\id GEN - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h Génesis \toc1 Gebe-Sailagwad-Garda \toc2 Génesis \toc3 Gn \mt1 GEBE-SAILAGWAD-GARDA \mt2 GÉNESIS \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Gebe-Sailagwad-Garda.\it* We-garda, Garda-Sogataled-gebedid. Griego-gayabali, \it Génesisʼye\it* sogleged. Wede, “Gebe-Sailagwadye” bileged. Hebreo-gayabardi, we-garda \it Bereshitʼye\it* nugad. Wede, “Gebe-Sailagwadye” bileged. \is1 Gebe-Sailagwad-Gardagi weyob sunmaklenaid \ip Gebe-Sailagwad-Gardagi, nibneg, napneg obinnilesadgi sunmaklenaid. Adán-akar, Abrahamʼse dulemargi sunmaklenaid. Degine, dad-dummagan Abraham, Isaac, Jacob, José-maigusadse neg-gusmaladgi sunmaklenaid. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Napneg-binnisad-igar, degi, dulemar-ambikusad-igar (1:1–11:32). \io2 1a. Ibmar-obinnilesad, degi, dule-obinnilesad (1:1–2:3). \io2 1b. Dule abirgunagwar Edénʼgi gwisgunonikid (2:4-25). \io2 1c. Isgued-onoded (3:1-24). \io2 1d. Dad-dummad-Adán-akale, Noéʼse wile-itoleged-onoded (4:1–6:22). \io2 1e. Muusaila-Mulusad-Igar (7:1–9:29). \io2 1f. Neg-matusulid-Babelʼye-nugad (10:1–11:32). \io1 2. Hebreo-dulemar-e-dad-dummagan-e-igar (12:1–50:26). \io2 2a. Abraham-e-igar (12:1–25:34). \io2 2b. Isaac-e-igar (26:1-35). \io2 2c. Jacob-e-igar (27:1–36:43). \io2 2d. José-e-igar (37:1–45:28). \io2 2e. Jacob e-machimalabo Egipto-yarse-nonikid (46:1–50:26). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. NAPNEG-BINNISAD-IGAR, DEGI, DULEMAR-AMBIKUSAD-IGAR \mr (1:1–11:32) \ms2 1a. Ibmar-obinnilesad, degi, dule-obinnilesad \mr (1:1–2:3) \s1 Bab-Dummad nibneg, napnegbo obinnisad-igar \p \v 1 Bab-Dummadi, gebe-negasailaunni, nibneg, napneg obinnisad. \q1 \v 2 Deunni, napneg gwen nabir-daklesulid, neg olloo-dakleged, \q2 unnila dii-wilasailad-birgi negsichidbi naid. \q2 Bab-Dummad-Burbadi dii-birgi aibannaid. \p \v 3 Geb degine, Bab-Dummad sogded: \q1 “Neg-meegwad nagu.” \q2 Agi, neg-meegwad nagunonikid. \q1 \v 4 Geb Bab-Dummad dakded, neg-meegwad, ibnuedi. \q2 Agi, Bab-Dummad neg-meegwad, negsichid-ebo bachikii imaknonikid. \q1 \v 5 Bab-Dummad neg-meegwad ibginedye onug-imaksad. \q2 Negsichiddi mutikidye onug-imaksad. \q1 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibagwenadgi neg gusad. \p \v 6 Geb degine, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Neg-ollor-dummad nagu, \q2 adi, diimar bachikii naguegar.” \q1 \v 7 Deyobi, Bab-Dummad neg-olloled-dummad nasiksad. \q2 Neg-ollor-dummad-birgi dii nagunonikid, \q1 degi, neg-ollor-dummad-urba dii nagunonibalid. \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 8 Bab-Dummad a-neg-olloled-dummad mogir-aradye onugsasad. \q2 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibabogwadgi neg gusad. \p \v 9 Geb degine, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Dii-mogir-arad-urba-naid bachiki nagu, \q2 adi, neg-dinnagwad naguegar.” \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 10 Bab-Dummad, neg-dinnagwad, napaye onugsasad. \q2 Geb diidina, demarye onugsanonikid. \q1 Geb Bab-Dummad dakded, we-ibmar bela nueganbi. \p \v 11 Agi, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Bela ibmar-durbamar napagi nagu: \q2 Gaganmar-gwag-nikad ambikumar, \q1 degine, akar-akar sapi-sunna-sanmakmalad, e-sangi gwag-nika gusun. \q2 Ibmar-durbamar akar-akar bela na egad-egad-balibimaladba ambikumarsun.” \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 12 Geb napagi ibmar-durbamar nagunonikid: \q2 Gaganmar-gwag-nikamalad bela na akar-akar egad-egad-balibimaladba, \q1 degi, sapimar-e-sangi-gwag-nikumalad \q2 bela akar-akar na egad-egad-balibimaladba ambikunonimalad. \q1 Bab-Dummad dakdebalid, we-ibmar bela nueganbi. \q2 \v 13 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibapaagwadgi neg gusad. \p \v 14 Geb degi, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Nibneggi gwallumar nagu, \q2 adi, neg-mutikid, neg-ibgined-ebo bachikii guegar. \q1 Adi, ibagan-nagumaid, yolamar-nagumaid, birgamar-nagumaid magar daklegegar. \q2 \v 15 Degi, gwallumar-niba-naid napneg-mee saegar.” \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 16 Bab-Dummad gwallu-dummagan gwabo obinyenonikid: \q2 Gwallu-dummad, neg-ibginedgi negdaknai guegar. \q1 Gwallu-senigwaddi, neg-mutik negdaknai guegar. \q2 Degine, niisgwamar obinnisbalid. \q1 \v 17 Bab-Dummad napneg-mee-imakega, \q2 gwallumar, niisgwamar, nibneggi nasiksad. \q1 \v 18 Adi, neg-ibginedgi negdaknai guegar, \q1 degi, neg-mutikidgi negdaknai gubaligar. \q2 Adina, neg-meegwad, negsichid-ebo bachikii imakegar. \q1 Bab-Dummad dakded, we-ibmar bela nueganbi. \q2 \v 19 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibabakegwadgi neg gusad. \p \v 20 Geb degi, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Diigi ibmar-dulamar bela akar-akar ambikumar, \q2 degine, nuumar ambikumar, \q2 we-napneggi nabir niba gukudii gumalagar.” \q1 \v 21 Bab-Dummad demargi ibdula-dummagan obinnisad, \q2 degine, diigi belagwapa ibmar-dulamar obinnisbalid. \q2 Bela na egad-egad-balibimaladba obinnisad. \q1 Degine, Bab-Dummad bela nuumar na egad-egad-balibimalad obinnisbalid. \q1 Bab-Dummad dakded, we-ibmar bela nueganbi. \p \v 22 Bab-Dummad a-ibmar-durgangi ise-nued-binsaedgi amarga sogded: \q1 “Bemar dula-mergumai gumarsun. \q2 Demargi bukidar-dula-mergumai gumarsun. \q1 Degine, nuumar, bemar we-napneggi bukidar-dula-mergumai gumarmosun.” \q2 \v 23 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibataledgi neg gusad. \p \v 24 Geb degi, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Napagi bela ibmar-durgan na egad-egad-balibimaladba ambikumar: \q2 Ibmar-durgan-sunna-akwilemalad, \q2 ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q2 ibmar-durgan-sapurbarmalad, \q2 bela na egad-egad-balibimaladba ambikumar.” \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 25 Bab-Dummad bela ibmar-durgan-sapurbarmalad \q2 na egad-egad-balibimaladba obinnisad. \q1 Ibmar-durgan-sunna-akwilemalad \q2 bela na egad-egad-balibimaladba obinnisbalid. \q1 Degine, ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad \q2 bela na egad-egad-balibimaladba obinnisbalid. \q1 Bab-Dummad dakded, we-ibmar bela nueganbi. \p \v 26 Geb degi, Bab-Dummad sogdebalid: \q1 “Emisgindi, anmar, dule-obinyesun, \q2 anmar-sunnague anmar imakoed. \q1 Dulede, we-ibmar-durganmargi gangued-nika guoed: \q2 Uamargi, nuumargi, \q2 ibmar-durgan-sunna-akwilemaladgi, \q2 ibmar-durgan-sapurbarmaladgi, \q2 ibmar-durgan-napagi-garmakdimaladgi, \q2 bela we-ibmarmargi we-napneggi gangued-nika guoed.” \b \q1 \v 27 Bab-Dummad dule-obinyenonikid, \q2 na e-sunnague obinyenonikid. \q1 Bab-Dummad e-sunnague na imaksad. \q2 Machered, ome-ebo obinnisad. \p \v 28 Bab-Dummad we-dulemargi ise-nued-binsasadba, ega sogded: \q1 “Bemar mimmigan-bukidar nikumar. \q2 We-napneggi dula-bukidar urbemar, \q1 degi, bela we-napneg-ugakaase ambikumar. \q2 Bemar we-napneggi be gangued-nikadba \q1 bela we-ibdurganmargi be obindii gumarsun: \q2 Uamargi, nuumargi, \q2 degi, ibmar-durgan-napagi-garmakdimaladgi.” \p \v 29 Geb degi, Bab-Dummad dulega sogdebalid: \q1 “We-napneggi bela gagan-nabir-gwag-nikumalad, degi, bela sapimar-e-sangi-gwag-nikumalad, an bemarga uked. \q2 A-ibmar-durba bela bemar-masga guoed.” \p \v 30 Bab-Dummad we-napneggi bela we-ibmar-durganga sogdebalid: \q1 “Bela ibdula-unimaladga, \q1 bela nuumarga, \q1 bela ibdurgan-napagi-garmakdimaladga, \q2 bela gagan-ara-aramalad e-masga-guega an ega uked.” \q2 Deyob gunonikid. \q1 \v 31 Geb degine, Bab-Dummad dakded, bela ibmar-na-obinnisadi, bela-bela nueganbi. \q2 Weyob neg osedosad, geb neg oibosbalid. \q3 Deyob, ibanergwadgi (6) neg gusad. \fig Bab-Dummad dakded, bela ibmar-na-obinnisadi, bela-bela nueganbi. (Génesis 1:31) |src="CO00604B.TIF" size="col" ref="Génesis 1:31" \fig* \c 2 \q1 \v 1 Deyobi, nibneg obinnilesad, \q2 napneg obinnilesad, \q1 amargi ibmar-akar-akar obinnilesad, \q2 bela deyob ambikunonikid. \q1 \v 2 Ibanergwadgi (6) Bab-Dummad bato bela ibmar-obinnissoggu, \q2 ibagugled-nagunonigu (7), Bab-Dummad obunnosad, bar arbassulid. \q1 \v 3 Geb degine, Bab-Dummad ibagugledgi (7) ise-nued binsasad. \q2 Bela ibmar-obinnisad-bergusgu, obunnosad. \q2 A-ulale, a-iba, iba-islidikidye onugsasad. \p \v 4 Deyob napneg obinnilesad, degi, nibneg obinnilesad. \ms2 1b. Dule abirgunagwar Edénʼgi gwisgunonikid \mr (2:4-25) \s1 Dule-abirgunagwar-gwisgunonikid \p Bab-Dummad-Jehová, we-napneg, degi, nibneg obinnisgua, \v 5 amba sapimar napneggi sated, amba yoo gaganmar-aragana ainidabalid. Ar ade, Bab-Jehová amba yoo dii napagi owidaged, degi, dule napagi-arbaega satebalid. \v 6 Unnila napagi dii-bupurmakmaid, bergwapa napa ogegar. \v 7 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová napa susgu, a-napagi dule-sobsad. Bab-Jehová dule-sobsagu, dule-asugi buu imaksad. Geb agi, dule burba-nika gunonikid. Agine, dule dula-gunonisunnad. \p \v 8 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová dad-nakwedsik, Edénʼgi nainu-nued nasiksad. Agi, Bab-Dummad-Jehová we-dule-obinnisad ogwisnonikid. \v 9 Agine, Bab-Dummad-Jehová sapimar akar-akar bela yeerdaklemalad ainiega imaksad. A-sapimar-e-san bela yeer-gulle imaksad. Nainu-nued-abargi, sapi-wargwen gwichid. Dule we-sapi-e-san guchale, dula-gudii guoed, gwen burgosulid. Degine, sapi-baid gwichibalid. Dule we-sapi-e-san guchardina, wisguoed, ibu ibnuedi, ibu ib-isganabali. \p \v 10 Degine, Edénʼgi diwar maid. Agi, e-saila-siid. A-diwar nainu-nued ogmaid. A-diwar ana-sogabake nikad. \v 11 Gebe-ana-gwensakgadi Pisónʼye nugad. A-diwar bela Havila-yalaganba bipirmakmaid. Aginbali, a-yargi or nikad. \v 12 Havila-yargine or-nikadi, or-nuedid. Agi sapi-nued-gichi-nikad-bedelioʼye-nugad nikad. Degi, akwa-nued-óniceʼye-nugad nikabalid. \v 13 Diwar-ana-sogbogwaddi Gihón-diwarye nugad. A-diwar bela Cus-yalaganba bipirmakmaimogad. \v 14 Diwar-ana-sogapaagwaddi Hidekelʼye nugad. A-diwar, Asiria-dad-nakwedsik maid. Diwar-sogabakegwaddi Éufratesʼye nugad. \p \v 15 Nainu-nued-Edén-akwega, Bab-Dummad-Jehová, dule-ogwisnonikid, agi arbaegar. \v 16 Agine, Bab-Dummad-Jehová dulega igar-uksad: “We-nainu-nuedgi sapimar-bukwad-e-sanmar sunna bela be gunned. \v 17 Unnila sapi-wargwen-e-sandi melle be gunno. We-sapi, ibmar-nued-wisi, ibmar-isgana-wisi dule-saed. A-sapi-e-san be guchale, a-ibagi be burgoed.” \p \v 18 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová sogded: “Dule wargwen-gudiir, akuu dakleged. Degisoggu, dulega e-abirgined an imakoed, adi, e-bendaked-nuedga guegar.” \p \v 19 Bab-Dummad-Jehová napagi bela ibmar-durgan, bela nuumar obinnisad. Bab-Jehová we-ibdurganmala Adánʼse senonikid. Adi, Adán ega nug amiegar. Dule ibmar-durganga nug-amisad, abali, ibmar-durgan nugnanaed. \v 20 Weyobi dule bela we-ibmar-durgan: \q2 Ibmar-durgan-sunna-akwilemaladga, \q2 bela nuumarga, \q2 bela ibmar-durgan-sapurbarmaladga, nug amisad. \p Degi-inigwele, Adánʼgardi e-bendaked sate gusad. \p \v 21 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová Adán-ise-nue-gabega imaksad. Adán nue-gabmaigu, Bab-Jehová Adán-e-dikargar-wargwen onosad. Geb Bab-Dummad-Jehová gannar Adán-e-san edisad. \v 22 Bab-Dummad-Jehová we-dikargargi ome-obinnisad. Agi, macheredga ome-senonikid. \v 23 Adán ome-dakdegu, sogded: \q1 “Ar wedi an-galado, ar ade, an-gargi obinnilealedid. \q2 Wedi an-sanado, ar ade, an-sangi obinnilealedid. \q1 Ar Bab-Dummad we-ome macheredgi obinnisad. \q2 We nugguodo, Omeye.” \p \v 24 A-ulale, machered e-babgi bangudoed, e-nangi bangudoed. Geb machered e-ome-ebo garmakdii guoed. Ebogwadi, san-wargwennagwadga gunonikoed. \p \v 25 Deunni, Adán, Eva-ebogwa, uka-swili garmakdimalad, gwen binged nikasurmalad. \c 3 \ms2 1c. Isgued-onoded \mr (3:1-24) \s1 Adán Eva-ebogwa Bab-Dummadgi-nosad \p \v 1 Bab-Dummad-Jehová we-napneggi bela ibmar-durgan obinnisad. Amar-abargi, naibedi ibmar-durgan-baiganba dule-binsaed-gaedgi bur buledid. Naibe omega sogded: \p —¿Etto, Bab-Dummad bemarga sogsa: ‘We-nainu-nuedgi sapimar-gwichid-e-san melle bipisaale gunmaloye?’ \p \v 2 Ome naibe-abin sogded: \p —Ar igid-sapi-e-san anmar we-nainu-nuedgi gunbimala, sunna bela anmar gunmalad. \v 3 Unnila nainu-nued-abargi sapi-wargwen-gwichid-e-sanbi geg anmar gunned. Bab-Dummad anmarga sogsado: ‘Melle a-sapi-e-sandi be gunmaloye, degine, melle be ebumarbaloye. Ar bemar guchale, bemar burgwemaloye.’ \p \v 4 Ar naibedi omega sogded: \p —Suli, degisuli. Bemar gwen burgosuli. \v 5 Ar Bab-Dummad nue-wisid, bemar we-sapi-e-san guchale, ibmar-wisii gudmaloed. Geb agine, bemar Bab-Dummadyob ibmar-wisi gudmaloed, ibi ibnuedi, ibi ib-isganabali. \p \v 6 Ome sapi-san-dakdegu, dakalid, sapi-san yeerdaklege, nued-gulle-daklege, degine, nue-ibmar-wisi sunna dule-imake daklege. Degisoggu, ome sapi-san-gwachagu, guchad. Geb ome e-suiga uksamogad. E-suide guchamogad. \v 7 Geb agine, na ebobela neg-ittos nadmalad, emarde uka-swili garmakdii. Geb degine, saburega gagan-urwagiid-higueraʼye-nugad maksamalad. Agi, na saburusmalad. \p \v 8 Dule, e-omebogwa, neg-sedogudanikidgi itoarmalad, Bab-Dummad-Jehová, nainu-nued-abargi garmakdii. Dule, e-omebo deyob itosmargu, Bab-Dummad-Jehováʼgi nainu-nuedgi sapimar-bukwad-imbaba dukunadmalad. Adi, mer Bab-Jehová emar-dakegar. \p \v 9 Bab-Dummad-Jehováʼdi macheredse goted, ega sogded: \p —¿Bia be gudii? \p \v 10 Dule abin-sogded: \p —An be-itosad, nainu-nued-imbaba be gudii. Ar an uka-swili-gudisoggu, an be-dobee itoged. A-ular, an be-idu dukusad. \p \v 11 Geb degine, Bab-Dummad macheredse egichialid: \p —¿Ar doa bega sogsa, be uka-swilii gudiiye? An bega sogsad: ‘Sapi-wargwen-e-san mer be gunnoye.’ ¿A-sapi-e-sande be guchasi? \p \v 12 Dule Bab-Dummad-abin sogded: \p —Ome-anbo-garmakdiguega be anga-uksadi, a, anga sapi-e-san uksad. Geb an guchasunnad. \p \v 13 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová omese egichided: \p —¿Ibiga deyob be imaksa? \p Ome abin-sogded: \p —Ar naibe an-yardaksad. A-ular, sapi-e-san an guchad. \p \v 14 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová naibega sogded: \q1 “Ar weyob be imaksasoggu, \q2 ibmar-durgan-akwilemaladba, degi, ibmar-durgan-sapurbarmalad-baiganba, \q2 bedi bur bule be ukabsalesun. \q1 Emi-iba-onodedgi, be napagi unimakdii gusun, \q2 degine, be-burgwedse, napa-madii be gusun. \q1 \v 15 Ome-ebogwa na be isdar-dakdii an be-imakoed. \q2 Ome-e-wagwa, be-wagwa-ebo na isdar-dake gumaloed. \q1 Ome-e-wagwa be-nonogi annaoed. \q2 Bedina e-mali-gasigi onakliksaoed.” \p \v 16 Bab-Dummad omega sogded: \q1 “Be sikwi-bakalile, nunmaked-dummad an bega ukoed, \q2 nunmakedgi be ugakguoed. \q1 Be-suibina be sogdii guoed. \q2 Be-sui be-iduedga guoed.” \p \v 17 Bab-Dummad macheredga sogdemogad: \q1 “Ar be-ome-sogedba, sapi-e-san-mer-gunnoye an bega sogsadi, be guchasoggu: \q2 Deyob be imaksad-ular, we-napa iwiles nagusun. \q2 Be burgwedse ise-arbaar-alamakdiidgi, be masgunned-amidii gusun. \q1 \v 18 Napa bega ikomar nikuoed, \q2 napa bega gagan-ikobiid nikuoed. \q2 Gagan-nainuginmalad-gunne be guoed. \q1 \v 19 Be-wimaked-osuurmakedgi na be masgunned-amidii guoed. \q2 Deyob be guoed, be napaga gannar guedse. \q1 Ar ade, napagi be danikid. \q2 Ar be napasoggu, be burgwisale, \q2 napaga gannar be binyoed.” \p \v 20 Ar omede bela dulemar-dula-gunonikoed-e-nanga guosoggu, Adán na e-ome Evaʼye onugsasad. \p \v 21 Bab-Dummad-Jehová, macheredga, degi, omega ibmar-durgan-uka morga imaksad. Geb macheredga, degi, omega mor yossunnad. \p \v 22 Geb degine, Bab-Dummad-Jehová sogded: “Emigindi, dule anmar-sunnaa gunonimogad. Dulemarde ibmar-nued-wisi, degine, ibmar-isgana-wisi gunonikid. Ar dule sapi-e-san-dula-dule-imaked-guchale, degisadegu dula-gudii guoed. Degisoggu, melle dulemar we-sapi-e-san gwanegala, degi, melle gunnegala, dulemar-nainu-nuedgi-gudiid, an onogoed.” \p \v 23 Degisoggu, a-ular, Bab-Dummad-Jehová, nainu-nued-Edénʼgi dule-gudiid onossunnad. Degine, napagi-arbaega dule-imaksad. Ar ade, napagi dulede danikid. \v 24 Bab-Jehová, Adán nainu-nuedgi-gudiid onosgua, nainu-nued-dad-nakwedsik baliwiturmar-querubinʼye-nugad ogwichisad. Degine, es-suid-gwabunye-gwichid bela bipirmakgwichi imaksabalid. Adi, melle dule-wargwensaar sapi-dula-dule-imakedse warmakmalagar. \c 4 \ms2 1d. Dad-dummad-Adán-akale, Noéʼse wile-itoleged-onoded \mr (4:1–6:22) \s1 Caín Abel-oburgwisad \p \v 1 Adán e-ome-Evaʼse-gochagu, Eva gurgin-nika gunonikid. Evaʼga susugwa uklenonikid, Caínʼye onugsasad. Ar Eva sogded: “Bab-Jehová na e-sogedba susugwa anga uksad.” \v 2 Geb a-sorba, Evaʼga Abel uklenonikid, Caín-e-urba. \p Abel sibad-wawaad-edarbedga gusad. Caínʼdi sapurba-arbaed-dulega gusad. \p \v 3 Ibagan-nasad-sorbali, Caín na e-ibmar-sanmaksamalad wesad. Geb Bab-Jehováʼga-ukega senonikid. \v 4 Abelʼdi na Bab-Jehováʼse sibad-wawaad-gebegwalulesmalad senonimogad, geb oburgwisad. A-sibad-wawaad-e-gwallu ogumakar Bab-Jehováʼga uksad. Bab-Jehová Abel-yeer-daksad, degine, ega-ibmar-uksad yeer daksabalid. \v 5 Bab-Jehová Caín-yeer-daksasulid, degine, ega-ibmar-senonikid amba yeer daksasurbalid. A-ulale, Caín bela-bela sae-itoalid. E-wagar-daklegedi magar-dakleged, nue sae-itoged. \fig Bab-Jehová, Abel-ega-ibmar-uksad yeer daksad, degi, Cain-ega-ibmar-uksad abingassulid. (Génesis 4:4-5) |src="CO00614B.TIF" size="col" ref="Génesis 4:5" \fig* \p \v 6 Geb degine, Bab-Jehová Caínʼga sogded: “¿Ibiga sae be itoge? ¿Ibiga be-wagar urwakwaa daklege? \v 7 Ar ibmar-nued be imakele, ¿an be-abingassurmogar be insae? Eye, an be-abingasmogale. Ar emigindi, be ibmar-nued imaksursoggu, isgued begi-aibinega guakwaa be-edarbediid. Degi-inigwele, sunna isguedgi be obined.” \p \v 8 Ibagwengi, Caín e-urbaga sokalid, sapurba wis-garmakdii sanamarye. Geb ebo-sapurba-gudiidgi, Caín e-urba-Abel-sarsosad, geb oburgwisad. \p \v 9 Geb degine, Bab-Jehová Caínʼse egichided: \p —¿Bia be-urba-Abel nade? \p Caín, Bab-Jehová-abin sogded: \p —An wissuli. ¿Ar ande an-urba-edarbedsi? \p \v 10 Bab-Jehová Caínʼga sogded: \p —Ar wede, ¿ibi be imaksa? Be-urba-ablis be eosad. Emide, a anga sogeyob an itoged: ‘Anga be igar-naboye.’ \v 11 Be be-urba oburgwisadba, napa be-urba-e-ablis gobsad. A-ulale, be ukabsalessunnad. \v 12 A-ular, be nainugi arbaoen-inigwele, bega ibmar sanmakosulid. Be we-napneggi dule-wakindiiyob negsuli gudii guoed. \p \v 13 Geb degine, Caín, Bab-Jehová-abin sogded: \p —Weyob sabsur be an-odurdakele, gwen guo an itosulid. \v 14 Ar emi-ibagi, nainugi-arbaedgi be an-ononaisoggu, we-napneggi garmakdii, dikasur begi bangus gudii, dule-wakindiiyob negsuli, obunnoged-sate an gudii gudoed. Degisoggu, doa-dule an-dakalile, an-oburgoed. \p \v 15 Bab-Jehová Caín-abin sogded: \p —Suli, deyob guosuli. Ar dule be-oburgwele, we-dule-be-oburgwisad ilagugle (7) bur bule sabsur-odurdaklegoed. \p Geb degine, Bab-Jehová Caínʼgi wilub nasiksad, adi, dule-gwensak Caín-dakalile, melle oburgwegar. \v 16 Caín Bab-Jehováʼgi bangudgu, Nod-yargi megidapid. Nod-yarde Edén-dad-nakwedsik naid. \s1 Caín-e-wagan \p \v 17 Caín e-omese-gochagu, e-ome gurgin-nika gunonikid. Machigwa-ega-uklesad, Enocʼye onugsasad. Caín, neggwebur urbenonikid. E-machi-nugba, we-neggwebur Enocʼye onugsanonikid. \q2 \v 18 Enoc, Irad-e-babad. \q2 Iradʼdi, Mehujael-e-babad. \q2 Mehujaelʼdi, Metusael-e-babad. \q2 Metusaelʼdi, Lamec-e-babmogad. \q2 \v 19 Lamecʼdi ome-warbo-nikusad: \q2 Wargwen Adaʼye nugad, \q2 baiddi Zilaʼye nugad. \q2 \v 20 Ada machi-nikusad, Jabalʼye onugsasad. \q3 Jabal-inse dordoneg-sobed onoded. \q3 A-inse ibmar-durgan-akwedgi-arbaed onodbalid. \q2 \v 21 Jabal urba nikusad, Jubalʼye nugad. \q3 Jubal-inse gar-arpa-ogoled onoded. \q3 A-inse gammu-ogoled onodbalid. \q2 \v 22 Zilaʼdi machigwa-nikunonimogad. \q2 Tubal-Caínʼye a-machigwa onugsasad. \q3 Tubal-Caín-inse esgoro-gordikidgi-ibmar-sobed onoded, \q3 degi, esgorogi-ibmar-sobed onodbalid. \q2 Tubal-Caín bun-wargwen nikusad. \q2 E-bunde, Naamaʼye nugad. \p \v 23 Ibagwengi, Lamec e-omemarga sokalid: \q1 “Ada, Zila, an bemarga ibmar-sogoedi, \q2 nue be an-itomalo: \q1 Dule naibi-an-imaksad-ular, an oburgwisad. \q2 Machigwa an-sarsosad-ular, an oburgwisad. \q1 \v 24 Ar dule Caín-oburgwisale, we-dule ilagugle (7) buged-mai, \q2 sabsur-odurdaklegoye sogleged. \q1 Ar dule an-oburgwisardi, we-dule an-oburgwisad-ular, \q2 dulapaa-gakambe-gakagugle (77), bur bule sabsur-odurdaklegergebed.” \s1 Eva baid-machi-nikusbalid \p \v 25 Adán e-omese gochabargu, Eva susugwa-nikunonikid. Geb Eva sogded: “Caín, e-urba-Abel-oburgwissoggu, Bab-Dummad susugwa anga Abel-anar uknonikid.” A-ular, Eva a-susugwa Setʼye onugsasad. \p \v 26 Set machigwa-nikusmogad, Enósʼye onugsasad. \p A-ibagan-akar, dulemar Bab-Jehováʼse gotemalad. \c 5 \s1 Adán-e-wagan \r (1 Crónicas 1:1-4) \p \v 1 We, Adán-e-wagan-nugmar-narmakar-mamaid-e-gardad. \p Bab-Dummad dule-obinnisgua, deunni na e-sunnague dule-imaksad. \v 2 Bab-Dummad machered ome-ebogwa obinnisad. Wemargi ise-nued binsasad. Bab-Dummad dulemar-obinnisgua, amarga sogsad: “Bemar, duleye nugguoye.” \q2 \v 3 Adán birga-dulanergwa-gakambe-nikadgi (130), \q2 e-machi gwalulesad, Setʼye onugsanonikid. \q3 Setʼde bela Adánʼsun-dakleged, \q3 degine, bela e-bab-daeyobi dabalid. \q2 \v 4 A-sorba, Adán birga-dulataled-ilabaabak (800) napi-gudii gusad. \q3 Adán, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 5 Degisoggu, Adán bela birga-dulataled-ilabakebak gaka durgwen-gakambe (930) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Adán burgwisad. \q2 \v 6 Set birga-dulatar-gakatar-nikadgi (105), \q2 e-machi-Enós gwalulesad. \q2 \v 7 A-sorba, Set birga-dulataled-ilabaabak gakagugle (807) napi-gudii gusad. \q3 Set, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 8 Degisoggu, Set, bela birga-dulataled-ilabakebak gakambe-gakabo (912) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Set burgwisad. \q2 \v 9 Enós birga-dulabake-gakambe-nikadgi (90), \q2 e-machi-Cainán gwalulesad. \q2 \v 10 A-sorbali, Enós, birga-dulataled-ilabaabak gakambe-gakatar (815) napi-gudii gusad. \q3 Enós, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 11 Degisoggu, Enós, bela birga-dulataled-ilabakebak gakatar (905) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Enós burgwisad. \q2 \v 12 Cainán, birga-dulapaa-gakambe-nikadgi (70), \q2 e-machi-Mahalaleel gwalulesad. \q2 \v 13 A-sorbali, Cainán, birga-dulataled-ilabaabak gaka dulabo (840) napi-gudii gusad. \q3 Cainán, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 14 Degisoggu, Cainán, bela birga-dulataled-ilabakebak gakambe (910) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Cainán burgwisad. \q2 \v 15 Mahalaleel, birga-dulapaa-gakatar-nikadgi (65), \q2 e-machi-Jared gwalulesad. \q2 \v 16 A-sorba, Mahalaleel, birga-dulataled-ilabaabak gaka dulagwen-gakambe (830) napi-gudii gusad. \q3 Mahalaleel, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 17 Degisoggu, Mahalaleel, bela birga-dulataled-ilabaabak gaka dulabake-gakambe-gakatar (895) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Mahalaleel burgwisad. \q2 \v 18 Jared, birga-dulabaabak-gakabo-nikadgi (162), \q2 e-machi-Enoc gwalulesad. \q2 \v 19 A-sorba, Jared, birga-dulataled-ilabaabak (800) napi-gudii gusad. \q3 Jared, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 20 Degisoggu, Jared, bela birga-dulataled-ilabakebak gaka dulapaa-gakabo (962) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Jared burgwisad. \q2 \v 21 Enoc, birga-dulapaa-gakatar-nikadgi (65), \q2 e-machi-Matusalén gwalulesad. \q2 \v 22 Matusalén-gwalulesad-sorba, \q2 Enoc, birga-dulataled-ilapaa (300) Bab-Dummad-walikaa nanadii gusad. \q3 Enoc, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 23 Degisoggu, Enoc, bela birga-dulataled-ilapaa gaka dulapaa-gakatar (365) dula-gudii gusad. \q3 \v 24 Ar Enoc, Bab-Dummad-walikaa nanadii gussoggu, ibagwengi sate daklealid, \q3 ar ade, Bab-Dummad na-sesad. \q2 \v 25 Matusalén, birga-dulabakebak-gakagugle-nikadgi (187), \q2 e-machi-Lamec gwalulesad. \q2 \v 26 A-sorba, Matusalén, birga-dulataled-ilagugle gaka dulabake-gakabo (782) napi-gudii gusad. \q3 Matusalén, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 27 Degisoggu, Matusalén, bela birga-dulataled-ilabakebak gaka dulapaa-gakabakebak (969) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Matusalén burgwisad. \q2 \v 28 Lamec, birga-dulabakebak-gakabo-nikadgi (182), \q2 e-machi gwalulesad. \q2 \v 29 Noéʼye e-machi-onugsasad. \q3 Ar ade, sogded: “Bab-Jehová we-napa-ukabsassoggu, a-ular, anmar ise-alamaknai arbaergebed. \q3 Ar emigindi, we-machigwa anmarga obunnoged ukoed.” \q2 \v 30 Noé-gwalulesad-sorba, Lamec, birga-dulataled-ilatar gaka dulabake-gakambe-gakatar (595) napi-gudii gusad. \q3 Lamec, machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q2 \v 31 Degisoggu, Lamec, bela birga-dulataled-ilagugle gaka dulapaa-gakambe-gakagugle (777) dula-gudii gusad. \q3 Degi-birga-nika Lamec burgwisad. \q2 \v 32 Noé, bato birga-dulataled-ilatar (500) nikagua, e-masmala gwalulenonikid: \q2 Sem, Cam, degi, Jafet. \c 6 \s1 Dulemar-isguded-igar \p \v 1 Dulemar we-napneggi merguarmargu, degi, ega bunormala gwalulemaiguargu, \v 2 masmala-Bab-Dummadba-nanamalad dakalid, dulemar-yagan yeer daklemala. Degisoggu, masmala-Bab-Dummadba-nanamalad dulemar-yagana-ebo-nikuega na e-abegedba susdamalad. \v 3 Agi, Bab-Jehová sokalid: “Ar dulemar unnila dule-gumarsoggu, An-Burba dule-dula-imaked degisadegu eba gudii guosulid. Degisoggu, dulemar burgoed. A-ular, unnila birga-dulanergwa (120) dula-bukwa gumaloed.” \p \v 4 Masmala-Bab-Dummadba-nanamalad, dulemar-sisgan-nikudmargu, mimmigan-baknonimalad. A-burwigan dule-mas-bipisuli gusmalad. Wemala, epennegwa dule-gala-ibegan, degi, dule-nuga-nika gusmaladid. A-akale, dule-masdummagan we-napneggi-nika gunonikid. \p \v 5 Bab-Jehová dakalid, we-napneggi dogdar dulemar-isgued mergugusa, degine, we-dulemar unnila ibmar-isgana-imakedginbi binsadimala. \v 6 Degisoggu, Bab-Jehová ulubgi nue bukib-binsaedba, sogded: “Dulemar an we-napneggi urbissulina, bur nabirinad.” \v 7 A-ular, Bab-Jehová sogded: “An dule-obinnisad we-napneggi an obelogodo. Degine, bela ibmar-durgan, bela ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, degi, nuumar an obelobalodo. An we-ibmarmar-obinnisadgi, nue-nunmak an itoged.” \p \v 8 Ar degi-inigwele, Bab-Jehová Noéʼbi nued-gudii daksad. \s1 Noé ur-dummad sobsad \p \v 9 Noé-igar weyob maid: \p Noé ibmar-inniki-imaked-duled. A-ibagangine, dule Noéʼgi akar-ibmar-soged sated. Noé Bab-Dummad-walikaa nanadii gusad. \v 10 Noé machimala-walapaa nikusad: Sem, Cam, Jafet. \p \v 11 Deunni, bela-dulemar, Bab-Dummad-asabin, we-napneggi nue-isgus gudidiid. Deginbali, dulemar na sabsur-imakbukwamarbalid. \v 12 Bab-Dummad-dakded, bela-dulemar we-napneggi dogdar nue-isgus gudidimala, degisoggu, neg nue-isgus naisunnad. \v 13 A-ulale, Bab-Dummad Noéʼga sogded: “Bela dulemar an osulosokalid. Dulemar galagwensulidaed, muchub-muchub sabsur-imakmaladi yaisulid. A-ulale, dulemar an obelogoed, degine, we-napneg-naid an obelobaloed.” \p \v 14 Bab-Dummad sogdebalid: “Noé, ur-dummad na be sobo. Suar-goferʼye-nugad-e-urgomar be ebugoed. Ur-soboedgi gwardumar be sioed. Ur-dummad-be-soboeddi magaba, degine, yaba baryagi bela be magoed. \v 15 Weyob ur-dungu be soboed: \q2 E-sugued, dali-dulapaa-gakambe-gakatar (75) be imako. \q2 E-matardungueddi, daliambe-gakabo-abala (12½) be imako. \q2 E-nibgued, daligugle-abala (7½) be imakbalo. \q2 \v 16 Ur ailapaa-nika be soboed, \q2 e-uas-urba e-yawagak-bipigwad achabogi urba be sioed, \q2 degine, e-dikarba yawagak be ogwisbaloed. \p \v 17 ”We-napneg-odogega muusaila an barmidagoed. Bela we-napneggi ibmar-dula-gudidimalad an obelogoed, bela burgoed. \p \v 18 ”An bebo igar-meso. We-ur-dummadyaba be dogo: \q2 Be, be-ome, be-masmala, degi, be-balamar. \q3 \v 19 Be-sunnaa durgumogoed. \q2 Ur-dummadyaba, bela we-napneggi ibmar-durgan-nikadi, abirgunagwar-abirgunagwar be oubogo. \q1 \v 20 Bela ibmar-dula na egad-egad balibimaladba, abin-abin war-warbo ur-dummadyaba beba ubomogo: \q2 Bela nuumar, \q2 bela ibmar-durgan, \q2 bela ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q3 adi, bela amar durgumarmogagar. \p \v 21 ”Degine, bela mas akar-akar be onmakbalo, degi, nue sabobalo, adi, we-mas be gunnegar. Degine, ibmar-dula-gudidimalad we-mas gunmogagar.” \p \v 22 Ar igi Bab-Dummad Noéʼga sogsa, aba bela Noé ibmar imaksad. \fig Ibmar-durgan ur-dummadse ubomamaid. (Génesis 6:20) |src="CO00622B.TIF" size="col" ref="Génesis 6:22" \fig* \c 7 \ms2 1e. Muusaila-Mulusad-Igar \mr (7:1–9:29) \s1 Muusaila-mulusad \p \v 1 Geb a-sorba, Bab-Jehová Noéʼga sogded: “Emi-ibagangi, dulemar-bukwad-abargi, unnila bebi an-asabin inniki nanadiid. Degisoggu, be, be-gwenadganmala ur-dummadyaba be doge. \q2 \v 2 Geb bela ibmar-durgan-swilidikmalad: \q3 Machered-walagugle (7), ome-walagugle, ur-dummadyaba be oubogo. \q2 Ibmar-durgan-swilidiksurmaladdi \q3 unnila machered-wargwen, ome-wargwen be oubogo. \q1 \v 3 Nuumala amba deyob be imakbaloed: \q2 Nuumar-swilidik-akar-akar-nikadi, gwagugle-gwagugle (7-7), abirgunagwar-abirgunagwar ur-dummadyaba be oubogo. \q3 Adi, we-napneggi bela ibmar-durgan, nuumarse-bakar, egad-egad balibimalad mer e-dula berguegar. \p \v 4 ”Ar ade, ibaguglese (7) dii an owioed, iba-dulabo (40) mutikidba, degi, ibginedba dii-winai an imakoed. ¡We-napneggi bela ibmar-dula-obinnilesad, bela an obelogoed!” \p \v 5 Ar igi Bab-Jehová Noéʼga sogsa, aba bela Noé ibmar imaksad. \p \v 6 We-napneggi muusaila-nosgua, deunni, Noé birga-dulataled-ilanergwa (600) nikad. \v 7 Noé-ur-dummad-sobsadyaba-dogsamaladi, wemalad: \q2 Noé, e-ome, \q2 e-masmala, \q2 degi, e-balamar, \q3 adi, muusailaba melle burgwemalagar. \q2 \v 8 Ibmar-durgan-swilidikmalad, \q2 ibmar-durgan-swilidiksurmalad, \q2 nuumar, \q2 ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q3 \v 9 a-ibmar-durgan, igi Bab-Dummad Noéʼga sogsadyobi, Noéʼba ur-dummadyaba war-warbo abirgunagwar-abirgunagwar dogsamalad. \p \v 10 Ibagugle-gusgu (7), muusaila napneggi muluded. \p \v 11 Noé birga-dulataled-ilanergwa-nikadgi (600), nii-warbogwad-ibambe-gakagugledgi, dii-wilasailadgi bela napa-urba-dii-sailagan-mamaid utuded, degine, nibneggi-dii-sailagan-mamaid argaded. \v 12 Napneggi iba-dulabo (40) bane-bane mutikidba, ibginedba, dii-winai gusad. \p \v 13 Noé, ur-dummadyaba-dogsad-ibagi, wemar eba dogsamarmogad: \q2 E-ome, \q2 e-machi-Sem, \q2 e-machi-Cam, \q2 e-machi-Jafet, \q2 degi, e-masmala-omegan. \q3 We-dulemarbi ur-dummadyaba dogsamalad. \p \v 14 Wemarba bela ibmar-durgan-na-egad-egad-balibimalad dogsamarbalid. A-ibdurgan wemalad: \q2 Ibmar-durgan-sapurbarmalad, \q2 ibmar-durgan-sunna-akwilemalad, \q2 ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q2 nuumar, degi, bela ibmar-sakan-nikamalad. \q3 We-ibmar-durgan, Noéʼba ur-dummadgi dogsamarmogad. \p \v 15 Bela ibmar-dula-gudidimalad Noéʼba ur-dummadyaba war-warbo dogsamalad. \v 16 Bab-Dummad Noéʼga-sogsadba bela ibmar-durgan-akar-akar na abirgunagwar-abirgunagwar dogsamalad. Geb a-sorba, Bab-Jehová ur-dummad-yawagak edisad. \p \v 17 Iba-dulabo (40) napneggi dii-winai gusad. Dii-muludgu, ur muamakded. Degisoggu, ur-dummad dii-birgi muamaknai gusad. \v 18 Dii sabsur-muremai-muremai guded. Ur-dummaddi dii-birgi muamaknai gussunnad. \v 19 Dii bela-bela mulussoggu, napneggi-yar-dummagan-bukmalad bela dogsad. \v 20 Bela yarmar dogsa-sigisgu, amba dii dalipaa-abala-wilub (3½) muremai gusad. \v 21 Weyob bela ibmar-durgan-we-napneggi-bukwad burgwisad: \q2 Nuumar, \q2 ibmar-durgan-sunna-akwilemalad, \q2 ibmar-durgan-sapurbarmalad, \q2 ibmar-durgan-unimalad, \q2 degi, bela dulemar burgwismarmogad. \q3 \v 22 We-napneggi ibmar-dula-gudimalad, bela burgwisad. \q1 \v 23 Weyob bela we-napneggi we-ibmarmar obelolesad: \q2 Dulemar, \q2 ibmar-durgan, \q2 ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q2 degi, nuumar, \q3 amar bela burgwismalad. \p \v 24 Unnila, Noé, degi, ur-dummadyaba-bukwamaladbi durgusmalad. Dakargu, iba-dulagugle-gakambe (150) bela napneggi dii-saila mulus nagusad. \c 8 \s1 Muusaila-mulusad bergusad \p \v 1 Geb degine, Bab-Dummad Noéʼgi, degi, ibmar-durgan-sapurbarmaladgi, ibmar-durgan-sunna-akwilemaladgi, bela ur-dummadyaba-bukwadgi binsaded. Bab-Dummad we-napneggi burwa ogornonikid. Geb degi, dii ilided. \v 2 Deginbali, demar-wilasailadgi dii-sailagan-mamaid atided, degine, nibneggi dii-sailagan-mamaid atidmogad. Dii bar wissulid. \v 3 Agine, dii binna-binna ilided. Iba-dulagugle-gakambe-gusgu (150), dii nue ilided. \v 4 Geb nii-walagugled-ibambe-gakagugledgi, ur-dummad Ararat-yalagangi megidapid. \v 5 Dii nue-iremai gualid. Nii-warambed-gebe-iba-onodedgi bato yar-dummagan-e-mullumar noalid. \p \v 6 Iba-dulabogwad-sorba (40), Noé ur-dummadgi yawagak-bipi-soblesad egasad. \v 7 Geb agi, sikwisichid barmisad. Sikwisichiddi gannar-gannar gukudii gusad, dii-dingued edarbedii gusad. \v 8 Noé sikwisichid-barmisad-sorba, nuu barmisad, adi, dakega sana napa dingudibeye. \v 9 Ar napa amba yoo dingusoggu, nuu siged amissurgusad. Degisoggu, gannar ur-dummadse nonikid. Noé e-argan onosgu, nuu-gasad, ur-dummadyaba gannar nuu-odosad. \p \v 10 Noé ibagugle (7) napi edarbisbalid, a-sorba gannar nuu barmisbalid. \v 11 Bato nue neg-mutikguali, nuu gannar nonikid. E-nugargi olivo-gagan senonikid. Agi, Noé nabir neg-nue-dingumaid mag daksad. \v 12 Noé amba ibagugle (7) napi edarbisbalid, geb agi, gannar Noé nuu barmisbalid. Agindi, nuu Noéʼse bar gannar nonisulid. \p \v 13 Degidgine, Noé birga-dulataled-ilanergwa-gakagwensak-nikadgi (601), napneg nue dingusad. Nii-gebe-gwisguded-ibagwenadgi, Noé ur-dummad-e-uas earisad. Geb agi dakded, napa dingusnai. \v 14 Nii-warbogwad-iba-dulagwen-gakagugledgi, napa nue-dingusad. \p \v 15 Geb degi, Bab-Dummad Noéʼga sogded: \v 16 “Ur-dummadyaba-be-gudiid be nodago. Be-ome, be-masmala, degi, be-balagan beba nodamarmogo. \v 17 Ibmar-dula-gudidimalad ur-dummadyaba-bukwad bela be onobalo: \q2 Nuumar, \q2 ibmar-durgan, \q2 degi, ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q3 adi, amar bela we-napneg-naid-ugakaase mimilemalagar. \q3 Deginbali, dula ichesur mergumalaga, we-napneg-naidgi bela ambikumalagar.” \q1 \v 18 Geb degine, ur-dummadyaba-bukwadgi nosmarsunnad: \q2 Noé, e-ome, \q2 e-masmala, \q2 degi, e-balamar. \q1 \v 19 Bela ibmar-durgan ur-dummadyaba-bukmaladi na-egad-egad-balibimaladba, ainismarmogad: \q2 Bela ibmar-sapurbarmalad, \q2 degi, bela ibmar-durgan-akwilemalad, \q2 bela ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q2 bela nuumar, \q3 ur-dummadgi ainismalad. \p \v 20 Geb agine, Noé, Bab-Jehová-nug-odummogega, ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. Geb Noé bela ibmar-durgan-swilidikmalad, degi, nuumar-swilidikmalad akar-akar-ugakaase susad. Geb degine, ailagi ogumakar Bab-Jehováʼga uksad. \v 21 Ibmar-ogumakaled-yeer-yapanned Bab-Jehováʼse-mosgu, Bab-Jehová sogded: “We-napneg dulemar-isgued-ular, bar an ukabsaosulid. Ar dulemar gusgu na sapingwagwad-akar e-gwagegi unnila isguedginbi binsadimalad. Degine, an emi-imaksadyob, muusailaba bela ibmar-dula-gudidiid bar an ogilogosulid. \q1 \v 22 Amba we-napneg-naidgi, \q2 ibmar diglegoed, ibmar welegoed, \q2 neg uere guoed, neg diopii guoed, \q2 yola-nii naguoed, dii-wied-nii naguoed, \q2 neg-ibgined naguoed, neg-mutikid nagubaloed. \q3 Bela wemar-ibmar nikagu guoed, sate guosulid.” \c 9 \s1 Bab-Dummad Noé-ebo-igar-mesisad \p \v 1 Bab-Dummad Noéʼgi, degi, e-masmalagi ise-nued binsasad. Weyob ega sogsad: “Mimmigan-bukidar be nikumar, we-napneggi dula be omelomar, bela we-napneg-ugakaase ambikumar. \v 2 Bela we-napneggi ibmar-dula-gudidimalad be-dobedba bemar-asabin gwakidmaloed: \q2 Bela ibmar-durgan-gukumalad, \q2 bela ibmar-durgan-napaginmalad, \q2 bela ibmar-durgan-napagi-garmakdimalad, \q2 bela ibmar-durgan demarginmalad. \q3 Bela-a-ibmar-durgangi be obine gumaloed. \p \v 3 ”Bela ibmar-dulamalad, degi, gagan-araragana-sunna-gullemalad sunna bemar gunmaloed. Ani an bela bega uknaid. \p \v 4 ”San-abebiid, melle be gunmalo. Ar abegi burba-dulagued danikid. \v 5 Ar ibmar-durgan be-oburgwisale, an we-ibdurgan oburgwemogoed. Dule, dule-oburgwismogale, amba oburgwilemogoed. \q1 \v 6 Ar Bab-Dummad dule e-sunnague-obinnissoggu, \q2 dule-gwensak dule-oburgwisale, dule-baid a-dule-oburgwemogoed. \p \v 7 ”Bemardi mimmigan-bukidar nikumar. Be-mimmigan we-napneggi mergumai gusun.” \p \v 8 Bab-Dummad Noéʼga, degi, e-masmalaga sogdebalid: \v 9 “Nabir, ani an bemarbo, degi, be-waganmarbo an igar mesoed. \v 10 Degine, bela ibmar-dulamalad bemarba ur-dummadyagi-bukwa-ainisad: \q2 Nuumar, \q2 ibmar-durgan-sunna-akwilemalad, \q2 ibmar-durgan-sapurbarmalad. \p ”Bela we-ibmar-durgan-we-napneggi-bukmaladbo an igar mesoed. \v 11 An-bemar-ebo-igar-mesoedi gwen gwagosulid: Bela dulemar, degine, bela ibmar-durgan muusailagi bar an ogilogosulid. We-napneg obelogega bar muusaila murosulid. \p \v 12 ”An bemar-ebo, degine, an bela ibmar-durganbo-igar-mesnaidi, degisadegu maiguoed. A-e-wilubgan weyob maiguoed: Sue maiguoed. \v 13 Mogir-imbaba an sue-mesoedi, we-napnegbo an igar-mesoed-e-wilubga guoed. \v 14 We-napneggi mogirmar-gutumakalile, an-sue mogir-imbaba megnonikoed. \v 15 Geb an nue-ebinsaoed, an bemarbo, degi, bela ibmar-durganbo igar mesisad. Bela ibmar-dulamalad-ogilogega, baid-muusaila-weyobid bar murosulid. \v 16 Mogir-imbaba sue megnonikile, an dakoed. Agi, ani, Bab-Dummad, bela dulemarbo, degine, bela ibmar-durgan-we-napneggi-bukmaladbo degisadegu-igar-mesisad an ebinsaoed. \p \v 17 ”We-napneggi bela dulemarbo, degi, ibmar-durganbo an igar-mesisadi, sue, e-wilubga guoed.” \p Deyob Bab-Dummad Noéʼga ibmar sogsad. \s1 Noé-mumgusad \p \v 18 Noé-machimala ur-dummadyaba-nosmaladi, wemardo: Sem, Cam, Jafet. Camʼde, Canaán-e-babad. \v 19 Wemar-warbaagwad Noé-masmala gumalad. We-napneggi dulemar-bukmalad, belagwapa wemargi danimalad. \p \v 20 Noé napagi arbadgua, uva digsad. \v 21 Ibagwengi, Noé vino gobsagu, mumgusad. Noé e-dordonegyaba uka-swiri meremai gusad. \v 22 Canaán-e-bab-Cam, e-bab-Noé uka-swiri-mai-daksagu, nodegusad. E-iamar-warbogwad-magaba-gwichidga sogdapid. \v 23 Geb degi, Sem, Jafet-ebo e-bab-edugega mor-dummad amismalad. Geb gukinba mor-dummad-gani sorsik-sorsik nadegusmalad. Baidsik ataknadapi gusmalad, adi, mer e-bab uka-swiri-maid dakegar. Geb a-mor-dummadgi e-bab-edusmalad. \p \v 24 Noé nue-wibamasgu, atakalid. E-machi-bipigwad igi e-imaksa deyob, wisgusgu sogded: \q1 \v 25 “¡Canaán, be iwigusun! \q2 Be-iamar-e-mai-mesagwaledga be gusun.” \p \v 26 Geb degi, Noé sogdebalid: \q1 “Sem-e-Bab-Dummad-Jehová, a-e-nug odummolesun. \q2 Sem-maiga Canaán gudii gusun. \q1 \v 27 Bab-Dummad, Jafet-neg gatik nasgumai imakena gadin. \q2 Jafet, Sem-e-dordoneggi gudii gusun, \q2 degine, Canaán Jafet-maiga gusun.” \p \v 28 Muusaila-mulusad-sorba, Noé amba birga-dulataled-ilapaa gaka dulabo-gakambe (350) dula-gudii gusad. \v 29 Degisoggu, Noé, birga-dulataled-ilabakebak gaka dulabo-gakambe-nikadgi (950) burgwenonikid. \c 10 \ms2 1f. Neg-matusulid-Babelʼye-nugad \mr (10:1–11:32) \s1 Noé-wagan \r (1 Crónicas 1:5-23) \p \v 1 Noé-masmala, wemalad: Sem, Cam, Jafet. Wemarde muusaila-mulusad-sorba, na mimmigan nikusmalad. Noé-masmala-e-wagan ambikusmalad, wemalad: \s1 Jafet-wagan \r (1 Crónicas 1:5-7) \q1 \v 2 Jafet-masmala, wemalad: \q2 Gomer, Magog, Madai, \q2 Javán, Tubal, \q2 Mesec, degi, Tiras. \q1 \v 3 Gomer-masmaladi, wemalad: \q2 Askenaz, Rifat, Togarma. \q1 \v 4 Javán-masmaladi, wemalad: \q2 Elisa, Tarsis, \q2 Quitim, degi, Dodanim. \p \v 5 Wemar, Jafet-wagan gumalad. Wemar, demar-gakaba ambikusmalad. Gaya emar-emarbi sunmakmalad. Degine, na e-dadgan-e-dadganba, dulemar na emar-emar ambikusmalad. \s1 Cam-wagan \r (1 Crónicas 1:8-16) \q1 \v 6 Cam-masmala, wemalad: \q2 Cus, Mizraim, \q2 Fut, degi, Canaán. \q1 \v 7 Cus-masmaladi, wemalad: \q2 Seba, Havila, Sabta, \q2 Raama, degi, Sabteca. \q1 Raama-masmaladi, wemalad: \q2 Seba, Dedán. \p \v 8 Cus, Nimrod-e-babad. Nimrod-insega we-napneggi nuga-nikad gusad, dule-dutusulid gusad. \v 9 Nimrod, Bab-Jehová-nabir-egi-binsasadba sapurba ibmar-maked-dule gusad. A-ulale, weyob-sogleged: “Dule-Nimrodʼyob ibmar-maked-duleye.” \q1 \v 10 Nimrod, we-neggweburmargi negsemai gusad: \q2 Babelʼgi, Erecʼgi, \q2 Acadʼgi, degi, Calneʼgi. \q3 We-neggweburmar, Sinar-yargi bukwagusad. \p \v 11 Geb Nimrod Sinar-yargi-nodegusgu, Asiria-yarse nadegusad. \q1 Agi, we-neggweburmar urbidapid: \q2 Nínive, Rehobot, \q2 Cala, degi, Resén. \q3 \v 12 Resén-neggwebur-dummad, Nínive, Cala-ebo-abingunaid-abargi siid. \q1 \v 13 Mizraim-wagan, wemalad: \q2 Ludim, Anamim, \q2 Lehabim, Naftuhim, \q2 \v 14 Patrusim, Casluhim, \q2 degi, Caftorim. \q3 Casluhim-dulegi Filistea-dulemar danikid. \q2 \v 15 Canaánʼdi, Sidón-e-babad. \q2 Sidónʼde, Canaán-machi-sailaginedid, \q2 geb degine, Hetʼye-nugad, baksabalid. \q1 \v 16 Canaán-wagan, wemalad: \q2 Jebuseo-dulemar, \q2 Amorreo-dulemar, \q2 Gergeseo-dulemar, \q2 \v 17 Heveo-dulemar, \q2 Araceo-dulemar, \q2 Sineo-dulemar, \q2 \v 18 Arvadeo-dulemar, \q2 Zemareo-dulemar, \q2 Hamateo-dulemar. \q3 Geb sorbali, Canaán-dulemar na e-dadgan-e-dadganba aisakidmalad. \q1 \v 19 Canaán-dulemar e-yar-gasadi, wemalad: \q2 Sidón-neggweburgi onoded, \q2 Gerar-yalasik, Gaza-neggweburse warmaksad. \q1 We-yar-e-neggweburmarde, wemalad: \q2 Sodoma, Gomorra, \q2 Adma, degine, Zeboimʼsik, Lasa-neggweburse. \p \v 20 Wemar, Cam-e-wagan gumalad. E-dadgan-e-dadganba, degine, gaya emar-emarbi-sunmake ambikusmalad. Yar-egad-egad, degine, dulemar emar-emarbi ambikusmalad. \s1 Sem-wagan \r (Génesis 11:10-27; 1 Crónicas 1:17-27) \p \v 21 Deginbali, Jafet-e-ia-Sem, machimala-nikusmogad. Heber-masmala, bela Sem-wagan gumalad. \q1 \v 22 Sem-masmala, wemalad: \q2 Elam, Asur, Arfaxad, \q2 Lud, degi, Aram. \q1 \v 23 Aram-masmaladi, wemalad: \q2 Uz, Hul, \q2 Geter, Mas. \q2 \v 24 Arfaxad, Sala-e-babad. \q2 Salaʼdi, Heber-e-babad. \q1 \v 25 Heber machimala-warbo nikusmogad: \q2 Machi-sailagined Pelegʼye nugad. \q3 Ar ade, a-ibagangi dulemar aisakided. \q2 Peleg-e-urba, Joctánʼye nugad. \q1 \v 26 Joctán-masmala, wemalad: \q2 Almodad, Selef, \q2 Hazarmavet, Jera, \q2 \v 27 Adoram, Uzal, Dicla, \q2 \v 28 Obal, Abimael, Seba, \q2 \v 29 Ofir, Havila, degi, Jobab. \q3 Wemar belagwapa, Joctán-machimala gued. \p \v 30 Wemar Sefar-yalagansik, Mesa-nadedgi, bukwagusmalad. We-yalagande dad-nakwedsik naid. \p \v 31 Wemar Sem-e-wagan gumalad. E-dadgan-e-dadganba, degine, gaya emar-emarbi-sunmake ambikusmalad. Yar-egad-egad, degine, dulemar emar-emarbi ambikusmalad. \p \v 32 Wemar, Noé-machimala, e-gwenadgan-e-gwenadganba ambikusmalad. Na e-wagan-e-wagan yar gasmalad. Wemar muusaila-mulusad-sorba, bela we-napneggi-aisakis ambikusmalad. \c 11 \s1 Neg-matusulid-Babel \p \v 1 Epennegwa, bela dulemar unnila gaya-gwennaa sunmakmalanad. \v 2 Dad-nakwedsik dulemar nadgua, Sinarʼgi nebabi-nai dakdapid. Agi ambikudapmalad. \p \v 3 Ibagwengi, na ga muchub-muchub sokarmalad: “Anmar dakebinne, anmar napa-ginnid akwayob dutusuli sobe, geb degine, anmar soogine ogumakar imakoed.” Weyob akwa-anar napa-ginnid-akwayob-dutusuli-sobaled ebusmalad, degine, barya ebusmarbalid, ebo acha-acha imakegar. \v 4 Geb a-sorba, sogdemarbalid: “Anmar dakebinne, anmar neggwebur-dummad sobmala. Geb neg-matusulid nibnegse-warmakedse, anmar sobbaloed. Anmar deyob imakele, bela anmar nug-nika gumaloed, dule-dummaganga anmar gumaloed, degine, adi, mer anmar we-napneggi aisakimalagar.”\fig Neg-matusulid Babelʼye-nugad soblesad. (Génesis 11:4) |src="CO00638B.TIF" size="col" ref="Génesis 11:4" \fig* \p \v 5 Geb Bab-Jehováʼdi, dulemar-neggwebur-dummad-sobnanaid, degine, dulemar-neg-matusulid-sobnanaid-dakega aidenonikid. \v 6 Geb Bab-Jehová binsaded: “Wemar, unnila dulemar-soggwenna gued, unnila gaya-soggwenna sunmakmalad. We-arbaedgebe-imaklenaid-obelosmalale, sogdamarbaloed, arbaed-baid anmar imakmarbarye. Degisoggu, bar galegosurmalad. \v 7 A-ulale, anmar aidenaergebed, ei gaya oburnaegar, adi, na aku itomaloed.” \p \v 8 Deyobi, Bab-Jehová belagwapa we-napneggi dulemar-osakisad. Degisoggu, we-neggwebur bar sobsasurmalad. \v 9 We-neggweburgine, Bab-Jehová weyob dulemar gaya-akar-akar-sunmakega imaksad. A-ulale, we-neggwebur Babelʼye nuggusad. Geb wegine, Bab-Jehová bela dulemar we-napneg-ugakaase osakisad. \s1 Sem-e-wagan \r (Génesis 10:21-31; 1 Crónicas 1:24-27) \q1 \v 10 Wemar, Sem-e-wagan gumalad: \q2 Birgabogus muusaila-nasad-sorba, Sem-machi-Arfaxad gwalulesad. \q3 Deunni, Sem birga-dulatar (100) nikad. \q2 \v 11 A-sorbali, Sem birga-dulataled-ilatar (500) napi-gudii gusad. \q3 Sem machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 12 Arfaxad birga-dulagwen-gakambe-gakatar-nikadgi (35), \q2 e-machi-Sala gwalulesad. \q2 \v 13 A-sorbali, Arfaxad birga-dulataled-ilabake-gakapaa (403) napi-gudii gusad. \q3 Arfaxad machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 14 Sala birga-dulagwen-gakambe-nikadgi (30), \q2 e-machi-Heber gwalulesad. \q2 \v 15 A-sorbali, Sala birga-dulataled-ilabake-gakapaa (403) napi-gudii gusad. \q3 Sala machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 16 Heber birga-dulagwen-gakambe-gakabake-nikadgi (34), \q2 e-machi-Peleg gwalulesad. \q2 \v 17 A-sorbali, Heber birga-dulataled-ilabake gaka dulagwen-gakambe (430) napi-gudii gusad. \q3 Heber machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 18 Peleg birga-dulagwen-gakambe-nikadgi (30), \q2 e-machi-Reu gwalulesad. \q2 \v 19 A-sorbali, Peleg birga-dulataled-ilabo-gakabakebak (209) napi-gudii gusad. \q3 Peleg machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 20 Reu birga-dulagwen-gakambe-gakabo-nikadgi (32), \q2 e-machi-Serug gwalulesad. \q2 \v 21 A-sorbali, Reu birga-dulataled-ilabo-gakagugle (207) napi-gudii gusad. \q3 Reu machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 22 Serug birga-dulagwen-gakambe-nikadgi (30), \q2 e-machi-Nacor gwalulesad. \q2 \v 23 A-sorbali, Serug birga-dulataled-ilabo (200) napi-gudii gusad. \q3 Serug machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 24 Nacor birga-dulagwen-gakabakebak-nikadgi (29), \q2 e-machi-Taré gwalulesad. \q2 \v 25 A-sorbali, Nacor birga-dulatar-gakambe-gakabakebak (119) napi-gudii gusad. \q3 Nacor machimala-baigan nikusbalid, degine, bunamala nikusbalid. \q1 \v 26 Taré bato birga-dulapaa-gakambe-nikadgi (70), \q2 e-masmala Abram, Nacor, degi, Harán gwalulesad. \s1 Taré-e-wagan \q1 \v 27 We, Taré-e-igar: \q2 Taré, Abram-e-babad. \q2 Nacor, degi, Harán amba Taré-masmalamogad. \q3 Haránʼde, Lot-e-babad. \p \v 28 Harán e-bab-Taré-iduar Caldea-dulemar-yargi, Ur-neggweburgi burgwisad. Urʼde Harán-gwalulesad-neggweburad. \q2 \v 29 Abram, Sarai-nikusad. \q2 Nacorʼdi, Milca-nikusad. \q3 Milcaʼde, degi, Isca, Harán-e-sisgan gumalad. \p \v 30 Saraiʼdi geg mimmi nikued, ar ade, gusgu muu-neggi geg mimmi-bake danikid. \p \v 31 Taré Canaán-yarse-naega Caldea-dulemar-yargi Ur-neggweburgi noar gusad. \q1 Taré na eba wemar sear gusad: \q2 E-machi-Abram, \q2 e-wagwa-Lot Harán-machi, \q2 degine, e-bala-Sarai e-machi-Abram-ome. \q1 Degi-inigwele, Taré, Harán-neggweburse-mosgu, agi megidapmalad. \q2 \v 32 Geb Taré, Harán-neggweburgi birga-dulataled-ilabo-gakatar-nikadgi (205) burgwisad. \c 12 \ms1 2. HEBREO-DULEMAR-E-DAD-DUMMAGAN-E-IGAR \mr (12:1–50:26) \ms2 2a. Abraham-e-igar \mr (12:1–25:34) \s1 Bab-Dummad Abramʼse gochad \p \v 1 Ibagwengi, Bab-Jehová Abramʼse gornonikid, ega sognonikid: \p “Be-neggweburgi be noe, be-gwenadgangi be bangu, be-bab-neggi-be-gudiid be nae. An bega neg-oyogoedse be nae. \q1 \v 2 Begine, dulamar bukidar-mergue an imakoed. \q2 An begi ise-nued-binsaedgi, an bega ibmar imakoed. \q1 Dule-nue-nug-nikadga an be-imakoed. \q2 Degine, be-nuggi dulemargi ise-nued binsalemarmogoed. \q1 \v 3 Dulemar-ise-nued-begi-binsamaladgi, an ise-nued egi binsamogoed. \q2 Dulemar-be-ukabsamaladgi, an ukabsaar sunmakmogoed. \q1 Be-nuggi, bela dula-we-napneggi-bukwamaladgi ise-nued an binsaoed.” \p \v 4 Abram, Bab-Jehová-ega-sogsadba Harán-neggweburgi-maid nodegusad. Lot, Abramʼba nadegusmogad. Abram birga-dulapaa-gakambe-gakatar-nikadgi (75), Haránʼgi-mai noalid. \p \v 5 Abram Canaán-yalase-argua, wemar eba sealigusad: \q2 E-ome-Sarai, \q2 e-niga-Lot, \q2 e-maimar-Haránʼgi-amisad. \q3 Degine, na ibmar-nikad bela sealigusbalid. \q1 Abram, degi, eba-nadapmalad Canaán-yarse modapmarsunnad. \p \v 6 Geb Abram Canaán-yalagi dogded. Siquem-neggweburse warmakdapid, bia sapi-islidikid-Moreʼye-nugad-gwichidse. Deunni, a-yalagangine, Canaán-dulemala bukwamalad. \v 7 Agine, Bab-Jehová Abramʼse magarosad, ega sogded: “We-yar an be-waganga ukoed.” Agine, Abram Bab-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad, ar ade, Abram soged, Bab-Jehová wegi anse magarosaddeeye. \p \v 8 Geb agine, Abram yalagansik naded. We-yalagande Betel-neggweburgi dad-nakwedsik siid. Agi, dordoneg sidapid. Degisoggu, Betel-neggwebur egi dad-argwanedsik signonikid. Hai-neggweburdi dad-nakwedsik egi signonikid. Abram agi Bab-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-baid sobsabalid. Geb degine, Bab-Jehováʼse agi gochasunnad. \v 9 Geb a-sorba, Abram Neguev-yalagansik binna-binna nadap gusad. \s1 Abram Egipto-yarse arbid \r (Génesis 20:1-18; 26:1-11) \p \v 10 Deunni, a-ibagangine, bela Canaán-yargi ukud-dummad nagunonikid. Ar Abram na e-maidgi mas-satesoggu, Abram Egipto-yarse sikwas megnad gusad. \v 11 Abram Egipto-yarse warmakdanigu, e-ome-Saraiʼga sogded: “Omegwa, an wisdo, be yeerdakleged. \v 12 Degisoggu, Egipto-dulemar be-dakalile, sogdamaloed: ‘We-omegwa, we-machered-e-omeye.’ Andi an-oburgwemaloed, bedi be-oburgosurmalad. \v 13 Degisoggu, mer an-oburgwemalaga be sogodo, be an-bunye. Adi, be-ular anga ibmar bela nueganbi guegar.” \p \v 14 Abram Egipto-yarse modapgu, Egipto-dulemar dakalid, Sarai bela-bela yeerdaklege. \v 15 Dummagan-Faraónʼga-arbamalad daksamarmogad, Sarai yeerdaklege. Amar Faraónʼse nadegusmalad, ega sogdapmalad, ome bela-bela yeerdakleye. Wemar-dummagan Faraón-negse Sarai-sesa gusmalad. \v 16 Sarai-ulale, Faraón Abram-nued-akwisad. Sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad, moli-uayasuid-machergan, moli-uayasuid-omegan, mai-machergan, mai-omegan, degine, moli-yargan-muremalad Abramʼga uksad. \p \v 17 Degine, Faraón e-negse Abram-e-ome-Sarai-sesad-ulale, Bab-Jehováʼdi Faraón, degi, e-negyaginmalad-sabsur-odurdaksad, boni-dummagan ega uksad. \v 18 A-ulale, Faraón Abramʼse gochad, ega sogded: “¿Ibiga wede deyob be an-imaksa? ¿Ibiga be anga sogsasuli, we-omegwa an-omeye? \v 19 Emide, be anga sogsad, we-ome, an-bunye. Ar emide sunna an-omega an imaked-nagad. ¡Be-ome na be sede! ¡Be nae!” \p \v 20 Geb degine, Faraón na e-sordamarga igar-uksad, Abram, e-ome, degi, bela ibmar-nikad sedoye, Egipto-yargi-naed imakoye. \c 13 \s1 Lot, Abramʼgi banguded \p \v 1 Abram Egipto-yargi-noargu, e-ome, degi, bela na ibmar-nikadi sealid. E-niga-Lot eba aligusmogad. Amar Neguev-yalaganse gannar nonimalad. \v 2 Ar Abram ibmar-durgan-bukidar-nika nonikid, mani-bukidar, degi, or-bukidar-nika nonikid. Degisoggu, dule-mani-ibedga gusad. \p \v 3 Neguev-akar, Abram gannar binna-binna alid. Betel-neggweburse geb warmakdapid. Geb degi, gannar naded, bia gebe na dordoneg sisagusadse. We-negde Betel-negabargi, degi, Hai-negabargi siid. \v 4 Agine, deunni, Abram Bab-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsa gusad. Agine, Abram Bab-Jehováʼse gocha gusad. \p \v 5 Lot amba dule-mani-ibedmogad. E-gilor-Abramʼyob sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad, degi, dordonegmar nikamogad. \v 6 Ar emar-mamaidgi, ibmar-durgan bukidar nikamarsoggu, ibmar-durganga mas unnisuli gualid. A-ular, Abram, Lot-ebogwa geg na walikaa gudigue guarmalad. \v 7 Molimarga mas unnisulidba, Abramʼga-dule-moli-bebe-nikad-akwemalad, Lotʼga-dule-moli-bebe-nikad-akwemalad-ebo na uluardamalad. Aginbali, a-ibagangine, Canaán-dulemar, degi, Ferezeo-dulemar a-yargine amba bukwamarmogad. \p \v 8 Ibagwengi Abram Lotʼga sokalid: “Anmar na gwenadgan gumalad. Degisoggu, anmar na boni-nika gudiile, ibnuedsulid. Degi, anga-moli-bebe-nikad-edarbemalad, bega-moli-bebe-nikad-edarbemarmogadbogwa urwemarmogale, we ibnuedsurbalid. \v 9 Emi be dakena, napa unniguar be-asabin naid. Degisoggu, be-abegedba na be sudo, igid bur be suoe. Degisoggu, angi be bangusun. Ar be argan-sapiledsik naye be sogele, andi argan-nuedsik naoed. Argan-nuedsik be naye sogele, andi argan-sapiledsik naoed.” \p \v 10 Lot bela Jordán-diwarsik Zoar-neggweburse neba-naid dakded. A-nebagi dii nue-nika, degine, Bab-Jehová-nainu-nuedyob-daklege dakalid. E-daklegedde Egipto-yaryob daklebalid. Ar Bab-Jehová Sodoma-neggwebur, degi, Gomorra-neggwebur-obelogoed-iduale, we-neggweburmar yeer daklegenad. \v 11 Geb degine, Lot bela Jordán-diwarsik-neba-naid susad. Na e-maidgi dad-nakwedsik nade gusad. Weyobi, Abram, Lot-ebogwa, na bangud gusmalad. \v 12 Abramʼdi, Canaán-yalagi besad. Lotʼdi, nade gusad. Nebagi neggweburmar-bukwadse megnade gusad. Geb Lot Sodoma-neggwebur-waliksaar e-dordornegmar sisad. \v 13 Sodomaʼgi dulemar-bukwad bela-bela isgana nanaed, isgued-dummagan Bab-Jehová-asabin imakdimalad. \p \v 14 Lot Abramʼgi-bangusad-sorba, Bab-Jehová Abramʼga sokalid: “Be-maidgi be dad-nakwedsik, dad-argwanedsik, dad-nakwed-argan-nuedsik, dad-nakwed-argan-sapiledsik nue be neg dako. \v 15 We-napnegmar be dakedi, bela bega an ukoed. We-yalagan begadga degi, be-wagangadga degisadegu guoed. \v 16 Ukubyob be-wagan yaisur-mergu, an imakoed. Ar igi ukub geg ebislege, deyobi, be-wagan geg ebisle gumogoed. \v 17 Degisoggu, emisgindi, bela we-yalaganba be nae, ar we-yala an bega ukoed.” \p \v 18 Geb degine, Abram nade gudsunnad, e-dordonegmar-siid sesa gusad. Abram Hebrón-neggwebur-walik megnaded, sapi-islidikmalad-Mamreʼgi-bukwadse. Agi, Abram Bab-Jehová-nuggi, Bab-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. \c 14 \s1 Abram Lot-galesad-onosad \p \v 1 Deunni, we-reymar negdakmamaid: \q2 Sinar-e-rey-Amrafel, \q2 Elasar-e-rey-Arioc, \q2 Elam-e-rey-Quedorlaomer, \q2 degi, Goim-e-rey-Tidal, \q3 wemar, neg-dakmaid. \p \v 2 A-ibagangi, deunni, we-reymar-walabakegwad, baigan-reymar-ataled-ebo bila-onogega na atosmalad. We-reymar-walataled atosmarmogad: \q2 Sodoma-e-rey-Bera, \q2 Gomorra-e-rey-Birsa, \q2 Adma-e-rey-Sinab, \q2 Zeboim-e-rey-Semeber, \q2 degi, Bela-e-rey. \q3 We-Bela-neggweburde, Zoarʼye nugbalid. \p \v 3 Wemar-e-ataled, e-sordamar Sidim-nebagi urbisad, Demar-Gagbidye-nugad-walik. \v 4 Rey-Quedorlaomer birgambe-gakabogus (12) we-reymar-walataled-e-dummadga-gudigu, we-reymar-walataled birgambe-gakapaagusgu (13), sogdemalad: “Anmar we-rey-Quedorlaomerʼgi gwisguergeboye.” \p \v 5 Birgagwen-nasad-sorba, Quedorlaomer, degine, reymar-eba-nanaimalad Astarot-Karnaim-yalagansik bila-ononadmalad. Agine Refa-dulemargi nakwismalad. A-sorba, Hamʼgi Zuz-dulemargi nakwismalad. Geb Save-Quiriataimʼgi Emita-dulemargi nakwismalad. \v 6 Seir-yalagangindi Horí-dulemargi nakwismalad, Parán-nebase baregichamalad. We-Paránʼde nega-dulesulid-walik naid. \p \v 7 Quedorlaomer, degine, reymar-eba-gudidimalad we-dulemar-sogabakegwadgi-nakwisgu, gannar aibiris armalad. Geb Enmispatʼye-neg-nugadse nonimalad. We-Enmispatʼde, Cadesʼye nugbalid. Rey-Quedorlaomer, degi, reymar-eba-gudidimalad Amalec-dulemar-yalaganba bela ibmar obelonadap gusmalad. Deyob Amorreo-dulemar-imaksamarbalid. We-Amorreo-dulemarde Hazezon-Tamar-yalagangi bukwamalanad. \q2 \v 8 Geb degine, Sodoma-e-rey, \q2 Gomorra-e-rey, Adma-e-rey, \q2 Zeboim-e-rey, Bela-e-rey, \q3 bila-onomalaga, Sidim-nebase nonimalad. \q3 Bela-neggweburde, Zoarʼye nugbalid. \p \v 9 Agi, we-reymar-e-ataled, baigan-reymar-warbakegwadbo uludmalad. Ebo-ulusmaladi, wemalad: \q2 Elam-e-rey-Quedorlaomer, \q2 Goim-e-rey-Tidal, \q2 Sinar-e-rey-Amrafel, \q2 degi, Elasar-e-rey-Arioc, \q3 we-reymar ulusmaladid. \p \v 10 Dakargua, bela Sidim-nebagi yaa-dummagan-bukidar-bukwa nanaed. We-yaa-dummagande barya-yaisur nikad. \p Sodoma-e-rey, degi, Gomorra-e-rey urwenanaigua, wakite gusmalanad. Degi-inigwele, yaa-dummadgi argwatapmalad. E-sordamar-baigandi yalaganba wakitemalad. \p \v 11 Reymar-nakwismaladi, Sodoma-neggweburgi, degi, Gomorra-neggweburgi, bela masgullemalad, degi, bela ibmar-nuegan sesmalad. \v 12 Ar Abram-niga-Lot, Sodomaʼgi-maimosoggu, reymar-nakwisad Lot-sesa gusmarmogad, degi, bela e-ibmar-nikad e-ibe sesa gusmarbalid. \p \v 13 Ar dule-wargwen nabir wakichasoggu, Abramʼga bela ibmar sognonikid. Abramʼde Hebreo-duled. Abramʼde Amorreo-dule-e-sapi-dummagan-walik maid. We-Amorreo-dulede Mamreʼye nugad. Mamreʼdi, gwenadgan nikad, amarde wemalad: Escol, Aner. Wemala, Abramʼba naimaladid. \p \v 14 Abram itoargu e-niga gales-selesye, geb e-maimar-e-neg-yagi-gwalulesmaladse gochad. Wemarde bila-onomaladid. Belagwapa dulataled-ilapaa gakambe-gakabaabak (318) mergued. Amarmala, Dan-neggweburse reymar-Lot-gasa-sesmalad-balegitemalad. \v 15 Abram, dulemar-eba-nadapmalad danar-danar oambikusgu, mutikidba ukiar reymargi ubodapmalad. Abram, degi, e-sordamarmala, emargi nakwismargu, we-reymar-wakitemalad Hoba-neggweburse balegichamalad. Hobaʼde Damasco-neggwebur-dad-nakwed-argan-sapiledsik siid. \v 16 We-reymar-ibmar-sesadi, Abram bela gannar susad. Deyobi, Abram e-niga-Lot-galesad onosad, degi, bela gannar Lot-e-ibmar susbalid. Deginbali, omegan-onosbalid, degi, bela dule-baigan-galesmalad amba onosbalid. \s1 Melquisedec Abramʼgi ise-nued binsasad \p \v 17 Abram Quedorlaomerʼgi, degi, Quedorlaomerʼba-reymar-gudidimaladgi nakwis-danigua, Sodoma-e-rey, Save-neba-naidgi Abram-abindakega abin noalid. Save-nebade Rey-Nebaye nugbalid. \p \v 18 Geb degine, Salem-e-rey-Melquisedec, madu, degi, vino Abramʼga senonikid. We-Melquisedecʼde dule-irwa-Bab-Dummad-Bur-Biriginedse-goledid. \v 19 Geb degine, Melquisedec, Abramʼgi ise-nued-binsaedgi, weyob sogded: \q1 “Abram, Bab-Dummad-Bur-Birigined begi ise-nued binsaoed. \q2 We-Bab-Dummad, nibneg, degi, napneg bela obinnisadid. \q1 \v 20 Bab-Dummad-Bur-Birigined-e-nug odummolesun. \q2 A-Bab-Dummad be-isdarmaladgi-nakwega be-imaksad.” \p Geb degine, Abram bela ibmar-gannar-susadi, yopira-emarbi-sogambegi (10) mamarisad. A-gwensak Melquisedecʼga uksad (10%). \p \v 21 Geb degine, Sodoma-e-rey Abramʼga sogded: \p —Dulemarbi be anga udage. Ibmarmardi be sue. \p \v 22 Ar Abramʼdi abin-sogded: \p —Suli. Bab-Dummad-Bur-Birigined-Jehováʼga ise-sogar an imaksad. We-Bab-Dummadde nibneg, degi, napneg bela obinnisad. \v 23 Aga, an sogsad: ‘Bipisaale ibmar an be-ibe suosurye, dubamar, degi, sapat-dubse-bakar, an-nag-uka-edinnega gwen an bei suosurye. Adi, melle be an-annik sogega, an we-dule mani-ibedga imaksaye.’ \v 24 Andi an ibmar abesulid. Unnila sapingana-anba-gudidimalad-e-mas-guchamaladbi anga unnigualed. Degine, dule-anba-arbimalad, Aner, Escol, degi, Mamre, amardi igar-maidba ibmar sumaloed. \c 15 \s1 Bab-Dummad Abramʼbo-igar-mesisad \p \v 1 Weyob-gusad-sorbali, Abram negburgan-daksad. Agi, Bab-Jehová ega sunmakded, ega sogded: \q1 “Abram, melle be dobguo, \q2 ar sigu-abgaedyobi, an be-irwa gwisgudioed. \q2 Degine, bega-ibmar-nued-uklegoedi, bega ibmar-dummadga guoed.” \p \v 2 Abram Bab-Jehová-abin sogded: \p —Bab-Jehová-Bela-Negsemaid, ar be wisid, an mimmigan-sated, degite, ibmar-dummad be anga ukoye sogedi, ¿ar wede ibi-nuedga anga guosunna? Degisoggu, bela-an-ibmar-nikadi, we-anga-neg-daked-Damasco-dule-Eliezer, an-sorba bela ibmar gaoed. \p \v 3 Abram sogdebalid: \p —Ar be anga mimmi-uksasursoggu, anga-arbaed-dule an-sorba bela ibmar gasunnoed. \p \v 4 Bab-Jehová Abram-abin sogded: \p —Suli, degisuli. Be-sorba ibmar-bela-gaoedi, be-machi-sunnad bela be-ibmar gaoed. We-Eliezerʼdi suli. \p \v 5 Geb degine, Bab-Jehová magaba Abram-sesad, ega sogded: \p —Nue be niba atake, be niisgwamar ebise, ar sunna be ebisodibe. Weyob-mergu wagan be nikuoed. \p \v 6 Abram, Bab-Jehová-ega-ibmar-soged gwen bengussulid. Degisoggu, a-ulale, Bab-Jehová, dule-isgussulidyob Abram-daknonikid. \v 7 Bab-Jehová Abramʼga sogded: \p —Ani an Bab-Jehová gued. Caldea-dulemar-yargi Ur-neggweburgi be-maigu, ani an be-onosad, adi, we-yar an bega ukega, degi, begadga guegar. \p \v 8 Abram Bab-Jehová-abin sogded: \p —Bab-Jehová-Bela-Negsemaid, degite, ¿igi nue an wisguosunna, we-yarde nue angadga guoe? \p \v 9 Bab-Jehová abin-sogded: \p —Anga be we-ibmar sedagoed: \q2 Moli-bebe-nikad-ome-birgapaagwad, \q2 sibad-birgapaagwad, \q2 sibad-wawaad-machered-birgapaagwad, \q2 sapur-nuu-gwagwen, \q2 degi, wagnuu-e-mimmi-gwagwen be anga sedabalo. \p \v 10 Abram bela we-ibmar-durgan Bab-Jehováʼga senonikid. Geb amar negabala-daasa marisad. Geb degi, asabin-asabin mesisad. Nuumardi marissulid, gwagwar mesisad. \v 11 Geb mulamala we-ibmar-durgan-burgwarmaladse duurmaknonikid. Ar Abramʼdi we-mulamar-ononnonai gualid. \p \v 12 Neg-mutikguargu, Abramʼgi bela-bela gabed gwichigunonikid. Ukiar, negsichid bela Abram-ebilis nagusad. Agine, nue dobe itoalid. \v 13 Geb degine, Bab-Jehová Abramʼga sogded: \p —Nue be wisguergebed, be-wagan e-yarsulidgi gudii gumaloed. Agi maiganga gumaloed, degine, a-yargi birga-dulataled-ilabake (400) sabsuli be-wagan-wiomaloed. \v 14 Dulemar-be-wagan-maiga-imakoedi, ani, an sabsur-odurdakoed. Agi, be-wagan ainidamalogu, ibmarmar-nuegan nue-nika ainidamaloed. \v 15 Ar bedina nue-sered-mai be burgoed, degine, nue-bogidikidgi be diglegoed. \v 16 Ar emigindi, amba yoo Amorreo-dulemala bela-bela isgumarsoggu, be-wagan ilabakegus-gwagedgi, geb we-yarse be-wagan gannar nonikoed. \p \v 17 Bato neg-mutikgusgu, bela-bela bato negsichinadedgi, sianargi waa bupurmaksii daklealid. Degine, acha-gwallu-gamai daklearbalid. A-sianar, degi, a-gwallu ibmar-durgan-negabar-maraled-bukwad-abargi nadapid. \v 18 A-ibagi, Bab-Jehová Abram-ebo igar mesisad. Agi Abramʼga sogded: \p —We-yala be-waganga an ukoed, Egipto-diwar-maid-akar, diwar-dummad-Éufrates maidse. \v 19 Yarmar an bega sogedi, wemardo: \q2 Ceneo-dulemar-bukwad-yala, \q2 Cenezeo-dulemar-bukwad-yala, \q2 Cadmoneo-dulemar-bukwad-yala, \q2 \v 20 Het-dulemar-bukwad-yala, \q2 Ferezeo-dulemar-bukwad-yala, \q2 Refa-dulemar-bukwad-yala, \q2 \v 21 Amorreo-dulemar-bukwad-yala, \q2 Canaán-dulemar-bukwad-yala, \q2 Gergeseo-dulemar-bukwad-yala, \q2 Jebuseo-dulemar-bukwad-yala, \q3 bela we-yalamala an be-waganga ukoed. \c 16 \s1 Agarʼga machigwa uklesad \p \v 1 Sarai e-sui-Abramʼga geg mimmi bake gusad. Saraiʼde e-mai-Egiptoʼgined nikad, Agarʼye nugad. \v 2 Geb Sarai, Abramʼga sogded: \p —Bab-Jehová geg goe-bake an-imaksad. Degisoggu, an bese wilesakwaa egissundo, bunagwa an-maiga-gudiidse be gole. Abakale a-omebali, an mimmi nikualile. \p Abram Sarai-ega-soged nabir itosad. \v 3 Deunni, Abram birgambegus (10) Canaán-yargi maid. Geb a-ibagangine, Sarai bunagwa-Egiptoʼgined-Agarʼye-nugad, Abramʼga urmaksad, ese golegar. \p \v 4 Abram Agarʼse-gochagu, Agar gurgin-nika gunonikid. \p Agar gurgin-nikagudi-itoargu, e-dummad-Sarai-ibgwensur dakded. \v 5 Geb degine, Sarai Abramʼga sogded: \p —¡Be-ular, emide, Agar ibgwensur an-dakalid! \p An-sunnad an bega Agar-urmaksad, ese be golegar. Ar emide, mimmi-nikuo-itogedba, anba bur dummarba san-imaked. Emigindi, Bab-Jehová sogoed, wede doagi ataklegoe: Begine, igi angine. \p \v 6 Geb degine, Abram Sarai-abin sogded: \p —Be-itoleged, be-mai begi siid. Ar igi be Agar imakbie, be imakodo. \p Geb degine, Sarai sabsur Agar-imakalid. Degisoggu, a-ular, Agar wakitesunnad. \p \v 7 Ar Bab-Jehová-e-baliwitur nega-dulesulidganba, Shur-igar-maidsik dii-saila-siidgi Agar-abingualid. \v 8 Bab-e-baliwitur Agarʼse egichialid: \p —Sarai-e-mai-Agar, ¿bia be daniki? ¿Bia be nae? \p Agar abin-sogded: \p —An-dummad-Sarai-idu an wakinmai. \p \v 9 Geb degine, Bab-Jehová-baliwitur ega sogded: \p —Be-dummadse gannar be nae. Ar igi bega sogdagoe, bela aba be ibmar imako. \p \v 10 Aginbali, Bab-Jehová-baliwitur Agarʼga sogdebalid: \q1 “Be-wagan bela-bela an omelogoed. \q2 Degisoggu, geg dule ebise guoed.” \p \v 11 Bab-Jehová-baliwitur sogdebalid: \q1 “Be bonigwar-gudiidi, susugwa be nikuoed. \q2 Bab-Jehová be-wilediid itossoggu, we-machigwa Ismaelʼye be onugsaoed. \q1 \v 12 We-machigwade yaisurdae guoed, \q2 moli-uayasuid-sapurbalidyob guoed. \q1 We-machi dulemar-baiganbo bela urwoed, \q2 degi, bela-dulemar-baigan ebo urwemarmogoed. \q1 Degine, e-gwenadgangi gwisgubalo-inigwele, \q2 e-gwenadgan-abargi-mai guoed.” \p \v 13 Ar Agarʼde Bab-Jehová-ebo sunmaksasoggu, Bab-Dummad an-dakmaidye neg onugsasad. Ar ade soged, Bab-Dummad-an-daksaye. Degite, amba an dula-gudiiye. \v 14 A-ulale, dia nugad, Dia-Dule-Dulad-An-Dakmaidye. We-diadega Cades, degi, Bered-ebo-abingunaid-abargi siid. \p \v 15 Geb degine, omegwa-Agar, Abramʼga machigwa baknonikid. Geb Abram, a-machigwa Ismaelʼye onug-imaksad. \v 16 Ismael gwalulenonigua, deunni, Abram birga-dulabake-gakanergwa (86) nikad. \c 17 \s1 Bab-Dummad Abramʼbo igar mesisad \p \v 1 Abram birga-dulabake-gakambe-gakabakebak-nikadgine (99), Bab-Jehová ese magarononikid, ega sognonikid: \q1 —Ani, an Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadid. \q2 An-sogedba be nue-innikii nanadii guo. \q1 \v 2 An bebo igar-mesisad, gannar an bega sogbar: \q2 ‘Wagan-bukidar-nikuega an be-imakoed.’ \p \v 3 Geb degine, Abram Bab-Dummad-asabin napase e-bebe-ebulegedse dulluu imaksad. \p Bab-Dummaddi ega sogdebalid: \q1 \v 4 —Weyob an bebogwa igar-mesoed: \q2 Be, dule-yar-baid-baidgi-ambikumaloed-e-dad-dummadga an be-imakoed. \q1 \v 5 Ar dulemar-yar-baid-baidgi-ambikumaloed-e-dad-dummadga an be-imakosoggu, be bar Abramʼye nugguosulid. \q2 Emi-onodoedgine, Abrahamʼye be nugguoed. \p \v 6 Wagan-bukidar-nikuega an be-imakoed. Begine, reymar ainidagoed, degine, yar-baid-baidgi be-waganmar-bukwa an imakoed. \v 7 Degisadegu, an bebo igar-mesoed, degine, yoedse be-wagan-ebo an igar mesbaloed. Ani, an degisadegu be-Bab-Dummadga guoed. Degine, be-sorba be-wagan-e-Bab-Dummadga degisadegu an gubaloed. \p \v 8 Emi, Canaán-yala be-yalasur-inigwele, degite, a-yalagi be garmakdiid. We-Canaán-yalade, bela degisadegu an bega uked, degi, be-sorba, be-waganga an ukbaloed. A-yalade, degisadegu bemargadga guoed. Deginbali, ani, an be-wagan-e-Bab-Dummadga gubaloed. \p \v 9 Deginbali, Bab-Dummad Abrahamʼga sogdebalid: \p —Be, degi, bela be-wagan degisadegu anbo-igar-mesnaidba be nanamalo. \v 10 Weyob an bebogwa igar-mesnaid, be-wagan we-igar-mesnaidba imakmarmogoed: ‘Bela bemar-abargine, masmala e-abgan-uka-duku sikmaloed.’ \p \v 11 ”Bemala be-abgan-uka-duku sikergebed. Weyob we-ibmar-imakedgi bemar-anbogwa-igar-mesisad mag daklegoed. \v 12 Emi-ibagan-onodoedgi, bela masmala, ibabaabakgus (8) gwalulegedgi e-abgan-uka-duku ega siklegoed. Deyob degibi be-wagan be imakmarmogoed. Be-wagansurmalad amba deyob imakmarmogoed. Be-mai be-neggi gwalulesaddibe, be-mai manigi be dule-baidse baksaddibe, amba deyob be imakbaloed. \v 13 Be-mai be-neggi-gwalulesaddibe, be-mai manigi be dule-baidse baksaddibe, wemar e-abgan-uka-duku-siksuli be imakosulid. Weyob an bemar-ebo igar-mesnaid be-abgangi degisadegu mag daklegoed. \p \v 14 ”Ar dule e-abgan-uka-duku siksulile, we-dule bemar-abargi onolegergebed. Ar bemarbo an-igar-mesisad-sogedba imaksasulid agala onolegergebed.” \p \v 15 Geb degine, Bab-Dummad Abrahamʼga sogdebalid: \p —Be-ome bar Saraiʼye nugguosulid. Emi-onodoedgine, Saraʼye nugguoed. \v 16 Be-omegi ise-nued an binsaoed. Bemarga machigwa an ukoed. Eye, napiragwa, be-omegi ise-nued an binsaoed. \p Sara dulemar-yar-baid-baidgi-ambikumaloed-e-nanaga guoed, degine, e-wagana dulemar-e-reyga gumaloed. \p \v 17 Abraham napase e-bebe-ebugedse dulluu imaksad, geb allided. Agi, binsaded: “¿Ar wede dule-birga-dulatar-nikad (100) sunna babga gusi? ¿Ar wede Sara birga-dulabake-gakambe-nikadgi (90) sunna nanga gusi?” \p \v 18 Geb degi, Abraham Bab-Dummadga sogded: \p —¡Bitigi Ismaelʼgi be nued binsaena gadin! An-sorba bela an-ibmarmar Ismaelʼgadga guena gadin. \p \v 19 Bab-Dummad Abraham-abin sogded: \p —Suli. Deyob guosuli. Ar an bega soged, be-ome-Sara bega mimmi bakoye. A-machigwa Isaacʼye be onugsao. An bebo-igar-mesisadi, be-machigwa-Isaac-ebo gannar we-igar an obinogoed. Ar degisadegu Isaac-e-wagan-ebo we-igar mai guoed. \p \v 20 ”Emi, be-machi-Ismaelʼga be ibmar-egichisadi, an be-itosbalid. Be-machi-Ismaelʼgine ise-nued an binsamogoed. Mimmigan-bukidar-nikuega an imakoed, degine, wagan-bukidar-merguega an imakbaloed. Ismael, dule-dummagan-nuga-nikamalad e-ambe-gakabogwad-e-dadga (12) an imakoed, degine, e-dulamar ichesur an imakoed. \v 21 An-bebo-igar-mesisaddina, Isaac-ebogwa igar-maigu an imakoed. Sara birgagwense we-ibaganse bega mimmi bakoed.” \p \v 22 Bab-Dummad Abraham-ebo-sunmaknaid-bergusgua, nade gusad. \v 23 A-ibagi-gines, Abraham e-machi-Ismael-e-abgan-uka-duku siksad. Ar igi Bab-Dummad ega sogsa, bela e-maimar-e-neggi-gwalulesmalad, bela e-maimar manigi-baklesad, degi, belagwable machergan-e-neguyagi-gudidimalad e-abgan-uka-duku-sikega imaksad. \p \v 24 Abraham birga-dulabake-gakambe-gakabakebak-nikadgi (99), e-abgan-uka-duku siksad. \v 25 Ismaelʼdi birgambe-gakapaa-nikadgi (13), e-abgan-uka-duku ega siksamalad. \v 26 Abraham, degi, e-machi-Ismael-ebo iba-galagwen abgan-uka-duku-siked-igar imaksamalad. \v 27 Machergan-bela-Abraham-neguyagi-gudidimalad, e-maimar-e-neg-yagi-gwalulesmalad, dule-baidse maimar-manigi-baklesad, amar Abrahamʼba belagwable abgan-uka-duku-siked-igar imaksamalad. \c 18 \s1 Abrahamʼga machi-uklegoye soglesad \p \v 1 Bab-Jehová sapimar-islidikmalad-Mamreʼgi-gwichid-dikarba Abrahamʼse magarosad. Deunni, yorukudba, Abraham e-dordoneg-yawagakgi siid. \v 2 Abraham atakdegu, dakded, machergan-walapaa gwichi. Deyob dakdegu, Abraham abindaknaega gwichibin imaksad. Ese modapgu, a-dulemar-abin napase e-bebe-ebulegedse dulluu imaksad. \v 3 Abraham amarga sogded: \p —An-dummad, an bese ise-wilesakwaa egised, melle be bakar nao. An-negse be obunnoda. \v 4 Ar be nabir-itogele, an bemarga dii aminao, adi, bemar nag-enukegar. Geb a-sorba, bemar sapi-urba obunnonamaloed. \v 5 Ar bemar an-neg-maid-walik-nadapsoggu, an bemar-ogannogega bemar-naed-idu an bemarga masgunned sunaoed. \p Dule-warbaagwad abin-sogdemalad: \p —Nueddo. Be-sogedbardo. \p \v 6 Abraham gwae-gwae e-dordonegyaba-dogdegu, e-ome-Saraʼga sogded: \p —¡Gwaegwa! Madubur-bur-nued, nued-mergu madu-sobega be sue. \p \v 7 Geb degi, Abraham, moli-bebe-nikamalad-bukwadse abarmakdebalid. Moli-senigwad-bur-nued, bur-san-dutugwad susad. Geb degine, dule-ega-arbaedgala uksad. Geb a-dulede, gwae yog duar-imaksad, adi, mas-gunmalagar. \v 8 Abraham we-dulemar-warbaagwadga moli-san uksad, moli-nunis uksabalid. Geb degine, moli-nunis-gwamakaled ega uksabalid. Abrahamʼdi amar-sapi-urba-mas-gunbukwad, daksii gusad. Abakalegi ibmar-baigan abearbalirye binsaed. \p \v 9 Geb dulemar-warbaagwadi Abrahamʼse egichiarmalad: \p —¿Bia be-ome-Sara nade? \p Abraham abin-sogded: \p —Dordonegyaba gunai. \p \v 10 Geb degi, warbaagwad-wargwen sogded: \p —Baid-birgase gannar an bese nonibaloed. A-ibagangi, be-ome-Sara bato susugwa-nika gudioed. \p Ar Saraʼdi, neg-dogedyaba Abraham-yarganba dulemar-Abraham-ebo-sunmaknanaid bela itogwichid. \v 11 Dakleargua, Abraham, degi, Sara, bato nue selebagusmalad. Deginbali, Sara bato wagub-guchabalid. \v 12 A-ulale, Sara allided, ulubgi binsaded: “Bato ande selebagusad, degi, an-suide selebagusmogad. Wegiid an bar dakosur-itole. ¿Ar wede sunna an bar mimmi nikuosi? Geg bar an nikued.” \p \v 13 Ar Bab-Jehováʼdi, Abrahamʼga sogded: \p —¿Ar ibiga Sara alle? ¿Ar ede seredgussoggu, geg bar mimmi-nikuye binsade? \v 14 ¿Ar Bab-Jehováʼga ibmar-geg-gued nikasi? Suli. Baid-birgase gannar an bese ataknonibaloed. A-ibagangine, Sara machi-wargwen bato nikuoed. \p \v 15 Sara Bab-Jehová-weyob-ibmar-soge-itoargu, Sara dobe-itoded. A-ular, osuloded, sogded: \p —An alle-gwissuli. \p Ar Bab-Jehováʼdi abin-sogded: \p —¡Suli! Be allisa. \s1 Abraham Sodoma-ular sunmaksad \p \v 16 Geb a-sorba, dulemar-warbaagwad gwisgusmargu, Sodoma-neggwebursik atakdemalad. Geb degi, asik nadmarsunnad. Abraham sikwas eba nade gusmogad, adi, amarga sogega, degimaloye. \v 17 Geb degine, Bab-Jehová binsaded: “¿Ar an ibmar-imaksokalid Abrahamʼgi an odukuode? \v 18 Abrahamʼde dulemar-bukidarad-e-babga guosoggu, degine, dulemar-dutusulid-e-babga gubalosoggu, an ibmar-imaksokalid an ega sogergebed. Deginbali, an ega sogsabalid: ‘Begi bela we-napneggi yar-baid-baidgi-bukmaladgi an ise-nued binsaoye.’ \v 19 Deginbali, Abraham an susbalid, adi, an-igar-maidba e-mimmigan-odurdakega, degi, e-wagan-odurdakega, adi, igar-nueganba nanamalaga, degine, igar-innikigwadbi imakdii gumalagar. \p ”Adi, an Abrahamʼga ibmar-imakoye-sogsadba, an imakegar.” \p \v 20 Degisoggu, Bab-Jehová Abrahamʼga sogded: \p —Dulemar-e-isgued doggus wilub-obichagusad, anse binnasur gorbukmalad, sogdemalad: Sodoma-neggweburgi-bukwamaladi, degi, Gomorra-neggweburgi-bukmaladi, nue-galagwensur damalad, degine, nue-bela-belad isgus bukmalad. \v 21 Degisoggu, neggweburse an amar-daknadapid, ar bule anga nabir sogmala. Ar degisulile, an-sunnad an nue-dakoed. \p \v 22 Atakdimaladi, warbogwa Sodoma-neggweburse nadmalad. Abrahamʼdi Bab-Jehová-asabin gwisgusad. \v 23 Geb degine, Abraham Bab-Jehováʼse walikaa naded, ega sogded: \p —¿Ar dule-isgudisurmalad, dule-isgudimaladba be obelogode? \p \v 24 ”Ar dule-nuegan dulabo-gakambe (50) we-neggweburgi gudidiile, ¿amba be we-neggwebur obelogode? Ar we-dule-nuegan dulabo-gakambe (50) gudidimalad-sabed-ular, ¿we-neggwebur melle obelogodeeye be sogosurde? \v 25 Dogdar-itole, dule-ibmar-isgana-imakdisulid, dule-ibmar-isgana-imakdiidba be oburgwer. Ebobela emarbi isgusadyob be imako itole. Mer deyob be sae. Bee be, bela dule-we-napneggi-bukmaladga, igar-naboged-e-dummadsoggu, ¿igar-innikii maidba be imakosurde? Eye. Be igar-innikii maidba imakoed.” \p \v 26 Geb degine, Bab-Jehová abin-sogded: \p —Ar e-dulabo-gakambe (50) dule-nuegan Sodoma-neggweburgi gudidiile, amar-ular Sodoma-neggwebur an obelogosulid. \p \v 27 Ar Abrahamʼdi gannar Bab-Jehováʼga sogdebalid: \p —Dummad, bese nue-wilesakwaa an egised, ar bedi Dummadid, andi dule-binsaledid. \v 28 Igidibe, dule-nuegan dulabo-gakambe-guega (50), e-walatar-napile. ¿Amba walatar-napid-ular, bela Sodoma-neggwebur be obelogode? \p Bab-Jehová Abraham-abin sogded: \p —Ar we-neggweburgi dulabo-gakatar (45) dule-nuegan amba wis gudiile, an obelogosulid. \p \v 29 Gannar Abraham sogdebalid: \p —¿Ar unnila dulabo (40) dule-nuegan gudiile, bela Sodoma-neggwebur be obelogode? \p Bab-Jehová abin-sogded: \p —A-dule-nuegan-dulabogwad-ular (40), we-neggwebur an obelogosulid. \p \v 30 Ar Abrahamʼdi gannar Bab-Jehováʼga sogdebalid: \p —Dummad, gannar-gannar an bega ibmar-sognaidgi, melle be isdar an-itogo. Ar unnila dulagwen-gakambe (30), dule-nuegan gudidiile, ¿bela Sodoma-neggwebur be obelogode? \p Bab-Jehová gannar abin-sogdebalid: \p —Ar we-neggweburgi unnila dulagwen-gakambe-gudidimalad-ular (30) an obelogosulid. \p \v 31 Abraham sogdebalid: \p —Dummad, weyob an bega sunmakewilubsulinad, degi-inigwele, ¿we igi-balile, unnila dulagwen (20) dule-nuegan we-neggweburgi gudiir? \p Bab-Jehová Abraham-abin sogdebalid: \p —Amar-dulagwenad-ular (20), we-neggwebur an obelogosulid. \p \v 32 Amba Abraham gannar sogdebalid: \p —Dummad, wis an bese egis, melle be isdar an-itogo. Napi an bega soge. A-sorba, bar an bega ibmar sogosulid: ¿Igi be imaksale, unnila warambe (10) dule-nuegan gudiir? \p Bab-Jehová Abraham-abin sogded: \p —Ar dule-warambegwad-ulale (10), an we-neggwebur obelogosulid. \p \v 33 Bab-Jehová, Abraham-ebo-sunmaked-bergusgu, na naded. Abrahamʼdi gannar e-dordoneg-siidse nonikid. \c 19 \s1 Bab-Dummad Sodoma, degi, Gomorra-obelosad \p \v 1 Nue neg-gutulesa, baliwitur-warbogwad Sodoma-neggweburse modapmalad. Deunni, Lot, neggwebur-doged-yawagakgi siid, ar ade, agi gusgu dummagan ambikunonidamalad. Lot, a-dulemar-warbogwad-daksagua, abin nadegusad. Lot dulemar-warbogwad-asabin napase e-bebe ebulegedse dulluu imaksad. \v 2 Lot amarga sogded: \p —Dummagan, an bese wilesakwaa wis egisdo, emi-mutik an-neggi bemar obunnobi an abedo. An-neggi sunna bemar nag enukmalad. Geb oibosar, wakudaryala bemar sunna naed. \p Geb amar-warbogwad Lot-abin sogdemalad: \p —Suli, nued be anmargi binsaendo. Anmardi neg-magaba gaboe. \p \v 3 Degi-inigwele, Lot amargi alamaknai gusad. Geb a-warbogwad sogdemarsunnad: “Eye, anmar beba naoe.” Geb Lot-negse modapmargu, Lot amarga mas-nued imaksad, ega madu-inasulid imaksad. Ebogwad nue-mas guchamalad. \p \v 4 Amba yoo megmaladgine, bela machergan-Sodoma-neggweburginmalad, sergan, degine, sapinganse-bakale, neg-ebilis ambikunonimalad. \v 5 Lotʼga binnasur sogdemalad: \p —¿Bia machergan emi-mutik be-negse-nonimalad nade? ¡Anmarga be onoge! ¡Anmar we-machergangi dodobied! \p \v 6 Geb agi, Lot magaba dulemarse nononikid, e-sorba yawagak ise-ediar imaksad. \v 7 Geb Lot dulemarga sogded: \p —Aimar, an bemarse wilesakwaa egismar. Melle bemar galagwensuli neg-imakmalo. \v 8 An walabo sisgan nikad, amba yagan-nanaed. Amar an bemarga onogoed. Ar igi bemar amar-imakbimala, be-itolegedmardo. Wemar-warbogwad-anse-nonimaladdi melle bemar oakalomalo, ar ade, wemar an-negse ubononisoggu, we-dulemar an nue-akwergebed. \p \v 9 Dulemar-oimakbukwad Lot-abin sogdemalad: \p —¡Be ainire! Be anmar-neggweburginedsulid. ¿Be anmar-dummadsi? Be anmar-dummadsuli. Emigindi, we-machergan-warbogwadba bur bule anmar be-imakoed. \p Geb degine, sabsur Lot-imakarmalad. Agine, yawagak-omukumalaga, yawagakse duurmakdemalad. \p \v 10 Lotʼse-atakdimaladdi yawagak-imbaba argan-onosmargu, Lotʼgadebin imaksamalad, negyaba odosmalad, geb degine, yawagak edismalad. \v 11 Geb wemar-warbogwad dulemar-bela-magaba-bukwad geg-atake imaksamalad. Belagwapa, sapinganse, degine, serganse-bakale, geg-atake gusmalad. Yawagak acha-acha-aminanaid, budar-itoarmalad. \v 12 Geb degine, dule-warbogwad Lotʼga sogdemalad: \p —¿Amba gwenadgan-baigan be nika? Be-sapingan, be-masmala, be-bunamala, bela we-neggweburgi gwenadgan-be-nikadi be sede. Bela be-gwenadgan we-neggweburgi be onogo, degine, dikasur be sede. \v 13 Ar ade, anmar we-neggwebur obelosokalid. Ar we-neggweburgi-dulemar-bukmalad bela-bela nue-isgus galagwensulidamalad Bab-Jehováʼse warmaksad. A-ular, Bab-Jehová we-neggwebur-obelogega anmar-barmialid. \p \v 14 Geb degine, Lot e-sapinganga-gumaloed daknaded. Amarga sogdapid: \p —¡Gwisgumar, be nomar, ar ade, Bab-Jehová we-neggwebur obelosokalid! \p Ar e-sapingandi Lot-ega-ibmar-soged baisur-itosmalad. \p \v 15 Ar bato neg-oibodanigussoggu, baliwiturmar Lotʼga sokalid: \p —¡Gwaegwa! Be nae. Be-ome, degine, be-sisgan-warbogwad be sede. Ar be sedsulile, anmar we-neggwebur-sabsur-odurdaksokalidba, bemar burgwemarmogoed. \p \v 16 Ar Lot binnaa gunaisoggu, baliwitur-warbogwad, Lot, e-ome, degi, e-sisgan-warbogwad argangi gadebin imaksamalad. Geb neggweburgi wemar-onosmalad, adi, bendaklemalagar. Ar Bab-Jehováʼdi nue Lot-wiledaksoggu, baliwiturmar a-ular, weyob Lot-imaksamalad. \v 17 Bato neggweburgi nosmargua, baliwitur Lotʼga sokalid: \p —¡Be abarmakdemar, mer be burgwemalagar! Mer bar yarganba gannar atako, deginbali, yalaganba be wakinmalo. Melle nebagi be obunnobalo. Ar degisulir, bemar burgwemaloed. \p \v 18 Lotʼdi abin-sogded: \p —¡Suli dummagan, deyob suli! Ar bese wis wilesakwaa an egised. \v 19 Emide, ibmar-nuegan bukidargus bemar anga imakdanikid. Degine, nued bemar angi binsasad, bemar an-bendaknonigu. Degi-inigwele, yalaganba geg an wakinned. Ar neg-bergudele, an sunna igarba bargalesaled. Ar degiile, an burgwemogo-itole. \v 20 Wegi itakasaale neggwebur-bipigwad-siidse an sunna wakichaled. ¡Ase naed be an-imake, adi, an bendaklegegar, an melle burgwegar! A-neggweburdi nue bipigwad. \p \v 21 Geb dule abin-sogded: \p —An be-itos. Be anse egisnaidba an bega imakoed. We-neggwebur-bipigwad be anga obaredi, adi, an obelogosulid. \v 22 ¡Be nae! Gwae be a-neggwebur-bipigwadse be nae. Be neggwebur-bipise-warmakedse geb an neg obelogoed. \p A-ulale, a-neggwebur-bipigwad, Zoarʼye onugsalesad. \p \v 23 Bato neg-oibosadgi, Lot, Zoar-neggweburse modapid. \v 24 Geb degi, Bab-Jehová nibneg-akar Sodoma-neggweburgi, degine, Gomorra-neggweburgi soo, degi, azufre egi odesad. \v 25 Bab-Jehová wemar-neggwebur, degi, agi bela gudidimalad, degi, bela a-nebagine gaganse-bakale, obelosad. \v 26 Ar Lot-e-omedi, yarganba atakded. Agi, yog balu-warga binyale-naded. \p \v 27 A-bangine, wakudaryalaba Abraham nadegusad, bia Bab-Jehová-ebo sunmakgwichigusa, ase naded. \v 28 Abraham, Sodomaʼsik, degi, Gomorraʼsik, degi, bela nebasik atakdegu, dakded, bela-bela waa bupurmagwichi. Soo-yagi waa bupurmakgwichiyobi daked. \p \v 29 Weyobi, Bab-Dummad Lot-maigusadgi neggweburmar-nebagi-bukwad obelosad. Bab-Dummad Abrahamʼgi nued-binsaed-ular, Lot-onosad, melle Lot dule-baiganba burgwegar. \s1 Lot e-sisganbo \p \v 30 Weyob neg-gusad-sorbali, Lot Zoar-neggweburgi dobe-mege gualid. Aga, Lot, e-sisgan-warbogwadmala yalaganba nade gusad. Na e-warbaagwa akwasaila-ollorsiidyaba megidapmalad. \v 31 Ibagwengine, ior na urbaga sokalid: \p —Anmar-bab bato nue-selebagusad. Wegi machergan sated, adi, igar-maidba anmarse golegar. \v 32 Degisoggu, anmar-bab anmar omumsamalo. Geb agi, anmar ese goloed, adi, anmar ega anagan-urbegar. \p \v 33 A-mutikidba, vinoʼgi e-bab-ogobsamalad. E-sisgwa-dummad e-babse gochad. Ar e-babdi gwen itossulid, sana e-sisgwa e-yarba megisa, degine, sana gannar gwisgusbali. \p \v 34 A-bangine, ior urbaga sokalid: \p —Sae-mutik bab-yarba an megisad. Degisoggu, emi-mutik anmar bab-omumsabalo, adi, bab-yarba megmogagar. Geb degiir, anmar geb ega anagan urboed. \p \v 35 A-mutiki, vinoʼgi gannar e-bab ogobsamarbalid. Geb degine, urba e-babse gochamogad. Ar Lot gwen itossurbalid, sana e-sisgwa-bipigwad e-yarba megisa, degine, sana gannar gwisgusbali. \p \v 36 Weyob Lot-e-sisgan-warbogwad bonigwar e-babgadga gunonikid. \v 37 E-sisgwa-dummadga susugwa uklenonikid. A Moabʼye onugsasad. Agi, Moab-dulemar-bukwadi danikid. \v 38 E-sisgwa-bipigwadga susugwa uklenonimogad. Adi, Benammiʼye onugsasad. Agi, Amón-dulemar-bukwadi danimarmogad. \c 20 \s1 Abraham Abimelec-yardaksad \r (Génesis 12:10-20; 26:1-11) \p \v 1 Abraham e-maidgi bangud gusad. Neguev-nebaganba nade gusad. Gerar-neggweburgi megidapid. We-neggweburde Cades, degi, Shur, amar-negabargi siid. \v 2 Agi Abraham maigua, sogsagusad, e-ome-Sara, e-bunye. Gerar-neggwebur-e-rey-Abimelec, Sara-nikuega Saraʼbina gochad. \p \v 3 A-mutikidba, Bab-Dummad Abimelecʼse gabgi nonikid, ega sognonikid: \p —Be we-ome-sealid-ular, be burgo. Ar we-omede sui nikad. \p \v 4 Ar Abimelec amba yoo Saraʼse gorsoggu, Abimelec Bab-Dummad-abin sogded: \p —Dummadye, ¿ar bede dule-neg-oakalossulid oburgoye be sogde? \v 5 Ar Abraham-sunnad anga sogsad: We-ome, an-bunye. Degine, omegwa anga sogsamogad: We-machered, an-susye. Ar degisoggu, gwen ichakwa-binsasulidgi an ibmar imaksad. Ibmar-isgana an imaksasulid. \p \v 6 Bab-Dummad Abimelecʼga gabgi sogsad: \p —An nue be-wisid, ichakwa-binsasulidgi be imaksad. A-ulale, omese-golega an be-imaksasulid, adi, melle be angi noegar. \v 7 Ar emigindi, ome e-suiga gannar be berbena. Ar we-machered Bab-Dummad-gayaburba-barsogedsoggu, be-ular Bab-Dummadse goloed, adi, mer be burgwegar. Ar omegwa gannar e-suiga be berbenasulirdi, be, degi, be-gwenadgan burgwemaloed. \p \v 8 Oibosgu, wakudaryalaba Abimelec gwisgusgu, bela e-maiganse gochad, amarga bela sogsad, igi ede gabdaksa. Itosmargua, bela nue-dobe itodmalad. \v 9 Geb a-sorbali, Abimelec, Abrahamʼse-gochagu, ega sogded: \p —¡Emi, be-neg-oakalosad be dake! ¿Ibigi an begi nosa? Emisgi isgued-dummad be angi, degi, an-sordamargi senonigu. Weyob be ibmar imakewilubsulinad. \p \v 10 Abimelec Abrahamʼga sogdebalid: \p —¿Ar ibiga deyob be imakye be binsaali? \p \v 11 Abraham, Abimelec-abin sogded: \p —Wegi dule-Bab-Dummad-dobee-nanaed sateye an biendo. Degisoggu, an-ome-ular an-oburgwemaloeddeeye an binsasad. \v 12 Ar nabiri, we-omegwa an-bunad. An-bab-e-sisgwad, an-nandi e-nansulid. Deginbali, we-ome, an-omebalid. \v 13 Bab-Dummad anga igar-uknonigu: Be-bab-neggi-be-gudiid be naye. Geb an we-omega sogsad: ‘Bia anmar modapile, nue be an-sabele, be sogoye, be an-bunye.’ \p \v 14 Geb degine, Abimelec, Abrahamʼga e-ome-Sara gannar uksasunnad. Geb aginbali, Abrahamʼga sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad, mai-machergan, degi, mai-omegan, uksabalid. \v 15 Abimelec, Abrahamʼga sogdebalid: \p —Be dake, we an-yala. Bia be megbie be-itolegedba be yar sue. \p \v 16 Saraʼga sogdemogad: \p —An be-susgala mani-miligwen-aidikue (1,000) uksad. We-mani dule-beba-gudidimalad-asabin be oyogo, adi, oyogega bedi gwen nossurye. Dule-wargwensaale gege begi sunnasur sunmaked. \p \v 17 Geb degine, Abraham Bab-Dummadse goted, geb Bab-Dummad Abimelec-onugusad, degi, e-ome-onugusbalid. Deginbali, e-maimar-omegan-onugusbalid, adi, nabir sunna mimmi-bake gumalagar. \v 18 Ar ade, Abraham-e-ome-Sara-ulale, Bab-Jehová omegan-Abimelec-negginmalad geg mimmi-bakega imaksanad. \c 21 \s1 Isaac-gwalulesad \p \v 1 Bab-Jehová e-sogsadba Saraʼgi ise-nued binsasad. Saraʼga ise-sogar-imaksadba ega ibmar imaknonikid. \v 2 Degisoggu, Sara bonigwar gunonikid. Deunni, Abraham bato nue seredgusad. Bab-Dummad Abrahamʼga-sogsadyobi, a-ibagangi Sara susugwa baknonikid. \p \v 3 Abraham, Sara-ega-susugwa-baksadi Isaacʼye onugsasad. \v 4 Isaac ibabaabakgus-gwalulesadgi (8), Abraham Bab-Dummad-ega-sogsadba, Isaacʼga abgan-uka-duku siksad. \v 5 Abraham birga-dulatar (100) nikadgi, Isaac gwalulenonikid. \p \v 6 Geb degine, Sara sogded: “Bab-Dummad an-oallisad, bela dulemar susugwa-nikusye an-wisguarmalale, anba weligwaledba allemarmogoed.” \v 7 Sara sogdebalid: “¿Ar wede doa Abrahamʼga sogoen be insae, ani, Sara, ega mimmi bakoye? Dule sogosulina. Ar emigindi, be dakena, ar Abraham bato seredgus-inigwele, degite, anga machigwa baksad.” \s1 Agar, e-machi-Ismaelʼbo onolesad \p \v 8 Machigwa-Isaac dunguded, degine, mam-iargunonikid. Mam-iargusad-ibagi, Abraham iba-dummad onosad. \v 9 A-iba-ononaidgi Sara dakded, Agar-e-machi-Ismael Isaacʼgi dodonai. We-machide Agar Abraham-ebo baksadid. Agarʼde Egipto-duled. \v 10 A-ular, Sara Abrahamʼga sogded: \p —¡We-mai, degine, e-machi we-neggi be onoge! We-mai-e-machi an-machi-sunnagwadyob geg an-machi-Isaacʼba, be-ibmar-beoedi abingamogad. \p \v 11 Ar Ismael Abraham-machi-sunnad gusoggu, Sara weyob Abrahamʼga ibmar-sogsadi, Abraham nue-nunmak itosad. \v 12 Ar Bab-Dummaddi Abrahamʼga sogded: “Melle be-machigi, degine, be-maigi nunmak be itoge. Ar ibi Sara bese egichialile, aba be ibmar sae. Ar ade, Isaac-waganbi be-wagan-sunnadga gumaloed. \v 13 Ar be-mai-machidi be-machibarsoggu, amba deyob an imakbaloed, dule-bukidar-guega an imakmogoed.” \p \v 14 Neg-oibosadgi, wakudaryalaba, Abraham Agarʼga madu, degi, buglugi dii ega uksad. Abraham Agar-gukingi bela ega ibmar nasiksad. Geb degi, Agarʼga e-machi-Ismael-uksagu, barmisad. Agar nadegusad, Beersebaʼsik nega-dulesulidganba bipirmakdii gusad. \p \v 15 Buglugi dii-siid bergusgu, Agar sapi-urba e-machi sisad. \v 16 Agarʼdi bannabasaar wilubba-banguedgi signaded. Ar ade, binsasad: “Machi burgwialir, an dakbisulid.” Agar sigidapgu, machi boalid.\fig Agar sindigar-siid. E-machi-Ismaelʼdi bannabaa mellemaid. (Génesis 21:15-16) |src="CO00659B.TIF" size="col" ref="Génesis 21:16" \fig* \p \v 17 Bab-Dummad, machigwa bosiid itosad. Bab-Dummad-e-baliwitur nibneg-akar Agarʼse gornonikid, ega sogded: “¿Agar, igi be itoge? Mer be bukib itoge, ar Bab-Dummad be-machi-bosiid itosad. \v 18 Be nae, be-machi be suna. Nue be-argangi be gao, mer indako. Ar ade, an we-machigwagi dule-bukidar-gued an imakoed.” \p \v 19 Geb degine, Bab-Dummad Agar dia-siid-dakega imaksad. Agar diase nade gusad. Geb buglugi dii enosad. Geb degine, diigi Ismael-ogobsad. \p \v 20 Ismael-dungumaidba Bab-Dummad Ismael-bendaksad. A-machigwade nega-dulesulidgi maigusad. Agi, yeer sigu-mie gunonikid. \v 21 Sapingwagusgu, Parán-nega-dulesulidgangi-maidgi, e-nan ega ome-Egiptoʼgined uksad. \s1 Abraham Abimelec-ebo igar-mesisad \p \v 22 A-ibagangine, deunni, Abimelec Abrahamʼga sunmaknade gusad. Ficol eba nade gusmogad. Ficolʼde Abimelec-e-sordamar-e-dummadga gudiid. Abimelec, Abrahamʼga sogdapid: \p —Bela be ibmar-imakdele, Bab-Dummad nue-be-bendake anmar daked. \v 23 Degisoggu, weyob, Bab-Dummad-nuggi ise-sogar be anga soge, akar be an-imakosurye, degine, an-mimmigan, degi, an-wagan akar be imakosurbarye. Igi-nued an be-imaksamoga, deyob be an-imakmogoed, degine, emi we-yargi-be-gudiid-e-dulemar deyob be imakbaloed. \p \v 24 Abraham, Abimelec-abin sogded: \p —Napira-Bab-Dummad-nuggi ise-sogar an bega soged: ‘Eye, an imakosuli.’ \p \v 25 Geb degine, Abraham, Abimelecʼga sogded, igi Abimelec-e-maimala e-ibe dia susmala. \v 26 Abimelec Abraham-abin sogded: \p —An wissulid wede doa deyob imaksa. Ar bede anga sogsasulid. Ar emi geb an itogwichid. \p \v 27 Geb degine, Abraham sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad susad, geb degine, Abimelecʼga uksad. A-ibagine, Abimelec Abraham-ebo igar mesismalad. \v 28 Ar Abrahamʼdi e-sibad-wawaad-bukwadgi sibad-wawaad-ome-senigana walagugle (7) susad. Geb degine, amar bachikii urbisad. \v 29 A-ulale, Abimelec Abrahamʼse egichialid: \p —¿Ar ibiga-wede be sibad-wawaad-ome-senigana walagugle (7) be bachikii urbisa? \p \v 30 Abraham abin-imakded: \p —Ar we-sibad-wawaad-ome-senigana walagugle (7) an bega uked, adi, soglegegalad, we-dia, ani an akwisye. \p \v 31 A-ulale, emar-gunanaidgi Beersebaʼye onugsasmalad. Ar ade, na ebogwa sogsamalad, anmar ibmar-sogsamaladi imakedseye, geg anmar imaksuli guye. \p \v 32 Beersebaʼgi na igar-nabosmargu, Abimelec, degine, e-sordamar-idued-Ficolʼmala gannar Filistea-neggweburmarse nadmalad. \v 33 Abrahamʼdi Beersebaʼgi ingwa-soled-sapi digsad. Agine, Bab-Dummad-Jehová-Degisadeguadse gochad. \v 34 Abraham birga-suitii Filistea-dulemar-yargi maigusad. \c 22 \s1 Bab-Dummad Abraham-wilubdaksad \p \v 1 Undar birgamar nasadgine, Bab-Dummad Abraham-wilub-dakesokalid, bule egi nue bensurdibeye. Bab-Dummad nugba Abrahamʼse gornonikid: \p —¡Abraham! \p Abraham Bab-Dummad-abin sogded: \p —Na, degite, an be-itomai. \p \v 2 Bab-Dummad Abrahamʼga sogded: \p —Isaac, be-machi-wargwennagwad be nue-sabedi, Moriah-yalaganse be sede. A-yalagan-mosale, an bega yar-oyogoedgi be-machi be anga ogumakoed. \p \v 3 Oibosgu, wakudaryalaba Abraham gwisgusad, e-moli-uayasuid guakwaa nasiksad. Sapan amisbalid, machigwa-ogumakar-uklegoedgi ogaegar. Abraham bia Bab-Dummad ega-naoye-sogsadse nadegusad. E-machi-Isaac, degi, e-maimar-warbo eba nadmarmogad. \v 4 Abraham ibapaagus-nanaedgi yar egi dikasur-noe dakalid. \v 5 Geb degine, Abraham e-maimarga sogded: \p —Wegi bemar moli-uayasuidmala an-edarbemalo. Machigwa-anbogwa Bab-Dummad-e-nug-odummogega andi naoed. Geb degine, gannar anmar bese nonikoed. \p \v 6 Abraham ibmar-ogumaklegoed-ogaegala sapan susad, geb Isaac-e-gukingi mesisad. Abrahamʼdi es, degi, acha-gwallu-ogaar sesad. Geb degidgine, Abraham e-machi-ebo nade gusad. \v 7 Sikwas nanaedgine, Isaac Abrahamʼga sogded: \p —¡Baba! \p Abraham abin-sogded. \p —Degite machi, soge. \p Isaac sogded: \p —Anmar sapan, degi, acha-gwallu-ogaar sedanikid, degite, ¿bia sibad-wawaad-senigwad anmar Bab-Dummadga-ogumakar-ukoedde? \p Abraham Isaac-abin sogded: \p \v 8 —Machi, Bab-Dummad anmarga sibad-wawaad-senigwad udagoed, anmar ega ogumakar ukegar. \p Deyob, ebogwa imakenadap gusmalad. \p \v 9 Abraham, degi, e-machi-Isaac-ebo Bab-Dummad-ega-yar-sogsadse modapmargu, Abraham Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. Geb a-aila-birgi sapan urbisad. Geb degine, e-machi-Isaac-edichagu, we-aila-birgi sapan-birgi Isaac-mesisad. \v 10 Abraham e-machi-oburgwegala es susgua, \v 11 Bab-Jehová-e-baliwitur niba ese gollalid: \p —¡Abraham! ¡Abraham! \p Abraham Bab-Jehová-e-baliwitur-abin sogded: \p —Degite. Wegi an gunai. \p \v 12 Bab-Jehová-e-baliwitur Abrahamʼga sogded: \p —Melle machigwa be oakaloge. Melle be naibi-imake. Ar bato an wisid, be Bab-Dummad-dobee nanadiid. Ar be gwen sogsasulid, an-machi-wargwensakad melle be anga ukodeeye. \p \v 13 Abraham dakded, sibad-wawaad-machered sapi-imbaba e-bebegi galesnai. Abraham agi sunaded. Sibad-wawaad-machered-susgua, ogumakar e-machi-anar Bab-Dummadga uksad. \v 14 Geb a-sorbali, Abraham weyob we-neg onugsasad: Bab-Jehová ibmar-unnitiba-ukedye. A-ulale, amba we-garda narmaklenaidse sogleged: Bab-Jehová-yargine ibmar-unnitiba-uklegoedye. \p \v 15 Bab-Jehová-e-baliwitur gannar irbogi niba Abrahamʼse gornonibalid, \v 16 ega sogded: \p —Bab-Jehová soged: ‘Ani, an bega ise-sogar soged: Ar be-machi-wargwensakad mer be anga ukodeeye be sogsasursoggu, \v 17 an bela-bela ise-nued begi binsaoed. Be-wagan bela-bela-mergu an imakoed, niisgwamar-niba-nanaidyob, degi, ukub-demar-gakagi-nikadyob an imakoed. Deginbali, be-wagan e-isdarmaladgi nakwedii guoed, degi, e-neggweburgan ei sudii guoed. \v 18 Deginbali, ar an bega-ibmar-sogsadyob be imaksasoggu, bela dula-we-napneggi-bukwamalad be-waganba an egi ise-nued binsamogoed.’ \p \v 19 Abraham bia-e-maimar-obesa, ase gannar nonikid. Degine, bela Beerseba-neggweburse nade gusmalad. Agine, Abraham megidapid. \s1 Nacor-e-wagan \p \v 20 Degi-undaradgine, Abrahamʼga soglenonikid, e-urba-Nacor machimala-nikamoye, Milca ega baksaye. \q2 \v 21 Gebe-machigwa ega gwalulesad, Uzʼye nugad. \q2 A-sorba, e-urba-Buz gwalulesad. \q2 Degi, Kemuel gwalulesad. \q3 Kemuelʼde, Aram-e-babad. \p \v 22 Deginbali, Nacor-e-masmala-baigan, Milcaʼbo-baksabalid, wemalad: \q2 Quesed, Hazo, Pildas, \q2 Jidlaf, degi, Betuel. \q3 \v 23 We-Betuelʼde Rebeca-e-babad. \q1 Wemar-walabaabakadi (8) Nacor-machimalad, Milca-ebo baksadid. \q3 Nacorʼde Abraham-e-urbad. \p \v 24 Deginbali, Nacor, Reúma-ebo baid-machimala nikusbalid. Reúmaʼde e-ome-dikarbalidid. We-ebogwa machimala-baksadi, wemalad: \q2 Teba, Gaham, \q2 Tahas, degi, Maaca. \c 23 \s1 Sara-burgwisad \p \v 1 Sara birga-dulanergwa-gakagugle-nikadgi (127) burgwisad. \v 2 Sara Canaán-yalagangi, Quiriat-Arba-neggweburgi burgwisad. Quiriat-Arbaʼde, Hebrónʼye bilebalid. Abraham Sara-burgwisadba nue-bosad, degine, nue-Sara-ebinsadii gusbalid. \p \v 3 Geb degine, Abraham Sara-burgwar-maid-obes nade gusad. Het-dulemarse naded. \p \v 4 Geb Abraham Het-dulemarga sogded: \p —Ar an bemar-abargine weginedsur-inigwele, anga wis be neg-uan manigi ukmala, adi, an-ome-mui agi an digegar. \p \v 5 Het-dulemar Abraham-abin sogdemalad: \p \v 6 —¡Dummad, bega an sogmardo! Ar Bab-Dummad anmar-abargine, dule-dummadga be-susad. Degisoggu, be-ome-mui anmar-neg-uan-bur-nuedgi be dige. Ar anmar-wargwensaar bega sogosulid: Melle be-ome-e-mui be anmar-neg-uangi digye. \p \v 7 Geb degine, Abraham gwisgusad, Het-dulemar-bukmalad-asabin dulluu imaksad. \v 8 Geb degi, amarga sogded: \p —Ar bemar wegi an-ome-burgwisad nue-digbi abegele, an bemarse wilesakwaa egisdo, an-nuggi bemar Zohar-machi-Efrónʼse egismar: \v 9 ‘Anga, e-nainu-dikarba-akwasaila-ollor-siid, Macpelaʼye-nugad, manigi ukye.’ Ar e-mani-gargeguedba, an bennukoed. Ar degiir, geb an neg-uan wegi nikuoed. \p \v 10 Ar Het-dule-Efrón emar-abargi simosoggu, bela Het-dulemar, degi, dule-bela-neggweburse-ubomamaid e-itomalaga, Abraham-abin sogded: \p \v 11 —¡Dummad, degisuli! An-nainu, degine, akwasaila-ollor-siid binsa an bega ukoed, maniginsuli. An-sordamar-bukwad anmar-daksiid, amar-asabin an bega we-akwasaila-ollor-siid binsa uknaid. Agi be-ome-mui be dige. \p \v 12 Abrahamʼdi Het-dulemar-asabin gannar na dulluu imakded. \v 13 Abraham bela dulemar-e-itobukwad-abargi Efrón-abin sogded: \p —¡Bemar bela nue an-itogo! An bega soged, mani be sue. Nainu an bese bakoed. Geb a-sorba, an-ome-mui an digoed. \p \v 14 Geb degi, Efrón abin-sogded: \p \v 15 —Dummad, nue be an-itogo: Nainu-e-gargegued mani-dulataled-ilabake-aidikued-wilub (400) gargegued. Wegindi anmar na abin-abin imakosurmalad. Degisoggu, be-ome be dignado. \p \v 16 Abraham, Efrón Het-dulemar-abargi ega nainu-gargegued-sogsad nabir-itosad. Degisoggu, dule-ibmar-ukmalad-igar-maidba mani-dulataled-ilabake-aidikued-wilub (400) mie-mie bennuksad. \p \v 17 Weyobi, Mamre-dad-nakwedsik Efrón-nainu-Macpelaʼgi-naidi, Abrahamʼgadga gunonikid. A sogleged, nainu, akwasaila-ollor-siid, bela sapimar, Abrahamʼgadga gunoniye. \v 18 Het-dulemar, degi, dule-bela-neggweburgi-dogmamaid, nue-amar-daksii gusmarmogad. \p \v 19 Geb agine, Abraham akwasaila-ollor-siidgi e-ome-Sara-mui-digsa gusad. We akwasaila-ollor-dummad, Macpela-nainugi siid, Mamre-dad-nakwedsik. Mamre-neggweburde Hebrónʼye nugbalid, Mamre-neggwebur Canaán-yargi siid. \v 20 Weyob we-nainugi akwasaila-ollor-siid, Abrahamʼgadga gunonikid. We-nainude Het-dulemar Abrahamʼga manigi uksad, adi, Abraham we-nainu e-neg-uanga imakegar. \c 24 \s1 Abraham Isaacʼga ome-amisad \p \v 1 Abraham bato nue selebagusad. Bab-Jehová Abrahamʼgi bela ise-nueganbi binsadii gusad. \v 2 Ibagwengine, Abraham e-mai-bur-undargus-arbadiidse gochad. We-mai bela ega ibmar-dakega gudiid. Abraham a-maiga sogded: \p —Be anga ise-sogar-ibmar-sogegala, an-dua-urba be-argan be mese. \v 3 Bab-Dummad-Jehová-Nibneg-Dakmaid-nuggi, degi, napneg-dakmaid-nuggi ise-sogar be anga soge. Wegi, an Canaán-dulemar-abargi an maid. A-Canaán-yagan-wargwensaar mer an-machi-Isaac-onikued be sao. \v 4 Bur be an-yarse nao. Agine, an-gwenadgan-e-sisgan-wargwen, an-machi-Isaacʼga be aminao, adi, a-yagwa Isaac-nikuegar. \p \v 5 E-mai abin-sogded: \p —Nued, dummad. Ar yagwa we-negse yapa anba dagele, ¿igi an imakosunna? ¿Ar degiile, be-yargi be aligusadse, an be-machi sedsunnode? \p \v 6 Abraham abin-sogded: \p —¡Suli, mer an-machi ase be sedo! \v 7 Bab-Dummad-Jehová-Nibneg-Dakmaidi an-bab-neggi an-onosad, degi, an-babgan-yalagi an-onosbalid. A anga sogsad: ‘Napira ise-sogar an bega sogye: Emi-be-maidgi we-yala an be-waganga ukoye.’ Degisoggu, a-Bab-Dummad e-baliwitur be-idu barmidoed, adi, weba an-machiga ome be sedagegar. \v 8 Ar ome beba dagbisulile, be ise-sogar anbo igar-mesisadgi be ollorguodo. Unnila an bega soged, ¡bipisaale melle an-machi be weba sedo! \p \v 9 Geb degine, Abraham-e-mai, e-dummad-Abraham-dua-urba e-argan mesisgu, Abrahamʼga ise-sogar imakded, eyeye, an be-sogedba an imakoye. \p \v 10 Geb a-sorbali, Abraham-e-mai moli-yargan-mureged-warambe (10) susad. Abraham-ibmar-nuegan-nikad binsa-ukega susbalid. Geb degine, Mesopotamia-yarse, Nacor-neggweburse naded. \p \v 11 Abraham-e-mai Nacor-neggwebur-magaba modapgu, deun bato neg-sedogualid. A-wachigi omegan dii-weenad damalad. Abraham-e-mai moli-yargan-muremalad dia-naba-obunnogega sindigar osisad. \p \v 12 Geb degine, Abraham-e-mai Bab-Dummadse goted: “Bab-Jehováʼye, an-dummad-Abraham-e-Bab-Dummadye, emi-ibagi nued anga ibmar-gued be imakena yeerban, degine, an-dummadgi nued be binsabalina gadin. \v 13 Wegi dia-naba an siidgi, yagana-we-neggweburginmalad wese dii wedanimaloed. \v 14 A-yagwa-wargwenga an sogoedga, ‘wis be-buglu be odeye, adi, an dii gobegarye.’ A-yagwa weyob an-abinsaalile: ‘Dii be gobye, be-moli-yargan-muremaladga dii an ukmogoye.’ Agi an wisguoed, a-yagwa be-mai-Isaac-e-omega-guega be susa. Degi, be an-dummadgi-ise-nued-binsasad an wisgubaloed.” \p \v 15 Abraham-e-mai amba yoo Bab-Dummadse-goled bergue, dakded, yagwa-gwensak e-gukingi buglu-sii daniki. Dakleargua, we-yagwade Betuel-e-sisgwad, Rebecaʼye nugad. Betuelʼde Milca-e-machid. Milcaʼdi Nacor-e-omed. Nacorʼdi Abraham-e-urbad. \v 16 Rebeca yeer dakleged, amba yagwad, sui-sated. Rebeca diase aideded, e-buglu enosad, geb gannar nakwialid. \p \v 17 Agine, Abraham-e-mai gwae yagwa-abin naded. Yagwase modapgu, ega sogded: \p —Be-buglugi be dii-semaidi wis be anga udage. \p \v 18 Yagwa abin-sogded. \p —Dummad, be gobe. \p Geb degi, yog e-buglu-odear imaksad. E-argangi buglu-ganiki, diigi ogobsad. \p \v 19 Abraham-e-mai nue-gobsagua, Rebeca ega sogded: \p —Moli-yargan-muremaladga an dii weemogoed, adi, bela na dii-gobbimaladba gobmalagar. \p \v 20 Geb degine, yagwa e-buglugi-dii-semaidi dii-siedgi eodapid. Deyobi ichesuli nanasad, bela moli-yargan-muremalad unniguar dii gobsamaladse. \v 21 Ar Abraham-e-maidi unnila daksigusad, ar ade, nue wisgubied, e-nonikidgi bule Bab-Jehová egi nued binsasdibeye. \p \v 22 Bela moli-yargan-muremalad dii gobsamargua, Abraham-e-mai, yagwa-e-asugi olasu yosad. We-olasude gramo-nergwa (6) aidikued. Deginbali, sakwagi-nasikleged-olobiid, gwabo ega uksabalid. We-sakwagi-nasiklegedde gramo-dulatar (100) obinesaar aidikued. \v 23 Geb degine, Abraham-e-mai yagwaga sogded: \p —¿Be doa-sisgwa? Degi, anmar obunnogega, ¿be-bab-walik neg-nika be dake? \p \v 24 Yagwa abin-sogded: \p —An Betuel-sisgwa. An-babde Nacor-machid, Milcaʼbo baksadid. \v 25 Anmar-neggine bemar gabmalaga unniguar neg-nikad. Deginbali, molimar-yargan-muregedga unniguar gagan, degi, mas-maed nikabalid. \p \v 26 Geb degine, Abraham-e-mai yokorgi sindigar sigisad. Geb Bab-Jehováʼse goted, e-nug odummoded, \v 27 sogded: “¡Bab-Jehováʼye be-nug odummolesun! Bedi an-dummad-e-Bab-Dummadid. Bedi an-dummadgi be-sabgued, degi, be-napiragwad gwen galakudisulid. Degine, Bab-Jehováʼye be an-sealid. Be anga igar-oyosad, adi, an-dummad-e-gwenadgan-negse an warmakegar.” \p \v 28 Rebeca, bela ibmar-gusad e-nan-negginmaladga-sogega e-nan-negse abarmakded. \v 29 Rebecaʼde sus-nikad, Labánʼye nugad. Labán Abraham-e-mai-aminaega dia-siidse abarmakded. \v 30 E-sus e-bun-Rebeca olasu-yoi, degi, sakwagi-nasikleged-nai daksad. Degine, Labán itosbalid, igi e-bun-Rebeca machered-ega-ibmar-sogsagusadi, e-nanga sognai. Geb Labán, Abraham-e-maise naded. Abraham-e-mai, degi, moli-yargan-muremalad amba dia-walik bukwamalad. \v 31 Geb Labán Abraham-e-maiga sogded: \p —Bedi dule-nuedid. Begi Bab-Jehová ise-nued binsasad. ¿Ar ibiga magaba be mellesii? Be anba dage. Ar bato neg guakwaa an bemarga nudaksad, degi, be-moli-yargan-muremaladga guakwaa an neg nudaksabalid. \p \v 32 Geb degine, Abraham-e-mai Labánʼba negse alid. Agi, moli-yargan-muremaladgi ibmarmar-bukwad odesad. Degine, Labán a-molimarga masgunned uksad. Deginbali, Abraham-e-maiga, degi, eba-danimaladga dii senonikid, adi, nag enukmalagar. \p \v 33 Abraham-e-maiga mas guakwaa sisgu, Abraham-e-mai sogded: \p —Mas-inse an gunnosuli. Bina an bega ibmar-sogbied soggwelergebed. \p Labán abin-sogded: \p —Degite, sogdo. \p \v 34 Abraham-e-mai sogded: \p —Ani, an Abraham-e-maid. \v 35 Bab-Jehová ibiba nued an-dummadgi binsasa, mani-ibedga imaksad. \q1 We-ibmarmar ega uksad: \q2 Sibad-wawaadmar, \q2 moli-bebe-nikamalad, \q2 ormar, manimar, \q2 mai-machergan, \q2 mai-omegan, \q2 moli-yargan-muremalad, \q2 degi, moli-uayasuigan-bukidar ega uksad. \p \v 36 ”Aginbali, e-ome-Sara, deun bato nue seleba-gusadgi, ega mimmi-baksad. An-dummad bela e-machiga ibmar uksad. \v 37 An-dummad ise-sogar-ibmar-imakega an-imaksad, anga sogsad: ‘Anmar we-Canaán-yargi-maidgi, melle an-machi e-yagan-nikuega be imakoye. \v 38 Bur an-bab-e-gwenadganse be naoye, an-gwenadgan-e-sisgan-wargwen an-machi-nikuega be aminaoye.’ \p \v 39 ”An-dummad-abin an sogsad: ‘Dummad, ¿ar yagwa yapa anba dagele, igi an saoe?’ \p \v 40 ”Geb degine, an-dummad an-abin sokalid: ‘Ani an, Bab-Jehová-igarba nanadiiye. A-Bab-Jehová e-baliwitur beba barmidoye, adi, be-naoedba bega nueganbi ibmar guegarye. Weba an-machiga an-gwenadgan-e-sisgwa be amioye, adi, nikuegarye. \v 41 Ar an-gwenadgan yapa bega e-sisgwa-ukerdina, adi, be ise-sogar-anga-sogsadi, bar beginsurye, adi, be ollorguoye.’ \p \v 42 ”Emi, deyob an diase nonisunnad. An Bab-Jehováʼse gotegu, an sogded: Bab-Jehováʼye, an-dummad-Abraham-e-Bab-Dummadye. We an nonikidse, ar napira be anga ibmar-imakoye be nue-sogele, \v 43 Bab-Jehováʼye, an wilesakwaa an bese egisye. Emi dia-naba an siidgi, weyob ibmar-gubi an abeye: Yagwa-gwensak dii-weenonikoedi, an ega sogoedga, ‘wis be-buglu be odeye, adi, an dii gobegarye.’ \v 44 A-yagwa weyob an-abinsaalile: ‘Dii be gobye, be-moli-yargan-muremaladga dii an ukmogoye.’ Agi an wisguoed, a-yagwa be-mai-Isaac-e-omega-guega be susye. \p \v 45 ”Bab-Dummadga weyob an sogsiid amba yoo an obeloge, Rebeca e-gukingi buglu-sii-daniki an dakalid. Dii-weegala diase aideded. Rebeca dii-wesgu, an ega sokalid: ‘Wis be anga dii udaye.’ \p \v 46 “Rebeca yog e-buglu odear imaksad. Geb degi, anga sogded: ‘Dii be gobe, degine, be-moli-yargan-muremaladga dii an ukmogoed.’ Rebeca anga dii uksad, degine, an-molimarga dii uksabalid. \p \v 47 ”Geb degine, an ese egichided: ‘¿Be doa-sisgwa?’ \p ”Bunagwa an-abin imaksad: ‘An Betuel-sisgwaye. An-babde Nacor-machiye, Milcaʼbo baksadye.’ \p ”Geb degine, an ega e-asugi olasu yosad, geb deginbali, e-sakwamargi sakwagi-nasikleged an ega nasiksabalid. \v 48 Geb degi, yokorgi sindigar an sigisad. Geb degine, Bab-Jehováʼse an goted, Bab-Jehová-nug an odummoded. Bab-Jehová an-dummad-Abraham-e-Bab-Dummadga gumogad. A-e-nug an odummoded, igar-nuedba an-senonikidba an e-nug odummoded. Adi, an-dummad-e-urba-e-sisgwa an-dummad-machi-e-omega guegar.” \p \v 49 Abraham-e-mai sogdebalid: \p —Ar emigindi, be anga nue sogmalo, an-dummadgi bemar nued, degi, napiragwadgi binsaodibe. Ar deyobsulile, bemar nue anga sogmarbalo, adi, an wisgubaloed, igi an imakoe. \p \v 50 Geb degine, Labán, Betuel-ebo abin-sogdemalad: \p —We-ibmar bela Bab-Jehováʼgi danikid. Degisoggu, geg anmar bega soged eyeye, geg an bega sogbalid surye. \v 51 Wegi Rebeca gwichi, be sede. Bab-Jehová-sogsadba, Rebeca be sedo, adi, be-dummad-machi-e-omega guegar. \p \v 52 Abraham-e-mai deyob-ega-soge-itosgu, Bab-Jehová-asabin yokorgi sindigar sigided, napase e-bebe-ebulegedse dulluu imaksabalid. \v 53 Geb degine, Abraham-e-mai ibmar-bukidar onosad: Olomar, manimar, degi, mormar. Geb Rebecaʼga uksad. Deginbali, Abraham-e-mai Rebeca-e-susga, degi, e-nanga ibmar-bukidar binsa uksabalid. \v 54 A-sorbali, Abraham-e-mai, degi, eba-gudidimalad mas guchamalad, gobsamalad, degine, geb gabismalad. \p Oibosgua, Abraham-e-mai gwisgusgua, sogded: \p —Emi, anmar gannar an-dummad-negse-naega be anmar-imaksun. \p \v 55 Ar Rebeca-e-sus, degi, e-nana, sogdemalad: \p —Bunagwa anmar-walik napi-ibambe (10) gudii guoye. Geb a-sorbali, naoye. \p \v 56 Abraham-e-maidi abin-sogded: \p —Melle bar an-igar gamalo. We-an-bese-nonikidi Bab-Jehová bela ibmar-nueganbi-guega imaksad. Degisoggu, gannar an-dummad-negse-naed be an-imakmarsun. \p \v 57 Geb degine, Abraham-e-mai-abin sogdemalad: \p —Anmar bunagwase gormalo, ar bunagwade igi sogdamogodibe. \p \v 58 Rebecaʼse gochamalad, ese egisdemalad: \p —¿Emisgwa we-macheredba be nabie? \p Bunagwa abin-sogded. \p —Eye, an nabie. \p \v 59 Geb degine, Rebeca-barmismarsunnad, degi, ome-gusgu-Rebeca-akwedidaedi eba nadmogad. Abraham-e-mai, degi, eba-gudidimalad nadmarmogad. \v 60 Rebeca-e-gwenadgan Rebecaʼgi ise-nued binsadmalad, weyob ega sogdemalad: \q1 “Buna, bela-bela-dulemar-mergued-nanga be gusun. \q2 Be-wagana, e-isdarmalad-neggwebur egadgaguega imaksun.” \p \v 61 Geb degine, Rebeca, degi, Rebeca-e-maimar moli-yargan-muregedgi nakwismarsunnad, Abraham-e-mai-sorba nadap gusmalad. Weyobi, Abraham-e-mai Rebeca-sesa nadsunnad. \p \v 62 Deunni, Isaacʼdi dia-Lajay-Roíʼye-nugadse-gudii danikid, ar ade, Neguevʼye-neg-nugadgi maid. \v 63 Isaac deunni sedogidbali binsa sapurba wis garmakdii sanaded. Agi dakalid, moli-yargan-muremalad daniki. \v 64 Rebeca atakdemogu, Isaac-dani dakalid. Agine, Rebeca, moli-yargan-mureged-birgi-siidgi aideded. \v 65 Geb degine, Abraham-e-maise egichided: \p —Dule sapurba anmarsik-danikidi, ¿we doa-dule? \p Abraham-e-mai Rebeca-abin sogded. \p —We an-dummadi. \p Geb degi, Rebeca e-muswe susad. Geb e-wagar odukusad. \p \v 66 Geb degine, Abraham-e-mai e-ibmar-imaksad bela Isaacʼga sogsad. \v 67 Geb degi, Isaac e-nan-dordonegyaba Rebeca-sesad. Agi, na nikusmalad. Geb degine, Isaac Rebeca-nue-sabe gusad. Isaac, Rebeca-nikadba yeer-itodii gusad, a-ulale, e-nan-Sara-burgwisadgi wis baisur-itosad. \c 25 \s1 Abraham Ceturaʼga mimmigan-baksad \r (1 Crónicas 1:32-33) \p \v 1 Abraham ome-baid-nikusbalid, a-ome Ceturaʼye nugad. \q1 \v 2 A-omebogwa, mimmigan-nikusad wemalad: \q2 Zimram, Jocsán, Medán, \q2 Madián, Isbac, Súa. \q1 \v 3 Jocsán-e-masmala, wemalad: \q2 Seba, Dedán. \q1 Dedán-e-waganmar, wemalad: \q2 Asurim-dulemar, \q2 Letusim-dulemar, \q2 Leumim-dulemar. \q1 \v 4 Madián-e-masmaladi, wemalad: \q2 Efa, Efer, Hanoc, \q2 Abida, degi, Elda. \q3 Bela-wemala Cetura-e-wagan gumalad. \p \v 5 Abraham bela ibmar-nikadi e-machi-Isaacʼga bela uksad. \v 6 Abraham omegan-baiganba-mimmi-nikusmaladgardi, unnila ibmar ega wis ichesaar binsa uksad. Amba Abraham dula-gudigua, e-mimmigan-baigan e-machi-Isaacʼgi dikasur dad-nakwedsik barmisad. \s1 Abraham-burgwisad \p \v 7 Abraham birga-dulabaabak-gakambe-gakatar-sergu (175) megisad. \v 8 Nue-selebaa-mai burgwisad, ar ade, bato burgwedginmogad. Deyob na e-sergan-burgwarmamaidse megidapmogad. \v 9 E-masmala, Isaac, degi, Ismael, Mamre-dad-nakwedsik akwasaila-ollor-siid-Macpelaʼye-nugadgi, Abraham-digsamalad. A-nainude, Efrónʼgadinad. Efrónʼde Zohar-machid, Het-duled. \v 10 We-nainu, Abraham Het-dulemarse baksad. We-akwasaila-ollor-siidgi e-ome-Sara-dikarba Abraham diglesad. \v 11 Abraham-burgwisad-sorba, Bab-Dummad Isaacʼgi ise-nued binsasad. Isaacʼde dia-naba megidapid. We-diade Lajay-Roíʼye nugad. \s1 Ismael-e-wagan \r (1 Crónicas 1:28-31) \p \v 12 Ismael, Abraham Agarʼbo-machi-baksadid. Agarʼde, Sara-e-maid, Egipto-duled. \q1 \v 13 Ismael-e-masmala e-gwalulesadba ilemakar naid. Weyob nugmalad: \q2 Nebaiot. A e-machi-dummad, \q2 geb a-yarba, Cedar, Adbeel, Mibsam, \q2 \v 14 Misma, Duma, Massa, \q2 \v 15 Hadar, Tema, Jetur, \q2 Nafis, degi, Cedema. \q3 \v 16 Wemala, Ismael-e-masmala-warambe-gakabogwad-e-nugmalad (12). \q3 Na megismaladgi, e-nugba neg onugsasmalad. Ar wemala, e-sordamar-e-dummadga gusmarbalid. \p \v 17 Ismael birga-dulanergwa-gakambe-gakagugle-nikadgi (137) burgwisad. Deyob e-sergan-burgwarmamaidse megidapmogad. \v 18 Ismael-e-wagana Egipto-yar-asabin, Havila-yar, degi, Shur-yar-abargi, Asiria-yar-igarba, ambikudapmalad. Amba e-gwenadgan egi gwisgunanaigus-inigwele, agi megidapmalad. \s1 Jacob Esaúʼbo gwalulesad \p \v 19 Abraham-machi-Isaac-e-igar weyobdo. Abrahamʼga e-machi-Isaac gwalulenonikid. \v 20 Isaac birga-dulabo-nikadgine (40), Rebeca-nikunonikid. Rebecaʼde, Betuel-sisgwad. E-susdi, Labánʼye nugad. Amarde, Arameo-dulemalad, Padan-Aram-neggweburgi bukwamalad. \p \v 21 Rebeca geg mimmi-baked. Degisoggu, Isaac Bab-Jehováʼse ega gochad. Bab-Jehová Isaac-ese-gochad itosad. Agi, Rebeca gurgin-nika gunonikid. \v 22 Ar warbogwadi amba sapidukugi-mamaiunni, bato gaemamaid. Agi, Rebeca binsaded: “¿Ar ibiga anga weyob gunai? Degisoggu, a-ular, Bab-Jehováʼse igar-aminad gusad.” \p \v 23 Bab-Jehová Rebeca-abin sogded: \q1 “Be-sapi-dukugine, neggwebur-sogabo danikid, \q2 amba yoo napnegse-aideged-idu, bato neggwebur-sogabogwad na ebo gae-nanaid. \q1 Gwensak, baidba bur-dutusur guoed, \q2 ia, urba-sogedba nanadii guoed.” \p \v 24 Rebeca-e-nugued-ibagan warmaknonikid. Susugwa ega warbo uklenonikid. \v 25 Gebe-aidenonikidi saila gisii nikad, bela wawaadikid. A-susugwa Esaúʼye onugsasmalad. \v 26 Geb a-sorba, e-urba e-argan-nailikgi e-ia-maligi-akanai aidenonikid. A-ulale, Jacobʼye onugsasmalad. Deunni, Isaac birga-dulapaa (60) nikad. \s1 Esaú machi-sailaginedga-gued osulosad \p \v 27 Masmala-warbogwad dungudmalad. Esaú ibmar-make-duledid. Sapurba-gudiile, yeer-itodaed. Jacobʼdi dule-boo-daedid. Neggi-gudiile, bur-yeer-itodaed. \v 28 Isaac bur bule Esaú-sabed, ar ade, Esaú-ibmar-maked-gunned yeer-itodaed. Ar Rebecaʼdina bur bule Jacob-sabmogad. \p \v 29 Ibagwengine, Esaú sapurba-gudii, nue-geggus nonigua, Jacob ingwa-burwi-gisi-dunai daknonikid. \v 30 Geb Esaú, Jacobʼga sokalid: \p —An ukudmaada itoged, wis be anga we-ibmar-gisi-dunaid be udage. \p (A-ulale, Esaú, Edomʼye bilebalid). \p \v 31 Jacob abin-sogded: \p —Nabirdo. Degiile, ar be machi-sailaginedsoggu, bela-bega-ibmar-uklegoed, be anga udagodo. \p \v 32 Esaú abin-sogded: \p —An ukudba burgwedanisoggu, anga-bela-ibmar-uklegoed, an bega ukodo. ¿Ar ibiga bar an we-ibmar abesunna? An abesuli. \p \v 33 Geb Jacob sogded: \p —Emisbinne, ise-sogar be anga sogdo, deyob an bega ibmar ukedseye. \p Esaú abin-sogded: \p —Ise-sogar an bega sogye, deyob an bega ibmar ukedseye. \p Esaú, machi-sailagined-guedgi-bela-ega-ibmar-uklegoed e-urba-Jacobʼga uksad. \p \v 34 Geb degine, Jacob, Esaúʼga ingwa-burwi-gisi-dualed madubo ega uksad. Esaú masgunned-bergusgua, degi, gobsabargua, gwisgusad, geb nadegusad.\fig Esaú, machi-sailagined-guedgi-ibmar-uklegoed baisur daksad. Esaú, ukudmaada-nonigu, e-urba-Jacob ega ingwa-dualed uksad. (Génesis 25:34) |src="CO00674B.TIF" size="col" ref="Génesis 25:34" \fig* \p Weyob, Esaú na machi-sailagined-guedgi bela-ega-ibmar-uklegoedi, baisur-daksad. \c 26 \ms2 2b. Isaac-e-igar \mr (26:1-35) \s1 Isaac Gerarʼse naded \r (Génesis 12:10-20; 20:1-18) \p \v 1 A-ibagangine, ukud-dummad nagunonikid, igi Abraham-ibagangi nagusmoga deyob nagunonimogad. A-ulale, Isaac Gerar-neggweburse nade gusad. Deunni, Filistea-dulemar-e-rey-Abimelec, agi maimogad. \v 2 Agine, Bab-Jehová Isaacʼse magarosad, ega sogded: “Melle be Egipto-yarse nao. Bia an bega sogoe, agi be megoed. \v 3 Ar emigindi, wegi sikwas be mego. An beba gudii guoed, degine, ise-nued an begi binsaoed. Ar ade, begala, degine, be-wagangala we-yar an ukoed. Ar igi be-bab-Abrahamʼga ise-sogar an sogsa, deyob an imakedsegad. \v 4 Be-wagan ichesur niisgwamar-nibneggi-merguedyob an imakoed. Be-wagangala bela we-yar ega an ukoed. Deginbali, bela dulemar-we-napneggi-bukmalad be-wagwaba ise-nued an egi binsaoed. \v 5 Ar ade, Abraham an-sogedba, an-igar-maidba, an ega ibmar-sogsadba, an-ibmar-odurdakedba nanadii gusad.” \p \v 6 Geb degine, Isaac Gerarʼgi bessunnad. \p \v 7 Dulemar-Gerarʼgi-bukmalad ese egichiarmargu, we-Rebeca, doaye, Isaac dobe-soggusad, Rebeca e-omeye. Degisoggu, sogdedaed, Rebeca e-bunye. Ar Rebeca yeerdaklesoggu, Isaac binsaed, abakalegi machergan-we-yarginmalad Rebeca-ular an-oburgwiarmalarye. \p \v 8 Ibagan-nasad-sorbali, ibagwengi Isaac Gerar-neggweburgi-maidgine Filistea-dulemar-e-rey-Abimelec yawagak-bipigi-atakgwichidgi dakalid, Isaac e-ome-Rebeca-ibe wagar unai. \p \v 9 Geb degine, Abimelec, Isaacʼbina gochad, ega sogded: \p —Etto, ¿Rebeca, we be-ome? ¿Ar ibiga be anmarga sogsa, Rebeca an-bunye? \p Isaac abin-sogded: \p —Ar ade, an binsasad, abakalegi we-ome-ular an-oburgwiarmalarye. \p \v 10 Ar Abimelecʼdi abin-sogded: \p —¿Ar ibiga-wede deyob be anmar-imaksa? Machered-gwensak, we-neggweburgined ar be-omese gochana, isguega be anmar-imaksanad. \p \v 11 Geb degine, Abimelec bela e-sordamarga igar mesisad: \p —Ar dule-wargwen we-machered-ibgwensur-imakalile, igidibe, e-omese achaalile, we-dule oburgwilegoye. \p \v 12 A-birgagine, Isaac na e-maidgi ibmar-gwag-digsadi bela-belad nue wesad, ar ade, Bab-Jehová ise-nued egi binsasad. \v 13 Isaac mani-ibed gunonikid, ibmar-bukidar-nika gunonibalid: \v 14 Sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad, degi, maigan ichesur-nika gunonikid. A-ulale, Filistea-dulemar egi nobguarmalad. \v 15 A-ular, Filistea-dulemar diamar omulusmalad, napa egi eosmalad. A-diamarde, Isaac-e-bab-Abraham dula-gudigua, Abraham-e-maimar akwismalad. \p \v 16 Geb degine, Abimelec, Isaacʼga sogdesunnad: \p —Ar be anmarba bur gannarbasoggu, wegi-maid be nae. \p \v 17 Geb Isaac Gerar-nebase nade gusad. Geb agi megidapsunnad. \v 18 Abraham dula-gudigua, diamar akwisad. A-diamar Abraham-burgwisgu, Filistea-dulemar omulusad. A-diamar gannar Isaac akwisad. Isaac a-diamar e-bab-onugsasadba gannar onugsasmogad. \p \v 19 Ibagwengine, Isaac-e-maimar nebagi dia-akwinanaigua, dii-aryomai amismalad. \v 20 Ar Gerar-nebagi-sibad-wawaad-edarbedimaladdi Isaac-sibad-wawaad-edarbemalad-ebo uluarmalad, ar ade, sogmalad: We-dii anmargadye. A-ulale, Isaac we-dia Esekʼye onugsasad. A-sogleged: Urwedye. Ar ade, a-diabina ulusmalad. \v 21 A-sorbali, Isaac-e-maimar dia-baid akwismarbalid. Gerar-dulemar a-diabina uluarmarbalid. A-ular, Isaac a-dia Sitnaʼye onugsasad. A-sogleged: Na isdar-dakmaladye. \p \v 22 Agi, Isaac dikasur nadsunnad. Agi, dia-baid akwidapid. Ar we-dia-binardi ulussurmarsoggu, Isaac Rehobotʼye dia-onugsasad. A-sogleged: Na e-itoleged-gudiguedye. Ar ade, soged: “Ar emigindi, Bab-Jehová anmar nabir-itodiguega, anmarga we-neg uksad, adi, anmar wegi nasguegar.” \p \v 23 Isaac agi-mai, Beersebaʼse nade gusad. \v 24 A-mutikidgine, Bab-Jehová Isaacʼse magarosad, ega sogded: \q1 “Ani, an be-bab-Abraham-e-Bab-Dummadid. \q2 Melle be dobguo, an beba gudiguad. \q1 An-mai-Abraham-ulale, begi ise-nued an binsaoed, \q2 wagan-bukidar an bega ukoed.” \p \v 25 Agine, Isaac ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. Geb Bab-Jehováʼse gochad. Beersebaʼgi Isaac megidapid. Geb e-maimar agi dia akwismalad. \s1 Isaac Abimelec-ebo igar-mesisad \p \v 26 Ibagwengine, Abimelec Isaacʼbo sunmakega Gerar-akar nonikid. Eba e-ai-Ahuzat nonimogad, degi, Abimelec-e-sordamar-e-dummad-Ficol nonimogad. \v 27 Isaac Abimelecʼga sogded: \p —¿Ibiga be an-dakdanimala? Ar bemar an-abesulid, degine, bemar-yargi be an-ononnosmalad. \p \v 28 Abimelec Isaac-abin sogded: \p —Bab-Jehová beba gudigu anmar daked. Emigi, anmar bega sogbied, anmarbo be igar mesye. Weyob anmar igar mesmalodo: \v 29 Be anmargi ichakwa daosulid. Anmar begi ichakwa daosurmogad. Ar anmar gusgu nued begi damalad, anmar nuedgi be-barmiarmalad. Ar emide, Bab-Jehová begi ise-nued binsamaid. \p \v 30 Geb degine, Isaac Abimelecʼga iba-dummad onosad. Emar nue-mas guchamalad, degi, nue-gobsamarbalid. \v 31 Oibosgua, wakudaryalabali gwisgusmalad, ise-sogar na ega sogsamalad, anmar we-ibmar-sognaid imakedseye. Geb agine, Isaac Abimelecʼga sogded, degimaloye, geb Abimelec-e-sordamala Isaacʼga sogdemarmogad, degimaloye. Degine, aigwale na egi bangudmalad. \p \v 32 Amba a-ibagine, Isaac-e-maimar Isaacʼga gaya-nued senonimalad, ega sognonimalad: Anmar dia-akwinanaidgi dii amismarye. \v 33 Isaac a-dia Sebaʼye onugsasad. A-ulale, a-neggwebur deyob Beersebaʼye nugad. \p \v 34 Esaú birga-durbo-nikadgine (40), Judit-nikusad. Juditʼde Beeri-sisgwad, Het-duled. Esaú, Basemat-nikusbalid. Basematʼde Elón-sisgwad, amba Heteo-dulemogad. \v 35 We-omegan-warbogwad, Isaacʼga, degi, Rebecaʼga nunmaked-dummad onosad. \c 27 \ms2 2c. Jacob-e-igar \mr (27:1–36:43) \s1 Jacob e-bab-Isaac-yardaksad \p \v 1 Isaac bato nue selebagusad, degi, aku-atakgusbalid. Ibagwengine, Isaac, e-machi-dummad-Esaúʼse gochad. Geb ega sogded: \p —¡Machi! \p Esaú abin-sogded: \p —Degite. ¿Ibua? \p \v 2 Geb Isaac sogdebalid: \p —Mag be an-daked, an nue-selebagusad. Ukiar sunna an burgwed. \v 3 A-ular, sapurba-nabi an be-abedo. Anga ibmar-maknaega warsi be sedo, sigu be sedbalo. \v 4 Ibmar be maksale, an mas-gunbidaedyob ise-nue-imakar be anga mas saoed. Geb we-mas-gunnega be anga sedagoed. A-sorba, an-burgwed-iduar, ise-nued-an-begi-binsaedgi an bega ibmar sogoed. \p \v 5 Isaac-Esaúʼga-ibmar-sogsadi, Rebecaʼdi bela itosad. A-ular, Esaú sapurba e-babga ibmar-maknadgu, \v 6 a-sorba, Rebeca e-machi-bipigwad-Jacobʼga sogded: \p —Nue be an-itogo. Be-bab, be-ia-Esaúʼga sunmakgwisgu, ega-soge an itosad: \v 7 ‘Sapurba be ibmar-maknaye, a-mas ise-nue-imakar anga be saoye. Geb an burgwed-iduar Bab-Jehová-asabin, an-begi-ise-nued-binsaedgi an bega ibmar sogoye.’ \v 8 Machi, degisoggu, nue be an-itogo. An-ibmar-bega-sogoedba, bela be imako. \v 9 Degisoggu, sibadmar-bukwadse be nae, sibad-mimmi-senigwad-warbo-bur-nuedid be anga sedago. Be-bab mas-gunbidaedyob an ise-nue-imakar an ega mas saoed. \v 10 Geb degine, be-bab a-mas-gunnega ega be sedoed. Adi, be-bab e-burgwed-iduar, ise-nued-binsaed bega sogoed. \p \v 11 Ar Jacobʼdi e-nan-Rebecaʼga sogded: \p —Ar nabir be sogendo. Ar an-iadi wawaad. Andi degisulid. \v 12 Ar an-bab an-abagan-ebualile, mag an-itogoed, ande an Jacobʼad. Geb angi binsaoed, an egi dodonaiye. Ar bur an-ukabsaoed, ise-nued-angi-binsaed bar anga sogosulid. \p \v 13 Ar e-nandi Jacob-abin sogded: \p —Machigwa, be ukabsaleye sogele, ani an ukabsalegoed, bedi ollordo. Degisoggu, an-ibmar-bega-sognaidba be imake. Sibad-mimmi-senigana-warbo be anga sedage. \p \v 14 Jacob sibad-mimmi-seniganabina naded. Geb e-nanga senonikid. Agi e-nan Isaac-mas-abedaedyob sibad-e-san ise-nue-imakar imaksad. \v 15 Geb degine, Rebeca, e-machi-dummad-Esaú-e-mor onosad. A-morde bur mor-nuedid, e-neggi ise-nue-saboar bukwad. Agine, Rebeca e-machi-bipigwad-Jacobʼga a-mor-yoega uksad. \v 16 Geb deginbali, Rebeca sibad-bipi-e-uka-wawaadgi Jacob-e-surgan, degine, e-dukarba obipirmaksad, bia absarsuli-nanaedgi nasiksad. \v 17 Geb degine, Rebeca mas ise-nue-saale Jacobʼga uksad, adi, Jacob e-bab-Isaacʼga ukegar. Geb madu-imaksadi ega uksabalid. \p \v 18 Geb degine, Jacob, e-bab-siidse dogdapid, ese gordapid: \p —¡Baba! \p Isaac abin-sogded: \p —An wegi sii. ¿Be biti-an-machi? \p \v 19 Jacob abin-sogded: \p —An, Esaú, be-machi-dummad. Be anga-sogsadba bato an imaksad. Baba, be-dage. Wis wese be sigdage. An-ibmar-maksad be gundage. Geb be ise-nued-angi-binsaed be anga sogoed. \p \v 20 Geb degine, Isaac e-machiga sogded: \p —Machi, ¿igi nabir bato be ibmar abingusbinne? \p Jacob e-bab-abin sogded. \p —Bab-Dummad-Jehová gwae-gwae ibmar-abinguega an-bendaksad. \p \v 21 Ar e-bab-Isaacʼdi abin-sogded: \p —Anse be dage, an be-ebubie, bule be an-machi-Esaú-sunnaddibe. \p \v 22 Jacob e-bab-walikaa naded, adi, e-ebugegar. Geb degine, Isaac sogded: \p —Be-sunmaked Jacobʼyob be sunmaked. Be-sakwamardi Esaú-sakwamar an itoged. \p \v 23 Isaac Jacob-e-sakwamar e-ia-Esaú-sakwamaryob absar yaisur-itossoggu, Isaac magar-itossulid. A-ular, Isaac ise-nued-binsaed Jacobʼga soged-iduale, \v 24 gannar Jacobʼga sogded: \p —¿Ar nue be an-machi-Esaú-sunnadi? \p Jacob abin-sogded: \p —Eye, an Esaú-sunnadi. \p \v 25 Geb degine, e-bab Jacobʼga sogded: \p —Machi, anga be mas dake, adi, be-ibmar-maksad an gunnegar. Geb a-sorba, an-ise-nued-begi-binsaed an bega sogoed. \p Jacob e-babga mas daksasunnad, degi, ega vino senonibalid. Isaac nue-mas-guchad, degi, nue-gobsabalid. \v 26 Geb degine, Isaac Jacobʼga sogded: \p —Machi, anse be dage, be an-wagar udage. \p \v 27 Jacob e-bab-wagar-uega e-bab-walikaa nonigua, e-bab, Jacob-mor-yoid usad. Geb degine, Isaac, Jacobʼgi-nued-ise-binsadedba, ega weyob sogded: \q1 “Eye, weyob an-machi-Esaú yapanned. \q2 E-yapannedi sapuryob yapanned \q2 Bab-Jehová sapurgi ise-nued binsasadyob yapanned. \q1 \v 28 Bab-Dummad bega nibneggi dii-boo-mimai saoed. \q2 We-napneggi nainumar-nuegan bega ukoed, \q2 orosgi-dakleged-e-gwag-bukidar bega ukoed, vino-bukidar bega ukoed. \q1 \v 29 Dulemar-yar-baid-baidgi-bukmaladi bukidar bega arbamalaga gumaloed, \q2 dulemar-akar-akar-soga-iliba be-asabin yokorgi-sindigar sigmaloed. \q1 Be-gwenadgan-e-iduedga be guoed. \q2 Be-nan-e-masmala be-asabin bela sindigar sigmaloed. \q1 Dulemar-be-ukabsamalale, amar ukabsalemogoed. \q2 Dulemar-ise-nued-begi-binsamalale, amargi ise-nued binsalemogoed.” \p \v 30 Isaac, ise-nued-binsaed-Jacobʼga-sognaid bergusgua, Jacob nodeyalaba, Esaúʼdi sapurba-ibmar-makdiid dognonikid. \v 31 Esaú mas nued-gulle e-babga imaksamogad. Geb e-babga sesa gusad, ega sogdapid: \p —Baba, be gwisgu. Be-machi, bega ibmar-maksad be gunne, be-angi-ise-nued-binsaed be anga sogsun. \p \v 32 Geb degine, Isaac, Esaúʼga sogded: \p —¿Be doa-dule? \p Esaú abin-sogded. \p —Ani, an Esaú, be-machi-gebesailagined. \p \v 33 Isaac geger-itoged, nue-wawanmake sogded: \p —Degite, ¿wede doa be-iduar ibmar-maksad, yeer-gulle anga senonisunna? Be-nonikid-iduar, dule-anga-mas-senonikid bela an guchad. Bato be-iduar-dule-arbidga, egi ise-nued-binsaed bela an ega sogsad. Ar emigindi, bato egi ise-nued binsalessunnad. Geg bar an oakaloged. \p \v 34 Esaú, e-bab weyob ega soge itosgu, nue-nunmak binnasur ise-ogormakar boded. \p Geb e-babga sogded: \p —¡Baba, ise-nued-binsaed be anga sogmoga! \p \v 35 Ar Isaacʼdi e-machi-abin sogded: \p —Be-urba bato anse arbid. An-yardaksad. Ise-nued-binsaleged begadinad, be-ibe atursasad. \p \v 36 Geb Esaú sogded: \p —¡Ar nabir ega Jacobʼye nug nasiksamala! ¡Ar emide ilabogus an-yardakdanikid! Gebe unni, an machi-sailagined-guedba anga ibmar-uklegoenad an-ibe susad. Emide, angi ise-nued-binsaleged an-ibe susbalid. \p Esaú sogdebalid: \p —Baba, degite, angi ise-nued-binsaleged, ¿wis be anga obessuli? \p \v 37 Geb degi, e-bab-Isaac abin-sogded: \p —Be-dummadga-gued-igar Jacobʼga an uksad. Bela e-gwenadgan e-maiga-gued-igar, an ega uksabalid. \p ”An-ise-nued-egi-binsaedba, an ega sogsabalid: Bitigi orosgi-dakleged-bukidar nikuena gadinye, degine, vino-bukidar nikubalina gadinye. Ar emigindi, machi, ¿igi-bar-an-saosunna?” \p \v 38 Esaú e-babgi alamaknai gusad: \p —¿Baba, be-ise-nued-binsaed wis soggwensaar geg be anga soge? ¡Be angi ise-nued binsamoga! \p Degine, Esaú gannar ise-ogormakar bodbalid. \p \v 39 Geb, Isaac na e-machi-Esaúʼga sogded: \q1 “Napaneg-nuedgi be megosulid, \q2 degine, nibneggi-boo-batedi sate be gubaloed. \q1 \v 40 Be-es-suidgi na be san bendakdii guoed. \q2 Degine, be-urba-e-maiga be gubaloed, \q1 ar be dutusur-gusale, \q2 geb be-urbagi be nooed.” \s1 Jacob wakited \p \v 41 Weyob-gusad-akale, Esaú, Jacob-sae-dakded, ar ade, e-annik ise-nued-egi-binsaleged egwachad. Degisoggu, Esaú binsadisunnad: “Emisgwasaar an-bab-burgosoggu, aba anmar bukib-binsadii guoed. A-sorbali, an-urba-Jacob anse oburgwilegoye.” \p \v 42 Rebeca wisgusgu igi e-machi-dummad-Esaú binsadii, e-machi-bipigwad-Jacobʼse gochad, ega sogded: \p —Be-ia-Esaú be-oburgwebi gudiid. Yamo baisur-itogeyob gudiid. \v 43 Degisoggu, machi, nue be an-itogo: Emisbinne, Harán-neggweburse an-sus-Labán-e-negse be wakinne. \v 44 Agi, be-ia sae-itoged baisur-ito-gusadse be undar gudii guoed. \v 45 Be-ia-Esaú ibmar-iegedse be gudii guoed. A-sorba, be gannar-dagega an be-owisogoed. Ar iba-galagwengi an-masmala-warbobela an surgubisulid. \p \v 46 Geb degine, Rebeca e-sui-Isaacʼga sokalid: \p —Esaú, Het-dule-e-sisgwa-nikusad-ular, an budar-itogusad. We-Canaán-yargi Het-dulemar-bukwad-e-sisgwa-wargwen-weyob-damogadi Jacob nikusale, ar an bur burgwed, nabirid. \c 28 \p \v 1 Geb degine, Isaac Jacobʼse gochad, geb egi ise-nued binsasad. Geb ega sogded: \p —Melle we-yar-Canaánʼgined-ome be nikuo. \v 2 Padan-Aram-neggweburse, be-nan-e-bab-Betuel-negse be nao. Agi, be-nan-e-sus-Labán-e-sisgwa be nikuo. \v 3 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad ise-nued begi binsaena gadin, degine, bukidar-mimmigan bega ukbalina gadin, adi, begi dulamar-bukidar ainiegar. \v 4 Bab-Dummad Abrahamʼgi ise-nued binsasad, begi, degi, be-wagangi ise-nued binsamogana gadin. Adi, we-yar-anmar-egi-gudiid begadga guegar. We-yarde, Bab-Dummad, Abrahamʼga uksad. \p \v 5 Weyobi, Isaac Padan-Aram-neggweburse Jacob-barmisad. Jacob, Labán-negse modapid. Labánʼde Arameo-dule-Betuel-e-machid, Rebeca-e-susud. Rebecaʼde Jacob, degi, Esaú-e-nanad. \s1 Esaú ome-nikusad \p \v 6 Esaú daksad, e-bab-Isaac Jacobʼgi ise-nued-binsaleged ega sogsa. Geb degine, Padan-Aram-neggweburse ome-nikuega Jacob-barmisbali. Esaú daksabalid, e-bab Jacobʼgi ise-nued-binsasgu, ega sogsagusad, melle Canaán-ome be nikuoye. \v 7 Jacob, e-bab, degi, e-nan ega sogsadba imaksad. Jacob Padan-Aram-neggweburse nade gusad. \v 8 Weyob-gusadba, Esaú magar daksad, e-bab Canaán-omegan-nabir gwen daksuli, \v 9 a-ulale, Esaú Ismael-daknadgusad. Ismaelʼde Abraham-e-machid. Esaú Ismael-e-sisgwa-Mahalatʼye-nugad nikusad. Mahalatʼde Nebaiot-e-bunad. A-iduale, Esaú bato Canaán-omegan nikumaibalid. \s1 Bab-Dummad Betelʼgi Jacobʼse magarosad \p \v 10 Jacob, Haránʼse naega Beersebaʼgi node gusad. \v 11 Nadapgu, bia ega neg-mutikgude, agi gabided. Nono nakwis-megegala akwa amisad, e-nono-urba siegar. Agi, gabided. \v 12 Geb Jacob, gabdakargu, dakalid, arsan napagi-gwichidi nibnegse-warmakgwichi. A-arsangi Bab-Dummad-baliwiturmar nakwemamai, degine, aidemamai daksad. \v 13 Jacob daksabalid, Bab-Jehová arsan-birgi gwichi. Bab-Jehová ega sogded: \q1 “Ani, an Bab-Jehová, be-dad-Abraham-e-Bab-Dummad, be-bab-Isaac-e-Bab-Dummad. \q2 Begala, degine, be-wagangala, be-gabmaid-napanega an ukoed. \q1 \v 14 Be-wagan we-napneg-ukub-merguedyob bela-bela mergu guoed. \q2 Degine, be-wagan dad-nakwedsik, dad-argwanedsik, dad-nakwed-argan-nuedsik, dad-nakwed-argan-sapiledsik bela aisakis ambikuoed. \q1 Degine, bebali bela dule-yar-baid-baidgi-bukwamalad, degi, be-waganbali, egi ise-nued binsalegoed. \q1 \v 15 An beba gudiguad. \q2 Bia be nade sogele, an beba gudii guoed. \q1 Gannar we-yarse be daged, an be-imakoed. \q2 An be-metosulid, bela an bega-ibmar-sogsad an imakoed.” \p \v 16 Jacob gabdakmaid-ataksagua, binsaded: “Nue-napiragwad. Bab-Jehová wegi gudiid an wissulinad.” \v 17 Jacob nue-dobe itoded, binsaded: “We-nega, nega-islidikidid. Wegi Bab-Dummad maid. ¡Wegi, nibnegse-doged-yawagak gwichid!” \p \v 18 Oibosgu, wakudaryalaba Jacob gwisgusad. E-nono-megega-akwa-ebusad susad. A-akwa ogwichisad. Geb, gwallu-wawa egi eosad, adi, oyogega, wede nue-islidikidye. \v 19 Iduale, agi neggwebur-siidi, Luzʼye nuganad. Jacobʼdi a-neggwebur Betelʼye onugsasad. \p \v 20 Agi, Jacob weyob ise-sogar sogsad: \q1 “Ar Bab-Dummad anba gudiguale, \q2 an emi-nadapidgi an-edarbele, \q1 anga masgunned ukele, \q2 degi, anga mor-yoed ukbalile, \q1 \v 21 degine, an-bab-negse nuedgi, ise-bendaklegaledgi gannar an aibilisale, \q2 ar deyobile, Bab-Jehová an-Bab-Dummadga an imakoed. \p \v 22 ”We-akwa an ogwichisad, we Bab-Dummad-e-negga guoed. \p ”Bab-Dummad, bela ibmar-be-anga-ukoedi, ambegi gwensak (10%) an bega ukoed.” \c 29 \s1 Jacob Harán-neggweburgi gudiid \p \v 1 Jacob dulemar-dad-nakwedsik-bukmaladse nade gusbalid. \p \v 2 Sapurba-nadapidgi dia sii dakalid. Ar sibad-wawaadmar a-dii gobdamarsoggu, a-dikarba sibad-wawaadmar-danapaa obunnobukwa dakdapid. Dia-birgindi, akwa-dummad siid. \v 3 Bela sibad-wawaadmar danar ase ambikunonikile, sibad-wawaad-edarbemalad akwa-dummad onir damalad, adi, diigi sibad-wawaad-ogobmalagar. Geb a-sorbali, gannar akwa-dummad dia-birgi sidamalad. \p \v 4 Jacob sibad-wawaad-edarbemaladse egichided: \p —¿An-aimar, bemar biarmaladi? \p Abin-imaksamalad: \p —Anmar Harán-neggweburginedi. \p \v 5 Jacob amarga sogdebalid: \p —¿Bemar, Nacor-e-machi-Labán-mag-dake? \p Abin-imakdemalad: \p —Eye, anmar mag dake. \p \v 6 Jacob ese egisdebalid: \p —¿Labánʼde nued gudii? \p Sibad-wawaad-edarbemalad abin-imakdemalad: \p —Eye, Labán nued gudii. Be dakena, e-sisgwa-Raquel e-sibad-wawaadmar sedanikid. \p \v 7 Geb degine, Jacob sogded: \p —Sibad-wawaad e-urbilegedgi-urbelegegala amba dad-dikasulid. ¿Ar ibiga bemar geg sibad-wawaadmarga dii ukmala? Geb sorbali, bemar sibad-wawaadmar-gagan-mamalaga gannar sedmaloed. \p \v 8 Ar sibad-wawaad-edarbemaladdi abin-sogdemalad: \p —Geg anmar deyob imakmalad. Anmar gusgu bela sibad-wawaadmar-danar-ambikued edarbedamalad. Adi, anmar akwa-dummad-dia-edisiid oniregar. Geb anmar sibad-wawaadmar diigi ogobmaloed. \p \v 9 Jacob, dulemar-ebo sunmakgwisgua, Raquel e-bab-sibad-wawaadmar senonikid. Ar Raquel e-babga sibad-wawaadmar-edarbedga gudiid. \v 10 Raquelʼde, Labán-e-sisgwad. Labánʼdi, Rebeca-e-susud. Jacob, e-gilor-Labán-sisgwa Labán-sibad-wawaadmar-sedani-daksagu, dia-birgi akwa-dummad-siid-onirega nade gusad. Geb onirisgua, sibad-wawaadmarga dii uksad. \v 11 Geb degine, Jacob Raquel-wagar-udapid, ega sogega, be nued sogeye. Geb degine, Jacob binnasur boded. \v 12 Jacob Raquelʼga sogdesun, ede Rebeca-machiye. Labánʼdi e-gilorye. Geb Raquel deyob itosgu, e-babga-sogega abarmakde gusad. \p \v 13 Labán itoargu, e-bun-Raquel-machi-Jacobʼgi ega sunmake, agi Labán abarmakded, Jacob-abin-daknaegar. Modapgu, Jacob e-nigasoggu, ise-angaagwar Jacob-imakdapid, ei-wagar usbalid, ega sogega, be nued sogeye. Geb agine, e-negse Jacob-sesad. Geb degine, Jacob bela e-gusad-igar Labánʼga sogsad. \v 14 Labán Jacobʼga sogded: “Ar be nue anbo ablis-mesadid.” Jacob Labán-walik nii-walagwen gudii gualid. \s1 Jacob, Raquel-nikuega arbasad \p \v 15 Niigwen-gusad-sorbali, Labán Jacobʼga sokalid: \p —Be an-gwenad-inigwele, binsa geg be anga arbaed. Anga be soge, igi-mani be-bennukbi be an-abege. \p \v 16 Dakargu, Labán sisgan-warbo-nikad: Dummad, Leaʼye nugad. Bipigwaddi, Raquelʼye nugad. \v 17 Lea e-ibya mommoo dakleged. Raquelʼdi bela-bela yeer dakleged. \v 18 Ar Jacob Raquel-abearsoggu, Labán-abin sogded: \p —Be-sisgwa-bipigwad-Raquel an nikuegala, an bega birgagugle (7) arbaoed. \p \v 19 Geb degine, Labán Jacob-abin sogded: \p —Ar an-sisgwa dule-baidga-ukedba bur an bega uked nabirid. Degisoggu, be an-walik beedo. \p \v 20 Ar weyob Jacob Raquel-nikuegala birgagugle (7) arbasad. Ar Jacob nue-Raquel-abesoggu, dogdar birga-suitii itossulid. \p \v 21 Birgaguglegus (7) Jacob arbaedgine, Labánʼga sokalid: \p —Ar an bega sogsadyob Raquel-nikuega bato birgaguglegus (7) an bega arbadanisoggu, anga be Raquel-udage. \p \v 22 Geb degi, Labán e-neg-dikarba-neg-baidsik-mamaidse gochad, adi, e-sisgwa-sui-nikued-ibase dagmalagar. \v 23 A-mutiki, Labánʼdi e-sisgwa-Lea-sesad, Jacobʼga ukdapid. Jacobʼdi Raquelʼye biensoggu, aga Leaʼse gochasunnad. \v 24 Aginbali, Labán e-sisgwa-Leaʼga e-mai-wargwen uksad, adi, Leaʼga ibmar-imakegar. A-mai, Zilpaʼye nugad. \p \v 25 Neg-oibosgu, Jacob dakalid, Lea e-dikarba mai. Degisoggu, Jacob Labánʼga sokalid: \p —¿Igi be an-imaksa? Be angi dodo-soge. ¿Ar ande Raquelʼbina an bega arbassursi? ¿Ibiga degite be an-yardake? \p \v 26 Labán Jacob-abin sogded: \p —Wegine, anmarga-igar-maisulid, urba e-ior-idu sui-nikuoye. \v 27 Degisoggu, igar-maidba Lea bebogwa itoged-irgwen gudii guodo. Geb a-sorbali, an bega Raquel-ukbaloed, ar be soger, Raquelʼbina birgagugle (7) an bega arbabaloye. \p \v 28 Jacob sogsado, eyeye, ede arbaoye. Lea-nikusad-itoged-irgwenad-bergusgu, Labán Jacobʼga Raquel-uksabalid, adi, Jacob Raquel-nikuegar. \v 29 Labán e-mai-wargwen Raquelʼga uksamogad, adi, Raquelʼga ibmar-imakegar. A-mai, Bilhaʼye nugad. \v 30 Jacob Raquelʼse gochad. Jacob, Leaʼba-bur bule Raquelʼbina sogsasoggu, degidbali, amba birgagugle (7) Labánʼga arbadii gusbalid. \s1 Jacob-e-masmala \p \v 31 Bab-Jehová dakdegu, Jacob bur Lea-baisur-dake, Lea mimmi-nikuega imaksad, Raquelʼdi geg mimmi-bake imaksad. \v 32 Lea bonigwar gunonikid. Bab-Jehová-machigwa-ega-uksadi, Rubénʼye onugsasad, ar ade, soged: “Bab-Jehová wile-itodiid an-daksad. Ar emigindi, an-sui an-sabguoed.” \p \v 33 A-sorbali, Lea machigwa-baid-nikunonibalid. Adi, Simeónʼye onugsasad. Geb agi sogded: “Bab-Jehová an-sui-baisur-an-daked daksad. A-ular, Bab-Jehová machigwa-baid anga uksabalid.” \p \v 34 Lea gannar machigwa-baid-nikunonibalid. Adi, Levíʼye onugsanonikid. Ar ade, Lea soged: “An-suiba machimala-walapaagus an bakdanisoggu, ar emigindi, an-sui bur bule an walikaa guoed.” \p \v 35 Lea amba machigwa-baid-nikunonibalid. Adi, Judáʼye onugsasad, ar ade, Lea soged: “Ar emigindi, Bab-Jehová-nug an odummogoed.” \p A-sorbali, Lea mimmigan-nikued galesad. \c 30 \p \v 1 Raquel geg Jacobʼga mimmi-bake-itoargu, e-ior-Leaʼgi nobgualid. Raquel e-sui-Jacobʼga sogded: \p —¿Ibiga geg be anga mimmi bake? Mimmi an abege. Be anga baksulile, an burgoed. \p \v 2 Jacobʼdi Raquelʼse uluded, ega sogded: \p —¿Ar ani an Bab-Dummadsi? Ar Bab-Dummad geg mimmi-bake be-imaksad. Ani an deyob be-imaksasulid. \p \v 3 Geb degine, Raquel Jacobʼga sogded: \p —An-mai-Bilhaʼse be gole. A-omegwa mimmigan-nikusale, an-sunnad mimmigan-nikusadyob an guoed. \p \v 4 Weyob Raquel e-sui-Jacobʼga e-mai-Bilha-uksad, adi, Jacob Bilhaʼse golegar. Geb degine, Jacob Bilhaʼse gochad. \v 5 Agi, Bilha bonigwar gunonikid, Jacobʼba machi-wargwen baknonisunnad. \p \v 6 Geb degine, Raquel sogded: “Ar Bab-Dummad anga igar-nued imaksad. Ar Bab-Dummad an ese-gordiid an-itosadba, anga machigwa uknonikid.” A-ular, we-machigwa Danʼye nugguoed. \p \v 7 A-sorbali, Raquel-e-mai-Bilha machigwa-baid Jacob-ebo baknonibalid. \v 8 Agi, Raquel sogded: “An-iorbo an nue-urwedii gusad, emidi an egi obichad. A-ular, we-machigwadi Neftalíʼye nugguoed.” \p \v 9 Lea geg bar mimmigan-bake-itoargu, e-mai-Zilpaʼye-nugad, Jacobʼga uksad, adi, Jacob Zilpaʼse golegar. \v 10 Agi, Zilpa Jacobʼba machigwa baknonikid. \v 11 Geb degi, Lea sogded: “¡Ibiyob nued angi binsalesa!” A-ulale, a-machigwa Gadʼye onugsasad. \p \v 12 Geb a-sorbali, Lea-e-mai-Zilpa Jacob-ebo machigwa-baid baknonibalid. \v 13 Geb agine, Lea sogded: “¡Yeer-itoleged! Emigindi, omegan sogmaloed, ande weligwar-itoye.” A-ulale, machigwa Aserʼye onugsasad. \p \v 14 Ibagwengine, orosgi-dakleged-trigo-weed-ibagangine, Rubén sapurba naded. Agi, sapi-bipi-sanmar mandrágoraʼye-nugad amisad. A-sapi-bipi-sanmar e-nan-Leaʼga sesad. Raquel a-sanmar-daksagu, Leaʼga sogded: \p —Mandrágora-e-sanmar be-machi-bega-senonikid, wis be anga udamoga. \p \v 15 Ar Leaʼdi abin-sogded: \p —¿Ar emide, be angi-sui-egwachad, unni be itosursi? Ar emide, mandrágora-sanmar an-machi-anga-senonikid be abebalid. \p Raquel abin-sogded: \p —Be-machi-mandrágoraʼmar-bega-senonikid be anga ukele, emi-mutik Jacob bese goloed. \p \v 16 Sedogidba, Jacob sapurba-gudidanigu, Lea Jacob-abin noded, ega sogded: \p —Emi-mutik be anse goloed, ar ade, an-machi mandrágora-e-san-anga-senonikidbo an be-ogwasad. \p A-mutik, Jacob, Leaʼse gochasunnad. \p \v 17 Bab-Dummad Lea-ese-goled-itosadba, Lea bonigwar gunonisunnad. Lea wesega Jacobʼga masmala walatargus bakdanikid. \v 18 Geb degine, Lea sogded: “Ar an-suiga an-machi an uksadbali, Bab-Dummad nabir angi binsasad.” Lea we-machigwa Isacarʼye onugsasad. \p \v 19 Geb a-sorbali, Lea baid-machigwa Jacob-ebo nikunonibalid. Agi, machimala walanergwa (6) guded. \v 20 Lea sogded: “Bab-Dummad ibmar-nued anga uksad. Emigindi, an-sui bur-yeer an-dakoed, ar ade, an ega masmala walanergwagus (6) nikudanikid.” A-ulale, we-machigwa Zabulónʼye onugsasad. \p \v 21 Napidgine, Lea bunolo nikunonikid. A-bunolo, Dinaʼye onugsasad. \p \v 22 Bab-Dummad Raquelʼgi nued binsadmogad. Bab-Dummad Raquel-ese-goledi itosad, mimmigan-nikuega imaksad. \v 23 Geb degine, Raquel bonigwar gunonisunnad, machigwa ega uklenonikid. Agi, Raquel sogded: “An geg-mimmi-bakedba an-bingegudiidi, Bab-Dummad anga osulosad. \v 24 Bitigi Bab-Jehová baid-machigwa anga ukbalina gadin.” A-ulale, machigwa Joséʼye onugsasad. \s1 Jacob ibmar-ibedga gusad \p \v 25 Raquel goe-José-baksad-sorbali, Jacob Labánʼga sogded: \p —An-yarse gannar an naega be anga igar uke. \v 26 Ar be nue-wisid, igi an-omegan-ular an bega arbasa. Degisoggu, an-omeganga, degi, an-mimmiganga be igar uke, anba namalagar. \p \v 27 Ar Labánʼdi abin-sogded: \p —Ar nued be angi binsaele, mer be nagwele, wis be napi-begwele. Ar an nerse-oyosadba an wisgusad, be-nukad, Bab-Jehová ise-nued angi binsamaid. \p Labán Jacobʼga sogdebalid: \p \v 28 —Anga be sogdo, igi-manigi anga be arbaoe. An be-bennukoed. \p \v 29 Geb degine, Jacob ega sogded: \p —Ar nue be wisid, igi an bega arbasa, igi an bega be-ibmar-durgan an akwisa. \v 30 An-nonikid-idu ibmar-ichee-be-nikadi, bega napiragwad merguded, ar ade, an bese nonikid-akar Bab-Jehová ise-nued begi binsasad. Degite, ¿emide, sana an-mimmiganga an na arbadmogosunna? \p \v 31 Geb Labán Jacobʼse egisdesunnad: \p —Degite, ¿igi-mani be-bennukbi be an-abesunna? \p Jacob weyob abin-sogded: \p —Mer be an-bennuke. Ar ibmar an bega sogoed nabir be itogele, napi an bega be-sibad-wawaadmar an edarboed. \q1 \v 32 Emi an be-sibadmar-abargi, \q2 bela sibad-wawaadmar-gutu-nanaimalad, \q2 mata-matamalad, \q2 sibad-wawaad-senigan-sichigana egwaoed. \q2 Deginbali, sibadmar-gutu-nanaimalad, \q2 mata-matamalad an egwabaloed, \q3 adi, weyob-daklemalad angadga guegar. \p We-ibmar-durgangi be an-bennukodo. \v 33 Degisoggu, ibagwengi be dakdanikogu, be dakoed, an bule ibmar-inniki-imaked-duledibe. \q1 An-sibadmar-abargi, \q2 sibad-gutu-nanaisurmalad, \q2 mata-matasurmalad, \q2 sibad-wawaad-senigan-sichiganasurmalad gudiile, \q3 an bei atursasdo. \p \v 34 Labán Jacob-abin sogded: \p —Nueddo. Be-sogedba an imakodo. \p \v 35 Degi-inigwele, aka Labánʼdi, a-ibagi, \q2 e na sibad-machergan bara-baramalad, \q2 mata-matamalad, \q2 sibad-omegan gutu-nanaimalad, \q2 wis sipu-sipu nanaimalad, \q2 degine, sibad-wawaad-sichigana, \q3 bachikii urbisad. \p Geb degine, Labán e-masmalaga uksad, adi, ega akwemalagar. \v 36 Geb Jacobʼgi we-sibadmar-obanguegala, ibapaa-bangu-nanalege-wilub sesad. \p Jacobʼdina, sibad-baigan Labánʼga akwedii gusad. \p \v 37 Jacob we-sapi-e-anagan siksad: Álamo-e-ana, almendro-e-ana, degi, castaño-e-ana. Degine, amar-sapi-anagan bara-bara-daklegegala, a-e-uka saguar-saguar esisad. \v 38 Geb degine, sibadmar-dii-gobnonidamaladgi sibadmar-asabin, a-sapi-anagan-bara-bara-dakleged urbisad. Ar ade, agi sibad-machergan sibad-omegangi nakwenonidamalad. \v 39 Ar suarmar-bara-barad-asabin sibadmar nakwedamarsoggu, e-mimmigan bara-bara, gutu-gutu, degine, mata-mata gwalulemamaid. \v 40 Geb degine, Jacob a-sibadmar Labán-e-sibadmar-bukwad-asabin bachikii urbisdaed. Weyob Jacob Labán-sibadmargi na e-sibad bachikii urbemai gusad. \p \v 41 Sibadmar-bur-wardadamalad omegi-nakwed-irbali, Jacob sibadmar-dii-gobedgi suarmar-bara-barad urbisdaed, adi, omegi nakwialile, suarmar-bara-barad dakegar. \v 42 Ar sibadmar-garagana-nakwialirdi, Jacob suarmar-bara-barad urbedasulid. A-ulale, sibadmar-garagandi, Labánʼgad daed. Sibad-wardummagandi, Jacobʼgad daed. \q1 \v 43 Weyob Jacob mani-ibedga gunonikid, \q2 ichesur sibadmar-wawaad, \q2 maigan-machergan, \q2 maigan-omegan, \q2 moli-yargan-muremalad, \q2 degine, moli-uayasuigan-nika gunonikid. \c 31 \s1 Jacob Labánʼgi wakinye sokalid \p \v 1 Jacob wisgualid, Labán-e-masmala weyob sunmakdiiye: “Jacob bela anmar-bab-e-ibmar susye. Agi, mani-ibedga gunoniye.” \v 2 Deginbali, Jacob daksabalid, Labán idualeyobi bar nued e-daksuli. \p \v 3 Geb degine, Bab-Jehová Jacobʼga sogded: “Be-babgan-yarse, be-gwenadgan-bukwadse be nae. Ani, an beba gudii guoed.” \p \v 4 Jacob sapurba e-sibad-wawaad edarbe-maidgi, Raquelʼse, degi, Leaʼse gochad, ese dagmarye. \v 5 Jacob Raquelʼga, degi, Leaʼga sogded: \p —An mag daked, bemar-bab idualeyob bar nued an-daksulid. Ar degi-inigwele, an-bab-e-Bab-Dummad gusgu anba gudiguad. \v 6 Ar bemar-sunnad nue wismalad, igi an be-babga an arbadii. \v 7 Emidi, be-bab an-yardakdiguad. An-bennuked anga irambegus (10) ogwadanikid. Deginbali, Bab-Dummad be-bab-an-naibi-saegala gwen imaksasulid. \v 8 Ar be-bab anga sogsale: ‘Ibmar-durgan-gutu-nanaimaladgi an be-bennukoye,’ degidbali, sibadmar-e-mimmigan-gwalulemamaid, bela gutu-nanaimaladbi gwalulenonidaed. Degi, be-bab anga sogsabalile: ‘Ibmar-durgan-bara-baramaladgi an be-bennukoye,’ degidbali, e-mimmigan-gwalulemamaid bela bara-baradbi gwalulenonidabalid. \v 9 Weyob, Bab-Dummad anga-ukegala, be-bab-ibe e-ibmar-durgan susad. \p \v 10 ”Ibagwengine, ibdurgan-idudigu, an gabdaksad. An dakalid, sibad-machergan omegi-nakwenanaid bara-bara-nanaed, gutu-gutu-nanaed, degine, mata-mata-nanaed. \v 11 An we-gabdakedgine, Bab-Dummad-e-baliwitur an-nugba anse gochad. An abin-imaksad: ‘An be-itomai.’ \v 12 Geb degine, Bab-Dummad-e-baliwitur anga sokalid: ‘Nue be dako. Be dakena, sibad-machergan omegi-nakwenanaid bela bara-bara-nanaed, gutu-gutu-nanaed, degine, mata-mata-nanaed. Ar ade, an bela wisid, igi Labán be-imakdii. \v 13 Ani an Bab-Dummad, Betelʼgi bese magarosadid. Agi, be akwagi gwallu-wawa eosad, adi, oyogega, we-negde nue-islidikidye. Degine, anga ise-nue-sogar be imaksabalid, an imakedseye. ¡Be gwisgu! ¡Wegi-maid be nae! Be-gwalulesad-yarse gannar be nae.’ ” \p \v 14 Geb degine, Raquel, Leaʼbogwa Jacob-abin sogdemalad: \p —An-bab-neggine bar anmar ibmar nikasulid. \v 15 Ar anmar-bab dulemar-baidyob anmar-imaksad, e-sisganyob gwen anmar-daksulid, bur manigi anmar-uksad. Degine, be anmar-nikuega ega be manigi-arbasad, bela a-mani biin imaksad. \v 16 Ar napiragwad, Bab-Dummad bela an-babgi ibmar-susadi, ¿ar wede anmargadsursi? Eye, anmargadi, degi, anmar-mimmigangadi. Degisoggu, bela Bab-Dummad bega ibmar-sogsadba be imakdo. \s1 Jacob Padan-Aramʼgi noalid \p \v 17 Degine, Jacob Canaán-yarse e-bab-Isaac-maidse, gannar dagega, guakwaa ibmar dakalid. Jacob moli-yargan-muregedgi e-mimmigan, degi, e-omegan-onakwisgu, ali gusad. \v 18 Degine, Jacob Padan-Aramʼgi e-arbasadgi bela ibmar-nikusadi sealid, bela ibmar-durgan-nikadse-bakale, searbalid. \p \v 19 Deunni, Labánʼdi baidsik naded, e-sibad-wawaadmar-e-absar esinaded. Raquelʼdi e-bab-naded-sorba, e-bab-ibe nuchu-mimmimar atursasad. \v 20 Weyob Jacob, Arameo-dule-Labán yardaksad. Jacob, Labánʼga gwen sogsasulid, ede naesokarye. \v 21 Jacob wakitedo, bela ibmar-nikadi, sesagusad. Nadedgi, Éufrates-diwargi bato obaksabinned, degine, Galaad-yarmarsik nade gusad. \s1 Labán Jacob-baregited \p \v 22 Ibapaagwad-sorbali, geb Labán wisgualid, Jacob wakiteye. \v 23 Geb degine, Labán e-gwenadgan-abalagine, Jacob-baregite gusad. Ibagugle-gusgu (7), Galaad-yalagangi Jacob-bargadapid. \v 24 A-mutikidgine, Bab-Dummad Arameo-dule-Labánʼse gabgi magarosad, ega sogsad: “Nue be an-itogo, melle Jacobʼga urwedgi sabsur be ibmar sogo.” \p \v 25 Labán Galaad-yalaganba Jacob-bargadapid, ar ade, agi Jacob obunnodapid. Agi, Labán e-gwenadganmala obunnodapmogad. \v 26 Labán wis gannadginsaar Jacobʼga ibmar sogded: \p —¿Igi be anga gude? ¿Ibiga be an-yardaksa? ¡Emide, be an-sisgan bila-onoedgi-galesdamaladyob sealid! \v 27 ¿Ibiga be an-yardaksa? ¿Ibiga an-arbak an-owisossuli be wakinnali? Be an-owisosana, weligwaledgi an bega sogsanad, nuedgi be naye. Degine, namakedgi, gar-tambor, degi, gar-arpa goled-abalagi be alinad. \v 28 Emide, bipisaale, be an-sisgan, degi, an-wagan-e-wagar-uega gwen be an-imaksasulid, degimaloye amarga sogega be an-imaksasurbalid. ¡Emide, dule-binsaedsulidyob be anga gusad! \v 29 Ar emide, sunna an bela bemar-onailiksaed. Degi-inigwele, mutik be-bab-e-Bab-Dummad anga sunmaksad, weyob anga sogsad: ‘Nue be an-itogo, melle Jacobʼga urwedgi sabsur be ibmar sogoye.’ \v 30 Ar emide, bela-bela be-bab-negse be gannar dagbiedde, degite, ¿ibiga an-nuchu-an-bab-dummagan be ani atursassunna? \p \v 31 Geb degine, Jacob, Labán-abin sogded: \p —Ar ade, an dobgusad. An binsasad, abakalegi be-sisgan be angi ise-urwedgi be sualirye. \v 32 Ar wegi dule-wargwen be-ibe nuchu-be-bab-dummagan ganikile, ¡a-dule oburgwilegodo! Anmar-gwenadgan anmar-barsogega guoed: Be-ibmar be amie, ar an be-ibe ibmar-ganidibe, be sedodo. \p Ar ade, Jacob, Raquel nuchumar-atursasad wissulid. \p \v 33 Labán Jacob-e-dordonegyaba dogsad. Geb a-sorba, Lea-dordonegyaba, degine, maimar-warbogwad-dordonegyaba dogsabalid. Degi-inigwele, nuchumar-gwen-amissur gusad. Labán, Lea-dordonegyaba-noargu, geb Raquel-dordonegyaba dognonikid. \v 34 Ar ade, Raquel nuchumar-susadi, moli-yargan-mureged-e-gan-urba odukusad. Geb degine, a-birgi Raquel sigisad. Labánʼdi nuchumar bela negyaba amidigus-inigwele, amissur gusad. \p \v 35 Geb degine, Raquel e-babga sogded: \p —Baba, an gwisgusulir, mer be anse urwo, ar ade, an emi mor-enukdiid. \p \v 36 Ar Labánʼdi nuchumar-amidiid amissursoggu, a-ulale, Jacob uluded, Labánʼga binnasur weyob sogded: \p —Ar emide, ¿ibigi an begi nosa? ¿Ibigi an begi isgus be an-daksunna? Ar emide, ise-aporsaar be an-baregindigu. \v 37 An-ibmar bela be argasad. ¿Ar ibi-be-ibmar be an-neggi be amissunna? Be ibmar-amisad, be-gwenadgan-asabin, an-gwenadgan-asabin be urbedo, adi, sogmalaga, ar doa-anbogwadi bur-nabir ibmar soge. \p \v 38 ”Birga-dulagwen (20) an bega arbasad. Bipisaale be-sibadmar, degi, sibad-wawaadmar, mimmi-nikudanikir, igarba gwen melledsulid. Be-sibadmar-abargi, bipisaale be-ibe sibad-wawaad-machered-wargwensaar an guchasulid. \v 39 Ibmar-durgan-sapurbarmalad bei sibad-oburgwisale, an bennukewilubsulinad, aka an bur bennukdedaed. Mutikidbardibe, ibginedbardibe, bei-sibad-aturimaklesale, be angi mani gadaed.” \p \v 40 Jacob Labánʼga sogdebalid: \p —An bega arbadigusgu, ibgine, neg-diopisulidba an burgwebidaed. Neg-mutikdi, neg-diopigwadba an burgwebidabalid. ¡Ar gabedse-bakar, gwen gabbi an-itodasulid! \v 41 Birga-dulagwen (20) an be-neggi gudii gusad. Unnila, wemarbi an nikusad: Be-sisgan-warbogwadbina birgambe-gakabake (14) an bega arbasad. Be-sibadmarbina birganergwa (6) an bega arbasad. Degine, be-an-bennukedi, be anga irambe (10) ogwadii gusad. \p \v 42 ”Ar Bab-Dummad Abraham-e-Bab-Dummadga maid, degine, an-bab-Isaac a-Bab-Dummad-dobekwaa nanadii gusad. A-Bab-Dummad anba gudisulina, arganagwabi be an-barmialinad. Napira an bega soged: Ar Bab-Dummad, wile-an-itodiid magar-daksad, degine, an-arbadiid magar-daksabalid. A-ulale, mutik bese magarosad, ibmar binnasur bega sogsad.” \s1 Jacob Labánʼbo igar-mesisad \p \v 43 Geb degine, Labán Jacob-abin sogded: \p —Be-omegan, an-sisganad. Burwigana, an-waganad. Sibad-wawaadmar, an-sibad-wawaadmalad. ¡Bela we-ibmarmar be dakedi, bela angadbiid! Ar an-sisgansoggu, ¿igi an bar saosunna? Degine, an-sisgan-mimmiganbarsoggu, ¿igi an imakbalosunna? \v 44 Degisoggu, a-ular be dage, be anbogwa igar-mesdo, adi, agi be anbo igar-mesnaid-wilubgan mag daklegegar. \p \v 45 Geb degine, Jacob akwa-dummad susad, a-akwa ebo igar-mesnaid-wilubgan-oyogega ogwichisad. \v 46 Geb degine, e-gwenadganga sogded: \p —¡Akwa-onmakmar! \p Bela akwa-ichesur-urbegala, akwa-onmaksamalad. Agine, akwa-ichesur-bukwad-walik mas-guchamalad. \v 47 Labán e-gayaba a-neg Jegar-Sahadutaʼye onugsasad. Jacobʼdi e-gayaba a-neg Galaadʼye onugsasmogad. \p \v 48 Geb degine, Labán sogded: \p —Emi-ibagi, we-akwa-dunnumakbukwad anmar-igar-mesnaid-e-wilubgan-oyogega gued. \p A-ular, a-nega Galaadʼye nuggusad. \v 49 Deginbali, a-neg Mizpaʼye nuggusbalid, ar ade, Labán sogsad: \p —Anmar na gi yoggudmalo-inigwele, Bab-Jehová anmar-dakdii guoed. \v 50 Degine, an-sisgan sabsur be imakalile, igidibe, omegan-baid be nikuarbalile, ar dule-baigan amba-be-daksur-inigwele, be ebinsao, Bab-Dummaddi anmar-dakoed, a anmar-barsogega guoed. \p \v 51 Degine, Labán Jacobʼga sogdebalid: \p —Nue be dake, akwamar-odunnumakbukwad, degi, akwa-dummad-gwichid, anmar-deyob-igar-mesisad, anmarga-oyogega gued. \v 52 We-akwa-sogbogwadi anmarga-sogega guoed, bedi be ansik obakosurye, degine, anmoga an besik obakosurmoye, adi, melle na anmar sabsur imakmalagarye. \v 53 Be-dad-Abraham-e-Bab-Dummad, degi, an-dad-Nacor-e-Bab-Dummad, anmarga igar-nabogega guoed. \p Geb degine, Jacob e-bab-Isaac-Bab-Dummad na e-Bab-Dummadga-imakdimogad-nuggine ise-sogar sogded, ede deyob imakedseye. \v 54 Geb degine, Jacob yar-birgine Bab-Dummadga ibmar-ogumakar uksad. Geb Jacob agi mas-gunmalaga e-gwenadganse gochad. Agi bela e-gwenadgan mas-guchamalad. Degine, a-yar-birgi gabismarbalid. \p \v 55 Oibosgu, wakudaryalaba Labán gwisgusad, degimaloye-sogega bela e-wagan-wagar usad, degine, e-sisgan-wagar usbalid. Geb a-sorbali, bela amargi ise-nued-binsaedgi ega ibmar sogsad. Geb degine, Labán gannar e-negse ali gusad. \c 32 \s1 Jacob Esaúʼbogwa abingunonikid \p \v 1 Jacob e-maidgi nadegusbalid. Nadapgu, Bab-Dummad-baliwiturmar Jacob-abin noalid. \v 2 Jacob, baliwiturmar-daksagu, sogded: “We-nega, Bab-Dummad-e-sordamar-neg gued.” A-ulale, Jacob a-nega Mahanaimʼye onugsasad. \p \v 3 Jacob e-iduale, Edom-yalaganba, dule e-barsogega Seir-neggweburse barmisad. Adi, e-ia-Esaúʼga sogega, ede daniye. \v 4 Jacob sogded: “An-dummad-Esaúʼga weyob be sogo: ‘Be-mai-Jacob soged: Ede emi-ibadse Labán-walik-gudii gusye. \v 5 Emidi, ede bukidar we-ibmarmar nikaye: \q2 Molimar-bebe-nikad, \q2 moli-uayasuigan, \q2 sibad-wawaadmar, \q2 sibadmar, \q2 maigan-omegan, \q2 maigan-machergan. \p ” ’Dummad, we-gayaburba an bese barmisiid. Degisoggu, bitigi nued be an-abin-daksana yeerban.’ ” \p \v 6 Dule-gayaburba-sesmalad gannar aibilismargu, Jacobʼga sognonimalad: \p —Anmar be-ia-Esaúʼse arbimalad. Na e-sunnad be-abin danikid, degine, machergan e-dulataled-ilabake (400) eba danimarmogad. \p \v 7 Jacob dulemar-weyob-ega-soge itoargu, bela-bela dobe-itonaded, degi, nue bukib-binsaded. Jacob dulemar-eba-danimalad danabo urbisad. Amba deyob sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikamalad, degi, moli-yargan-muremalad imaksabalid. \v 8 Ar ade, Jacob binsasad: “Ar Esaú dulemar-danagwenadgi-gwisgualile, danagwenad-baid sunna wakinneddeeye.” \p \v 9 Geb degine, Jacob Bab-Dummadse goted, ega sogded: “Bab-Jehováʼye, be an-dad-Abraham-e-Bab-Dummad-gued, degi, an-bab-Isaac-e-Bab-Dummad-gubalid. Be anga sogsad: ‘Be-yarse, degi, be-gwenadganse be naye. An bega bela ibmar-nueganbi-gued an imakoye.’ \v 10 An wisi, be angi nued binsamaid, gwen be angi nodisulid, ar deyob be an-imake-wilubsulinad. We-Jordán-diwar an obaksagua, deunni, ibmar-bipisaar gwen an semaigussulid, unnila, gaapoledbi an semai gusad. Ar emigindi, ibmar-dummagan-danabo an nikad. \v 11 Bab-Jehováʼye, ¡an-ia-Esaúʼgi wis be an-bendake! An dobe-itoged. Abakalegi an-oburgwialile, degi, an-omemar, an-mimmimar-oburgwiarbalile. \v 12 Ar bede nue anga sogsad: ‘Bela ibmar-nueganbi-gued an bega imakoye. Be-wagan bela-bela ukub-merguedyob-guosoggu, geg dule ebise guoye.’ ” \p \v 13 A-mutiki, Jacob agi gabisad. \p Geb bangine, e-ibmar-bur-nuegan susad, adi, e-ia-Esaúʼga ukegar: \q2 \v 14 Sibad-omegan, waladulataled-ilabo (200), \q2 sibad-machergan, waladulagwen (20), \q2 sibad-wawaad-omegan, waladulataled-ilabo (200), \q2 sibad-wawaad-machergan, waladulagwen (20). \q2 \v 15 Moli-yargan-mureged-e-omemar-emisgwa-mimmi-nikusmalad, \q3 e-mimmiganse-bakar, waladulagwen-gakambe (30), \q2 moli-bebe-nikad-e-omegan, waladulabo (40), \q2 moli-bebe-nikmalad-machergan, warambe (10), \q2 moli-uayasuid-omegan, waladulagwen (20), \q2 degi, moli-uayasuid-machergan, warambe (10). \p \v 16 Geb degine, Jacob ega-arbamaladga ibmar-durgan danar-danar-uksagu, ega sogded: “Bemar an-idu namar. Bemar na gi undar bangu-bangu danar-danar-nadapi be imakmalo.” \p \v 17 Jacob gebe-dulemar-barmisad-e-iduedga weyob sogsad: \p “An-ia-Esaú be-abingualile, degi, bega sokardibe: ‘¿Doa be-dummadye? ¿Bia be nadapye? Degine, be ibmar-durgan-semaidi, ¿we doagadye?’ \v 18 Abin be sogoed: ‘We-ibmar-durgan, be-mai-Jacobʼgadye. Dummad-Esaú, an-dummad-Jacob bega we-ibmar-durgan barmiarye. Degi, Jacob e-sunnad anmar-sorba danimoye.’ ” \p \v 19 Degine, dulemar-baid-sogbogwad danar-barmisbalid. Degine, dulemar-sogbaagwad amba deyob danar-barmisbalid. Degine, Jacob bela danar-danar-ibmar-durgan-semamaidga sogsad: “An-ia-Esaú bemar-abingualile, bemar degibi sogmarmogoye. \v 20 Deginbali, ega sogbaloye: ‘Be-mai-Jacob, an-sorba daniye.’ ” \p Ar ade, Jacob binsaed: “An-ia sae-itogedi, we-ibmarmar-an-ega-uknaidgi an binsaed-gaoeddeeye. Geb a-sorbali, an-sunnad an-ia an dakoye. Ar wegii saedgi nued an-abingaaliirye.” \v 21 Degisoggu, Jacob na e-iaga-ibmar-uknaid e-idu barmisad. Na edi e-neggi besad, agi mutik gabegar. \s1 Jacob baliwiturbo galitosad \p \v 22 A-mutiki, Jacob e-omegan-warbogwad, e-maigan-omegan-warbogwad, degi, e-masmala-warambe-gakagwensakad (11), Jaboc-diwar-dinnagwadsik-obakega imaksad. \v 23 Deginbali, bela ibmar-durgan-nikadi diwargi-obakega imaksabalid. \p \v 24 Jacob walagwen besgua, dule-wargwen ese nonikid. We-dule Jacob-ebo neg-oibogedse gala-maada urwenai gusad. \v 25 Ar dule Jacobʼgi geg obin-itosoggu, duagar-dikar-gwadilenaidgi sarsosad. Degisoggu, Jacob urwenaigu, e-duagar nosad. \v 26 Geb degine, dule Jacobʼga sogded: \p —Be an-indake. Bato neg-oibodanikid. \p Jacob abin-sogded: \p —Be angi ise-nued-binsaedgi be anga ibmar-sogsulile, an be-indakosulid. \p \v 27 Dule Jacobʼse egichided: \p —¿Igi be nuga? \p Jacob abin-sogded: \p —Jacobʼye, an nuga. \p \v 28 Geb degine, dule ega sogded: \p —Jacobʼye bar be nugguosulid. Ar ade, be Bab-Dummadbo-galitosadgi, degi, dulemarbo-galitosadgi be obichasoggu, be Israelʼye nugguoed. \p \v 29 Jacob dulese egisdemogad: \p —Emigi, be-nug anga be sogmoga, ¿igi be nugmoga? \p Dule abin-imakded: \p —¿Ibiga be anse an-nug egise? \p Geb degine, dule Jacobʼgi ise-nued-binsaedgi ega sogded. “Bela bega ibmar-nueganbi gusunno.” \v 30 Geb Jacob a-nega Penielʼye onugsasad. Ar ade, Jacob soged: “Bab-Dummad-wagar nue an daksad, degite, amba an dula gudiid.” \p \v 31 Jacob bato Penielʼgi nue-bangumaigua, dad-nakwialid. Ar ade, Jacob dikargi naibigussoggu, muya-muya nanagusad. \v 32 A-ulale, emi-ibase Israel-dulemar ibdurgan-e-duagar-dikar-gwadilenaid-e-dub-wardummad-maid-sinnigwad wissur gunmalad, ar ade, agi Israel sarsolesad, a-dub-wardummad sinni gusad. \c 33 \s1 Jacob Esaúʼbo nugusad \p \v 1 Jacob dakdegu, Esaúʼba machergan e-dulataled-ilabake-mergu (400) daniki, mimmigan danar-danar Leaʼba, Raquelʼba, degi, e-maigan-omegan-warbogwadba mimisad. \p \v 2 Gebedgi, Jacob e-maigan-omegan e-mimmiganmala iduega imaksad. Geb a-sorba, Lea e-mimmiganmala nasiksad. Geb napidgine, Raquel e-machi-Joséʼbo nasiksad. \v 3 Geb degine, Jacobʼdi bela wemar-idusad, dulluu e-bebe napase ebulegedse ilagugle (7) e-iase warmaksadse imaknadapi gusad. \p \v 4 Ar Esaúʼdi e-urba-Jacobʼse abarmakded, bela angaagwar Jacob-gadapid, degi, e-wagar udapbalid, ebobela ise-boale bodmalad. \v 5 Geb a-sorbali, Esaú, omegan-dakargu, degi, mimmigan-dakargu, egichided: \p —Wemardi, ¿we doamala? \p Jacob abin-sogded. \p —We-mimmigan Bab-Dummad angi-nabir-binsaedba anga uksadid. \p \v 6 Geb degine, e-omegan-maigan na e-mimmiganmala Esaúʼse warmaknonimalad. Geb degine, dulluu e-bebe napase ebulegedse imaksamalad. \v 7 Geb a-sorbali, Lea e-mimmiganmala deyob dulluu imaknonimarmogad. Geb napidgine, José e-nan-Raquelʼbo nonikid, amba deyob dulluu imaknonimarmogad. \p \v 8 Geb degine, Esaú egichidbalid: \p —¿Ar ibiga we-ibmar-durgan danar-danar be anga barmiali? \p Jacob ega sogded: \p —Be angi-nued-binsaega, an bega barmialid. \p \v 9 Esaú sogded: \p —Urba, deyobsuli. An ibmar-durgan unniguar-nikamogad. Be-ibmar-durgan begadid. Na be sue. \p \v 10 Degi-inigwele, Jacobʼdi e-iagi alamaknai gusad: \p —Suli ia, degisuli. An we-ibmar-bega-sedanikidi, bitigi be abingasana yeerban. Ar be nued be anmar-abindaksasoggu, an be-dakdedgine, Bab-Dummad-wagar-dakdeyob an itonaded. \v 11 Degisoggu, nue-wilesakwaa an bese egised, we an bega-ibmar-durgan-uknaid be sue, ar ade, Bab-Dummad mani-ibedga an-imaksad. Ibmar-durgan unniguar an nikad. \p Ar Jacob e-ia-Esaúʼgi alamaknaigusoggu, Esaú ibmar-durgan-abingassunnad. \v 12 Geb degine, Esaú sogded: \p —Nabir. Anmar namarsundo. An be-idugoed. \p \v 13 Jacob e-ia-abin sogded: \p —Ia, nabirindo. Ar be nue wisid, mimmigan binnaa nanamalad. Degisoggu, geg anmar darekwaa naed. Degine, sibad-wawaadmar-e-mimmigangi, degi, moli-bebe-nikamalad-e-mimmigangi an binsaergebbalid. Ar sibad-wawaadmar geggusmalale, sunna ibagwen bela giir gued. \v 14 Ar bur-nuediled be an-idu naer. Ar andi binnale be-sorba nadapoed. Ibmar-durgan-nanaed-e-ganguedba, degi, mimmigan-nanaed-e-ganguedba an be-sorba nadapoed. Anmar Seir-yargi abingumalodo. \p \v 15 Esaú abin-sogded: \p —Nabirdo. Machergan-anba-nonimaladi, abala an bega obego. \p Jacobʼdi e-ia-abin sogded: \p —¿Ar ibiga be obegoe? Bato unniguar nued be angi binsasad. \p \v 16 Ar aka a-ibagi Esaú Seir-yarse gannar naded. \v 17 Ar Jacobʼdi Sucotʼse naded. Agi, e-neg sobsad, degine, e-ibmar-durganga galu sobsabalid. A-ulale, Jacob a-nega Sucotʼye onugsasad. \p \v 18 Jacob Padan-Aram-neggweburgi-mai Canaán-yarse-nonigu, bonisuli nuedgi nonikid. Jacob Siquem-neggwebur-asabin megnonikid. \v 19 Jacob Hamor-e-masmalase mani-gwadulatargi (100) nainu baksad. Hamorʼde Siquem-e-babad. A-nainugi Jacob dordoneg sisad. Jacob agi megnonikid. \v 20 Geb a-sorbali, Jacob Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. A-aila Jacob El-Elohe-Israelʼye onugsasad. \c 34 \s1 Siquem Dinaʼgi dodosad \p \v 1 Ibagwengine, Dina, neggweburse bunamalase ataknad gusad. Dinaʼde Lea-sisgwad, Jacobʼbo-baksadid. \v 2 Siquem a-bunagwa-dakargu, gadebin imaksad, egi nue-dodosad. Siquemʼde Hamor-e-machid. Hamorʼdi, Heveo-duled, neggweburgi nue-nug-nikagwadid. \v 3 Ar bela-bela Siquem Jacob-sisgwa-Dinaʼbina nue-sogsoggu, e-abegega egi alamaknai gusanad. \v 4 Degi, Siquem, e-bab-Hamorʼga sogded: “Jacobʼse be anga Dina egisnae. An nue-nikubied.” \p \v 5 Jacob wisgusad, e-sisgwa-Dinaʼgi Siquem nue-dodosye. Ar e-masmala sapurba e-ibmar-durgan-edarbedimarsoggu, Jacob e-masmala-negse-nonikidse geb ibmar sogsad. \p \v 6 Degidgine, Siquem-e-bab-Hamor, Jacobʼbo-sunmakega Jacobʼse nade gusad. \p \v 7 Jacob-masmala-sapurba-gudidimalad neggusad-wisgusmargu, gannar negse nonimalad. Ar ade, e-bab-Israel-nug nue-gagalesad. Aginbali, Siquem e-bungi-dodosad-ular, nue-gwage-nunmak-itomalad, degi, nue-sae-itomarbalid. Ar ade, Siquem weyob imakewilubsulinad. \v 8 Ar Hamorʼdi Jacob-e-masmala-ebo sunmaksad, ega sogded: \p —An-machi-Siquem bela-bela bemar-bun abeged. Bemar be-bun an-machi-ebo-nikued wis be imakmala. \v 9 Bemar anmar-gwenadga gumardo, adi, anmar nabir bemar-sisgan-nikue gumaloed, degine, bemar nabir anmar-sisgan-nikue gumarmogoed. \v 10 Wegi bemar megmarmoga. Anmar-yar guakwaa bemar-idu naid, bemar anmar-walik megdo, be arbamardo, degine, nainu be bakmardo. \p \v 11 Ar Siquemʼmoga Dina-e-babga, degi, Dina-e-susmarga sogdemogad: \p —Anmar-ibmar-bega-sognaid be abingamala. Ar ibu be anse egismardibe, an bega ukmaloed. \v 12 Ome-nikuega ar gusgu igar-maidba ibmar-ukleged, aba bur dumma be anse ibmar-egisele, degi, ibmar-bukidar bega ukbi be an-abegele, an bemarga ibmar ukoed. Be-bun an nikuega bemar an-imakmala. \p \v 13 Degi-inigwele, ar Siquem Dinaʼgi nue-dodossoggu, Jacob-e-masmala Siquemʼga, degi, Hamorʼga, yamo-yardakar \v 14 ega sogdemalad: \p —Suli, degisuli. Geg anmar dule-abgan-uka-duku-sikarsulidga anmar-bun uked. Anmar deyob imakele, binged-dummad itole. \v 15 Bela bemar-machergan abgan-uka-duku be sikmalardi, nabirdo. Ar weyob be-machergan anmaryob imakerdi, nabirdo. \v 16 Ar deyob bemar imakele, bemar sunna anmar-sisgan nikumaloed, degine, anmar sunna bemar-sisgan-nikumarmogoed. Anmar sunna bemar-abargi megmaloed. Anmar bemarbogwa dule-wargwennayob gumaloed. \v 17 Bemar anmar-sogedba abgan-uka-duku-siksurmalale, wegi-anmar-gudiid anmar naoed. Anmar-bun anmar sedmaloed. \p \v 18 Hamor, degi, e-machi-Siquem Jacob-e-masmala-ega-ibmar-sogsamalad nued itosmalad. \v 19 Dogdar nadsuli, Siquem Jacob-e-sisgwabina nue-sogsoggu, e-abgan-uka-duku siksad. \p Ar Siquem e-gwenadgan-abargi bur nue-nug-nikagwadsoggu, \v 20 Siquem, e-bab-Hamor-ebogwa neggwebur-doged-yawagakse nade gusmalad, ar ade, agi igar-naboleged-negad. \p Agi, Siquem, e-bab-Hamorʼbo dulemarga sogdemalad: \p \v 21 —We-dulemar, anmar-aimalad. Anmar-abargi megmaloed, degi, wegi arbamaloed, ar ade, unniguar napa naid. Sunna anmar wemar-sisgan nikumalad, degi, wemar sunna anmar-sisgan nikumarmogad. \v 22 Ar anmar unnila dule-wargwennayob-guegala, sogmardo, emarde anmar-abargi megmalagala, emar imakdamarmogadyob, anmarde anmar-abgan-uka-duku sikmaloye. \v 23 Bela ibmar-nikmalad, degi, bela e-ibmar-durgan anmargadga gumogoed. Unnila anmar sogergebed, eyeye. Deyob anmar sogele, anmar-abargi megmalodo. \p \v 24 Bela machergan a-neggweburginmalad, Hamor, degi, e-machi-Siquem-ega-soged nabir-itosmalad. Degisoggu, bela e-abgan-uka-duku siksamarsunnad. \p \v 25 Ibapaagusgu, Jacob-e-masmala-warbogwad, Simeón, degi, Leví, Dina-e-susmar, e-es-suid-sesmargu, neggweburse nade gusmalad. Amba deun, machergan e-abgan-uka-duku-siksadba nunmak-itomaidgi modapmalad. Geb degine, Simeón, degi, Leví bela we-machergan es-suidgi oburgwismalad. \v 26 Simeón, Levíʼbo, es-suidgi-ewarar, Hamor, degi, e-machi-Siquem-oburgwismalad. Geb degi, e-bun-Dina Siquem-neggi-gudiid onosmalad. Agine, nade gusmalad. \p \v 27 Geb degine, Jacob-masmala-baigan nonimarmogad, burgwar-mamaidgi nasmargua, e-bun-Dinaʼgi Siquem nue-dodosad-ular, neggweburgi-ibmar-nikad bela sesa gusmalad. \v 28 Jacob-masmala we-ibmarmar sesa gusmalad: \q2 Sibad-wawaadmar, \q2 moli-bebe-nikamalad, \q2 moli-uayasuidmar, \q2 bela neggweburgi-ibmar-nikad, \q2 degi, sapurba-ibmar-nikamarbalid. \q1 \v 29 Neggi-ibmar-nikamalad bela atursasmalad, \q2 omegan, \q2 mimmigan, \q3 degi, bela ibmarmar-negyagi-bukmalad sesa gusmalad. \p \v 30 Geb degine, Jacob, Simeónʼga, degi, Levíʼga sogded: \p —Ar emigindi, boni-dummad bemar anga uksamalad. Dulemar-we-yargi-mamaimalad, Canaán-dulemar, Ferezeo-dulemar, isdar an-dakdamaloed. Emar, anmargi bila-onomalaga atodmaloed. Ar anmar machergan-ichee gumarsoggu, ani, degi, an-gwenadgan bela oburgwilemaloed. \p \v 31 Ar e-masmaladi, e-bab-abin sogdemalad: \p —¿Ar wede Siquem anmar-bun-Dina omegambanuchuyob imakoye soge? Suli, degisuli. \c 35 \s1 Bab-Dummad Jacobʼgi ise-nued-binsasad \p \v 1 Bab-Dummad Jacobʼga sogded: “Be nae, Betel-neggweburse be megnae. Deun, be-ia-Esaúʼgi be wakinmaigu, ani, Bab-Dummad, an bese magarosadid. Betel-neggweburgi be anga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila be sobo.” \p \v 2 Geb degine, Jacob bela e-neguyaginmaladga, degi, bela eba-gudimaladga sogded: “Bemar be-bab-dummadga-imakdiid be sedidimalad, bela be metemalo. Bemar bela islidikidguega, be obmarbalo, degine, bela mor ogwamarbalo. \v 3 Anmar emisgwasaar Betelʼse naoed. Agine Bab-Dummad anse magaros gusad. A-Bab-Dummad-e-nug-odummogega an ibmar-ogumakar-ukleged-aila ega sobdapoed. A-Bab-Dummadde an wile-itodigu, an-bendaksad. A-Bab-Dummad an-naddaedba anba gudiguad.” \p \v 4 Degisoggu, bela e-bab-dummadga-imakdimalad Jacobʼga senonimalad. Degine, e-uaya-dukugi olua-nanaid Jacobʼga uksamarbalid. Geb degi, Siquem-neggwebur-itakasaar Jacob bela a-ibmarmar sapi-encinaʼye-nugad-urba digsad. \v 5 Emar noarmargu, Bab-Dummad dulemar-neggweburmar-dikarbarmalad bela-bela Jacob-dobgumalaga imaksad. A-ulale, dulemar bar Jacob, degi, e-masmala-baregichasurmalad. \p \v 6 Jacob, degi, bela Jacobʼba-nadapmalad Luz-neggweburse modapmalad. A-neggweburde Canaán-yargi siid, degi, Betelʼye nugbalid. \v 7 Agi, Jacob Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsad. Jacob e-iagi wakinmaigua, agi Bab-Dummad ese magaros gusad. A-ular, Jacob a-neg El-Betelʼye onugsasad. \p \v 8 Agi, Débora burgwisad. Déboraʼde Rebeca-akwisadid. Betel-waliksaar sapi-encinaʼye-nugad-urba digsamalad. Jacob Débora-digsad-neg Alón-Bacutʼye onugsasad. A-sogleged, Sapi-encina-bosadye. \p \v 9 Jacob Padan-Aramʼgi-mai gannar Betel-neggweburse nonibargu, Bab-Dummad ese gannar Betelʼgi magarononibalid. Bab-Dummad Jacobʼgi ise-nued-binsaedgi gannar ega sogded: \q1 \v 10 “Be Jacobʼye nuganad. \q2 Emigindi, bar deyob be nugguosulid. \q2 Be Israelʼye nugguoed.” \p \v 11 Bab-Dummad Jacobʼga sogdebalid: \q1 “Ani, an Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikadid. \q2 Mimmigan-bukidar, degine, wagan-bukidar be nikuo. \q1 Begi dulemar-sogagwen nodagoed, \q2 degine, dulemar-sog-akar-akar begi nodabaloed. \q2 Be-waganmala reymarga gumaloed. \q1 \v 12 Abrahamʼga, degi, Isaacʼga, yar-an-ukoye sogsadi, a-yar an bega ukmogoed. \q2 Be-sorbali, be-waganga a-yar an ukbaloed.” \p \v 13 Bab-Dummad Jacob-ebo-sunmaksad-bergusgua, niba nade gusad. \p \v 14 Geb degine, Jacob akwa susad, Bab-Dummad-ega-sunmaksadgi a-akwa ogwichisad. Geb a-sorbali, a-akwagi gwallu-wawa, degi, vino egi eosad, oyogega, we-akwa, Bab-Dummadgadye. \v 15 A-neggi Bab-Dummad Jacob-ebo sunmaksad. A-ular, Jacob a-neg Betelʼye onugsasad. \s1 Raquel-burgwisad \p \v 16 Geb a-sorbali, Jacob, degi, bela eba-gudimalad Betelʼgi nade gusmalad. Amba Efrata-neggweburgi-yeer-banguedgi, Raquel goe-nikunonikid. Goe-nikuegala, undar-boniganba galitosad. \v 17 Raquel bur bule bonigan-itonaidgi, muu-sikwigaed ega sogded: “Melle be dobgu, machigwa-baid bega uklesbalid.” \v 18 Ar Raquelʼdi napi-iche-iche-maidgi e-goe Benoniʼye onugsasad. Ar e-bab-Jacobʼdi machi-bipi Benjamínʼye onugsanonikid. \p \v 19 Weyob Raquel burgwisad. Efrataʼse-naed-igarba Raquel-mui digsamalad. Emigindi, a-neggwebur, Belénʼye nugad. \v 20 Jacob Raquel-neg-uan-birgi akwa-dummad ogwichisad. A-akwa amba we-garda narmaklesmaidse Raquel-digar-maid oyonaid. \p \v 21 Israel nade gusad. Neg-suid-Migdal-Edarʼdaksik megidapid. Agi, Israel e-dordoneg sidapid. \v 22 Israel bato Migdal-Edarʼgi nue-mai, Rubén e-bab-ome-Bilha-maidse nade gusad. Agi, Rubén Bilhaʼse gochad. Jacob wisgusgu, Rubén Bilhaʼse gochaye, Jacob nue-sae itosgusad. \s1 Jacob-e-masmala \r (1 Crónicas 2:1-2) \p \v 23 Jacob masmala-warambe-gakabo (12) nikusad: \q1 Jacob-Leaʼbo-masmala-nikusadi, wemalad: \q2 Rubén, e-machi-sailagined, \q2 Simeón, Leví, Judá, \q2 Isacar, degi, Zabulón. \q1 \v 24 Jacob-Raquelʼbo-masmala-nikusadi, wemarmogad: \q2 José, degi, Benjamín. \q1 \v 25 Jacob Raquel-e-mai-Bilhaʼbo-masmala-nikusadi, wemarmogad: \q2 Dan, degi, Neftalí. \q1 \v 26 Jacob Lea-e-mai-Zilpaʼbo-masmala-nikusadi, wemarmogad: \q2 Gad, degi, Aser. \q3 Wemala, Jacob-machimala gumalad, Padan-Aramʼgi gwalulesmaladid. \s1 Isaac-burgwisad \p \v 27 Jacob Mamre-neggweburse e-bab-Isaac-daknade gusad. Mamre-neggweburde, Arba-neggwebur-walik siid. Mamre-neggweburde, Hebrónʼye bimarbalid. A-neggweburgine, Abraham, degi, Isaac mai gusad. \v 28 Isaac nue seleba-mai birga-dulabakebak-nika (180) burgwisad. \v 29 E-sergan-abargi mesismalad. E-masmala Esaú, degi, Jacob, e-bab-Isaac-digsamalad. \c 36 \s1 Esaú-e-wagan \r (1 Crónicas 1:35-42) \p \v 1 Esaú, Edomʼye nugbalid. Esaú e-anagan nikusad. \q1 \v 2 Esaú Canaán-yargined-omegan-nikusadi, wemalad: \q2 Gebesailagine, Ada-nikusad. \q3 Adaʼde Elón-e-sisgwad, Het-duled. \q2 Esaú, Aholibama-nikusbalid. \q3 Aholibamaʼde Aná-e-sisgwad, Zibeón-e-wagwad. Zibeónʼde Heveo-duled. \q2 \v 3 Degine, Esaú, Basemat-nikusbalid. \q3 Basematʼde Ismael-e-sisgwad, Nebaiot-e-bunad. \q1 \v 4 Esaú Canaán-yargi-maigu, machimala-nikusadi, wemalad: \q1 Adaʼbo baksadid, \q2 Elifaz. \q1 Basematʼbo baksadid, \q2 Reuel, \q1 \v 5 Aholibamaʼbo baksadid \q2 Jeús, Jaalam, degi, Coré. \p \v 6 Esaú, e-omemar, e-masmala, e-bunamala, degi, bela eba-gudidimalad yar-baidse sesa gusad. Deyob, e-urba-Jacob-idu bangud gusad. Bela e-ibmar-durgan, degi, bela e-ibmar-Canaán-yargi-nikusad sesa gusad. \v 7 Ar Esaú, Jacob-ebo bela ibmar-durgan-ichesur-nikamarsoggu, geg ebo walikaa-gudii gumalad. Ar e-mamaidgine, ibmar-durgan mas-mamalaga napa unniguarsulid. \v 8 A-ulale, Esaú Seir-yalaganba megnad gusad. Esaúʼde, Edomʼye nugbalid. \p \v 9 Edom-dulemar-e-dadgan Seir-yalaganba bukwagusmalad. Wemala, Esaú-wagan gumalad. \q1 \v 10 Esaú-e-masmala weyob nugmalad: \q2 Ada-e-machi-Elifaz. \q1 \v 11 Wemardi, Elifaz-e-masmala gumarmogad: \q2 Temán, Omar, Zefo, \q2 Gatam, degi, Cenaz. \q1 \v 12 Esaú-machi-Elifaz, ome-dikarbalid nikagusad, Timnaʼye nugad. \q2 Elifaz Timnaʼbo machi-nikusad, Amalecʼye nugad. \q3 Wemar, Ada-e-wagan-gumalad. \q1 \v 13 Reuel-e-masmaladi, wemalad: \q2 Nahat, Zera, \q2 Sama, degi, Miza. \q3 Wemar, Esaú-ome-Basemat-e-wagan-gumalad. \q1 \v 14 Aholibama, Esaú-ome-baid gubalid. \q2 Aholibamaʼde Aná-e-sisgwad, Zibeón-e-wagwad. \q1 A-ome Esaúʼbo masmala-baksadi, wemalad: \q2 Jeús, Jaalam, degi, Coré. \b \q1 \v 15 Esaú-e-wagan dule-idumaladga-gusmaladi, wemalad: \q2 Esaú-machi-gebesailagined, Elifaz. \q1 Elifaz-e-masmala dule-idumaladga-gusmarmogadi, wemalad: \q2 Temán, Omar, Zefo, Cenaz, \q2 \v 16 Coré, Gatam, degi, Amalec. \q3 Wemar, Elifaz-e-masmala, Edom-yalagangi dule-idumaladga gusmalad. \p Bela wemar. Esaú-e-ome-Ada-wagan gumalad. \q1 \v 17 Esaú-machi-Reuel-e-masmala, dule-idumaladga-gusmarmogadi, wemalad: \q2 Nahat, Zera, \q2 Sama, degi, Miza. \q3 Wemar, Reuelʼsik, Edom-yalagangi dule-idumaladga gusmarmogad. \q3 Wemala, Basemat-wagan gumalad. \q3 Basematʼde Esaú-e-ome-baid gued. \q1 \v 18 Esaú-ome-Aholibamaʼdi Aná-sisgwad. \q1 Aholibama-e-masmala dule-idumaladga-gusmaladi, wemalad: \q2 Jeús, Jaalam, degi, Coré. \q3 \v 19 Bela wemala, Esaú-e-wagan gumalad. \q1 Esaúʼde, Edomʼye nugbalid. \q2 Bela wemala, e-dulemar-idumaladga gusmalad. \b \q1 \v 20 Seir-e-masmala amba Edom-yalagi bukwa gusmarmogad. \q2 Seirʼde, Horí-duled. \q1 Seir-e-masmaladi, wemalad: \q2 Lotán, Sobal, \q2 Zibeón, Aná, \q2 \v 21 Disón, Ezer, degi, Disán. \q3 Wemala, Seir-e-wagan, Edom-yalaganba Horí-dulemar-e-idumaladga gusmalad. \q1 \v 22 Lotán-e-masmala, wemalad: \q2 Hori, Hemam. \q3 Lotán-e-bundi, Timnaʼye nugad. \q1 \v 23 Sobal-e-masmaladi, wemalad: \q2 Alván, Manahat, \q2 Ebal, Sefo, degi, Onam. \q1 \v 24 Zibeón-e-masmaladi, wemalad: \q2 Aja, degi, Aná. \q3 We-Aná e-bab-Zibeónʼga nega-dulesulidganba moli-uayasuid-edarbedigu, dian-diopisulid amisad. \q1 \v 25 Aná mimmigan-warbo-nikusadi, wemalad: \q2 Machigwa nugad, Disón. \q2 Bunagwa nugad, Aholibama. \q1 \v 26 Disón-e-masmaladi, wemalad: \q2 Hemdán, Esbán, \q2 Itrán, degi, Querán. \q1 \v 27 Ezer-e-masmaladi, wemalad: \q2 Bilhán, Zaaván, degi, Acán. \q1 \v 28 Disán-e-masmaladi, wemalad: \q2 Uz, degi, Arán. \q1 \v 29 Horí-dulemar-e-dummaganga gusmaladi, wemalad: \q2 Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, \q2 \v 30 Disón, Ezer, degi, Disán. \q3 Wemala, Seir-yalaganba Horí-dulemar-idumaladga e-gwenadgan-e-gwenadganba gusmalad. \s1 Edom-yar-e-reymar \r (1 Crónicas 1:43-54) \p \v 31 Israel-dulemar amba yoo rey-nikumargu, deun we-reymar Edom-yargi negsemai gusmalad. \q1 \v 32 Beor-machi-Belaʼye-nugadi, Edom-yargi reyga megisad. \q2 E-neggweburga-gusadi, Dinabaʼye nugad. \q1 \v 33 Rey-Bela burgwisgua, a-sorba, Jobab negdaknonikid. \q2 Jobabʼde, Zera-e-machid, Bosra-neggweburginedid. \q1 \v 34 Jobab burgwisgua, a-sorba, Husam negdaknonikid, \q2 Husamʼde, Temán-yalaginedid. \q1 \v 35 Husam burgwisgua, a-sorba, Hadad negdaknonimogad. \q2 Hadadʼde, Bedad-e-machid. \q2 Hadad, Moab-yargi Madián-dulemargi nakwisad. \q2 Hadad-e-neggweburga-gusadi, Avitʼye nugad. \q1 \v 36 Hadad burgwisgua, a-sorba, Samla negdaknonikid. \q2 Samlaʼde, Masreca-neggweburginedid. \q1 \v 37 Samla burgwisgua, a-sorba, Saúl negdaknonikid. \q2 Saúlʼde, Rehobotʼginedid. \q3 Rehobot-neggweburde, Éufrates-diwar-gakaba siid. \q1 \v 38 Saúl burgwisgua, a-sorba, Baal-Hanán negdaknonikid. \q2 Baal-Hanánʼde, Acbor-e-machid. \q1 \v 39 Acbor-machi-Baal-Hanán burgwisgua, a-sorba, Hadar negdaknonikid. \q2 Hadar-e-omedi, Mehetabelʼye nugad. \q2 Mehetabelʼde, Matred-e-sisgwad, Mezaab-e-wagwad. \q2 Hadar-e-neggweburga-gusadi, Pauʼye nugad. \p \v 40 We-dulemar, Esaú-e-wagan-dummaganga gumalad. E-gwenadganmarba ilemakar danikid, e-yarmarba ilemakar danikid, degi, e-negmar-megismaladba ilemakar danikid. We, e-nugmalad: \q2 Timna, Alva, Jetet, \q2 \v 41 Aholibama, Ela, Pinón, \q2 \v 42 Cenaz, Temán, Mibzar, \q2 \v 43 Magdiel, degi, Iram. \q3 Wemala e-yargi bia-megismaladgi, Edom-dulemar-idumaladga gusmalad. \q1 Esaúʼdi, Edom-dulemar-e-dad-sailad. \q2 Esaúʼde, Edomʼye nugbalid. \c 37 \ms2 2d. José-e-igar \mr (37:1–45:28) \s1 José-gabdaksad \p \v 1 Jacob e-bab-maigusmogadgi-megega, Canaán-yargi besad. \v 2 Jacob-e-igar weyob maid. \p José sapingwaunni, birgambe-gakagugle-nikagua (17), e-iamarmala sibad-wawaad-edarbedii daed. E-iamardi Bilha, degi, Zilpa-e-masmalad. Bilhaʼde, degi, Zilpaʼde Jacob-e-omeganad. José negse-modapir, e-iamar-sunnasurdaed e-babga sogdapdaed. \p \v 3 Ar Israel nue-selebagusadgi José gwalulessoggu, Israel, e-masmala-baiganba bur bule José-sabed. Israelʼde, Jacobʼye nugbalid. Degisoggu, Israel, Joséʼga mor-suid yeerdakleged-akar-akar maksad. \v 4 E-iamar dakarmargu, e-bab bur bule emarba José-sabdae, degidbali, e-iamar José-sae-dakdemalad, degi, bipisaar ese bar-gordii gussurmalad. \p \v 5 Ibagwengi, José gabdaksad. Na e-gabdaksad e-iamarga sogsad. A-ular, e-iamar bur bule José-sae-dakarmalad. \v 6 Ar ade, José e-iamarga weyob sogsad: \p —Bemar nue-an-itomalo, an-gabdaksad an bemarga soggwelo. \v 7 An gabdaksad: Bela-anmar sapurba gudiiye. Orosgi-dakleged-trigo duk-dukgwen-imaknaigu, ukiagwar an-trigoʼdi gannaa gwisguded. Ar bemargaddi angad-dikarba bela ebilis ambikusmalad, degine, bela angad-abin dulluu imakdemalad. \p \v 8 Geb degine, e-iamar abin-sogdemalad: \p —Ar be sogsunde, ¿be anmar-reyga guoye? ¿Be anmar-dummadga megoye? Adi surbali. \p We deyob-gabdaksadba degi, e-iamarga e-gabdaksad-sogsadba e-iamar bur bule José-sae dakdemalad. \p \v 9 A-sorbali, José gabdaksabalid. A-gabdaksad e-iamarga sogsabalid. Weyob ega sogded: \p —An-gabdaksad be nue-itomarbalo: An dakalid, dad-ibeler, nii, degi, niisgwamar-gwaambe-gakagwensak (11) bela an-asabin dulluu imakdemalad. \p \v 10 José weyob-gabdaksadi, e-babga, degi, e-iamarga sogsagua, e-bab Joséʼga sabsur-ibmar sokalid, ega sogded: \p —We deyob be gabdaksadi, ¿wede ibu be obare? ¿Ar ade, ani, be-nan, degi, be-iamar, anmar be-nug-odummonai gumalode? Adi surbali. \p \v 11 E-iamar bur bule José-isdar dakdemalad. Ar e-babdi José-gabdaksadgi nue-binsadii gualid. \s1 José e-iamarse manigi uklesad \p \v 12 Ibagwengine, José-e-iamar e-bab-sibad-wawaadmar gagangi-omaega, Siquem-neggwebursik nade gusmalad. \v 13 Geb degine, Israel Joséʼga sokalid: \p —Be-iamar Siquem-neggwebur-naba sibad-wawaad-edarbedimalad. Be-iamar-daknabi an be-abedo. \p José abin-sogded: \p —Nuedgi an naodo. \p \v 14 Israel sogded: \p —Nueddo. Be nae, be-iamar be daknae, igi gudimardibe, degi, sibad-wawaadmar nued bukwadibe. Be gannar anse nonikoed. Be anga sognonikoed, be-iamarde nueganbidibe. \p Israel Hebrón-neba-akar José-barmis gusad. \p \v 15 José Siquemʼse modapgu, dule-wargwen, José sapurba-bipirmadii abingualid. Joséʼse egichialid: \p —¿Ibu be amidii? \p \v 16 José abin-sogded: \p —An-iamar an amidii. ¿Sunna be anga sogsale, bia an-iamar sibad-wawaadmar edarbedimala? \p \v 17 Dule abin-sogded: \p —Bato wegi nadmalad. Be-iamar soge an itosad, emarde Dotán-neggweburse naye. \p Geb degine, José e-iamar-aminadap gusad. Dotán-neggwebur-dikarba abingudapid. \v 18 E-iamar, José-danikid bato dikasuli daksabinmalad. José amba yoo ese warmake, idu igar amismalad, José-oburgwemaloye. \v 19 Geb sogdemalad: \p —¡Be dakmalana, dule-gabdakegwa dani! \v 20 Ginebinne, anmar oburgwenae. Geb a-sorba anmar dia-yaagi metemaloed. Anmar sogmaloed, ibmar-sapurbalid-ursirmalad guchaye. ¡Anmar dakodo, bule-nabir e-gabdaksad ega guodibe! \p \v 21 Rubén e-urbamar weyob-sunmaknanai-itosgua, José-bendakbi gualid. Degisoggu, e-urbamarga sogded: \p —Melle anmar José-oburgwemalo. \v 22 Melle bemar José-ablis eomalo. Wegi nega-dulesulidganba dia-siid-yaba be odomalo. Melle be oburgwemalo. \p Rubén José-bendakbiedba, deyob sogsad, adi, e-babga gannar José-dula-ukegar. \p \v 23 José e-iamar-bukwadse modapgu, e-iamar José-gasmalad. Geb ei mor-suid-yeerdakleged-akar-akar-makaled esusmalad. \v 24 Geb dia-yaba José-metemalad. We-diade ollobi dinna siid. \p \v 25 Geb a-sorbali, e-iamardi mas-gunnega sigismalad. \p Geb agine, Ismael-dulemar danagwen Galaad-akar danimalad. E-moli-yargan-muregedgi gwallu-wawadikmalad, ina-wawadikmalad, sapi-gunnugiid-wawadikmalad-mirraʼye-nugad, Egipto-yarse semamaid. \p \v 26 Geb degine, Judá, e-gwenadganga sogded: \p —Ar anmar anmar-urba-oburgweye-soger, ¿ibi-nued anmar egi amiosunna? Ibmar-nued anmar egi amiosulid. Ar a-sorbali, anmar neg-oakalosad odukubalirgebed. \v 27 Deginbali, José anmar-urbabalid, bab mesamaladid. Bur-nuediled anmar bur Ismael-dulemarga manigi-uker. \p Judá-ibmar-soged bela e-gwenadgan yeer-itosmalad. \p \v 28 Ismael-dule-ibmar-ukmalad José-e-iamar-bukwadse mosmargu, José-e-iamala José-dia-yaagi-siid-onosmalad. Ismael-dulemarde Madiánʼginmaladid. Degine, mani-gwadulagwengi (20) José-uksamalad. Weyobi Ismael-dulemar Egiptoʼse José-sesmalad. \p \v 29 Rubén dia-siidse gannar nonigu, José-sate dakalid. Geb agi, Rubén e-mor esirmaksad, oyogega, ede, nue-nunmak itoye. \v 30 Geb a-sorbali, e-urbamar-bukwadse nonikid, amarga sognonikid: \p —¡Machigwa bar dia-yaba sisulid! Ar emigindi, ¿igi an gudoe? \p \v 31 Geb degine, e-iamar José-mor-suid-susmargu, sibad-bipi-oburgwisad-abegi mor dudismalad. \v 32 Geb degine, e-babse José-mor senonimalad. Degine, weyob Israelʼga sognonimalad: “Anmar we-mor amismala. Nue be dake, ¿we be-machi-e-mor-suid be dake?” \p \v 33 Jacob dakdegu e-machi-mola, weyob sogded: “¡Eye, we an-machi-mor-suidi! An-machi ibmar-dula-sapurbalid-ursilidse gullesad.” \p \v 34 Geb degine, Jacob e-mor esirmakded. Geb wile-itogedba mor-sommed yosad, degine, iba-ichesuli e-machi-burgwisad-ular bodii gusad. \v 35 Bela e-masmala, degi, e-bunamala aisaale Jacob-gwage-baisur-itoge-imaknaidaenad, ar Jacobʼdi e-gwage-baisur-itoged abesurdaed. Aka bur bule e-machibina bodii daed, sogdii daed: “An-machi-burgwisad-ular, an burgwedse bodii guoye.” \p \v 36 Ismael-dulemar Egiptoʼgi dule-Potifarʼye-nugadga manigi José-uksamalad. We-Potifarʼde Egipto-rey-Faraónʼga, arbaed-duled. Potifarʼde Faraón-sordamar-daked-e-dummadbalid. \c 38 \s1 Judá-e-machi-warbogwad-burgwisad \p \v 1 A-ibagangine, Judá e-gwenadgangi bangud gusad, dule-Hiraʼye-nugadse naded. Hiraʼde Adulam-neggweburginedid. \v 2 Agine, Judá Canaán-dule-Súaʼye-nugad-e-sisgwa abealid. Judá a-bunagwa nikusad. \v 3 Nikusgua, e-ome bonigwar-gunonikid. Susugwa ega uklenonikid, Erʼye onugsasad. \v 4 Gannar ome bonigwar gunonibalid. Susugwa ega uklenonibalid. Adi, Onánʼye onugsasad. \v 5 Judá-e-ome baid-machi nikunonibalid, Selaʼye onugsanonikid. A-machigwa gwalulesgu, deunni, Judá-ome, Quezibʼgi gudiid. \p \v 6 Judá e-machi-dummad-Erʼga ome-uksad. A-omede Tamarʼye nugad. \v 7 Ar Bab-Jehováʼdi Er-e-daed gwen nabir daksursoggu, Er-oburgwisad. \p \v 8 Geb degine, Judá, Onánʼga sogded: “Igar-maidba be imakega, be-ia-burgwisad-e-ome be nikuo. Adi, be-ia beba mimmi nikumogagar.” \p \v 9 Ar Onán wisid, e-mimmi-gwalulegoedi egadye soglegosulid. A-ulale, e-ia-omese-goled-irba napagi e-burba midaed, adi, melle e-ia eba mimmi-nikuegar. \v 10 Onán-weyob-imakedi, Bab-Jehová gwen nabir daksasulid. Degisoggu, Bab-Jehová Onán-oburgwismosunnad. \p \v 11 Geb degidgine, Judá e-bala-Tamarʼga sogdesunnad: “An-machi-Sela-dummad-guedse be-bab-neggi suisuli be gudii gusun.” \p Ar ade, Judá binsabalid, e-machi-Sela e-iamaryob sunna burgwemogaddeeye. Deyobi, Tamar e-bab-negse nadegudsunnad. \s1 Judá, Tamarʼse yardaklesad \p \v 12 Ibagan nadedgi, Judá-ome-Súa-sisgwa burgwenonikid. Judá e-ome-burgwisadba bukib-itodiid wis baisur-itogusgu, Timnat-neggweburse nade gusad. Agi, Judá e-sibad-wawaadmar-e-absar-imminanaidse naded. E-ai-Hira Adulam-neggweburgined eba nade gusmogad. \p \v 13 Tamar wisgusad, e-saka-Judá Timnat-neggweburse sibad-wawaad-e-absar imminadye. \v 14 Deyob wisgusgu, Tamar e-sui-burgwisad-ular mor-bukib-binsaed-yoid esusad. Geb mor-baid yosad. Geb degine, dunwegi e-wagar odukusad, adi, melle dulemar magar e-dakmalagar. Geb degine, Enaim-neggwebur-dogedgi sigisad, ar ade, Timnatʼse-naega, agi igar maid. Tamar weyob imaksad, ar ade, Sela bato dummad-gusa daksad. Degine, Tamar, gwen Sela e-suigaguega, ega uksurmala daked. \p \v 15 Judá ome-muswegi-na-wagar-eduar-siid-daksagua, binsaded, we-ome gambanuchurgebye. \v 16 Geb degine, Judá igarba-nadapidgi omese-naega aibatesunnad. Ar Judá wissulid, we-omede, e-bala gue. Omese-modapgu, ega sogded: \p —¿Sunna be anbo megisale? \p Ome abin-sogded: \p —Be anbo-megbiele, ¿ibu be anga ukoe? \p \v 17 Judá abin-sogded: \p —An sibad-bipi-wargwen an bega barmidagoed. \p Ome abin-sogded: \p —Eye. Be-ibmar-sediid be anga udagwerdo. Be anga sibad-bipi-barmidagedse we-ibmar an bega gannar ukoed. \p \v 18 Judá omese egichided: \p —Degite, ¿ibi bega ukbi be an-abesunna? \p Ome abin-sogded: \p —Be-goo-burba-wilub, degi, e-dub, degine, suar-gaapoled-be-ganikidi, be anga udado. \p Judá omega bela a-ibmar uksad. Geb degine, ese gochad. Degidbali, ome bonigwar gunonisunnad. \v 19 Geb a-sorbali, Tamar naded. E-wagargi muswe-naid unnusad. Geb degine, gannar e-sui-burgwisad-ular mor-bukib-binsaed-yoidaed yosad. \p \v 20 Geb a-sorbali, Judá e-ai-Adulam-neggweburginedba sibad-bipi barmisad, adi, ome e-ibe-ibmar-obesad ega gannar ukegar. E-ai ome-amissurgusad. \v 21 Degisoggu, Adulam-dule Enaim-neggweburginmaladse egichided: \p —¿Bia ome-gambanuchu Enaim-neggweburgined, igargi-sidaed nade? \p Abin-sogdemalad: \p —Wegi ome-gambanuchu sidasulid. \p \v 22 Geb degine, e-ai Judáʼse gannar nonisunnad, ega sognonikid: \p —Ome an daksasur gusad. Deginbali, Enaim-neggweburginmalad anga sogmarbalid, ome-gambanuchu bipisaar wegi gudidasurye. \p \v 23 Judá e-ai-abin sogded: \p —Ome an-ibmar-ganikid egadga gusunnodo, adi, melle dulemar anmargi dodomalagar. Ar wedi dulemar wisgumalargebed, an ega sibad-bipi barmisanad, ar be a-ome-amis-inigwele, degite, be daksasur gusad. \p \v 24 Nii-walapaagwad-sorba Judáʼga sognonimalad: \p —Be-bala-Tamar machergan-baiganba yootee gudiiye. Degisoggu, bonigwar-gudsunye. \p Judá binnasur sogded: \p —¡Bemar we-ome onomala, bemar ogumakar oburgwemala! \p \v 25 Tamar-magaba-onolenaigu, e-sakaga gaya-barmisad: “We-ibmarmar-e-ibed bonigwar an-imaksad. We-goo-burba-wilub, e-dub, degi, we-gaapoled, we-ibmar, ¿doagad be dake?” \p \v 26 Judá e-ibmarmar magar-daksagu, sogded: “Ar ani an Tamarʼga an-machi-Sela uksasursoggu, Tamar nabir imaksad. Andina, igar-maidgi bur nue-dummad-nosad.” Judá bar e-balase bipisaar gochasulid. \p \v 27 Tamar mimmi-nikunonigu, warbo ega uklenonikid. \v 28 Gwalulenaimargu, machi-wargwen e-argan onosad. Geb degine, muu-sikwigaed machi-bipi-e-argangi dub-ginnid edichad, geb sogded: “We-inse aidenonikid.” \v 29 Degidgine, machi-bipi gannar e-argan odosad. E-gwenad-inse aidenonikid. A-ulale, muu-sikwigaed Faresʼye goe-onugsasad. Ar ade, soged: “¡Be-inse be idusadid!” \v 30 Geb degine, baid-machi-bipi e-argangi dub-ginnid-atinnale aidenonimogad. A-machidi Zaraʼye onugsalesad. \c 39 \s1 José Potifar-e-omebo \p \v 1 José Egipto-yarse-selesgu, Egipto-dule-Potifarʼye-nugad Ismael-dulemarse José-baksad. Potifarʼde Faraónʼga arbaedid, degi, Faraón-sordamar-daked-e-dummadid. Faraónʼdi Egipto-e-reyd. \p \v 2 Ar Bab-Jehováʼdi Joséʼba gudiguad. Degisoggu, José e-dummad-Egipto-dule-neggi-gudigu, bela Joséʼga ibmar nueganbi nadegusad. \v 3 E-dummad-Potifar dakalid, Bab-Jehová Joséʼba nue-gudii. A-ulale, Joséʼga bela ibmar nueganbi guddae. \v 4 Degisoggu, e-dummad José-yeer-dake gunonisunnad. Potifar José e-bendakega onugsanonikid, degine, e-neggi ega-ibmar-daked-dummadga onugsasbalid. Degisoggu, Potifar bela e-ibmar-nikadi, José bela ega ibmar-dakega nugsasad. \v 5 Potifar e-neg-dakega José-onugsasgu, degi, bela e-ibmar-nikad ega dakega imaksabargu, a-ibagan-onoded-akar, Bab-Jehová Egipto-dule-Potifarʼgi ise-nued binsaded. E-neggi, degi, sapurba bela e-ibmar-nikadgi, ise-nued binsaded. \v 6 José Potifarʼga bela ibmar-dakdisoggu, Potifar dogdar bar e-ibmargi ise-binsaar gudisulid, ar wisid, José bela ega ibmar nue-akwediid. Degisoggu, unnila masginbi binsadisunnad. \p José, sapingwa-nued-itoged yeer dakleged. \v 7 Degisoggu, ibagan-nanamaidgi, Potifar-e-ome, Joséʼbina-sokalid. Ibagwengi Joséʼga sogded: \p —José, dage. Anmar anbo mege. \p \v 8 Joséʼdi yapa gusad. José, ome-abin sogded: \p —An-dummad bela-ibmar-nikad ega-dakega an-nug-imaksad. Emigi, an-wegi-gudiidgi an-dummad bar gwen dogdar ibmargi bukib binsadisulid. \v 9 We-neguyagi, dule-baid anba-bur-dummad sulid. An-dummadse ibi an egisdedibe, surye gwen anga sogdisulid. Unnila bebi geg an be-ebuged, ar ade, bedi e-omed. Degisoggu, ¿ar igi we-ibmar-isgana an imakosunna? Bab-Dummadgi an nue-dummad-nosar-itole. \p \v 10 Ar Potifar-e-ome bane-bane Joséʼgi alamakdidaed, ebo megega, degine, e-walikaa-gudii guegar. Ar Joséʼdi gwen eba ibsadisulid. \p \v 11 Ibagwengine, José arbaegala negyaba dogded. \v 12 Ar dule satesoggu, ome, José-mordukugi gadebin-imaksad, ega sogded: “¡Anbo be mege!” \p Ar Joséʼdi ise-abarmakar noded. Degisoggu, e-mor ome-argangi-obes abarmakded. \v 13 Ome José-abarmakde-dakdegu, degi, e-argangi mor mide-nade dakdegu, \v 14 neggi-ega-arbamaladse gochad. Amarga sogded: \p “Nue be dakmala. An-sui anmarga Hebreo-dule-senonikidi, emigindi, anmargi dodoalid. An-dakega negyaba dogsad, anse gorbigualid. Ar andi binnasur goted. \v 15 Ar bela-bela binnasur-gole an-itoargu, e-mor-obesa abarmakded.” \p \v 16 Geb degine, ome José-mor urbisad, geb e-sui-negse-nonigua ega oyosad. \v 17 Geb degine, ome dule-baiganga-sogsadyob e-suiga sogdebalid: \p “Hebreo-mai-be-anmarga-senonikidi, angi dodogega an-gabedyaba dogsad. \v 18 Ar an bela-bela binnasur gotesoggu, e-mor-obes abarmakded. \v 19 Weyob, be-mai an-imaksad.” \p José-e-dummad e-ome-ega-ibmar-sogsadba bela-bela nue-sae itoded. \v 20 Degisoggu, Potifar José-gasgu, igar ukded, reymar-sordamar esgaryagi-mellesiidyaba José-metoye. \p Amba esgaryagi José mellesi-inigwele, \v 21 Bab-Jehováʼdi, Joséʼba amba gudii gusad. E-sabgued amba Joséʼga oyomai gusad. Degisoggu, Bab-Jehová esgarya-daked-dummad José-nued-dakega imaksad. \v 22 Esgarya-daked-dummad, bela dulemar-mellebukwad-dakega José-onugsasad. Esgaryagi bela ibmar-imakleged José-sogedba imaklemai gualid. \v 23 Esgarya-daked-dummad José-ibmar-imaked bar sorba daknonidasulid, bule nabir imaksadibeye. Ar ade, Bab-Jehová Joséʼba-gudigusoggu, bela Joséʼga ibmar-nueganbi-gued imakdaed. \c 40 \s1 José gabdaked-sogbogwad odulosad \p \v 1 Weyob ibmar-gusad-sorbali, nogdaked-e-dummad, degi, madusobed-e-dummad, e-dummad-Egipto-e-reygi nosgusmalad. \v 2 Degidbali, Rey-Faraón we-dulemar-ega-arbamalad-warbogwadse nue-uluded. \v 3 Degisoggu, Faraón nogdaked-e-dummad, degi, madusobed-e-dummad esgaryagi meted. Esgaryade sordamar-e-dummad-neggi siid. José amba a-esgaryagi mellesimogad. \v 4 Sordamar-e-dummad Joséʼga we-dulemar-warbogwad urmaksad, adi, José wemar-dakegar. \p We-dulemar undar esgaryagi mellesii gusmalad. \p \v 5 Ibagwengi, mutikidba, wemar-warbogwad-esgaryagi-mellesiid gabdakar gusad. We-gabdaksamalad-e-oduloleged, akar-akar nanaed. \p \v 6 José wakdaradba, we-dulemar-warbogwadse-ataknonigu, nue-bukib-binsabukwa daknonikid. \v 7 Agala, José we-Faraónʼga-arbamalad-dummagan-mellesimaladse egisdesunnad: \p —¿Ibiga emi bemar nue-bukib-binsabukwa? \p \v 8 Amar abin-sogdemalad: \p —Anmar-gabdaksadi, dule-anmarga-oduloged sated. \p José abin-sogded: \p —¿Ar ade, Bab-Dummad gabdaked-odulogedsursi? Bemar anga soge, igi bemar gabdaksamala. \p \v 9 Geb degine, nogdaked-e-dummad Joséʼga e-gabdaksad sogded: \p —An gabdakmaigu, uva-dub an dakalid. \v 10 Uva-dub e-dub-giapaa-nika an dakalid. Uva-dub sanmakali, e-dutumar naguali, degi, gwagde an dakalid. Uvaʼmar dukar-enagude, degi, gorede an dakarbalid. \v 11 An-argangi Faraón-e-noga an ganiki an dakalid. Geb uva noggi-egurega an susdaed. Geb a-sorba, Faraónʼga an nog ukdedaed. \p \v 12 Geb degi, José ega sogded: \p —Be gabdaksadi, we obardo: Uva-dub-giapaagwadi, ibapaagwadye. \v 13 Ibapaase, Faraón bega igar amioed. Geb gannar be-arbaed bega ukoed. Gannar Faraónʼga nog-uknai be guoed. \p \v 14 ”Deyob bega gunonikile, melle be an-iego, an-ebinsao. Wis an-ular Faraónʼga be sunmako, adi, we-esgaryagi-an-mellesiid an-onogegar. ¡Wile be an-dako! \v 15 Ar Hebreo-dulemar-e-yalagangi an-atursasmalad. Ar an esgaryagi mellesiwilubsulinad, ar ade, ibmar-ichakwa gwen an imaksasulid.” \p \v 16 Madusobed-e-dummad, José, e-gabdaksad nued-odulosa-daksagu, Joséʼga sogdemogad: \p —An gabdaksamogad, garba-burwigana-gwapaagi madu-ochigana an nono-birgi sii an daksad. \v 17 Garba-birginedgi galagwensuli madu-ochigana Faraónʼga-bukwa an daksad. Agine, sikwimar garba-an-nonogi-siidse madu-ochigan gunnonidamala an daksad. \p \v 18 Geb degine, José abin-sogded: \p —Be gabdaksadi, we obardo: Garba-burwigana-gwapaagwadi, ibapaagwadye. \v 19 Ibapaase, Faraón bega igar amioed. Geb sapidukugi gammu-gaale be-oburgoed, degi, mulamar be-san gunnoed. \p \v 20 A-ibapaagwadgi, Faraón-gwalulesad-iba nonikid. Faraón iba-dummad ega-arbamaladga onosad. Faraón, e-ibase-nonimalad-asabin, ega nogdaked-e-dummad-mellesiid-sedagega, degi, madusobed-e-dummad-mellesiid-sedagega imaksad. \v 21 Faraón, nogdaked-e-dummad gannar e-arbaedgi odosad. Nogdaked, gannar Faraónʼga nog-dakega gunonikid. \v 22 Faraón, José gabdaksad-odulosadyob, madusobeddi, sapigi gammu-gaale oburgwisad. \p \v 23 Degi-inigwele, nogdaked-e-dummad bipisaale Joséʼgi gwen bar binsassulid. \c 41 \s1 José Faraón-gabdaksad odulosad \p \v 1 Ibagwengi, birgabo nasad-sorba, Faraón gabdakalid, ede Nilo-diwar-gakagi gwichiye. \v 2 Diwargi moli-bebe-nikad-omegan-yeerdaklege, degi, wardada-wardada-daklege walagugle (7) nakwiali daksad. A-molimarde, masarmaryob-dakleged-imbaba gagan-mananai daksad. \v 3 A-molimar-sorbali, walagugle (7) molimar-bebe-nikad-omegan-baigan, sunnasur-dakle, degi, gara-gara-dakle, diwargi nakwiar daksabalid. A-molimar, molimar-baigan-naba diwar-gakagi ambikunonimala daksabalid. \v 4 Geb degine, moli-bebe-nikad-omegan-garagana, moli-bebe-nikad-omegan-wardadagan-guchamala daksabalid. Agi, Faraón atakalid. \p \v 5 Faraón gannar gabidbalid, degi, gabdakarbalid: Dakalid, orosgi-dakleged-sargwengi gagugle (7) e-durbagan-yeerdaklege nue-sanmaknanai daksad. \v 6 Wemar-sorba, orosgi-dakleged-baid-sargwengi gagugle-ainiarbali (7) daksabalid. Amardi gara-gara, degi, dad-nakwedsik-burwa-goledse dinna-dinnagusa daksad. \v 7 We orosgi-dakleged-durbagan-gara-garagwad-gagugledi (7), durbagan-baigan-nue-sanmaknanaid-gagugled (7) guchad. \p Faraón atakargu, gabdakmai itoalid. \p \v 8 Oibosgu, wakdaradgine, Faraón nue-suli-suli itoalid. Degisoggu, Faraón igar-uksasunnad, bela Egiptoʼgi nelemar, degi, nue-ibmar-wisimalad, ese dagmaloye. Faraón amarga e-gabdaksad bela sogsad. Amar wargwensaale, bipisaar ega gwen odulossurmalad, wede ibi-obare. \p \v 9 Geb degine, nogdaked-e-dummad José-e-binsaded. Agi, Faraónʼga sogded: “Dummad, nue-dummad-nosa an-itoged. \v 10 Emi an ebinsado, madusobed-e-dummad, degi, ani, an bega-arbaed-dule, be sae-itogedba anmarse-uludgu, sordamar-e-dummad-neggi-esgarya-siidse be anmar-warbobela mete gusad. \v 11 Deunni, ibagwengine, mutikidbali, madusobed-e-dummad gabdaksad, degi, an gabdaksamogad. We-gabdaked anmargi-ibmar-guoed, anmar egad-egad gabdaksamalad. \v 12 A-esgaryagine, Hebreo-sapingwa-wargwen anmar-abargi mellesii gusmogad. We-sapinde sordamar-e-dummad-e-maid. A-sapingwaga, anmar-gabdaksad anmar sogsa gusad. A-sapinde, anmarga odulosad igi an-gumaloe. \v 13 ¡Igi anmarga odulosa, bela deyob gusad! An-arbaedse gannar an dogsad. Baiddi dukar-gaar oburgwilesad.” \p \v 14 Geb degine, Faraón Joséʼse gochad. Agi, esgaryagi-mellesiidgi, yog-onoar imaksamalad. José nue saila-siksad, mola-nued yosad. Geb degine, Faraónʼse nonikid. \v 15 Geb degine, Faraón ega sogded: \p —An gabdaksad. Emide, dule-anga-oduloged sated. Emide an itoged, dule bega gabdaked sogsale, bedi sunna oduloye. \p \v 16 José, Faraón-abin sogded: \p —Dummad, we-oduloged angi sisulid. Ar Bab-Dummad bega odulogoed. We-odulolegoed bega ibnuedga guoed. \p \v 17 Faraón Joséʼga sogded: \p —Nilo-diwar-gakagi gwichiye an gabdakalid. \v 18 Diwargi moli-bebe-nikad-omegan-yeerdaklege, degi, wardada-wardada-daklege walagugle (7) nakwiali an dakalid. A-molimarde, masarmaryob-dakleged-imbaba gagan-mananai an dakalid. \v 19 A-molimar-sorbali, walagugle (7) molimar-bebe-nikad-omegan-baigan, sunnasur-dakle, degi, gara-gara-dakle, diwargi nakwiar an dakarbalid. ¡Bipisaale bela Egipto-yargi weyob molimar-sunnasur-dakleged an dakdisulid! \v 20 Geb degine, moli-bebe-nikad-omegan-garagana, moli-bebe-nikad-omegan-wardadagan-guchamala an dakarbalid. \v 21 Ar moli-garagana moli-wardadagana-guchamar-inigwele, amba gara-gara-dakleged. Agi, attaas an naded. \p \v 22 ”Gannar an gabidbargu, an gabdakarbalid: An dakalid, orosgi-dakleged-sargwengi gagugle (7) e-durbagan-yeerdaklege, nue-sanmaknanai an dakalid. \v 23 Wemar-sorba, orosgi-dakleged-baid-sargwengi gagugle-ainiarbali (7) daksabalid. Amardi gara-gara, degi, dad-nakwedsik-burwa-goledse dinna-dinnagusa an dakarbalid. \v 24 We orosgi-dakleged-durbagan-gara-garagwad-gagugledi (7), durbagan-baigan-nue-sanmaknanaid-gagugled (7) guchad. Deyob an gabdaksad nermarga an sogsanad. Amar wargwensaale, gwen anga odulossurgusmalad.” \p \v 25 Geb degine, José Faraón-abinsaded: \p —Dummad, be-sogbo-gabdaksadi, we unnila soggwenna gued. Bab-Dummad e-ibmar-imaksokalid be-owisonaid. \v 26 Moli-bebe-nikad-omegan-nuegan-walagugled (7) obardo, birgagugledye (7). Orosgi-dakleged-e-durbagan-nuegan-gagugled (7) amba birgagugledye (7) obarbalid. Be-sogbo-gabdaksadi, ebobela soggwennagwad. \v 27 Moli-bebe-nikad-omegan-walagugle (7) sunnasur-gara-gara-dakleged, baigan-sorba-ainialidi, amba obarbalid, birgagugledye (7). Amba deyobbalid, orosgi-dakleged-durbagan-gagugled (7) gara-garagwad, degi, dad-nakwedsik-burwa-goledse-dingusadi, we obared, birgagugle (7) ibmar sate guoye. \p \v 28 ”Ar igi an bega sogsa, ar deyobdo: Faraón, Bab-Dummad e-ibmar-imaksokalid be-owisonaid. \v 29 Bela Egipto-yalagi birgagugle (7) ibmar ise-obinagwar welenai guoed. \v 30 Geb a-sorbali, birgagugle (7) ukud-dummad nagunonikoed. Dulemar, Egiptoʼgi iduar-ibmar-yaisur-nikusadi, gwen bar ebinsaosurmalad, ar ade, ukud-dummadi Egipto-yar-obelogoed. \v 31 Ar ibmar bela-bela sate-guosoggu, iduar ibmar bela-bela-nikusadgi bar binsaosurmalad. \v 32 Faraón, ilabo-be-gabdaksad, obared, Bab-Dummad weyob ibmar-imaksokalidi, bato emisgwasaar imaksokarye. \p \v 33 ”Degisoggu, Faraón, Egipto-yargi dule-gwensak, dule-binsaed-ibed, dule-nue-ibmar-wisid ibmar-dakega be amiele, nuediled. \v 34 Faraón, weyob be imake: Dummagan-negdakmalad be onugsae, adi, amar bela Egipto-yargi ibmar-gwag weemalagar. Amar ibmar-gwag-welesad sagu-walatargi gwensak sumaloed. Weyob ibmar birgagugle-sanmakoedi (7) sumaloed. \v 35 Birga-nued-naguoedgi orosgi-dakleged-weemaloed bela danakwaa urbemaloed. Faraón, we-ibmar-urbilegoed, bee be dakoed, degine, neggwebur-dummagangi we-mas be sabogoed. \v 36 Deyobi, orosgi-dakleged bela Egipto-yarga sabolegoed, adi, Egiptoʼgi ukud-dummad birgagugle-nagunonikir (7), melle dulemar burgwemalagar.” \s1 José Egiptoʼgi dummadga nugsalesad \p \v 37 José Faraónʼga sognaid, weyob be ibmar imakye. Faraón, degi, dummagan-ega-arbamalad, nued José ega-ibmar-soge itosmalad. \v 38 Degisoggu, Faraón sogdesunnad: \p —¿Bemar insagua, dule-baid weyobi Bab-Dummad-burba-nikad anmar amio be insae? Anmar amiosuli. \p \v 39 Geb Faraón Joséʼga sogded: \p —Ar Bab-Dummad bela we-ibmarmar-wisguega be-imaksadsoggu, a-ulale, dule-baid beba dule-binsaed-ibed, dule-nue-ibmar-wisid sulid. \v 40 Degisoggu, bee, wegi an-reyneg-dakega be guoed. Degine, an-dulemar bela be-sogedba ibmar imake gumaloed. Ar ani, an reysoggu, unnila anbi begi bur dumma guoed. \p \v 41 Geb degine, Faraón Joséʼga sogdebalid: \p —Bela Egipto-yar-daked-dummadga, ani, an be-onugsanaid. \p \v 42 Geb degine, Faraón e-argangi olargan-yoid unnusad. A-olargan-yoidgi e-wilub naid. Geb degine, olargan Joséʼga yosad. Geb a-sorbali, Faraón igar-ukded, sogded: Mor-nued-linoʼye-nugad, a-mola Joséʼga yomarye, degine, e-dukargi ordub ega nasikmarbarye. \v 43 Geb a-sorbali, Faraón e-ur-napagined-gusgu-e-sorba-naidaedgi José-onakwisad. Degine, Faraón igar-uksabalid, binnasuli José-iduar gornadap-imakmaloye: “¡Igar egamar!” Weyobi, José dummadga Egiptoʼgi nuggunonikid. \p \v 44 Geb degine, Faraón Joséʼga sogdebalid: \p —Ar ani, an dummad-inigwele, bela Egipto-yargi bipisaale dule be-wissuli ibmar imakosulid. \p \v 45 Faraón Egipto-gayaba José-onugsanonikid, Zafnat-Paneaʼye. Degine, Faraón Potifera-e-sisgwa-Asenatʼye-nugad, José-nikuega ega uksad. We-Potiferaʼde On-neggweburgi dule-irwa-e-bab-dummadse-goledid. Weyobi, José bela Egipto-yargi dummadga gunonikid. \p \v 46 José birga-dulagwen-gakambe-nikadgi (30), Egipto-e-rey-Faraónʼse seles gusad. \p José Faraónʼga degimaloye sogsagu, Egipto-yargi bela atakdii gualid. \v 47 Egiptoʼgi birgagugle (7) bela-bela nue-ibmar sanmaksad. \v 48 José we-birgagugledgi (7) bela orosgi-dakleged Egipto-yargi-nikadi wesad. Bela-amar neggwebur-dummagangi sabosad. Neggwebur-dummagan-dikarba nainu-nanaidgi orosgi-dakleged-welesadi, neggwebur-dummagan-irba sabosad. \v 49 José orosgi-dakleged ukub demar-gakaba-merguedyobi, bela-bela-mergu wesad. Ar orosgi-dakleged bela-bela mergusoggu, geg wilubsalegusad, ar wisgulessurgusad igi mergue. \p \v 50 Ukud-dummad-nagued-idu, José e-ome-Asenatʼbo machimala-warbo nikusad. Asenatʼde Potifera-e-sisgwad. Potiferaʼde On-neggweburgi dule-irwa-e-bab-dummadse-goledid. \v 51 José e-machi-gebesailagined Manasésʼye onugsasad, ar ade, José soged: “Bela-nunmaked-dummad-an-itosad, iegega Bab-Dummad an-imaksad, degine, an-gwenadgan-iegega an-imaksabalid.” \v 52 José baid-e-machidi Efraínʼye onugsasad, ar ade, José soged: “An yar-wilesadgi Bab-Dummad mimmimar-nikuega an-imaksad.” \p \v 53 Egiptoʼgi birgagugle (7) ibmar-yaisur-sanmaksad bergudapid. \v 54 Degine, José iduakwaa sogsadyob, ukud-dummad nagudmogad. Bela yar-baigangindi ukud-dummad nagusad. Egiptoʼgindi masgunned nika gusad. \v 55 Egipto-yarginmalad ukur-itoarmargua, Faraónʼse masgunned egisnadmalad. Geb degine, Faraón, bela Egipto-dulemarga sogded: “José be daknamala. A-sogedba bemar ibmar saoed.” \p \v 56 Ukud bela-bela Egipto-yargi nagunonigu, José orosgi-dakleged-sabolebukwad-negmar bela eganonikid. Geb degine, José Egipto-dulemarga manigi ukded, ar ade, bela-Egiptoʼgi ukud bur bule naguded. \v 57 Bela dule-yar-baigangi-bukmaladdi, Joséʼse orosgi-dakleged-bakmalaga Egiptoʼse nonidamalad. Ar ade, yar-baigangindi masgunned satemalad. \c 42 \s1 José-e-iamar Egiptoʼse mas-baknaded \p \v 1 Jacob wisgusgu, Egipto-yargi orosgi-dakleged-nikaye, e-machimalaga sogded: “Anga sogmalad, Egipto-yargi orosgi-dakleged nikaye. ¿Ar ibu be abdakmarsunna, emide, be muchub-muchub nuu na be dakbukmargu? \v 2 Degisoggu, bemar Egiptoʼse namala, ase orosgi-dakleged baknamala, adi, anmar mer burgwemalagar.” \p \v 3 Geb degine, José-e-iamar-warambegwad (10) Egiptoʼse orosgi-dakleged baknadmarsunnad. \v 4 Jacob José-e-urba-Benjamín, e-iamarba barmissulid. Ar ade, binsaed: “Abakalegi, Benjamín igarba nailikgualirye.” \v 5 Ar bela Canaán-yargi ukud-dummad naimosoggu, Israel-masmala dulemar-baigan-mas-baknadmarmogadba nadmarmogad. \p \v 6 José Egipto-yargi dummadga maid. A-ular, bela dulemar-neggwebur-baidginmalad orosgi-dakleged bakdanikile, José ega ukdaed. E-iamar Joséʼse-nonigua, bela José-abin dulluu e-bebe napase ebulegedse imakdemalad. \v 7 José e-iamar-dakdeyalaba bato magar-daksad, e-iamalad. José yamo aku-e-iamar-dakeyob imaksad. Degi, apor e-iamarse egichided: \p —¡Bemar! ¿Bia be danimala? \p E-iamar abin-sogdemalad: \p —Anmar Canaán-yalagi danimalad, orosgi-dakleged bakegar. \p \v 8 Ar Joséʼdi e-iamar-mag-daksad. E-iamardi José-aku daked. \v 9 Geb degidgine, José e-iamargi-gabdaksad insaas naded. Geb degine, e-iamarga sogded: \p —Bemar dule-argamalad gumalad. Bemar unnila dakdanimalad, bia anmar-yargi baisursunna-doglemalad sii. \p \v 10 Abin-sogdemalad: \p —¡Dummad! Suli, degisuli. Anmar, be-maimar gued. Anmar orosgi-dakleged-bakega nonikid. \v 11 Bela anmar bab-galagwenad gumalad. Anmar dulemar-yardakedsurmalad. Anmar bipisaale dulemar-argaega gudisurmalad. \p \v 12 José bur bule sogded: \p —Binsa bemar gordii. Bemar unnila dakdanimalad, bia anmar-yargi baisursunna-dogleged sii. \p \v 13 E-iamar José-abin sogdemalad: \p —Anmar be-maimar gued. Bela anmar bab-wargwengi gwenadgan-ambe-gakabo (12) gumalanad. Anmar Canaán-yargi maimalad. Anmar-urbadi, anmar-bab-walik besad. Baiddi burgwisad. \p \v 14 Degi-inigwele, José, e-iamarga gannar sogdebalid: \p —An bemarga sogsamalad, bemar dule-argamalad gumarye. \v 15 Weyob, an bemar-wilubdakoed: Faraón-nuggi napira an bemarga soged: Bemar be-urba anga wese sedagedse, geb be nomaloed. \v 16 Ar bemar-wargwen be-urba be sunamardo. Bemar-baigandi wegi gales-sigmaloed. Anmar dakmalodo, bule-nabir bemar anga sogmala. Ar nabirsulile, Faraón-nuggi napira an bemarga soged: Ar bemar dule-argamaladdo. \p \v 17 Geb degine, José ibapaa esgaryagi e-iamar-meted. \p \v 18 Ibapaagusgu, e-iamarga sogded: \p —An Bab-Dummad-dobee nanadiid-duled. Ar bemar an-yardaknaisurmalale, be-gwenad-wargwen esgaryagi be obes namardo. \v 19 Ar deyob bemar imakele, an bemar-oburgosulid. Bemar-baigandi namalo, orosgi-dakleged be sedmalo, adi, be-gwenadgan nabir mas gunmalagar. \v 20 Geb be anga be-urba-bipigwad be sedamaloed. Agi, an dakoed, bule-nabir be anga sogmala. Ar degisulile, be oburgwilemaloed. \p E-iamar José-ega-ibmar-sogedba imaksamalad. \v 21 José-e-iamar na ga muchub-muchub sogdemalad: \p —Anmar anmar-urbagi nue-dummad nosmalad. Ar anmarga weyob sognai-gusan-inigwele, bemar wile an-dakye. Anmar itossurmalad. A-ulale, wede, emi anmarga nunmaked-dummad nonimosunnad. \p \v 22 Rubén e-gwenadgan-abin sogded: \p —An bemarga sognaigusanad, melle bemar machigwa naibisamarye. Ar bemar an-itossurmalad. Degisoggu, emigindi machigwa-burgwisad anmarginsoggu, anmar emigindi wilenaimosundo. \p \v 23 José-e-iamar wissurmalad, José bela mag e-itoged. Ar ade, José e-iamarbo-sunmaknaigua, dule-baid ega odulos gusad. \p \v 24 José e-iamargi banguded. Geb degine, José boded. José gannar e-iamar-bukwadse-nonigu, ega sunmakdebalid. Geb José, Simeón e-gwenadgan-abargi-gwichid onosad. Geb e-gwenadgan-wagab edichad. \p \v 25 Geb a-sorba, José ega-arbamaladga igar-uksad, orosgi-dakleged sagu ena-ena imakoye. Degine, gannar ega mani ukoye, e-sagu-e-sagu-yaba ega mani urboye. Degine, igarba mas-gunmaloed ega ukbaloye. Ar José-sogsadyob bela imaksamalad. \v 26 Geb degine, José-e-iamar e-moli-uayasuidgi orosgi-dakleged urbismargu, nadmarsunnad. \p \v 27 José-e-iamar gabmaloedse modapmargu, wargwen e-moli-uayasuid-masgi-omaega e-sagu egaded. Sagu-egadgu, dakalid, e-mani bukwa. \v 28 Geb degine, e-gwenadganga sogded: \p —¡Be dakmalana, gannar anga mani uksamalad! ¡Be dakmalana, an-sagu-yaba mani bukwad! \p José-e-iamar belagwable bela-bela nue-dobe-itonadmalad, dobedba wawanmakdemargu, na ga muchub-muchub sogdemalad: \p —¿Wede igi Bab-Dummad anmar-imaknai? \p \v 29 Canaán-yarse warmakdapmargu, bela e-bab-Jacobʼga sogdapmalad, emar igi gusmala. E-babga sogdemalad: \p \v 30 —Dule-Egipto-yar-dakmaid anmarga nue-apor sunmaksad. Anmarga soged: ‘Bemar an-yarse-nonimaladi yamo an-yar-argaega nonimarye.’ \v 31 Ar anmardi abin-imaksamalad: ‘Anmar dule-yardakedsurmarye, degi, anmar bipisaale dule-argamalaga gudisurmarbarye. \v 32 Bela-anmar bab-wargwengi gwenadgan-ambe-gakabo (12) gumalanye. Wargwendi bato burgwisye. Bipigwaddi Canaán-yargi be-walik besye.’ \p \v 33 ”Geb degine, Egiptoʼgi-dummadga-maid anmarga weyob soged: ‘An-walik be-gwenad-wargwen be obemarye, adi, agi an magar bemar-dakoye, bemarde bule dule-yardakedsurmardibeye. Bemar-baigandi orosgi-dakleged be-gwenadganga be sedmarye. \v 34 Degi-inigwele, be-urba-bipigwad be anse sedamaloye. Deyob bemar imakele, an magar dakoed, bemar dule-yardakedsurmalad, degine, bemar dule-argaedsurmarbalid. Geb degine, be-gwenad-esgaryagi-siid an onogoye. Geb bemar be-itoleged, bia bemar we-yargi nabiedba be nanadii gumaloye.’ ” \p \v 35 José-e-iamar orosgi-dakleged, sagu-yaba-bukwad-onodmargu, dakarmalad, e-sagu-e-sagu-yaba sagu-bipigi bela mani bukwadbi. Deyob dakarmargu, José-e-iamar, degi, e-babse-bakar, dobe itodmalad. \v 36 Geb degine, Jacob e-masmalaga sogded: \p —Bemar, masmala-sate be an-imakmaloed. José bato burgwis, degi, Simeón anmarba bar gudisurbalid. ¡Emigindi, bemar Benjamín an-ibe nidesokarbalid! ¡An emarba bur ibitodiid! \p \v 37 Geb degine, Rubén e-babga sogded: \p —Ani an bega Benjamín-dakoed. Ani an gannar bega Benjamín senonikoed. Bega an gannar senonisulile, an-masmala-warbogwad be oburgodo. \p \v 38 Ar Jacob e-machi-abin sogded: \p —An-machi-Benjamín bemarba naosuli. Benjamín-e-ia-José burgwisad. Unnila Benjamínʼbi napi-anga gudiid. Ar bemar nasokalidba, igarba Benjamín akar-gusale, ar bemargindo. Ar an seredgusad, bukib-binsaedba an burgwisar, bemargindo. \c 43 \s1 Benjamín Egipto-yarse selesad \p \v 1 Canaán-yargine bur bule ukud-dummad-naid gangumai gusad. \v 2 Degisoggu, Jacob, degi, e-masmala Egipto-yargi-orosgi-dakleged-senonimalad bergudanigu, Jacob e-masmalaga sogded: \p —Gannar Egipto-yarse bemar namar, anmarga orosgi-dakleged wis ichesaar be baknamar. \p \v 3 Ar Judá, e-bab-abin sogded: \p —Dummad-mas-dakmaid nue anmarga ise-sogar imaksad: ‘Be-urba-bipi bemar sedanisurmalale, bur melle be anse dagmaloye.’ \v 4 Degisoggu, Benjamín be anmarba barmidele, anmar bega orosgi-dakleged baknaodo. \v 5 Ar be anmarba barmisulirdi, anmar bega baknaosurmodo. Ar dule anmarga sogsad: ‘Ar bemar be-urba-bipigwad anga sedasurmalale, bemar gwen an-dakosurmarye.’ \p \v 6 Geb degine, Israel sogded: \p —¿Ibiga bemar sunnasur angi damala? ¿Ibiga bemar we-dulega sogsamala: ‘Anmar, urba-baid nikabarye?’ \p \v 7 Masmala e-bab-abin sogdemalad: \p —Ar ade, dummad-mas-dakmaid anmarse nue-ibmar egichisad, degi, anmarse nue-anmar-gwenadgan egichisbalid. Anmarse egichisad: ‘¿Be-babde amba dula? ¿Bemar urba-baid nikamarbali?’ Ar anmarse ibmar-egisnaidbi ega an sogsamalad. Ar igi anmar wisguosunna, weyob anmarse egisdagoed: ‘Be-urba be anga sedamaloye.’ Anmar wissurdo. \p \v 8 Judá e-bab-Israelʼga sogded: \p —Ar anmar ukudba burgwebisurmalale, Benjamín be anmarba barmiddo. Ani, an bega dakoed. Eyeye be sogele, anmar yog-naar imakoed. Ar deyob be imakele, geb anmar, be, degi, anmar-mimmigan burgosurmalad. \v 9 Be-machi-an-sedoedi, angi siido. \p Ar machigwa igi-gusdibe, an-nukindo. Ar wese gannar an bega senonisulile, an-burgwedse angi ataklegodo. \v 10 Weyob anmar yoggunaisulina, ¡bato ilabogus anmar Egipto-yarse arbi-wilubbinad! \p \v 11 Geb degine, e-bab-Israel Judá-abin sogded: \p —Ar geg an oakalosoggu, ar weyob bemar imakmarsundo. Be-sagu-yaba macheredga binsa ibmar-ukega be sedmar. Bemar-ibmar-sedoedi, bur-ibmar-nuegan-we-yargi-nikad ega be sedmalo: \q2 Sapi-gunnugiid-wawadikmalad, \q2 achanis, \q2 gwallu-wawadikmalad, \q2 ina-wawadikmalad, \q2 nur-nuezʼgiimalad, \q2 degine, nur-almendroʼmar be sedmalo. \p \v 12 Deginbali, mani-ilabo-mergu be sedmarbalo. Ar abakalegi, emar bemarga mani-uksadi wis noar-odosale, a-mani bemar-sunnad ega be gannar ukmalo. \v 13 ¡Be namar! Be-urba be sedmar. Dummad-mas-dakmaidse gannar be namar. \v 14 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad wile be-dakmalana gadin, adi, be-gwenad-galesiid onogegar, degine, Benjamín nabir gannar barmidabaligar. Andi, machimala-sate an gudele, igi an barsaosunna, machimala-sate an guodo. \p \v 15 Jacob-machimala Egiptoʼgi-dummadga-maidga ibmar-binsa-ukdapmaloed sesmalad. Mani-ilabo-bur-bule-mergu sesmalad, degi, Benjamín-sesmarbalid. Geb degine, Egipto-yarse nadmarsunnad. \p \v 16 Joséʼse modapmargu, José dakded, Benjamín e-iamarba nonimoga. Geb José ega-neg-akwedga sogded: “We-dulemar an-negse be sede. Moli-bebe-nikad-wargwen be oburgo. Mas-sao, ar ade, we-dulemar emi yoruku anba mas gunmaloed.” \p \v 17 Ar Joséʼga-neg-akwed José-ega-sogsadyob imaksad, e-sunnad José-e-gwenadgan-sesad. \v 18 Agine, José-e-gwenadgan José-negse selemamaigu, dobe-itonadmalad, sogdemalad: “Iduar anmar-sagu-yaba mani-urbismalad-ular, yamo e-negse anmar-semaid. \p ”Wese anmar-senonikid, adi, sabsur-anmar-odurdakega, e-maiga anmar-imakega, degine, anmar-moli-uayasuidmar anmar-ibe suegar.” \p \v 19 Degisoggu, José-neg-yawagak-mosmargu, Joséʼga-neg-akwedbo-sunmakmalagala ese walikaa nadmalad. \p \v 20 Geb Joséʼga-neg-akwedga sogdemalad: \p —¡Dummad! Iduale, anmar orosgi-dakleged-bakega arbimalad. \v 21 Gannar anmar nadedgi, neg-gaboedse anmar modapgu, anmar sagu egad-egad-egadmargu, anmar-sagu-yaba, bela-sogedba anmar-mani-senonikid bukwa dakalid. Emigi, a-mani bega-ukega anmar sedanikid. \v 22 Ar anmar wissulid, iduale doa anmar-sagu-yaba mani urbisa. Deginbali, orosgi-dakleged-bakega anmar mani sedanibalid. \p \v 23 Joséʼga-neg-akwed abin-sogded: \p —Mer be bukib-binsamar, mer be dobgumar. Ar bemar-Bab-Dummad, be-bab-e-Bab-Dummad, a bemar-sagu-yaba mani-urbisargebed. Ar ade, bemar-mas-baksad-mani anga uklesad. \p Joséʼga-neg-akwed Simeón-esgaryagi-mellesiid onosad. Geb degi, e-gwenadgan-bukwadse sesad. \p \v 24 Geb degine, Joséʼga-neg-akwed bela negyaba José-e-gwenadgan-odosad. Geb ega dii uksad, adi, na nag enukmalagar. Deginbali, e-moli-uayasuidmarga mas uksabalid. \v 25 José-e-iamar guakwaa Joséʼga-ibmar-ukmaloed urbismalad. José-yorukudba-nonikoedi edarbesigismalad. Ar ade, wisgusmalad, emarde agi mas gunmaloye. \p \v 26 José e-negse-nonigu, e-iamar ega ibmar-ukega-senonikid ukdemalad, bela José-abin dulluu e-bebe napase ebulegedse imakdemalad. \p \v 27 Geb degine, José egisded: \p —Bemarde nueganbimar sogeye. \p José egisdebalid: \p —Degite, be-babde, be-anga-egi-sunmaksamalad, nue-selebagusye, ¿amba dula gudii? ¿Nued gudii? \p \v 28 José-e-iamar bela napase dulluu José-abin imakdemalad. Geb degine, ega sogdemalad: \p —Anmar-bab, be-mai, nued gudii. Amba dula gudii. \p \v 29 José bela dulemar-dakdegu, dakalid, e-urba-galagwenad-Benjamín simoga. Geb degine, José sogded: \p —¿We, bemar-urba-bipigwad bemar anga egi sunmaksamaladi? \p Geb degine, José, Benjamínʼga sogded: \p —¡Machi, Bab-Dummad ise-nued begi binsaena gadin! \p \v 30 José weyob sogsagua, e-urba-dakedba bela-bela ulubgi-yeer-itoged, geb bela-bela bobi gualid. Degidbali, José gwae-gwae e-gabedyaba dogsad. Agi, nue-bosii gusad. \v 31 José bosiid na bargasgu, e-wagar-enuksagu, noalid. Geb degine, sogded: “¡Mas wemar!” \p \v 32 Joséʼga mese-gwagwengi mas ega urbismalad. Jacob-e-masmalagardi baid-mesegi, degine, Egipto-dulemar-eba-mas-gunmaladga baid-mesegi urbismarmogad. Ar ade, Egipto-dulemar Hebreo-dulemarbo geg mas gunned, ega ised-dummad gued. \v 33 José e-gwenadganga igar-uksagu, mese-naba e-serguedba sigismalad, dummad-inse, geb bipigwadse. Agala, bela geger-dakmalad, muchub-muchub, nuu-nuu dakbukwa guarmalad. \v 34 José e-mesegi-mas-bukwad e-iamarga uksad. Benjamínʼgardi bur bule ilatar-mergu uksad. José, e-gwenadganmala gobsamalad, weligwar itosmalad. \c 44 \s1 José-e-nog sagu-yaba odolesad \p \v 1 Mas-guchamalad-sorbali, José dule-ega-neg-akwedga weyob igar-uksad: “We-dulemar-saguyaba orosgi-dakleged nue-ise-enamakar be balo. Degine, mani egad-egad e-sagu-yaba ega be urbebalo. \v 2 Deginbali, an-mani-nog e-urba-bipigwad-sagu-yaba be odogo. Degine, orosgi-dakleged-baksad-e-mani agi be odobalo. Nog, mani-ebo walikaa be sio.” \p Joséʼga-neg-akwed José-ega-sogedba imaksad. \p \v 3 Geb dad-nakwialiyalaba, José negse e-gwenadgan-barmialid. José-e-gwenadgan e-moli-uayasuid egad-egadgi armalad. \v 4 José-e-gwenadgan neggweburgi amba itakasaar-nadapidgine, José ega-neg-akwedga sogded: “We-machergan-naded be bareginna. Be bargasale, ega be sogo: ‘¿Ibiga dule-ibmar-nued-bega-imaksadgi be isdar binsasmala? ¿Ibiga be e-mani-nog atursasmala? \v 5 We-mani-nog an-dummad gobega ebuged, degi, Bab-Dummadse-idakega ebubalid. ¡Bemar nue-dummad nosmalad!’ ” \p \v 6 Joséʼga-neg-akwed José-e-gwenadgan-bargasgu, bela deyob ega sogdapid. \v 7 Agi, José-e-gwenadgan abin sogdemalad: \p —Dummad, ¿ibiga weyob be anmarga soge? ¡Anmar weyob geg ibmar imaked! \v 8 Anmar-sagu-yaba mani-bukwa anmar dakargusadi, a-mani Canaán-yar-akar anmarde bega ukega gannar sear gusad. Degite, ¿igi anmar be-dummad-neggi, mani, degi, olo atursaosunna? Geg anmar atursaed. \v 9 ¡Ar doa-saguyaba nog-sii dakledagoe, a-dule oburgwilegodo. Geb degine, anmarmoga bela be-dummad-maiga gumarmogodo! \p \v 10 Geb degine, Joséʼga-neg-akwed sogded: \p —Bemar-sogedyob imaklegodo. Degi-inigwele, unnila ar doa nog-ganiki, abi unnila an-maiga guoed. Ar bemar-baigandi akarsurdo. Na be namalodo. \p \v 11 Belagwable na egad-egad yog sagu napase odedmalad, degi, egadmalad. \v 12 Joséʼga-neg-akwed sagu wargwen-wargwengi nog-amided. Ia-dummadgi onoded, geb bipigwadse warmaksad. Geb Benjamín-sagu-yaba nog sii daklealid. \v 13 Bela mor esirmakdemalad, oyogega, emarde nunmak-itomarye. Geb a-sorbali, e-sagu moli-uayasuid-birgi-onakwismargu, bela gannar neggweburse armalad.\fig Joséʼga-neg-akwed, Benjamín-sagu-yaba nog amisad. (Génesis 44:12) |src="CO00749B.TIF" size="col" ref="Génesis 44:13" \fig* \p \v 14 Judá, degi, e-gwenadgan José-negse-nonimargu, amba José e-neggi-sii daknonimalad. Geb degine, bela José-asabin dulluu e-bebe napase ebulegedse imakdemalad. \v 15 Ar Joséʼdi amarga sogded: \p —¿Ar igi be anga gudmala? ¿Ar bemar wissurmarsi, dule-anyobidi Bab-Dummadse-idakedba sunna ibmar wisgued? \p \v 16 Judá abin-sogded: \p —¿Ar igi anmar be-abin-imakosunna? ¿Ar igi anmar sogosunna, anmar deyob ibmar imaksasurye? Ar Bab-Dummadde anmar-daksad, anmar nue-dummad nosad. Degisoggu, wegi anmar, degi, dule-sagu-yaba be-nog-amilesad, be-maiga gumarsunnodo. \p \v 17 Ar José abin-sogded: \p —Suli, deyob geg gue. Unnila doa-sagu-yaba an-nog amilesa, abi an-maiga guoed. Baigandi sunna be-bab-negse gannar baisur-itogedgi namalad. \s1 Judá Benjamín-ular sunmaksad \p \v 18 Geb degine, Judá Joséʼse naded, ega sogded: \p —Dummad, bese wilesakwaa an egised, begarbi an sogbied. Dummad, ar be Faraón-sunnadyobmosoggu, mer be anse urwo. \v 19 Be anmarse egichisgusad, anmarde bab-nikamar-sogeye, degi, be urba-baid-nikamarbar-sogeye. \v 20 Anmar be-abin-imaksagusad, anmar-bab selebagusye. Anmar urba-bipigwad nikabarye. We-machi anmar-bab selebagusadgine nikusye. Degine, anmar bega sogsabalid, anmar-bab bela-bela we-machigwa-sabye. Ar ade, unnila nan-wargwengi webi-walagwenad, e-ia-nan-galagwenad burgwisad. \p \v 21 ”Geb degine, be anmarga sogsagusad: ‘Be-urba be anga sedamaloye,’ ar ade, be dakbigusad. \v 22 Anmar bega sogsagusad: ‘Dummad, machigwa geg e-babgi banguye. Ar e-babgi bangudele, e-bab burgwisarye.’ \v 23 Ar bede anmarga sogsagusad: ‘Machigwa bemarba danisulile, an bemar-abingaosurye.’ \p \v 24 ”Anmar gannar anmar-babse warmakdapgu, be-anmarga-sogsadi, bela anmar ega sogdapid. \p \v 25 ”Geb degine, anmar-bab anmarga weyob igar-uksad: ‘Gannar bemar Egiptoʼse orosgi-dakleged wis baknamarbarye.’ \v 26 Ar anmardi abin-imaksad: ‘Anmar-urba anmarba nasulir, anmar geg naye. Ar anmarba nasulir, dule-dummad-mas-uked anmar-abindakosurye.’ \p \v 27 ”Anmar-bab anmarga sogsagusad: ‘An-ome-Raquelʼbo an masmala-warbo-nikusad be wismarye. \v 28 A-wargwenadi angi bangusad-akar bar an gwen dakdisurye. Ibmar-durgan-sapurbalid an-machi-ichimaksad an bensurye. \v 29 Ar an-machi-baid bemar angi sedbalile, igarba-akar-gunonikile, bemarginye. An dule-selebagusad, bukib-binsaedba-burgwider, bemarginbarye.’ ” \p \v 30 Judá Joséʼga sogdebalid: \p —Ar an-bab we-machigwa-ebo bela-bela walikasoggu, anmarba gannar nasulile, \v 31 sate dakalile, anmar-bab burgoed. Degisoggu, anmar-bab-selebagusad, bukib-binsaedba burgwider, anmargindo. \v 32 An-babga an sogsad: ‘Ani an bega machigwa nue-dakoye.’ Deginbali, an ega sogsabalid: ‘Machigwa gannar an bega senonisulile, an-burgwedse angi atakledii guoye.’ \p \v 33 ”A-ulale, wilesakwaa an bese egised, ani an machigwa-anar be-maigaguega be an-imaksundo. Machigwa e-iamarba-naega be imake. \v 34 Ar degisulile, ¿igi an machigwasuli gannar an-babse an naosunna? An-bab nue-dummad-wilegoed an dakbisulid.” \c 45 \s1 José sogsad ede doawa \p \v 1 José bela-dulemar-ega-arbamalad-asabin geg na san bargagussoggu, binnasur goted: “¡Bela bemar-wegi-bukmalad ainimar!” A-ulale, Joséʼga-arbamalad ainidmalad, wargwensaale bukwa gussulid. Agine, José e-gwenadganga sogsad, ede doawa. \p \v 2 Geb degine, José binnasur boded. Degisoggu, bela Egipto-dulemar itosmalad, degi, Faraón-negginmaladse-bakar neg-gunaid wisgusmalad. \p \v 3 José, e-gwenadganga sogded: \p —Ani, an José. ¿An-bab amba dula? \p E-gwenadgan José-asabin-bukwadi, bela-bela dobe-itomarsoggu, geg abinsagusmalad. \v 4 Ar Joséʼdi e-gwenadganga sogded: \p —Wis be anse walikaa dagmala. \p José-e-gwenadgan José-walik-gunonimargu, José ega sogded: \p —Ani an be-urba-José gued. Epenne bemar Egipto-dulega an-uksa gusmaladid. \p \v 5 ”Degi-inigwele, ar be an-uksamaladba, mer bemar surbinsa-itomalo, mer sae be dukin itomarbalo. Ar ade, Bab-Dummad bemar-idu dulemar-baigan-bendakega an-barmialid, adi, melle ukudba burgwemalagar. \v 6 Emide, we-yargi ukud-naid-akar birgabogusad. Amba birgatar napid. Ar dulemar ibmar-digmaloen-inigwele, ibmar-weosurmalad. \v 7 Degi-inigwele, we-napneggi bemar mer berguega, Bab-Dummad bemar-idu an-barmialid, adi, bemar mer ukudba burgwegar. Degine, Bab-Dummad ibmar-gegerdaklegedgi bemar-bendakega, degi, be-mimmigan-nue-bendakega, an-imaksad. \p \v 8 ”Degisoggu, Bab-Dummad wese an-barmialid, bemar an-barmiarsulid. Bab-Dummad Faraónʼga binsaed-dakedgaguega an-onugsasad. Bela Faraón-negdakega, degine, bela Egipto-yargi negdaked-dummadga-megega an-onugsasbalid. \v 9 Gwae an-babse gannar be namar. Ega be sognamar: ‘Be-machi-José sogye: Bab-Dummad bela Egipto-yar-dakega an-onugsasye. Gwae be an-dakdagoye, mer be yogguoye. \v 10 Gosén-yalaganba be-mimmigan-abargi, be-wagan-abargi, bela be-ibmar-durgan-abargi, degi, bela be-ibmar-nikad-abargi be megoye. Deyobi, be an-walikaa megoye. \v 11 Ar ade, amba birgatar ukud-dummad naguosoggu, ani, an bega, be-neguyaginmaladga, degi, bela beba-gudidimaladga an mas ukoye, adi, melle ibmar-sate bemar gumalagarye.’ \p \v 12 ”An-urba-Benjamín, degi, bemar-sunnagwad an bemarga bela-ibmar-sognaid be nue an-itosmalad. \v 13 Bela an-babga be sogmalo, ani an Egipto-yargi bela-bela gangued-nika maiye. Degine, bela wegi be ibmar-daksamalad an-babga be sogmarbalo. ¡Gwae be namar! ¡Gwae an-bab be sedamalo!” \p \v 14 José e-urba-Benjamín angaagwar-imakdegu, boded. Benjamín e-ia-Joséʼgi-akas-nai bonai gusmogad. \v 15 Geb degine, José bela e-iamar-angaagwar-gadgu, ise-boar e-iamar-wagar-unai gusad. Bela bonanai gusmalad. Weyob-gusad-sorba, geb e-iamar Joséʼga nabir sunmakded. \p \v 16 Faraón-e-negyagi bela José-e-gwenadgan-nonimarye wisgusmalad. Faraón weligwar itosad, degine, dummagan-ega-arbamalad weligwar itosmarmogad. \p \v 17 Geb degine, Faraón Joséʼga sogded: “Be-gwenadganga be sogo: ‘Be-moli-uayasuid-birgi ibmar-nasikye, Canaán-yarse gannar be namarye.’ ” \p \v 18 Faraón Joséʼga sogdebalid: “Be-iamarga be sogo: ‘Anga be-bab, degi, be-gwenadgan-Canaánʼgi-bukwad be sedagoye. Egipto-yargi napa-bur-nued an ega ukoye, degine, we-yargi mas-nued gunmaloye.’ \p \v 19 ”Deginbali, José, be-gwenadganga be igar-ukbalo: ‘We-Egiptoʼgi urmar-napagined-ibmar-seed sedmarye, adi, be-omegan, be-mimmigan, degi, bemar-bab sedagegarye. Be-gwenadgan-Canaánʼgi-bukwadga be sogmaloye: Be dagmarye. \v 20 Deginbali, melle ibmar-nikmaladgi binsamaloye, ar ade, Egipto-yargi bur-ibmar-nued-nikadi bemargadga guoeddeeye.’ ” \p \v 21 Israel-e-masmala deyob imaksamalad. José, Faraón-ega-sogsadba, e-gwenadganga urmar-napagined-ibmar-seed uksad, degine, igarba mas-gunnega ega mas uksabalid. \v 22 Deginbali, José, mor-binigan e-iamarga uksabalid. Benjamínʼgardi mani-dulataled-ilapaa-aidikue-wilub (300) ega uksad, degine, mor, goatar ega uksabalid. \v 23 E-babgardi ibmar-nuegan-Egiptoʼgi-nikad moli-uayasuid-warambe (10) ena-ena barmisad. Degine, e-bab igarba mas-gunnega, moli-uayasuid-omegan-warambe (10), orosgi-dakleged, madumar, degi, masgullemalad, ena-ena barmisbalid. \p \v 24 José nuedgi e-gwenadgan-barmisgu, amarga sogsad: “Melle igarba be urwenadapi gumalo.” \p Geb degine, e-iamar nadsunnad. \p \v 25 José-e-gwenadgan Egipto-yargi nadsunnad. Canaán-yarse e-bab-maidse modapmalad. \v 26 Jacobʼga sogdapmargu: “José amba dula-gudiiye, Egipto-yargi dummadga negdakmaiye.” Jacob, e-masmala ega ibmar-sognaid geg itoged, geg ibmar-soge naded. Ar ade, e-masmala-bened. \v 27 Ar e-masmala José-ibmar-sogsad bela Jacobʼga sogsamalad. Jacob dakdebalid, Egiptoʼse e-sedega urmar-napagined-ibmar-seed José ega barmiali, Jacob bela-bela yeer itonaded. \v 28 Geb degine, Jacob sogded: “¡Emigindi, an nue bensurdo, an-machi-José amba dula-gudiid! Burgwed-idu an daknaoed.” \c 46 \ms2 2e. Jacob e-machimalabo Egipto-yarse-nonikid \mr (46:1–50:26) \s1 Jacob Egipto-yarse megnaded \p \v 1 Israel Egipto-yarse nadegusad, bela ibmar-nikad sesa gusad. Israelʼde Jacobʼye nugbalid. Beerseba-neggweburse mosgu, e-bab-Isaac-e-Bab-Dummadga ibmar-ogumakar uksad. We-Bab-Dummadde e-bab-Isaac-e-Bab-Dummadmogad. \p \v 2 A-mutikidba Bab-Dummad Israelʼga gabdakedba sunmaksad. Jacobʼse e-nugba gornonikid: \p —¡Jacob! \p Jacob Bab-Dummad-abin sogded: \p —Wegi an be-itomai. \p \v 3 Geb degi, Bab-Dummad sogded: \p —Ani, an Bab-Dummadid, be-bab-e-Bab-Dummadmogad. Egipto-yarse-be-naed mer dobguo, ar ade, agi be-wagan bukidar-merguega an imakoed. \v 4 Ani, an beba Egiptoʼse naoed, degi, an-sunnad gannar we-yarse-dagega an be-imakoed. Deginbali, be burgwiar-sogele, José be-dikarba-gwichi guoed. \p \v 5 Geb a-sorbali, Jacob, Beersebaʼgi-maid naded. Israel-machimala, Faraón-urmar-napagined-ibmar-seed-barmialidgi, e-bab, e-bab-e-omegan, degi, e-mimmigan-onakwis sesmalad. \v 6 Jacob, degi, e-gwenadgan, bela Egipto-yarse nadmalad. We-ibmar sesmalad: \q2 E-molimar-bebe-nikad, \q2 e-sibad-wawaadmar, \q2 degi, bela Canaán-yargi ibmar-nikad sesad. \pi1 \v 7 Bela wemar Jacobʼba Egipto-yarse nade gusmalad: \q2 E-masmala, \q2 e-sisgan, \q2 degi, e-wagan. \p \v 8 Jacobʼde Israelʼye nugbalid. Israel-masmala Egipto-yarse-nadegusmalad-e-nugmar, wemalad: \q2 Rubén, Jacob-machi-gebesailagined. \q1 \v 9 Rubén-e-masmaladi, wemalad: \q2 Hanoc, Falú, Hezrón, Carmi. \q2 \v 10 Simeón, Rubén-yarbalidid. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Jemuel, Jamín, Ohad, \q2 Jaquín, Zohar, Saúl. \q3 Saúl-e-nande Canaán-dolad. \q1 \v 11 Leví, Simeón-yarbalidid. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Gersón, Coat, Merari. \q1 \v 12 Judá, Leví-yarbalidid. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Er, Onán, Sela, \q2 Fares, Zara. \q3 Ar Erʼdi, Onán-ebogwa Canaán-yargi burgwismalad. \q1 Fares-e-masmaladi, wemarmogad: \q2 Hezrón, Hamul. \q1 \v 13 Isacar, Leví-yarbalidid. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Tola, Fúa, Job, Simrón. \q1 \v 14 Zabulón, Isacar-yarbalidid. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Sered, Elón, Jahleel. \q3 \v 15 Jacob, we-masmala Padan-Aram-neggweburgi Leaʼbo baksa gusad. \q3 Agi, e-bunagwa-Dina baksabalid. \p Bela-e-wagan: Omegan, degi, macherganse-bakar, dulagwen-gakambe-gakapaa-mergu (33) gusad. \q1 \v 16 Jacob masmala-Zilpaʼbo-baksad, wemalad: \q2 Gwensak, Gadʼye nugad. \q1 E-masmaladi, wemalad: \q2 Zifión, Hagui, Ezbón, Suni, \q2 Eri, Arodi, Areli. \q1 \v 17 Baiddi, Aserʼye nugad. \q1 E-masmaladi, wemarmogad: \q2 Imna, Isúa, Isúi, Bería. \q3 Degine, amar-e-bundi Seraʼye nugad. \q1 Bería-e-masmaladi, wemarmogad: \q2 Heber, Malquiel. \p \v 18 We-masmala-ebogwad, Zilpa Jacobʼbo baksad. Zilpaʼde Labán-e-mai guenad. Labán na e-sisgwa-Leaʼga Zilpa-uksa gusad. \p Bela Zilpa-masmala e-mimmiganse-bakale, warambe-gakanergwa-mergu (16) gusad. \q1 \v 19 Raquel Jacobʼbo-baksaddi, wemalad: \q2 José, Benjamín. \q1 \v 20 José Egipto-yargi Asenatʼbo-masmala-baksadi, wemalad: \q2 Manasés, Efraín. \q3 Asenatʼde, Potifera-e-sisgwad. \q3 Potiferaʼde, On-neggweburgi dule-irwa-e-bab-dummadse-goledid. \q1 \v 21 Benjamín-e-masmaladi, wemarmogad: \q2 Bela, Bequer, Asbel, \q2 Gera, Naamán, Ehi, Ros, \q2 Mupim, Hupim, degi, Ard. \q1 \v 22 Wemala, Raquel, degi, Jacob-wagan-gumalad. \q2 Bela warambe-gakabake-mergu (14) gusad. \q1 \v 23 Jacob masmala-Bilhaʼbo-baksad, wemalad: \q2 Gwensak, Danʼye nugad. \q1 E-machidi, wedid: \q2 Husim. \q2 \v 24 Baiddi, Neftalíʼye nugad. \q1 E-masmaladi, wemalad: \q2 Jahzeel, Guni, \q2 Jezer, degi, Silem. \p \v 25 We-masmala-ebogwad, Bilha Jacobʼbo baksad. Bilhaʼde Labán-e-mai guenad. Labán e-sisgwa-Raquelʼga Bilha-uksa gusad. Bela Bilha-masmala e-mimmiganse-bakale, walagugle-mergu (7) gumalad. \p \v 26 Dulemar-ablis-galagwenmalad Jacobʼba Egipto-yarse nonimaladi, bela dulapaa-gakanergwa (66) mergued. E-masmala-e-omegandi gwen obarilesulid. \v 27 José-e-masmala Egipto-yargi warbo gwalulesmalad. Degisoggu, Jacob, e-masmala, degi, e-waganse-bakale, bela dulapaa-gakambe (70) Egipto-yargi megidapmarsundo. \p \v 28 Jacob e-idu José-daknaega Judá-barmisad, adi, José Gosén-yalaganse e-abindakdagegar. Jacob, degi, eba-danimalad Gosén-yarse nonimarsunnad. \v 29 Geb degi, José e-bab-abindaknaega igar-ukded, ega guakwaa ur-napagined nasikye. José Gosén-yargi e-bab-abinguargua, angaagwar e-bab-gasad. E-bab-gukingi undar bonai gusad. \v 30 Geb degine, Israel Joséʼga sogded: \p —An gannar be-daksadba, degine, amba-dula an be-daknonikidba, emigindi, ¡an burgwer, akarsulid! \p \v 31 José e-iamarga, degi, e-bab-neguyaginmaladga sogded: \p —An Faraón-owisogega, Faraón-daknagwelo. An ega sogdapoed: ‘An-iamar, degi, an-bab-e-wagan Canaán-yalagi-mamaiye, wese Egipto-yargi-megega anse nonimarye. \v 32 Amarde, sibad-wawaad-akwedgi, degi, moli-bebe-nikmalad-akwedgi arbamarye. Na e-sibad-wawaadmar, e-moli-bebe-nikmalad, degi, bela e-ibmarmar-nikamalad senonimarye.’ \v 33 Faraón bemarse gollalir, degine, bemarse egichialir, ibigi bemar arbamarye, \v 34 bemar abin-sogoed, bemarde gusgu be-dadganyobi sibad-wawaad-akwedgi arbamarye. Deyob be sogele, adi, nabir bemar Gosén-yalaganba megmaloed, ar ade, Egipto-dulemarga igar maisulid, dule-sibad-wawaad-akwemalad-ebo megmalad. \c 47 \p \v 1 José, Faraón-owisonaded, ega sogdapid: \p —An-bab, degine, an-iamar-Canaán-yargi-mamaid, emi bato Gosén-yarse nonimalad, bela ibmar-nikad, sibad-wawaadmar, degi, moli-bebe-nikmalad senonimarbalid. \p \v 2 José, Faraónʼse e-iamar-walatar sesad, adi, Faraón amar-mag-dake guegar. \v 3 Geb degine, Faraón José-e-iamarse egichialid: \p —¿Ibigi bemar arbamala? \p Amar abin-imakdemalad: \p —Dummad, anmar-be-maigan-gumaladi, anmar-dadganyob anmar sibad-wawaad-edarbemalad gumalad. \v 4 Anmar we-yarse megega nonikid, ar ade, Canaán-yalagi ukud yaisulid, anmar-sibad-wawaad gagan-maed sate gualid. Degisoggu, Dummad, Gosén-yargi-megega wis be anmar-imake. \p \v 5 Geb degine, Faraón, Joséʼga sogded: \p —José, be-bab-nonikidi, be-iamar-nonikidi, be-walik-megega nonimalad. \v 6 Egipto-yala bega guakwaa naid. Be-gwenadgan-megega Gosén-yar ega be uke, ar ade, a-napa, napa-baiganba bur nuedid. Ar be-gwenadgan-abargi machergan-nue-yeer-ibmar-durgan-akwemalad-nikadibe, amar an-ibmar-durgan-akwega be onugsaodo. \p \v 7 José, Faraónʼse e-bab-sesa gusbalid, adi, Faraón Jacob-mag-dake guegar. Jacob, Faraón-argan-gadgua, ise-nued-egi-binsaedgi ega sogsad, be undarsaar megena gadinye. \v 8 Geb Faraón Jacobʼse egichialid: \p —¿Birgabigwa be nika? \p \v 9 Jacob Faraón-abin sogded: \p —Birga-dulanergwa-gakambegus (130), we-napneggi an bipirmakdiid. Doggus ibagan-nuegan an daksasurgusad. Ibagan-isganagi bur bule an gudii gusad. An-dadgan-sergu-megisadyob yoo an ese warmaked. \p \v 10 Geb a-sorbali, Jacob Faraónʼga sogded, degimaloye. Geb Jacob noded. \p \v 11 Degidgine, Joséʼdi, e-bab-Jacob, degi, e-iamar, Egipto-yargi-megega imaksad. Geb degine, José Faraón-ega-igar-uksadba, Ramesés-yargi, e-babga, degi, e-gwenadganga, nainumar-bur-nued uksad. \v 12 Deginbali, José e-gwenadgan-mas-abegedba, bela e-gwenadganga mas-ukmai gusad. \s1 José Faraónʼga negsesad \p \v 13 Bela neggweburmargi bur bule ukud nasgumaid. Abali, mas sategusad. Egiptoʼgi, degi, Canaán-yargi ukudba dulemar burgwemamaid. \v 14 Egiptoʼginmalad, degi, Canaánʼginmalad orosgi-dakleged Joséʼse-bakega bela e-mani ebusmalad. A-mani, José, Faraón-neggi bela sabosad. \v 15 Egiptoʼgi, degi, Canaán-yargi mani-sategussoggu, Egipto-dulemar Joséʼga sognadmalad: \p —¡Be anmarga masgunned udage! Mani-satedba, ukudba be anmar-oburgwer, igar maisulid, wedi noaled. \p \v 16 José dulemar-abin sogded: \p —Ar bemar mani bergusale, be-ibmar-durgan be sedamalo. A-muchub, an bemarga orosgi-dakleged ukoed. \p \v 17 Egipto-dulemar Joséʼse we-ibmar-durgan senonimalad: \q2 Molimar, \q2 sibad-wawaadmar, \q2 sibadmar, \q2 moli-bebe-nikamalad, \q2 degi, moli-uayasuidmar senonimalad. \q2 A-birgagi, José, a-muchub ega orosgi-dakleged uksad. \p \v 18 A-birga-bergusgua, birga-baid nagunonikid. Geb Egipto-dulemar Joséʼga sognonimalad: \p —Dummad, anmar mani-satedi, geg anmar begi odukued. Deginbali, anmar-ibdurgan bela begadga gusbalid. Anmar mas-bakega, ibmar-baigan-bega-uked sated. Degisoggu, anmar-nainu, degi, anmar begadga gumalargebed. \v 19 Be anmar-nainu baksundo, be anmar-bakbarsundo, adi, masgi be anmar-ogundii guegar. Anmar Faraón-e-maiga gumaloed, degine, ibmar-gwaggi anmar-nainugi-anmar-arbaoedi, Faraónʼgadga guoed. Mer anmar burgwega, degi, melle napa binsa wilenai-gubaliga, be anmarga ibmar-gwag udado. ¿Ar ibiga burgwega be anmar-imakoe? ¿Ibiga binsa nainu wilenai-guega be imakbaloe? Melle deyob be imake. \p \v 20 Geb degine, José Egipto-yargi Faraónʼga bela nainu baksad, ar ade, Egipto-dulemala ukudba na e-nainu ukdemalad. Weyobi Faraónʼgadga nainumar gunonikid. \v 21 Degisoggu, Egipto-dulemala bela Egipto-yargi Faraón-maiga gunonimarsundo. \v 22 José unnilagwa Egipto-dule-irwa-bab-dummaganse-gormalad-e-nainubi baksasulid, ar ade, Faraón amarga orosgi-dakleged ukdaed. Degisoggu, amardi e-nainu uksasurmalad. \p \v 23 Geb degine, José dulemarga sogded: \p —Emigindi, be-nainumar, degi, bemar, Faraónʼgadga gunonikid. Ar ade, ibmarmar-an-baksadi, Faraónʼga an baksad. Emigindi, an bemarga ibmar-gwag digmalaga an uked. \v 24 Bemar ibmar-weemaloedi, sagu-walatargi gwensak Faraónʼga be ukmaloed. Sagu-warbakegwaddi, be digega ebumaloed. Adi bemar, be-mimmigan, degi, bela dulemar-beba-gudidimalad a-ibmar gunmalagar. \p \v 25 Dulemar José-abin sogdemalad: \p —Be nued anmargi daed. Nue be anmar-bendaksad. Degisulina, anmar burgoenad. ¡Anmar Faraón-maiga gumalodo! \p \v 26 Weyobi José igar-mesnonikid, bela Egipto-yalagi ibmar-durbagan-welegedi, sagu-atargi gwensak Faraónʼga ukoye. José weyob igar-mesisadi, amba we-garda-narmaklenaidse, deyob, we-igar maid. Ar Egipto-dule-irwa-bab-dummadyob-imakdimaladse-gormaladdi bennuksurmalad, ar ade, e-nainumala Faraónʼgadga gussurgusad. \s1 Jacob e-mui-diglegoedgi sunmaksad \p \v 27 Israel-dulemala Egipto-yargi-yoggunonimaladi, Gosén-yargi megnonimalad. Agi, nainumar na nikudmalad, dula-ichesur-mergu gudmalad. \p \v 28 Jacob birgambe-gakagugle (17) Egipto-yargi megisad. Jacob birga-dulagugle-gakagugle (147) gudii gusad. \p \v 29 Ibagwengine, Israel e-burgwed warmaksa itoalid. A-ulale, e-machi-Joséʼse gochad, ega sogded: \p —Ar ibmar-nued be anga nue-imakbiele, be-argan an-dua-urba be mese. Weyobi be anga oyogoed, an bese ibmar-egisoed, be anga imakedseye. Degisoggu, an bese egised, melle Egipto-yargi be an-mui-digo. \p \v 30 An-babganyob an burgwenonimogale, Egipto-yargi be an-mui sedo. Bia an-babgan-muimar digar mamai, agi be an-mui digmogo. \p José e-bab-abin sogded: \p —An deyob imakodo. \p \v 31 E-bab Joséʼgi alamaknai gusad: \p —¡Ise-sogar be anga soge, deyob an imakoye! \p José ise-sogar abin-sogded: \p —Eye, deyob an imakoe. \p Geb degine, Israel e-gabed-nono-onakwedsik, e-nono yollee imaksad. \c 48 \s1 Jacob José-masmalagi ise-nued binsasad \p \v 1 Iche-naded-sorbali, Joséʼga sokarmalad, be-bab uellemaiye. Geb degine, José e-bab-daknaded. José, e-masmala-warbogwad, Manasés, degi, Efraín, eba sesa gusad. \v 2 Jacob-owisosmargu, be-machi-José be-dakdaniye, Jacob na gandik imaksad, degi, e-gabedgi sigisad. \v 3 Geb degine, Jacob Joséʼga sogded: \p —Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad, Canaán-yargi, Luz-neggweburgi, anse magaros gusad. Agi, angi ise-nued-binsaedgi anga sogsa gusad: \v 4 ‘Nue be an-itoye, mimmigan-bukidar-nikuega an be-imakoye. Degine, begi dulemar-bukidar-galagwensuli-ainiega an imakoye. Deginbali, be-waganga we-yala an ukoye. We-yalade be-wagangadga degisadegu guoye.’ \p \v 5 ”Nabir, be-machi-Efraín, degi, be-machi-Manasés, an bese we-Egipto-yarse-nonikid-iduar, we-yargi gwalulesmalad. We-masmalade angadid. Igi Rubén, degi, Simeón an-masmala-sunnadi, wemarde deyob gunonimarmogad. \v 6 We-masmala-warbogwad-sorba be mimmigan-nikuoedi, adi, begadga guoed. Amardi Efraín, degi, Manasés-e-urbamarsoggu, e-iamarba ibmar nikumarmogoed. \v 7 An Padan-Aramʼgi danigua, Canaán-yargi be-nan-Raquel Efrata-neggweburse-warmakdanikidgi angi burgwisad. A-igarba an e-mui digsad. Emigindi, Efrata-neggweburde Belénʼye nugad.” \p \v 8 Israel ukiar José-e-masmala-dakargu, egichided: \p —Wemardina, ¿we doamala? \p \v 9 José e-bab-abin sogded: \p —We-masmala, Bab-Dummad anga we-Egipto-yargi uksadid. \p Geb degine, e-bab Joséʼga sogded: \p —Be-masmala wis gatik anse walikaa be nidage, adi, ise-nued-an-egi-binsaedgi ibmar ega sogegar. \p \v 10 Israel bato nue selebagusad, nue-aku atakgusad. Bar nue-ataksursoggu, José e-masmala e-babse walikaa sesad. Israel masmala-angaagwar-gasgua, ei wagar usad. \v 11 Geb degine, Israel Joséʼga sogded: \p —Bar-be-dakosurye an bienad. Degi-inigwele, Bab-Dummad be-masmala-dakega an-imaksad. \p \v 12 José e-masmala e-bab-Israel-yokor-imbaba-gwichidi onosad. Geb degine, José e-bab-asabin e-bebe napase-warmakedse imaksad. \v 13 Geb degine, José e-masmala-warbogwad e-argangi gasad, Efraín, e-argan-nuedsik, degi, Manasés, e-argan-sapiledsik gasad. Geb agine, gannar e-bab-Israelʼse walikaa sesad. Agala, Efraín Israel-argan-sapiledsik gwisgusad, degi, Manasésʼdi Israel-argan-nuedsik gwisgusmogad. \v 14 Israel, e-argan masmalagi-mesidgu, e-argan muchub biir imaksad. Degisoggu, Israel e-argan-nued machi-bipigwad-Efraín-nonogi mesisad. Manasés-bur-dummad-inigwele, Israel e-argan-sapileddi, Manasés-nonogi mesisad. \p \v 15 Geb degine, Jacob Joséʼgi ise-nued-binsaedgi ega sogded: \q1 “Bab-Dummad-sogedba, an-dad-Abraham, degi, an-bab-Isaac, nanadii gusad. \q2 A-Bab-Dummad, an gwalulesad-akar an-edarbediguad. \q1 \v 16 Bab-Dummad-e-baliwitur bela bonigangi an-bendakdii gusad. \q2 A-baliwitur we-masmalagi ise-nued binsasun. \q1 We-masmalaba an-nug ebinsaledii gusun. \q2 Degine, Abraham-e-nug, degi, Isaac-e-nug ebinsaledii wemarba gumarsun. \q1 Wemala mimmigan-ichesuli nikumarsunno, \q2 degine, we-napneggi bemar dula-ichesur-mergu gumarsun.” \p \v 17 Ar Joséʼdi, e-bab Efraín-nonogi e-argan-nued-mesisadi, gwen nabir daksursoggu, José e-bab-argan-nued gasad, Efraín-nonogi-maidgi onirisad. Geb José e-bab-argan-nued Manasés-nonogi mesnaigu, e-babga sognaid: \p \v 18 —¡Baba, suli, weyobsuli! We, bur-dummadid. Be-argan-nued we-nonogi be mese. \p \v 19 Ar e-bab-Jacobʼdi yapa deyob imakgusad. Geb José-abin sogded: \p —¡Machi, bato an wisi! Ar Manasés amba dule-nue-nug-nikadga gumogoed. Degi-inigwele, e-urba-Efraínʼdi bur bule nug-nika guoed, degi, e-wagangi dulamar-bukidar akar-akar ainidagoed. \p \v 20 A-ibagi, Jacob we-masmalagi ise-nued-binsaedgi ega sogded: \q1 “Israel-dulemar dulemargi ise-nued-binsadmalale, bemar-nug obarmaloed. \q2 Weyob sogmaloed: ‘Bab-Dummad, igi Efraín, degi, Manasés-imaksa, \q2 deyob bemar-imakmosun.’ ” \p Weyobi Israel, Efraín bur Manasésʼba nug-dummarba imaksad. \p \v 21 Geb degine, Israel Joséʼga sogded: \p —Nue be itogo. An burgoed. Ar degi-inigwele, Bab-Dummad bemarba gudii guoed. Bab-Dummad bemar-dadgan-yarse gannar bemar-sedoed. \v 22 Be-gwenadganba an bega bur bule ibmar uked. An bega Siquem-yala uked. We-Siquem-yarde Amorreo-dulemargi an bila-onosgu, an-egi-nakwisadba an ei susad. \c 49 \s1 Jacob yoedse e-mimmigangi neg-guoedgi sunmaked \r (Deuteronomio 33:1-25) \p \v 1 Jacob e-machimalase gochad. Ese nonimargu, ega sogded: “Anse walikaa be dagmar. An bega sogoed, igi bemar yoedse guoe. \q1 \v 2 Masmala, be an-itomalagala, anse be dagmar, \q2 be-bab-Israel be nue itodamar. \b \q1 \v 3 ”Rubén, be an-machi-sailaginedid, \q2 be an-ganguedid, be-inse an-san-burbagi danikidid. \q1 Be-inse bur nug-dummarba-nika guedid, \q2 be-inse bur gangued-nika guedid. \q1 \v 4 Ar ade, be diwar-nomaidyob gued, \q2 geg be galeged. \q1 Ar an-omese be gornonigu, an-gabedgi be dodosad. \q2 A-ulale, bur dummadga bar be guosulid. \b \q1 \v 5 ”Simeón, Leví, gwenadgan gumalad. \q2 Es-suidmargi dulemar-sabsur-imakdamalad. \q1 \v 6 E-onmakbukwadse, gwen an dogbisulid. \q2 E-igar-itobukmalad-abargi, gwen an sigbisulid. \q1 Ar ade, sae-itodmargu, dulemar-oburgwismalad. \q2 Yogasaar moli-bebe-nikad-e-dua-dub-wardummad siksamalad. \q1 \v 7 Be-doggus-urwed bela-bela isdar-itolegega gusun. \q2 Degine, be-sabsur-ibmar-imaked, bela-bela isdar-daklegega gusun. \q1 Jacob-yalaganba an bemar-oaisakioed, \q2 Israel-neggweburmargi bela aisakiega an bemar-imakoed. \b \q1 \v 8 ”Judá, be-gwenadgan be-nug odummomaloed. \q2 Be-gwenadgan be-abin dulluu e-bebe napase ebulegedse imakmaloed. \q2 Be-isdarmaladgi be obindii guoed. \q1 \v 9 Judá, be achumigur-sapingwagwadyob gued, \q2 Masgasa-gunnaid bergusale, obunnomegisdaed. \q1 ¿Doa ese achaoe? \q2 Dule geg ese achaed. \q1 \v 10 Judá-dulemar-abargi dule-negsemaid gwen surguosulid, \q2 degine, gaapoled-e-ibed danikidse e-gaapoled-ganikid egi suosurmarbalid. \q1 Ar ade, dulemar-yar-baid-baidgi-bukmalad e-rey-Siloh-nonikoed, \q2 a-rey-sogedba nanamaloed. \q1 \v 11 Judá mani-ibedga gunonikosoggu, uva-bukidar-nikadba e-moli-uayasuid uva-sailagi edinnoed, \q2 e-moli-bipi bur uva-e-wardummadgi edinnoed. \q1 Degi, Judá vino-obine-nikadba, e-mor vinoʼgi enukoed. \q2 ¡Vinoʼgi, e-mordummad enukbaloed! \q1 \v 12 E-ibya vinoʼba bur gudureged. \q2 E-nugarmar moli-nunisba bur sibudikid. \q1 Ar Judá, mani-ibedid. \b \q1 \v 13 ”Zabulón, demar-gakagi megoed. \q2 Agi, urmar-nagued-neg nika guoed. \q2 E-ambikuoed, Sidón-yalase warmakoed. \b \q1 \v 14 ”Isacar, moli-uayasuid-dutusulidyob gued. \q2 Geg-gwisgue e-neg-yagi sagumar-imbagi obunnomaid. \q1 \v 15 Isacar, obunnogega, yar-nued-dakargua, \q2 degi, yeerdaklege dakargua, \q1 ibmar-berbegega na san imaksad, \q2 emar-maiga gunonikid. \b \q1 \v 16 ”Dan, Israel-masmala-ambe-gakabogwad-baiganyobmogad (12). \q2 Dan, e-sordamarga igar-nudakedga guoed. \q1 \v 17 Dan, naibe-buled igargi-maidyob guoed, \q2 a-naibe moli-maligi warmaksale, dule-moli-birgi-siid argwatedaed.” \p \v 18 Jacob sogdebalid: \q1 “¡Bab-Jehováʼye, bela-bela be an-abonoged, \q2 an-edarbediid!” \p \v 19 Geb degine, Jacob e-masmalaga sogdebalid: \q1 “Gadʼgi sordamar-urwemalad bukidar gwisgunonimaloed. \q2 Degi-inigwele, Gadʼdi, a-sordamar-baregitoed. \b \q1 \v 20 ”Aser mas-yaisur-nika guoed. \q2 We-masmar reymar-mas-gunnedyob yeer-gulle itomaloed. \b \q1 \v 21 ”Neftalí, igi goe-ome sapurba e-itolegedba gudidae, \q2 degi, e-mimmigan yeerdakle nikabali, deyob gued. \b \q1 \v 22 ”José, dian-dikarba sapi-gwichiyob gued, \q2 sapi-yaisur-sanmakedyobid, e-anagan galu-birgi obakmamaid. \q1 \v 23 Joséʼga nunmaked-dummad uksamalad, \q2 sigu-mimalad isdar be-dakmaladba begi sigu mismalad. \q1 \v 24 Degi-inigwele, bedi sikirmaksasulid, \q2 be-garganguedba be-warsi be gachii ganigwichi gusad. \q1 ¡Jacob-e-Bab-Dummad-Gandik-Maid, dog-nuedye an bega soged! \q2 Bedi sibad-wawaad-edarbedyob emar-idumaid, \q1 bedi, akwasaila-dule-odukuedyob gued, \q2 be Israel-bendakedid. \q1 \v 25 ¡Ar ade, be-bab-e-Bab-Dummad be-bendakoed! \q2 Bab-Dummad-Bela-Gangued-Nikad, ise-nued begi binsaoed. \q1 ¡Nibneggi ise-nued begi binsaoed! \q2 ¡Demar-uluba ise-nued begi binsaoed! \q1 Bemala, ichesur mimmigan-nika gumaloed, \q2 degi, be-mimmigan masgi be-omadii gumaloed. \q1 \v 26 An-babgan angi ise-nued-binsasadba, be-bab ise-nued bur begi binsanaid. \q2 José, we ise-nued begi binsalesadi, yarmar-epenneganagi ibmar-sanmakedba bur nueganad, \q2 sapur-epenneganagi ibmar-sanmakedba bur nueganad. \q1 José, we-ise-nued-binsaleged, begadid. \q2 Ar be-gwenadgan-abargi be sulesad. \b \q1 \v 27 ”Benjamín, achu-sapur-gadi-urwedyob gued. \q2 Wakdar e-masgasad gundaed. \q2 Sedodi, e-mas-obichadi, e-sordaganmala gundaed.” \p \v 28 Wemala, Israel-dulemar-sogambe-gakabo-ambikusadid (12). Weyob e-bab-Jacob ise-nued-binsaedgi e-masmala-war-wargwenga na emar-guoedgi ega napi sunmaksad. \s1 Jacob-burgwisad \p \v 29 Ibagwengi, Jacob weyob e-masmalaga igar uksad: “An-burgwed warmaksad. An burgwisale, Canaán-yalagi, Het-dule-Efrón-nainugi, akwasaila-ollor-siidgi, an-dadgan-dikarba an-mui be digmalo. \v 30 A-akwasaila-ollor-siid an bega obared: Mamre-asabin Macpelaʼgi akwasaila-ollor-siid. Deunni, Abraham Het-dule-Efrónʼse nainu-baksagu, we-akwasaila-ollor-siid baksa gusbalid. Adi, agi e-gwenadgan-e-muimar digegar. \v 31 Agi, Abraham, degi, e-ome-Sara digsamalad. Agi, Isaac, degine, e-ome-Rebeca digsamarbalid. Deginbali, agi, Lea an digsamogad. \v 32 We-nainude, degine, akwasaila-ollor-siidde Het-dulese bakles gusad.” \p \v 33 Jacob weyob e-masmalaga igar-uksad-bergusgu, gannar megided. Geb degine, burgwissunnad. \c 50 \p \v 1 Geb degine, José e-bab-mui angaagwale gasad, geb nue-bonai, napi e-bab-wagar usad. \v 2 Geb a-sorbali, José nermar-ega-arbamaladga igar-ukded: “E-bab-Israel-e-muigi ina-wawadikmalad eoye, adi, melle e-mui nunguegarye.” Ar nermar deyob imaksamarsunnad. \v 3 Ina-wawadikmalad Jacob-muigi-eogegala iba-dulabo (40) gagasmalad. Ar ade, muigi ina-eomalaga, deyob ibagan abeleged. \p Egipto-dulemala iba-dulapaa-gakambe (70) Jacobʼba bukib-itobukwa gusmalad. \v 4 Degine, ibagan-bukib-binsaed-bergusad-sorba, José dulemar-Faraón-neggi-gudidimaladga sunmakalid. Ega sogded: \p —Ar an bemargi nuedile, Faraónʼga wis be anga sognamar: \v 5 ‘An-bab burgwedani-maigu, ega ise-sogar an-imakega an-imaksad, ande e-neg-uan-guakwa-sisadgi e-mui-digoye. We-neg-uan Canaán-yalagi siiye. Degisoggu, an begi wileye, an-bab-mui-dignaega be an-imakye. An-bab-mui-digsayalaba gannar an nonikoye.’ \p \v 6 Geb degine, Faraón Joséʼga sogsad: \p —Be nao. Igi be-bab ise-sogar-be-imakega be-imaksa, deyob be be-bab dignao. \p \v 7 Geb José e-bab-dignad gusad. Eba bela dule-dummagan-Faraónʼga-arbamalad, Faraón-neggi dule-dummagan-nug-nikamalad, Egipto-yargi dule-dummagan-nug-nikamalad, eba nade gusmalad. \v 8 Deginbali, José-e-negginmalad, José-e-iamar, Jacob-e-negginmaladse-bakar, nade gusmarmogad. Unnila mimmiganbi, degi, ibmar-durganbi Gosén-yargi obesmalad. \v 9 Deginbali, dulemar-bukidar ur-napaginedgi, degi, dulemar-bukidar moli-birgi-sii eba nade gusmalad. Degisoggu, dulemar-ichesur Joséʼba nade gusmalad. \p \v 10 Atadʼye-neg-nugadse, ibmar-gwag-omukued-negse modapmargu, bela nue-bukib itosmalad, degi, nue-dummad bosmalad. Atadʼde, diwar-Jordán-dad-nakwedsik naid. Agi, igar-maidba José e-babba ibagugle (7) bukib-binsadii gusad. \p \v 11 Canaán-dulemar-agi-bukmalad, dakdemargu Egipto-dulemar ise-boar-gunanai, sogdemalad: “Egipto-dulemar-ibe dule-dummad burgwis-dakleye.” A-ulale, a-neg bismalad, Abel-Misraimʼye. A sogleged, Egipto-dulemar-bosmalad-nebaye. We-nebade Jordán-diwar-dad-nakwedsik naid. \p \v 12 Jacob-e-masmala, ar igi e-bab ese egichisgusa, deyob bela imaksamalad: \v 13 E-bab-mui Canaán-yarse sesa gusmalad. Macpela-nainugi akwasaila-ollor-siidgi digsamalad. We-nainude Abraham, Het-dule-Efrónʼse baksa gusad. Adi, agi e-gwenadgan digegar. We-nainude, degine, akwasaila-ollor-siidde Mamre-dad-nakwedsik naid. \v 14 José, e-bab-digsad-sorba, e-gwenadganmala, degi, bela eba-gudimalad Egipto-yarse gannar nonimalad. \s1 José e-iamarbo-igar-mesisad \p \v 15 Jacob burgwissoggu, José-e-iamar binsadmalad: “Anmar Joséʼgi nue-dododii gusad. A-ulale, abakalegi José isdar anmar-dakalile, buged-mai anmar-imakalile, wede, ¿igi anmar gudoe?” \v 16 Degidbali, e-iamar Joséʼga weyob gayaburba barmismalad: “Anmar-bab burgwed-idu anmarga weyob sogsad, bega weyob sogoye: \v 17 ‘Be-iamar-dummad-begi-nosadi, sabsur-be-imaksamaladi, wis be iegoye, begi-nossuliyob be dakoye.’ \p ”Degisoggu, anmar bese egised, anmar dummad-begi-nosadi, begi nossuliyob be anmar-dake. Ar anmarde be-bab-e-Bab-Dummad-e-mai gumalad.” \p Ar Joséʼga-gaya-berbedimalad weyob ega sognanaigua, Joséʼdi ise-boar naded. \v 18 Geb degine, José-e-iamar-sunnad nonimalad, José-abin e-bebe dulluu napase ebulegedse imaksamalad, geb ega sogdemalad: \p —Anmar nonimalad. Anmar be-mai gumalad. \p \v 19 Ar Joséʼdi e-iamar-abin sogded: \p —Mer dobgumar. ¿Ar an Bab-Dummadsi? Suli. E-ibmar-imaked geg an imaked. \v 20 Ar bemar sabsur-an-imaksa-inigwele, emi bemar negdakedi, Bab-Dummaddi dulemar-bukidar-bendakega, mer burgwemalaga, we-ibmar-isgana-gusadi, ibmar-nuedga obinnisad. \v 21 Degisoggu, mer dobgumar. Ani, an bemarga, degi, be-mimmiganga mas ukoed. \p Weyob, José e-iamar-dobee-itogedi, baisur-itogega imaksad. Ar ade, José nue-sabedgi e-iamarga sunmaksad. \s1 José-burgwisad \p \v 22 José, degine, e-bab-e-gwenadgan Egipto-yargi amba maigusmalad. José birga-dulatar-gakambe (110) gudii gusad. \v 23 José Efraín-wagan daksad. Degine, e-wagwa-Maquir-e-mimmigan egadga imaksad. Maquirʼde e-machi-Manasés-e-machid. \p \v 24 Ibagwengine, José e-gwenadganga sogded: “An-burgwed warmaksad. Bab-Dummaddi bemar-bendakdanikoed, we-yargi bemar-onogoed. Bab-Dummad bia Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga yar-ukoye-sogsagusadse bemar-sedoed.” \v 25 Geb degine, José Israel-dulemar ega ise-sogar-imakega imaksad, anmar bega deyob imakedseye. Geb degine, José ega sogded: “Ar nue-napiragwad, Bab-Dummad bemar-bendaknonikoed. Ar deyob gunonikile, bemar an-garmar wegi be sedmalo.” \p \v 26 Geb José Egipto-yargi-maid birga-dulatar-gakambe-nikadgi (110) burgwenonikid. José-e-muigi ina-wawadikmalad eosmalad, adi, melle e-mui nunguegar. Geb degine, mui-e-ulugi Egipto-yargi mesismalad.