad: “Be-masmala, degine, be-bunamala, e-gwenad-sailagined-neggi mas-gunbukmargua, degine, gobbukmarbargua, \v 19 ukiagwale, burwa-dummad nega-dulesulidgansik-danikidi neggi yolenonikid, bela ese neg ayarisad. Bela be-mimmigangi neg marwenonikid, degisoggu, bela burgwismalad. Unnila anbi nabir san-onosad. Agala, nabir an bega we-ibmar sogdanikid.” \p \v 20 Degidgine, Job gwichibin imaksad, nunmak-itogedbali mor-dummadyoid siir imaksad, degine, e-nono swiri imaksabalid, napase dulluu imaksad, Bab-Dummad-nug odummosad. \v 21 Weyob sogded: \q1 “Uka-swiri an we-napnegse aidenonikid. \q2 Deyobi, ibmar-sate an gannar nabaloed. \q1 Ar Bab-Jehová we-ibmarmar anga uksad, \q2 emide, na Bab-Jehová, we-ibmarmar susbalid. \q2 Degisoggu, ¡Bab-Jehová-nug odummolesun!” \p \v 22 Degite, Job, weyob-ibmar-gusadgine, Bab-Dummadga sogsasulid, ibiga deyob be an-imaksaye. Job, Bab-Dummadgi gwen yolessulid. \c 2 \s1 Job-wilubdaklesad-ilabogwad \p \v 1 Ibagwenginbali, baliwiturmar Bab-Dummad-asabin ambikunonibalid. Amar-imbagi nia-saila-Satanás nonibalid. \v 2 Bab-Jehová, nia-Satanásʼga sogded: \p —¿Bia be daniki? \p Nia-saila-Satanás abin-sogded: \p —An napneg-naid-ebirdii danikid. \p \v 3 Bab-Jehová ega sogdebalid: \p —¿An-mai-Job be daksa? ¿Igi gudii be dake? Ar we-napneggine, dule, Jobʼyobid sulid. Jobʼde, angi gwen yoledisulid, an-dobekwaa nanadiid, igar-isganaba nanadisulid. Ar Job gwen ibmar-oakalossuli, an egi yolegega be angi alamaknaigus-inigwele, degine, e-ibe be bela e-ibmar-nikad obelononibar-inigwele, degite, Job amba innikigwadba gudiid, gwen nossulid. \p \v 4 Nia-saila-Satanás, Bab-Jehová-abin sogdebalid: \p —Ar dule e-san-bendakegala, na e-ibmar-nikad bela ukdaed. \v 5 Napira an bega soged, ar be e-dulesunnad sabsur-imakdibe, be daksaled, ar be-asabin begi nue-sabsur ulusaled. \p \v 6 Bab-Jehová, nia-saila-Satanásʼga sogded: \p —Degir nabirdo. Be Job-naibi-imakega an bega urmaksun, degi-inigwele, mer oburgweddi be oburgo. \p \v 7 Agine, nia-Satanás, Bab-Jehováʼgi banguded. \p Geb nia-saila-Satanás, Jobʼga boni-dummad-yaabiid uknonikid. Job, bela e-nag-dukuse, degine, nonose-bakale, boni-yaabiid nikunonikid. \v 8 Degidbali, Job buru-birgi sigisad. Uka-aimakalile, nog-goagi godidaed. \p \v 9 E-ome ega sogded: \p —Job, ¿ar bede dule-nuedye nue-sogsunde? ¡Bab-Dummadgi be sabsur-urwe! ¡Be burgwesunna! \p \v 10 Job, e-omega sogded: \p —Dule-binsaed-satedyob be sunmaked. Ar Bab-Dummad anmarga ibmar-nuegan-ukedi, anmar abingadiid. Degitega, ¿ibiga geg anmar bonigandi abingabarsunna? Anmar, bonigan abingabalirgebed. \p Weyob Job wiles-inigwele, degite gwen Bab-Dummadgi yolessurgusad, isdar egi sunmaksasurbalid. \ms1 2. JOB, E-AIMAR-WARBAAGWADMALA ABIN-ABIN SUNMAKSAD \mr (2:11–27:23) \s1 Job-e-aimar-warbaagwad \p \v 11 Job-e-aimar-warbaagwadi, Job-boniganba-galaitonaid wisgunonimalad. We-dule-warbaagwadi Job-dakdamalaga, degi, ega-gwage-armakega, daredibi na e-yargi noargusmalad. Amar, wemalad: Temán-neggweburgined-Elifaz, Súah-neggweburgined-Bildad, degine, Naamat-neggweburgined-Zofar, wemala Job-e-aimalad. \v 12 We-dulemala Job-maidse nonimalad. Bannaba Job-dakarmargua, oemalad, we, doa-dule. Geb nue-dakdemargua, binnasuli bodmalad, bukib-binsaedbali e-mor-yoyoid siir-siir imaksamalad. Degine, nunmak-itogedbali nonogi ukub eosmalad, degi, nonogi buru eosmarbalid. \v 13 Deyobi, Job-e-aimar ibagugle (7) mutik-mutik Job-nagaba napagi sigismalad. Ar Job boniba-galitosisoggua, e-aimar gwen Jobʼga sunmakbigussulid. \c 3 \s1 Job e-iba-gwalulesadgi-isdar-sunmaknaid \p \v 1 Job na boniganba geg-itogusadgine, e-iba-gwalulesadgi isdar sunmakded. \v 2 Job weyob sogded: \q1 \v 3 “Ibiga an-iba-gwalulesad geg bergudibe. \q2 Ibiga a-mutikidba soglenaigusdibe, ‘susugwa gwalulesye,’ \q2 a-mutikid nagussulina gadinad. \q1 \v 4 A-iba, negasichidga nagusana nuedinad. \q2 Bab-Dummad, a-ibagi binsassulina gadinad, \q2 a-ibagi negsichidbi nagusana nuedinad. \q1 \v 5 A-iba neg-gubyagwaledga nagusana gadinad, \q2 a-iba mogir-sichidga nagusana nuedinad. \q2 A-iba dad-ibeler-galegedyobi nagusana nuedinad. \q1 \v 6 A-neg-mutikidgi nega-gudureged nagusana gadinad. \q2 A-iba, nii-gardamar-abargi-naidgi elilesunna, \q2 a-iba, birgamar-ibagangi-naid elilesunna. \q1 \v 7 We-neg-mutikidgi geg dule gwalulegena gadinad. \q2 We-neg-mutikidgi mer dule wergusunna. \q1 \v 8 Ibiga dule-ina-isgana-imakmaladi, we-iba-ukabsassurdibe. \q2 Ibiga we-dulemar-ibdula-demarginedgi-gangued-nikamaladi, a-iba-ukabsassurdibe. \q2 A-iba ukabsalesana, nuedinad. \q1 \v 9 Ibiga a-ibagi niisgwamar-bolego-noardaed nodibe, \q2 ibiga a-ibagi dad-ibeler gasdibe, \q2 dad-ibeler gassulina bur nuedin. \q1 \v 10 Ibiga a-mutikidbali an gwalulesdibe, \q2 emide, bonigan-gunaid mag-dakega an-imaknaid. \b \q1 \v 11 ”Ibiga an sapidukugi-maigu, burgwissurdibe, \q2 ibiga an gwalulenaigu, burgwissurdibe, \q2 burgwisana bur nabirinad. \q1 \v 12 Ibiga an gwalulenaigu, an-abingasmardibe, \q2 ibiga an gwalulesgua, an-onusmardibe. \q1 \v 13 An burgwisana, nue-imas an meremainad, \q2 gwen itomaisulinad. \q1 \v 14 Reymar-gannar-neg-dummagan-sobmalad-burgwismalad-abargi an obunnomainad. \q2 Dule-dummagan-gannar-negdummagan-sobmalad-burgwismalad-abargi, an gabmainad. \q1 \v 15 Ar dule-nuga-nikamalad or-ibed-gudigusmalad-abargi, na e-neg-dummagangi ena mani-urbisgusmalad-abargi, \q2 an nue-imas meremainad. \q1 \v 16 Igi sikwi amba yoo aideged-iba-omoe burgwar-aidenonidae, \q2 gwen-neg-daksasuli digleddae, \q2 ayobi, ibiga an gussurdibe. \q1 \v 17 Ar dule-isganamar burgwenonikile, ase e-ibmar-isgana-imaked bergusiid. \q2 Ar dule-gegus-gudimalad burwa-dulega gunonikile, ase obunnosiid. \q1 \v 18 Ar dule-galesgudimalad burgwenonikile, ase na obunnosiid. \q2 Degine, we-dulemar dummad-e-wiodiid-ese-iseedi-goledi, asega bar itogosurmalad. \q1 \v 19 Ar dule-bulegana, degi, dule-belagwamaladi burwa-dulega gunonikile, bela na emarbi daklesiid, dule egi obined sulid. \q2 Degine, dule-maiga-gudiidi burgwenonikile, geb na e-dummadgi ollorgusiid. \b \q1 \v 20 ”Bab-Dummad, ¿ar ibiga be dule-naibi-itodiid gwalulegega be imaksa? \q2 ¿Ar ibiga be dule-isdar-itodiid dula-gudiguega be imake? \q1 \v 21 Ar wemar burgwebigudidaenad, ar geg burgwesunnad. \q2 Aisaar gwae burgwebigudidaenad, ibmar-nued-amidiiyobi, burgwed amididaenad. \q1 \v 22 Ar wemar yeer itosmalaled, \q2 geb neg-urba-aidedele, weligwar itogoed. \q1 \v 23 Ar Bab-Dummad dulega igar-obured, \q2 negsichigi aka-aka-gudidaeyobi, emar-imaked. \q1 \v 24 An-akiginnedi dii-aryomaiyobi gued, \q2 bane-bane-masgullegedyobi, an naibid itodiid. \q1 \v 25 Aka bur bule an ibmar-dobgudiid anga nagunonikid, \q2 ar an ibmargi-gwayediid anga daklenonikid. \q1 \v 26 Neg-bogidikid bar anga naisulid, nue bar an obunnodisulid. \q2 Unnila surbinsa-itogedbi an dakedisunnad.” \c 4 \s1 Elifaz Jobʼga sabsur-ibmar-sogsad \p \v 1 Elifaz Temán-neggweburgined, weyob Jobʼga sogded: \q1 \v 2 “Job, an bega ibmar-sogoedi, be isdar-itogodibe, \q2 degi-inigwele, an bega ibmar sogergebed. \q1 \v 3 Emide, be emar-bukidar odurdakdidaed, \q2 be emar-niga-ogannodidaed, \q1 \v 4 be-sunmakedgi wile-itodimalad-ogannodidaed, \q2 degine, be dule-gege-itomalad-bendakdidaed, \q1 \v 5 degite, emisgindi, begi bonigan-yolenonikidi geger be itoged. \q2 Bonigan begi obin na be itoged. \q1 \v 6 Ar Bab-Dummadgi be dobekwaa gudiiye-sog-inigwele, degite, ¿ibiga be Bab-Dummadgi bensunna? \q2 Na be nued gudiiye-binsadiidde, degite, ¿igi be gudsunna? \b \q1 \v 7 ”Nue be itogena: Ar dule ibmar-oakalodsulile, ¿sunna we-dule oburgwiledasi? \q2 Dule ibmar-inniki-imakdiile, ¿sunna we-dule oakaloledasi? Suli. \q1 \v 8 Bato an nue neg-daksamogad, \q2 ar dule ibmar-isgana-imakdidibe, ibmar-isgana egi aibined. \q1 \v 9 Ar Bab-Dummad dule-isganagi-uludele, \q2 unnila e-bunnogedgi sunna oburgwed. \q1 \v 10 Amba achumigur-nono-wawaad uludele, degi, e-mimmigan uludmogale, e-nugarmar bibisgoed. \q2 Bab-Dummad deyob dule-isgana-imakoed. \q1 \v 11 Ar igi-achumigurmar, mas-satedba burgwiddae, degi, e-mimmigan banna-banna aineba duurmakdedae, \q2 Bab-Dummad deyob dule-isgana-imakoed. \b \q1 \v 12 ”Gayaburba-gwensak anse arbakee nonikid, \q2 unnila an sikwas-bollee itosad. \q1 \v 13 Deunni, mutiki dulemar bela gabmamaigua, negburgan an dakalid, \q2 agine, an sulibinsa-itoalid, \q1 \v 14 angi dobed-dummad nagunonikid, \q2 an wawanmakded, bela an-niga batided. \q1 \v 15 Ibmar-burba an-ebus an itononigu, \q2 bela an-abagan iko-iko itonaded. \q1 \v 16 Agine, geb an-asabinni duleyob gwisgunoniki an itoged, \q2 e-daklegeddi aku dakleged. \q1 Gwisgunonigu, bela neg boo nagunonikid, \q2 e-sunmaked sikwas-soge an itoged: \b \q1 \v 17 ” ‘¿Ar dule Bab-Dummadba bur bule innikidaed nikasi? \q2 ¿Ar dule we-napnegse-e-odenonikidba bur bule dule-islidikga gusi? \q1 \v 18 Ar Bab-Dummadi, e-maiga-gudimaladginbela bengudiid. \q2 Ar Bab-Dummadi, e-baliwiturmarbela egi yole daked. \q1 \v 19 Degisoggu, dulemargin-bulesunna, dulemardi unnila napsa gued, \q2 dule ukub-birgi neg-soblessiidyob gued, \q2 samuyob baisursunna abulemaladid. \q1 \v 20 Wakdaradbali, nued-gudii gued, \q2 sedogidbali, bato bergus gued. \q1 Unnila dulemar sikwas wis-dula gudii gued. \q2 Ar burgwidele, bar dulegi binsalegosulid, \q2 deyob dule yoggudoed. \q1 \v 21 Na e-mormar-nikad bela e-ibe miledoed, \q2 gwen binsaed-nikagussuli burgwidoed.’ ” \b \c 5 \p \v 1 Elifaz sogdebalid: \q1 “Job, emisgindi be binnasuli golena, \q2 doa be-abin-imakdagodibe. \q2 Ar biti-baliwitur-gwensakse be golodibe. \q1 \v 2 Ar emargi-isdar-binsalegedi, dule-binsaedsulid-oburgwed. \q2 Emargi-nobgulegedi, dule-binsaedsulid-oburgwed. \q1 \v 3 An-sunnad an dakdaed, \q2 dule-binsaedsulidaedi igi nasgumaidae, \q2 degite, sikwas-naogua, e-neguya wioleddabalid. \q1 \v 4 Dule-binsaed-sulidaed-e-mimmigandina, dule-e-bendaked satedaed, \q2 igar-naboleged-neggine nue-ibitodamalad, \q2 dule-e-irwa-gwisgued satedaed. \q1 \v 5 Deginbali, dule-binsaedsulidaed-e-ibmar-digarmaladi, dule-ukudmaada-gudimalad e-ibe wedamalad. \q2 Gunmalagala iko-abargi e-ibe wedamalad. \q2 Dule-uku-uku-itodimaladi, a-dule-ibmar-nuegan-bukidar-nikadgi nue-nobe itodamalad. \q1 \v 6 Ar ibmar-isgana, yogasaar ainisulid. \q2 Ar bonigan-abingalegedi, walagwen noardasulid. \q1 \v 7 Ar igi soo-e-ditismakedi soogi daniki, \q2 debayobi, naibi-itolegedi dulegi danimogad. \b \q1 \v 8 ”Ani an weyob gunaina, \q2 bato an dika Bab-Dummadga an-bonigan an sogsabinnena. \q1 \v 9 Ar Bab-Dummad ibmar-gegerdaklemalad imaked, \q2 bukidar ibmar-dakledisurmalad imaked. \q2 Akusunna-itoge anmar-imaked. \q1 \v 10 Ar Bab-Dummadi dii owimaid, \q2 sapurgi dii-wiega imakmaid. \q1 \v 11 Bab-Dummadi, dule-san-dummarba-imaksulid-e-nug ogannoged, \q2 degine, dule-naibi-itodimalad bendakbalid. \q1 \v 12 Bab-Dummadi, dule-emar-binsaed-gaed-ibe binsaed obured, \q2 adi, e-ibmar-imakedgi mer nasguegar. \q1 \v 13 Bab-Dummadi, dule-emar-binsaed-gaed-e-binsaed, egi aibinega imaked, \q2 degi, ibmar-isgana-imakbied e-ibe oburbalid. \q1 \v 14 Bab-Dummadi, a-dule ibgine yolegega imaked. \q2 Ar amba neg-meegwadgi-gudiiyob-gudiile, mutikidba-gudiiyob yolegega imaked. \q1 \v 15 Bab-Dummadi, dule-wileged bendaked, \q2 dule-isdar-sunmakdimaladgi bendakbalid, \q2 degi, dule-sabsur-emar-imakdimaladgi bendakbalid. \q1 \v 16 Ar Bab-Dummadi, dule-wileged ogannoged, \q2 degine, dule-ibmar-isgana-imaked-gaya-maklegega imakbalid. \b \q1 \v 17 ”Dule Bab-Dummadse-nuguega-odurdaklegedi, ¡egi nued binsalesadid! \q2 Degisoggu, Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi be-odurdakele, \q2 mer be isdar itoge. \q1 \v 18 Ar Bab-Dummadi, naibi-emar-imak-inigwele, emar-nudakbalid. \q2 Bab-Dummadi, amba emargi-yole-inigwele, emarga nunmaked osulobalid. \q1 \v 19 Bab-Dummadi, bonigangi be-ollorsamaiguad. \q2 Ar amba be bonigan-abalagi-gunaile, be-bendakoed. \q1 \v 20 Ukud-dummad-nagunonikile, Bab-Dummadi be-oburgwega be-imakosulid. \q2 Bila-onoleged-nagualile, es-suidgi-burgwega be-imakosurbalid. \q1 \v 21 Gaya-isgana begi milealile, Bab-Dummadi, akarguega be-imakosulid. \q2 Degine, neg-isgued-nonikile, bai be itogosulid. \q1 \v 22 Aka be neg-isgued-abin alledii guoed, \q2 ukud-abin be werguoed. \q2 Degine, ibdurgan-ursirmar-abin be gwayosulid. \q1 \v 23 Ar akwamar be-nainu oichogosulid, ibnuedga bega guoed. \q2 Ibdurgan-ursirmar be-ibmar-digarmalad be-ibe ebugosulid. \q1 \v 24 Be-neguyagine, nueganbi be garmakdii guoed, \q2 degine, be-sibad-wawaadmar be ebichialile, bega sogedba bukwa be dakoed. \q1 \v 25 Mimmigan-bukidar be nikuoed, \q2 waganmar gaganmar-aineyobi be nikuoed. \q1 \v 26 Seredgi amba nollosuli be neg-uangi megdapoed. \q2 Igi ibmar-gwag-goresadgine, e-iba-sogedbali welege, deyobi, be-iba-sogedba be burgwidoed. \b \q1 \v 27 ”Ar anmar bela we-ibmar bega sogedi, bato anmar nue-daksad, we nue-napiragwadid. \q2 Degisoggu, nue be itoge, be-sunnad be itoge. \q2 Ar bega ibmar-nuedga guoed.” \c 6 \s1 Job e-aimar-abin sunmakded \p \v 1 Degine, Job ega-sunmaknaid-abin weyob sogded: \q1 \v 2 “An-naibi-itodiidi, an-wiles-itodiidbogwa, \q2 nabir nibirgi-aidolegena nuedinad. \q1 \v 3 Ar nabir-aidolegena, demar-ukubba bur bule aidikueled. \q2 An-sunmakedi bemar geger itogewilubsulid. \q1 \v 4 Ar Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-e-sigumar naibi-an-imaksad. \q2 E-sigu-bonimar, bela an-sangi gwichigunonikid. \q2 Bab-Dummadi dobed-dummadi anga barmialid. \q1 \v 5 Moli-uayasuidi gagan-dikarba-gunaile, ¿masbina bonaidae? \q2 Moli-bebe-nikadi, e-mas-bukwad-dikarba, ¿masbina bonaidae? Suli. Deyobsuli. \q1 \v 6 ¿Ar mas balu-sulile, nued-gulle be ebinsae? Suli. Nued gullesuli. \q2 ¿Ar gannir-akwa-e-sipugwadi nued gulle be ebinsae? Suli. \q1 \v 7 An bonigan-abganaid-abesulidi, \q2 emide, an-masga gunonikid. \b \q1 \v 8 ”Bitigi Bab-Dummadi, an-ibmar-egisnaidi, anga imaksana gadin. \q2 Bitigi Bab-Dummadi, an-ibmar-abegedi, anga uksana gadin. \q1 \v 9 Bab-Dummad ilagwen an-obelosunnana gadin, \q2 an-oburgwedse an-imaksunnana yeerban. \q1 \v 10 Ar adi, anga bonigan ibnuedga gusaled, an yeer-itosaled. \q2 Ar Bab-Dummad-isligwaledgi an yolessurgusad. \b \q1 \v 11 ”Bato an bela gudisoggu, ¿ibu bar an edarbosunna? \q2 ¿Ibiga bar an gudii guosunna? \q1 \v 12 ¿Ar an akwayob gangusi? \q2 ¿Ar an-ukade, esgoro-gordikidyob gangusi? \q1 \v 13 An wargwen geg na dukin bendaked, \q2 an-bendakmalad bela bergusad. \b \q1 \v 14 ”Dule-naibi-itodidbela, e-ai ega-gwage-armaked nikad. \q2 Amba dule-Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadba-dasulidbela, e-ai-egi-bangusulid nikamogad. \q1 \v 15 Ar bemardina, an-aimar-inigwele, be baisur an-dakdemalad. \q2 Ar diwar-dinguddaeyobi, degi, noddabaliyobi be damalad. \q1 \v 16 Ar dii-gwamakar-bukwad daludele, dii-amuregedga naddae, \q2 degine, diwar engudedae, deyobi, be gumalad. \q1 \v 17 Ar igi yor-mosale, diwar-dinnamaile geg bar iirmake, \q2 degi, neg-uedikidbali bela dinguddae, deyob, be gudmalad, \q2 baisur be an-dakdemalad. \q1 \v 18 Dulemar-danagwen-dummad-nadapdamaladi, e-igar-nadapidgi aibatele, \q2 nega-dulesulidganba yogguddamalad, agi burgwiddamalad. \q1 \v 19 Temánʼginmalad-danagwenmaladi, dii-amiegala naddamalad, \q2 Sabá-neggweburginmalad-ibmar-ukmaladi, na binsadamalad, \q2 bitigi dii an amisana gadinye. \q1 \v 20 Dii-nue-amio-itosmalanad, degi-inigwele, dii-dinna-mai dakdapmalale, \q2 nabir-itoardasurmalad. \q1 \v 21 Debayobi, bemar gudmarmogad, \q2 ibmar-gacharsuli-dakebayobi be angi gwakidmalad. \q1 \v 22 ¿An bemarse ibmar egichasi, wis be anga ibmar udamarye? \q2 ¿An-bendakmalaga an bemarse mani egichisbarsi? Suli. \q1 \v 23 ¿An bemarse gochasi, an-isdarmaladgi be an-bendakdamarye? \q2 ¿An bemarse egichisbarsi, dule-sabsur-emar-imakmaladgi \q2 be an-bendakye? Suli. An bemarse ibmar egichissulid. \b \q1 \v 24 ”Be anga sogmardo, ibugi nodii be an-dake. \q2 Ar an nodiile, bar an sunmakosurdo. \q1 \v 25 Bemar innikigwadba be anga ibmar sognaina, an bemar-abin isdar itogosulinad. \q2 Emide, be yogasaar angi sunmaknanaid. \q1 \v 26 Mer an-sunmakedba be angi yolemala, \q2 ar an surbinsa-itogedba an deyob soged. \q2 We-ibmar-an-sogedi bela bergudoed. \q1 \v 27 An be-dakedi, sunna be dule-sergan-sated ibmargi-dodoar-wilubdakar be uksamalar an be-dakdo, \q2 degine, bemar sunna ibmarbina be-ai be uksamalar an be-dakbardo. \b \q1 \v 28 ”Nue be ise-nuu an-dakmala. \q2 Be anga sogmala, bule an bemarga gakansanai. \q1 \v 29 Be nue itomala, mer yogasaar be angi yolemala. \q2 An ibmar-oakalodisulid, be magar an-dakmala. \q1 \v 30 An-bemarga-ibmar-sogedi, gakansulid. \q2 ¿Ar an napira-ibmar-sogedi, gakansaed-ebo emarbi-dakye be angi binsamarde? Suli, degisuli.” \b \c 7 \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “Ar dule we-napneggi bela arbamalargebed. \q2 E-ibagan, dule-undar-arbadiid-e-ibaganyob gued. \q1 \v 2 Igi maigagudiid gwae-neg-mutikgusana gadinye binsadidae, \q2 igi dule-arbadiid e-bennukleged-iba edarbedidae, \q1 \v 3 deyobi, an nii-irbali wile-itodii gusad, \q2 mutikidbali nunmakedba an galitodii gusad. \q1 \v 4 An mutikidba megisale, an binsamaidaed, \q2 sana anga neg oibogodibeye. \q1 Mutikid anga bergusurdaed. \q2 Deyobi, an bindumakmai gabsuli oiboardaed. \q1 \v 5 Bela an-san nus biinid. \q2 An-uka sommere-sommere itoleged. \q2 An-uka-daas-dasadba sibudik-sibudik nis ariomamaid. \q1 \v 6 An-bergued-ibagan binna-binna nadapsulid, \q2 e-ibagan omosad. \q1 Gwen an bar-gannarsegued itosulid, \q2 bato an bela itoged. \b \q1 \v 7 ”Bab-Dummad, be ebinsao, \q2 an-gudiidi, unnila bunnolegedyob an gudiid. \q2 Neg-nued bar an dakosulid. \q1 \v 8 An bergudele, dulemar gwen bar an-dakosulid. \q2 Be an-amidii gumaloenad, \q1 be an-amiosurmalad. \q2 Ar andi bar gudii guosulid. \q1 \v 9 Igi mogirmar aisakiddae, gwen bar dakleddasuli, \q2 debayobi, dule neg-uangi-digledele, geg bar gannar noed. \q1 \v 10 E-negse geg gannar bar aibired, \q2 bar egi binsalegosulid, deyob yoggudoed. \b \q1 \v 11 ”Degisoggu, an sunmakedi gege bar an boggued. \q2 Nue-bukib-binsaed sunmakega an-imaked. \q2 Neg-nued-dakdisulid-abalagi an ibmar sogoed. \q1 \v 12 ¿Demargi ibdula-dummad-gudiiyob be an-daksi? \q2 Emide, be angi nakulebukwad. \q1 \v 13 Imbagwenar an binsaardaed: \q2 ‘An gabidele, we an-bendakoye. \q2 Gabedi, anga naibid osulogoye.’ \q1 \v 14 Amba an gabmaidibe, be an-ogwayeardaed, \q2 gabgi gwayed-dummadi be anga ukdaed. \q1 \v 15 Bur an-gammu-gasmarsunnana gadin, \q2 adi, an-gudiidi bar an itogosulid. \q1 \v 16 An-gudiidi, nabir an gwen itosulid, \q2 bar an dula-gudii gubisulid, burgwisa an binsaed. \q1 Ies be an-imake, \q2 an wegi-gudiidi gwen-nabirsulid. \b \q1 \v 17 ”¿Wede dule ibusunna, bede dummarbaa imaked? \q2 ¿Ar ibiga duleba be bukib binsae? \q1 \v 18 ¿Ar ibiga be bane-bane egi be atakdii? \q2 ¿Ar ibiga be bane-bane wilubdakdibali? \q1 \v 19 Bab-Dummad, ¿sana be angi-nakulediid iegoe? \q2 Wis gwen be an-indaksulid, \q2 gwen wii-doega be an-imaksulid. \q1 \v 20 Ar an begi nosye-sogele, ¿igi an-isguedde be-imakosunna? \q2 Ar be dulegi nakuleged gudiid. \q1 ¿Ibiga be sabsur an-imake? \q2 ¿Isdarsunna be an-dake? \q1 \v 21 Bab-Dummad, ¿ibiga geg be an-isgued elisunna? \q2 ¿Ibiga geg be an-isgued ies imaksunna? \q2 Bato an-burgwed omosad. \q1 Bato an napaga binyesokalid. \q2 Be an-amidagoenad, bato satebin be an-dakdagoed.” \c 8 \s1 Bildad, Jobʼga sunmaksad \p \v 1 Súah-neggweburgined-Bildad, Jobʼga sogded: \q1 \v 2 “¿Ar sanagwadse weyob be sunmakmai guoe? \q2 Be-sunmakedi, burwa-dummad-noedyobi be sunmaked. \q1 \v 3 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi, ¿ibmar-inniki-maid oichogo be ebinsasi? \q2 Bab-Dummadi, ¿ibmar-inniki-imaklegedgi yolego be ebinsasi? Gege yoleged. \q1 \v 4 Ar be-masmala, Bab-Dummadgi yolesmalargebed. \q2 Ar degubinne Bab-Dummadse nabir odurdaklesmalad. \q1 \v 5 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad be baramiele, \q2 ega be sogele, wile be an-dakye, \q1 \v 6 be islidik-gudiile, be ibmar akar-imakdisulile, \q2 Bab-Dummad be-bendakoed. \q2 Bega gannar ibmar-iduar-nikusadi ukoed. \q1 \v 7 Ar yoedse be ibmar-nikuoedi, ibmar-nikusadba bur bule be nikuoed. \b \q1 \v 8 ”Dadganse be nue ibmar egise, \q2 be-babgan-ibmar-bar-amismaladi, be durdake. \q1 \v 9 Ar anmardi geb emicharmaladid, gwen we-ibmar wissurmalad. \q2 Anmar we-napneggi-gudiidi, unnila an sikwas gudimalad. \q1 \v 10 Ar we-dulemardi sunna be-odurdakoed, \q2 ibmar-bukidar-wisguega be-imakoed. \q2 E-ibmar-wismalad bega sogoed. \b \q1 \v 11 ”Gagan-papiroʼye-nugad neg-matagangi-dungumaladi, ega neg-mata dingudele, ¿sunna dungusi? \q2 Gagan-diigi-dungumaladi, ega dii-dingudele, ¿sunna dungusi? \q1 \v 12 Ar we-gaganmala, amba aramaksiile, degi, amba siklessuli, ega dii-dingudele, yog-dinguar naddaed. \q2 Gagan-bamaladba bur bule itosur dinguddaed. \q1 \v 13 Dulemar Bab-Dummad-ieddamaladi, we-gaganmaryob gumalad. \q2 Dule-isganamar na e-ibmar-edarbediidi degibergudoed. \q1 \v 14 Dule-isgana e-ibmar-edarbediidi ega dub-garagwadyobi gued. \q2 E-bensulid-nikadi, dibamaryob baisursunna e-ibe berguddaed. \q1 \v 15 Ar dule dibagi akaye-sogele, gege egi akaed, ar yoga-itirar naddaed. \q2 Debayobi, e-bensulid-nikadi ega yoga-berguar naddaed. \q1 \v 16 Dule-isganamar, sapi dad-duurmaknaid-abin-gwichiyob gued. \q2 E-anagan-nasgudele, bela napagi-gagan-naid odukued. \q1 \v 17 Degine, e-malimar akwa-imbaba uboddaed, \q2 sabsur-akwagangi e-malimar diglesdaed. \q1 \v 18 Ar dule we-sapi-olasale, dulemar gwen egi bar binsaosurmalad, \q2 we-sapide wegi gwichidaeddeeye. \q1 \v 19 Deyobi, dule-isganamar weligwar-itodiid berguddamogad, \q2 e-sorba baigan dunguardaed. \b \q1 \v 20 ”Bab-Dummad gwen dule-innikidaed iedisulid, \q2 degine, dule-isganadi ese obanledaed. \q1 \v 21 Bab-Dummad gannar yeer-itogega be-imakoed, \q2 degine, yeer-itogedbali be binnasuli gordii guoed. \q1 \v 22 Dule-isdar-be-dakdimaladi, binge-gudii gumaloed, \q2 degine, dule-isdarmalad-e-neguyamar bela bergudoed.” \c 9 \s1 Job-sunmaksad-irbaagwad \p \v 1 Job, deyob Bildad-sunmaksad-itosgua, weyob abin-sogded: \q1 \v 2 “An nue-wisimakar-inigwele, we nue-napiragwa, \q2 degite, ¿igi dule Bab-Dummad-asabin isgussuliyob na san-oyogosunna? Gege dule na deyob san-oyoged. \q1 \v 3 Ar dule Bab-Dummad-ebo gachimakye-sogele, \q2 gwen dule Bab-Dummadgi, nakwissuliled. \q1 \v 4 Ar Bab-Dummad binsaed-ibed maid, \q2 e-gargangued dutusulid. \q1 Degisoggu, ¿ar doa-dule, Bab-Dummadgi obichar be ebinsasunna? \q2 Dule egi obichasuliled. \q1 \v 5 Ar Bab-Dummad uludele, yar-dummagan-bukwad onired. \q2 Yar-dummagan bato ainirisbin daklenonidaed. \q1 \v 6 Bab-Dummad napneg-naid ogiglimaked, \q2 degi, napneg-e-sailagan-mamaid ogiglimakbalid. \q1 \v 7 Bab-Dummad dad-ibeler-mer-noega imaked, \q2 niisgwamar mer-bar-gaega imakbalid. \q1 \v 8 Bab-Dummad na e-ganguedba nibneg nasiksad, \q2 degine, Bab-Dummad bogi demar-sabalid. \q1 \v 9 Bab-Dummad bela niisgwamar danar-danaled nasiksad: \q2 Niisgwa-danaled-Osaʼye-nugad, niisgwa-danaled-Oriónʼye-nugad nasiksad. \q1 Degi, bela niisgwa-danaled-Pléyadesʼye-nugad-naguega imaksabalid. \q2 Bela dad-nakwed-argan-nuedsik niisgwa-danar-danar nasiksabalid. \q1 \v 10 Ar Bab-Dummad ibmar-dummagan-magar-itolesulid imaked, \q2 degine, bukidar ibmar-gegerdaklemalad-geg-ebisleged imaked. \q1 \v 11 Ar Bab-Dummad an-nagaba nadapye-sogele, an daksasuliled. \q2 Angi bangudye-sogele, an itossurbaliled. \q1 \v 12 Bab-Dummad ibmar-suye-sogele, ¿doa ega sogoe: ‘Mer be suye?’ \q2 ¿Doa ega sogoe: ‘Ibu be imaknaiye?’ Dule ega soged, sate. \q1 \v 13 Ar Bab-Dummad uludele, \q2 ibdula-dummad-demargined, degi, e-sordaganse-bakale, \q2 Bab-Dummad-asabin dulluu ambikumalad. \b \q1 \v 14 ”Ar deyobile, degite, ¿igi an Bab-Dummad-abin-imakosunna? \q2 An abin-imakegala, ¿igi an sogsale? Geg an abin-imake. \q1 \v 15 Amba an ibmar-akar-imaksasuli-inigwele, Bab-Dummad-asabin geg an san-bendaked. \q2 Ar unnila an Bab-Dummadse ise-wilegar bendakleged an egised. \q1 \v 16 Ar an Bab-Dummadse igar-itogega gorye-sogele, \q2 degine, anse nonikile, gwen an-itosar an ebinsasulid. \q1 \v 17 Aka bur angi burwa-dummadiyob yolenonikiled, \q2 aka bur an-naibid-itodiid anga omelonai gualiled. \q1 \v 18 Gwen obunnogega an-imaksasuliled, \q2 aka bur wile-itoged anga omelononikiled. \q1 \v 19 Ar garganguedgi sunmakleye-soglegele, Bab-Dummad bur bule emarba gargangued nikad. \q2 Ar Bab-Dummadga igar-itoleye-soglegele, ¿doa igar-itoleged-abarse Bab-Dummad-ogwichosunna? \q1 \v 20 Amba an ibmar-akar-imaksasurye sogele, an-sunmaked angi dukin aibinnonikoed. \q2 Amba an innikigudiiye-sogele, Bab-Dummad nosadga an-imakoed. \b \q1 \v 21 ”Ar an ibmar oakalossur-inigwele, degite, Bab-Dummad amba deyob angi binsasulid. \q2 A-ulale, an burgwebigussunnad. \q1 \v 22 Ar bela dulemar emarbiid, degisoggu, an sogdo: \q2 ‘Ar Bab-Dummad dule-nued, dule-isgana obeloged.’ \q1 \v 23 Ar boni-gwensak ukiagwar dule-oburgwenonikile, \q2 an sogdo, Bab-Dummad, dule-ibmar-oakalodisulid-surbinsa-itogedga allesii guoye. \q1 \v 24 Dule-isgana yar-ganonikile, Bab-Dummad dule-igar-nabomalad igar-noar-imakmalaga imaked. \q2 Ar Bab-Dummad weyob-imaksulile, degite, ¿doa imaksunna? \b \q1 \v 25 ”An-ibagan-bergued bato mosad, \q2 an-ibagan binna-binnagwad bar abarmaksisulid. \q2 Weligwaled an gwen-itogosuli an-ibagan bergudoed. \q1 \v 26 An-ibagan, ur-binnasur-nadapiyobi, nadapid. \q2 Sulubagi e-masbina-gwichigumaiyobi, an-ibagan gued. \q1 \v 27 Amba an sogdibe: ‘We-ibmar-nabir-an-itodisulidi, an iegoye. \q2 An-wagar-wile-itoged, an ogwaoye, an alledii guoye,’ \q1 \v 28 degite, an bela-bela-nunmaked-itodiidba, amba an dobe itodaed. \q2 An wisbalid, ar Bab-Dummad-asabinni, amba an ibmar-oakalossuliyob daklegosulid. \q1 \v 29 Ar an ibmar-oakalosye soglesoggu, \q2 ar ¿ibiga bar an alamaknai guosunna? \q2 Binsarsunna bar an alamaknai guo itole. \q1 \v 30 Amba an-uka an dii-diregwadgi ise-enukye-sogele, \q2 morgaukgi an-argan dagur-dagur an imakye-sogele, \q1 \v 31 amba Bab-Dummad, ibmar-isgana-milegedse an-bar-meteled, \q2 ar an-mormarse-bakale, ima an-itosaled. \b \q1 \v 32 ”Ar Bab-Dummaddi anyobsulid, andi dule gued. \q2 Degite, ¿igi an igar-nabolegedse Bab-Dummad-sedosunna? \q2 Gege an seded, ar Bab-Dummad dulesulid. \q1 \v 33 Ar anmarga-igar-nabogega igar-naboged-dule, \q2 wargwensaar gudisulid. \q1 \v 34 Ar Bab-Dummad-angi-urwenaid-osulogega, dule-wargwensaale, gudisulid. \q2 Adi, mer an Bab-Dummad-e-urwed dobguegar. \q1 \v 35 Aisaar an dobsuli sunmakbienad, \q2 geg an gued, ar an dobe itoged.” \c 10 \s1 Job e-boni-nikadba bukib binsaed \p \v 1 Job, Bildadʼga sogdebalid: \q1 “¡An budar wegi-gudiidi itogusad! \q2 Agala, yogasaar an sunmakargussunnad. \q2 An-nabir-itosulid na dukin barsognagussunnad. \b \q1 \v 2 ”Bab-Dummadga an sogoed: ‘Mer weyob be an-wioye. \q2 Anga be sogye, ¿ibiga weyob be an-imaknai? \q1 \v 3 Bab-Dummadga an sogbaloed: ¿Weyob be an-imaknaid yeer be an-dake? \q2 ¿Isdarsunna be dule-obinnisadi dake? \q2 ¿Dule-isganamar isdarsunna-angi-binsananaidi, be baisur-dake? \q1 \v 4 ¿Dulemar-daeyob be emar-dake? \q2 ¿Anmar-ibmar-dakeyob be dakmoga? \q1 \v 5 ¿Ar be-ibagande, anmar-ibaganyobmoga? \q2 ¿Ar bega birgamar-nanamaid dulega-nanamaidyobmoga? \q1 \v 6 Degite, ¿ibiga be an-isguedi wisgubisunna? \q2 ¿Ar ibiga be an-isguedi bela be bar-amibisunna? \q1 \v 7 ¿Ar be nue-wissursi, ani an ibmar-oakalossulid? \q2 ¿Ar be nue-wissursi, begine geg an dukued? \b \q1 \v 8 ” ’Ar be-sunnad be an-imaksad, \q2 be-sunnad be an-obinnisad. \q1 Degite, be-binsaed be gwagdode, \q2 ¿ar an-obelogedgi be binsadode? \q1 \v 9 Be ebinsao, igi sianar napsagi soblege, deyob be-sunnagwad be an-sobsad. \q2 Degite, ¿gannar napsaga be an-obinyebalode? \q1 \v 10 ¿Moli-nunis-owirmaklegedyob be an-imaksasursi? \q2 ¿Moli-nunis-gwamaklegedyob be an-imaksasursi? \q1 \v 11 Bee be, anga sanmar nasiksad. \q2 Bee be, anga ukamar enirisad. \q1 Ar bee be, an-garmar gwadisad. \q2 Bee be, anga an-san-dubagan mesisbalid. \q1 \v 12 Burba-dulad be anga uksad, \q2 be-sabguedi be anga oyosbalid. \q1 Degine, be nue-an-akwisbalid, \q2 be an-niga ogannosbalid. \b \q1 \v 13 ” ’Degi-inigwele, ibmar-soggwendi be angi odukusad. \q2 Ar an wisid, be weyob binsadigusad: \q1 \v 14 Angi be nakuledii gusad, \q1 abakale an begi isgunonikirye. \q2 Ar an isgunonikile, be baisur-dakosulid. \q1 \v 15 An nue-isgunonikile, an dule-wiles. \q2 Ar an isgussur-daklenonikile, amba geg an weligwar itoged. \q1 Nue-binged-dummad angi naid. \q2 Nunmakedba-an-galitodiid nue magar an na itodiid. \q1 \v 16 An gwisguye-sogele, achumiguryob be anbina melleardaed, \q2 be-gargangued be angi oyononidaed. \q1 \v 17 Be-isdar-itoged aka angi barbulomaid, \q2 dule-angi-yolemalad aka be gatik amisbalid. \q2 Be-sordamar angi ukin-ukin yolenanaid. \b \q1 \v 18 ” ’¿Ar ibiga gwalulegega be an-imaksa? \q2 Bur an burgwisana gadinad, adi, dule bar an-dakosulinad. \q1 \v 19 Bur an gudisulina gadinad, \q2 an burgwar-aidenonikina gadinad, adi, yog-diglegar an guoenad. \q1 \v 20 ¿Ar an-ibagande bergued-mossursi? \q2 Degisoggu, mer bar be anse gole. \q2 An nasokalid-idu napi an wis-yeer itodigweled. \q1 \v 21 Emide an-nasokalid, bar an dagegarsulid. \q2 Negsichidse an naesokalid. \q2 We-an-naesokalidi, bar an aibiregarsulid. \q1 \v 22 Neg-gubyagwaledse an naesokalid, \q2 neg-gagalesnaidse an naesokalid. \q2 Amba neg-meegwad-negsichidyob-daklegedse, an naesokalid.’ ” \c 11 \s1 Zofar-sunmaknaid \p \v 1 Naamat-neggweburgined-Zofar Jobʼga sunmakded, ega sogded: \q1 \v 2 “¿Ar be we-ibmar-sognaidi, abin-imaklegosurde? \q2 ¿Ar we-dule gadi-sunmakedba, nodisuliyob daklegode? Sulirgebed. \q1 \v 3 ¿Bela-we-ibmar-soglesad-abin anmar gaya-maklegode? \q2 ¿Dule-be-abin-imakosulidba emargi-dodogoye be soge? Gege be emargi dodoged. \q1 \v 4 Emide, be soged: ‘An-ibmar-soged innikigwadye, \q2 Bab-Dummad-asabinni an ibmar-oakalossurye.’ \q1 \v 5 Bitigi Bab-Dummad begi gwichigunonikina gadin. \q2 Bitigi begi sabsur-sunmaknonikina yeerban, \q2 yeer an be-daksaled. \q1 \v 6 Ar Bab-Dummad binsaed-nikadba bega ibmar sogoed. \q2 Ar we-igar-dukuarmamaid akusunna itoleged. \q1 Agi, be geb magar Bab-Dummad-be-odurdaknaidi, be itosaled, \q2 be-isguedba bur bule, be odurdaklegewilubbinye. \b \q1 \v 7 ”¿Sunna be Bab-Dummad-e-ibmar-burbar-mamaid wisguosi? \q2 ¿Sunna be Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-ibmar-wisiyob be guosi? Gege be deyob gued. \q1 \v 8 Ar Bab-Dummad-e-binsaed, nibnegba obined, \q2 degite, ¿igi be wisguega imakosunna? \q1 Bab-Dummad-e-binsaed yaa-matusulidba obined. \q2 Degite, ¿igi be e-binsaed wisguosunna? \q1 \v 9 Deginbali, Bab-Dummad-e-ibmar-burbar-mamaidi, napneg-naidba bur dummadid, \q2 demar-matasuid-naidba bur bipisulid. \b \q1 \v 10 ”Ar Bab-Dummad esgaryase be-metedibe, \q2 degine, igar-nabogega bese gollarbardibe, \q1 ¿doa ega sogoe, mer deyob be imakye? \q2 Dule geg ega soged. \q1 \v 11 Ar Bab-Dummadi dule-yardakdimalad magasar daked, \q2 degine, e-ibmar-isgana-imaked baisur-dakosulid. \q1 \v 12 Moli-uayasuid-sapurbalidgine dule gwalulenonikile, \q2 geb dule-binsaedsulidaedi, binsaed-ibedga guoed. \b \q1 \v 13 ”Ar Bab-Dummadga be gwage ukele, \q2 be-argan ese be onakwele, \q1 \v 14 ibmar-isgana-imaksadgi be banguele, \q2 geb be-neguyagi ibmar-isgana be osulobalile, \q1 \v 15 be bar bingeguosulid, \q2 bar be dobgudii guosulid. \q1 \v 16 Naibid-itodigusadgi bar be binsaosulid, \q2 ukiagwar-ibmar-gusayob be itogoed. \q1 \v 17 Neg-ibegwar-naiyob bega neg nagunonikoed, weligwar be itononikoed. \q2 Negsichidi, bolegoe neg-ainakwiardaeyobi bega mee nagunonikoed. \q1 \v 18 Ar be bendaklegoed-wissoggu, be Bab-Dummadgi bensuli-gudii guoed. \q2 Bab-Dummad be-dikarba bega nakuledii guoed, \q2 degidbali be nue-gabdii guoed. \q1 \v 19 Dule gwen bar be-ogwayedii guosulid, nued be obunnodii guoed. \q2 Deginbali, dulemar bese wilenonimarbaloed. \q1 \v 20 Dule-isganamardina wakinnosulid. \q2 E-ibyamar bela akitoed. \q2 Unnila burgwed-edarbedimalad.” \c 12 \s1 Job, Zofar-abin-imakdemogad \p \v 1 Agine Job, Zofarʼga weyob sogded: \q1 \v 2 “Ar bemar odurdaked-sailaye be sogmarsunde. \q2 Ar bemar burgwidele, ¿bemarba binsaed-nikaa-dalegedi burgwidmosunnode? \q1 \v 3 An bemaryobi binsaed nikamogad, gwen be angi obinsurmalad. \q2 Ar bemar-ibmar-sogsamaladi, ¿doa we-ibmar wissur be ebinsae? Bela wismala. \b \q1 \v 4 ”Gebeunni an Bab-Dummadse-gotele, Bab-Dummad an-abin-imakdaenad. \q2 Emigindina, aka an-aimar-oallega an guded. \q2 An ibmar-oakalossulin-inigwele, aka an-aimarga an dodogedga guded. \q1 \v 5 Dule-gwen-boni-itodisurmaladi weyob sogdemalad: \q2 ‘Dule-boni-itodiidi mer bai be dake, \q2 dule-aimukubi-gudiid gatik be egee imake.’ \q1 \v 6 Dule-ibmar-atursamaladi, e-negyagi na yeer itodimalad. \q2 Ar wemar Bab-Dummad-ourwedimaladid, \q2 Bab-Dummad-gege-anmar-oakaloye, sogdimaladid. \b \q1 \v 7 ”Ibdurganse be ibmar egismalana, \q2 ar wemar bemar-odurdaksamalaled. \q1 Sikwimarse be ibmar egismalana, \q2 ar wemar bega ibmar sogsamalaled. \q1 \v 8 Napneg-naidbogwa be sunmakena, \q2 ar we bemar-odurdaksaled. \q1 Demargi uamar-bukwadbogwa be sunmakena, \q2 wemar bemarga ibmar sogsamalaled. \q1 \v 9 Ar wemar Bab-Jehová-bela-ibmar-imaksad, \q2 bela wismalad. \q1 \v 10 Bab-Dummadgine, bela burba-dulad siid. \q2 Bab-Dummadgine, bela dule dula-gued siid. \q1 \v 11 Ar uaya, ibmar-goled magar itoged, \q2 degi, gwabin, ibmar-igi-gulleged magar itoged. \q1 \v 12 Deginbali, dule-selebagus-gudimaladi, magasar neg-itomalad, \q2 binsaed-ibegan nanamalad. \b \q1 \v 13 ”Ar Bab-Dummaddi bur bule binsaed-nikaa gued. \q2 Abi gargangued bur bule nikabalid. \q1 Binsaed-nued-ukleged Bab-Dummadgadbiid, \q2 degine, magar-neg-itoleged egadbibalid. \q1 \v 14 Ar Bab-Dummad ibmar-earisale, dule-wargwensaale bar sobosulid. \q2 Ar Bab-Dummad esgaryagi dule-metele, dule-wargwensaale gege bar onoged. \q1 \v 15 Ar Bab-Dummad dii-owisulile, bela ibmar dingudeled. \q2 Ar dii-owierdi, bela neg-dogdebaliled. \q1 \v 16 Bab-Dummadgine gargangued maid, \q2 degine, binsaed-nikagued egi danibalid. \q1 Bab-Dummadgi-siid, emar-yardaked, \q2 degi, dule-emarse-yardaklediid, igi imakoe. \q1 \v 17 Ar Bab-Dummadi dule-binsaed-ibedmar-obingegsaed, \q2 degine, dule-igar-nabomalad suli-suli obinsabalid. \q1 \v 18 Bab-Dummad, reymar-ibe e-negsemamaid osuloged, \q2 degine, rey maiga imakbalid. \q1 \v 19 Bab-Dummad dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-obingegsaed, \q2 degine, dule-bulegan-surbinsa-itogega imakbalid. \q1 \v 20 Bab-Dummad dule-binsaed-dakmalad-e-gaya-maked, \q2 degine, girmar-dummagan-binsaedsuli imakbalid. \q1 \v 21 Bab-Dummad dule-nuga-nikamalad-obingegsaed, \q2 degi, dule-gandik-gudimalad gargangued-sate imakbalid. \q1 \v 22 Bab-Dummad ibmar-yaa-matusurmaladgi-bukwad magar-dakle imaked, \q2 degine, negasichidgi ibmar-bukwad magar-daklegega imaked. \q1 \v 23 Bab-Dummad neggwebur-merguega imaked, \q2 neggweburmar obelobalid. \q1 Bab-Dummad neggweburmar-oambikuega imaked, \q2 neggweburmar-aisakiega imakbalid. \q1 \v 24 Bab-Dummad dule-dummagan-yar-sedimalad-ibe e-binsaed-oburega imaked. \q2 Degidbali, negsulidganba-gudiiyobi imakbalid. \q1 \v 25 Negsichigangi-unimakdiiyobi imaked, \q2 mummuganyob banamakdiiyobi imaked.” \c 13 \s1 Job san-bendakded \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “Bela bemar ibmar-sogsamaladi bato an itosad, \q2 bato an we-ibmar daksad. \q1 \v 2 Ar bemaryopira an wismogad, \q2 gwen be angi obinsurmalad. \q1 \v 3 Bur an Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadbogwa an sunmakbied, \q2 Bab-Dummadbogwa an-igar bur an nudakbied. \q1 \v 4 Ar bemardi unnila gakansamaladid, \q2 ina-durgan-ibmar-wissurmaladyobi be gumalad, gwen an-bendaksulid. \q1 \v 5 Ar bemar wis boo ambikuele, \q2 degidba, bemar binsaed-nikagued oyosmalaled. \q1 \v 6 Emisgindi, nue an-sunmaked itomalo, \q2 an-ibmar-bega-soged-nikad be itomarmogo. \q1 \v 7 ¿Bemar Bab-Dummad-nuggi gakansaode? \q2 ¿Gakansaedgi bemar Bab-Dummad-bendaknaimarye sogode? \q1 \v 8 ¿Ar bemar ega ibmar-nued imaknaiye binsasunde? \q2 ¿Ar bemar Bab-Dummad-bendakmaladye sogmarsunde? \q1 \v 9 Ar Bab-Dummad bemar-wilubdaknonikile, ¿igi be gusmalale? \q2 Ar bemar dulemargi-dodolegeyob, ¿Bab-Dummadgi be dodomarye sogmarsunde? \q2 Gege bemar Bab-Dummadgi dodoged. \q1 \v 10 Ar bemar arbakee dule-wargwenbi bendakbigualile, \q2 Bab-Dummad bemargi sabsur-gwichigusaled. \q1 \v 11 Ar Bab-Dummad-e-gargangued-yeerdakleged be-ogwayenonimalaled. \q2 Bemar e-abinni bela-belad gwayidmalaled. \q1 \v 12 Ar bemar binsaed-nued-nika-sunmakedi binsaledid, \q2 bemar-ibmar-sognaidi gwen gangued nikasulid. \b \q1 \v 13 ”Mer bar sunmakmala, an sunmakmogwelo. \q2 Ar igi an-guoe, ar deyob an guodo. \q1 \v 14 Ar an naibigubier, an naibiguodo, \q2 bar san-bendaklegedgi an binsasulid. \q1 \v 15 Ar Bab-Dummad an-oburgwebiele, an-oburgodo. \q2 An bendaklegodeeye, bar an binsasulid, bato an bela gudiid. \q2 Unnila Bab-Dummad-asabinni, an-gudiid na barsogoed. \q1 \v 16 Ar Bab-Dummad na e an-bendakoedid. \q2 Ar dule-isganadi, Bab-Dummad-asabinni gwen gwisgunonikosulid. \b \q1 \v 17 ”An-binsaed nue itomalo, \q2 an-ibmar-sognaid be nue itomalo. \q1 \v 18 An-sunmakoed bato guakwaa an ilemaksad. \q2 Bato an wisid, Bab-Dummad ibmar-oakalossuli an-daknonikoed. \q1 \v 19 Ar dule-angi-yoleged-nikardina, bar an golosurdo, \q2 an burgwed-edarbesunnodo. \b \q1 \v 20 ”Bab-Dummadye, ibmar-sogbo an bese egised. \q2 Ar we-ibmar be anga ukele, an bar begi dukuosulid: \q1 \v 21 Soggwengi: Mer bar be sabsur-an-odurdako. \q2 Sogbogi: Mer bar be sabsur-an-ogwayo. \q1 \v 22 Na san-bendakegala, be-asabin-gwisgudagega be anse gole, \q2 adi, nabir an be-asabin sunmakoed. \q1 Be anse gorsulile, an-inse an bega sunmakodo, \q2 geb bee be an-abin-imakoed. \q1 \v 23 Be anga soge, ibugi an begi isgusa, ibu ibmar-isganamar an imaksa, \q2 biti-be-igargangi an annasa, ibugi an begi yoledii gusa. \q1 \v 24 Bab-Dummadye, ¿ar ibiga be angi dukue? \q2 ¿Ar ibiga be-isdaradyob be an-dake? \q1 \v 25 Ar andi gagan-dinnagana burwaba-seledaedyob gued. \q2 Degisoggu, ¿ibiga be an-obelobisunna? \q1 \v 26 Emide be, nunmaked-dummad-itogega be an-imaknaid. \q2 Sapingwaun an ibmar-isgana-imaksad-ular, ¿deyob be an-imaknaisunde? \q1 \v 27 Sepo-yaba be an-nag-odosad. \q2 Bia an nadesogele, bela be angi nakuleged, \q2 an-nag-gannarmarba be angi nakulediid. \b \q1 \v 28 ”Dule urgo-nunguddaeyob berguddaed, \q2 mor udubiin-gusar-bergudaedyobi, dulemar berguddaed.” \c 14 \s1 Job sikwas-gudiguedgi sunmaknaid \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “Dule gwalulenonikile, unnila sikwas gudii gued, \q2 ar bonigandi bukidar daed. \q1 \v 2 Dulemar dutumaryobid. \q2 Dutumar argadele, bato dinguddaed, \q1 debayobi, dulemar gued. \q2 Sikwas-negsichid-nagunonidaeyobi, dulemar berguddaed. \q1 \v 3 Bab-Dummad, ¿be deyob duledaedgi ataknasunde? \q2 ¿Be-asabin-igar-nabodagega be anse gornasunde? \q1 \v 4 Degite, ¿ar doa ibmar-nued, ibmar-isganagi onogoe? \q2 Gege dule deyob imaked. \q1 \v 5 Dulega ibagan-bergued bato sogles maid, \q2 bee be, bato ega niiwarbigwa-wilub-gudiguega ega ibagan mesisad. \q1 Degisoggu, gege a-ibagan-obicha gudii gued, \q2 ar deyob be imaksad. \q1 \v 6 Mer bar egi be nakulege, ies be sae, \q2 na e-arbadiid-manigi wergudii be imakgwele. \b \q1 \v 7 ”Ar sapimarbela amba siklesale, gannar ainiardaed, \q2 degi, e-anagan dunguddaed. \q1 \v 8 Ar sapi-e-malimar nungumai-inigwele, \q2 e-saila nungumai-inigwele, \q1 \v 9 egi dii-aryoderdi, gannar sunna durgued. \q2 Sapi-gebe-diglesadyob e-anagan ainiardaed. \q1 \v 10 Ar duledina, burgwisar bar daklegosulid. \q2 Ar dule burgwisale, ¿bia nadoe? \q1 \v 11 Ar igi demar dinguddae, \q2 degine, igi diwar dinguddabali, \q1 \v 12 deyob dulemar berguddaed, \q2 bar gwisgusurdamalad. \q1 Ar mogir-arad-naid-berguedsega, geb dule-burgwismalad gwisgumaloed. \q2 Dule-burgwismalad e-gabmamaidgi geb atakdemaloed. \b \q1 \v 13 ”Be-urwemaid-berguedse neg-uangi be an-odukuena yeerban. \q2 Bitigi an-ebinsaega be ibagan nasikena yeerban. \q1 \v 14 Dule burgwisale, geg bar gannar durgued. \q2 A-ulale, an-bendakleged-iba an bane-bane edarbedii gusaled. \q1 \v 15 Geb agi be anse gornonikoed. \q2 An be-abin-imaknonikoed. \q1 Ar bee be, an-obinnisadsoggu, \q2 be yeer an-daknonikoed. \q1 \v 16 Be an-gudiid emi be daked, \q2 an-isguedgindi bar be binsassulid. \q1 \v 17 Ibmar-sagugi-ise-atinnar-melleddaedyobi, be an-isgued dikasuli meted. \q2 An-isgumalad bela be anga elisad. \b \q1 \v 18 ”Ar igi yar-dummad-mamaridele, akwamar-babatidele, baidsik ambakusdae, \q2 deyobi, be dule-e-ibmar-edarbediid be imaked. \q1 \v 19 Ar igi-diimar akwamar-sabsursae, \q2 deginbali, diwar-dummad-nomaile, bela ese ibmarmar ebipilege, \q2 deyobi, dule-ibe e-bendakleged be osuloged. \q1 \v 20 Bela-bela be we-dule oitoged, \q2 be we-dule-obelogega imaked, \q1 bar e-wagar-daklesuli be imaked. \q2 Deyob, be we-dule neg-uanse barmeted. \q1 \v 21 Ar e-mimmigan-nug ogannolenaile, we-duledi gwen bar wisguosulid. \q2 Ar e-mimmigan mesagwar-imaklenaile, we-duledi gwen wisguosulid. \q1 \v 22 Unnila e-san-nunmakedbi itoged, \q2 na e-nunmakdiidbali, wile-itodiid.” \c 15 \s1 Elifaz, Jobʼga-sabsur-ibmar-sogded \p \v 1 Geb agine, Temánʼgined-Elifaz, Jobʼga weyob sogded: \q1 \v 2 “Dule-binsaed-ibedi yogasaar sunmaksulid. \q2 Dule-binsaed-ibed yogasaar urwesulid. \q1 \v 3 Dule-binsaed-ibedi, dule-baidbo abin-abin-imaknaidgine, yogasaar sunmaksulid. \q2 Dule-binsaed-ibedi, igar-nudakedgi sunmaksuli gusulid. \q1 \v 4 Bedina, aka be Bab-Dummad-dobekwaa-nanaedi obelonaid. \q2 Aka be dule-bamalad mer Bab-Dummadse-golega imaknaid. \q1 \v 5 Be-sunmakedi be-isguedba be sunmaknaid, \q2 dule-galagwensulidamaladyobi be sunmaked. \q1 \v 6 Be-sunmakedi dukin begi yolenaid, andi begi yolenaisulid. \q2 Be-gwabin-duku dukin be-wioged. \b \q1 \v 7 ”¿Be-inse gwalules be itoge? \q2 ¿Yarmar-nanaid-idu, be-inse gwalules be itoge? \q1 \v 8 ¿Bebi binsaed-ibed be itosi? \q2 ¿Bab-Dummadde bese binsaed egissi? \q1 \v 9 Anmar bela be-ibmar-wisidi wismogad, \q2 bela be-ibmar-magar-itogedi anmar magar itomogad. \q1 \v 10 Anmar-abargine dadagan bukwad, \q2 be-babba bur selegan nanaed. \q1 \v 11 ¿Bab-Dummad gadi-gadi be-gwage-imaked be baisurdaksunde? \q2 ¿Bab-Dummad bega binnalegwadgi sunmaked be baisurdaksunde? \q1 \v 12 ¿Ibiga be surbinsa urwed-itoge? \q2 ¿Ibiga be urwakwaa atake? \q1 \v 13 ¿Ibiga be Bab-Dummadse urwe? \q2 ¿Ibiga egi be yogasaar sunmake? \b \q1 \v 14 ”¿Igi-dule na ibmar-oakalodisurye sogosunna? \q2 ¿Doa nodisurye sogosunna? \q1 \v 15 Bab-Dummad e-nug-odummodimaladginbela bengued, \q2 amba nibnegbela swilidik daksulid. \q1 \v 16 Dulemarginbulesunna, e-abin swilidikidsulid. \q2 Duledi, gobedbinagudiiyobi, isguedbina gudiid. \b \q1 \v 17 ”Job, nue be an-itogo, an bega ibmar soggwelo. \q2 An-ibmar-daksad an bega sogesokalid. \q1 \v 18 We-ibmar dule-binsaed-ibegan anmar-odurdaksadi, \q2 na e-babganba durdaksamaladid. \q1 \v 19 Agala, Bab-Dummadi a-dulemarga yala uknonikid. \q2 Dule-ainebarmalad a-yargi eba bukwa gussulid. \q1 \v 20 Dule-isganadina, bane-bane nunmakedba-gar-itodii gudoed, \q2 degine, dule-sabsur-emar-imakdiidgala, e-ibagan-bergued bato sogles naid. \q1 \v 21 Dule-isgana ibmargoled-emar-ogwayed itoged, \q2 degine, na bogidik-gudiidgine, dule-atursamalad egi gwisgunonikoed. \q1 \v 22 Dule-isgana negsichidgi-wakinnodeeye gwen binsasulid, \q2 es-suidse-ibitogoed ega igar maid. \q1 \v 23 Igar-wissuli garmakdiid, mula-masga-guega gudiid. \q2 Dule-isgana e-oburgwileged-ibagan-mosad na wisid. \q1 \v 24 Wileged-dummad, suli-suli-itoged, bela-bela dobe-itogega imaked. \q2 We-ibmarmala, rey-egi-yolesokaliyob itoge imaked. \q1 \v 25 Ar Bab-Dummadgi ise-urwar argan-oyonai-gusad-ulale, \q2 na san-bule-bule Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadga imaknai-gusad-ulale, \q2 ede na dobe itodiid. \q1 \v 26 Ar dule-isgana Bab-Dummad-asabin ise-urwar gunaigusad, \q2 ar Bab-Dummad-ourwega, sigu-abgaed-sommed urwedgi ega oyonai gusad. \b \q1 \v 27 ”Ar dule-isgana amba wagar-dukwa-dukwa-nika-inigwele, \q2 degi, saban-dummad-inigwele, \q1 \v 28 neggwebur-ayaraledgi mai guoed, \q2 negmar-ollo-ollo-siidgi gudii guoed, \q2 negmar-aimukudanimaladgi mai guoed. \q1 \v 29 We-dule-isgana, bar ibmar-ibedga guosulid, \q2 e-ibmar-nuegan-nikadi bela e-ibe bergudoed, \q2 e-nainumar, bela e-ibe surgudbaloed. \q1 \v 30 Burgwedgi wakinnosulid, sapi-gannar-ainiardaed soogi-gummakeyob guoed. \q2 Ar Bab-Dummad unnila e-bunnogedgi we-dule-obelogoed. \q1 \v 31 Dule-isgana, ibmar-baisurmaladgi-yardaklediid iege, \q2 ibmar-baisurmaladgi-bengudisulid iege. \q1 Ar we-ibmarmargi gwen ibmar-nued amiosulid, \q2 we-ibmarmar, binsaledid. \q1 \v 32 Igi sapi e-sikleged-ibagan-idu sikleddae, e-anagan aramakosuli sikleddae, \q2 deyob, we-dule-isgana burgwidoed. \q1 \v 33 Igi uva-dub-e-san, amba yoo-nue-gue batiddae, \q2 degi, igi olivo-sapi e-durbamar-ainissuli berguddae, \q2 deyob, dule-isgana bergudoed. \q1 \v 34 Degidbali, dule-isganamar e-anagan nikuosulid, \q2 degine, manigi-emar-binsaed-gamaladdina, e-neguya bela soogi gummakoed. \q1 \v 35 Dule ibmar-isgana-imakedgi-binsaed, ibmar-isgana imaknonikoed, \q2 e-gwagegi unnila emar-yardakedgi binsadiid.” \c 16 \s1 Job e-aimar-abin-imakded \p \v 1 Job Elifaz-abin weyob sogded: \q1 \v 2 “We-ibmar bukidargus an weyob itodanikid, \q2 bemar-ibmar-soged gwen an-bendaksulid. \q1 \v 3 ¿Ar bemar-yogasaar-sunmaked geg bergumarsi? \q2 ¿Ar ibiga geg bemar an-ies imakmala? \q1 \v 4 Ar bemar an-gunaiyob be gunanaimogana, \q2 an bemarga deyob sunmaksamogaled. \q1 An bemargi-yolelega, gaya-nueganbi bemarga sunmaksamogaled. \q2 Bemar-wiledakeyob an bemarga nono-ege-ege imaksabaliled. \q1 \v 5 An-sunmakedgi an bemar-ogannosmalaled. \q2 Bemar ibmar-nunmak-itodimaladi, an-sunmakedbali gadi-gadi be itosmalaled. \b \q1 \v 6 ”Ar an sunmaknaid gwen an-bendaksulid, \q2 ar gwen anga ibmar-nunmak-itonaidi osulosulid, \q2 ar an sunmaksurbalile, gwen anga surgusurbalid. \q1 \v 7 Bab-Dummad napiragwadba an-obelosad, \q2 an-neguyaginmaladse-bakale bela obelosad. \q1 \v 8 Bab-Dummadse nue an galesgunaid, nue angi yolesgunaid. \q2 An-uka-dunnumakega an-ibe imaksad, degisoggu, garagus an dakleged. \b \q1 \v 9 ”Bab-Dummad nue anse urwed, an ese balegillenaid, nue-ibitos itoleged. \q2 Achu-angi-nugar-oyonaiyob gunaid, e-isdaradga an-imaksad. \q1 \v 10 An-isdarmalad angi dododmalad, an-wagar ogotemalad. \q2 We-dule-isdarmalad buladik angi yoledmalad. \q1 \v 11 Bab-Dummad dule-isganamarse-ibitogega an-imaksad, \q2 dule-gakansamaladse ibitogega an-imaksad. \q1 \v 12 Iduardina, an bogidik gudiinad, \q2 emisgindi, Bab-Dummad nue an-wiosad, \q1 dukar-walaba an-ganonikid, saga-saga an-imaksad. \q2 Bela-bela angi yolenonikid. \q1 \v 13 E-sigu-mimalad nue an-ebirisad, \q2 e-sigumar, an-sabangi sabe-sabe-yolenonisulid, \q2 bela an-samurmar, napase yaarmakded. \q1 \v 14 Bia an naibigusa, agi gannar angi yolenonidaed, \q2 bila-onoged-duleyob angi gwisgunonikid. \b \q1 \v 15 ”An-naibi-itodiid-oyogegala, an wile-itoged-mor-yonai gualid. \q2 Napayala an gudii gualid. \q1 \v 16 An boedba an-wagar ginnitibigusad, \q2 an-ibyamar-dakleged guduregus dakleged. \q1 \v 17 Degi-inigwele, an dule-emar-sabsur-imakedsulid, \q2 Bab-Dummadse innikigwadgi an gordiid. \b \q1 \v 18 ”Ar an burgwenonisundibe, \q2 napnega, an-ibmar-oakalossulid-barsognai gusana gadin. \q1 \v 19 Ar dule-an-barsogoedi nibneggi maid. \q2 Nibneggine, dule-an-ular-sunmakoedi maid. \q1 \v 20 Ar an-ai an-irwa-goledid, \q2 an an-ai-asabin ise-boar an gunaid, \q1 \v 21 adi, an-ai an-ular Bab-Dummadse golegar. \q2 Ar igi dule na e-ai-bendakega sunmake, \q2 deyobi, an-ular sunmakegar. \q1 \v 22 Bar an birga-suitii naosulid, \q2 an-burgwed-ibagande, bato mosad. \q2 Gwen an bar aibirosulid.” \c 17 \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “Napi an iche-iche bunnomaid, \q2 an-ibagande nue-bergudanikid, \q2 neg-uan bato an-edarbemaid. \q1 \v 2 Dule-emargi-dodomaladbi unnila an-ebiris-gunanaid, \q2 emide, a-dulemarbi an dakdisunnad. \b \q1 \v 3 ”Bab-Dummad, be an-ular mani-bennukega be an-bendakdage. \q2 ¿Ar doa bar an-bendakdagosunna? \q1 \v 4 Bab-Dummad, we-dulemar-ibe be ebinsaed oburusad. \q2 A-ulale, amar nakwegala be imakosulid. \q1 \v 5 Ar dule manibina e-ai-urmakdibe, \q2 na e-mimmigan-burgwed daknonikoed. \b \q1 \v 6 ”Bab-Dummad, dulemar-angi-dodogar-sunmakega be imaksad, \q2 aka an-wagargi-wiiakmalaga be imaksad. \q1 \v 7 Ibmar-nunmakedba bar an nue ataksurgusad, \q2 bela an garbigus dakleged. \q1 \v 8 Dule-nuegan an-dakalile, geger an-dakardamalad. \q2 Degidbali, we-dulemar dule-isganamargi uluddamalad. \q1 \v 9 Degi-inigwele, ar dule-innikidaedi, e-gudiidbali, bur nued gudii guoed. \q2 Dule-ibmar-oakalossulidi, bur bule gangumaid. \b \q1 \v 10 ”¡Dagmala! Anse gatik gwisgudamala. \q2 Ar an wisid, ar bemar-abargi dule-binsaed-ibed gwen gudisulid. \q1 \v 11 An-bergued-ibagan nue-walikgusad, \q2 an-ibmar-abeged gwen anga gusulid, \q2 degine, an-ibmar-imakoye-sogsad, gwen anga gusurbalid. \q1 \v 12 We-dulemar neg-mutikid neg-ibginedyob dakdamalad. \q2 Amba neg mutikile, sogdedamalad, neg oibodaniye. \q1 \v 13 ¿Ibu bar an edarbosunna? \q2 Unnila napa-yaba-dogedbi an napid, \q2 negsichidgi an mai guoed. \q1 \v 14 Ar neg-uan an-babga guoed, \q2 nusmar an-nanga, an-gwenadganga gunonimogoed. \q1 \v 15 Degisoggu, ¿bia bendakleged-igar an amiosunna? \q2 ¿Bia ibmar-nued bar anga danikosunna? \q1 \v 16 An ibmar-nued-edarbediid anba bergudoed, \q2 anba napaga gudmogoed.” \c 18 \s1 Bildad, dule-isganamargi sunmaksad \p \v 1 Degine, geb Bildad Súah-neggweburgined, Job-abin-sogded: \q1 \v 2 “¿Sana be sunmaked bogilegoe? \q2 Binsaed-nikaa be sunmakena, anmar nuedgi sunmaksaled. \q1 \v 3 ¿Ibiga ibdulamaryob be anmar-dake? \q2 ¿Ibiga binsaedsurmaladyob be anmar-dake? \q1 \v 4 Ar be urwed doggussoggu, \q2 abali, na be dukin wionaid. \q1 ¿Ar degidbali, napaneg swiri naguoye be binsasi? \q2 ¿Ar be-sogedba akwamar ainiroye be binsasi? \b \q1 \v 5 ”Ar dule-isganamar-e-gwallu akitoed, \q2 e-soo-gaedi baligaosulid. \q1 \v 6 Dule-isgana-e-neguyagine neg sichiledoed, \q2 e-gwallu-gasiid akitoed. \q1 \v 7 Dule-isgana gandikidba-nanaed bergudoed, \q2 degine, e-igar-mesisadgi dukin yardaklegoed. \q1 \v 8 Na e-nanadiidba dukin yardakledii guoed, \q2 dukin e-sakigi galenai guoed, \q1 \v 9 e-nagmatarba galegoed, \q2 egi bar noosulid, bela egi apurnai guoed. \q1 \v 10 Dule-isgana-iduale, napagi dukuar dub bukwad, \q2 adi, nadapile, egi galegegar. \q1 \v 11 Dule-isganaga neg-gwayed nagunonikid, \q2 gwayed eba sorba gudiguad. \q1 \v 12 Bonigan-egi-yoleged bogigunaisulid, \q2 dule-isgana ukudba belagus nadapid. \q1 \v 13 E-ukamar, boniganse ibitonaid, \q2 e-arganmar, e-nagmar, burgwedanikid. \q1 \v 14 Dule-isgana na neguyagi-baisur-binsadiid bergusad, \q2 emisgindina, burgwed-igarse nadapsunnad. \q1 \v 15 Dule-isgana-e-neguya, soo-sailase bela ibitosad. \q2 E-ibmar-nikadi, soo-azufreʼse bergusad. \q1 \v 16 Igi sapi-saila, e-malimar, e-anagan, dinguddae, \q2 debayobi, dule-isgana gued. \q1 \v 17 We-napneggi bar dule-isganagi binsalegosulid, \q2 e-nug-dummarba-megisad bela bergunonikoed. \q1 \v 18 Dule-isgana neg-meegwadgi-gudiidi, negasichidse barmelledoed, \q2 we-napneggi-gudiidgi ononnolegoed. \q1 \v 19 Dule-isgana na e-neggweburgi mimmigan, gwen obegosulid, \q2 e-gudigusadgi, gwenadgan gwen obegosurbalid. \q1 \v 20 Dulemar dad-nakwedsik-bukwamaladi, degine, dad-argwanedsik-bukwamaladi, dule-isgana-deyob-gusad geger itomaloed. \q2 Degisoggu, gwayed egi nagunonimaloed. \q1 \v 21 Weyob dule-isgana bergued, \q2 dulemar-Bab-Dummad-akudakdimalad weyob bergued.” \c 19 \s1 Job, ibmar-oakalossurye-egi-sogleged abeged \p \v 1 Degidbali Job, Bildad-abin-imakded. Weyob sogded: \q1 \v 2 “¿Sanagwadse bemar an-wionai guoe? \q2 ¿Sanagwadse bemar angi-sunmaknaid indakmaloe? \q1 \v 3 Bemar angi gannar-gannar yolenanaidi, \q2 ¿bemar bingesurmarsi? \q1 \v 4 Ar an nue-isgusye soglegele, angi siido, \q2 an na wargwen gunaid. \q1 \v 5 Bemar bur anba dule-nuedye sogmarsunde, \q2 emide, an-isgusadba be angi dododmalad. \q1 \v 6 Bemar wisgumalargebed, Bab-Dummad weyob an-imaknaid, \q2 ar Bab-Dummad e-sakigi an-gasa gunaid. \b \q1 \v 7 ”Aisaar an binnasuli gornainad: ‘¡An-oburgwebimarye!’ \q2 Dule-wargwensaale, gwen an-itosulid. \q1 An bendakleged egisnai-inigwele, \q2 gwen an-bendaksurmalad. \q1 \v 8 Bab-Dummadi an-idu igar edusad, \q2 gege bar an obake gusad. \q2 An-nanaedbali negasichidbi an-idu nasiksad. \q1 \v 9 Bab-Dummadi, an-ibmar-bukidar-nikadi bela an-ibe sunonikid. \q2 An-nug-dummarba-gued bela an-ibe obelononibalid. \q1 \v 10 Sapiyobi, bela an-obelosad. \q2 An-ibmar-edarbediid, sapi-e-saila-bergusayobi an-ibe obelosad. \q1 \v 11 Bab-Dummadi nue angi dummad-urwenaid, \q2 e-isdaradga an-imaksa gunaid. \q1 \v 12 Bela e-bila-onomalad an-ebiris ambikunonimalad, \q2 an-dordoneg-ebiris bukunonimalad. \q1 Napa-arsanyob-nakwemai sobsamalad \q2 degi, angi gwisgunonimalad. \b \q1 \v 13 ”Bab-Dummadi an-gwenadgan-angi-banguega imaksad, \q2 an-aimarse-bakale, angi bangudmalad. \q1 \v 14 An-gwenadgan an-iedmalad, \q2 dule-magar-an-dakdimalad an-iedmarmogad. \q1 \v 15 An-neggi-gudimalad aku an-dakdemalad, \q2 bunormar-anga-arbadimaladse-bakale, dule-baidiyob an-dakdemalad. \q1 \v 16 An-maiga-gudiidse an gotedaenad, gwen an-abin-imaksurdaed. \q2 Amba ise-wilegar an gordibe, amba an-itodasulid. \q1 \v 17 An-gaya-yapannedde gwen nabir-yapansulid, an-ome ima an-itoged. \q2 An-gwenadgan-gargwenmaladse-bakale, imasun an-daked. \q1 \v 18 Burwiganase-bakale, angi dododmalad. \q2 An-dakarmalale, biir naddamalad. \q1 \v 19 An-aimarbela imasar an-dakdemarmogad, \q2 an-gwenadganbela angi aibitemalad. \q1 \v 20 An-garmar bus-bus gusad, \q2 an-san bar daklesurgusad. \q2 Unnila napi an bunnodiid. \q1 \v 21 An-aimar, nue-wile be an-dakmala, \q2 ar Bab-Dummad nue an-wionaid. \q2 ¡Nue-wile be an-dakmala! \q1 \v 22 ¿Ar ibiga Bab-Dummad-an-wionaidyob bemar an-imaknaimarmoga? \q2 ¿Ar bemar an-wionanaid baisur-itomala? \b \q1 \v 23 ”Bitigine an-sunmakedi gardagi narmaklegena yeerban, \q2 gardagi narmakar megisana yeerban. \q1 \v 24 An-sunmakedi akwagi degisadegu narmakar megisana yeerban, \q2 esgoro-madaregedgi degisadegu narmakar megisana yeerban. \q1 \v 25 An nue-wisid, an-Bab-Dummad-An-Ollor-Imaked dula maid. \q2 We-dule dummad-an-wilenaidgi an-ogwisguoed an nue-wisid. \q1 \v 26 An-san bela bergussundibele, \q2 amba an-ibyagwar an Bab-Dummad-dakedsegad. \q1 \v 27 Amba Bab-Dummad-dakoedi an nue-wisid, \q2 an-sunnagwad an dakoed, dule-baid dakosulid. \q2 We-ibagan an nue bela-bela edarbediid. \b \q1 \v 28 ”Bemar sogbalid: ‘Anmar egi yolegoe, \q2 ar a-dulegi isgued nue-maid.’ \q1 \v 29 Nue salakarmalo, es-suidse ibitodamalar. \q2 We-es-suidgi Bab-Dummad dule-isgana obeloged. \q1 Bemar wisgumar, \q2 Bab-Dummad anmar-wilub-daked maid.” \c 20 \s1 Zofar, dule-isganamargi sunmaksad \p \v 1 Weyobi, Zofar Naamat-neggweburgined, Job-abin sogded: \q1 \v 2 “An we-ibmar-itosad sunmakebier an-imaked. \q2 An-binsaed-oburusadba sunmakebier an itoged. \q1 \v 3 We-ibmar-sunmaklesad-an-itosadi, isdarsunna an-imaked. \q2 An ibmar-wismogadba an abinsamogargebed. \b \q1 \v 4 ”Neg-gusad be nue-wisimakaled, \q2 gebesailanagine, we-napneggi dule-aidenonikid-akale, \q1 \v 5 dule-isgana-werguedi sikwas nagudaed. \q2 Unnila sikwas yeer-itodii gudidaed, bato yog-berguar naddaed. \q1 \v 6 Dule-isgana-e-san-dummarba-imakedi, amba nibnegse warmakdibe, \q2 dule-isgana-e-nono amba mogir-ebudibe, \q1 \v 7 we-dule, e-ibmar-isgana-berguddaedyobi bergudoed. \q2 E-aimar sogdemaloed: ¿Bia we-dule nade? \q1 \v 8 We-dule gabdaklegedyobi bergudoed, \q2 negburgan-daklegedyobi sikwas daklegoed. \q1 \v 9 Dulemar, we-dule-isgana-daksagusmalad bar dakosurmalad. \q2 E-neguyagi-gudigusmaladse-bakale, bar dakosurmalad. \q1 \v 10 We-dule-isgana-e-mimmigan, dule-wilegana-wiolesad bendakedsegad. \q2 We-dule-isgana-e-mimmigan, dule-wilesmalad-ibe ibmar-nuegan-susmaladi gannar ukedsegad. \q1 \v 11 Dule-isgana sapingwagwadgine, gandik na itodiile, \q2 ibagwengi amba neg-urba dogedsegad. \b \q1 \v 12 ”We-dule ibmar-isgana ibnuedga imakdiid, \q2 ibmar-ochiganayob dakdiid. \q1 \v 13 Gwen ibmar-isgana metebigudisulid, \q2 aka egi wergudiid. \q1 \v 14 Igi-dule ibmar-ochigwad dogdar-masale, saban-nunmaked ega ukdae, \q2 deyobi, ibmar-isgana dule-isganaga naibe-e-gichiyob gunonikoed. \q1 \v 15 Ibmar-bukidar-emar-yardakedgi-amisad gannar e-ibe sulegoed. \q2 Bab-Dummad-sogedba gannar e-ibe bela sulegoed. \q1 \v 16 Dule-isgana-e-isguedi naibe-e-gichiyob gued, \q2 we-gichigi dukin burgoed. \q1 \v 17 Bela moli-nunis-bukidar, achanis-bukidar, \q2 diwar-ariomaiyob-guedgi gwen wergudii guosulid. \q1 \v 18 Ibmar-bukidar-amisadi, gannar uknai dakledagoed, \q2 gwen egi werguosulid, egi ibmar-nued amiosulid. \q1 \v 19 Dule-isgana dogdar dule-wilemalad wiosad, \q2 gwen negmar-e-sobsasulid emar-ibe susbalid. \b \q1 \v 20 ”We-dule-isgana sulibinsa ibmarbina-itodii gusad, \q2 gwen ibmar-nikad itossulid. \q2 Bela ese ibmar sulemai gusad. \q1 \v 21 Ibmar gwen abin sigissulid, bela ese sulesad. \q2 A-ulale, e-ibmar-nasgumaid bergudoed. \q1 \v 22 Ibmar-bukidar-nikadbali, sulibinsa-itodii gudoed, \q2 degidbali, ega boni-dummagan nonikoed. \q1 \v 23 Dule-isgana ibmarba nue-yeer-itodiidgine, \q2 Bab-Dummad egi yolenonikoed, egi ise-urwar gwichigunonikoed. \q1 \v 24 Dule-isgana aisaar gingimar-esgorogi-sobaledgi wakinbi-gudagoenad, \q2 sigu-esgoro-gordikidgi ibitogoed. \q1 \v 25 Sigu-esgoro-gordikidbiid egi yolenonikoedi, ungebigudagoenad, \q2 sigu-duku binagi buudu-noedi ungebigudagoenad. \q2 Dobedbali, surbinsa itodoed. \q1 \v 26 Negasichidi, dule-isgana-edarbenaid, \q2 soo-dule-ogaed-abesulidi, dule-isgana-obelogoed, \q2 e-negse-bakale, ogumakoed. \q1 \v 27 Nibneg, dule-isgana-e-isgusad magar-dakle imaknonikoed. \q2 Napneg, dule-isgana-isgusad barsognonikoed. \q1 \v 28 Bab-Dummad-urwenonikoed-ibagine, dule-isgana-e-neg-bukwad, \q2 dii-dummad-muredba seledoed. \q1 \v 29 Weyobi, Bab-Dummad dule-isganaga bergued nasiksad. \q2 Weyobi, Bab-Dummad, dule-isganaga bergued-igar mesisad.” \c 21 \s1 Dule-isganamar-nasguedgi, degi, ibmar-sate-guedgi sunmaklenaid \p \v 1 Agine Job abin-sogded: \q1 \v 2 “Bemar nue an-sunmaked itomala, \q2 adi, bemar nabir gadi-gadi an-imakmaloed. \q1 \v 3 An sunmaknaile, mer sulibinsa alled-itomalo. \q2 An sunmaked-bergusale, bemar allebier, allemaloed. \b \q1 \v 4 ”An-urwenaidi, dulemarbo an urwenaisulid. \q2 A-ulale, geg an san bargaed. \q1 \v 5 Nue be an-dakmar. \q2 Geger be an-dakmaladba, gaya be gamaloed. \q1 \v 6 We-ibmargi an binsaddibe an gwakiddaed, \q2 bela an-abaganmar iii naddaed. \q1 \v 7 ¿Ibiga dule-isganamar amba dula-gudinanae? \q2 Aka bur bule nasgumamaid, deyob seredgumamaid. \q1 \v 8 Dule-isganamar e-mimmigan-nasgumai daked, \q2 e-waganmar-nasgumai daked. \q1 \v 9 Dule-isganamar e-neguyagi neg-bogidikid-nika gudidamalad, dobedsuli gudidamalad, \q2 Bab-Dummadse gwen sabsur-odurdaklesurmalad. \q1 \v 10 Dule-isgana-e-molimar-bebe-nikad e-dula-bakmalad sunsogmaladid. \q2 E-moli-omegandina, mimmigan-nikualile, gwen e-ibe mellesulid. \q1 \v 11 Dule-isgana-e-mimmigan sibad-wawaadyob abarmakdidamalad, \q2 dodonaigusmalale, oallenagusdamalad. \q1 \v 12 Gar-tambor-goledbali, gar-arpa-goledbali, namakdedamarbalid. \q2 Gar-gammu-goledbali, wergunaidamarbalid. \q1 \v 13 Ar dule-isganamar-e-gudiidi, nueganbi gudidamalad. \q2 Burgwidmalale, nuedgi burgwiddamalad. \q1 \v 14 Dule-isganamar Bab-Dummadga sogdedamalad: \q2 ‘Mer be anse gole, anmar Be-Igar-Maidba nanabisurmalad. \q1 \v 15 Anmar e-nug-odummogega, Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadde, ¿doasunna? \q2 Anmar ese gorye sogele, ¿ibu-nued egi amilesunna?’ \q1 \v 16 Dule-isganamar na e-ibmar-nuegan-nika-guega egi sisulid. \q2 Bipisaale, amar-binsaed-isgana-ukedba an binsaed galegosulid. \b \q1 \v 17 ”Dule-isganamar geg burgwe gudimalad. Undar iba-suitii gudidamalad. \q2 Dule-isganamar boni-dummaganba-gar-itodii dasurmalad. \q1 \v 18 Dule-isganamar, gagan-dinnagwadyob, burwa-dummadba-selemai dakledisulid. \q2 Dule-isganamar, burwa-ooredba gaganyob-selemai dakledisurbalid. \q1 \v 19 Anga sogdamaloed, Bab-Dummad dule-isgana-e-mimmiganbi sabsur-odurdakoye, e-babgandi, odurdakosurye. \q2 Bab-Dummad bur bule e-babgan sabsur-odurdakena gadin, \q2 adi, magar na itomaloed. \q1 \v 20 Dule-isgana e-wilegoed, e-ibyagwar na daksun. \q2 Dule-isgana, Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-sabsur-e-odurdaked itosun. \q1 \v 21 Dule-isganamar bar undar-gudii guosulidbali, \q2 e-sorba-e-gwenadgan-beoedi, gwen bai dakosulid, \q2 gwen egi binsaosulid. \b \q1 \v 22 ”¿Doa Bab-Dummad binsaed-nuegan-nikuega odurdakosunna? \q2 Bab-Dummad bur emar-wilubdaked maid, \q2 nuga-nikamaladse-bakale, ese wilub-daklemalad. \q1 \v 23 Abar-dulemar nuchukwagwadgi burgwemalad, \q2 nue yeer-neg-itodimaladgi burgwemalad, \q2 nue bogidikid-gudiidgi burgwiddamalad. \q1 \v 24 Ibmar-bukidar-nikaa gudidamalanad, \q2 san-nuedi, bonisuli gudidamalanad, deyob burgwiddamalad. \q1 \v 25 Abar-dule sulibinsa-isdar-itodii burgwiddabalid, \q2 gwen ibmar-nuedgi-wergudsuli burgwiddamalad. \q1 \v 26 Bela we-dulemar napa-yaba-burgwarmamaile, emarbi gumalad. \q2 Napa-urba nusbiini mamai gumaloed. \b \q1 \v 27 ”Ar bemar-binsabukwadi an wisid, \q2 unnila bemar an-wiogedgi binsabukwad. \q1 \v 28 Bemar-binsananaid an wisbalid. \q2 Bemar binsabukwad: ‘¿Bia we-dule-nuga-nikad-e-neg-dummad nade? \q2 ¿Bia we-dule-isgana-e-neg nade?’ \q1 \v 29 ¿Dule-bukidar-igarba-nanamaladse be egissurmarsi? \q2 ¿A-dulemar-sunmaked be nue-itosurmarsi? \q1 \v 30 Dule-isgana bonigan-nonikile, akar-gusurdamalad. \q2 Sabsur-odurdakleged-ibagi, san-onosdamalad. \q1 \v 31 ¿Doa dule-isganaga e-gudiidgi akar sogosunna? \q2 ¿Doa ega asabinmakar ibmar sogosunna? \q2 ¿Doa dule-isgana sabsur-odurdakosunna? \q1 \v 32 Dule-isgana-burgwisar, neg-uanse-selesdibe, \q2 e-neg-uangi dule-nakulemalad ogwichilesdaed. \q1 \v 33 Neg-uanse-e-bardakmalad bukidar ainiardaed. \q2 Napa-nuedgi digles mesilesdaed, nuedgi bogidik mesilesdaed. \b \q1 \v 34 ”Degite, ¿igi bemar an-gwage gadi-gadi imakosunna? \q2 Yogasaar be anga sunmaknanaimalad, bemar anga ibmar-sognaid inniki anga sunmaknanaisurmalad.” \c 22 \s1 Elifaz, gannar Jobʼgi yolenaigusad \p \v 1 Agine, Temán-neggweburgined-Elifaz, Job-abin sogded: \q1 \v 2 “Dule-gwensak binsaed-nikarbadibe, ¿Bab-Dummadgala ibnuedga gue? Suli. \q2 Dule-deyobid na dukin ega ibnuedga gued. \q1 \v 3 ¿Be-innikidaedgi Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad ibmar-nued amisi? Suli. Ar gwen ibmar-nued egi amisulid. \q2 ¿Be-nued-nanaedgi Bab-Dummad ibmar-nued amisi? Suli. Ar gwen ibmar-nued egi amisulid. \b \q1 \v 4 ”Ar Bab-Dummad sabsur bega ibmar-sognaile, degi, bega igar itonaile, \q2 ar be e-dobegudiidbarsulid. \q1 \v 5 Ar be-isgued-doggus-merguedba, degi, be-isgued-bargalesulidba, \q2 deyob be-imaknaid. \q1 \v 6 Be-gwenadgan bese ibmar-egisdanidibe, \q2 gwen be ibmar-abesulidgi, gandikidgi, e-ibe ibmar-anar, mor be susdaed. \q1 Dule-wilemalad-ibe mor bela be susdaed, \q2 uka-swana be metedaed. \q1 \v 7 Dule-ukudmaad-gudimaladga, gwen gobed be ukdasurbalid. \q2 Dule-masbina-gudimaladga, be gwen mas ukdasurbalid. \q1 \v 8 Be dule-buled megissoggu, dule-nainu-ibed be megissoggu, be binsasanad, \q2 ani an napa-ibedye. \q1 \v 9 Omegan-ei-sui-burgwismaladga, gwen ibmar-uksasuli be barmiddaed. \q2 Sergan-satemalad-ibe be ibmar bela susdabalid. \q1 \v 10 A-ulale, emisgindi galesnaiyob be itoged, \q2 ukiagwar nue-dobe be itoardaed. \q1 \v 11 Negsichidgi-gudiiyob be itoged, \q2 a-ulale, ibmar-daksuli be-imaked. \q2 Diwar-dummadse-selemaiyob be itoged. \b \q1 \v 12 ”¿Bab-Dummadi nibneggi maisursi? \q2 ¡Be dakena! Niisgwamar-dikasurnanaid matusuli begi nanaid. \q1 \v 13 Emide be soged: ‘Bab-Dummad, ¿ibi wissunna? \q2 ¿Bab-Dummad sunna negsichid-abalagi emar-wilubdaksi?’ \q1 \v 14 Be sogbalid: ‘Mogirmar Bab-Dummad-idu bipirmaknaiye, mogir-gudureged ebirisnaiye. \q2 Agala, Bab-Dummad gege anmar-dakye.’ \b \q1 \v 15 ”Dule-isganamar-galagwensuli-nanasmaladba, ¿be nanamogode? \q1 \v 16 Be ebinsao, we-dulemar nuchukwagwadgi burgwisgusmalad, \q2 diwar-dummadba ibmar-selegedyobi bergusmalad. \q1 \v 17 Aka Bab-Dummadga sogdegusmalad: \q2 ‘Mer be anmarse gorye, \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad, ¿ibu be anmarga imaksunnoye?’ \q1 \v 18 Bab-Dummad ega ibmar-nuegan-ukdii gusanad. \q2 Andina, dule-isgana-e-binsaed-isganaba binsaed-galeged, sate. \b \q1 \v 19 ”Dule-nuegan, dule-isganamar-ibitonanaid-daksagua, yeer-itosmalad, \q2 dule-ibmar-oakalodisurmalad egi dododmalad, sogdemalad: \q1 \v 20 ‘Anmar-isdarmalad burgwismalad, \q2 e-ibmar-nikad soose bela ei-gummaksad.’ \b \q1 \v 21 ”Job, Bab-Dummad-urbaligwa be nanae, ebo be igar nudake, \q2 Bab-Dummad gannar ibmar-nikuega be-imakoed. \q1 \v 22 Bab-Dummad-e-sunmakmaid be nue abingae, \q2 e-igar-durdakleged be-gwagegi nue-sedii be gue. \q1 \v 23 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadse be gannar wilesakwaa atakdedibe, \q2 be-neguyagi ibmar-isgana be obangusbardibe, \q1 bela be nugunonikoed, \q2 weligwar be gunonikoed. \q1 \v 24 Be or-nuegan-nikadi napagi be miele, \q2 Ofir-e-ormar diwar-akwamar-imbagi be miele, \q1 \v 25 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad be-or-nuedga gunonikoed, \q2 Bab-Dummad be-mani-nuedga gunonikoed. \q1 \v 26 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad yeer-ito be-imakoed. \q2 Bab-Dummad-asabinni bar be bingeguosulid. \q1 \v 27 Bab-Dummadse be gotele, be-itogoed. \q2 Bedi ega ibmar-imakoye-sogsad be imakedsegad. \q1 \v 28 Be ibmar-imaksokalile, bega ibmar-nueganbi gudoed. \q2 Be-iduale gwallu-ganaiyob bega neg-nagunonikoed. \q1 \v 29 Bab-Dummadi, dule-san-dummarba-imakdiid, san-bipii imaked. \q2 Dule-na-san-bipi-imakdimalad-e-nugdi, odummoged. \q1 \v 30 Bab-Dummadi, dule-ibmar-oakalodisurmalad bendaked. \q2 Be dule-innikidaedba Bab-Dummad be-bendakoed.” \c 23 \s1 Job, Bab-Dummad-asabin san-bendaksad \p \v 1 Job, Elifaz-abin-imakded: \q1 \v 2 “Emi amba an naibi-itoged-abalagi sunmakoed, \q2 amba Bab-Dummad sabsur-an-imaknaid. \q1 \v 3 An wisina, bia Bab-Dummad mai, \q2 degi, an e-maidse sunna nabir moena, \q1 \v 4 an san-bendakegala \q2 an bela ega ibmar sogsaled. \q1 \v 5 Bab-Dummad-ibmar-sogbied an wisgusaled. \q2 Degidbali, an magar itononikiled. \q1 \v 6 Bab-Dummad angi sabsur-gwisguega, ¿e-gangued angi oyogergebsi? \q2 ¡Suli! Angi gwisgussuliled, unnila an-itonai gusaled. \q1 \v 7 Dule-innikidaedi, Bab-Dummad-asabinni sunna na san-bendaked. \q2 Andina, anga-igar-naboged-asabin degisadegu ollorgusaled, \q2 ibmar-oakalossuliyob an-daksaled. \b \q1 \v 8 ”Aisaar an Bab-Dummad-amidiinad. \q2 An dad-nakwedsik nadele, an daksulid, \q2 dad-argwanedsik nadbalile, an daksurbalid. \q1 \v 9 Bab-Dummad dad-nakwed-argan-sapiledsik-gunaile, an daksurbalid. \q2 Dad-nakwed-nuedsik-gunaile, an daksurbalid. \q1 \v 10 Bab-Dummaddi bela an-gudiid nue-wisimakaled. \q2 Bab-Dummad an-wilubdakye-sogele, or-swilimakaleyob an gusaled. \q1 \v 11 Bab-Dummad-Igarba an nue-nanadiid, \q2 e-sogedba an nanadiid, an egi bangudisulid. \q1 \v 12 E-Igar-sogsagusadgi an bangudisulid. \q2 E-ibmar-sogsadi, an-gwage-ulubgi an sediid. \b \q1 \v 13 ”Bab-Dummad na ibmar-imakbiedba imakmaid, \q2 ¿doa ega akar-sogoe? \q2 Na e-abegedba ibmar imakmaid. \q1 \v 14 Bab-Dummad, igi-an-imakoye na sogsa, deyob an-imakoed. \q2 Ibmar-baigan-bukidar ayobi, na e-abegedba imakoed. \q1 \v 15 Agala, an Bab-Dummad-asabin dobee itodaed. \q2 We-ibmargi an bela binsaddibe, nue-dobe an itoddaed. \q1 \v 16 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi an-niga-egwachad, \q2 nue-dobed anga uksad. \q1 \v 17 We-ibmar-bela-angi-gunaidi, an-gayamakosulid, \q2 an nunmaked-dummad-itonai-inigwele, amba an ibmar sogedsegad.” \b \c 24 \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “¿Ibiga Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi, dule-isgana-odurdakleged-iba nasiksuli? \q2 Adi, dule-Bab-Dummadba-nanaimalad dakmaloenad. \q1 \v 2 Dule-isganamar nainu-suegala, nainu-dikar-abingunaidgi dogdedamalad, \q2 degine, molimar-atursasmalad akwedidamalad. \q1 \v 3 Sergan-satemalad-ibe moli-uayasuid susdamalad. \q2 Ome-ei-sui-burgwisad-ibe ibmar-ganikid-anar moli-bebe-nikadi susdamarbalid. \q1 \v 4 Dule-isganamar dule-wilemalad-igarba-abingualir, e-idu ainirmalaga imaked, \q2 e-dobedba e-idu dukumalaga imaked. \q1 \v 5 Dule-wilemalad, moli-uayasuid-sapurbalidyobi wakudaryalaba negsulidganba masbina gudidamalad. \q2 Nega-dulesulidganba e-mimmiganga mas amied. \q1 \v 6 Dule-wilemalad emar-nainuganse ibmar-obichad-weegala, naddamalad. \q2 Dule-isganamar-e-uva-nainugi uva-san-babatisad weenai damalad. \q1 \v 7 Dule-wilemalad mutikgusale, morsurmaladbali uka-swana megiddamalad. \q2 Atued-sulidbali dambed-abalagi neg-oiboardamalad. \q1 \v 8 Yalaganba dii-wiedba waradik gudidamalad, \q2 dukued-sate gudidamalad, unnila akwa-imbaba dukubukwadamalad. \q1 \v 9 Dule-isganamala, goe-bab-sated e-nan-annik sumalad. \q2 Egi-mani-ganikid-anar dule-wilemalad-ibe mimmigan sudamalad. \q1 \v 10 Dule-wilegana mor-satedbali, uka-swiri gudidamalad. \q2 Emar-nainugi ibmar-gwag gwaada semaidamalad. \q2 Degidbali, ukudbali burgwiddamalad. \q1 \v 11 We-dule-wilegana, olivo-gwallu-egurega e-naged-akwa obipirmaknagusdamalad. \q2 Uva-e-nis-onogegala egi annanagus damarbalid, \q2 degi-inigwele, ukudmaada gunanaidba burgwiddamalad. \q1 \v 12 Neggweburgine dule-burgwedanimamaid-e-akiginned magar itoleged. \q2 Dule-undar-naibigusmalad aisaar Bab-Dummadse bendakleged egisnaidamalanad, \q2 degi-inigwele, Bab-Dummad gwen bai dakdasulid. \b \q1 \v 13 ”Gwenna-gwenna dulemar igar-nued abedasurmalad, isdarsunna dakdamalad. \q2 Igar-innikigwadba nanabisurdamalad, \q2 ibmar-isgana-imakdiid magar itosurmalad. \q1 \v 14 Dule-emar-gindaked dule-wilemalad-oburgwega, degi, ibmar-abesa-gudimalad-oburgwega, oibosayala gwisguardaed. \q2 Neg-mutikgudele, dule-ibmar-atursaedga binyiddabalid. \q1 \v 15 Dule-galagwensuli-e-omesulidbo-nanaed neg-mutikgued edarbedidaed, \q2 weyob sogdidaed: ‘Dule gwen an-dakosuli.’ \q2 Deyob dukuakwaa gudidaed. \q1 \v 16 Dule-ibmar-atursaed mutikidba emar-negse dogdaed. \q2 Neg-ibgindina e-negyaba dukumaidaed. \q2 Isdar neg-ibgined dakdaed. \q1 \v 17 Bela we-dule-isganamargala, neg-ibginedi mutikidyob gued. \q2 Neg-mutikid-neg-galagwensur-guardaed bur abedamalad.” \s1 Zofar, Jobʼgi gaya-egwannonikid \p \v 18 Zofar weyob sogded: \q1 “Dule-isganamar dii-iirmakmaiyobi gwae-gwae wakitedamalad, \q2 e-nainu-naidi nue-ukabsales naid. \q2 A-ulale, gwen dule e-uva-nainugi gannar bar arbabidasulid. \q1 \v 19 Igi dad-dummad-gaedi, neg-diopisulidi, boo-batenaid berguega-imake, \q2 deyobi, dule-isgudimaladi burgwedse berguddamalad. \q1 \v 20 Dule-isganamar-bergudele, e-nangan bar egi binsaosulid. \q2 Amar napa-urba-dogdele, nus-masga gudoed. \q1 Dulemar gwen dule-isganamargi bar binsadii guosurmalad. \q2 Igi sapimar olaledae, deyobi, gumaloed. \q1 \v 21 Dule-isganamar ome-geg-mimmi-baked, sabsur-imakdidamalad. \q2 Degi, omegan-ei-sui-burgwismalad-sabsur imakdidamarbalid. \q1 \v 22 Degi-inigwele, Bab-Dummad e-garganguedba dule-isganamargi yoleged. \q2 Bab-Dummad uluddibe, dule-isganamar geg abin gwisgued. \q1 \v 23 Bab-Dummad dule-bulegan-dobsuli imaked, degi, egi bensuli imaked, \q2 degi-inigwele, Bab-Dummad amba we-dulemargi nakuleged. \q1 \v 24 Amar-e-nug unnila sikwas odummoleged, yog-berguar naddaed. \q2 Dule-isganamar oros-welegeyob gumalad, \q2 gagan-gummakeyob gummakmalad, yoga-berguar naddaed. \b \q1 \v 25 ”¿Doa anga sogosunna, an-sunmaknaidi gakanye? \q2 Dule gege anga soged, we gakanye.” \c 25 \s1 Bildad-ilapaagus-sunmaked \p \v 1 Súah-neggweburgined-Bildad, Job-abin weyob sogded: \q1 \v 2 “Bab-Dummadi, dule-gandikidid. \q2 Dobesar dule-imakedid. \q2 Bab-Dummadi bela nibneggine igar-ilemakmaidid. \q1 \v 3 E-sordagan-merguedi, gege ebisleged. \q2 Bela dulemargi Bab-Dummad-e-gwallu gaed. \q1 \v 4 ¿Sunna dule ibmar-oakalossuliyob Bab-Dummad-asabinni gwisgusi? \q2 ¿Sunna dule Bab-Dummad-asabinni islidikidga na san-imaksi? \q1 \v 5 Ar niibela Bab-Dummad-asabinni bollee gaed, \q2 niisgwamarbela e-asabinni gannarba gasurmogad. \q1 \v 6 Dule-bulesunna, nus-musgimakmaiyob gudiid, \q2 dulede, napa-nusyob gued.” \c 26 \s1 Job, Bildad-abin-sogded \p \v 1 Job Bildad-abin weyob sogded: \q1 \v 2 “¿Weyob be dule-gegudiid-bendaksunde? \q2 ¿Weyob be dule-nollogudiid nue-bendakye be sogsunde? \q1 \v 3 Ibiyobi dule-ibmar-wissulidga binsaed-nued-uke an be-dake. \q2 Ibiyobi nue-binsaed-nikaye na be san oyoge. \q1 \v 4 ¿Doa weyob-sunmakedgi be-odurdaksa? \q2 ¿Doa weyob sunmakega be-imaksa?” \s1 Bildad, Job-abin-sogdebalid \p Bildad, Job-abin-sogdebalid: \q1 \v 5 “Dule-burgwarmalad demar-wilad-urbali-mamaidi, \q2 Bab-Dummad-asabinni, wawanmakmaid. \q1 \v 6 Burgwarmalad-meged-galumar bela Bab-Dummad-asabinni, magar daklemamaid. \q2 Burgwed-igar Bab-Dummad-asabinni, dukumaisulid. \q1 \v 7 Bab-Dummadi, bela nibneg-naid neg-olloledgi nasiksad, \q2 napnegdi, ibmargi-akanaisuli nasiksabalid. \q1 \v 8 Bab-Dummadi, mogirmargi dii nasiksabalid, \q2 Bab-Dummadi, mogir nabir dii-bargae imaksabalid. \q1 \v 9 Bab-Dummadi, nii-dalunaid-eduegala, \q2 irwa mogir nasiked. \q1 \v 10 Bab-Dummadi, magatibali demargi igar-maiyob imaksad, \q2 adi, nabir neg-ibgined, neg-mutikidgi bachiki-nai guegar. \q1 \v 11 Bab-Dummad-urwed-abinni nibneg-bargamaladi, \q2 dobedbali wawanmakdedamalad. \q1 \v 12 Bab-Dummadi, e-ganguedgi demar-uurmaked obogileged. \q2 Bab-Dummadi, e-ibmar-wisidbali ibdula-Rahabʼye-nugad ese ibitosad. \q1 \v 13 Bab-Dummadi, e-bunnogedgi mogir oaisakied. \q2 E-argangine, ibdula-dummad-demargined oitoged. \q1 \v 14 We-ibmar unnila-sikwas Bab-Dummad-e-gangued oyonaid. \q2 Anmar unnila-sikwas, Bab-Dummad-e-gangued itonaid. \q1 ¿Doa Bab-Dummad-e-gangued bela magar itogosunna? \q2 Dule gege magar itoged.” \c 27 \s1 Job, dule-isganamar-guoedgi sunmaksad \p \v 1 Job weyob sogdebalid: \q1 \v 2 “Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-nuggine, \q2 degine, anga igar-nudaksulid-nuggine, \q1 sae-itogega an-imaked-nukine, \q2 ise-sogar an soged: \q1 \v 3 Amba an dula-gudiidgine, \q2 an nue garmakdiidgine, \q1 \v 4 an gaya-isgana sogosulid, \q2 gakansaale an ibmar sogosulid. \q1 \v 5 Bemar-angi-sunmakedi nabir be sogmarye an sogosulid. \q2 Amba an dula-gudiidgine an ibmar-oakalossurye an sogoed. \q1 \v 6 An ibmar-oakalossursoggu, an sikirmakosulid, \q2 gwen akar an binsanaisulid. \q2 An dula-gudiidgine gwagegi akar an itogosulid. \b \q1 \v 7 ”Bab-Dummad, dule-isganamaryobi an-isdarmalad be obeloge. \q2 Dule-inniki-nanasurmaladyobi an-isdarmalad be obeloge. \q1 \v 8 Bab-Dummad dule-isganamar-oburgweye-sogele, \q2 ¿bia bar bendakleged amimalosunna? \q1 \v 9 Amargi boni-dummagan gwichigunonikile, \q2 Bab-Dummad amar-ese-binnasuli-goled itogosulid. \q1 \v 10 ¿Ar dule-isgana Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadgi wergudisi? \q2 ¿Ar Bab-Dummadse bane-bane gordibarsi? \q1 \v 11 An bega Bab-Dummad-e-gangued oyogwelo. \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-e-igarmar an bega odukuosulid. \q1 \v 12 Ar bela bato bemar we-igarmar daksabinmaladde, \q2 degite, ¿ibiga bemar yogasaar sunmaknanaisunna?” \s1 Zofar-ilapaagus-sunmaked \p \v 13 Zofar Job-abin weyob sogded: \q1 “Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi dule-isganamarga we-igarmala sabosad. \q2 Bab-Dummadi dule-galagwensurdamaladga sabsur-odurdakleged-igala, weyob mesisad: \q1 \v 14 Ar dule-isgana mimmigan-ichesur-nika-inigwele, amba es-suidgi burgwemaloed, \q2 a-e-mimmigandi, ukudmaada gudii gudmaloed. \q1 \v 15 Dule-isgana amba besmalale, boniganse burgwemaloed. \q2 E-omegan-bemaloedi, gwen e-suimar-burgwismaladga boosurmaloed. \q1 \v 16 Dule-isganamar, amba mani-bukib ukubyob-onmaksale, \q2 mormar suar-ena-ena nikuele, \q1 \v 17 dule-nued-daedi a-mormar yononikoed, \q2 dule-inniki-gudiid a-mani sunonibaloed. \q1 \v 18 Dule-isgana-neg-sobedi sikwi-uu-baisur-ayareyob gued, \q2 dule-nakuleged-neg-matar-baisur-ayared-sobsadyob e-neg dakleged. \q1 \v 19 Dule-isganamar, napi-mani-ibed-gudii gabiddamalad, neg-oibosale, mani-sate oiboardamalad. \q2 Dule-wilegedga nadmalad. \q1 \v 20 Dule-isgana neg-ibgine, gwayed-dummad egi nagunonidaed. \q2 Neg-mutikgusale, burwa-dummad egi gordanikiyob itodaed. \q1 \v 21 Burwa-uereged sabsur-gornonikile, we-dule-isgana gwen abin gwisguosulid, \q2 burwa-dummadi e-neg-maid sedoed. \q1 \v 22 Bab-Dummadi, dule-isganagi sabsur-yoleged, \q2 dule-isgana Bab-Dummadgi, aisaar wakinnoeyob itodaenad. \q1 \v 23 Weyobi, dulemar, dule-isgana-ibitonai-dakarmalale, yeer dakdamalad, \q2 ega argan ogotedamalad, ega sabsur-wigoddamalad.” \c 28 \ms1 3. BINSAED-NUEDGA-NAMAKLEGED \mr (28:1-28) \s1 Binsaed-nuedgi yeer-sunmaklenaid \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “Manimala, ormala napa-urba amileged, \q2 sooyagi diree imaklesiid. \q1 \v 2 Esgoromala, napa-yaba onolesiid, \q2 esnon-goromardi akwamargi onolesiid. \q1 \v 3 Dule-akwa-nuegan-amimaladi, bar negsichid-nai daksurmalad. \q2 Negsichidgi-akwamar-bukwadi ese onilebukwad. \q2 Yaamargi-akwa-nuegan-nikadi bela onimalad. \q1 \v 4 Neg-uluba-nanaledisulidgi yaamar akwimalad. \q2 Matusuli yaa akwimalad. \q1 Dubba bannumakar aidedamalad. \q2 Dulemargi dikasuli neg-urba gunanaidamalad \q1 \v 5 Yaa-matusulidgine arbananaidamalad, \q2 neg-uere-itoledaed-yabali gunanaidamalad, \q2 abali, masgunned amididamalad. \q1 \v 6 A-yabali, akwa-dummagangine akwa-nued-zafiroʼye-nugad onomalad, \q2 a-napa-yabali, or amimarbalid. \q1 \v 7 Sulubmar we-yaa-gwisaled dakdisurmalad, \q2 sulub-e-atakedi, we-yaa-gwisaled-e-gulluse ataksulid. \q1 \v 8 Ibdula-ursirmaladbela, a-yaa-gwislegaledyaba dogdisulid. \q2 Achumigurbela ese walikgudisulid. \q1 \v 9 Dule-akwa-nuegan-amimaladi akwa-nuegan-amiegale, akwa-dutusulid sarsonagusdamalad, \q2 akwa-e-sailamarse-bakale, onodamalad. \q1 \v 10 Akwa-dummagan-akwimalad a-yaba dii-oiirmakega yaa-dummagan omesdamalad. \q2 Dii-iirmakmaidbali akwa-nuegan-bukwadi bela magar dakdamalad. \q1 \v 11 Akwa-nuegan-amiegala, diwar-e-sailase warmakdamalad. \q2 Ibmar-dukuar-bubukwad bela negache onodamalad. \b \q1 \v 12 ”Degite, ¿bia binsaed-nued-nikagued danisunna? \q2 ¿Bia gurgin-nuegan-nikulegedde danimosunna? \q1 \v 13 Binsaed-nued-gargeguedi dule wissulid. \q2 We-binsaed-nuedi we-napneggi danisulid. \q1 \v 14 Muu-billi-maidbela soged: \q2 ‘Binsaed-nuedi, angi danisurye.’ \q1 Demarbela sogmogad: \q2 ‘Binsaed-nuedi, angi amilesurmoye.’ \q1 \v 15 Or-nuegangine, binsaed-nuegana amilesulid, \q2 manigine, binsaed-nuegana baklesulid. \q1 \v 16 We-napneggi amba or-Ofir-bukwadgi binsaed-nuegan gege bakleged. \q2 Amba akwa-nued-óniceʼye-nugadginbela gege bakleged, \q2 akwa-nued-zafiroʼye-nugadginbela gege baklebalid. \q1 \v 17 Binsaed-nuedi, bur or-nueganba, akwa-diamanteʼye-nugadba bur gargerbasailad. \q2 Olua-or-nuegangi-sobaledbo geg binsaed-nuedi ogwaleged. \q1 \v 18 Binsaed-nuedi, akwa-bisgi-nueganba ibnuedid, \q2 dimmurgiid-e-akwa-yeerdaklegedba bur sunsogedid. \q1 \v 19 Akwa-nued-topacioʼye-nugad Etiopíaʼgi-nikadi, gege binsaed-nued-nikagued-ebo yobi gued. \q2 Binsaed-nued-nikaguedi gege or-sunsogedgi bakleged. \b \q1 \v 20 ”Degite, ¿bia binsaed-nued-nikaguedde danisunna? \q2 ¿Bia gurgin-nuegan-nikulegedde noarsunna? \q1 \v 21 Binsaed-nued-nikagued bela emargi dukumaid, \q2 nuumarbela gege binsaed-nued-nikagued baramimogad. \q1 \v 22 Bergulegedi, degi, burgwedi, weyob soged: \q2 ‘Unnila, anmar binsaed-nikagued-e-nug-dummarba-guedbi itodimoye.’ \b \q1 \v 23 ”Unnila Bab-Dummadbi binsaed-nikagued-igar wisid. \q2 Binsaed-nuedi bia daniki, bia binsaed-nikaguedi amilebali, nue-wisbalid. \q1 \v 24 Bab-Dummadi, we-napneggi galu-sukunmar-bubukwadse-bakale, wisid. \q2 Soggwensaale, napneggi-ibmar-bukwad gwen egi yoggusisulid. \q1 \v 25 Bab-Dummadi, burwaga e-gangued mesnaigua, degine, muu-billiga e-dungued mesnaibargua, \q2 binsaed-nued-nikaguedi daksagusad. \q1 \v 26 Bab-Dummad, dii-wiedga igar mesnaibargua, \q2 mar-goledga igar mesnaibargua, \q1 \v 27 binsaed-nued-nikaguedi daksagusbalid. \q2 Bab-Dummadi binsaed-nued-e-gargegued daknaigusbalid, \q1 degine, binsaed-nued-nikagued wilubdaknaigusbalid, \q2 geb binsaed-nued-nikagued bargannononikid. \q1 \v 28 Bab-Dummad dulemarga sogded: ‘An-dobekwaa-nanaedi, binsaed-nued-nikaadaedye. \q2 Degine, ibmar-isgana-imakedgi-banguedi, ibmar-wisi-daedbarye.’ ” \c 29 \ms1 4. JOB GEBE-IDUAR-GUDIGUSADGINE SUNMAKNAID \mr (29:1–31:40) \s1 Job iduar-gudigusad obarnaid \p \v 1 Job gannar sunmakdebalid, weyob sogded: \q1 \v 2 “Bitigi Bab-Dummad-nue-an-akwedigusad-ibagan-nasadyobi, \q2 gannar an gudigusana gadin. \q1 \v 3 Ar negsichiganba dobsuli an gudidaed, \q2 ar Bab-Dummad gwalluyob an-idudidaed. \q1 \v 4 An sapingwaunni, amba an gannarba-gudidaeunni, \q2 Bab-Dummad nued-angi-binsaedba an-neguya mer akarguega imakdaed. \b \q1 \v 5 ”Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad anba gudidaeunni, \q2 an-mimmigan an-ebiris gudidaed. \q1 \v 6 Deyob-gudiidgine, an-mesegine wilub-obicha mas an nikagudaed. \q2 Olivo-gwallumar e-akwa-eguredgi wilub-obicha ariomaidaed. \q1 \v 7 Igar-itogegala, neggwebur-e-yawagak-noedse an signadele, \q2 dule-igar-nabomalad-abargi an signadele, \q1 \v 8 sapingan, yog-ainiar an-iduar imakdamalad, \q2 sergana, yog-gwichibin an-abin imakdamarmogad. \q1 \v 9 Dule-nuga-nikamaladi, bogi-ambikusdamalad, bar-sunmakdasurmalad. \q2 An-abin e-gaya gasa imakdedamalad. \q1 \v 10 Dummadga-negdakmamaidse-bakale, an-asabinni binnasdikii sunmakdedamalad, \q2 imbagwenale bar-sunmaksurdamalad. \q1 \v 11 Dulemar an-sunmaked itodmalale, nued angi sunmakdamalad. \q2 An-dakdemalale, an-nug ogannoddamalad. \q1 \v 12 Dule-wilegana, anse wiledanikile, an bendakdaed. \q2 Sergan-sated, an bendakdabalid. \q2 Ar dule-e-bendakmalad sated. \q1 \v 13 Dule-na-bela-itodimaladi, angi ise-nued binsadamalad. \q2 Omegan-ei-sui-burgwismalad, an yeer-ito imakdabalid. \q1 \v 14 An gusgu igar-innikigwad an imakdaed, \q2 an igar-sogmaidba ibmar imakdaed. \q1 An we-ibmar-imakedi, mor-nued-yoeyobi anga gudaed, \q2 gurgin-nued-sieyob anga gudaed. \q1 \v 15 Dule-aku-atakmaladga e-ibyayobi an gudii gusad. \q2 Dule-yaku-yaku-nanamaladga, e-maliyobi an gudii gusbalid. \q1 \v 16 Dule-ibmar-abesa-gudimaladga, an e-babyobi gudii gusad. \q2 Dule-yar-baidsikmaladi, an bendaksabalid. \q1 \v 17 Dule-isganamar-e-gangued an obelosdabalid. \q2 We-dulemar, bar emar-wiogega an imaksasulid. \b \q1 \v 18 ”An weyob binsadii gualid: ‘Undar an gudii guoye, \q2 an-neggi nuedgi sereddii an burgoye. \q1 \v 19 Andi sapi-diwar-naba-gwichiyobi gued, \q2 sapi-anagan boo-mutik-batedgi-obgwichiyobi an gued. \q1 \v 20 An-nug-dummarba-maid berguosurye, \q2 an-gargangued berguosurye,’ an binsadii gualid. \b \q1 \v 21 ”Dulemar an-sunmaked-itodmalale, ise-itogar bukusdamalad. \q2 Bogidikgi an-binsaed-uknaid itosigisdamalad. \q1 \v 22 An-gayaburba-sunmakedi nue yeer itodamalad, \q2 dule gwen an-abin-imakdasulid. \q1 \v 23 An-sunmaked edarbedidamalad. \q2 Igi dii-wied-edarbeledae, \q2 deyobi, an-sunmaked-edarbedidamalad. \q1 \v 24 An dulemarga allee gualile, \q2 geger an-dakdamalad. \q2 An-ega-allee gusale, e-niga ganguddamalad. \q1 \v 25 Ani an ega igar oyodaed, ibi-igarba namaloe, \q2 degi, ani an idumaidaed. \q1 Rey e-sordamar-abargigudiiyobi, an emar-abargi gudidaed. \q2 Dule-gwage-naibi-itodiid-baisur-itoge-imakedyob an gued.” \c 30 \s1 Job, e-wilenaidba bukib-binsaed \p Job sogdebalid: \q1 \v 1 “Emisgindi, sapingan-burwigana anga alliardamalad. \q2 Ar we-sapingan-e-babgana an-achu-sibad-wawaad-edarbemalad-edarbega an imaksasuliled. \q1 \v 2 Ar anga-arbamarye-sogele, ¿ar ibu wis anga imaksamalale? \q2 Ar bar gargangued nikasurmalad. \q1 \v 3 We-dulemar, neg-mutikidba negsulidganba gaamakdidamalad, \q2 ukudmaada gudidamalad, boniganba galitodidamalad. \q1 \v 4 We-dulemar ibmar-gunnegala, gagan-moododba ibmar-gwag wedidamalad, \q2 gagan-e-malimarse-bakale, gundii damarbalid. \q1 \v 5 Neggweburginbela isdar we-dulemar-dakdamalad, \q2 atursamaladye gin sogdamalad. \q1 \v 6 Agala, we-dulemar dian-dinnaganaba gudidamalad, \q2 akwa-yaba, degi, ibegan-imbaba gudii damarbalid. \q1 \v 7 Moli-uayasuid-goledyobi gagan-bulaba gormakdidamalad, \q2 degine, ikoganba doge-doge gudidamarbalid. \q1 \v 8 We-dulemar dule-abelesurmaladid, \q2 agala, neggweburgi ononnolesmalad. \b \q1 \v 9 ”Emisgindi, aka we-sapinganga an dodogedga gued, \q2 amar-oalledga an gued. \q1 \v 10 Ima an-dakdemalad, deyob-an-dakedbali angi bangudmalad, \q2 angi wii-minanai gusdamalad. \q1 \v 11 Emidi, Bab-Dummad bela-bela mesagwar an-imaksasoggu, dule-an-bendaked-satesoggu, \q2 anga bela-bela sabsur-ibmar sognanaid. \q1 \v 12 Dule-isganamar an-argan-nuedsiki angi noarmalad, \q2 an-oitogegala, an-idu dukuar ambikusmalad. \q2 Angi-gwisguegala, napa-nakwemai sobsamalad. \q1 \v 13 An-obelogegala, an-iduar gwisgunonimalad. \q2 Dule-bargaed-sate, an-obelononimalad. \q1 \v 14 Igi bila-onomalad igar-ollo-imaksamaladba danidae, \q2 degi, galumar-ese-ailasmalad-birgi danidae, \q2 deyobi angi gwisgunonimalad. \q1 \v 15 Ise an gwayale gusad, \q2 an nug-nika bar an itonadsulid, \q2 an-bendakleged mogirmar-yoggudeyob berguded. \b \q1 \v 16 ”Emisgindi, nue an-san bergudani an itoged, \q2 nunmaked-dummad-ibagan an-wionaid. \q1 \v 17 An-garmarse-bakale, nunumaker an itogusad. \q2 Abali, an mutikidba galitomaidaed. \q2 Nunmaked gwen anga bergu an itosulid. \q1 \v 18 Bab-Dummadi dukarba-an-gasagunaiyob an-wionaid. \q2 Akus-akus-bunnonaiyob an-imaknaid. \q1 \v 19 Bab-Dummad olligangi an-barmeted, \q2 ukubyobi, degi, buruyobi an-imaksad. \b \q1 \v 20 ”Bab-Dummad, an bese gornainad, gwen be an-itosulid. \q2 Be-asabinni an gwisgunonikinad, gwen be an-daksulid. \q1 \v 21 Bab-Dummad, gwen-sabe be an-imaksulid, \q2 be-gangued-nikadba be an-baregindiid. \q1 \v 22 Igi ibmar burwaba-seleddae, deyobi, be an-imaksad. \q2 Burwa-oored-dummad-abarse be an-barmeted. \q1 \v 23 Bab-Dummad, neg-uan-urba be an-semaid an nue-wisid. \q2 Dule-burgwisar-seleddaedse be an-semaid. \b \q1 \v 24 ”Dule-galakusmaidi, geg be bar sarsoged, \q2 dule-suli-suli-itogedgi-bendakleged-egisnaidi, geg be bar wioged. \q1 \v 25 ¿Dule-boniba-galitodimaladba an bonai gussursi? \q2 ¿Dule-wilemalad an wiledaksasursi? \q1 \v 26 Anga-ibnued-gued an edarbediidgine, aka ibmar-isgana anga gunonikid. \q2 Ibagan-nuegan an edarbediidgine, aka ibagan-isgana anga nagunonikid. \q1 \v 27 Bane-bane sulibinsa an itodiid, \q2 gwen baisur-itoge an gudisulid. \q2 Unnila boniganba bane-bane an galitodiid. \q1 \v 28 An wile-itodiid, an bodiidbiid. \q2 Aisaar an, an-dulemarse bendakleged egisnaidaenad, \q1 degi, an bendakleged abenaidaenad, \q2 gwen an-bendaksurdamalad. \q1 \v 29 Emide, achu-sapur-e-gwenadganayob an gunonisunnad, \q2 irmon-senigan-e-gwenadganayob an gunonisunnad. \q1 \v 30 An-ukamar bela gudure naded, an-ukamar an-ibe yaas-yaas naded. \q2 Uellegedbali an-uka-diopisuli an itoged. \q1 \v 31 An-gar-arpa-goledi, wilesakwaa gorgusad, \q2 an-gar-gammu-goledi, wilesakwaa gorgusbalid.” \c 31 \s1 Job, e-nanadiidba sunmaknaid \p \v 1 Job sogdebalid: \q1 “An weyob sogsanad: \q2 ‘An ome-gwensak-dakalile, bipisaale galagwensuli an egi binsaosurye.’ \q1 \v 2 ¿Ibu-ibmar-nued Bab-Dummad-Bur-Biriginedgine amilege? \q2 ¿Ibu-ibmar-nued Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadgi nikulege? \q1 \v 3 ¿We-odurdaklegedde dule-isganamargadsursi? \q2 ¿Boni-dummagan-amilegedi dule-isganamargadsursi? \q1 \v 4 Bab-Dummad, ¿an-ibmar-nued-imakdiid daksursi? \q2 Bab-Dummad, ¿an-nanadiid daksursi? \b \q1 \v 5 ”An igar-isganaba nanasale, \q2 an gakanginbi sunmaksale, \q1 \v 6 Bab-Dummad an-wilubdaksundo. \q2 Geb agi Bab-Dummadi, an-ibmar-isgana-imakdisulidi dakoed. \q1 \v 7 An ibmar-nued-imakedgi bangusale, \q2 ibmar-isgana-imakedgi an binsadiile, \q2 ibmar an atur-imaksa gudiile, \q1 \v 8 an-ibmar-digsadi bela ani gunmarsundo. \q2 An-nainugi-ibmar-naidi bela ani sumarsundo. \b \q1 \v 9 ”Ome-gwensakse an binsaed galesale, \q2 dule-an-neg-dikarbamaid-e-ome an argadii gusale, \q1 \v 10 an-ome dule-baid-omega gusunnodo, \q2 dulemar an-omebo galagwensuli gumarsunnodo. \q1 \v 11 Ar deyob an ibmar imaknonikile, binged-dummad anga gunonikiled. \q2 An sabsur-odurdaklegergebed. \q1 \v 12 Soo-dummad-neg-gasayob gusaled, \q2 an-nainumar bela gummaksayob gusaled. \b \q1 \v 13 ”An-maiga-gudimalad anga sognonimalale, \q2 be anga igar-maidba imaksasurye, \q2 an ega igar nudakedsedaed. \q1 \v 14 Degisulile, Bab-Dummad igar-itogega anse gollalile, \q2 ¿igi an abin sogosunna? \q1 \v 15 Bab-Dummadi, we-napnegse-an-odenonikidid, \q2 an-maiga-gudiid-odenonimogadid, \q2 ¿A-Bab-Dummadi emarbi sapidukugi anmar-mesissursi? \b \q1 \v 16 ”Dule-wilemaladi ibmar-abealile, an ega ukdidaed. \q2 Omegan-ei-sui-burgwismaladi, an ukudmaada imakdisulid. \q1 \v 17 Bipisaagwale walagwen an mas gundisulid, \q2 sergan-satedga an mas ukdii gusad. \q1 \v 18 An sapingwad-akale, we-dulemarga e-babyob an gudii gusad. \q2 An gwalulesad-akale, omegan-ei-sui-burgwismalad-bendakdii an gusad. \q1 \v 19 Dule-wilemaladi an morsuli imakdii gussulid, \q2 an-wagab dule-wilegedi morsulidbali dambedba burgwissurgusad. \q1 \v 20 An dule-wilegedga an-sibad-wawaad-mor uksagusad. \q2 Degidbali, nuedye anga sogsagusad. \q1 \v 21 Dule-sergan-satedgi an dodossulid, \q2 igar-itolealir, an-garganguedgi egi yolegodeeye an binsassulid. \q1 \v 22 An yamo-gakansanaile, an-swidamar bela batesunnodo, \q2 an-surgan-e-garmar-abingunanaidi bela bus-bus nosunnodo. \q1 \v 23 An gusgu Bab-Dummad-emar-sabsur-odurdakedgi dobekwaa gudiid. \q2 Bab-Dummad uludele, e-gangued-asabin an gwisgussuliled. \b \q1 \v 24 ”Orginbi an atakdii gussulid, \q2 orbina sulibinsa an itodii gussulid. \q1 \v 25 An ibmar-bukidar-nikadba an na san dummarba imaksasulid. \q2 An-arbasadba bukidar-ibmar-amisadgi an na san-dummarba imaksasulid. \q1 \v 26 Deginbali, dad-ibeler-ganai an dakdaed, \q2 nii-bela-bela-ganaid nadapi an dakdaed. \q1 \v 27 Degi-inigwele, bipisaagwale, an emar-wagab we-e-nugmar odummodisulid, \q2 arbakebela an odummodisurbalid. \q1 \v 28 An we-ibmar-nug odummosana, an odurdaklegedinad. \q2 Bab-Dummad-Bur-Biriginedgi an dummad-nosan-itole. \b \q1 \v 29 ”An-isdarmalad boniganse sabsur-odurdaklenaile, egi burgunai an gudisulid. \q2 Egi boni-dummagan danikile, ega gwen an yeer itodisurbalid. \q1 \v 30 Degine, an-isdaradgi ukabsaale, an sunmakdisulid. \q2 Ibiga wemar geg burgwedibeye, an sogdisurbalid. \q1 \v 31 Dule-gwensak an-negse-ataknadele, masgi an ogunnedsedaed. \q2 Ukudmaada an barmidisulid. \q1 \v 32 Dule-ainebalid an-neggi an nuekwaa ogabdiid, \q2 neg-magaba an ogabdisulid. \q1 \v 33 Dulemar-isgued-odukuedyobi an-isgued an odukudisulid. \q2 Dulemar-dobedba, an-ibmar-oakalosad odukuodeeye an binsadisulid. \q1 \v 34 An-gwenadgan-isdar-an-dakmalad-abin an boo sigissulid, \q2 amar-abin an gayamaklessulid. \b \q1 \v 35 ”Bitigi Bab-Dummadi an-itosana gadin. \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi an-abin-imaksun. \q1 An-sunmaksadi, gardagi ise-narmakar an messunnad. \q2 Bab-Dummad angi akar-sogbiele, anga narmakar mesmosunna. \q1 \v 36 Bab-Dummad-akar-angi-sogoedi, nuedgi an sedii guoed, \q2 ologurginyobi an sii gudigusaled. \q1 \v 37 Bab-Dummad-asabin an gwisgudapile, bela an na barsogoed. \q2 Gwen an Bab-Dummad-asabin bingeguosulid. \b \q1 \v 38 ”An-nainumar angi gwisgunanaile, \q2 bela napa-imulesmaladi boedbimalale, \q1 \v 39 gwenadgan-ibe, ibmar-gwag-bennussuli an guchale, \q2 degine, e-ibmala-yardaknai an gusale, \q1 \v 40 an-nainugi trigo-digaled-muchubbi, gagan-ikobiid ainisundo. \q2 An-nainugi cebada-digaled-muchubbi, gagan-isgana ainisundo.” \b \p Job-sunmaked wese bergunaid. \c 32 \ms1 5. ELIÚ-SUNMAKSAD \mr (32:1–37:24) \s1 Eliú sunmakdemogad \p \v 1 Job-e-aimar-warbaagwadi magar-itosmargua, Job na ibmar-oakalodisurye-sognaidi, bar abin-imaksasurmalad. \v 2 Degine, sapin-gwensak Eliúʼye-nugadi, Job-sunmaked-itosgua, Jobʼde inniki-gudiiye, degine, Bab-Dummad egi ichakwa-binsamaye sogsad-itosgua, Jobʼse sabsur-uluded. Eliúʼde Baraquel-machid, Buz-e-wagwad, dad-dummad-Ramʼgi danikidid. \v 3 Deginbali, Eliú, Job-e-aimar-warbaagwad nue-Job-abin-imaksasurmaladba, degi, Jobʼgi-ataknaigusmaladba amargi uludbalid. \v 4 Eliú iduar sunmakbigusanad. Ar Eliúʼdi bur sapingwasoggu, e-aimar-eba-selegan-inse Jobʼga sunmaked edarbisgweled, adi, a-sorba sunmakegar. \v 5 Ar Eliú dakdegua, e-warbaagwadi, gwen bar sunmaksurmala, degidbali, na san bargassuli, nue-ulude gusad. \p \v 6 Geb Buz-e-wagwa Baraquel-machi-Eliú sunmakded. Weyob sogded: \q1 “Andi amba bemar-imbagi sapingwagwad, bemardi bato uka-sele-selebagusad. \q2 A-ulale, an bemar-abin-sunmakegala, dobe sunmakdaed. \q1 \v 7 ‘Bur ibmar-wismalad-inse sunmakmaloye, an binsasad. \q2 Uka-selebamalad-binsaed-nikamalad-inse, neg-dakdiidba sunmakmaloye an sogsad.’ \q1 \v 8 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad-e-burba, \q2 dulegi-maidi magar neg-ito emar-imaked. \q1 \v 9 Dule-serganbi binsaed-ibegan gusulid, \q2 dule-birga-seleganbi magar-ibmar-ito gusulid. \b \q1 \v 10 ”Degisoggu, bemar, nue be an-itomalo, \q2 an ibmar-soggwen-soged nikamogad. \q1 \v 11 Bemar sunmaknaigua, boo an bemar-itosad. \q2 Bemar-binsamalad, degine, bemar binsaed-akar-akar-sognanaigusmalad, an nue itosad. \q1 \v 12 Nue an bemar-itosii gusad, bemar gwen oyossulid, Jobʼde nue-nodii gusye. \q2 Deginbali, Job-sunmaksad bemar nue-abin-imaksasurbalid. \q1 \v 13 Mer be anga sogmalo: \q2 ‘Anmar binsaed-nikaa gumarye. \q1 Bab-Dummadbi Job-abin-imakye, \q2 dulemardi Job-abin-imaksurye.’ \q1 \v 14 Job anga sunmaksasursoggua, \q2 an bemaryob Jobʼga ibmar sogosulid. \b \q1 \v 15 ”Job, wemar-warbaagwadi gege bar be-abin-imakmalad, \q2 ar aku itonanaid, e-binsaed galakudmalad. \q1 \v 16 Wemarde bar sunmaksurmarsoggua, \q2 ¿geg an bar sunmakmosunde? Suli. Andi sunmakoe. \q1 \v 17 An ibmar-soged nikamogad, \q2 an-binsaed an bega sogmogoed. \q1 \v 18 An ibmar sogebier-itosoggua, burba-angi-maidi sunmakebier an-imaksoggua, \q2 an ibmar sogmogoed. \q1 \v 19 An-gwage-itolegedi, vino-e-bugluyaba-mus-musmaksiiyob an itoged. \q2 Vino e-buglu-binidgi-siidyob-marebieyob an itoged. \q1 \v 20 An sunmakergebed, adi, an nabir ollorgudoed. \q2 An bega ibmar sogergebed. \q1 \v 21 Emarba-nai an sunmakosulid, \q2 emar-nabir-obinsaega an sunmakosurbalid. \q1 \v 22 Yogasaar-gakansaale an emargi nued sunmakosulid. \q2 An deyob imakdele, Bab-Dummad-we-napnegse-an-odenonikid, sabsur-an-odurdako itole.” \c 33 \s1 Eliú, Jobʼse ulusad \p \v 1 Eliú sogdebalid: \q1 “Job, wis be an-itomogo, \q2 an-sunmakoed nue be itogo, \q2 bela an bega ibmar-sogoed nue be itogo. \q1 \v 2 Emiskwaa an bega sunmaksokalidi, \q2 bela an bega ibmar sogedsegad. \q1 \v 3 An-sunmakoedi, an-gwagegi innikigwadba an bega sunmakoed. \q2 An-gwabinduku gakansaale bega ibmar sogosulid. \q1 \v 4 Bab-Dummad-Burba an-obinnisad, \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad burba anga uksad. \q1 \v 5 Be nabir an-abin-imakele, be an-abin-imakodo. \q2 Sunmakega be guakwaa sigo. \q1 \v 6 Bab-Dummad-asabinni, anmar anbogwa na emalad, \q2 anmar napsagi danikid. \q1 \v 7 Degisoggu, mer be an-abin gwayo, \q2 an begi obinsurmogad. \b \q1 \v 8 ”Job, be-sunmaked an wis-itosad, \q2 weyob sognaiyob an be-itosad: \q1 \v 9 ‘An isgudisurye, isgued angi maisurye, \q2 an ibmar oakalodisurye. \q1 \v 10 Emisgindi, Bab-Dummad, ibmar-oakalosadyob an-dakdeeye, \q2 e-isdaradyob emisgindi an-dakmaiye. \q1 \v 11 Bab-Dummadi naggi esgoro-dubgi an-edichaye, \q2 bane-bane angi nakuledigussunye.’ ” \b \p \v 12 Eliú sogdebalid: \q1 “Job, degiirdi nabir, an bega sogo. \q2 Be we-ibmar-sogsad, be noar soged. \q2 Ar Bab-Dummadi dulemarba bur dumma maid. \q1 \v 13 ¿Ibiga Bab-Dummadgi be deyob sunmake? \q2 ¿Bab-Dummad be-abin-imakergebye, be sogsunde? Degisuli, be dummad nodiid. \q1 \v 14 Ar Bab-Dummad anmarga sunmaked, \q2 gusgu bane-bane anmarga sunmakmaid, \q2 degi-inigwele, dule itosurdaed. \q1 \v 15 Imbagwena, anmar-ise-gabar-maidgine, yakumaksiidgine, Bab-Dummad gabdakedba anmarga sunmaked, \q2 negburgan-dakedgine anmarga sunmakdabalid. \q1 \v 16 Bab-Dummad anmarga sunmaked, \q2 ibmar-danikidgi anmar-owisogedba dule-ogwayed. \q1 \v 17 Bab-Dummad ibmar-isganagi-banguegala anmar-owisobalid, \q2 mer anmar san-dummarba-imakdiguegala, anmarga sunmaked. \q1 \v 18 Mer burgwed-igar-itogegala, \q2 mer es-suidse-burgwegala, anmarga sunmaked. \b \q1 \v 19 ”Imbagwenale, Bab-Dummad anmar-odurdakegala, boniganba gala-itogega anmar-imaked \q2 anmarga abagan-nunmakedi uked. \q1 \v 20 Degidbali, san-nuegan-gullemalad, isdarsunna be dakdoed, \q2 degisoggu, mas-gunbi bar be itogosulid. \q1 \v 21 Anmar-abaganmar bela malemai gudoed, \q2 garmar-mamaid magar-daklege gudoed. \q1 \v 22 Be-burba burwaga-gued-ibaganse warmakdanikid, \q2 neg-uangi-meged modanikid. \b \q1 \v 23 ”Baliwiturmar-miligwen-bukwad-abargine (1,000), baliwitur-gwensak dule-bendakegala gwisgunonisunnad. \q2 We-baliwiturde, ibu-imakoye ega sognonisunnad. \q1 \v 24 We-baliwitur wile-dule-dakedbali, Bab-Dummadse weyob wilesakwaa egisdesunnad: \q2 ‘Bab-Dummadye, we-dule mer napa-urba-megega be imakye. \q2 Ar we-dulega ollor-gued-igar maiye.’ \q1 \v 25 Agine geb, dule gannar nuchukwaa gunonikiled, \q2 bipigwaun-gudigusayob gunonikiled. \q1 \v 26 Agine, geb dule Bab-Dummadse gotoed, geb Bab-Dummad na abinsaoed. \q2 Degidbali, dule Bab-Dummad-wagar nabir daknonikoed. \q1 Degi, weligwar-itogedba na binnasur-gornai gudoed. \q2 Geb Bab-Dummad ibmar-oakalossuliyob dule-daknonikoed. \q1 \v 27 Deyob geb dule, dulemarga weyob sognai gudoed: \q2 ‘Amba an nue isgus-inigwele, an igar-inniki-maidgi yolenoni-inigwele, \q1 an sabsur-odurdaklegewilubbinye, \q2 degite, an deyob odurdaklessurye. \q1 \v 28 Ar Bab-Dummad burgwedgi nue-an-bendaknonisoggua, \q2 emisgindi, an dula-gudiidi, an nabir neg-itodisunnad.’ ” \b \p \v 29 Eliú sogdebalid: \q1 “Bela we-ibmarmar, Bab-Dummad imakmaid, \q2 ilabigwa dulemarga imakbie, Bab-Dummad na e-sogedba imakmaid. \q1 \v 30 Burgwedgi anmar-bendakmaid, \q2 degine, nued-gudii anmar-imaked. \b \q1 \v 31 ”Job, nue be an-itoge. \q2 Mer be sunmake. Ani an sunmaknaid. \q1 \v 32 Be ibmar-soged-nikamogale, be an-abin-imakmogodo. \q2 Be nabir sogele, an nuedgi be-itogoed. \q1 \v 33 Degisulile, nue-bogimakale, be an-itoge. \q2 Nabir-binsaed-nued-nikuega an be-imakoed.” \c 34 \s1 Eliú soged, Bab-Dummad ibmar napira sogye \p \v 1 Eliú sogdebalid: \q1 \v 2 “Bemar-binsaed-ibegan-gumalad, nue an-sunmaked be itomalo. \q2 Bemar-nue-ibmar-wismalad, nue be an-itomalo. \q1 \v 3 Ar igi anmar-gwabin magasar yeer masgulleged-itoge, \q2 deyobi, uaya magasar gayaburba yeer itomogad. \q1 \v 4 Degisoggu, anmar, we-igar bulakwaa daksunnodo, \q2 anmar igar-nuedse bulakwaa onogoed.” \b \p \v 5 Eliú sogdebalid: \q1 “Ar Job weyob sogye: \q2 ‘An ibmar-oakalossurye, \q2 Bab-Dummaddina deyob an-daksurye. \q1 \v 6 An dule-nued-gudi-inigwele, dule-gakansaedyob daklesunye. \q2 Amba an ibmar-akar-imaksasur-inigwele, Bab-Dummaddi nue-naibi an-imaknaiye.’ \q1 \v 7 ¿Ar bia be dule Jobʼyobid dakdimala? \q2 Ar we-dule unnila Bab-Dummadgi dododiid. \b \q1 \v 8 ”Ar Jobʼde, dule-isganaba akadigued bur yeer itodaed, \q2 dule-isganamarba bur gudii gubidaed. \q1 \v 9 Job anmarga sogbalid, \q2 ‘Bab-Dummadba-ibsalegedi, dule gwen ibmar-nued egi amisurye.’ \b \q1 \v 10 ”Bemar dule-machergan-nue-binsaed-nikamalad, nue be an-itomalo: \q2 Anmar geg soged, Bab-Dummaddi, ibmar-isgana nabir-imakye, \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikaddi, sunna ibmar noar-imakye. \q1 \v 11 Bab-Dummad dule-na-ibmar-imakedbali, dulega ibmar uked. \q2 Dule-daedbali dulega ibmar imaked. \q1 \v 12 Geg anmar sogbalid, Bab-Dummad ibmar-isgana imakye. \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi, igar-inniki-maid oichobarye. \q1 \v 13 Bab-Dummad we-napneg-seega, ¿doa ega gargangued uksa? \q2 ¿Doa Bab-Dummadga negseed-igar uksa? \q1 \v 14 Ar Bab-Dummad anmargi burba-dula-maid gannar suye-sogele, \q2 anmar-bunnodiidi obeloye-sogele, \q1 \v 15 bela dule-gudimaladi bergudmalaled, \q2 dulemar bela napaga binnidmalaled. \b \q1 \v 16 ”Job, be we-ibmar magasar-itodibe, \q2 an-ibmar-sogoed, nue be itogodo. \q1 \v 17 ¿Sunna dule ibmar-isgana-imakdiidi, nabir negseosi? Suli. Geg gue. \q2 Degisoggu, gege be Bab-Dummad-innikigwadgi, bela-gangued-nikadgi be yoleged. \q1 \v 18 Reymar, degi, dule-dummagan isganamalale, \q2 ar Bab-Dummad gwen binsaosulid mer an oakalogodeeye. \q1 \v 19 Bab-Dummad dule-negsemaidba nagusulid. \q2 Degi, dule-mani-ibedba nagusulid, \q1 dule-mani-satedba nagusurbalid, bela emarbi daked. \q2 Bab-Dummad bela emarbi amar-imaksad. \q1 \v 20 Dulemar ukiagwar mutikidba burgwiddamalad. \q2 Dulemar oimakbukwadamalad, degi, berguddamalad. \q2 Dule-bulegan-negsedimaladi, negsediidgi dule-oakalossuli ukiagwar egwalleddamalad. \b \q1 \v 21 ”Bab-Dummad bela dulemar-gudiid dakmaid, \q2 bela dulemar-e-gudiidgi nakulediid. \q1 \v 22 Dule-isganamarde negsichidgi, neg-guduregedgi dukuye-sogele, \q2 gege amba Bab-Dummadgi dukued. \q1 \v 23 Bab-Dummad, dulega igar-nabogega \q2 dulega iba messulid. \q1 \v 24 Bab-Dummad dule-bulegan-negsemamaid-onogegala, igar-amiegala, emarse idaksulid. \q2 Amar-muchub dule-baid omesed. \q1 \v 25 Bab-Dummad dulemar-ibmar-imaked bela wisid, \q2 mutikidbali egi gwisgued, bela ese ibitomalad. \q1 \v 26 Bab-Dummadi, bela dulemar dakmalaga, \q2 dule-e-isguedbali, dule-sabsur-odurdaked. \q1 \v 27 Dulemar Bab-Dummadgi-banguddamaladbali, degi, eba ibsasurdamaladbali, \q2 deyob gunonidamarsunnad. \q1 \v 28 Degine, wemar sabsur dule-wilemalad-obosmalad, sabsur dule-ibmar-abese-gudimalad-wiosmalad. \q2 Degidbali, Bab-Dummad dule-wilemalad-e-ogormaked itosad. \q1 \v 29 Ar Bab-Dummad ibmar sogsulile, \q2 ¿doa ega akar sogosunna? Dule geg ega akar soged. \q1 Ar Bab-Dummad dule-idu wagar-odukuele, ¿doa e-wagar dakosunna? \q2 Bab-Dummadi, bela dulemargi nakulemaid, \q1 \v 30 adi, dule-isganamar mer negsemalagar, \q2 degi, mer dulemar-yardakdii gumalagar. \b \q1 \v 31 ”Job, amba be Bab-Dummadga weyob sogele: \q2 ‘Nabirye, nue an nosye, bar an begi yolegosurye. \q1 \v 32 Be an-odurdaksunye, magar-neg-itogedse be an-imakye. \q2 An ibmar-isgana-imaksadi, bar an imakosurye.’ \q1 \v 33 Job, be deyob sogdibe, degite, be Bab-Dummad-obacha-inigwele, \q2 ¿Bab-Dummad bega be-ibmar-abeged uked abesunde? Sulirgebed. \q1 Andi be-ular sogosulid, ar bee be sogoedid. \q2 Degisoggu, na be-binsaedi be soge, igi na be binsae. \b \q1 \v 34 ”Bemar, an-itobukwadi dule-binsaed-ibeganad, be magar neg-itomaladid. \q2 Degisoggu, be anga sogmardo: \q1 \v 35 ‘Job yogasaar sunmakye, \q2 e-sunmakedi gwen binsaed-nika itolesurye.’ \q1 \v 36 Ar Job-e-sunmakedi dule-isganayobi anmarga sunmaked. \q2 Degisoggu, bela-bela Job-gudiid nue-wisguleged abeleged. \q1 \v 37 Job unnila dule-isganabisulid, uayasulidbalid. Ar anmar-wagab anmargi dododiid. \q2 Ar Bab-Dummadgi, bela-belad ise-yolegar sunmaksad.” \c 35 \s1 Eliú-sunmaked-ilapaagwad \p \v 1 Eliú sunmakdebalid, weyob sogded: \q1 \v 2 “Job, nabir ibmar-sognaiye be sogsunde, bede soged: \q2 ‘Bab-Dummadba bur an ibmar innikii imakdiiye.’ \q1 \v 3 Emisgindi, be Bab-Dummadga weyob sogbalid: \q2 ‘¿An isguye sogele, akarsi? \q2 An-isguedde, ¿igi-be-imaksunna?’ \q1 \v 4 Job, degiir nabir, an bega ibmar soggwelo, \q2 be-aimarga an ibmar sogmogwelo. \q1 \v 5 Niba be atakena, nue nuu be dakena, \q2 mogir-naid be dakena. \q1 \v 6 Ar be isguye-sogele, ¿ibugi be Bab-Dummad oakalogosunna? \q2 Ar be ichesur isgudisogele, gwen be Bab-Dummad-oakalogosulid. \q1 \v 7 Ar be nued-ibmar-imakdiiye sogele, Bab-Dummadga ¿ibu be ukosunna? \q2 Ar Bab-Dummad egi ibmar-nued amiosulid. \q1 \v 8 Ar be ibmar-isgana imakdibe, be ibmar-nued imakdibe, \q2 unnila be-abargi-gudimaladi, beba wilegoed. \b \q1 \v 9 ”Ar neg nue-isgusnaisoggua, dulemar na bendakleged amidimalad. \q2 Dule-bulegan-emar-wionaidgi-noegala, bendakleged egisnanaid. \q1 \v 10 Degi-inigwele, dule gwen sogsulid: \q2 ‘Bia Bab-Dummad-an-obinnisad nadye. \q1 Mutikidba an-niga-ogannoardaedi, \q1 \v 11 ibmar-durganba, bur ibmar-wisi-anmar-imakedi, ¿bia nadsunye? \q2 Sikwimarba bur binsaed-nued-anga-ukedi, ¿bia nadsunye?’ \q1 \v 12 Ar dulemar Babse gornanai-inigwele, dule-isganamarsoggu, na san-odummogedginbi binsadimarsoggu, \q2 a-ulale, Bab-Dummad we-dulemar-abin-imaksulid. \q1 \v 13 A-ulale, Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadi, binsarsunna-ibmar-egisnanaid itosulid, \q2 Bab-Dummad a-dulemar baisur-daked. \q1 \v 14 Amba be sogdibe: ‘An Bab-Dummad daksurye,’ \q2 degi-inigwele, amba be-igar itolegedsegad, \q2 degisoggu, be Bab-Dummad-edarbedsegad. \q1 \v 15 Bede soged, ‘Bab-Dummad wissur-urweye, \q2 wissur-emar-sabsur-odurdakye, degine, ibmar-isgana baisurdakye.’ \q1 \v 16 Job, be yogasaar sunmaked, \q2 binsa-ee-be gwichid, binsaedsuli be sunmaked.” \c 36 \s1 Eliú-sunmaksad-ilabakegwad \p \v 1 Eliú sunmakdebalid, weyob sogded: \q1 \v 2 “Ar an Bab-Dummadgi amba an nued bega ibmar-soged-nikasoggu, \q2 mer be budar itogo. \q1 \v 3 An-bela-bela-nue-ibmar-wisid an bega oyogwelo. \q2 Abali an bega oyogoed, Bab-Dummad-an-obinnisadi innikii ibmar imakmaiye. \q1 \v 4 Inniki an bega soged, bega an gakansaosulid, \q2 an be-asabinni dule-binsaed-ibed gwichid. \b \q1 \v 5 ”Bab-Dummad dule-gandikidid, dule-ibmar-oakalodisulid obandisulid. \q2 Bab-Dummad gandikidid, bela magar neg-itomaid. \q1 \v 6 Bab-Dummad dule-isgana gudiguega imaksulid. \q2 Dule-wiledimaladgardi igar nabiroged. \q1 \v 7 Bab-Dummad dule-nuegan nue-akwed, \q2 dule-nuegan reymar-abargi-sigega imaked, \q2 degine, dule-nuegan-nugmar odummoged. \q1 \v 8 Ar we-dulemar esgaryagi-sigega galenonikirdi, \q2 wile-itoged egi dognonikirdi, \q1 \v 9 Bab-Dummad we-dulemarga e-isgusad ega oyonaido, \q2 degine, ega oyonaibardo, na san-dummarba-imakedbali igi-isgusmala. \q1 \v 10 Degidbali na magar itomaloed, wede Bab-Dummad ega sunmaknai, \q2 be nue-nanamarye, ibmar-isganagi be bangumarye. \q1 \v 11 Ar we-dulemar Bab-Dummadba ibsaele, Bab-Dummadga arbadele, e-burgwedse nasgumai gumaloed, \q2 weligwar-gudii gumaloed. \q1 \v 12 Ar Bab-Dummadba ibsasurmalardi, wisguosuli ukiagwar es-suidgi burgwenonimaloed, \q2 binsaedsulidbali burgwenonimaloed. \b \q1 \v 13 ”Dule-isganamar na sae-itodamalad. \q2 Amba Bab-Dummadse sabsur-odurdaklenaile, bipisaale bendakleged egisdasurmalad. \q1 \v 14 Bab-dummaganse-goled-neggi-dule-gambasamalad-burgweyobi, \q2 nuchukwaa burgwiddamalad. \q1 \v 15 Bab-Dummad dule-wiledimalad e-wilediidgi bendaked. \q2 E-nunmaked-itodiid, baisur-itogega imaked. \b \q1 \v 16 ”Job, ar Bab-Dummad bonigangi be-bendakoed, \q2 neg-nuedse be-ogwisgunonikoed, \q2 bega mas-nuegan ena be-mesegi urboed. \q1 \v 17 Emide, dule-isganamar-wilubdaklegedyob be gunaisunnad, \q1 igar-nabolegedse be gales gunaisunnad, \q2 igar-inniki-imaklegedse be odurdaklegega gunaisunnad. \q1 \v 18 ¡Degisoggu, nue salak! \q2 Abakalegi be manibina surbinsa itodager, \q1 manise be binsaed-galenai gudager, \q2 ese be baklenai gudager. \q1 \v 19 Be mani-ibedguedgi be bendaklegosulid, \q2 be-garganguedgine be bendaklegosurbalid. \q1 \v 20 Neg-mutikid be edarbedii gudager, mer abdako. \q2 Ar mutikidba dulemar obeloleged. \q1 \v 21 Nue salakar. Mer be gannar ibmar-isgana-imakedgi binsao. \q2 Ar be ibmar-isgana-imakdigusadba be wilesad. \b \q1 \v 22 ”Bab-Dummad na e-ganguedba gannarba maid. \q2 ¿Dule Bab-Dummadyob dule-odurdaked-saila gudii? Sate. \q1 \v 23 ¿Doa Bab-Dummadga sogoe, ibiga be deyob ibmar imaknaiye? \q2 Gege dule Bab-Dummadga weyob sogbalid, \q2 noar be ibmar-imaksaye. \q1 \v 24 Bab-Dummad-ibmar-imaked be gatik-ogannogo, \q2 ar namaklegedba we-ibmar-ogannolenai gusad. \q1 \v 25 Bela dulemar Bab-Dummad-ibmar-imaksadi dakmalad. \q2 Ar dulemar dikasuli Bab-Dummad-ibmar-imaksadi sunna bela dakmalad. \q1 \v 26 Bab-Dummad dule-dummad-maisoggu, degidbali, gege anmar e-daed baramied, \q2 e-birga-nikadi gege anmar wisgubalid. \b \q1 \v 27 ”Bab-Dummad anmarga dii barmimaid, \q2 dii-wiedbali diwar-enguega imakmaid. \q1 \v 28 Mogirmar-dii-owiega imaked, \q2 bela-belad dulemargi dii-owiega imaked. \q1 \v 29 ¿Doa wisguoe, ibiga mogirmar nanae? \q2 ¿Doa wisgubaloe, mar-gollalile bia noardae? \q1 \v 30 Bab-Dummadi, demargine mar-gaedi barmied, \q2 degidbali, magatiba demar-naid magar-daklege imaked. \q1 \v 31 Bab-Dummad bela dulemar-yar-baid-baidgi-bukwamalad semaid, \q2 mas-bukib ega ukmaid. \q1 \v 32 Bab-Dummad mar-dakarmakmaid e-argangi gaed, \q2 bia mar-odebie, na e-sogedba mar-odeged. \q1 \v 33 Mar-goled Bab-Dummad-maid oyoged, \q2 mar-goledi, Bab-Dummad-sae-itogedi oyoged.” \b \c 37 \p \v 1 Eliú sogdebalid: \q1 “An we-ibmar-dakdedbali, an-gwage dik-dik-naded, \q2 ber an-gwage noebieyob an itoged. \q1 \v 2 Be nue itomala, Bab-Dummad-e-sunmaked mar-gollomakeyob-sunmaked be itomala, \q2 binnasuli-sunmaked be itomala. \q1 \v 3 Bab-Dummad e-mala-ibyedi, bela nibneg-gaed, \q2 e-ibyemaidi, bela napneg-ugakaasega ibyed. \q1 \v 4 Bab-Dummad-e-sunmakedi, binnasur-itoleged, \q2 e-mala-ibyedi, galesulid. \q1 \v 5 Bab-Dummad binnasuli-sunmakdele, ibmar-gegerdakleged oyoardaed. \q2 Anmar-ibmar-magar-itosulid oyoardaed. \q1 \v 6 Bab-Dummadi, boo-batedga igar-ukdaed, \q2 ‘¡Napase batemaloye!’ ega sogdaed. \q1 Dii-wiedga igar-ukdabalid, \q2 ‘¡Be-gangued-oyomaloye!’ ega sogdaed. \q1 \v 7 Bab-Dummad deyob ibmar-imakedbali, dulemar bar aineba ainidasurmalad, \q2 adi, Bab-Dummad-ibmar-imakmaid magasar dakdamalad. \q1 \v 8 Ibmar-durgan na dukuegala, e-dukued-yaba na bukusdamalad, \q2 agine na dukubukusdamalad. \q1 \v 9 Dad-nakwed-argan-nuedsik burwa-goledba, burwa-oored danidaed. \q2 Dad-nakwed-argan-sapiledsik burwa-goledba, neg-dambed danidaed. \q1 \v 10 Bab-Dummad-bunnogedbali, dii gwamakleddaed. \q2 Bela dii-dummad-naidi negdammipegwadba dutusuli naddaed. \q1 \v 11 Bab-Dummadi dii-wiedi mogirmargi urbed, \q2 degidbali, a-mogirmargi mar-ibyedi onoged. \q1 \v 12 We-mogirmar napneg-naid ebirbukwad. \q2 Bab-Dummad-ega-igar-mesisadba iirmakbukwad. \q1 \v 13 Bab-Dummad na e-sogedba dii owied, \q2 imbagwenale, dulemarga dii-wiedi ibnuedga gued, \q2 imbagwenale, dulemarga dii-wiedi dule-wiogega gued. \b \q1 \v 14 ”Job, nue be itogo, \q2 Bab-Dummad-ibmar-gegerdakle-imaksadgi be binsagwelena. \q1 \v 15 ¿Be wisi, igi Bab-Dummad mogirmar see? \q2 ¿Be wisi, Bab-Dummad mar-ogaega igi imake? \q1 \v 16 Degite, be soged, bela an ibmar wisye. \q2 Be anga sogdo, ¿igi Bab-Dummad niba mogirmar-naguega imake? \q1 \v 17 Emide, dad-nakwed-argan-nuedsik burwa-ued-danikidbali, \q2 mor-yoid be geger itodaed. \q1 \v 18 Bab-Dummad nibneg-egasadgi, esgoro-gordikidiyob daarmakar-nasiksadgi, \q2 ¿be Bab-Dummad-bendaksasi? \b \q1 \v 19 ”Anmarga be soge, igi anmar Bab-Dummad-abin-saoe. \q2 Anmardi ibmar-wissursoggu, geg anmar Bab-Dummad-abin-imaked. \q1 \v 20 Ar Bab-Dummadi an-ibmar-sogedi, ¿dule-baid-ega-soged abege? Suli. \q2 ¿Doa ega ibmar akala sogosunna? ¿Doa ese burgwebisunna? \b \q1 \v 21 ”Mogir dad-irwa-naid dadgi banguddibe, \q2 gege dule dad-ganaidgi ataked. \q1 \v 22 Emide, dad-nakwed-argan-sapiledsiki neg dakarmakdanikid. \q2 Bab-Dummad danikid, bela-bela e-gargangued-yeerdaklegedba danikid. \q1 \v 23 Anmar gege Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadyob gued. \q2 E-gangued-maidi bipisuli maid. \q1 E-ibmar-inniki-imakedi, degine, e-igar-nabogedi yeer gangu maid, \q2 mesagwar emar-imaksulid. \q1 \v 24 Bab-Dummad, dule-na-ibmar-wisirbaye-sogdiidi, gwen ibmar-wisi daksulid. \q2 A-ulale, dulemar Bab-Dummad-dobmalad.” \c 38 \ms1 6. BAB-JEHOVÁ, JOBʼGA SUNMAKSAD \mr (38:1–42:6) \s1 Bab-Dummad dulemar-sunmaksad-abin-sogsad \p \v 1 Bab-Dummad burwa-ooreged-bipirmaknaidba Jobʼga sunmakded. Weyob ega sogded: \q1 \v 2 “¿Be doasunna? Emide be, an-binsaed-nikarbadgi be bengunaigu. \q2 Emide be, binsaedsuli sunmaknaigu. \q1 \v 3 Be an-abin gwisgudena, an bese egisodo, \q2 bule be an-abin-imakodibe. \b \q1 \v 4 ”An napneg-e-sailamar-urbenaigua, ¿bia be gudiinsunna? \q2 ¡Anga be sogena, be nue-ibmar-wisye soged! \q1 \v 5 ¿Doa napneg-naid-e-dungued imaksa? \q2 ¿Doa napneg-dungued wilubdaknai gusa? \q1 \v 6 Napneg-e-sailamar, ¿ibu-birgi bukwasunna? \q2 ¿Doa degite, e-akwasaila sisasunna? \q1 \v 7 Deunni, niis-buksurmar namaknanaigu, \q2 degi, baliwiturmar yeer-itogedba oichomaknanaigu, ¿be gudii? Be gudisulid, be sated. \b \q1 \v 8 ”Deunni, demar napagi-nagudgua, \q2 ¿doa ega abingued-igar mesissunna? \q1 \v 9 An demargala moryobi mogirmar nasiksagua, \q2 degi, ega garsonyobi mogirmar-gudureged nasiksabargua, ¿be gudii? \q1 \v 10 Ani an demarga abingued-igar nasiksagua, yawagak-dummaganyob ega an nasiksagua, \q2 e-yawagakgi yabiyob ega an nasiksabargua, ¿be gudii? \q1 \v 11 Demarga an weyob sogsagua: ‘Wese be warmakoed, bar be naosurye. \q2 Be-daomakedi, wese iirmakbukwa guoye,’ ¿deunni be gudii? \b \q1 \v 12 ”¿Negmeegwad-naguega bolegoedga be sogsa, \q2 naguye? \q1 \v 13 ¿Negmeegwad bela napneggi-naguye be sogsa, \q2 adi, dule-isganamar magar daklegegar? \q1 \v 14 Neg-meegwadbali napneg-e-yar-mullugana magar daklenonidaed, \q2 e-daklegedi morgi-morgomar-akar-akar-odolesayob daklenonidaed. \q1 \v 15 Degidbali, dule-isganamar negmeegwad-abin ambikuosurmalad, \q2 dule-isgana-e-garganguedi, bela bergunonikoed. \b \q1 \v 16 ”¿Ar be wila-arad-naid-solase be aideapi? \q2 ¿Bela be dii-ulakbali bipirmaksa? \q1 \v 17 Deginbali, ¿burgwed-negse be aideapbali? \q2 ¿Dule-burgwarmalad-e-galuse be arbi? \q1 \v 18 ¿Napneg-dungued be wisi? \q2 Ar be we-ibmar nue-wisile, degite, be anga sogdo. \b \q1 \v 19 ”Deginbali, ¿be wisbali, bia gwallu-meegwad-neg sii? \q2 ¿Be wisbali, bia negsichid-neg sibali? \q1 \v 20 ¿Sunna be we-ibmarmar e-igarmarba-moed be imake? \q2 ¿Sunna be gannar e-negse sedabali? \q1 \v 21 Be wisirgebed, ar be deunni bato be gwalulesargebed. \q2 Ar be dikasurgus gudisursi. \b \q1 \v 22 ”¿Ar dambed-sibudikmalad-sabolebukwad be dakapsi? \q2 ¿Dii-ologan-akwaga-binyarmalad-sabolebukwad be dakapsi? \q1 \v 23 An dii-ologan-sabolebukwadi, \q2 naibid-dummad-ibagi-ebugega an sabobukwad. \q1 Degi, bila-onoged-ibagangi-ebugega, \q2 urweleged-ibagi-ebugega an sabobukwad. \q1 \v 24 ¿Be wisi, negmeegwad bia noardae, degi, igi nasguddae? \q2 ¿Be wisi, dad-nakwedsik-burwa-goled igi onoardae? \b \q1 \v 25 ”¿Be wisbali, doa dii-dummad owie? \q2 ¿Doa dii-dummadba-mesa mar-ogollomakmai imake? \q1 \v 26 ¿Doa nega-dulesulidganba dii owie? \q2 ¿Doa dule-buksurmaladba napaneg oge? \q1 \v 27 ¿Doa gaganmar-aradik-oniega, dii owie? \q2 ¿Doa napa-dutuu-imakega, dii owie? \b \q1 \v 28 ”¿Dii-wiedde bab nikasi? \q2 ¿Doa boo ogwalulesibali? \q1 \v 29 Be anga sogena, ¿bia dii-gwamakaled soblesii? \q2 ¿Doa dii-sibudikid onisibali? \q1 \v 30 ¿Doa dii akwayob-dutusuli imake? \q2 ¿Doa demar-dummad-naid osatelegega imake? \b \q1 \v 31 ”¿Sunna be niisgwamar-Pléyadesʼye-nugad danar-danar-naguega imake? \q2 ¿Sunna be niisgwamar-Oriónʼye-nugad aisakiega be imake? \q1 \v 32 ¿Sunna be bolegoedba niisgwamar-danar-danar-nanaid, \q1 e-wachiba-onogega be imake? \q2 ¿Sunna be niisgwamar-Osa-Mayorʼye-nugad, degi, Osa-Menorʼye-nugad nabir-bipirmakega be imake? \q1 \v 33 ¿Be nibneg-seleged-igarmar-mamaid, be wisi? \q2 ¿Sunna be a-igarmar-mamaidba be napneg see? \b \q1 \v 34 ”¿Sunna be mogirga sogsale, \q2 begi dii-dummad owiye? \q1 \v 35 ¿Be-sogedba mar gotedae? \q2 ¿Be sunmakdele, bebali mala yoga ibsaardae? \q1 \v 36 Degite, be anga sogdo, ¿doa gannir-macheredga binsaed uksa? \q2 ¿Doa sikwi-gikamarga binsaed daksa? \q1 \v 37 ¿Sunna be mogirmar ebise? \q2 ¿Doa napamar-sergudele, dinnaa nadele, \q2 \v 38 dutuu-imakegala dii owie? \b \q1 \v 39 ”¿Sunna be achumigurmarga masgunned amie? \q2 ¿Sunna e-mimmigan masgi be omae? \q1 \v 40 Achumigur e-negyaba dukumamaile, sapur-yaba masbina gudimalale, \q2 ¿sunna ega be mas amie? \q1 \v 41 ¿Ar bee be sikwisichimar masgi omae? \q2 E-burwigana yoggusgudimalale, \q1 degi, mas-satedba ukudmaad-gudiidba, anse gordimalale, \q2 ¿ega be mas amie?” \c 39 \p \v 1 Bab-Jehová sogdebalid: \q1 “¿Be wisi, ibu-ibagine sibad-sapurbarmalad milege? \q2 ¿Goe-sapur-mileged be dakdii? \q1 \v 2 ¿Be wisi, goe-sapur milegega nii-walabigwa nanae? \q2 ¿Be wisi sana milegoe? \q1 \v 3 Ar goe-sapur milesokalile, ega nued-aidegega, sinni sigisdaed. \q2 Degiid-bergusale, geb ega nunmaked bergued. \q1 \v 4 Geb e-mimmigan sapurba dungudamalogua, na gannarbagus itomalale, e-nangi banguddamalad, \q2 bar e-nanse nonidasurmalad. \b \q1 \v 5 ”¿Doa moli-uayasuid-sapurbarmalad yogasaar gudiguega imaksa? \q2 ¿Doa achikar-gudigumalaga imaksabali? \q1 \v 6 Ani an moli-uayasuidmarga, nega-dulesulidgan e-negga imaksad, \q2 agi gudigumalaga an imaksad. \q1 \v 7 Na wargwen e-itolegedba-gudimarsoggua, neggweburgi-neg-oimaked bai itodasurmalad, \q2 degi, dule-moli-seed-ese-goledi baisur itodamalad. \q1 \v 8 Deyob moli-uayasuidmar yalaganba gudidamalad, \q2 gagan-ara-arad amididamalad. \b \q1 \v 9 ”Ar moli-bebe-nikad-ursilid, ¿sunna bega arbasar be ebinsae? \q2 ¿Sunna be-molimar-gabedgi megisar be ebinsae? \q1 \v 10 ¿Ar we-moli-ursilid, sunna be e-dukarba edinne? \q2 ¿Sunna be-sorba napa-imudaniguega be imake? \q1 \v 11 ¿Ar we-moli-e-garganguedgi be bengusuli guoe? \q2 ¿Ar we-moli-ursilid bega be-arbaed imako be ebinsae? \q1 \v 12 ¿Sunna be we-moli ibmar-gwag-onmakega be imake? \q2 Degine, ¿ibmar-gwag-welesad e-neg-sabolegedse bega danakwaa-urbenaega be imake? \b \q1 \v 13 ”Ar nuu-avestruzʼye-nugadi, weligwaledba na e-sakan mer-mer imakardaed, \q2 dabgalayob-gukuega sakan niksulid. \q1 \v 14 We-nuu-dummad-dukar-suid e-akwa ukubgi urbed, \q2 ukubgi-uee-siega, urbed. \q1 \v 15 We-nuu-dummad e-akwa-sisad-birgi na annaele, gwen bai itosulid. \q2 Ibmar-durgan-egi-annaele, gwen bai daksulid. \q1 \v 16 We-nuu-dummad e-mimmigan egadsuliyobi sabsur-imaked, \q2 e-ibe surgudele, gwen bai itodasulid. \q1 \v 17 Ar Bab-Dummadi, nuu-dummad-dukar-suidga binsaed uksasulid. \q2 Magar-neg-itoged ega uksasulid. \q1 \v 18 Degi-inigwele, we-nuu, sakan-nallaa-imakdele, degi, abarmakde-sogele, molimarba bur bule abarmaked, \q2 dule-moligi-abarmakedgi burgued. \b \q1 \v 19 ”¿Ar be, molimarga gargangued uksasi? \q2 ¿Ar be moliga sailagia nasiksabarsi? \q1 \v 20 ¿Ar be, moli ses-ichomakeyobi be imaksasi? \q2 ¿Ar be we-moli, sabsur-e-bunnogedgi emar-ogwayed be imaksasi? \q1 \v 21 Moli sabsur-annanagusdaed, e-gargangued-nikadba weligwar itonadaed, \q2 deyobi, neba-naidbali, ise-abarmakar naddaed. \q1 \v 22 Moli dobed wissulid, ibmar dobsulid, \q2 urwelenaile, es-suid-abin sikirmaksulid. \q1 \v 23 Sigumar moli-dikargi-nanaidi gornanaid, \q2 arbon-suarmar, degi, eswarmar-moli-dikargi-nanaidi, dakarmaknanaid. \q1 \v 24 Sabsur-abarmakedbali, dikasur-abarmakdedaed. \q2 Gar-gotele, gege bar galeged. \q1 \v 25 Ar moli gargote-itogele, abarmakega aka binnasur-bunnogar-gotedaed. \q2 Bila-onolenaile, dikasuli magar-itoged, \q2 bilagi-dulemar-oimaknanaile, dikasur magar-itobalid. \b \q1 \v 26 ”¿Ar bee be, noomar-gukuega imaksa? \q2 ¿Ar be-binsaedba noomar dad-nakwed-argan-nuedsik-gukuega be imaksa? \q1 \v 27 ¿Ar be-sogedbali sulubagimar dikasuli-gukuega be imaksasi? \q2 ¿Ar be-sogedbali sulubagimar matusuli e-uu-sobega be imaksasi? \q1 \v 28 Ar sulubagi akwasaila-dummagan e-negga imaked, agi na e-gabed siid. \q2 A-akwasaila-dummad-birgi e-neg-gandikid siid. \q1 \v 29 A-akale, bannaba na e-mas-gaega \q2 masbina ataksidaed. \q1 \v 30 Sulubagi-e-mimmigan ibmar-durgan-e-ablisgi ibmeremalad. \q2 Ar bia ibdurgan-burgwar-mai-sogele, agi mula gudidaed.” \b \c 40 \p \v 1 Bab-Jehová, Jobʼga sunmakdebalid, weyob ega sogded: \q1 \v 2 “¿Ar dule Bab-Dummad-Bur-Biriginedgi-urwenaidi, gan-bipigi Bab-Dummad-osioye binsasunde? \q2 Ar degite, we-dule, Bab-Dummad-abinsado.” \p \v 3 Geb Job, Bab-Dummad-abin sunmakded, weyob sogded: \q1 \v 4 “¿Igi an be-abin-imakosunna? \q2 Ar an dule-nuedsulid. Geg an be-abin-imaked. \q1 \v 5 Bato ilagwen an sunmaksabinned, bar an sunmakosuli. \q2 Bato an ibmar sogsabinned, bar an gannar-gannar ibmar sogosuli.” \s1 Bab-Dummad-e-gangued-oyolenaid \p \v 6 Bab-Jehová burwa-gammuba Jobʼga sunmakded. Weyob ega sogded: \q1 \v 7 “An-abin, machered na be san-imako. \q2 Be an-odurdakega, emisgi ani an bese ibmar egisgwelo. \b \q1 \v 8 ”¿Be an-ibmar-inniki-imaked be osulosunnode? \q2 Na be sogega, bedi ibmar inniki-imakdiiye, ¿aga be angi gwisgusunnode? \q1 \v 9 ¿Be-surgande an-surganyob gangude? \q2 Ar be-sunmakedde, ¿an-sunmakedyob gangu-sunmakde? \b \q1 \v 10 ”Ar deyobile, be-gangued-yeerdakleged be oyodo, \q2 be-ganguedba be-nug-dummarba be imakdo. \q1 Be-gangued-yeerdakleged be oyodo, \q2 bela-bela be-yeerdakleged be oyodo. \q1 \v 11 Be-isdarsun-itodiid mer be bargae, \q2 dule-san-dummarba-itodimalad be dake, mesagwar be imake. \q1 \v 12 Dule na san-bule-bule-imakdiid be dake, a-dule be obingegsae. \q2 Dule-isganamar bia gudii be dakalir, bela be obeloge. \q1 \v 13 Bela we-dulemar be dige-dige imake, \q2 napa-urba ise digar be imake. \q1 \v 14 Ar deyob ibmar-saele, magar an be-dakodo, be dule-buledye, \q2 be-ganguedgine be bendakleged amiye. \b \q1 \v 15 ”Be dakena, ibdula-Behemotʼye-nugad, moli-bebe-nikadyob unnila gaganbi maed, \q2 igi an be-obinnisa, deyob an we-ibdula obinnismogad. \q1 \v 16 We-ibdula-e-garganguedi \q2 bela e-sorgargi, degine, e-saderba siid. \q1 \v 17 E-bunnu urwaryob banamaked, \q2 e-dua-gasimar yeer gangu nikabalid. \q1 \v 18 E-gar-nikadi esgoro-gordikidyobi nikad, \q2 e-nagmar esgoroyob-gangue nikad. \b \q1 \v 19 ”An ibmar-durgan-obinnisad-abargi we-ibdula emargi obinmaid. \q2 An we-ibdula oburgwebiele, sunna an oburgwed. \q1 \v 20 Sapurmar-nanaidi, ega masgunned uked, \q2 a-sapurgi ibdurganmar ichomakdididamalad. \q1 \v 21 We-ibdula negsichigi obunnomaidaed, \q2 masar-matagan-imbaba dukumaidaed. \q1 \v 22 Sapimar-urba obunnomaidaed, \q2 gaganmar-mata-imbaba gudidaed. \q1 \v 23 We-ibdula diwar-noalile, gwen bai itodasulid, \q2 diwar-Jordán e-gayase ubomaile, gwen bai itodasulid. \q1 \v 24 ¿Doa we-ibdula nuu-e-dakmai gaoe? \q2 ¿Doa ega asu udkoe?” \b \c 41 \p \v 1 Bab-Jehová weyob sogdebalid: \q1 “¿Sunna be ibdula-Leviatánʼye-nugadi, achwergi be sosale? \q2 ¿We-ibdula-e-gwabin sunna dubgi be edichale? \q1 \v 2 ¿Sunna e-asumurgi dub be nasiksale? \q2 ¿E-aku sunna esgoro-swiswidikidgi be boodo imaksale? \q1 \v 3 Ar we-ibdula-Leviatánʼde, ¿nuedgi bese ibmar-egisosi? \q2 Ar bega sogosi, wile be an-dakye. \q1 \v 4 Ar be-maiga-guega, \q2 ¿bebo igar-mesosi? \q1 \v 5 ¿Sikwibo-dodolegeyob be we-ibdulabo dodosale? \q2 ¿Be-bunamala egi dodogega, ega be dubgi edichale? \q1 \v 6 ¿Sunna dule-ibmar-ukmaladi we-ibdula uksamalale? \q2 ¿Sunna dule-ibmar-ukmaladi ibdula-Leviatán-goamakar uksamalale? \q1 \v 7 ¿Sunna we-ibdula-e-uka esgi-siksar be itoge? \q2 ¿Sunna arbon-suargi-makar e-nono bayosar be itoge? \q1 \v 8 Ese be achaena, ebo be urwena. \q2 Ar bar be ese achaedgi binsassuliled, mer bar deyob guena gadinye be binsasaled. \q1 \v 9 Mer be binsao, an we-ibdula baisursunna gaoye, unnila e-daklegedbi unnid. \q2 Ar unnila be dakdele, bato be negoedbinneled. \q1 \v 10 We-ibdula-Leviatánʼse dule gege achaed. \q2 Degite, ¿doa an-abindi nabir gwisguosunna? \q1 \v 11 Ar bela napneggi-ibmar-bukwadi angadbiid. \q2 Degisoggu, doa anga sogosunna, be angi ibmar ganiye. \b \q1 \v 12 ”Ibdula-Leviatán-e-malimargi an sunmakergebed, \q2 e-gargangued-dutusulidgi, e-dakleged-yeerdunguedgi an sunmakergebed. \q1 \v 13 ¿Doa e-ibe e-uka edarisale? \q2 ¿Doa ese warmaksale? \q2 ¿Doa e-ibe e-gaya edichabalile? \q1 \v 14 Ibdula-Leviatán-e-nugarmar-swiswimakaled-dakegala, \q2 ¿doa e-ibe e-gaya-mee imakoe? \q1 \v 15 Ibdula-Leviatán-e-yargan, sigu-abgaed-senigana-daklegeyob madar-madar nanaid, \q2 akwayob dachak-dachak nanaid. \q1 \v 16 Bela e-ukamar-madar-madar-nanaidgi ollor naisulid, \q2 degine, burwabela egi geg doged. \q1 \v 17 Bela e-ukamar-abingunanaid, ise achamakar nanaid. \q2 Gege dule e-ibe ollo-ollo imaked. \q1 \v 18 We-ibdula-Leviatán asmidele, mar-ibyeyob asmied. \q2 E-ibya-gaedi, dad-ibelergaeyob gaed. \q1 \v 19 E-gayabali, soo gwabunyeardaed, \q2 ditismakar soo ainiardaed. \q1 \v 20 E-asa-yabali, waa bupurmakardaed, \q2 dii-gwakwarmaknaid-birgi waa-bupurmaknaidyobi bupurmakardaed. \q1 \v 21 E-bunnogedgi soo ogaed, \q2 e-gaya-yabali, soo mied. \q1 \v 22 Ibdula-Leviatán-e-gargangued e-dukargi siid, \q2 e-abinni bela dulemar niga argwatedamalad. \q1 \v 23 E-san-nikadi sommereged, egi geg ibmar doged. \q2 E-sanmar-bur-dutugwadbela, amba selelleged. \q1 \v 24 Ibdula-Leviatán-e-binasgar akwayob dutusulid, \q2 ibmar-gwag-naged-akwayob gangued. \q1 \v 25 Ibdula gwisgudele, ese gwakiddamalad. \q2 Binnasurgualile, bela idu duurmakdedamalad. \q1 \v 26 Es-suid egi gwisgunonikile, gege bayoged. \q2 Arbon-suarmarbela, sigubela, degi, ibmar-swiswidikidbela, gwen bayosulid. \q1 \v 27 Ibdula-Leviatán esgoro-suar gaganyobi ibigwensur daked \q2 esgoro-gordikidbela urgo-nunudyob daked. \q1 \v 28 We-ibdula-Leviatán sigumar dobsulid, \q2 akwamied-dubgi-akwa-milegedbela ibmar-dutukwayob daked. \q1 \v 29 Mardo-dummadgi sarsolenaile, baisur-itoged, \q2 egi gagan iir-iir-gunaiyob itoged, \q2 eswar-suid-goled yeer-itodaed. \q1 \v 30 Ibdula-Leviatán-e-dikarmar nugaryobi swichwi-swichwi dakleged. \q2 Unimakdedibele, gwala-esgorobiidgi neg-durwilesayob e-gannarmar megisdaed. \q1 \v 31 Ibdula dii-urba-burdidele, dii-gwakwarmaknaiyob neg-imaked, \q2 ina-wawad butegi-sik-sik-imaklenaidyob neg-imaked. \q1 \v 32 E-sorbali, e-igar dagudik diigi megisdaed, \q2 sailagia-sibudikidyob e-igar makumakar megisdaed. \q1 \v 33 We-ibdula-Leviatán gwen ibmar dobsulid, \q2 ibdulamar we-ibdulayob-dakleged gwen nikasulid. \q1 \v 34 We-ibdula-Leviatán, dule-bulegan-sogdimalad-mesagwar imaked, \q2 degine, bela ibdula-ursilimalad-e-reyga maid.” \c 42 \s1 Job, Bab-Dummad-e-binsaed magar-itononikid \p \v 1 Job Bab-Jehová-abin sunmakded, weyob ega sogded: \q1 \v 2 “An nue-wisid, bela be ibmar imaked. \q2 Ar be-igar-mesisad gege dule be-ibe oichoged. \q1 \v 3 Be sognai gusad: ‘We doa-dule yogasaar sunmaknaiye, \q2 an-binsaed-oburnaiye.’ \q1 An yogasaar ibmar-wissuli-sunmaksadi an magar itoged. \q2 Anga ibmar-gegerdaklemaladba sunmaklenai gussoggu, an aku-itonai gusad. \b \q1 \v 4 ”Be anga sogsa gusad: \q1 ‘Emisgindi, an bega sunmakgweloye, nue be an-itogoye. \q2 An bese-ibmar-egisoedgi be an-abinsaoye.’ \q1 \v 5 Unnila dulemar begi-sunmakedbi an itodidaed, an be-dakdisulid. \q2 Emisgindi, an-ibyagwar an be-daksasunnad. \q1 \v 6 Degisoggu, an ibmar-sogsadi, begi-ibmar-akar-sogsasuliyob be an-dake. \q2 An bukib-itogedba, buru-abargi mellesisunnad.” \ms1 7. JOB GANNAR IBMAR-BUKIDAR-NIKUSAD \mr (42:7-17) \p \v 7 Bab-Jehová bela Jobʼga sunmaksad-sorbali, Bab-Jehová, Temánʼgined-Elifazʼga sogdemogad: “Be-ibmar-sogsad an-oulusdo, be-aimar-ebogwad an-oulusmarmodo. Ar bemar angi sunmaksamaladi, gwen innikigwadba bemar sunmaksasurmalad. Ar an-mai-Jobʼdi, innikigwadba sunmaksad. \p \v 8 ”Emisgi, bemar Job-bardaknamalo, geb moli-bebe-nikad-senigana walagugle (7) anga ogumakar ukmalo, degine, sibad-wawaad-machered walagugle (7) anga ogumakar ukmarbalo. Degine, an-mai-Job anse bemarga goloed. Job bemarga anse-goloedbali, an sabsur-bemar-odurdakosulid. Bemar odurdaklegewilubbinad, bemar Jobʼyobi sunmaksasulidi, be magar itomalargebed. Ar bemar angi sunmaksamaladi, inniki sunmaksasurmalad.” \p \v 9 Degidbali, Temánʼgined-Elifaz, Súahʼgined-Bildad, degine, Naamatʼgined-Zofar, Bab-Jehová-ega-ibmar-sogsadba imaksamalad. Agine, Bab-Jehová Job-ese-goled itosad. \p \v 10 Job e-aimarga Bab-Dummadse-gochagua, Bab-Jehová gannar Job-ibmar-bukidar-nikuega imaksad. Bab-Dummad Jobʼga ibmar-iduar-nikusadba ilabo-wilub ega ibmar uksad. \v 11 Geb bela Job-e-gwenadgana, e-bunmarse-bakale, degine, dule-magar-Job-dakmaladse-bakale, Job-dakmalagala e-negse nonigusmalad. Agine, iba-dummad onosmalad, mas gullenai gusad. Job-ogannonanai gusmalad, Bab-Jehová-egi-bonigan-bukidar-barmiargusadba mer-bar-bukib-binsaye ega sognanai gusmalad. Geb e-gwenadgan war-wargwen Jobʼga mani-gwa-gwagwen uknanai gusmalad, degine, olargan deyob ega gwa-gwagwen uksamarbalid. \p \v 12 Bab-Jehová, Job-e-ibagan-napi-gudiidgi bur bule nued binsanai gusad. Iduar-gudigusadba bur nued gudigusad. Job bela weyob ibmar nikunonikid: \q1 Sibad-wawaad, miliambe-gakabake (14,000), \q1 moli-yargan-mureged, milinergwa (6,000), \q1 moli-bebe-nikad-abin-abinnid-napa-imumalad, miligwen (1,000), \q1 moli-uayasuid-omegan, miligwen (1,000). \p \v 13 Job, masmala walagugle (7) nikunonibalid, degine, bunamaladina, walapaa nikunonikid. \v 14 Bunolo-sailanagined Jemimaʼye onug-imaksad, sorbaliddi Cesiaʼye onug-imaksad, napiddi Keren-Hapucʼye onug-imaksad. \v 15 We-Job-bunamala-e-warbaagwadi, we-yarnaidgine, omegan-bamalad-gudimaladba bur yeerdaklemalad. Job igi e-bunamalaga e-ibmar-nikad mimisa, deyobi, e-masmalaga, e-ibmar-nikad ega mimismogad. \p \v 16 A-sorbali, Job birga-dulagugle (140) gudii gusad. Na e-mimmigan dungualid daksagusad, degine, e-wagan daksagusbalid. Wagan-yokorginmalad-yalabarmalad daksa gusbalid. \v 17 Job bela ibagan-nueganbi gudii gusad, geb undar-selebagusadgi burgwenonisunnad.