\id 1SA - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h 1 Samuel \toc1 Samuel-Garda-Gebed \toc2 1 Samuel \toc3 1Sm \mt1 SAMUEL-GARDA-GEBED \mt2 1 SAMUEL \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip \it Samuel-Garda-Gebed.\it* We-garda sogabo narmaklesad. Samuel, Elí-sorbali, napi Israel-dulamarga igar-nabogedga megisad, degi, Bab-Dummad-gayaburba-barsogedga megisbalid. Samuel-nug obarileged, \it Bab-Dummadse-egislegaledye.\it* \is1 Samuel-Garda-Gebedgi weyob sunmaklenaid \ip We-gardagine, dulemar-e-warbaagwadgi sunmaklenaid: Samuel, Saúl, degine, David. Samuel-ibagansega, dule-igar-nabomalad-negsemaladi bergunonikid. Degi, Samuel dule-walabo reyga onug-imaksad. We-rey-gwensak Saúlʼye nugad. Baiddi, Davidʼye nugad. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Samuel-gwalulesad (1:1–2:11). \io1 2. Samuel, Bab-Dummad-Gayaburba-Barsogedga gunonikid (2:12–3:21). \io1 3. Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu (4:1–7:1). \io2 3a. Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu-sulesad (4:1-22). \io2 3b. Filistea-dulemar Bab-Dummad-Ulu gannar Israel-yarse barmismalad (5:1–7:1). \io1 4. Israel-dulemar rey-igar onosmalad (7:2–16:13). \io2 4a. Samuel, Israel-dulemarga igar-nabogedga megisad (7:2-17). \io2 4b. Israel-yargi gebe-rey-megsokalid-igar (8:1–12:25). \io2 4c. Saúl, Reyga-megisgu, ibmar imaksad (13:1–15:35). \io2 4d. David, Saúl-anar Reyga nug-imaklesad (16:1-13). \io1 5. David, Goliat-oburgwisad (16:14–17:58). \io1 6. Saúl, Davidʼgi nobgusad, degi, isdardaksabalid (18:1–27:12). \io2 6a. Saúl, Davidʼgi nobed (18:1-30). \io2 6b. Saúl, David-oburgwebied (19:1-24). \io2 6c. Jonatán, Davidʼbo ai-nuedid (20:1-42). \io2 6d. David, Saúlʼgi wakichad (21:1–27:12). \io1 7. Saúl, ner-bundor-Endorʼginedse idaksad (28:1-25). \io1 8. David, Filisteaʼmargi, degi, Amalecʼmargi ibmar imaksad (29:1–30:31). \io1 9. Saúl-burgwisad (31:1-13). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. SAMUEL-GWALULESAD \mr (1:1–2:11) \s1 Ana Babse-mimmi-egichisad \p \v 1 Efraín-yalaganba, Ramataimʼgi Suf-dule-wargwen maigusad. A-dule, Elcanaʼye nugad, Jeroham-e-machid. Jerohamʼdi, Eliú-e-machid. Eliúʼdi, Tohu-e-machid. Tohuʼdi, Zuf-e-machid. Zufʼdi, Efrateo-duled. \v 2 Elcana ome-warbo nikad: Wargwendi, Anaʼye nugad, baiddi, Peninaʼye nugad. Peninaʼdi mimmigan nikad, ar Anaʼdi mimmigan sated. \p \v 3 Birga-irba, Elcana, Bab-Jehová-Bela-Gangued-Nikad-e-nug-odummogega, e-neggwebur-akar Silo-neggweburse ardaed. Agine, Bab-Jehováʼga ibdurgan-ogumakar-ukleged ukdaed. Deunni, Elí-e-machimala-warbogwad, Ofniʼye-nugad, degi, Fineesʼye-nugad, Siloʼgi dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga mamaid. \v 4 Ar ibdurgan-ogumakar-ukleged-ibagan-mosale, Elcana, e-ome-Peninaʼga, degi, bela e-mimmiganga igar-soglesmaidba Bab-Jehováʼga-ibdurgan-ogumakar-ukleged-e-goamar ukdaed. \v 5 Bab-Dummad Ana-mer-mimmi-nikuega-imaksa-inigwele, Elcana amba Ana-nue-sabdaed. A-ulale, ega ibdurgan-ogumakar-ukleged-e-goa-bur-nued ukdaed \v 6 Ar Bab-Jehová Ana-mer-mimmi-nikuega-imaksadbali, e-isdarad-Penina, Ana-ourwega yamo egi dodoardaed. \p \v 7 Ar birga-irba, Bab-Dummadse-goled-negse nadmalale, Penina degibi Ana-imakardaed. Penina Anaʼgi dodoardasoggu, Anaʼdi boardasunnad, bar mas-gunbidasulid. \v 8 Geb degine, e-sui-Elcana ega sokardaed: “Ana, ¿ibiga be boardae? ¿Ibiga be mas-gunbisurdae? ¿Ibiga be nue-wile-itodae? ¿Ar ande, machimala-warambe-nikulegedba (10), bur bega nuedsursi?” \p \v 9-10 Ibagwengi, Ana, Silo-neggweburgi Bab-Dummadse-goled-neggi mas-guchad-sorbali, Bab-Dummadse-golega gwisguded. Agine, Anaʼdi bela-bela ulubgi-nunmak-itogedba, Bab-Jehováʼse isedar-boar gorsii gusad. Deunni, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled Elíʼye-nugad, Bab-Dummadse-goled-neg-e-yawagak-dikarba siid. \p \v 11 Geb degine, Ana Bab-Jehováʼga ise-sogar sogded: \p “Bab-Jehová-Bela-Gangued-Nikadye, Andi be-mai-wilegedid. Be an-dake, an nue wile-itodiid, mer be an-iege. Bab-Jehováʼye, be anga machi-wargwen-ukele, na degisadegu bega-arbaega an imakoed. E-sailagia, bipisaale ei siklegosulid.” \p \v 12 Ar Ana, Bab-Jehováʼse suitii gorsigusad. Degisoggu, Elí, Ana-e-gaya nuu daksii gusad. \v 13 Ar ade, Ana binnasuli Bab-Dummadse-gorsisulid. Unnila e-gaya arbo-arbo imaksiid. Degidbali, Elí, Anaʼgi binsaded, mummu-an-dakye. \v 14 Geb Elí, Anaʼga sogded: \p —¿Ar sana be dadakguoe? ¡Vino-gobed ies be imake! \p \v 15 Ana abin-sogded: \p —Dummad, degisuli. Vino an gobsasulid, inna-gagbid an gobsasurbalid. Unnila gwage-naibi an itoged. A-ulale, an Bab-Jehová-asabin, ulubgi-naibi-itogedgi an gorsiid. \v 16 Mer ome-isganayob be an-dake. An-wile-itoged-ular, undar-suitisaar Bab-Jehováʼse an gorsii gusad. \p \v 17 Elí abin-sogded: \p —Mer bar be bukib-binsao, nuedgi be nae. Israel-e-Bab-Dummadse be ibmar-egichisadi, na e bega ukena gadin. \p \v 18 Ana abin-sogded: \p —Doggus-nuedi. Bitigi be nued angi-binsadigusana gadin. \p Weyob Ana sogsagu, nadegusad. Geb agi na mas-gundapid. Agine, Ana bar wile-itossulid. \v 19 A-bangine, Elcana na e-omeganmala wakudaryalaba gwisgusad. Geb Bab-Jehová-e-nug-odummosad-sorbali, na gannar e-negse Ramá-neggweburse nonimalad. Geb a-sorbali, Elcana, Anaʼse gochad. Agine, Bab-Jehová, Anaʼgi nued-binsasad. \s1 Ana Bab-Jehováʼga Samuel-uksad \p \v 20 Geb Ana gurgin-nika gunonikid. Na ugakgued-e-iba nagunonigua, ega machigwa uklenonikid. “Ar Ana Bab-Jehováʼse egichadbali, Samuelʼye onugsasad.” \p \v 21 Ar Elcana, e-ome-Penina, degi, e-mimmiganmala aligusmalad, Bab-Jehováʼga ise-sogar-sogsadba ibmar-ukega, degine, ibdurgan-ogumakar-birga-irba-ukleged ukbaligar. \v 22 Anaʼdi wemarba aligussulid, ar e-sui-Elcanaʼga sogsad: \p —Machi-bipi mam-iarguedse, Bab-Dummadse-goled-negse, Bab-Jehováʼga-oyogega an nidoed. Geb agine, machi-bipi Bab-Dummadga-arbaega degisadegu gudii guoed. \p \v 23 E-sui-Elcana abin-sogded: \p —Degirdi nabirdo. Be-sogedba be imakdo. Machi-bipi-mam-iarguedse be nasunnodo. Bab-Jehová bega-ibmar-imakoye-sogsad bega imaksun. \p Degisoggu, Ana e-neggi besad. Geb mam-iargusadse e-machi-bipi-odummosad. \v 24 Ana, Samuel-mam-oiar-imaksagua, Elcanaʼbo Silo-neggweburse Bab-Jehováʼse-goled-negse Samuel-sesmalad. Ana, moli-bebe-nikad-machered-birgapaa-nikad sesad. Deginbali, madubur nibir-dulagwen-gakabo (22) sesbalid, buglugi vino-sesbalid. Deunni, Samuel amba bipigwad. \v 25 Modapmargua, moli-bebe-nikad-selealid oburgwismalad. A-sorbali, Ana, Elíʼga machi-bipi sesmalad ega-oyogegar. \v 26 Geb Ana, Elíʼga sogded: “Dummad, inniki an bega soged, ar ani an be-walik Bab-Jehováʼse gorsigusadid. \v 27 We-machi-bipi Bab-Jehováʼse-an-egichisgusadi, emide, anga uksad. \v 28 Emisgindi, machi-bipi an Bab-Jehováʼga uked. Burgwedsega, Bab-Jehováʼga degisadegu ibmar-imakdii guoed.” Geb agine, Elí Bab-Jehová-nug-odummogega, napase wagar-dulluu imaksad. \c 2 \s1 Ana Bab-Dummadga namaksad \p \v 1 Ana weyob Bab-Jehováʼga namaksad: \q1 “Bab-Jehováʼgi weligwar an itoged, \q2 Bab-Jehováʼgi an-gangued an nikad. \q1 E-an-abonosadgi an yeer-itoged, \q2 an-isdarmaladgi an burgusunnad. \b \q1 \v 2 ”Bab-Jehováʼyobid, dule-isligwaled sated, \q2 Bab-Jehováʼyob-anmar-odukued dule sulid. \q2 ¡Bab-Jehováʼyobid, dule sated! \b \q1 \v 3 ”¡Dulemar, mer bar san-dummarba-itogedgi sunmakmalo, \q2 mer bar san-bule-bule-imakedba ibmar-sogmalo! \q1 Bab-Jehováʼdi, Bab-Dummad-bela-ibmar-wisidid. \q2 A-ulale, Bab-Jehová, dulemar-ibmar-imaked nue wisid, ibmar-nued-imakdibe, ibmar-isgana-imakdibe. \b \q1 \v 4 ”Bab-Jehová dulemar-dutusulid-e-warsi bibisged, \q2 ar dulemar-nollomaladgardi gangued uked. \q1 \v 5 Dulemar mas-obine-nika-gudigusmaladi, emidi, mas-gunnega, manigi na e-san ukdemalad. \q2 Dulemar ukudmaad-itodigusmaladdi, emidi, immerbaa gudidimalad. \q1 Ome geg-mimmi-bake-gudigusadi, emidi, walagugle (7) na mimmi nikad. \q2 Ome-nabir-mimmi-bakeddi, geg na bar-mimmi-bake naded. \b \q1 \v 6 ”Bab-Jehováʼgi dulagudigued, \q2 degi, burgwed-igar danikid, \q1 Bab-Jehová dule-burgwega imaked, \q2 degi, mer dule-burgwega imakbalid. \q1 \v 7 Bab-Jehová, mani-ibedga, degi, mani-satedga dule-imaked, \q2 Bab-Jehová dule-binsaledga dule-imaked, \q2 degi, dule-dummadga dule-imakbalid. \q1 \v 8 Bab-Jehová, dule-wileged ibmar-satedba napayala-meremaidaed, \q2 dule-dummagan-abargi osiega imaked. \q1 Bab-Jehová, dule-wileged ibmar-durwa-milegedgi ibmar-amididaedi, dule-nug-nikamalad-e-gangi osiega imaked. \q2 Ar napneg-e-sailamar-neg-ganikidi, Bab-Jehováʼgadid, \q2 amar-birgi napneg-nasiksad. \q1 \v 9 Bab-Jehová eba-nue-nanaimalad na bendaked, \q2 adi, mer akar-guegar. \q1 Ar dule-isganamardi negsichidganba yoggudmaloed. \q2 ¡Dule wargwensaale, na e-ganguedba ibmargi obinsulid! \b \q1 \v 10 ”Bab-Jehová e-isdarmalad-obeloged, \q2 nibneg-akale egi mar-ogoled. \q1 Bab-Jehová we-napneg-ugakaase dule-bukmaladga igar-nabogoed. \q2 Bab-Jehová na rey-mesisadga gangued-uked, \q2 na e-rey-nug-imaksadga e-gangued ogannoged.” \p \v 11 Elcana, Anaʼbo Ramá-neggweburse gannar e-negse nadsunnad. Ar Samuelʼdi, Bab-Jehováʼga-ibmar-imakega Silo-neggweburgi dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Elíʼye-nugad-walik bessunnad. \ms1 2. SAMUEL, BAB-DUMMAD-GAYABURBA-BARSOGEDGA GUNONIKID \mr (2:12–3:21) \s1 Elí-masmala-e-isgusad \p \v 12 Elí-masmala, dule-isganad, gwen Bab-Jehová-dobsuli gudii damalad. \v 13 Gusgu igar-maidba, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad weyob ibmar-imakdamalad: Dule-wargwen Bab-Dummadga ibdurgan-uksale, geb san-dunagusale, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-e-mai iko-sangaed-nugar-warbaa-nikad sedanidaed. \v 14 Amba bormoyagi san dulenaidibe, bormo-eduged-nikadgindibe, esmedgindibe, egi iko-sangaed odosdaed, adi, san-suegar. Iko-sangaedgi igid-san-galegoe, a-san dule-irwa-Bab-Dummadse-goledi na susdaed. Dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladi, Israel-dulemar-Silo-neggweburse ibmar-senonikile, degibi imakdamalad. \p \v 15 Elí-masmaladi igar-maisulidba imakdamalad. Amardi, e-mai-barmiardaed dule ibmar-dula-ukleged dusokalidga sogega: “Dule-irwa-Bab-Dummadse-goledga san-narega san-makidbi be anga udage. Ar dule-irwa-Bab-Dummadse-goled san-dualed be-abin suosulid.” \v 16 Ar dule weyob abin-sogdele: “Be abitogwele, igar-maidba bin ibdula-e-gwallu ogumaklegweloed. A-sorbali, geb be na san-subiedba be suoed.” Dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-e-mai abin-imakdedaed: “Suli, emisgwa be anga udage. Ar degisulile, gandikidgi an be-annik suoed.” \v 17 Ar Elí-masmala ibmar-uklegedi, Bab-Jehováʼgadsulidyob baisur-dakdamalad. Degisoggu, a-ular, Bab-Jehová-asabin bela-bela isgusgudimalad. \p \v 18 Machi-bipi-Samuelʼdi lino-mor-sakwasulid-yoi, Bab-Jehováʼga nuedgi ibmar-imakdii gualid. \v 19 E-nandi, birga-irba ega mor-suid-bipigwad makdaed. Geb na e-sui-Elcanaʼbo birga-irba gusgu ibdurgan-ogumakar-ukleged-ukega-danimalale, ega mor-maksad seardaed. \v 20 Geb degine, Elí, Elcanaʼga, Anaʼga sogded: “Bemar Bab-Jehováʼga machi-bipi-uksad-ulale, Bab-Jehová ise-nued bemargi binsasun, machi-bipi-anar bitigi mimmigan-bamalad bemarga ukbarsun.” \p \v 21 Ana, Bab-Jehová-egi-nued-binsasadbali, mimmigan nikunonikid. Samuel-sorba, machimala-walapaa nikusad, degi, bunamala-walabo nikusbalid. A-ibagangine, Samuelʼdi Bab-Jehováʼse-goled-neggi dungumai gusad. \p \v 22 Elí bato nue-seredgusad, degine, wisgusad, igi e-masmala bela Israel-dulemargi dododimala, degine, Bab-Dummad-dulemarbo-ambikued-neg-yawagak-dogedgi omegan-ibmar-imakdimaladbo gabdimarbali. \v 23 Geb Elí e-masmalaga sogded: “¿Ibiga be weyob damala? Bela dulemar bemar-galagwensuli-gudimaladgi anga sunmakmalad. \v 24 Masmala, we-ibmar ibnuedsulid. Bela Israel-dulemar gwen nabir bemargi sunmaksurmalad. \v 25 Ar dule-wargwen dule-baidgi nosale, Bab-Jehová ega igar nabir naboged. Ar dule-wargwen Bab-Jehováʼgi nosardi, e-bendakegala, ¿doa e-ular gwisguoe? Dule e-ular-gwisgued sate.” \p Ar Bab-Jehová, Elí-masmalaga burgwed-igar-mesissoggu, a-ular, e-bab-ega-ibmar-sogsadba gwen-ibsassurmalad. \p \v 26 Bab-Jehová yeer Samuel-dakdaed, dulemar yeerdakdamarmogad. Deyob Samuel nue-dungumai gusad. \s1 Elí-wagangi yoedse-ibmar-guoed soglesad \p \v 27 Bab-Dummad-e-dule-gwensak Elí-daknaded, geb ega sogdapid: \pi1 “Bab-Jehová weyob soged: ‘Be-dadgan Egipto-yargi Faraón-e-maiga-gudimargu, an-ese-magarosgusadi, be nue wisid. \v 28 Bela Israel-dulemar-dadgan-baid-baid-bukwamalad-abargi, Aarón, dule-irwa-anse-goledga-guega an susad, adi, anga ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi ibmar-ukega, ina-wawadik-yapanmalad ogumakega, degi, mor-sakwasulid yoegar. Deginbali, Israel-dulemar-anga-ibmar-ukmalad-gundii-gumalaga an Aarón-e-gwenadganga igar-uksabalid. \v 29 Anga ibdurgan-oburgwileged, degi, anga ibmar-ukleged sedamaloye an sogsagusadi, ¿ibiga bemar we-ibmar ibmar-nuedsulidyob be dakdamala? ¿Ibiga be an-nugba be-machimala-nug bur be odummodisunna? Emide, Israel-dulemar-anga-ibmar-ukmalad-bur-nuegangi be ogundiidba be-masmala wardungumaid.’ \pi1 \v 30 ” ’Ani, Israel-e-Bab-Dummad-Jehová soged: Ar an sogsa gusad: Bela be-dadgan, degi, be-waganse-bakar degisadegu anga ibmar-imakdii gumaloye. Degi-inigwele, ar emidi anga-ibmar-ukleged ibnuedsulidyob be daksasoggu, be-wagan anga ibmar-imakega bipisaar an bar imakosulid. Dule-an-nug-odummoged, an e-nug odummomogad. Dule-baisur-an-dakeddi, an e-nug bipii imaked. \v 31 Degisoggu, emiskwaa an be-gangued obelogoed, degi, an be-wagan-e-gangued obelobaloed. Bela be-wagandi gwen selegan megosulid. \v 32 Anse-goled-negga boni-saila-nagunonikoed be dakoed. Israel-yargi ibagan-nuegan-nagualile, bela be-wagandi gwen selegan megosulid. \v 33 Ar be-gwenad-gwensak an-ibmar-ogumakar-ukleged-ailagi ibmar-imakega an obesale, be-obodiguega gudoed, degi, gwage-nunmak be-imakdii gudbaloed. Degine, bela be-wagan sapingwagwadgi burgwemaloed. \pi1 \v 34 ” ’Be wisguega bela bega ibmar-soglesad napira guoed. Weyob bega ibmar-oyolegoed: Ofni, Finees-ebo iba-galagwengi burgwemaloed. \pi1 \v 35 ” ’A-ulale, dule-irwa-anse-goled-innikidaed an suoed, adi, an-ibmar-abegedba ibmar-saega, degi, an-sogedba ibmar-imakegar. Anga-arbaega, bipisaar e-wagan berguosulid. An dule-nug-imaksad-asabin, we-dule-irwa-anse-goled undar-gudiguega an imakoed. \v 36 Be-gwenadgan dula-bemaloedi, we-dule-irwa-anse-goled-asabin yokorgi-sindigar signonimaloed, adi, ese wis mani-egisega, degi, wis mas-egisbaligar. Dule-irwa-anse-goled-innikidaedse weyob wilenai gumaloed: Wis mas-gunnega dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-arbaedgi-arbaega be an-imakye.’ ” \c 3 \s1 Bab-Jehová Samuelʼse gochad \p \v 1 Machi-bipi-Samuel, Elí-sogedba Bab-Jehováʼga ibmar-imakdiid. A-ibagangi, Bab-Jehová dogdar bar dulemarbogwa sunmakdisulid, deginbali, negburgan-dakleged dogdar bar dakledisurbalid. \p \v 2 Ibagwengi, Elí bato dala galakgumaidba geg bar nue atakgusadgi e-gabedneggi obunnomaid. \v 3 Bab-Dummadse-goled-neggi gwallumar amba yoo ginneunni, Samuelʼdi Bab-Dummadse-goled-neggi gabmaid. A-neggi Bab-Dummad-Israel-Dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu siid. \v 4 Degidgine, Bab-Jehová, Samuelʼse gollalid: \p —¡Samuel! \p Geb Samuel abin-sogded: \p —¡Degite! \p \v 5 Agine, Samuel, Elí-maidse yog-abarmakded. Geb Elíʼga sogded: \p —Naa, ¿ibiga be anse gole? \p Elí abin-sogded: \p —An bese gochasuli. Gannar be megnae. \p Geb Samuel gannar megnaded. \p \v 6 Degine, Bab-Jehová gannar Samuelʼse gornonikid: \p —¡Samuel! \p Geb Samuel gwichibinne-imaksad, Elí-maidse abarmakded. Ega sogdapid: \p —Naa, ¿ibiga be anse gole? \p Elí abin-sogded: \p —Machi, an bese gochasuli. Gannar be megnae. \p \v 7 Ar ade, Samuel amba Bab-Jehová akudaked, deginbali, amba yoo Bab-Jehová-e-gayaburba ega magarolebalid. \p \v 8 Bab-Jehová gannar Samuelʼse gollarbalid: \p —¡Samuel! \p Geb Samuel gannar gwichibin-imaksad, Elí-maidse abarmakded. \p Elíʼga sogdapbalid: \p —Naa, ¿ibiga be anse gole? \p Geb Elí magar-itononikid, Bab-Jehová, Samuelʼse gornaid.\fig Samuel, e-nugba-dule-ese-gole-itogedba Eliʼse naded. (1 Samuel 3:2-8) |src="CO00985B.TIF" size="col" ref="1 Samuel 3:8" \fig* \p \v 9 Elí ega sogded: \p —Gannar be megnae. Dule gannar bese gollalile, ega be sogo: ‘Dummad, soge, an be-itomai.’ \p Geb degine, Samuel gannar megnadsunnad. \v 10 Geb Bab-Jehová, Samuelʼse gannar gornonikid: \p —¡Samuel! ¡Samuel! \p Samuel abin-imakded: \p —Dummad, soge, an be-itomai. \p \v 11 Geb Bab-Jehová ega sogded: \p —Nue itogo. An Israel-yargi ibmar-imaksokalid dulemar wisgualile, bela-bela gwakidmaloed. \v 12 A-ibagine, an Elíʼgi sabsur-ibmar-sogsagusadi bela an imakoed. An Elí-e-gwenadgan sabsur-odurdakoye-sogsabalid bela an imakbaloed. \v 13 Deunni, an Elíʼga sogsa gusad, be-machimala-e-isgusad-ulale, degisadegu an be-gwenadgan sabsur-odurdakdii guedseye. Ar Elí, e-machimala-angi-dododimalad nue-wisinad, degite, ese gwen-ulussulid. \p \v 14 ”Degisoggu, Elí-gwenadgangi an ise-sogar-sogsunnad: ‘Bipisaar anga-ibdurgan-oburgwileged, degi, anga-ibmar-ukleged, Elí-e-gwenadgan-e-isgued osulogosulid.’ ” \p \v 15 Geb a-sorbali, Samuel gabided. Oibosadgine, Samuel, Bab-Dummadse-goled-neg-yawagak egasad. Degi, Elíʼga negburgan-daksad dobe-soge gualid. \v 16 Geb Elíʼdi, Samuelʼse gochasunnad: \p —¡Machi, Samuel! \p Samuel abin-sogded: \p —Soge. \p \v 17 Geb Elí ese egichialid: \p —¿Ibu Bab-Jehová bega sogsa? Bab-Jehová-bega-ibmar-sogsad bela be anga sogo, mer be angi ibmar-odukuo. Ar ibmar-soggwen be angi odukusale, Bab-Dummadse be sabsur-odurdaklegoed. \p \v 18 Samuel, Elíʼga bela ibmar-sogsad, gwen bipisaale egi ibmar odukussulid. Geb Elí sogded: \p —Edi Bab-Jehováʼsoggu, na e-dakedba bur ibmar-nued imakodo. \p \v 19 Samuel dungumaidba, Bab-Jehová eba gudii gusad. Bab-Jehová, Samuelʼga-ibmar-sogsa-gusad, bela sogedba ega imaksad. \v 20 Bela Israel-dulemar Dan-yar-akale, Beersebaʼse wisgusmalad, Bab-Jehová e-gayaburba-barsogega Samuel-susye. \p \v 21 Deginbali, Bab-Jehová Silo-neggweburgi Samuelʼse gornonidaed, adi, e-gayaburba ega sogegar. Samuel, Bab-Jehová-ega-ibmar-soged, bela Israel-dulemarga sogdaed. \c 4 \ms1 3. BAB-DUMMAD-IGAR-MESISAD-ULU \mr (4:1–7:1) \ms2 3a. Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu-sulesad \mr (4:1-22) \s1 Filistea-dulemar Bab-Dummad-Ulu sesad \p \v 1 A-ibagangine, Israel-sordamar Filistea-sordamargi-bila-onogega nadmalad. Geb Israel-sordamar Eben-Ezerʼye-neg-nugad-dikarba ambikudapmalad. Filistea-sordamardi Afecʼye-neg-nugadgi ambikunonimarmogad. \v 2 Filistea-sordamar, Israel-sordamargi bila-onogega duurmakarmargua, Israel-sordamar e-abin duurmakdemarmogad. Agine, Filistea-sordamar, Israel-sordamargi nakwismalad. Bila-onogedgi, Israel-sordamar milibake (4,000) Filistea-sordamarse burgwismalad. \v 3 Israel-sordamar na danar-danar bukwadse gannar nonimargu, Israel-girmar-dummagan sogdemalad: “Emi-ibagi, ¿ibiga Bab-Jehová, Filistea-sordamarse-galakuega anmar-imaksa? Degisoggu, Silo-neggweburgi Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu-siid anmar sunae, adi, anmarba gudii guoed, anmar-isdaradmaladgi anmar-bendakegar.” \p \v 4 Degisoggu, girmar-dummagan Silo-neggweburse na e-sordamar-barmisad, adi, Bab-Jehová-Bela-Gangued-Nikad querubinʼmar-abargi-negdakmaid-e-Ulu sunamalagar. Agine, Elí-masmala-warbogwad Ofni, degi, Finees, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu-edarbedimaladi eba armarmogad. \v 5 Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu Israel-sordamar-danar-bukwamaladse selenonigua, Israel-sordamar sabsur-oimakdemalad, neg-dulagwar naded. Abali, napaneg giglimakded. \p \v 6 Filistea-sordamar, Israel-sordamar-oimake itoarmargu, sogdemalad: “¿Ibiga Hebreo-dulemar oimakdemala?” Geb Filistea-dulemar, Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu Israel-sordamar-danar-bukwamaladse selenoniye wisguarmargu, dobgudmalad. \v 7 Geb sogdemalad: “Israel-sordamar-danar-bukwadse bab-dummad-gwensak nonikid. ¡Anmar duledar-wilesmar, ar anmar weyob neg-dakdisulid! \v 8 ¡Anmar duledar-wilesmar! ¿Doa we-bab-dummadgan-bulegangi anmar-bendakoe? Ar we-bab-dummagan nega-dulesulidganba boni-bulegangi Egipto-dulemar-onaglik-gusmaladid. \v 9 Degisoggu, ¡Filistea-sordamar! Ar igi Hebreo-dulemar anmar-maiga-gusmala, deyob bemar yapa-gumalale, ¡na be gandik-samar, machered na be san-imakmar, melle-dobgumalo!” \p \v 10 Geb degine, Filistea-sordamar gannar Israel-sordamargi bila-onodmarbalid. Geb bila-onosadgi Israel-sordamargi nakwismarbalid. Agine, Israel-sordamar bukidar-burgwismalad, mili-dulagwen-gakambe (30,000) girgusmalad. Israel-sordamar-durgusmaladdi na e-neg-e-negse wakitemalad. \v 11 Degidbali, Filistea-sordamar Elí-masmala-warbogwad Ofni, degi, Finees-nugad, oburgwismalad. Degine, Bab-Jehová-Israel-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu gasmarbalid. \s1 Elí-burgwisad \p \v 12 Sorda-wargwen, Benjamín-yargined, bila-onolenaidgi wakinnargu, Silo-neggweburse mor siir-siir, degi, nono ukub-biini nonikid. \v 13 Agine, Elí, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu-selesadba bukib-binsasiid. Degisoggu, gayaburba-wisguegala igar-nagaba gangi siid. A-sorda neggweburse nonigua, bela ibmar-gusad sognonikid. Bela dulemar wisguarmargua, oimakdemalad. \p \v 14 Ar Elí, dulemar-oimakde itoargu, egichialid: \p —¿Ibiga dulemar oimakdemala? \p Geb dule-nonikidi, Elíʼga gayaburba-sogega ese abarmakded. \v 15 Deunni, Elí birga-dulabake-gakambe-gakabaabak (98) nikad. E-daladi galakudsoggu, geg bar-atakgusad. \p \v 16 Dule-nonikidi, Elíʼga sogded: \p —Bila-onolenaidgi an emi wakicha-danikid. \p Elí, ega sogded: \p —Degite sogdeen, ¿igi ibmar-gusa? \p \v 17 Dule-gayaburba-senonikid abin-sogded: \p —Israel-sordamar Filistea-sordamar-abin duurmakde gusmalanad, degi-inigwele, bukidar girgusmalad. Be-machimala-warbogwad Ofni, degi, Finees burgwismarmogad. Deginbali, Bab-Dummad-Israel-dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu galesbalid. \p \v 18 Elí, Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu galesye itosgua, gangi-sii yargansik aimukuded, yawagak-nagaba melledapid. Elí, wardummadsoggu, degi, seredgusbarsoggu, aimukudgua, dukar bichisad, yog-burgwar gusad. \p Elí, birga-dulabo (40) Israel-yargine dulemarga-igar-nabogega megisad. \p \v 19 A-ibagine, Elí-e-bala Finees-ome, bonigwar-gudiid, ugakgued-e-ibagan bato ega warmakdanikid. Finees-ome wisguargua, Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu galesye, degi, e-sui burgwisye, e-sak burgwismoye, na e-bonigan itoalid. Na ugakgunaigua, undar-odurdaklenai-gusad. \v 20 Muugan-sikwigamalad nue egi-obin-dakarmargua, ega sogdemalad: “Gandik be sae, susugwa bega uklesad.” Finees-ome, muugan-ega-ibmar-sogedi, gwen ega ibmar-soge itosulid, abin-imaksasulid. \v 21 Finees-ome, Bab-Dummad-Ulu-galesad-ular, e-sak-burgwisad-ular, degi, e-sui-burgwisad-ular, Icabodʼye e-goe onugsasad. Adi soglegega, Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged nadsunye. \v 22 Finees-ome goted: “¡Bab-Dummad-Israel-dulemarbo-Igar-Mesisad-Ulu galesad! Degisoggu, ¡Bab-Jehová-e-gangued-yeerdakleged nadsunnad!” \c 5 \ms2 3b. Filistea-dulemar Bab-Dummad-Ulu gannar Israel-yarse barmismalad \mr (5:1–7:1) \s1 Bab-Dummad-Ulu galessii gusad \p \v 1 Filistea-dulemar, Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu gasmargua, Eben-Ezer-akale, Asdod-neggweburse searmalad. \v 2 Geb bab-dummad-Dagónʼse-goled-neggi, Dagón-akwagi-sobaled-gwichid-walik sismalad. \v 3 Neg-oibosgu, Asdod-dulemar dakarmalad, Dagón-akwagi-sobaled, Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu-asabin, asgunar napagi mellemai. Geb agi, gannar iduar-gwichidse Dagón-ogwichiapmalad. \p \v 4 Neg-oibosbargua, Asdod-dulemar dakarmarbalid, Dagón-akwagi-sobaled, Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu-asabin, e-sanbi napagi mellemai. E-nonodi, degi, e-arganmardi yawagak-dogedgi bisgar mellemamai. \v 5 A-ulale, emi we-garda-narmaklenaidse, Asdod-neggweburgi Dagónʼse-goled-neggi dulemar-dogmaladi, dule-irwa-Dagónʼse-gormaladse-bakale, a-yawagak-dogedgi bar annadisurmalad. \p \v 6 Bab-Jehová, Asdod-dulemar-sabsur-odurdaksad, degi, Asdod-neggwebur-dikarba-bukwamalad-sabsur-odurdaksabalid. Amargi boni-dusiyob-dakleged egi onisad. \v 7 Asdod-dulemar ibmar-gunaid magar daksamargu, sogdemalad: “Ar Israel-Bab-Dummad sabsur-anmar-odurdaknaid, degi, anmar-bab-dummad-Dagón sabsur-odurdaklenaibalid. Degisoggu, we-Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu geg anmar-abargi siged.” \p \v 8 A-ulale, Asdod-dulemar bela Filistea-e-dummaganse gochamalad, geb ese egichamalad: \p —Israel-Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu, ¿anmar igi imakoe? \p Filistea-e-dummagan abin-sogdemalad: \p —Gat-neggweburse be sedmala. \p Geb deyob Gat-neggweburse sesmalad. \p \v 9 Ar Bab-Dummad-Ulu Gat-neggweburse berbeleapid-sorbali, Bab-Jehová bela-Gat-dulemar, burwiganase-bakale, boni-dusiyob-daklegedgi sabsur-odurdaksad. A-ulale, Gat-neggweburgi dobed-dummad nagunonikid. \v 10 Geb degine, Gat-dulemar, Ecrón-neggweburse Bab-Dummad-Igar-Mesisad-Ulu barmismarmogad. Ecrón-neggweburse a-Ulu modapiyala, e-dulemar sabsur-gotemalad: “¡Bela anmar-oburgwemalaga Israel-Bab-Dummad-Ulu anmarse senonimalad!” \v 11 A-ulale, Filistea-dulemar bela e-dummaganse gochamalad, geb gandikidgi ega sogdemalad: “¡Israel-Bab-Dummad-Ulu be sedmar! ¡Israel-dulemarse be gannar berbenamar! Degisulile, anmar, degi, anmar-mimmiganse-bakar, burgwemaloed.” Ar Filistea-dulemar Bab-Dummadse sabsur-odurdaklenaisoggu, na dobe burgwemalad. \v 12 Filistea-dulemar boni-dusiyob-daklegedgi-burgwissurmaladdi amba a-boniba galitosmarmogad. Degisoggu, bendaklemalaga e-gormaknanaid nibnegse warmaksad. \c 6 \s1 Filistea-dulemar Bab-Dummad-Ulu gannar Israel-yarse barmismalad \p \v 1 Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu nii-walagugle (7) Filistea-yargi sigisad. \v 2 Geb Filistea-dulemar dule-irwa-bab-Dagónʼse-gormaladse, degi, nerganse gochamalad, adi, ese egismalagar: \p —Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu, ¿igi anmar imakoe? ¿Igi anmar gannar e-neg-siidse barmidoe? Be anmarga sogmala. \p \v 3 Bab-dummad-Dagónʼse-gormalad abin-sogdemalad: \p —Be gannar Bab-Jehová-Ulu barmidbimalale, mer be ibmar-sate barmidmalo. We-Ulu-Selealid-ular, igar-nudakega ibmar-ukleged Israel-e-Bab-Dummadga be ukmalargebed. Geb agine, bemar-boni-nikad bega surgudoed, degine, bemar wisgudmaloed, ibiga Bab-Jehová bemar-sabsur-odurdaked bemarga gwen osulosuli. \p \v 4 Filistea-dulemar sogdemalad: \p —Degite, ¿ibu an ega ukmaloe? \p Bab-dummad-Dagónʼse-gormalad abin-sogdemalad: \p —Ar bemala, degi, be-dummagana na bela emarbi boni-bulegan itonanaisoggu, Filistea-dummagan-merguedba, or gwaatar boni-dusiyob-daklegedyobi be sobmaloed, deginbali, or walatar nusayob-daklege be sobmarbaloed. \v 5 Degisoggu, boni-dusiyob-dakleged be sobmalo. Baiddi, nusayob-daklege be sobmalo. We-bonigande bemar-yar-wionaid. Geb Israel-e-Bab-Dummad-e-nug be odummomarbalo. Adi, abakale, Israel-e-Bab-Dummad, we-bonigi bemar-yar-wionaid bemarga osuloalile, be-bab-dummaganga osuloarmogale. \v 6 Ar ¿ibiga bemar Egipto-dulemaryobi, degi, Faraónʼyobi na be burgudmaloe? Bab-Dummad sabsur we-dulemar-odurdaksa gusad. Geb a-sorbali, ¿Egipto-dulemar Israel-dulemar-onossurmar be ebinsae? Eye, onosmala. A-ulale, melle na be burgumalo. \p \v 7 ”Emisgindi, be ur-napagined-ibmar-seed-binid be sobmalo. Deginbali, moli-bebe-nikad-ome mimmigan-burwi-nikad warbo be amimarbalo. Degi, a-moli-omegan bipisaale arbadisulid, e-dukargi suar-atinnar-nai arbadisulid be amimalo. Ur-napagined-ibmar-seedgi moli-bebe-nikad-omegan-warbogwad be edinmalo. Ar e-mimmigandi, moli-negyaba be odomaloed. \v 8 A-sorbali, Bab-Jehová-Ulu ur-napagined-birgi be onakmaloed. Geb Bab-Jehová-Ulu-sigoed-dikarba orgi-ibmar-sobarmalad be ulugwagi urbemaloed. We-ibmar Bab-Jehová-Ulu-galesad-ular, Bab-Jehováʼga-uklegoed. A-sorbali, molimar walagwengi ur-napagined-sedega be imakmaloed. \v 9 Geb be dakmaloed, molimar Israel-yargi-Bet-Semes-neggwebur-siidsik naodibe. Ar asik nadele, anmarga oyonado, Bab-Jehová na e-sunnad anmar-sabsur-odurdaknaiye. Ar baidsik naderdi, anmar wisguodo, Bab-Jehová sabsur-anmar-odurdaknasurye, binsa deyob neg-gunaiye.” \p \v 10 Weyob imaksamalad: Moli-bebe-nikad-ome mimmigan-burwi-nikad warbo amismalad. Geb ur-napagined-ibmar-seedgi edichamalad. Moli-e-mimmigandi moli-negyaba odosmalad. \v 11 A-sorbali, Bab-Jehová-Ulu, ur-napaginedgi onakwismalad. Degi, ulugwagi ibmar-nusayob-dakleged-orgi-sobaled-bukwad ur-napaginedgi onakwismarbalid. \v 12 Moli-bebe-nikad-omegandi igarba Bet-Semes-neggwebur-siidsik gornadapi gusmalad, gwen igar-baidsik aibachasulid. Filistea-e-dummagan ur-napagined-sorbali, Bet-Semes-e-nainumar-abingunaidse nadegusmalad. \p \v 13 Bet-Semes-dulemar, orosgi-dakleged-trigoʼye-nugad nebagi wenanaigu, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu ese-dani dakarmargua, yeer-itodmalad. \v 14 Ur-napagined Bet-Semesʼgined-Josuéʼye-nugad-e-nainuse nonikid, akwa-dummad-siid-dikarba megnonikid. Geb agine, Bet-Semes-dulemar, ur-napagined sapanga imaksamalad. Deginbali, Bab-Jehováʼga-ukega molimar-bebe-nikad ogumaksamarbalid. \v 15 Levita-dulemar, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu-odesmargua, degine, ibmar-orgi-sobaled-bukwad-e-ulugwa odesmarbargua, akwa-dummad-birgi sismalad. A-ibagine, Bet-Semes-dulemar, Bab-Jehováʼga ibdurgan-ogumakar-ukleged uksamalad, degine, ibmar-bamalad-ukleged ega uksamarbalid. \v 16 Filistea-e-dummagan-walataled bela we-ibmar-daksamalad. Geb a-ibagine, Ecrón-neggweburse gannar nonimalad. \p \v 17 Filistea-dulemar, Bab-Jehová ega igar-nudakegala, boni-dusiyob-dakleged-orgi-sobaled we-neggweburmar-iliba uksamalad: Asdod-neggwebur-nuggi, Gaza-neggwebur-nuggi, Ascalón-neggwebur-nuggi, Gat-neggwebur-nuggi, degi, Ecrón-neggwebur-nuggi. \v 18 Amba deyopira, Filistea-e-dummagan-walataled na e-neggweburmar-galu-matusulid-akwabiid-nikad-iliba, degi, e-neggwebur-burwigana-iliba, nusa-orgi-sobaled uksamarbalid. \p Ar Bab-Jehová-Ulu akwa-dummad-birgi sigissoggu, a-ulale, a-akwadi bela we-ibmargusad-ebinsaega siid. Emi, we-garda-narmaklenaidse, we-akwa-dummad Josué-Bet-Semesʼgined-nainugi siid. \p \v 19 Bet-Semesʼginmalad, abala Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu-dakbigualidba, Ulu-yagi ataksamalad. A-ulale, Bab-Dummad a-dulemar-oburgwisad. E-dulapaa-gakambe (70) dulemar burgwisad. Bab-Jehová-dulemar-oburgwisad-ulale, dulemar nue bosmalad. \p \v 20 Geb Bet-Semesʼginmalad sogdemalad: “Bab-Jehová, Bab-Dummad-Isligwaledid. Degisoggu, ¿doa e-asabin gwisguoe? Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu anmar-abargi mer sigega, ¿bia anmar barmidoe?” \v 21 Degisoggu, Quiriat-Jearimʼginmaladse we-gayaburba barmismalad: “Filistea-dulemar Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu gannar barmiarye. Degisoggu, be sudamala.” \c 7 \p \v 1 Quiriat-Jearimʼginmalad Bet-Semes-neggweburse nonimalad. Geb Bab-Jehová-Dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu e-neggweburse searmalad, Abinadab-e-neg yar-mullugi-siidse sinonimalad. A-sorbali, Abinadab-machi-Eleazar, Bab-Jehová-Igar-Mesisad-Ulu-edarbedga onugsasmalad. \ms1 4. ISRAEL-DULEMAR REY-IGAR ONOSMALAD \mr (7:2–16:13) \ms2 4a. Samuel, Israel-dulemarga igar-nabogedga megisad \mr (7:2-17) \s1 Samuel, Mizpaʼye-neg-nugadgi Filistea-sordamargi nakwisad \p \v 2 Quiriat-Jearim-neggweburgi Bab-Jehová-Israel-dadganbo-Igar-Mesisad-Ulu birga-dulagwen (20) sigisad. Geb agine, bela Israel-dulemar bela-bela ulubgi-bukib-itogedba Bab-Jehová-amidii guarmalad. \p \v 3 Aga, Samuel, Israel-dulemarga sogded: “Ar bemar bela-bela ulubgi gannar Bab-Jehová-sogedba nanabiele, dulemar-yar-baidsikid-e-bab-dummadyob-ibmar-imakleged be obelomalo, degi, bab-bundor-Astarot-e-wilub-sobarmalad be obelomarbalo. Unnila Bab-Jehová-e-nug-odummodii be gumala. Geb agine, Bab-Jehová, Filistea-dulemar-sabsur-negsemaidgi be-ollorsamaloed.” \p \v 4 Degisoggu, Israel-dulemar bab-dummad-Baal-e-wilubmar, degi, bab-bundor-Astarot-e-wilubmar obelosmalad, unnila Bab-Jehová-e-nugbi odummosmalad. \p \v 5 A-sorba, Samuel sogded: “An bemarga Bab-Jehováʼse golega Mizpa-neggweburgi bela Israel-dulemar be oambikumalo.” \v 6 Israel-dulemar Mizpa-neggweburgi ambikunonimargua, diagi dii wesmalad, geb Bab-Jehová-asabin eosmalad. A-ibagine, mas-guchasurmalad, na dukin-dukin barsogdemalad: “Anmar, Bab-Jehováʼgi isgusye.” Deunni, Samuel, Mizpa-neggweburgi Israel-dulemar-e-dummadga megided. \p \v 7 Filistea-sordamar wisguarmargua, Israel-dulemar-Mizpaʼgi-bukwaye, Filistea-e-dummagan Israel-sordamargi bila-onogega nadmalad. Ar Israel-dulemar deyob wisguarmargua, dobgudmalad, \v 8 geb Samuelʼga sogdemalad: “Anmarga Bab-Jehováʼse gatik be gole, mer be boggue, Filistea-dulemargi anmar-bendakega gatik be gole.” \p \v 9 Geb degine, Samuel sibad-wawaad-mimmi-amisgu, Bab-Jehováʼga gwagwar ogumakar uksad. Geb a-sorbali, Israel-dulemarga Bab-Jehováʼse gochad. Geb Bab-Jehová, Samuel-abin-imaksad. \v 10 Samuel sibad-wawaad-mimmi ogumakar uknaigua, Filistea-sordamar Israel-sordamargi bila-onogega armalad. A-ibagine, Bab-Jehová, Filistea-sordamargi binnasuli mar-gollomakmai imaksad. Filistea-sordamar binnasuli mar-gollomakmai itosmargua, gwakidmalad. Geb Israel-dulemarse galakusmalad. \v 11 Geb degine, Israel-sordamar Mizpa-akale, igarba Filistea-sordamar-oburgwenadapi gusmalad. Deyob Bet-Carʼse Filistea-sordamar-balegichagusmalad. \v 12 A-sorbali, Samuel akwa-dummad amisad. Geb Mizpa-neggwebur Sen-neggweburbo-abingunaidgi sisad. Ar Samuel sogded: “Bab-Jehová wesegus anmar-bendakdanikid.” A-ulale, Samuel Eben-Ezerʼye we-akwa-dummad onugsasad. \p \v 13 Filistea-dulemar Israel-dulemarse galakusmarsoggu, bar Israel-yarse ubossurmalad. Bab-Jehová, Samuel-burgwedse, Filistea-dulemargi gwisgudii gusad. \v 14 Weyobi, Israel-dulemar Ecrón-neggwebur-akale, Gat-neggweburse, e-neggweburmar-Filistea-dulemarse-sulesgusadi, gannar na sunonimalad. Degine, we-neggweburmar-dikarba nainumar-nanaid, gannar susmarbalid. Deginbali, Israel-dulemar Amorreo-dulemarbo bogidik-gudii gusmarbalid. \p \v 15 Deyob-neggusad-sorbali, Samuel, Israel-dulemarga amba igar-nabodii gusad. \v 16 Samuel, Israel-dulemarga-igar-nabogega birga-irba we-neggweburmarba bipirmaknaddaed: Betel-neggweburse, geb Gilgal-neggweburse, geb Mizpa-neggweburse. \v 17 Geb a-sorbali, gannar e-neggwebur-Ramáʼse nonidaed. Samuel, Ramá-neggweburgine, Israel-dulemarga igar-nabogega maidaed. Deginbali, a-neggweburgine Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-ukleged-aila sobsabalid. Deyobi, Samuel e-burgwedse Israel-dulemarga igar-nabogedga maigusad. \c 8 \ms2 4b. Israel-yargi gebe-rey-megsokalid-igar \mr (8:1–12:25) \s1 Israel-dulemar Samuelʼse rey-egichismalad \p \v 1 Samuel seredgusgua, Israel-dulemarga-igar-nabogega, na e-machimala-onug-imaksad. We-machimala, Beerseba-neggweburgi igar-nabogedga maigusmalad. \v 2 E-machi-dummadi, Joelʼye-nugad, a-yarbaliddi, Abíasʼye-nugad. \v 3 Ar Samuel-e-machimaladi e-bab-daedba gwen nanassurmalad, igar-innikigwadba ibmar-imaksurdamalad. Unnila maniginbi bur bule binsadidamalad. Degisoggu, dule-ega-mani-ukoed bur bendakdedamalad. \p \v 4 A-ulale, Israel-girmar-dummagan na igar-itosmalad. Geb Samuelʼbo-sunmakega Ramá-neggweburse nadmalad. \v 5 Ega sogdapmalad: “Bedi bato seredgusad. Be-machimala be-daedba gwen-nanasurmalad. Degisoggu, igi dule-bamalad-yar-baid-baidgi-bukwamalad na rey-nikamala, deyob bur be anmarga rey-amisundo, anmar-dummadga megegar.” \p \v 6 Israel-girmar-dummagan rey-abeye Samuelʼga sogsamargu, Samuel abin isdar itosad. Degidbali, Samuel Bab-Jehováʼse gorsii gusad. \v 7 Agi, Bab-Jehová ega sogded: “Israel-dulemar isdar-be-daksurmalad, anbi-unnila isdar-an-dakmalad. Ar e-dummadga-gued an-abesurmalad. Degisoggu, bega-ibmar-sogedba ega be imako. \v 8 An Israel-dulemar Egipto-yargi-onosad-akale, emi-ibase, bab-dummagan-baiganse-goled-ulale, an-obacha gudimalad. Degisoggu, deyob be-imaknanaimarmogad. \v 9 Degisoggu, bega-ibmar-sogedba ega be imake. Ar degi-inigwele, iduakwaa ega nue be sogo, igi rey-megoed be-imakmaloe.” \p \v 10 Geb degine Samuel, igi-Bab-Jehová ega ibmar-sogsa, deyobi, dulemar-ese-rey-egisnanaidga sogsamogad. \p \v 11 Samuel ega weyob sogsad: \p —Rey-bemar-dummadga-megoedi, weyob bemar-imakoed: \q2 Rey be-machimala be-annik suoed, \q2 e-ur-napagined-bila-onogedgi-arbamalaga, \q2 e-moli-bila-onogedgi-arbamalaga, \q2 degi, e-ur-napaginedga-igar-egamalaga be-annik suoed. \q2 \v 12 Deginbali, we-rey, be-machimala-baigan \q2 sorda-miligwenad (1,000) e-dummadga-guega subaloed, \q2 sorda-dulabo-gakambe (50) e-dummadga-guega subaloed. \q2 Be-machimala-baigandi, rey-nainumargi napa-imuega, \q2 degi, e-ibmar-gwag-weega subaloed. \q2 Degi, rey, be-machimala-baigandi, \q2 bila-onoedgi-ibmar-ebumalad-sobega, \q2 degi, ur-bila-onoged-e-gingimar-sobega be-annik subaloed. \b \q1 \v 13 ”Deginbali, we-rey, be-bunamala be-annik subaloed, \q2 ega-gwallu-wawa-imakedga, \q2 ega-mas-duedga, \q2 degi, ega-madu-yoedga be-annik suoed. \b \q1 \v 14 ”Deginbali, we-rey, be-nainugan-bur-nuegan be-annik suoed, \q2 be-uva-nainumar-bur-nuegan, \q2 be-olivo-nainumar-bur-nuegan \q2 e-dule-dummaganga-ukega be-annik suoed. \q2 \v 15 Deginbali, be-ibmar-gwag-weemaloed, \q2 be-uvaʼmar-weemaloed, \q2 nibirambegi nibir-gwensak (10%) be-ibe suoed \q2 e-arbamaladga ukega, \q2 degi, e-dummaganga ukega be-ibe suoed. \b \q1 \v 16 ”Deginbali, be-mai-machergan, \q2 be-mai-omegan, \q2 be-moli-alugwasualed-sapingwad-bur-nuegan, \q2 be-moli-uayasuid-bur-nuegan \q2 ega arbamalaga be-ibe subaloed. \q2 \v 17 Degine, rey, be-sibad-wawaadmar-warambegi gwensak (10%) be-annik suoed, \q2 geb bemar-sunnad e-maiga gunonimarmogoed. \p \v 18 ”A-ibagan nagunonikile, na be rey-amismalad-ulale, be nunmak-itononimaloed. Geb degine, bemar Bab-Jehováʼgi wilearmalale, Bab-Jehová bemar-bendakosulid.” \p \v 19 Ar Samuel deyob ega sogsad-inigwele, Israel-dulemardi, Samuel-sogedba gwen-ibmar-imaksasurmalad, aka bur sogdemalad: \p —¡Baisuli! Anmar rey-abege, anmar-dummadga megegar. \v 20 Adi, anmar, dule-bamalad-yar-baid-baidgi-bukwamaladyob gumogoed. Anmar bila-ononadele, rey anmar-idugoed. A, anmarga negsemai guoed. \p \v 21 Samuel, dulemar-ibmar-abeged-itosgua, Bab-Jehováʼga bela sogsad. \p \v 22 Bab-Jehová, Samuel-abin sogded: \p —Israel-dulemar-sogedba be ibmar-imako. Ega be rey-onugsao. \p Geb degine, Samuel Israel-dulemarga sogdesunnad: \p —¡Degiirdi nabirdo! ¡Be-neggwebur-be-neggweburse gannar be namala! \c 9 \s1 Saúl, reyga sulesad \p \v 1 Benjamín-dule-gwensak Quisʼye-nugad nue-nuga-nika maigusad. Quisʼde Abiel-machid, Zeror-e-wagwad. E-dad-dummad Afía-machi-Becoratʼye nugad. Bela wemala, Benjamín-e-waganad. \v 2 Quisʼde machi-nikad, Saúlʼye nugad. Saúl Israel-dule-bamaladba sapingwa-nued dakleged. De-ukinbali, mas-dummarbabalid, dule-bamalad ese gukinba warmaked. \p \v 3 Ibagwengine, Quis-ibe molimar-uayasuid yoggusad. Geb e-machi-Saúlʼga sogded: “Molimar-uayasuid be aminae. Bebo-naega, mai-wargwen be sede.” \v 4 Ar Saúl na e-maibo molimar-uayasuid-aminadmarsunnad. Efraín-yalaganba amiapmalanad. Gwen molimar-amisurmarsoggu, Salisa-yarse aibitemalad, agi amissurmarbalid. Geb, Saalim-yargi, Benjamín-yargi molimar-amiapmarbalinad, gwen amissurgusmalad. \v 5 Zuf-yarse mosmargua, Saúl na e-mai-ebo-gudiidga sogded: \p —Anmar gannar negse nae. Abakale, an-bab, moli-uayasuidmarba anmargi bur bukib-binsaalile. \p \v 6 E-mai abin-sogded: \p —Dummad, we-neggweburgi Bab-Dummad-e-dule-wargwen nuga-nikad maid. Bela ibmar-soged nue-napira sogdaed, gakansadasulid. Degisoggu, anmar daknae, abakale a anmarga sokalile, bia anmar molimar-uayasuid aminaoe. \p \v 7 Saúl ega sogded: \p —Nabir be sogendo. Ar anmar ese naele, ¿ibu anmar ega sedosunna? Madu saguyaba bar maisulid. Ibmar-ega-uked anmar satebalid. \p \v 8 E-mai abin-sogdebalid: \p —Wis mani an sediid. We-mani sunna an Bab-Dummad-e-dulega uked, adi, anmarga sogega, bia anmar moli aminaoe. \p \v 9 (Ar epennegwa, Israel-yargi dule-wargwen Bab-Dummadse ibmar-wisgunabiele, sogdedaed: “Anmar dule-negburgan-dakedse namala.” Ar epennegwa, Bab-Dummad-gayaburba-barsoged, dule-negburgan-dakedye bileged). \p \v 10 Saúl sogdesunnad: \p —Nabirdo, anmar daknae. \p Weyob Saúl sogsagua, Bab-Dummad-e-dule-maid-neggweburse nadmalad. \v 11 Saúl, e-maibo neggwebur-igar-maidba nakmamaigua, yagan-dii-weenadapi abinguarmalad. Amarse egichidmalad: \p —¿Wegi, dule-negburgan-daked mai? \p \v 12 Yagan abin-sogdemalad: \p —Eye, be-iduar mai. Gwae be daknamala. Emiskwaa neggweburse nonikid. Dule-negburgan-daked, yar-mullugi-aila-matusulid-siidgi Bab-Dummadga-ibdurgan-ukleged dulemarga ogumaksokalid. \v 13 Ar bemar neggweburgi dogsamalale, dule-negburgan-daked aila-matusulidse mas-gunnaed-iduar be nabir abingumaloed. A-dule, mas-gunned-iduar, dulemarga Bab-Dummadga doggus-nuedye sogergebed. Ar dulemar, dule-negburgan-daked-sate mas-gunnosurmalad. Geb a-sorbali, mas-gunnega-ese-gollesmalad nabir mas-gutemaloed. Degisoggu, be emiskwaa namar, adi, be nabir dakdapmaloed. \p \v 14 Geb degine, Saúl e-maibo neggweburse dognadmalad. Neggweburgi dognadapmaladgi, Samuel aila-matusulid-siidse-nadapi abinguarmalad. \p \v 15 Saúl-nonikoed-iduar, Bab-Jehová, Samuelʼga ibmar-guoed sogsad: \v 16 “Oibosale, we-wachigi, dule-Benjamín-yargined an bese barmidagoed. A-dule, Israel-dulemar-e-dummadga be nugsaoed, adi, Filistea-dulemar-sabsur-negsemaidgi Israel-dulemar-ollor-imakegar. Ar Israel-dulemar na wiles-gorbukwad anse warmaksasoggu, an wiledaked.” \v 17 Samuel, Saúl-dani-daksagua, Bab-Jehová, Samuelʼga sogded: “We-dulegi an bega sunmaksad. We-dule, Israel-dulemar-e-dummadga megoed.” \p \v 18 Saúl neggwebur-yawagak-mosgua, Samuel-abingunonikid, geb ese egichided: \p —Sunna be anga sogsale, ¿bia dule-negburgan-daked mai? \p \v 19 Samuel abin-sogded: \p —Ani an a-duled. Be anba yar-mullugi aila-matusulidse be dage. Emi bemar anba mas-gunmaloed. Oibosale, an be-barmidsokalile, be-anse-ibmar-egisbied an bega sogoed. \v 20 Ar molimar-uayasuid ibapaagus bei-yoggusadgindina, mer be bukib-binsae, bato amismalad. \p Samuel ega sogdebalid: \p —Israel-dulemar bur-ibmar-abedimalad, begadga guoed, degi, be-gwenadganga gumogoed. \p \v 21 Saúl abin-sogded: \p —¿Ibiga deyob be anga soge? ¿Ar ande, Benjamín-wagwasursi? ¿Ar Benjamín-dulemarde, Israel-dulemar-sogambe-gakabogwad-abargi (12) bur-bipigwadsursi? Ar an-gwenadgande, Benjamín-e-wagan-abargi, ¿dule-nug-satemaladsursi? \p \v 22 Geb Samuel eba Saúl-sesad, degi, eba Saúl-e-mai-sesbalid. Negyaba-odosgua, dulemar-abargi, dule-dummagan-sigmaladgi osilesmalad. A-negyabali, dulemar durgwen-gakambe-wilub (30) bukwamalad. \v 23 A-sorbali, Samuel dule-masduedga sogded: \p —An bega san-sabogega-uksa-gusad be sedage. \p \v 24 Dule-masdued sibad-wawaad-e-dua-gogwen senonikid. Geb Saúl-asabin mesisad. Degine, Samuel, Saúlʼga sogded: \p —Bega-san-sabolesad be-asabin-maid be gunne. Ar dule-bamalad mas-gunmaloed-iduar be gunne. We-ibaga bato bega san sabolesmaid. \p Weyobi, a-ibagi, Samuel, Saúlʼbo mas-guchad. \v 25 A-sorbali, yar-mullugi-bukwa neggweburse-aidearmalad. Geb Samuel, Saúlʼbo e-neg-birgi gabedneg-siidgi sunmaksad. \v 26 Neg-oibosgu, bolegoedba, Samuel neg-birgi gabedneg-siidgi goted. Agine, Samuel, Saúlʼga sogded: \p —Gwisgue. Bato naed be ogusad. \p Degine, Saúl gwisgusad, geb Samuelʼbogwa neggi noarmalad. \v 27 Neggwebur-noedse modapmargua, Samuel, Saúlʼga sogded: \p —Be-maiga be soge, be-idugwerye. Bedi sikwas abitogwelo. An bega Bab-Dummad-ibmar-sogsad soggwelo. \p Geb degi, Saúl-e-maidi, Saúl-idu nadsunnad. \c 10 \p \v 1 Geb degine, Samuel, olivo-gwallu bute-bipigi onoalid, geb Saúl-e-nonogi eosad. A-sorbali, Saúl-ibe wagar usad. Geb ega sogded: \p —¡Bab-Jehová, e-dulemar-e-dummadga-megega be-susad! \v 2 Emi, be angi aibatele, Benjamín-yar-abingunaidgi Selsa-neggwebur-siidse be mosale, Raquel-neg-uan-dikarba dule-warbo be abinguoed. A-dulemar bega sogdagoed: ‘Be molimar-uayasuid-amidiidi bato amismalad. Ar be-babdi, a-molimarba bar bukib-binsasulid. Emigindi, bemarba bukib-binsadiid. Na weyob soged: An-machi-amiegala, ¿igi an imakergebe?’ \p \v 3 ”Raquel-neg-uangi be bangudele, Taborʼye-neg-nugadgi sapi-dummad-gwichidse be modapile, agine, dule-walapaa be abingudagoed. A-dulemar, Betel-neggweburse Bab-Dummad-nug-odummogega nadapmaloed. Wargwenad, sibad-mimmi-senigwad-walapaa senadapoed. Baiddi, madu-gwapaa senadapmogoed. Geb baiddi moli-uka-buglugi vino senadapmogoed. \v 4 A-dulemar bega nuedye-sogsamalad-sorba, madu gwabo bega-ukmaloedi, abin be suo. \p \v 5 ”Taborʼye-neg-nugadgi be bangudele, Gabaa-yar-mulluse be modapoed. Agine, Filistea-sordamar-e-neg siid. Geb a-neggweburgi be dogdapile, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad yar-mullugi-aidedani be dakdagoed, Bab-Dummad-gayaburbagi sunmakdanimaloed. Amar-iduale, dule-gar-ogormalad gar-salterio, gar-pandero, gar-flauta, degi, gar-arpa ogordanimaloed. \v 6 Agine, Bab-Jehová-Burba gandikidba begi aidenonikoed. Geb Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladba Bab-Dummad-gayaburbagi be sunmakdemogoed. Agi, be-san-burba gwagdoed. \v 7 We-ibmarmar-an-bega-sognaid bela bega gusale, be ibmar-imakbied sunna bela be imakoed, ar Bab-Dummad beba gudii guoed. \p \v 8 ”Degine, Gilgal-neggweburse be an-idu nao. Ibagugle (7) be an-edarbo. Agi an be-dakoed. An a-neggweburse modapile, Bab-Dummadga an ibmar-durgan-ogumakdapoed, degi, igar-nabogega-ibmar-ukleged an ega ukdapbaloed. Geb a-sorba an bega sogoed, ibu be imakoe.” \s1 Saúl reyga nugsalesad \p \v 9 Saúl, Samuelʼgi-bangudgua, Bab-Dummad Saúl-e-binsaed-ogwasad. A-ibagi, bela Samuel-ibmar-sogsad gunonikid. \v 10 Geb a-sorbali, Saúl, e-maibo, Gabaa-neggweburse mosgua, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad danagwen abin-danimalad. Agine, Bab-Dummad-Burba Saúlʼgi gandikidba aidenonikid. Geb Saúl, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladba Bab-Dummad-gayaburbagi sunmakdemogad. \v 11 Dulemar-Saúl-mag-dakmalad, deyob dakarmargua, na muchub-muchub egichiarmalad: \p —Quis-machi-Saúl weyob-gunaid, ¿igi itoge? ¿Ar wede Bab-Dummad-gayaburba-barsogmogadsi? \p \v 12 Dule-gwensak Gabaa-neggweburgined sogded: \p —¿Ar we, bia-danimala? \p A-ulale, weyob-sogleged noarsunnad: “¡Ar Saúlʼbela Bab-Dummad-gayaburba-barsogedmogad!” \p \v 13 Saúl Bab-Dummad-gayaburba-barsognaid-bergusgua, yar-mullugi Bab-Dummadse-goled-aila-matusulid-siidse naded. \v 14 Agine, e-gilor Saúlʼse, degi, Saúl-e-maise egichided: \p —Ar bemar, ¿bia gudimala? \p Saúl abin-sogded: \p —Anmar molimar-uayasuid amidii. Ar anmar amisursoggu, anmar Samuel-daknadsunnad. \p \v 15 E-gilor, Saúlʼga sogdebalid: \p —Bega Samuel-ibmar-sogsad be anga soge. \p \v 16 Saúl abin-sogdebalid: \p —Unnila anmarga sogsad, bato molimar-uayasuid amilesye. \p Degi-inigwele, Saúl, e-gilorga sogsasulid, igi Samuel negseoedgi ega-sunmaksa. \p \v 17 We-ibmar-gusad-sorbali, Samuel, Mizpa-neggweburgi Israel-dulemar-onmaksad, Bab-Dummad-nug-odummomalagar. \v 18 Agine, Samuel Israel-dulemarga sogded: \pi1 “Israel-e-Bab-Dummad-Jehová weyob soged: ‘Ani an be-dadgan Egipto-yargi-sabsur-wilebukwa onosad. Degi, ani an be-dadgan dulemar-baiganse sabsur-odurdakledigusmaladgi an onosbalid.’ \v 19 Emi-ibagine, be-Bab-Dummad be obachamalad, bonigangi-be-ollor-imakdiid, degi, nue-wile-itogedgi be-bendakdiid be obachamalad. Emide be sogmalad: ‘¡Be anmarga rey-onugsae, anmar-dummadga megegar!’ Degisoggu, na be-dadgan-be-dadgan be ambikumar, be-gwenad-be-gwenadgan be ambikumar. Bela be an-asabin ambikudamar.” \p \v 20 Samuel weyob sogsagua, bela Israel-dulemar-sogambe-gakabogwad (12) ese dagmalaga imaksad. Geb, Benjamín-e-wagan sulenonikid. \v 21 A-sorbali, Samuel, Benjamín-e-wagan e-gwenadgan-e-gwenadganba ese-dagega imaksad. Amar-abargi, Matri-e-gwenadgan sulenonikid. Geb Matri-e-gwenadgan-abargine, Quis-e-machi Saúl nugsalenonikid. Geb degi, Saúl-aminadmalad. Amissurgusmalad. \v 22 Degidbali, Bab-Jehováʼse egichiarmalad: \p —¿Ar we-dulede wese nonimoga? \p Bab-Jehová abin-sogded: \p —Eye. Ar mor-ulumar-imbaba dukusiid. \p \v 23 Agine, mor-ulumar-bukwadse abarmakdemalad, geb a-imbaba-dukusii Saúl-searmalad. Saúl dulemar-abargi-gwisnonigua, mas-bipisuli dakarmalad. Unnila e-gukinse dule-bamalad ese-warmaked. \v 24 Geb degine, Samuel bela dulemarga sogded: \p —¡Bab-Jehová dule-nug-imaksad, be dakmala! ¡Ar we-duleyobid dule-baid sated! \p Yeer-itogedba bela oimakdemalad: \p —¡Nuedi rey nugsalesad! \p \v 25 Geb agine, Samuel, dulemarga rey-negseoedgi sunmaksad. Geb, we-igarmargi-sunmaksadi garda-dummadgi narmaksad. Agi, Bab-Jehová-asabin mesisad. A-sorbali, Samuel, e-neg-e-negse dulemar-barmisad. \p \v 26 Saúl e-negse nadmogad, Gabaa-neggweburse. Degine, dule-bulegan eba nadmarmogad. Ar Bab-Jehová wemar-e-gwage-ebusad, Saúl-bardaknamalagar. \v 27 Ar abar-dule-isganamardi binnasur-sogdemalad: “¿Ar we, anmar-bendakode? Anmar-bendakosuli.” Ar we-dulemar bela-bela isdar-Saúl-dakmarsoggu, ega gwen ibmar uksasurmalad. Saúlʼdi gwen bai-itossulid. \c 11 \s1 Saúl Amón-sordamargi nakwisad \p \v 1 Amón-dule-Nahasʼye-nugad, e-sordaganmala, Galaad-yargi-Jabes-neggwebur-siidse naded. Geb ebiris e-sordaganmala bukunonimalad. Dulemar-a-neggweburginmalad ega sogdemalad: \p —Anmar igar amie. Anmar be-maiga gumaloed. \p \v 2 Amón-dule-Nahasʼye-nugad abin-sogded: \p —Degirdi, nabirdo, be an-maiga gumalo. Degi-inigwele, an bemar-ibe ibya-nuedsikid onogodo. Deyobi, bela Israel-dulemargi an dodogoed. \p \v 3 Jabes-girmar-dummagan abin-sogdemalad: \p —Be anmarga ibagugle (7) iba nasike, Israel-yargi bela gayaburba-berbegegar. \p Ar dule-anmar-bendaked satele, anmar be-maiga gusunnoed. \p \v 4 Dule-gayaburba-berbemalad Gabaaʼse mosmargua, Saúl-neggweburse, dulemarga gayaburba-sogdapmalad. Geb dulemar deyob itosmargua, bela bodmalad. \v 5 A-wachigine, Saúl moli-bebe-nikad-alugwasualedgi nainu-imudidanigua, egichided: “¿Igi itomala? ¿Ar ibiga bomala?” Geb degine, Saúlʼga Jabes-dulemar-ibmar-sognonimalad sogsamalad. \p \v 6 Saúl gayaburba itosgua, Bab-Dummad-Burba, gandikidba egi aidenonikid. \v 7 Saúl sae-itodgua, moli-bebe-nikad-alugwasualed warbo amisad, geb goamaksad. Geb san-goamaksad dulemar-gayaburba-berbemaladba bela Israel-yargi mimisad. Weyob Saúl sognai gualid: “Ar dule anba, degi, Samuelʼba bila-ononasurmalale, e-molimar-bebe-nikad weyob gumogoed.” \p Degidbali, Israel-dulemar bela-bela dobgudmalad. Degisoggu, bela dulemar bila-ononadmarsunnad. \v 8 Saúl, Bezecʼye-neg-nugadgi sordamar-ebisega urbisad. Agine, Israel-sordamar mili-dulataled-ilapaa (300,000) bukwa daklealid, degi, Judá-sordamardi, mili-dulagwen-gakambe (30,000) bukwa daklearmogad. \v 9 A-sorbali, dulemar-gayaburba-berbedimaladga sogdemalad: “Jabes-De-Galaad-neggweburginmaladga be sognamar: ‘Banedse yorukudba Amón-sordamargi bemar bendaklemaloye.’ ” \p Degi, gayaburba-berbemalad nadmalad, Jabes-neggweburginmaladga gayaburba sogdapmalad. Jabes-dulemar, deyob-gayaburba-itosgu, weligwar-itodmalad. \v 10 Geb Jabesʼginmalad Amón-dulemarga sogdemalad: “Ar igi be anmar-imakoye be sogsa, oibosale, deyob be anmar-imakodo.” \p \v 11 Geb Saúl, sordamar-sogapaa danar-danar-urbisad-barmisgua, bolegoedba, Amón-sordamargi ubodapmalad. Yorukudse bila-onolenai gusad. Amón-sordamar, Israel-sordamarse bukidar ogilolesad. Amón-sordamar-burgwissurmaladdi war-wargwen wakitemalad. \s1 Saúl reyga megnonikid \p \v 12 Geb degine, dulemar Samuelʼga sogdemalad: \p —¿Doamar Saúl anmar-reyga-megega abesulina? A-dulemar be anmarga urmake, adi, anmar oburgoed. \p \v 13 Saúl gollalid: \p —¡Emi dule bar oburgwilegosuli! Ar Bab-Jehová, emi-ibagi Israel-dulemar-ollor-imaksad. \p \v 14 Samuel dulemarga sogded: \p —¡Dagmala! Saúl reyga-megisadga anmar Gilgal-neggweburse iba-ononamala. \p \v 15 Belagwable Gilgalʼse nadmalad. Agine, Bab-Jehová-asabin Saúl-Reyga-nuggusadga iba-onosmalad. Aginbali, gwenatigwar-guega-ibmar-ukleged, Bab-Jehováʼga uksamarbalid. Saúl, degine, bela Israel-dulemar, we-ibagi nue-wergusmalad. \c 12 \s1 Samuel Israel-dulemarga napi-sunmaksad \p \v 1 Samuel bela Israel-dulemarga sogded: \p —¡Nue an-itomalo! Bemar anse ibmar-egichismalad an bela bemarga imaksad. Be-dummadga-gumalaga, an bemarga rey onugsasad. \v 2 Emidi, we-rey be-idumaloed. Andina, sapingwagwad-akale an bemar-idudii gusad. Emigindi, bato an seredgusad, nono-dagudikgusad. An-machimaladi bemaryob bemar-abargi gudimarmogoed. \v 3 Wegi an bemar-abargi gwichidgi, bemar Bab-Jehová-asabin, degi, e-rey-onugsasad-asabin be an-barsogmar. ¿An doa-ibe moli-bebe-nikad-alugwasualed an atursadii gusa? ¿An doa-ibe moli-uayasuid an atursadii gusa? ¿An doa-yardakdii gusa? ¿An doa ibgwensur-imakdii gusa? ¿An doase manigi binsaed-galedii gusa? An deyob ibmar-imakdii gusale, be an-barsogmardo, adi, an gannar sogedba bennukoed. \p \v 4 Geb Israel-dulemar Samuel-abin sogdemalad: \p —Be anmar-yardakdii gussuli, be anmar-sabsur-imakdii gussuli, be anmar-ibe ibmar-atur-imakdii gussurbalid. \p \v 5 Samuel sogdebalid: \p —Gwen-bipisaale weyob-ibmar-imakdii an-daksasurmarye be sogmaladi, emi-ibagi Bab-Jehová, degi, e-rey-onugsasadi, bemar-barsogega gumaloed. \p Israel-dulemar abin-sogdemalad: \p —¡Ar deyob-guodo! Bab-Jehová, degi, e-rey-onugsasad-ebo anmar-barsogega gumalodo. \p \v 6 Deginbali, Samuel Israel-dulemarga sogdebalid: \p —Bab-Jehová, bemar-barsogega gued. A, Moisés, degi, Aarón-susgusad, adi, Egipto-yargi be-dadgan-onogegar. \v 7 Emigindi, nue be an-itomalo. Bab-Jehová bemar-bendakdiidgi, degi, be-dadgan-bendakdigusadgi an bemarga sunmakgwelo. \p \v 8 ”Jacob, e-waganmala Egipto-yargi ambikudapmalad. Geb a-sorbali, be-dadgan, Egipto-dulemarse sabsur-wilearmargua, Bab-Jehováʼse ise-wilegar gochamalad. Degidbali, Bab-Jehová, Moisés, Aarón-ebo barmisgusad, be-dadgan-Egipto-yargi-wilebukwad onogegar. Geb amar, be-dadgan-onosmargua, we-yarse senonimalad. \v 9 Ar be-dadgan, e-Bab-Dummad-Jehová-iedmarsoggu, Bab-Jehová, we-dulemarga urmaksad: Rey-Hazor-sorda-dummad-Sísaraʼga, Filistea-sordamarga, degine, Moab-dulemar-e-reyga. Geb a-dulemar, be-dadgangi bila-onosgusmalad. \v 10 A-ulale, be-dadgan Bab-Jehováʼse ise-wilegar weyob gochamalad: ‘Anmar begi nue-nosmalad, anmar begi nue-aibachamalad. Ar anmar Baal-e-nuchumar Bab-Dummadyob imakdii gusad, degi, bab-bundor-Astarot-e-wilub-sobarmalad Bab-Dummadyob imakdii gusbalid. A-ulale, anmar begi isgusmalad. ¡Bab-Jehová, anmar-isdarmaladgi be anmar-ollor-imake, adi, anmar be-nugbi odummodii gumaloed!’ \v 11 Geb degine, Bab-Jehová we-dulemar-barmialid: Jerobaal, Barac, degi, Jefté. Amala bela be-isdarmalad-bukwamaladgi be-ollor-imaksamalad. Deyobi, ani Samuel, be-isdarmaladgi be-ollor-imaksamogad. A-ular, bemar dobsuli-gudii gusmalad. \p \v 12 ”Ar degi-inigwele, Amón-dulemar-e-rey-Nahas, e-sordaganmala, bila-onogega begi-duurmakdani be dakarmargua, be anga sogsa gusmalad: ‘¡Anmar rey-abege, anmarga negseegar!’ Ar deunni, Bab-Dummad-Jehová bemar-e-reynad, degite bemar deyob sogsa gusmalad. \v 13 Degisoggu, bemar rey-susmalad wegi gwichid. Ar Bab-Jehová, ese be egichisadba, bemarga we-rey uksad. \v 14 Bemar, degi, rey bemar-dummadga-maid, Bab-Dummad-Jehová-dobekwaa nanamalale: \q2 E-nug be odummodimalale, \q2 eba be ibmar-imakdimalale, \q2 e-igar-mamaidba be nanadimalale, \q2 egi be gwisgusulile, \q3 ¡adi, nueddo! \p \v 15 ”Ar be eba ibsasulirdi, e-igar-mamaidgi be gwisguerdi, Bab-Jehová igi be-dadgan sabsur-odurdaksagusa, na deyobi bemar-imakmogoed. \p \v 16 ”Emigindi, nue be an-itomala: Bab-Jehová na ibmar-dummad-imaksokalid be-sunnad be dakmala. \v 17 Emigindi, ibmar-gwag-weed-ibagan-naid, dii-wied-ibagan-naisulid. Degi-inigwele, Bab-Jehováʼse an goloed, mar-ogollomakega, dii-owibaligar. Weyobi bemar wisgumaloed, ar bemar rey ese egichamargu, bemar Bab-Jehová-asabin nue-isgusad.” \p \v 18 Geb Samuel Bab-Jehováʼse gochad. A-ibagine, Bab-Jehová mar-ogollomaksad, dii-owisbalid. Bela dulemar Bab-Jehová-abin, degi, Samuel-abin nue-dobe itodmalad. \v 19 Geb Samuelʼga sogdemalad: \p —Anmarga be-Bab-Dummad-Jehováʼse be gole, adi, mer anmar-oburgwegar. Ar ade, anmar Bab-Jehováʼse rey-egichadbali, bur bule anmar isgusad. \p \v 20 Samuel abin-sogded: \p —Mer be dobgumala. Ar bemar isgued-dummad-imaksa-inigwele, bela-bela be Bab-Jehová-nug-odummomala, mer egi be bangumala. \v 21 Mer bab-dummadyob-ibmar-imaklemalad-e-nug odummomalo. Ar amardi, gwen bemar-bendakosulid, gwen bemarga ibmar-nued-imakosurbalid, ar ade, ibmar-binsarmaladid. \v 22 Bab-Jehová na e-nug-dummad-gued mer isguegala, isdar e-dulemar-dakosulid. Ar Bab-Jehová na yeer-itogedba e-dulemarga bemar-susad. \v 23 Ar andina, bemarga Bab-Jehováʼse-goled gwen-iegosulid. Ar an deyob imaksulile, Bab-Dummadgi an dummad-nosaled. Amba igar-nuedgi, igar-innikigwadgi an bemar-odurdakdii guoed. \p \v 24 ”Ar Bab-Jehová-dobekwaa be nanamarsunna, napiragwadgi bela-belad e-nug-odummodii be imakmala. Bab-Jehová bemarga ibmar-dummagan-imaksad be ebinsadii gumala. \v 25 Ar bemar isguedginbi nanadimalardi, be-reyse-bakar, bemar bergumaloed.” \c 13 \ms2 4c. Saúl, reyga-megisgu, ibmar imaksad \mr (13:1–15:35) \s1 Samuel, Saúlʼse ulusad \p \v 1 Saúl sapinseredgine, Israel-yargi reyga megnonikid. Birga-dulabo-gakabo (42) reyga-maigusad. \p \v 2 Saúl, Israel-dulemar-abargi milipaa (3,000) sordamar-susad. We-sordamar-sulesadi, Saúlʼba Micmasʼgi, degi, Betel-yargine milibo (2,000) ambikusad. E-machi-Jonatánʼbardi Benjamín-neggwebur Gabaaʼye-nugadgi miligwen (1,000) ambikusmogad. Saúl Israel-dulemar-bamaladdi e-neg-e-negse barmisad. \p \v 3 Jonatán, Filistea-sordamar-Guebaʼgi-bukwad obelosad. We-ibmar-gusad Filistea-dulemar-bamalad wisgusmalad. Geb degine, Saúl bela Israel-yargi gar-trompeta-ogolega imaksad, ar sogded: “¡Bela Hebreo-dulemar we-ibmar-gusad wisguergebed!” \p \v 4 Bela Israel-dulemar we-gayaburba wisgusmalad: “Saúl, Filistea-sordamar-Guibeaʼgi-bukwad-obelosye. A-ulale, Filistea-dulemar isdar Israel-dulemar-dake gunonimarsunnad.” Degisoggu, Israel-dulemar bila-onogega Gilgalʼgi Saúlʼba atosmalad. \p \v 5 Filistea-sordamar, Israel-sordamargi-bila-onogega na atosmarmogad. \q2 Filistea-dulemar ur-napagined-bila-onoged mili-dulagwen-gakambe (30,000) nikamalad, \q2 dulemar-moli-birgi-sii-urwemalad milinergwa (6,000) nikamarbalid, \q2 geb e-sordamar-nagab-urwemaladdi demar-gakaba-ukub-naidyob bela-bela mergued. \q3 Bet-Avén-dad-nakwedsik, Micmasʼgi Filistea-sordamar bukunonimalad. \p \v 6 Israel-sordamar, Filistea-sordamar-doggus-merguedba, na boni-dummad-amis dakarmalad. Degisoggu, bela Israel-sordamar bergue-itoarmaladba, \q2 ibe-dummagan-yaba, bulagan-imbaba, \q2 akwa-dummagan-imbaba, napa-gwisarmalad-yaba, \q2 degi, dia-dinnagana-yagi, dukusmalad. \p \v 7 Hebreo-dulemar gwenna-gwenna Gad-yarse, degi, Galaad-yarse wakinmalaga Jordán-diwar obaksamalad. \p Saúlʼdi, Gilgalʼgi besad. Geb bela sordamar-eba-besmalad na dobedba wawanmakbukwad. \p \v 8 Ar Saúl, Samuel ega iba-mesisadbali, ibagugle (7) abitosad. Ar Gilgalʼgi Samuelʼdi yogguded. Geb Saúl e-sordamar-wakinmamai dakargua, \v 9 igar-ukded: “Ibdurgan-ogumakar-ukleged, degi, gwenatigwar-guega-ibmar-ukleged be anga sedamala.” Geb Saúlʼsunnad ibdurgan-ogumakar Bab-Jehováʼga uksad. \p \v 10 Saúl ibdurgan-ogumakar-ukleged-uknaid bergusayala, Samuel nonikid. Saúl, Samuel-abin naded, geb doggus-nued-sogeye ega sogded. \v 11 Ar Samuelʼdi, sabsur ega ibmar-sogded: \p —¿Ibiga be yogasaar ibmar-imaksa? Bab-Jehováʼgi be dummad-nosad. \p Saúl abin-sogded: \p —Ar an-sordamar wakinmamai an dakalid, be iba-mesisadba gwen be nonisuli an be-dakarbalid, degine, Micmasʼgi, Filistea-sordamar bato guagwar-bukwa an dakarbalid. A-ulale, weyob an binsaded: \v 12 ‘Filistea-dulemar Gilgalʼse bato angi bila-onodasokarmalad, degi-inigwele, andi amba yoo Bab-Jehováʼse bendakleged egised. A-ulale, ibdurgan-ogumakar-ukleged an uke daklearsunnad.’ \p \v 13 Samuel, Saúlʼga sogded: \p —¡Be binsaed-satedsi weyob be ibmar-imaksagu! Ar be-Bab-Dummad-Jehová bega igar-uksadba be ibmar-imaksana, be-wagan Israel-yargi degisadegu reymarga-megmai gumaloenad. \v 14 Emigindi, an bega sogsundo, ar bedi Bab-Jehová-igar-maidba ibmar-imaksasursoggu, reyga-be-maid gadeguosulid. Bab-Jehováʼdi dule-eba-daoed bato amisad. \p \v 15 Samuel weyob ibmar-sogsagua, Gilgalʼgi-gudiidgi naded. Dule-bamaladdi, Gilgal-akale Saúlʼba, Benjamín-neggwebur-Gabaaʼye-nugadse, e-sordamar-bukwadse nadmarmogad. Agi, Saúl, sordamar-eba-gudimalad ebichisad, amardi dulataled-ilanergwa (600) mergued. \s1 Jonatán Filistea-dulemarbo bila-onosad \p \v 16 Saúl na e-machi-Jonatán, degi, e-sordaganmala, Benjamín-neggwebur-Gabaaʼye-nugadgi ambikusmalad. Deunni, Filistea-sordamardi, amba Micmasʼgi bukwamalad. \v 17 Filistea-sordamar bukwamaladgi, sogapaa danar-danar e-sordamar ainiarmalad: Soggwendi, Ofra-igarba Sual-yarsik nadmalad. \v 18 Baiddi, Bet-Horónʼsik nadmalad. Sogapaagwaddi, yar-abingunaidsik nadmarmogad. A-yar-abingunaidgi, Zeboim-neba nega-dulesulidgansik magar-dakleged. \p \v 19 Ar Filistea-dulemar mer Hebreo-dulemar es-suid-sobega, degi, mer eswar-sobbaliga imaksamalad. Degisoggu, bela Israel-yargine dule-esgoro-sobed wargwensaar sated. \v 20 Degisoggu, bela Israel-dulemar, akan, napa-imued, napa-akwied, degi, es-dopegwad nugar-onikuega Filistea-dulemarse naddamalad. \v 21 Ar akan, degi, es-dopegwad, nugar-onikuega mani-gargerba bennukdamalad. Napa-imueddi, napa-akwieddi, nugar-onikuega bur mani-gargerba bennukdamalad. \v 22 Degisoggu, unnila Saúl, Jonatán-ebo es-suid, degi, eswar nikamalad. Israel-sordamardi wargwensaale, es-suid, degi, eswar satemalad. \p \v 23 Filistea-sordamar-danar-soggwenad Micmas-igarse bukunonimalad. \c 14 \s1 Jonatán, Filistea-sordamar-oburgwisad \p \v 1 Ibagwengine, Saúl-machi-Jonatán, ega-sigu-abgaed-seedga sogded: “Dage, yar-baidsik Filistea-sordamar-bukwamaladse anmar obaknae.” Jonatán deyob ibmar-sogsadi e-bab-owisossulid. \v 2 Saúlʼdi Gabaa-neggwebur-magaba, Migrónʼgi granado-sapi-urba siid. E-sordamar dulataled-ilanergwa (600) eba-gudiid. \v 3 Deunni, Ahías, mor-sakwasulid-yoi gudiid. Ahías, Ahitob-machid. Ahitobʼde Icabod-e-iad, Finees-e-masmalad, Elí-e-waganad. Elíʼdi, Siloʼgi dule-irwa-Bab-Dummadse-goledga megisgusad. Deginbali, dule-wargwensaale Jonatán-naded wissulid. \p \v 4 Jonatán, Filistea-sordamar-bukwadse warmakegala, ibe-dummagan-imbagi naergebed. We-ibemar Bosesʼye bileged, baiddi, Seneʼye bileged. \v 5 Ibe-dummad-gwensak dad-nakwed-argan-sapiledsik Micmasʼsik gwichid. Ibe-dummad-baiddi, dad-nakwed-argan-nuedsik Gabaaʼsik gwichid. \v 6 Geb degine, Jonatán ega-sigu-abgaed-seedga sogded: \p —Dulemar-Bab-Jehová-wissurmalad-bukwadse anmar obaknamala. Bitigi Bab-Jehová anmar-bendakena gadin. Ar Bab-Jehová dulemar-bukidar-merguedgi, igi, dulemar-iche-merguedgi, baisursunna emar-bendaked. \p \v 7 Ega-sigu-abgaed-seed abin-sogded: \p —¡Anmar nado! Ar bela be ibmar-imakbied imakdo, an be-bendakoed. \p \v 8 Jonatán sogded: \p —Nabirdo. Anmar we-dulemar-bukwadse nao, adi, anmar-dakmalagar. \v 9 Anmar-daksamaladgi anmarga weyob sokarmalale: ‘¡Abitomala! Anmar bemarse aidenaoed.’ Agi anmar abitogoed, anmar emar-bukwadse nakosulid. \v 10 Ar anmarga sokarmalardina, be nakwedamarye, agi anmar ese naodo. Adi, anmarga oyolenaid, Bab-Jehová we-dulemargi-nakwega anmar-imakoye. \p \v 11 Degisoggu, ebogwad Filistea-sordamarse na magarosmalad. \p Filistea-dulemar e-sordamarga sogdemalad: \p —Hebreo-dulemar be dake. Ibemar-yaba-duku-bukwad ainiarmalad. \p \v 12 Geb degine, Filistea-sordamar Jonatánʼga, degi, ega-sigu-abgaed-seedga sogdemalad: \p —¡Wesik be dagmala! Anmar bemarga wis ibmar-soggwelo. \p Jonatán, ega-sigu-abgaed-seedga sogded: \p —Anba be dage. Bab-Jehová we-dulemargi-nakwega anmar-imaksad. \p \v 13 Jonatán aka-aka nakwemai gusad. Geb ega-sigu-abgaed-seed e-sorba deyob nakwemai gusmogad. Jonatán Filistea-sordamar-onailikusale, geb ega-sigu-abgaed-seed sorba oburgwedaed. \v 14 Ar gebe ululesadgine, Jonatán, ega-sigu-abgaed-seedbo, neg-bipi-ollornaidgi, Filistea-sordamar-dulagwen-wilub oburgwismalad (20). \s1 Israel-sordamar, Filistea-sordamargi nakwisad \p \v 15 Agine, Filisteaʼmar-danar-bukwamaladgi-bukwad, neg-ollor-dummad-naidgi-bukwamarmogad, degi, danar-danar nadegusmaladse-bakale, gwayidmalad. A-wachigine, negabandur nagusbalid. Degisoggu, dobed-dummad nagusad. \v 16 Saúlʼga-nakulemalad, Benjamín-neggwebur-Gabaaʼye-nugad-akale daksamalad, ar igi Filistea-sordamar gwayidedba akar-akar duurmakmai. \v 17 Geb Saúl deyob-wisgusadbali, na e-sordamarga sogded: “Bela sordamar be ebismar, adi, anmar dakega, doa anmar-abargi sate.” Deyob imaksamargua, Jonatán e-bendakedbogwa sate daklearmalad. \p \v 18 Geb degine, Saúl, Ahíasʼga sogded: \p —Mor-efodʼye-nugad be sedage. \p Deunni, a-mor Israel-sordamar eba sediid. \v 19 Saúl amba sunmakgwichidgine, Filistea-sordamar danar-bukwamaladgi bur bule neg-gagaleded. Degisoggu, Saúl deyob neg-daksagua, dule-irwa-Bab-Dummadse-goledga sogded: “¡Mer bar be sedage!” \p \v 20 Geb degine, Saúl e-sordamar-onmaksad, geb bela agi bila-ononadmalad. Ar Filistea-sordamar bela-bela oes-gunanaidbali, na e-sorda-e-sorda oburgwidmalad. \v 21 Deginbali, Hebreo-dulemar Filistea-sordamarba dikasurgus akas-gudimaladi, Filistea-sordamarba gudimarmogad. Amala, Saúl-sordamarba, Jonatán-sordamarba akadmalad. \v 22 Israel-dulemar Efraín-yalaganba-dukusmaladi, wisguarmargua, Filistea-sordamar-wakinmamaiye, baleginnega bila-onolenaidse nonimarmogad. \v 23 Bila-onolenaid Bet-Avén-neggweburse warmaksad. A-ibagine, weyobi Bab-Jehová Israel-dulemar-bendaksad. \s1 Saúl igar-ised mesisad \p \v 24 Israel-sordamar ukudba negoebiguarmalad, ar ade, Saúl e-sordamarga weyob igar mesisad: “Neg-mutikgued-iduar, amba yoo an-isdarmalad buged-mai-imakleged-iduar, dule mas-itosale, oburgwilegoed.” Degisoggu, a-ibagine, sorda-wargwensaale gwen mas-itossulid. \p \v 25 Saúl-sordamar sapur-mosgua, achanis-napagi-nikadse modapmalad. \v 26 Geb sapuryaba-dogdemargua, achanis diiyob-aryomai dakarmalad. Degi-inigwele, dule-wargwensaale ebussulid, ar ade, ise-sogar-sogsamalad, “dule mas-itosale, oburgwilegoye.” A-dobedbali, ebussurmalad. \v 27 Degi-inigwele, Jonatánʼdi, e-bab sordamarga-igar-mesisad-itossurgusad. Degisoggu, suar-dukugi achanis-ebusad, geb masad. Degidbali, ganguded. \v 28 Geb sorda-wargwen Jonatánʼga sogded: \p —Be-bab weyob igar-mesisad: ‘¡Emi dule-wargwen mas-guchale, oburgwilegoye!’ A-ulale, sordamar mas-gunsulidba, negoebimalad. \p \v 29 Jonatán abin-sogded: \p —¡An-bab sordamar dummad-wios! Be an-dakmalana, an we-achanis-guchagua, igi an gangude. \v 30 Be sogena, sordamar, e-isdarmalad-ibe-mas-sulesad guchamalana, bur bule Filistea-sordamar ese girgumaloenad. \p \v 31 A-ibagine, Micmas-akale, Ajalón-neggweburse bila-onolesad. Agi, Israel-sordamar, Filistea-sordamar-ogalakusad. \v 32 Ar Israel-sordamardi bela-bela geggusmarsoggu, ibdurgan na gae-gae-imaksamalad: Sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikad-omegan, moli-bebe-nikad-sapingan. Geb napagi-mai we-ibdurgan-e-dukar egwachamalad. Degine, ukudbali ibdurgan-guchamalad, amba abe-nika guchamalad. \v 33 Geb degine, Saúlʼga sogsamalad: \p —Sordamar Bab-Jehováʼgi dummad-nonanaye, san abe-nika gunnanaye. \p Saúl abin sogded: \p —¡Bemar Bab-Dummad-Igar-Maidgi yolemaladid! Emisgwa, ansik be akwa-dummad obaparmakmala. \p \v 34 Saúl ega sogdebalid: \p —Be namalo, sordamarga be weyob sognamalo: ‘Mer bar san-abe-nika gunmala, Bab-Jehováʼgi mer bar yolemalagar. Degisoggu, war-wargwen na e-moli-bebe-nikaddibe, e-sibad-wawaaddibe, wese sedamalo, wegi e-ibe be dukar egwanmaloed, nuedgi wegi be gunmaloed.’ \p A-mutikidbali, na war-wargwen e-moli-bebe-nikad searmalad, agine oburgwismalad. \v 35 A-sorbali, Saúl Bab-Jehováʼga ibmar-ogumakar-uklegegala aila sobsad. Saúl, we-aila, agi gebe sobsagusad. \v 36 Geb Saúl e-sordamarga sogdebalid: \p —Anmar emi-mutik Filistea-sordamar baleginnamalo. Oiboged-iduar, anmar e-ibe bela ibmar-sunamalo. Deginbali, anmar e-sorda-wargwensaale dula-obegosulid. \p E-sordamar abin-imakdemalad: \p —Degirdi nabirdo, be-sogedba anmar imakodo. \p Geb dule-irwa-Bab-Dummadse-goleddi sogded: \p —Anmar Bab-Dummadse idakgwelergebed. \p \v 37 Geb agine, Saúl Bab-Dummadse idakdesunnad: “¿An Filistea-sordamar baleginnaoe? ¿Anmarse galakuega be imakoe?” A-ibagine, Bab-Jehová gwen abin-imaksasulid. \v 38 Degisoggu, Saúl sordagan-e-dummaganga sogdesunnad: \p —Bemar bela wese be dagmar. Be anga baramimalo, ibi-isgued-ulale Bab-Jehová anga ibmar-sogsasuli. \v 39 Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-asabin inniki an bemarga soged, ar an-machi-Jonatánʼgi ataklenonikile, oburgwilegodo. \p Dule-wargwensaale, ega akar ibmar-sogsasulid. \v 40 Geb degine, Saúl bela Israel-dulemarga sogdesunnad: \p —Bemar wesik gwisgumalo. Andi, an-machi-Jonatánʼbo wegi gwisguoed. \p Sordamar abin-sogdemalad: \p —Ar be-dakedba be imako. \p \v 41 A-sorbali, Saúl, Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼse egichided, ega ibmar-napiragwad sogegar. Geb wilubdaklenonigua, Jonatánʼgi, degi, Saúlʼgi ataklenonikid. Degisoggu, sordagan-bamaladdi, ollor-gusmalad. \v 42 Geb degine, Saúl sogded: \p —An-machi-Jonatánʼbo be an-wilubdakmar. \p Geb wilubdaksamargu, Jonatánʼgi ataklenonikid. \v 43 Degisoggu, Saúl, Jonatánʼga sogded: \p —Ibmar-imaksad be anga soge. \p Jonatán abin-sogded: \p —Unni achanisbi an masad. ¿A-ulale, be an-oburgwemalode? \p \v 44 Saúl sogded: \p —Jonatán, be oburgwilesulile, Bab-Dummad sabsur-an-odurdaksunno. \p \v 45 Sordamar, Saúl-abin sogdemalad: \p —¿Ar Jonatán, Israel-dulemar e-isdarmaladgi-nakwega imaksasursi? ¿Degite, sunna oburgwilegosi? Bab-Dummad-nuggi inniki anmar bega soged, dule bipisaale Jonatán-ebugosulid. Bab-Dummad-e-bendaksadba, anmar-isdarmaladgi-nakwega anmar-imaksad. \p Deyobi, dulemar Jonatán-bendaksamalad. \v 46 Degidbali, Saúlʼdi, Filistea-sordamar bar balegichasulid, geb Filistea-sordamardi e-yarse gannar nadmalad. \p \v 47 Saúl, Israel-yargi na nue reyga-megisadgi, bela e-isdarmalad-e-dikarba-bukwadgi bila-onosad: \q2 Moab-dulemargi, Amón-dulemargi, \q2 Edom-dulemargi, Soba-e-reymargi, \q2 degi, Filistea-dulemargi. \q3 Na gangued-nikadba we-dulemargi nakwisdaed. \q2 \v 48 Amalec-dulemargi nakwisbalid, \q2 deginbali, ibmar-atursamaladgi Israel-dulemar-bendaksabalid. \s1 Saúl-e-gwenadgan \p \v 49 Saúl machimala walapaa nikusad: Jonatán, Isúi, degi, Malquisúa. Deginbali, bunamala warbo nikusbalid: Dummad, Merabʼye nugad, bipigwaddi, Micalʼye nugad. \v 50 Saúl-e-omedi, Ahinoamʼye nugad, Ahimaas-e-sisgwa. E-sordamar-bila-onomalad-e-dummaddi, Abnerʼye nugad, Ner-e-machi. Nerʼdi, Saúl-e-gilolod. \v 51 Saúl-e-bab-Quis, Abner-e-bab-Ner na galagwenmaladid. Amala, Abiel-e-machimalad. \p \v 52 Saúl-reyga-mai-gusadgine, Filistea-dulemargi-bila-onoged gwen bogilessulid. A-ulale, Saúl, dule-wargwen dutusur-itoged, degi, dobe-itosulid-dakalile, na e-sorda-bila-onogedga imakdaed. \c 15 \s1 Bab-Jehová Saúl-obachad \p \v 1 Ibagwengine, Samuel Saúlʼga sogded: “Bab-Jehová Israel-dulemar-reyga be-onugsaega an-barmiargusad. Emisgindi, Bab-Jehová, we-gayaburba bega-sogega an-barmialid. Degisoggu, nue be an-itogo. \v 2 Bab-Jehová-Bela-Gangued-Nikadi, weyob soged: ‘Israel-dulemar Egipto-yargi noarmargua, Amalec-dulemar e-yargi-naega imaksasulidba, an Amalec-dulemar sabsur-odurdakoye. \v 3 Degisoggu, Bab-Jehová soged: Emisbinne be Amalec-dulemar-ogilona. Belagwable e-ibmar-nikad e-ibe be obelogo. Bela e-machergan, e-omegan, e-burwigana, e-goe-gwarugana be ogilogo, degi, e-moli-bebe-nikadmar, e-sibad-wawaadmar, e-moli-yargan-muregedmar, degi, e-moli-uayasuidmar be oburgo. Melle be wiledako.’ ” \p \v 4 Saúl, Telaimʼgi e-sordamar onmaksad, geb agi ebichisad: Mili-dulataled-ilabo (200,000) sordamar-nagab-urwemalad mergued, degine, miliambe (10,000) sordamar Judá-yarginmalad mergubalid. \v 5 A-sorbali, Saúl e-sordaganmala Amalec-neggweburse nadmalad. Geb neg-weregedgi, Amalec-dulemar-idu dukuar-bukudapmalad. \v 6 Degine, Saúl, Ceneo-dulemar-owisosad: “Bemar, Amalec-neggweburgi ainimalo. Ar bemar, Israel-dulemar Egipto-yargi-noargu, nue-wiledaksad. A-ulale, amarba-mesa an bemar-ogilobisulid.” \p \v 7 Saúl, Havilaʼye-neg-nugad-akale, Shurʼsega, Amalec-dulemar-bukwad ogilosad. A-negmar, Egipto-yar-abingunaidgi naid. \v 8 Saúl, bela es-suidgi Amalec-dulemar oburgwisad. Unnila, e-rey-Agagʼbi oburgwissulid, gasa-sesad. \v 9 Saúl, Rey-Agag-gasadginbali, na e-sordaganmala sibad-wawaadmar-bur-nuegan, degi, moli-bebe-nikad-omegan-bur-nuegan, moli-bebe-nikad-sapingan-bur-wardummagan sabosmalad. Deginbali, ibmar-baigan-nuegan sabosmarbalid. Bela we-ibmarmar yapa obelogusmalad. Unnila gwen ibmar-abelesurmaladbi obelosmalad. \p \v 10 Bab-Jehová, Samuelʼga sogded: \v 11 “An Saúl reyga-mesissulina bur nabirinad, ar ade, angi aibachad. An ega ibmar-sogsadba gwen ibsassulid.” \p Samuel, Saúlʼba bela-bela bukib-binsadedba Bab-Jehováʼse-gorsii oibosad. \v 12 Geb neg-mileargua, Samuel, Saúl-daknaded. Geb degine, dulemar Samuelʼga sogded: “Saúl, Carmelʼse e-wagar-akwagi-sobaled-ogwichega naded. Geb agi-gudii Gilgalʼse nabaloed.” \p \v 13 Geb Samuel, Saúl-aminaded. Abingunonigu, Saúl ega sogded: \p —¡Bab-Jehová begi nued-binsasun! An Bab-Jehová-ibmar-sogsadba an ibmar-imaksad. \p \v 14 Samuel, Saúlʼga sogded: \p —Degite, ¿ibu sibad-wawaadyob gole an itosunna? ¿Ibu moli-bebe-nikad-omeyob gole an itobarsunna?\fig Saúl, Bab-Jehová-ega-ibmar-sogsadba ibmar imaksasursoggu, Samuel, Saúlʼse uluded. (1 Samuel 15:13-14) |src="CO01005B.TIF" size="col" ref="1 Samuel 15:14" \fig* \p \v 15 Saúl abin-sogded: \p —Sordamar Amalec-yargi we-ibdurgan searmalad. Be-Bab-Dummad-Jehováʼga-ukega sibad-wawaadmar-bur-nuegan, moli-bebe-nikad-omegan-bur-nuegan dula obesmalad. Ar bela ibmar-bamaladdi anmar obelosad. \p \v 16 Samuel urwedgi Saúlʼga sogded: \p —¡Mer bar sunmake! Bab-Jehová-mutikidba-anga-ibmar-sogsad an bega soggwelo. \p Saúl abin-sogded: \p —Degite, soge. \p \v 17 Geb degine, Samuel ega sogded: \p —Wede-nabirsursi, amba be gwen ibmarga-gued-itossulid-inigwele, degite, Israel-dulemar-sogambe-gakabogwad-e-dummadga (12) be megnonikid. ¿Ar Bab-Jehová Israel-e-reyga-megega be-nug-imaksasursi? \v 18 Bab-Jehová be-barmisgusad, degi, bega sogsagusad: ‘We-Amalec-dule-isganamar be ogilonaye. Bela be obelogoye bega sogsad.’ \v 19 Ar degite, ¿ibiga Bab-Jehová-ibmar-sogsadba be gwen ibmar-imaksasuli? ¿Ar ibiga be ibmar susmala? ¿Ar ibiga be Bab-Jehová-ibmar-isdardaked be imaksabali? \p \v 20 Saúl abin-sogded: \p —¡Andi Bab-Jehová ibmar-sogsadba ibmar-imaksad! ¡Bab-Jehová ibmar-imakega-an-barmisad an imaksad! An Amalec-dulemar-Rey-Agag gasa an senonikid. E-dulemardi an obelosad. \v 21 Ar sordamardi Amalec-dulemar-e-sibad-wawaad-nuegan, degi, e-moli-bebe-nikad-omegan-nuegan senonimalad, adi, Bab-Jehováʼga Gilgalʼgi ogumakar ukegar. \p \v 22 Samuel abin-sogded: \q1 “¿Ar Bab-Jehová ibu bur bule abesunna? \q2 ¿Ega ibmar-durgan-oburgwileged bur abege? \q2 ¿Ega ibmar-durgan-ogumakar-ukleged bur abege? \q1 Ar Bab-Dummad, e-sogedba ibmar-imaked bur abeged. \q2 E-sogedba-ibmar-imaked ibmar-oburgwilegedba bur nuedid. \q2 Degi, e-ibmar-soged-nue-itogedi, sibad-wawaad-machered-e-gwallu-ogumakedba bur-nuedid. \q1 \v 23 Bab-Dummadba-ibsalesulidi, amba burba-isganaba-yoedse-ibmar-guoed-soglegedyob isguedmogad, \q2 San-bule-bule-imakedi, amba bab-dummaganyob-e-nug-odummolegedyob isguedmogad. \q1 Ar bedi, Bab-Jehová-bega-ibmar-sogsadba gwen be ibmar-imaksasulid. \q2 A-ulale, Bab-Jehová, reyga-mai bar be-abesulid.” \p \v 24 Saúl magar na itosadba sogded: \p —Samuel, napira be soged. Bab-Jehováʼgi nue an nosad. Anga igar-uksadba an ibmar-imaksasulid. Be anga ibmar-sogsadba an ibmar-imaksasurbalid. Ar an-sordamar angi aibinbiguarmaladba an ibmar-imaksad. \v 25 Degisoggu, an bese wilesagwa egised, wis be nossulidyob be an-dake. Gannar Bab-Jehová-nug-odummogega be an-bardakdage. \p \v 26 Samuel abin-sogded: \p —An beba gannar naosuli. Bab-Jehová bega igar-uksadba be ibmar-imaksasulid. A-ulale, Israel-reyga-mai bar be-abesulid. \p \v 27 Geb Samuel naega aibiridgua, Saúl, Samuel-e-morduku gasad, geb agi e-ibe achirmakded. \v 28 Agine, Samuel ega sogded: \p —Emi, Bab-Jehová, Israel-e-reyga-maid be-obelosad. Be-anar dule-bur-nueddaed onug-imaksad. \v 29 Napira an bega soged, Israel-e-gangued-Bab-Jehová, bipisaar gakansasulid, ibmar-sogsad imakedsegad. Ar ade, Bab-Jehová duleyobsulid, ibmar-sogsad geg-ogwaed. \p \v 30 Saúl abin-sogded: \p —¡Bab-Jehováʼgi nue an nosad! An bese wilesunnad. Be girmar-dummagan-asabin, Israel-sordamar-asabin, amba dummadyob be an-dake. Gannar be-Bab-Dummad-Jehová-nug-odummogega be an-bardakdage. \p \v 31 Samuel nabir-itosad, degi, Saúlʼba naded. Geb agi, Saúl, Bab-Jehová-e-nug odummosad. \v 32 A-sorbali, Samuel sogded: \p —Amalec-dulemar-rey-Agag anga be sedage. \p Agag, Samuel-asabin dobsuli gwisgunonikid, ar ade, binsaed: “Bato burgwed-igar nasad.” \v 33 Ar Samuel, Agagʼga sogded: \p —Ar be omegan-ibe bukidar machimala-ogilossoggu, deyobi, be-nan machi-sate gumogoed. \p Geb Samuel, Gilgalʼgi Bab-Jehová-asabin, Agag-goa-goa imaksad. \v 34 A-sorbali, Samuel, Ramá-neggweburse naded. Geb Saúlʼdi, e-neggwebur-Gabaaʼye-nugadse, e-negse nadmogad. \v 35 Samuel bipisaale bar Saúl-daksasulid, unnila eba wile-itodii gusad. Deginbali, Bab-Jehováʼdi, Israel-reyga Saúl-mesissulina bur nabirinye binsasad. \c 16 \ms2 4d. David, Saúl-anar reyga nug-imaklesad \mr (16:1-13) \p \v 1 Bab-Jehová, Samuelʼga sogded: \p —¿Ar sanagwadse be Saúlʼba wile-itoged be iegoe? Ar andi bato Saúl-Israel-reyga-maid obelosad. Ar olivo-gwallu be-moli-bebegargi be enoge. Belén-neggweburse be nae, Isaí-negse. An a-e-machi-wargwen reyga-megega an susad. \p \v 2 Samuel abin-sogded: \p —¿An naega, igi an saoe? Saúl an-wisgualile, an-oburgo-itole. \p Geb Bab-Jehová ega sogded: \p —Moli-bebe-nikad-ome-bipigwad beba be sedo. Be sogdapo: An Bab-Jehováʼga ibdurgan-ogumakar-ukleged ukega an daniye. \v 3 Isaíʼse be golo ibmar-ogumakar-uklegoedse dagegar. Geb agine, an bega sogoed ibu be imakoe. An bega dule-oyogoed. A-dule, be anga reyga nug-imakoed. \p \v 4 Samuel Bab-Jehová-ega-ibmar-sogsadba ibmar-imaksad. Samuel, Belén-neggweburse-nonigua, girmar-dummagan Samuel-abin dobed-abargi noarmalad. \p Geb ega sogdemalad: \p —¿Nuedgi be daniki? \p \v 5 Samuel abin-sogded: \p —Eye, nuedgi an daniki. Bab-Jehováʼga ibdurgan-ogumakar-ukleged an ukdanikid. Bemar ise-bagagwar san imakmalo. Geb be ibdurgan-ogumakar-uklegedse be anba dagmalo. \p Geb degine, Samuel, Isaí, e-machimalabo san-bagagwar-imakega imaksad. Geb a-sorbali, ibdurgan-ogumakar-ukleged-ukedse anba dakmaloye ega sogsad. \v 6 Geb Isaí-e-masmala nonimargua, Samuel, Eliabʼgi atakdegu binsaded: “Napiragwa, we, Bab-Jehová na nug-imaksadid.” \v 7 Bab-Jehováʼdi, Samuelʼga sogded: \p —Ar we-dule an nug-imaksasulid. Mer e-daklegedgi be atake, mer e-mas-dunguedgi be atake. Ar andi we-ibmar daksulid. Duledi, ibmar-daklegedgi ataked, andi, gwage-ulub daked. \p \v 8 Geb degine, Isaí Abinadabʼse gochad Samuelʼga oyogega. Samuel, Isaíʼga sogded: \p —Bab-Jehová, we nug-imaksasulid. \p \v 9 A-sorbali, Isaí, Sama-oyosad. Samuel gannar sogdebalid: \p —Bab-Jehová amba we-sussurbalid. \p \v 10 Isaí, e-machimala walagugle-mergu (7) Samuelʼga oyosad. Samuelʼdi Isaíʼga sogdebalid: \p —Bab-Jehová wemar-wargwensaar sussulid. \p \v 11 Geb Isaíʼse egichided: \p —¿Machimala-baigan, be suli? \p Isaí abin-sogded: \p —Bipigwadbi napi. Adi, sibad-wawaadmar edarbediid. \p Samuel ega sogded: \p —Ese gornaega be dule-barmide. Ar a-dule-wese-nonikidse geb anmar mas-gutoed. \p \v 12 Isaí, e-machise-gornaega dule-barmisad, geb ega senonimalad. We-machi uka-sichisaar-itoged, sapingwa-nued-daklebalid. Geb degine, Bab-Jehová, Samuelʼga sogded: \p —Be gwisgue. Ar we-dule an susad. E-nonogi olivo-gwallu be eoge. \p \v 13 Samuel olivo-gwallu moli-bebe-gargi-sedanikid susad. Geb David-e-gwenadgan-asabin, David-nonogi olivo-gwallu eosad. Geb degine, Davidʼgi Bab-Jehová-Burba gandikidba aidenonikid. A-iba-akale, Bab-Jehová eba gudigusad. A-sorbali, Samuel, Ramá-neggweburse gannar naded.\fig Samuel, David-nonogi olivo-gwallu-eosadgi reyga David-onugsasad. (1 Samuel 16:13) |src="CO01010B.TIF" size="col" ref="1 Samuel 16:13" \fig* \ms1 5. DAVID, GOLIAT-OBURGWISAD \mr (16:14–17:58) \s1 David, Rey-Saúlʼga arbasad \p \v 14 Bab-Jehová-Burba, Saúlʼgi-aibachad. A-ulale, Bab-Jehová, burba-isgana egi barmialid, adi, sabsur imakegar. \v 15 Saúl-e-maimar, Saúlʼga sogdemalad: \p —Bab-Jehová burba-isgana-begi-barmialidi, sabsur-be-imaked. \v 16 Dummad, be-maimar be barmide, dule-gar-arpa-ogoled-aminaegar. Adi, Bab-Jehová burba-isgana-begi-barmialile, dule-gar-ogoled gar-ogotogua, be baisur-ito naoed. \p \v 17 Saúl abin-sogded: \p —Nabirdo. Dule-gar-ogoled-nued be aminamala, geb anga be sedamalo. \p \v 18 E-mai-wargwen sogded: \p —Dule-Belénʼgined Isaíʼye-nugad-e-machi-gwensak nabir-gar-ogoled mag an daked. We-machigwa dule-gandikidid, bila-onogedgi dule-buledid, binsaed-nikaa-sunmaked-duled, e-dakleged nued-daklebalid. Degine, Bab-Jehová eba gudiid. \p \v 19 Geb degine, Saúl, Isaíʼse gayaburba-berbemalad barmisad, ega sogegar: “Be-machi-David sibad-wawaad-edarbed, be anga barmidage.” \v 20 Geb agine, Isaí, moli-uayasuid amisad. A-moligi, masgullemalad nasiksad, vino buglugwen nasiksabalid, degi, sibad-bipigwad ega wargwen barmisbalid. Geb Isaí, Saúlʼga e-machi-Davidʼba a-ibmarmar barmisad. \v 21 David, Saúl-sogedba-ibmar-imakega Saúlʼse nonikid. Agi, Saúl, Davidʼbina gadi-ito gunonikid, geb ega-sigu-abgaed-seedga imaknonikid. \v 22 A-sorbali, Saúl, Isaíʼga we-gayaburba barmisad: “An bei be-machi-David obebido, anga arbadii guegar. Ar ade, wegi-gudiid an yeerdaked.” \p \v 23 Bab-Jehová, Saúlʼgi burba-isgana barminonikile, David gar-arpa ogotedaed. Gar-arpa-goledba, Saúl, gadi-gadi-ito-naddaed, degi, burba-isgana egi banguddaed. \c 17 \s1 David Goliat-oburgwisad \p \v 1 Filistea-dulemar bila-onogega Soco-neggwebur-Judá-yargi-siidgi e-sordamar-bila-onomalad-oambikusad. Soco-neggwebur, Azeca-neggweburbo-abingunaid-abargi Efes-Damimʼye-neg-nugad-naidgi Filistea-sordamar ambikunonimalad. \v 2 Saúlʼdi Filistea-sordamargi-bila-onogega, Israel-sordaganmala na onmaksamarmogad. Geb Ela-nebagi ambikusmalad. Agi Saúl, e-sordamar-ilemakar bila-onogega urbisad. \v 3 Filistea-sordamar yarbirgi bukwamalad, Israel-sordamardi asabin yar-baidsik bukwamarmogad. A-abargi, neg-gullu maid. \p \v 4 Filistea-sordamar-bukwad-abargine, dule-buled Gat-neggweburgined, Goliatʼye-nugad noalid. We-dule, daligwen-negabar-gubin dungued. \v 5 Goliat-nonogi gurgin-esgoro-gordikidbiid siid, degi, mor-esgoro-gordikidbiid yoibalid. We-mor-esgoro-gordikidbiid nibir-dulanergwa (120) aidikued. \v 6 E-malimargi esgoro-gordikid-madareged naid, e-yarganbali eswar-senigwad esgoro-gordikidgi-sobaled naibalid. \v 7 Eswar warbipisulid. Eswar-e-duku-esgorobiiddi nibirambe-gakatar (15) aidikued. Goliat-e-sigu-abgaed-seed Goliat-idunaid. \p \v 8 Goliat Israel-sordamar-asabin gwisgunonikid, geb binnasur Israel-sordamarga sogded: “¿Ar ibiga be-sordamar ilemakar be urbenanai? ¿Ar doa be an-dakmarsunna? ¿Ar ande Filistea-dulesursi? Ar bemardi, unnila Saúl-e-maiga-gumalad. Ar bemar bela-urwed abelesulid. Unnila dule-wargwen anbo-urwega be amimala. Ar a-dulebi bemarga unnioed. \v 9 Ar anbo-urweye-sogele, degi, an-ese-burgwenonikile, an-sordamar bemar-maiga gumaloed. Ar an a-dule-oburgwisardi, bemar anmar-maiga-gumaloed.” \v 10 Filistea-dule-Goliat sogdebalid: “¡Israel-sordamar, anbo be urwemarsundo! ¡Anbo-urwegala dule-wargwen be amimardo!” \v 11 Saúl, degi, bela Israel-sordamar, weyob Goliat-soge-itosgua, dobgudedba nig-argwatemalad. \p \v 12 A-ibagangine, Efrata-dule-Isaíʼye-nugad Judá-yargi, Belén-neggweburgi maid. E-machi-wargwen Davidʼye nugad. Deunni, Saúl-negsemaidgine, bato Isaí nue-seredgusad, degi, machimala walabaabak (8) nikad. \v 13 E-machimala-bur-dummagan-walapaagwad Saúlʼba bila-onogega, nadegusmalad. Sailagined, Eliabʼye nugad. A-yarbalid, Abinadabʼye nugad. Baiddi, Samaʼye nugad. \v 14 Ar we-walapaagwad bur-dummagan-gumarsoggu, agala, bila-onogega, Saúlʼba nadgusmalad. \v 15 Davidʼdi, Saúl-gudiidse naddaed. Degi-inigwele, David, e-babga sibad-wawaad-edarbega gannar Belénʼse nonidaed. \p \v 16 Filistea-dule-Goliat Israel-sordamar-ourwega, wakdaradba, sedogidba noardaed. Deyobi, bane-bane iba-dulabo (40) imakdii gusad. \p \v 17 Ibagwengine, Isaí, e-machi-Davidʼga sogded: “Be-iamarga ibmar-gwag-dibyaled sagugi be sede, we-madu-gwaambegwad (10) be sedbali. Gwae be sorda-danar-bukwadse be-iamarga be berbenae. \v 18 Sordamar-miligwenad-e-dummadga (1,000) we-moli-nunis-gwamakaled be sedbali. Be-iamar igi gudidibe be dako. Ar nueganbi gudimalale, anga be e-ibmar-soggwen sedago. \v 19 Be-iamar, Saúlʼmala, degi, bela Israel-sordaganmala, Ela-neg-gullugi, Filistea-sordamargi bila-ononanai be dakdapoed.” \p \v 20 David, Isaí-ega-sogsadba ibmar-imaksad. Wakudaryalaba gwisgualid, dule-sibad-edarbedga sibad-wawaadmar obesad. A-sorba, ibmarmar-susgua naded. David sordamar-danar-bukwadse modapid, deunni, sordamar bila-onogega oimakbukwad, degi, bila-onogega guagwar-ambikunanaid. \v 21 Israel-sordamar, Filistea-sordamargi bila-onogega na abin-abin bukusmalad. \v 22 Davidʼdi, e-ibmar-semaid, dule-ibmar-edarbedga obesad. Geb agi, sordamar-bukwadse abarmakded. A-mosgua, e-iamarga sogdapid, nueganbi-sogeye. \p \v 23 David, e-iamarbo-sunmaknaigua, Gat-neggweburgined, Goliat, Filistea-sordamar-abargi, gannar Israel-sordamar-ourwega noalid. Geb agi, David, Goliat-ibmar-soggwichid itosad. \v 24 Israel-sordamar Goliat-dakdemargua, abin-gwayidmalad, degidba duurmakdemalad. \v 25 Gwenna-gwenna sogdemalad: “¿Dule-Israel-sordamar-ourwenonidaed be dake? Dule-gwensak we-dule-oburgwisale, rey ega ibmar-nuegan ukoed, ega e-sisgwa ukbaloed. Deginbali, e-gwenadgan Israel-yargi-mani-galeged bar ukosurbalid.” \p \v 26 David e-walik-bukwamaladse egichided: \p —Dule, we-Filistea-dule-oburgwisale, Israel-dulemargi-dodolenaid-bergunonikoedba, ¿ibu ega uklegoye sogmala? We-Filistea-Bab-Jehová-wissulid, ¿doa na itoge? Emide, Bab-Dummad-Dula-Maid-e-sordamarga weyob ibmar-sognaigu. \p \v 27 Dulemar Davidʼga idu-ibmar-sogsamalad gannar sogdemalad: \p —Dule, we-dule-oburgwisale, ega ibmar-uklegoye-soglesad uklegoed. \p \v 28 David-e-ia-dummad-Eliab, David-dulemarbo-sunmake-itosgua, Davidʼse uluded. Geb ega gandikidba ibmar-sogded: \p —¿Ibu wese be sadaniki? ¿Doaga be sibad-wawaad wis-iche-nikad nega-dulesulidganba obesa? An be-wisi, be dule-yaisurdaedid, be dule-isganabalid. ¡Napira an bega soged, unnila bila-onolenaid-dakega be nonikid! \p \v 29 David abin-imakded: \p —¿Ibu an oakalosa? ¿Geg an wis sunmaksunde? \p \v 30 David e-iagi-bangudgu, dule-bamaladse egichidbalid, dule, Goliat-oburgwisar ibu ega uklegoye. Amardi amba deyopira ega sogsamarmogad. \v 31 Abar-dulemar David-ibmar-sogdiid itosmalad, geb Saúlʼga sogsamalad. Agi, Saúl, Davidʼbina gochad. \v 32 Geb, David Saúlʼga sogded: \p —¡Ar we-Filistea-dule mer be dobgumala! An-sunnad an ebo urwenaoed. \p \v 33 Saúl, Davidʼga sogded: \p —¿Sunna be we-Filistea-dulebo urwosi? \p Ar amba be bipigwad. Edi na sapingwagwad-akale bila-onodiguad. Degisoggu, ¿sunna be egi obinosi? \p \v 34 David abin-imakded: \p —Ani an-bab-sibad-wawaad an-edarbedid. Ar achumigur-nono-wawaaddibe, wiobdibe, sibad-wawaad-wargwen-sesale, andi balegitedaed, \v 35 geb an sarsodaed sibad-wawaad-indakedse. Ar angi aibinnardibe, bur bule an sarsoddaed oburgwedse an imakdaed. \v 36 Ar be-maide, achumigur-nono-wawaad oburgwed, wiob oburgwed. Deyob, an we-Filistea-dule-Bab-Jehová-wissulid an imakbaloed, ar ade, Bab-Dummad-Dula-Maid-e-sordamar-ourwenaid. \p \v 37 David sogdebalid: \p —Bab-Jehová achumigur-nono-wawaadgi, degi, wiobgi an-ollor-imaksad, deyob, we-Filistea-dule-e-ganguedgi an-ollor-imakbaloed. \p Saúl ega sogded: \p —Be nado. Bitigi Bab-Jehová beba-namosun. \p \v 38 Agine, Saúl e-bila-onoged-mor Davidʼga yosad, degi, gurgin-esgoro-gordikidbiid ega yosbalid, deginbali, binasgar-arsoged-esgoro-gordikidbiid ega binasgargi nasiksabalid. \v 39 David urwed-mor-birgi es-suid e-dikargi nasiksad. Geb nanadgua, geg nue-nane itoged. Ar ade, urwed-mor-yoi-nanaed durdakarsulid. \p David, Saúlʼga sogded: \p —An we-ibmar-yoi geg an nanaed, weyob an durdakarsulid. \p Degisoggu, David, bela we-ibmar-yoid esusad. \v 40 Agine, na e-gaapoled-suid susad, degi, dii-akwa-swirigwad gwaatar diwarse aminaded. Geb amisgua, e-dikargi-sagu-naidgi oubosad. A-sorbali, David, akwamied-dub e-argangi-semai Filistea-dulese naded. \v 41 Goliat, dule-ega-sigu-abgaed-seed-sorba-nai, Davidʼsik armogad. \v 42 Geb Goliat David-dakdegua dakalid, machi-bipi uka-sichisaar-itoge, degi, sapingwa-nued daklebali. \v 43 Mesagwar-dakedba Davidʼga sogded: \p —¿Ar ande achusi, suargi be an-sarsodanigu? \p Geb Goliat na e-bab-dummagan-nuggi David-ukabsaded. \v 44 Weyob sogded: \p —¡Be anse dage. Ar mulamar-masga, achu-sapurmar-masga an be-imakoed! \p \v 45 David abin sogded: \p —Bedi es-suidyalaba, eswaryalaba, degi, siguyalaba be angi danikid. Ar andi, Bab-Jehová-Bela-Gangued-Nikad-nuggi an danikid. Bab-Dummad-e-sordamargi-be-ulusad-nuggi an danikid. \v 46 Emi Bab-Jehová anga be-urmakoed, an be-oburgoed, an be-nono-egwannoed. Emi, mulamar-masga, achu-sapurmar-masga an Filistea-sordamar-imakoed. Deyobi, bela dulemar wisgumaloed, Israel-dulemar-e-Bab-Dummad doa gue. \v 47 Bela wegi-bukwamalad wisgumaloed, Bab-Jehová dule-bendakega es-suid, degi, sigu abesurye. Bab-Jehová bila-onolegedgi sordamar-onakwega imaked. Degisoggu, Bab-Jehová, bemargi anmar-onakwega imakoed. \p \v 48 Goliat, Davidʼbo-urwega ese mellealid, geb David, Goliat-abin abarmakarmogad. \v 49 David e-sagu-yaba akwa-gwagwen onosad. Geb Filistea-dulegi akwa-mileged-dubgi akwa meted, geb e-bebegi maksad. E-bebe-abalallagi akwa dogsa-sigisad. Agine, Goliat asgunar aimukuded. \v 50 Weyobi, David es-suidsuli, akwa-gwagwengi, degi, akwamied-dubgi Goliat-oburgwisad. \v 51 A-sorbali, David, Goliat-aimukus-maidse abarmakded, geb Goliat-ibe es-suid susad. Agi David, a-es-suid-e-ukayaba-mai-onosgua, Goliat-e-nono egwachad. \p Degidbali, Filistea-sordamar na e-dule-bila-onoged-buled burgwis dakarmargua, duurmakdemalad. \v 52 Geb degine, Israel-sordamar, Judá-sordamar, bila-onogega gormakdemalad, agi, Filistea-sordamargi duurmakdemalad. Geb, Gat-neggwebur-dogedse, degi, Ecrón-neggwebur-yawagakse balegichamalad. Saaraim-igarbali Gat-neggweburse, degi, Ecrón-neggweburse, Filistea-sordamar-e-muimar omilede gusad. \v 53 Israel-sordamar, Filistea-sordamar-baleginnaid bergusmargua, e-ibe ibmar-weega gannar Filisteaʼmar-bukwagusmaladse nonimalad. \v 54 A-sorbali, David, Goliat-e-nono susad, geb Jerusalén-neggweburse sealid. David, Goliat-e-bila-onogedgi-ibmar-ebulemaladdi, e-gabedneggi urbisad. \p \v 55 Ar David, Filistea-dulebo-urwenaigu, Saúl, e-sordamar-e-dummad-Abner-nugadse egichad. \p —We-machigwa, ¿we doa e-baba? \p Abner abin-sogded: \p —Dummad, napira an bega soged, an wissuli, ar doa e-baba. \p \v 56 Rey ega sogded: \p —Anga be egisnae, ar doa e-baba. \p \v 57 David, Goliat-oburgwisad-sorba nonigua, Abner, Saúlʼse David-sesad. Deun, amba David, e-argangi Goliat-e-nono sediid. \p \v 58 Saúl, Davidʼse egichided: \p —Machi, ¿doa be-baba? \p David abin-sogded: \p —An be-mai-Isaí-Belénʼgined-e-machid. \c 18 \ms1 6. SAÚL, DAVIDʼGI NOBGUSAD, DEGI, ISDARDAKSABALID \mr (18:1–27:12) \ms2 6a. Saúl, Davidʼgi nobed \mr (18:1-30) \s1 David, ai-nuedid \p \v 1 David, Saúlʼbo-sunmaksad-bergusgua, Saúl, David-susad ega-arbaega. A-iba-akale, Saúl, David-e-bab-negse-naega bar imaksasulid. \v 2 Jonatánʼdi, Davidʼbo ai-nuedga gunonimalad. Degisoggu, Jonatán, bela-bela David-sabgusad. \v 3 Ar Jonatán bela-bela David-sabsoggu, Davidʼbo igar-mesisad. \v 4 A-ulale, Jonatán, e-mor-dummad-suid-yoid unnusad, geb Davidʼga uksad. Deginbali, we-ibmarmar ega uksabalid: E-mor-baigan, e-es-suid, e-warsi, degi, e-molidub. \p \v 5 Ibu Saúl, Davidʼga sokardibe, David, bela Saúl-sogedba ibmar-imakdaed. A-ulale, Saúl, David-e-sorda-bila-onomalad-e-iduedga onugsasad. Weyob Saúl, David-onugsasadi, bela Saúl-sordamar, degi, sorda-e-dummaganse-bakale, nued-itosmalad. \s1 Saúl Davidʼgi nobed \p \v 6 David-Goliat-oburgwisad-sorba sordamar-aibiris-danimargua, bela Israel-yargi neggweburmar-bukwadgi omegan Rey-Saúl-abindakega ainiarmalad. \v 7 Weligwaledba gar-pandero-abargi gwirnanaid, gar-lira-abargi weyob namaknanaid: \q1 “¡Saúl, miligwen (1,000) e-isdarmalad-oburgwisad, \q2 Davidʼdi, miliambe (10,000) e-isdarmalad-oburgwisad!” \p \v 8 Weyob namaknanaid-ulale, Saúl isdar-itode gandikidba ibmar-sogded: “¡Davidʼnik sogmala, miliambe dulemar-oburgwisye (10,000), andi unnila miligwen oburgwisye (1,000). Unnila reyga mesedpi-napmalad!” \v 9 A-iba-akale, Saúl, Davidʼgi nobguded. \p \v 10 A-bangine, David gar-arpa-ogorsigua, Bab-Dummad burba-isganaga Saúl-urmaksad. Degidbali, Saúl e-neggi yogasaar gole-gole gualid, degine, eswar-annik gudii gualid. \v 11 Degidgine, Saúl, Davidʼgi ukiagwar eswar-meted, ar binsasad, “¡Galuba-mesa an David-makoye!” Deyobi Davidʼgi eswar-misad. Davidʼdi ilabogus nabir idu aibacha-imaksadaed.\fig Saúl, Davidʼgi-nobedba ukiagwar Davidʼgi eswar meted. (1 Samuel 18:10-11) |src="CO01037B.TIF" size="col" ref="1 Samuel 18:11" \fig* \p \v 12 Saúl wisid Bab-Jehová bar eba gudisuli, emidi, Davidʼba gudii. A-ulale, Saúl, David-dobee-itoged. \v 13 Agala, mer bar David-e-walik-gudiguega, bila-onolegedgi emar-idugega, sordamar-miliba-mergued-e-dummadga (1,000) nug-imaksad. \v 14 David bela ibmar-imakalile, ega nueganbi gusdaed, ar ade, Bab-Jehová eba gudiid. \v 15 Saúl, Davidʼga bela ibmar-nueganbi-gue dakargua, dobe-itoded. \v 16 Bela Israel-yargindi, degi, Judá-yargindi, David-sabmalad. Ar David, bela bila-onolegedgi sordamar-idudidaed. \p \v 17 Ibagwengine, Saúl, Davidʼga sokalid: \p —An-sisgwa-dummad Merabʼye-nugad an bega ukoed. Unnila an bega sogo, dule-buled na be imako, Bab-Jehová-nuggi bila-onodii be guo. \p Ar Saúl binsaed: “An-sunnad mer an David-oburgo. Bur Filistea-sordamar oburgoed.” \p \v 18 David, Saúl-abin sogded: \p —¿Ande doasunna rey-e-sapinga-guega? ¿An-gwenadgande doamarsunna rey-e-gwenadganga gumalagar? \p \v 19 Degi-inigwele, Saúl, Davidʼga e-sisgwa-Merab-uked-ibagan-mosgua, Saúl, dule-Meholatʼgined-Adrielʼye-nugadga e-sisgwa uksad. \p \v 20 Saúl-e-sisgwa-baid-Micalʼye-nugad David-abealid. Geb Saúlʼga sogsamargua, Saúl yeer-itoalid, \v 21 geb binsasad: “An Davidʼga yamo Mical-ukoed, adi, degidba, an David, Filistea-dulemarse-burgwega imakoed.” Degisoggu, Saúl, Davidʼga gannar sogdebalid: \p —Emi an-sapinga be guoed. \p \v 22 Geb degine, Saúl e-maimarga sogded: \p —Davidʼbo arbakee be sunmakmala, ega be sogmalo: ‘Rey be-sabed, bela e-maimar be-sabmarmogad. E-sapinga be gue.’ \p \v 23 Davidʼga weyob ibmar-sogsamalad, Davidʼdi abin-imaksad: \p —Ar rey-sapinga-gued, ¿ibmar ibgwensur-guedye be bimala? Unnila andi dule-wilegedid, dule-nug-nikasulidid. \p \v 24 Saúl-e-maimar nadmalad, geb igi David e-abin-imaksa Saúlʼga sogsamalad. \v 25 Saúl gannar ega sogdebalid: \p —Davidʼga be sogmalo: ‘Rey na e-sisgwa-ukoedgi ega ome-nikuedgi-gusgu-ibmar-ukleged-anale, Filistea-dulemar-e-abgan-uka-duku dulatar (100) abeged. Ar unnila, e-isdarmalad-buged-mai imakbied.’ \p Ar Saúl abeged Filistea-dulemar David-oburgwed. \p \v 26 Saúl-e-maimar, Davidʼga ibmar-sogsamargua, David rey-sapinga-guoed na yeer-itosad. Amba yoo ome-nikued-iba-mogua, \v 27 David na e-sordaganmala Filistea-dulemar-oburgwega naded, geb dulataled-ilabo (200) oburgwisad. Degine, David reyga Filistea-dulemar-e-abgan-uka-duku senonikid, adi, e-sapinga guegar. Weyobi, Saúl Davidʼga na e-sisgwa-Mical uksad. \p \v 28 Saúl, Bab-Jehová-Davidʼba-gudiid magar daksad, degi, e-sisgwa-Mical-nue-Davidʼbina-soged magar daksabalid. \v 29 A-ulale, Saúl bur bule David-dobguded, geb e-isdaradga degisadegu gunonikid. \p \v 30 Deginbali, Filistea-sordamar-e-dummagan Israel-sordamargi bila-onoged-irbali, David, Saúl-sordamar-e-dummagan-bamaladba bur Filistea-sordamar-e-dummagangi nakwisdaed. Degidbali, David dule-nuga-nikadga gunonikid. \c 19 \ms2 6b. Saúl, David-oburgwebied \mr (19:1-24) \p \v 1 Saúl, e-machi-Jonatánʼga, degi, bela e-maimarga David-oburgwega igar uksad. Ar Jonatánʼdi David bela-bela sabsoggu, \v 2 David-owisosad: “An-bab-Saúl be-oburgwebiye. Degisoggu, bane nue-salakoye, sapuryaba be dukuoye, agi be sigoye Jonatán Davidʼga sogsad. \v 3 Ar bia sapuryaba be siidse an-babbo an naoeye, an begi ega sunmakoye ega sogsad. Ar igi na sogdagoe, an be-owisogoye ega sogsabalid.” \p \v 4 Jonatán e-babga Davidʼgi nueganbi sunmaksad: \p Jonatán e-babga weyob sogded: \p —¡Dummad, mer be-mai-David be oakaloge! Edi gwen bipisaale akar be-imaksasulid. Ar bur bule e-ibmar-imaksad bega nueganbi gusad. \v 5 David Filistea-dule-oburgwega na e-san gwen wiledaksasulid. A-ibagine, Bab-Jehová bela Israel-sordamar-nakwega imaksa gusad. Dummad, be-sunnad be daksad, be yeer-itosad. ¿Ar ibiga dule gwen ibmar-oakalossulid-ibe be ablis eogoe? ¿Ar ibiga be binsa David oburgoe? \p \v 6 Saúl, Jonatán ega-ibmar-sogsadba ibmar-imaksad, geb weyob goted: \p —¡Bab-Jehová nue-mai dakledo! Ise-sogar an soged, David burgosuli. \p \v 7 Geb degine, Jonatán, Davidʼse gochad, geb bela e-babbo-sunmaksad-ega-sogsagua, Jonatán e-bab-Saúlʼse David-sesad, adi, idualeyob ega ibmar-imakdii gubaligar. \p \v 8 Gannar bila-onolearbalid. David, Filisteaʼmargi bila-ononade gusbalid, degi, David, Filisteaʼmargi nakwis gusbalid. Degidbali, Filistea-sordamar galakunonigu, dobgudedba wakite gusmalad. \p \v 9 Ibagwengine, Saúl e-neggi sigua, David-gar-arpa-ogorsiid itosigua, ukiagwale, Bab-Jehová, Saúlʼgi burba-isgana odenonikid. Ar Saúl eswar gani sisoggua, \v 10 Davidʼgi eswar mechalid, adi, galuba-mesa biokegar. Davidʼdi nabir e-idu aibacha imaksamogad. Degisoggu, eswar galugi gwichigudapsunnad. A-mutikidbali David wakite gusad. \p \v 11 Geb degine, Saúl, David-negse bukidar dulemar-barmisad, adi, mutiki egi nakulemalaga, geb bangine oburgwemalagar. Ar Micalʼdi e-sui-David-owisosad: “Emi-mutiki be dukusulile, banedse be burgoye” ega sogsad. \v 12 Geb Mical, yawagak-senigwadba David-odesad. Degidbali, David nabir wakichagusad. \v 13 A-sorbali, Mical akwa-duleyob-sobaledi David-e-gabedgi mesisad. Geb nono-birgi sibad-absar urbisad, degi, atuedgi edusbalid. \p \v 14 Saúl, David-gaega dulemar-barmisgua, Micalʼdi amar-abin sogded: “David uellemai.” \v 15 Geb gannar dulemar Saúlʼse nonigusmalad. Geb Rey-Saúl David-gaega gannar dulemar-barmisbalid, Saúl amarga sogded: “¡David amba uellemaile, anga be sedagedse imakmalo, oburgwegar!” \v 16 Dulemar negyaba dogdapmargua, akwa-duleyob-sobaledbi gabedgi mai dakdapmalad, degine, e-nonogi sibad-e-absarbi-bukwa dakdapmarbalid. \v 17 Geb degine, Saúl, Micalʼga binnasur ibmar-sogded: \p —¿Ibiga weyob be an-yardakye soge? ¿Ibiga an-isdarad wakinnega be imaksa? \p Mical e-bab-abin sogded: \p —Ar David anga soged, be an-owakinsurdibele, anse be oburgwilegoye, degisoggu, an owakichasundo. \p \v 18 David deyob na san-bendakega wakitegua, Ramá-neggweburse Samuel-dakega nadegusad. Samuelʼse modapgua, igi Saúl e-imaksa bela Samuelʼga sogdapid. Geb a-sorbali, David Samuelʼbo Naiot-neggweburse megnadmalad. \v 19 Degi, Saúl wisguargua David Ramáʼgi Naiot-neggweburgi gudiiye, \v 20 David-gaega e-sordagan-barmisad. Ar sordamar neggweburse modapmargua, Samuel, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladmala Bab-Dummad-gayaburbagi sunmaknanai dakdapmalad. Geb degine, Saúl-e-sordamargi Bab-Dummad-Burba-Nued gandikidba aidenonikid, geb Bab-Dummad-gayaburbagi sunmakdemarmogad. \v 21 Saúl deyob gayamar-wisguargua, sordamar-bamalad barmisbalid. Ar a-sordamarde Bab-Dummad-gayaburbagi sunmakde gusmarmogad. A-sorbali, Saúl bamalad-barmisbalid, amba deyobi gusmarmogad. \v 22 Geb Saúlʼsunnad Ramáʼse nadsunnad. Secúʼgi dia-dummad-siidse modapgua, Saúl emarse egichidapid: \p —¿Bia Samuel, Davidʼbo gudii? \p Geb dule-wargwen Saúlʼga sogded: \p —Samuel, Davidʼbo Ramáʼgi Naiot-neggweburgi gudimarye. \p \v 23 Degisoggu, Saúl a-neggweburse nadsunnad, ar Bab-Dummad-Burba-Isligwaleddi egi gandikidba aidenonimogad. Geb Saúl igarba Bab-Dummad-Gayaburbagi-sunmaknadapi Naiot-neggweburse modapid. \v 24 Saúl Samuelʼse modapgua, na mor esusa imaksad, uka-swiri napagi-meremai Samuel-asabin Bab-Dummad-gayaburba-barsognai osedosad, degi-oiboarbalid. A-ulale, weyob-soglenonikid: “¿Saúlʼde Bab-Dummad-gayaburba-barsogmogadsi?” \c 20 \ms2 6c. Jonatán, Davidʼbo ai-nuedid \mr (20:1-42) \p \v 1 David Ramá-yargi-Naiot-neggweburgi wakitegusad, geb Jonatán-maidse nade gusad. David weyob Jonatánʼse egichialid: \p —¿Ar ibu an imaksa? ¿Ar ibu ibmar-isgana an imaksa? Emide, be-bab an-oburgwebied. \p \v 2 Jonatán, Davidʼga sogded: \p —¡Be bipisaar burgosuli! Ar an-bab bipisaale gwen angi ibmar-soggwenad odukudisulid, bela ibmar anga sogdaed. ¿Ibiga angi ibmar odukudagosunna? Geg angi odukued. \p \v 3 David ise-sogar sogdebalid: \p —Ar be-bab nue-wisid, bede nue-an-sabe. Degisoggu, be-bab na binsasargebed: ‘Jonatánʼga an we-ibmar mer-sogoye, adi, mer isdar-itogegarye.’ Ar Bab-Jehová-Dula-Maid-nuggi, degi, be-nuggi, an ise-sogar-soged, ar andi burgwednaga gudiid. \p \v 4 Jonatán, David-abin weyob sogded: \p —Degite, ibu bega sabi be an-abesunna, be anga sogdo, an bega saodo. \p \v 5 David ega sogded: \p —Be wisi, banedse nii-binid-yoleged-ibad. Degisoggu, reyba an mas gunned nikanad. Ar ibabo sapurba-dukuega be an-imake. \v 6 Ar be-bab an-amialile, ega be sogoed, David Belénʼse e-barmidega angi alamaknaigusye. Bela e-gwenadgande agi bukwamaladdeeye, degine, bela agine na birga-irba ibmar-ogumakar-ukleged ukdamarye anga sogye, ega be sogoed. \v 7 Ar bega sokardibe, nueganbiye, adi, an dobguosulid. Ar ulualirdi, be wisdo, an-oburgwedgi binsae. \v 8 Ar Bab-Jehová-asabin be anbo-igar-mesissoggu, an bega sogsundo, mer be an-yardako. Ar begi nosa be an-dakele, be-babga mer be an-urmako. ¡Be-sunnad bur be an-oburgo! A bur nabirid. \p \v 9 Jonatán, Davidʼga sogded: \p —¡Mer deyob be binsae! Ar an-bab be-oakalobiye an wisgualile, ¿an sunna bega sogsasulir be insae? An bega sogsale. \p \v 10 David, Jonatánʼga sogded: \p —Be-babde be-abin sokalile, ede an-oburgoye, degite, ¿doa an-owisogoe? \p \v 11 David bela ega ibmar-sogsagu, Jonatán sapurba Davidʼbo nadsunnad. Agine, \v 12 Jonatán, Davidʼga sogded: \p —Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-nuggi ise-sogar an bega soged, wegi-wachi achuledse an-bab-e-binsaed an wisguoed. Ar begi nueganbi sunmakele, an be-owisogoed. \v 13 Ar an-bab be-oakalobiye sogele, an be-owisogoed, adi, be wakinnegar. An be-owisosulile, Bab-Jehová sabsur-an-odurdakodo. ¡Ar Bab-Jehová igi an-babba gudigusa, deyobi beba gudigumogoed! \v 14 An bese wis ibmar egised, ar amba an dula-gudiidgi Bab-Jehová begi nued-binsadele, be angi nued-binsamogo, mer an-oburgwemalaga be imako. \v 15 Bab-Jehová we-napneggi bela bega be-isdarmalad-obelosale, melle an-gwenadgandi be obelogo, be anga wile dako. \v 16 ¡Bab-Jehová bela be-isdarmalad-sabsur-odurdakega imaksun! \p Weyobi, Jonatán, Davidʼbo na igar mesisad. \v 17 Ar ade, Jonatán na eyobi David-sabed. Jonatán nue-David-sabsoggu, a-ulale, Jonatán Davidʼbo weyobi ise-sogar igar-mesisbalid. \v 18 Davidʼga sogded: \p —Banedse nii-binid-yolegoed-ibad. Ar be-gan ollosii dakarmalale, be-obardamaloed. \v 19 Iduar na be bia dukusgusa, asega be achur naoed, Ezel-akwa-dikarba be sigoed. \v 20 Akwasik sigu-minaiyob yamo an saoed. Geb asiki, sigu warbaa an mioed. \v 21 Geb sigu-sunaega, an-mai-wargwen an barmidoed. An ega sogdibe: ‘Be dake, sigumar wesik meremamaid be sunae’, dobsuli sunna be nodaged. ¡Bab-Jehová-Dula-Maid-nuggi an bega soged! \v 22 Ar ega an sogerdi: ‘Be dake, sigumar bur egesik mamaid’, adi, Bab-Jehová naed be-abeged. ¡Degisoggu, be wakinsunnoed! \v 23 ¡Anmar na ise-sogar-ibmar-sogsamaladi, Bab-Jehová degisadegu dulemar-baiganga-sogega guoed! \p \v 24 Degisoggu, David sapurba dukussunnad. Nii-binid-yoleged-iba-onodedgi, rey igi na gusgu galu-naga mas-gunnega sigdae, \v 25 deyobi mesegi galu-naga sigisad. Jonatán rey-asabin sigisad, Abnerʼdi Saúl-dikarba sigismogad. David-e-gandi ollobi-sigisad. \v 26 A-ibagi, Saúl akar-sogsasulid, ar ade, binsaed: “David igi-gusdibeye na binsaed, san-swilidik-gudisulirgeberye binsaed.” \v 27 Banedgine, Saúl, David-e-gan amba ollobi-sii dakarbalid. Geb Saúl e-machi-Jonatánʼga sokalid: \p —¿Ibiga Isaí-machi, masgunnega sae nonisuli? Emi amba nonisurbalid. ¿Ibigala? \p \v 28 Jonatán e-babga sogded: \p —David Belénʼse e-barmidega angi alamaknai gusad. \v 29 Anga sogsad: ‘Wis be an-barmidye. An-gwenadgande na birga-irba ibmar-ogumakar-ukleged ukdamarye. Ede a-daknabiye, anga sogsad. Degine, an-gwenad anbina gochaye, anmarse dagoye. Degisoggu, wis be an-barmidye, an-gwenadgan-daknaegarye,’ anga sogsad. A-ulale, David be-abargi mas-gunnega daklesulid. \p \v 30 Saúl deyob Jonatán ega-soge itoargua, Jonatánʼse uluded. \p Ega sogded: \p —¡Bedi ome-gambanuchu-imaked-e-mimmid! ¿David-be-ai-nuedid an wissurye be angi binsae? ¡Be-nanga, degi, bega binged-dummad gued! \v 31 We-napneggi Isaí-machi dula-gudiidgi, be, degi, be-yar-seoedi bonisuli-guosulid, boni-nika guedsegad. ¡David-aminamalagala, sordamar be barmide! Geb wese be anga sedamalo, ar oburgwilegergebed. \p \v 32 Jonatán e-bab-abin sogded: \p —¿Ar ibiga David-oburgwilegoe? ¿Ibu ibmar-isgana imaksasunna? \p \v 33 Agine, Saúl, Jonatán-onailiksaega eswar-suid egi mechalid. Degidbali, Jonatán magar-daknonikid, ar e-babde David-oburgwedgi binsae. \v 34 Jonatán uludedba mese-naba-siidgi gwichibin-imaksad, geb iba-onolenaid-ibbogwadgi bar mas-guchasulid. Ar e-bab Davidʼgi sabsur-ulussoggu, Jonatánʼdi nue bukib-itossunnad. \p \v 35 Banedgi wakudaryalaba, Jonatán, David-abinguega sapurba naded. E-mai-sapingwagwad eba nade gusmogad. \v 36 Jonatán e-maiga sogded: “Sigumar-an-mioed be sunao.” \p E-mai abarmakded, geb Jonatánʼdi egi dikasur sigu metedaed. \v 37 Ar mai na bia sigu argwachadse mosgua, Jonatán binnasur ese goted: “¡Be-biriba! ¡Be-biriba sigu mellemai! \v 38 ¡Gwae be abarmakde! ¡Mer be gwisgue!” Jonatán deyobi ese gorgwichi gusad. Ar mai sigu-susgua, e-dummadga senonikid. \v 39 Maidi gwen akar binsasulid, ar ade, Jonatán Davidʼbo unnila wismalad, ar sigu-miedde ibi-obare. \v 40 Geb degine, Jonatán na e-maiga bila-onogedgi-ibmar-ebumalad uksad. Ega sogded: \p —Be nae. Be gannar negse we-ibmar sede. \p \v 41 Ar mai na nadgua, David, e-duku-siidgi noalid. Geb David, Jonatán-asabin ilapaa dulluu e-bebe napase-ebulegedse imaksad. A-sorbali, angaagwar na gasmalad, degine, ebobela na bosmarbalid. Ar Davidʼdi bur bule bosad. \p \v 42 Jonatán, Davidʼga sogded: \p “Gwage-bogidikidgi be nae, ar ade, Bab-Jehová-nuggi anmar weyob ise-sogar imaksad, Bab-Jehová anmarba, degi, anmar-waganba degisadegu gudii guoye.” Degisoggu, David nadsunnad. Geb Jonatánʼdi neggweburse gannar nonikid. \c 21 \ms2 6d. David, Saúlʼgi wakichad \mr (21:1–27:12) \s1 David, Nob-neggweburse naded \p \v 1 David, Nob-neggweburse mosgua, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Ahimelecʼse naded. Ahimelecʼdi, David-dakargua, na dobe-itoded. \p Ahimelec, Davidʼga sokalid: \p —¿Ar ibiga walagwengi be daniki? ¿Ibiga dulemar beba danisuli? \p \v 2 David abin-sogded: \p —Rey-sogedba an daniki. Degi-inigwele, dule wisguegarsulid, ibiga rey bese an-barmiali, degine, igi rey anga igar-uksabali. A-ulale, an-sordamarbo an danisulid. An-sordagan-anbodi igar-baidsik an abinguoed. \v 3 David, Ahimelecʼga sogdebalid, wis masgunned be nikasua. Wis gwaatarsaar madu be anga udage. Ar sulirdi, ibmar-baid be nikale, a be anga wis udado. \p \v 4 Ahimelec, Davidʼga sogded: \p —Madu-binsaled an sate, unnila madu Bab-Dummadga-nug-imaklesadbi an nikad. Ar be-sordamar omegangi bagagwar-gudimalale, sunna an bega uksardo. \p \v 5 David abin-sogded: \p —Ar anmar urwega-alile, gusgu, anmar, omeganse wissur-bar gordaed. Deginbali, binsa nabir neg-argaega anmar arbalile, abala, an-sordagan omegangi bagagwar san-imakdamarbalid. Emidi, bur bule san-swilidik gudimalad. \p \v 6 Degisoggu, ar madu-baid satesoggu, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled, Bab-Dummadga-madu-nug-imaklegaled Davidʼga uksad. We-madu, Bab-Dummad-asabin itoged-neggi-bukwagusadi emissale, odelesad A-muchubbi, Bab-Dummadga-madu-nug-imaklegaled-gwapid uwe-uwegwad bato urbilesad. \p \v 7 Deunni, a-ibagine, Saúlʼga-sibad-edarbed-wargwen Bab-Dummadse-goled-neggi besad. A-dulede, Doegʼye nugad, Edomʼginedid, Saúl-e-sibad-wawaad-edarbemalad-e-dummadid. \p \v 8 A-sorbali, David, Ahimelecʼga sogded: \p —¿Abakar be eswar-swiswidikid nikasua, es-suiddibe? Ar rey gwae-gwae an-barmialid, a-ulale, es-suid an searsulid, degi, bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad an searsurbalid. \p \v 9 Dule-irwa-Bab-Dummadse-goledi Davidʼga sogded: \p —Eye, Filistea-dule-Goliat-es-suidbi maid. Bia be deun Ela-nebagi oburgwisgusa, a-dule-es-suidbi maid, mor-suid-naid-dakasiki morgi bipirmakar-maid. Ar be abegele, sunna be seded. Ar bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad-bamaladdi an sated. \p David ega sogded: \p —¡We bur-nuedid! ¡Anga be udage! \p Geb ega uksasunnad. \s1 David Gat-neggweburgi gudii gusad \p \v 10 A-ibagine, David amba Saúl-iduar-wakindiidgi, Gat-rey-Aquisʼye-nugadse nade gusad. \v 11 Aquis-sorda-dummagana, Aquisʼga sokalid: \p —¿Wede Davidʼsursi? ¿We-yar-naid-e-reysursi? We-dulega gwirnanai, degi, weyob namaknanai damalad: \q1 ‘Saúl, miliba (1,000) e-isdarmalad-oburgwisad. \q2 Davidʼdi, miliambe (10,000) e-isdarmalad-oburgwisad.’ \p \v 12 David deyob dulemar-soge itosgua, David suli-suli-itoalid, Gat-rey-Aquis-dobe itodbalid. \v 13 David-gaesokarmargua, David yamo na dule-iwiledyob-imaksad. Dulemar-wagab yawagak godi-godi-imaknai gusad, geb e-sigaba gaglis-aryomai imaksad. \p \v 14 Geb degine, Aquis e-sordamar-e-dummaganga sogded: \p —¿Ibiga be anga we-dule-sedanimala? Ar we-dule, ¿dule-iwiledid be daksurmarsi? \v 15 Ar dule-iwirmalad amba an-neggi galaku be dakmarsi, emide, be anga we-dule an-asabin sedanimalad. ¡Be ononamala! \c 22 \s1 Adulamʼse, degi, Mizpaʼse David wakited \p \v 1 David Gat-neggweburgi nadgua, Adulam-gubya-dummad-siidse dukunaded. Na e-iamar, degi, e-gwenadgan wisguarmargua David agi gudiiye, dakega ese nadmalad. \v 2 Degine, bela dulemar-wile-itodimalad, dulemargi mani-ganimalad, gwagegi-nabir-itodisurmalad ese nadmarmogad. Degidbali, David dulemar-dulataled-ilabake-mergued-e-dummadga (400) gunonikid. \p \v 3 Agine, David, Moab-yargi Mizpa-neggwebur-siidse naded. Geb Moab-reyga weyob sogdapid: “An bese wileged, wis an-sergan be-yargi-gudigumalaga wis imakbi an be-abegendo. Geb Bab-Dummad igi anga sogdagoe ase anmar na namarbaloed.” \v 4 Deyobi David, Moab-e-rey-walik e-babgan na obesad. David dukumaigusad-ibagansega na e-sergan Moab-yargi gudii gusmalad. \p \v 5 Bab-Dummad-gayaburba-barsoged-Gadʼye-nugadi, Davidʼga sogded: “Mer be bar dukued-neggi dukuo. Judá-yarse bur be gannar-naed nabirid.” Geb agine, David Judá-yarse nadsunnad, geb Haret-sapuryaba dukudapid. \s1 Saúl dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad oburgwisad \p \v 6 Ar Saúl Gabaa-yar-mullugi, ingwa-soled-gwichid-urba-obunnosigu wisgualid, David e-sordaganmala daklesye. Agine deunni, Saúl eswar-gani siid, e-sordamar-e-dummagandi ebiris-bukwad. \v 7 Amarga Saúl sogded: \p —¡Benjamín-wagan, nue an-itomar! Ar Isaí-machi bemarga nainumar-naidi, degine, uva-digar-nanaidi, ¿bemarga ukmogo be ebinsae? Degi, sordamar-miliba-mergued-e-dummadga (1,000), degi, sordamar-dulataled-mergued-e-dummadga (100), ¿bemar-nugsao be ebinsabali? \v 8 Emigindi, ar bela bemar angi aibichamalad. Ar ade, dule-wargwensaale an-machi Isaí-machibo-igar-mesisad anga sogsasulid. Bemar wargwensaar anba bukib binsasulid. Bemar anga sogsasurbalid, ar igi an-machi an-mai-wargwenad angi aibinega imaknai, emi ibmar-gunaiyob. \p \v 9 Agine, Edom-dule, Doegʼye nugadi, Saúl-e-sordamar-e-dummagan-abargi gwismogad, ega sogded: \p —Isaí-machi, Nobʼgi, Ahitob-machi-Ahimelecʼbo sunmaknai an daksad. \v 10 Davidʼga, Ahimelec Bab-Jehováʼse ibmar wisgusad, geb ega mas uksad, deginbali, Filistea-dule-Goliat-es-suid ega uksabalid. \p \v 11 Geb degine, rey dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Ahitob-machi-Ahimelecʼse gochad. Deginbali, rey, Ahimelec-e-gwenadgan bela Nobʼgi dule-irwa-Bab-Dummadse-goledga-mamaidse gochabalid. Amar nonigua, \v 12 Saúl, Ahimelecʼga sogded: \p —Ahitob-machi, be an-itoge. \p Ahimelec ega sogded: \p —Dummad, sogdena. \p \v 13 Saúl sabsur Ahimelecʼga sogded: \p —¿Ibiga be, Isaí-machi-ebo, angi aibinnai? Angi-aibinega ega be mas uksad. Degi, an-oburgwega es-suid ega be uksabalid. Deginbali, Bab-Dummadse ega be ibmar-wisgusbalid, igi emi ibmar gunai. \p \v 14 Ahimelec rey-abin weyob sogded: \p —Ar bela be-sordamar-e-dummagan-abargine, ¿doa be-sapin-Davidʼyob innikigwad gudii? Deginbali, be-edarbemalad-e-dummadbalid, be-neggi belagwable e-nug odummomarbalid. \v 15 ¿Ar emi gebe Bab-Dummadse an Davidʼga igar-wisgunai be an-dake? ¡Suli, deyob suli! Angine, an-gwenadgangine bipisaar rey atake-wilubsulinad, ar andi bemar-boni-nika-gunanaidi, bipisaale wissulid. \p \v 16 Rey-Saúl, weyob Ahimelecʼga sogded: \p —Amba be deyob anga sog-inigwele, ¡Ahimelec, amba be anse burgoe! ¡Bebi burgosulid, bela be-gwenadgan burgwemogoed! \p \v 17 Rey e-suar-ibmala-eba-gudimaladga igar uksad: \p —¡Bab-Jehová-e-dule-irwa-gormalad be oburgwemala! Wemar, Davidʼba nanaimarmogad. David-wakindiid wismalanad, degite, gwen anga sogsasurmalad. \p Ar rey-e-sordamar-dummagandi, yapa dule-irwa-Bab-Jehováʼse-gormalad-oburgwe gusmalad. \v 18 Degisoggu, Doegʼga Rey-Saúl igar ukdesunnad: \p —¡Be dule-irwa-Bab-Jehováʼse-gormalad-oburgwe! \p Geb degine, Edom-dule-Doeg amargi gwichiguded, geb bela oburgwisad. A-ibagine, Doeg dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad lino-mor-sakwasulid-yoimaladi, dulabake-gakatar (85) oburgwisad. \v 19 A-sorbali, Doeg, Nobʼse naded, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-e-neggweburse. Geb es-suidgi machergan, omegan, burwigan, goemar, moli-bebe-nikamalad, moli-uayasuidmar, degine, sibad-wawaadmarse-bakale, oburgwidapbalid. \p \v 20 Degi-inigwele, Ahimelec-machi-wargwen, Abiatarʼye-nugad wakichad. Geb Davidʼse naded. We-Ahimelecʼde Ahitob-e-machid. \v 21 Geb bela Davidʼga ibmar sogdapid, igi-Saúl dule-irwa-Bab-Jehováʼse-gormalad ogilosa. \v 22 Agine, David, Abiatarʼga sogded: \p —An Nob-neggweburgi Edom-dule-Doeg-daksagu, bato an dika egi binsasa, we-dule, Saúlʼga ibmar-sogoye. Emide, belagwable be-gwenadgan-burgwisadi, an-nukinsundo. \v 23 Degi-inigwele, mer be dobguo. An-walik be gudiguo. Wegine, dule gwen be-oakalogosulid. Ar doa-dule be-oburgwebiele, an-oburgwemogargebed. \c 23 \s1 David Keila-neggwebur-bendaksad \p \v 1 David wisguargua, Filistea-sordamar Keila-neggweburgi gwichigusmarye, degine, e-ibmar-gwag-sabolebukwad ei atur-imaksamarbarye. \v 2 Degidbali, David Bab-Jehováʼse idakded, ega sogded: \p —Bab-Jehováʼye, ¿Filistea-sordamargi an bila-ononaoe? \p Bab-Jehová abin-sogded: \p —Be nae. Filistea-sordamargi be bila-ononae. Keila-neggwebur be bendaknae. \p \v 3 Ar sordamar Davidʼga sogdemalad: \p —Ar anmar amba wegi Judá-yalagi gudimar-inigwele, degite, amba anmar dobe-itodimalad. Anmar Keila-neggwebur-bendakega Filistea-sordamargi bila-ononader, bur bule anmar gwakidoed. \p \v 4 David gannar Bab-Jehováʼse idakdebalid. Geb Bab-Jehová weyob abin-imaksad: \p —Keila-neggweburse be nae, ar Filistea-sordamar an bega urmakoed. \p \v 5 Degisoggu, David e-sordaganmala Keila-neggweburse nadmalad. Geb Filistea-sordamargi bila-onosmalad. Geb agine, Filistea-sordamar ese galakusmalad. David Keila-neggweburginmalad-bendaksad, deginbali, Filisteaʼmar-ibe ibmar-durgan susbalid. \v 6 Ar Ahimelec-machi-Abiatar, David-walik-dukuega Keila-neggweburse-wakitegua, mor-efodʼye-nugad sesad. \s1 Saúl, David-balegichad \p \v 7 Saúlʼga sogsamargua David Keila-neggweburse nadye, Saúl sogded: “¡Bab-Dummad anga David-urmaksa! Emide, David neggwebur-yawagak-nikad-yaba, degi, yawagak-esgorogi-atied-yaba dogsad, degisoggu, gege wakinned.” \v 8 Geb degine, Saúl bela e-sordamarse gochad, adi, David-sordamargi bila-ononamalaga, deginbali, Keila-neggwebur-ebiris bukumarbaligar. \p \v 9 David Saúl-e-oburgwebied wisgusad. Degisoggu, Abiatarʼga igar-uksad, ega mor-efodʼye-nugad sedegar. \v 10 A-sorbali, David, Bab-Dummadse gochad: \p —Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, an nue-wisid, an-ular Saúl Keila-neggwebur-obelogega dagsokalid. \v 11 Israel-e-Bab-Dummad-Jehováʼye, an bese wilege, anga be soge, ¿Keila-dulemar Saúlʼga an-urmakoe? ¿Anga-sogsamaladyobi, Saúl nue-danikoe? \p Bab-Jehová, Davidʼga sogded: \p —Eye, Saúl danikoe. \p \v 12 David gannar Bab-Jehováʼse egichialid: \p —¿Keila-dulemar Saúlʼga an-urmakoe? ¿An-sordagan urmaklemarmogoe? \p Bab-Jehová abin-sogded: \p —Eye, be-urmakmaloed. \p \v 13 Geb degine, David e-sordagan-dulataled-ilanergwa-merguedmala (600) Keila-neggweburgi-gudiidgi nadmalad, geb neg-baid-baid-onodii gusmalad. Saúlʼga sogsamargua, David Keila-neggweburgi-gudiid nadye, degisoggu, Saúl bar Keilaʼse nadsulid. \p \v 14 David yar-gwagwengi Zif-nega-dulesulidgangi negmar-dukued-bukwadgi dukudii gusad. Bane-bane Saúlʼdi amidii gusad, ar Bab-Dummaddi Saúlʼga David-urmaksasulid. \p \v 15 David Zif-nega-dulesulidgangi, Horesʼgi-gudiidgi wisgusad, Saúlʼdi e-oburgwega e-aminadye. \v 16 Saúl-machi-Jonatán, Horesʼse David-daknaded. Geb Jonatán, David mer-Bab-Dummadgi-bensuli-gudiguega, David-ogannosad. \v 17 Jonatán, Davidʼga weyob sogsad: “Melle be dobee-itoge, ar an-bab be-amiosulid. Israel-e-reyga be megoed, an be-sorbalidga guoed. We-ibmar an-babse-bakale, na wisid.” \v 18 Geb degine, ebogwa Bab-Jehová-asabin igar-mesismalad. A-sorbali, Jonatán na e-negse gannar nonikid. Davidʼdi, Horesʼgi gudii gusad. \p \v 19 Zifʼginmalad Gabaa-neggweburse nadmargu, Saúlʼga sogdapmalad: \p —Dummad, David anmar-yargi-dukudiidi, ¿be wissursi? Haquila-yargi gudiid, nega-dulesulidgan-dad-nakwed-argan-nuedsik, Hores-neg-dukuedgi dukudiid. \v 20 Dummad, anmarse be naele, anmar bega David-urmakoed. \p \v 21 Saúl abin-sogded: \p —¡Bemar wile an-daked-ulale, Bab-Jehová begi nued binsamalana gadin! \v 22 Be namala, nue be wisgunamala, David bia gudii, doa daksabali. Ar anga sogsamalad, Davidʼde bato ibmar-wisdaye. \v 23 Biarmala David-dukue bemar nue wisgumalo, geb nuekwaa be anga sognonimalo. Geb agine, an bemarba naoed. Ar a-yargi nue-gudidibe, bela Judá-e-wagan-abargi an aminaoed. \p \v 24 Zifʼginmalad Saúlʼgi banguarmalad, geb e-yarse gannar nonimalad. Deunni, Davidʼdi e-sordaganmala Maón-nega-dulesulidgan-dad-nakwed-argan-nuedsik, Arabáʼye-neg-nugadgi gudimalad. \v 25 David-owisosmargua, Saúl, e-sordaganmala be-amidanimarye, David, Maón-nega-dulesulidgangi akwasaila-siidse aidenonikid. Ar Saúl deyob wisguargua, Maón-nega-dulesulidgansik David-balegited. \p \v 26 Saúl yar-siid-dikarba nadapid, Davidʼdi e-sordaganmala, wakinmalaga gwae-gwae a-yar-dikar-baidsik nadapmogad. Degi-inigwele, Saúl, e-sordaganmala, David-ebiris bukusmalad. Nue-David-gasokarmargua, \v 27 dule-wargwen-gayaburba-berbeged nonikid, geb Saúlʼga sognonikid: “¡Dummad, gwae be gannar dage, ar Filisteaʼmar anmar-yargi ubosmalad!” \v 28 Geb degine, Saúl David-baleginnaid indaksasunnad. Geb Filisteaʼmarbo-urgwega gannar naded. A-ulale, we-neg Sela-Hama-Lecotʼye nug-imaksamalad. \v 29 A-sorbali, David, na dukuega Engadi-neg-dukumalad-bukwadse naded. \c 24 \s1 David, Engadiʼgi Saúl-oburgwissulid \p \v 1 Saúl Filisteaʼmar-balegindiidgi gannar nonigua, ega sogsamalad, David Engadi-nega-dulesulidganba gudiiye. \v 2 Geb degine, Saúl Israel-dulemar-abargi milipaa (3,000) sordamar amisad, geb Sibad-Sapurbalid-Yarse David-aminaded. \p \v 3 Saúl nadapidgi, sibad-wawaad-galu-siidse mosad, a-dikarba ibe-dummad-ollor siid. Saúl na akunaega ibe-dummad-ollor-siid-yaba dogsad. David, e-sordaganmala, a-ibe-dummadyaba dukubukmalad. \v 4 Geb e-sordagan Davidʼga sogdemalad: \p —Bab-Jehová bega ibmar-sogsadi, emi nue-napira gunaid, ar bega sogsagu: ‘Be-isdarad an bega urmakoye, adi, na be igi-imakbie, be-dakedba be imakoye bega sogsad.’ \p David gwisgusad, geb bogidikmakar itolessuli Saúl-e-mor-suid-duku siksad. \v 5 Weyob imaksad-ulale, David gwage-naibi itononikid. \v 6 Geb e-sordaganga sogded: \p —Bemar anga-ibmar-sogedba an rey-oakalogosulid. ¡Bab-Jehová mer an-dummad-Saúlʼga deyob an-imakena gadin! Ar Bab-Jehová Saúl-nug-imaksasoggu, geg an Saúl-oburgwed. \p \v 7 Weyobi, David na e-sordagan-bargasad, adi, mer Saúl-oburgwemalagar. Ar Saúl ibe-dummad-ollor-siid-yaba nosgua, \v 8 David e-sorba noarmogad, geb Saúlʼse goted: \p —¡An-dummad-rey! \p Saúl, yarganba atakdegua, David dulluu napa-nagase imaksad, \v 9 geb Saúlʼga sogded: \p —Dummad, dulemar bega sogsamalad ande be-akar-imakbiye, ¿ibiga be a-dulemar itoge? Mer be amar itoge, ar an be-oakalobisulid. \v 10 Emi, be-sunnad be daksad, ar igi Bab-Jehová ibe-dummad-yaba anga be-urmaksana. An-sordagan be-oburgwega, angi alamaknai gusmalanad. Ar andi wile be-daksad. Geb an sogsad: ‘Gege an, an-rey-oburgweye, ar Bab-Jehová be-nug-imaksaddeeye an sogsad.’ \p \v 11 ”Dummad, an be-mor-suid-e-duku-ganikid be dake. Be-morduku an siksad, degite, gwen an be-oburgwissulid. Be dakena, an akar be-imakbisulid, an begine aibinbisurbalid. Ar an akar be-imaksasur-inigwele, degite, bedi an-oburgwega an-balegindiid. \v 12 Bab-Jehová anmarga ibmar sogoed, ar doa bur ibmar-isgana imakdii. Be sabsur-an-imakdiid-ulale, Bab-Jehová buged-mai be-imakoed. Andi an be-oburgosulid. \v 13 Ar epenne weyob sogledaed: ‘Dulemar-isganamargi isgued nodagoye.’ A-ulale, andi be-oburgosulid. \p \v 14 ”¿Ar Israel-e-rey, doagi gwichiguega noali? ¿Ar doabina daniki? Ar dule-nuedsulidbina danikid. Ar ande achu-nungumaiyob gued. Andi genyob gued, ibmar-nuedsulid. \v 15 Ar Bab-Jehová igar-nabogedga guoed. Anmargine na e sogoed, ar doagi bur ataklegoe. Bab-Jehová an-ibmar-imaksad daksad. Geb begi an-bendakoed, begi an-ollor-imakoed.” \p \v 16 David sunmakgwichid-bergusgua, Saúl ega sogded: \p —¡David, dule-baid anga sunmakgwisye an be-biendo, ar bee be anga sunmakgwichina! \p Geb Saúl binnasur-gotegu, boded. \p \v 17 Saúl ega sogdebalid: \p —Bedi anbali bur dule-nued gued. Andi begi nabir-binsasur-inigwele, bedi angi bur nued binsasad. \v 18 Emigindi, be angi-nued-binsasad, an magar itosunnad. Ar Bab-Jehová bega an-urmaksanad, degite, be gwen an-oburgwissulid. \v 19 ¿Doa na e-isdarad-abingualile, gwen oburgwissulir be insae? ¡Ar emi be angi dogdar-nued binsasad-ulale, Bab-Jehová bega ibmar-nuegan ukoed! \v 20 Emigindi, ar reyga-be-megoed, an magar itosunnad. Dummadga be maidgine Israel-yar nasgumai guoed. \p \v 21 Saúl, Davidʼga sogdebalid: \p —Emigindi, Bab-Jehová-nuggi anga be ise-sogar-sogsunna, bela an-wagan be ogilogosurye, deginbali, an-gwenadgan-nug be eliosurbarye. \p \v 22 David, Saúl-ese-ibmar-egichisad, ega ibmar-imakoye ise-sogar sogsad. A-sorbali, Saúl e-negse naded. Geb Davidʼdi, e-sordaganmala, dukued-negse nadmalad. \c 25 \s1 David, Nabal, degi, Abigail \p \v 1 Samuel burgwisad. Geb e-neggwebur-Ramáʼgi diglesad. Bela Israel-dulemar ega bomalaga nonimalad. A-sorbali, David, Parán-nega-dulesulidganse naded. \p \v 2 Maónʼgine dule-wargwen-mani-ibed maid. We-duledi, sibad-wawaad milipaa (3,000) nikad, degi, sibad miligwen (1,000) nikabalid. We-dule, Carmel-neggweburgi neg-dummad-nikadgi sibad-wawaadmar-e-absar enidaed. \v 3 We-dule, Nabalʼye nugad, Caleb-wagwad. E-ome, Abigailʼye nugad. We-omedi, yeerdakleged, deginbali, nue ibmar wisbalid. Nabalʼdi, dule-binged-satedid, degi, dule-isganabalid. \p \v 4 David nega-dulesulidgangi-gudiidgi wisgusad, Nabalʼde e-sibad-wawaadmar-e-absar eninaye. \v 5 Geb degine, David na e-sordagan ambe (10) barmisad, geb wemarga sogsad: “Carmel-neggweburse be namala, an-nuggine Nabalʼga be sogmalo, David be-obarye, bede nueganbi-gudii-sogeye sogye. \v 6 Nabalʼga be sogbalo: ‘¡Bitigi bede, be-gwenadgan, degi, bela be-neguyagi-gudimalad nueganbimarmogana gadinye! \v 7 An be-wisgusad, bede be-sibad-wawaadmar-e-absar eninaye. Na be wisguergebed, be-sibad-edarbemalad anmarba gudigusmargu, anmar ega akar-sogsasulid. Wegi Carmelʼgi na gudigusmargu, e-ibe anmar bipisaar ibmar sussulid. \v 8 Be-maimarse be egise, na emar bega sogoed. Degisoggu, an-sordagan bitigi be nued abindaksana gadin, ar anmar emi-ibagi iba onogergebed. An bese wileged, na be-maimarga, degi, anga, ar ibu be nika, a be uksunna.’ ” \p \v 9 David-e-sordagan mosmargua, ar igi David ega ibmar-sogsa, deyobi Nabalʼga ibmar sogdapmalad, geb abitobukwa gusmalad. \v 10 Ar Nabalʼdi, weyob abin-imaksad: \p —¿Ar Davidʼde, doa-dule? ¿Ar Isaí-machide, doasunna? Ar emi-iba, bukidar maimar na e-dummadgi wakindidamalad. \v 11 An-madu, an-dii, degi, ibmar-durgan-san, an-sibad-wawaad-e-absar-enimaladga an sabosad, ar an dulemar-akudakmaladga, ¿an ukode? Suli, an uked sate. \p \v 12 David-e-sordagan biir-imaksamalad, geb nadmalad. Davidʼse-mosmargua, ar igi Nabal ega ibmar-sogsa, deyobi bela Davidʼga sogsamalad. \v 13 Geb degine, David e-sordaganga igar ukded: “¡Es-suid be nasikmar!” Belagwable, Davidʼse-bakale, na es-suid dikargi nasiksamalad. Davidʼba dulataled-ilabake-mergue (400) sordagan nadmalad. Bamalad-sordagan-dulataled-ilabogwaddi (200) na ibmar-edarbega besmalad. \p \v 14 Mai-wargwendi, Nabal-ome-Abigail owisosad, weyob ega sogsad: \p —David, anmar-dummad-Nabalʼga nued-sogeye-sogega, nega-dulesulidgan-akale gayaburba-berbemalad barmialid. Ar degite, anmar-dummaddi nuedgi abin-daksasulid. \p \v 15 Mai sogdebalid: \p —We-dulemar nueganbi anmarbo gudigusmalad. Sapurba anmar eba gudigusmargu, bipisaale gwen anmarga akar-sogsasurmalad. Deginbali, anmar-ibe gwen ibmar sussurmarbalid. \v 16 Anmar wemar-walik sibad-wawaad-edarbedigusgu, ibginedba, mutikidba, wemar anmar-edarbismalad. \v 17 Degisoggu, Abigail, nue be binsao, ibu be imakoe. Ar anmar-dummad na e-berguedi, degi, e-neguyagi-bukmalad-berguedi na dukin bato igar mesisad. Ar Nabal dule-isganasoggu, dule geg ese goled. \p \v 18 Abigail gwae-gwae we-ibmarmar amisad: \q2 Madu, dulataled-ilabo (200), \q2 vino, buglu-gwabo, \q2 sibad-wawaad-naraled, walatar, \q2 ibmar-gwag-dibyaled, nibir-dulapaa-gakambe-gakagugle (77), \q2 uva-sategwad-madu, dulatar (100), \q2 degi, higo-sategwad-madu, dulataled-ilabo (200). \q3 Moli-uayasuigan-birgi belagwapa we-ibmar nasiksad. \p \v 19 A-sorbali, Abigail, e-maimarga sogded: “Be an-idu namala, an be-sorba naoed.” Ar e-sui-Nabalʼgardi gwen we-ibmar sogsasulid. \p \v 20 Abigail moli-uayasuid-birgi-sii yar-birgi-aidedanigu, David e-sordaganmala e-asabin-daniki dakalid. Degisoggu, na abingunonimarsunnad. \v 21 David sogsa gusanad: “An Nabalʼga nega-dulesulidgangi e-ibe mer ibmar-yogguega, an binsa ega ibmar edarbedii gusye. Emigindi, an ega ibmar-nued-imaksad-anale, edi aka isdar angi binsaed. \v 22 An neg-oiboged-iduar bela Nabal-e-neguyagi-bukmalad an ogilossulile, Bab-Dummad sabsur-an-odurdaksunno.” \p \v 23 Abigail, David-daksagua, moli-uayasuid-birgi-siidgi gwae aidesad. Geb David-abin wagar napase dulluu imaksad. \v 24 David-asabin sindigar-sii ega sogded: \p —Dummad, ani an nosad. An bega ibmar-sogbienad. Wis be an-itoge. \v 25 Dule-isgana-Nabalʼba mer be ibsae, ar e-nug-nugadba na deyob daed. E-nugdi sogleged, ‘dule-binsaedsulidye.’ Na binsaedsuli ibmar imakdaed. Dummad, ar andi be-gayaburba-berbemalad be barmiargusadi, an daksasulid. \p \v 26 ”Ar Bab-Jehová, ablis-eogega be-imaksasulid. Degi, dukin-bugeb-mai-imakega, be-imaksasurbalid. ¡Napiragwa! Bab-Jehová-Dula-Maid-ular, degi, be dula-gudiid-ular, be-isdarmalad, degi, bela akar-be-imakbimalad, igi-Nabal-sabsur-odurdaklegoe, deyobi gumarmosunno. \v 27 Dummad, an we-ibmar binsa-bega-ukega-sedanikid be abingae, be-sordagan-beba-gudimaladbo be mimie. \v 28 An begi-nosadi, nossuliyob be an-dake. Napiragwa, Bab-Jehová bela be-wagan Israel-yargi reyga-megmalaga imakoed. Degine, dule-wargwensaale akar be-imakosulid, ar Bab-Jehová-e-bila-onogedgi be urwediid. \v 29 Ar amba dule be-oburgwega be-balegindiile, be-Bab-Dummad-Jehová be-bendakoed. Ar Bab-Jehová be-isdarmalad-oberguega dule dubgi-akwa-dikasur-metedaedyobi be-isdarmalad-metoed. \q1 \v 30 Degisoggu, Bab-Jehová bega bela ibmar-nuegan-imakoye-sogsad-imaksale, degine, Israel-dulemar-e-dummadga be-mesisbalile, \q2 be yeer itogoed. \q1 \v 31 Degisoggu, be yogasaar buged-mai-imaksasulile, degi, be yogasaar ablis-eossurbalile, bar be binge-itogosulid. \q2 Aka bur be yeer itogoed. \q1 Deginbali, gwage-nunmaked be itogosurbalid. \q2 Bab-Jehová bela bega ibmar-nasgumai-imaksale, be an-ebinsao.” \p \v 32 Geb degine, David Abigailʼga sogded: \p —¡Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-e-nug odummolesun! Ar an-abindakega be-barmialid. \v 33 Bedina, binsaed-nued-nikusadba Bab-Dummad begi nued binsasun. Ar ade, ablis-eogega be an-imaksasulid, degi, buged-mai-imakega be an-imaksasurbalid. \v 34 Ar Israel-e-Bab-Dummad-Jehová-dula-maidi, akar-be-imakega an-imaksasulid. Ar napira an bega soged, gwae be an-abin arsulina, banedse Nabal-e-sordagan wargwensaale dula-beosulinad. \p \v 35 David weyob sogsagu, ome-ega-ibmarmar-senonikidi, ome-abin susad. \p David omega sogdebalid: \p —Ar be anga ibmar-sogsad an be-itosad. Anse be ibmar-egichisadba an ibmar imakoed. Degisoggu, nuedgi be-negse be nae. \p \v 36 Abigail negse nonigua, daknonikid, Nabal reyyobi iba-dummad-ononai. Nabal weligwar itoged, degi, na bela-bela mummubalid. A-ulale, Abigail, banegidse geb ega ibmar sogsad. \v 37 Banegine, Nabal dadakusgua, geb e-ome ibmar-gusad ega sogsad. Ar Nabal weyob itosgua, e-gwage ega boo-nadednegoeded, geg bar nanae megisad. \v 38 Ibambe-gusad-sorbali (10), Bab-Jehová, Nabalʼga gannar boni daknonibalid. Geb deyobi, burgwissunnad. \p \v 39 David wisguargu Nabal burgwisye, sogded: “¡Bab-Jehová-e-nug odummolesun! Ar Nabal an-binge-imaksad-ulale, Bab-Jehová buged-mai anga Nabal-imaksad. Bab-Jehová mer-ibmar-isgana-imakega an-imaksad. Ar Nabalʼgi, na e-isgued, dukin-egi-aibinega imaksad.” \p Geb degine, David, Abigail-nikuega ese gayaburba barmisad. \v 40 David-maimar Carmelʼse mosmargua, Abigailʼbo sunmakdapmalad, ega sogdemalad: \p —David anmar-barmialid, bega sogega, ede be-nikubiye. \p \v 41 Abigail na wagar-napase-dulluu imaksad, geb sogded: \p —Ani an David e-maid. Andi ega ibmar-imakega guagwar gudiid. Deginbali, an e-maimarga e-nag-enuked guakwabalid. \p \v 42 Abigail weyob-sogsad-sorbali, naye sokarsunnad. Agine, moli-uayasuid-birgi nakwisad. Geb yagan-ega-arbamalad-walataledmala David-gayaburba-berbemaladba nadmalad. Geb Abigail, David-nikusad. \p \v 43 David, ome-Jezreelʼgined-Ahinoam nikusbalid. Degisoggu, we-omegan-ebogwad e-omega gunonikid. \v 44 Ar Saúlʼdi, na e-sisgwa-Mical-David-ome, Paltiʼye-nugadga uksad. Paltiʼdi, Galimʼginedid, Lais-e-machid. \c 26 \s1 David, Zifʼgi Saúl-oburgwissulid \p \v 1 Zifʼginmalad Gabaa-neggweburse nadmalad, geb Saúlʼga sogdapmalad: \p —Ar David nega-dulesulidgan-asabin, Haquila-yar-siidgi dukudiiye. \p \v 2 Geb degine, Saúl, Israel-dulemar-abargi, milipaa-sordamar-amisadmala (3,000), Zif-nega-dulesulidganba David-aminaded. \v 3 Saúl na e-sordaganmala nega-dulesulidgan-asabin, Haquila-yar-siidgi ambikunonimalad. We-yarde igar-dikarba siid. David nega-dulesulidganba-gudiidgi, Saúl e-balegindaniye wisguargu, \v 4 e-sordagan-barmisad, adi, daknamalaga, bia Saúl e-sordaganmala bukwa. \v 5 Geb degine, David, bia Saúl na e-sordaganmala-danar-bukwa, ase naded. Geb David daksad, bia Saúl gabe, bia Ner-machi-Abner gabe, degine, bia sordamar-e-dummad gabmoga, bela daksad. Saúlʼdi negabargi maid. E-sordamardi ebiris-bukwad. \v 6 Geb degine, David, Het-dule-Ahimelecʼse, degi, Sarvia-machi-Abisaiʼse egichisad. Abisaiʼde, Joab-e-gwenadid. David amarse egichided: \p —¿Doa anba Saúl-gabmaidse nabie? \p Abisai abin-sogded: \p —Ani an beba naoe. \p \v 7 David, Abisaiʼbo a-mutik mosmalad. Geb Saúl negabargi gabmai, degi, e-nono-dukuba eswar-gwichi dakdapmalad. Abner, degi, sordamar-bila-onomaladbo Saúl-ebiris gabmamai dakdapid. \p \v 8 Abisai, Davidʼga sogded: \p —Emi, Bab-Dummad be-isdarad bega urmaksad. Degisoggua, oburgwega be an-imake. Napagi-mai eswargi irgwen-oburgwar an imakoed, ilagwensaar an saoed. \p \v 9 David abin-sogded: \p —¡Mer be oburgwe! ¿Ar doa Bab-Jehová-dule-nug-imaksad-oburgwisale, gwen sabsur-odurdaklegosuli? Sabsur-odurdaklegedsegad. \p \v 10 David sogdebalid: \p —Bab-Jehová dula-maisoggu, na e Saúl-onaglik-saoed. Sulile, e-burgwed-ibagi burgoed. Degisurbalile, bila-ononaidgi burgoed. \v 11 ¡Bab-Jehová e-dule-nug-imaksad mer oburgwega an-imakena gadin! E-nono-dukuba-eswar-gwichidi, degi, dii-buglugi-siidi be sue. Anmar nae. \p \v 12 Saúl-e-nono-dukuba-eswar-gwichidi, degi, dii-buglugi-siidi David sussunnad, geb agine nadmalad. Dule-wargwensaale David-arbid daksasulid, degi, itossurmarbalid, ar bela negoes-gabmamaid. Ar Bab-Jehová, wemar-mer-atakmalaga, ise-gabar wemar-imaksad. \v 13 David yar-baidse obaksad, geb a-yar-birgi gwisgudapid. Degisoggu, Saúl-e-sordamar-bukwadgi nued-bangu gwisgusad. \v 14 Geb agine, David, Saúl-sordamarse, degi, Ner-machi-Abnerʼse goted: \p —¡Abner! ¿Be an-itoge? \p Abner abin-sogded: \p —¿Ar doa reyse gorgwichi? \p \v 15 David Abner-abin sogded: \p —¿Ar bebi Israel-yargi dule-buled gudisursi? ¿Ar ibiga be-dummad-rey be nue-edarbissuli? An bega sogdo, ar dule-wargwen rey-oburgwega bemar-gabmaidse dogapid. \v 16 Ar weyob be ibmar-imaksadi, adi, gwen nabiridsulid. ¡Bab-Jehová-Dula-Maid-nuggi, napira an bega soged! Bab-Jehová be-rey-nug-imaksadi, be nue edarbissurmalad-ulale, bemar oburgwilegewilubbinad. Be dakena, rey-e-nono-dikarba-eswar-gwichid, degi, dii-buglugi-siid, ¿bia nade? \p \v 17 Saúl, David-gaya-magar-itosgua, sogded: \p —Machi-David, ¿ar bee be sunmakgwichi? \p David abin-imaksad: \p —Dummad-rey, ani an sunmakgwichi. \v 18 Dummad, ¿ar ibiga be an-balegindii? ¿Ar igi an be-imaksa? ¿Ar ibu-ibmar-isgana an imaksa? \v 19 Dummadye, an bese wilege, an-sunmaked nue be itogo. Ar Bab-Jehová angi isdar-binsaega be-imaknaile, bitigi an ega ibmar-ukleged-ukoed abingaena gadin. Ar dulemar weyob imakega be-imaknairdi, ¡Bab-Jehová amar-ukabsae! Emi, we-yargi, Bab-Jehová-yargi an-ononanaid. Geb anga sogmalad: ‘¡Bamalad-bab-dummadyob-ibmar-imaklemalad-e-nug be odummonae!’ \v 20 Bab-Jehováʼgi-dikasur-burgwega mer be an-imake. Israel-e-rey, ¿ar ibiga be an-balegindii? Ar andi genyob gued, ibmar-nuedsulid. ¡Ar dule sapurba butu-amidiidyob be an-balegindiid! \p \v 21 Saúl abin-sogded: \p —¡An begi nosad! Machi-David, gannar be anse dage. Akar bar an be-imakosulid. Emi, bedi wile an-daksad, ar andi dule-binsaed-satedyob gusad. \p \v 22 David abin-sogded: \p —Dummad, wegi be-eswar an ganiki. Suega be-mai-gwensak be barmidage. \v 23 Bab-Jehová dule-e-igar-innikigwad-imakedba, degi, e-innikidaedba, war-wargwengi ega ibmar-ukoed. Ar emi Bab-Jehová anga be-urmaksanad, ar andi Bab-Jehová na dule-nug-imaksad gwen-akar-imakbi gussulid. \v 24 Ar igi an be-oburgwebigussuli, deyobi, Bab-Jehová mer an-oburgwemogana gadin, degi, bela bukib-binsaedgi an-ollor-imakbalina gadin. \p \v 25 Saúl ega sogded: \p —¡Machi-David, bedi dule-nuedid! Bedi ibmar-dummagan imakoed. Bela bega ibmar-nueganbi guoed. \p A-sorbali, David naded. Geb Saúlʼdi gannar e-negse nonikid. \c 27 \s1 David Filisteaʼmar-abargi gudiid \p \v 1 A-sorbali, David binsaded: “Ibagwengine, Saúl an-oburgoed. Degisoggu, bur an Filistea-yarse wakinnergebed. Deyobi, Saúl Israel-yargi-an-amidiid budar-itodagoed, an egi wakinnoed.” \p \v 2 David e-sordagan dulataled-ilanergwadmala (600) Gat-yarse, Maoc-machi-Aquis-reyga-maidse naded. \v 3 David e-sordaganmala Gat-neggweburgi, Aquis-walik gudii gusmalad. Bela sordamar na e-omegan, degi, e-mimmigan sesgusmalad. David e-ome-warbogwad eba sesad. Gwensak, ome-Jezreelʼgined-Ahinoamʼye-nugad, baiddi, ome-Carmelʼgined-Abigailʼye-nugad. Abigailʼde Nabal-omega gusadid. \v 4 Saúl wisguargua, David Gat-yarse-wakiteye, bar balegichasulid. \p \v 5 David, Rey-Aquisʼga sogded: “Dummad, ar napira wile be an-dakele, anga neggwebur-gwagwen be udage, agi an gudii guegar. Ar be-neggwebur-dummadgi an maile, gwen nabirsulid, ichakwa angi noed.” \p \v 6 A-ibagine, Aquis, Davidʼga Siclag-neggwebur uksad. A-ulale, we-garda-narmaklenaidse, Siclag-neggwebur Judá-e-reymargadid. \p \v 7 David, Filisteaʼmar-yargi birgagwen gaka-nii-warbake gudii gusad. \v 8 David e-sordaganmala, Gesur-dulemar-ibe, Gezer-dulemar-ibe, degi, Amalec-dulemar-ibe ibmar-atursamalaga ardamalad. Ar we-dulemardi, Shurʼye-neg-nugadsik, Egipto-yar-abingunaidse na dikasurgus bukwamalad. \v 9 David wemarse bila-onoalile, bipisaale machergan, omegan dula-obesdasulid. Rey-Aquisʼse gannar daged-iduale, sibad-wawaadmar, moli-bebe-nikadmalad, moli-uayasuidmar, moli-yargan-muremalad, degi, mormarse-bakale, susdaed. \v 10 Ar Rey-Aquis Davidʼse egichialile: “¿Emi ibi-neggwebur-ibe be ibmar-susmala?” \q1 David abin-imakdedaed: \q2 “Judá dad-nakwed-argan-nuedsik neggwebur-bukwad-ibe an susmala.” \q1 Imbagwenale, ega sogdedabalid: \q2 “Jerameel dad-nakwed-argan-nuedsik neggwebur bukwad-ibe an susmala.” \q1 Imbagwenale, sogdedabalid: \q2 “Ceneoʼmar dad-nakwed-argan-nuedsik neggwebur-bukwad-ibe an susmala.” \p \v 11 David bipisaale machered-wargwenad, degi, ome-wargwenad, dula obedasulid. Ar ade, binsadaed, Gat-neggweburse an dula-nidele, an ibmar-imakdiid an-barsogoye. David Filistea-yargi-maigusgu, weyobi ibmar-imakdii gusad. \v 12 Rey-Aquisʼdi, Davidʼgi bensuli gusad. Ar reydi binsadaed: “David e-dulemar-Israel-dorgan-e-isdar-dakega na imaksaye. Degisoggu, anga arbadii sadeguoye na binsaed.” \c 28 \ms1 7. SAÚL, NER-BUNDOR-ENDORʼGINEDSE IDAKSAD \mr (28:1-25) \p \v 1 A-ibagangine, Filisteaʼmar Israel-dulemargi bila-ononamalaga na e-sordamar-oatosmalad. Degidgine, Rey-Aquis Davidʼga sogded: \p —David, be wisguega an bega sogdo, be, degi, be-sordaganmala anba bila-ononamaloed. \p \v 2 David abin-sogded: \p —Dummad, degirdi nabirdo. An ibi sunna imake be an-dakodibe. \p Rey-Aquis sogdebalid: \p —Ar deyobile, emi-onodedgi mer dule-an-oakalogegala, angi-nakulegega an be-nug-imakdo. \p \v 3 Deunni, Samuel bato burgwisad. Bela Israel-dulemar ega bosgusmalad, geb e-neggwebur-Ramáʼgi digsa gusmalad. Saúlʼdi Israel-yargi nergan-onis gusad, degi, dule-burgwarmaladse-idakmalad-onis gusbalid. \p \v 4 Filisteaʼmar na e-sordamar-oatosmargu, Sunemʼgi ambikunonimalad. Geb degine, Saúl, Israel-sordamar-oatosmogad. Geb Gilboaʼgi ambikudapmarmogad. \v 5 Ar Saúl, Filistea-sordamar-dakdegua, dobguded, geb bela-bela nig-argwated. \v 6 A-ulale, Saúl, Bab-Jehováʼse idaksad. Degi-inigwele, Bab-Jehováʼdi gabdakedba Saúl-abin-imaksasulid. Degi, Urimʼba gwen-abin-imaksasurbalid. Deginbali, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladba, gwen abin-imaksasurbalid. \v 7 A-ulale, Saúl na e-sordamar-idudimaladga igar-ukded: \p —Ner-bundor-dule-burgwarmaladse-idaked be anga aminamala, adi, an ese idaknaegar. \p Abin-sogdemalad: \p —Endorʼgi ner-bundor-wargwen maid. \p \v 8 Saúl, na dule-baidyob-imakega mor-yogasaled-yosa, mutikidba ner-bundor-daknaded. Geb sorda-warbo eba naded. \p Geb Saúl ner-bundorse-modapgu, ega sogded: \p —Dule-burgwisad-e-burbase be anga gorbi an be-abedo. An bega dule-nug-bioed-e-burba be anga oyoged imake. \p \v 9 Ner-bundor abin-sogded: \p —¿Saúl-ibmar-imaksad be wissursi? Ar we-yargine, Saúl, nergan-onis gusad, degi, dule-burgwarmaladse-idakmalad-onis gusbalid. ¿Ar ibiga be an-oburgwega be an-yardakdaniki? \p \v 10 Saúl abin-sogded: \p —¡Bab-Jehová-nuggi ise-sogar an bega soged, ar we-ibmar-ulale, dule bipisaar gwen akar be-imakosulid! \p \v 11 Ner-bundor Saúlʼga sogded: \p —¿Ar doa bega oyobi be an-abesunna? \p Saúl abin-sogded: \p —Anga be Samuelʼse gole. \p \v 12 Ner-bundor, Samuel-dakargua, binnasur-gote, sogded: \p —¡Ar be Saúl! ¿Ibiga be an-yardaksa? \p \v 13 Rey-Saúl ega-sogded: \p —Mer be dobgue. Ibmar be daksad be anga soge. \p Ner-bundor abin-sogded: \p —Sergan napa-urba-ainidaniki an daked. \p \v 14 Saúl abin-sogded: \p —¿Igi daklege? \p Ner-bundor ega sogded: \p —Dule-sered mor-dummadgi-bipirmakar nodanikid. \p Ar Saúl magar-itosgu, we, Samuel-gued, na dulluu napase imaksad. \p \v 15 Samuel, Saúlʼga sogded: \p —¿Ar ibiga wese-dagega be anse gole? \p Saúl abin-sogded: \p —An bela-bela bukib-itoged. Ar Filisteaʼmar angi bila-ononaid. Bab-Dummaddi angi aibachad. E-gayaburba-barsogmaladba, gabdakedba bar an-abin-imaksulid. A-ulale, an bese gochad, anga be sogega ibu an imakoe. \p \v 16 Samuel abin-sogded: \p —Ar Bab-Jehová begi aibachale, degi, be-isdaradga gunonibalile, degite, ¿ibiga be anse idaksunna? \v 17 Ar igi an ibmar-sogsagusa, deyobi Bab-Jehová na ibmar-imaksad. Bab-Jehová reyga-maid be-obelosad, be-sorda-David, be-anale, reyga nug-imaksad. \v 18 Bab-Jehováʼba be ibmar-imaksasulid, ar Amalec-dulemar bela be ogilogoye bega-soglesadba gwen be imaksasulid. A-ulale, Bab-Jehová emi weyob be-imaksad. \v 19 Bab-Jehová Filisteaʼmarga be-urmakoed, degi, Israel-dulemar-urmakbaloed. Banedse, be, degi, be-mimmigan, burgwemaloed. Geb an-walik be megnonimaloed. Deginbali, Bab-Jehová Filisteaʼmarga Israel-dulemar-danar-bukwad-urmakbaloed. \p \v 20 Ar Saúl, Samuel-ega-ibmar-sogsadba, bela-bela dobe-itosad. Degisoggu, Saúl ukiagwar aimukusunnad. Ar a-ibagine, Saúl, mas-guchasuli mutikguded, degisoggu, ukudbali burgwebibalid. \v 21 Ner-bundor Saúl-bela-bela-dobe-ito-dakgu, ese naded, geb ega sogded: \p —Dummad, an beba ibsasad. Ar be-sogedba an ibmar-imaksad-ulale, burgwed-naga an gusad. \v 22 Emigindi, an bega sogdo, anba be ibsae. An mas bega imakoed be gunno, adi, be gangudoed. Agi geb be naoed. \p \v 23 Ar Saúlʼdi mas abesulid. Degi-inigwele, e-sordamar-idudimaladdi ner-bundor ibmar-sogsadyob egi alamaknai guarmalad. Degisoggu, Saúl eba ibsassunnad. Saúl napagi-meremaidgi gwisgusad, geb gangi sigisad. \v 24 Ner-bundor moli-bebe-nikad-wardadagwad-senigwad e-neggi-maid gwae oburgwisad. Deginbali, madubur omukusbalid, geb madu ina-sate yosad. \v 25 Mas akwigusgua, ner-bundor, Saúlʼga, degi, e-sordamar-idudimaladga mas uksad. Saúl, e-sordaganmala, mas-guchad-sorba, a-mutikidbali, bela duurmakdemalad. \c 29 \ms1 8. DAVID, FILISTEAʼMARGI, DEGI, AMALECʼMARGI IBMAR IMAKSAD \mr (29:1–30:31) \s1 Filistea-e-dummagan Davidʼgi benmalad \p \v 1 Filisteaʼmar belagwapa na e-sordamar-bila-onomalad Afecʼgi oatosad. Israel-sordamardi, Jezreelʼgi dian-maid-dikarba na danar-ambikusmalad. \v 2 Filisteaʼmar-e-dummagan, na e-sordamar-dulatar-mergued-abargi (100), degi, miligwen-mergued-abargi (1,000) nadapmalad. Amar-sorbali, Rey-Aquis, David, degi, e-sordaganmala nadapmalad. \p \v 3 Filistea-sordamar-e-dummagan egicharmalad: \p —We-Hebreo-dulemar, ¿ibu wegi samala? \p Rey-Aquis abin-sogded: \p —¿Davidʼde be akudakmarsi? Ar iduardi, Israel-e-rey-Saúlʼga arbadii gusadid. David birgagwen-gakagus an-walik gudiid. Anse nonikid-akale, gwen akar ibmar-imakdii an dakdisulid. Degisoggu, an egi bensulid. \p \v 4 Ar Filistea-sordamar-e-dummagan, Rey-Aquisʼse uludmala, ega sogdemalad: \p —Ar bia ega be-neg-uksagusa ase gannar be barmide. Bila-onolegoedse mer anmarba-naega be imake. Abakale, anmar urwenaidgi anmargi aibinnalile. Ar anmargi-aibinnonikile, anmar-sordamar-e-nono e-dummadga sedoed. We-igar ega bur-nued noed, adi, e-dummadbo nuguegar. \p \v 5 Filistea-dummagan sogdebalid: \p —¿We-Davidʼga omegan gwirnanai, degi, weyob namaknanai dasursi? \q1 ‘Saúl, miliba (1,000) e-isdarmalad-oburgwisad, \q2 Davidʼdi, miliambe (10,000) e-isdarmalad-oburgwisad.’ \p \v 6 A-ulale, Rey-Aquis, Davidʼse gochad, ega sogded: \p —Bab-Jehová napira dula-maisoggu, an bega soged. Ar bedi dule-innikigwadid. Bila-onolegoedse anba nabi an be-abegenad. Be anse nonikid-akale, gwen be akar ibmar-imakdii an be-dakdisulid. Degisoggu, an begi bensulid. Ar Filistea-sordamar-e-dummagandi begi benmalad. \v 7 Degisoggu, gannar nuedgi be-negse be nae, adi, Filistea-sordamar-e-dummagan mer isdar-itomalagar. \p \v 8 David, Aquisʼga sogded: \p —Dummad, ¿ibu an oakalosa? An bega arbaded-akale, emi-ibase, ¿an ibigi begi nosa be an-dake? ¿Ar ibiga be-isdarmaladgi urwebisuli an-abemala? \p \v 9 Rey-Aquis abin-sogded: \p —Bato an wisi. Be angardi Bab-Dummad-baliwituryob be gued. Degi-inigwele, Filistea-sordamar-e-dummagandi sogsamalad, anmarba be bila-onolegoedse naosurye. \v 10 Degisoggu, be, degi, be-maimar-beba-nonimalad, banedse wakudaryalaba bemar gwisgumalo. Geb dad-nakwialile, bemar naoed. \p \v 11 Degisoggu, banedgine, David na e-sordaganmala, gannar Filistea-yarse-namalaga wakudaryalaba gwisgusmarsunnad. Ar Filisteaʼmardi Jezreel-nebase nadmalad. \c 30 \s1 David Amalec-dulemargi nakwisad \p \v 1 David, e-sordaganmala, ibapaagi Siclagʼse modapmalad. Geb dakdapmalad, Amalec-dulemar Neguev-yarse uboapmala, degi, Siclag-neggwebur ogumaksamala. \v 2 Amalec-dulemar Siclag-dulemar-oburgwissurmalad. Degi-inigwele, omegan, burwigan, degi, serganse-bakale, gasa sesmalad. \p \v 3 David, e-sordaganmala, Siclagʼse mosmargua, neggwebur gummakar-sii dakdapid. Degine, e-omegan, e-machimala, e-bunamala, gales-seles dakdapmalad. \v 4 David, degi, eba-gudimalad, gammu-dinguedse ise-gormakar bodmalad. \v 5 David-e-ome-warbogwad, Jezreelʼgined-Ahinoam, degi, Carmelʼgined-Abigail, gales-selesmarmogad. Abigailʼde, Nabal-e-omega-gusadid. \p \v 6 David dobe-itoded, ar e-sordamar akwagi David-maked sokarmalad. Ar ade, e-sordamar, e-machimala gales-selesad-ular, e-bunamala gales-selesad-ular, bela sae-itodmalad. Degi-inigwele, David e-Bab-Dummad-Jehováʼgi bensulidba nig-ganguded. \v 7 Geb David, dule-irwa-Bab-Dummadse-goled-Ahimelec-machi-Abiatarʼga sogded: \p —Anga mor-efodʼye-nugad be sedage. \p Abiatar ega mor-efodʼye-nugad senonigua, \v 8 David, Bab-Jehováʼse idakded: \p —¿An we-dulemar-atursamalad baleginnae? ¿An bargadapoe? \p Bab-Jehová abin-sogded: \p —Be baleginnae. Be bargaoed. Be-dule-galesmalad be ollor imakoed. \p \v 9 David, e-sordagan-dulataled-ilanergwa-merguedmala (600) naded. Geb Besor-dian-maidse mosmalad. A-mosgua, sordagan e-dulataled-ilabo (200) \v 10 bela-bela geggusmalad, geg dian-obak gusmalad, melledmarsunnad. Degisoggu, David na e-sordagan-dulataled-ilabake (400) dian-obaksamaladmala Amalec-dulemar-balegitesunnad. \p \v 11 David-e-sordagan Egipto-dule-wargwen sapurba amismalad. Geb Davidʼse sesmalad. Masgi oguchamalad, degi, ogobsamarbalid. \v 12 Ega higo-sategwad-madu gwagwen, degi, uva-sategwad-madu gwabo uksamarbalid. Ar ade, we-dule ibapaagus na yoo mas-gunne gudiid. Geb Egipto-dule mas-guchagu, ganguded. \p \v 13 David ese egichided: \p —¿Doa be-dummadi? ¿Bia be daniki? \p Egipto-dule abin-sogded: \p —An, Egipto-duled, Amalec-e-maid. Ar an ibapaagus uellediid. Degisoggu, an-dummad an-mete nadsunnad. \v 14 Anmar Cereteo-dulemar-yar-dad-nakwed-argan-nuedsik ubos gusmalad. Judá-dulemar-yar-dad-nakwed-argan-nuedsik ubos gusmarbalid. Caleb-yar-dad-nakwed-argan-nuedsik ubos gusmarbalid. Deginbali, anmar Siclag-neggwebur ogumaksamarbalid. \p \v 15 David ega sogded. \p —We-dule-atursamalad-bukwadse be anmar-nide. \p Egipto-dule sogded: \p —Bab-Dummad-nuggi ise-sogar be anga soge, be an-oburgosurye, degi, an-dummadga be an-ukosurbarye. Ar be weyob anga sogerdi, wemar-bukwadse an be-nidodo. \p \v 16 Egipto-dule Amalec-dulemar-bukwadse David-sessunnad. Amalec-dulemardi Filistea-yargi, degi, Judá-yargi ibmar-bukidar-susmalad-ulale, bela danar-bukwadgi iba-ononanaid, gobnanaid, degi, mas-gunnanaid. \v 17 David, e-sordaganmala, bolegoedbali egi ubodapid. Geb amarbo banegidse bila-ononai osedosad. Unnila Amalec-sordamar-sapingwamalad dulataled-ilabake (400) durgusmalad. Amala moli-yargan-mureged-birgi-sii wakichamalad. \v 18 Amalec-dulemar bela-ibmar-atursasmaladi, David na gannar susad. Deginbali, David, e-ome-warbogwad gannar senonibalid. \v 19 E-ibe ibmar-atur-imaklesgusad yoggussulid. Deginbali, David, e-burwigana, e-sergan, e-machimala, e-bunamala, bela gannar senonibalid. \v 20 Deginbali, David bela sibad-wawaadmar, degi, ibmar-durgan susbalid. Bela sordamar-ibmar-durgan-iduar-semamaidi gornadapmalad: “¡We-ibmar, Davidʼgadid!” \p \v 21 A-sorbali, David, gannar Besor-dianse nonikid. Ar bia e-sordagan-dulataled-ilabogwad-geggusmalad (200) besgusmala, ase gannar nonikid. Amardi, David-abin, degi, sordagan-eba-gudimalad-abin noarmalad. David amarse nonikid, adi, ega sogega nueganbi sogeye. \v 22 Davidʼba-sordagan-gudimalad-abargi sorda-isganamar, sorda-nobegalamar gudimarmogad. Amardi sogdemalad: \p —Wemardi, anmarba arbisulid. Degisoggu, anmar-gannar-ibmar-susadi, anmar wemarga uked sate. Na e-omegandi, degi, e-mimmigandi na sumala. Na namarsunna. \p \v 23 David sogded: \p —Gwenadgan, mer weyob be damala. Bela Bab-Jehová anmarga ibmar-uksad, anmar-bendaksad, deginbali, anmar-ibe ibmar-atursalesadi, Bab-Jehová anmarga uksabalid. \v 24 Degisoggu, ar doa bemarba ibsaoe. Ar dule-urweapid, degi, dule-ega-ibmar-edarbismalad, yopira ibmar nikumaloed. \p \v 25 A-ibagine, David, Israel-yargi we-igar mesisad. We-igardi, we-garda-narmaklenaidse maid. \p \v 26 David, Siclag-neggweburse-nonikid-sorbali, e-aimar-girmar-dummagan-Judáʼginmaladga, ibmar-susadi abar ega barmisad. Weyob ega sogsii barmisad: “Bab-Jehová-e-isdarmalad-annik anmar gannar ibmar susad. Wegi an bemarga binsa barmisiid.” \p \v 27 David we-girmar-dummaganga ibmarmar barmisad: \q2 Girmar-dummagan-Betelʼginmaladga, \q2 Neguev-Ramotʼginmaladga, Jatirʼginmaladga, \q2 \v 28 Aroerʼginmaladga, Sifmotʼginmaladga, Estemoaʼginmaladga, \q2 \v 29 Racalʼginmaladga, Jerameel-neggweburginmaladga, Ceneo-neggweburginmaladga, \q2 \v 30 Hormaʼginmaladga, Corasánʼginmaladga, Atacʼginmaladga, \q2 \v 31 degi, Hebrónʼginmaladga ibmarmar barmisad. \q3 Deginbali, ar David bia e-sordaganmala gudigusmala, a-neggwebur-girmar-dummaganga ibmar barmisbalid. \c 31 \ms1 9. SAÚL-BURGWISAD \mr (31:1-13) \r (1 Crónicas 10:1-14) \p \v 1 Filisteaʼmar Israel-dulemargi bila-ononadmalad, geb Israel-dulemar amar-abin wakitemalad. Israel-dorgan bukidar Gilboa-yargi burgwismalad. \v 2 Geb degine, Filisteaʼmar Saúl, degi, e-machimala-balegitemalad. Geb Saúl-e-machimala Jonatán, Abinadab, degi, Malquisúa oburgwismalad. \v 3 Geb Saúlʼgi bela akadmalad, geb sigu-mimalad Saúl-onailikgusad. Saúl na bela-bela nailikgus itogua, \v 4 ega-sigu-abgaed-seedga sogded: “Be-es-suid be onoge. Agi be an-oburgwe. Adi, wemar Bab-Jehová-akudakmalad mer an-oburgwega, degi, mer angi dodomarbaligar.” \p Ar Saúlʼga-sigu-abgaed-seed na bela-bela dobe-itoged, yapa Saúl-oburgwe gusad. Degisoggu, Saúl na e-es-suid onosad, geb na dukin oburgwisad. \v 5 Ar sigu-abgaed-seed Saúl-burgwis-dakargua, e-es-suidgi na dukin oburgwismogad. Deyob Saúlʼbo burgwismosunnad. \v 6 Weyobi, Saúl, e-machimala-warbaagwadmala, ega-sigu-abgaed-seedmala, degi, bela e-sordaganmala, iba-galagwena burgwismalad. \p \v 7 Israel-dulemar-neba-obakar-bukwamalad, degi, Jordán-diwar-obakar-bukwamalad, ar Israel-sordamar-wakite daksamargua, degi, Saúl, e-machimarmala-burgwis daksamarbargua, e-neggweburmargi ainidmarmogad, geb wakitemarmogad. Weyobi, Filisteaʼmar we-neggweburmar sunonimalad. \p \v 8 Banedgine, Filisteaʼmar dule-burgwismalad-ibe ibmar-suega-nonimargu, Saúl, e-machimarmala Gilboa-yargi burgwar-mamai dakarmalad. \v 9 Geb degine, Saúl-ibe nono-egwachamalad, e-ibe bila-onogedgi-ibmar-ebulemalad susmalad. Geb gayaburba-berbemalad e-bab-dummad-neggi-sogega, degi, e-dulemarga gayaburba-sogega, bela Filistea-yargi gayaburba-berbemalad barmismalad. \v 10 Saúl-e-ibmar-bila-onogedgi-ebulemalad bab-bundor-Astarotʼse-goled-neggi urbenonimalad. Saúl-muidi, ingwa-Betsán-galu-matusulid-akwabiidgi nasiksamalad. \p \v 11 Jabes-De-Galaadʼginmalad igi Filisteaʼmar Saúl-imaksamala, wisguarmargu, \v 12 mutikidba, e-dulemar-bur-bulegan Betsánʼse nadmalad. Saúl-e-mui, degi, e-machimala-e-mui Betsán-galu-matusulid-akwabiidgi-naid-odesmargua, Jabes-De-Galaadʼse muimar senonimalad. Agine muimar-ogumaksamalad. \v 13 Geb sorbali, e-garmar susmalad, degi, Jabes-neggweburgi ingwa-soled-sapi-urba e-garmar digsamalad. A-sorbali, ibagugle (7) mas guchasurmalad.