\id 1PE - Kuna, San Blas - Bible -Panama 2014 (DBL -2014) \h 1 Pedro \toc1 Pedro-Garda-Gebed \toc2 1 Pedro \toc3 1P \mt1 PEDRO-GARDA-GEBED \mt2 1 PEDRO \imt2 GEBE-SOGLENAID \imt1 Garda-nug \ip Pedro, Jesús-e-sapingan-bur-dummagan-warambe-gakabogwad-wargwenad gued. We-dule, gebegi Simónʼye nugad. Jesús ega nug-baid uksabalid, Pedroʼye onugsasad. (Juan 1:42) Pedro, Judíoʼmar-abargi bur arbasad. Judío-dummagan Jesús-nakrusgi-oburgwega igar-itonanaigua, Pedro ilapaa Jesús-osulos gusad. Geb a-sorbali, Pedro mag neg-itosnadgua, Pedro, Jesúsʼba-nanaimalad gannar amis gusad. Pedro gwenadgan-abargi emar-idugega dule-dummadga gunonigusad. Binsamalad, we-garda birga 63ʼgi narmakles-insaye. \is1 Pedro-Garda-Gebegi weyob sunmaklenaid \ip Bab-Burba-Isligwaledbali, Pedro gwenadgan-yar-baid-baidgi-bukmaladse we-garda narmaksad. Adi, gwenadgan-Jesúsʼba-nanaimalad-ogannogegar. Gwenadgan-Jesúsʼba-naidbali nue-naibi-itodimaladga Pedro sognaid, we-naibi-itogedi unnila ichee naguoye. Ar a-sorbali, Bab-Dummad bur-nued bemargi binsaoye. \ip We-gardagine, weyob ilemakar sunmaklenaid: \io1 1. Gebe-sikwas-soglenaid (1:1-12). \io1 2. Cristoʼgi burba-binid-nikgued (1:13–2:10). \io1 3. Jesúsʼba-nanaimalad ibmar imakergebed (2:11–4:6). \io1 4. Neg-bergudanikid-idu, Bab-Jesúsʼba-nanaimalad igi-damalargebe (4:7-19). \io1 5. Unalemalad (5:1-11). \io1 6. Napi-soglenaid (5:12-14). \ip Be itogua. \c 1 \ms1 1. GEBE-SIKWAS-SOGLENAID \mr (1:1-12) \p \v 1 Ani Pedro, Jesucristo-e-sapin-dummadga-nugsalesmogadid. We-garda, an bemar-na-e-yargi-gudisurmaladse an narmaknaid: Ponto-yargi-bukmaladse, Galacia-yargi-bukmaladse, Capadocia-yargi-bukmaladse, Asia-yargi-bukmaladse, degine, Bitinia-yargi bukmaladse an narmaknaid. \v 2 Bab-Dummad anmar-Babga-gumaid, bato e-igar-maidba, e-ibmar-wisidba be e-dulamarga-guega sulesmalad. Bemar Bab-Burba-Isligwaledgi Bab-Dummadgadgarbi-gumalaga be sulesmalad, adi, uaya-nikaa damalaga, degi, Jesucristo-abegi nugumalagar. \p Bab-Dummad bemargi bela-bela nued binsasun, degine, bela-bela ulubgi-bogidik-itogega be-imakbarsun. \s1 Jesús-dula-gudiid-ular, anmar dulagudigued edarbedimarmogad \p \v 3 Bab-Dummad-nug odummolesun. We-Bab-Dummad anmar-Dummad-Jesucristo-e-babad. Bab-Dummad nue-wile anmar-dakedba Jesucristo-burgwar-mai-durgusadgi gannar-gwalulegega anmar-imaksad. Adi, agi anmar Jesús-dula-maidgi dulagudigued-edarbedii guegar. \v 4 Adi, bemarga ibmar-nibneggi-abingaoed uklegegar. We-ibmar-anmarga-uklegoye-sogsad geg bergued, geg isgued, degine, geg gaganyob dingubalid. \v 5 Bemar-Jesucristoʼgi-bensulidba, Bab-Dummad na e-ganguedgi bemar-akwedisunnad. Adi, bemar-abonolesad bemarga-guagwar-sabolesadi, ibagan-berguoedgi-ogwinmaklegoed bemarga oyolegegar. \p \v 6 Ar a-ular, emigindi be wergudimarsunnad. Degi-inigwele, amba be wegi sikwas wilubdaklenanaimalad. \v 7 Ar Jesucristoʼgi-be-bensulidi, oloyob gued: Ar orde wilubdaklegegala, soogi dulegergebed. Deyobi, be-nue-Jesucristoʼgi-bensulid wilubdaklemogargebed. Ar be-we-Jesucristoʼgi-bensulid wilubdaklegedgi-obichale, or-sunna-berguedba bur gandik gued. A-ular, Jesucristo-danikoed-ibagangi bega soglegoed nued be imaksaye, be-nug odummolegoed, degi, begi nueganbi sunmaklegoed. \p \v 8 Ar we-Jesucristo-e-wagar be daksurmar-inigwele, amba be sabmalad, amba bemar egi bensurmalad. A-ular, bemar nue Jesucristoʼgi wergudimalad. We-werguedi geg gayagi sogleged, bela-bela nue-yeer itolegedid. \v 9 Ar ade, bemar Jesucristoʼgi-bensulidba, bemar abonolenonimalad. \p \v 10 We-abonoleged-igar Bab-Dummad-gayaburba-barsogmalad iduakwaa deun sogsagusmalad, Bab-Dummad na e-itolegedba bemar-abonogoye. A-dulemar we-abonoleged-igar nue-ise-egisagwar baramididii gusmalad. \v 11 Jesucristo-daged-iduale, Bab-Dummad-gayaburba-barsogmaladga Cristo-Burba-Isligwaled-egi-naid, ega iduar sognai-gusad, wede igi Cristo naibi-itogoe, degine, a-sorbali, igi Cristo-nug odummolebaloe. Degidbali, wemar baramidii gusmalad, wede doa-dule, degine, sana wede deyob gubaloe. \p \v 12 Bab-Dummad, e-gayaburba-barsogmaladga oyosad, we-igar bemargadsurye, dulemar-bemar-sorba-danimaloedgadye. Amar unnila we-ibmar-ega-oyosad akwedidii gusmalad. Emigindi, bemarga Bab-Burba-Isligwaled-nibneggi-danikidba Bab-Gayaburba-Nued sogledisunnad. Ar we-ibmar baliwiturmar aisaar nue-dakbi gudidimarmoganad. \ms1 2. CRISTOʼGI BURBA-BINID-NIKGUED \mr (1:13–2:10) \s1 Bab-Jesús-Igargi swilidik-nanaed-igar \p \v 13 Degisoggu, ibmar-mag-itogega guakwaa be gudii imakmar, nue-itoakwaa be nanamar, degine, Bab-Dummad-ibmar-bega-ukoed, abi unnila bensuli edarbedii be imakmarsun. A-ibmarmar, Jesucristo-gannar-danikoed-ibagi, Bab-Dummad nued-bemargi-binsamaidba bemarga ukoed. \p \v 14 Bemar Bab-Dummad-mimmigan uaya-nikaa-damaladsoggu, mer epenne igar-napiragwad-wissuli-gudigusmaladyob gannar be damalo. Deun, bemar na ibmar-abegedba, na be-itolegedba gudii gusmalad. \v 15 Melle deyob be bar damalo. Emigindi, Bab-Dummad-bese-gochadi, dule-gwage-isligwaledsoggu, ayob bemar-daedgine na be gwage-swilidik nanamarsun. \v 16 Ar Bab-Dummad na E-Gardagi sognaid: \q1 “Gwage-swilidik be gumar, \q2 ar igi an gwage-isligwale, deyob be gumar.” \qr Levítico 11:44-45 \p \v 17 Bab-Dummad dulemar ber emarbi dakmaid, degine, dulemar-na-ibmar-imaksamaladba ega igar-nabogoed. A-Bab-Dummadse, Babye, ese be golele, we-napneggi-be-gudiidgi, a-Bab-Dummad-dobekwaa be nanamarsundo. \p \v 18 Be nue wismalad, be-dadgan-be-odurdaksamalad-igargi be gales gudimalanad. A-igargi, Bab-Dummad bemar-onosad. Be-onolesadi, ologi-baklegar be onolessulid, manigi-baklegar be onolessulid. Ar we-ibmardi sunna bergumalad. \v 19 Be-onolesadi, Bab-Dummad Cristo-abe-sunsoged-nakrusgi-aryosadgi bemar-onosad. We-Cristo, sibad-wawaad-gutu-gwen-nikasulidyob, degine, swilidik-gwen-boni-nikasulidyob, anmar-anar Bab-Dummadga uklesad. \p \v 20 Bab-Dummad, amba yoo we-napneg-nagued-idu bato Cristo-sunonikid, bemarga-uklegegar. Bemar-sabed-ulale, emigine, geb bemarga oyolenonisunnad. \v 21 A-ular, bemar Cristoʼba Bab-Dummadgi-bensuli gunonikid. We-Bab-Dummad Cristo-burgwisad gannar odulosad, degi, Cristo-nug odungunonikid. Adi, bemar Bab-Dummadgi-dulagudigued edarbedii gumalaga, degine, egi bensuli gumalagar. \p \v 22 Emide, bemar Bab-Burba-Isligwaledgi, igar-napiragwadba nanaed-ular, Bab-Dummad bemar-san-burba uruknonikid. Adi, be gwenadgan nue-napiragwadgi sabgumalagar. Degisoggu, gwage-swilidikidgi na be muchub-muchub ise-nue-sabguar nanamarsun. \v 23 Ar bemar gannar gwalulenonimalad. Be-gwalulesmaladi, we-ibmar-sunna-berguedgi be gwalulessurmalad. Geg ibmar-berguedgi be gwalulesmalad. We-ibmar-geg-bergued Bab-Dummad-gayaburba-degisadegu-dula-gudiidid. Agi be gwalulesmalad. \v 24 Ar ade, Bab-Dummad-Gardagi sognaid: \q1 “Dulemar gaganyobi gued. \q2 E-yeerdaklegedi, nainugi-dutu-achunneyobi gued. \q1 Gaganmala baisur-dinguddaed, \q2 dutumala, baisur-batiddaed. \q1 \v 25 Ar Bab-Dummad-Gayaburbadi \q2 degisadegu maiguad, berguosulid.” \qr Isaías 40:6-8 \p Ar we-Bab-Gayaburba-Nued bemarga emide soglenonisunnad. \c 2 \p \v 1 Degisoggu, a-ular, be bela ibmar-isgana-imaked mimarsun, bela emar-yardaked, wagar-darbodaed, aimargi-nobgued, degi, bela gakansaar-aimargi-sunmaked, be obelomarsun. \v 2 Mimmigan-emisgwa-aidenonikidyob bemar nunis-burbaled-nuedbina be sogmar. We-nunis Bab-Dummad-Gayaburba gued. Adi, agi be gatik nasgumai be-abonolesmaladgi gumalagar. \v 3 Ar bemar bato Bab-Dummad-dulemar-sabed begi na be itosmalad. \s1 Jesucristo, akwa-nued-neg-ganikidyobidid \p \v 4 Degisoggu, Jesucristo-akwa-dulayobidse be dagmar. Dulemardi isdar a-akwa daksamalad. Bab-Dummaddi na susagusad, degine, we-akwa, akwa-garged-sunnadid, akwa-nuedid. \v 5 Amba deyob be akwa-duladyob gumarmogad. A-akwa-duladgi Babse-goled-neg-burbaled-soblegedga be gumalad. Deyobi, be dule-irwa-Bab-Dummadse-gormalad-swilidikidga be gumalad, adi, Bab-Dummadga Babga-ibmar-ukleged-burbaled-nuegan be Cristo-nuggi ukmalagar. \v 6 A-ulale, Bab-Dummad-Gardagi, Cristo-akwa-nuedye-sognaidgi sognaibalid: \q1 “¡Be dakmala! Ani an Sión-yalagi akwa-bur-nued-sulealed, negsailaga mesisad. \q2 Ar dule agi bensulile, suli-suli itogosulid.” \qr Isaías 28:16 \p \v 7 Ar a-akwa-Jesucristoʼgi be bensurmarsoggu, bemargardi, we-Cristo, ibmar-sunsogedid. Ar dulemar-egi-benmaladgardi, Bab-Dummad-Gardagi Cristoʼgi-sognaidba gunonikid: \q1 “Akwa dule-neg-sobmaladse-oballesadi, \q2 neg-sobleged-e-akwasailaga gunonikid.” \qr Salmo 118:22 \p \v 8 Degine, Bab-Dummad-Gardagi sognaibalid: \q1 “A-akwa, dule-egi-goo-warmakedga gunonikid, \q2 A-akwa-dummad, dule-omukuedga gued.” \qr Isaías 8:14-15 \p Ar ade, uaya surmarsoggu, Bab-Dummad-Gayaburbagi yoledimarsunnad, ar ade, bato iduar deyob amarga igar-megisad. \s1 Bab-Dummad-e-dulamar \q2 \v 9 Ar bemardi, dula-sulegaled gumalad. \q2 Bemar Bab-Dummad-e-negdakmaidgi, dule-irwa-Bab-Dummadse-gormaladga gumalad. \q2 Bemar dulamar-swilidikid gumalad. \q2 Degine, bemar Bab-Dummad-e-dulamar gumalad. \p Bab-Dummad deyob be-susmalad, adi, Bab-Dummad-ibmar-nued-imakedgi be dulemar-baiganga sunmakmalagar, sogmalagar, igi bemar negsichidgi-gudigu, Bab-Dummad be-onosmala, e-neg-meegwad-nuedse be-searmala. \p \v 10 Bemar iduardi, Bab-Dummadgadsurmalanad, emigindi, Bab-Dummadgadga be gunonimalad. Ar iduardi, Bab-Dummad wile be-daksasurmalanad, emigindi, Bab-Dummad wile bemar-daknonikisunnad. \ms1 3. JESÚSʼBA-NANAIMALAD IBMAR-IMAKERGEBED \mr (2:11–4:6) \s1 Dummagan-urbalikwaa be nanamar \p \v 11 Gwenadgan-sabesarmalad, an bemargi wilemar, we-napneg bemar-negsursoggu, we-napneggi be sikwas gudimarsoggu, mer be-san-ibmar-isganabina-soged be imakmar. Ar we-ibmar-isgana anmar-burba-nued-ebo urwenaid. \v 12 Gwenadgan, bemar dule-Bab-Dummad-wissurmalad-abargi nued-nanadii be imakmar. Adi, gakansaar-dule-isganaye-begi-sunmakdimaladi be ibmar-nuegan-imakedbali, a-dulemar, Bab-Dummad-bela-dulemarga-igar-nabodanikid-ibagi, Bab-Dummad-nug odummomalagar. \p \v 13 Bab-Dummad-abemaidba bemar bela dule-dummagan-nugsalesmalad-urbaligwa be nanamar. Rey, bur-dummadsoggu, a-urbaligwa be nanamar. \v 14 Dummagan-negdakmamaid-urbaligwa be nanamar. Ar wemar, rey-nuggi dule-ibmar-isgana-imakmalad-sabsur-odurdakega barmilearmalad, degi, dule-ibmar-nuegan-imakmalad-e-nug-ogannomalaga barmilearmalad. \v 15 Ar Bab-Dummad weyob abemaid: Be ibmar-nued-imakedba, dule-ibmar-wissurmalad, isdar-begi-sunmakmalad, begi geg ibmar-soge gumalagar. \p \v 16 Ar bemar be-binsaedba be nanamar. Melle we-be-deyob-nanaedi, ibmar-isgana-imakega be ebumar. Bemar Bab-Dummad-mai-napiragwadsunnadsoggu, deyob na be san oyomar. \v 17 Bela dulemargi binsaed-nikaa be damar. Na be gwenadgan sabgumar, Bab-Dummad-dobekwaa be nanamar. Reygi binsaed-nikaa be damar. \s1 Maiga-gudimalad igi-e-dummagangi daoe \p \v 18 Bemar maiga-gudidimalad, be-dummadgi bela nue-binsaed-nikaa be nanamar. Dummagan-nuegan-daedginbi mer be deyob nanamalo. Amba dummagan-ichakwa-daedgi be binsaed-nikaa dabaloed. \v 19 Dulemar-Bab-Dummadba-daedba-sabsur-wiledimaladgi Bab-Dummad nued binsadaed. Ar we-dulemala ibmar-oakalossulidba wiledimalad. \v 20 Ar be-isgudiid-ular dulemar sabsur-be-odurdaker, ¿ar ibi-nued egi be amiosunna, ar bede isgudiid? Ar ibmar-nued-imaked-ular, dulemar sabsur-be-odurdakerdi, wedi Bab-Dummad yeer be-dakdo. \v 21 Ar Bab-Dummad a-ular anmarse gochad. Ar Cristo amba deyob anmar-anar wilesmogad, anmarga e-wilub na oyosad, adi, anmar eba daegar. \p \v 22 Ar Bab-Dummad-Gardagi we-Cristoʼgi sognaid: \q1 “We-dule gwen isgussulid, \q2 degi, dulemarga gwen gakan-imaksasurbalid.” \qr Isaías 53:9 \p \v 23 Cristoʼgi dulemar isdar sunmaknanaigusgua, edi gwen dulemargi isdar sunmaksasulid. Dulemar e-wionanai-gusgua, edi gwen dulemar-abin-sogsasulid, anse be oitolemogoye. Ar deyob wilenaigusgua, Cristo bela ega igar-nudakega, Bab-Dummad-igar-inniki-naboged-maidga e-igar na uksagusad. \p \v 24 Ar e-sunnad nakrusgi-bioklenai-gusgua, anmar-isgued e-sangi sesagusad, adi, anmar isguedga burgwar gudiguega, igar-innikigwadginbi nanadii guegar. We-Cristo-bemar-anar-naibigusadgi be nugunonimarsunnad. \v 25 Ar bemar sibad-wawaad-yoggus-gudigusmaladyob gudigusanad. Emigindi, igi-sibad-wawaad e-dule-edarbedse gannar noniki, deyob be gannar Cristo-be-san-burba-akwemaidse nonimarsunnad. \c 3 \s1 Abirgunagwar-nanaed-igar \p \v 1 Ar amba deyobmo, omegan, bemar be-sui-urbaligwa be nanamar. Deyobile, be-sui-Bab-Dummad-Gayaburba-abingabisulile, ega be sunmakedba, bur be-daedba Bab-Dummadba nagumaloed. \v 2 Be-sui nue-innikii-nanae be-dakdagoed, egi nue-binsaed-nikaa-nanae be-dakdagoed. Abali, Bab-Dummad-Gayaburba abingaoed. \p \v 3 Omegan, bemar nue-yeerdakle-guegala, \q2 we asgi ise-nudakar imakedginsulid, \q2 sailagia ise-nudakar imakedginsulid, \q2 ormar-nasikedginsulid, \q2 degi, mormar-gargemalad-yoedginsulid. \q3 \v 4 Be-yeerdakleged-napiragwad be-gwage-ulubgi siid. \p We-yeerdakleged-napiragwaddi geg bergued. We, yeer-itogedgi-ibmar-imakedid, urwedgi ibmar imaksulidid. \p We, degidaedi, Bab-Dummadga bur ibi-nuedid. \p \v 5 Ar epenne weyobi omegan-ulubgi-nue-Bab-Dummadba-akanai-gusmaladi, gudigusmarmogad, gwen Bab-Dummad-bengussurmalad. Amar na e-sui-sogedba ibmar-imakdii gusmalad. \v 6 Sara be dakena, na e-sui-Abraham-sogedba ibmar-imakdii gusad. E-suise an-dummadye na gordii gusad. Emigindi, be ibmar-nuegan imakmalar, degine, dobsulidba be nanamalar, a-e-sisganga be gunonimaloed. \p \v 7 Bemar, macherganmo, be-omegangi be nue-binsaed-nikaa-nanadii imakmarmo. Be-ome be nue akwemar, ar omegan anmarba bur nollogwad. Degi-inigwele, Bab-Dummad amba amarga anmar-sunnaa burba-geg-bergued ega uksamogad. Degisoggu, be-ome-e-nug-odummodii be nanamar. Adi, bemar Bab-Dummadse-gotele, Bab-Dummad be-itomalagar. \s1 Ibmar-nued-imaked-ular wileged \p \v 8 Deginbali, napi an bemarga sogsun: \q2 Bela na be emarbi binsabukwa gumar, \q2 wile na be dakmaladba, na be muchub-muchub-bendakbukwa gumar, \q2 gwenatigwar na be nue sabgumar, \q2 wile na be dakmar, \q2 aigwar na be nanamar. \q2 \v 9 Dule ibmar-isgana begi imaksale, mer abin ibmar-isgana be imako. \q2 Dule be-ukabsasale, mer abin imako, bur ibmar-nued ega be uke. \q3 Ar bemar wisid, Bab-Dummad bese gochamaladi, be-susmaladi, bega ibmar-nuegan ukegalad. \p \v 10 Ar ade, Bab-Dummad-Gardagi sognaid: \q1 “Na dule nued-gudii gubiele, \q2 iba-nuegangi weligwar nanadii gubiele, \q1 ibmar-isganagi-sunmakedgi na e-gwabin bargaergebed. \q2 E-gaya na gakangi sunmaksuli guergebed. \q1 \v 11 We-dule ibmar-isganagi banguergebed, \q2 ibmar-nued imakergebed. \q1 Ulubgi-bogidik-itoged bur amiergebed, \q2 aba bur nanadii guergebed. \q1 \v 12 Ar ade, Bab-Dummad dule-gwage-swilidikid-nue-akwedaed, \q2 wemar-ese-goled nue itodaed. \q1 Ar dule-ibmar-isgana-imakmaladgindina, egi yoleged.” \qr Salmo 34:12-16 \p \v 13 Ar bemar ibmar-nueganbi imakdiile, ¿doa-dule bemar-oakalogosunna? Geg be-oakalomala. \p \v 14 Ar be igar-innikii-maidba-nanaed-ular, dulemar be-wiodiile, begi nued binsalesdo. \q1 “Melle be we-dulemar-ibmar-dobedi dobgumalo, \q2 melle be gwayebalo.” \qr Isaías 8:12 \p \v 15 Bur be-gwagegi be sogmar, we-Cristoʼbi an-Dummadye. Ar dulemar bela bese egichialir, ibiga be Cristoʼgi-bensulidba degisadegu-dulagudigued be edarbedimarye. Amar-abinsaega be guagwar-gudii imakmar. \p \v 16 Be a-dulemar-abin-imakder, mer na san-odummogar be sunmako. Nue na san-bargaagwar be a-dulemar abinsaoed. Ulubgi-gwen-isgudisuli-itogedgi be abin-imako, adi, be Cristo-sorda-guedgi dulemar-begi-binsa-gakansaar-sunmakmalad obingegsaegar. \p \v 17 Ar ibmar-nued-saed-ular be-wioarmalar, we bur nuedid, ibmar-isgana-saed-ular be wiomaladba. Ar Bab-Dummad deyob abegele, nueddo. \v 18 Ar Cristo unnila irgwennaa anmar-isgued-anar burgwisad. Cristo-dule-gwage-swilidikid, dulemar-isgana-anar burgwisad, adi, Bab-Dummadse dulemar-nidegar. Napiragwad. Cristo sanar burgwisad. Bab-Burba gannar-dulagudiguega Cristo-imaknonikid. \p \v 19 Cristo burbale nadegusad, geb burbamar-galugi-gales-bukmaladga sunmakapid. \v 20 Ar wemar, epenne Noé-ibagangi, Noé-ur-dummad-sobnaigusgu, Bab-Dummad-igarba gwen nanassurmalad. Bab-Dummad we-dulemar a-urse-doged-edarbedii gusad. Deunni, unnila e-walabaabak (8), muu-mulusadba san-onos gusmalad. \p \v 21 Igi Bab-diigi-ogleged emi anmar-abonomogadyobi, we-Noé-ibagangi-dii-mulusad anmarga abonoleged-e-wilubga gunaid. We-anmar-abonolegedi, Jesucristo-gannar-durgusadgi anmar isguedgi abonolesimalad. (Ar diigi-ogleged anmar-sangi ibmar-isgana-naid elisulid. Unnila Bab-Dummadsik-nued-binsaega anmar-imaknonidaed). \v 22 Ar emigi Cristo nibnegse-nadedgi, Bab-Dummad-argan-nuedsik sigidapid. Cristo bela wemargi obinnonikid: Baliwiturmargi, sailagan-burbarmaladgi, burbar-gangued-nikamaladgi obinnonikid. Degisoggu, bela wemar Cristo-sogedba-nanae gunonimarsunnad. \c 4 \s1 Cristo-e-daedba nanaed \p \v 1 Ar Cristo igi anmar-ular we-napneggi dulagudigu naibigusa, anmar deyob naibiguedsik guagwar gudigumogargebed. Ar dule deyob dula-gudiidgi naibiguele, isgued-igargi bar nanasulid. \v 2 Adi, na e-burgwedse, we-napneggi mer dulemar-galagwensuli-nanaedba bar gudii guegar. Unnila Bab-Dummad-sogedba nanadii guegar. \p \v 3 Ar bemarde, epenne dulemar-Bab-Dummad-wissurmalad-ibmar-imaked be imakdii gusmalad. Ar bemar we-ibmar-isgana-imakdii gusmalad: \q2 Be-abgangi-galagwensuli-bingesur-nisaed, \q2 ibmar-isgana-imakedbina-soged, \q2 mumguedginbi-nanaed, \q2 agumakar-iba-onoged, \q2 bular galagwensuli yeer-itodiid, \q2 degi, ibmar-bab-dummadga-imakleged-e-nug-odummoged. \p \v 4 Ar emigindi, bemar bar we-dulemarba bar akasursoggu, degi, e-ibmar-isgana-imakedba bar imakbarsursoggu, we-dulemar-Bab-Dummad-wissurmalad geger be-dakmalad. Bemargi binnasur urwedidimarsundo. \p \v 5 Ar we-dulemar Bab-Dummadga bela na e-ibmar-imaksad sogedsemaloed. We-Bab-Dummad, dulemar-dula-gudimaladga-igar-itoged, degi, dulemar-burgwismaladga-igar-itoged, guakwaa maid. \v 6 Ar a-ular, Bab-Dummad-Gayaburba-Nued dulemar-burgwismaladga sogleapmogad. Ar amar-e-san sabsur-odurdaklesmarmo-inigwer, e-burbadi Bab-Dummadba dulagudii gumalagar. \ms1 4. NEG-BERGUDANIKID-IDU, BAB-JESÚSʼBA-NANAIMALAD IGI-DAMALARGEBE \mr (4:7-19) \p \v 7 We-napneg-bergued-ibagandi owarmaksad. Degisoggu, nue-binsaed-nikaa be gudii gusun, degine, nue be ataksun, Bab-Dummadse gatik be gorsun. \v 8 A-ukine, bela bur bule na be muchub-muchub sabgumar. Ar sabguedi, isgumalad-bukidar elied, na muchub-muchub igbarsaye-sogega emar-imaked. \p \v 9 Na be muchub-muchub gwenadgan weligwar-itogedgi be akwemar. \v 10 Bemar-war-wargwen gurgin-burbaled-bemarga-uklesadba na be muchub-muchub bendakmarsun. Bemar Bab-Dummadga ibmar nue-akwemaladsoggu, Bab-Dummad-nabir-bemargi-binsaedba gurgin-burbaled-bemarga-uksad nue be ebumarsun. \p \v 11 Ar gwenad-wargwen sunmakele, Bab-Dummad-gayaburba-maid-sogedba sunmakoed. Ar gwenad-wargwen dule-bendakele, Bab-Dummad-ega-gangued-ukedba bendakoed, adi, bela e-ibmar-imakedgi Jesucristoʼba Bab-Dummad-nug dunguegar. Ar Bab-Dummad dummarbaa maid, degi, e-gangued-yeerdaklegedba bela degisadegu-negdakmaid egadid. Ar deyobdo. \s1 Bab-Jesúsʼba-naid-ular, naibi-itoged \p \v 12 Gwenadgan-sabesailamalad, boni-dummaganba beedse be wilub-daklenonidibe, mer be geger itomalo. Ar deyob be gumalargebed. \v 13 Deyob be wilearmalar, bemar weligwar itogewilubbid. Ar Cristo-wilesadgi bemar wilenaimogad, adi, Cristo bela-bela-na-yeerdaklegedgi wese gannar magarononikir, eba bemar bela-bela weligwar-itogwichi gumogagar. \v 14 Ar Cristo-nukad begi-uluarmalar, bemargi nued-binsalesye be itogewilubmalad. Ar Bab-Dummad-Burba-Isligwaled-gandikid bemargi maid. Ar dulemar-bemargi-urwedimaladdi, Bab-Jesúsʼgi isdar sunmakdimalad. Ar bemardi, Bab-Jesús-nug odummodimalad. \p \v 15 Degisoggu, we-ibmar-imakedgi melle be wilemar: \q2 Dule-gindakedgi, \q2 ibmar-atursaedgi, \q2 ibmar-isgana-saedgi, \q2 yogsaar-gotebindaedgi. \q3 Bemar-wargwensaale we-ibmar-imakedgi, be wilege-wilubsurmalad. \q3 Be wilemalale, Cristoʼba-naidgi bur be wilemalawilubbid. \p \v 16 Ar be Cristoʼba-naid-ular be wilemalardi, mer be bingegumalodo, bur Bab-Dummad-e-sordaga-guedba Bab-Dummad-nug be ogannomardo. \p \v 17 Ar odurdakleged-ibagan Bab-Dummad-mimmigangar-inse nonikid. Emide anmar-inse weyob odurdaklenaid, degite, dulemar-Bab-Dummad-Gayaburba-Nuedba-dasurmaladdi, ¿igi gumalo be insasunna? Ar amardi nue-dummad odurdaklemaloed. \v 18 Ar Bab-Dummad-Gardagi soged: \q1 “Dule-gwage-swilidikid ugak wis abonoledaedde, \q2 dule-isganamar-bursunna, degi, gwagegi-galagwensuli-gudimalad-bursunna, \q1 ¿sunna abonolego be insae? \q2 Suli. Geg abonolemala.” \qr Proverbios 11:31 \p \v 19 Degisoggu, bemar Bab-Dummad-sogedba-wiledimalad, we-Bab-Dummad-be-obinnisad, bela bega ibmar imakedsedasoggu, a-Bab-Dummadga na be san urmakdii gumarsun. Deginbali, bemar gatik ibmar-nueganbi imakdii nanamarsun. \c 5 \ms1 5. UNALEMALAD \mr (5:1-11) \s1 Bab-sordagan-idumalad ogannolenaid \p \v 1 Bemar-abargi Jesúsʼba-nanaimalad-e-idumalad-gudimaladse wilesakwaa an goled. Ani an amaryob Jesúsʼba-nanaimalad-e-idumogadid. An-sunnagwad an Cristo-wilesad daksamogad. Deginbali, yoo Cristo-e-nug-ogannolealir, an eba nug ogannolemogoed. \p \v 2 Bemarga, an weyob sogdo: \p Bab-Dummad-e-dulamar-bemar-abargi-bukwad be nue akwemar. Igi dule-sibad-wawaad-akwed na e-sibad-wawaad-akwe, deyob be akwemar. \p Nue yeer-itogedgi dule bega ise-sogar-sogedginsuli Bab-Dummad-sogedba be gwenadgan akwemalo. Degine, mer manibina-sogedgi be gwenadgan akwemalo. Be weligwar-itogedgi gwenadgan akwemalo. \p \v 3 Degine, be dummadsoggu, mer be dulemar-akwediid bega gandikidgi ibmar-imakega be imakmar. Bur amarga be-daed nued be oyogoed, adi, be-ibmar-imakedba damalagar. \p \v 4 Ar deyob be nanamalale, Cristo sibad-wawaad-e-idued-bur-dummad gannar danikile, bemarga ologurgin-yeerdakleged-geg-bergued uknonikoed. \s1 Sapingan-ogannolenaid \p \v 5 Sapingana, bemarmoga, girmar-selegan-urbaligwa ibmar-imakdii be gumarmo. Degine, bela na be muchub-muchub urbaligwa be nanamar, degi, san-bipi na be imakmar. Ar ade: \q1 “Bab-Dummad, dule-na-san-dummarba-imakdimaladgi gwisgudaed. \q2 Ar dule-san-bipi-imakmaladdi, Bab-Dummad amar-bendakdaed.” \qr Proverbios 3:34 \p \v 6 Degisoggu, Bab-Dummad-gangued-asabin na be san-bipii imakmar, adi, be-nug-dungued-ibagan-mosale, Bab-Dummad be-nug odummogegar. \v 7 Bemar-surbinsa-itodiidi, bela Bab-Dummadga be ukmar, ar Bab-Dummad bela bemar-nue-akwediid. \p \v 8 Degisoggu, nue binsaed-nikaa be damar, nue atakmar. Ar nia-saila-be-isdarad, achumigur-nono-wawaad-uurmakdiiyob be-ebilis gudiid. Dule-amidiid, doa-gunnodibeye. \v 9 Be Bab-Jesúsʼgi-bensulidba gandik nia-saila-abin be gwisgu. Ar be wisid bela napneg-naidgi be-gwenadgan weyob wiledimarmogad. \p \v 10 Ar Bab-Dummad-dulemargi-bela-bela-nabir-binsamaid bemarse Jesucristoʼgi gochad. Adi, na e-ibmar-nuegan-geg-bergued bemar eba nikumalagar. Bab-Dummad bemar-ichesaar-wilesad-sorba, na e-sunnad bemar-nudakoed, bemarga bela ibmar-imakoed, bemar-ogannogoed, degine, bogidik-megegala bemar-imakoed. \v 11 Degisoggu, Bab-Dummad-nug ogannolesun, degine, na e-ganguedba bela degisadegu-negdakmaid egadga gusun. Ar deyobdo. \ms1 6. NAPI-SOGLENAID \mr (5:12-14) \p \v 12 Gwenad-Silvano, Bab-Dummadba nue-naimogadid. Abali, an bemar-ogannogega an bemarga garda wis bipisaar narmaksiid. Degine, bemarga oyogegar, we-Bab-Dummadi bemar-abonogewilubsulinad, degite, bemar-abonosad. We-igar, napiragwadid. Degisoggu, a-igargi gatik nanamalo, mer galakumalo. \p \v 13 Jesúsʼba-nanaimalad-Babiloniaʼgi-bukmalad, bemar-sunna-sulesmarmogad, degi, Marcos, Bab-Jesúsʼba-naidba an-machiga-gunonikidi, bemarga sogsimalad, bemar nued sogeye. \v 14 Na be muchub-muchub sabguedgi ise-nue-angaagwaledgi nued-sogeye na ga be sogmar. \p Bemar-Jesucristoʼgi-akananaid, bemar bela ulubgi bogidik-itosun. Deyobdo.