\id 2CH - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h 2 Crónicas \toc1 Neg-Gusmalad-Garda-Sogbogwad \toc2 2 Crónicas \toc3 2Cr \mt1 NEG-GUSMALAD-GARDA-SOGBOGWAD \mt2 2 CRÓNICAS \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Neg-Gusmalad-Garda-Sogbogwad.\it* We-garda, Reymar-megismaladgi ibmarmar-gusmaladgi amba sunmaknaibalid. \is1 Neg-Gusmalad-Garda-Sogbogwadgi weyob sunmaklenaid \ip We-gardagi, Rey-Salomón-maigusad-akar, David-e-wagan Reyga-megismaladgi sunmaklenaid. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Salomón yar-semaigusad (1:1–9:31). \io2 1a. Salomón, Bab-Dummadse nue-binsaed-nikagued egichisad (1:1-17). \io2 1b. Salomón Bab-Dummadse-goled-neg sobsad (2:1–5:1). \io2 1c. Rey-Salomón Bab-Jehováʼse gochad (5:2–7:22). \io2 1d. Salomón ibmar-baigan imaksad (8:1-18). \io2 1e. Rey-bundor, Salomónʼse atakapid (9:1-29). \io1 2. Israel-yar-mamarisad (10:1–11:4). \io1 3. David-e-wagan reyga-megismalad (11:5–36:23). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. SALOMÓN YAR-SEMAIGUSAD \mr (1:1–9:31) \ms2 1a. Salomón, Bab-Dummadse nue-binsaed-nikagued egichisad \mr (1:1-17) \s1 Salomón, Bab-Dummadse bendaked amisad \r (1 Reyes 3:4-15) \p \v 1 David-machi-Rey-Salomón na e-yar-semaidi bela-bela ogangusad. Ar ade, Bab-Dummad-Jehová, Salomónʼba gudiguad. A-ulale, Bab-Jehová bela-bela Salomón-ganguega imaksad. \p \v 2 Salomón, bela Israel-dulemarse gochad: Sorda-milibalid-e-dummaganse (1,000), sorda-dulataled-e-dummaganse (100), igar-nabomalad-e-dummaganse, belagwable Israel-e-dummaganse, degi, neguya-idudimaladse, bela gochabalid. \v 3 Geb Salomón, degi, bela-dulemar-bukwad, Gabaón-neggweburse, Bab-Dummad-dulemarbo-ambikued-neg-siidse nadmalad. Ar ade, agi, Bab-Jehová-e-mai-Moisés, nega-dulesulidganba a-ambikued-neg-sobsad-gusadi siid. \v 4 Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Uludina, epenne Quiriat-Jearimʼye-neg-nugadgi-sii gusad. Ar David, Uluga dordoneg-sobsasoggu, David, Jerusalénʼse we-Ulu, sear gusad. \v 5 Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailadi Gabaónʼgi Bab-Jehováʼse-goled-neg-sunna-seleged-asabin siid. A-aila, Uri-machi-Bezaleel esgoro-gordikidgi sobsa gusad. Uriʼdi, Hur-e-machid. A-aila-siidse, Salomón, degi, dulemar-eba-gudimarmogad, Bab-Dummadse gollap gusmalad. \v 6 Salomón, Bab-Jehováʼse Bab-Dummad-dulemarbo-ambikued-negse naded. Geb ibmar-ogumakar-ukleged-aila esgoro-gordikidbi-sobaledgi, ibmar-durgan miligwen (1,000) ogumakar Bab-Jehováʼga uksad. \p \v 7 A-mutikidba, Bab-Dummad Salomónʼse magarononigu, ega sogded: \p —Salomón, ibu be anse egisbie, be-itolegedba be anse egise. An bega ukoed. \p \v 8 Salomón Bab-Dummad-abin sogded: \p —Be an-bab-David, be nue-wile daksad. A-ular, an-bab-anar yar-seega be an-imaknonikid. \v 9 Degisoggu, Bab-Dummad-Jehováʼye, emisgi, dula-bukidar-geg-ebisleged-e-reyga be an-nug-imaksasoggu, an-bab-Davidʼga be-ibmar-sogsadyob be imaksundo. \v 10 Bab-Jehováʼye, ¿ar doa, dulemar-bukidar-nabir-seega guosunna? Dule sated. Degisoggu, nue-binsaed-nikaa be an-imakdo, ibmar-wisgued be anga ukbardo, adi, an nabir be-dulamar-bukidarad seegar. \p \v 11 Geb Bab-Dummad Salomón-abin sogded: \q1 —Be we-ibmar-abegedi, ibnuedid. \q2 Ibmar-nuegan-nikued be anse egichasulid, \q2 mani-ibedga-gued be anse egichasulid, \q2 degi, nug-dummad-gued be anse egichasurbalid, \q2 be-isdarmalad-ogiloged be anse egichasurbalid, \q2 degi, iba-suitibaa-maiguedi be anse egichasurbalid. \p ”Emisgindi, anga yar-seega an be-onug-imaksadgine, nue-binsaed-nikagued be anse egichisad, degi, nue ibmar-wisgued be anse egichisbalid, adi, nabir an-dulamar-idumai be guegar. \q1 \v 12 Degisoggu, a-ular, \q2 nue-binsaed-ibedga-guega an be-imakodo, \q2 degi, nue-ibmar-wisiguega an be-imakbalodo. \q2 Deginbali, mani-ibedga-guega an be-imakbaloed, \q2 or-ibedga-guega an be-imakbaloed, \q2 ibmar-bukidar an bega ukbaloed, \q2 degi, nug-dummarba-guega an be-imakbaloed. \q3 Be-idu reymar-megismalad, weyobi ibmar nikussurmalad. Be-sorba reymar-megmarbaloed, weyobi ibmar nikuosurmarbalid.” \p \v 13 Degi, Salomón, Gabaónʼgi Bab-Dummadse-goled-neg-aila-matusulid-siidgi-gudii, gannar Jerusalén-neggweburse alid. Degi, geb Israel-yar-semai guarsunnad. \s1 Salomón ur-napagined, degi, molimar baksad \r (1 Reyes 10:26-29; 2 Crónicas 9:25-28) \p \v 14 Salomón, bila-onoged-urmar-napagined, degi, molimar nikunonikid. Bila-onoged-ur-napagined miligwen gaka dulataled-ilabake (1,400) nikusad, degi, moli miliambe-gakabo (12,000) nikusbalid. Geb neggweburmargi we-urmar, degi, we-molimar urbisad, degi, Jerusalénʼgi reyneg-walik urbisbalid. \v 15 Rey-Salomón, Jerusalén-neggwebur akwa-bukidar-nikadyobi or-bukidar-nikuega imaksad, degi, mani-bukidar-nikuega Jerusalén-imaksabalid. Deginbali, Rey-Salomón, higuera-sapimar-bukidar yar-mulluganba-nikadyobi, Jerusalén-neggwebur urwar-bukidar-nikuega imaksabalid. \v 16 Rey-Salomónʼga-ibmar-bakmalad, Egipto-yarse, degi, Cilicia-yarse Salomónʼga e-mani-gargeguedba molimar-baknaddamalad. \v 17 Dulemar Egiptoʼgi, ur-napagi-bila-onoged mani-sibugan-gwadulataled-ilanergwa (600) bakdamalad, degi, molidi mani-sibugan-gwadulagugle-gakambe (150) bakdamarbalid. Degi, geb belagwable Het-dule-e-reymar, degi, belagwable Siria-e-reymar, Salomónʼga-arbamaladse molimar bakdamalad. \c 2 \ms2 1b. Salomón Bab-Dummadse-goled-neg sobsad \mr (2:1–5:1) \s1 Salomón Hiramʼbo igar-mesisad \r (1 Reyes 5:1-18; 7:13-14) \p \v 1 Rey-Salomón, Bab-Jehováʼga Babse-goled-neg-sobye binsaalid, degi, e-reyneg-sobedgi binsaarbalid. \q1 \v 2 Degi, Rey-Salomón ibmar-imakmalad nugsasad: \q2 Dule-ibmar-semalad, mili-dulapaa-gakambe (70,000) nug-imaksad. \q2 Yalaganba dule-akwa-sikmalad, mili-dulabake (80,000) nug-imaksad, \q2 Arbamalad-e-dakmalad, milipaa gaka dulataled-ilanergwa (3,600) nug-imaksabalid. \p \v 3 Geb degi, Salomón Tiro-neggwebur-e-rey-Hiramʼga gayaburba barmisad: \pi1 “An-bab-David e-reyneg-sobnaigua, igi ega be urwar-urgomar barmimai-gusa, deyobi, be anga imakmogana gadin. \v 4 Emide, an-Bab-Dummad-Jehováʼga, e-nug-odummogega, ese-goled-neg an ega sobesokalid. We-negde an Bab-Jehováʼga nug-imakoed. Adi, an Bab-Jehováʼgarbi e-asabin inamar-wawadikid ogumakdii guega, degi, bane-bane madu-swilidikid-urbedii guega an imakoed. Deginbali, agi an wakudaradbali, degi, sedogidbali ibmar-durgan ogumakar Bab-Dummadga-ukega an imakbaloed. Amba deyobbardo: Itoged-iba-irba, degi, nii-gebe-gwisgusar imaklebaloed. Deginbali, anmar-Bab-Dummad-Jehová-nug-odummoleged-e-ibagangi deyobi imaklebaloed. Degiibi igar-mai Israel-dulemar degisadegu imakdii guoed. \pi1 \v 5 ”Ar anmar-Bab-Dummad, bab-dummad-baiganba bur bule dule-dummad-maisoggu, an ega neg bela-bela bur-yeerdakle an sobergebmogad. \v 6 Degi-inigwele, nibnegbela amba Bab-Dummadga unniguarsulid. Degite, we-neg-bursunna ¿sunna unniguosi? Geg unnigued. ¿Ar ande doasunna, ega we-neg-nued sobega? Andi an ega we-neg sobewilubsulinad. Degi-inigwele, Bab-Jehová-nug-odummogega, an neg soboed, adi, agi ega ina-wawagan-ogumakegar. \v 7 Degisoggu, dule-wargwen-ibmar-wisid an abeged: \q2 Dule-nabir-orgi-arbaed, nabir-manigi-arbaed, \q2 nabir-esgoro-gordikidgi-arbaed, nabir-esgorogi-arbaed, \q3 a-dule be anga barmidago. \pi1 ”Degine, we-dule-ibmar-wisid nirba-suir-akwagiid, nirba-ginnid, nirba-arad-nabir-imaked, an abeged. Deginbali, dule-ibmar-sobar-sobar-nasiked-wisid an abeged. Ar a-dule-amilegoedi, an-bab-Davidʼga-epenne-arbasmaladbogwa-arbanai an abeged. Amar Judá-yargi, degi, Jerusalénʼgi arbamaloed. \pi1 \v 8 ”Deginbali, Líbano-e-urgomar anga barmidabalo: Urwar-urgomar, baryawar-urgomar, sapi-gupu-wargii-dakleged-urgomar-sándaloʼye-nugad barmidago. Ar an wisid, be-sordamar Líbano-urgomar-mamaredgi durdakaled. Degine, dule-anga-arbamalad be-sordamar-bendakmaloed. \v 9 Adi, amar anga urgo-bukidar mamarmalagar. Ar ade, an Bab-Dummadse-goled-neg-dummad, bela-bela yeerdakle an sobesokalid. \q2 \v 10 Be-sordagan-urgo-mamarmaloedga orosgi-dakleged-omukualed-trigoʼye-nugad, \q3 sagu-dummagan mili-durgwen (20,000) an ukoed. \q2 Degi, orosgisaar-daklemogad-cebadaʼye-nugad, \q3 sagu-dummagan mili-durgwen (20,000) an ukbaloed. \q2 Degine, vino, \q3 galón-mili-dulatar-gakambe-gakatar (115,000) an ukbaloed. \q2 Degine, ibmar-dibyed-gwallu, \q3 amba galón-mili-dulatar-gakambe-gakatar (115,000), an ukbaloed.” \p \v 11 Geb degine, Tiro-e-rey-Hiram, Rey-Salomónʼga gardagi e-gayaburba narmakar barmialid: \pi1 “Bab-Jehová na e-dulemar-sabedbali Israel-yar-seega be-imaksad.” \p \v 12 Hiram wegii sogsibalid: \pi1 “Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-nug odummolesun. A-Bab-Dummad nibneg, degi, napneg obinnisad. Degine, Rey-Davidʼga machi-binsaed-ibed uksad. We-machide mag neg-itoged, mag ibmar-daked, nue-binsaed-nikad. We-machi Bab-Jehováʼse-goled-neg soboed, degine, ega reyneg sobbaloed. \pi1 \v 13 ”Degisoggu, dule-wargwen-odurdakedsaila-bela-ibmar-wisid an bega barmido. We-dulede, Hiram-Abiʼye-nugad. \v 14 We-dule-e-nandi, Danʼginedid. E-babdi, Tiroʼginedid. \q2 Ar Hiram-Abiʼdi, bela ibmar-wisid: \q3 Or-sobed, mani-sobed, esgoro-gordikid-sobed, \q3 esgoromar-sobed wisbalid. \q3 Degi, akwagi nabir arbabalid, urgogi arbabalid. \q3 Deginbali, Hiram-Abi nirba-suir-akwagiid-imaked, \q3 nirba-arad-imaked, nirba-ginnid-imaked wisbalid, \q3 degi, nirba-linoʼye-nugad imakbalid. \q2 Deginbali, Hiram-Abi ibmar-e-itoleged galagwensuli-sobar-sobar-imaked wisbalid. \pi1 ”We-dule, be-dulemar-ibmar-wismalad-abargi, degi, be-bab-an-dummad-Davidʼga-arbasmalad-abargi arbaoed. \pi1 \v 15 ”Dummad, emisgi, anmar-bega-arbamaloedga we-ibmarmar be barmidage: \q2 Orosgi-dakleged-trigo, orosgisaar-dakleged-cebada, \q2 olivo-gwallu, degine, vino, \q3 be anga-sogsadyob be anmarga barmidado. \pi1 \v 16 ”Anmar Líbano-yargi urgomar-abeleged mamarmaloed. Geb we-urgomar edinnar-edinnar-nanai, demargi-oselegar Jope-neggweburse an sedmaloed. Geb agi, Jerusalénʼse be urgomar sedmosunnoed.” \p \v 17 Salomón-e-bab-David dule-ainebarmalad-ebichisgusad-sorba, Salomónʼdi, dulemar-ainebarmalad-Israel-yargi-gudimalad bela ebichismogad. \q1 Belagwable, mili-dulagugle-gakambe-gakapaa gaka dulataled-ilanergwa-mergu (153,600) daklealid. \q2 \v 18 Rey-Salomón, a-dulemar mili-dulapaa-gakambe (70,000) ibmar-berbemalaga onug-imaksad. \q2 Degi, mili-dulabake (80,000) yar-mulluganba akwa-sikmaloed onug-imaksabalid. \q2 Deginbali, arbamalad-e-dakmalad sordamar-oarbaega, milipaa gaka dulataled-ilanergwa (3,600), onugsasbalid. \c 3 \s1 Salomón Bab-Dummadse-goled-neg sobsad \r (1 Reyes 6:1-38) \p \v 1 Salomón, Jerusalénʼgi, Moriahʼye-yar-nugadgi, Bab-Jehováʼse-goled-neg sobded. A-yargi Bab-Jehová e-bab-Davidʼse magaros gusad. We-negde David Bab-Jehováʼga-neg-sobega napaneg guakwa amis gusad. Jebuseo-dule-Ornánʼye-nugad a-ibmar-gwag-omukued-neggi Bab-Jehováʼse-goled-neg sobarmalad. \v 2 Rey-Salomón birgabake gaka nii-warbo gaka ibabogus yar-semaidgi, Bab-Dummadse-goled-neg-sobed onoded. \q1 \v 3 Salomón Bab-Jehováʼse-goled-neg-sobega, weyob neg-wilub-imaksad. \q2 Neg-uluba-neg-gaega, daliambe-gakatar-sugue (15) wilub-imaksad. \q2 E-matardungueddi, daliatar-sugue (5) wilub-imaksad. \q2 \v 4 Degi, Babse-goled-neg-e-ubeb, Babse-goled-neg-matardunguedbo emar dungued. \q2 Neg-ubeb daliatar (5) matardungued, \q2 degi, e-nibgueddi, daliatar (5) nikad. \q3 Geb Salomónʼdi, bela negyaba or-sunnadbi nasiksa gusad. \q1 \v 5 Degi, Babse-goled-negyaba baryawar-urgo-sunnabi ebo-matak-matak imaksa gusad. \q2 Geb a-baryawar-uki or-sunsogedbi nasiksabalid. \q1 A-birgi, ogobwargii dakleged, \q2 degi, esgoro-dubgi-dakleged or-sunsogedgi sobsabalid. \q1 \v 6 Bab-Jehováʼse-goled-neg, yeerdakle-imakega, \q2 olo-naidgi akwa-nuegan-dakar-dakar-gamalad, nasiksa nabalid. \q1 We-or-sunsogeddi neg-ogannogega Parvaimʼye-neg-nugadgi-or-nikad selenonikid. \q2 \v 7 Deginbali, bela or-sunnabi irdimar, \q2 neg-yawagak-doged, e-galu-dikar, e-yawagakmar, \q2 degi, bela negyaba, olobi nasiksa gusad. \q2 Degine, baliwitur-querubinʼye-nugad neg-dikar-birgi sobar-sobar imaksabalid. \q1 \v 8 Amba deyobi Salomón, Neg-Ise-Islidikid sobsabalid: \q2 E-suguedi, Babse-goled-neg-yaadunguedyobi, daliatar (5) sugued. \q2 E-matardunguedi, e-suguedbo emala, daliatar (5) nikamogad. \q2 Wemargi bela or-nuegan egi nasikles nanaed. \q3 Agi, or nibir-milidulabo-gakanergwa (46,000) bela ebulesad. \p \v 9 Esgoro-orbimalad-gagwen nibirgwen-gaka aidiku naed. Babse-goled-neggi neg-niba-siidgi or-sunnabi nasiksabalid. \p \v 10 Neg-Ise-Islidikidyaba, baliwitur-querubinʼye-nugad-walabo sakan-nika-nika urgogi sobsabalid. Geb baliwitur-birgi or nasiksabalid. \p \v 11 Baliwitur-querubin-e-sakanmar bela daliatar (5) sugued. Ar ade, baliwitur-sakan-gwensakgi daligwen gaka bisgigwen sugued, bela neg-dikarse warmaknaid. Geb sakan-baid daligwen gaka bisgigwen sugubalid, adi, baid-baliwitur-querubin-e-sakanse warmaknaimogad. \p \v 12 Baid-baliwitur-querubin-e-sakan amba daligwen gaka bisgigwen sugumogad. A-sakan-gwensak neg-dikarse warmaknaimogad. Geb e-sakan-baid, baliwitur-baid-e-sakanse warmaknaimogad. \p \v 13 We-baliwitur-querubinʼmar gwigwichi nanaed. E-sakan-nallabukwad belagwable daliatar (5) sugued, degi, yawagaksik bela atakbukwa nanaed. \q1 \v 14 Geb mor-dummad imaksabalid, \q2 nirba-aradgi, nirba-suir-akwagiidgi sobsabalid. \q2 Nirba-ginnidgi, nirba-linoʼye-nugadgi sobsabalid. \p Geb we-nirba-dub-akar-akar-daklegedba mor-dummadgi baliwitur-querubinʼmar oniar sobsad. \s1 Salomón buar-warbo ogwichisad \r (1 Reyes 7:15-22) \p \v 15 Rey-Salomón, buar dalibaabak (8) sugunanaed-walabo neg-asabin ogwichisad. Geb buarmar-birgi, e-nono daligwen-gaka-dungu sobsad. \v 16 Deginbali, esgoro-dubyob dubmar sobsabalid. Geb buar-e-nono-birgi nasiksa nabalid. Geb esgoro-dub-naidgi sapi-e-san-granadaʼye-nugad-dulatar (100) sobar-sobar nasiksabalid. \v 17 Babse-goled-neg-asabin buar-warbo ogwichisad. Gwensak argan-nuedsik, baiddi argan-sapiledsik ogwichisad. Salomón, buar-argan-nuedsikidi Jaquínʼye nug-imaksad. Buar-baid sapiledsik-gwichidi Boazʼye nug-imaksabalid. \c 4 \s1 Ibmar-ebulemalad-soblesad \r (1 Reyes 7:23-51) \q1 \v 1 Salomón ibmar-ogumakar-ukleged-aila esgoro-gordikidbi sobsabalid. \q2 E-suguedi, daliatar (5) sugued. \q2 E-matardungueddi, daliatar (5) madardungubalid. \q2 E-nibgueddi, dalibo-gaka-negabar nibgued. \q1 \v 2 Dii-siged-dummad, esgoro-gordikid-sunnabi orokwaa sobsabalid. \q2 E-yaadungued, dalibo-gaka-negabar (2½) yaadungued. \q2 E-nibguedi, daligwen-gaka-bisgise (1¼) nibgued. \q2 E-gakuli-ebiraledi, daligugle-gaka-negabar (7½) ebiraled. \p \v 3 Dii-siged-dummad-e-gakuli-urba, moli-bebe-nikad-machergan ilabo-ebiris sobar-sobar-nasiklesad, bisgigwen-bisgigwensakgi-bangue warambe-warambe (10-10) nasikles naed. Dii-siged-dummad esgoro-gordikid-diregwadgi-soblenaigu, yog-eba-soblegar gusad. \q1 \v 4 Dii-siged-dummad, moli-bebe-nika-machergan-warambe-gakabogwad-birgi (12) sobar-siid. \q2 Moli-warbaa, dad-nakwed-argan-sapiledsik atakgwichid, \q2 warbaa, dad-argwanedsik atakgwisbalid, \q2 warbaa, dad-nakwed-argan-nuedsik atakgwisbalid, \q2 warbaa, dad-nakwedsik atakgwisbalid. \q1 We-molimar-warambe-gakabogwad-birgi (12) dii-siged-dummad siid. \q2 Moli e-nagmar-sorsikid dii-siged-urba dogar nanaid. \q1 \v 5 Dii-siged-dummad argan-goo-walabake-wilub songued. \q2 E-gakuligi dutu-lirio sobaled, nog-dummadyobi sobaled. \q3 Dii-siged-dummadgi, galón-miliambe-gakagugle gaka dulataled-ilatar (17,500) dii siged. \p \v 6 Rey-Salomón dii-simalad-senigana gwaambe (10) sobsabalid. Dad-nakwed-nuedsik gwaatar urbisad, geb sapiledsik gwaatar urbisbalid. Adi, ibmar-dula-oburgwilesale, we-diimargi ibmar-ebulemalad enuklegegar. Dii-siged-dummaddina, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad e-argan-enukega siid. \p \v 7 Salomón gwallu-simalad-orbiid warambe (10) ega-igar-maidba sobsabalid. Geb Bab-Dummadse-goled-negyaba e-galu-naba urbisad. Argan-nuedsik walatar urbisad, argan-sapiledsik walatar urbisbalid. \p \v 8 Degidgi, mese gwaambe (10) sobsabalid. Geb Bab-Dummadse-goled-negyaba e-galu-naba gwaatar argan-nuedsik urbisad, geb gwaatar argan-sapiledsik urbisbalid. Deginbali, or-nog-abe-mimalad dulatale (100) sobsabalid. \p \v 9 Salomón dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga neg-imba sobsabalid, degi, neg-imba-dummad sobsabalid, degi, e-yawagak guar-guar sobsabalid. Geb neg-yawagak-uki esgoro-gordikid nasiksabalid. \v 10 Degine, dii-siged-dummadi Babse-goled-neg-dad-nakwed-argan-nuedsik, Bab-neg-dikargi argan-nuedsik sisad. \p \v 11 Salomón bormomar sobsabalid, degi, buru-wemalad sobsabalid, degi, abe-mied-nog sobsabalid. \p Rey-Salomón igi Hiramʼga Bab-Dummadse-goled-neg soboye sogsa, deyopira, Hiram bela Bab-Dummadga-neg-sobnaid, ogusad. \v 12 We-neg-soblesad, weyob soblesad: \q1 Buarmar-walabo soblesad. \q2 We-buarmar-e-nonomar dirbir soblesbalid. \q1 Degi, esgoro-gordikid-mor-saki-sakid matabo imaksabalid, \q2 buar-warbogwad-e-nonogi nasikegar. \q1 \v 13 Esgoro-gordikid-mor-saki-sakid-matabogwadgi, \q2 guseb-dummadgi-dakleged ile-sogabo dulataled-ilabake (400) egi nanaid. \q2 A-matabogwad buar-nonomar-dirbiled-ebilis nanaid. \q1 \v 14 Geb ibmar-ebulemalad-enuked, \q2 degi, ibmar-ebulemalad-enuked-e-siged soblesbalid. \q1 \v 15 Dii-sied-dummad soblesbalid, \q2 molimar-bebe-nikad-machergan warambe-gakabo (12) dii-sied-dummad-bargaega sobar urbisbalid. \q1 \v 16 A-uki, bormomar soblesbalid, \q1 degi, buru-wemalad soblesbalid, \q1 degi, wesar-ikomar-dummagan soblesbalid. \q2 We-ibmar-ebulemalad bela Hiram-Abi Bab-Jehováʼse-goled-negga Rey-Salomónʼga esgoro-gordikid-dakar-gaedgi sobsad. \p \v 17 Hiram-Abi, Rey-Salomónʼga-bela-ibmar-sobsadi, Jordán-neba-ukub-naidgi soogi dusad. A-neg-ukub-naidi, neggwebur-Sucot, degi, Seredata-ebo abingunaidgi naid. \v 18 Salomón belagwable we-ibmar-ebulemalad ichesur-imaksasoggu, esgoro-gordikid-aidikuedi wisgussulid. \p \v 19 Deginbali, Salomón ibmar-ebulemalad-baigan Bab-Dummadse-goled-negga-soblesbalid, weyob sobsabalid: \q1 Ina-wawadik-ogumakar-ukleged-aila, bela orbi sobsad. \q1 Degi, mesemar, madu-Bab-Dummadga-mesmalad bela orbi sobsabalid. \q1 \v 20 Degi, gwallu-gaed-simalad, degi, gwallumar \q2 bela or-sunnabi sobsabalid. \q2 Adi, igar-soglesadba, Neg-Ise-Islidikid-asabin ogaegar. \q1 \v 21 Dutumar-soblesadi, \q1 gwallumar-soblesbalidi, degi, maskemar-soblesadi, \q2 bela amba or-sunnabi sobles nanabalid. \q1 \v 22 Amba dislamar-gwallu-gwillodub-siked soblesbalid, \q1 abe-mied-nogmar soblesbalid, wesarmar, \q1 degi, sianarmar soblesbalid. \q2 We-ibmarmar, bela amba or-sunnabi soblesad. \q1 Deginbali, Bab-Dummadse-goled-neg-doged, \q2 ber or-sunnabi soblesbalid: \q1 Neg-Ise-Islidikidgi-doged-e-yawagakmar, \q2 bela or-sunnabi sobles nanabalid. \q1 Degi, Bab-Dummadse-goled-negga-gusiid-e-yawagakmar, \q2 bela or-sunnabi sobarbalid. \c 5 \p \v 1 Salomón, Bab-Jehováʼse-goled-neg-sobsad-bergusgua, e-bab-David Bab-Dummadga-ibmar-ebulemalad-nug-imaksa-gusad, bela Bab-Dummadse-goled-neggi ibmar-gargermalad-urbilegedse urbiapid. A-ibmar-ebumaladde, orbi sobar nanaed, degi, manibi sobar nanabalid. \ms2 1c. Rey-Salomón Bab-Jehováʼse gochad \mr (5:2–7:22) \s1 Salomón, Bab-Dummad-Ulu sesad \r (1 Reyes 8:1-11) \p \v 2 Degidgine, Salomón Jerusalénʼgi-onmakmalaga, bela Israel-girmar-dummaganse, Israel-wagan-e-dummaganse, degi, Israel-neguya-idudimaladse gochad. Adi, Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu David-neggwebur-Siónʼgi-siid-akar, Babse-goled-negse sedegar. \v 3 Geb degi, nii-walagugledgi (7) iba-dummad-islidikid-onogedgi Israel-dulemar belagwable Rey-Salomónʼse ambikunonimalad. \p \v 4 Israel-girmar-dummagan belagwable nonimargu, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar Bab-Dummad-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu sesmalad. \v 5 Degine, Bab-Dummadse-goled-neg-sunna-seleged, degi, ibmar-ebulemalad-islidikmalad, bela Bab-Dummadga-nuggusad sesmarbalid. \p \v 6 Rey-Salomón, degi, bela Israel-dulemarmala, Bab-Dummad-Ulu-asabin bukwa gusmalad. Agine, sibad-wawaad, degi, moli-bebe-nikamalad ogumakar Bab-Dummadga uksamalad. Ar a-ibdulamar ichesursoggu, geg ebisle gusad. \p \v 7 Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu, Bab-Dummadse-goled-negyaba sesmargu, Neg-Ise-Islidikidyaba odosmalad. Geb baliwitur-querubinʼye-nugad-e-sakan-urba sismalad. \v 8 Baliwitur-querubinʼye-nugad-e-sakanmar Bab-Jehová-Ulu-birgi nalla-nalla bukwad. Degisoggu, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu, degi, e-suarmar-dikarba-mamaidse-bakar, bela baliwitur-e-sakanmar-nalla-bukwad oatonaid. \v 9 Degi, Bab-Jehová-Ulu-e-suarmar suigansoggu, e-dukumar Neg-Islidikidgi daled-nomamai, degi-inigwele, neg-magabardi akudakleged. Deyobi, we-garda-narmaklenaidse siid. \v 10 Bab-Jehová-Uluyaba, unnila akwa-matabo maid. We-akwa-matabogwadgi Bab-Jehová Israel-dulemar Egiptoʼgi-onosgu, Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisad. A-igala, a-akwagi narmakar maid. Moisés a-akwa Horeb-yargi Bab-Jehová-Uluyaba mesisad. \p \v 11 Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad Neg-Islidikidgi-bukwadgi bela ainismalad. Wemar na e-arbaedginsur-inigwele, belagwable gwage-swilidik na imaksamalad. \q1 \v 12 Levita-dule-namakmalad: \q2 Asaf, Hemán, Jedutún. \q2 We-e-masmala, degi, e-gwenadganmala, \q3 ibmar-ogumakar-ukleged-aila-dad-nakwedsik bukwamalad. \q1 Amarde: \q2 Mor-sibu-nued-linoʼye-nugad yoyoid. \q2 Geb gar-esnon-madareged-címbaloʼye-nugad, \q2 degi, gar-salterioʼye-nugad, \q2 degi, gar-arpaʼye-nugad ogorbukwamalad. \q3 A-dulemarbo, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad dulanergwa (120) gar-trompeta ogorbukmarmogad. \p \v 13 Wemar gar-trompeta-suid darekwaa ogotedamalad, darekwaa namakdedamarbalid. Geb Bab-Jehová-nug odummoddamalad, Bab-Jehováʼga dog-nuedye sogdedamarbalid. Degi, emar gar-trompeta-suidba namakbukdamalad. Esnon-madareged-gar-címbaloʼba namakbukwadamarbalid. Deginbali, gar-baiganba Bab-Jehová-nug-odummobukmaladgi, sogdedamalad: \q1 “Bab-Jehová, dule-nuedid, \q2 e-sabguedi degisadeguad.” \p Degi, geb Bab-Jehováʼse-goled-neg bela mogir dasasigisad. \v 14 Degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, mogirdasa Bab-Jehováʼse-goled-neggi-sigisadbali, geg Bab-Dummadse bar-gole guarmalad. Ar ade, Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged bela neg-gasa sigisad. \c 6 \s1 Salomón Bab-Dummadga dog-nuedye sogsad \r (1 Reyes 8:12-21) \p \v 1 Degidgi Salomón sogded: \q1 “Bab-Jehová na be sogsad, \q2 mogir-guduregedgi be maiguoye. \q1 \v 2 Emigindi, an bega neg sobsad, \q2 adi, be agi maigu sadeguegar.” \p \v 3 Geb degi, Rey-Salomón sorsik aibilided, adi, bela Israel-dulemar-gwigwichimaladgi nued-binsaegar. \v 4 Geb Salomón sogded: \pi1 “Israel-e-Bab-Dummad-Jehová an-bab-Davidʼga ibmar-imakoye-sogsadi, emidi imaknonikid. Degisoggu, Bab-Jehová-e-nug odummolesun. Deunni, Bab-Jehová an-babga sogsa gusad: \v 5 ‘An Egiptoʼgi an-dulamar-onosad-akale, Israel-wagan-e-neggwebur-gwagwensaale, an-nug-odummogega, anse-goled-neg-sobega, an sussulid. Deginbali, dule-wargwensaale Israel-dulemar-e-dummadga-guega an sussurbalid. \v 6 Degi-inigwele, emi, an Jerusalén-neggwebur susad, adi, agi an megegar. Deginbali, an-Israel-dulamar-seega, an David nug-imaknonibalid.’ \pi1 \v 7 ”An-bab-David, Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-nug-ogannogega, Bab-Dummadse-goled-neg soboye binsasando. \v 8 Degi-inigwele, Bab-Jehová an-bab-Davidʼga sogsagusad: ‘Be gwagegi nued be binsasando, anga anse-goled-neg soboye.’ \v 9 Degi-inigwele, bee be-anse-goled-neg gwen sobosulid. Be-machi-gwensak-bega-uklegoedi, a-dule, an-nug-odummogega anga neg-soboed. \pi1 \v 10 ”Emidi, Bab-Jehová e-igar-mesisadba imaknonikid: Ani an Israel-e-reyga megnonikid, an-bab-David-anar an rey-gangi signonikid. Deginbali, Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-e-nug odummogega ese-goled-neg an sobsabalid. Igi Bab-Jehová sogsa, deyob bela gunonikid. \v 11 Deginbali, Bab-Jehová-Ulu, Babse-goled-neggi an osisbalid. A-Ulugine, Bab-Jehová-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisadi maid.” \s1 Rey-Salomón Bab-Jehováʼse gochad \r (1 Reyes 8:22-66) \p \v 12 Geb Salomón, Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila-asabin gwisgudapid. Degi, geb bela Israel-dulemar-bukwad-abargi Bab-Jehováʼse golega e-argan onakwided. \v 13 Salomón neg-imba-ollor-dummad-naidgi nibakwaa-gwisguega aila-esgoro-gordikidbi sobsad. Aila-suguedi, degi, e-matardunguedi emarbi daligwen-bisgise sobsad, degi, e-nibgueddi bisgipaa nibgue sobsad. Salomón a-aila-birgi-gwichi, Israel-dulemar-bukwad-asabin yokorgi-sindigar sigisad. Geb niba argan onakwided. Weyob Bab-Jehováʼse gote, sogded: \pi1 \v 14 “Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, bab-dummad beyobid nibneggi, degi, napneggi sated. Dulemarbo be Igar mesisale, geg be iedaed, degi, dule-beba-gwagegi-binsadimalad be nue-sabesaila maid. \v 15 Bab-Dummadye, an-bab-Davidʼga be ibmar-imakoye ise-sogar be sogsagusadi, emisgi, be imaknonikid. Be-ganguedba be imaksad.” \p \v 16 Rey-Salomón, Bab-Jehováʼse gotebalid: \pi1 “Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, emisgi, be-mai-an-bab-Davidʼga, be ibmar-imakoye sogsagusadi, be imake. Deunni, ega be sogsagusad: ‘Ar be an-asabin nued-nanadii-gusmogadyob be-wagan nuegan damalale, \q2 degi, an-igar-maidba nanamarbalile, \q2 be-wagan Israelʼgine e-reyga maigu guoed, gwen surguosulid.’ \pi1 \v 17 ”Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, emisgi, be-mai-Davidʼga be igar-mesisadi, deyopira be imake. \pi1 \v 18 ”Bab-Dummadye, ¿be we-napneggi, be-dulamar-abargi nue-napira be megode? Sulirgebed. Ar be-nibnegbela dummad-inigwele, amba bega unnigusulid. Degite, we-bese-goled-neg-an-bega-sobsad-bursunna, sunna unniguosi. \v 19 Degi-inigwele, Bab-Jehová, an-bese-goled be itoge, an bese-wilenaid be itoge. Bab-Jehováʼye, bee be, an-Bab-Dummadid. Andina be-maiga gued. Be-asabin an sabsuli wilesakwaa-bese-goled, be nue an-itoge. \v 20 Bese-goled-neg-siidgi, nue nakulemai mutikidba, degi, ibginedba be imake, ar ade, we-neggi be megoye sogsad. Bese-goled-negsik-ataksii an bese-gollalile, be wis an-itogo. \v 21 Deyobi, we-bese-goled-negsiki an wilesagwa-bese-gollalile, degi, Israel-dulemar-bese-gollalile, Bab-Dummad-Jehováʼye be wis an-itogo. Be nibneggi-mai, be anmar-itogo, degi, anmarga isgued be elio. \pi1 \v 22 ”Dule-gwensak dule-baidgi gwatirisale, we-bese-goled-neggi ibmar-ogumakar-ukleged-aila-asabin ise-sogar imaksale, \v 23 nibneg-akale be itogoed. Geb dakedba na be imakoed, degi, igar-innikigwadba be-maimarga be imakoed. Dule-nodiid be sabsur-odurdakoed, e-isguedgi na dukin odurdaklegoed. Dule-isgudisuliddi na-ibmar-imakdiidba egi be-sogo, we-dulede gwen isgussurye. \pi1 \v 24 ”Be-Israel-dulamar, begi-nodiidba e-isdarmaladse galakusale, degi, be-nug-ogannogega, gannar bese aibilisbalile, bese-goled-neggi bese wilesagwa gollalile, \v 25 nibneg-akar be itogoed. Agi, be-Israel-dulemarga e-isgued be elioed. Geb e-yar-ega-uklesadse, degi, e-dadganga-uklesmogadse gannar be sedagoed. \pi1 \v 26 ”Bab-Jehováʼye, Israel-dulemar-begi-nosadba be neg-yola-dummad-nasikoed, dii bar owiosulid. Geb odurdaklesad-sorba Israel-dulemar we-bese-goled-negsik gannar bese gornonikile, degi, be-nug gannar obarnonikile, degi, e-isgusadgi bukib itononikile, \v 27 nibneggi-mai be itogoed. Be-maimar-Israel-dorganga isgued be elioed. Geb be igar-nuedba-nanaedgi Israel-dulemar be odurdakoed. Geb be Israel-dulemarga yar-ega-uklesadgi be dii owisunnoed. \pi1 \v 28 ”Bab-Jehováʼye, Israel-yargi ukud-dummad nagunonikile, \q2 igi, bonigan nagunonibalile, \q2 igi, neg-uedba gagan dingudele, \q2 igi, ses-dummagan, \q2 igi, ses-burwigan ibmar-digaled ogilodbalile, \q3 agi, anmar bese gotele, be anmar-itogo. \pi1 ”Deginbali, anmar-isdarmalad anmar-neggwebur-ebilis ambikunonikile, \q2 anmargi gwichigu-nonikile, \q2 degi, ibu-boni-dummagan-baid danibalile, \q2 uellegeddibe, \q3 Bab-Jehováʼye, anmar-bese-gotele, be anmar-itogoed \pi1 \v 29 ”Bab-Jehováʼye, \q2 Israel-dule-gwensak bese gollardibe, \q2 igi, bela-Israel-dulemar bese gollardibe, \q2 doa-dule e-isgued magar itogele, \q2 ulubgi e-nunmaked magar itobalile, \q2 degi, na wile-itogedgi bese we-neggi golele, \q3 Bab-Jehováʼye be itogoed. \pi1 \v 30 ”Nibneg-akale be itogoed, degi, geb e-isgued ega be elioed. Ar bebi-unnila dulemar-binsaed be wissoggu, be ibmar-wisidba, dule-e-damaladba be dule-odurdakoed. \v 31 Adi, anmar be-dobgumalagar, degi, be-igar-maidba anmar-dadganga-be-yar-uksadgi an gudii gumalagar. \pi1 \v 32 ”A-ukinbali, dule-ainebarmalad, Israel-dulesurmalad, be-nug-dummarba-maid wisgusadba, degi, be-gangued-dummarba-maid-wisgusadba dikasur danimalale, degi, be e-bendakoedba we-negsik bese gordanikile, \v 33 Bab-Dummadye, nibneg-akale bese-goled be itogoed. Dule-ainebalid bela bese ibmar-egisele, ega be imakoed, adi, we-napneggi-dulemar-bukwad bela be-wisguega, degi, igi be-Israel-dulamar be-dobee nanabukwa, dule-baigan deyob be-dobee nanamarmogoed. Degi, bese-goled-neg an bega sobsadgi, besebi-gorlegoye igar-maidi magar-itomarbaloed. \pi1 \v 34 ”Be-dulamar, be-sogedba e-isdarmaladgi bila-onogega nadele, agine we-neggwebur-be-susadsik-atakbukwa, degi, bese-goled-neg-an-bega-sobsadsik-atakbukwa bese gollarmalale, \v 35 nibneg-akale be itogoed. Degi, amar-bendakegar be wemar-ular gwisgubaloed. \pi1 \v 36 ”Ar be-dulamar begi-nosmalale, ar ade dule geg begi nosurye-soglesulid bela begi noedbimalad. Begi-isgusadba be sae anmar-dakdele, anmar-isdarmaladga be anmar-urmakdele, adi, anmar-isdarmalad neggwebur-baidsik dikasuli, igi, itakagwadsedibe anmar-sedmaloed. \v 37 Bab-Dummadye, be-dulamar e-isdarmaladse galesad-yargi, e-isgusadga bukib-itogedba, bese wilesagwa gotemalale, sogdemalale: ‘Anmar magar-itoye, anmarde begi nosad, anmar ibmar-isgana-imaksad magar-itoye.’ \pi1 \v 38 ”Be-dulamar gales-siid-yargi, bela-belad gwage-ulubgine beba nagusmalale, degi, e-babganga-be-yar-uksadsik, bese golele, degi, be neggwebur-susadsik bese golele, degine, an bega bese-goled-neg-sobsadsik atakbukwa bese gormalale, \v 39 amar-bese-goledi, degi, bese-wilesagwa-goledi, nibneg-akale be itogoed, degi, be bendakoed. Be-dulamar-begi-nosad, e-isgued ega be elioed. \pi1 \v 40 ”Emisgi, Bab-Dummadye, bese wilesakwaa an egised, we-bese-golleged-neg-akar anmar bese gotele, nue be anmar-itogo. \q2 \v 41 Bab-Dummad-Jehováʼye, bee, be-Ulu-gandikidbo, be-obunnoged-negse, be obunnodage. \q2 Bab-Dummad-Jehováʼye, dule-irwa-bese-gormalad be-abonoleged-igargi sunmakdii gumalana gadin, \q2 degi, be-sorda-swilidikmalad be-sabguedgi wergumalana gadin. \q2 \v 42 Bab-Dummad-Jehováʼye, dule-reyga-nug-imaklegaled melle be obano. \q2 Bab-Jehováʼye, be-mai-David be sabesaila imakdii gusad, be ebinsao.” \c 7 \s1 Salomón Babse-goled-neg nug-imaksad \p \v 1 Salomón Bab-Dummadse-gorsiid bergusgua, soo nibneg-akar aidenonikid, geb a-soo Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged, degi, ibmar-baigan-ukleged bela obelosad. Degi, geb Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged, Babse-goled-neggi daasa sigisad. \v 2 Ar Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged bela e-neggi daasa-sigissoggu, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, geg Bab-Jehováʼse-goled-negse doge gusmalad. \v 3 Degidgi, bela Israel-dulemar, soo neggi-aidenoni daksamargua, degi, Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged neg-birgi-aidenoni daksamarbargua, bela asabin wagar napa-ebulegedse dulluu imaksamalad. Geb Bab-Jehová-nug odummodmalad, dog-nuedgi sogdemalad: \q1 “Bab-Jehová, dule-nuedid, \q2 e-sabguedi degisadeguad.” \p \v 4 Geb degine, rey, degi, bela dulemar, ibmar ogumakar Bab-Jehováʼga uksamalad. \v 5 Rey-Salomón Bab-Dummadga moli-bebe-nikad, mili-dulagwen-gakabo (22,000) uksad, degi, sibad-wawaad, mili-dulanergwa (120,000) uksabalid. Deyob rey, degi, bela dulemar Bab-Dummadse-goled-neg ega nug-imaksad. \p \v 6 Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad gusgu e-ambikudamaladgi bukmalad. Levita-dulemardina, Rey-David Bab-Jehová-nug-odummogega garmar-ogorleged-sobsagusadi ogotemalad. Degine, we-namakedgi namakbukmalad: \q1 “Bab-Jehová-e-sabguedi, degisadeguad.” \p Degi, geb Levita-dulemar-asabin, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladdi, gar-trompeta ogotedamalad. Degine, bela Israel-dulemardi gwigwichimalad. \p \v 7 Dakargu, ar ibmar-dula-ogumakar-ukleged, dule Bab-Dummadga e-binsaedba-ibmar-ukleged, degi, ibmar-gwallumar-Bab-Jehováʼga-ukleged ichesursoggu, ibmar-ogumakar-ukleged-aila esgoro-gordikidgi-Salomón-sobsadi unnisulid. A-ular, Salomón, Bab-Jehováʼse-goled-neg-asabin, neg-imba-naidi Bab-Dummadga nug-imaksabalid agi ibmar-ogumakar, degi, ibmar-gwallu Bab-Jehováʼga gwenatigwar-guega-ibmar-ukleged ukegar. \p \v 8 Degidgi, Salomón, degi, bela Israel-dulemar, ibagugle (7) iba-onosmalad. Agine, dule-bukidar nonimalad: Hamat-igar-maid-akale, Egipto-diwar-maidse, bela ambikusad. \v 9 Ar ibagugle (7) ibmar-ogumakar-ukleged-ailaga iba-onosmalad, degi, ibagugle (7) iba-dummad onosmarbarsoggu, ibabaabakgi (8) igar-dummad itosmalad. \v 10 Geb degine, nii-walagugle gaka ibdurgwen-gakapaagi Rey-Salomón e-negse-e-negse dulemar-barmisad. Degine, dulemardina weligwaledba, yeer-itogedba, e-negse nadmalad. Ar adega, Bab-Jehová David-bendaksad, degi, Salomón-bendaksabalid, degi, Israel-dulemar-bendaksabalid. \s1 Bab-Jehová Salomónʼbo igar-mesisad \r (1 Reyes 9:1-9) \p \v 11 Salomón, bela Babse-goled-neg-obelosgua, degine, we-negga ibmar-ebulemaloed-imakoye-binsasad-obelosgua, degi, reyneg-sobnaid-obelosbargua, \v 12 mutikidba, Bab-Jehová Salomónʼse magarononikid, ega sogded: \pi1 “Anse-be-gochad an be-itosad. Degi, we-neg anga ibmar-ogumakar-ukleged-ukega an susad.” \p \v 13 Bab-Jehová ega sogdebalid: \pi1 “Ar bemar an-sogedba dasurmalale, \q2 an bemarga dii owiosulid, \q2 be-nainumargi ibmar-naid-obelogega, an sesmar barmidagoed. \q2 Sulile, an bemarga uelleged-dummad barmidagoed. \q2 \v 14 Ar an-dulamar an-asabin na san bipii imakdemalale, \q2 anse-gollarmalale, \q2 degi, anba gannar nanadmalale, \q2 e-isgudiidgi bar nanadsurmalale, \q2 Andi an nibneg-akar itogoed, \q2 an ega e-isgued elioed, \q2 degi, an ega gannar yar onudakoed. \pi1 \v 15 ”We-neggi anse-gorlegedi an nue-dakmaioed, degi, ise-itogar an maibaloed. \v 16 Emisgindi, we-anse-goled-neg an susad, angadga an nug-imaksad. Adi, an degisadegu agi maiguegar. Degi, aginbi an atakdii, aginbi an binsadii sadeguoed. \q2 \v 17 Salomón, bedi be-bab-David-nanasayob be an-asabin gudii guele, \q2 degi, an-bega-ibmar-sogedba be ibsabalile, \q2 an-Igar-Mesisadba be gudibalile, \q2 degi, an-Igar-Maidba be nanadibalile, \q2 \v 18 be-rey-gangi-siid, degi, be-yar-semaid, \q3 bega an sogsadyob an imakoed. \pi1 ”Emide, an be-bab-Davidʼbogwa igar-mesisa, an ega sogsagusa: ‘Israel-yargi be-wagan-wargwensaale negdakmaisuli guosurye.’ \pi1 \v 19 ”Degi-inigwele, bemar angi aibatemalardi, \q2 an-igarmar-mamaidgi, \q2 degi, an-igarmar uksadgi be gwisgudmalardi, \q2 aka bab-dummad-baiganba be nanadmalardi, \q2 a-e-nug be odummodmalardi, \q2 \v 20 an bemarga yar-uksa-gusadgi an be-osulomaloed, \q2 degi, anse-goled-negga an neg-susadi, an balimetoed. \q2 Degine, bela dulemar-yar-baid-baidgi-bukmalad, bela-bela bemargi dodogega an imakoed. \pi1 \v 21 ”We-anse-goled-neg bela-bela nued-sobarsii-inigwele, bela dulemar e-dikarba nasdamalar geger dakdamaloed, geb sogdamaloed: ‘¿Ar ibiga Bab-Jehová we-yar, degi, ese-goled-neg weyob imaksa?’ \pi1 \v 22 ”Geb a-dulemarga sogdamaloed: ‘Ar Israel-dulemar, e-Bab-Dummad-Jehová Egiptoʼgi e-babgan-seargusadi, obachamalad. \q2 Degi, bab-dummad-baiganba nanadmalad, \q2 a-bab-dummagan-e-nug odummodmalad, \q2 amar-sogedba ibmar-imakdemarbalid. \q3 Aga, Bab-Jehová bela we-bonigan-dummagan Israel-dulemargi barmialid.’ ” \c 8 \ms2 1d. Salomón ibmar-baigan imaksad \mr (8:1-18) \r (1 Reyes 9:10-28) \p \v 1 Rey-Salomón, Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-neg-oguega, degi, reyneg-oguega, birga-dulagwen (20) gagasad. \v 2 A-sorbali, Salomón, Hiram-ega-neggweburmar-uksadi nudaksad. Geb agi Israel-dulemar-oambikusad. \v 3 Geb degine, Salomón, Hamat-neggwebur, Soba-yargi-siid, a-ebo bila-onosgua, Hamat-neggwebur-susa gusad. \p \v 4 Salomón, Tadmor-neggwebur nega-dulesulidganba-siid sobsad. Degi, bela Hamat-neggweburmargi mas-sabolemalad-neg sobsabalid. \v 5 Deyopira, neggweburmar-gandikmalad Bet-Horón-Nakwaled, degi, Bet-Horón-Dealed gannar sobsabalid, degi, e-galu-matusulid, e-yawagakmar obinosbalid, degi, yawagakmar-idu-suar-biir-megmalad obinosbalid. \p \v 6 Deginbali, Salomón, Baalat-neggwebur, degine, e-gingi-sabolemalad-negmar sobsabalid. E-ur-napagined-osabomalad-negmar sobsabalid, e-moli-ambikued-negmar sobsabalid. \p Degi, Salomón baigan-negmar e-itolegedba sobsabalid: Jerusalénʼgi, Líbano-yargi, degine, bela e-negdakmaid-ugakagi negmar-sobsa-naed. \p \v 7 Bela-neggweburmargi Israel-dulesurmalad-besmaladi, wemalad: \q1 Het-dulemar, Amorreo-dulemar, \q1 Ferezeo-dulemar, Heveo-dulemar, \q1 degi, Jebuseo-dulemar. \p \v 8 Ar Israel-dulemar bela amar-obelossurmarsoggu, wemardi, we-yargi e-sergan-sorba besmalad. Salomón a-dulemarga we-garda-narmaklenaidse gandik-arbaleged-igar mesisad. \v 9 Degi-inigwele, Salomón, Israel-dulemar-wargwensaar maimaryob-arbaega imaksasulid. \q1 Ar ade, Salomón, Israel-dulemar: \q2 Sorda-bila-onomaladga-onug-imaksad, \q2 sordamar-e-dummaganga onug-imaksabalid. \q2 Sordamar-ur-napaginedgi-urwemalad-e-dummaganga onug-imaksabalid, \q2 degi, sordamar-moligi-sii-urwemalad-e-dummaganga onug-imaksabalid. \q2 \v 10 Deginbali, Salomón, ega-arbamalad-dakega e-dummagan dulataled-ilabo gaka dulabo-gakambe (250) nikabalid. \p \v 11 Salomón, Faraón-sisgwa David-neggweburgi-maidgi sesad, bia ega reyneg-sobsadse. Ar ade, Salomón binsaed: “Bab-Jehová-e-Ulu Rey-David-neggi-signonisoggu, reyneg neg-swilidikidga gunonisunnad. Degisoggu, an-ome we-neggi geg gudii gued.” \p \v 12 Degidgi, Salomón neg-ubeb-naid-asabin, ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi, Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar uksasunnad. We-ailade, Salomón, Bab-Jehováʼga sobsa gusad. \q1 \v 13 Salomón, Moisés-Igar-Maidba, ibmar ogumakar ukdaed: \q2 Itoged-ibamargi, nii-bini-gwisgued-ibamargi, \q2 birgagi irbaa iba-dummagan-onolegedgi ibmar ogumakar ukdaed. \q1 A-ibamar-dummagandi, wemalad: \q2 Madubur-Inasulid-Iba, \q2 Itoged-Irgwenad-E-Ibamar, \q2 degi, Neg-Matargana-Iba. \p \v 14 Deginbali, Salomón e-bab-David-igar-mesisadbali, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga igar mesisad, adi, e-iba-arbamaladgi na muchub-muchub arbamalagar. Degi, Levita-dulemardi Bab-Dummad-nug-odummogega urbilesmogad, adi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladbogwa bane-bane igar-megisadba arbamalagar. Ar David Bab-Dummadga-arbaedi, deyob igar mesisad. Degi, yawagak-dakmaladga yawagak-iliba e-igar-maidba ega mesisbalid. \q1 \v 15 Degisoggu, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, \q1 Levita-dulemar, mani-dakmalad, \q1 degi, ibmar-baigangi-arbabukwamalad, \q2 rey-igar-mesisadba nanabukwa gusmalad. \p \v 16 Weyobi, Salomón Bab-Jehováʼse-goled-neg-e-sailagan-mesialid-akale, bela-ogusadsega, bela ibmar-imaksad. Bab-Jehováʼse-goled-neg bela weyob ogulenonisunnad. \p \v 17 Degidgine, Salomón, Edom-yargi, demar-gaka naidsik, Ezión-Geber-neg-nugadse, degi, Elot-neg-nugadse naded. \v 18 Hiram, Salomónʼga e-gapdanmarba ur-dummagan barmisad. Degi, Hiram-e-gapdanmar, degi, e-selamar demargi nerguarmaladid. Amar, Ofirʼye-neg-nugadse Salomón-sordamarbo nadmalad. Agi, or nibir-milidulagwen-gakambe-gakapaa (33,000) Rey-Salomónʼse senonimalad. \c 9 \ms2 1e. Rey-bundor, Salomónʼse atakapid \mr (9:1-31) \s1 Rey-bundor, Salomón daknonikid \r (1 Reyes 10:1-13) \p \v 1 Rey-bundor-Sabáʼgined, Salomón nug-nue-nika-maiye wisgusad. Degisoggu, Rey-bundor Salomón-dakega Jerusalénʼse naded, adi, ibmar-aku-itolemalad-egisedgi Salomón-wilubdakegar. Geb Jerusalénʼse e-sordamar-bukidarad-abargi modapid. \q1 Agi, Rey-bundor, Salomónʼga ibmar-bukidar moli-yargan-muremaladgi sesad: \q2 Ibmar-wawadikmalad bukidar, \q2 ormar bukidar, \q2 degi, akwa-nuegan-dakar-dakar-gamalad bukidar, Salomónʼga sesad. \p Degisoggu, Rey-bundor, Salomónʼse modapgu, ibmar-aku-itolemalad bela ese egichisad. \v 2 Salomón, Rey-bundor-ese-ibmar-egichisad bela abin-sogsad. Ibmar-soggwensaar abin-sogsasuli gussulid. \v 3 Rey-bundor-Sabáʼgined, daksagua, Salomón nue binsaed-nikarba, degi, reyneg-sobaled daksabargua, geger dakded. \p \v 4 Degine, e-mesegi mas-nuegan-gullemalad daksabargua, reyga-dummaganga-gumalad-e-ganmar daksabargua, degi, reyga-arbamalad-e-mor-yomalad daksabargua, geger dakdebalid. \p Deginbali, nog-dakmalad-e-mor-yomalad daksabargua, degi, Bab-Dummadse-goled-negse-arsan-nakwilemaid daksabargua, geger dakdebalid. \p \v 5 Geb degi, Rey-bundor-Sabáʼgined Rey-Salomónʼga sogded: “An-neggweburgi-mai an be-itoalid, be ibmar-nuegan bukidar imaksaye, degi, binsaed-ibed be maibarye. Emide, an we-ibmar-itosadi, nue-napira an dakdo. \v 6 Dulemar-we-ibmar-sogedi an benenad. Emisgindi, an wese-nonikidgi, an-ibyagwar an be-daknonisunnad. Be binsaed-ibed-maidi, belallaa anga sogsasurmalad. Anga-sogsamaladba bur bule ibmar-wisi an be-daked. \v 7 Be-sordamar, degi, bega-dummaganga-gumaladi bane-bane be-binsaed-ibed-itodiidba weligwar gudimalad. \v 8 ¡Be-Bab-Dummad-Jehová-nug-odummolesun! Bab-Jehová begi nued-binsasadba, ega-negseega rey-gangi be-sisad. Ar be-Bab-Dummad, Israel-dule-nue-sabsoggu, be-ogannodii sadeguoed. Bab-Jehová Israel-yar-seega be imaksad. Ega be igar-nuegan imakmaiguega, degi, ega be igar-nudakmai-guega be-imaksad.” \q1 \v 9 Degi, Rey-bundor, Salomónʼga we-ibmarmar uksad: \q2 Or nibir-milibaabak gaka dulataled-ilagugle aidikue (8,700) uksad, \q2 degi, ina-wawadik-yapanmalad ichesur uksabalid, \q2 akwa-nuegan-dakar-dakar-gamalad deyob uksabalid. \q3 We-ina-wawadikmalad, Rey-bundor-Sabáʼgined Salomónʼga-ichesur-uksadyob, Judá-yargi dakledisulid. \p \v 10 Degine, Hiramʼga-arbamalad, degi, Salomónʼga-arbamarmogad, Ofir-or senoni gusmalad. Deginbali, sapi-sándalo-urgo, degi, akwa-nuegan-dakar-dakar-gamalad senoni gusmarbalid. \v 11 Rey-Salomón, Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-neggi, degi, reyneggi, sapi-sándalo-urgogi arsanmar sobsad. Deginbali, a-urgogi gar-arpa, degi, gar-salterio gar-ogormaladga sobsabalid. Wegiid-sapi-sándalo-urgo, Judá-yargi dakledisulid. \p \v 12 Rey-Salomón, Rey-bundor-Sabáʼgined-ibmar-abegedi, degi, ese-ibmar-egichisbalidi, bela Rey-bundorga uksad. Salomón, Rey-bundor-ega-ibmar-senonikidba, bur bule-mergu ega uksad. Geb degi, Rey-bundor dule-ega-ibmar-imakmalad-abargi, gannar e-yar-Sabáʼse nonikid. \s1 Salomón e-ibmar-nikad \r (1 Reyes 10:14-29; 2 Crónicas 1:14-17) \p \v 13 Salomón birga-irba, or nibir-mili-dulabo-gakambe-aidiku-wilub (50,000) abingadaed. \v 14 Dulemar-ibmar-ukmalad, degi, ibmar-bakmaladgi-mani-galemaiddi, obarlesulid. Deginbali, reymar-Arabiaʼginmaladi, degi, sailagan-negdakmamaidi, ormar, manimar Salomónʼga senonidamarmogaddi, amba obarlesurbalid. \p \v 15 Deginbali, Rey-Salomón, sigu-abingaed-dummagan dulataled-ilabo (200) or-sarsogaledgi sobsad. War-wargwengi e-aidikued nibirambe-gakatar (15) aidikued. \v 16 Deyobi, Rey-Salomón sigu-abingaed-bipigana dulataled-ilapaa (300) or-sarsogaledgi sobsabalid. War-wargwengi nibirnergwa (6) aidikued. Rey, we-ibmar, e-neg-Sapur-Líbanoʼye-nugadgi urbisad. \p \v 17 A-ukinbali, isbied-nugar-dummagan-marfilʼye-nugadgi rey-gan sobsabalid. A-gan-birgi or-nued nasiksabalid. \v 18 Rey-gan-e-nag-onakwed or-sunnabi sobaled. We-rey-gan e-arsan-welle-wellegwad nergwa (6) nika imaksad. Degine, e-argan-mesed abinbela imaksabalid. A-rey-gan-e-argan-gwensak-dikarba achumigur-nono-wawaad-sobale osisad. Walanergwa (6) arsan-argan-nuedsik ambikusad, degi, walanergwa (6) arsan-argan-sapiledsik ambikusbalid. \v 19 Deyobi arsan-welle-wellegwadgi, achumigur-nono-wawaad war-wargwen osisad. Weyobi, reymar-baigan-e-ganmar gwen sobledisulid. \v 20 Rey-Salomón, e-nog-vino-gobmalad ber or-sunnabi soblesad, degi, reyneg-Sapur-Líbanoʼye-nugadgi batemar, nogmar-bukwad, ber or-sunnabiid. Ibmar-soggwensaar manigi soblessulid, bela orbi sobaled. Rey-Salomón negdakmaigua, mani baisur-dakleged, aga ega ibmar manibi soblessulid. \v 21 Rey-Salomón urmar-dummad nikadi, Hiram-e-selamar ega onanadii gusmalad. Birgapaa-birgapaagi Rey-Salomón-e-urmar, Tarsis-yarse Rey-Hiram-e-sordamarmala naddaed. \q1 Tarsis-yargine, seardamalad: \q2 Ormar, manimar, isbied-nugar-marfilʼye-nugad, \q2 sulumar, degi, rey-siglimar seardamalad. \p \v 22 Rey-Salomón, ibmar-nuegan bela-bela nikusadba, degi, binsaed-ibed-megisbalidba, bela rey-baigangi obicha megisad. \v 23 Degisoggu, rey-baigan yar-baid-baidgi-mamaid, Bab-Dummad Salomónʼga-binsaed-nikaa-imaksad-itogega, Salomón-dakbiguardamalad. \v 24 Bela we-dulemar birga-irba, Rey-Salomónʼse-nanamamaidi, war-wargwengi Salomónʼga ibmar-binsa-ukleged senonidamalad. \q1 We-ibmar senonidamalad: \q2 Manimar, ormar, mor-nuegan, gingimar, \q2 ina-wawadikmalad, molimar, degi, moli-uaya-senigan, \q3 Salomónʼga-ukega senonidamalad. \p \v 25 Salomón, e-molimar-ambikuega, degi, ur-napaginmalad-sabogega, moli-ambikued-negmala milibake (4,000) nikusbalid. Degi, Salomón sorda-moligi-nanamalad miliambe-gakabo (12,000) nikusbalid. Amar neggwebur-baigangi ur-napaginmalad-negmar-ega-uklesadgi bela ambikusmalad, degi, Jerusalén-neggweburgi rey-walik ambikusmarbalid. \p \v 26 Rey-Salomón, reymar-baigan-yar-semaid-ibe bela yarmar-susad. Éufrates-diwar-akar, bela Filistea-dulemar-yarse, degi, bela Egipto-yar-abingunaidse yar-semai gusad. \v 27 Salomón akwamar-omileddaeyobi Jerusalén-neggweburgi mani bukidar-nika imaksad, degi, yar-mulluganba higuera-sapimar-bukidar-digaleyobi urwar-urgomar bukidar digsabalid. \v 28 Salomónʼga, Egiptoʼgi, degi, bela neggweburmar-baigangi molimar selenoni daed. \s1 Salomón-burgwisad \r (1 Reyes 11:41-43) \p \v 29 Salomón ibmar-baigan imaksabalid, a-ibmar-gebe-imakdedi, degi, e-berguedse ibmar-imaksadi, belagwable Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Natán-e-garda-narmakar-maidgi narmakar-maid. Degi, Siloʼgined-Ahías-e-garda-narmakar-maidgi narmakar maibalid. Degine, dule-negburgandaked-Iddo-e-garda-narmakar-maidgi narmakar maibalid. Nabat-machi-Jeroboamʼgi-sunmaklenaid-gardagi narmakar maibalid. \v 30 Salomón bela Israel-yargi birga-dulabo (40) Jerusalén-neggweburgi yar-semai gusad. \v 31 Salomón burgwisgua, e-bab-David-e-neggweburgi diglesad. Salomón-sorba, e-machi-Roboam yar-ganonikid. \c 10 \ms1 2. ISRAEL-YAR-MAMARISAD \mr (10:1–11:4) \s1 Israel-dulemar, Judá-dulemargi bangusmalad \r (1 Reyes 12:1-24) \p \v 1 Roboam, Siquem-neggweburse naded. Ar ade, bela Israel-dulemar reyga-Roboam-onugsaega, Siquem-neggweburse nadmalad. \v 2 Nabat-machi-Jeroboam Egipto-yarse Salomón-idu-wakite-gusadi, deyob gaya-wisgusgua, Egiptoʼgi-mai gannar alid. \v 3 Israel-dulemar Jeroboamʼbina-gochamargu, bela Jeroboamʼba Roboamʼse nonimalad. Geb degine, Roboamʼbo sunmakdemargu, Roboamʼga sogdemalad: \p \v 4 —Be-bab-Salomón undar-arbaleged-dummad anmarga uksad. We-undar-arbaleged-dummad, wilubba be anmarga imake. Deyob be anmarga imakele, anmar be-maiga gudii gumaloed. \p \v 5 Roboam abin-sogded: \p —Be namala. Ibapaase gannar be anse dagmalo. Agine, Israel-dulemar nade gusmalad. \p \v 6 Geb Roboam girmar-dummaganse binsaed-egisnai gualid. We-girmar-dummagande e-bab-Salomónʼga binsaed-ukdii nanasmalad. Amarga Roboam sogded: \p —¿Igi an we-dulemarga sogoe? \p \v 7 Geb girmar-dummagan abin-sogdemalad: \p —We-dulemarba be ibsadibe, nued egi be binsadibe, degine, nuedgi ega be sunmakdibe, wemar degisadegu be-maiga gudii gumaloed. \p \v 8 Degi-inigwele, Roboam girmar-dummagan-ega-binsaed-uksadi gwen itossulid. Aka sapingan-ega-arbamaladse, ebo-dare-dungusmaladse binsaed egichided. \p \v 9 —Be anga binsaed-dakmala, ¿igi an we-dulemarga sogoe? Ar ade, wemar anse egichisad: ‘Be-bab, undar-arbaleged-dummad anmarga uksaye. We-undar-arbaleged-dummad, wilubba be anmarga imakye.’ \p \v 10 We-sapingan-ebo-dare-dungusmalad ega sogdemalad: \p —We-dulemar weyob-bega-sunmaksamaladi: ‘Be-bab, undar-arbaleged-dummad anmarga uksaye. We-undar-arbaleged-dummad, wilubba be anmarga imakye.’ We-dulemarga weyob be sogoed: ‘An-bab bemar-sabsur-wiosale, andi bur bule be-wiomogoed. \v 11 An-bab, arbaed-dutusulid bemarga ukdii gusale, andi bur bule bemarga arbaed-dutusulid ukoed. An-bab molidubgi bemar-bibyosale, andina, molidub-e-duku-esgorobiidgi an bemar-bibyogoed.’ \p \v 12 Igi Roboam ega sogsa gusa: “Ibapaase gannar be anse dagmaloye.” Deyobi, a-ibapaagine, Jeroboam, Israel-dulemarmala, Roboamʼse gannar noni gusmalad. \v 13 Rey-Roboam, Israel-dulemar-abin sabsur-sunmaksad. Girmar-dummagan-e-binsaed-ega-uksadba ibsassulid. \v 14 Roboam, sapingan-ega-binsaed-uksadba, Israel-dulemarga sogded: “An-bab undar-arbaleged-dummad bemarga uksad, andina, bemarga bur bule undar-arbaleged ukoed. An-babdi molidubgi bemar-bibyosad. Andina molidub-e-duku-esgorobiidgi an bemar-bibyogoed.” \p \v 15 Degisoggu, Rey-Roboam, dulemar-ese-ibmar-egichisad ega imaksasulid. Ar Bab-Jehová weyob igar-mesisad, adi, Nabat-machi-Jeroboamʼga, Ahías-Silo-neggweburginedba ibmar-sogsagusad guegar. \p \v 16 Israel-dulemar, Rey-Roboam e-itossuli daksamargua, weyob sogdemalad: \q1 “¿Ibiga anmar bar David-e-gwenadganba naguosunna? \q2 ¡Ar anmar Isaí-wagwaba ibmar nikasulid! \q1 Degisoggu, ¡Israel-dulemar! E-neg-e-negse namalo. \q2 ¡David-wagwa, be-gwenadganbi na be sedii gusunno!” \p Weyob, bela Israel-dulemar e-neg-e-negse nadmarsunnad. \p \v 17 Degi-inigwele, Roboam Israel-dulemar-Judá-neggweburmargi-bukwamaladgi negdakmai gusad. \v 18 Degi geb sorba, Rey-Roboam Adoram-barmisad. Adoramʼde, dulemar-ise-oarbaar-imakleged-dakedid. Israel-dulemar a-dule-daksamargua, akwagi-makar oburgwismalad. Roboam, deyob daksagua, gwae-gwae e-ur-napaginedgi nakwisa imaksad. Geb Jerusalén-neggweburse wakited. \v 19 De-akale, Israel-dulemar we-garda-narmaklenaidse David-wagangi bangusmalad. \c 11 \p \v 1 Roboam, Jerusalén-neggweburse modapgu, Judá-sordamala, degi, Benjamín-sordamala mili-dulabakebak (180,000) bila-onomaladga-sulesadi oambikusad. Adi, Israel-sordamargi bila-onogega, Jeroboamʼgi gannar yar-suegar. \v 2 Degi-inigwele, Bab-Jehová, e-dule-Semaíasʼga sognonikid: \p \v 3 “Judá-dulemar-e-rey Salomón-machi-Roboamʼga, degi, Israel-dulemar-Judáʼginmaladga, degine, Benjamín-wagan be sogo: \v 4 Bab-Jehová weyob soged: ‘Mer be-gwenadgangi be bila-ononamalo. Degisoggu, gannar e-neg-e-negse namar, ar ade, an-sogedba an imaksad.’ ” \p Deyob-Bab-Jehová-soge-itosmargua, Roboam-sordamar gannar bilismalad, bar Jeroboamʼgi bila-onoapsurmalad. \ms1 3. DAVID-E-WAGAN REYGA-MEGISMALAD \mr (11:5–36:23) \s1 Roboam Judá-neggweburmar ogannos-gusad \p \v 5 Roboam Jerusalén-neggweburgi megisad, degi, Judá-yar-bendakegala, neggweburmar-gandikid sobsa gusad. \q1 \v 6 Neggweburmar-ogannolesmalad-sobsadi, wemardo: \q2 Belén, Etam, Tecoa, \q2 \v 7 Bet-Sur, Soco, Adulam, \q2 \v 8 Gat, Maresa, Zif, \q2 \v 9 Adoraim, Laquis, Azeca, \q2 \v 10 Zora, Ajalón, degi, Hebrón. \q3 We-neggweburmar-gandik-sobsagusadi, Judá-yargi, degi, Benjamín-yargi bukwamalad. \p \v 11 Roboam neggweburmar-gandik-bukwad napi ogannosbalid. A-neggweburmargi, sordamar-e-dummagan urbisad. Deginbali, masgullemalad, olivo-gwallu, degi, vino, sabolemalaga, agi urbisbalid. \v 12 Degi, sigu-abingamalad, degi, ilawar-swiswidikmalad, neggwebur-iliba oambikusbalid. A-ibmar, bela-bela omelosad. Degisoggu, Judá-dulamar, Benjamín-dulamar Roboam-sogedba ibmar-imakbukwagusmalad. \p \v 13 Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levita-dulemar, bela Israel-yargi-bukwamaladi, Roboamʼba-naguega nonimalad. \v 14 Ar Jeroboam, degi, e-masmala, Levita-dulemar-ibe Bab-Jehová-igargi-arbaed osulosad. Agala, Levita-dulemar moli-gagan-omaed-nainugan-mete armarsunnad. Degine, Judá-yarse-naega, degi, Jerusalén-neggweburse-naega, e-ibmarse-bakale, metemarbalid. \p \v 15 A-ulale, Jeroboam aila-matusulidgi niamarse golega, degi, moli-bebe-nikad-burwigana-sobaledse gollebaliga, na egad dule-bab-dummadse-gormalad nug-imaksad. \v 16 Geb Israel-dadgan-warambe-gakabogwad-abargi (12), Israel-dulemar e-Bab-Dummad-Jehováʼba napiragwadba-nanaidi, e-babgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukega, bela Levita-dulemarba Jerusalén-neggweburse, Bab-Dummadse-goled-negse nadmarmogad. \v 17 Deyobi, we-dulemar birgapaa Salomón-machi-Rey-Roboam-ogannodii gusmalad, degii Judá-yar-dakmaid ogannosmalad. Ar ade, birgapaa, David-igarba, degi, Salomón-igarba nanadii gusmalad. \s1 Roboam-e-omegan mimmigan-nikusad \p \v 18 Roboam, Jerimot-sisgwa-Mahalat nikusad. Jerimotʼde, David-e-machid. Mahalat-e-nandi Abihailʼye-nugad. Abihailʼde, Eliab-sisgwad, Isaí-e-wagwad. \q1 \v 19 Mahalat-e-machimala, wemalad: \q2 Jeús, Semarías, Zaham. \p \v 20 Geb degi, Roboam, Absalón-e-sisgwa Maacaʼye-nugad nikusbalid. \q1 Maaca-machimala-gwalulesadi, wemalad: \q2 Abías, Atai, Ziza, degi, Selomit. \q1 \v 21 Roboam e-omegan-baiganba, degi, e-ome-dikarmarbalidba e-ome-Maaca-bur bule-sabgusad. \q2 Degine, Roboam omegan warambe-gakabaabak (18) nikusad, \q2 degi, omegan-dikarbalid waladulapaa (60) nikusbalid. \q1 Roboam mimmigan-nikusad: \q2 Masmala, waladulagwen-gakabaabak (28), \q2 degi, bunamala, waladulapaa (60) nikusad. \p \v 22 Geb degi, Roboam, e-ome-Maacaʼsikid-e-machi-Abías e-gwenadgan-e-dummadga nug-imaksad. Ar ade, Roboam, Abías reyga-mesoye egi binsasad. \v 23 Roboam binsaed-nue-nikaa ibmar-imaksad. Roboam neggwebur-iliba e-masmala mesisnaed, Judá-neggweburmargi, degi, Benjamín-neggweburmargi, degi, negmar-gandik-bukwa-nanaedgi bela e-masmala-mesis-nabalid. Geb mas-bukidar onimai gusbalid, degi, e-masmalaga omegan-bukidar uksabalid. \c 12 \s1 Rey-Sisac Judá-yargi dogsad \r (1 Reyes 14:21-31) \p \v 1 Rey-Roboam, e-negsemaid nue-gangus-sigisa daksagua, Bab-Jehová-Igar-Maidba bar nanadii gussulid. Degine, bela Israel-dulemar eba Bab-Jehová-Igar-Maidba bar nanassurmarmogad. \v 2 A-ulale, Bab-Jehováʼba ibsassurmaladbali, Rey-Roboam birgatargus-negsemaidgi, Egipto-e-rey-Sisac, Jerusalén-dulemargi bila-onoapid. \v 3 Rey-Sisac ur-napaginmalad, miligwen gaka dulataled-ilabo (1,200) sealid, degi, sordamar-moligi-sii-bila-onomalad, mili-dulapaa (60,000) searbalid. Deginbali, sordamar-bukidar, Sisacʼba Egipto-yar-akar dani gusmalad. A-dulemarde, Libia-dulemalad, Suquim-dulemalad, (dule-yarsuli-gudimaladid) degi, Etiopía-dulemalad. \v 4 Rey-Sisac, Judá-neggweburmar-gandik-simalad susad. Geb degi, Jerusalén-neggweburse nonikid. \p \v 5 Geb degine, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Semaías, Rey-Roboamʼse, degi, Judá-e-dummagan Jerusalénʼgi Sisac-dobmaladba igar-itobukmaladse nonikid. Geb Semaías, dummaganga sogded: \p —Bab-Jehová weyob soged: ‘Bemar an-obachamarsoggu, aga, an Sisacʼga an be-urmakmarsundo.’ \p \v 6 Degidgi, Israel-dummagan, degi, Rey-Roboam, san-bipii imaksamalad. Geb sogdemalad: \p —¡Bab-Jehová, ibmar-inniki-imakedid! \p \v 7 Bab-Jehová daksagua, Judá-e-dummagan san-bipi-imaksamala, gannar e-gayaburba-barsoged-Semaíasʼga sognonikid: “Judá-e-dummagan san-bipii imaksamarsoggu, bar an osulogosulid. Aka emisgwasaar, an Judá-dulemar-bendakoed. An Jerusalénʼgi isdar bar binsaosulid. Bar Sisac Jerusalén-neggwebur-osulogega an imako-sulid. \v 8 Degi-inigwele, bemar Sisac-e-maiga gumaloed, adi, itomalagar, igi anga ibmar-imaklege, degi, reymar yar-baigangi-mamaidga igi ibmar-imaklemoga.” \p \v 9 Degidgine, Egipto-e-rey-Sisac, Jerusalén-dulemargi bila-onosad. Sisac, Jehováʼse-goled-neggi ibmar-nuegan-bukwad, degi, reyneggi-ibmar-nuegan-bukwad, Salomón-sigu-abgamalad-orbi-sobsagusadse-bakale, susad. Bela a-ibmarmar Egipto-yarse sesad. \v 10 Degi, geb Rey-Roboam sigu-abingaed-orbiid-anar, sigu-abingaed esgoro-gordikid-madaregedbi sobsad. Degi, suar-ibed-dummagan-rey-yawagakgi-nakulemaladga uksad. \v 11 Suar-ibmala, Rey-Roboam Bab-Jehováʼse-goled-negse-nanaed-irba, sigu-abingaed guar-guar sedii damalad. Degi, geb sorba, suar-ibmala, suar-ibed-ambikumaladgi gannar sigu-abingaed osabosdamalad. \p \v 12 Roboam san-bipii imaksadbali, Bab-Jehová bar-isdar itossulid. Degisoggu, Bab-Dummad bela Jerusalén-neggwebur-osulogega bar imaksasulid. Ar ade, Judá-yargi dulemar-nuegan amba gudidii nanaed. \p \v 13 Degisoggu, Rey-Roboam nue-gangusa, Jerusalénʼgi negsemai gusad. Roboam gebe-yar-seargu, birga-dulabo-gakagwensak (41) nikad. Jerusalénʼgi birgambe-gakagugle (17) negsemai gusad. A-Jerusalén-neggweburde Israel-dadgan-warambe-gakabogwad-abargi (12) Bab-Jehová na susgusad, adi, agi e-nug-odummolegegar. Roboam-e-nande, Naamaʼye-nugad, Amón-duled. \v 14 Roboam, e-gwagegi Bab-Jehová-nue-amissursoggu, ibmar-isgana imakde gusad. \p \v 15 Rey-Roboam gebe-ibmar-imakdedi, degi, e-berguedse-ibmar-imaksadi, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Semaías, degi, negburgan-daked-Iddo, a-e-gardamar-nug-mamaid-gardagi narmakar maid. Roboam, Jeroboamʼbogwa bila-onogedbi-dakedii gusmalad. \v 16 Roboam burgwenonigu, David-neggweburgi diglesad. Geb degi, e-machi-Abías Judá-yargi yar-senonikid. \c 13 \s1 Abías, Judáʼgi yar-sesad \r (1 Reyes 15:1-8) \p \v 1 Rey-Jeroboam birgambe-gakabaabakgus (18) reyga-maidgi, Abías, Judá-yargi gebe yar-sear gusad. \v 2 Abías, Jerusalénʼgi birgapaa yar-sesad. E-nande, Micaíasʼye-nugad, Uriel-e-sisgwad. Urielʼde, Gabaaʼginedid. \p Deginbali, Abías, Jeroboamʼgi bila-onos gusad. \v 3 Rey-Abíasʼdi, bila-onogega, sordamar-gandikmalad, mili-dulataled-ilabake (400,000) susad. Degi, Rey-Jeroboamʼdi, Rey-Abíasʼbo bila-onogega mili-dulataled-ilabaabak (800,000) e-sordamar-gandikmalad susmogad. \p \v 4 Rey-Abías, Efraín-yalaganba, Zemaraimʼye-yar-nugadgi-gwichi sabsur goted: “Jeroboam, bela Israel-dulemar-bukwad, nue itomalo. \v 5 Be wissurmarsi, Israel-e-Bab-Dummad-Jehová, Rey-Davidʼga, degi, e-waganga Israel-dulemar-degisadegu-yarsemai guoye, gwen ogwaosurye sogsad. \v 6 Nabat-machi-Jeroboam, David-machi-Salomónʼga arbadii gusanad. Degi-inigwele, e-dummad-Salomónʼgi aibicha gusad. \v 7 Salomón-machi-Roboamʼba dule-wiegana, degi, dule-isganamar akadmalad. Ar Roboamʼdi, sapingwagusoggu, dule-naa-daedsoggu, we-dulemar-ibmar-sogedba ibmar-imakdii gusad. Geg abinsae gudii gusad.” \p \v 8 Rey-Abías sogdebalid: “Emidi, bemar binsaed: ‘Anmar ichesurgussoggu, degi, moli-bebe-nikad-orbiid nikabarsoggu, we-ibmar-bab-dummadga-imakleged Jeroboam-anmarga-sobsadi, sunna Bab-Jehová-yar-Davidʼga-uksadgi anmar-obinega imakoye.’ \v 9 Deginbali, bemar, Bab-Jehová Aarón-wagan dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga-onugsasadi, degi, Levita-dulemala, be onosmalad. Igi dule-Bab-Jehová-wissurmalad yar-baigangi e-dule-irwa-babse-gormalad nug-imake, deyob, a-dulemar-anar, be-dule-irwa-bab-dummadse-gormalad be nugsasad. Dule-wargwen moli-bebe-nikad-sapingwagwad, degi, sibad-wawaad-machered-walagugle (7) bab-dummadga-ukega-sedanikile, we-dulede, dule-irwa-bab-dummagansulidga-goledga yog onugsalegar daed. \p \v 10 ”Ar anmar-Judá-dulemardi, Bab-Jehová-obachasurmalad, ar ade, Bab-Jehová, anmar-Bab-Dummadid. Anmar-irwa-Bab-Dummadse-gormaladdi Aarón-masmala-gued. Amar amba Bab-Jehováʼga ibmar-imaked. Degine, Levita-dulemardi e-bendakmalad-gued. \v 11 Amardi bane-bane, wakdaradba, degi, sedogidba Bab-Jehováʼga ibmar ogumakar ukdamalad. Degine, ina-wawadikid obupurmak damarbalid. Deginbali, bane-bane madu-Babga-nugsaleged mese-orbiidgi urbedamalad, degi, sedogidba gwallu-sied-orbiidgi gwallu-bukwad ogadamalad. Ar ade, anmardi Bab-Dummad-Jehová-Igar-Maidba nanadimalad. Ar bemardi, Bab-Jehováʼgi be bangudmalad. \v 12 Degisoggu, Bab-Jehová, anmar-idunadapid. Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladi, gar-trompeta-ogolega, bato guakwa-bukwad, adi, anmar bemargi-gwichiguegar. Degisoggu, Israel-dulemar, mer be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼgi bila-onogedgi be binsamar. Ar ade, Bab-Jehováʼgi, be gwen nakosurmalad.” \p \v 13 Geb degi, Jeroboam, abala e-sordamar-dukuar oambikusad, adi, ukiagwar Abías-sordagan-yarganba egi gwisguegar. Geb e-sordagan-baigandi, Judá-dulemar-asabin, barmisad. \v 14 Geb degi, Judá-dulemar yargansik atakdemargu, Jeroboam-sordamar egi gwichigudani dakarmalad, degi, Jeroboam-sordamar-baigan, e-asabin egi gwichigudani dakarmarbalid. Geb Bab-Jehováʼse sabsur-apor gotemalad, geb dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladdi gar-trompeta ogotemalad. \v 15 Geb degi, Judá-dulemar, Jeroboamʼgi-gwichiguega binnasuli-gotegua, Bab-Jehová, Jeroboam-ogalakuega, degine, bela Israel-dulemar-ogalakuega imaksad. Degine, Bab-Jehová, Abías-onakwega, degi, bela Judá-dulemar-onakwega imaksad. \v 16 Israel-dulemar, Judá-sordamar-idu wakinbi-gualinad, degi-inigwele, Bab-Jehováʼdi, ega urmaksad. \v 17 Abías, degi, e-sordaganmala, dula-bukidar-ogilosmalad. Bela Israel-sordamar mili-dulataled-ilatar (500,000) girgusmalad. \v 18 Deunni, a-ibagangine, weyobi Israel-dulemar mesagwar gunonimarsunnad. Degi, Judá-sordamardi emargi nakwismalad, ar ade, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼgi bengussurmalad. \p \v 19 Abías deyob Jeroboam-bareginnai gusad. Degine, Jeroboam-ibe we-neggweburmar susad: \q1 Betel-neggwebur, \q2 degi, e-neggwebur-burwiganase-bakar, susad. \q1 Jesana-neggwebur, \q2 degi, e-neggwebur-burwiganase-bakar, susad. \q1 Efraín-neggwebur, \q2 degi, e-neggwebur-burwiganase-bakar, susad. \p \v 20 Degisoggu, Abías reyga-maigu, Jeroboam bar gangued-nika-gudii gussulid. Degi, geb Bab-Jehová, Jeroboam-onailiksasgu, Jeroboam burgwisad. \p \v 21 Degine, Abíasʼdi, reyga bur bule gandik maigusad. Abías ome-warambe-gakabake (14) nikusad, degi, masmala-waladulagwen-gakabo (22) nikusbalid. Bunamaladi warambe-gakanergwa (16) nikusbalid. \p \v 22 Abías e-ibmar-baigan-imaksabalid, degi, e-nanasad, degi, e-ibmar-sogsabalid, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Iddo-e-gardagi narmakar maid. \c 14 \s1 Rey-Asa, Judá-yar sesad \r (1 Reyes 15:9-12) \p \v 1 Rey-Abías burgwenonimogu, David-neggweburgi diglesad. A-sorba, e-machi-Asa yar-seega megnonikid. Asa-negsemaigu, birgambe (10) neg bogidikid nai gusad. \p \v 2 Rey-Asa, e-Bab-Dummad-Jehová-asabin ibmar-nueganbi-imakdii, degi, igar-innikigwadbi-imakdii gusad. \v 3 Ar ade, Rey-Asa, aila-matusurmalad, degi, bab-dummaganga-ibmar-ukleged-ailamar-bukwad osulosad. Degi, akwamar-islidikid obelosbalid, degi, Asera-e-wilubgan-suargi-sobar-bukwad osulosbalid. \v 4 Deginbali, Rey-Asa, Judá-dulemar, e-dadgan-Bab-Dummad-Jehováʼba naguega imaksabalid, adi, Judá-dulemar, Moisés-Igar-Maidba, degi, Bab-Dummad-Igar-Sogsadba nanabukwa guegar. \v 5 Deyobi, Rey-Asa bela Judá-neggweburmargi, bab-dummaganga-aila-matusulidmar-bukwad osulosad. Degi, ina-wawadikid-ogumakleged-ailamar osulosbalid. Degisoggu, Rey-Asa e-yar-semaidgi boni-sate yar-semai gusad. \p \v 6 Deunni, yar bogidik naid. Degisoggu, Rey-Asa Judá-yargi neggwebur-gandikmalad sobsad. Ar a-ibagangi, Rey-Asaʼbo dule-bila-onobimalad sated, ar ade, Bab-Jehová bogidik neg nasiksad. \p \v 7 Agi, Rey-Asa, Judá-dulemarga sogded: “Anmar neggweburmar-obinomargwelo, bela neggwebur-dikar-ebiris galu-matusulid neg-suid-nika anmar sobmalo. Degi, e-yawagakmar anmar sobmarbalo, degi, esgoromar yawagakgi biir-biir nasikmarbalo. Ar we-yar-naid anmargad-naid. Ar ade, anmar, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼba-nanadisoggu, Bab-Jehová anmarga neg-bogidik nasiksad.” Judá-dulemar neggwebur-obinonanaigua, ega igar-nueganbi nadapi gusad. \p \v 8 Rey-Asa, Judá-dule-bila-onomalad mili-dulataled-ilapaa (300,000) nikusad. Amar eswar, degi, e-sigu-abgaed-dummagan guar-guar ganidamalad. Degine, Benjamín-dule-bila-onomalad mili-dulataled-ilabo-gaka-dulabake (280,000) nikusbalid. Ar a-sordamarde bela sigu-mied wismarsoggu, sigu-abgaed-senigana, degi, sigumar guar-guar ganidamarmogad. \v 9 Etiopía-dule-Zera, e-sordamar-miyongwen-mergu (1,000,000), Rey-Asa-sordamargi-bila-onogega e-abin noargusmalad. Zera ur-napagined, dulataled-ilapaa (300) sedanigusad, agi, Maresaʼye-neg-nugadse nonikid. \v 10 Geb agi, Rey-Asa, Zera-abin noded. Geb Asa e-sordamar-bila-onogega Maresaʼye-neg-nugad-naba Sefata-nebagi urbisad. \p \v 11 Agi, Asa e-Bab-Dummad-Jehováʼse sabsur-goted, sogded: “Bab-Jehováʼye, dulemar emarbi be dakmaid. Dule-gandikiddibe, igi dule-nollogwaddibe amba be bendakmaid. Degisoggu, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼye, be anmar-bendake. Ar ade, anmar begi bensurmalad, degi, be-nuggi an we-dulemar-ichesur-bukwadbogwa bila-onodanimalad. Bab-Jehováʼye, bee be anmar-Bab-Dummadid. Dule begindi obinosulid.” \p \v 12 Bab-Jehová, Asa-wagab, degi, Judá-sordamar-wagab Etiopía-dulemar-ogalakusad. Degi, Etiopía-dulemar wakitemalad. \v 13 Degi-inigwele, Rey-Asa e-sordaganmala, Etíope-dulemar-wakitemaladi Gerar-neg-nugadse baregitemalad. Agine, bela Etiopía-dulemar girgusmalad, wargwensaar gwen durgussulid, ar ade, Bab-Jehová, Zera-sordamar-osulosad. Judá-sordamar, Etíope-ibe ibmar-bukidar susmalad. \v 14 Geb sorbali, Judá-sordamar Gerar-dikarba-neggweburmar-burwigana-bukwad osulosmarbalid. Geb agine, a-dulemar Bab-Jehová-dobgudmalad. A-ulale, Judá-dulemar bela e-ibe ibmar-bukidar-bukwad susmalad. \v 15 Deginbali, Judá-sordamar ibmar-durgan-bukwadgi ubodapmarbalid. Sibadmar, degi, sibad-wawaadmar bukidar susmalad, degi, moli-yargan-mureged bukidar sesmarbalid. Geb agine, Jerusalén-neggweburse gannar nonimalad. \c 15 \s1 Rey-Asa-igar-ogwasad \r (1 Reyes 15:13-15) \p \v 1 Bab-Dummad-Burba, Obed-machi-Azaríasʼga gayaburba sognonigusad. \v 2 Azarías, Rey-Asa-abinguega e-abin noded. Geb degi, Azarías, Asaʼga sogded: “Rey-Asa, be nue an-itogo. Bela Judá-dulemar, degi, Benjamín-dulemar, nue an-itomarmogo: Bemar, Bab-Jehováʼba be nue nanamalale, Bab-Jehová bemarba-gudii guoed. Ar bemar, Bab-Jehová-amiele, Bab-Jehová be-amimarmogoed. Ar be Bab-Jehováʼgi bangumalardi, Bab-Jehová bemargi bangumarmogoed. \v 3 Israel-dulemar, dikasurgus-Bab-Dummad-napiragwad-wissuli bukwa gusmalad, degi, Bab-Dummad-Igargi emar-odurdakega, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-sate bukwa gusmarbalid. Degi, Bab-Jehová-Igar-Maid-suli gudii gusmarbalid. \v 4 Degi, Israel-dulemarga boni noargua, e-Bab-Dummad-Jehováʼba gannar nanadmalad. Geb Israel-dulemar Bab-Jehová-amidmargua, Bab-Jehová-amismalad. \v 5 A-ibagangi, dule-wargwensaarga neg-bogidikid naigussulid, yarmar-nanaidgi wile-itoleged-dummad negdaknai gusad. \v 6 Ar Bab-Dummad bela-bonigan-galagwensulidgi dulemar-surbinsa-itoge-imaksasoggu, dulemar yar-baid-baidgi-bukwamalad, na muchub-muchub oburgwidgusmalad. Degi, neggwebur na muchub-muchub obelobukwa gusmalad. \v 7 Degisoggu, gandik be samar, melle nollo be itomar. Ar ade, bemar ibmar-imakoed-anar, bega muchub ibmar uklegoed.” \p \v 8 Asa, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Azarías Obed-e-machi, degi-soge itosgua, e-niga-ogannosad. Geb bela Judá-yarmargi, degi, Benjamín-yarmargi nuchu-mimmimar obelosad. Degi, Efraín-yalaganba neggweburmar-susbalidgi bela nuchu-mimmimar obelosbalid. Deginbali, Asa, Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila Bab-Jehová-e-neg-ubeb-asabin-siidi obinosbalid. \p \v 9 Geb degi, Asa, bela Judá-dulemar, degi, Benjamín-dulemar bular-oambikusad. Degi, dulemar-Efraín-yargi, Manasés-yargi, degi, Simeón-yargi danimaladi, Judá-dulemarba ambikusmarmogad. Ar amar daksamalad, e-Bab-Dummad-Jehová Asaʼba nue-nai. Degisoggu, Israel-dulemar bukidar Asaʼba nagudmalad. \p \v 10 Amala, Asa birgambe-gakatar (15) gaka nii-warbaagus yar-semaidgi, Jerusalénʼgi ambikusmalad. \v 11 A-ibagine, dulemar Bab-Jehováʼga moli-bebe-nikad dulataled-ilagugle (700), degi, sibad-wawaad miligugle (7,000) ogumakar uksamalad. A-ibmar-durgan e-isdarmaladgi susmaladid. \v 12 Degidgi, Jerusalénʼgi-ambikusmalad bela-bela na e-gwage-ulubgi sogsamalad, emarde, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼba nanadii gumaloye. \v 13 Deginbali, amar na sogsamarbalid: “Doa-dule Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-amisulile, oburgwilegoye: \q1 Dule-dummaddibe, dule-bipigwaddibe, \q1 dule-machereddibe, omedibe, oburgwilegoye.” \p \v 14 Deyobi, bela sabsur-gotemalad, Bab-Jehováʼga sabsur-ise-sogar-sogsamalad, degi, gar-trompeta ogochamarbalid, degi, sibad-wawaad-e-bebe ogochamarbalid. \v 15 Ar ade, bela Judá-dulemar gwagegi-itogedba Bab-Jehováʼga-ise-sogar-imaksamaladba weligwar-itosmalad. Degi, amar, ulubgi nue-napiragwadba Bab-Jehová-amismalad. Geb degine, Bab-Dummad dulemar nabir e-amiega imaksad. Degisoggu, Bab-Jehová bela Judá-dulemarga neg-bogidikid nasiksad. \p \v 16 Deginbali, Rey-Asa, e-muu-Maaca suargi-bab-dummad-bundor-Asera-sobsadbali, e-muu nug-dummarba-nikadi osulosad. Degi, Rey-Asa, Asera-suargi-soblesad mamarisad, degi, Cedrón-dian-naba ogumaksad. \v 17 Ar Rey-Asa Bab-Dummadba inniki nanadigus-inigwele, Israel-yargi aila-matusurmalad-bukwad obelossur gusad. \v 18 Degi, Rey-Asa, Bab-Dummadse-goled-negse e-bab-ibmar-Bab-Dummadga-uksa-gusadi, degi, e uksagusmogadi senonikid: Mani, olo, degi, ibmar-nuegan-Bab-Dummadse-goled-neggi-ebulemalad. \p \v 19 Degi, Rey-Asa yar-semai-gusgua, birga-dulagwen-gakambe-gakatarse (35) bar bila-onoledii gussulid. \c 16 \s1 Rey-Asa, Ben-Adadʼbo igar-mesisad \r (1 Reyes 15:16-22) \p \v 1 Rey-Asa birga-dulagwen-gakambe-gakanergwagus (36) yar-semaidgine, Israel-rey-Baasa, Judá-yargi bila-onos gusad. Degine, Ramá-neggwebur gandik sisad. Adi, bela dulemar Judá-yargi Asa-negsemaidgi mer dogega, degi, mer noegarba. \p \v 2 Geb degine, Rey-Asa, Bab-Jehováʼse-goled-neggi, degi, reyneggi mani-bukwad, or-bukwad onisad. Geb a-ibmar Siria-rey-Ben-Adadʼga barmisad. Ben-Adadʼde, deun Damasco-neggweburgi Siria-reyga maid. \v 3 Deginbali, Rey-Asa, Ben-Adadʼga gayaburba barmiargusad, ega sogsiid: “Ar igi be-bab, an-babbo igar-mesisgusa, deyobi, anmar igar-mesmarmoga. An bega mani, olo barmisiid, adi, be anse dagegar. Israel-rey-Baasaʼbo be-igar-maid be osuloge, adi, a-dule an-yargi banguegar.” \p \v 4 Ben-Adad, Rey-Asa-ega-sogsad nabir-itosad. Degisoggu, Ben-Adad bila-onomalad-e-dummagan barmisad, Israel-neggweburmargi bila-onogegar. \q1 Degidbali, Ben-Adad we-neggweburmar susad: \q2 Ijón, Dan, Abel-Maim, \q2 degi, Neftalí-yargi bela neggweburmar-bukwadgi ibmar-saboged-negmar-siid susad. \p \v 5 Rey-Baasa deyob-wisgusgua, Ramá-neggwebur-gandik-sinaid metebini imaksad, bar sobsasulid. E-ibmar-imaknaid bar imaksasulid. \v 6 Geb degidgine, Rey-Asa bela Judá-dulemarse gochad. Baasa, Ramá-neggwebur gandik-sinaigua, akwamar-ebusadi, urgomar-ebusadi searmalad. A-ibmargi, Rey-Asa Geba-neggwebur sobsad, degi, Mizpa-neggwebur sobsabalid. \p \v 7 A-ibagangi, negburgan-daked-Hanani, Judá-Rey-Asaʼse noni gusad, degi, ega sognonikid: “Be-Bab-Dummad-Jehováʼgi be bensuli guoenad. Ar emidi, Siria-e-reygi be bensuli-gusad-ulale, Siria-e-sorda-bila-onomalad begi wakichad. \v 8 Ar Etiopía-dulemar, degi, Libia-dulemar, sorda-bila-onomalad-bukidar nikanad, ur-napaginmalad, degi, dulemar-moligi-bila-onomalad-bukidar nikamarbalinad, degi-inigwele, ar Bab-Jehová be egi bensuli-gunonikid-ular, we-dulemar bega urmaksad. \v 9 Ar Bab-Jehová, bela napneg-naid dakmaid, degi, dulemar-egi-bensurmalad-bendakegala guagwar maid. Ar be gegegwaga gussoggu, emi iba-onodoed-akale, bila-onogedbi be gudii sadeguoed.” \p \v 10 Geb degine, Rey-Asa dule-negburgan-daked-Hanani ega-ibmar-sogsad-itosgua, e-abin nue-sae-itosad, esgaryagi meted. A-ibagine, Asa dule-gwenna-gwenna sabsur-apor imaksabalid. \s1 Asa-burgwisad \r (1 Reyes 15:23-24) \p \v 11 Degi-inigwele, Asa-e-nanasad, gebe e-ibmar-imakalid, berguedsega ibmar-imaksad, bela Judá-reymar-e-gardagi, degi, Israel-reymar-e-gardagi narmakar maid. \v 12 Asa birga-dulagwen-gakambe-gakabakebakgus (39) yar-semaidgi, e-naggi boni nikualid. Ar boni-dummad e-naggi nika-inigwele, Bab-Jehováʼgi binsassulid, aka bur ina-duledmarse gochad. \v 13 Degi, Asa birga-dulabo-gakagwensakgus (41) yar-semaidgi burgwenonikid. Degi, e-dadgan-mamaid-abargi diglesmogad. \v 14 Asa David-neggweburgi na e-neg-uan-sobsa-gusadgi digsamalad. Ulugwagi Asa-mesismargu, ina-wawadikid, degi, dii-ina-wawadikmalad-akar-akarad-dutusur-yapanmalad egi oubosmalad. A-ina-dii dulemar-egi-nergusmalad imaksad. Asa-e-nug-odummogega soo-dummad ogasmalad. \c 17 \s1 Rey-Josafat, Judá-yar susad \p \v 1 Rey-Asa burgwisgu, e-machi-Josafat Judá-yar-seega megnonikid. A-reyde, Israel-dulemar-abin gandik megnonikid. \v 2 Josafat, bela Judá-yargi neggwebur-gandikmaladgi sorda-bila-onomalad urbisad. Geb degi, Judá-yargi sordagan-bila-onomalad nakulegega urbisbalid. Degi, Josafat, e-bab-Asa-Efraín-neggweburmar-susgusbalidgi, sordamar-nakulemalad urbisbalid. \p \v 3 Bab-Jehová, Josafatʼba gudii gusad, ar ade, Josafat, e-dad-David-nanasayobi nanasmogad, bab-dummad-Baalʼmarba nanassulid. \v 4 Ar Josafat, e-dad-e-Bab-Dummad-Jehová amisad, a-Igar-Maidba nanadii gusad. Degisoggu, Israel-dulemaryobi gudii gussulid. \v 5 A-ulale, Bab-Jehová, Josafat-yar-semaid bur bule ogannosad. Bela Judá-dulemar Josafatʼga binsa-ibmar-ukega senonidamalad. Degisoggu, Josafat, ibmar-nuegan-bukidar nikusad, degi, e-nug ogannolesbalid. \v 6 Josafat, Bab-Jehová-Igarba-nanaedgi nue-gannaleded. Degi, Josafat Judá-yargi bab-dummad-baiganse-gormalad-e-aila-matusulid osulosad, degi, bab-dummad-bundor-Asera-sobaled osulosbalid. \p \v 7 Degi, Josafat birgapaagus-yar-semaidgi e-dummagan-barmisad, adi, Judáʼgi neggweburmar-bukwadgi dulemar-odurdakegar. \q1 E-dummagan-barmilesmalad, wemalad: \q2 Ben-Hail, Abdías, Zacarías, Natanael, degi, Micaías. \p \v 8 Josafat amarba Levita-dulemar-barmisbalid. \q1 A-Levita-dulemar, wemalad: \q2 Semaías, Netanías, Zebadías, \q2 Asael, Semiramot, Jonatán, \q2 Adonías, Tobías, degi, Tobadonías. \q1 Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad barmilesmarmogadi, wemalad: \q2 Elisama, degi, Joram. \q3 \v 9 Wemar Bab-Jehová-Moisésʼga-Igar-Mesisad-Garda sesmalad, \q3 adi, Judá-yargi Bab-Jehová-Igar-Maidgi dulemar-odurdakegar. \p Degisoggu, bela Judá-yargi neggweburmar-bukwadgi bipirmaksamalad, dulemar-bukwad odurdakegar. \p \v 10 Bela reymar Judá-yar-dikarba yarmar-nanaidgi-mamaid Bab-Jehová-dobee-ito nadmalad. Degisoggu, amar Josafatʼgi bar bila-onobi nadsurmalad. \v 11 Filistea-dulemar neggwebur-bennukega mani Rey-Josafatʼga senonidamalad. Deginbali, Filistea-dule-gwenna-gwenna ega ibmar binsa senonidamarbalid. \p Deginbali, Árabe-dulemar neggwebur-bennukega Josafatʼga sibadmar miligugle gaka dulataled-ilagugle (7,700) senonimalad, degi, sibad-wawaad-machergan miligugle gaka dulataled-ilagugle (7,700) senonimarbalid. \p \v 12 Josafat nue nug-dungumai guded. Geb Judá-yargi neggweburmar-gandik urbisad, degi, negmar-ibmar-sabomalad sobsabalid. \v 13 A-uki, Judá-yargi neggweburmar-bukwadgi ibmar-gulleged-bukidar sabosbalid, degi, Jerusalénʼgi sordamar-bila-onoged-gandikmalad nikusbalid. \p \v 14 We-sorda-dummagan-e-nugmar e-babgan-gardagi-mamaidi, wemalad: \p Judá-yargi sordamar-miliba-mergued-e-dummagan (1,000), wemalad: \q1 Adnas sordamar-e-dummadid. \q2 A-dummadbali, sordamar-gandikmalad, \q2 mili-dulataled-ilapaa-mergue (300,000) gudimalad. \q1 \v 15 Adnas-yarbali, Johanán sordamar-e-dummadmogad. \q2 A-dummadbali, sordamar-gandikmalad, \q2 mili-dulataled-ilabo gaka dulabake-mergue (280,000) gudimalad. \q1 \v 16 Johanán-yarbali, Zicri-machi-Amasías sordamar-e-dummadmogad. \q2 We-dule na e-itogedba Bab-Jehováʼga-an-arbaoye sogsa gusad. \q2 Amasíasʼba sorda-gandikmalad, \q2 mili-dulataled-ilabo-mergue (200,000) gudimalad. \p \v 17 Benjamín-e-dummagan, wemarmogad: \q1 Eliada, sordamar-e-dummadid. \q2 A-dummadbali, sorda-gandikmalad sigu-nika, \q2 sigu-abgaed-nika guar-guar-gudimaladi, \q2 mili-dulataled-ilabo-mergue (200,000) gudimalad. \q1 \v 18 Geb baid-dummad nugbalid, Jozabad. \q2 A-dummadba sorda-bila-onomalad, \q2 mili-dulabakebak-mergue (180,000) gudimalad. \q3 We-sordamala bila-onogega guagwar gudidimalad. \p \v 19 Bela we-dulemar reyga-arbamaladid. Degine, Rey-Josafat, Judá-yargi neggweburmar-gandik-bukwadgi sordamar-urbisaddi obarlesulid. \c 18 \s1 Micaías, Rey-Acab-galakuoed sogsad \r (1 Reyes 22:1-40) \p \v 1 Josafat ibmar-nuegan-bukidar nikusad, degi, nug-dummarba megisad. Josafat, Rey-Acab-e-sisgwa-nikunonikidba Acabʼba nagunonikid. \v 2 Geb degine, birgamar-nasad-sorba, Josafat, Samaria-neggweburse Acab-daknad gusad. Agi, Acab, Josafatʼga, degi, e-bardakmaladga sibad-wawaad-bukidar, degi, moli-bebe-nikad-bukidar oburgwisad. Agine, Acab, Josafat-binsaed gasad, eba Ramot-De-Galaad-neggweburse bila-ononaegar. \p \v 3 Degi, Israel-rey-Acab, Judá-rey-Josafatʼse egichided: \p —¿An Ramot-De-Galaadʼse bila-ononaye-sogele, be anba nadmogale? \p Josafat, Acab-abin sogded: \p —An guakwagwa, degi, an-sordamar guakwamogad. Anmar beba bila-ononamarmogoed. \v 4 Degi-inigwele, anmar naoed-iduale, bin be Bab-Jehováʼse-idakgwerdo. \p \v 5 Degisoggu, Israel-rey-Acab, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad-dulataled-ilabake-merguedse (400) gochad, geb ese egichided: \p —¿Anmar Ramot-De-Galaadʼse bila-ononaoe, ononaosuli? \p Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad Acab-abin sogdemalad: \p —Be bila-ononae. Ar ade, Bab-Dummad bega amar-urmakoed. \p \v 6 Degi-inigwele, Josafatʼdi, sogded: \p —¿Bab-Jehová-gayaburba-barsoged-baid wegi gudisuli? Adi, anmar ase idakbaligar. \p \v 7 Israel-e-rey, Josafat-abin sogded: \p —Wegi, dule-wargwen amba gudiid. A-dule, Bab-Jehováʼse sunna anmarga idaked. Degi-inigwele, we-dule an-isdaradid, ar anga igar-nued gwen sogdasulid. Ibmar-isganabi anga sogdaed. We-dule, Micaíasʼdo, Imla-e-machi. \p Rey-Josafat, Rey-Acab-abin sogded: \p —Melle deyob be soge. \p \v 8 Degidgine, Israel-e-rey e-sorda-dummad-wargwense-gocha ega sogded: \p —Imla-machi-Micaías anga nidago. \p \v 9 Israel-e-rey, degi, Judá-rey-Josafat, Samaria-neggwebur-dogedgi e-rey-ganmargi na simalad, deginbali, e-reymor-yoi-yoi simarbalid. A-reymar-ebogwad-asabinni, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladi, Bab-igar-barsognanai guarmalad. \v 10 Degi, Quenaana-machi-Sedequías, moli-bebeyob esgoro sobsad. Sedequías sogded: \p —Weyob Bab-Jehová soged: ‘We-moli-bebeyobidgine, bemar Siria-sordamar-obelogedse imakoye.’ \p \v 11 Bela Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad weyob sogbukmarmogad: \p —Ramot-De-Galaadʼse be bila-ononae, ar ade Bab-Jehová a-dulemargi nakwega bemar-imakoed. \p \v 12 Geb degine, dule Micaíasʼse-gorapid, Micaíasʼga sogded: \p —Micaías, be dakena. Bela Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad balibi reyga ibmar-nueganbi sognonimalad. Degisoggu, amar-sogeyob be ibmar-nueganbi an sogbi be-abemogo. \p \v 13 Geb degine, Micaías sogded: \p —Bab-Jehová-Dula-Maid-nuggi inniki an bega sogdo, a-anga-ibmar-sogoedba, an reyga ibmar sogmogoed. \p Geb degi, Micaías reyse nadsunnad. \v 14 Rey geb ega sogded: \p —Micaías, ¿Anmar Ramot-De-Galaadʼse bila-ononaoe, ononaosuli? \p Micaías abin-sogded: \p —Ar be namardo. Ar Bab-Dummad be-bendakmalosoggu, be nakwemaloed. \p \v 15 Rey ega sogded: \p —Ar ilabigwa-wilub an bega ise-sogar saergebe, be anga nue-napira ise-sogar Bab-Jehová-nuggi be imakye. \p \v 16 Agine, Micaías abin-sogded: \p —Bela Israel-dulemar yar-imbaba duurmakmamai an daksad. Igi sibad-wawaad, e-akwedsuli yogasaar gudidae, deyobi Israel-dulemar gudidinanaed. Degi, Bab-Jehová sogded: ‘We-dulemar dummad-sate gudidimalad. Degisoggu, nuedgi e-neg-e-negse namarsunno.’ \p \v 17 Israel-rey-Acab, Josafatʼga sogded: \p —¿Nue be daksa, igi an bega sogsa? We-dule ibmar-nued anga sogdasurye. Ibmar-isganabi anga sogdaed. \p \v 18 Geb degine, Micaías sogdebalid: \p —Bab-Jehová-e-gayaburba nue be itomar: Bab-Jehová e-rey-gangi-sii an daksad. E-sordagan-nibarmalad e-argan-nuedsik-bukwa, degi, e-argan-sapiledsik-bukwa an daksabalid. \v 19 Geb degi, Bab-Jehová amarse egichided: ‘¿Doa Israel-rey-Acab-e-binsaed-ganaoe, adi, Ramot-De-Galaadʼse bila-ononaega, agi Acab burgwega?’ \p ”Degi, burba-gwensak ibmar-sognaigualid, degi, baiddi akar sogdemogad. \v 20 Degidgine, burba-gwensak Bab-Jehová-asabin gwisgunonikid, ega sogded: ‘Ani an e-binsaed-ganaoe.’ \p ”Degi, Bab-Jehová ega sogded: ‘¿Igi be imakoe?’ \p \v 21 ”Degi, burba abin-sogded: ‘An naogu, burba-gakansaedga an guodo. Bela-Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad-gakansaega an imakoed.’ \p ”Geb Bab-Jehová abin-sogded: ‘Deyob be imaknado. Be e-binsaed-gaoed.’ \p \v 22 ”A-ulale, emidi, Bab-Jehová, burba-gakansaed bela Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad-gakansaega imaksad. Ar ade, Bab-Jehová sogsad, be-obelogoye.” \p \v 23 Quenaana-machi-Sedequías, deyob-itosgua, Micaíasʼse nonikid, geb wagargi bibyosad, degi, ega sogded: \p —¿Igi be soge? ¿Bab-Dummad-Burba bar angi maisursunde? ¿Begarbi bega sunmaksaye be sogsunde? \p \v 24 Micaías abin-sogded: \p —We-ibmar an bega sogsad gunonikile, magar be itononikoed nue-nabir-dakleye. A-ibagi be dukudii gudoed. \p \v 25 Agi geb Israel-e-rey igar-ukded, weyob sogded: \p —Micaías be gamalo, saila-Amón-neggwebur-dakmaidse be sedmalo, degi, an-machi-Joásʼse be sedmarbalo. \v 26 Ega be sogmalo, rey wegii sogye: ‘Esgaryagi be Micaías-metoye. An nuedgi gannar aibiroedsega, unnila maduginbi be ogunmaloye, degi, diiginbi-ogobmarbaloye.’ \p \v 27 Micaías sogded: \p —Ar gannar nued be aibilisale, degirdi, Bab-Jehová anga sunmaksasurdo. \p Degi, sogdebalid: \p —Bela an-ibmar-sogsad nue be ebinsamalo. \s1 Rey-Acab-burgwisad \p \v 28 Geb degine, Israel-e-rey, Judá-rey-Josafatʼbo, Ramot-De-Galaadʼse nadmarsunnad. \v 29 Degi, Israel-rey-Acab Josafatʼga sogded: \p —An-wagar-mer-daklegega mor-baid-yoi bila-onolenaidse an dogoed. Bedi reymor-yoi be dogoed. \p Degisoggu, Israel-e-rey baid-mor-yoi, bila-onolenaidse dogdesunnad. \p \v 30 Siria-e-reydi e-sorda-ur-napagined-dakmalad-dummaganga igar-uksad: “Unnila Israel-e-reybobi be urwemalo. Dule-bamaladsedi, mer be achamalo. Dule-dummaddibe, dule-yogasaleddibe, mer ese be achamalo.” \v 31 Ur-napagined-dakmalad-dummagan Josafat-daksamargu, binsadmalad: “We, Israel-e-rey.” Degisoggu, Josafat-ebilis ambikusmalad, egi gwichigunonikid. Geb degi, Josafat Bab-Jehováʼse sabsur-gotegu, Bab-Jehová, Josafat-bendaknonikid. Bab-Dummad Siria-sordamar Josafatʼgi-banguega imaksad. \v 32 Ur-napagined-dakmalad-e-dummagan, Israel-e-reysuli Josafat-daksamargua, bar ese achassurmalad. \p \v 33 Degi-inigwele, sorda-gwensak yogasaar sigu-mechargu, Israel-e-reygi yolenonikid, e-urwed-mor-yoid-imbaba gwisgunonikid. Degi, Israel-rey-Acab dule-e-ur-napagined-seedga sogded: “Be aibire, neg-olloledsik be anga nae, bela-bela an nue-nailikgusad.” \p \v 34 A-ibagine, ululeged baligannos-naisoggu, Israel-e-rey e-ur-yagi gwisgussunnad. Deyob, Siria-sordamar-dakgwichi neg-osedosad. Dad-argwategu, Israel-e-rey-Acab burgwisad. \c 19 \s1 Negburgan-daked-Jehú-ibmar-sogsad \p \v 1 Judá-e-rey-Josafat, bonisuli Jerusalénʼgi e-negse nonigu, \v 2 dule-negburgan-daked-Hanani-machi-Jehú ese ataknonikid, degi, ega sognonikid: “¿Ibiga dule-isgana-bendakye be soge? ¿Dule-Bab-Jehová-isdar-dakmalad be sabde? Weyob be ibmar-imaksad-ulale, Bab-Jehová-sae-itogedba begi gwisgusad. \v 3 Degi-inigwele, be we-ibmar-nuegan imaksabalid: Bab-dummad-bundor-Asera-wagar-wilub-sobaledi we-yargi be osulosad. Degine, be-gwage-ulubgi be bela-bela Bab-Dummadgi bensuli gunonibalid.” \s1 Josafat, igar-nabomalad-dummagan-nug-imaksad \p \v 4 Josafat Jerusalénʼgi megnoni-inigwele, gannar e-dulemarse ataknade gusad. Beerseba-neggwebur-akale, Efraín-yalagan-nanaidsega atakdii gusad. Adi, dulemar-bukwad, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼba nanamalagar. \v 5 Degi, Josafat Judá-yargi bela-neggweburmar-gandik-bukwadgi igar-nabomalad-dummagan-nug-imaksabalid. \v 6 Degi, Josafat igar-nabomalad-dummaganga sogded: “Bemar ibmar-imakedgi nue be salakarmar, ar ade, duleyobi be igar-nabirogosulid, Bab-Jehová-nuggi be igar-nabomaloed, dulemar-nugginsulid. Bemar igar-naboalile, Bab-Jehová bemar-abargi sii gumogoed. \v 7 Degisoggu, Bab-Jehová-dobee be gudii gumalo. Degine, ibmar be imakarmalale, nue-itoakwaa imakmalo. Ar ade, anmar-Bab-Dummad-Jehová igar-isgana-imaked abesulid. Deginbali, Bab-Jehová dule-wargwensaar obansulid, emarbi dule-daked. Degine, manigi dulemarse geg binsaed-galeged. Degisoggu, nue salakarmalo.” \p \v 8 Deginbali, Josafat, Bab-Dummadse-dule-irwa-gormalad Jerusalén-neggweburgi urbisad, degi, e-bendakmalad-Levita-dulemar urbisbalid. Degine, Israel-e-neguya-e-dummagan, Bab-Jehová-Igar-Sogmaidba igar-nabogega urbisbalid. Amarde, Jerusalénʼgi mamaimalad. \v 9 Geb degine, Josafat amarga sogdebalid: “Amba deyobi Bab-Jehová-dobekwaa, napiragwadgi, degi, innikigwadgi be gudii gumalo. \p \v 10 ”Be-gwenadgan neggweburmar-baiganginmalad, boni-nika bese danimalale: Na ablis-eosmaladgindibe, Moisés-Igar-Maidgindibe, Bab-Dummad-Igar-odurdaklemaidgindibe, ega be we-Igarmargi sunmakoed, ega weyob be sogoed: ‘Mer Bab-Jehováʼgi be isgumarye.’ Adi, mer Bab-Jehová-sae-itogedgi bemar odurdaklegegarye, degi, be-gwenadgangi mer yolebaligarye. Ar deyob be imakmalale, begi ataklegosulid. \p \v 11 ”Dule-irwa-Bab-Jehováʼse-goled-Amarías bela Bab-Jehová-Igar-Maidsik, be-odurdakmaloed. Degi, Ismael-machi-Zebadías, Judá-wagan-e-iduedga gudiid. A-dule bela rey-igarmar-mamaidgi bemar-odurdakoed. Deginbali, Levita-dulemardi, bemar-abargi dummaganga gumarmogoed. Degisoggu, gandik be imakmar, arbamarsun. Bab-Jehová, dule-ibmar-nued-imakedba gudii guoed.” \c 20 \s1 Josafat, Moab-sordamargi, degi, Amón-sordamargi nakwisad \p \v 1 We-ibmar-gusad-sorba, Moab-sordamar, Amón-sordamar, degi, abar Meunita-sordamar, bular-danimalad, Rey-Josafatʼgi bila-onogegar. \p \v 2 Degine, gwenna-gwenna Josafat-owisoapmalad, ega sogdapmalad: “Sordamar-bukidar Siria-yar-akale, Demar-Gagbid-obakar bebina itos danimarye. A-dulemar bato Hazezon-Tamarʼye-neg-nugadgi bukwamarye. We-negde Engadiʼye nugbalid.” \p \v 3 Josafat nue-dobe-ito-nadedba, na Bab-Jehováʼse idakded. Degine, Josafat, bela Judá-yargi gayaburba mimisad, Bab-Dummadse-golega mer mas-gunmaloye. \v 4 Geb degine, Judá-yargi bela neggwebur-baigangi-dulemar-bukwad nonimalad, adi, bulale, Bab-Jehováʼse bendakleged egisegar. \p \v 5 Geb degidgine, Josafat, Bab-Jehováʼse-goled-neggi, neg-imba-bini-naid-asabin gwisgusad, Judá-dulemar-asabin, degi, Jerusalénʼginmalad-asabin. \v 6 Sogded: \pi1 “Anmar-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, bee be nibneggi Bab-Dummadga maid. Bee be yarmar-baid-baid-nanaid semaid. Bee be gargandik maid. ¿Doa be-gangued-abin gwisguoe? Dule-gwisgued sate. \v 7 Anmar-Bab-Dummad, bee be Israel-dulemar-wagab, we-yargi dulemar-bukwad onisad. Bee, be-ai-Abraham-e-waganga, a-yar degisadegu ega be uksad. \v 8 Abraham-e-waganmar we-yargi-ambikunonimalad, degi, be-nuggi bese-goled-neg sobsamalad. \pi1 ”Geb degine, sogdemalad: \v 9 ‘Ar anmargi boni-dummad danikile, es-suidba-galitogeddibe, uelleged-dummaddibe, igi, ukud-dummaddibe, agi, anmar be-nuggi bese-goled-negse be-asabin bular ambikunonimalale, degi, wile-itogedba anmar binnasur bese gotemalale, be anmar-itogoed, be anmar-bendakoed.’ \pi1 \v 10 ”Anmar-Israel-dadgan Egipto-yargi noarmargua, Amón-dulemar-yargi, Moab-dulemar-yargi, degi, Seir-yargi dogmalad be abessurgusad. Aka be anmar-dadgan baid-igarba be barmis gusad, adi, mer anmar-dadgan, we-dulemar-bukwad osulogegar. \v 11 Emidi, aka we-dulemardi be-anmarga-yar-uksadgi gandikidgi anmar-ononno-danimalad. \v 12 Anmar-Bab-Dummadye, ¿a-dulemar be apor-odurdakosurde? Ar anmardi we-sordamar-bukidaradgi bila-onogega gargangued sated. An wissurmalad, igi an imakmaloe. Degisoggu, bese an idakmarsundo.” \p \v 13 Bela Judá-dulemar, Bab-Jehová-asabin gwigwichimalad, e-omeganse-bakar, e-machimalase-bakar, degi, e-mimmi-bipiganase-bakar, gwigwis nanaed. \p \v 14 Geb degine, dulemar-igar-itobukwadgi Bab-Jehová-Burba, Zacarías-machi-Jahazielʼgi ubononikid. \q1 Jahaziel e-dad-dummad-Asafʼgi wemargi danikid: \q2 Levita-dule-Matanías. Matanías-machi, Jeiel. \q2 Jeiel-machi, Benaía. Benaía-machi, Zacarías. \q3 Degisoggu, Zacarías, Jahaziel-e-babad. \p \v 15 Degi, Jahaziel sogded: “Rey-Josafat, nue itogo. Degine, Judá-dulemar, Jerusalén-dulemar, nue itomarmogo. Bab-Jehová weyob bemarga soged: ‘Mer sorda-bukidar-danikid-abin gwayemalo, mer dobgumalo. Ar bemar bila-onogosurmalad, ani an bila onogoed. \v 16 Banedse abin be aidedmalo. Sorda-bila-onomaladdi, Quis-yar-nakwilemaidgi nakwedanimaloed. Geb degine, Jeruel-neg-dulesulidganse-moed-iduar, dian-maidgi be a-sordamar-abingunonimaloed. \v 17 Bemardi, melle ese be achamalo. Bogi be ambikumalo. Be dakmaloed, ani, Bab-Jehová, igi an bemar-bendakoe. Judá-dulemar, degi, Jerusalén-dulemar, mer be dobgumalo, mer galakumalo. Banedse amar-abin be namalo, ar ade, ani, Bab-Jehová, an bemarba gudioed.’ ” \p \v 18 Degidgi, Josafat, degi, bela Judá-dulemar, degine, Jerusalén-dulemar Bab-Jehová-nug-odummogega napase dulluu Bab-Jehová-asabin imaksamalad. \v 19 Geb Levita-dulemar-Coat-e-wagan, degi, Levita-dulemar-Coré-e-wagan, gandikidgi Israel-Bab-Dummad-Jehová-nug-odummogega gwisgusmalad. \p \v 20 A-banedgine, Judá-sordamar wakudaryala gwisgusmargua, Tecoa-nega-dulesulidganba nadmarsunnad. Degi, sordamar-irmakmaidgine, Josafat gwisgusad, sogded: “Judá-dulemar, Jerusalénʼginmalad, nue itomalo: Bonisuli be gudii gumalagala, mer be be-Bab-Dummad-Jehováʼgi bengumalo. Bab-Jehová-e-gayaburba-barsogmaladgi mer be bengumarbalo, adi, bega igar-nueganbi guegar.” \p \v 21 Geb degi, Josafat dulemarga ibmar-sogsad-sorba, dulemar susad, adi, amar Bab-Jehová-nug-odummogega, degi, sordamar-idumaidgi namakegar. We-namaklegedgi namakegar: \q1 “Bab-Jehová-nug odummomala, \q2 e-sabguedi degisadeguad.” \p \v 22 Judá-dulemar Bab-Jehová-nug-odummogega namakdemalad. Geb agine, Bab-Jehová, Amón-sordamar, Moab-sordamar, degi, Seir-Yar-sordamar Judá-dulemargi-bila-onogega-danimalad na muchub-muchub aibinmalaga e-igar oburusad. Deyobi, Bab-Jehová amar-ogalakusad. \v 23 Ar Amón-sordamar, Moab-sordamarbo, Seir-yarginmaladgi gwisgudmalad. Geb bela Seir-sordagan-ogilosmalad. A-sorbali, Amón-sordamar, degi, Moab-sordamar na muchub-muchub bela-osulogedse e-sordamar-ogilosmalad. \p \v 24 Geb degi, Judá-dulemar e-isdarmalad-bukidarad-dakega, nega-dulesulidganba nebasik ataknonimalad. Unnila dulemar-burgwar-burgwar napagi omilede dakarmalad. Wargwensaale gwen wakichasulid, bela burgwismalad. \v 25 Geb degine, Josafat, e-dulemarbo ibmar-nuegan-mileded-sunaega nadmarsunnad. Geb degi, burgwarmalad-abargi ibmar-nuegan-bukidar amismalad: Mormar-nuegan, ibmar-nuegan-yeerdaklemalad susmalad. Ar ibmar bukidarsoggu, geg bela seda gusmalad. Ibapaa ibmar-wenanai gusmalad, ar ade, ibmar yaisulid. \p \v 26 Ibabakegusgu, Beraca-nebagi bular ambikunonimalad. Agi, Bab-Jehová-nug-odummosmalad. Agala, a-neba Beraca-Nebaye onug-imaksamalad. We-garda-narmaklenaidse amba deyob nugad. \p \v 27 A-sorbali, bela Judá-dulemar, degi, Jerusalénʼginmalad, Josafat emar-idumai, weligwaledba Jerusalén-neggweburse gannar nonimalad. Ar ade, Bab-Jehová e-isdarmaladgi emar-bendaksad. \v 28 Degi, Jerusalénʼse nonimargu, Bab-Jehováʼse-goled-negse nadmalad. \q1 We-garmar-ogornadapi ubodapmalad: \q2 Gar-salterio, gar-arpa, degi, gar-trompeta. \q3 We-garmar-abargi ubodapmalad. \p \v 29 Dulemar wisgusgua, Bab-Jehová Israel-isdarmaladgi gwichigusye, bela we-napneggi dulemar-bukwad Bab-Jehová-dobgudmalad. \v 30 Geb degi, Josafat-negsemaidgi neg bogidik-nagunonikid, ar ade, Israel-Bab-Dummad bela neggwebur-iliba bogidikid neg-nasiksad. \s1 Josafat-negsesad \r (1 Reyes 22:41-50) \p \v 31 Josafat birga-dulagwen-gakambe-gakatar-nikadgi (35), Judá-yar-sealid. Jerusalénʼgine birga-dulagwen-gakatar (25) negsesad. E-nandi Azubaʼye nugad Silhi-e-sisgwad. \v 32 Josafat, e-bab-Asa-nanasayob nanadii gusad. A-igargi gwen bangussulid. Degisoggu, ibmar-nueganbi Bab-Jehová-asabin imakdii gusad. \v 33 Degi-inigwele, bab-dummaganse-goled-aila-matusulid-bukwad osulossulid. Deunni, Judá-dulemardi e-gwagegi amba e-dadgan-e-Bab-Dummad yoo nue-napira amimalad. \p \v 34 Rey-Josafat ibmar-baigan imaksabalid. A-ibmar gebesaila-imakded-akale, e-berguedsega, Hanani-machi-Jehú-gardagi narmakar maid. Degine, Israel-reymar-garda-maidgi narmakar maibalid. \p \v 35 We-ibmar-nasad-sorba, Judá-rey-Josafat, Israel-rey-Ocozíasʼbo ai-nued gunonikid. Ocozíasʼde, dule-isganad. \v 36 Urmar-sobega na ebo atosmalad, adi, a-urmar Tarsis-yarse nanaegar. Ezión-Geber-neg-nugadgi urmar sobsamalad. \v 37 Degidgine, Maresaʼgined-Dodava-machi-Eliezer Josafatʼga sunmaknonikid, ega sogded: “Rey-Ocozíasʼbo be atossoggu, be ibmar-imaknaidi Bab-Jehová bei obelogoye.” A-ulale, e-urmar dogsad bela mamarnonikid. Tarsisʼse geg bar nae gussunnad. \c 21 \s1 Joram, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 8:16-24) \p \v 1 Josafat burgwisgua, David-neggweburgi e-babgan-diglesadgi digsamalad. A-sorbali, e-machi-Joram yar-seega megnonikid. \q1 \v 2 Joram-e-urbamala, wemalad: \q2 Azarías, Jehiel, Zacarías, Azarías, \q2 Micael, Sefatías. \q3 Bela wemar, Judá-rey-Josafat-e-masmala gumalad. \q1 \v 3 E-bab-Josafat e-masmalaga we-ibmar-bukidar uksad: \q2 Ormar, manimar, \q2 ibmar-gargerbamalad. \q2 Deginbali, Judá-yargi neggwebur-gandikmalad ega uksabalid. \p Ar Joram machi-sailaginedsoggu, yar-seega megnonisunnad. \v 4 Joram e-bab-gangi-signonigua, bela es-suidgi e-urbamar-oburgwisad, degi, Israel-dummagan-gwenna-gwenna-oburgwisbalid. \p \v 5 Joram birga-dulagwen-gakambe-gakabo-nikadgi (32) yar-sealid. Degi, birgabaabak (8) Jerusalén-neggweburgi yar sesad. \v 6 Degi-inigwele, Joram, Bab-Jehová-asabin ibmar-isganabi imaksad. Israel-reymar-nanasadyob nanasmogad. Ar Joram, Acab-e-wagwa nikussoggu, Acab-e-waganyob ibmar-isganaba nanadii gusmogad. \v 7 Degi-inigwele, Bab-Jehová, David-e-wagwa-Joram yapa obelo gusad, ar ade, Bab-Jehová, Davidʼbo igar-mesisad. Davidʼga sogsagusad, be-nug degisadeguoye, surguosurye. Degi, be-wagan degisadegu rey-gangi sigdii guoye. \p \v 8 Deunni, Joram-negsemaid-ibagangi, Edom-dulemar Judá-yarse-selesiidgine Edom-dulemar egi gwisgudmalad. Geb agine, Edom-dulemar e-rey amismarmogad. \v 9 Degidgine, Joram, e-dummaganmala Edom-yarse nadmalad. Degi, bela e-moli-ur-bila-onomalad sesad. Geb degi, Edom-dulemar Joram-ebiris, degi, moli-ur-napagined-e-dummagan-ebiris bela ambikunonimalad. Agine, Joram, e-sordamar-abargi mutikidba Edom-sordamargi wakite gusad. \v 10 Joram, e-sordaganmala galakussoggu, a-akale, Edom-dulemar Judá-dulemarbo isdaradga gunonikid. Deyobi a-ibagangine, Libna-neggwebur Judá-dulemargi aibachamogad. Ar ade, Joram, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼgi aibachasoggu, deyob gusad. \p \v 11 A-ukinbali, Joram, Judá-yargi, yarmar-bukwadgi e-bab-dummaganse-goled-aila-matusurmalad sobsad, degi, Jerusalén-dulemar bab-dummagan-baiganse-golega imaksad. Degi, bela Judá-dulemar Bab-Jehová-iegega imaksabalid. \p \v 12 Degidgine, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Elías Joramʼse garda barmialid. Weyob ega sogsiid: \pi1 “Be-dad-David-e-Bab-Dummad-Jehová, weyob soged: ‘Be-bab-Josafatʼyobi be nanassurye, degi, Judá-rey-Asaʼyobi be nanassurbarye. \v 13 Aka bur be Israel-e-reymar-nanasayobi be yogasaar nanasye. Deginbali, Judá-dulemar, degi, Jerusalénʼginmalad, Acab-neg-oichosayobi bab-dummagan-baiganse-golega be imaksabarye. A-ukinbali, be-urbamar be-bab-mesamalad be ogilosbarye. Amar beba bur dule-nuegan nanaenaddeeye.’ \v 14 A-ulale, Bab-Jehová boni-bulegangi be-dulemar sabsur-odurdakoed, degi, be-masmala, be-omegan, degi, bela be ibmar-nikad bei osulogoed. \v 15 Bab-Dummad-Jehová uelleged-dummad begi barmidagoed, bela-bela saban-nunmake be itogoed. A-boni iba-irbali baligannomai guoed, bei samur-oniedse be-imakoed.” \p \v 16 Geb degine, Bab-Jehová, Filistea-dulemar, degi, Árabe-dulemar Etiopía-dulemar-walik-bukwad, Joramʼgi-gwisguega imaksad. \v 17 Degisoggu, Filisteaʼmar, degi, Árabe-dulemar Judá-dulemargi gwichiguded, degi, Judá-yargi dogsamalad. Geb degi, reyneggi ibmar-nuegan-gargerbamalad-bukwad bela ibe susmalad. Joram-e-machimarse-bakar, e-omeganse-bakar, sesmalad. Unnila e-machi-bipigwad-Joacazʼbi napi-obesmalad. \p \v 18 Bela deyob-gusad-sorbali, Bab-Jehová Joram-sabsur-odurdaksad, saban-yaba boni-dummad-nikuega imaksad. \v 19 Degi, ibagan-suibasaar-nasad-sorbali, birgabogi Joram, samurgi-boni-nikadba ega samur ainided. Joram nue-naibid-abargi a-bonigi burgwisad. E-sordamar, e-dadgan-burgwisar ega soo-ogadamalayobi, Joram-nuggi, soo-dummad ogassurmalad. \p \v 20 Joram, birga-dulagwen-gakambe-gakabo-nikadgi (32) yar-sealid. Degi, birgabaabak (8) Jerusalén-neggweburgi yar-sesad. Joram burgwisgu, gwen eba bossurmalad. Degi, David-neggweburgi digsamalad, reymar-digar-mamaidgi diglessulid. \c 22 \s1 Ocozías, Judáʼgi yar-sesad \r (2 Reyes 8:25-29; 9:21-26) \p \v 1 Jerusalén-dulemar, Joram-burgwisadbali, e-machi-bur-bipigwad-Ocozías, e-bab-Joram-sorba, reyga onugsasmalad. Ar ade, dule-isgana-danagwenad, Árabe-sordamarba Judá-dulemar-bukwadse-nonigusmaladi, Joram-machi-baigan ogilosmalad. Deyobi, Joram-machi-Ocozías Judá-yar-searsunnad. \p \v 2 Ocozías, birga-dulagwen-gakabo-nikadgi (22) yar-sealid. Degi, Jerusalén-neggweburgi birgagwen yar-sesad. E-nandi Atalíaʼye-nugad, Omri-e-wagwad. \p \v 3 Ocozías, Acab-neg-ichodii-gusadyob nanadmogad. Ar ade, e-nan, galagwensur-isguedgi-nanalegedgi unasad. \v 4 Degisoggu, Acab-neg-ichosadyob Ocozías ibmar-isganabi Bab-Jehová-asabin imaksad. Ar ade, Ocozías-e-bab-burgwisad-sorba, Acab-e-wagan ega binsaed-dakega gusad, adi, Ocozías isgudii guegar. \v 5 Degisoggu, Ocozías amar-ega-binsaed-ukedbali nanadii gusad. Degi, Acab-machi-Israel-rey-Joramʼba akaded. Ocozías, Joramʼbo Siria-rey-Hazaelʼgi bila-onogegala, Ramot-De-Galaadʼse nade gusad. Agine, Siria-sordamar Israel-rey-Joram-naibi-imaksamalad. \v 6 Degisoggu, Joram, Siria-rey-Hazaelʼse Ramotʼgi-e-nailikgusadi-nuguega gannar Jezreelʼse nonikid. \p Geb degi, Judá-rey-Joram-machi-Ocozías, Jezreelʼse Acab-machi-Joram daknaded. Deunni, Joram e-nailikgusad-onuguega Jezreelʼgi maid. \s1 Jehú, Rey-Ocozías-oburgwisad \r (2 Reyes 9:27-29) \p \v 7 Bab-Dummad sogsagusad, Ocozías Joramʼse-ataknadele, burgoye. Geb degi, Ocozías modapiyala, Joramʼbo alid, adi, Nimsi-machi-Jehúʼgi gwichiguegar. Bab-Jehová a-dule-Jehú, Acab-e-wagan-osulogega nug-imaksad. \v 8 Jehú, Acab-e-wagan-ogilonaigua, dakalid, Judá-dummagan-gudii, degi, Ocozías-e-gwenadgan Ocozíasʼga-arbamalad-gudii dakalid. Geb agi, Jehú bela amar-ogilosad. \v 9 Geb degine, Jehú, Ocozías-Samariaʼgi-dukusmaid-aminaega e-sordagan-barmisad. Geb sordamar Ocozías-amismargu, Jehúʼse senonimalad, agine, Ocozías-oburgwisad. Geb degine, Ocozías-digsamalad, ar ade, sogdemalad: “Wede, Josafat-e-machiddeeye. Josafatʼde, bela-bela Bab-Jehováʼgi nue-bensuli gudii gusaddeeye.” Degidbali, Ocozías-e-gwenadgandi gannar yar-seega gargangued sategusad. \s1 Atalía, dule-baidgi gan-egwachad \r (2 Reyes 11:1-21) \p \v 10 Rey-Ocozías-e-nan-Atalía, e-machi-burgwisa daksagua, Rey-Ocozías-e-mimmigan, degi, e-wagan bela obeloapid. \v 11 Deunni, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiada-ome-Josabet, Atalía-iduar Ocozías-machi-Joás odukus gusad. Josabetʼde, Rey-Joram-e-sisgwad. Josabet, gabednegyaba Joás, degi, ome-mimmi-akwedbo odukusad. Josabet, Atalíaʼgi Joás-odukusadba Joás-oburgwilessulid. Josabet, Ocozías-e-bungued-ulale, weyob ibmar-imaksad. \v 12 Joás, Joiada-walik Bab-Dummadse-goled-neggi birganergwa (6) dukudii gusad. A-ibagangi, Atalía rey-bundorga negsemai gusad. \c 23 \p \v 1 Dule-irwa-Babse-goled-Joiada, birgagugledgi (7), sorda-dulataled-dummaganse (100) gochad. \q1 Amala, wemalad: \q2 Jeroham-machi-Azarías, Johanán-machi-Ismael, \q2 Obed-machi-Azarías, Adaía-machi-Maasías, \q2 degi, Zicri-machi-Elisafat. \q3 \v 2 Wemar bela Judá-yar-nanaidbali bipirmakdii gusmalad. \p We-dummagan Levita-dulemar-Judá-yargi-bela-neggweburmargi-gudidimalad Jerusalén-neggweburse-dagmalaga oambikusad. Degi, bela Israel-dulemar-neguya-dummagan Jerusalén-neggweburse-dagmalaga oambikusbalid. \v 3 Agine, bela-dulemar Bab-Dummadse-goled-neggi-bukwad, reybo igar mesismalad. \p Degi, Joiada amarga sogded: “Wegi rey-machi dukusiid. Ar we, reyga megergebed. Ar igi Bab-Jehová David-wagangi sogsagusa, deyobi guergebed. \v 4 Degisoggu, weyob be imakmalo: \q1 Bemar-danapaagwad-soggwenad, \q2 dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levita-dulemar, obunnoged-ibagi-arbamaloedi, Babse-goled-neg-yawagakgi nakulemaloed. \q1 \v 5 Geb baid-danagwenaddina, reyneggi ambikumalo. \q1 Degi, baiddina, Yawagak-Sailagi ambikumarmogo. \q1 Degi, dulemardina bela Bab-Jehováʼse-goled-neg-imbagi ambikumarmogoed. \p \v 6 ”Unnila, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladbi, degi, Levita-dulemar-arbamaladbi, Bab-Jehováʼse-goled-negyaba dogmaloed. Ar wemardi nugsalearmaladid. Dule-baid wargwensaar dogosulid. Dulemardina, Bab-Jehová-Igar-Uksadbali ibsamalagargebed. \v 7 Degi, Levita-dulemar, gingimar gani-gani rey-ebilis bela ambikumaloed. Ar dule Bab-Dummadse-goled-negyaba-dogsale, oburgwemalo. Melle reybi wargwengi be obemalo. Bia rey-nadele, eba be namarmogoed.” \p \v 8 Geb degine, Levita-dulemar, degi, bela Judá-dulemar dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiada-sogsadba bela ibmar-imaksamalad. Amar egad-egad e-sordagan-urbisad. Sordamar obunnoged-ibagi-arbamaloed, degi, dule-arbaosulidse-bakar, urbisad. Ar adega, dule-irwa-Babse-goled-Joiada sordamarga obunnoged-igar mesissulid. \v 9 Dule-irwa-Babse-goled-Joiada, sorda-e-dummaganga sigumar, degi, sigu-abgaed-dummagan uksad. Degine, sigu-abgaed-senigana-Rey-Davidʼgad, Bab-Dummadse-goled-neggi-bukwadi, a dummaganga uksabalid. \p \v 10 Geb degi, Joiada dulemar-bukumaloedgi bela dulemar-nue-urbisad. Dulemar es-suid-gani-gani, Bab-Dummadse-goled-neg-argan-nuedsik, degi, argan-sapiledsik ambikusad. Bela rey-dikarba, ibmar-ogumakar-ukleged-aila-asabin, degi, neg-siid-asabin ambikusmarbalid. \p \v 11 Degidgine, Joiada, degi, e-machimarmala, rey-machi-Joás neg-abarse onosmalad, ega rey-gurgin sisad, degi, Bab-Dummad-Israel-dulemarbo-Igar-Maidba-eba-narmakaled ega uksamarbalid. Geb degine, reyga-guega ega rey-gan uklesad. Agine, Joiada e-machimalabo Joás-nonogi gwallu-wawa eosmargu, sogdemalad: “¡Rey, bitigi, be undarsaar megisana gadin!” \p \v 12 Atalía, dulemar-ber-oimake itoargu, degi, dulemar binnasuli-rey-onugsananai-itoargu, Bab-Jehováʼse-goled-negse, dulemar-bukwadse nonikid. \v 13 Agine, Atalía, rey dogedgi buar-naba-gwichi daksad. Dummagan, degine, dule-gar-suid-trompeta-ogormalad rey-naba-bukwa daksabalid. Deginbali, Atalía bela-dulemar ber weligwale gar-suid-trompeta ogorbukwa, degi, dule-namakmalad garmar-abargi namakbukwa daksabalid. Atalía deyob daksagua, e-mor siir-siir imaksad, binnasur sogded: “¡Angi be aibichamala! ¡Angi be aibichamala!” \p \v 14 Degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiada, Bab-Jehováʼse-goled-neggi dule-oburgwileged abesursoggu, sorda-e-dummaganga igar-ukded: “Be ainimar. Atalía Bab-Dummadse-goled-neggi dulemar-abargi-gwichid be onomar. Ar dule Atalía-bendakalile, es-suidgi oburgwilegoed.” \v 15 Degisoggu, buladik Atalía-gasmarsundo. Geb reyneggi, sordamar-moligi-sii-urwemalad-ubogedsik sesmalad. Agi, Atalía-oburgwismalad. \p \v 16 Degidgine, Joiada bela dulemarbo, degi, reybo igar-mesisad, emarde Bab-Jehová-e-dulemarga gumaloye. \v 17 Geb a-sorbali, bela-dulemar bab-Baalʼse-goled-negse nadmalad. Agine, Baal-neg-siid earismalad. Degine, Baalʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila osulosmarbalid, ibmar-e-bab-dummadga-imaklemalad, bela bibichismarbalid. Deginbali, Baalʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-siid-walik, dule-irwa-Baalʼse-goled-Matán oburgwismarbalid. \p \v 18 Geb sorba, Joiada, suar-ibgan Bab-Jehováʼse-goled-neggi-nakulegega urbisad. Geb degi, Joiada dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, Levita-dulemarga-sogsad, be wemar-dakoye. Ar ade, David epenne, we-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, Levita-dulemarga igar uksad. Adi, Moisés-Igar-Maidba ibmar-durgan ogumakar Bab-Jehováʼga ukega, degi, na muchub-muchub Bab-Jehováʼga ibmar-imakmalaga, degi, David-igar-mesisadyobi weligwaledbali namakmarbaligar. \v 19 Deginbali, Joiada dule-Bab-Jehováʼse-goled-neg-yawagak-dakmalad urbisbalid, adi, dule-swilidiksurmalad mer dogegar. \q1 \v 20 Geb Joiada wemarse gochad: \q2 Sordamar-e-idumaladse. Sorda-dummagan-nug-nikamaladse. \q2 Neggweburmar-semamaidse, degi, bela dulamarse gochabalid. \q3 Adi, Bab-Jehováʼse-goled-neggi reynegse rey-sedamalagar. \p Dummagan reyneg-e-yawagak-dummad-gwichid-innik-gusgua, rey-gangi Rey-Joás-osismalad. \v 21 Degine, Atalía es-suidgi-oburgwilesad-sorba, bela dulemar weligwar-itosmalad. Degi, neggweburgi neg bogimakar nagusad. \c 24 \s1 Joás, Bab-Dummadse-goled-neg-nudaksad \r (2 Reyes 12:1-16) \p \v 1 Joás birgagugle-nikadgi (7) yar-sealid. Jerusalénʼgi birga-dulabo (40) yar sesad. E-nandi Sibiaʼye nugad, Beersebaʼginedid. \v 2 Joás, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiada-duladgine, Bab-Jehová-asabin ibmar-nueganbi imakdii gusad. \v 3 Joiada, Joásʼga ome-walabo uksad. Degisoggu, Joás a-omeganga masmala, degi, bunamala baksad. \p \v 4 Geb a-sorba, Joás Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudakedgi binsaded. \v 5 Agine, Joás dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladse, degi, e-bendakmalad-Levita-dulemarse gochad. Geb ega sogded: “Emisgwa, Judá-yargi neggweburmar-bukwadse be namala. Bela Israel-dulemargi be mani-weenamala, adi, birga-irba anmar-Bab-Dummadse-goled-neg nudakledii guegar.” Degi-inigwele, Levita-dulemardi itossurmalad. \p \v 6 Degisoggu, rey, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiadaʼse gotesundo, ega sogded: “¿Ibiga be Levita-dulemargi alamaknaigussuli, Judá-yarse, degi, Jerusalén-neggweburse naega? Adi, Bab-Jehová-e-mai-Moisés, epenne Israel-dummaganbo mani-ukoye igar-mesisad sunaegar. Adi, Bab-Jehováʼbo-Igar-Mesisad-neg bendakledii guegar.” \p \v 7 Ar ome-isgana-Atalía, e-masmalamala, Bab-Jehováʼse-goled-neg ichosmalad. Degine, a-neggi ibmar-nuegan-nugsaar-bukwad, Baal-nuchumar-nug-odummogega ebusmalad. \p \v 8 Degisoggu, Rey, dulemar ulugwa-sobega imaksad. Geb Bab-Jehováʼse-goled-neg-yawagak-innik magadba sisad. \v 9 Geb degi, rey, Judá-yargi, Jerusalénʼgi gayaburba mimisad: “Bab-Jehová-e-mai-Moisés nega-dulesulidganba Israel-dulemarga igar mesisad, Bab-Jehováʼga-mani-ukleged be sedamaloye.” A-mani, Bab-Jehováʼga be sedamala. \p \v 10 Geb bela dule-dummagan, degi, dulemar-baigan weligwaledba Bab-Dummadga-mani-ukleged seargusmalad. Degi, ulugwa-enguedse imaksamalad. \v 11 Geb degi, Levita-dulemar, mani-argaega mani-urbed-ulugwa reyga-dummaganga-gudimaladse sesdaed. Levita-dulemar mani-bukidargus-dakele, reyga-garda-narmakedse, degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled sorda-dummadga-nug-imaksadse ulugwa sesdamalad. Geb degi, Levita-dulemar ulugwa ollor-imaksale, gannar e-sigedse senonidamalad. Degiibi bane-bane imakdamalad. Deyobi mani-bukidar wesmalad. \v 12 Geb degine, rey, Joiadaʼbogwa, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudaknanaimalad-e-dummaganga mani ukdamalad. \q1 A-dummagan dule-arbamalad amidaed: \q2 Akwagi-arbamalad, urgogi arbamalad, \q2 esgoro-gordikidgi-arbamalad, degi, esgorogi-arbamalad amidaed, \q3 adi, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudakedgi arbaegar. \p \v 13 Neg-sobmalad-e-dummagan bela neg-ogusadse nue-arbasmalad. Bab-Dummadse-goled-neg gannarse idualedyob obinolesad. A-neg nue-obinoles sigisad. \v 14 Bela neg-ogulesad-sorba, mani-gwabgusad reyse, degi, Joiadaʼse senonimalad. \q1 A-manigi Bab-Jehováʼse-goled-neggi we-ibmar-ebulemalad soblesad: \q2 Bab-Dummadga-namakedgi, ese goledgi ibmar-ebulemalad, \q2 Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-uklegedgi ibmar-ebulemalad. \q2 Wesar-dummagan, nogmar orbi soblesad, \q2 degi, nogmar manibi soblesbalid. \p Deunni, Joiada-duladgine, bane-bane dulemar Bab-Jehováʼse-goled-neggi ibmar-durgan ogumakar-ukdii gusmalad. \p \v 15 Degi-inigwele, Joiada sered-guded. Degisoggu, nue-selebaadgi burgwisad. Birga-dulanergwa-gakambe-nika (130) burgwisad. \v 16 Geb David-neggweburgi reymar-mamaidgi Joiada-digsamalad. Ar ade, Israel-yalagi Joiada nued nanasad, degi, Bab-Dummadba nued nanasbalid, degi, Bab-Dummadse-goled-neggi nued binsasbalid. \s1 Rey-Joás-isgusad \r (2 Reyes 12:17-21) \p \v 17 Joiada-burgwisad-sorba, Judá-dummagan reyba-ibsaega Rey-Joásʼse nonimalad. Geb degine, Rey-Joás, dummagan-ega-binsaed-uksad itosad. \v 18 We-dummagande, e-dadgan-Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-neg metemalad. Bab-dummad-bundor-Asera-e-wilubgan, degi, bab-dummadyobi-ibmar-imaklemalad-nug odummodmalad. A-isgued-ulale, Bab-Jehová Judá-yargi, degi, Jerusalén-neggweburgi uluded. \v 19 Bab-Jehová eba gannar aibirmalaga amarga e-gayaburba-barsogmalad barmialinad. Degi-inigwele, dulemar gwen eba aibirissurmalad. \p \v 20 Degidgine, Bab-Jehová-Burba, dule-irwa-Babse-goled-Joiada-machi-Zacaríasʼgi aidenonikid. Geb degi, Zacarías dulemar-asabin gwisgusgu, dulemarga sogded: “Bab-Dummad-Jehová weyob soged: ‘¿Ibiga bemar an-Igar-Mamaidba be nanasurmala? Emidi, bemar an-Igarba nanasurmarsoggu, bemarga iba-nuegan bar-naguosulid. Ar ade, bemar an-obachamarsoggu, an be-obanmarmogoed.’ ” \p \v 21 Dulemardi, Joiada-machi-Zacaríasʼgi gwisgumalaga igar amismalad. Degisoggu, rey-sogedba dulemar Bab-Jehováʼse-goled-neg-imbagi Zacarías-oburgwedse akwagi maksamalad. \v 22 Ar Rey-Joás, Zacarías-bab-Joiada wile-e-daksa-gusad gwen ebinsassulid. Deyobi, Joás, Joiada-machi-Zacarías-oburgwisad. Zacarías burgwedanimaigua, sogsad: “Be-angi-ibmar-imaknaid Bab-Jehováʼdi, be-daksad. Degisoggu, Bab-Jehová na e-sogedba bemar-odurdakoed.” \p \v 23 Birga-baid gwagnonigua, Siria-e-sordamar Rey-Joásʼgi gwichigusad. Judá-yargi, degi, Jerusalén-neggweburgi, ukiar ubodapmalad. Geb degi, dulemar-abargi bela dummagan-ogilosmalad. Degine, Siria-sordamar bela ibmar-wesmaladi, e-reyse Damasco-neggweburse barmismalad. \v 24 Siria-sorda-bila-onomalad iche nonimalan-inigwele, sordamar-bukidaradgi nakwismalad. Ar ade, Judá-dulemar e-dadgan-Bab-Dummad-Jehová-obachamalad. A-ulale, Bab-Jehová Siria-e-sordamar Judá-sordamargi-nakwega imaksad. Deyobi, Bab-Jehová Joás-sabsur-odurdaksad. \p \v 25 Siria-sordamar, Joás nue-naibi-itomai obesnadmalad. Geb degine, ega-arbamalad-e-dummagan Joásʼgi aibitemalad, e-gabedgi-mai iblosmalad. Deyobi Joás, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Joiada-machi-Zacarías-oburgwisadba buged-mai gusad. Geb amar David-neggweburgi Joás-digsamalad. Degi-inigwele, reymar-neg-uangi-diglegar-mamaidgi digsasurmalad. \q1 \v 26 Joásʼgi-dulemar-gwichigusmalad, wemalad: \q2 Zabad, Amón-dule-omegwa-Simeat-machi. \q2 Degi, Jozabad, Moab-dule-Simrit-machi. \p \v 27 Rey-Joás-e-masmalagi-sunmaklenaidi, degi, egi iduakwaa ibmar-bukidar-guoed-soglesad, degi, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudaklesadi narmakar maid. A-narmakaledi reymar-igar-gusmalad-gardagi narmakar-maid. Degi, Rey-Joás-sorba, e-machi-Amasías yar-seega megnonikid. \c 25 \s1 Amasías, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 14:1-22) \p \v 1 Amasías birga-dulagwen-gakatar-nikadgi (25) yar sealid. Jerusalén-neggweburgi birga-dulagwen-gakabakebak (29) yar sesad. E-nan. Joadánʼye nugad, Jerusalénʼginedid. \v 2 Amasías, Bab-Jehová-asabin ibmar-nueganbi imaksad. Degi-inigwele, gwage-ulubgi innikigwadba Bab-Jehováʼga ibmar-imaksasulid. \v 3 Amasías nue-yar-semai-guargua, dummagan-e-bab-gindaksamalad bela oburgwisad. \v 4 Degi-inigwele, Amasías. Bab-Jehová-sogsa-gusadbali dummagan-e-masmaladi oburgwissulid. Ar ade, Moisés-gardagi Bab-Jehová-sogsad narmakar maid: “Babgan mimmigan-ulale burgosurye, degi, mimmigan babgan-ular burgosurmoye. Dule war-wargwen na e-isgued-ular burgwemaloye.” \q1 \v 5 Geb degine, Amasías, bela Judá-dulemar, \q2 degi, Benjamín-sordamar oambikusad. \q1 Degine, amar-e-gwenad-e-gwenadganba sorda-miligwenad-e-dummagan (1,000), \q2 degi, sorda-dulataled-e-dummagan (100) urbisad. \q1 Geb degine, Amasías, dule-birga-durgwen-nikmalad-nug (20), degi, obine-nikamalad-nug wesad. \q2 Daklealid, mili-dulataled-ilapaa (300,000) sordamar guagwar bila-ononaega gudii. \q3 Wemar bato eswar-mied wismalad, degi, sigu-abgaed-ebuleged wismarbalid. \p \v 6 Deginbali, Amasías, Israel-sorda-mili-dulatar-mergue (100,000) amisad. Amasías a-sordamar, mani nibir-miligugle gaka dulataled-ilabo gaka dulapaa-aidikue-wilub (7,260) baksad. \p \v 7 Geb Bab-Dummad-e-dule Rey-Amasíasʼse nonigusad, ega sognonikid: \p —Rey-Amasías, mer Israel-sordamar beba be nido. Ar ade, Bab-Jehová, Israel-sordamarba, degi, Efraín-dulemarba naisulid. \v 8 Degi, gines amar-abargi gandikidba be bila-ononaye sogele, Bab-Dummad be-isdarmalad-asabin be-ogalakuoed. Ar ade, Bab-Dummad dule-bendakega gargangued-nikad, degine, dule-ogalakuega gargangued nikabalid. \p \v 9 Amasías, Bab-Jehová-e-dulese egichided: \p —Degite, ¿igi we guosunna Israel-sordamar mani nibir-miligugle gaka dulataled-ilabo gaka dulapaa (7,260) an bennuksad? \p Bab-Jehová-e-dule abin-sogded: \p —Be we-mani-uksadba Bab-Jehová bur bule bega ukoed. \p \v 10 Degidgi, Amasías, Israel-sorda eba-bila-onogedse-naega Efraín-yargi-danimaladi obesad, e-neg-e-negse namalagar. A-sordamar bela-bela Judá-dulemargi sae-itosmalad, degi, nabir-gwen-itossuli e-neg-e-negse gannar nadmalad. \p \v 11 Amasías nue gangusa, e-sorda-bila-onomalad Balu-Neba-naidse sesad. Agi, Seir-sorda-miliambe (10,000) osulosad. \v 12 Deginbali, Judá-sordamar, Seir-sorda-baigan-miliambe (10,000) gasmarbalid. A-sordamar ibe-matusulid-birise sesmalad. A-birigi-bukwa, Judá-sordamar Seir-sorda-obatismalad, degi, bela gar-bibisgar burgwismalad. \p \v 13 Deyob neg-gunagua, Amasías-Israel-sordamar-bila-onogedse-nissurmaladi, Judá-yargi igarba neggweburmar-bukwadgi ubodapmalad. Agi, wemar Samaria-neggwebur-akale, Bet-Horón-neggweburse, milipaa (3,000) dulemar-ogilosad. Degine, e-ibmar-nuegan-bukidar e-ibe susmarbalid. \p \v 14 Amasías, Edom-dulemar-ogilodiid-aibiris-nonigua, Seir-dulemar-e-nuchumar sealid, geb e-bab-dummaganga imaksad. Amasías a-bab-dummagan-e-nug odummosad, ega ina-wawadikid ogumaksabalid. \v 15 A-ulale, Bab-Jehová Rey-Amasíasʼgi uluded, degi, e-gayaburba-barsoged ega barmialid, ega sogega: \p —Amasías, Seir-bab-dummagan be-bila-onosadgi e-dulamar gwen bendaksasulid. Degite, ¿ibiga be a-e-nugmar be odummosa? \p \v 16 Geb Bab-Dummad-gayaburba-barsoged amba sunmakgwichidgine, Rey-Amasías egi gaya-egwannonikid, ega sogded: \p —Mer be sunmake. ¿Doa reyga-binsaed-dakega be-onug-imaksa? ¿Dule be-oburgwebi be abege? \p Geb Bab-Dummad-gayaburba-barsoged berguedgine ega sogded: \p —An wisid, ar weyob be ibmar-imaksad-ulale, degi, an-binsaedba be dabisulidbali, Bab-Dummad be-obelogoed. \p \v 17 Degi-inigwele, Judá-rey-Amasías, dule-baiganse binsaed-galesad-sorba, Israel-e-reyga e-gayaburba-berbemalad barmisad. Israel-rey-Joásʼde, Joacaz-e-machid, Jehú-e-wagwad. Amasías, Rey-Joásʼga weyob sogsiid: “Be wese dagmala, anmar anbo bila-onoge.” \p \v 18 Degidgine, Israel-rey-Joás, Judá-rey-Amasías-abin-imaksa gusad, ega weyob sogsiid: \pi1 “Dutu-ikobiid-Líbano-yargi-nikad urwar-gwichidga gayaburba barmis gusad: ‘Be-sisgwa an-machiga be uke.’ Geb degi, Líbano-yargi ibmar-durgan-sapurbalid a-dutu-iko-nikadse nonigu, egi annasad, degi, obelosad. \v 19 Emide, be soged: ‘An Edom-dulemar-ogalakusye.’ Aga, be san-dummarba itoged, bur bule be san-dummarba imaked. Degi-inigwele, bur-nuedid be-neggi be gudii saed. ¿Ibiga na-be-dukin-berguegala boni be amibie, degi, Judá-dulemarga be boni amibibali?” \p \v 20 Degi-inigwele, Amasías, Edom-bab-dummagan-nug-odummodii gusad-ulale, Bab-Dummad Amasías-isdarmaladga Amasías-urmaksad. A-ulale, Amasías, Joás-itossurgusad. \v 21 Degidgine, Israel-rey-Joás, Amasíasʼbo-bila-onogega, Judá-yargi Bet-Semes-neggwebur-siidse nadsunnad. \v 22 Judá-sordamar, Israel-sordamarse galakusad. Degi, bela Judá-sordamar e-neg-e-negse duurmakdemarsunnad. \v 23 Israel-rey-Joás, Bet-Semes-neggweburgi Judá-rey-Amasías-ganonikid. Amasíasʼde, Joás-machid, Joacaz-wagwad. Geb Joás, Jerusalénʼse Amasías-sesad. Agi, Rey-Joás neggwebur-galu-egaega dali-dulatar-sugue (100) omukusad. A-galu, Efraín-Yawagak-gwichid-akale, Neg-Sukun-Yawagak-gwichidsega egasad. \v 24 A-ukinbali, Rey-Joás, ormar, manimar, degi, bela Bab-Dummadse-goled-neg-yagi ibmar-ebulemalad-amilesadi susbalid. A-ibmarmala Obed-Edom akwediid. Deginbali, ibmar-nuegan-gargerbamalad reyneggi-amilesadi sesbalid. Degine, dule-dummagan-e-mimmigan-gasa sesbalid. Geb Joás, gannar Samaria-neggweburse nonikid. \p \v 25 Joás-machi-Judá-rey-Amasías, Joacaz-machi-Israel-rey-Joás-burgwisad-sorba, birgambe-gakatar (15) napi-gudii gusad. \v 26 Rey-Amasías ibmar-baigan imaksabalid. Gebesaila-ibmar-imakded, bela berguedsega ibmar-imaksadi, Judá-e-reymar-gardagi, degi, Israel-e-reymar-gardagi narmakar mamaid. \v 27 Amasías, Bab-Jehováʼgi bangudgua, Jerusalénʼginmalad egi isdar binsadmalad. Degidbali, Amasías Laquis-neggweburse wakite gusad. Degi-inigwele, dulemar a-neggweburse balegicha gusmalad. Geb Laquisʼgi, Amasías-oburgwismalad. \v 28 Degi, Amasías-mui moligi searmalad. Geb Judá-neggweburgi e-babgan-digar-mamaidgi digsamalad. \c 26 \s1 Uzías, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 14:21-22; 15:1-7) \p \v 1 Degidgine, bela Judá-dulemar, Uzías birgambe-gakanergwa-nikadgi (16), e-bab-Amasías-burgwisad-sorba reyga onug-imaksamalad. \v 2 Uzías, e-bab-Amasías-sorba, Elot-neggwebur Judá-dulemargadga gannar imaknonigu, gannar nudaksad. \p \v 3 Uzías birgambe-gakanergwa-nikadgi (16) yar sealid. Jerusalénʼgi birga-dulabo-gakambe-gakabo (52) yar-sesad. E-nande, Jecolíasʼye nugad, Jerusalénʼginedid. \p \v 4 Uzías, Bab-Jehováʼga ibmar-nueganbi imakdii gusad, bela e-bab-Amasías-ibmar-imaksadyob imaksamogad. \v 5 Degine, Zacarías dula-gudiunni, Uzías-odurdaksad igi Bab-Dummad-sogedba nanaoe. Degisoggu, Uzías bela-belad Bab-Jehováʼba nanadii gusgu, Bab-Dummad Uzías-onasgumai imaksad. \p \v 6 Uzías, Filistea-dulemargi gwichiguded, Gat-neggweburgi, Jabnia-neggweburgi, degi, Asdod-neggweburgi galu-matusurmalad-bubukwad omukusad. Degine, Asdod-yargine neggweburmar-urbis-nanaed, degine, Filistea-yar-baidgi deyob neggweburmar-urbis nanabalid. \v 7 Uzías, Filistea-dulemargi bila-ononaigusgua, Bab-Dummad nue bendaksad, degi, Árabe-dulemar-Gur-Baalʼgi-bukwadgi bila-onosbargua, Bab-Dummad nue bendaksabalid. Degi, Amón-dulemargi bila-onosbargua, bendaksabalid. \v 8 Amón-dulemar, mani-galegedi Uzíasʼga ukdamalad. Degine, Uzías-e-nug bela-bela gandik megisad. Degisoggu, e-nug Egipto-yar-abingunaidsega, ogannoledii gusad. \p \v 9 Uzías, Jerusalénʼgi Neg-sukun-innik yawagak-siid-walik, neg-matusulid-warakwagwad sobsad. Nebasik-Yawagak-siid-walik, degine, Neg-Bilidoedgi-Yawagak-siid-walik neg-matusulid-warakwamalad sobsabalid. Degi, we-neg-matusulid-warakwagwad bela gandik sisad. \v 10 Amba-deyobi, Uzías nega-dulesulidganba galu-matusulid-warakwamalad sobsabalid. Degine, dia-bukidar akwisbalid, ar ade, nebagi, degi, yar-mullugan-naidgi e-moli-bebe-nikad bukidar-bukwad. Deginbali, Uzíasʼde, sapur-dulesoggu, nainumar, degi, uva-nainumar yar-mullugangi, degi, neba-nuegangi nikabalid, degine, dule-ega-arbamalad nikabalid. \p \v 11 A-ukinbali, Uzías, sorda-bila-onomalad nikusbalid. Amar danar-danar bila-onogedse naddamalad. Ar Jeiel, Maasíasʼbo sorda-nugmar danar-danar-narmaksagusad-sogedba sordamar barmilesdaed. Deun, rey-e-dummagan-wargwen Hananíasʼye-nugad sordamar-nug-omesega igar uksagusad. \p Jeielʼde, reyga-neg-gumamaid ilemakar narmakedid, degi, Maasíasʼdi, dummadga maimogad. \p \v 12 Bela e-gwenadgan-e-gwenadganba sorda-dummagan-bulegan milibo gaka dulataled-ilanergwa (2,600) mergued. \v 13 We-dummagan-sorda-bila-onomalad, mili-dulataled-ilapaa-gakagugle gaka dulataled-ilatar-mergue (307,500) nikad. Amardi bila-onogedgi nue-odurdaklegaled, adi, rey e-isdarmaladbo bila-onoalir, rey-bendakmalagar. \q1 \v 14 Rey-Uzías, bela-sorda-bila-onomaladga we-ibmarmar uksad: \q2 Sigu-abgamalad, eswarmar, bormo-gurginmar, \q2 binasgargi-mor-esgorobiid-nasikleged, \q2 sigumar-mied, degi, akwa-mied-dubmar. \p \v 15 A-ukinbali, Rey-Uzías Jerusalénʼgi sigu-mied-máquinaʼmar, degi, akwa-dummagan-mied-máquinaʼmar sobsad. A-máquina dule-egi-nergusmalad ega sobsad, geb galu-matusulid-warakwagwadgi sisad. Neggwebur-dikargi sisbalid. Adi, a-akale, sigumar, degi, akwa-dummagan miegar. Bab-Dummad bela-bela Rey-Uzías-bendaksadbali, Uzías gandikidba megisad. Degine, e-nug-dummad-nikadi dikasur wisgulesad. \p \v 16 Degi-inigwele, Uzías, e-nug-gandiki megnonigua, san-dummarba imakded. Degidbali, Bab-Jehováʼgi aibategusad. Uzías e-babgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼba ibsassulid, Bab-Jehováʼse-goled-negyaba, ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi ina-wawadikid-ogumakega dogdegusad. \v 17 Geb dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Azarías, Uzías-sorba-nai, Babse-goled-negyaba dogded. Agine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-dulabakegwad (80) Azaríasʼba dogdemarmogad. Amarde, dule-niga-gandikmaladid. \v 18 A-dulemar Rey-Uzíasʼga urwedgi weyob sogdemalad: “Rey-Uzías, Bab-Jehováʼga ina-wawadikid-ogumaked-igar bega maisuli. Wedi unnila dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad Aarón-wagan-e-arbaedid. Amardi ina-wawadikid ogumakega onugsalesad. Emisgwa, be Bab-Dummadse-goled-neggi be noe, ar ade, be Bab-Jehováʼgi dummad-nosad. A-ulale, Bab-Jehová be-nug-odummogosulid.” \p \v 19 Geb, Uzías, ina-wawadikid-ogumakega e-argangi guakwa sianar ganikid. Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-itosgua, bela-bela sae-itoded. Degine, Uzías agi-gunaidgine, ukiarmakar bela dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-wagab, Bab-Jehováʼse-goled-neggi, ibmar-ogumakar-ukleged-aila-walik, e-bebegi boni-naibe-buna-yaa-maleged ainialid, bela e-wagar biin gusad. \v 20 Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-bur-dummad-Azarías, degi, bela dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, Uzías-dakdemargua, dakdemalad, boni-naibe-buna-yaa-maleged e-bebegi nika. Geb agi-gunaidgi, magadba yog-onogar Uzías-imaksamalad. Geb Uzías gwae-gwae noded, ar ade, Bab-Jehová e-naibi imaksad. \p \v 21 Weyob Rey-Uzías e-burgwedse boni-naibe-buna-yaa-maleged nikusad. Degisoggu, rey, boni-naibe-buna-yaa-maleged-nikadba, neg-baidsik walagwen maigusad. Degi, Bab-Jehováʼse-goled-negse bar dogega imaklessurbalid. Degine, e-machi-Jotam reyneg-dakega gusad, degi, yar-semai gusbalid. \p \v 22 Uzías e-ibmarmar-imaksad, gebe ibmar-imakded, degi, berguedse-ibmar-imaksadi, Amoz-machi-Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Isaías narmaksa gusad. \v 23 Uzías burgwenonigua, reymar-neg-uansik, e-babgan-digar-mamaid-naba digsamalad. Ar ade, sogmalad, “Boni buna-yaa-maleged nikaddeeye.” Geb sorba, e-machi-Jotam e-reyga megnonikid. \c 27 \s1 Jotam, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 15:32-38) \p \v 1 Jotam birga-dulagwen-gakatar-nikadgi (25) yar-sealid. Jerusalénʼgi birgambe-gakanergwa (16) yar-sesad. E-nandi Jerusaʼye-nugad Sadoc-e-sisgwad. \v 2 Jotam, Bab-Jehováʼga ibmar-nueganbi imakdii gusad, bela e-bab-Uzías-ibmar-imaksayobi, imaksamogad. Degi-inigwele, Jotamʼdi, Bab-Jehováʼse-goled-negyaba dogsasur gusad. Dulemardina, bur bule igar-isganaba nanabukwa gusad. \q1 \v 3 Rey-Jotam we-negmar sobsad: \q2 Bab-Jehováʼse-goled-neg-Yawagak-Nakwaled. \q2 Degi, yar-Ofelʼye-nugad-birgi galu-matusulid sobsad. \q2 \v 4 A-ukinbali, Judá-yar-mullugangi neggweburmar urbisbalid, \q2 degine, sapurba neg-gandikmalad sobsabalid, \q2 degi, galu-matusurmalad-warakwagwad sobsabalid. \p \v 5 Rey-Jotam, Amón-dulemar-e-reygi-bila-onosad. Jotam egi nakwisad. \q1 Degine, a-birgagi Amón-dulemar weyob mani-galeged bennuksad: \q2 Mani, nibir-miligugle gaka dulataled-ilabo gaka dulapaa-mergue (7,260) Rey-Jotamʼga uksad. \q2 Oros-gwagyob-dakleged-trigo, sagu-dummagan-miliambe (10,000) uksabalid. \q2 Orosgisaar-daklebalid-cebada, sagu-dummagan-miliambe (10,000) uksabalid. \p Amón-dulemar, birgabogwadgi amba deyob ibmarmar uksabalid, degi, birgapaagwadgi amba deyob ibmar uksabalid. \v 6 Jotam gandik-megnonisunnad, ar ade, nue-inniki e-Bab-Dummad-Jehováʼba nanasad. \p \v 7 Jotam bela e-ibmar-imaksad, degi, bila-onosad, e-nanasad, Israel-reymar-e-gardagi, degi, Judá-reymar-e-gardagi narmakar maid. \v 8 Jotam birga-dulagwen-gakatar-nikadgi (25) yar-sealid, degi, Jerusalénʼgi birgambe-gakanergwa (16) yar-sesad. \v 9 Jotam burgwenonigua, David-neggweburgi e-dadgan-mamaidgi digsamarmogad. A-sorba, e-machi-Acaz yar-seega megnonikid. \c 28 \s1 Acaz, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 16:1-20) \p \v 1 Acaz birga-dulagwen-nikadgi (20) yar-sealid. Degi, Jerusalénʼgi birgambe-gakanergwa (16) yar-sesad. Degi-inigwele, Bab-Jehováʼga ibmar-nuegan gwen imaksasulid. Igi e-dad-David ibmar-nuegan-imaksagusa, deyobi ibmar-imaksasulid. \v 2 Aka Rey-Acaz, Israel-reymar-igar-isganaba-nanasadba nanasad. Deginbali, Baal-nug-odummogega diregedgi-bab-dummadyob-imakleged Baal-e-wilubgan sobsabalid. \v 3 Amba deyobi, Rey-Acaz, Ben-Hinom-nebagi ina-wawadikid ogumaksabalid. Agi, e-masmala ogumakar e-bab-dummadga uksabalid. Acaz, dule-yar-baidginmalad-isguedba nanadiid-ular, Bab-Jehová Israel-dulemar-wagab we-dulemar-bamalad-balimete gusad. \v 4 Deginbali, Acaz, bab-dummad-baidse ibmar-ogumakar, degine, ina-wawadikid-ogumakar aila-matusulidgi uksad. Deginbali, yar-mullugan-birgi, degi, sapi-bulamakwichid-urba uksabalid. \p \v 5 A-ulale, e-Bab-Dummad-Jehová, Siria-e-reyga Acaz-urmaksad. Degi, Siria-dulemar egi nakwissunnad. Degine, Siria-sordamar, Damasco-neggweburse Acaz-dulemar-bukidar-gasa sesmarbalid. \p Degi, Rey-Acaz, Israel-reyga amba urmaklesbalid. Agi, Israel-dulemarse dummad-galakusad. \v 6 Ibagwen-dummadgi Remalías-machi-Peka, Judá-sorda-gandikmalad mili-dulanergwa-mergue (120,000) ogilosad. Ar ade, Judá-dulemar e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová-obachamaladba, deyob girgusmalad. \v 7 Sorda-wargwen-Efraín-yargined Zicriʼye-nugad, Rey-Acaz-machi-Maasías oburgwisad. Degi, Zicri reyneg-daked-dummad-Azricam oburgwisbalid, degine, rey-sorba-negdaked-Elcana oburgwisbalid. \v 8 A-ukinbali, Israel-sordamar, Judá-dulemar-mili-dulataled-ilabo (200,000) gasmarbalid: Omegan, masmala, degi, bunamalase-bakar, gasmalad. Deginbali, amar-ibe ibmar-bukidar Samaria-neggweburse sesmarbalid. \p \v 9 Deunni, Samariaʼgi Bab-Jehová-gayaburba-barsoged-mai daklealid. A-dulede Obedʼye-nugad. Israel-sorda-bila-onomalad Samariaʼgi ubodanimargu, Obed Israel-sordamar-abin noargusad, degi, amarga sogded: \p —Be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, Judá-dulemargi bela-bela sae-itosad. A-ulale, bemarga urmaksad. Degi-inigwele, bemardi nue sae-itogedbali dule-oburgwisoggua, bela nibnegse-bakale, be-sae-itogedi warmaksad. \v 10 Emide, be sogsamalad, Judá-dulemar, degi, Jerusalén-dulemar, machergan, degi, omegan, be-maiga be imakmaloye. Ar bemarde, ¿be-Bab-Dummad-Jehováʼgi nossuli na be itomarmosi? Be nosmarmogad. \v 11 Emisgi, nue an-itomalo. We-sordamar-galesad be onomala. Ar ade, ¿wemar be-gwenadgansursi? Be-gwenadganad. Degisoggu, Bab-Jehová sabsur-bemar-odurdaksokarsunnad. \p \v 12 Degidgine, Efraín-sorda-dummagan gwenna-gwenna, sordamar-bila-onoged-danimalad-abin-noarmalad. \q1 Amardi, wemalad: \q2 Johanán-machi-Azarías, \q2 Mesilemot-machi-Berequías, \q2 Salum-machi-Ezequías, \q2 degi, Hadlai-machi-Amasa. \p \v 13 Degi, we-dummagan e-sordamarga sogdemalad: \p —Dule-galesbukwad mer wese sedamalo. Ar degiile, Bab-Jehová-asabin anmar isgusayobi guoed. Ar ¿bemar, bur bule anmar-isguega imakbie? ¿Bur bule anmargi-ataklegega imakbimala? Adi, sulirgebed. Ar ade, anmar-isgued dogdar-obingusad, Bab-Jehová bela-bela Israelʼgi uludoed. \p \v 14 Degisoggu, sorda-bila-onomalad, dule-galesmalad indaksamalad. Degi, amar-ibe-ibmarmar-susmarbalidi, dummagan-wagab, degi, bela dule-bukwad-wagab gannar ega uksamarbalid. \v 15 Dule-gwenna-gwenna, dule-galebukwad-dakega nugsalesmalad. A-dummagan galesmalad-ibe-mor-susmaladi, degi, e-nag-uka-susmaladi ega gannar uksamalad. Adi, dule-galebukmalad mormar, degi, sapat yomalagar. Agine, dule-galebukwad ogobsamarbalid, masgi oguchamarbalid, degi, e-nailikgusadi ega nudaksamarbalid. Degi, dule-geg-nanamaladi moli-uayasuidgi-sii, Sapi-Ogobgi-Dakleged-Neggweburse Jericóʼye-nugadse sesmalad. Degi, e-gwenadgan-walik obesad. Geb degi, e-berbemalad gannar Samaria-neggweburse nonimalad. \p \v 16 A-ibagangi, Rey-Acaz, Asiria-reymarse bendakleged egichisad. \v 17 Ar ade, Edom-dulemar gannar Judá-dulemargi gwichigunoni gusmalad, degi, dule-gwenna-gwenna gasa-sesmalad. \v 18 Filistea-dulemardina, Judá-yargi neggwebur-nebagi-bukwadgi, degi, Neguevʼgi neggweburmar-bukwadgi sabsuli ubosmalad. \q1 Degine, we-neggweburmar-susmarbalid: \q2 Bet-Semes, Ajalón, Gederot, Soco, \q2 Timna, degi, Gimzo-neggwebur. \q2 Degi, bela we-neggweburmar e-neggwebur-burwiganase-bakar, susad. \q3 A-neggweburmargi Filistea-dulemar ambikusmarbalid. \p \v 19 Ar Bab-Dummad Rey-Acaz-nuki, Judá-dulemar ibgwensur imaksad. Ar Acazʼde, Judá-yalagi dulemar wilub-obicha-isguega imaksad, degi, Bab-Jehováʼgi bela-bela isgusbalid. \p \v 20 Asiria-e-rey Tiglat-Pileserʼye-nugad, Acaz-bendaknadenad. Degi-inigwele, aka egi bila-onogega ebilis ambikusmalad. \v 21 Ar Acaz, Rey-Asiriaʼga Bab-Jehováʼse-goled-neggi ibmar-nuegan-bukwad ukded. Degine, reyneggi ibmar-gargerbamalad-bukwad, degi, dummagan-neggi ibmar-bukwad uksabalid. Degi-inigwele, Tiglat-Pileser, Acaz-gwen-bendaksasulid, aka egi gwisgusad. \p \v 22 Rey-Acazʼga neg-boni-dummad-nai-inigwele, aka bur bar-buloded, Bab-Jehováʼba amba nanassulid. \v 23 Acaz, Damasco-sordamar-e-bab-dummagan-e-ogalakusadga ibmar-ogumakaled uksad. Ar ade, Acaz binsasad: “Ar Siria-bab-dummagan e-reymar-bendakdasoggua, an ega ibmar-ogumakaled ukmogale, nabir an-bendakmogoye.” Degi-inigwele, we-bab-dummagana Acaz-oberguega imaksad, degi, Israel-dulemar bela oberguega imaksabalid. \p \v 24 A-ukinbali, Acaz, Bab-Dummadse-goled-neggi bela ibmar-ebulemalad-danar-urbisgu, geb goa-goa imaksad. Deginbali, Bab-Jehováʼse-goled-neg-yawagak ediar sisad. Degi, bab-dummagan ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar, bela Jerusalén-neg-sukungangi sobsabalid. \v 25 Degine, Acaz, Judá-yargi neggweburmar-bukwadgi bab-dummad-baidse-goled-aila-matusurmalad sobsabalid, adi, agi bab-dummad-baiganga ibmar-wawadikid ogumakegar. Deyobi, Acaz e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová bela-bela ourwega imaksad. \p \v 26 Rey-Acaz-ibmar-imakded, degi, bela e-igar-nanasadi, gebe-onoded-akale, berguedse e-ibmar-imaksadi, Judá-reymar-e-gardagi, degi, Israel-e-reymar-gardagi bela narmakar mamaid. \v 27 Acaz burgwenonigua, Jerusalén-neggweburgi digsamalad, Israel-reymar-digar-mamaidgi digsasurmalad. Geb a-sorba, e-machi-Ezequías yar-seega megnonikid. \c 29 \s1 Ezequías, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 18:1-3) \p \v 1 Ezequías birga-durgwen-gakatar-nikadgi (25) yar-sealid. Degine, Jerusalénʼgi birga-durgwen-gakabakebak (29) yar-sesad. E-nandi Abíasʼye nugad Zacarías-e-sisgwad. \v 2 Ezequías Bab-Jehováʼga ibmar-nueganbi imaksad. Igi e-dad-dummad-David ibmar-imaksa, deyobi imaksamogad. \s1 Bab-Dummadse-goled-neg gannar-argasad \p \v 3 Rey-Ezequías yar-semaid-onoded-niigwengi, Bab-Jehováʼse-goled-neg-yawagak egasad, degi, neg nudaksabalid. \v 4 Agine, Ezequías, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladse gochad, degi, Levita-dulemarse gochabalid. Degi, dulemar-dad-nakwedsik-ambikumaladsik amar-oambikusad. \v 5 Degi, Ezequías amarga sogded: \pi1 “Levita-dulemar, nue an-itomalo. Na san-swilidik be imakmar. Degi, be-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-neg swilidik be imakmarbalo. Bela Bab-Dummadse-goled-negyaba ibmar-isgana-bukwad be onimalo. \v 6 Ar ade, anmar-babgan, anmar-Bab-Dummad-Jehováʼgi bangusmalad. Ibmar-isganabi Bab-Jehováʼga imaksamalad. Degi, Bab-Jehová-obachamalad, ese-gorleged-neg obachamarbalid, bar eba nanassurmalad. \v 7 Deyobi, Bab-Dummadse-goled-neg-imba-e-yawagak edusmarbalid, degi, gwallumar ogichamarbalid. Degine, ina-wawadikid bar ogumaksasurmalad. Degi, Bab-Dummadse-goled-neggi Israel-e-Bab-Dummadga ibmar-durgan ogumakar bar uksasurmarbalid. \pi1 \v 8 ”Degisoggu, Bab-Jehová Judá-yalagi, degi, Jerusalén-neggweburgi uluded. Degi, Judá-dulemargi dulemarga dobed-dummad nasiksad, surbinsa-itogega imaksad, degi, Judá-dulemargi dodolegega imaksabalid. Igi bemar be-ibyagwar Judá-dulemargi ibmar-gunaid be dakbukwamala, deyobi gusad. \v 9 A-ulale, anmar-babgan bila-onolesadgi burgwis-nanaed, degi, anmar-masmala, anmar-bunamala, anmar-omegan, galesa selesnanaed. \pi1 \v 10 ”Degisoggu, Bab-Jehová-urwed anmargi banguega, Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼbo igar-mesedgi an binsaed. \v 11 Degisoggu, Levitaʼmar, nuekwa be Bab-Jehováʼga ibmar imakmalo. Ar Bab-Jehová bemar-susad ega guakwa gudii gumalaga, e-sogedba nanamalaga, ese golega, degi, ega ina-wawadikid ogumakegarbar. Melle we-ibmarmar be imaksuli guo.” \p \v 12 Levita-dulemar yog-arbaar-imakdemaladi, wemalad. \q1 Coat-e-wagan: \q2 Amasai-machi-Mahat, degi, Azarías-machi-Joel. \q1 Merari-e-wagandi, wemalad: \q2 Abdi-machi-Quis, degi, Jehalelel-machi-Azarías. \q1 Gersón-e-wagandi, wemalad: \q2 Zima-machi-Joa, degi, Joa-machi-Edén. \q1 \v 13 Elizafán-e-wagandi, wemalad: \q2 Simri, Jeiel. \q1 Asaf-e-wagandi, wemalad: \q2 Zacarías, Matanías. \q1 \v 14 Hemán-e-wagandi, wemalad: \q2 Jehiel, Simei. \q1 Jedutún-e-wagandi, wemalad: \q2 Semaías, Uziel. \p \v 15 Geb wemala na e-gwenadgan-e-gwenadgan oambikusmalad, degi, bela na e-san swilidik imaksamalad. Geb agine, rey-sogsadba, degi, Bab-Jehová-sogsadba, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudakega, Bab-Dummadse-goled-negse dogdemarsunnad. \p \v 16 Geb dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, Bab-Jehováʼse-goled-negyaba neg-nudakega dogdemalad. Agine, Babse-goled-neg-imba-naidse bela negyaba ibmar-isgana-bukwad onismalad. Geb degi, Levita-dulemar Cedrón-dianse ibmar-isgana-bukwad miapmalad. \v 17 Nii-gebesaila-gwisguded-onodedgi, Babse-goled-neg islidik-imaklegega nudakdemalad, degi, ibabaabak-gusgua (8), Bab-Jehová-neg-imba-naidse, neg-nudaked mosmalad. Geb Bab-Jehová-Neg-Islidik imaknanaid bela obelogegala, ibabaabak (8) napi egi arbasmarbalid. Degisoggu, gebe-nii-gwisgusad ibambe-gakanergwagi (16) neg-nudaked obelosmalad. \v 18 Geb a-sorbali, Rey-Ezequíasʼse nadmargu, ega sogdapmalad: \q1 “Anmar bato bela Bab-Jehováʼse-goled-neg nudaksamalad. \q2 Degi, ibmar-ogumakar-ukleged-aila, \q2 degi, bela ibmar-ebulemalad nudaksamalad. \q2 Deginbali, mese-madu-ambikued, \q2 degi, bela e-ibmar-ebulemalad bato an nudaksamarbalid.” \p \v 19 A-ukinbali, Rey-Acaz yar-semaigu, isgudigusgua, bela Bab-Jehováʼse-goled-neggi-ibmar-ebulemalad oichosagusadi, anmar nudaksabalid, degi, islidiki an imaksamarbalid. A-ibmarmar bato guagwar anmar Bab-Dummadga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-asabin urbisad. \p \v 20 Rey-Ezequías wakudaradba gwisguargua, neggwebur-e-dummagan-oambikusa, Bab-Jehováʼse-goled-negse nadegusad. \q1 \v 21 Degi, dummagan rey-gwenadgan-isgusad-ular, \q1 Bab-Jehováʼse-goled-neg-isgusad-ular, \q1 degi, Judá-dulemar-isgusad-ular, \q2 moli-bebe-nikmalad-machergan, walagugle (7) sesmalad. \q2 Degi, sibad-wawaad-machergan, walagugle (7), \q2 sibad-wawaad-machergan-bipigana, walagugle (7), \q2 degi, sibad-machergan, walagugle (7), sesmarbalid. \p Adi, dulemar-isgusad-nuki Bab-Jehováʼga ogumakar ukegar. Rey-Ezequías, Aarón-wagan-dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga sogded: “Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi ibmar-ogumakar-ukleged be ukmar.” \p \v 22 Geb dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad: \q1 Moli-bebe-nikad-machergan oburgwismargu, e-ablis abingasmalad, \q2 degi, ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi mie-mie imaksamalad. \q1 Geb, sibad-wawaad-machergan oburgwismalad, \q2 e-ablis ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi mie-mie imaksamarbalid. \q1 Geb sibad-wawaad-machergan-bipigana oburgwismarbalid, \q2 geb deyob ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi e-ablis mie-mie imaksamarbalid. \p \v 23 A-sorbali, reyse, degi, dule-bukidar-bukwadse sibadmar-isgued-ular-uklenaid sesmalad. Geb wemar sibad-birgi e-argan mesismalad. \v 24 Geb agine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad sibadmar-oburgwisad, degi, e-ablis Israel-dulemar-isgued-ular ibmar-uklegedyobi ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi mie-mie imaksamalad. Adi, bela Israel-dulemar-isgued nabogegar. Ar ade, rey, bela Israel-dulemar-e-isgued-eliegala, ibmar-dula-oburgoye, degi, ibmar-durgan ogumakar Bab-Jehováʼga ukbaloye sogsad. \p \v 25 Rey-Ezequías, Levita-dulemar, Bab-Jehováʼse-goled-neggi we-gar-ogormalaga urbisad: Gar-címbalo, gar-salterio, degi, gar-arpa ogormalagar. David-igar-mesisadba, Bab-Gayaburba-barsoged-Natán-igar-mesisadba, degi, reyga-negburgan-daked-Gad-igar-mesisadba imaksamalad. We-igarmarde, Bab-Jehová, e-gayaburba-barsogmaladba uksad. \p \v 26 Levita-dulemar David-e-gar-ogorlemalad-ganiki gwigwichid, degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladdi gar-trompeta-gani gwigwismarmogad. \v 27 Degisoggu, Rey-Ezequías igar-ukded, sogded: “Ibmar-ogumakar-uklegedi ibmar-ukleged-ailagi ukoye.” Geb ibmar-ogumakar-ukleged ogumakdemargua, Bab-Jehováʼgi-namakleged, namakleded, degi, gar-trompeta ogorleded, Israel-rey-David-e-garmar ogorleded. \v 28 Bela dulemar ibmar-ogumakar-uklenaid-berguedsega, sindigar Bab-Dummadse-gorbukwa gusmalad. Dule-namakmaladdi, namakbukwa gusmalad. Dule-gar-ogormaladdi, gar-trompeta-ogorbukwa gusmarmogad. \p \v 29 Ibmar-ogumakar-uknaid bergusmargua, rey, degi, dulemar-eba-gudimarmogad Bab-Dummad-nug odummogega napase dulluu imaksamalad. \v 30 A-sorbali, Rey-Ezequías, degi, dummagan, Levita-dulemarga sogdemalad: “David-namaked-narmaksadgi, degi, negburgan-daked-Asaf-namaked-narmaksadgi, Bab-Jehováʼga be namakmala.” Degi, Levita-dulemar bela-bela weligwaledba namaksamalad, degi, bela dulluu ambikusmalad, degi, Bab-Dummad-nug odummosmalad. \p \v 31 Geb agine, Ezequías dulemarga sogded: “Emisgindi, bemar Bab-Jehováʼga be san uksamarsoggu, Bab-Jehová-nug be odummonamala, degi, Bab-Jehováʼse-goled-neggi ibmar-dula ogumakar be uknamala.” Geb dule-bukidar ibmar-ogumakar-ukleged senonimalad. Degine, bela-dulemar ulubgi weligwaledgi, yeer-itogedgi, Bab-Dummadga ibmar-ogumakar-ukega senonimalad. \p \v 32 Dulemar ibmar-dula-ogumakar-ukega, we-ibmar-durgan senonimalad: \q1 Moli-bebe-nikad-machergan, \q2 dulapaa-gakambe-mergue (70) senonimalad. \q1 Sibad-wawaad-machergan, \q2 dulatar-mergue (100) senonimalad. \q1 Degine, sibad-wawaad-machered-bipigana, \q2 dulataled-ilabo-mergue (200) senonimalad. \q3 Adi, we-ibmarmar ogumakar Bab-Jehováʼga ukegar. \q1 \v 33 A-ukinbali, moli-bebe-nikad-machergan, \q2 dulataled-ilanergwa (600), Bab-Dummadga ogumakar-uklesad. \q1 Deginbali, sibadmar, sibad-wawaadbo, \q2 milipaa-mergu (3,000) uklesbalid. \p \v 34 Degi-inigwele, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad icheesoggu, moli-ichesulidgi-arbaega unnisurmalad. Degisoggu, e-gwenadgan-Levita-dulemar amar-bendaksad, adi, a-arbaed obelogegar. Degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-baigan na san-swilidik-imakedse imaksamarmogad. Ar ade, Levita-dulemardi, e-idumaladba bur bule oyomalad, emarde san-swilidik-imakmalaga guakwamarye. \v 35 A-ukinbali, dulemar Bab-Dummadga ibmar-ogumakar-ukleged-bukidar uksamalad. Degi, moli-gwallu Bab-Jehováʼga dog-nuedye-sogega uksamarbalid. Degi, molimar-ogumakar-ukleged-iliba, vino-ukleged uksamarbalid. \p Weyobi, Bab-Jehováʼse-gorleged-neg gannar-nugusa sigisad. \v 36 Degine, Rey-Ezequías, degi, bela-dulemar Bab-Dummad-emarga-ibmar-imaksadba wergusmalad. Ar ade, ibmar gwae-gwae gusad. \c 30 \s1 Israel-dulemar-Oburgwilegoenad-Iba-onolesad \p \v 1 Degigusad-sorba, Rey-Ezequías e-gayaburba-berbemalad, bela Israel-dulemar-bukwadse, degi, Judá-wagan-bukwadse barmisad. Degine, Efraín-waganga, degi, Manasés-waganga garda narmaksabalid. Adi, Jerusalénʼse Bab-Jehováʼse-goled-negse dagmalagar. Adi agine, Israel-dulemar e-Oburgwilegoenad-Iba Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼga onogegar. \v 2 Rey, degi, e-dummagan, Jerusalénʼginmalad-ebo na igar amismalad, Israel-dulemar-Oburgwilegoenad-Iba nii-warbogi onomaloye. \v 3 E-iba-mesisadba geg imakegusmalad, ar ade, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-bukidar amba na yoo san-urukmakmalad, deginbali, dulemar Jerusalénʼgi amba yoo ambikubalid. Aga geg iba-onoge gudii gusmalad. \v 4 Rey we-igar yeer-itosad, degi, bela dulemar yeer-itosmarmogad. \v 5 Degi, bela Israelʼgi gayaburba-wisgumalaga, Beerseba-akale, Dan-neg-nugadse gayaburba barmilesad. Adi, dulemar Israel-e-Bab-Dummadga, Israel-dulemar-Oburgwilegoenad-Iba Jerusalén-neggweburgi onodagegar. Ar ade, dikasurgus igar-maidba we-iba onodisurmalad. \p \v 6 Geb dulemar gayaburba-berbemalad, rey-nuggi, degi, dummagan-nuggi bela Israel-dulemarse, degi, bela Judá-dulemar-bukwadse garda-berbenadmarsunnad. We-garda-sognaidba sognadapmalad: \pi1 “Israel-dulemar, Bab-Jehová, Abraham-e-Bab-Dummad, Isaac-e-Bab-Dummad, degi, Israel-e-Bab-Dummadse gannar be dagmala. Adi, Bab-Jehová, be-dulemar Asiria-reymarse-galessurmaladi, gannar egadga imakegar. \v 7 Mer be-babgan-sunna, degi, be-gwenadgan-sunna be damalo. Amardi e-babgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼgi dummad-nosmarsoggua, Bab-Jehová sabsur-odurdakega imaksad. Igi emi bemar be-sunnagwad dakbukwamalayob. \v 8 Melle be-babganyobi uayasuli be damalo. Bab-Jehová-urbaligwa be nanamala. Degi, Bab-Dummad bato ese-goled-neg degisadegu swilidik-imaksasoggu, a-negse be dagmala. Bemar-Bab-Dummad-Jehová-nug-odummogega ega be arbamala. Adi, Bab-Dummad bemargi bela-bela-sae-itoged bergudoed. \v 9 Ar bemar gannar Bab-Jehováʼba be aibirmalale, adi, be-gwenadgan, degi, be-mimmigan e-isdarmaladse-galesbukwadi, wile dakledamaloed, degi, gannar e-yalase barmidamaloed. Ar ade, bemar-Bab-Dummad-Jehová, nueddaed, wile dule-dakdaed. Bemar gannar ese aibirmalale, be-obanosurmalad.” \p \v 10 Dule-gayaburba-berbemalad, Efraín-yalaganba, degi, Manasés-yalaganba, neggwebur-bubukwadba bipirmakdii guarmalad. Degi, Zabulón-yala-naidse warmaksamalad. Degi-inigwele, dulemardi ega allide gusmalad, egi dodode gusmalad. \v 11 Degi-inigwele, dulemar-gwenna-gwenna Aser-e-wagan, Manasés-e-wagan, degi, Zabulón-e-wagan, Bab-Dummad-asabin, na san-bipii imaksamalad. Geb degi, Jerusalénʼse nonimalad. \v 12 Deginbali, Bab-Dummad Judá-dulemar-gwage ebusad, adi, rey-e-igar-uksadba damalaga, dummagan-e-gayaburba-maidbali damalaga, degi, Bab-Jehová-gayaburba-sogmaidba damalagarba. \p \v 13 Degisoggu, Jerusalénʼgi dule-bukidar ambikusmalad. Adi, nii-warbogi Madu-Inasulid-Iba onomalagar. \v 14 Geb degine, Jerusalénʼgi bab-dummaganga ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar osulosmalad. Degi, ina-wawadikid-ogumaked-ailamar osulosmarbalid. A-ibmarmala Cedrón-dianse miapmalad. \p \v 15 Degidgine, nii-warbogi (2) e-ibagan-ibambe-gakabakegi (14) Oburgwilegoenad-Iba onobukwa gusmalad. Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar nue bingegusmalad. Geb degi, na san uruksamalad. Geb ibmar-durgan ogumakar Bab-Jehováʼga ukega, Bab-Jehováʼse-goled-negse sesmalad. \v 16 Agine, na e-arbaedgi-arbadmaladi, Bab-Dummad-e-dule-Moisés-Igar-sogmaidbali imaksamalad. Levitaʼmardi, dule-irwa-Bab-Dummad-gormaladga abe ukdamalad, geb a-dulemar a-abe mie-mie imakdamalad. \v 17 Ar dulemar-bukwadi, bukidar amba yoo Bab-Jehováʼga-arbaega na san urukmarsoggua, Levitaʼmar a-dulemar-ular sibad-wawaad-senigana, Bab-Jehováʼga ogumakar-ukegala oburgwisad. \v 18 A-ukinbali, Efraín-wagan-bukidar, Manasés-wagan-bukidar, Isacar-wagan-bukidar, degi, Zabulón-wagan-bukidar Oburgwilegoenad-Ibagi sibad-wawaad-oburgwilesad yogasaar guchamalad. Bab-Dummad-Igar-narmakar-maidba imaksasurmalad. Ar ade, e-san uruksasurmalad. Degi-inigwele, Rey-Ezequías amar-ular, Bab-Dummadse gochad, weyob sogsad: “Bab-Jehováʼye, be, dule-nuedid. Dulemar bela-bela gwagegi be-amidanimaladi, be wile dakena gadin. \v 19 We-dulemar-e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, an bega sogdo, we-dulemar, bese-goled-neggi igar-maidba na san-urukmaksasur-inigwele, be wile dako.” \v 20 Bab-Jehová, Ezequías-ese-gochad itosad, degi, dulemargi igi-barsaye binsasad. \p \v 21 Degisoggu, Israel-dulemar Jerusalénʼgi-bukwamalad iba-dummad onosmalad, ibagugle (7) nue weligwaledba Madu-Inasulid-Iba ononai gusmalad. Degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar, bane-bane Bab-Jehová-nug odummosmalad, degi, Bab-Jehová-e-garmar-abargi namaksamarbalid. \v 22 Degi, Rey-Ezequías, bela Levitaʼmarga Bab-Jehováʼse-gorlesadgi ibmar-nueganbi-oyosmaladga sogsad, be ibmar-nueganbi imaksamarye. \p Iba-dummad ibagugle (7) onolesad. Agi, Levitaʼmar ibmar-dula-ogumakar Bab-Jehováʼga-uklesad guchamalad. Degi, gwenatigwar-guedga-ibmar-ukleged uksabalid, degi, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová-nug odummosbalid. \p \v 23 Geb degi, bela-dulemar napi ibagugle (7) iba onobaloye na sogsamalad. Degisoggu, sorba ibagugle (7) weligwaledba napi-iba onosmarbalid. \q1 \v 24 Ar ade, Judá-e-rey-Ezequías dulemarga uksad: \q2 Moli-bebe-nikad-machergan miligwen (1,000), \q2 degi, sibad-wawaad miligugle (7,000) uksabalid. \q1 Degine, neggwebur-dummagandi dulemarga uksamarmogad: \q2 Moli-bebe-nikad-machergan miligwen (1,000), \q2 degi, sibad-wawaad miliambe (10,000) uksabalid. \p Deunni, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-bukidar bato san uruksamalad. \v 25 Bela Judá-dulemar, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar wergusmalad, degi, bela dulemar Israel-yargi-danimalad yeer-itosmarmogad. Degine, dulemar-ainebarmalad Israel-yargi-danimalad, degi, Judá-yalagi-bukwamalad wergusmarmogad. \v 26 Degisoggu, Jerusalénʼgi neg-weligwar nagusad, ade, Israel-e-rey-David-machi-Salomón yar-semai-gusad-akale, weyob bar Jerusalén-neggweburgi neg weligwar itoledisulid. \v 27 A-sorba, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar bela gwisgusmalad, degi, dulemargi nued-binsasmalad. A-nued-binsasadi, Bab-Jehová itosad. Ar ade, amar-gayaburba, Bab-Dummad-maidse warmaksad. \c 31 \p \v 1 Iba-bergusgua, bela Israel-dulemar a-ibagi-bukwamaladi, Judá-yargi neggweburmar-bukwadse nadmalad. Geb akwa e-bab-dummaganga-nug-salesmalad ei mamarisad, degi, bab-dummad-bundor-Asera-wagar-wilub-sobar-bukwad osulosmarbalid. Deginbali, bab-dummaganse-goled-aila-matusurmalad, degi, e-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-bukwad omukusmarbalid. \q1 Bela Judá-yalagi, Benjamín-yalagi, Efraín-yalagi, \q1 degi, Manasés-yalagi a-ibmarmar-bukwad osulosad. \p Geb a-sorba, bela Israel-dulemar e-neggwebur e-neggweburse gannar e-neg-e-negse nonimalad. \s1 Bab-Dummadse-goled-neggi dulemar-urbilesad \r (2 Reyes 18:5-7; 2 Crónicas 31:20-21) \p \v 2 Degi, Rey-Ezequías, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, Levitaʼmarga na muchub-muchub arbamalaga wachi-mesisad. Adi, war-wargwengi na e-arbaed e-arbaedgi arbamalagar. Adi, deyobi Bab-Dummadga ibmar-durgan ogumakar ukmalaga, degi, gwenatigwar-guedga-ibmar-ukleged ukmalagar. Degine, nuedye Bab-Dummadga sogmarbaliga, degi, namakedgi Bab-Jehová-nug odummomarbaligar. Deginbali Bab-Dummadse-goled-neg-yawagakgi nue arbamarbaligar. \v 3 Rey-Ezequías Bab-Jehová-Igar-Maidba, wakudaradba, degi, sedogidba na e-ibmar-nikad Bab-Dummadga ogumakar-ukega uksamogad. Degi, obunnoged-ibagi ibmar-ukleged uksabalid, degi, nii-gebe-gwisguoedgi ibmar-ukleged uksabalid. Degine, iba-itoakwaa-onolegedgi ibmar-ukleged uksabalid. \v 4 Deginbali, Rey, Jerusalén-dorganga igar mesisad, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, Levitaʼmarga ibmar-nugsales-bukwad ega ukmalo. Adi, a-dulemar Bab-Jehová-igar-maidba nabir arbamalagar. \v 5 Israel-dulemar, rey-igar-megisad wisgusmargua, na e-ibmar-gebe-sanmaksamalad-bukidar senonimalad: E-ibmar-gwagmar, vino, olivo-gwallu, achanis, degi, bela ibmar-wesadi senonimalad. Deginbali, e-ibmarmar-wesadi sogambegi-gwensakad (10%) Bab-Jehováʼga ukega senonimarbalid. \p \v 6 Israel-dulemar, degi, dulemar Judá-yargi neggweburmar-bukwadgi-bukwamalad, moli-bebe-nikamalad, sibadmar, degi, sibad-wawaadmar, warambegi-gwensak (10%) senonimarmogad, degi, Bab-Jehováʼga ibmar-swilidikid sogambegi-gwensak (10%) senonimarbalid. Bela a-ibmarmar bular urbismalad. \v 7 Nii-warbaagi ibmarmar-bukwad nue-ilemakar urbiarmalad, geb nii-walaguglegi (7) obelodapmalad. \v 8 Ezequías, degi, dummaganmala ibmar-dunnumakbukwa daksamargua, Bab-Jehová-nug-odummodmalad, degi, Israel-dulemargi nued-binsasmalad. \p \v 9 Degidgine, Ezequías, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladse, degi, Levitaʼmarse egichisad, ibmar-bukwad igi gunaye. \v 10 Degi, Sadoc-e-wagwa, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-bur-dummad-Azarías, Ezequías-abin-sogded: “Dulemar Bab-Dummadse-goled-negse Bab-Jehováʼga ibmar-ukleged berbelealid-akar, anmar nue mas-gundimalad, anmar nue immeledimalad, degine, anmargi mas bukidar gwabgusbalid. Ar ade, Bab-Jehová e-dulemar nue-bendaksad. Degisoggu, we-ibmar ichesur gwabgusad.” \p \v 11 Aga, Rey-Ezequías sogded, Bab-Jehováʼse-goled-neggi, ibmar-sabolemalad-neg sobmaloye. Geb sobsamalad. \v 12 Agi, dulemar ibmar-Babga-uklesad, ibmar sogambegi-gwensak (10%) uklesad, degi, bela ibmar-swilidik-imaklesad-senonimaladi, agi urbismalad. Geb a-ibmar-dakegala Conanías-nug-imaksamalad. Conaníasʼde, Leví-duled a-ibmar dakega sigisad. Degi, e-urba-Simei e-sorbalidga nugsalesmogad. \v 13 Rey-Ezequías, degi, Bab-Dummadse-goled-neg-e-daked-dummad-Azarías, ibmar-dakmalad-dummagan-Conaníasʼga, degi, Simeiʼga dule-e-yarbarmalad ega nugsasad: \q1 Jehiel, Azazías, Nahat, \q1 Asael, Jerimot, Jozabad, \q1 Eliel, Ismaquías, Mahat, Benaía. \p \v 14 Leví-dule-Coré, Imna-e-machi, Dad-Nakwedsik Yawagak-dakedid. A-dulede, dulemar Bab-Dummadga gwagegi-e-itolegedba-ibmar-uked e-dakedid, degi, Bab-Jehováʼga ibmar-ukleged mimiedbalid, degi, ibmar-islidikmalad dakedbalid. \q1 \v 15 Coré-bendakmaladi, wemalad: \q2 Edén, Miniamín, Jesúa, \q2 Semaías, Amarías, degi, Secanías. \p We-dulemar, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-e-neggweburmargi, e-dulemar-merguedba, serganse-bakar, degi, burwiganase-bakar innikigwadba e-gwenadganga ibmar mimismalad. \p \v 16 Masmala birgapaa-nikamalad, degi, birgapaa-gwena-nikamalad e-dadgan-nugmar-gardagi-narmakar-mamaidgi e-nugmar narmaklegar-mamaidga mimilesmogad. Degine, bela dulemar Bab-Jehováʼse-goled-negse-nanabukmaladga, bane-bane Bab-Jehováʼga-arbaed-imakbukmaladga, degi, danar-danar Bab-Dummadga-arbabukmaladga, ibmar-mimismarbalid. \v 17 Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladdi, e-babgan-nugmar-maid-gardagi e-nugmar narmaklesmarmogad. Degi, Levitaʼmar birga-durgwen-nikamalad (20), degi, obine nikamalad, e-arbaed-ega-uklesadba muchub-muchub Bab-Dummadga arbabukwamalad. \v 18 Bela, burwiganase-bakar, omeganse-bakar, masmalase-bakar, degi, bunamalase-bakar, e-nugmar narmakar mamaid. Degisoggu, soglesundo, bela-dulemar ibmar-ebulemalad, napiragwadba ise-islimakale ebudamarye. \p \v 19 A-ukinbali, Aarón-e-wagan dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, bela Levitaʼmar-nug-mamaidga, bela-neggwebur-iliba dulemar-ibmar-mimimaladi nikananaed. Degine, bela a-neggweburmar-burwiganagi, neggweburmar-iliba dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, bela Levitaʼmar-mamaimarmogadga ibmar mimismarmogad. \p \v 20 Rey-Ezequías bela Judá-yalagi weyob imaksad. E-ibmar-imaksad, nueganbi, degi, innikigwadbi, degi, napiragwadba e-Bab-Dummad-Jehová-asabin ibmar imaksad. \v 21 Rey-Ezequías bela Bab-Dummadse-goled-negga ibmar-imaksadi, igar-maidba ibmar imaksad. A-uki, Bab-Dummad-gayaburba-maidba ibmar imaksabalid. Gwagegi Bab-Dummadba nanadii gusad. Degisoggu, Bab-Jehová nue-Ezequías bendaksad. \c 32 \s1 Rey-Senaquerib, Judá-yargi-ubosad \r (2 Reyes 18:13-37; Isaías 36:1-22) \p \v 1 Bela we-ibmar-nasad-sorba, degi, Rey-Ezequías Bab-Jehováʼba nue-napira-nanasad-oyosad-sorba, Asiria-rey-Senaquerib, Judá-yargi gandikidgi bukunonigusad. Degi, a-rey neggweburmar-gandik-bukwadgi ebiris bukunonikid, ei neggwebur-suedgi binsasad. \p \v 2 Rey-Ezequías wisgusgua, Senaquerib, Jerusalénʼgi-bila-onogega, a-neggwebursik nadapye, \v 3 Ezequías, e-dummaganbo, degi, e-sordagan-gandikmaladbo igar amisad. Degi, Ezequías weyob sogsad: “Neggwebur-magaba-dii-gammu-mummurmakbukwad be edimalo.” Degi, bela e-sordamar nabir itosmalad. \v 4 Degidgine, dulemar bular-atosmalad, degi, bela dii-gammu-mummurmakbukwad edismalad, degi, diangan yar-imbaba-aryomaid odingusmarbalid. Ar ade, abesurmalad Asiria-e-reymar nonikile, dii-unniguar nikued. \p \v 5 Agine, Ezequías na gandik-itodedba galu-aimukusadi gannar sobded, degi, neg-matusulid-warakwamalad sobdebalid, degi, neggwebur-magaba baid-galu-matusulid sobsabalid. Degi, David-neggweburgi napa-gureged-naidgi napa onakwisad, deginbali, es-suid-bukidar, degi, sigu-abgaed-bukidar sobsabalid. \p \v 6 Agine, dulemar dule-urwed-idumaladga nug-imaklesmaladi, neggwebur-yawagak-dogedgi dule-bukidar-ambikumaladgi sordamar-oambikusad. Degi, sordamarga sunmakde, ega sogded: \v 7 “Gandik-imakmalo, mer galakumalo. Mer Asiria-e-rey-abin, degi, e-sorda-bukidar-danikoed-abin gwayemalo, mer dobgumalo. Ar ade, anmar amarba bur gandikgumalad. \v 8 A-rey, dule-we-napaneggined-ganguedba danikoed. Anmardi, anmar-Bab-Dummad-Jehová-e-gangued anmar-bendakoed.” Degi, dulemar, Judá-rey-Ezequías-itosmargua, gannaledmalad. \p \v 9 A-sorba, Asiria-rey-Senaquerib, e-sordamarmala, Laquis-neggwebur-ebiris-bukunaidgi, Jerusalénʼse e-sorda-dummagan barmisad. Adi, Judá-rey-Ezequíasʼga sogega, degi, Judá-dulemar-bela-Jerusalénʼgi-bukwamaladga weyob sogegarba: \pi1 \v 10 “Asiria-rey-Senaquerib weyob sogye: ‘¿Ar doa be-bendako be dakmala, emide Jerusalénʼgi be ganna bukwamargu? \v 11 ¿Ar Ezequías be-yardaksur be dakmala? Bemarga sogmargu, Asiria-Rey-e-ganguedgi anmar-Bab-Dummad-Jehová anmar-bendakoye. Ar Ezequías ukudba, degi, uku-uku-itogedba be-oburgwemaloed. \v 12 ¿Ar Ezequías na e, bemar-ibe bab-dummadganse-goled-negmar, degi, e-ibmar-ukmalad-aila, osulossursi? Degi, Rey-Ezequías na e, Judá-dulemarga, degi, Jerusalénʼginmaladga sogsabarsursi, ¿bemar Bab-Jehováʼse-goled-negginbi be Bab-Dummadse-goloye? ¿Degi, a-negginbi ibmar-ogumakar Bab-Dummadga be ukoye, degi, ina-wawadikid a-negginbi ogumaklebaloye?’ \pi1 \v 13 ”Rey-Senaquerib weyob sogbalid: ‘¿Be wisgussurmarsi, igi ani, degi, an-babganmala neggweburmar-we-napneggi-bukwad, imaksa gusa? ¿Ar an egi yolesgua, e-bab-dummagan a-dulemar-bendaksasi? \v 14 Ar an-babgan a-neggweburmar-obelonaigua, e-bab-dummagan-wargwensaale bendaksasulid. Ar deyobi, amba bemar-Bab-Dummad an-urwedgi be bendakosurmogad. \v 15 Mer Rey-Ezequíasʼse yamolemalo, degi, melle ese-binsaed galemalo. Melle be itomala, ar bab-dummagan-wargwensaar neggweburmar angi-nakwega imakmaisulid. Degi, bab-dummagan dule-bamalad an-babgangi-nakwega imakmaisurbalid. Ar be-Bab-Dummad-bule-sunna, angi-nakwega be-imakosulid.’ ” \p \v 16 Senaquerib-e-sordamar Bab-Jehováʼgi isdar sunmakdemarbalid, degi, Rey-Ezequíasʼgi deyob sunmakdemarbalid. \v 17 A-ukinbali, Rey-Senaquerib Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-e-nug-ise-oichogar garda narmaksad. Weyob Bab-Jehováʼnik sogsad: “Ar igi dule-yar-baiganginmalad-e-bab-dummagan, dulemar angi-nakwega gwen imaksasuli, amba deyobi, Ezequías-e-Bab-Dummad, angi-nakwega e-sordamar-gwen-imakosurmogad.” \p \v 18 Agine, Senaquerib-e-sordamar, Jerusalén-neggwebur suega Jerusalén-sorda-galu-matusulidgi-bukwamalad-ogwayegala, Hebreo-gayaba sabsur gotemalad. \v 19 Senaquerib-e-sordamar, Jerusalénʼginmalad-e-Bab-Dummadgi dulemar-yar-baigan-e-bab-dummaganyobi, egi sunmaksamalad. Ar amar-bab-dummagandi yamo dulemar sobsananaed. \p \v 20 Degi-neg-gunaidbali, Rey-Ezequías, degi, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Amoz-machi-Isaíasʼbogwa, Bab-Jehováʼse gochamalad, degi, ese bendakleged egichismalad. \v 21 Geb degine, Bab-Jehová e-baliwitur barmialid, adi, Senaquerib-e-sordamar, degi, sorda-idudimalad, degine, Asiria-e-rey-sordamar-e-dummagan-bukwad obelogegar. Degisoggu, Senaquerib nue-binge-itoge gannar e-neggweburse nonikid. Geb degi, e-bab-dummadse-goled-negse-dognonigua, e-masmala es-suidgi oburgwisad. \p \v 22 Weyob Bab-Jehová, Ezequías, degi, Jerusalénʼginmalad, Asiria-rey-Senaqueribʼgi-nakwega imaksad. Degine, bela e-isdarmaladgi-nakwega imaksabalid. Bab-Jehová, Judá-dulemar, neggwebur-e-nagaba-bukwadbo boni-sate-guega imaksad. \v 23 Degisoggu, dule-bukidar Bab-Jehováʼga ibmar-ukmalad Jerusalénʼse senonimalad. Degi, Judá-rey-Ezequíasʼga ibmar-gargemalad senonimarbalid. Deyobi, neggwebur-iliba Rey-Ezequías-nug dungusad. \s1 Ezequías nailikgumai nugusad \r (2 Reyes 20:1-11; Isaías 38:1-22) \p \v 24 A-ibagangi, Ezequías bela-bela uellear-gusad, burgwed-naga gusad. Agine, Bab-Jehováʼse gote gusad, geb Bab-Jehová abin-imaksad, ibmar-dakledisulid ega imaksad. \v 25 Degi-inigwele, Ezequías Bab-Dummad-egi-nued-binsasadba dog-nuedye ega gwen sogsasulid, aka na san-dummarba imaksad. Degidbali, Bab-Jehová sae-itogedba egi gwichigunonikid, degi, Judá-yargi, degine, Jerusalén-neggweburgi gwichi-gunonibalid. \v 26 Agine, Ezequías na-san-dummarba-itosad-sorba, san bipii imaksad, degi, Jerusalénʼginmalad san bipii imaksamarmogad. Agala, Ezequías-gudigusadgi Bab-Jehová bar dulemargi gwichigussulid. \s1 Rey-Ezequías, ibmar nue-nikusad \r (2 Reyes 20:12-21; Isaías 39:1-8) \p \v 27 Ezequías ibmar-gargemalad bukidar-nikusad, degi, nug-dummarba nikusbalid, degi, Mani-ibed megisbalid. \q1 We-ibmar nikusad: \q2 Or bukidar-nikusad, mani, akwa-nuegan-gargemalad, \q2 ibmar-wawadikmalad, sigu-abgamalad, \q2 degi, ibmar-nuegan-gargemalad-bukidar nikusbalid. \q1 \v 28 Deyobi negmar sobsabalid, \q2 adi, agi we-ibmar-gwagmar urbega, \q2 vino, olivo-gwallu, \q2 ibmar-durgan-sog-akar-akar urbega, \q2 degi, sibad-wawaadmar-urbega sobsad. \p \v 29 Deginbali, neggweburmar sobsabalid. Ar Bab-Dummad, Ezequíasʼga ibmar bukidar-uksasoggu, we-ibmar-durgan bukidar danar-danar nikusbalid: Sibad-wawaadmar, degi, moli-bebe-nikadmar. \p \v 30 Deginbali Ezequías, Gihón-dia-siid edisad. Geb David-neggwebur-dad-argwanedsik, napa-urba a-dii-iirmakega imaksad. Ezequías bela ibmar-imaksadi, bela nueganbi ega gusad. \v 31 Degi-inigwele, Babilonia-e-dummagan, na e-sordamar-barmialid, Jerusalén-neggweburgi-ibmar-dakledisurmalad-oyolesad wisguegar. Agine, Bab-Dummad Ezequías-wilubdakega egi bangusad, adi, dakega bule e-sogedba ibmar-imakoe. \s1 Ezequías-burgwisad \p \v 32 Ezequías-ibmar-baigan-imakdii-gusad-e-igar, degi, wile-dulemar-daksabalid-e-igar, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Amoz-machi-Isaías-e-gardagi narmakar maid, degine, Judá-e-reymar-gardagi, degi, Israel-e-reymar-gardagi narmakar maibalid. \v 33 Ezequías, burgwenonigu, e-dadganba, David-e-wagan-neg-uan-bur-nuedgi digsamalad, Degi, bela Judá-dulemar, degi, Jerusalén-dulemar e-nug odummosmalad. A-sorba, e-machi-Manasés yar-senonikid. \c 33 \s1 Manasés, Judá-Yar Sesad \r (2 Reyes 21:1-18) \p \v 1 Manasés birgambe-gakabo-nikadgi (12) yar sealid. Degi, Jerusalénʼgi birga-dulabo-gakambe-gakatar (55) yar sesad. \v 2 Rey-Manasésʼde, Bab-Jehová-asabin ibmar-isganabi imaksa gusad. Ar ade, epenne, Bab-Jehová neggweburmar-isgusgusadi, Israel-dulemar-wagab, balimete-gusad. Amaryobi, Manasés nanasmogad. \v 3 E-bab-Ezequías, bab-dummaganse-goled-negmar-osulos-gusadi gannar sobsad. A-ukinbali, bab-dummad-Baalʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsabalid, degi, bab-dummad-bundor-Asera-wilubgan sobsabalid. Degine, bela niisgwamar-nanaidi, e-bab-dummadga imaksabalid. Geb niisgwamarse gordii gusad. \v 4 Manasés Bab-Jehováʼse-goled-neggi, ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar sobsabalid. Bab-Jehová we-negnik weyob sogsagusad: “An Jerusalénʼgi degisadegu maiguoye.” \v 5 Manasés Bab-Jehová-neg-imba-sogabo-naidgi bela niisgwamar-nanaidga ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar sobsabalid. \p \v 6 Deginbali, Ben-Hinom-neba-naidgi soogi e-masmala-ogumaksabalid. Degi, ibmarmar-burbar-oyoleged-imakdii gusad, ina-isganagi arbadii gusad. A-ukine, ibmar-yoo-guoed barsogdii gusad, degi, dule-burgwarmaladse goled-dulese ibmar-idakdii gusad, degi, burba-isganase goled-dulese idakdii gusbalid. Manasés doggus bela-bela Bab-Jehová-asabin isgusad. Degisoggu, Bab-Dummad oulusad. \v 7 A-ukinbali, Bab-Dummadse-goled-neggi, na e-nuchu-mimmi-sobsadi ogwichisad. A-negnik, Bab-Dummad Davidʼga, degi, e-machi-Salomónʼga sogsa gusad: “Bela Israel-neggweburmar-abargi, an Jerusalén-neggwebur-susad, agi anse-goled-neg siega, agi an degisadegu maiguegar.” \v 8 Ar bela Israel-dulemar, Moisésʼga an-Igar-uksadba nanamalale, an-sogsadba, degi, an-Igar-Mamaidba nanamalale, Israel-dulemar an e-babganga-yar-uksadgi-bukwad bar an oniosulid. \p \v 9 Manasés, Judá-dulemar-oichogega, degi, Jerusalén-dulemar-oichogega imaksad. Degisoggu, neggweburmar-baigan Bab-Jehová Israel-dulemar-wagab-balimete-gusadba bur bule isgudmalad. \p \v 10 Bab-Dummaddi, Manasésʼga, degi, e-dulemarga sunmaksanad, degi-inigwele, emardi itossurmalad. \v 11 A-ulale, Bab-Jehová, Asiria-e-sorda-dummagan Manasésʼgi gwichiguega barmiarsunnad. Amala Manasés-gasmalad, e-asugi esgoro nasiksamalad, degi, esnas-dub-esgoro-gordikidgi edichamarbalid. Geb Babilonia-neggweburse Manasés sesmalad. \p \v 12 Degi-inigwele, Manasés wile na itodgua, Bab-Jehováʼse sabsur-apor goted, degi, e-dadgan-e-Bab-Dummad-asabin bela-bela na san-bipii imaksad. \v 13 Degi, Manasés Bab-Jehováʼse gotegu, Bab-Jehová Manasés-ese-wilesagwa-gornaid itosad. Degi, Jerusalénʼse Manasés gannar-dagega, degi, gannar negsemai-guega imaksad. Deyobi, Manasés mag daknonikid, Bab-Jehováʼbi, Bab-Dummad-sunsoged gued. \p \v 14 Geb a-sorbali, Manasés, David-neggwebur-magabali galu-matusulid sobsabalid. A-galu Gihón-dian-dad-argwanedsik, neba-naidgi onoalid, geb Ua-Yawagak doglegedse warmakmaid, degine, a-galu Ofel-yar-ebirsibalid. We-galu matusuli sobsad. A-ukinbali, Manasés, bela Judá-neggweburmar-gandik-bukwamaladgi sorda-urwemalad-dummagan urbisbalid. \p \v 15 A-ukinbali, Manasés Bab-Jehováʼse-goled-neggi bab-dummagan-baigan osulosad, degi, nuchu-gwichid osulosbalid. Degi, Bab-Jehováʼse-goled-neg-yar-birgi-ailamar-sobsad, degi, Jerusalénʼgi bela bab-dummaganga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar-sobsad osulosbalid. A-ibmarmala neggwebur-magaba miapid. \v 16 A-sorba, Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila obinosad. Degi geb, gwenatigwar-guega-ibmar-ukleged uksad, degi, nuedye-soglegega ibmar-ukleged uksabalid. Geb Manasés Judá-dulemarga igar-mesisbalid, Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-e-nugbi-odummomaloye, degi, agarbi arbamaloye. \v 17 Ar e-Bab-Dummad-Jehováʼgarbi ibmar-ukoye sogsan-inigwele, dulemardi amba bab-dummaganse-goled-negmargi ibmar-ogumakar ukbukwa gusmalad. \p \v 18 Manasés ibmarmar imaksadi, degi, Bab-Dummadse-gocha-gusadi, degi, negburgan-dakmalad ega Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-nuggi sunmaksamaladi, bela Israel-e-reymar-gardagi narmakar mamaid. \v 19 Manasés Bab-Dummadse-gocha-gusadi, degi, Bab-Dummad-e-abin-imaksa-gusadi, gardagi narmakar mamaid. Manasés na san-bipi imaked-iduar, bela-e-isgusadi, bela e-galagwensur-nanasadi, degi, bab-dummaganse-goled-negmar-sobsadi, degi, bab-dummad-bundor-Asera-wagar-wilub-sobsabalidi, degi, nuchumar-sobsabalidi, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad-e-gardamargi narmakar maid. \v 20 Manasés burgwenonigua, e-reyneggi digsamalad. A-sorbali, e-machi-Amón reyga megnonikid. \s1 Amón, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 21:19-26) \p \v 21 Rey-Amón birga-dulagwen-gakabo-nikadgi (22) yar seargusad. Degi, Jerusalén-neggweburgi birgabo reyga megisad. \v 22 Amón, e-bab-Manasés-isgusadyobi Bab-Jehová-asabin ibmar-isganabi imaksamogad. Degine, e-bab-Manasés-nuchu-mimmimar-sobsa-gusadga ibmar-ogumakaled uksa-gusad, degi, ese gordii gusad. \v 23 Degi-inigwele, e-bab-Manasésʼyobi na san-bipii imaksasulid. Aka bur bule dummad-isgudii gusad. \p \v 24 Rey-Amónʼga-arbamalad-dummagan, rey-oburgwedgi sunmakargusmalad. Geb reyneggi, rey-oburgwismalad. \v 25 Geb degine, neggweburginmalad, dulemar-rey-oburgwismalad oburgwismarmogad. Degi, a-sorba, e-machi-Josías reyga nugsanonimalad. \c 34 \s1 Josías, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 22:1-7) \p \v 1 Josías birgabaabak-nikadgi (8) yar sealid. Josías Jerusalénʼgi birga-dulagwen-gakambe-gakagwensak (31) yar sesad. \v 2 Josías, Bab-Jehová-asabin ibmar-nueganbi imaksad. Ar e-dad-David-nanasayobi nanadii gusad. A-igarbali gwen aibachasulid. \s1 Josías igargan-nudaksad \r (2 Reyes 23:4-20) \p \v 3 Josías, birgabaabakgus (8) reyga-megedgi, amba sapingwa-guedgine, e-dad-David-e-Bab-Dummadba nanaar gusad. Degi, birgambe-gakabogus (12) reyga-maidgine, Judá-yar, degi, Jerusalén-neggwebur nudakar gusad. Bab-dummaganse-goled-negmar osulosad. Degi, bab-dummad-bundor-Asera-wagar-wilub-sobarmalad, degi, nuchumar-sobarmalad, degi, bormogi-nuchuyob-sobar-sobar-nanaed bela osulosbalid. \v 4 Degi, Josías-wagab Baalʼga-ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar-bukwad osulolesad. Degi, ina-wawadikid-ogumakleged-ailamar osulosbalid. Deginbali, bab-dummad-bundor-Asera-wagar-wilub-bukwad, degi, nuchumar, degi, bormogi-wagar-wilub-sobar-sobar-naed mamarismalad. Geb degi, e-goagandi dulemar-Baalʼga-ibmar-ukdigusmalad-digar-mamaidgi misad. \v 5 A-ukinbali, Josías, bab-dummaganga-ibmar-ogumakar-ukleged-aila-birgi, dule-irwa-bab-dummaganse-gormalad-e-garmar ogumaksabalid. Deyobi, Josías, Judá-yar, degi, Jerusalén-neggwebur nudaksad. \v 6 Deginbali, Manasés-neggweburmar, Efraín-neggweburmar, Simeón-neggweburmar, degi, Neftalí-neggweburmarse-bakar, bela nudaksabalid. Degi, a-dikarba neggweburmar-bukwadse-bakar, nudaksabalid. \v 7 Rey-Josías bela Israel-yargi ibmar-ogumakar-ukleged-ailamar osulosad. Degi, ubigwar nuchumar imaksad, degi, bab-dummad-bundor-Asera-e-wilubmar, degine, ina-wawadid-ogumakleged-e-ailamar osulosad. Geb agine, Jerusalénʼse gannar nonikid. \s1 Josías, Bab-Dummadse-goled-neg-nudaksad \r (2 Reyes 22:3-7) \p \v 8 Josías birgambe-gakabaabakgus (18) yar-semaidgine, yar-naid-nudaksagusad-sorba, degi, Bab-Jehováʼse-goled-neg swilidik-imaksad-sorba, Azalía-machi-Safán barmisad. Deginbali, neggwebur-saila-Maasías, degi, Joacaz-machi-Joa barmisbalid. Joacazʼde, reyga-garda-narmakedid. Adi, wemar, Bab-Dummad-Jehováʼse-goled-neg nudakega barmisad. \v 9 We-dulemarde, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-bur-dummad-Hilcíasʼse modapmalad. Degine, Bab-Jehováʼse-goled-negga-mani-welesad ega uksamalad. \q1 Deginbali, Levitaʼmar-yawagak-dakmalad wemargi mani wesmalad: \q2 Manasés-e-wagangi, Efraín-e-wagangi, \q2 bela Israel-dulemar-besmaladgi, \q2 Judá-dulemargi, Benjamín-dulemargi, \q2 degi, bela Jerusalén-neggweburginmaladgi mani wesmalad. \p \v 10 Geb agine, Levitaʼmar, dulemar-arbamalad-e-dummaganga mani uksad. A-dulemarde, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudakmalad-e-dummagan gued. Geb amala, Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudaknanaimalad bennuksad. Degine, dule neg-obinonanaimalad bennuksad. \v 11 Deginbali, urgogi-arbamalad-dulega, degi, akwa-neggi-arbamaladga mani uksamarbalid, adi, wemar akwamar-bakega, degi, urgomar-nagubirmarga-guoed-bakegar. Adi, Judá-e-reymar-negmar-bibichisad ogachimakegar. \p \v 12 We-dule-arbamaladde, gusgu sogedba arbaed-imakdamalad. Dulemar-arbaed-e-idumaladdi, Levitaʼmalad. \q1 Amar, wemalad: Jahat, Abdías. \q3 Wemala, Merari-waganad. \q2 Zacarías, Mesulam. Wemala, Coat-e-wagan gumalad. \q1 \v 13 Bela Levitaʼmar gar-ogoled wismaladbiid. We-Levitaʼmarde: \q2 Ibmar-berbemalad-e-dummaganbalid. \q2 Dule-ibmar-baigangi-arbamalad-dakedbalid. \q2 Degine, baid-ibmar-imaklemalad-e-dummaganbalid. \q1 Levitaʼmar abala, \q2 dule-garda-narmakmaladid, dummaganad, degi, yawagak-dakmaladid. \s1 Bab-Dummad-Garda amilesad \r (2 Reyes 22:8–23:3) \p \v 14 Geb Bab-Jehováʼse-goled-neggi, mani-oubolesad, gannar oniarmargua, dule-irwa-Bab-Jehováʼse-goled-Hilcías, Bab-Jehová-Igar-narmakar-maid-garda Moisésʼga-uklesgusad amisad. \v 15 Degidgine, Hilcías dule-garda-narmaked-Safánʼga sogded: “Bab-Dummad-Igar-Maid-Garda, Bab-Jehováʼse-goled-neggi an amisad.” \p Geb agine, Hilcías Safánʼga garda uksad. \p \v 16 Geb degine, Safán, Rey-Josíasʼse garda sesad. Agine, reyga sogdesunnad: \p —Dummad, bega-arbamalad, bela ibmar imakoye-ega-soglesad, bela imaknanaimalad. \v 17 Bab-Jehováʼse-goled-neggi mani-amilesadi, bela urbismalad. Geb arbananaid-e-idumaladga a-mani uksamalad. \p \v 18 A-ukinbali, dule-garda-narmaked-Safán reyga sogdebalid: \p —Dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Hilcías, anga garda-bipirmakaled uksad. \p Geb degi, Safán, rey-wagab garda absosad. \p \v 19 Rey-Josías, gardagi Bab-Dummad-Igar-Maid-itosgua, nunmak-itogedba e-mor esirmaksad. \q1 \v 20 Degi, rey wemarga igar ukded: \q2 Hilcíasʼga, Safán-machi-Ahicamʼga, \q2 Micaía-machi-Abdónʼga, garda-narmaked-Safánʼga, \q2 degi, reyga-arbaed-Asaíasʼga igar-uksad. \p Weyob Rey-Josías amarga igar-uksad: \p \v 21 —¡Be namala! An-ular, Bab-Jehováʼse be igar-aminamala. Degine, Israel-dulemar-besmaladga, Judá-dulemar-besmaladga, Bab-Jehováʼse be igar-aminamala. We-gayaburba-narmakar-naid gardagi-amilesadi, ibi obarye ega be sogmalo. Ar anmar-dadgan Bab-Jehová-gayaburba we-gardagi-maid gwen itossurmalad, degi, eba nanassurmarbalid. A-ulale, Bab-Jehová-sae-itogedba bela-bela anmargi urwemairgebed. \p \v 22 Degidgine, Hilcías, degi, rey sordamar-nug-imaksadi, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-bundor-Huldaʼse-idakega nadmalad. Huldaʼde, Jerusalén-neg-binigan-bukwadgi maid. Huldaʼde, Salum-e-omed. Salumʼde, Ticva-machid, degi, Harhas-e-wagwad. Ticvaʼde, Bab-Dummadse-goled-neggi mor-sabolemalad-e-dakedid. Geb dule-barmilesmalad Huldaʼbo sunmaksamalad. \v 23 Degidgi, Hulda amarga sogded: \p —Israel-e-Bab-Dummad-Jehová, weyob soged: ‘Rey-Josías anse idakega, bemar-barmialid. A-reyga weyob be sogoye: \v 24 Judá-reyga-garda-absolesadgi igi-narmakar-sognai, deyobi, an neg imakoye, degi, e-dulamargi an naibid-dummad an barmidabaloye. \v 25 We-dulemar an-obachamalad, degi, bab-dummad-baiganga ibmar-wawadik-ogumakdii gusmalad. Degine, nuchu-mimmigan sobsamarbalid. A-ulale, an-ourwega imaksamalad. Degisoggu, an bela-bela sae-itodedba, we-neggwebur an sabsur-odurdakoed, degi, an-sae-itoged gwen berguosulid.’ \v 26 Degi-inigwele, Judá-rey-Josías anse-igar-amiega bemar-barmialidga, be weyob sogmalo: ‘Israel-e-Bab-Dummad-Jehová sogye, an-gayaburba-gardagi-narmakar-maid be itosmaladyob neg guoye. \v 27 Gardagi igi-we-neggwebur-guoed, degi, e-dulamar-guoedgi-sunmaknaid be itosgua, be-gwagegi naibid-dummad be itosad. Be san-bipii an-asabin imaksad, degi, mor na be esirmaksabalid. Degine, be an-asabin ogormaksii be gussoggu, bela an be-itosad. An, Bab-Jehová-guedgi, an be-itosad. \v 28 Degisoggu, be nuedgi, bonisuli burgoed, degi, be-dadganba neg-uangi-megega an be-imakoed. Neggweburgi, naibid-dummad an barmidagoedi, be dakosulid.’ \p Degine, dule-igar-amidimalad gannar Rey-Josíasʼse nonimargu, gayaburba-ega-soglesad, reyga sognonimalad. \s1 Israel-dulemar Bab-Jehováʼbo gannar igar-mesisad \p \v 29 Degidgine, rey igar-itogega bela Judá-girmar-dummaganse, degi, Jerusalén-girmar-dummaganse gochad. \q1 \v 30 Geb agine, rey Bab-Jehováʼse-goled-negse-nadgua: \q2 Bela Judá-dulemar, Jerusalénʼginmalad, \q2 dule-irwa-Bab-Jehováʼse-gormalad, Levitaʼmar, \q2 bela serganse-bakar, degi, burwiganase-bakar, \q3 Bab-Dummadse-goled-negse nadmarmogad. \p Geb Rey, Bab-Jehováʼse-goled-neggi, Bab-Dummad-Israel-dulemarbo-Igar-Mesisad-garda-amilesad, bela-dulemar-itogega, a-garda absosad. \v 31 Geb a-sorba, rey buar-naba-gwisgusgua, Bab-Jehová-asabin weyob gannar igar mesisad: “Bab-Jehová-Igar-Maidba nanadii an guoye, Bab-Jehová-dulemarga-Igar-narmakar-mesisadba an nanadii guoye, degi, Bab-Dummad-Igar-uksadba an nanadii guoye. An bela-bela gwage-ulubgi Bab-Jehová-Igar-Mesisadginbi an nanadii guoye.” \p \v 32 Geb a-sorbali, rey bela Jerusalénʼgi-bukwamalad, degi, Benjamín-yargi-bukwamalad, eba-imakmogoye-sogega imaksad. Degi, bela Jerusalén-dulemar, Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisadba imaksamalad. \p \v 33 Rey-Josías bela Israel-yargi galagwensuli ibmar-isgana-imaklemalad-bukwad osulosad. Degi, Josías bela Israel-yargi-gudidimalad, Bab-Jehováʼse-golega imaksad. Josías we-napneggi-gudigusgua, dulemar e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehováʼba nue-nanadii gusmalad. Bab-Jehováʼgi bar bangussurmalad. \c 35 \s1 Josías, Oburgwilegoenad-Iba-onosad \r (2 Reyes 23:21-23) \p \v 1 Josías, Jerusalénʼgi Bab-Jehováʼga, Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba onosad. Gebe-nii-yolesad ibambe-gakabakegi (14), a-ibaga sibad-wawaad-senigwad oburgwismalad. \v 2 Degi, Josías dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga arbaed uksad, degi, Bab-Jehováʼse-goled-neggi-arbamalaga amar-ogannosbalid. \v 3 A-ukinbali, Josías, Levita-Israel-dulemar-odurdakmaladga-nugsalesmaladga, degi, Levitaʼmar Bab-Jehováʼga na san uksamarbalidga weyob sogsad: “Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu, Bab-Jehováʼse-goled-neggi be simalo. Israel-rey-David, a-e-machi-Salomón-neg-sobsagusadgi be simalo. Adi, mer bar gannar-gannar gukingi semalagar. Emisgindi, be-Bab-Dummad-Jehová-sogedba be damar, degi, be-Israel-dulemarga be arbamar. \v 4 Emisgine, guakwamalo, be-gwenad-be-gwenadganba be ambikumalo, degi, bega-arbaega ibagan-megisadba be ambikumalo, adi, Israel-rey-David-igar-mesisadba, degi, e-machi-Salomón-igar-mesisadba na muchub-muchub arbamalagar. \p \v 5 ”Bab-Jehováʼse-goled-neggi na e-arbaed-e-arbaedgi arbamar. Israel-dulemar e-gwenadgan-e-gwenadganba-mimilesadba ambikumar. Degine, Levitaʼmar e-gwenadgan-e-gwenadganba-mimilesmaladi, Israel-dulemar-e-gwenadgan-e-gwenadganba-mimilesadba ambikumar. \v 6 Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Ibaga sibad-wawaad-senigwad be oburgwemalo. Bemar swilidik na be imakmalo. Degine, bela ibmar-abelemalad guagwar be urbemalo. Adi, be-gwenadgan sogedba Bab-Jehová-gayaburba-Moisésʼga-uklesadba imakmalagar.” \p \v 7 Geb Rey-Josías bela dulemar-bukwamaladga e-ibmar-durgan-nuegan uksad: E-sibad-wawaad-senigana, degi, e-sibad-senigana, bela mili-dulagwen-gakambe (30,000) uksad. Moli-bebe-nikad milipaa (3,000) uksabalid. Bela we-ibmar-durgan, Oburgwilegoenad-Iba-onogegala, uksad. Degi, bela we-ibmar-durgan Rey-Josías-nainugi danikid. \p \v 8 Deginbali, rey-e-dummagan dulemarga ibmar-durgan uksamarmogad. Degine, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga, degi, Levitaʼmarga uksamarbalid. \p Deginbali, Bab-Jehováʼse-goled-neggi-dummaganga-gudidimalad, Hilcías, Zacarías, Jehiel ibmar-durgan uksamarmogad. Amala, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga sibad-wawaad-milibo gaka-dulataled-ilanergwa (2,600) uksamalad, degi, moli-bebe-nikad dulataled-ilapaa (300) uksamarbalid. We-ibmar-durgana, Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba-onogegala uksamalad. \v 9 Amba deyobi, Conanías, degi, e-urbamar Semaías, Natanael, ibmar-durgan-uksamarmogad. Degi, Levitaʼmar-e-dummagan, Hasabías, Jeiel, degi, Josabad, Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba-onogega Levitaʼmarga ibmar-durgan uksamarmogad. Amala, sibad-wawaad-miliatar (5,000) uksamalad, degi, moli-bebe-nikad dulataled-ilatar (500) uksamarbalid. \p \v 10 Ibmar bela guakwagusgua, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad e-ambikumaladgi ambikusmalad. Degi, Levitaʼmar rey-e-igar-sogmaidba e-ambikumaladgi ambikusmarmogad. \v 11 Degi, Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba-onodmargu, sibad-wawaadmar oburgwismalad. Geb dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad sibad-wawaad-abe bomi-bomi imaksamalad, degi, Levitaʼmardi, ibmar-durgan-e-uka edarnanai guarmalad. \v 12 Agine, Bab-Jehováʼga-ibmar-dula-ogumakar-ukmalaga, e-gwenadgan-e-gwenadgan-merguedba ibmar-durgan mimilesad. Adi, Moisés-Igar-narmakar-maidba Bab-Jehováʼga ukmalagar. Amba deyob moli-bebe-nikad imaksamarbalid. \v 13 A-sorbali, Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba-onogega Igar-maidbali san narismalad. A-ukinbali, san-swilidik-bukwadi, bormomargi, esmedgi, degi, ibmar-dibyedgi dusmalad. Geb degi, gwae-gwae bela dulemarga mimismalad. \v 14 Geb a-sorbali, Levitaʼmar dukin na ega san imakdemarmogad, degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga imaksamarmogad. Ar ade, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-Aarón-e-wagan ibmar-ogumakar-ukedgi, degi, e-gwallumar-mimiedgine neg-mutikguedse arbananai gusmalad. Degisoggu, Levitaʼmar dukin na ega san imaksamarmogad, degi, dule-irwa-Babse-gormalad-Aarón-waganga imaksamarmogad. \q1 \v 15 Deyobi, Asaf-e-wagan-namakmaladi: \q2 David-igar-maidba, Asaf-igar-maidba, \q2 Hemán-igar-maidba, degi, Jedutún-igar-maidba, \q3 na e-ambikuedgi ambikusmarmogad. \p Jedutúnʼde, reyga Bab-Dummad-nuggi negburgan-dakedid. Amba deyobi dule-yawagak-dakmalad ambikusmarmogad. Degisoggu, wemardi e-arbaedgi bangussurmalad, ar ade, e-gwenadgan-Levitaʼmar ega ibmar imaksamalad. \p \v 16 Weyob Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba onosmargu, Bab-Jehováʼga ise-ilemakar arbalesad. Degi, Rey-Josías-igar-uksa-gusadba, Bab-Jehováʼga ibmar ogumakar-ukleged-ailagi ibmar-durgan uklesbalid. \v 17 Deunni, Israel-dulemar a-ibagi-gudidimarmogadi, Oburgwilegoenad-Iba onosmarmogad. Degi, Madu-Inasuli-Gulleged-Iba ibagugle (7) onosmalad. \v 18 Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Samuel, Israel-yargi megisad-akale, Israel-reymar-megmamaidi, wargwensaale Israel-Dulemar-Oburgwilegoenad-Iba, deyobi, onodisurmalad. Igi Rey-Josías, degi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad, degi, Levitaʼmar, degi, bela Judá-dulemar, Israel-dulemar, Jerusalén-dulemarbogwa iba-onosmaladyobi, gwen-onodisurmalad. \v 19 Rey-Josías birgambe-gakabaabakgus-maidgi (18), we-Oburgwilegoenad-Iba onolesad. \s1 Josías-burgwisad \r (2 Reyes 23:28-30) \p \v 20 Rey-Josías Bab-Jehováʼse-goled-neg-nudaksad-sorbali, Egipto-rey-Necao, urwega Carquemis-neggweburse nadegusad. A-neggwebur Éufrates-diwar-maidsik siid. Geb degi, Josías egi-gwisguega aligusad. \v 21 Degidbali, Necao, Rey-Josíasʼse e-gayaburba-berbemalad barmisad. Weyob ega sogega: “Judá-e-rey, mer be anse achamoga. Ar an bebo-urwega danisulid. Neggwebur-angi-gwisgunaidbo an urwe-danikid. Bab-Dummad anga sogsad, gwae be naoye. Mer Bab-Dummad-anba-gudiidgi-gwisguedgi be binsao, adi, mer Bab-Dummad be-oburgwegar.” \p \v 22 Degi-inigwele, Josías, Necaoʼba Bab-Dummad-ega-gayaburba-sognaidi itossur gusad. Aka na reysuliyob imaksad, geb Meguido-neba-naidse Necaoʼgi bila-onogega nadegusad. \p \v 23 Agine, Necao-e-sigu-mimalad Rey-Josíasʼgi sigu miarmalad, geb onailikgusmalad. Degidgi, Rey-Josías e-sordamarga sogded: “Be an-nidmala, bela-bela naibigus an itoged.” \v 24 Degisoggu, e-sordamar e-ur-napaginedgi-gwichidgi urwed-ur-baidse ogwasmalad. Geb Jerusalén-neggweburse sesmalad. Agi, Rey-Josías burgwedapid. Geb e-dadgan-neg-uangi diglesad. Degi, bela dulemar-Judá-yargi-bukmalad, degi, Jerusalénʼgi-bukmalad Josías-burgwisadba nue-nunmak itosmalad. \p \v 25 Jeremías, Josías-burgwisad-ebinsalegega bukib-binsaed-namaked narmaksad. Emi-ibasega bela machergan-namakmalad, degi, omegan-namakmalad, bukib-binsaleged-namaklegedba Josías-burgwisad ebinsadamalad. We-namaklegedi, Israel-yargi gusgu namakledii gusad. We-bukib-binsaleged-namaklegedi, Lamentaciones-gardagi narmakar nanaid. \p \v 26 Josías-ibmarmar-imaksadi, degi, Bab-Jehová-igar-narmakar-maidba, ibmar-nuegan-imaksadi, \v 27 deginbali, bela Josías-e-ibmar-gebe-imakded, degi, e-burgwedse-ibmar-imaksabalidi, Israel-rey-gardamargi, degi, Judá-rey-gardamargi narmakar mamaid. \c 36 \s1 Joacaz, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 23:31-35) \p \v 1 Degidgine, dulemar, Josías-machi-Joacaz ega yar-seega sunonimalad, degi, e-bab-burgwisad-sorba, e-bab-anar Jerusalénʼgi rey-gangi sinonimarsunnad. \v 2 Joacaz birga-dulagwen-gakapaa-nikadgi (23) yar-sear gusad. Jerusalén-neggweburgi nii-warbaa yar sesad. \v 3 Degi-inigwele, Egipto-rey-Necao, Rey-Joacaz Jerusalénʼgi reyga-mai egwannonikid. Agi, Egipto-rey Judá-yarga gandikidgi mani-bennuked-igar mesnonikid: Mani nibir-miligugle gaka dulataled-ilatar (7,500), ukoye. Or nibir-dulapaa-gakambe-gakatar (75) ukbaloye igar mesnonikid, adi, ega ukegar. \v 4 Agine, Egipto-rey, Joacaz-anar, Judá-reyga-megega, degi, Jerusalén-reyga-megega e-urba-Eliaquim nugsanonikid. Geb degi, Necao, Eliaquimʼga nug-ogwanonikid, Joacimʼye onugsanonikid. Rey-Necaoʼdi, Egipto-yarse Joacaz-gasa sesad. \s1 Joacim, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 23:36–24:7) \p \v 5 Joacim birga-durgwen-gakatar-nikadgi (25) yar-sear gusad. Jerusalénʼgi birgambe-gakagwensak (11) yar sesad. E-Bab-Dummad-Jehová-asabin ber ibmar-isganabi imaksad. \v 6 Babilonia-Rey-Nabucodonosor Joacimʼgi gwisguega ese nadegusad. Geb degi, Nabucodonosor Babiloniaʼse Joacim esgoro-gordikid-dubgi edinnar-sesad. \v 7 A-ukinbali, Nabucodonosor, ibmar-gargemalad Bab-Jehováʼse-goled-neggi-bukwad, Babiloniaʼse sesbalid. Geb Babiloniaʼgi e-bab-dummadse-goled-neggi urbedapid. \p \v 8 Joacim e-ibmarmar-imaksadi, degi, ibmar-isgana imaksadi, degi, ibmar egi-gusadi, bela Israel-e-reymar-e-gardagi, degi, Judá-e-reymar-e-gardagi narmakar mamaid. Joacim-sorba, e-machi-Joaquín yar-seega megnonikid. \s1 Rey-Joaquín, Babiloniaʼse selesad \r (2 Reyes 24:8-17) \p \v 9 Joaquín birgambe-gakabaabak-nikadgi (18) yar sealid. Jerusalénʼgi nii-warbaa gaka-ibambe yar sesad. Joaquín, Bab-Jehová-asabin ibmar-isganabi imaksa gusad. \v 10 A-ulale, Rey-Nabucodonosor birga-gebe-onodgu sogsad, Joaquín, Babiloniaʼse sedmaloye, degi, ibmar-nuegan-gargerbamalad, Bab-Jehováʼse-goled-neggi-bukwad sedmarbaloye. Geb degi, Nabucodonosor Joaquín-e-gwenad-Sedequías Judá-yar-seega, degi, Jerusalén-neggwebur-seega mesisad. \s1 Sedequías, Judá-yar-sesad \r (2 Reyes 24:18-20; Jeremías 52:1-3) \p \v 11 Sedequías birga-dulagwen-gakagwensak-nikadgi (21), yar-sear gusad. Jerusalén-neggweburgi birgambe-gakagwensak (11) yar sesad. \v 12 Sedequías, Bab-Dummad-Jehová-asabin ibmar-isganabi imaksad. Sedequías, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Jeremías, ega Bab-Jehová-nuggi sunmaksagu, Bab-Jehová-abin san-bipii imaksasulid. \v 13 A-ukinbali, Sedequías, Bab-Dummad-asabin Nabucodonosorʼga ise-sogar imaksanad: “An beba ibsadii guoye.” Degi-inigwele, Sedequías aka Nabucodonosorʼgi gwisguded. Sedequías aka bur bule burguded, Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼba gwen ibsassulid. \p \v 14 Aginbali, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-e-dummagan, degi, dulemar, bela-bela isgusmalad. Dulemar-epenne-bukwagusmalad ibmar-isgana-imaksadba isgudmarmogad, degi, Bab-Jehováʼse-goled-neg oichosmalad. A-nega Bab-Jehová swilidik imasgusanad. \p \v 15 Degi-inigwele, e-dadgan-e-Bab-Dummad-Jehová, bela-bela e-dulemar-sabsoggu, degi, ese-goled-neggi binsabarsoggu, amarga bali-bali e-gayaburba-barsogmaladba e-gayaburba barmisanad. \v 16 Degi-inigwele, Judá-dulemar, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladgi dododgusmalad, e-gayaburba sae-itodgusmalad, degi, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladnik sogdegusmalad: “Binsa gordimarye.” Geb degi, ibagwengi, Bab-Jehová-sae-itogedba e-dulemargi gwichigussunnad, degi, bar bendakdii gussulid. \s1 Judá-dulemar-galesad \r (2 Reyes 25:8-21; Esdras 1:1-3; Jeremías 39:8-10; 52:12-30) \p \v 17 Degisoggu, Bab-Jehová, Babilonia-dulemar-e-rey Judá-dulemargi-gwisguega Judá-yarse barmialid. Degi, a-rey bela sapingana Bab-Dummadse-goled-negyaba es-suidgi ogilosad. Degine, Bab-Dummad, Nabucodonosorʼga bela dulemar-urmaksad: Sapingana, yagana, degi, serganse-bakar, degi, dad-seleganse-bakar, urmaklesad. \p \v 18 Bela Bab-Dummadse-goled-neggi ibmar-ebulemalad-dummagan-bukwad. Ibmar-ebulemalad-bipigan-bukwad. Degi, Bab-Dummadse-goled-neggi ibmar-gargermalad-bukwad selesad. Reygad ibmar-nuegan-gargermalad-bukwamogad, degi, dummagan-reyga-arbamaladgad ibmar-nuegan-gargermalad-bukwabalid, bela Caldeo-dulemar-e-rey Babiloniaʼse sesad. \p \v 19 A-ukinbali, Bab-Dummadse-goled-neg ogumaksamarbalid, Jerusalén-e-galu-matusulid earismarbalid, reynegmar bela soogi ogumaksamarbalid, degi, bela ibmar-gargemalad-bukwad bibichismarbalid. \p \v 20 Dule-burgwissurmaladdi, Babiloniaʼse galesa selesmalad. Agi, rey-maiga gudapmalad, degi, rey-e-masmala-e-maiga gudapmarbalid. Geb Persa-dulemar-yar-sealidse deyobi gudii gusmalad. \v 21 Deyobi, Bab-Jehová-gayaburba-Jeremíasʼba-soglesgusad gunonikid. Bela dulemar Israel-yargi-bar-bukwasulidgi, napaneg bogidik naigusad. Igar-maidbali, napaneg birga-dulapaa-gakambe (70) bogidik naigusad. \s1 Rey-Ciro-igar-mesisad \r (Esdras 1:1-4) \p \v 22 Rey-Ciro, Persa-dulemar-e-rey, gebe-megided-birgagi, Bab-Jehová, a-rey-e-gwage ebusad e-gayaburba-oniega, degi, garda narmakar mimiegarbar. Adi, e-gayaburba-barsoged-Jeremías-sogsagusadba ibmar guegar. Degisoggu, Rey-Ciro bergwable-yar-ganikidgi, gayaburba gardagi narmakar, degi, gayagi-sogar gaya-mimisad, weyob sogsiid: \p \v 23 “Persa-dulemar-e-rey-Ciro, weyob soged: \pi1 ” ‘Bab-Jehová, Bab-Dummad-Nibneggi-Maid, bela-yarmar-nanaid anga uksad. Degi, anga sogsabalid: Judá-yargi, Jerusalén-neggweburgi ese-goled-neg soboye. Dulemar-anmar-abargi-gudiid, na Judío-dule-itogele, degi, Bab-Jehová, e-Bab-Dummad-itogele, Jerusalénʼse e-Bab-Dummad-Jehováʼba naodo.’ ”