\id DEU - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h Deuteronomio \toc1 Gannar-Igar-Soglenaid-Garda \toc2 Deuteronomio \toc3 Dt \mt1 GANNAR-IGAR-SOGLENAID-GARDA \mt2 DEUTERONOMIO \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Gannar-Igar-Soglenaid-Garda.\it* We garda, Garda-Sogataled-sogataledid. Hebreo-gayabali, \it Debarimʼye\it* nugad. “Bilemaladye” sogleged. Septuaginta-gardagi, Griego-gayaba, \it Deuteronomioʼye\it* nugad. We sogleged, “Igar-islidikid-sogbogwadye.” Ar we-gardagine, Moisés, Israel-dulemarga-iduar-sunmaksad gannar Israel-dulemarga obarnaid. \is1 Gannar-Igar-Soglenaid-Gardagi weyob sunmaklenaid \ip We-gardagine, Bab-Dummad-Igarmar-Mesisadgi sunmaklenaid. Anmarga oyonaid, igi Bab-Dummad e-dulamar-susadi ega nanabi abemai. Moisés gannar Bab-Dummad-Igar-Sogambe-Mesisadgi (10) dulemarga sunmaksad. \ip Bab-Jesús we-igarmargi sunmaksamogad: “Be-Bab-Dummad-Jehová bela be-gwagegi, bela be-san-burbagi, degine, bela be-ganguedgi bela-bela be sabguoed.” (Marcos 12:30) \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Moisés-gebe-sunmaksad (1:1–4:43). \io1 2. Moisés-sunmaksad-sogbogwad (4:44–11:32). \io1 3. Bab-Jehová Moisésʼga igarmar-uksad (12:1–26:19). \io1 4. Bab-Jehová-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Iba (27:1–28:68). \io1 5. Bab-Jehová Israel-dulemarbo napi igar-mesisad (29:1–30:20). \io1 6. Moisés-napi-sunmaksad (31:1–33:29). \io1 7. Moisés-burgwisad (34:1-12). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. MOISÉS-GEBE-SUNMAKSAD \mr (1:1–4:43) \s1 Moisés Horeb-yargi-Bab-Jehová-ibmar-sogsad Israel-dulemarga obarnaid \p \v 1 Moisés weyobi Israel-dulemarga sunmaksa gusad. Deunni, Israel-dulemar Jordán-diwar-dad-nakwedsik nega-dulesulidganba bukwamargu. \q1 Israel-dulemar, \q2 Arabá-yargi, Suf-asabin, Parán-neggwebur, \q2 degi, we-neggweburmar: \q2 Tofel, Labán, \q2 Hazerot, Dizahab-abargi bukwagusmargu, \q3 Moisés ega sunmaksa gusad. \p \v 2 Horeb-yar-akale, Cades-Barneaʼse-moega, ibambe-gakagwensak (11) Seir-yala-imbaganba nanaleged. \p \v 3 Emide, dakleargu, birga-dulabogusgu (40), nii-warambe-gakagwensakgi (11), e-iba-gebe-onodedgi, Moisés, Bab-Jehová-bela-ega-igar-uksadba, Israel-dulemarga sunmakded. \v 4 A-iduale, Moisés, Amorreo-dulemar-e-rey-Sehónʼgi nakwis gusad. Rey-Sehónʼde Hesbón-neggweburgi mainad. Deginbali, Moisés, Basán-yar-e-rey-Ogʼye-nugadgi nakwisbalid. Rey-Ogʼde Edrei-yar Astarot-neg-nugadgi maimoganad. \p \v 5 Deunni, Israel-dulemar, amba Jordán-diwar-dad-nakwedsik Moab-yargi-bukwamargu, Moisés weyob igar ukded, Israel-dulemarga sogded: \p \v 6 “Anmar Horeb-yargi-bukwamargua, anmar-Bab-Dummad-Jehová weyob anmarga sunmaksad: ‘Bemar we-yargi dikasurgus bukwad. \v 7 Degisoggu, be namar, be-ibmar be weemar. \q1 Amorreo-dulemar-yalaganba be namar, \q2 degine, bela Amorreo-dulemar-yalagan-dikarba-nanaidba be namar: \q2 Arabá-yar-naidba, yalaganba, \q2 nebagan-dad-argwanedsik-nanaidba, \q2 Neguev-yalaba, demar-gakaba, \q2 Canaán-dulemar-bukwadba, Líbano-yar-naidba, \q2 degine, diwar-dummad-Éufrates-maidse be namar. \p \v 8 ” ’Ani an bemarga we-yarmar uksad. Egi be megmalo, mer sikirmakmalo. Ar ani, Bab-Jehová, ise-sogar bemar-dadganga-ukoye an sogsad: Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga. An we-yar bemarga ukedseye, degi, bemar-sorba bemar-waganga-ukedsebarye an sogsad.’ ” \s1 Moisés, dule-igar-nabomalad-onugsasad \r (Éxodo 18:13-27) \p \v 9 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deunni, epenne an bemarga sunmaksad, an sogsa gusad: ‘Geg anbi wargwen an bemar-nidii guye. \v 10 Be-Bab-Dummad-Jehová bela-bela bemar-omergusad. Emide, niisgwamar-nibneggi-nanaidyob bela-bela bemar mergued. \v 11 Be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, bitigi bemar-emi-merguedba bur bule miliba (1,000) gatik-mergu bemar-imakmalana gadin. Bitigi bemarga-ibmar-imakoye-sogsagusadba, ise-nued bemargi binsabalina gadin. \v 12 ¿Ar wede, sunna an bemar-bonigan walagwen an seosi? ¿Ar wede, sunna an bemar-ibmar-nunmak-itodimalad, na be muchub-muchub-urwedimalad, walagwen an bemarga igar nabogosi? Geg an wargwen gued. \v 13 Degisoggu, bemar-abargi dule-war-wargwen be-dadgan-iliba be amimala: Dule-binsaed-ibegan, dule-mag-neg-itomalad, dule-ibmar-nue-wismalad, adi, a-dulemar an be-dummaganga nug-imakegar.’ \p \v 14 ”Deunni, bemar, weyob an-abin-imaksamalad: ‘Be anmarga ibmar-sogedi, nued an itomarye.’ \p \v 15 ”Degisoggu, bemar-dadgan-warambe-gakabogwad-abargi (12), an dule-nue-binsaed-nikamalad, degi, dule-ibmar-nue-wismalad sunonikid. \q1 Wemar, bemar-dummaganga an onugsasad: \q2 Dule-miliba-mergued-e-dummadga (1,000), \q2 dule-dulatar-mergued-e-dummadga (100), \q2 dule-dulabo-gakambe-mergued-e-dummadga (50), \q2 degine, dulemar-e-ambe-mergued-e-dummadga (10). \q2 Deginbali, dadgan-danar-danar-bukwad-e-dummaganga an onug-imaksabalid.” \p \v 16 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deginbali, a-ibagangi bemarga-igar-nabomaladga an weyob ega igar uksabalid: ‘Bemar, be-gwenadgan na e-gwenadgan-ebo igar-gwatirnanaid, ega be nue nabomaloye. Deyob be imakmaloye, Israel-dulemargardibe, dule-be-yarginedsulidgardibe, emarbi be dakoye. \v 17 Dulemarga be igar-nabonaile, melle be binsao, wedi dule-dummadiddeeye, wedi dule-wilegediddeeye. Suli. Dule-dummaddibe, dule-wilegeddibe, ega be innikigwadba igar-itogo. Ar igar-nabolegedi, Bab-Dummadgadid, degisoggu, melle dulemar be dobguo. Igar-naboleged-dutusurmalad geg be nabogele anse be sedamalo. Adi, ani an ega igar-nabogoed. Deyob an wemarga igar-uksa gusad.’ \p \v 18 ”Deunni, a-ibagangine, an bemarga bela igar uksad, igi bemar imakmaloe.” \s1 Dulemar-e-ambe-gakabo (12) neg-argaapid \r (Números 13:1-33) \p \v 19 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Anmar Horebʼgi noarmargu, nega-dulesulidgan-sunnasulid-dummad be daksamaladba anmar gaamakdii gusad. Igi-anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga igar-uksagusa, deyobi, anmar Amorreo-dulemar-yalagan-igarba nadgusad. Geb degi, anmar Cades-Barneaʼye-neg-nugadse modap gusad. \v 20 Agi an bemarga sogsa gusad: Anmar Amorreo-yalaganse mosmaye. Anmar-Bab-Dummad-Jehová, we-yala anmarga uknaidye. \v 21 Be dake, bemar-Bab-Dummad-Jehová bemarga we-yala uksamalad. Ar bemar-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, bemarga sogsa gusad: ‘Bemar we-yalase be dognamar, be sunamar. Melle dobgumar, melle galakumar.’ \p \v 22 ”Ar degite, bemardi bela be anse armalad, be anga sognonimalad: ‘Anmar-iduar neg-arganaega anmar dulemar-barmide, adi, anmarga sognonimalagar, igid-igarba anmar namaloe, deginbali, ibi-neggweburse anmar dogdapmarbaloe.’ \p \v 23 ”Bemar-ibmar-anga-sogsamaladi, an nabir itosad. A-ular, bemar-abargi bemar-dad-dummagangi wargwen-wargwengi an dulemar-warambe-gakabo (12) susad. \v 24 We-dulemar-warambe-gakabogwadi (12) nadegusmalad, yar-birse nakwid gusmalad. Escol-neba-naidse warmaksamargu, agi neg-argas gusmalad. \v 25 Na sapi-sanmar-gwachamaladi anmarga senoni gusmalad. Anmarga weyob sognoni gusmalad: ‘Anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga-yar-uknaidi, yala-nuedye.’ ” \s1 Israel-dulemar Bab-Jehováʼgi aibitemalad \p \v 26 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Degite, bemar, yapa a-yarse naegusmalad. Deyobi, bemar, bemar-Bab-Dummad-Jehová-sogedba gwen ibmar imaksasurmalad. \v 27 Aka bemar, be-neggi uurmakbukwa gusmalad, be sogbukwa gusmalad: ‘Ar Bab-Jehová isdar-anmar-daked-ular, Egipto-yargi anmar-onosad. Adi, Amorreo-dulemarga anmar-ukegar, degi, amar anmar-ogilogegar. \v 28 ¿Ar anmar bia naosunna? Emide, anmar-gwenadgan-neg-argaapmalad anmar-ogwayisad, anmarga weyob sogdemargu: We-dulemar bur anmarba dutusulid, anmarba bur dule-dummagan naed. E-neggweburmar burwisur namarbalid. E-galu-matusulid, nibnegse warmaknanaid. Agi anmar, Anac-e-wagan daksabalid.’ \p \v 29 ”Geb agine, an bemarga sogsamalad: ‘Mer be gwayemar, we-dulemar mer be dobgumalo. \v 30 Ar anmar-Bab-Dummad-Jehová, anmar-idunadapid, anmar-ular urwoed. Ar igi Bab-Jehová Egipto-yargi, degi, nega-dulesulidganba, bela-ibmar-imaksad be daksamala, deyob bemarga imakbaloed. \v 31 Bela bemar igarba-nanasmaladba, degi, wese bemar nonikidsega be daksamalad, igi bemar-Bab-Dummad-Jehová be-searmala. Dule na e-machi-seeyob, Bab-Jehová igarba be-searmalad.’ \p \v 32 ”Degite, bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba bengusmalad. \v 33 Ar Bab-Jehová, bemarga-neg-ambikued-amiega, bemar-idunadap gusad. Mutiki, bemarga-igar-oyogega bemar-idu soo-bubawar-oganadap gusad. Ibgindi, mogir-bubawarba bemar-idunadap gusad. Degi-inigwele, bemar Bab-Jehová-bengus gusmalad.” \s1 Bab-Dummad Israel-dulemar-sabsur-odurdaksad \r (Números 14:20-35) \p \v 34 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bab-Jehová bemar-ibmar-soged-itosgua, uluded. Geb agi, weyob imakedseye sogsagusad: \v 35 ‘We-dule-isganamar, wargwensaale an be-dadganga-napneg-nued-ukoye-sogsadi, gwen dakosurmalad. \v 36 Unnila Jefone-machi-Calebʼbi Canaán-yar dakoed. Ar Calebʼgala, degi, e-masmalagala, bia-Caleb-egi-nanadii gusa, a, an ega ukoed. Ar Calebʼdi Bab-Jehováʼgi gwen bengussuli gusad.’ \p \v 37 ”Degine, ar bemar-ular, Bab-Jehová anse ulusgusmogad. Anga sogsagusad: ‘Bemoga, we-yarse be dogosurmogad. \v 38 Be-anar, be-bendaked-Nun-machi-Josué dogoed. Degisoggu, gatik be Josué-ogannogo, ar a-dule, Israel-dulemarga napamar mimioed. \v 39 Ar be-mimmigana, amba aku-neg-itodimaladi, egi be sogsamaladi, anmar-isdarmalad anmar-ibe sumaloye, amala, we-yarse dogmaloedid, egi megmaloedid. Ar ani an we-yar ega uksad. \v 40 Ar bemardi, gannar nega-dulesulidganba Demar-Ginnidye-nugad-igarba be namar.’ ” \s1 Israel-dulemar Horma-neggweburgi galakusad \r (Números 14:39-45) \p \v 41 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deunni, bemar an-abin-sogdemalad: ‘Anmar Bab-Jehováʼgi nue-dummad-nosmarye. Emisgindi, igi anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga igar-uksa, abali anmar namarsunnoye, anmar urwenamarsunnoye.’ Agi geb bemar guakwaa bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad-amis gusmalad, ar ade, bemar binsasmalad, yalaganba baisursunna nalego-dakleye. \p \v 42 ”Ar Bab-Jehováʼdi anga sogsad: ‘Israel-dulemarga be sogo: Mer be urwenamarye. Ar Bab-Jehová bemar-abargi gudii guosulid. Ar bemar naye sogele, be-isdarmaladse bemar galakuoed.’ \p \v 43 ”Bab-Jehová-soged an bemarga sogsamalad. Degite, bemar an-itossurmalad. Ar bemar bur bule uayasuli gusmalad. Bab-Jehová-sogedba be ibmar imaksasurmalad. Na bemar san-dummarba-imakedba yalaganba be urwenad gusmalad. \v 44 Agi, Amorreo-dulemar-a-yargi-bukwadi, bemar-abin noar gusmalad. Igi burmar dulemar-baleginne, deyob Amorreo-dulemar be-balegichamalad. Seir-yar-akale, Horma-neggwebur-warmaksadse be-balegichamalad, bemargi nakwenonimalad. \v 45 Geb degine, bemar Bab-Jehováʼse gannar nonigusmalad, bemar Bab-Jehová-asabin bobukwa gusmalad. Degi-inigwele, Bab-Jehová bar bemar-itossulid. \v 46 Agala, bemar, Cadesʼgi undar gudii gusmarsunnad.” \c 2 \s1 Israel-dulemar nega-dulesulidganba-gudii gusad \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Geb degine, gannar anmar arbalid. Anmar Bab-Jehová-sogsadba Demar-Ginnidye-nugad-igar-maidba nega-dulesulidganse nononikid. Dikasuli anmar Seir-yar-ebirdii gusmalad. \p \v 2 ”Geb agine, Bab-Jehová anga sokalid: \v 3 ‘Undargus bemar we-yargi bipirmakdanigusmalad. Bemar gannar dad-nakwed-argan-sapiledsik namar. \v 4 Israel-dulemarga be sogo: Esaú-e-wagan-bukwad-yargi be nasmalo. Esaú-e-wagan Seir-yargi-bukwamalad be-gwenadgan gued. We-dulemala bemar-dobe gudimalad. Degi-inigwele, nue salakarmar. \v 5 Mer amarbo be urwemalo. Ar an bemarga we-yar ukosulid, amba bia egi be annamaloe, soggwensaale an bemarga ukosulid. We-Seir-yala bato Esaú-waganga an uksad. \v 6 Mas-bemar-gunnoedi, manigi ese bemar bakmaloed. Deginbali, dii-bemar-goboedi, manigi ese bemar bakbaloed.’ \p \v 7 ”Ar bemar-Bab-Dummad-Jehová bela bemar-ibmar-imakedgi ise-nued bemargi binsasad. Degine, we-neg-dulesulidgan-dummadba nued bemar-akwedii gusbalid. We-birga-dulabogwadgi (40), bemar-Bab-Dummad-Jehová, bemarba gudii gusad, degine, gwen ibmar-galakudii bemar-imaksasulid. \p \v 8 ”Geb anmar, anmar-gwenadgan-Esaú-wagan-Seir-yargi-bukwamalad ebirismalad. Degine, geb anmar Arabá-igarba, Elatʼsik igar-maidba, degi, Ezión-Geberʼsik igar-maidba nadgusmalad. Geb sorba, anmar aibirisad. Agi, Moab-e-neg-dulesulidgansik anmar naded. \p \v 9 ”Geb degine, Bab-Jehová anga sogsabalid: ‘Melle be Moab-dulemarse achamalo, melle ebo be bila-onomarbalo. Ar e-yar-naid soggwensaale an bemarga ukosulid. Ar bato an Lot-waganga Arʼye-neg-nugadi an uksad.’ \p \v 10 ”Dakargua, iduale, a-yargi Emita-dulemar bukwagusmalanad. A-dulemar bukidarmalanad, dutusur nanaenad, degine, Anac-waganyobi, bela-bela masdummagananad. \v 11 Emita-dulemar, Anac-waganmala dule-masdummaganye e-annik-sogledaenad. Moab-dulemardi, Emita-dulemarye bimalad. \v 12 Degine, Seir-yargine, iduar Horí-dulemar bukwagusmalad. Esaú-wagan, we-Horí-dulemar-onos gusad, bela obelos gusmalad. Geb a-yargine, Esaú-wagan ambikusmalad. Igi Israel-dulemar Bab-Jehová-ega-yar-ukoye-sogsadgi, deyob Esaú-wagan imakmarmogoed, bela dulemar-obelomarmogoed.” \p \v 13 Moisés sogdebalid: “Bab-Jehová weyob igar uksabalid: ‘Ar emigindi, be namarsun. Bemar Zered-dian obakmarsun.’ Deyob geb anmar Zered-dian obaksamarsunnad. \p \v 14 ”Anmar Cades-Barneaʼgi-noalid-akale, Zered-diangi obaksamaladse birga-dulagwen-gakambe-gakabaabakgusad (38). We-birgamar-nasadbali, machergan-bila-onomalad bela burgwisad. Igi Bab-Jehová ise-sogar sogsagusa: ‘An-bemarga-sognaid-yar-ukoedgi we-machergan dogosurmarye,’ deyobi gusad. \v 15 Bab-Jehová we-machergangi yolenonigusad, geb, degidbali, bela we-dulemar-obelononi gusad. \p \v 16 ”Dulemar-nabir-bila-onomalad bela burgwismargua, \v 17 Bab-Jehová anga sunmaknonikid, anga sognonikid: \v 18 ‘Emi, be Moab-yargi Ar-neggwebur-walik nasaoye. \v 19 Amón-dulemar-bukwadse bemar modapile, melle be ese achamaloye, melle ebo be bila-onomarbaloye. Ar Amón-yar-naid, soggwensaale an bemarga ukosulid. Ar bato an Lot-waganga uksad.’ \p \v 20 ”Dakargua, we-yarde dule-masdummagan-yarye bilesbalid. Ar epenne, dule-masdummagan agi bukwa gusmalad. Amón-dulemar, a-dulemar Zomzom-dulemarye bismalad. \p \v 21 We-dulemar ichesur-mergu gumalanad, dule-gala-ibegan nanaenad, Anac-waganmaryob dule-masdummagan nanaenad. Bab-Jehová a-dulemar, Amón-dulemarse-galakuega imaksad, geb deyob Amón-dulemar we-dulemar-obelos gusad. Geb agine, Amón-dulemar, Zomzomeo-dulemar-obelosgusmargu, e-yargi ambikude gusmalad. \v 22 Bab-Jehová, deyob Esaú-wagan Horí-dulemar-obelogega imaksagusmogad. Deunni, Horí-dulemar, Seir-yalagi bukwamalanad. We-garda-narmaklenaidse, Esaú-wagan, Horí-dulemar-obelosmargua, Seir-yargi ambikunonimalad. \v 23 Amba deyobi, Aveo-dulemar Gaza-neggwebur-burwiganagi-bukwamargu, gusmarmogad. Caftor-dulemar-Creta-dup-yargi-danigusmaladi, bela Aveo-dulemar obelolesmalad. Geb degidbali, Caftor-dulemar Aveo-dulemar-yargi muchub ambikunoni gusmalad.” \s1 Rey-Sehón Israel-dulemarse galakusad \r (Números 21:21-30) \p \v 24 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bab-Jehová anga sogsabalid: ‘Be namarbar, be Arnón-dian obakmalo. An Amorreo-dule-Sehón Hesbón-e-rey an bemarga urmaknaid. Egi-nakwega an bemar-imakoed. Be e-yar sunamar, egi be bila-ononamar. \v 25 Deginbali, emi-iba-akale, bemar-asabinni bela dulemar-yar-baid-baidgi-bukwadgi an dobed nasikoed. Ar a-dulemar be-gangued-nikad-itoarmalale, dobed egi nagunonikoed, degidba wawanmakdemaloed.’ ” \p \v 26 Moisés sogdebalid: “Nega-dulesulidgan-Cademotʼye-nugad-akar, Hesbón-e-rey-Sehónʼse an weyob gaya-nued barmisgusad: ‘Melle anbo urwemaloye. \v 27 Be-yalagangi igar-dummad-maidba an nasaoye. Bipisaale igar-maidgi an aibanosurye, unnila igarbarbi an nasaoye. \v 28 Anmar mas-gunnegala, bese manigi anmar bakoye, degine, anmar dii-gobegala, bese manigi anmar bakbaloye. Unnila bese an egisye, be-yargi-naed be anmar-imakye. \v 29 Igi Esaú-wagan-Seirʼgi-bukwamalad, degine, Moab-dulemar-Ar-neggweburgi-bukwamalad, e-yargi-naega anmar-imaksamala, deyob be anmar-imakmoye. Ar anmar Jordán-diwar-obaked abegeddeeye, anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga-yar-uknaidse dogegarye.’ \p \v 30 ”Ar Hesbón-e-rey-Sehónʼdi, e-yargi-naega gwen anmar-imaksasulid. Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová, a-rey-burguega, mer anmarba-ibsaega imaksad, adi, anmarga urmakegar. Ar igi emi-ibadse, anmar-maiga-gudimala, deyob, gudii gumalagar. \p \v 31 ”Geb degine, Bab-Jehová anga sogded: ‘Emi, Rey-Sehónʼgi-nakwega an bemar-imak, e-yala an bega ukbar. Degisoggu, e-yala begadga-guega be sue.’ \p \v 32 ”Degine, Rey-Sehón bela e-sordaganmala anmar-abin noalid, Jahazaʼye-neg-nugadgi anmarbo urwemalagar. \v 33 Ar anmar-Bab-Dummad-Jehováʼdi egi-nakwega anmar-imaksad. Rey-Sehón, e-masmala, e-sordamar, bela anmarse galakusad. \v 34 Degine, bela Sehón-e-neggweburmar anmar susad, deginbali, bela e-dulemar anmar obelosbalid: Bela e-machergan, e-omegan, degi, e-mimmigan anmar ogilosad. Bipisaagwale wargwensaar dula obessulid. \v 35 Unnilagwa anmar e-neggweburmarbi susmalad, e-ibmar-durganbi susmalad, e-ibmar-nueganbi susmarbalid. \v 36 Arnón-dian-dikarba Aroer-neggwebur-siid-akar, degi, neggwebur-nebagi-siid-akar, Galaad-yar-naidse, neggwebur-gwagwensaale sigissulid, bela anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga urmaksad. \v 37 Unnilagwa, igi anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga-sogsa, Amón-dulemar-bukwad-e-yala, Jaboc-diwar-naba-neggweburmar-bukwad, yalaganba-neggweburmar-bukwad, we-neggweburmar mer ebugoye. A-neggweburmarbi anmar ese achassulid.” \c 3 \s1 Israel-dulemar Basán-e-rey-Ogʼgi nakwisad \r (Números 21:31-35) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Degine, anmar gannar arbalid, geb Basán-yarsik anmar nade gusad. Agine, Basán-e-rey-Og, bela e-sordamarmala anmarbo-urwegala, Edrei-neggweburgi anmar-abin noalid. \p \v 2 ”Degine, geb Bab-Jehová anga sogsad: ‘Melle be we-dule dobguo, ar ade, we-rey, e-dulemar, degi, e-yarse-bakale, bato an bega uksad. Ar igi Amorreo-dulemar-e-rey-Sehón, Hesbónʼgi-bukwagusmalad be imaksa, deyob be Og-imakbalo.’ \p \v 3 ”Geb deyob gunonikid. Anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarse Basán-e-rey-Og-galegega imaksad. Bela e-sordamarse-bakale, anmarga urmaksabalid. A-dulemargi anmar nakwisad, bela a-dulemar anmar ogilosad. \v 4 Agine, anmar e-neggweburmar bela sunonikid. E-neggwebur-gwagwensaale bessurgusad: Neggwebur-gwadulapaa (60) anmar susad. Anmar bela Argob-yar susad. Basánʼgi Rey-Og-negdakmaid-yalamar anmar bela e-ibe susad. \v 5 Bela a-neggweburmar, galu-matusulid-gandikmalad nue-ebiris nika-nika nanaed. Degine, e-yawagak esgoro nika-nika nanabalid. Deginbali, neggwebur-burwigana bukidar galu-matusulid-sate nanabalid, amar bela anmar susbalid. \v 6 Ar igi anmar Hesbón-e-rey-Sehón-imaksagusa, deyob, anmar Og-imaknonimogad. Anmar, Og-e-neggweburmar obelosad, e-machergan, e-omegan, degi, e-mimmiganse-bakale, anmar ogilosad. \v 7 Unnila e-ibmar-durgan, degi, e-ibmar-nuegan, e-neggweburgi-amislesmaladi anmar susad. \p \v 8 ”A-ibagangine, anmar Arnón-dian-akale, Hermón-yar-siidse yar sunonibalid. We-yarmar Amorreo-dulemar-e-reymar-warbogwad Jordán-obakar-dad-nakwedsik yar-semamainad. \v 9 We-Hermón-yala Sidón-dulemar Siriónʼye bimalad. Amorreo-dulemardi Senirʼye bimalad. \p \v 10 ”Deginbali, anmar bela neggweburmar-nebagi-bukwamalad susbalid. Bela Galaad-yar-naid, degine, bela Basán-yar-naid-akale, Salca-neggweburse, degine, Edrei-neggweburse susbalid. We-neggweburmar, Basán-yargi Rey-Og-negdakmaid-neggweburmalad. \v 11 Basán-e-rey-Og, abi napi dule-masdummad gudii gusad. E-gabedi, bela esgorobiid. E-gabed-suguedi, dalibo-bisgise sugued. E-matardungueddi, daligwen matardungued. Rey-Og-e-gabedi, Amón-dulemar-e-neggwebur-Rabáʼgi amba oyolemaid.” \s1 Yar-mimilesad \r (Números 32:1-42) \p \v 12 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “A-ibagangi, we-yarmar anmar susgua, dad-nakwed-argan-sapiledsik Aroer-neggwebur-Arnón-dian-walik-siid-akale, degi, Galaad-yarmar-negabala, e-neggweburmarse-bakale, Rubén-waganga, degi, Gad-waganga, an uksad. \p \v 13 ”Galaad-yarmar-abalad-baidi, bela Basán-yala, Rey-Og-negdakmai-gusadi, an Manasés-wagan-negabaladga uksad. \p ”Basán-yargi Argob-yar-naidi, dule-masdummagan-yarye bimalad. \v 14 Manasés-wagwa-Jair, bela Argob-yar, Gesur-abingunaidse, degi, Maaca-abingunaidse susad. A-yar, Basán-Havot-Jairʼye onugsasad. We-yala, we-garda-narmaklenaidse amba deyob nugad. \v 15 Maquir-wagangardi Galaad-yar an ega uksad. \p \v 16 ”Rubén-wagangardina, degi, Gad-wagangardina, Galaad-akar, Arnón-dianse an yar uksad. Arnón-dian-neba-negabaladse e-yar-abingunaidga gunaid. Degi, Jaboc-diwar, Amón-dulemar-e-yar-abingunaidga maid. \p \v 17 ”Deginbali, Rubén-waganga, degi, Gad-waganga dad-argwanedsik-e-yar-abingunaidi Jordán-diwar-maid, Cineret-demar-akar, Arabá-demar-Gagbidye-nugadse, Pisga-yar-nakwemaidse an ega yar uksad. \p \v 18 ”A-ibagangine, Rubén-waganga, Gad-waganga, degine, Manasés-waganga an weyob sogsa gusad: ‘Bemar-Bab-Dummad-Jehová we-yala degisadegu bemarga uknaiye. Degi-inigwele, bemar sordamar-dutusurmaladid, bila-onomaladid, Jordán-diwar obakmaloye, be-gwenadgan-Israel-dulemar-idumai be gumaloye. \v 19 Unnilagwa, bemarga an neggweburmar-uksadgi be-omeganbi, be-mimmiganbi, degi, be-ibdurgan-bukidar-nikad, amarbi bemaloed. \v 20 Bab-Dummad-Jehová igi bemarga neg-bogidik nasiksa, deyob be-gwenadganga neg-bogidikid-nasikedse geb bemar an-bega-yar-mimisadse aibiroed. Deginbali, be-gwenadgan Jordán-diwar-obakar ega-yar-uklegoed bela sunonimaladse geb be gannar aibirmaloed.’ \p \v 21 ”Deunni, a-ibagangine, Josuéʼga weyob an igar-uksagusad: ‘Josué, be-sunnagwad bela be daksad, igi be-Bab-Dummad-Jehová reymar-warbogwad imaksa. Bela reymar-baigangi-be-nasaoedi, Bab-Jehová deyob imakbaloed. \v 22 Melle a-reymar be dobguo, ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová, bemar-ular urwenaid.’ ” \s1 Moisés Canaán-yarse dogosulid \p \v 23 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “A-ibagangine, Bab-Jehováʼse an goted. An ega sogded: \p \v 24 ‘Bab-Dummad-Jehováʼye, emide, be-gangued be-maiga be oyoalid. Nibneggine, degine, napneggine, bab-dummad-baid beyobid sulid. Beyob ibmar-dummagan-imaked, degi, ibmar-dakledisurmalad-imaked sulid. \v 25 Bab-Dummadye, an bese wilesakwaa egised: Yala-nuegan-nanaid-daknaega, degine, Líbano-yar-naid daknabaliga, wis be Jordán-diwar-obakega be an-imake.’ \p \v 26 ”Ar Bab-Jehováʼdi bemar-ular anse ulusad. Degisoggu, an-itossulid, ar anga bur sogded: ‘¡Gusa! We-igargi mer be bar anga sunmako. \v 27 Pisga-yar-dukuse be nakna. Dad-nakwedsik, degi, dad-argwanedsik be atako. Degine, dad-nakwed-argan-sapiledsik, degi, dad-nakwed-argan-nuedsik, be atakbalo. A-yar, be-ibyagwar be dakoed, Jordán-diwardi be obakosulid. \v 28 Degisoggu, Josuéʼga igar be uko, be ogannogo. Ar ade, Josué, we-dulemar-idumai guoed. Deginbali, we-yar-be-dakoedi, Josué, Israel-dulemarga mimibaloed.’ \p \v 29 ”Geb degine, anmar Bet-Peor-asabin nebagi ambikusad.” \c 4 \s1 Bab-Dummad-sogedba be ibsamar \p \v 1 Moisés sogdebalid: “Israel-dulemar, Igar-Mamaidgi-an-bemar-odurdaksa-gusadi, be nue-itomalo, egi be nue nanadii gumalo. Ar deyobi, bemar nued-gudii gumaloed, degine, geb be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová bemarga yar-ukoedgi nabir be dogmaloed. \v 2 Mer ibmar-an-bemarga-sognaid obulomalo, degi, mer abar-abar sogmarbalo. Bela be-Bab-Dummad-Jehová-Igar-uksadba, an-bemarga a-igar-sognaidba be nanamalo. \p \v 3 ”Bemar-sunnagwad na be-ibyagwar, Bab-Jehová Baal-Peorʼgi neg-imaksad be daksamalad. Deunni, be-Bab-Dummad-Jehová, bemar-abargi bela-dule-bab-dummad-Baal-Peorʼba-nadmalad ogilos gusad. \v 4 Ar bela bemar, be-Bab-Dummad-Jehováʼba-nagusmaladdi, emi-ibase amba dula-gudidimalad. \p \v 5 ”Nue be itomalo. Anga an-Bab-Dummad-Jehová igar-uksagusadgi an bemar-odurdaksamalad. Adi, bemar, yar-susokalidgi a-igarmarba be nue nanamalagar. \v 6 Degisoggu, we-Igarmarba nue be nanamalo, nue aba ibmar-imakdii gumalo. Ar deyobi, bemar, dulemar-yar-baid-baidginmalad-asabin nue-binsaed-nikadi be oyodii gumaloed, magar-nue-ibmar-itogedi be oyodii gumarbaloed. Ar wemar bela we-Igar-Mamaid itodamaloed. Geb degine, sogdamaloed: ‘Ar wede, nue-napiragwad, we-dulemar nue-binsaed-ibegan-nanaed, nue magar neg-itomaladid, degine, we-dulemar nue-nug-nikamalad nanamarbalid.’ \v 7 ¿Ar biti-dulamar-baigan, anmar-dulamarba bur nug-nika gusunna? Igi anmar, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼse-gotele, anmar-walikaa gunonidae, ¿biti-dulamar-baigan e-bab-dummaganse-gotele, ese walikaa gunonidamoga? Suli, sate. Ar anmar-Bab-Dummaddi anmar ese goted-ilibali, anmar-walikaa gunonidaed. \v 8 Degine, igi an bemarga igarmar-mesnai, deyobi, ¿biti-dulamar-baigan igarmar-innikigwad-nika gudimar be ebinsae? Ar dulamar-degiid nikasulid. \p \v 9 ”Degisoggu, nue salakarmar. Nue be itomar. Melle be ibmar-daksamaladi iemalo. Degine, bemar-gudiidgi ebinsadii be gumalo. Be-mimmigan be odurdakmalo, be-wagan be odurdakmarbalo.” \s1 Bab-Dummad Horeb-yargi sunmaksad \p \v 10 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deunni, bemar, Horeb-yargi be-Bab-Dummad-Jehová-asabin-bukwagusmargu, Bab-Jehová anga sogsa gusad: ‘Dulemar an-gayaburba-itomalaga danar be urbe. Adi, we-napneggi-gudiidgi an-dobee-nanamalagar, an-nug-odummomalagar, degi, na e-mimmigan-odurdakmalagar.’ \v 11 Deunni, bemar, Horeb-yar-nakwedse nonigusmalad. Geb agi bemar ambikunonimalad. A-yargine, soo bupurmakmai gusad, yala gummakmai gusad. Soo ginnitibi, matusur-ainakmai gusad, waa gudure-gudure nakwemai gusad, negasichid nagud gusad. \v 12 Geb degidgine, Bab-Jehová bemarga soo-abargi sunmaksad. Bemar e-gayaburba-sunmaked itosmalad. Unnila gayaburbabi bemar itosmalad, e-duledi gwen be daksasurmalad. \v 13 Deyobi, Bab-Jehová bemarbo-Igar-Mesnai gusad, we-Igarmar-Sogambegwad-bemarga-sogsagusadba be nanamaloye. We-Igarmar-Sogambegwad (10) akwa-matabogwadgi narmaksa gusad. \v 14 A-ibagangine, Bab-Jehová anga sogsa gusad, ande Igarmar-bemarga-soglesadgi bemar-odurdakoye, adi, Jordán-diwar-obaksamalar, bemar-yar-sunonikoedgi eba be nanamalagar.” \s1 Melle Bab-Dummadyob ibmar-wilub-sobmalo \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bab-Jehová bemarga soo-abalagi-sunmaksagua, bemar e-dakleged daksasurmalad. Degisoggu, nue salakarmar, \q1 \v 16 abakale, bemar yogasaar ibmar-e-wilubgan sobbarmalale: \q2 Machergan-e-wilubgandibe, \q2 omegan-e-wilubgandibe, \q2 \v 17 ibdurgan-napneggi-nikad-e-wilubgandibe, \q2 nuumar-niba-gukudimalad-e-wilubgandibe, \q2 \v 18 ibmar-napneggi-garmakdimalad-e-wilubgandibe, \q2 uamar-gudidimalad-e-wilubgandibe, \q2 amar-e-wilubgan melle be sobmalo. \q3 Degiile, bemar isgudmaloed. \p \v 19 ”Nue salakarmar. Ar be niba atakdemalale, we-ibmar be dakdele: \q2 Dad-ibeler, nii, niisgwamar, \q2 bela niisgwamar-akar-akar-nanaid be dakdele, \q2 abakale, ese be binsaed-galedamalar, \q2 e-nug-odummonai gudamalar, \q2 e-asabin dulluu sigdamalar. \q3 Ar ade, bemar-Bab-Dummad-Jehová, bela dulemar-we-napneggi-bukwamaladga we-niisgwamar obinnisad. \p \v 20 ”Ar Bab-Jehová bemar-sunonikid, Egipto-yala-esgoro-duleged-negyob-guedgi bemar-onononikid. E-dulamarga-guega bemar-sunonikid, igi emi-iba bemar e-dulaga gumala. \p \v 21 ”Degi-inigwele, bemar-nukad Bab-Jehováʼdi anse ulusad, anga ise-sogar sogsad: ‘Jordán-diwar be obakosurye, be-Bab-Dummad-Jehová yar-nued bemargadga-guega-uksokalidse be dogosurye.’ \v 22 Degisoggu, Jordán-diwar-obakosuli an we-yargi burgoed. Ar bemardina, Jordán-diwar obakmaloed, degine, bemarga yar-nued-uklegoye-soglesadi, bemar sunonikoed. \p \v 23 ”Degisoggu, nue salakarmar, abakale, bemar-Bab-Dummad-Jehová bemarbo-Igar-Mesisad iedamalar. Be-Bab-Dummad-Jehová bemarga sogsad: ‘Melle ibmar-wilubgan be sobmaloye.’ \v 24 Ar be-Bab-Dummad-Jehová, Bab-Dummad-noberbadid, soo-bela-ibmar-ogumakedyobidid. \p ”A-ulale, weobdo: \v 25 Ar bemar we-yargi-ambikunonimaladgi mimmigan-nikunonikile, wagan-nikunonikile, degine, sereddii be megnonimalale, melle bab-dummadyob-imaklemalad be sobmalo, deginbali, melle be e-nug odummomarbalo. Ar degiile, bemar be-Bab-Dummad-Jehová-asabin isgued-dummad imakoed. Degidbali, Bab-Jehová-ourwega be imakoed. \p \v 26 ”Degisoggu, inniki an emi bemarga soged, ar bemar Bab-Dummadba-ibsasurmalale, nibneg bemar-barsogega guoed, degi, napneg bemar-barsogega guoed. Ar bemar Jordán-diwar-obaksokalidgi, we-yar-susokalidgi bemar bergudmaloed. We-yargine, bemar undar-gudii guosurmalad, ar bemar Bab-Jehováʼse bela girgumaloed. \v 27 Ar Bab-Jehová yar-baid-baidse bemar-oaisakioed. Ar bia Bab-Jehová bemar-sedoe, agi bemar, wis ichesaar ambikumaloed. \p \v 28 ”Bemar dulemar-yamo-ibmar-e-wilubgan-sobsamalad-e-maiga be gunonimaloed. \q1 We-bab-dummagan: \q2 Suargi sobarmalad, \q2 Akwagi sobarmalad. \q1 Wemarde: \q2 Aku atakmalad, \q2 emar-itosurmarbalid, \q2 geg mas gunmarbalid, \q2 degine, geg ibmar umarbalid.” \q3 Wemarde, bab-dummadyob-imaklemaladid. Bab-Dummadsurmalad. \s1 Bab-Jehová, Bab-Dummad-gued \p \v 29 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar bemar, bia-bukwadgindibe, be-Bab-Dummad-Jehová be ulubgi napiragwadgi amiarmalale, bela-belagwadgi be amimalale, nabir be Bab-Jehová-aminonimaloed. \v 30 Ar igi an bemarga bela-ibmar-sogsa, deyob be wilearmalale, sulibinsa be itoarmalale, geb agi, napidgi be-Bab-Dummad-Jehováʼse be gannar dagmaloed, degi, Bab-Jehová-bega-ibmar-sogedba be ibsanonimaloed. \v 31 Ar be-Bab-Dummad-Jehová, dule-wiledaksoggu, bemar-dadgan-ebo-igar-mesisad iegosulid, ar ade, sogsad, ede a-igar imakedseye. A-ular, Bab-Jehová bemar-metosulid, bemar-obelogosurbalid.” \p \v 32 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová ibmar-gegerdakleged-dummagan bemarga imaksad. Degisoggu, emigindi, be egismardo, Bab-Dummad we-napneggi dule-obinnisad-akale, bemar-idu ibagan-nasmaladgine, degine, bela we-napneg-dirbir-naidgine, ar Bab-Jehová bemarga ibmar-imaksadyob, ¿ibmar-gegerdakleged imaklesgusa? Ar Bab-Jehová bemarga ibmar-imaksadyob, ¿Bab-Dummad-ibmar-imaked itolesgusa? Ar weyobid bemar itodisurmalad. \v 33 Ar igi Bab-Dummad bemarga soo-abalagi-sunmaksa, degine, bemar ese gwen burgwissurmarbalid, ¿ar biti-dulemar deyob gusmarmo be ebinsae? Gwen deyobid itoledisulid. \q1 \v 34 Ar Bab-Dummad dulamar-bamalad-abargi dulamar-bukwad-gwensak-suegala, \q2 igar-bulegan-oyonai gualid, \q2 ibmar-wilubgan-oyonai gualid, \q2 ibmar-dakledisurmalad-oyonai gualid, \q2 bila-onoleged-ononai gualid. \q2 Degi, ibmar-gegerdaklemalad gandikidba-oyonai gualid, \q2 bela gargangued-oyonai gualid. \q2 ¿Biti-bab-dummad deyob ibmar-imaknai be daksamala? \q2 Suli. Deyob bab-dummad-baid ibmar-imaknai be daksasurmalad. \q3 Unnila be-Bab-Jehováʼbi bela-Egipto-yargi bemarga ibmar-imaksad be daksamalad. \p \v 35 ”Bela we-ibmar-bemarga-oyolesadi bemar wisguegalad, Bab-Jehová, Bab-Dummad gued, degine, ayobid, Bab-Dummad-baid sated. \v 36 Bab-Dummad-Jehová bemar-odurdakegala, nibneg-akale, e-gayaburba-itogega be-imaksad. Degine, napneggi, e-soo-gangued bemarga oyosbalid. Soo-abalagine e-gayaburba-itogega bemar-imaksabalid. \v 37 Ar Bab-Jehová bemar-dadgan-sabgussoggu, a-ulale, amar-burgwisad-sorba, e-wagan-sunonikid. Bab-Dummad bemarba-gudiidbali, deunni bemar Egipto-yargi-bukwamargu, na e-ganguedba bemar-onosad. \v 38 Bab-Jehová, bemar-idu dulamar-dummagan-bukwadi, bemarba bur-dutusurmaladi, bemar-wagab onosad. Adi, a-yarse bemar-odogega, a-yar bemarga-ukegar. Emide, bemar a-yar susokalid. \p \v 39 ”Degisoggu, emi be durdakmar, nue ebinsamalo: Bab-Jehová, Bab-Dummad gued. Nibneggi Bab-Dummad gued. Napneggi Bab-Dummad gubalid. Bab-Jehováʼyobid Bab-Dummad-baid sated. \v 40 Degisoggu, Bab-Jehová-Igar-sogedba, Bab-Jehová-Igar-Mamaidba be nanamar. A-Igarmar an bemarga uknaid, adi, bemarga bela nueganbi ibmar-gumalaga, degi, bemar-sorba bemar-waganga ibmar-nueganbi naegar. Degine, be-Bab-Dummad-Jehová, bemarga yar-degisadegu-uknaidgi, bemar, undar-suiti-gudii gumalagar.” \s1 Dukued-neggweburmar \p \v 41 Geb degine, Moisés Jordán-diwar-dad-nakwedsik, neggwebur-gwapaa nug-imaksad, \v 42 adi, dule-oburgwisad a-neggweburmarse wakinnegar. We-dule, oburgwebisulidgi dule-oburgwisale, isdar-dakdisulidgi emar-oburgwisale, ebo-urwedisulidgi emar-oburgwisale, sunna we-neggwebur-gwapaagwad-nug-imaklesadse na bendaklegega wakinned. \q1 \v 43 We-neggweburmargi-dukulegega, Moisés, Rubén-wagangala, Beser-neggwebur nug-imaksad. \q2 We-neggwebur nega-dulesulidganba, neba-naidgi siid. \q1 Gad-wagangala, Ramot-neggwebur nug-imaksad. \q2 We-neggwebur, Galaad-yargi siid. \q1 Degine, Manasés-wagangala, Golán-neggwebur nug-imaksad. \q2 We-neggwebur, Basán-yalagangi siid. \ms1 2. MOISÉS-SUNMAKSAD-SOGBOGWAD \mr (4:44–11:32) \s1 Moisés Igar-Sogambe-Maid (10) gannar sogsad \p \v 44 Moisés, Bab-Jehová-Igala, Israel-dulemarga uksad. \p \v 45 Israel-dulemar Egipto-yargi aligusmargua, Jordán-diwar-dad-nakwedsik, Bet-Peor-neba-naid-asabin ambikunonimargu, Moisés, we-Igarmar-Islidikid, Bab-Dummad-Sogedba-Igar-Maid, degi, Igarmar-Mamaid, Israel-dulemarga uksad. \p \v 46 Deunni, Bet-Peor-neba-naidi, Amorreo-dulemargadinad. Sehón, Hesbón-yargi reyga mai gusanad. A-yargine, Moisés, Israel-dulemarmala, Rey-Sehónʼgi nakwisgusmalad. \p \v 47 Israel-dulemar, Rey-Sehón-e-yar susgusmalad, degi, Basán-e-rey-Ogʼye-nugad-e-yar susgusmarbalid. Deyob, Amorreo-dulemar-e-rey-warbogwad-e-yarmar, Jordán-diwar-dad-nakwedsik-nanaid sulesgusad. \v 48 Aroer-neggwebur-Arnón-diwar-gakaba-siid-akale, Sión-yar-siidse, we-yarmar sulesad. We-Sión-yar, Hermónʼye nugbalid. \p \v 49 Deginbali, Jordán-diwar-dad-nakwedsik, bela Arabáʼse-bakar, Arabá-demarsega, degine, Pisga-yar-nakwemaidsega, Israel-dulemargadga gunonikid. \c 5 \s1 Bab-Dummad E-Igar-Sogambegwad (10) uksad \r (Éxodo 20:1-17) \p \v 1 Moisés bela Israel-dulemarse gochad, ega sogded: \p “Israel-dulemar, emi-ibagi an bemarga Igar-sognaid, degine, an Igar-uknaid nue be itomar. Be durdakmalo, nue be ebinsadii gumalo, adi, a-sogedba be nanamalagar. \p \v 2 ”Anmar-Bab-Dummad-Jehová, anmarbogwa Horeb-yargi Igar mesisad. \v 3 Bab-Jehová anmar-babganbo we-Igar mesissulid, anmarbo Igar-Mesisad. Emi anmar bela dula-bukwamaladbogwa igar mesisad. \v 4 Bab-Jehová bemar-asabin yar-birgi soo-abalagi bemarga sunmaksad. \v 5 A-ibagangine, ani an Bab-Jehová-ibmar-sognaid bemarga-sogegala, bemar-irwa an gwichigusad. Ar bemar, soo-dobgusmarsoggu, a-ular, bemar yarse nakwissurmalad. \p ”Deunni, Bab-Jehová weyob sogsad: \q1 \v 6 ‘Ani an be-Bab-Dummad-Jehová gued. \q1 Bemar Egipto-yargi maiga-wilebukmargu, \q1 ani an bemar-onosadid. \b \q1 \v 7 ” ’Melle bab-dummad-baid an-asabin be nikumalo. \q1 \v 8 Melle be ibmar-wilubgan sobmalo, \q2 nibneggi ibmar-nikad-wilubgandibe, \q2 napneggi ibmar-nikad-wilubgandibe, \q2 demargi ibmar-nikad-wilubgandibe. \q1 \v 9 A-ibmar-wilubgan-asabin dulluu be imakosurmalad, \q2 degine, Bab-Dummadyob ese be golosurmalad, \q1 ar ade, ani an be-Bab-Dummad-Jehová gued. \q2 An, be-Bab-Dummad gadi-nobguedid. \q1 Ar an dule-isganamar-isdarsunna-dakmalad sabsur-odurdakedid. \q2 Degi, e-mimmigan, e-wagan, \q2 e-wagan-yokorbarmaladsega \q2 an sabsur-odurdakbalidid. \q1 \v 10 Ar dulemar-an-sabmaladdi, \q2 dulemar-an-Igarmar-Mamaidba-nanamaladdi, \q2 an bela-e-waganmar-danimaloed e-ibe nue-sabguedid. \q1 \v 11 Melle be-Bab-Dummad-Jehová-nug yogasaar be obaro. \q2 Ar dule yogasaar Bab-Dummad-nug obarisale, \q2 a-dule, Bab-Dummad-Jehováʼse sabsur-odurdaklegedsegad. \q1 \v 12 Obunnoged-ibagi be obunnogo, \q2 adi, a-ibagi, be Bab-Dummad-e-nug odummogegar. \q1 Igi be-Bab-Dummad-Jehová bega Igar-uksa, \q2 aba be imako. \q1 \v 13 Ibanergwa (6) be arbaoed. \q2 A-ibagangi bela ibmar-imakbied be imakoed. \q1 \v 14 Ibagugledgindi (7) obunnoleged-ibad, \q2 be-Bab-Dummad-Jehová-e-nug-odummolegedid. \q1 A-ibagi bipisaale be arbaosulid. \q2 Be-machi, be-bunagwa, \q2 bega-arbaed-machered, \q2 bega-arbaed-ome, \q2 be-moli-bebe-nikad-alugwasualed, \q2 be-moli-uayasuid, \q2 be-ibdurgan, a-ibagi, arbaosurmarmogad. \q2 Deginbali, dule-be-yarginedsulid be-negyagi-gudiid, \q2 a-ibagi arbaosurmarmogad. \q1 Ar obunnoged-ibagi igi be obunnomoga, \q2 beyobi bega-arbaed-machered, \q2 degine, bega-arbaed-ome, obunnomarmogoed. \q1 \v 15 Egipto-yargi be maiga-gusmogad be ebinsao. \q2 Ar a-yargi be-Bab-Dummad-Jehová \q2 e-gangued-nikadba-be-onosadi, be ebinsao. \q2 A-ulale, be-Bab-Dummad-Jehová, bega igar-uksad: \q2 Obunnoged-ibagi be obunnogoye. \q1 \v 16 Be-daedbali be-bab-nug-odummodii, degi, be-nan-nug-odummodii be nanamalo. \q2 Adi, be-Bab-Dummad-Jehová we-napneg-bega-uknaidgi sereddii be megegar, \q2 degi, bela bega ibmar-nueganbi gubaligar. \q1 \v 17 Melle be dule-oburgo. \q1 \v 18 Melle be be-abirginsulid-ebo galagwensuli nanao. \q1 \v 19 Melle be ibmar-atursao. \q1 \v 20 Melle be gakansaar aimargi sunmako. \q1 \v 21 Melle be dule-baid-ibmarbina sogo: \q2 Dule-baid-omebina, dule-baid-negbina, dule-baid-nainubina, \q2 dule-baid-mai-macheredbina, dule-baid-mai-omebina, \q2 dule-baid-moli-bebe-nikad-alugwasualedbina, \q2 dule-baid-moli-uayasuidbina. \q3 Bipisaale dule-baid-ibmarbina be sogosulid.’ ” \s1 Israel-dulemar Bab-Dummad-nue-dobee-itosmalad \r (Éxodo 20:18-21) \p \v 22 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar yar-dikarba bukwamargu, we-gayaburba Bab-Jehová bemarga binnasuli soo-abalagi sunmaksagusad, mogir-gudureged-abalagi, negasichid-abalagi sunmaksagusad. Ibmar-baid bemarga bar obarissulid. Geb Bab-Jehová akwa-matabogwadgi narmaksagusad. Agi anga uksad. \p \v 23 ”Ar bemar, negasichid-naigusgu, yargi soo-gwabunye-maigua, gayaburba itosmalad. Agine, bemar-danar-danar-bukwad-e-dummagan, degi, bemar-girmar-dummagan, bela anse noni gusmalad. \p \v 24 ”Geb agi anga sognoni gusmalad: ‘Anmar-Bab-Dummad-Jehová anmarga e-gangued-yeerdakleged, degine, e-dummarba-gued anmarga oyosye. Bab-Jehová soo-abalagi anmarga-sunmaksadi anmar itosbarye. Emi, anmar daksaye, Bab-Dummad sunna dulebo sunmakye, degine, dule amba sunna dula-gudii guye. Ar dule burgwewilubbinye.’ \p \v 25 ”Ar anga sogsamarbalid: ‘Emide, ¿ibiga anmar binsarsunna we-soo-gwabunye-gwichidse burgwebimarsunye? Ar anmar Bab-Dummad-Jehová-anmarga-sunmaknaid gannar itononibalile, anmar ese oburgwilegoye. \v 26 Ar ade, ¿doa-dule anmaryob Bab-Dummad-e-gayaburba soo-abalagi-sunmaksad itosye, degi, gwen burgwissur be ebinsaye?’ \p \v 27 ”Anga sogsamarbalid: ‘Moisés, be, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼse be naye. Bela anmar-Bab-Dummad-Jehová-ibmar-sogoed be itogoye. Be, anmar-Bab-Dummad-Jehová bega-ibmar-sogoed bela be anmarga sogmogoye. Anmar geb itononimogoye. Geb Bab-Jehová-ibmar-sogedba anmar ibsaoye.’ \p \v 28 ”Bemar anga ibmar-sognaigusgu, Bab-Jehová bemar-itosad. Agi, anga Bab-Jehová sogsad: ‘We-dulemar-bega-sunmaksamalad, an bela itosye. Bela-bega-sogsamalad an nueganbi itoye. \v 29 Bitigi ulubgi degibi an-dobee-nanamalana gadinye, degine, bela an-Igarmar-Mamaidba nanadigumalana yeerbanye, adi, we-dulemala, degine, e-mimmigana bela ega degisadegu ibmar-nueganbi gumalagarye.’ \p \v 30 ”Anga Bab-Jehová sogdebalid: ‘Moisés, be naye, dulemarga be sognaye: Be-dordonegse be gannar namarye. \v 31 Bedina, wegi an-walik be beoye. An bega bela Igarmar-Mamaid an bega ukoye, adi, a-Igarmargi be Israel-dulemar-odurdakoye. Adi, bemarga-yar-uklesokalidgi, a-Igarmar-Mamaid-sogedba be nanadii gumalagarye.’ \p \v 32 ”Degisoggu, Israel-dulemar, nue salakarmar. Ar igi bemar-Bab-Dummad-Jehová bemarga-sogsa, aba be nanadii gumarsun. A-Igargan mer be soggwensaale obemalo, bela eba be nanamalo. \v 33 Bemar, Igarmar-be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-uksadba degisadegu nanadii gumalo, adi, bemar dula-gudii gumalagar. Deyobile, bemarga ibmar-nueganbi gumaloed, adi, yar-bemargadga-gusokalidgi suitibaksaar be gudii gumalagar.” \c 6 \s1 Igar-bur-birigined \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “An bemar-odurdakmalaga, we-Igarmar-Mamaid, we-Igarmar-uklesad, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga uksad. Bemar we-yar-bemarga-uklenaidse dogdele, a-Igarba be nanadii gumalo. \v 2 Be-mimmigan, be-wagan, bela-bemar we-napneggi-dula-gudiidgi be-Bab-Dummad-Jehová-dobee nanamalo. Bela Igarmar-Mamaid, Igarmar-an-bemarga-uked, aba be nanamalo, adi, we-napneggi suitibaksaar dula be gudii gumalagar. \v 3 Israel-dulemar, degisoggu be nue-itomar, gatik Bab-Dummad-sogedba be nanadii gumar. Adi, yar-gadi-ibmar-sanmakedgine, yar-napa-nuedgine, be nued gudii gudmaloed, egi be dula-bukidar-nikumai gudmaloed. Igi be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová bemarga-yar-ukedseye sogsagusa, deyob guegar. \p \v 4 ”Israel-dulemar, nue be itomar: Anmar-Bab-Dummad-Jehová, unnila wargwenna gued. \p \v 5 ”Be-Bab-Dummad-Jehová bela-belad be-gwagegi, be-san-burbagi, degine, bela be-ganguedgi be sabguoed. \p \v 6 ”Emi-ibagi, we-gayaburba an bemarga-sognaid, nue be-gwage-ulubgi be sedii imakmalo. \v 7 We-gayaburbamar, be-mimmigangala, be gannar-gannar-sogdii nanamalo. Be-neggi be gudiile, igarba be gudiile, be megesokalile, degine, be gwisgualile, ega be sogdii nanao. \v 8 We-Igarmala be-argangi wilubganyob be atinnar-nasiko. Degine, be-bebegi wilubganyob be nasikbalo. \v 9 Degine, be-neg-buarmargi be narmakbalo, degi, be-yawagakmargi be narmakbalo.” \s1 Bab-Jehováʼba-ibsaedgi sunmaklenaid \p \v 10 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová, be-dadgan-Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga, yar-ukedseye sogsagusad. Bab-Jehová a-yargine be-odononimaloed. A-yalagi, neggwebur-dummagan bubukwad, neggweburmar-nue-nasgumamai nanaed. A-neggweburmar, gwen bemar sobsasurmaladid. \v 11 Degine, a-yargi negmar-bubukwad ibmarmar-nuegan-nika nanaed. A-ibmarmar, gwen bemar onmaksasurmaladid. Degine, dia-dummagan-bukwa nanabalid, gwen bemar akwissurmaladid. Uva-dubmar, degi, olivoʼmar digar nanaibalid, gwen bemar digsasurmaladid. \p ”Amar bela bemar gutemalale, nue immeledmalale, \v 12 nue salakarmar, melle Bab-Jehová-iedmalo. Ar bemar Egipto-yargi maiga-wilebukwamargua, Bab-Jehová bemar-onosgusad. \p \v 13 ”Be-Bab-Dummad-Jehová-e-nug be odummodii nanamalo, eba be ibsadii nanamalo. Be ibmar ise-sogar-imakbiele, Bab-Dummad-nugginbi be imako. \v 14 Melle be dule-be-dikarba-bubukwamalad-e-bab-dummaganba be namalo. \v 15 Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemar-abargi-gudiidi, nue-noberbadid. Ar bab-dummad-baid be-Bab-Dummadga be imakalile, Bab-Jehová-sabsur-ourwega be imakoed. Ar degigudele, we-napneggi bela bemar-ogilogoed. \p \v 16 ”Bemar Masahʼye-neg-nugadgi Bab-Dummad-Jehová-wilubdaksayobi, melle be Bab-Jehová-wilubdakmalo. \v 17 Nue salakarmar, be-Bab-Dummad-Jehová-Igarmar-Mamaidba be nanadii gumalo. Igarmar-Islidikidba, Bab-Dummad-Sogedba-Igar-Maidba be nanadii gumalo. \v 18 Be-Bab-Jehová-asabin ibmar-innikimaladbi be imakdii gumar, ibmar-nueganbi be imakdii gumar, adi, bemar, nued gudii gumalagar. Degine, Bab-Jehová be-dadganga ise-sogar yar-nued-ukoye-sogsadi be sumalagar, adi, bemargadga guegar. \v 19 Deginbali, Bab-Jehová, bega-sogsadba, be-asabin be-isdarmalad-ononnogoed.” \p \v 20 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Yoedsega, be-mimmi bese egichialile: ‘Ar we-Igargan-Mamaid, Bab-Dummad-Jehová-Sogedba-Igargan-Mamaid, degi, Igargan-soglesad-uksad, ¿ibi obare?’ \v 21 Weyob be-machiga be sogoed: ‘Anmar Egipto-yargi Faraón-e-maiga-gudigu, Bab-Jehová gandikidba Egipto-yargi anmar-onosad. \v 22 Bab-Jehová anmar-wagabsunna, ibmar-gegerdaklemalad, ibmar-dummagan-dakledisurmalad, degine, ibmar-dummagan-gegerdaklemalad Egipto-yargi imaksad. Bab-Jehová-Faraónʼgi-gwisgusad anmar daksad, degi, Faraón-e-neguyaginmaladgi-gwisgusad anmar daksabalid. \v 23 Bab-Jehová Egipto-yargi anmar-onosad. Ede, anmar-dadganga yar-ukedseye-sogsadse anmar-senonikid. \v 24 Bab-Dummad-Jehová anmarga sogsad, bela-e-Igar-uksadba anmarde nanamaloye. E-dobekwaa nanamaloye, adi, anmarga bela ibmar-nueganbi naegarye, degine, suiti-gudii guegarye, igi emi-ibadse anmar gudii. \q2 \v 25 Degine, anmar, anmar-Bab-Dummad-Jehová-anmarga-sogsadba-imakele, \q2 bela e-Igarmar-anmarga-uksadba-imakmalale, \q2 e-asabinni gwen galakussuli-nanamalale, \q2 anmar, dulemar-igar-innikii-imakmaladga guoed.’ ” \c 7 \s1 Bab-dummadyob-ibmar-imaklegedgi sunmaklenaid \r (Éxodo 34:10-17) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová be-yar-susokarmaladgi bemargadga-guega bemar-odogoed. Bab-Jehová, bemar-idu dule-bukidar-bukwamalad onogoed: \q2 Het-dulemar, Gergeseo-dulemar, Amorreo-dulemar, \q2 Canaán-dulemar, Ferezeo-dulemar, Heveo-dulemar, \q2 degi, Jebuseo-dulemar-bukwad, onogoed. \p ”We-dulemar-sogagugle-gumaladi (7), bemarba bur-melu sordamar nikamalad. Degine, bemarba bur dutusurmarbalid. \v 2 Degi-inigwele, be-Bab-Dummad-Jehová, bega we-dulemar-urmaksale, bemar egi nakwisale, be bela we-dulemar-ogilomaloed. \q2 Melle be we-dulemarbo igar-mesdii nanamalo. \q2 Melle be wiledakdii nanamarbalo. \q2 \v 3 Melle be we-dulemarbo nikumalo. \q2 Melle be be-sisgan a-dule-masmala-nikuega imako. \q2 Melle be e-sisgan be-masmala-nikuega be imakbalo. \p \v 4 ”Ar we-omegana, be-masmala-angi-banguega imakmaloed, bab-dummad-baiganba-nanamalaga be-imakmaloed. Ar deyob-gusale, Bab-Jehová bemargi sae-itononikoed. Degidbali, geb yog-bemar-ogilogar imakoed. \p \v 5 ”Weyob we-dulemar-e-ibmar be imako: \q2 E-bab-dummadse-ibmar-ogumakar-ukleged-aila ei be earo. \q2 E-akwamar-islidikmalad ei be mamaro. \q2 E-bab-dummad-bundor-Asera-e-wilub-sobaled be omukuo. \q2 Degine, e-suar-nuchumar-e-bab-dummadga-imakbukwad bela soogi be ogumako. \p \v 6 ”Ar ade, bemar, be-Bab-Dummad-Jehováʼba dule-islidikmalad gumalad. Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemar-susad, adi, dulemar-baigan-we-napneggi-bukmaladba bur bule na egadga bemar-imakegar.” \s1 Bab-Jehová Israel-dulemar-susad \p \v 7 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar Bab-Jehová bemarbina-sogsadi, bemar-sunonikidi, bemar-ichesulidba bemar-sunonisulid. Ar bemar, dulemar-baiganba bur-ichee gumalad. \v 8 Ar Bab-Jehová bemar-sabedba bemar-sunonikid. Deginbali, be-dadganga ise-sogar-ibmar-imakoye-sogsadba bemar-sunonikid. Agala, Bab-Jehová, Egipto-e-rey-Faraón-negsemaidgi bemar-onosad. Sabsur-odurdakle-bukwamargu, gandikidba bemar-onosad. \p \v 9 ”Degisoggu, be wisgumar, be-Bab-Dummad-Jehová, Bab-Dummad gued. Bab-Dummad-innikigwad-degisadeguadid. Bab-Dummad dule-e-sabgudimaladgala, e-Igar-Mamaidba-nanadimaladgala, e-wagan-danimaloed-ugakaasega, e-Igar-Mesisadi bela ega sogedba imaked. Degine, e-sabgued-degisadeguad ega oyoged. \p \v 10 ”Bab-Jehová dule-isdar-e-dakeddi, obelodaed. Bab-Dummad we-dule-isdar-e-daked-odurdakosurdeeye sogsulid, yog sabsur-odurdakar imakdaed. \v 11 Degisoggu, emi-ibagi, an bemarga Bab-Dummad-Igar-Mamaid-uknaidba be nanadii gumarsun.” \s1 Bab-Igarba-nanamaladgi nued binsalegoed \r (Levítico 26:3-13; Deuteronomio 28:1-14) \p \v 12 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar bemar we-Igarmar-uklesadba daele, degine, a-sogedba be nanamalale, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-ebo-Igar-Mesisadba bemarga ibmar-imakoed. Degine, Bab-Jehová ise-sogar be-dadganga-sogsad, an bemarga-ibmar-sogsad-imakedseye, ar deyob imakoed. Degisadegu bemar-sabgubaloed. \p \v 13 ”Be-Bab-Dummad, bemar-sabguoed, bemargi ise-nued binsaoed. Degine, dula-bukib-omelomai, mimmigan-bukidar-nikumai, bemar-imakoed. \q1 Deginbali, Bab-Dummad be-dadganga-yar-ukoye-sogsadgi, \q2 be-ibmar-diged gadi-sanmak bega imakoed. \q2 Be-ibmar-gwag, \q2 be-vino, \q2 be-olivo-gwallumar gadi-niku bega imakoed. \q2 Be-moli-bebe-nikamalad, \q2 be-sibad-wawaadmar, \q2 be-sibadmar, \q3 gatik-mergumai bega imakoed. \p \v 14 ”Dulemar-baiganba bemargi bur bule ise-nued binsalegoed. \q1 Bemar-abargi-gudimalad, \q2 machereddibe, omedibe, \q1 anagan-nikusuli guosurmalad, \q2 bela anagan-nikadbi gumaloed, \q1 degine, amba be-ibdurganmoga, \q2 bela dula-nikuedbi gumarmogoed. \q1 \v 15 Be-Bab-Jehová uellegega bemar-imakosulid, \q2 degine, Bab-Dummad Egiptoʼgi boni-dummagan-onosad-be-daksamalad, \q2 bemargi a-bonigan-gwisguega imakosulid. \q1 Bab-Jehová, we-boni-dummagan dule-isdar-bemar-dakmaladginbi yolegega imakoed. \q1 \v 16 Bela Be-Bab-Dummad-Jehová bega-dulemar-uknaid be ogilogo. \q2 Melle be a-dulemar wile dako. \q1 Melle be e-bab-dummadga-na-imakbukwad, be-bab-dummadga be imako, \q2 ar ade, amar, be-Bab-Dummad-Jehováʼgi-aibanega bemar-imakoed. \p \v 17 ”Ar na be be-ulubgi sogdibe: ‘We-dulemar anmarba bur-ichesur mergued. Degisoggu, ar wede, ¿igi-saele anmar we-dulemar-onogosunna?’ \p \v 18 ”Melle be we-dulemar dobguo. Nue be ebinsamalo, igi be-Bab-Dummad-Jehová, Faraón-imaksa, degine, igi bela Egipto-dulemar-imaksabali. \q1 \v 19 Be-ibyagwar be daksamalad, \q2 igi be-Bab-Dummad-Jehová Egipto-yargi-bemar-onogegala, \q2 ibmar-dummagan imaksa, \q2 ibmar-wilubgan-gegerdaklemalad imaksa. \q2 Ar na e-ganguedgi bemar-onos gusad. \q2 Ar amba, be-Bab-Dummad-Jehová, bela dulemar-be-asabin-bukwamalad-be-dobe-itomaladi, deyobi imakbaloed. \p \v 20 ”Deginbali, be-Bab-Dummad-Jehová a-dulemargi burmar barmidagoed, a-dulemar-gudimalad bela obelogoed. Ar amba, a-dulemar bemar-idu-dukuye-sogmalale, amba bela amar-obelogoed. \v 21 A-dulemar-abin, melle be gwayo, ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-abargi gudiid. Be-Bab-Dummad, dule-dummadid, dulemar bela a-Bab-Dummad-dobdamalad. \v 22 Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemarga we-dulemar-bemargi-gwisgudamaloed bela bega yog-obelogar imakosulid, binna-binna-obelomai imakoed. Adi, melle ibdurgan-sapurbarmalad-ursirmaladi bemargi obinmalagar. \p \v 23 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová we-dulemar bemarga-ukoed, bela wemar-berguedse sabsur-wiogoed. \v 24 Be-Bab-Dummad-Jehová we-dulemar-e-reymargi-nakwega be-imakoed. Degine, bela a-reymar be we-yargi ogilogo, adi, melle dulemar bar egi binsamalagar. Dulemar bipisaagwale bemar-asabin gwisguosurmalad, bela be a-dulemar obelogoed. \p \v 25 ”E-bab-dummagan-ibmargi-sobarmalad bela be soogi ogumako. Melle be e-birgi-mani-nasiklealedbina, degi, e-birgi-olo-nasiklealedbina be sogmalo, degine, melle be sumalo. Ar abakalegi, isguega be-imakarmalale, ar ade, be-Bab-Dummad-Jehováʼba we-ibmarmar ibmar-isgana gumalad. \v 26 Deginbali, we-ibmar-isganamar, melle bipisaagwale, be-negse be sedmalo. Ar degiile, be ukabsalegoed. Bela-bela we-ibmarmar be isdar-dako, degi, be sae-dakbalo. Ar ade, we-ibmarmala wede ukabsalegaledid.” \c 8 \s1 Bab-Dummad-sogedba ibsamalo, melle be iemalo \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “An emi-ibagi bemarga bela-Igarmar-ukedi, bela be a-sogedba nanadii gumalo. Adi, bemar, nabir gudii gumalagar, gatik bemar ichesur-mergumai gumalagar. Degine, Bab-Jehová ise-sogar be-dadganga sogsagusad, we-yala an bemarga ukedseye, a-yarse bemar dogmalagar, bemargadga guegar. \p \v 2 ”Bemar-Bab-Dummad-Jehová nega-dulesulidganba birga-dulabo (40) bemar-semaigusadi be ebinsamalo. Agi sabsur-bemar-wiosgusad, sabsur-bemar-wilubdaksa gusad. Adi, wisguegar, bemar igi-ulubgi binsamardibeye. Degine, bemar-dakbaligar, bule-nabir e-igarmar-bemarga-uknaidba be damalodibeye. \p \v 3 ”Bab-Jehová sabsur bemar-wiosad, bemar-oukumechad. Geb degine, ibmar-manáʼye-nugad-gunnega bemar-imaksad. Bab-Jehová, we-mas-dakdisulidgi, be-babgan-oguchad, bemar-oguchabalid. \p ”Bab-Jehová bemarga we-mas uksad, adi, bemar wisguegar, ar dule unnila mas-gunnedginbi dula-gudii guosulid, bela Bab-Jehová-Gayaburba-itogedgi dule nabir dula-gudii gubalid. \p \v 4 ”Bemar birga-dulabo-nanasmaladgine (40), mormar-bemar-yoyoid be-ibe nungussurgusad, degine, be-nagmar bei engussurmarbalid. \v 5 Deginbali, be-ulubgi nue be magar neg-itomalo, ar igi baba e-mimmi-odurdake, deyobi, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-odurdakmogad. \p \v 6 ”Degisoggu, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga-Igar-uksadba be nanadii gumalo, Bab-Dummad-dobee be nanamarbalo. \q1 \v 7 Ar be-Bab-Dummad-Jehová yar-nuedse bemar-semaid: \q2 Yar-dianmar-nikadse, \q2 yar-dii-sailamar-nikadse, \q2 e-diimar nebagangi-ariomaidse, \q2 degi, yar-mullugangi diimar aryomamaidse bemar-semaid. \q2 \v 8 A-yargi orosgi-dakleged-trigo gadi sanmaked, \q2 orosgisaar-dakleged-cebada gadi sanmakbalid, \q2 gadi uva sanmakbalid, \q2 gadi sapi-higuera sanmakbalid, \q2 degi, gadi sapi-granadoʼmar sanmakbalid. \q2 A-yargi, olivo yaisulid, \q2 olivo-gwallu yaisurbalid, \q2 degi, achanis yaisurbalid. \p \v 9 ”Yarse-bemar-dogsokalidse, bemar mas-sate guosulid, bemar mas ise-obinagwar-nika guoed. Bemar bela ibmar-unniguar-nika guoed. A-yarginde, bemar e-akwamargi esgoro-onomai guoed, degine, e-yar-mullugangine, bemar esnon-onomai gubaloed.” \p \v 10 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “A-yargi, bemar nue-mas-gundii gumaloed, be yeer-neg-itodii gumaloed. Geb bega napa-gadi-ibmar-sanmaked-uksad-nukad, be-Bab-Dummad-Jehová-nug be odummodoed. \p \v 11 ”Nue salakarmar, melle be-Bab-Dummad-Jehová be iemalo. Emi an bemarga bela Bab-Dummad-E-Igarmar-Mamaid-uknaidba be nanadii gumalo. \v 12 Nue salakarmar. Ar abakalegi, bemar nue-mas-gundimaladgi, neg-nuegan-sobsadgi be mamaidgi, Bab-Jehová-iedamalar. \q2 \v 13 Be-moli-bebe-nikamalad mergudele, \q2 be-sibad-wawaadmar mergudele, \q2 be-sibadmar mergudele, \q2 degi, be sabsur mani nikudele, \q2 be ormar nikudele, \q2 degine, bela be-ibmar-nikamalad mergudele, \q3 mer na be san-dummarbaa imakmalo. \p \v 14 ”Deginbali, mer be-Bab-Dummad-Jehová be iedmarbalo. Ar we-be-Bab-Dummad, deunni bemar, Egipto-yargi maiga-wilebukwamargu, bemar-onosad. \v 15 Be-Bab-Dummad-Jehová nega-dulesulidgan-sunnasulid-dummadba bemar-semai gusad. Naibe-nuegan-abalagi, diormar-abalagi, bemar-semai gusad. Bemar yala-dii-satedgi uku-uku-itodimargua, Bab-Jehová bemarga akwa-dummadgi dii onosad. \p \v 16 ”Nega-dulesulidganba, ibmar-manáʼye-nugadgi, be-dadgan-we-mas-gwen-daksasurmaladgi bemar-oguchad. Deyob, Bab-Jehová sabsur bemar-wiosad, bemar-wilubdaksad, adi, a-sorbali, bemarga ibmar-nuedga guegar. \p \v 17 ”Mer na be ulubgi weyob sogmalo: ‘We-ibmar-an-nikadi, an-ganguedgi an nikunonikid, an-arbasadgi an nikunonikid.’ \v 18 Ar degisulid. Be-Bab-Dummad-Jehová be ebinsao, ar ade, e bega gargangued uked, adi, nabir be ibmar-nuegan nikuegar. \p ”Emide, Bab-Jehová be-dadgangabo-Igar-Mesisad ise-sogar-imaksad, bemarga imakedseye, emi-ibagi bemarga deyob ibmar-nued imaknaid. \p \v 19 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová be iedmalale, bab-dummagan-baiganba be nadmalale, ega be arbadmalale, amar-asabin be dulluu imakdemalale, emi-ibagi, inniki an bemarga soged, bemar Bab-Jehováʼse oburgwilemaloed. \v 20 Ar bemar, be-Bab-Dummad-Jehováʼba be ibsasurmalale, igi Bab-Jehová dula-akar-akar bemar-asabin-bukwamalad-ogilogoe, deyob bemar ese ogilolemogoed.” \c 9 \s1 Bab-Dummad Canaán-yargi-bukwamalad obelogoed \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Israel-dulemar, nue itomar: Emi-ibagi, bemar-idu-neggweburmar-bukwad-sumalagala, bemar, Jordán-diwar obakesokalid. A-yargi, dulemar bur-bemarba ichesur-bukwad, bemarba bur dutusurmalad. E-neggweburmar dummagan nanaed, e-galu-matusulid-mamaid nibnegse-warmaknanaid. \p \v 2 ”A-dulemar dule-buleganad, dule-masdummaganad. Wemar, Anac-wagan gumalad. Ar we-dulemargi-sunmaklediid, bato be itodimalad: ‘Dule geg Anac-wagan-asabin gwisguye.’ \v 3 Degisoggu, emi-ibagi be wisgumar, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-idu nadapi guoed. Bab-Jehová, soo-ibmar-bela-ogumakedyob, bela dulemar-obelogoed. Bab-Jehová, we-dulemar be-urbaligwa-gudigumalaga imakoed. Ar bemar we-dulemar-onioed, bela be we-dulemar-obelogoed. Igi Bab-Jehová bemarga ise-sogar sogsa-gusa, deyob-imakedse guoed. \p \v 4 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemar-asabin we-dulemar-onosale, melle be sogmalo: ‘Ar Bab-Jehová, anmar-nued-ibmar-imaked-ular, we-yarse anmar-senoniye, adi, we-yar anmargadga guegarye.’ Suli, degisulid. Ar Bab-Jehová we-dulemar ibmar-isgana-imakmalad-ular, bemar-asabin onosokalid. \v 5 Degisoggu, bemar we-yar-susokalidi, be-ibmar-innikigwad-imaked-ularsulid, be-gwage-nued-nikad-ularsurbalid. Degisulid. \p ”Ar we-dulemar, ibmar-isgana-imaked-ulale, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-asabin wemar-ononaid. Ar Bab-Jehová, bemar-dadganga ise-sogar sogsa gusad, Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga, an bemarga imakedseye. Degisoggu, Bab-Jehová deyob imakedsegad. \v 6 Degisoggu, be magar neg-itomar. Ar Bab-Dummad-Jehová bemarga we-yar-nued-uknaidi, bemar-ibmar-innikii-imaked-ular, uknaisulid, bemar-nueddamalad-ular, uknaisulid. Ar bemar, nono-dutusurmaladid.” \s1 Israel-dulemar Horebʼgi Bab-Dummadgi gwisgusmalad \r (Éxodo 31:18–32:35) \p \v 7 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar ebinsamalo, melle iemalo, igi bemar nega-dulesulidganba be-Bab-Dummad-Jehová be oulusgusmala. Bemar Egipto-yargi-noalid-akale, emi-ibadse bemar-senonikidse, bemar, Bab-Jehováʼgi gwisgudanigumalad. \v 8 Bemar Horeb-yargi Bab-Jehová-oulusmalad. Agi, Bab-Jehová bemar-obelogegala, bela-bela bemargi ulud gusad. \p \v 9 ”Bab-Jehová-bemar-ebo-Igar-Mesisadi, akwa-matabogwadgi-narmakar-naid-abingaega, an Horeb-yar-birse nakwisgusad. Deunni, iba-dulabo-wilub (40), bane-bane, degi, mutik-mutik, mas-gunsuli an yar-birgi gudii gusad, dii-gobsuli an gudii gusbalid. \v 10 Agi, Bab-Jehová na e-googi akwa-matabogwad-narmaksad anga uksad. Bemar-bela-bukwadgi Bab-Jehová yar-birgi soo-abalagi, bemarga-sunmaksadi, agi bela narmakar naid. \p \v 11 ”Iba-dulabogwad-bergusgua (40), Bab-Jehová bemar-ebo-Igar-Mesnaid, akwa-matabogwadgi-narmaklesad anga uksad. \v 12 Deunni, Bab-Jehová anga sogsad: ‘We-yargi-gudiid gwae be aidege. Ar be-dulemar, be Egipto-yargi-onosadi, nue isgudmalad. Igargan-an-ega-uksadgi bato bangudmalad. Ibmar-sobmalaga, aka or-dudemalad, adi, e-bab-dummadga imakmalagar.’ \p \v 13 ”Degine, Bab-Jehová anga sogdebalid: ‘We-Israel-dulemar an dakdaniguad, we-dulemar nono-dutusurmalad naed. \v 14 We-dulemar an bega obelogo. We-napneggi e-nugmar bar wisgulegosulid. Degisoggu, mer be anse golo. Ar bedi, wemarba bur dule-dutusurmalad-e-dummadga an be-imakoed, degine, wemarba bur dule-ichesurmalad-e-dummadga an be-imakbaloed.’ \p \v 15 ”Geb degine, an gannar alid, yar-gwabunyemaidgi-an-gudiidgi an aidealid. Bab-Dummad-Israel-dulemarbo-Igar-Mesnaid, akwa-matabogwadgi-narmakaled, an-argangi-gani an aidenonikid. \v 16 Geb bemar Bab-Dummad-Jehováʼgi dummad-nonanai an bemar-dakded. Bemar or-dusa an daknonikid. Geb a-orgi be-bab-dummadga-imakega moli-bebe-nikad-sapingwagwad be sobsamalad. Bab-Jehová-bega-igar-uksadgi, baisursunna bemar bangudmalad. \v 17 Geb degine, akwa-matabogwad-an-argangi-an-sedanikid an sabsur-mete gusad. Geb bemar-asabinni bela goa-goa gusad. \p \v 18 ”Geb degidbali, bela bemar Bab-Jehováʼgi-sabsur-isgusadbali, Bab-Jehová-nue-oulusmaladbali, an Bab-Jehová-asabin iba-dulabo-wilub (40), an mas guchasuli, an dii gobsasuli, ese-golega an yokorgi sindigar sigisad. \v 19 Ar Bab-Jehová bela-bela bemargi-urwesoggu, an Bab-Jehová-bela-bela-e-urwed an dobgusad, e-sae-itoged an nue-dobgusad. Ar Bab-Jehová unnila bemar-obelogedgi binsanainad. Agala, an Bab-Jehováʼse gornai guarbalid, geb Bab-Dummad gannar an-itononibalid. \v 20 Bab-Jehová amba Aarónʼgi nue sae-itosbalid, Aarón-obeloged sokalinad. Amba an deyob, Aarónʼga an Bab-Jehováʼse gochabalid. \v 21 Geb degine, moli-bebe-nikad-sapingwagwad-bemar-sobsadi, a isguega-bemar-imaksadi, an sunonikid. Geb, a-moli-sobaled an soogi ogumaksad, degine, bela an ise-nagar imaksad, buruse guedse an ubi-ubi imaksad. Geb degine, a-buru dian-yar-birgi-ariomaidgi an mie-mie imaksad. \p \v 22 ”Deginbali, bemar, Taberaʼye-neg-nugadgi, Masahʼye-neg-nugadgi, Kibrot-Hataavaʼye-neg-nugadgi, Bab-Jehová-oulusmarbalid. \p \v 23 ”Geb Bab-Jehová Cades-Barnea-akale bemar-barmisgua, bemarga sogsa gusad: ‘Be namar, yar-an-bemarga-uknaid be sunamar.’ Degite, bemar, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga-ibmar-sognaidba be ibmar-imaksasurmalad, be bengusmalad, gwen be itossurmalad. \v 24 An bemar-dakdanikid-akale, bemar, Bab-Jehováʼgi yoledigumalad. \p \v 25 ”Ar Bab-Jehová sogsasoggua, ede bemar-ogilogoye, a-ulale, an iba-dulabo-wilub (40), bemar-ular, Bab-Dummad-asabinni yokorgi sindigar an sigisad. \v 26 Agi, an Bab-Jehováʼse gornai gualid, weyob an ega sogded: ‘Bab-Dummad-Jehováʼye, be-dulamar melle be ogiloye. Be-dulamar Egipto-yargi-bukwa na be-ganguedgi be onosadi, melle be ogilogoye. \v 27 Bab-Jehová, be-mai-Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga ibmar-sogsadi be ebinsae. Melle be Israel-dulemar-e-gwage-dutusulid, e-ibmar-isgana-imaked, e-isgued, be dake. \v 28 Adi, melle anmar-onolesgusad-yargi, dulemar weyob sogmalagar: \p Ar Bab-Jehová ega yar-ukoye-sogsadse, a-dulemar-odossur gusye. Ar Bab-Jehová a-dulemar-sae-daksoggu, a-ular, Egipto-yargi onosye, adi, nega-dulesulidganba amar-oburgwegarye. \v 29 Bab-Jehová, ar we-dulemar be-dulamar-gumalad, be-ganguedgi be onosgusadid, gandikidba na be onos gusad.’ ” \c 10 \s1 Bab-Dummad Igar-Mesisad gannar obinosad \r (Éxodo 34:1-9) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Deun a-ibagangine, Bab-Jehová anga sokalid: ‘Igi iduar be akwa matabo sobsagusa, deyobi, be gannar sobbalo. Deginbali, urgo-ulu be sobbalo. Geb a-sorbali, anse yar-birse be nakwedago. \v 2 Igi akwa-matabogwad-idualed-be-marisgusadgi narmaklesgusa, deyobi, akwa-matabogwadgi an gannar narmakoed. Geb degine, we-akwa-matabogwad ulu-yagi be mesoed.’ \p \v 3 ”Geb degine, an acacia-urgogi ulu-sobsad. Deginbali, akwa-iduar-soblesadyob akwa matabo an imaksabalid. Geb degine, we-akwa-matabogwad an-argangi-gani an yar-birse nakwide gusad. \v 4 Epenne, bemar danar-bukwagusmargu, Bab-Jehová yar-birgi soo-gwabunyemaid-abalagi sunmaksagusadgi, Igar-sogambegwad-narmaklesad (10) anga uksa-gusad. Ar Bab-Jehová igi iduar we-Igar-Sogambegwad (10) akwa-matabogwadgi narmaksagusa, deyob, we-Igar-bemarga-ukega gannar narmaksabalid. Geb anga uksa gusad. \p \v 5 ”Geb agi, an gannar aligusad, an yar-birgi-gudii aidealid. Geb, we-akwa-matargwagwad an Ulu-sobsad-yagi mesisad. Emide, amba a-akwa-matabogwad, a-Uluyagi maid. Bab-Jehová-anga-Igar-uksagusadba imaklesad.” \s1 Levita-dulemar-e-arbaed \p \v 6 Moisés, Israel-dulemarga sogdebalid: “A-sorbali, bemar Beerot-Bene-Jaacánʼgi ainiar gusmalad. Geb Moseraʼye-neg-nugadse modapmalad. Agi Aarón burgwisad, agi diglesbalid. Geb e-machi-Eleazar, e-bab-Aarón-sorba, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-e-gan sunonikid. \v 7 Geb agine, bemar Gudgodaʼye-neg-nugadse nadegusmarbalid. Geb Gudgoda-akar Jotbataʼye-neg-nugadse nadmarbalid. Agi dianmar-bukidar-nikad-negad. \v 8 A-ibagangine, Bab-Jehová Leví-wagan-susa gusad, adi, Bab-Jehová-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu seega, Bab-Jehová-asabin-gudii guega, ega-arbadii guega, Bab-Dummad-nuggi dulemar-baigangi ise-nued binsaegar. Emi-ibagi imakdimaladyob. \v 9 A-ulale, Leví-waganga e-gwenadgan-abargine, nainu ega uklegosulid, ar ade, Bab-Jehová e-sunnad Leví-wagangadga gunonikid. \p \v 10 ”An igi-gebe-yar-birgi gudigusa, deyobi, an bane-bane iba-dulabo (40) an Bab-Jehováʼse gordii gusbalid. Bab-Jehová amba an-itononibalid, agi, bar bemar-ogilobi gussulid. \v 11 Geb degine, Bab-Jehová anga sokalid: ‘Be nae. Dulemar-idu be guakwaa nadap-imako, adi, be-dadganga-an-yar-ukoye-sogsadse be dogmalagar, a-yala bemargadga guegar.’ ” \s1 Bab-Dummad weyob ibmar-imaked abeged \p \v 12 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Israel-dulemar, emigindi, be-Bab-Dummad-Jehová, ¿ar ibu-ibmar-imakbi bemar-abe be insae? \q1 We-ibmar-imakbi bemar-abeged: \q2 Be-Bab-Dummad-Jehová-dobee nanaed. \q2 Bela e-Igarmar-Mamaidba nanaed. \q2 Bela-belagwad Bab-Dummad-Jehová sabgued. \q2 Bela-belagwad e-nug odummoged. \q2 \v 13 E-Igarmar-bela-bemarga-uksadba nanaed. \q2 Emi-bega-sognaidba-imaked, be-abeged. \q3 Adi, bemarga bela igar-nueganbi-nadapi guegar. \p \v 14 ”Ar nibneg-naid, nibneg-bur-birigined-naid, napneg-naid, degi, bela agi-ibmar-bukwadi, Bab-Dummad-Jehováʼgadbiid. \v 15 Ar Bab-Jehová dule-bamalad-suewilubbinad, degi-inigwele, bemar-dadgangi unnila ataksad, amarbi-sabgusad. Ar bemarde, e-wagan-gumarsoggu, igi emi anmar bukwa, deyobi, dulemar-bamalad-akar-akar-bukmalad-abargi be-sunonimarmogad. \p \v 16 ”Degisoggu, be-gwagegi na be sogmarsun, Bab-Dummadgarbi an gudii guoye. Melle be uyasuli damar. \v 17 Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová, bab-dummaganba bur Bab-Dummadid, degine, dule-dummaganba bur-Dummadid. Bab-Jehová bur dule-dummadid, bur dule-dutusulidid, bela dulemar dobdamalad. Bab-Jehová bela dulemar-emarbi-daked, degine, dule-baiganse geg manigi binsaed-galeged. \v 18 Mimmigan-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwismaladga, igar-innikigwad imaked. Degine, dule-ainebarmaladga e-sabed oyoged, ega mas ukdaed, degi, mor ukdabalid. \v 19 Degisoggu, bemar-abargi dule-ainebalid-gudiid be sabguo, ar Egipto-yargi be gudigusmargu, deyob be gusmarmogad. \p \v 20 ”Be-Bab-Dummad-Jehováʼba be ibsadii nanao, e-nug-odummodii be guo, asebi be gordii guo, aba be nanadii guo. Ar be, ibmar-ise-sogar-sogbidibe, Bab-Dummad-nuggi innikigwadba an ise-sogar-sogye, an deyob imakedseye be sogoed. \v 21 Ar bemar ise-dakarmalad, igi Bab-Dummad ibmar-dummagan, ibmar-gegerdaklemalad bemarga imaksa. Degisoggu, be gatik e-nug-odummomar. Ar Bab-Dummad, be-Bab-Dummadid. \v 22 Be-babgan dulapaa-gakambe-mergu (70) Egipto-yarse nonigusmalad. Ar emigindi, Bab-Jehová, nibneggi-niisgwamar-naidyob bemar-omelosad.” \c 11 \s1 Bab-Jehová, Dule-Dummadid \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Degisoggua, bemar, be-Bab-Dummad-Jehová-sabguo, degi, bela Igarmar-bemarga-uklesad imakmalo. A-igarmarba be bane-bane ibsadii gumalo. \v 2 Emi, be nue ebinsamalo, be-Bab-Dummad-Jehová-be-sabsur-odurdaksad bemar-sunnad nue-itosmalad. \p Be-mimmigandi, be-sabsur-odurdaklesadi gwen daksasurmalad. Bab-Jehová-e-gangued-oyosad, e-ibmar-dummad-imaksad, be daksamalad. \v 3 Bab-Jehová, Egipto-yargi Faraónʼgi, degi, bela Egipto-neggweburmargi, ibmar-gegerdaklemalad-imaksad be daksamalad. \v 4 Egipto-dulemar bemar-baregindani-gusmargua, Bab-Jehová, wemargi, Demar-Ginnidye-nugad-arwega imaksagusad. Degidbali, e-molimar, e-ur-napaginmalad bela obelosgusad. A-ibmar-gusadi, bela be daksagusmalad. Bab-Jehová we-dulemar bela oburgwisad. \p \v 5 ”Bemar ebinsamarbalo, bemar nega-dulesulidganba-gudigua, bemar-wese-nonikidse igi-Bab-Jehová bemar-akwisa. \v 6 Deginbali, bemar daksamarbalid, igi Bab-Jehová Rubén-wagan-Eliab-masmala-Datán, degi, Abiram-imaksa. Agi, Bab-Dummad Israel-dulemar-asabin napa-egasad. Geb abali, we-dulemar, degi, e-gwenadganse-bakar, e-negmarse-bakar, degi, bela-e-ibdurganse-bakar, babatidmalad. \v 7 Bela Bab-Jehová-ibmar-dummagan-imaksad be-ibyagwar be daksamalad.” \s1 Bab-Jehová bemargi ise-nued binsaoed \p \v 8 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Degisoggu, bemar gangumalaga bela Bab-Dummad-Igargan an-emi-bemarga-uknaidba be nanamarsun. Adi, emi be yarse-dogesokarmalad bemargadga guegar. \v 9 Adi, Bab-Jehová we-yar be-dadganga-ukoye-sogsagusadgi, e-wagan-danimaloedga-ukoye ise-sogar-sogsagusadgi, bemar suitibaksaar-mai gumalagar. We-yar, napa-nuedid, gadi ibmar-sanmaked-yalad. \v 10 Ar we-yar-be-susokalidi, Egipto-yaryobsulid. Egipto-yargi-be-noargusmaladgindina, be ibmar-gwag-digegala, be dii eogar imakergebed. We-yargindina, deyob sulid. Egipto-yargindina be-neg-imbagi be ibmar-gwag-digega, be dii eogar imakergebed. \v 11 Yar-be-susokarmaladgindina, yalagan-bubukwadgi, nebagan-nanaidgi, dii winaigi daed. \v 12 A-yaladi, be-Bab-Dummad-Jehová, nue-akwediid. Ar a-yalagi, Bab-Jehová, egi bur nue-atakdiid, deyob birga-mesmaid. \p \v 13 ”Ar emi an-bemarga Bab-Dummad-Igarmar-Mamaid-uknaidba be ibsamalale, be-Bab-Dummad-Jehová ise-nue be sabgumalale, bela-bela be-gwagegi ega be arbamalale, degine, be-san-burbagi ega be arbamalale, Bab-Jehová soged: \v 14 ‘Ani an bemar-yargi dii owioed. E-ibagangi an gebe-dii-wied-owiega imakoed, degine, an napi-dii-wied-owiega imakbaloed. Adi, be ibmar-digsamalad nabir weegar, ibmar-gwag-gullemalad, vino, degi, olivo-gwallu nikumalagar. \v 15 Deginbali, be-ibdurganga be-nainugi gagan-ainiega an imakoed, adi, be-ibdurgan a-gaganmar maegar. Deyob geb bemar mas-bukidar gutemaloed, immee gudii gumaloed.’ \p \v 16 ”Degisoggu, nue salakarmar, be yardakledamalar. Melle be-Bab-Dummadgi bangumalo. Melle bab-dummagan-baiganse-gordii gumalo. Melle be a-ibmarmar-asabin dulluu imakmalo. \v 17 Ar degisulile, Bab-Jehová bemarse urwoed, bemarga nibneg-akale bar dii owiosulid. Degisoggu, be-yargi ibmar-geg-sanmake gudoed, degine, bemar we-yala-nued-bemarga-uklenaidgi emiskwaa burgwidmaloed. \p \v 18 ”Degisoggu, we-gayaburba-an-bemarga-sognaidi, be-gwagegi, bela be-nonogi ise-gaar imakmalo. Degine, be-argangi wilubyob be edinmalo, degine, be-bebegi be wilubyob nasikmarbalo. \v 19 We-Igarmargi be-mimmigan be odurdakmaloed. Ega be gannar-gannar be-neggi-gudiidgine, igarba be nadapidgine, be gabsokalir, be gwisgualir, ega be sogdii gumaloed. \v 20 We-Igarmar be-neg-yawagakgi be narmakmalo, degi, be-neg-buarmargi be narmakmalo. \v 21 Deyob be imakele, Bab-Jehová bemar-dadganga we-yar-bemarga-ukedseye-sogsadgi, bemar, degi, bemar-wagan, nibneg-naid-berguedse suitii bukwa gumaloed. \p \v 22 ”Ar emi, an bemarga we-Igarmar-uknaidba be ibsamalale, ar be nue be-Bab-Dummad-Jehová be sabgumalale, bela e-Igarmar-Mamaidba be nanamalale, degi, be-Bab-Dummadbarbi be nanadii gumalale, \v 23 Bab-Jehová bemar-asabin-dulemar-bukidar-bukwadi, bega onogoed. Dulemar-baigan bemarba bur-ichesur-inigwele, degi, bur dutusurmar-inigwele, degite, bemar egi nakwemaloed. \v 24 Ar bia be yargi-dogoe, bela a-yarmala bemargadga guoed. \q1 Yala-begadga-guoedi: \q2 Nega-dulesulidgan-akar, Líbano-yarse, \q2 degine, Éufrates-diwar-akar, demar-Mediterráneoʼye-nugadse, bemargadga guoed. \p \v 25 ”Dulemar bese galakumaloed. Ar igi be-Bab-Dummad-Jehová bemarga sogsa gusa, deyobi, bia be nadele, Bab-Jehová, bela-bela dulemar-bemar-dobguega imakoed, dulemar-bukwad-gwayega imakoed.” \p \v 26 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Emi-ibagi an bemarga soged, biti be suoe: Ibmar-nued-abingalegedi, ibmar-isgana-abingalegedi. \p \v 27 ”An bemarga be-Bab-Dummad-Jehová-e-Igar-Mamaid-uknaidba be nanamalale, ibmar-nued-abingaleged bemarga uklegoed. \v 28 An bemarga be-Bab-Dummad-Jehová-e-Igarmar-Mamaid-uknaidba be nanasurmalardi, emi an bemarga igar uknaidgi be aibatemalardi, degine, bab-dummagan-baigan-akudakedse be gotemalardi, ibmar-isgana-abingaleged bemarga uklegoed. \p \v 29 ”Be-Bab-Dummad-Jehová bemarga-yar-ukoye-sogsadse bemar-odosale, bemar Gerizim-yarse namalo. A-yargi ibmar-nued-abingaleged-igar be soge-soge imakmalo. Degine, Ebal-yarse be namarbalo. A-yargi ibmar-isgana-abingaleged-igar be soge-soge imakmalo. \v 30 We-yarmar Jordán-diwar-obakar-dad-argwanedsik-igar-maidba bukwad. A-yarmar, Arabá-yalaganba bukwad, Canaán-dulemar-bukwadsik, sapur-Moreʼye-nugad-dikarba, Gilgal-neg-nugad-asabin bukwad. \p \v 31 ”Ar emide, bemar Jordán-diwar-obakesokarmalad. Bemar be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bemarga-ukoye-sogsadi, bemargadga-guega susokalid. Ar bemar yar-sunonikile, egi bemar megnonikile, \v 32 nue salakarmar, bela an bemarga-emi-Igarmar-uknaidba be nanadii gumalo.” \c 12 \ms1 3. BAB-JEHOVÁ MOISÉSʼGA IGARMAR-UKSAD \mr (12:1–26:19) \s1 Bab-Dummadse-goled-neg-sulegoed \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bab-Dummad-Jehová be-dadganga we-yar-bemarga-ukoye-sogsadgi, be gudii gudmarsunnar, bemar, we-Igarmar-Mamaid be nue-dakdii gumalargebed, eba be ibsadii gumalargebed. A-yargi bemar dula-gudiidgi, wemar-Igargan-soglesadba bemar nue-nanadigued be imakmalo. \p \v 2 ”Bela neggweburmar be suesokalidgi e-bab-dummaganse-gormalad-e-aila-matusurmalad bela be osulogoed. We-aila-matusurmalad yar-dummagangi-bukwad, yar-mullugangi-bukwad, degi, sapimar-bulamakwichid-urba-bukwad, bela be osulogoed. \p \v 3 ”E-ibe e-bab-dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar be earo, e-ibe e-akwamar-islidikmalad be mamarbalo. E-bab-dummad-bundor-Aseraʼye-nugad-e-wilubgan-sobarmalad be ogumako. E-bab-dummagan-e-wilubgan-sobarmalad be mamaro, degi, e-bab-dummagan-e-nug bela be elio. \p \v 4 ”Bemardi, be-Bab-Dummad-Jehováʼse-golegala, melle we-dulemar-e-bab-dummaganse-goleyob be gormalo. \v 5 Ar be-Bab-Dummad-Jehová, bemar-danar-danar-bukwamalad-abargi neg sunonikoed, adi, agi e-nug naguega, egi gudii guegar. Bemar Bab-Jehováʼse-golegala, a-negse naoed. \q2 \v 6 Bemar a-negse be-Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged be uknaoed, \q2 be-Bab-Dummadga-ibmar-ukleged be uknaoed, \q2 ibmar ambegi-gwensak-ukleged (10%) be uknaoed, \q2 Bab-Dummadga-ibmar-ukoye be ise-sogar-sogsad be sedoed. \q2 Na be-itolegedba be ibmar-ukbiedba-ukoed be sedoed. \q2 Be-moli-bebe-nikamalad-gebegwalulesad, \q2 degine, be-sibad-wawaadmar-gebegwalulesad be-Bab-Dummadga be uknaoed. \p \v 7 ”Agi, be-Bab-Dummad-Jehová-asabin, be-gwenadganmala be mas gunmaloed. Na be arbasmaladgi be-Bab-Dummad-Jehová bemargi ise-nued-binsasadba be wergudmaloed. \v 8 Emi, anmar, war-wargwengi na e-dakedba igi ibmar-imakbukwa, deyobi, melle be a-yargi ibmar-imakbukwa gumalo. \p \v 9 ”Ar amba yoo bemar obunnoged-negse dogmalad, amba yoo bemarga bemar-Bab-Dummad-Jehová ibmar-ukoye-soged uked. \v 10 Ar bemar Jordán-diwar obakoed. Degine, bemar-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-yar-uknaidgi bemar bukwa gumaloed. Be-Bab-Dummad-Jehová be-isdarmalad-bemar-dikarba-bukwadgi obined bemar-imakoed. Agine, bemar dobsuli-bukwa gumaloed. \v 11 An bemarga bela-ibmar-sogsad, be-Bab-Dummad-Jehová e-nug-nasikega-neg-sunonikoedgi be uknonimaloed: \q2 Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged be ukoed, \q2 ibmar-ambegine gwensak be ukoed (10%), \q2 be-Bab-Dummadga be-itolegedgi ibmar-ukoye-sogsad be ukoed, \q2 Bab-Jehováʼga ibmar-bur-nued-ukedseye be ise-sogar-sogsadi, a-neggi be uknonikoed. \q1 \v 12 Be-Bab-Dummad-asabinni bela bemar wergumaloed: \q2 Be, be-masmala, be-bunamala, \q2 be-maigan-machergan, be-maigan-omegan, \q2 degi, Levita-dule-be-abargi-gudidimalad. \q3 Amala, be-Bab-Dummad-Jehová-asabin bela bemarba wergumaloed. \q3 Ar ade, Levita-dulemargardi bemarba nainu ega uklegosulid. \p \v 13 ”Nue salakarmar. Melle be Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged, neg-yogsaaledgi be ukmalo. \v 14 Unnila bia Bab-Jehová bemar-dadgan-ambe-gakabogwad-gwensakgi neg suoe, agi be ibmar-ogumakar-ukleged ukmaloed. Agi bela an bemarga Igar-uknaid be imakmaloed. \p \v 15 ”Degi-inigwele, ar na be san-gunbiedba be-ibdurgan oburgoed. Degine, ar ibu-neggweburgi be gudiile, agi na be san-gunbiedba be gunnoed, Bab-Dummad-Jehová bega ibmar-uksadba be deyob imakoed. Be, Bab-Jehová-asabin swilidik gudiidibe, swilidik gudisurdibe, we-san sunna be gunnoed. We-sande, goe-san-gunneyob be gunnoed. \v 16 Degi-inigwele, be san-gunnalile, abebi be gunnosulid. Ar e-abedi, diiyob be napagi eogoed. \p \v 17 ”Deginbali, be-neggweburmargi Bab-Dummadga be-ibmar-ambegi gwensak-uked (10%), be gunnosulid: \q2 Ibmar-gwag, \q2 olivo-gwallu, \q2 be-moli-bebe-nikamalad-gebegwalulesmalad, \q2 sibad-wawaadmar-gebegwalulesmalad, \q2 sibadmar-gebegwalulesmalad, \q2 degi, olivo be gobosulid. \q3 We-ibmarmar be-neggweburmargi be gunnosulid. \q2 Degine, be ise-sogar-ibmar-ukoye-sogsad, \q2 degi, be-itolegedba Bab-Jehováʼga-ibmar-ukoye-sogsad, be gunnosurbalid. \p \v 18 ”A-ibmarmala, be-Bab-Dummad-Jehová-neg-susadgi be-Bab-Dummad-Jehová-asabin be gunnoed. \q1 Agi gunmarmogoed: \q2 Be-masmala, be-bunamala, \q2 be-maigan-machergan, be-maigan-omegan, \q2 degi, Levitaʼmar-be-neggwebur-abargi-gudidimalad. \q3 Bela wemala, be-Bab-Dummad-asabin mas gunmaloed. \q3 Be-Bab-Dummad-Jehová-asabin bela be-ibmar-imaksadgi be werguoed. \p \v 19 ”Nue salakarmar. Ar we-napneggi be gudiidgine, melle be Levita-dule nue-akwesuli gumalo. \p \v 20 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-sogsadyob, bemarga be-yar-odummosale, geb agi be sokardibe: ‘An san gunbiendo.’ Ar be-abegedba be san gunnodo. \v 21 Ar be-Bab-Dummad-Jehová megega-na-neg-susadi, begi dikasur-sii be dakele, an bega Igar-uksadba sunna Bab-Jehová-bega-moli-bebe-nikad-uksad, bega-sibad-wawaadmar-uksad, degi, sibadmar-uksad, be oburgoed. Deginbali, ar be-neggweburgi san-gunbiedba be gunnoed. \v 22 We-sanmar be gunnalile, goe-sapurmar-e-san-gullegeyob be gunmaloed. Dule Bab-Jehová-asabin swilidik gudiidibe, swilidik gudisurdibe, we-san sunna gunnoed. \p \v 23 ”Unnila an bega soged, san-abebiiddi be gunnosulid. Ar ade, abegi dula-gued danikid. Dula-gued-abegi-danikid, san-ebogwa melle be gunno. \v 24 Degisoggua, ibdurgan-e-abedi diiyob be napagi eogoed. \v 25 Melle be san-amba-abebiid gunno, adi, be yeer-itodii guega, degine, be-sorbali, be-mimmigan yeer-itodii gumogagar. Ar deyob, be Bab-Jehová-asabin ibmar-nued be imakoed, eba be ibsaoed. \p \v 26 ”Ar be ibmar-Bab-Dummadga-nug-imaksaddi, degine, be Bab-Dummadga-ibmar-ukoye-sogsaddi, Bab-Jehová-na-neg-suoedse be sedoed. \v 27 Bab-Dummad-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi be be-Bab-Dummadga san, degi, e-abe, be ogumakar ukoed. Bab-Dummadga-ibmar-ukleged-e-abedi, be Bab-Dummad-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi eogoed. E-sandi, be gunmaloed. \p \v 28 ”We-Igargan-an-bega-uknaid nue be itomalo, degine, eba nue be nanamalo. Ar bemar, be-Bab-Dummad-Jehová-asabinni ibmar-nued imakdimalale, ibmar-innikii-imakdimalale, bemarga ibmar-nueganbi naoed. Deginbali, be-sorba be-mimmiganga, degibi degisadegu, ibmar-nueganbi-gumai gumogoed.” \s1 Bab-Dummadgi-banguedgi sunmaklenaid \p \v 29 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová, bemar-yar-susokalidgi, bemar-wagab e-dulemar-bukwad obelononikile, degine, bela e-ibe be ibmar-susale, \v 30 nue salakarmar, melle be e-daedba damalo. Melle be weyob egisdii nanamalo: ‘We-dulemar, ¿igi e-bab-dummaganse gordamala? Adi, anmar deyob a-bab-dummaganse gormarmogagar.’ \v 31 Mer be deyob-imakedgi binsamalo. Ar Bab-Jehová, we-dulemar e-bab-dummaganga ibmar-isgana-imaksamalad sae-daked. Ar we-dulemar, e-masmalase-bakar, degi, e-bunamalase-bakar e-bab-dummadga e-ibmar-ogumakleged-ailagi ogumakar imakdamalad. \p \v 32 ”Bela an bega-Igargan-uknaidba be ibmar-imakdii nanamalo. Melle an-bega-Igar-uknaid be obulomalo. Melle be igarmar-nanaid abar-abar sogmarbalo.” \c 13 \s1 Bab-dummagan-baiganse-gorleged \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-abargi Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-gwensakdibe, dule-negburgan-dakeddibe, bega sognonikile, ibmar-dakledisulid, ibmar-gegerdakleged deyob guoye. \p \v 2 ”Geb ibmar-bega-sogsad deyob gunonikile, geb agine, bega weyob sokarbalile: ‘Anmar bab-dummagan-baiganba namarye, bab-dummagan-akudakedse anmar gormarye.’ \v 3 We-dule-Bab-Dummad-gayaburba-barsogeddibe, dule-negburgan-dakeddibe, mer be itogo. Ar be-Bab-Dummad-Jehová be-wilubdaknaid, bule be-Bab-Dummad-Jehová bela-bela ulubgi sabdibeye, bela-bela be-gwagegi be sabdibeye. \v 4 Unnila be-Bab-Dummad-Jehováʼbarbi be nanaoed. A-dobekwaa be nanaoed, A-bega-e-Igarmar-uksadba be nanaoed. Degine, bega-sunmaked be nue-itogoed, Bab-Dummad-Jehováʼsebi be goloed, agarbi be galakusuli nanaoed. \p \v 5 ”We-Bab-Dummad-gayaburba-barsogeddibe, we-negburgan-dakeddibe, be-Bab-Dummad-Jehováʼgi-banguega be-imakbied-ulale, be-Bab-Dummad-Jehová Egipto-yalagi be-onosgusadgi-banguega be-imakbied-ulale, be oburgwemalargebed. We-Bab-Dummad Egiptoʼgi maiga-wilebukwamargu be-onosadid. Ar we-dulede, Bab-Dummad-Jehová-bemarga-igar-uksagusadgi bemar-obanbi gusad. Ar deyobi, we-dule-oburgwilesadba, bemar-abargi ibmar-isgana be obelomaloed. \q2 \v 6 Deginbali, ar be-iadibe, \q2 be-urbadibe, \q2 be-machidibe, \q2 be-bunolodibe, \q2 be-ome-na-be-sabesailaddibe, \q2 be-ai-nueddibe, \q3 be-yardakbi-gualidgine, dukuakwaa begarbi sokalile: \q3 ‘Anmar namarye, bab-dummad-baiganse anmar gornamarye.’ Melle be itogo. \q2 We-bab-dummagan be aku dakmaladid. \q2 Be-dadganmoga aku dakmarmogadid, \q1 \v 7 A-bab-dummagan, begi neggweburmar-walik-walik-bukmalad-e-bab-dummaganga gudidiid, \q2 degi, neggweburmar-dikasur-bukmalad-e-bab-dummaganga gumarmogadid. \q1 \v 8 A-dule-deyob-bega-sogele, \q2 melle be itogo, \q2 melle eba be ibsao. \q2 Melle be a-dule sabguo, \q2 melle be wiledako. \q2 Melle be bina-sogo, \q2 melle be odukuo, be barsogo. \q3 \v 9 A-dule, be oburgwergebed. \q1 A-dule-oburgwelegegala, be-inse be nailiksaoed. \q2 Geb sorba, deyob bela dulemar nailiksamogoed. \q2 \v 10 Burgwedse be akwagi makoed. \p ”Be-Bab-Dummad-Jehová, Egipto-yargi be wilebukwamargu, bemar-onos gusad. A-dule, a-Bab-Dummadgi bemar-obanbi gusad. \v 11 A-dule be oburgo, adi, bela Israel-dulemar wisgumalaga, degine, dobgumalaga, adi, melle bemar-abargi bar deyob ibmar-isgana imakmalagar. \p \v 12 ”Ar bemar itononidibe, be-Bab-Dummad-Jehová-neggweburmar-bemarga-uksadgi, \v 13 dule-isganamar ainisye, emar-binsaed-gadidimarye, ega sogdidimarye: ‘Anmar namarye, bab-dummagan-baiganse anmar gornamarye,’ Ar we-bab-dummagan be aku dakmaladid. \p \v 14 ”Degisoggua, nue be igar-amioed, nue egisdii be guoed, wede bule nabirdibeye. Ar bemar-abargi we-ibmar-isgana nue-deyob-gusa be daknonikile, \v 15 mer be ilabo-binsao, yogabinne bela-dule-we-neggweburginmalad es-suidgi be oburgo. Bela a-neggweburginmalad-e-ibmarmar be obelogo, degine, e-ibdurganse-bakale, bela be oburgo. \v 16 Dulemar-ambikued-abargi bela e-ibmar-nuegan be urboed. Geb degine, bela neggwebur, degi, bela e-ibmar-nueganse-bakale, be soogi ogumakoed. We-ibmarmar be-Bab-Dummad-Jehováʼba bela ogumakar-ibmar-uknaidyob guoed. We-neggwebur degisadegu bergus sigoed, we-neggwebur bar gannar soblegosulid. \p \v 17 ”We-ibmar-obelolegega-ukabsalesad bipisaale be suosulid. Deyobi, be-Bab-Dummad-Jehová bar urwosulid. Geb degine, Bab-Jehová bemar-dadganga ise-sogar-sogsayobi, nue bemar-sabguoed, nue-wile bemar-dakoed, degine, gatik bemar-omelomai imakoed. \p \v 18 ”Ar bemar be-Bab-Dummad-Jehová-sogedba damalar, \q2 bela igarmar-an-emi-bemarga-uknaidba be nanamalar, \q2 be-Bab-Dummad-Jehová-asabin ibmar-innikigwadbi be imakmalar, \q3 deyob neg-guoed.” \c 14 \s1 Mas-sunna-gulleged, mas-ise-gulleged \r (Levítico 11:1-23) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar, be-Bab-Dummad-Jehová-mimmigan gumalad. Mer dule-burgwisad-ular, be-san-uka daas-daas imako, mer nono-swiri be ibalo. \v 2 Ar bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba uklegarmaladid. Ar Bab-Jehová unnila egadgarbi-guega, we-napneggi dulamar-bukidar-bukwad-abargi bemar-sunonikid.” \p \v 3 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Melle ibmar-ised gunmalo. \q1 \v 4 We-ibmar-durgandi sunna be gunmaloed: \q2 Moli-bebe-nikad, sibad-wawaad, sibad, \q2 \v 5 goe-ciervoʼye-nugad, goe-gacelaʼye-nugad, \q2 goe-corzoʼye-nugad, sibad-ome-sapurbalid, \q2 sibad-íbiceʼye-nugad, goe-antílopeʼye-nugad, \q2 degine, sibad-wawaad-sapurbalid. \p \v 6 ”Degine, sunna be ibdurgan e-goonasi-darbo-marar-nikamalad, geb, gagan-masar, gannar-mabaliga-sabanyagi-mas-saboged, be gunmaloed. \p \v 7 ”We-ibdurgandi be gunnosulid: \q2 Moli-yargan-mureged, nubi, ugdun. \q3 Ar wemar amba gagan-masar, gannar-mabaliga-sabanyagi-mas-saboged-inigwele, \q3 e-gonasidi negabar mararsulid. \p ”We-ibdurgandi be gunnosulid, ise-gullegedga gumaloed: \q1 \v 8 Sina, amba be gunnosurbalid, \q2 ar goonasi-darbo-marar-nika-inigwele, mas-masar, gannar-mabaliga sabanyagi mas sabosulid. \p ”Degisoggu, we-ibdurgan ise gullegoed. \q1 Sin-e-san bemar gunnosurmalad, \q2 sin-burgwaledbela gwen be ebuosurmalad. \q1 \v 9 Bela ibdurgan-diakinmalad e-see-nikamalad, degi, uayob-uka-nikamalad, nabir be gunmaloed. \q2 \v 10 Ar ibmar-durgan-diakinmalad e-see-nikasulile, degi, uayob-e-uka-nikasulile, be gunnosurmalad, ise gullegedga gumaloed. \q1 \v 11 Nuu-nuegan bela sunna be gunmaloed. \q1 \v 12 Degi-inigwele, ar wemardi be gunnosurmalad: \q2 Sulubagi, sulubagi-garmar-bisge-bisge-imaked, uabu, \q2 \v 13 mula, degi, bela sulubagi-senigan akar-akar-daklemalad, \q2 bela e-sordamar be gunnosulid. \q2 \v 14 Degine, abgokor, \q2 degi, abgokormar-akar-akar-daklemalad be gunnosurbalid. \q2 \v 15 Nuu-dummad-dukar-suid avestruzʼye-nugad, \q2 irmon-senigan, \q2 bela dilli-dilli akar-akar-daklemalad, \q2 noo-akar-akar-daklemalad be gunnosulid. \q2 \v 16 Irmon, dabgala-ibisʼye-nugad, badugiid-calamónʼye-nugad, \q2 \v 17 gorgi, mula-buitreʼye-nugad, diidod, \q2 \v 18 dabgala-dummad, garzaʼye-nugad, \q2 degi, garza-akar-akar-daklemalad, \q2 salligiid-abubillaʼye-nugad, degine, uksir, \q2 wemar be gunnosurbalid. \q2 \v 19 Gukur-akar-akar-nabir-gukumalad, ise gullegoed. \q2 We-ibmarmar-isemalad, melle be gunmalo. \q3 \v 20 Ar nuumar-nuegandi nabir be gunmaloed. \p \v 21 ”Ibdurgan be burgwar-mai amisale, melle be gunmalo. We-ibmar, dule-ainebarmalad-be-abargi-mamaidga be ukoed. Amardi, sunna we-ibmar-burgwaled gunmaloed. Sulile, dule-ainebarmalad-bese-atakdanimaladga manigi ega be ukoed. Ar bemardi, be-Bab-Dummad-Jehováʼba uklegarmaladid, unnila egadga nug-imaklesmaladid. \p ”Sibad-e-mimmi, melle e-nan-nunisgi be duo.” \s1 Ibmar ambegi gwensak-uklegoed (10%) \p \v 22 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Birga-ilibali bela ibmar-gwagmar be-nainugi be wesmaladi, ambegi gwensak (10%) Bab-Dummadga be ukergebmalad. \v 23 Be-Bab-Dummad-Jehová-asabin, e-neg-susadgi, e-nug-nasiko-sogsadgi ibmar-ambegi-gwensak-ukleged (10%) be gunnoed. \q1 Amar wemalad: \q2 Be-ibmar-gwag-ukleged, \q2 be-vino-binid-ukleged, \q2 be-olivo-gwallu-binid-ukleged. \q2 Degine, be-moli-gebegwalulesmalad, \q2 be-sibad-wawaad-gebe-gwalulesmalad, \q2 be-sibad-gebe-gwalulesmalad, \q3 wemar, Bab-Jehová-neg-susadgi be gunnoed, \q3 adi, bemar bane-bane be-Bab-Dummad-Jehová-dobee nanamalagar. \p \v 24 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová megega-neg-susad begi dikasuli siile, ase geg be ibmar-sede-itogele, degidbali, geg be ibmar ambegi-gwensak-ukleged (10%) sede-itogele, \v 25 be we-ibmar maniga-obinyoed. Geb be be-Bab-Dummad-Jehová-neg-susadse we-mani be sedoed. \q1 \v 26 Agi, geb a-manigi be ibmar-bakbiedba we-ibmar be bakoed: \q2 Moli-bebe-nikad, \q2 sibad-wawaad, \q2 vino, \q2 degine, gobed-bamalad-sole-solemalad. \p ”Agi be-Bab-Dummad-Jehová-asabin, be, degine, be-gwenadganse-bakale, mas gunnoed, degi, weligwar itomaloed. \p \v 27 ”Levita-dulemar-bemar-neggweburgi-maid, nue be akwemalo, melle be obanmalo, ar ade, bemarga nainumar-uklesadyob, wemargardi uklessulid. \p \v 28 ”Birgapaagwad-iliba, bela be-ibmar-wesadi, ambegi-gwensak-ukleged (10%) be suoed, be-neggweburmargi be sabogoed. \q1 \v 29 A-neggweburmarse we-dulemar nonimaloed: \q2 Levita-dule-bemarba-nainu-nikudsulid, \q2 dule-be-yarginsurmalad, \q2 dule-sergan-sated, \q2 omegan-e-sui-burgwismalad be-neggweburgi-gudidimalad. \p ”Deyob, a-dulemar mas gunmaloed, nue-immee gudii gumaloed, adi, be-Bab-Dummad-Jehová bela-be-ibmar-nued-imakmaladgi ise-nued bemargi binsamalagar.” \c 15 \s1 Dule-mani-ganikid mani-ganisuliyob-imaklegoed \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Birgagugled-ilibali (7), dule-begi-mani-ganikid, begi mani-ganisulidga be imakoed. \p \v 2 ”Birgagugled-ilibali (7), weyob be imako: Dule-begi-mani-ganonikile, mer bar be-bennukega be imako, igibarsaye be sogo. Ar be, dule-baidga be ibu uksadibe, be-gwenadga be ibu uksadibe, bar gannar ese be egisosulid. Ar ade, Bab-Jehová-nuggi Mani-Galesulid-Birgaye sogleged. \v 3 Dule-be-yarginsuliddi, gannar ibmar-bega-ukega be imakoed. Be-gwenadsedi gannar bar ese be ibmar egisosulid. Ega be sogoed: ‘Be angi-ibmar-gasad, bergusye.’ \v 4 Ar deyob be imakele, bemar-abargi dule-wilegana nikuosulid. Ar Bab-Dummad-Jehová yala-bemarga-uknaidgi, ise-nued bemargi binsaoed, ise-obinagwar bemarga ibmar ukoed. \v 5 Ar bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba be nue ibsamalar, degine, bela igarmar-emi-an-bega-uknaidba innikigwadba be imaker, deyob gunonikoed. \v 6 Ar be-Bab-Dummad-Jehová, igi-bega-sogsagusadba ise-nued bemargi binsaoed. Ar dulemar-yar-baid-baidgi-bukwamalad begi-mani-gamalaga, bese egisdii gumaloed. Bemardi, mani-gaega, gwen dule-baiganse mani-egisdii guosulid. Aka bur bemardi dulemar-yar-baid-baidginmaladgi obinoed, dulemar gwen begi obinosulid.” \s1 Dulemar-wileganagala wis be mani ukgweloed \p \v 7 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-neggweburmargi, be-gwenadganmar-abargi, be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bega-uknaidgi, dule-wileged-gudii be dakardibe, melle be wiledaksuli guo, melle egi be ibmar nalleguo. \v 8 Aka ega bur bule be ibmar ukoed, ibmar-nue-abegedba ise-obinagwar ega be ukoed. \v 9 Melle be-gwagegi sunnasuli be weyob binsao: ‘Mani-ganikid-elileged-birga iche-napsoggua, mer an dule-wilegedga ibmar ukoye.’ Abakalegi be-gwenad-wileged be isdar-dakedbali, yapa ega be ibmar uke gualile. Ar ade, we-dule, sunna begi Bab-Jehováʼga sunmaked. Deyob be daele, soglenonikoed, be isgusye. \v 10 Be-gwenad-wilegedga ibmar-uksuli melle be guo. Ega ibmar be ukalile, ise-obinagwar ega be ukoed. Mer be nalled-dulega guo. Ar obinagwar be ibmar-ukedbali, be-Bab-Dummad-Jehová, be-ibmar-imakedgi, degi, be-ibmar-imakbiedgi ise-nued binsaoed. \v 11 Ar ade, dule-wilemaladdi, we-napneggi gwen surguosulid. A-ulale, an bega igar uked: Be-yalagi be-gwenadga ise-obinagwar ibmar be ukergebed. Degine, dule-wilegedga be ibmar-ukergebbalid.” \s1 Maigan-akwed-igar \r (Éxodo 21:1-11) \p \v 12 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar be-gwenad-Hebreo-dule, machereddibe, omedibe, be-maiga-guega, manigi na san-uknonikile, birganergwa (6) bega arbaoed. A-dule, birgagugledgi (7) be onogoed, e-itolegedba naoed. \v 13 We-dule be onosale, arganagwabi be barmidosulid. \v 14 Ega be sibad-wawaadmar ise-obinagwar ukoed, deyob, be-ibmar-gwag-omukued-neggi ibmar-gwag-bukwad ega be ukbaloed, deyob, be-vino ise-obinagwar ega be ukbaloed. Ar igi Bab-Jehová ise-nued begi binsasa, abali ega be ibmar ukoed. \v 15 Be Egipto-yargi maiga-gudigusmogad be ebinsamalo. Degine, be-Bab-Dummad-Jehová Egipto-yargi-be-onosad be ebinsao. A-ulale, emi an deyob bega igar uked. \p \v 16 ”Ar be-mai bega sokalirdi: ‘Yapa an begi naye.’ Ar be-sabedba deyob bega soged. Ar be-neguyagi-gudimalad-sabbalidba bega soged. Deginbali, ar be-neggi nue-gudii itobalid. \v 17 Degisoggu, be, esgoro-swiswidikidgi e-uaya-duku yawagakba-mesa be udgoed. Deyob, we-dule be-maiga degisadegu gusunnoed. Amba deyob be, be-mai-omegwa imakbaloed. \p \v 18 ”Be-mai be onosokalile, melle nunmak be itogo, ar ade, we bega birganergwa-arbasadi (6), mani-negabala bega arbasad. Ar dule-baid bega arbasana, bur ilabo-wilub be mani-oesanad. Deyob be imakmalo. Ar adi, degidbali, be-Bab-Dummad-Jehová bela be ibmar-imakalir, ise-nued begi binsaoed.” \s1 Ibdurgan-sailagined-ukleged-igar \p \v 19 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehováʼba ibdurgan-machered-sailagi-gwalulesad be ukoed, moli-bebe-nikaddibe, sibad-wawaaddibe, sibaddibe. \p ”Be-moli-bebe-nikad-machered-sailagi-gwalulesad oarbaega be imakosulid, degine, be-sibad-wawaad-machered-sailagi-gwalulesad-ibe, be e-absar emiosulid. \v 20 Birga-irba, be, degi, be-gwenadganmala, Bab-Jehová-neg-suoye-sogsagusadgi, be-Bab-Dummad-Jehová-asabin we-ibmar-durgan be gunnoed. \p \v 21 ”Ar we-ibdurgan wis boni-nikale, ibya satedibe, muya-muya-nanadibe, ar boni-baid nikadibe, melle be-Bab-Dummad-Jehováʼba be ogumakar uko. \v 22 Ar we-ibdurgan deyobile, be-neggweburmargi be sunna gunnoed, goe-sapurmar-gullegeyob be gunnoed. Ar amba Bab-Jehová-asabin be swilidik-gudidibe, be swilidik-gudisurdibe, we-ibdurgan be nabir gunmaloed. \v 23 Ar we-ibdurgan-bonikwaamalad, e-san-abebi be gunnosulid. E-abedi, be napagi diiyob eogoed.” \c 16 \s1 Birga-irba-ibamar-onoleged-igar \r (Éxodo 23:14-19; 34:18-26) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Abib-niigi bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba Oburgwilegoenad-Iba onogoed. Ar Abib-niigi, be-Bab-Dummad-Jehová Egipto-yargi-be-bukwamargua, mutikidba bemar-onosgusad. \p \v 2 ”Oburgwilegoenad-Ibagi be be-Bab-Dummad-Jehováʼba be-sibad-wawaad, be-moli-bebe-nikad oburgoed, bia Bab-Jehová-na-megoye-sogsadgi be oburgoed. \p \v 3 ”Oburgwilegoenad-Ibagi-san-gulleged madu-e-ina-nikadba be gunnosulid. Ibagugle (7) madu-e-inasulidba be gunnoed. We-madu, be-nunmak-itosad-madud. Ar Egipto-yargi be noargu, gwae-gwae be noar gusad. Ar be bane-bane, degisadegu, Egipto-yargi-nosagusad-e-iba be ebinsadii guega, weyob be iba onogoed. \v 4 Bela be-yargine ibagugle-naguoedgi (7) bipisaale gwen madu-ina daklegosulid. Gebe iba-onoded-sedogidgi, Bab-Dummadga-be-ibmar-oburgwisad-e-san melle be banedga sabogo. \p \v 5 ”Bemar Oburgwilegoenad-Ibagi sibad-wawaad-oburgwilegedi, be-Bab-Dummad-Jehová-neggwebur-bamalad-bemarga-ukoedgi be oburgosurmalad. \v 6 Unnila bia Bab-Dummad-Jehová na megega-neg-suoedgi, bemar sibad-wawaad oburgwemaloed. Agi sedogidba, dad-argwatele Oburgwilegoenad-Ibaga be sibad-wawaad oburgwemaloed. Ar we-wachigi, bemar Egipto-yargi be noar gusmalad. \p \v 7 ”Bia be-Bab-Dummad-Jehová na neg-suoedgi be san narmaloed, geb be a-san gunmaloed. Geb oibosale, wakdaradba gannar na be-negse be dagmaloed. \v 8 Ibanergwa (6) madu-inasulid be gunmaloed. Ibagugledgi (7) be-Bab-Dummad-Jehováʼba onmaked-dummad-islidikid be onomaloed. A-ibagi, bemar gwen arbaosurmalad.” \s1 Itoged-Ibagan-Islidikid-Iba \r (Números 28:26-31) \p \v 9 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar ibmar-gwag-gulleged-gebe-welealid-akale, itoged-iba, ilagugle (7) be ebisdemaloed. \v 10 Geb degine, be-Bab-Dummad-Jehová-nuki we-itoged-ibaganga iba-dummad-islidikid be onomaloed. Bab-Jehováʼga be ibmar-ukbiedba ukoed, ar be-Bab-Dummad-Jehová ise-nued begi binsasadba, ega be ukoed. \v 11 Be-Bab-Dummad-Jehová megega-neg-susadgi be werguo. \q1 Degine, bebali, wemar wergumarmogo: \q2 Be-machi, be-bunolo, \q2 be-mai-machered, be-mai-ome, \q2 Levita-dule-be-neggweburgi-mamaid, \q2 dule-be-yarginsulid-be-abargi-maid, \q2 sergan-sated, omegan-ei-sui-burgwismalad, \q3 amala beba wergumaloed. \p \v 12 ”Na be ebinsamalo, igi-Egipto-yargi maiga be gudii gusmala. Degisoggu, we-igargan an bemarga uknaidba, nue a-sogedba be nanadii gumalo.” \s1 Neg-Matargana-Iba \p \v 13 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Neg-Matargana-E-Iba-Islidikid be ibagugle (7) onogoed. Be ibmar-gwag-gulleged-wesad-sorba, degi, be uva-nis-wesad-sorba, be we-iba onogoed. \v 14 Be we-iba-dummad-islidikidgi werguoed. \q1 Degine, bebali, wemar wergumarmogo: \q2 Be-machi, be-bunolo, \q2 be-mai-machered, be-mai-ome, \q2 Levita-dule-be-neggweburgi-mamaid, \q2 dule-be-yarginsulid-be-abargi-maid, \q2 sergan-sated, omegan-ei-sui-burgwismalad, \q3 amala beba wergumaloed. \p \v 15 ”Be-Bab-Dummad-Jehová-nuggi, ibagugle (7) iba-dummad-islidikid be onogoed. A-iba, Bab-Jehová-neg-suoedgi be onogoed. Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemargi ise-nued-binsaedba, bela be-ibmar-gwag-weedgi be-bendakoed, degi, bela be ibmar-imakoedgi be-bendakoed. Agine, bela-belagwad be nue-weligwar itomaloed. \p \v 16 ”Birgagi ilapaa bela bemar-machergan be-Bab-Dummad-Jehová-asabin nonimaloed, ar bia Bab-Jehová na neg suoe, ase be nonimaloed. \q1 We-ibamar-onolegedgi be nonimaloed: \q2 Madu-Inasuli-Gulleged-Ibagi, \q2 Itoged-Ibagan-Islidikid-Ibagi, \q2 degine, Neg-Matargana-Ibagi, be nonimaloed. \p ”Dule-wargwensaale, Bab-Jehová-asabin arganagwabi nonikosulid. \v 17 Ar igi be-Bab-Dummad-Jehová ise-nued bemargi binsasa, aba be ibmar sedamaloed.” \s1 Igar-nabomalad-e-igar \p \v 18 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová-neggweburmar-bega-ukoedgi-arbamalaga be dule-igar-nabomalad, degi, dule-dummagan, be onugsao. Be-dadgan-ambe-gakabogwad-iliba (12) be onugsao. We-dulemar igar-innikigwadba dulemarga igar nabomaloed. \v 19 Igarmar-Mamaidgi melle be annadii gumalo. \p ”Degine, melle dule-wargwenba be nagumarbalo, bela emarbi be dako. Dulemarga igar-nabogegala, melle dulemarse bakledii be gumalo, ar ade, dulemarse-baklemaladi, dulemar-binsaed-ibegan-e-binsaed-gaega imaked, degine, dulemar-nuegan-ichogega imaked. \v 20 Unnila igar-innikigwadginbi, a-igarbarbi be nanadii guo, adi, nabir be dula-gudii guegar, degine, be-Bab-Dummad-Jehová-bega-yar-uknaid, begadga guegar.” \s1 Bab-dummaganse-goled-igar \p \v 21 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila be sobsad-naba, melle bab-dummad-bundor-Aseraʼye-nugadga sapi be digo. \v 22 Degine, melle be e-nuggi akwa-dummad be sobo, ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová we-ibmar nue bela-bela isdar daked.” \c 17 \s1 Ibdurgan-boni-nikad uklegosulid \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Mer be be-Bab-Dummad-Jehováʼba moli-bebe-nikad-bonikwagwad uko. Deginbali, sibad-wawaad-sapingwagwad-bonikwagwad, degi, ibmar-ichakwagwad mer be ukbalo. Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehováʼba we-ibmar, ibmar-nuedsulid, ibmar-isganad.” \s1 Bab-Dummadsurmalad \p \v 2 “Be-dulemar-abargi machereddibe, omedibe, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga-neggweburmar-uksadgi, Bab-Jehová-asabin ibmar-isgana-imaksale, a-dule, Bab-Dummad-Jehová-bemarga-Igar-uksadgi annasad. \q1 \v 3 Dule, bab-dummagan-baigan-e-nug-odummogega, \q2 dad-ibeler-e-nug-odummogega, sindigar-sigisale, nue isgusad. \q2 Deginbali, nii-e-nug-odummogega, \q2 niisgwamar-e-nug-odummogega, sindigar-sigisale, nue isgusad. \p ”Ar ade, Bab-Jehová gandik sogsagusad: ‘Mer bab-dummad-baiganse be goloye.’ Abali, ibsassulid. \v 4 Ar dule deyob gusye be wisgunonimalale, nue-ise-egisar be imakmalo. Ar Israel-dulemar-abargi we-ibmar-isgana nue-napira gusye be wisgunonimalale, \v 5 ome-wargwendibe, machered-wargwendibe, deyob ibmar-isgana-imaksaye, a-dule, neggweburyagi be onogoed, geb akwagi-makar we-dule be oburgoed. \p \v 6 ”Dule-e-daksamalad, walabodibe, walapaadibe, a-sogedba, sunna we-dule oburgweleged. Dule-wargwen-sogedbardi, geg oburgwileged. \v 7 Dulemar-daksamalad-inse akwagi we-dule-makoed. Geb a-sorba, bela dulemar-baigan egi akwa-mimaloed. Weyob isgued be-abargi be osulogoed.” \s1 Igar-naboleged \p \v 8 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar bega igar-nabolenaidgi we-igarmar dutusur-nudakle be dakele: \q2 Dule-oburgwismalad-igargindibe, \q2 ebo-urwemalad-igargindibe, \q2 sabsur-naibisamalad-igargindibe, \q2 be-neggweburgi galagwensuli-imakmalad-igargindibe, \q3 bemar be-Bab-Dummad-Jehová-neg-suoedse be namaloed. \p \v 9 ”Degine be, Levita-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-maidse be naoed, degine, dule-igar-nabogedga-maidse be naoed, ase be idaknaoed. A-dulemar bega sogoed, igi we-igar imaklegoe. \v 10 Ar igi-we-dulemar Bab-Jehová-neg-suoedgi bega igar-ukmaloe, bela aba be ibmar-imakoed. Degisoggu, nue salakarmar. \v 11 Ar igi bemarga igarmar-uklegoe, degi, igi bemarga soglegoe, aba bemar ibmar-imakmaloed. Ar igarmar-bemarga-uklesad bipisaale be ogwaosulid, bela a-sogedba bemar imakoed. \v 12 Ar dule-san-bule-bule-imakdiid dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-sogsadba ibsasulile, dule-igar-nabogedga-maidba ibsasulile, we-dule oburgwilegoed. Ar we-dummagan Bab-Dummad-Jehováʼga arbamamaid. Weyobi, Israel-dulemar-abargi isgued be osulogoed. \v 13 Ar dule-oburgwilesye wisgunonimalale, bela dulemar dobee itonamaloed, magar na itononimaloed, san-bule-bule-imaked igar-nuedsurye.” \s1 Rey-amimaloed-igar \p \v 14 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga yar-uknaidse dognonikile, a-yala bemargadga gunonikile, degine, agi bemar bukwadgi sokarmalale: ‘Anmar-sedii gumalaga anmar rey-onugsamarmogoye. Ar igi-neggweburmar-anmar-dikarba-bubukwad na rey-nikamala, deyob anmar gumogoye.’ \v 15 Be-Bab-Dummad-Jehová na doa susa, a-dule be-reyga be mesmaloed. Be-dule-wargwen be-reyga be onugsamaloed. Dule-be-yarginsuliddi, be-reyga be imakosurmalad. \p \v 16 ”Dule-reyga-onug-imaklegoed gwen moli-ichesuli-nika guosulid. Deginbali, we-dule, gwen gannar Israel-dulemar Egipto-yarse-molimar-aminaega imakosulid, ar ade, Bab-Jehová sogsa gusad: ‘Melle bipisaale gannar we-igarba namaloye.’ \v 17 Degine, dule-reyga-onug-imaklegoed ome-ichesuli nikuosurbalid, adi, melle amarse binsaed-galedii guegar. Adi, melle bab-dummagan-baiganse nanaegar. Deginbali, bukidar mani-onmakdii guosurbalid, bukidar ormar-onmakdii guosurbalid. \p \v 18 ”Rey-bemar-onug-imakoed, e-rey-ganagi signonikile, Igarmar-Maid-Garda garda-baidgi yopira-narmakega imakoed, adi, na ebi ebugegar. Igi Levita-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad we-Igarmar-Maid-Garda-sedimala, a-yopira narmaklegoed. \p \v 19 ”Rey, Bab-Dummad-Jehová-dobee-nanaega, we-garda sedii guoed, degine, bane-bane absodii guoed. Adi, Bab-Jehová-igarmar-bemarga-uksadba nanaega, degine, a-sogedba gudii guegar. \v 20 Ar weyob rey e-dulemargi obichaa daosulid, degine, we-Igarmar-maidgi bipisaale gwen aibanosulid, unnila a-Igarba innikii nanadii guoed. Deyobi, rey, degi, e-waganmala, suitibaksaar Israel-dulemar-abargi gudii gumaloed.” \c 18 \s1 Levita-dulemarga ibmar-uklegoed \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Levita-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, Leví-waganye soglebalid, e-gwenadgan-Israel-dulemarba nainu nikuosurmalad. We-Leví-wagan unnila Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-uklesmaladgi gudii gumaloed. Deginbali, ibmar-Bab-Dummadgadye-soglegedgi gudii gumarbaloed. \v 2 Degisoggu, Levitaʼmar na e-gwenadgan-abargi nainu nikuosurmalad. Ar Bab-Jehová ega sogsadba, Bab-Jehová e-nainuyob ega gunonikid. \p \v 3 ”Dulemar Bab-Dummadga moli-bebe-nikad ogumakar-ukarmalale, sibad-wawaad-ogumakar-ukarmalale, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga we-ibmar uklegoed: E-dua, e-aku, degine, e-samurmar. \v 4 Deginbali, ibmar-gwag-gebe-sanmaked, be-vino-binid, be-olivo-gwallu-binid, degine, be-sibad-wawaad-e-absar-gebe-siklesmalad, amala, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga be ukmaloed. \v 5 Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová baigan-dadganmar-abargi Leví-dulemar-sunonikid, degine, bela e-waganmarse-bakar sunonikid, adi, Leví, degi, e-wagan, Bab-Jehová-nuggi degisadegu arbadii gumalagar. \p \v 6 ”Ar Levita-dule-gwensak Israel-neggwebur-gwensakgi-mai noardibe, na e-itogedba Bab-Jehová-neg-susadse naddibe, \v 7 ar a-neg-mosale, igi e-gwenadgan-Levitaʼmar Bab-Dummad-Jehováʼga agi ibmar-imaknanaimala, deyob, Bab-Jehováʼga arbanai gunonimarmogoed. \v 8 Wemar, Levitaʼmar-baiganyobi ega ibmar-uklemogoed, deyob, ibmar nikunonimarmogoed. Deginbali, na e-ibmar-e-babgangi-danikidi, maniga-imaksadgi na wergudii gumarbaloed.” \s1 Galagwensulidamaladgi sunmaklenaid \p \v 9 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Bemar, be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bemarga-uknaidse be dogsamalale, melle dulemar-a-yargi-bukmalad-sunnasurdamaladba be damalo. \q1 \v 10 Melle bemar-abargi dule-wargwensaale, \q2 e-machidibe, e-bunagwadibe, soogi-ogumakar uko. \q2 Degine, melle, dule, nermar-igarba, \q2 dule-ina-isganagi-arbamalad-igarba, \q2 ibmar-yoo-guoed-sogmalad-igarba, \q2 niamar-igargi-nanamaladba, ibmar-imakdii guo. \q2 \v 11 Deginbali, melle sunmakedgi dule-binsaed-gao, \q2 melle ibmar-burbaled-oyoged-dulega guo, \q2 melle dule-irwa-burba-isganase-goledga guo, \q2 melle burgwarmaladse-idaked-dulega guo. \p \v 12 ”Ar doa we-igar-isgana-imakdii gualile, Bab-Jehová we-dule bela-bela-isgus dakoed. Agala, we-ibmar-isgana-imakmalad-ular, be-Bab-Dummad-Jehová be-asabin we-dulemar-bukwamalad onioed. \v 13 Bab-Dummad-Jehová mer-begi-yolegega, e-asabinni be inniki-gudii gumalo. \v 14 Ar we-dulemar e-ibe-be-yar-suesokalid, wemar dule-ina-isganagi-arbamaladse idakdamalad, degine, dule-yoedse-ibmar-guoedgi-sunmakmaladse idakdamarbalid. Ar bemargardi, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga soged, melle bipisaagwale deyob be damaloye.” \s1 Bab-Dummad e-gayaburba-barsoged-Moisésʼyobid barmidagoye sogsad \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová e-gayaburba-barsoged-anyobid be-gwenadgan-abargi gwensak bemarga barmidagoed. A-dule, nue be itomalo. \v 16 We be egichis gusmalad, deunni, ar Horeb-yargi, dulemar-bukidar-bukwagusad-abargi, bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼba be sogsa gusmargu: ‘Anmar yapa bar anmar-Bab-Dummad-Jehová-e-gaya itoye, anmar yapa bar we-soo-gwabunye-gwichid dakbarye. Ar anmar burgwebisuliddeeye.’ \p \v 17 ”Agi, Bab-Jehová anga sogsagusad: ‘We-dulemar-ibmar-soged, an nabir itoye. \v 18 Agala, an, an-gayaburba-barsoged-beyobidi be-gwenadgan-abargi gwensak an ega barmidagoye. A-dulegala an-gayaburba an ega ukoye. A-dule, ar igi an ega sogoe, bela bemarga sogmogoye. \v 19 Ar doa-dule, we-dule-ibmar-sogedba ibmar-imaksulile, an-sunnad we-dulese ibmar egisoye.’ \p \v 20 ”Bab-Dummad anga sogdebalid: ‘Ar Bab-Dummad-gayaburba-barsoged an-nuggi sunmakye-sogele, gwen an ega ibmar-sogsasulid-sogdele, we-dule oburgwilegoed. Ar dule bab-dummagan-nuggi sunmakdebalir, deyopira oburgwilemogoed.’ \p \v 21 ”Ar be sogmardibe: ‘¿Igi an wisgumalosunna, wede Bab-Jehová-gayaburbasurye?’ \v 22 Bab-Dummad-gayaburba-barsoged Bab-Jehová-nuggi sunmakele, e-ibmar-sogsad ega gusulile, we soglegoed: ‘Bab-Jehová-gayaburbasurye,’ ar we-Bab-Dummad-gayaburba-barsoged na e-itolegedba sunmaksad. A-dule, be melle dobgumalo.” \c 19 \s1 Dukued-neggweburmar \r (Números 35:9-28) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová bela dulemar-yar-bega-uksokalidgi-bukwad ogilosale, degine, bela be e-dulemar-ononnosale, geb e-neggweburmargi, degi, e-negmargi be megnonikile, \v 2 bemar neggwebur-negabarginmalad gwapaa be sunonikoed. \v 3 A-neggweburmarse nabir molegegala, igarmar be omesmaloed. Be sogapaa be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bemarga-uknaid be mamaroed, adi, dule-emar-oburgwisad nabir ase wakinnegalad. \p \v 4 ”Dule-emar-oburgwisad na san-bendakega, we-neggweburse sunna wakinnoed. We-dule, dule-oburgwebisulidgi, ebo-urwedisulidgi, emar-oburgwisale, bendaklenonikoed. \v 5 Ar weyobsundo. Sogmalo, dule, dule-baidbogwa sapurba soo-siknaded. Agine, soo-siknaidgi, akan-e-nono egi-noded, dule-baidgi yoledapid, geb dule-oburgwenonisunnad. We-dule-emar-oburgwisad na san-abonogega, sunna we-neggweburse wakinned. \p \v 6 ”Dukued-neggweburse-nalegegala, dikasur-nanaleged abelesulid. Ar abakalegi dule-burgwisad-e-gwenad, sae-itogedba dule-emar-oburgwisad-baregitele, neg-dikasulidba bargadapile, agi sabsur-naibi-imaksadba abakale oburgwenonikile. Ar we-dulede oburgwilegewilubsulinad, ar ade, yamo gwenad-oburgwissulid, sae-dakedba oburgwissurbalid. \v 7 Degisoggu, an bega igar uked, agala, be neggwebur-gwapaa bachikii sabogoye. \p \v 8 ”Ar we-igarmar emi an-bega-sognaidba be ibsaele, degine, be-Bab-Dummad-Jehová be nue sabele, e-igarmarba bane-bane be nanamalale, \v 9 be-Bab-Dummad-Jehová igi-be-dadganga sogsagusadba bega-yar-uknaid bur bule bega onasgumai imakoed, bela bega yar-uknonikoed. Geb agine, dukued-neggweburga-guega neggwebur-baigan-gwapaa be sunonibaloed. \p \v 10 ”Deyobi be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-yar-uknaidgi dule-ibmar-oakalossulid-ibe ablis eolegosulid. Adi, dule-ibmar-oakalossulid-ibe-ablis-eolesadi, mer begi ataklegegar. \p \v 11 ”Ar dule-gwensak dule-baid-isdar-dakedba, naibisaega baleginnadibe, degi, geb gadapile, oburgwenonikile, geb dule-emar-oburgwisad neggweburmar-bamaladse wakitesunnale, \v 12 Israel-girmar-dummagan we-neggweburse ganamalaga dulemar-barmidoed. Geb degidgine, oburgwega, dule-bugeb-mai-imakbiedga ukoed. \v 13 Melle be dule-gindaked wiledako. Ar weyob Israel-neggweburgi dule-gindakmalad be osulogoed. Geb agine, bela ibmar-nueganbi bega guoed. \p \v 14 ”Be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bega-uknaid begadga gusale, melle be be-gwenadga-nainu-uklesadgi dogdii nanao, ar ade, e-abingunaid bato dikasurgus ega uklesad.” \s1 Dule-ibmar-daksad-igar \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar dule-wargwengi sogleardibe, dule ibmar-oakalosye, dule ibmar-isgana-imaksaye, dule nosye. Melle dule-wargwen-sogedba be ibmar-imako. Ar dule-walabo sogsundibe, walapaa sogsundibe, we-dule ibmar-oakalosye, adi, be itogoed. \p \v 16 ”Ar dule-wargwen binsa-gakansaar dule-baidgi-sunmaknonikile, ibmar-oakalosye. \v 17 Dule-ebogwad-na-gaenanaidi, Bab-Jehová-asabin nonimaloed. Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-asabin, degine, dulemarga-igar-nabomaladga-arbamamaid-asabin nonimaloed. \v 18 Dulemarga-igar-nabomalad nue-baramioed, wede, bule nabiri. Ar nabirsulile, we-dule, binsa-gakansaale e-gwenadgi sunmaksale, \v 19 we-dule, igi na e-gwenad-imakbigusa, deyob imaklegoed. Ar weyob isgued bemar-abargi be osulogoed. \v 20 Adi, dule-baigan-gakansaar-sunmakmalad itoarmalale, dobgudmaloed. Deyobi, we-ibmar-isgana bemar-abargi bar imaklegosulid. \q1 \v 21 Melle we-dulemar wile be dakmalo: \q2 Ar dule-gwensak dule-baid-oburgwisale, oburgwilemogodo. \q2 Dule-baid-ibe ibya-gwagwennaibi-imaksale, e-ibe ibya-gwagwen naibisalemogodo. \q2 Nugar-wargwen-bichisale, e-ibe e-nugar bisgilemogodo. \q2 Argan-naibi-imaksale, ei e-argan naibisalemogodo. \q2 Mali-naibi-imaksale, ei mali naibi-imaklemogodo.” \c 20 \s1 Bila-onoleged-igarmar \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-isdarmaladgi be bila-ononad-sogele, agi be molimar-dakalile, urmar-napaginmalad-dakalile, degine, dulemar-bur-bule-beba-mergu be dakalile, melle be dobgumalo. Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová, Egipto-yargi-bemar-onosadi, bemarba gudii guoed. \v 2 Ar nue bemar urwesokarmalale, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled bemar-asabin gwisguoed, bemarga sunmakoed. \v 3 Weyob bemarga sogoed: ‘Israel-dulemar, nue itomar. Emi-ibagi, bemar be-isdarmaladbo-urwega bemar danar ambikunonimalad. Melle dobgumalo. Melle niga-galakumalo. Melle be be-isdarmalad-asabin suli-suli-itomalo. \v 4 Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová bemarba gudiid, bemar-ular-urwoed, degine, be-isdarmaladgi-be-onakwega bemar-imakoed.’ \p \v 5 ”Geb degine, dummagan, sordamarga sunmakdoed, ega sogdoed: ‘Dule na neg-bini-sobsadgi-yoo-amba-mege-itogele, gannar na e-negse nabier, naodo. Ar abakalegi urwenaidgi, neg-binidgi-megissuli burgwialile. Ar burgwenonikile, dule-baid e-neg-binidgi megnonikoed. \v 6 Ar dule-gwensak na uva-digsad amba yoo gunne-itogele, gannar na e-negse nabier, naodo. Ar abakalegi urwenaidgi, uva-guchasuli burgwialile. Degiile, dule-baid e-uva-gunnai dakledagoed. \v 7 Ar dule-gwensak abirgin-nikuega igar-mesisale, gannar na negse nabier, naodo. Ar abakalegi, urwenaidgi burgwialile. Degiile, dule-baid, e-sorba, a-ome nikualile.’ \p \v 8 ”Deginbali, dummagan gannar sunmakdebaloed, sordamarga sogdoed: ‘Dule dobee-itodibe, gannar na e-negse-nabier, naodo. Ar abakalegi, na e-dobee-itogedba, e-gwenadgan-e-niga egwannalile.’ \v 9 Geb, dummagan-sunmaksad-sorba, bila-ononamalaga sordamar-idued e-sordagan-idu gwisgumaloed. \p \v 10 ”Bemar egi bila-onogega neggwebur-gwensakse-modapile, e-dulemarga be soggweloed: ‘Nuedgi an-maiga be gumarye.’ \v 11 Ar a-neggweburginmalad be-abin-imakalile: ‘Nuedgi an be-maiga guoye.’ Degine, bemarga e-neggwebur-yawagak-egaele, bela e-dulemar-bukwad bemar-maiga guoed, degine, bega-arbamaladga gumarbaloed. \v 12 Ar bebo igar-nabosulirdi, bebogwa bila-onomarye-sogele, agindi, bemar a-neggwebur-ebilis ambikumaloed. \v 13 Geb degine, be-Bab-Dummad-Jehová we-dulemargi-nakwega bemar-imaknonikile, agindi, bela be e-dule-machergan es-suidgi oburgoed. \v 14 E-omegandi, e-mimmigandi, e-ibdurgandi, degine, bela ibmar-neggweburgi-nikamaladdi, bela e-ibmar-nuegandi, begadga be sumaloed. Degine, e-mas-nuegandi be gunmaloed, ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová bemarga uksad. \v 15 Deyob neggweburmar-bemargi-dikasur-bukmalad be imakmaloed. A-neggweburmar, be-yar-walikaa-bukmalad e-neggwebursurmalad. \p \v 16 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-yar-uknaidgi dulemar-bukwamaladdi bela be oburgwemaloed, wargwensaagwale be dula obegosurmalad. \v 17 Ar be-Bab-Dummad-Jehová bemarga igar-uksadyob, we-dulemar bela be obelogoed: \q2 Het-dulemar, Amorreo-dulemar, \q2 Canaán-dulemar, Ferezeo-dulemar, \q2 Heveo-dulemar, degi, Jebuseo-dulemar. \p \v 18 ”Ar deyob bemar imaksulile, we-dulemar e-ibmar-isgana-imakmaladgi, e-bab-dummad-nug-odummomaladgi be-odurdakdemaloed. Geb degidbali, bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼgi-isguega gunonimarsunnoed. \p \v 19 ”Bemar neggwebur-gwensakse-urwenadele, ebilis egi bemar ambikudapmalo. Dikasurgus agi bemar urwenanaigusale, melle akangi e-sapimar be oimalo. Ar ade, agi sunna bemar we-sapi-san gunmaloed. Melle a-sapimala mamarmalo. Ar ade, a-sapimala dulesurmarsoggu, bemar-abin-imakosurmalad. \v 20 Degi-inigwele, sunna be sapi-geg-sanmakeddi, degi, sapi-wissur-e-san-gullegeddi, be sikmaloed, adi, neggwebur-bebo-urwenaidgi be nakwedse, bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad a-sapimargi be soboed.” \c 21 \s1 Dule-oburgwilesad-daklessulid \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová-yar-begadga-guega-uknaidgi, dule-wargwen sapurba burgwar-meremai-daklealile, degine, dulemar wissurmalale, wede doa oburgwisa, \v 2 be-girmar-dummagan, degi, dule-bega-igar-nabomalad daknamaloed. Geb wilubsamaloed, biti-neggwebur bur dule-oburgwilesadgi walikaa sii. \v 3 Geb degine, girmar-dummagan neggwebur-bur-dule-burgwar-amilesad-walikaa-siidginmalad, moli-bebe-nikad-ome-wargwen amioed. We-moli amba yoo-oarbaleged, amba yoo-baid-ebo-suargi-atilleged, amioed. \v 4 Girmar-dummagan-a-neggweburginmalad, we-moli-bebe-nikad-ome nebase sedoed. Neba-gullugan-amba yoo-imulegedse, amba yoo egi ibmar diglegedse sedoed. Agi moli-e-dukar bisgoed. \p \v 5 ”Geb degine, Leví-wagan dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, amar na e-arbaed-imakmaloed. Ar ade, we-Leví-wagangi Bab-Jehová-ise-nued-binsamaid-sogega, be-Bab-Dummad-Jehová amar-susad. Dulemar na ebo-urwenanaidgi, dule-naibi-imaksadgi, we-Leví-wagan-sogedba igar-nabolemai guoed. \v 6 Geb degine, girmar-dummagan neggwebur-bur-dule-burgwar-amilesadgi-itaka-siidginmalad, moli-bebe-nikad-ome-dukar-bichilesad-birgi na e-argan enukmaloed. \v 7 A-girmar-dummagan weyob sogmaloed: ‘Anmar, we-dule-oburgwissulid, anmar daksasurbalid, wede doa oburgwisa. \v 8 Bab-Jehováʼye, be-Israel-dulemar, begi isgussuliyob be-dako. Ar we-dulemar na be bendaksadid. Melle be be-Israel-dulemargi we-dule-burgwisad, binsa egi be nasiko. Bab-Jehováʼye, ar weyob be imaksale, we-dule-oburgwilesadgi ollor be anmar-imaknonikoed.’ \v 9 Weyob, Bab-Jehová-asabin ibmar-nued be imaknonikoed. We-dule-burgwisad bemargi ataklegosulid.” \s1 Bila-onolegedgi omegan-galeged-igar \p \v 10 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-isdarmaladgi be bila-ononader, be-Bab-Dummad-Jehová be-isdarmaladgi-nakwega be-imaksale, degine, amar abala be gasale, \v 11 amar-abargi ome-wargwen yeerdakle be dakalile, be abealile, na bebo-nikuega be subiele, \v 12 a-ome be-negse be sedagoed. A-ome e-sailagia na swiri ioed, degine, e-goonasi na sikbaloed. \v 13 Galesadgi e-mor-yoi-gusadi ogwaoed. Degine, be-negyagi e-babgi-obanlesadba, degi, e-nangi-obanlesadba, nii-walagwen bodii guoed. Geb a-sorbali, sunna be we-ome-nikuoed. \v 14 Geb nikusad-sorbali, we-ome be baisur-dakalile, agi, na e-itoleged-naega be imakoed. We-ome manigi dule-baidga be ukosulid. Be-maiga be imakosurbalid. Ar ade, egi bato be dodosad.” \s1 Machi-gebesailagined-igar \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule-wargwen, ome-warbo-nikad, gwensak bur sabed, baiddi baisur-daked. Degine, warbobela mimmigan-nikunonikid. Ome-baisur-dakedbo machigwa gebe nikunonikid. \v 16 We-dule, ibagwengi, na e-ibmar-nikad-mimialile, mer machi-sailagined-sunsogedgi-yolegega, ome-sabed-e-machiga machi-sailaginedga-ibmar-ukleged ukosulid. Ome-baisur-daked-e-machiga machi-sailaginedga-ibmar-ukleged ukoed. \p \v 17 ”We-dule, ome-baisur-daked-e-machi, na e-machi-sailaginedye sogoed. Ar ade, a-inse sapingwagwadgi nikusad. A-ular, e-urbamarba, igar-maidba, a-machigwa ilabo-mergu ibmar-nikuoed.” \s1 Machi-uayasuli-daed \p \v 18 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule-gwensak machi-uayasulid-nika gudiid. E-bab-ega-ibmar-soged, degi, e-nan-ega-ibmar-soged gwen itosulid. Amba e-babgan sabsur-odurdaked-inigwele, gwen e-babganba ibsasulid. \v 19 Degisoggu, e-bab, degi, e-nan, neggwebur-noed-yawagakse girmar-dummagan-asabin e-machi-sedoed. \v 20 Geb degine, girmar-dummaganga sogoed: ‘We-an-machi, uaya satedaye. Anmar-ega-ibmar-sogedba gwen dasurdaye. Unnila omeganbi wisgudiiye, mumguedbi wisgudibarye.’ \p \v 21 ”Geb degidbali, bela-dulemar-neggweburginmalad we-machi akwagi-makmaloed, deyob oburgwilegoed. Ar deyob geb isgued bemar-abargi be osulogoed. Ar adi, Israel-dulemar bela weyob-ibmar-gusad-itoarmalale, bela dobgumaloed.” \s1 Igarmar-baid-baid mamaid \p \v 22 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule-wargwen dummad-neg-oakalosadba, gammu-gaar be we-dule-oburgwisale, \v 23 e-mui, bannu-bannu-oibonai be nasikosulid. A-ibagi, yog-digar be imakoed. Ar ade, dule deyob sapigi bannu-bannu-gammu-galegar-burgwedi, Bab-Dummadgala, we-dule nue-ukabsalegaledid. Degisoggudina, we-yar-be-Bab-Dummad-Jehová-bega-uknaid, be mer oichogo.” \c 22 \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-gwenad-e-moli-bebe-nikad-alugwasualeddibe, e-sibad-wawaaddibe, yoggus-gudii be dakalile, be bendakoed. Bendaksuli be guosulid. Be-gwenadga a-ibdurgan ega be berbenaoed. \v 2 E-ibed, be-neg-dikarba-maisulile, igidibe, ar be wissulile, doa ibdurgan-e-ibedi, e-ibed amidagedse we-ibdurgan be-neggi ega be akoed. Geb agi, ega be ukoed. \v 3 Ar e-moli-uayasuid yoggusdibe, e-mor-dummad-suitigwad yoggusdibe, ibu-ibmar be-gwenad-ibe yoggusdibe, ar amba be deyob imakbaloed. Melle bendaksuli be guo. \p \v 4 ”Igarba dule-baid-e-moli-uayasuid mellemai be dakardibe, moli-bebe-nikaddibe, egi bakar be naosulid. Moli-ogwisguega be imakoed. \p \v 5 ”Omegan, machergan-mor yosulid. Machergan, omegan-mor yosurmogad. Ar doa-dule deyob imakele, ibmar nuedsulid, ar be-Bab-Dummad-Jehová we-ibmar-imaked gwen nabir daksulid. \p \v 6 ”Igarba be nadapidgi, nuu-e-uu sapigi-sii be dakalile, igi, napagi-siidibe, melle yogasaar be ebuo, Ar a-uugi, nuu e-akwa-birgi-sii be dakalile, igi e-mimmigan-ebodibe, melle be e-nandi suo, unnila e-mimmiganbi be suoed. \v 7 Sikwi-e-nandi be ogukuoed, e-mimmigandi be suoed. Adi, bela bega ibmar nueganbi-guegar, degine, we-yalagi suitii be gudii guegar. \p \v 8 ”Neg-bini be sobsale, neg-uwas madaresoggu, melle-dule-argwanega uwas-gakaba, galu be nasikoed. Ar deyob be galu-nasiksulile, dule-wargwen uwasgi-argwatele, degi, burgwenonikile, begi ataklegoed. \p \v 9 ”Melle be-uva-nainugi ibmar-baid-baid be digo. Ar deyob be imaksale, bela be ibmar-gwag-weoedi, degi, uvaʼmar-weoedi, bela Bab-Dummadgadga guoed. Degidba be sate guoed. \p \v 10 ”Napa-imuega, melle be moli-bebe-nikad-alugwasualed, moli-uayasuidbo edinno. \p \v 11 ”Melle be mor, sibad-wawaad-e-absar, lino-dub-sobaledbo-oburar be yoo. \p \v 12 ”Mor-be-atuged-dummad-suitigwad e-dukumar-bakegwadgine, dubmar durba-durba be nasikoed.” \s1 Dule ome-nikued-igargi yoleged \p \v 13 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule-wargwen ome-nikusale, bato ese-gochad-sorba isdar-dakalile, \v 14 gakansaar-sokalile: ‘An we-ome-nikusadi, an ese gotegua, an dakarye, we-ome yagwasurye.’ \v 15 Geb, e-sergan, neggwebur-yawagak-dogedse, girmar-dummaganse, yagwagued-e-wilubgan oyonaoed. \v 16 Geb degine, ome-bab girmar-dummaganga sogoed: ‘We-dulega an-sisgwa-nikuega an ega uksanye. Emide, we-dule, an-sisgwa-isdar-dakarye. \v 17 Emide, we-dule, egi gakansaar weyob sunmakdiiye: We-bunagwa, yagwasurye. Ar emide, e-wilubgan be dakmardo, an-sisgwa bule-yagwasurdibeye.’ Geb degine, yagwa-e-babgan neggwebur-girmar-dummagan-asabin atued egaoed. \v 18 Agine, geb neggwebur-girmar-dummagan machered-gamaloed. Geb, sabsur-odurdakmaloed. \v 19 Deginbali, a-macheredgi mani-sibu-gwadulatar (100) egi galegoed. We-mani, ome-babga uklegoed, ar ade, Israel-yagwa-wargwen-ibe nug-oichosad. We-machered, we-yagwa-metosurbalid, degisadegu e-omega guoed. \p \v 20 ”Ar daklealirdi, inso-nabiri, ome yagwasuli. \v 21 Ar deyobirdi, ome e-bab-e-neg-yawagakse seledoed. Agi machergan-a-neggweburginmalad, akwagi-makar we-ome-oburgwemaloed. Ar ade, e-bab-neggi-gudigua, negsichidgi-yolesad, Israel-yargi nue-dummad-isgusad. Weyobi, bemar-abargi isgued be osulomaloed. \p \v 22 ”Ar dule-wargwen, ome-sui-nikadbo-mai daklesale, ebobela-burgwemaloed. We-machered oburgwilego, we-ome oburgwilemogo. Deyobi, geb bemar Israel-yargi isgued osulogoed. \p \v 23 ”Dule-wargwen, yagwa-bato-sui-nikuoye-ega-igar-maid neggweburgi dakalile, geb, a-yagwase-gochale, \v 24 ebobela neggwebur-yawagakse be sedoed. Ebobela akwagi-makar oburgwilemaloed. Ar ade, we-yagwa, e-bendakmalagala dulemar-neggweburginmaladse binnasuli-gochasulidba oburgwilegoed. Degine, machered dule-baid-e-omega-guoedgi-dodosadba oburgwilemogoed. Weyobi, bemar-abargi isgued be osulogoed. \p \v 25 ”Ar dule-wargwen, yagwa-bato-sui-nikuoye-ega-igar-maid sapurba-abinguardibe, geb a-yagwa gadebin imaksar, egi dodosar, unnila we-dulebi, yagwagi-dodosad-ular, oburgwilegoed. \v 26 A-yagwadi, melle oakalomalo. Ar ade, ibmar-isgana imaksasulid. Degisoggu, oburgwilegosulid. We-igar, dule, dule-baid-sabsur-imaksadba dule-oburgwisadyob gued. \v 27 Ar we-dule, sapurba yagwa-bato-sui-nikuoye-ega-igar-maid abingunoni gusad. We-yagwadina aisaar binnasuli dule-e-bendakega gochanad, ar ade, dule-e-bendaked sate-gusad. A-ulale, bemar we-yagwa-oakalogosurmalad. \p \v 28 ”Dule-wargwen yagwa-amba yoo-sui-nikuoye-ega-igar-meged abingualir, ese golega gadebin-imaksadibe, degidgine, deyob daklenonimarsunnad, \v 29 dule-we-yagwase-gochad, a-yagwa-e-babga mani-sibu-gwadulabo-gakambe (50) ega ukoed. We-dule, we-yagwagi-dodosadba nikuoed. Bipisaale we-ome-metosulid, degisadegu burgwedse nika guoed. \p \v 30 ”Dule bipisaale, e-bab-ome-ebo negsichigi nanaosulid. Ar degiile, e-babgi dummad-dodonai-itole. E-babgi dodogosurguoed.” \c 23 \s1 Bab-Dummadse-goled-negse-dogmalo-sulid \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule e-alugwag-matarkwaa nikale, igi, abgan sikardibe, Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-negse gwen dogosulid. \p \v 2 ”Mimmi-dikarba-amilesad Bab-Jehováʼse-goled-negse gwen dogosulid. Ar amba e-waganmar-yokor-ambegidse (10) gwen Bab-Jehováʼse-goled-negse dogosulid. \p \v 3 ”Amón-dule, degi, Moab-dule Bab-Jehováʼse-goled-negse gwen dogosulid. Ar amba e-wagan-yokor-ambegid-sorbarmaladse-bakale (10), Bab-Jehováʼse-goled-negse gwen dogosulid. Ar bipisaagwale, we-dulemar Bab-Jehováʼse-goled-negse gwen dogosurmalad. \v 4 Ar ade, Israel-dulemar, deunni, Egipto-yargi-noarmargu, Amón-dulemar, degi, Moab-dulemar Israel-dulemar-abindaksasurmalad, gwen ega dii uksasurmalad, gwen ega mas uksasurmarbalid. Deginbali, aka bur Israel-dulemar-ukabsaega Beor-machi-Balaamʼga mani-uksamalad. Balaamʼde Petor-neggweburginedid, Petorʼde Mesopotamia-yalagi siid. \v 5 Ar be-Bab-Dummad-Jehová nue be-sabmarsoggua, Balaam-bemar-ukabsanaid itossulid. Be-Bab-Dummad-Jehová, Balaam-bemar-ukabsanaid bemarga bemargi-nued-binsalegega obinnisad. \v 6 Degisoggu, degisadegu, Amón-dulemarbo, Moab-dulemarbo, bipisaale melle igar-nabomalo, degine, melle egi be nued binsamarbalo. \p \v 7 ”Edom-dulemardi, melle be isdar dakmalo, ar ade, be-ia gued. Melle be Egipto-dulemar isdar dakmalo, ar ade, e-yargi bemar gudii gusad. \v 8 Wemar-e-mimmigan-e-wagan sunna Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-negse dogmaloed.” \s1 Neg-akweleged-igar \p \v 9 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-isdarmaladgi be bila-onodele, bela ibmar-isganagi be banguoed. \v 10 Ar be-sorda-wargwen, mutikidba ichakwa-gabdakmaidgine, na e-san-burba-misale, bemar-sordamar-danar-danar-bukwad-neggi nooed, ase bar dogosurgweled. \v 11 Geb sedogusale, oboed. Dad-argwater, geb sunna sordamar-danar-danar-bukwadse gannar dogoed. \p \v 12 ”Bemar-sordamar-danar-danar-bukwad-magaba bemar akued-neg simaloed. \v 13 Deginbali, agala, bemar suar-na-nika-gumaloed. Magaba bemar nodele, a-suargi bemar yaa akwimaloed. Akusad-sorbali, a-yaa bemar emurmaloed. \v 14 Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová be-isdarmaladgi-be-bendakega, amargi-bemar-onakwega, bemar-sordamar-danar-danar-bukwad-abargi gudiid. Degisoggu, bemar, be-sordamar-bukwad, neg-islidik imakmalargebed. Bab-Dummad-Jehová ibmar-isgana-nika bemar-dakalile, abakalegi bemargi banguarmalale.” \s1 Igar-akar-akar-mamaid \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Mai-gwensak e-ibedgi wakinmaile, bese dukuega-nonikile, e-ibedga be ukosulid. \v 16 Ar we-mai be-neggweburgi be-abargi-gudisabier, mer ese be golo. Ar bia na neggwebur-megbiedba, na e-yeer-itogedba-megbie, agi na megoed. Melle be a-dule-sabsur-imako. \p \v 17 ”Be-Israel-omegan, be-Israel-machergandibe, bab-dummaganse-goled-neggi gamba-imakedgi gwen arbadii guosulid. \p \v 18 ”Be-Bab-Dummadse-goled-negse omegan-gamba-imakedgi-mani-onolegedi, degi, machergan-gamba-imakedgi-mani-onolegedi, bipisaagwale mer be ukmalo. Ar be sogsadibe, Bab-Jehováʼga-ibmar-ukleged an deyob ukoye, a-manigi be we-ibmar-ukega bennukosulid. Ar ade, Bab-Dummad-Jehová a-manimar-deyob-amileged nue-isdar daked. \p \v 19 ”Be-gwenad bese ibmar egisdanidibe, manidibe, masgullegeddibe, ibu-ibmardibe, be-gwenadga be uksale, gannar bega sekalaa ibmar-ukoed, obichaa egi be ibmar suosulid. \v 20 Israel-dulesulid bese-ibmar-egichisadga be uksale, gannar bega ukdanikile, agindi, egi-wis-mani-onogega, sunna egi obichaa ibmar be suoed. Be-Israel-dulegindi, suli. Unnila gannar bega sekalaa ibmar-ukoed, mer egi be mani onogo. Ar deyobi, be-Bab-Dummad-Jehová, bela be yar-be-susokalidgi ibmar-imakoedgi nue-nabir begi binsaegalad. \p \v 21 ”Ar be-Bab-Dummad-Jehováʼba be ise-sogar sogsadibe, an bega ibmar imakedseye, deyob be sogsadi, gwae-gwae-imaked be sao. Ar be deyob imaksulile, be-Bab-Dummad-Jehová bega sognonikoed, be anga ise-sogar-sogsad imakoye. Ar be-sogsadba be imaksulile, Bab-Dummadgi be nue-dummad-isgussunye soglegoed. \v 22 Ar Bab-Dummadga be ise-sogar sogsulir, an bega imakedseye, adi, akarsulid, be isguosulid. \v 23 Ar na be wargwen be-itolegedba be-Bab-Dummad-Jehováʼba ise-sogar ibmar-sogele, ega be sogsadba be ibmar-imakergebed. \p \v 24 ”Be-gwenad-uva-digaled-nainugi be dogder, sunna immelegedse be uvaʼmar-gunnoed. Degi-inigwele, uva, bipisaagwale be-garbagi-sedega be imakosulid. \p \v 25 ”Be-gwenad-nainuse be dogder, ibmar-gwag-gulleged be-argangi be gwanoed. Degi-inigwele, be es-dopekwagwadgindi be sikosulid.” \c 24 \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule-wargwen, ome-nikunonidibe, degine, ome-nikusad gwen nabir-egi-nosur-dakalile, abali, bar abesurgualile, ome-meted-garda narmakoed. Geb we-garda omega ukoed, deginbali, e-neggi-gudiid onobaloed. \v 2 We-ome, e-machered-neggi-nosad-sorba, sunna machered-baid nikuoed. \p \v 3 ”Dule, a-machered-sorba-nikusmogar, we-ome-isdar-dakarmogale, degine, ome-meted-garda ega narmakar-uksamogale, deginbali, e-neggi-onosbalile, igidibe, we-sui-sorbalid burgwenonisundibe, \v 4 machered-gebe-e-suiga-gusad, bar we-ome gannar nikuosulid. Ar ade, bato we-ome baid-sui-nikusad-ular, ome-e-nug-isgusad. Ar deyob gunonikile, Bab-Jehová-asabin we-ibmar igar-isgana gued. Mer be-Bab-Dummad-Jehová-yar-begadga-guega-bega-uknaid, be oichodii nanao. \p \v 5 ”Dule emis ome-nikusale, bila-ononaega naosulid. Degine, bipisaale ibmar-baid-imakega be imakosulid. Birgagwen na e-itolegedba e-neggi gudii guoed, adi, na e-omebo, wergudii guegar. \p \v 6 ”Dule begi mani-gasale, melle be a-muchub e-obnaged be suo, melle be a-muchub e-akwamuu be subalo. Ar e-ibe be susale, dummad be wiogo-itole, ar ade, agi na wis gudimogad. \p \v 7 ”Dule-daklenonikile, e-mesad-Israel-dule-gwensak manigi-ukega gasa, maiga-imakega gasdibe, dule-e-gwenad-gasad oburgwilegoed. Ar weyob isgued bemar-abargi be osulomaloed. \p \v 8 ”Emide, naibe-buna-yaa-malegedgindi nue salakarmar. Igar an bemarga uksadba be imakmalo. Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-Leví-wagan-sogedba be imakmaloed. Ar igi an bemarga Igar-uksa, bela deyob be imakmaloed. \v 9 Nue insamalo, be-Bab-Dummad-Jehová igi-María-imaksa-gusa, deunni, Egiptoʼgi-bemar-noalid-sorba, igarba-be-bipirmakdimargu. \p \v 10 ”Be-ai begi-wis-ibmar-gaegala, gannar bega sorba ukbaliga ega be wis ibmar uksagwelele, a-muchub-ibmar-sied-suega, melle be e-negse dogo. \v 11 Be e-neg-magaba be edarbo, ar e-sunnagwad na e-ibmar-nikad bega ukoed. \v 12 Ar we-dule, dule-wilegeddibe, degidbali, ibmar-ega-be-uksad-muchub bega e-atued uksadibe, mutikgusale, e-atued-bega-uksad gannar ega be ukoed. Uksuli be gabosulid. \v 13 Dad-argwaned-iduar, we-atued-dummad be ukedsegad. Uksuli be guosulid. Adi, we-dule mutik na atuegar, degine, a-dule, begi nabir binsaegar. We-ibmar deyob be imaksadba, be-Bab-Dummad-Jehová dule-igar-innikigwad-imakedga be-dakoed. \p \v 14 ”Dule-wileged-arbaed, ibmar-sate-gudiid, a-dulegi mer be ichakwa-binsao. Igar-maidba sekalaa be-bennukoed, akuar be bennukosulid. We-dule-wileged, Israel-duledibe, Israel-dulesulid-be-neggweburgi-maiddibe, deyob be imakoed. \v 15 Arbasadgi yog bennukar be imakoed, dad-argwaned-idu be bennukergebed. Ar dule wilegedsoggu, na a-e-arbaedgi wis mas-gundiid. Ar degisulile, abakalegi a-dule Bab-Jehováʼse binnasuli begi sunmakalile. Degiile, Bab-Jehováʼgi be dummad-noo-itole. \p \v 16 ”Babgan e-mimmigan-isgusad-ular, oburgwilegosulid. E-mimmiganmoga, e-babgan-isgusad-ular, oburgwilegosurmogad. Ar na dukin e-isgusadba oburgwilemaloed. \p \v 17 ”Israel-dulesuliddibe, sergan-sateddibe, nue ega igar-nabogo. Melle amarga-igar-maidgi be annadii guo. Degine, melle be ome-ei-sui-burgwisad-ibe, ibmar-begi-susad-ular, e-atued-dummad sudii guo. \v 18 Be Egipto-yargi maiga-be-gudigusad ebinsadii guo. Be maiga-gudigu, be-Bab-Dummad-Jehová be-onos gusad. Degisoggu, a-ular, an bega soged: ‘Igar-innikigwadba be ibmar-imakdii guoye.’ \p \v 19 ”Be-nainugi be ibmar-gwaggulleged-weenaile, be dukgwen iesale, melle gannar be sunaedgi binsao. We-dukgwenadde dulemar-Israel-dulesulidga guoed, dulemar-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwismaladga guoed. Adi, bela be ibmar-imakedgi be-Bab-Dummad-Jehová begi nabir binsaegar. \p \v 20 ”Be-olivo be gwannaile, melle be e-anagangi-besmalad gannar gwano. Ar we-ibmar Israel-dulesurmaladga be obegoed, dulemar-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwismaladga be obegoed. \p \v 21 ”Be-uva-nainugi be uva na weenaile, melle bela be ise-wear imako. Ar abar-beoedi, Israel-dulesurmaladga be obegoed, dule-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwismaladga be obegoed. \p \v 22 ”Nue be ebinsao, Egipto-yargi be maiga wiledii gusmogad. Degisoggu, aga an bega soged, weyob be ibmar-innikii imakoye.” \c 25 \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Dule na ebo gachimaknaidibe, dule-igar-nabomaladse namaloed, wemala ega igar-nabomaloed. Dule-nosa-daklenonikid sabsur-odurdaklegoed, baiddi odurdaklegosulid. \v 2 Dule-nosadga, bibyoleged-igar ega maile, dule-igar-naboged-asabin napagi meslegoed. Geb a-asabin bibyolegoed. E-isgusad-ganguedba deyob-mergu bibyolegoed. \v 3 Sunna ila-dulabogwadse (40) bibyolegoed, a-obichaa be bibyogosulid. Ar be wilub-obicha be-gwenad-be-bibyosale, nue mesagwar be imako-itole. \p \v 4 ”Moli-bebe-nikad ibmar-gwag-egwirmaknair, melle e-gaya edinno, adi, sunna ibmar-gwag maoed. \p \v 5 ”Na gwenadgan neg-yagi ebo-gudiile, gwensak e-omega mimmi-baksasuli-burgwisale, ome-ei-sui-burgwisad dule-baid nikuosulid, e-aisubogwa nikuoed, adi, e-aisu, ega igar-maidba imakegar. \v 6 A-ome, e-aisubo gebe-susugwa-nikunonikile, e-gwenad-burgwisad-e-nugba onug-imakoed. Adi, melle Israel-yargi we-dule-burgwisad-e-nug surguegar. \p \v 7 ”Ar e-aisu, yapa we-ome-nikuele, ome neggwebur-noed-yawagakse girmar-dummagan-bukwadse naoed, sognaoed: ‘An-aisu yapa Israel-yargi e-mesad-nug degisadegu-nika imakye. Emide, yapa an-nikuye.’ \v 8 Geb degine, girmar-dummagan-a-neggweburginmalad we-machered-ese-dagega imakoed, adi, emarbo-sunmakdagegar. Ar we-dule sogdibe: ‘We-ome, an yapa nikuye.’ \v 9 Geb deyob sogele, e-ambe girmar-dummagan-wagab e-aisu-asabin gwisgunonikoed. Geb ome, e-aisu-sapat-yoid ei ungoed, degine, e-aisu-wagargi wiakoed, geb weyob sogdoed: ‘Dule-e-gwenad-e-nug-degisadegu-meged-abesulid, weyob imakleye.’ \v 10 Geb degine, Israel-yargi, we-dule, degi, e-gwenadganmala, ‘dule-sapatsurmaladye’ biledii gumarsunnoed. \p \v 11 ”Machergan-warbo urwenanaidgi, ome-gwensak na e-sui-bendakega dule-baid-machered-e-alugwaggi ganonikile, geb naibi-imaknonikile, \v 12 we-ome-e-argan be siko, melle be wiledako. \p \v 13 ”Melle be ibmar-bakedgi, degi, ibmar-ukedgi, nibir-sogbo-akar-akar nikuo. Nibir-ukugwaddibe, nibir-ukusuliddibe, mer be deyob nikuo. \v 14 Degine, melle be-neggi be ibmar-wilubsaed-akar-akar nikubalo. Ibmar-wilubsaed-senigwaddibe, ibmar-wilubsaed-dummaddibe, mer deyob nikubalo. \v 15 Unnila, nibir-innikigwad, nibir-napiragwad be nikuo. Ibmar-wilubsaed-innikigwad, ibmar-wilubsaed-napiragwad be nikubalo. Adi, be-Bab-Dummad-Jehová-bega-yar-uknaidgi suitii-mai be guegar. \v 16 Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová dule-ibmar-inniki-imaksurmalad gwen nabir daksulid.” \s1 Amalec-dulemar-ogilomaloye igar-uklesad \p \v 17 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Nue be ebinsamalo, Egipto-yargi-be-noarmargu, bemar igarba-danigua, igi Amalec-dulemar bemar-imaksa. \v 18 Ar deunni, bemar, igarba-danimargua, Amalec-dulemar be-yarganba noargusmalad, be-dulemar-geggus-danigusmalad-oburgwismalad, geg-bar-nanagusmalad-oburgwismalad. Bab-Dummad-gwen-dobgussurmalad. \v 19 Degisoggu, be-Bab-Dummad-Jehová yar-bemargadga-guega-uknaidgi, be-isdarmalad-bela-bemar-ebilis-bukwadgi-nakwega bemar-imaksale, bela Amalec-dulemar be obelomaloed. We-ibmar melle be iemalo, bela be Amalec-dulemar-ogilogedse be imakmalo.” \c 26 \s1 Gebe-ibmarmar-sanmaked-ukleged-igar \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová-bega-yar-uksokalidse be dogsale, a-yar-begadga-sadeguoedgi be megnonikile, \v 2 bela be-Bab-Dummad-Jehová-bega-nainu-uksadgi ibmar-sanmakmalad be weoed. We-ibmar be wesadi, garbagi be urboed. Geb degine, ar bia be-Bab-Dummad-Jehová na megega-neg-suoe, a-negse be naoed. \v 3 Dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-a-ibagi-negdakmaidse be naoed, ega be sogdapoed: ‘Emi, be-Bab-Dummad-Jehová-asabin an bega soged, an we-yarse dognonisunye, Bab-Jehová-anmar-dadganga-sogsa-gusadse, we-yar an bega ukedseye, a-yarse an megnonisunye.’ \p \v 4 ”Dule-irwa-Bab-Dummadse-goled be-garba-ganikid be-annik suoed, degine, be-Bab-Dummad-Jehováʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-asabin sioed. \v 5 Geb degine, weyob be-Bab-Dummad-Jehová-asabin be sogoed: \pi1 ” ‘An-dad, Arameo-dule, nega-sate-gudigusad. An-dadde, Egipto-yalase nadegusad. Agi, na e-gwenadgan-bokwagwad-abargi mai-gusad. Agi gudigusad, dulemar ega ichesuli mergudgusad, degine, dutusuli gunonibalid. \v 6 Egipto-dulemala sabsur-anmar-imaksamalad, anmar-wiosmalad, degi, sabsur-arbaega anmar-imaksamalad. \v 7 Geb anmar-dadgan e-Bab-Dummad-Jehováʼse, anmar binnasuli gotemalad. Geb Bab-Jehová anmar-ese-goled itosad. Degine, anmar-wilebukwad, anmar-arbaed-bipisuli-imaknaid, Egipto-dulemar-sabsur-anmar-imaknaid, Bab-Jehová anmar-daksad. \v 8 Bab-Jehová Egipto-yargi na e-gangued-dutusulidba, e-ibmar-dakledisulidgi, ibmar-gegerdaklemaladgi dulemar-dobee-imaksadgi anmar-onosad. \v 9 Bab-Jehová we-yalase anmar-senonikid. We-yala anmarga uksad. We-yalagi gadi ibmar-sanmaked, napa-nuedid. \v 10 Emigindi, Bab-Jehováʼye, ibmar-gebe-sanmaksad-an-wesad, bega an sedanikid.’ \pi1 ”Ibmarmar-gebe-sanmaksad be-Bab-Dummad-Jehová-asabin be urboed. Degine, be-Bab-Dummad-Jehová-asabin e-nug-odummogega, be dulluu napase imakoed. \v 11 Geb degidgine, Levita-dulemar, degi, Israel-dulesurmalad-be-abargi-mamaid, be-Bab-Dummad-Jehová, bega-ibmar-nued-uksadba, degi, be-gwenadganga-ibmar-nued-uksadba, beba wergumarmogoed. \pi1 \v 12 ”Birgapaagine, ambegi gwensak (10%) Bab-Dummadga-ibmar-ukleged-birgad. A-birgagi, bela gebe-ibmar-sanmaksamalad be bachikii urbisale, Levita-dulemarga, Israel-dulesurmaladga, dule-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwismaladga be we-ibmarmala ukmogoed, adi, na e-neggwebur-e-neggweburgi mas ise-immelegar gunmalagar. \v 13 Geb be-Bab-Dummad-Jehová-asabin weyob be sogoed: \pi1 ” ‘Bab-Dummad-Jehováʼye, bega-ibmar-nug-imaklesad an-negyagi an onosad. We-ibmarde Levita-dulega, Israel-dulesulidga, dule-sergan-satedga, degine, ome-ei-sui-burgwismaladga an uksamogad, ar igi be anga sogsa, bela aba an imaksad. Be-Igarmar-Mamaidgi an yolessulid, degi, we-dulemar an iessurbalid. \v 14 An bukib-itodigua, we-ibmarmala an guchasulid. Bab-Dummadye, an ise-bagagwar-gudisurgua, bega-ibmarmar-nug-imaklesad an ebussurbalid. Degine, dule-burgwarmaladga we-ibmarmala an uksasurbalid. An-Bab-Dummad-Jehováʼye, beba an ibmar-imaksad, degine, bela be-anga-ibmar-sogsadba an imaksad. \v 15 Bab-Dummad-Jehováʼye, be-nibneg-islidikidgi-maid-akar, be anmar-dake. Be-Israel-dulamargi, degi, yala-be-anmarga-uksadgi, be nued binsae. We-yala be anmar-dadganga be ise-sogar sogsad, an bemarga ukedseye. We-yalagine, gadi ibmar-sanmaked, napa-nuedid.’ ” \s1 Bab-Jehová-Igar-Maidba nanalegoed \p \v 16 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be-Bab-Dummad-Jehová emi-bega-soged: ‘Igarmar-Mamaidba, Igarmar-soglesadba be nanamarye. Degisoggu, nue salakarmar, bela be-gwagegi, bela be-san-burbagi, we-igarmarba be nanamar.’ \p \v 17 ”Emide, emi-ibagi ise-sogar be imaksamalad, Bab-Jehová be-Bab-Dummadye. E-Igarmarba, e-Igarmar-Sogsadba, e-Igarmar-Mamaidba, be nanaoye. Degine, Bab-Dummad-bega-sunmaked be itogoye. \v 18 Bab-Jehová emi-ibagi bega soged: ‘Be an-dulamar-guye, unnila bemarbi angadye, ar igi bega ise-sogar sogsadyob.’ Degisoggu, bela e-Igarmar-Mamaidba be nanamalo. \v 19 Deyob, Bab-Jehová be-imaksad, adi, dulemar-baigan-imaksadba be-nug bur odummolegegar, be-nuggi bur sunmaklegegar, be-nug bur-bipisur guegar. Degine, adi, bemar unnila be-Bab-Dummad-Jehováʼgarbi-uklegaledga gumalagar, ar igi Bab-Jehová bato idu bemarga sogsadyob.” \c 27 \ms1 4. BAB-JEHOVÁ-DULEMARBO-IGAR-MESISAD-IBA \mr (27:1–28:68) \s1 Bab-Dummad-Igar akwagi narmakaled \p \v 1 Moisés, degine, Israel-girmar-dummagan, Israel-dulemarga sogdemalad: “Emi an bemarga bela-Igarmar-uknaidba be nanamalo. \v 2 Bemar be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bemarga-uksokalidse-dogega Jordán-diwar-obaksamalale, a-ibagi, be akwa-dummagan onakmaloed. A-akwamar akwa-sipugwad-calʼye-nugadgi be magmaloed. \v 3 A-akwagi, bela Igarmar-Mamaid be narmakoed. Be Jordán-diwar-obaksamalar, be-Bab-Dummad-Jehová-yar-bemarga-uksokalidse-dogsamalar, deyob be imakoed. Igi be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová bemarga sogsagusadyob, we-yar, napa-nuedid, gadi-egi-ibmar-sanmakedid. \p \v 4 ”Degisoggu, bemar Jordán-diwar-obaksale, emi an bemarga-igar-uknaidba be imakmaloed: Ebal-yarse be akwamar onakmaloed. A-akwamar akwa-sipugwad-calʼye-nugadgi be magmaloed. \v 5 Agi be-Bab-Dummad-Jehováʼba ibmar-ogumakar-ukleged-aila be soboed. We-aila-sobbalir, melle be akwamar esgorogi sobo. Unnila be akwamar-gwagwarmalad be ebugoed. \v 6 Unnila be be-Bab-Dummad-Jehováʼba ibmar-ogumakar-ukleged-aila-soboedi, akwamar-gwagwarmalad be ebugoed, akwamar-soblegarsurmalad. A-birgine, ibmar-ogumakar-ukleged ega be ukoed. \v 7 Degine, gwenatigwar-guega ibmar-ogumakar-ukleged ega be ukbaloed. Agi, be mas-gunmaloed. Be-Bab-Dummad-Jehová-asabin be wergumaloed. \v 8 A-akwamar-matargwagwad-birgi we-Igarmar-Mamaid bela ise-nue-narmakar be imakoed.” \p \v 9 Geb we-sorbali, Moisés, Leví-wagan-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladmala, Israel-dulemarga sunmakdemalad, sogdemalad: “Israel-dulemar, boo ambikumar, nue itomar. Emi-ibagi be-Bab-Dummad-Jehová-e-dulamarga be gunonimalad. \v 10 Degisoggu, be-Bab-Dummad-Jehová-bega-sunmaked nue be itogo. Emi an bega e-Igarmar-Mamaid-uknaidba be nanamalo.” \s1 Ebal-yargi dule-ukabsaleged-igar soglesad \p \v 11 A-ibagine, Moisés Israel-dulemarga weyob igar-uksad: \v 12 “Bemar Jordán-diwar-obaksa-sogele, dulemargi-ise-nued-binsaed-sogmalagala, wemar Gerizim-yargi ambikumaloed: Simeón-wagan, Leví-wagan, Judá-wagan, Isacar-wagan, José-wagan, degi, Benjamín-wagan ambikumaloed. \p \v 13 ”Geb degine, dulemar-ukabsaleged-sogmalagala, wemar Ebal-yargi ambikumarmogoed: \q2 Rubén-wagan, Gad-wagan, \q2 Aser-wagan, Zabulón-wagan, \q2 Dan-wagan, degi, Neftalí-wagan ambikumaloed. \p \v 14 ”Levita-dulemar bela Israel-dulemarga weyob binnasuli sogmaloed: \q1 \v 15 ‘Dule-gwensak ibmar-wilub e-bab-dummadga-imakega-sobsale, suargindibe, akwagindibe, esgoro-diregwadgindibe, geb agi, odukusbalile, we-dule, sabsur-odurdaklesun. \q3 Ar we-ibmar dule-imakedsoggua, Bab-Jehová we-ibmar isdar daked.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 16 ‘Dule-gwensak e-bab-nugdibe, e-nan-nugdibe, oichosale, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 17 ‘Dule-gwensak e-ai-gwensakgi nainu-odonaile, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 18 ‘Dule-gwensak dule-ibyasulid igarba-yogguega imaksale, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 19 ‘Dule-gwensak Israel-dulesulidga, dule-sergan-satedga, degi, ome-ei-sui-burgwisadga, igar-mamaidba ibmar-egadmogad ega nabosulile, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 20 ‘Dule-gwensak e-bab-ome-ebo negsichigi-nanaele, e-bab-abirgunagwar-guedi galagwensuli oichonaid, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 21 ‘Dule-gwensak ibdurganbogwa galagwensuli-gusale, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 22 ‘Dule-gwensak na e-bun-ebo, e-bab-sisgwa-ebodibe, e-nan-sisgwa-ebodibe, galagwensuli negsichidgi-nanaele, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 23 ‘Dule-gwensak na e-saka-ome-ebo galagwensuli negsichigi-nanaele, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 24 ‘Dule-gwensak, yardakar dule-baid-oburgwisale, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 25 ‘Dule-gwensak, dule-ibmar-oakalossulid-oburgwega, dule-baidse manigi-binsaed-galedibe, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ \q1 \v 26 ‘Dule-gwensak, we-Igarmar-Mamaid baisur-dakele, eba nanasulile, we-dule, sabsur-odurdaklesun.’ \q2 Bela dulemar abin-sogoed: ‘Eye, sabsur-odurdaklesun.’ ” \c 28 \s1 Bab-Dummad-sogedba-nanamaladgi ise-nued binsaleged \r (Levítico 26:3-13; Deuteronomio 7:12-24) \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Emi-daklegudina, be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-sunmaked nue be itomalale, emi-ibagi e-igarmar-an-bemarga-uknaid-sogedba be nanamalale, degine, eba be damalale, be-Bab-Dummad-Jehová dulemar-baigan-we-napneggi-bukmaladba bur bule be-nug odummogoed. \v 2 Be-Bab-Dummad-Jehová-bega-sunmaked be itogele, begine belagwapa we-ibmarmar-nuegana be-Bab-Dummad bega ukoed: \q1 \v 3 Be neggweburgi-gudidibe, bega bela ibmar-nueganbi naoed, \q1 be sapurba-gudidibe, bela bega ibmar-nueganbi nabaloed. \q2 \v 4 Be mimmigan-bukidar nikuoed. \q2 Be-napagi gadi-ibmar-sanmake guoed. \q2 Be-ibdurgan mimmigan-ichesuli nikuoed. \q2 Be-moli-bebe-nikamalad, \q2 degi, be-sibad-wawaadmar mimmigan-bukidar nikubaloed. \q2 \v 5 Be-garbagi ibmar-ichesuli be weoed, \q2 degine, be-madu-omukuedgi madu-ichesuli be soboed. \q2 \v 6 Be-neguya nueganbi guoed. \q3 Degine, bia be nadesogele, be-negse be nueganbi dognonikoed. \p \v 7 ”Bab-Jehová be-isdarmaladgi-nakwega be-imakoed. Be-isdarmalad begi gwisguar-sogele, begi ilekwaa danimalale, be-abin-gwakidedba yogasaar duurmakdemaloed. \p \v 8 ”Bab-Jehová be-ibmar-gwag-neg-saboged nasguega imakoed. Degine, bela be-ibmar-imakedgi, ise-nued binsaoed. Degine, be-Bab-Dummad-Jehová bega-yar-uknaidgi ise-nued begi binsabaloed. \p \v 9 ”Ar bemar Bab-Jehová-Igarmar-Mamaidba be nanamalale, Bab-Jehová e-dulamarga be-nug-imaknonikoed. Igi idu bega ise-sogar-imaksa, deyob gunonikoed. \v 10 Geb degine, bela dulemar we-napneggi-bukwamalad magar dakdemaloed, bemar Bab-Jehová-e-dulamar-gumarye. Geb degine, a-dulemar bemar-dobee nadmaloed. \q1 \v 11 Bab-Jehová ibmar-bukidar bega ukoed: \q2 Mimmigan-bukidar-nikuega bemar-imakoed. \q2 Be-molimar-akar-akaled mimmigan-bukidar-nikuega, imakoed. \q2 Degi, be-nainugi ibmar-diglemalad-bukidar-sanmakega, imakoed. \q3 Ar igi be-dadganga sogsa-gusa, we-yala an bemarga-ukedseye, deyob guoed. \p \v 12 ”Bab-Jehová, nibneg-akale, bega dii-owiega imakoed. Be-yargi, e-iba-sekalaa dii-owioega imakoed. Bab-Jehová bela be-ibmar-imakedgi, begi-ise-nued-binsaed bega oyononikoed. Dulamar-baigan bese mani-egisdii guoed. Bedi, dulamar-baiganse mani egisosurmalad. Ar ade, bemar mani-unniguar-nika guoed. \v 13 Be-Bab-Dummad-Jehová-Igarmar-Mamaid emi an-bega-uknaidba be nanaele, a-sogedba be daele, Bab-Jehová dulemar-iduega be-imakoed, dulemar-sorbalidga be-imakosulid. Dulemar-baigangi-obindii be guoed, dule-solabalidga be gudii guosulid. \v 14 Emi-iba an-bega-Igarmar-uknaidgi melle be aibanmalo. Abakalegi be dulamar-baigan-e-bab-dummagan-e-nug-odummoged-ular, we-igarmargi be banguarmalale.” \s1 Bab-Dummad-sogedba-nanasurmalad sabsur-ukabsalemaloed \r (Levítico 26:14-46) \p \v 15 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Be wisgubalirgebed, be-Bab-Dummad-Jehová-bega-sunmakedba, bela-e-Igarmar-Mamaid-emi-an-bega-uknaidba, be dasurmalale, bela we-sabsur-odurdakleged-igarmar begi nonikoed: \q1 \v 16 Be neggweburgi-gudidibe, be ukabsalegoed. \q2 Be sapurba-gudidibe, be ukabsalegoed. \q1 \v 17 Be garbagi ibmar-weoedi, bela bega isgusunnoed. \q2 Degine, be-madu-omukuedgi ibmar-imakoedi, bela bega isgusunnoed. \q1 \v 18 Be-mimmigan, ukabsalegoed. \q2 Be-yargi ibmar-sanmaked, bela bega isgusunnoed. \q2 Be-moli-bebe-nikamalad-e-mimmigan, ukabsalegoed. \q2 Degine, be-sibad-wawaadmar-e-mimmigan, ukabsalegoed. \q1 \v 19 Be-neguya bela ukabsalesunnoed. \q2 Degine, bia be nadesogele, geb be-negse be dognonikoedsega, bela bega boniga gusunnoed. \q1 \v 20 Bab-Jehová bela bega we-ibmar barmidagoed: \q2 Ukabsaleged, \q2 suli-suli-itoged, \q2 degi, ibmar-geg-gued, bega barmidagoed. \p ”Bela be-obelogedse be-imakoed. Ar ade, be ibmar-isgana-imaked-ular, be Bab-Jehováʼgi-bangusadba, ukiar ibmar-sate be gunonisunnoed. \p \v 21 ”Bab-Jehová we-yar-begadga-gusokalidgi bela bemar-obelogedse boni-dummagan barmidagoed. \q1 \v 22 Bab-Jehová amba begi boni-dummagan-baigan barmidabaloed: \q2 Boni-dummagan-dule-ogilomalad, \q2 uellemalad-dummagan, \q2 degi, uka-engumalad, \q2 neg-diopisurmalad. \q2 Deginbali, bela-bela bega geg dii-wie guoed, \q2 Aginbali, be-ibmar-digarmaladgi, Bab-Jehová, bonigan-nue-nika imakoed. \q3 Bab-Jehová wemar-bonigangi bemar-obelogedse be-imakoed. \p \v 23 ”Degine, nibneggine dad esgoro-gordikidyob-bela-bela-ganai guoed. We-napadi esgoroyob dutusuli guoed. A-ular, bega ibmar sanmakosulid. \v 24 Bab-Jehová, dii-wied-anar be-napaga nibneg-akar ukub, degi, buru barmidagoed. Bemar-oburgwedse be-imakoed. \p \v 25 ”Bab-Jehová be-isdarmaladse galakuega be-imakoed. Be-isdarmaladgi ilekwaa be nadap gumaloed. Degi-inigwele, bemar e-idu duurmakdemaloed, bela akar-akar be aisakidmaloed. Dulemar-baigan-neggweburginmalad bela we-ibmar-isgana begi-gusad-ular, geger bemar-dakmaloed. \v 26 Be-muimala mulamar-masga, degi, ibdurgan-ursirmar-masga gumaloed. We-ibdurgan be-muimar-gunnanair, dule ogwayed satemaloed. \p \v 27 ”Igi Bab-Jehová Egipto-dulemargi we-bonigan barmiali: \q2 Uka-biin-gued, \q2 dusimar-yaisulid, \q2 dusimar-tumorʼye-nugad, \q2 uka-yaa-dummagan, \q2 uka-aimaked. \q2 Deyob, begi, bonigan-geg-nugumalad barmidagoed. \q3 \v 28 Bab-Jehová goellegedga, ibya-sate, degine, aku-na-san-ito be-imakoed. \p \v 29 ”Neg-daaledgi, igi dule-ibyasulid negsichigi acha-acha-gudidae, deyob be gumaloed. Ibmar be imakedi, bega nasguosulid. Bane-bane dulemar be-wiomaloed, bemar-ibe ibmar-atursamaloed, dule-be-bendaked-sate be guoed. \p \v 30 ”Ome-bebo-nikuoye-igar-maidi, machered-baid a-omegi sabsur-dodogoed. Be neg-soboedgi, be megosurguoed. Uvaʼmar be digoedi, be gunnosurguoed. \v 31 Be-wagab be-moli-bebe-nikad oburgwemaloed, a-e-san be gunnosurguoed. Be-moli-uayasuid be-wagab sabsur-ebipidmaloed, bega gannar bar ukosurmalad. Be-sibad-wawaad be-isdarmaladse sulegoed, gannar be be-sibad-wawaad-suegala, dule-be-bendaked sate guoed. \p \v 32 ”Be-masmala, degi, be-sisgan, dulemar-baiganga-uklegoed be-sunnad be dakoed. Aisaar be-mimmigan be gannar dakbi guoenad, gwen be bar gannar dakosurguoed. \v 33 Dule-baigan-aku-be-dakedi, bela be-arbasadgi be ibmar-nikuoed, be-ibe sumaloed. Degi, be-nainugi-ibmar-sanmakoed, be-ibe gunmaloed. Unnila bemardi, dulemarse bane-bane sabsur-imakledii, degi, wioledii gumaloed. \v 34 Ar be deyob neg-dakedbali, be goellegedga gudmaloed. \p \v 35 ”Bab-Jehová be-yokormargi, be-malimargi, degine, bela be-ukagi, be-nono-akar mali-nagase yaa-malemaladbi be-imakoed, degine, a-bonimarga ina-sate guoed. \p \v 36 ”Bab-Jehová, bemar-seledega, degi, na-be-reyga-dule-onugsasmalad-seledega imakoed. Be-babgan, degi, bemarmoga, dulemar-be-akudakmalad-e-yarse seledoed. Agine, we-dulemar-e-bab-dummaganse bemar gordii gudmaloed. E-bab-dummagan suarmargi, degi, akwamargi sobarmaladid. \v 37 Bab-Jehová bia dulemar-baigan-bukwadse bemar-sedoe, a-dulemar ibmar-isganayob be-dakmaloed. Begi-sunmakdemaloed, degi, begi-dododmarbaloed. \p \v 38 ”Be-nainugi ibmar-gwag-bukidar be digmaloed. Degi-inigwele, sesmar bela be-ibmar-gwag gunmaloed-ular, wis-ichee be ibmar-gwag weemaloed. \v 39 Bukidar be uva digmaloed, degine, uva-dub be nue-akwemarbaloed. Degi-inigwele, e-vinoʼdi be gobosurmalad, degine, e-uvaʼmar be gunnosurmarbalid, ar ade, nusmar bela be-ibe gunmaloed. \v 40 Bela be-yalagi olivo-sapimar be nikagumaloed. Degi-inigwele, e-gwallugindi na be san magosurmalad, ar ade, olivo-e-sanmar napase durbas babatidoed. \v 41 Masmala, degi, bunamala be nikumaloed. Degi-inigwele, begadga guosurmalad, ar ade, gales yar-baidse seledmaloed. \v 42 Bela be-sapimar, degi, bela e-sanmar, sesmar bela be-ibe gunmaloed. \p \v 43 ”Be-abargi dule-be-yarginedsurmalad-mamaimaladi, beba bur nasgumai gumaloed. Bemardi bur ege-gumai gumaloed. \v 44 Israel-dulesulidse be mani-egisdii gumaloed. Besedi emar mani-egisdii guosurmalad. Degine, a-dulemar, be-iduedga gumaloed, bedi, e-sorbalidga gumaloed. \p \v 45 ”Bela we-ibmarmar-ukabsalegar-bega-soglenaidi, be burgwedse begi bela deyob guoed, begi bela aibinoed. Ar be-Bab-Dummad-Jehová-bega-sunmaked, e-Igar-bega-uksad, e-Igar-bega-sogsad, aba be nanassulidba, a-sogedba be ibmar-imaksasulidba, deyob be guoed. \v 46 Begala, degi, be-wagangala, we-ibmarmar-gegerdaklemalad e-wilubganga degisadegu guoed. \p \v 47 ”Ar ade, ibmar-bukidar-obinagwar-be-nikagu, be-Bab-Dummad-Jehováʼse, be weligwaledgine, ise-yeer-itogedgine, e-nug-odummogega, gwen ese be gochasulid. \v 48 A-ulale, Bab-Jehová be-isdarmalad begi-barmidagoed. Bemar nue-uku-uku-itoged-abargi, ukudmaad-itoged-abargi, uka-swanad-abargi, degine, bela be ibmar-sated-abargi, be-isdarmaladga mailedii be-gumaloed. Be-isdarmaladi gammuba esgoro-dubgi be-edinmaloed, be-obelogedse sabsur be-imakmaloed. \p \v 49 ”Bab-Jehová dule-yar-dikasurmaladgined begi sedagoed. Igi sulubagi gwae-gwae-gukue, deyob be-isdarmalad ukiar begi nonikoed. Dulemar-e-gwabinduku-be-aku-itomaladi, begi nonikoed. \v 50 We-dulemarde, wagar-ursirmaladid. Girmar-sergan ese sabsur-imaklemaloed, degi, burwigana-wile-dakosurmarbalid. \v 51 We-dulemar, bemar-obelogedse be-ibdurgan-e-mimmigan gunmaloed, be-nainugi ibmar-sanmakmalad gunmaloed. We-dulemala, ibmar-gwag, vino, olivo-gwallu, degi, moli-bebe-nikad-e-mimmigan, degi, sibad-wawaadmar-e-mimmigan bemarga obegosurmalad. We-ibdurgan-bela-be-ibe-obelogedse imakmaloed. \p \v 52 ”Be-isdarmalad be-yalagi bela be-neggweburmar-ebilis ambikumaloed. Bela be-neggweburmar-galu-matusurmalad, galu-dutusurmalad, bela babatedsegad. We-neggwebur-galu-dutusurmaladgi bemar sogdimalad: ‘We-galumar anmar-bendakoye,’ agi bemar bensuli gudimalad. Be-Bab-Dummad-Jehová-bela-yar-bega-uksadgi, be-isdarmalad, be-neggweburmar bela ebilis ambikumaloed. \p \v 53 ”Ar dulemar-bela-be-neggweburmar-ebilis-ambikumaloedse bemar nue bela-bela-wilemalosoggu, na be dukin be-mimmigan-be-Bab-Dummad-Jehová-bega-uksad, be gutemaloed. \v 54 Dule-bela-bela-nueddaed, gadi-dule-wiledakedbela na e-gwenad, na e-ome-nue-sabed, degine, e-mimmimar-amba-dula-gudiid sae-dakdoed. \v 55 We-dule, amargala, yapa e-mimmi-san uke gudagoed, unnila na ebi-gunbi gudagoed, ar ade, unnila abi wis san-nika guoed. Be-isdarmalad bela be-neggweburmar ebilis bemargi ambikumalogu, deyob guoed. \p \v 56 ”Be-omegan bur nueddaed, degine, bur-gadi-dule-wiledaked, bipisaale e-nag gwen ollibi imakbisurdamaladi, na e-sui-nue-sabedse-bakale, e-masmalase-bakale, degi, e-bunamalase-bakale wiledakosurbalid. \v 57 We-ome, e-gwenadganmargi-nalledbali, na emiskwaa-goe-nikusad, degine, e-simu-dubse-bakale, dukuar gunnoed. Ar be-isdarmalad bela-be-neggwebur-ebilis ambikumalosoggu, bemar-wiomaloed, neggweburgi masgunned-sate gunonikoed. \p \v 58 ”Bela we-Igar-gardagi-narmakar-bega-uklenaid-sogedba be dasulile, boni-dummad begi nonikoed. Degine, be-Bab-Dummad-Jehová-e-nug-dummarbagued be dobee nanasurbalile, boni-dummad begi nonikoed. \v 59 Bab-Jehová, begi, degi, be-wagangi boni-dummagan barmidagoed. We-bonigande, boni-dutusurmaladid, degi, bonigan-muis-bergusurmaladid. Uellemalad-gandikmaladid, degi, geg nugumaladid. \p \v 60 ”Bab-Jehová, Egipto-yalagi Egipto-dulemarga boni-galagwensuli onosad. A-bonigan, dobee bemar itosmalad. A-bonigangi bemarde onogosurmalad. A-bonigan, Bab-Jehová bemarga ukmogoed. \p \v 61 ”Amba debayobi, we-garda-igarmargi-narmakar-naisurmalad-e-bonigan, e-uellemalad Bab-Jehová bemargi barmidabaloed, bela bemar-oburgwemaladse. \v 62 Degine, bemar niisgwamaryob ichesuli-mergu gumalanad. Degi-inigwele, bemar be-Bab-Dummad-Jehová-bemarga-sunmakedba ibsassurmalad-ulale, wis napi ichee be bedapmaloed. \v 63 Ar igi Bab-Jehová bemarga-ibmar-nuegan-imaksadba, bemar-ichesuli-omergusadba, weligwar-itosa, debayobi, Bab-Jehová bemar-sabsur-odurdakalir, bemar-ogiloalir, ede yeer itobaloed. Yarse-bemar-dogesokalidgi-bemargadga-guegar, a-yalagi, Bab-Jehová, sabsur bemar-onomaloed. \p \v 64 ”Bab-Jehová yar-baiganse dikasuli bemar-oaisakioed. Agine, dulemar-baigan-e-bab-dummaganse bemar gordii gumaloed. Bemarde, degi, be-dadgande, we-bab-dummagan-akudakmaladid. We-bab-dummagande, suargi, degi, akwagi sobarmaladid. \v 65 Ar we-dulemar-abargi bemar obunnogosurmalad, degine, be-malimarse-bakale, obunnoged-sate gumaloed. Agi, Bab-Jehová dobe-itoge bemar-imakoed, be ibmarbina-nue-sogedba be-ibya mommoledoed, degine, bendakleged-satedba ulubgi bela-bela bukib-binsae be itogoed. \v 66 Mutikidbali, degine, ibginedbali bemar suli-suli-itodii gudoed, bela dobedbi be itodii gudoed. Be wissurmaloed, bemarde dula gudiguodibeye, surdibeye. \p \v 67 ”Ar na be neg-dakoedbali, bela-bela dobe be itodagoed. A-ular, wakdaradba be sogdagoed: ‘¡Bato mutikina yeerban!’ Sedogidbardi, be sogdagoed: ‘¡Bato wakdarana yeerban!’ \v 68 Be-Bab-Dummad-Jehová bemarga sogsamar-inigwele, bemar Egipto-yarse gannar bar aibirosurmarye, Bab-Jehová gannar Egipto-yalase urgi bemar-barmidoed. Agi, bemar be-isdarmaladga manigi na be ukdemaloed. Bemar manigi na be ukdamalogu, dulemar bemar-bakbi guosurmalad.” \c 29 \ms1 5. BAB-JEHOVÁ ISRAEL-DULEMARBO NAPI IGAR-MESISAD \mr (29:1–30:20) \s1 Bab-Jehová Israel-dulemarbo Igar-obinosad \p \v 1 Israel-dulemar Horeb-yargi-bukwamargu, Moisés, Bab-Jehová-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisgusadi, bela Israel-dulemarga sogsad. Degine, Moab-yargi-bukwamargu, Moisés gannar Bab-Jehová-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisad amarga sogsabalid. \p \v 2 Degidbali, Moisés, bela Israel-dulemarse gochad, ega sogded: “Bemala belagwable na be-ibyagwar be daksamalad, Bab-Jehová bela Egipto-yargi igi-Faraón-imaksagusa, igi Faraónʼga-arbamalad-imaksagusbali, degine, igi bela e-yar-naid-imaksagusbali, be daksamalad. \v 3 We-boni-dummagan-gusadi, ibmar-dakledisurmaladi, ibmar-gegerdaklemaladi be-sunnagwad na be daksamalad. \v 4 Degite, emi-ibadse, be-ibyagwar neggusad-daksadi, be-uayagwar-itosadi, Bab-Jehová magar-itogega bemar-imaksasulid.” \p \v 5 Moisés sogdebalid: “Bab-Jehová bemarga soged: ‘Birga-dulabogwa (40) an nega-dulesulidganba be-sedii gusad, degite, be-mormar nungussulid, bemar-nag-uka nungussurbalid. \v 6 Deginbali, unnila bemar manáʼbi guchamalad, degi, diibi gobsamalad. Madudi guchasurgusmalad. Vinoʼdi gobsasurgusmalad, degi, sisadi gobsasurgusmarbalid. Weyob an imaksad, adi, be wisgumalaga, ani an bemar-Bab-Dummad-Jehová guye.’ \p \v 7 ”We-yarse be nonimargua, Hesbón-e-rey-Sehón bemar-abin noar gusad, degine, Basán-e-rey-Og bemar-abin noar gusmogad, adi, bemargi bila-onomalagar. Degi-inigwele, anmar egi nakwis gusmalad. \v 8 Anmar ei e-yar susgusad. A-yar, anmar Rubén-waganga, Gad-waganga, degi, Manasés-wagan-negabaladga uksa gusad. \p \v 9 ”Degisoggu, wegi bemarbo-Bab-Jehová-Igar-Mesnaidba be nanamalo, adi, bela bega be-ibmar-saedi nasgumai guegar. \p \v 10 ”Emide, emi-ibagi, bela bemar be-Bab-Dummad-Jehová-asabin bukwamalad: \q2 Bemar-ambe-gakabogwad-e-dummagan (12), \q2 bemar-idudimalad, bemar-girmar-dummagan, \q2 bemar-dummaganga-gudidimalad, \q2 degine, bela bemar-Israel-machergan-bukwad, \q2 \v 11 bela be-mimmigan, be-omegan, \q2 Israel-dulesurmalad-bemar-abargi bega sapan-amimaladga-gudidimalad, \q2 bega dii-weemaladga-gudidimalad bukwamarmogad. \p \v 12 ”Ar bemar be-Bab-Dummad-Jehováʼbo-Igar-Mesmalaga, bela wegi bukwamalad. Ar Bab-Dummad-Jehová bemarga ise-sogar Igar Mesnaid. Ar soged: ‘Ede deyob imakedseye.’ \v 13 Bab-Jehová, emi-ibagine, weyob bemarga ise-sogar-imaknaid: ‘Bemar, e-dule-gumarye. Edi, be-Bab-Dummad-guye. Ar igi be-dadgan-Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga sogsagusa, deyob imaknaid.’ \v 14 Anmar-Bab-Dummad-Jehová unnila anmar-e-asabin-bukwadbobi ise-sogar Igar-Mesnaisulid. \v 15 Dulemar-amba-anmar-abargi-bukwasurmaladbo Igar-Mesnaibalid.” \p \v 16 Moisés sogdebalid: “Ar bemar nue-wismalad, igi anmar Egipto-yargi gudigusmala, degi, igi anmar yar-baiganba-daniki gusmala, wese nonikidse. \v 17 Ar be we-dulemar-abargi, we-ibmar-isganamar nue-daksamalad: \q2 E-nuchu-mimmigan-suargi-sobarmalad, \q2 e-bab-dummagan-akwagi-sobarmalad, \q2 e-bab-dummagan-manigi-sobarmalad, \q2 degi, e-bab-dummagan-ologi-sobarmalad, be daksamalad. \p \v 18 ”Be nue dakmalo, abakalegi bemar-abargi, machered-gwensakdibe, ome-gwensakdibe, gwenad-gwensakdibe, bemar-dadgan-ambe-gakabogwad-gwensakgi-danimaladdibe (12), we-dulemar-baigan-e-bab-dummagan-nug odummonamalaga, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼgi aibatemalale. \p ”Degisoggu, nue-salakarmar. Abakale, bemar ina-nusuyob gudamalar, ina-gagbidyob gudamalar. \p \v 19 ”Ar bemar-wargwen, we-ibmar-an-bemarga-ise-sogar-sognaid-itosad-sorba, binsaddibe: ‘An akar-guosurye.’ Degisoggu, na sogdedibe: ‘Ar an-itolegedba an ibmar-imakoe-inigwele, bela anga ibmar-nueganbi naoye.’ Ar we-dule-nukine, dulemar-baigan bela oitolemaloed. \v 20 Bab-Jehová dule-isgusadga e-isgued eliosulid. Bab-Jehová-bela-bela-e-urwed, we-dulegi gwichiguoed. We-gardagi bela sabsur-odurdakleged-narmakar-naidi, bela we-dulegi gwichigunonikoed. Deginbali, Bab-Jehová, bela we-dule-e-waganse-bakale, obelogoed. \v 21 Ar Bab-Jehová, Israel-dadgan-ambe-gakabogwad-abargi (12), we-dule-obanoed, adi, bela we-Igarmar-gardagi-narmakar-maidba imaklegegar, bela sabsur-odurdakleged-narmakar-maidba guegar. \p \v 22 ”Be-mimmigan, degi, be-wagan-yoedse-danimaloedi, degine, Israel-dulesurmalad dikasuli-neggwebur-baidgi-danimaloedi, be-Bab-Jehová we-boni-dummagan, degi, uellemalad, we-yargi-barmidagoed dakarmalale, sogdemaloed: \p \v 23 ” ‘Bela we-yarmala, balubi, degi, azufreʼbi gued. A-ulale, napagi ibmar-geg-digleged, gaganmarse-bakale, bar ainisulid. Ar igi Bab-Jehová uludgu, sae itodgu, \q2 Sodoma-neggwebur, Gomorra-neggwebur, \q2 Adma-neggwebur, degi, Zeboim-neggwebur, \q3 bela osulosgusa, ar deyob be-yar gumogoed.’ \p \v 24 ”Geb, bela dulemar-yar-baid-baidginmalad egisdamaloed: ‘¿Ar wede, ibiga Bab-Jehová we-yar deyob imaksa? ¿Ar wede, ibiga Bab-Jehová na sae-itogedba bela we-dulemar nue-sabsur-odurdaksa?’ \p \v 25 ”Geb degine, dulemar abin-sogdemaloed: ‘Ar Bab-Jehová-e-dadgan-e-Bab-Dummad, Egipto-yargi wemar-onosgusanad, emide, ebo-Igar-Mesisadgi bangudmalad. \v 26 Bab-dummagan-baiganse gotemalad, degi, bab-dummagan-akudakmalad-asabin dulluu imakdemalad, na e-bab-dummadyob dakdemalad. A-ulale, deyob gusmalad. \v 27 Degisoggu, a-ular, Bab-Jehová we-yargi sabsur-uluded, we-gardagi sabsur-odurdakleged-narmakar-nanaid bela egi yolegega imaksad. \v 28 Ar igi anmar emi dake, Bab-Jehová, nue-uludedgi, nue-sabsur-odurdakdedgi, bela-we-dulemar e-yargi-bukwad onossunnad, dikasuli baid-yarse sessunnad.’ \p \v 29 ”Ibmarmar-dukuar-mamaiddi anmar-Bab-Dummad-Jehováʼgadid. Ar ibmarmar-anmarga-oyolesaddi, degisadegu anmargadid, anmar-mimmigangadid, adi, bela we-Igarmar-narmakar-mamaidba anmar nanadii guegar.” \c 30 \s1 Nudakleged-igar, degi, ise-nued-binsaleged \p \v 1 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Emisgindi be wismalad, be an-sognaidba be damalale, an-sognaidyob Bab-Jehová begi ise-nued binsanonikoed. Ar be an-sognaidba ibsasurmalardi, bela sabsur-odurdakleged begi nonikoed. Ar Bab-Dummad-Jehová sabsur-be-odurdakarmalale, yar-baiganse seledega bemar-imaksale, agi bukwa, an-ibmar-sognaidgi be bela binsadii gumaloed. \p \v 2 ”Ar bemar, degi, be-mimmiganmala, gannar Bab-Dummadse-dagye sogmalale, degine, bela-belad be-ulubgi eba be nanamaloye sogmalale, degine, Igarmar-Mamaid-an-bemarga-uksadba be nanamalale, \v 3 be-Bab-Dummad-Jehová bega be-gudiid ogwaoed, wile be-dakoed, bemar-dikasur-yar-baid-baidse-selesmaladgi gannar we-yarse-dagega bemar-imakoed. \p \v 4 ”Amba be-dulemar yar-bur-dikasulidse oaisakiles-inigwele, be-Bab-Dummad-Jehová agi-bukwa gannar be-yarse bemar-sedagoed. Deyob gannar bemar-onmaknonikoed. \v 5 Be-Bab-Dummad-Jehová be-dadganga-yar-uksadse gannar bemar-senonikile, a-yala, gannar bemargadga gunonikoed. Bab-Jehová ibmar-nue-nika bemar-imakoed, degine, be-dadganba bur bule bemar-omerguoed. \p \v 6 ”Be-Bab-Dummad-Jehová be-gwagegi ibmar-isgana-imaked-iegega be-imakoed. Geb agi, bemar, be-wagan, bela-bela-e-sabguega, degine, deyob nued-gudiguega bemar-imakoed. \p \v 7 ”Deginbali, be-Bab-Dummad-Jehová, be-isdarmaladgi we-ibmar-sabsur-odurdaklemalad-yolegega imakoed, ar wemar nue-sae-itogedgi be-baregindii gusmalad. \p \v 8 ”Degidgine, be gannar Bab-Jehováʼse nonimaloed, degi, e-ibmar-soged be itomaloed. Emi, an bemarga Igarmar-Mamaid-bela-uknaidba be nanadmaloed. \p \v 9 ”Geb degine, be-Bab-Dummad-Jehová bela bemar-ibmar-imakmaladgi nasguega bemar-imakoed: \q2 Mimmigan-bukidar-nikuega, \q2 ibdurgan-bukidar-nikuega, \q2 degi, be-nainugi ibmar-yaisur-nikuega, bemar-imakoed. \q3 Ar igi be-dadgangi wergusa, deyobi, Bab-Jehová, yeer-be-dakedbali, begi wergumogoed. \q1 \v 10 Deyob bega ibmar guegala, \q2 unnila, e-Igarmar-Mamaidba be daergebed, \q2 we-gardagi-Igarmar-narmakar-nanaidba be nanaergebed, \q2 be-Bab-Dummad-Jehová-bega-ibmar-sogedba be daergebed, \q2 bela-belad be-binsaedgi, be-ulubgi, be-Bab-Dummad-Jehováʼse be aibirergebed, \q2 adi, deyob bega ibmar gunonikoed.” \s1 Dula-gudii-gued, degi, burgwed \p \v 11 Moisés Israel-dulemarga sogdebalid: “Ar ade, we-Igarmar-Mamaid emi-an-bega-uknaid, wede dogdar-dutusursulid, degine, begi dikasuli maisurbalid. \p \v 12 ”We-Igarmar-Mamaid nibneggi maisulid, adi, mer be sogegar: ‘Anmar we-Igarmar-itogega, a-sogedba anmar daega, ¿doa we-Igarmar-anmarga-sedagega, anmar-ular, nibnegse nakoe?’ \v 13 Degine, demar-baid-obakar maisurbalid, adi, mer be sogegar: ‘We-Igarmar anmarga-sedagega, ¿doa anmar-ular demar-obakoe? Adi, anmar we-Igarmar-itogega, a-sogedba anmar daegar.’ \v 14 ¡Suli, degisuli! Ar Gayaburba begi itakaa gudiid. Ar be-gwabindukugi naid, degi, be-gwagegi maibalid, adi, nabir be a-sogedba-nanamalagar. \p \v 15 ”Degisoggu, nue-salakarmar. Emi-ibagi an bemarga soged, biti-igar be sumaloe, dula-gudigued-igardibe, burgwed-igardibe. Ibmar-nued-igardibe, ibmar-isgana-igardibe. \v 16 Ar emi-iba an bega gandikidgi soged: Be-Bab-Dummad-Jehová be nue-sabgumar, e-Igarmar-Mamaidba be nanamar, degine, e-Igarmar-Sogmaidba be damar, adi, bemar dula-gudii guega, dula-mergumai be gumarbaligar. Adi, be-Bab-Dummad-Jehová yala-bega-uknaidse-be-dogesokalidgi ise-nued begi binsamalagar. \p \v 17 ”Ar be-gwagegi be-Bab-Jehováʼgi be banguder, a-sogedba be nanasulir, Igar-maidgi be noder, degine, dulemar-baigan-e-bab-dummaganse-golega asabin dulluu be imakdele, \v 18 ani, an napira emi an bega soged, bemar burgwemaloye. Bemar, Jordán-diwar-obaksar, yar-Bab-Jehová-bemarga-uknaidse-dogesokalidgi, be suiti-gudii guosurmarye. \p \v 19 ”Emi-ibagi, nibneg, degi, napneg bemar-daknaid. Amar, bemar-barsogoed. An bemarga igar uked, igid-igar be suoe, dula-gudigued-igardibe, burgwed-igardibe, begi ibmar-nued-gued-igardibe, begi ukabsaleged-igardibe. Degisoggu, dula-gudii-gued-igar be sumardo, adi, be dula-gudii gumalagar, degi, be-wagan dula-gudii gumarmogagar. \v 20 Bemar, be-Bab-Dummad-Jehová be sabgumar, e-sunmaked be itomar. A-sogedba, bane-bane be nanadii gumar. Ar ade, Bab-Jehováʼgi bemar dula-gudii guoed. Ar Bab-Jehováʼgi be suiti-gudii gumaloed. Adi, yar-be-Bab-Dummad-Jehová be-dadgan-Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga ise-sogar-sogsagusad, ede bemarga ukoye, a-yargi be nanadii gumalagar.” \c 31 \ms1 6. MOISÉS-NAPI-SUNMAKSAD \mr (31:1–33:29) \s1 Josué, Israel-dulemar-iduedga nugsalesad \p \v 1 Moisés bela Israel-dulemarga gannar sunmakdebalid. Sogded: \v 2 “Emide, ande birga-dulanergwa-nikad (120). Geg bar bemar-iduedga an gued. Deginbali, Bab-Jehová anga sogsad: ‘Jordán-diwar gwen be obakosurye.’ \v 3 Be-Bab-Dummad-Jehová, bemar-idunadapi guoed. Be-Bab-Dummad-Jehová bega we-dulemar-bemar-idu-bukwamalad osulogoed. A-yalamar bemargadga gunonikoed. Josué, Bab-Jehová sogsagusadyob bemar-iduedga guoed. \v 4 Bab-Jehová igi Amorreo-dulemar-e-reymar, Sehón, degi, Og imaksagusa, igi e-yala ei osulosa, amba deyobi, Bab-Jehová, we-dulemar-bemar-idu-bukwad bega osulobaloed. \v 5 Bab-Jehová we-dulemargi-nakwega bemar-imaknonikoed. An-bemarga-igar-uksadba be a-dulemar osulogoed. \v 6 Degisoggu, ¡be gangumar! ¡Mer galakumar! Ar ade, be-Bab-Dummad-Jehová bemar-idunadapsoggu, melle be we-dulemar dobgumalo, melle ese be gwayemalo. Bab-Jehová walagwen bemar-metosulid, bemargi banguosulid.” \p \v 7 Degidgine, Moisés Josuéʼse gochad. Bela Israel-dulemar-bukwad-abargi, Josuéʼga sogded: “Josué, nue salakar. ¡Gatik gandik be imako! ¡Mer galakuo! Bab-Jehová be-dadganga sogsa gusad: ‘We-yar an bega ukedseye.’ Josué, a-yarse be we-dulemarbo dogoed. We-yar, egadga-gumalaga we-dulemarga be ukoed. \v 8 Bab-Jehová-sunnad be-idunadapi guoed, beba gudigu guoed, walagwen be-metosulid, begi banguosulid. Degisoggu, melle be dobguo, melle be galakuo.” \s1 Bab-Jehová-Igar-Maid-absolesad \p \v 9 Moisés we-Igar narmaksad. Geb Moisés, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-Leví-waganga, degi, bela-Israel-girmar-dummaganga igar-narmakaled uksad. Leví-wagan, Bab-Jehová-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu semaladid. \v 10 Degine, Moisés Israel-dulemarga weyob igar-uksad: \p “Birgagugled-ilibali (7), mani-galesulid-birgagi, Neg-Matargana-Sobaled-E-Ibagi, \v 11 bemar, bela be-Bab-Dummad-Jehová-asabin, bia be-Bab-Dummad-neg-suoedse-bemarga-sogsadse nadele, we-Igarmar-Mamaid bela Israel-dulemarga binnasuli be absogo. \v 12 Bela be dulemar danar-oambikuo: Machergan, omegan, mimmigan, degine, Israel-dulesurmalad-be-abargi-mamaid oambikubalo. Adi, we-dulemar we-Igarmar itomalaga, be-Bab-Dummad-Jehová dobee nanamalaga, degine, bela we-Igarmar-Mamaidba nanadii gumalagar. \v 13 Deginbali, we-Israel-dulesurmalad-mimmigan, amba we-Igarmar-Mamaid wissurmalad, ega be absomaloed, adi, a-Igarmar-Mamaid itomalaga, bemar-Bab-Dummad-Jehová-dobee-nanaed durdakmalagar. Ar bemar Jordán-diwar-obakar-neg-susokalidgi gudii gumaloedgi, deyob be imakmaloed.” \s1 Yoedse Israel-dulemar Bab-Jehováʼgi gwisgudoed \p \v 14 Geb degidgine, Bab-Jehová Moisésʼga sogded: “Be-burgwed-ibagan bato omosad. Josuéʼse be gole, an bega igarmar-ukega dulemar-anbo-ambikued-neggi be an-edarbemalo.” \p Degisoggu, Moisés, Josuéʼbogwa Bab-Dummad-dulemarbo-ambikued-negse modapmarsunnad. \p \v 15 Degidgine, Bab-Jehová e-dulamarbo-ambikued-neg-yawagakgi mogir-bubawaryob-gwichid-abargi Moisésʼse, degine, Josuéʼse magarononikid. \p \v 16 Geb degine, Bab-Jehová Moisésʼga sogded: “Emide be burgwesokalid. Be-burgwisad-sorbali, sikwas-nadedgine, Israel-dulemar yar-susokalidgi, dule-baigan-e-bab-dummaganba nade gumaloed. Israel-dulemar angi bangudmaloed. An-ebo-Igar-Mesisadgi annadmaloed. \v 17 A-ibagangine, we-dulemargi an uludoed. An egi bangudoed, bar we-dulemar an-dakosulid. Baisursunna dulemarse-galakuega gudmaloed, nue-naibid-dummad itononimaloed, suli-suli-itoge gumaloed. A-ibagangine, sogdemaloed: ‘Ar anmar-Bab-Dummad bar-anmarba-gudisulid-ular, bela we-ibmar-isgana anmargi nonikid.’ ” \p \v 18 Bab-Jehová Moisésʼga sogdebalid: “Ar a-ibagangine, Israel-dulemar ibmar-isgana-imaksamalad-ular, degi, dulemar-baigan-e-bab-dummaganba-nadmalar-ular, bar an-dakosurmalad. \p \v 19 ”Degisoggu, we-namaked be narmake. Israel-dulemar we-namakedgi be odurdako. Adi, namakarmalale, an-ega-igarmar-uksad-ebinsadii gumalagar. \p \v 20 ”Ar ade, we-dulemar-e-dadganga an ise-sogar sogsad, we-yala-napa-nued-gadi-ibmar-sanmaked an bega ukedseye. A-yalase an we-dulemar-odosale, immelegedse ibmar gunmaloed, wardungudmaloed. Geb degine, we-Israel-dulemar dule-baigan-e-bab-dummaganba nadmaloed, we-ibmarse gotemaloed, e-nug odummodmaloed. Agi, we-Israel-dulemar, an-emarbo-Igar-Mesnaidgi annadmaloed, gwen bai bar an-dakosurmalad. \p \v 21 ”We-Israel-dulemargi ibmar-isgana-noni-sogele, sulibinsa-itoleged-noni-sogele, we-namaked ega ibmar-sogega guoed. E-wagan we-namaked-namakdemalale, ebinsadmaloed, nue nabir anmarga sogsa-itoleye. Ar Israel-dulemarga, we-yar-ukoye-an-ise-sogar-sogsadgi doged-iduale, bato an wisid, igi we-Israel-dulemar ibmar-imakmaloe.” \p \v 22 A-ibagi, Moisés, we-namaked narmaksagusad, degine, a-namakedgi Israel-dulemar-odurdaksa gusad. \p \v 23 Geb degine, Bab-Jehová Nun-machi-Josuéʼga, weyob igar-ukded: “¡Nue salakar, gatik gandik-sao! ¡Mer galakuo! Be, Israel-dulemar an yar-ega-ukoye-sogsadse be odogoed. An-sunnad, an beba-gudii guoed.” \s1 Bab-Jehová-garda Bab-Ulu-naba megoed \p \v 24 Moisés bela we-Igar gardagi-narmaksad nue obelosgu, \v 25 Levita-dulemar-Bab-Jehová-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu-semaladga weyob igar ukded: \p \v 26 “We-Igar-Mamaid-garda be sue. Bemar-Bab-Dummad-Jehová-Ulu-naba be mese. We-Igar-Mamaid-garda bemar-barsogega guoed. \v 27 Ar an bemar-wisid, bemar non-dutusurmaladid, bemar uayasurmaladid. Ar amba an emi bemar-abargi-gudiid-inigwele, degite, bemar Bab-Jehováʼgi yoledimalad. An-burgwisar-bule-sunna, bur bule bemar gudmaloed. \v 28 Be-girmar-dummagan, be-idumalad, bela an-asabin ambikuega ese be gormar. Ibmar-an-sogoedi, wemar an-itomaloed. An-ibmar-sogedba be nanasurmalale, nibnega, degi, napnega bemar-barsogega guoed. \v 29 Ar an wisid, bemar an-burgwisad-sorbali, bela-bela be isgudmaloed. An-bemarga-Igar-uknaidgi be bangudmaloed. Degine, ar bemar Bab-Jehová-asabin ibmar-isgana-imakdemaloed-ular, bela bega ibmar isgudmaloed. Ar ade, bela-bela be isgudoed-ular, bemar Bab-Jehová-nue-ourwemaloed.” \s1 Moisés-namaksad \p \v 30 Geb degine, Moisés we-namakedgi bela Israel-dulemar-bukwad-abargi, namaked-gebe-onoded-akale, degi, bergunaidse egi sunmakded: \c 32 \q1 \v 1 “Nibneg-naid, nue an-sunmaked itomalo. \q2 Napneg-naid, nue an-ibmar-soged itomalo. \q1 \v 2 An-ibmar-odurdakoedi, dii-wiedyobi babatoed. \q2 An-sunmakoedi, booyobi babatoed. \q1 Gagan-gebe-aramakalidgi-dii-wiedyobi, \q2 an-ibmar-odurdakoedi, guoed. \q1 Gagan-dutuganagi-boomiedyobi, \q2 an-sunmakoed guoed. \b \q1 \v 3 ”An Bab-Jehová-nug soge-soge imakdii guoed. \q2 ¡Anmar-Bab-Dummad-nug be odummomar! \q1 \v 4 Bab-Dummad akwasailayob anmar-odukued, \q2 bela ibmar-nueganbi imaked, \q2 ar ade, bela e-igarmala igar-innikimaladbiid. \q1 Bab-Dummad napiragwadid, \q2 egi ibmar-isgana naisulid. \q1 Bab-Dummad ibmar-napiragwadbi imaked, \q2 ibmar-innikigwadbi imaked. \b \q1 \v 5 ”Israel-dulemar, be dule-isganamalad, \q2 Bab-Dummadgi be nue-dummad-yolesmalad, \q1 bemar bar e-mimmiganga gusurmalad, \q2 ar ade, bemar na dukin nug-oichosmalad. \q1 \v 6 Bemar, dulemar-gegeganad, \q2 bemar, dule-binsaedsurmaladid. \q1 ¿Ar weyob bemar be-Bab-Jehová-abin-imakmarde? \q1 ¿Ar Bab-Jehováʼde be-Bab-Dummadsursi? \q1 ¿Ar bemar-obinnisadsursi? \q2 ¡Ar Bab-Dummad we-napnegse bemar-senonikidid! \q2 ¡A wegi bemar-urbisadid! \b \q1 \v 7 ”Neg-epennemalad be ebinsao, \q2 birgamar-dikasurgus-nasmalad be ebinsao. \q1 Neg-epenne-gusmalad be-babse be egiso, \q2 be-bab bega sogoed. \q1 Be-girmar-seleganse be egiso, \q2 amar bega igar-onakoed. \q1 \v 8 Bab-Dummad-Bur-Birigined, \q2 yar-baid-baidgi, degi, neggwebur-baid-baidgi, dulemar-urbenaigua, \q1 amarga sogedba e-yar-abingumalad nasiksad. \q2 Israel-dulemargindina, nued binsanai gusad. \q1 \v 9 Ar ade, Israel-dulemar, Bab-Jehováʼgadid, \q2 ar ade, Jacob, Bab-Jehováʼgadga gunonikid. \b \q1 \v 10 ”Bab-Dummad, Israel-dulemar nega-dulesulidgangi-gudii daknonikid, \q2 neg-isganaganba, gwen ibmarga-guedsulidgi-gudii daknonikid. \q1 Bab-Dummad amar-angaagwar imaknonikid, amar-akwenonikid. \q2 Bela-bela, Bab-Jehová na e-ibya-akweyobi, Israel-dulemar-akwedii gusad. \q1 \v 11 Ar igi sulubagi na e-mimmi-ogukuega e-uu-siidgi onodae, \q2 ei-argwate-dakele, na e-sakangi-gasa gannar e-uuse-sesdae, \q2 deyobi, Bab-Dummad, Israel-dulemar-semai gusmogad. \q1 \v 12 Bab-Jehová na ebi Israel-dulemar-semaigusad, \q2 bab-dummad-baid eba gwen nadapi gussulid. \b \q1 \v 13 ”Bab-Dummad yalaganba Israel-dulemar onakwemaigusad. \q2 Nainugi-ibmar-welesadgi e-dulamar-oguchagusad. \q1 Achanisgi, degine, olivo-gwallugi na e-dulemar-oguchad. \q2 We-ibmarmar akwa-dutusulidgi ega onosgusad. \q1 \v 14 Moli-nunis-gwamakaledgi oguchagusad, \q2 degine, sibad-e-nunisgi ogobsagusad. \q1 Sibad-wawaad-senigana-gwallu-ibegangi, \q2 degi, sibad-senigana-gwallu-ibegangi, oguchagusad. \q1 Basán-yalagi sibad-wawaad-machergangi, \q2 degine, sibad-machergangi oguchagusbalid. \q1 Orosgi-dakleged-trigo-bur-nuegangi oguchagusad, \q2 degine, uva-nis-ginnidgi ogobsagusad. \b \q1 \v 15 ”Deyobi, Jesurún nue wardunguded, \q2 agidbali, Jesurún-dulemar Bab-Dummadgi banguded. \q1 Nue-mas-gundiidbali, nue-wardungussunnad. \q2 Geb degine, e-Bab-Dummad-e-obinnisadgi banguded, \q2 E-bendakdiid ieded. \q1 \v 16 Baigan-bab-dummaganse-gotemaladgi, \q2 Bab-Dummad-nobguega imakdemalad. \q1 E-bab-dummagan-e-ibmar-wilubgan-sunnasurmaladgi, \q2 Bab-Jehová-ouludmalad. \q1 \v 17 Niamarga ibmar-ogumakar ukdemalad, \q2 amardi, bab-dummadgansurmalad. \q1 Bab-dummadgan-dakdisurmaladga ibmar-ukdemalad. \q2 Bab-dummagan-binidganga, emis-nomaladgala, \q2 be-babgan we-bab-dummagan-e-nug-odummossurmaladgala, \q2 bemar ibmar-ogumakar ukdemalad. \q1 \v 18 Israel-dulemar, be-Bab-Dummad-be-ogwalulesad, be iedmalad. \q2 Bemar, be-Bab-Dummad-bega-san-burba-dulad-uksad, be iedmalad. \b \q1 \v 19 ”Bab-Jehová, e-mimmigan e-isdar-dake daksagua, sabsur-uluded. \q2 Degidbali, e-mimmigan-obachasunnad. \q1 \v 20 Agine, Bab-Dummad sogdesunnad: \q2 ‘We-dulemargi an banguoed, gi-na-gudmarsunnodibe. \q1 Ar wemar an-sogedba dasurmalad, \q2 dule-isganamalad, we-masmala geg-innikii nanamaladid. \q1 \v 21 Israel-dulemar, Bab-Dummadsulid e-bab-dummadga-imaksamalad. \q2 Degidbali, Israel-dulemar, nobguega an-imaksad. \q1 Nuchu-mimmi na e-bab-dummadga-imakdemaladgi an-oulusmalad. \q2 An-dulasurmalad an sabguoed, \q2 bemar, a-dulemargi nobgumaloed. \q1 An dule-binsaed-satemaladgi nabir binsaoed, \q2 bemar, a-dulemargi uludoed. \q1 \v 22 Ar bela-belagwad sae-sae-ito an-imaksamalad, \q2 an-urwedi soo-ginnitibi-siiyobid. \q1 An-urwedi, nega-uluse warmaked. \q2 Bela napaneggi-ibmar-sanmakmalad ese gummakoed. \q2 Bela-bela yar-e-sailamar ese gummakoed. \b \q1 \v 23 ” ’Ani an Israel-dulemargi boni-dummagan obulogoed. \q2 Bela an-sigumar Israel-dulemargi an mioed. \q1 \v 24 An Israel-dulemargi ukud-dummad barmidagoed. \q2 Uelleged-dummad, degine, bonigan-dummad, \q2 we-dulemar-obelogega an imakoed. \q1 Degine, Israel-dulemargi achu-sapur-ursilimar an barmidagoed, \q2 naibe-nuegan napagi-unimakdimalad egi an onioed. \q1 \v 25 E-mimmigan magaba-nodogu, es-suidgi burgwemaloed. \q2 Negyabardi, bela-bela dobe-itomaloed. \q1 Sapingana, bunamala, \q2 goemar, degi, dadormar, bela-burgwemaloed. \q1 \v 26 An binsasanad, Israel-dulemar an dikasuli oaisakioye, \q2 dulemar mer bar egi-binsaega an imakoye. \q1 \v 27 Degi-inigwele, mer deyob bar imakoye an binsasad, \q2 adi, an-isdarmalad mer angi dodomalagar. \q1 An-isdarmalad angi-burgued an abessulid, \q2 abakalegi sokarmalale: Ar we-ibmar Bab-Jehová imaksasulid. \q1 Ar anmar bela imaksad. \q2 We-dulemargi anmar nakwisad.’ \b \q1 \v 28 ”Ar Israel-dulemar aku neg-itomalad, \q2 ibmar-magar-itoged satemalad. \q1 \v 29 Ar Israel-dulemar, wis binsaed-nikamalana, \q2 wis mag-neg-itomalana, \q2 na-bergumaloed nue magar itononimaloenad. \q1 \v 30 Ar wede, ¿igi-nabir dule-wargwenad \q2 sorda-miligwenad baregichasunna (1,000)? \q1 Ar wede, ¿igi-nabir dule-warbogwad \q2 sorda-miliambegwad oduurmaksasunna (10,000)? \q1 Ar Bab-Jehová eba-gudiidba deyob nabir gued. \q2 Ar Bab-Jehová eba-gudisulina, \q2 e-isdarmaladgi-nakwega imaksasulinad. \q1 Deyob e-isdarmaladgi obinosulinad. \q2 \v 31 Ar anmar-isdarmalad nue-wismalad, \q2 e-bab-dummagan-e-gargangued anmar-Bab-Dummadyobsulid. \q1 \v 32 E-uva-nainumala, Sodoma-neggweburyobi isgana-nanaed. \q2 E-uva-nainumala, Gomorra-neggweburyobi isgana-nanaed. \q1 E-uvaʼmala, ina-nusuyob-nanaed, \q2 ber gagbire-nanaed. \q1 \v 33 E-vino, naibe-e-gichiyobid, \q2 naibe-e-boniganyobi dule-oburgwed. \b \q1 \v 34 ” ‘Ar bela an-sae-itoged an sabodiid. \q2 An-ibmar-nuedyob an sediid. \q1 \v 35 Ar buged-mai-imakleged angadid, anse berguoed. \q2 E-ibagan-mosale, anse ibitomaloed, \q2 ar ade, na dummad-wilegoed bato warmakdanikid. \q1 E-sabsur-odurdaklegoed-ibagan warmaksad.’ \b \q1 \v 36 ”Ar Bab-Jehová e-dulemar-gargangued-sate-dakalir, bendaknonikoed. \q1 Bab-Jehová maimar-bergus-dakalir, \q2 degine, dule-maiga-gudisurmalad-bergus-dakalir, \q1 Bab-Jehová e-dulemar-wile dakdoed. \q1 \v 37 Agi, Bab-Dummad Israel-dulemarga sogdagoed: \q2 ‘¿Bia be-bab-dummagan bemar-egi-bengussurmaladde nadmarsunna? \q1 \v 38 Be-bab-dummagan, ega be ibmar-ogumakar-uksad-e-gwallu-guchamalad, ¿bia nadmarsunna? \q2 Be-bab-dummagan, ega be gobed-uksad-gobsamalad, ¿bia nadmarsunna?’ \q1 Ar emigindi, a-bab-dummagan be-bendakmalaga, gwisgumardo. \q2 Ar emigindi, a-bab-dummagan be-bendakega, dagmardo. \b \q1 \v 39 ”Ar emigindi, Israel-dulemar, be dakmardo. \q2 ‘Anbi unnila Bab-Dummad gued. \q2 Bab-Dummad-baid sated. \q1 Ani, an dulemar-odulogedid, \q2 ani, an dulemar-oburgwedid. \q1 Ani, an dulemar-naibisaedid, \q2 ani, an dulemar-nudakedid. \q1 Dule angi wakinnosur guoed. \q1 \v 40 An surgan-onaksun. \q2 An-dula-degisadegu-maid-nukad. \q1 Ise-sogar an sogsun: \q2 \v 41 An-es-suid bela-bela-dakarmakaled \q1 an bela-bela e-nugar-ebitele, \q2 dulemarga-igar-nabogedgi an es-gadele, \q1 an-isdarmalad-buged-mai an imakoed, \q2 dulemar-isdar-an-dakmalad an sabsur-odurdakoed. \q1 \v 42 An-sigumar ablisbi gunonikoed, \q2 an-es-suid san-immi-immi imakoed. \q1 Dule-naibigusmalad-e-ablis ariogoed, \q2 dule-galesmalad-e-ablis milegoed, \q2 dule-isdarmalad-e-dummagan-e-nono anse egwallegoed.’ \b \q1 \v 43 ”Dulemar-yar-baid-baidginmalad, Bab-Dummad-dulamarba be wergumar. \q2 Bab-Dummad, ega-arbamalad-e-ablis-eosmalad buged-mai imakoed. \q1 Ar deyob gunonikoed. \q2 E-isdarmalad-buged-mai imakoed. \q1 Bab-Dummad e-dulamarga isgued osulogoed, \q2 degi, e-yala-e-isgued ega osulobaloed.” \b \p \v 44 Moisés dulemar-bukwadse nadegusad, Nun-machi-Josué, eba nadgusmogad. We-namaked bela dulemarga sogsagusad. \v 45 Moisés bela Israel-dulemarga we-namaked sogsagua, \v 46 a-dulemarga sogded: “Emi we-ibmarmar-an-bemarga-sognaidba bela be nanamalo, degine, be-mimmiganga bela we-Igar-an-bemarga-sognaidba nanamaloye, be sogmalo. \v 47 Ar we-igarmar-an-bega-sognaid binsa bemarga soglesulid. Ar we-Igar-Maidba be damalale, be nabir dula-gudii gumaloed. Ar we-Igarmar-Maidba be damalale, Jordán-diwar-obakar-yar-be-susokarmaladgi nabir be suiti-gudii gumaloed.” \s1 Bab-Dummad Moisésʼga Canaán-yar oyosad \p \v 48 Amba a-ibagine, Bab-Jehová Moisésʼga sunmakdebalid, ega sogded: \p \v 49 “Abarim-yalaganse be naknae, agi Jericó-neggwebur-asabin Moab-yargi-Nebo-yala-siid be dakoed. Agi, be Canaán-yar Israel-dulemarga-an-uksokalid be dakoed. \v 50 Ar be yar-nakoedgi be burgwedapoed, Igi be-ia-Aarón Hor-yargi burgwismoga, degi, e-serganba megnonigusa, deyob, be-serganba be megmogoed. \v 51 Deyob be guoed, ar bemar bebogwa Israel-dulemar-wagab be angi yolesmalad, nega-dulesulidgan-Zinʼye-nugadgi, Cadesʼgi, Meriba-dii-naba be angi yolesmalad. Agi Israel-dulemar-abargi be an-nug odummossurmalad, be aku an-daksamalad. \v 52 Degisoggu, Israel-dulemarga-yar-an-ukesokalid be unnila dakoed. A-yarsedi be dogosulid.” \c 33 \s1 Moisés Israel-dadgangi ise-nued binsasad \p \v 1 Bab-Dummad-e-dule-Moisés, burgwed-iduale, Israel-dulemargi ise-nued-binsanaidba weyob sogded: \q1 \v 2 “Bab-Jehová Sinaí-yalagi danikid, \q2 Seir-akar anmarga gwallu-oganonikid, \q1 Parán-Yalagi anmarga gwallu-mee imaknonikid. \q1 E-dule-islidikmalad-miliambed-abalagi (10,000) nonikid, \q2 Igar-narmakaled sooyobi gwabunyemai e-argan-nuedsik sedanikid. \q1 \v 3 Bab-Dummad, e-dulamar nue-sabed, \q2 e-argan-yaurgi bela dulemar-egadga-gued ganikid. \q1 Degisoggu, e-dulamar e-sogedba nadapi gumalad. \q2 Bab-Dummad, e-dulemarga Igar ukmaiguad. \q1 \v 4 Anmar Jacob-wagan-guedba, \q2 we-Igar, ani Moisés, an bemarga uksagusad. \q1 \v 5 Neggwebur-e-dummagan, Israel-dulemar-sogambe-gakabogwadmala (12) danar-ambikunonimargu, \q2 Bab-Jehová, Jesurúnʼgi reyga maigusad.” \p \v 6 Moisés, Rubén-waganga sogded: \q1 “Rubén-wagan, be ichegumar-inigwele, be degisadegu dula-gudii gumaloed. \q2 Be-dulamar mergumai gumarsun.” \p \v 7 Moisés, Judá-wagangi ise-nued sunmakdegu, weyob sogded: \q1 “Bab-Jehováʼye, Judá-wagan-bese-binnasuli-goled be itoge, \q2 e-dulemarse gannar be sede. \q1 Be-garganguedgi be Judá-wagan-bendakdage.” \p \v 8 Moisés, Leví-wagangindi sogded: \q1 “Bab-Jehováʼye, Tumim, degine, Urim begadid, \q2 Leví-wagangi-nued-binsasadga be uksad. \q1 Israel-dulemardi, Masahʼye-neg-nugadgi, \q2 Meriba-diigi bebo ulusgu, be-wilubdaksad. \q1 \v 9 Leví-wagan, e-babgi, e-nangi, sogsagusad: \q2 ‘Bipisaar an-babgandeeye an binsassurye.’ \q1 Leví-wagan, e-gwenadgan-akudake gusad, \q2 degine, e-mimmiganbela akudake gusbalid. \q1 Ar Leví-wagan be-gayaburbabardi nanasmalad, \q2 Be-Igar-Mesisad-sogedba gudigusmalad. \q1 \v 10 Leví-wagan, be-Igarmar-sogedba Jacob-wagan-odurdakoed, \q2 Be-Igar-Maidgi Israel-dulemar-odurdakoed. \q1 Leví-wagan, be-asabin ina-wawadikmalad obupurmakmaloed, \q2 degine, ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi bega ibmar ogumakar ukmaloed. \q1 \v 11 Bab-Jehováʼye, Leví-wagan-ibmar-imakmaladgi ise-nued be binsae, \q2 e-ibmar-imakmalad nue-weligwaledgi be abingae. \q1 E-isdarmalad-e-gangued be obeloge, \q2 sae-e-dakmalad, mer bar egi-gwisguega be imake.” \p \v 12 Moisés, Benjamín-wagangindi sogded: \q1 “Bab-Jehová we-dule-na-nue-sabed, \q2 bensulidgi e-walikaa gudii imakoed. \q1 Bab-Dummad we-dule-edarbedii guoed, \q2 angaagwale sedii imakoed.” \p \v 13 Moisés, José-wagangindi sogded: \q1 “E-napagi Bab-Jehová ise-nued binsasun. \q2 Nibneggi dii-bomied bur-nued uksun, \q2 degine, napa-urba bur dii-nued-nika imaksun. \q1 \v 14 Birgagi, bur-ibmar-nued-sanmake gusun, \q2 degine, niigi, bur-ibmar-nued-sanmake gusun. \q1 \v 15 Yala-sergangi bur-ibmar-nued-sanmake gusun, \q2 yala-matusurmalad-degisadeguadgi bur-ibmar-nued-sanmake gusun. \q1 \v 16 Napagi ibmar-sanmakmalad bur-nuegan nikusun, \q2 degi, sapi-bipi-zarzaʼye-nugadgi-gusadid egi nued binsasun. \q1 Bela we-ibmar-nuegan José-waganga uklesun. \q2 We-José-wagande, na e-gwenadgan-abargi bur sulealidid. \q1 \v 17 Moli-bebe-nikad-machered-gebegwaluleged-yeerdaklegedyobi, \q2 we-José-wagande yeerdaklemogad. \q1 José-wagande, moli-búfaloʼye-nugad-e-bebeyob nikamogad. \q2 A-bebegine, bela neggweburmar-baigan ese ibitomaloed, \q2 amba dulemar nega-dikasur-bukmaladse-bakale, ese ibitomogoed. \q1 Wegiid-dulemar, Efraín-wagangi miliambeba (10,000) nodamaloed, \q2 degine, Manasés-wagangi miliba (1,000) nodamarmogoed.” \p \v 18 Moisés, Zabulón-wagangindi, degi, Isacar-wagangindi sogded: \q1 “Zabulón-wagan, be demarba node-sogele, be wergusunno. \q2 Isacar-wagan, bedi be-neggi be besa-sogele, be wergumosunno. \q1 \v 19 Bemarde dulemar-baiganse goloed, an-yarse nakwedamarye, \q2 adi, agi Bab-Dummadga ibmar-innikigwad-ukleged ukmalagar. \q1 Demargi-ibmar-nuegan-nikmaladgi nue-wergumaloed, \q2 Ukubyaba ibmar-nuegan-sabolebukmaladgi nue-wergumarbaloed.” \p \v 20 Moisés, Gad-wagangindi, sogded: \q1 “Gad-wagan-yala-ganikid-odummosad-dulegi ise-nued binsalesad. \q2 Gad-wagan achumiguryobi garmakdiid, \q2 dulemar-ibe arganmar, degine, nono ichimaked. \q1 \v 21 Gad-wagan bur yar-nued susad, \q2 yar-dule-idumaladgad-gued susad. \q1 E-dulemar-idumai gusad. \q2 Israel-dulemarmala igar-sogmaidba imaksad, \q2 ar igi Bab-Jehová igar-uksa, bela a-sogedba ibmar-imaksad.” \p \v 22 Moisés, Dan-wagangindi, sogded: \q1 “Dan-wagan achumigur-sapingwagwadyobid, \q2 Basán-yalagan-akar ichomakdanikid.” \p \v 23 Moisés, Neftalí-wagangindi, weyob sogded: \q1 “Neftalí-waganga ise-nueganbi ibmar-uklesad, \q2 ibiyobi, Bab-Jehová ise-nued ega ibmar imaksa. \q2 Neftalíʼde dad-argwanedsik, degine, dad-argwaned-nuedsik yar ganikid.” \p \v 24 Moisés, Aser-wagangindi, sogded: \q1 “¡Jacob-wagan-baiganba, Aser-wagangi bur ise-nued binsalesad! \q2 Bela e-gwenadgan Aser-wagan sabgumarsun. \q2 Olivo-gwallugi e-nag enuksun. \q1 \v 25 Esgoro, degine, esgoro-gordikidgi be-yawagakmar sobale guoed. \q2 Be-burgwedse be-gangued be nika guoed. \b \q1 \v 26 “Jesurún-dulemar-e-Bab-Dummadyobid, Bab-Dummad-baid sulid. \q2 A-Bab-Dummad be-bendakegala nibneg-akar gukudanikid, \q2 mogir-imbaba bela e-ganguedba danikid. \q1 \v 27 Bab-Dummad-degisadeguad, be-odukuedid. \q2 E-gangued-degisadeguad, be-ganikidid. \q1 Bab-Dummad be-isdarmalad be-asabin obelogoed. \q2 Bab-Dummad sogdegusad: ‘¡Be-isdarmalad bela be obelomar!’ \q1 \v 28 Israel-dulemar dobsuli bukwagumaloed. \q2 Israel-dulemar bogidikidgi ambikumaloed. \q1 Ibmar-gwag-gulleged, degine, uvaʼmar, yaisuli be-nainumargi sanmakoed. \q2 Nibnega, yaisuli bega dii-bomimai saoed. \q1 \v 29 ¡Israel-dulemar, begi ise-nued binsalesad! \q2 ¿Ar doa bemaryobi gue? \q2 Bab-Jehová bemar-bendaksayobi dule-baid-bendaksasulid. \q1 Sigu-abgamaladyob, be-irwa gwisgudiid. \q2 Bab-Jehová be-es-suid-be-onakwedga gued. \q1 Degisoggu, be-isdarmalad bela bese galakumaloed, bese wilemaloed. \q2 Bela-bela bese bingegudii gumaloed.” \c 34 \ms1 7. MOISÉS-BURGWISAD \mr (34:1-12) \s1 Moisés-burgwisad \p \v 1 Moisés Moab-nebagangi-gudii Nebo-yarmaidgi, Pisga-yar-birise nakwided. We-Pisga-yar Jericó-neggwebur-asabin siid. Bab-Jehová Moisésʼga Galaad-yalagan-akar, Dan-yalaganse bela yalagan oyosad. \v 2 Degine, bela Neftalí-yalagan, Efraín-yalagan, Manasés-yalagan, bela Judá-yalagan, Demar-Dummadye-nugadse, oyosbalid. \v 3 Deginbali, Neguev-yalagan, degine, neba, Jericó-neba-akar Zoar-neggweburse oyosbalid. A-Jericó-neggweburde sapimar-ogobgi-dakleged yaisur nikad. \v 4 Bab-Jehová, Moisésʼga sogded: “An Abrahamʼga, Isaacʼga, degi, Jacobʼga ise-sogar an sogsad: ‘We-yala an be-waganga ukedseye.’ Moisés, be-sunnad we-yar be-ibyagwar be daksad. Ar ese be dogoeddi be dogosulid.” \p \v 5 Agi, Bab-Jehová-e-mai-Moisés, Bab-Jehová-ega-sogsadba, Moab-yalagangi burgwisad. \v 6 Bab-Jehová, Moab-yalagangi, Bet-Peor-neg-nugad-asabin neba-naidgi, Moisés-digsad. Ar emigidse amba dule wissurmalad, wede, bia Moisés nue-digar mai. \v 7 Moisés birga-dulanergwa-nika (120) burgwisad. E-dala mommolessulid, degine, e-gangued gwen galakussurbalid. \p \v 8 Israel-dulemala, Moisés-burgwisadba, Moab-yalagangi iba-dulagwen-gakambe (30) bosmalad. Weyobi, Moisés-burgwisadba e-igar-maidba, bukib-itodii gusmalad. \p \v 9 Dakargu, Moisés Josué-e-nonogi e-argan mesisgussoggu, Nun-machi-Josué, nue binsaed-nikaa gusad. Degidbali, Bab-Jehová-Moisésʼga-igar-uksadba, Israel-dulemala, Josué-sogedba nanadii gusmalad. \p \v 10 A-sorbali, bipisaale Israel-dulemar-abargi, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged, Moisésʼyobid Bab-Jehová-ebo asabin-asabin-sunmaked megissulid. \v 11 Dule ayobidi gwen bar daklessulid. Unnila Bab-Jehová Moisésʼbi Egipto-yarse barmis gusad, Faraón-asabin, degine, bela e-maimar-asabin, bela Egipto-yargi-bukmalad-asabin ibmar-dummagan-imakega, ibmar-dakledisurmalad-imakega barmis gusad. \v 12 Moisésʼyobi, dule-baid bipisaale Israel-dulemar-abargi gargangued-yaisur-nika gussulid, degine, Israel-dulemar-asabin ibmar-dummagan-imaked bar-daklessurbalid.