\id EST - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h Ester \toc1 Ester-Garda \toc2 Ester \toc3 Est \mt1 ESTER-GARDA \mt2 ESTER \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Ester-Garda.\it* Ester, Hadasaʼye-nugbalid. E-ibe bela e-sergan burgwisad, na e-gilor-Mardoqueo, Ester-odummosad. \it Niisgwaye,\it* Ester-nug obarileged. \is1 Ester-Gardagi weyob sunmaklenaid \ip We-ibagangine, Asuero, Persia-e-reyga maid. Deunni, Persia-yala, India-yala-akale, Etiopía-yalase dungunaid. Asuero isdar-e-ome-dakaligusad, geb muchubbi Ester na e-omega imaksad. We-bunagwade, Judío-duled, bela-bela yeerdakleged. E-gilor-Mardoqueo e-gadiyob na odummosad. \ip Judío-dulemar Persia-yargi-bukwaunni, sorda-dummad-Amánʼye-nugadi, Judíoʼmar-sabsur-wiobigualinad. Ester, Judíoʼmar-bendakega e-sui-Rey-Asueroʼga, Amán-barsogsad. Geb rey, Amán-oburgwisad. Agi, nabir Judíoʼmar bendaklenonikid. Judíoʼmar-bendaklesmalad-nukad iba nagunonikid. Geb we-iba, Purimʼye onug-imaksamalad. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Ester rey-omega gunonikid (1:1–2:23). \io1 2. Amán, bela Judíoʼmar-obelobigualid (3:1–5:14). \io1 3. Judío-dulemar-ollorgunonikid (6:1–9:19). \io1 4. Purim-Iba-Onoleged-Igar-Megisad (9:20–10:3). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. ESTER REY-OMEGA GUNONIKID \mr (1:1–2:23) \s1 Rey-ome-Vasti Rey-Asueroʼba ibsassulid \p \v 1 Rey-Asuero yarmar-sogadulanergwa-gakaguglegi (127) reyga-mai gusad. We-yarde, India-yar-akar, Etiopía-yalase dungued. \v 2 A-ibagangine, Rey-Asuero, Susa-neggweburgi e-ologana sinonikid. Degisoggu, Susa-akale, Rey-Asuero na yarmar-semai gusad. \p \v 3 Rey-Asuero birgapaagus reyga-maidgine, bela dummagan-sordamar-idudimaladga, degi, ega-arbamaladga iba-ononai gusad. A-iba-onolenaidse, Persia-yargi, degi, Media-yargi sordamar-idudimalad-bur-dummagan, igar-nabomalad-e-dummagan, degi, yar-baid-baidgi dummaganga-mamaid arbimalad. \v 4 Rey-Asuero, nii-walanergwa (6) na e-ibmar-nuegan-bukidar nikad, degi, bela-bela e-negsemaid-dungued, e-gangued-nikad oyonai gusad. \p \v 5 A-ibagan nasad-sorbali, Rey-Asuero iba-baid ibagugle (7) ononai gusbalid. We-ibade, bela Susa-neggweburgi dulemar-bukwamaladga, dulemar-nug-dummarba-nikamaladga, degi, dulemar-binsarmaladga ononai gusad. We-iba reyneg-imba-ollornaidgi onolesad. \v 6 Reyneg-imbagi atued-dummad-sibu, atued-dummad-arad, degi, gwili-absargiid naigusad. We-atued-dummagan, lino-dub-nuegangi, degi, suir-akwagiid-dubgi, atinnar naid. We-dubmar, mani-orokwagwad-yaa-simaladgi-odogar-odogar maid, geb mármol-akwa-buarmargi atinnar naid. \p Deginbali, gan-megmalad-ologi-sobaled, manigi-sobaled bukbalid. We-gan-megmalad napa-mármol-akwabiid-birgi, napa-dimmur-birgi, degi, napa-akwa-yeerdaklemalad-birgi bukwad. \p \v 7 Nog-dummagan-olobiid-akar-akar-sobarmaladgi rey-e-vino mimilenai gusad. We-vino obinebaka goblenai gusad, ar ade, rey ibmar-obinebaka-ukedid. \v 8 Degi-inigwele, rey na e-neggi-arbamaladga igar-uksagusad, vino-gobega melle dulemargi alamaknai gumalo. Dulemar na gobbiedba gobmaloed. \p \v 9 Rey-ome-Vastiʼdi, dummagan-e-omeganga Rey-Asuero-neggi iba-ononai gusmogad. \p \v 10 Ibaguglegus (7) iba-nonaidgine, Rey-Asuero vino-gobedba bela-bela weligwar itoded. \q1 Geb degine, dulemar-walagugle-e-walik-arbamaladse (7) gochad: \q2 Mehumánʼse, Biztaʼse, Harbonaʼse, Bigtaʼse, \q2 Abagtaʼse, Zetarʼse, degi, Carcasʼse gochad. \p \v 11 Geb Rey-Asuero wemarga igar-uksad, e-asabin e-ome-Vasti ologurgin-yoi sedamarye. Adi, dulemar, degi, dule-dummagan, Vasti bela-bela-e-yeerdakleged dakmalagar. Ar rey-omede bela-bela yeerdakleged. \v 12 Ar dulemar-rey-walik-arbamalad rey-ome-Vastiʼga rey-igar-uksad sogdapmargu, Vastiʼdi, Rey-Asueroʼse yapa-nae gusad. Degisoggu, Rey-Asuero bela-bela sae-itonaded, uluded. \p \v 13 Geb Rey-Asuero, dule-igar-wismaladse egisnai gualid, ibu imakergebe. Ar ade, gusgu igar-maid, rey dulemar-nue-igar-wismaladse binsaed-egised. \q1 \v 14 We-dule-igar-wismalad bur rey-walikamalad, wemalad: \q2 Carsena, Setar, Admata, Tarsis, \q2 Meres, Marsena, degi, Memucán. \p We-dulemar-walagugled (7), Persia-yar-e-dummaganad, degi, Media-yar-e-dummaganad. Wemala, reyga binsaed-dakmaladid, deginbali, Rey-Asuero-yargi dummaganga gudimarbalid. \p \v 15 Geb Rey-Asuero we-dulemarse egichided: \p —Igar-maidbali, ¿an-ome-Vasti, igi imaklegergebe? Ar ade, an-gayaburba-berbemaladba an ega igar-uksagusadba gwen ibsassulid. \p \v 16 Geb degine, Memucán, reyga, degi, dule-dummaganga sogdesunnad: \p —Rey-ome-Vasti, unnila reyginbi dodossulid. Ar belagwable dule-dummagan-bukwadgi dodosad, degi, Rey-Asuero-yarmargi bela-dulemar-bukwadgi dodosbalid. \v 17 Ar bela omegan-bamalad rey-ome-weyob-ibmar-imaksad wisgumaloed, degisoggu, omegan e-suimargi bar binsaed-nikaa guosurmalad. Ar ade, sogdamaloed: ‘Rey-Asuero na e-ome-Vasti ese sedamalaga imaksanad, ar e-omedi gwen ese arbisulid.’ \v 18 Ar Persa-dummagan-e-omegan, degi, Media-dummagan-e-omegan rey-ome-weyob-ibmar-imaksad wisguarmalale, ar deyopira e-suimar-abin-imakdemarmogoed. Geb degine, omegan na e-sui-ibgwensur-imakdagoed. Geb agi, urwed nodasunnoed. \p \v 19 ”Degisoggu, Rey-Asuero, na be yeer-itogele, be igar uksundo. We-igar Persa-dulemarga, degi, Media-dulemarga geg-bar-gwage weyob igar-narmakar-mai guoed: ‘Rey-Asueroʼse mer e-ome-Vasti bar dagoye.’ Rey-Asuero, ome-baid Vastiʼba-bur-nueddaed rey-omega-guega be amie. \v 20 Bela-we-yar-dummad-naidgi rey-igar-uksad wisguarmalale, bela omegan na e-suimargi binsaed-nikaa nadmaloed. Belagwable dummagan-e-omegan, degi, dule-binsarmalad-e-omeganse-bakale, na e-suimargi binsaed-nikaa damaloed.” \p \v 21 Weyob ibmar-soglesadi Rey-Asuero, degi, e-dummagan-negdakmamaid yeer-itosmalad. Degisoggu, rey, Memucán-ibmar-sogsadba ibmar imaksad. \v 22 Rey bela e-yar-naidgi neggweburmar-bukmaladse na e-gwabinduku-akar-akar-sunmakmaladba gardamar narmakar barmisad. We-gardagine igar uklenaid, bela machergan e-negyaurgine negsedii gumaloye. Degine, e-dulemar-e-gwabinduku-sunmakedba we-garda ainioed. \c 2 \s1 Ester rey-omega sulesad \p \v 1 We-ibmar-gusad-sorbali, Rey-Asuero na sae-itodiid baisur-itogusadgine, e-ome-Vasti ebinsaalid, igi e-omede neg-imaksagusa, degi, igi e-omega igar megis gusbali. \v 2 Geb degine, Rey-Asuero-bendakdimalad, degi, e-dule-dummagan sogdemalad: “Reyga yagan-yoo-sui-nikumalad yeerdaklemalad aminamala. \v 3 Rey-Asuero, bela be-yar-dakmaidgine, bela-neggwebur-iliba be dulemar-onugsae, adi, wemala yagan-yoo-sui-nikumalad-yeerdaklemalad Susa-neggweburse, rey-omegan-negmar-siidse sedamalagar. Geb a-neggine, Hegai we-yagan-akoed. Hegaiʼde, bur-rey-walikagwadid, rey-omegan-edarbedid. Geb Hegai, we-yaganga yeerdaklegega-wagargi-ibmar-maglemalad ukoed. \v 4 Geb rey, yagwa-bur-yeerdakleged, Vasti-anar e-omega suoed.” Weyob-soglesadi, Rey-Asuero yeer-itosad. Geb deyob ibmar-imakmalaga igar uksad. \s1 Ester reynegse nonikid \p \v 5 Susa-neggweburgi, reyneg-siidgine, Judío-dule-wargwen, Jair-machi-Mardoqueoʼye-nugad gudiid. Jairʼde, Simei-e-machid. Simeiʼdi, Quis-e-machid. Quisʼdi, dad-dummad-Benjamínʼgi danikid. \v 6 Mardoqueo dulemar-galesgusmaladba Jerusalén-neggweburgi seleargusad. We-dulemar, Judá-e-rey-Jeconíasʼmala Babilonia-Rey-Nabucodonosorʼse gales selesgusmalad. \v 7 Mardoqueo, e-sia-wargwen na e-ibe-sergan-burgwisad odungusad. E-babgan-burgwisgua, Mardoqueo na-e-bunoloyob susad. We-yagwa Hadasaʼye-nugad, deginbali, Esterʼye nugbalid. Ester bunagwa-nued-itoged, bela-bela yeerdakleged. \p \v 8 Rey-igar-mesisad wisgusmargua, yagan-bukidar Susa-neggweburse, reynegse selenonimalad. Agi, Hegai we-yagan-akwenonikid. Ester, we-yagan-abargine reynegse selenonimogad. Agi Hegai. Ester-akwisad. Hegaiʼde, rey-e-omegan-edarbedga gudiid. \v 9 Hegai, Ester-yeerdaksad, degi, nued daksabalid. A-ulale, Hegai, Esterʼga yeerdaklegega-wagargi-ibmar-maglemalad yoga-ukar imaksad. Bur mas-nuegan ega uksabalid. Deginbali, Hegai Esterʼga-ibmar-imakmalaga reyneggi-yagan-bur-nuegan-gudidiid walagugle (7) uksabalid. Geb Ester we-yagan-walagugledmala (7) rey-e-omegan-neg-bur-nuedse selesad. \p \v 10 Ester na sogsasulid ede bialidi, degi, doamar e-gwenadgan gubali. Ar ade, Mardoqueo ega sogsagusad: “Melle be-dulemargi, degi, be-sergangi be sunmakoye.” \v 11 Mardoqueoʼdi, bane-bane rey-e-omegan-neg-bukwad-asabin nasdaed. Adi, na wisguega, Ester nued gudiidibeye, igi imakdimardibeye. \p \v 12 Yagan reyse-daged-iduale, birgagwen igar-maidba yeerdaklegega-ibmar-ebulemalad magdidii gumaloed. Nii-walanergwa (6) sapi-mirra-e-gwalluginbi abagan-magdii gumaloed. Geb baid nii-walanergwa (6), gwallu-wawadikmalad-bur-yeer-yapanmaladgi, degi, ina-wawadikmalad-bur-nuegangi abagan-magdii gumarbaloed. Geb a-ibamar-sorbali, we-yagan war-wargwen Rey-Asueroʼse nonimaloed. \v 13 Yagwa-wargwen reyse dagsokalile, bela rey-e-omegan-neggi ibmar-sedbied ega ukledaed. Geb we-ibmar-yoi reynegse naddamalad. \v 14 Neg-sedogusale, yagan war-wargwen reynegse naddamalad. Geb banedgine, omegan neg-baidsik barmilesdaed. A-neggi, Saasgaz neg-akwediid. Ar we-dulede, a-neggi rey-omegan edarbediid. Geb a-sorbali, we-omegan bar gannar reyse nonisurdamalad. Ar rey na biti-ome-wargwen gannar dakbierdi, degi, ese gornamalaga imaksale, unnila aginbi a-ome gannar reyse nonidaed. \p \v 15 Mardoqueo-e-gilor-Abihail-e-sisgwa-Esterʼga, Rey-Asueroʼse naed-e-ibagan-warmaknonigua, rey-omegan-edarbed-Hegai, ibi ibmar-ese-egisoye ega sogsagusa, unnila a-ibmarbi Ester, Hegaiʼse egichisad. Bela dulemar Ester-walik-gudimaladi yeer Ester-dakmalad. \v 16 Rey-Asuero birgaguglegus reyga-maidgi, a-nii-ambe-gwichidgi, Ester, rey-asabin-gwisgunaega reynegse selesad. A-nii Tebetʼye-bilebalid. \p \v 17 Rey-Asuero, omegan-bamaladba bur bela-bela Ester-abesad. Yagan-bamaladba bur Esterʼbina nue-soge itosad. Degisoggu, Rey-Asuero, Ester-nonogi ologurgin sisad, geb Vasti-anar Rey-omega Ester-sunonikid. \v 18 Geb sorbali, Rey-Asuero e-dummagan-negdakmamaidga, degi, ega arbamaladga, Ester-nuggi iba-dummad onosad. Rey-Asuero bela e-yarmar-dakmaidgi mani-uklegergebed bipi-imaksad. Deginbali, rey na yeer-itogedba ibmarmar obinebaka binsa-uknai gusbalid.\fig Rey-Asuero, rey-omega Ester-onugsaega, Ester-nonogi ologurgin sisad. (Ester 2:17) |src="CO01262B.TIF" size="col" ref="Ester 2:18" \fig* \s1 Rey-Asuero-oburgwega igar-amismalad \p \v 19 Yagan-suisurmalad gannar rey-omegan-negse selenonimargua, Mardoqueoʼdi, reyneg-yawagakgi neg-daksii gusad. \v 20 Ester, Mardoqueo ega igar-uksadba sogsasulid doamar e-sergana, degi, ede bialidbali. Ar Ester, Mardoqueo-walik-gudiunni igi eba ibsadae, deyobi, Mardoqueo-sogedba ibmar imaksad. \p \v 21 Mardoqueo reyneg-yawagak-naba-sigu, Bigtán, degi, Teres sunmake itoalid. We-dulemardi, dummagan-warbogwad reyneg-yawagakgi-nakulemaladid. We-dulemar nue-sae-itogedgine, Rey-Asuero-oburgwega igar-aminanaid. \v 22 Mardoqueo we-dulemar weyob sunmaknai itosgu, Rey-ome-Esterʼga we-gayaburba ogwasad. Agine, Esterʼmoga Mardoqueo-nuggi reyga we-gayaburba ogwasmogad. \v 23 A-ulale, Rey-Asuero we-gayaburba-baraminai gualid, wede bule nabiri. Geb baramisgu, daklealid, we-gayaburba nue-napiragwa. Degisoggu, we-dule-ebogwad-dummagan dukargi-galegar burgwismalad. Geb bela we-ibmar-gusadi, rey-wagab rey-gardamargi narmakles megisad. \c 3 \ms1 2. AMÁN, BELA JUDÍOʼMAR-OBELOBIGUALID \mr (3:1–5:14) \s1 Amán Judíoʼmar-obelegega igar-amisad \p \v 1 Weyob ibmar-gusad-sorbali, Rey-Asuero, Hamedata-machi-Amán-nug odummononikid. Hamedataʼde, Agag-duled. Rey-Asuero, bela dule-dummagan-negdakmamaidba bur-dummadga Amán-onugsasad. \v 2 Bela reyneggi-arbamalad-yawagakgi-gwismaladi, Amán-asabin yokorgi-sindigar sigisdamalad, deginbali, e-asabin dulluu imakdamarbalid. Ar deyobi, Rey-Asuero igar-uksagusad. Mardoqueoʼdi, Amán-asabin gwen yokorgi-sindigar sigdisulid, deginbali, gwen dulluu e-asabin imakdisurbalid. \p \v 3 Geb degine, reyneggi-arbamalad-yawagakgi-gwismaladi, Mardoqueoʼse egichismalad: “¿Ibiga be, rey-igar-uksadba ibsasuli?” \v 4 We-dulemar bane-bane degibi ese egisdii gusmalad, ar Mardoqueoʼdi, gwen eba ibsassulid. A-ulale, Amánʼga, Mardoqueo-barsogsamalad, adi, dakega, Mardoqueoʼde, na emarga ibmar-sogsagusad bule Amánʼga sogmogodibeye. Ar ade, Mardoqueo we-dulemarga sogsagusad, an Judío-duleye. \p \v 5 Amán dakalid, Mardoqueo gwen e-asabin yokorgi sindigar sigsuli, degi, gwen e-asabin dulluu imaksurbali, agi, sae-itoded. \v 6 Ar ade, Amánʼga bato sogsamarsoggu Mardoqueoʼde, Judío-duleye. A-ulale, Amán unnila Mardoqueo-oburgwedginbi binsassulid, bela Mardoqueo-e-dulemar-obelobi gusad. Amán bela Judíoʼmar Rey-Asuero-yar-semaidgi-bukwamalad-obelogega na igar-amisad. \p \v 7 Rey-Asuero birgambe-gakabogus reyga-maidgine, gebe nii-yolededgi, nii-Nisánʼye nugadgi, Amán-wagab ibmar-Purʼye-nugadgi dodoar-wilubdaksamalad. Weyob-dodoarwilubdaksamalad, adi, dakega, Amán-igar-amisadi ibu-niigi, degi, ibi-ibagi imaklegoe. Geb agine, nii-warambe-gakabogi, nii-Adarʼye nugadgi, Amán-igar-amisad-imaklegega iba nagunonikid. \p \v 8 Geb degine, Amán Rey-Asueroʼga sogded: \p —Bela be-yarmar-dakmaid-abargine, dulemar-soggwen mimiles-bukwad. Amardi, dulemar-bamaladba na igar akar nikamalad, deginbali, rey-igar-maidba ibsasurmarbalid. Degisoggu, dummad, ar be we-dulemar dula-gudii imakele, ibu-ibmar-nued egi be nikuosunna. Sate. \v 9 Rey, we-ibmar na be yeer-itogele, we-dulemar-oberguegala be igar-messundo. Ar andina talento-mani-miliambe (10,000), be-mani-dakmaladga an ukoed, adi, rey-mani-sabomalad-neggi we-manimar odogegar. \p \v 10 Geb degine, Rey-Asuero e-olargan unnusad. We-olargangine e-wilub naid. We-wilub oyonaid e-gangued nikad. Geb rey olargan Agag-dule-Hamedata-machi-Amánʼga uksad. Amánʼde, Judíoʼmar e-isdaradid. \v 11 Geb rey, Amánʼga sogded: \p —Be we-mani-uknaidi na be sue. Ar be we-dulemar igi imakbie, deyob be imakdo. \p \v 12 Gebe-nii-yoleded ibambe-gakapaagine reyga-garda-narmakmaladse gorlesad. Ar igi Amán igar-uksagusa, deyobi garda narmaklesad. We-garda we-dulemarse narmaklesad: Reyga-dummagan-negdakmamaid-Sátrapaʼmarye-nugmaladse, dummagan-yarmar-dakmamaidse, degi, bela neggweburmargi dummaganga-gudimaladse. We-gardamar bela dulemar-galagwensuli akar-akar e-gwabinduku-sunmakmaladba narmaklesad. We-gardamar Rey-Asuero-nuggi, degi, e-olargan-wilub-nai narmaklesad. \v 13 Geb sorbali, we-gardamar bela Rey-Asuero-yarmar-dakmaidse garda-berbemaladba barmilesad. We-gardagi weyob igar-uklenaid: \pi1 “Ibagwen-dummad bela Judío-dulemar: Sergan, sapingan, omegan, degi, burwiganase-bakale, oburgwemaloye, deginbali, e-ibe ibmar sumarbaloye. Nii-warambe-gakabogwad ibambe-gakapaagwadgi, weyob ibmar-guoye soglesad. Nii-warambe-gakabogwadde, nii-Adarʼye nugad.” \p \v 14 We-igar-megisad garda-bamaladse-ogwalesadi bela yar-iliba gardamar mimilesad, adi, dulemar-owisogega, iba-sulesadgi guagwar gudii samaloye. \p \v 15 Rey-sogedba gardamar-berbemalad gwae nadmalad. Deginbali, we-igar-megisadi, Susa-neggweburgi, bia rey-negsemaidgi mimilesbalid. Ar Rey-Asuero, Amán-ebo vino gobbukwadgine, Susa-neggweburgine neg-gagalenai gusad. \c 4 \s1 Ester, Mardoqueoʼbo igar-amisad \p \v 1 Mardoqueo bela we-ibmar wisgusgua, wile-itogedba na-mor-yoid esirmaksad. Geb sagumor-sommed yosad. E-nonogi buru eosbalid, geb galimbaba neggweburgi ise-boar binnasur-gornadapi gusad. \v 2 Deyobi, Mardoqueo reyneg-yawagakse mosad. Reynegyabardi dogsasurgusad, ar ade, dule sagumor-sommed-yoi reynegyaba-doged igar maisulid. \v 3 Bela neggweburmar-bukwadgi Rey-Asuero-e-igar-uksad-wisgusmargua, Judío-dulemar bela-bela wile-itodmalad, bar mas-guchasurmalad, ise-boar gudii gusmalad, degi, gwage-nunmaked-dummad itodii gusmalad. Bukidar Judíoʼmar sagumor-sommed-yoi buru-birgi megismalad. \s1 Mardoqueo, Esterʼse bendakleged egichad \p \v 4 Rey-ome-Esterʼga yagan-arbamalad, degi, machergan-egi-nakulemalad, bela we-ibmar-gunaid Esterʼga sogsamalad. Ester we-ibmar-itosgua, nunmaked-dummad itononimogad. Geb degine, Mardoqueoʼga mormar barmisad, adi, Mardoqueo sagumor-sommed-yoid-anar, we-mormar yoegar. Degi-inigwele, Mardoqueoʼdi, we-mormar yapa yoe gusad. \v 5 Geb degine, Ester, machered-egi-nakuleged-Hatacʼse gochad. Geb Hatacʼga igar uksad, adi, Mardoqueo-daknaega, degi, Mardoqueoʼse egisega igi neg-gunai, deginbali, ese egisbaliga, ibiga be deyob gudiiye. \p \v 6 Degisoggu, Hatac, Mardoqueo-daknadsunnad. Mardoqueoʼdi, neg-ollornaidgi, dulemar-ambikuedgi, reyneg-yawagak-asabin siid. \v 7 Mardoqueo, Hatacʼga bela neg-gunaid sogsad. Deginbali, ega sogsabalid, igi Amán, Judío-dulemar-obelogega rey-mani-gamaladga mani uknai. \v 8 Geb Mardoqueo, Hatacʼga Susa-neggweburgi gardamar-mimilesadi, uksabalid. A-gardagi, Judío-dulemar-obelogedgi sunmaknaid. Geb Mardoqueo, Hatacʼga sogsad: “We-garda Esterʼga oyogoye, degi, bela ega ibmar-guoed sogbaloye.” Mardoqueo, Hatacʼga sogsabalid: “Esterʼga be sogoye: ‘Be Rey-Asuero-daknaoye, adi, reyse be wilesagwa egisegarye, mer Judío-dulemar oburgweye.’ ” \p \v 9 Hatac gannar Esterʼse nonikid. Geb bela Esterʼga Mardoqueo ega ibmar-sogsad sognonikid. \v 10 Geb degine, Ester gannar Hatac-barmisad, adi, Mardoqueoʼga weyob sogega: \v 11 “Bela reyga-arbamalad, degi, bela dule-rey-e-neggweburmargi-bukwamalad igar-maid wismalad. Ar dule-machereddibe, omedibe, rey-ese-gochasuli rey-dakega reyneg-imbagi dogsadibe, a-dule oburgwilegoye. Ar rey na e-olo-gaapoled a-dulegi oyosardi, we-dule bendaklegoye, bar oburgwilegosurye.” \p Ester sogdebalid: “Ar bato iba-dulagwen-gakambe-gusad (30), Rey-Asuero anbo-sunmakega bar anse gorsulid.” \p \v 12 Hatac, Ester-ega-ibmar-sogsadi Mardoqueoʼga sogdapid. \v 13 Geb Mardoqueo, Esterʼse gannar Hatac-barmisad, adi, Esterʼga weyob sogega: “Mer be binsaoye: ‘Ar andi reyneggi-maisoggu, andi bendaklegoye, andi Judío-dulemarba burgosurye.’ \v 14 Ar emi-ibagi, be sunmaksurdibe, baidsik Judío-dulemar-bendakleged danikoed. Ar bedi, degi, be-gwenadgan bela burgwemaloed. An ebinsagu, be we-ibmar-gunaidgi be-dulemar-bendakega, be rey-omega gunonikid.” \p \v 15 Geb degine, Ester weyob Mardoqueo-abin-imaksad: \v 16 “Bela-Judío-dulemar Susa-neggweburgi-gudimalad be onmaknae, adi, an-ular mas-gunsuli gudii gumalagar. Ibapaa mer mas gunmalo, degi, mer gobmarbalo. Ar andi anga-yagan-arbamaladmala bemaryob mas-gunsuli gudii gumarmogoed. A-sorbali, ar amba yogasaar-reyse-naed-igar-maisur-inigwele, andi reyse naoed. ¡Ar a-ular, an-oburgwebimalale, an-oburgwemalodo!” \p \v 17 Geb degine, Mardoqueo, Ester-bela-ega-ibmar-sogsadba ibmar imaksad. \c 5 \s1 Ester, Rey-Asueroʼse naded \p \v 1 Ibapaagine, Ester, rey-omegan-mor-yoed na yosad. Geb Ester reyneg-imbase, Rey-Asuero neg-obunnoged-asabin gwisgudapid. We-neg-obunnogedgi, Rey e-ologangi, yawagak-doged-asabin siid. \v 2 Geb Rey-Asuero, e-ome-Ester neg-imbagi-gwichi-dakargua, yeer itoded. Geb e-olo-gaapoled-ganikid Esterʼsik oyosad. Geb degine, Ester rey-walikaa nonikid, agine, Ester rey-e-olo-gaapoled-e-duku ebusad. \p \v 3 Rey-Asuero, Esterʼse egichided: \p —Ester, ¿Igi be itoge? ¿Ibu be abege? ¡Be anse an-yar-naid-negabar amba egisele, an bega uksaled! \p \v 4 Geb Ester abin-sogded: \p —Dummad-Rey, be nabir itodibe, emi an bega masgunned-iba-onosokalidse, be, Amánʼbo be dagbi an be-abedo. \p \v 5 Geb rey ega-arbamaladga sogded: \p —Gwae be Amán-aminamala, adi, anmar Ester-masgunned-iba-onosokalidse naegar. \p Degisoggu, Rey-Asuero, Amánʼbo Ester-masgunned-iba-ononaidse nadmalad. \v 6 Geb Rey-Asuero vino gobsigu, gannar Esterʼse egisded: \p —Be anga soge, ibu be abege, an bega ukoed. ¿Ibu be egisbie? ¡Be anse an-yar-naid-negabar amba egisele, an bega uksaled! \p \v 7 Geb Ester rey-abin sogded: \p —An-ibmar-abeged, an-ibmar-egised unnila wedid: \v 8 Dummad-Rey, ar yeer-ito an be-imaksale, ar an-ibmar-abeged, an-ibmar-egisoed, be anga nuedgi ukbiele, banedse, masgunned-iba-baid an bega onosokalidse be Amánʼbo dago. Geb agi, be-anse-emi-ibmar-egisnaid an bega sogoed. \s1 Amán, Mardoqueo-sae-daked \p \v 9 A-ibagine, Amán bela-bela weligwar-itogedgi, degi, yeer-itogedgi masgullenaidgi nodegusad. Amán, rey-yawagak-noedgi Mardoqueo gwen e-asabin dulluu imaksuli, gwen e-dobsurbali dakargu, bela-bela sae itoded. \v 10 Degi-inigwele, Amán e-sae-itoged bargasad. Geb e-negse naded. \p Geb Amán e-negse-mosgua, e-aimarse-gornamalaga, degi, e-ome-Zeresʼse-gornaega igar uksad. \v 11 Geb Amán e-ibmar-nuegan-bukidar-nikadgi, masmala-bukidar-nikadgi sunmaknai gusad. Deginbali, rey, e-nug-odummosgusadgi, degi, rey-sorba-negmar-dakmamaid-birgi, igi rey e-odungusa, degi, dule-reyga-arbamalad-e-dummagan-birgi, igi rey e-odungusbali, agi sunmaknai gusbalid. \v 12 Geb Amán sogdebalid: \p —Rey-ome-Ester, reyga mas-imaksadse-atakdagega unnila ansebi gochad. Deginbali, oibosale, gannar Reyba mas-gunnabaliga unnila ansebi gochabalid. \v 13 Degi-inigwele, we-Judío-dule-Mardoqueo reyneg-yawagakgi-sii an daked-ilibali, dummadga-nugsalessuliyob an itoddaed. \p \v 14 Geb degine, e-ome-Zeres, degi, bela e-aimar Amánʼga sogdemalad: \p —Suar daliambe-gakabo-gaka-negabar-nibgued (12½) be ogwiso. Geb banedse, be Reyse egisoed, Mardoqueo dukargi edinnar bannu-bannu nasikye. Degidbali, be weligwar Reybo mas-gunnaoed. \p Weyob ega binsaed-uksamaladi, Amán yeer-itosad. Geb Amán suar-ogwisguega igar-uksad, agi Mardoqueo-e-dukar gaegar. \c 6 \ms1 3. JUDÍO-DULEMAR-OLLORGUNONIKID \mr (6:1–9:19) \s1 Mardoqueo-nug odummolesad \p \v 1 A-mutikidgine, rey geg gabe gualid. Degisoggu, e-yargi-ibmar-gusmalad-garda-narmakar-mamaid, degi, reymar-ibmar-imaksad-garda-narmakar-mamaid ega sedamalaga imaksad, adi, ega absomalagar. \v 2 Geb a-gardagine narmakar-nai dakarmalad, igi Mardoqueo, reyga-nakulemad-e-dummagan-warbogwad Bigtán, degi, Teres-barsogsagusa. Deunni, wemar Rey-Asuero-oburgwega igar amisgusad. \v 3 Geb agine, rey egichialid: \p —Mardoqueo, weyob ibmar-imaksad-ulale, ¿ibu ibmar-nued ega uklesa? \p Reyga-arbamalad, degi, e-sordamar-idudimalad, reyga sogdemalad: \p —Dummad-Rey, we-dulega ibmar-nued uklessuli. \p \v 4 Deyob sunmaknanaidgine, Amán reyneg-imbagi dognonikid, adi, Reyse-egisega, suar-ogwichisadgine dukargi-edinnar Mardoqueo-bannu-bannu nasikye. Degisoggu, rey egisdesunnad: \p —¿Doa we neg-imbagi gudii? \p \v 5 Reyga-arbamalad reyga sogdemalad: \p —Dummad, Amán neg-imbagi gudii. \p Geb Rey sogded: \p —Ega be sogmar, be dogdaye. \p \v 6 Amán dognonigua, Rey-Asuero ese egichided: \p —An dule-wargwen-nug-odummobiele, ¿Igi an a-dule imakoe? \p Amán na binsaded: “¿Rey, doa-dule-nug-odummobisunna? Unnila an-nugbi odummolegergebed, geg dule-baid-nug odummoleged.” \p \v 7 Amán reyga sogdesunnad: \p —Rey, be dule-nug-odummobiedgala, \v 8 be-mor-yosad, degi, be-moli-birgi-sigisad ega sedamala. Deginbali, a-dule-nonogi reyyobi ologurgin ega sibaloed. \v 9 Geb we-ibmarmar reyga-arbaed-e-dummad-wargwenga uklegoed, adi, dule-nug-odummolenaidga reymor-yosad yoegar. Deginbali, rey-moli-birgi-sii neggwebur-galimbaba sedbaloed. Agi, reyga-arbaed-e-dummad dule-nug-odummolenaid-iduar binnasuli gornadapi guoed: ‘¡Weyobi, rey, dule-nug-odummobied, imaked!’ \p \v 10 Geb Rey-Asuero, Amánʼga sogded: \p —Gwae be mor sunae, degi, be moli sedabalo. Ar igi na be ibmar-sogsadyobi, Judío-dule-Mardoqueo reyneg-yawagakgi-siidi, deyob be imaknae. Bela na be ibmar-sogsadi, mer be soggwensaar imaksuli guo. \p \v 11 Degisoggu, Amán reymor susad, degi, rey-moli searbalid. Geb Amán Mardoqueoʼga mor-yosad. A-sorbali, Amán moli-birgi Mardoqueo-onakwisad, geb galimbaba sesad. Agine, Amán, Mardoqueo-idunadapi, weyob binnasuli gornadapi gusad: “¡Weyobi, Rey, dule-nug-odummobied, imaked!” \p \v 12 Weyob-gusad-sorbali, Mardoqueo gannar reyneg-yawagakse nonikid. Amánʼdi, bela-bela bukib-itoge, na bingegudedba wagar-odukuar gwae-gwae e-negse nadsunnad. \v 13 Geb Amán e-ome-Zeresʼga, degi, e-aimarga bela we-ibmar-gusadi sogsa gusad. Geb Amánʼga dulemar-ega-binsaed-daked, degi, e-ome-Zeres sogdemalad: “Ar Mardoqueo-abin be-nug-bipi-gudedi, we-dule, Judío-dule-guele, mer egi be nakodeeye binsao. Aka bur bule ese be galakuoed.” \p \v 14 Amba wemar Amánʼbo sunmaknanaidgine, reyga-arbamalad nonimalad, geb Ester-mas-imaknaidse gwae Amán-sesmalad. \c 7 \s1 Amán-burgwisad \p \v 1 Rey-Asuero Amánʼbo, rey-ome-Ester-mas-imaksadse nadmalad. \v 2 Geb ibbogwadgine, vino-gobsimaladgine, Rey-Asuero, Esterʼse gannar ibmar egichialid: \p —Ester, be anga soge, ibu be abege, ar an bega ukoed. Amba an-yar-naid-negabar be anse egisele, an bega uksaled. \p \v 3 Geb degine, e-ome-Ester rey-abin sogded: \p —Rey, be yeer-an-dakele, be nued-itogele, an bese ibmar egisoed be anga imakodo. Unnila an bese egised, mer be an-oburgwena gadin, dula-gudii be an-imakena gadin. Deginbali, an bese egisbalid, mer be an-dulemar-oburgwemogana gadinye. \v 4 Ar ade, ani, bela an-dulemarmala-oburgwilegega manigi ukles bukwad. Ar weyob guele, reyga boniga gudoed. Ar anmar unnila maiga-guega-uklesana, adi, an sunmakosulinad. An bese wilenaisulinad. \p \v 5 Geb degine, Rey-Asuero, Esterʼse egichided: \p —Degite, ¿Doa-dule we-ibmar-isgana imakbi gudisunna? ¿Bia we-dule gudii? \p \v 6 Geb Ester, reyga sogded: \p —¡Anmar-isdarad anmargi gwisgudiidi, we-dule-isgana, Amán gued! \p Amán weyob-itosgua, rey-asabin, degi, rey-ome-Ester-asabin dobedba ganna gwisgusad. \p \v 7 Geb Rey-Asuero urwedgi gwichibin-imaksad, bar gobsasulid, geb reyneggi-dutumar-galuse noded. Ar Amánʼdi, rey e-oburgoed daksabinsoggu, rey-ome-Ester-walik bessunnad, adi, e-san-bendakega Esterʼgi nue-wilenai guegar. \v 8 Rey-Asuero reyneggi-dutumar-galuse-gudiidgi gannar neg-mas-gullenaidse-dognonigua, daknonikid, Amánʼdi, Ester-maidgi dulluu gunai. Rey weyob-daksagua, binnasur goted: \p —An-wagab, an-neggi, ¿be an-ome gagabibarde? ¡Adi, sulirgebed! \p Suar-ibmala Rey weyob-gole-itosmargua, dognonimalad. Geb Amán-e-wagar edusmalad. \v 9 Suar-ibed-wargwen Harbonaʼye-nugad, Rey-Asueroʼga sogded: \p —Amán e-neg-nagaba Judío-dule-rey-san-bendaksagusad-Mardoqueo-dukar-gaega, suar ogwichisad. We-suarde daliambe-gakabo gaka negabar-nibgue (12½) gwichid. \p Geb Rey-Asuero igar ukded: \p —¡Be a-suargi dukar-gaale Amán-nasikmar! \p \v 10 Deyobi, Amán, Mardoqueo-e-dukar-gaega suar-ogwichisadgi, dukargi-edinnar nasiklesad. Geb rey baisur-itoded. \c 8 \s1 Rey-Asuero, Judíoʼmarga igar-nued mesisad \p \v 1 A-ibagine, Rey-Asuero, Judío-dulemar-e-isdarad-Amán-e-neg e-ome-Esterʼga uksad. Geb Mardoqueo, Rey-Asuero-asabin gwisgunonikid, ar ade, Ester, Reyga sogsagusad Mardoqueoʼde, e-gwenadye. \v 2 Rey na e-olargan-Amán-annik-gannar-susadi unnusad, geb Mardoqueoʼga uksad. Ester bela Amán-e-ibmarmarga-gusad-dakega Mardoqueo-onugsasad. \p \v 3 Geb Ester, Rey-asabin ise-boar, sindigar-sii, wilesagwadgi gannar ese egisdebalid. Adi, Agag-dule-Amán, Judío-dulemar-oburgwega igar-isgana-uksagusad-osuloye, reyga sognai gusad. \p \v 4 Geb degine, Rey-Asuero e-olo-gaapoled Esterʼsik oyosad. Agine, Ester gwisgusad. Geb Rey-asabin-gwichi, \v 5 Reyga sogded: \p —Rey, be yeer-an-dakele, be binsadibe napiragwadba an ibmar-egisnaiye, be nabir itogele, gardagi-narmakar be igar uksundo. Adi, Agag-dule Hamedata-machi-Amán Judío-dulemar bela rey-yarmargi-bukmalad-oburgwega garda-narmaksa-gusadi, be obelodo. \v 6 Ar an-dulemar-ogilolealile, ¿igi baisur-an-dakosunna? An-dulemar-oburgwilealile, ¿igi boo-an-dakosunna? An deyob geg gued. \p \v 7 Geb degine, Rey-Asuero, e-ome-Esterʼga, degi, Judío-dule-Mardoqueoʼga sogded: \p —An Esterʼga, Amán-neg uksad. Ar Amán Judío-dulemar-oburgwebigusad-ulale, dukargi-atinnar bannu-bannu-nai burgwisad. \v 8 Emigindi, igi Judío-dulemar-bendaklebi be abemala, deyobi an-nuggi bemar garda narmakmala. Geb we-gardagi an-olargan-e-wilub bemar nasikmaloed. Ar ade, garda-soggwen an-nuggi narmaklesale, degi, a-gardagi an-olargan-e-wilub nasiklesale, narmakar-igar-uklesadi gege bar elileged. \p \v 9 Geb degine, nii-warbaagi, Siván-nii-gwichidgi, e-iba-durgwen-gakapaagi reyga-garda-narmakmaladse yog-gollar imaksamalad. Dule-garda-narmakmalad bela Mardoqueo ega igar-uksadba narmaksamalad: Judío-dulemarga, dummagan-negdakmamaid-Sátrapaʼmarye-nugmaladga, sordamar-idudimaladga, degi, India-yala-akale, Etiopía-yalase yarmar dulanergwa-gakagugle-naid (127), e-dummagan-negdakmamaidga garda narmaklesad. A-gardamar na gwabin-akar-akar-sunmakmaladba narmaklesad. Deginbali, Judío-dulemarga na e-gwabin-sunmakedba narmaklesmogad. \v 10 Mardoqueo, Rey-Asuero-nuggi garda narmaksagusad. Geb rey-e-olargan-e-wilub we-gardamargi nasiksad. Degine, reyga-gardamar-berbemaladba barmisad. We-dulemar rey-molimar-bela-belad-abarmakmalad-birgi-sii abarmakmaladid. \v 11 Rey garda-narmaksadgine bela neggwebur-iliba Judío-dulemar-na-san-bendakega sunna danar-ambikuye igar uksad. Deginbali, rey igar-uksabalid, doa-dulemar Judío-dulemar-oburgwebi-gudanimalale, Judío-dulemar sunna a-dulemar, e-omegan, degi, e-mimmigan oburgweye. Deginbali, Judío-dulemar sunna e-isdarmalad-ibe ibmar subarye. \v 12 Judío-dulemar, bela-Rey-Asuero-yargi nii-warambe gakabogi, e-iba ibambe-gakapaagi, weyob-ibmar-imakega, iba mesismalad. We-nii-warambe-gakabogwadde Adar-niiye-nugad. \v 13 Bela dulemar wisgumalaga, bela neggweburmar-iliba matagwen-matagwen igar-narmakar-megisad mimilegoed. Adi, a-ibagi, Judío-dulemar na e-isdarmalad-idu guagwar-bukumalaga, e-isdarmalad-abin gwisguegar. \p \v 14 Dule-garda-berbemaladi Rey-sogedba molimar-bela-belad-abarmakmalad-birgi-sii gwae-gwae nadmalad. Deginbali, we-igar-narmakar-megisadi, Susa-neggweburgi mimilesmogad. \p \v 15 Mardoqueo rey-asabin-gwichi, reymor-arad-yoi, reymor-sipugwad-yoi, ologurgin-dummad-sii, degi, suba-lino-nued-suir-akwagiid-yoi noded. Bela Susa-neggweburginmaladi weligwar-itogedba oimakdemalad. \v 16 Judío-dulemargardi bela yeer-neg-itogedbi nagusad, weligwar itodmalad, nug-dungudmalad. \v 17 Bela yarmar-iliba, neggweburmar-iliba rey-igar-mesisad-modapile, Judío-dulemar na weligwar-itoddamalad, yeer-itoddamalad, na iba-dummad onoddamalad. Bukidar dulemar-yar-baidsikmalad Judío-dulemar-dobedba na emarde Judío-duleye sogdemalad. \c 9 \s1 Judíoʼmar, e-isdarmaladgi nakwisad \p \v 1 Rey-e-igar-mesisadi, e-igar-uksadi, nii-warambe-gakabogi, e-ibambe-gakapaagi, imaklegoye soglesad. We-nii-warambe-gakabogwad, Adar-niiye nugad. A-ibagine, Judíoʼmar-e-isdarmalad, Judío-dulemar-ogilomaloye binsasanad. Degi-inigwele, aka bur ibmar sorsik-gusad. Ar a-ibagine, Judío-dulemar e-isdarmaladgi naknonimalad. \v 2 Bela Rey-Asuero-yarmar-dakmaidgine, Judío-dulemar, e-isdarmalad-e-oburgwebimalad-abin-samalagala, na guagwar e-neggwebur-e-neggwebur-mamaidgine ambikusmalad. Degi-inigwele, bipisaale dulemar, Judío-dulemar-abin gwisgussurmalad, ar ade, bela Judío-dulemar-dobgudmalad. \v 3 Bela yarmargi-dummaganga-mamaid, dummagan-Sátrapaʼmar, sordamar-dummagan, degi, reyga-dummaganga-gudimaladi, Mardoqueo-dobed-ular, Judío-dulemar-bendaknai gusmalad. \v 4 Mardoqueoʼde, reyneggi dule-dummadga gunonikid. Bela yarmar-ugakaase e-nug dungumai gusad. Bane-bane bur gangumai gusad. \p \v 5 Judío-dulemar es-suidgi e-isdarmalad-oburgwismalad, bela giir-imaksamalad. Judío-dulemar, e-isdarmalad-igi-imakbie, deyobi na imaksamalad. \v 6 Judío-dulemar, Susa-neggweburgine dulataled-ilatar (500) dule-oburgwismalad. \q1 \v 7 Deginbali, we-dulemar-oburgwismarbalid: \q2 Parsandata, Dalfón, Aspata, \v 8 Porata, Adalía, Aridata, \q2 \v 9 Parmasta, Arisai, Aridai, degi, Vaizata. \p \v 10 Wemar, Hamedata-machi-Amán-e-masmala-warambegwadid (10). Amánʼde, Judío-dulemar-e-isdaradid. Degi-inigwele, Judío-dulemar amar-ibe e-ibmarmardi sussurmalad. \p \v 11 A-ibagine, Rey-Asuero Susa-neggweburgi igi-mergu dulemar-burgwisye wisguargua, \v 12 e-ome-Esterʼga sogded: \p —Ar Judíoʼmar Susa-neggweburgi dulataled-ilatar (500) dule-oburgwismalale, degi, Amán-masmala-warambegwad (10) oburgwismarbalile, ¿An-yarmar-baigangi, igi neg-imaksamarbar be insae? Ester, be anga sogbali, ¿Ar ibu be egisbibali? Ar bega uklegoed. ¿Ibu be abebali? Ar be-sogedba bega ibmar imaklegoed. \p \v 13 Ester, Reyga sogded: \p —Rey, be yeer-itogele, Judíoʼmar igi emi neg-imaksamala, deyobi, banedse be igar-megisadba, Judíoʼmar-Susa-neggweburginmalad na e-isdarmalad-obelogega be igar uke. Amán-e-masmala-e-ambegid-e-muimardi (10) bannu-bannu nasikega be imake. \p \v 14 Rey-Asuero, Ester-ibmar-sogsadba, ibmar-imakega igar uksad. Susa-neggweburgi igar-uklenai gusad. Geb Amán-e-masmala-e-ambegid-e-mui (10) bannu-bannu nasiksamalad. \v 15 Judío-dulemar-Susa-neggweburginmaladi nii-Adarʼye-nugadgi, e-ibambe-gakabakegi na bulakwaa ambikusmarmogad. Geb agi, dulataled-ilapaa (300) dulemar-oburgwismalad. Degi-inigwele, e-ibmarmardi gwen e-ibe sussurmalad. \s1 Purim-e-iba \p \v 16 Judíoʼmar-baigan Rey-yar-bamaladgi-gudidimaladdi, na e-isdarmaladgi san-bendakmalaga, degi, e-isdarmaladgi ollorgumalaga na danakwaa ambikusmarmogad. Amala, mili-dulapaa-gakambe-gakatar (75,000) e-isdarmalad-oburgwismalad. Degi-inigwele, e-ibmarmardi e-ibe sussurmalad. \v 17 Weyob neggusadi, Adar-nii-ibambe-gakapaagi (13) gusad. A-banedgine, Judío-dulemar obunnosmalad. A-ibagi, weligwaledgi iba-dummad onosmalad. \p \v 18 Ar Judío-dulemar-Susa-neggweburginmalad, ibambe-gakapaagi, degi, ibambe-gakabakegi na bulakwaa ambikusmalad. Amardi, ibambe-gakatargi obunnosmalad. Geb a-ibagine, weligwaledgi iba-dummad onosmarmogad. \p \v 19 A-ulale, Judío-dulemar-neggwebur-burwigangi-bukmalad Adar-nii-ibambe-gakabakegi (14) weligwaledgi iba-dummad onodamalad. A-ibagi, na muchub-muchub binsa ibmar ukdamalad. \ms1 4. PURIM-IBA-ONOLEGED-IGAR-MEGISAD \mr (9:20–10:3) \p \v 20 Mardoqueo we-ibmarmar-gusad narmakar mesisad. Mardoqueo bela Judío-dulemar Rey-Asuero-yarmar-dikasulidgi-bukwadse, degi, itakaa-bukwadse gardamar barmisad. \v 21 A-gardagine, Mardoqueo Judío-dulemarga igar-uknaid, birga-iliba, nii-Adarʼye-nugad-ibambe-gakabakegi, degi, e-ibambe-gakatargi iba-onodii gumaloye. \v 22 Adi, ebinsamalaga, a-ibagi Judío-dulemar e-isdarmaladgi ollorgusye. Deginbali, ebinsamarbaliga, igi a-niigi Judío-dulemar-e-bukib-binsaed, e-wile-itoged, ega weligwaledga, degi, iba-dummadga gunoni gusye. A-ulale, a-iba weligwaledgi, mas-bukidar-gullenai onomaloed. Aginbali, na muchub-muchub ibmar-uknanai imakmarbaloed, deginbali, dule-wileganga ibmar-uknai gumarbaloed. \p \v 23 Ar igi Mardoqueo gardagi-narmakar ega igar-uksagusa, deyobi, Judío-dulemar we-iba-onoleged onodii gumaloye sogsamalad. \v 24 Ar ade, Agag-dule-Hamedata-machi-Amán, bela Judío-dulemar-ogilogega na igar-amisgusad. Amánʼde, Judío-dulemar-e-isdaradid. Geb Amán, Purʼgi wilub-daksad, adi, wisguega ede sana Judíoʼmar-obelogoe. \v 25 Ar Ester, Rey-Asuero-asabin-gwisgudapgua, rey gardagi-narmakar igar uksad. Amán Judío-dulemargi igar-isgana-amisgusadi, aka Amánʼgi aibinega imakye. Degi, Amán e-machimarmala dukargi-edinnar suargi nasikmarye. \v 26 A-ulale, wilub-daked-Purʼye-nugadba we-ibamar Purimʼye onugsasmalad. \p Deyobi, Judío-dulemar garda-narmaklesadba, degi, ibmar-daksamaladba, degine, ibmar-gusad-itosadba, igar mesismalad. \v 27 Judío-dulemar, na emarga, e-waganga, degi, bela eba-nanaimaladga, we-iba onoleged-igar mesismalad. We-iba degisadegu birga-irba ibabo-onoledii guoye igar mesismalad. Ar igi gardagi we-iba onolegoye sognai, deyobi onolegoed. Deginbali, ibi-ibagi onolegoye sognai, a-ibagi onolegoed. \v 28 Bela Judíoʼmar, degi, e-wagan-danimaloed, bela yar-baid-baidgi-bukmalad, bela neggwebur-baid-baidgi-bukmalad, we-iba ebinsadii, degi, onodii gumaloed. Judíoʼmar we-iba gege onosuli gumaloed, adi, e-wagan melle we-iba iemalagar. \p \v 29 Abihail-sisgwa-Rey-ome-Ester, Judío-dule-Mardoqueoʼbo, bela gangued-nikadba we-garda-sogbogwadgi Purim-Iba-onogedgi narmaksamalad. \v 30 We-gardamar nuedgi, degi, napiragwadgi narmakale, bela Judío-dulemar Rey-Asuero-yarmar-dulanergwa-gakaguglegi-bukwadse (127) barmismalad. \v 31 We-gardagine, Mardoqueo, Esterʼbo Judío-dulemarga, degi, e-waganga igar uknaid. Purim-Iba-onoleged na gusgu-e-iba-maidba onomaloye. Deginbali, a-gardagine sognaibalid, igi mas-gunsuli-gudigued-e-iba onomarbaloe, degi, igi wile-itoged na oyomarbaloe. \v 32 Ester-igar-uksadi, Purim-Iba-onolegoed-e-igar-maid bargindisad. Bela we-ibmarmar gardagi narmakar megisad. \c 10 \s1 Rey-Asuero, Mardoqueo-nug-ogannosad \p \v 1 Rey-Asuero bela e-yarmargi, degi, bela dupumargi-dulemar-bukwadgi mani-gaega imaksad. \v 2 Bela Rey-Asuero e-ganguedba ibmar-imaksadi, degi, igi Mardoqueo-nug-ogannosbalidi, bela we-ibmar-gusadi Media-yargi, degi, Persia-yargi reymar-megismalad-gardagi narmakar maid. \v 3 Ar Judío-dule-Mardoqueo, Rey-Asuero-e-yarbalidga dummadga sigismogad. Mardoqueo Judío-dulemar-abargi dule-dummadga gunonikid, degi, e-gwenadgan yeer Mardoqueo-daksamogad. Ar ade, e-dulemarga bur ibmar-nued-imakedgi binsadaed, degi, e-gwenadganga neg-bogidik nasiksabalid.