\id JAS - Cuiba NT -Colombia 2010 (DBL -2013) (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg \mt1 Meje Po Carte Santiago Tatina, Pomonae Jesucristo Pejume Cowʉntsiwi Tatinatsi \c 1 \s1 Meje yabara poxonae Santiago tamropata pitaba xua tatina pomonaetha pomonae pejume cowʉntsiwi pomonae xua tajʉ jinompa \p \v 1 Xan, Santiago ponxaein Nacom amanaya pia petanacuichin tatsin irʉ Jesucristo pon jiwi Pecanamataxeinaein amanaya pia petanacuichin tatsinno. Paca jacobatsi pomonae Israel pia saineiwi tatsi pam, pon caena bayatha tʉpa. Israel doce po pexantobe xeina, pomonae caena bayatha werapa. \p Paxam barapo doce po bicheito matabʉxʉmonaebe pia sainei jiwi tatsi pam, pomonae pam xua anoxuae tajʉ nacayayatsiya pajinompame daxita nacuantha xua painya pepa nacua weya. \s1 Meje yabara xua po peyaputae coyene Nacom pia peyaputae coyenewa tatsi \p \v 2 Tamonae pam pomonae irʉ painya nejume cowʉntsi jiwi pam Cristo, bewa jʉntʉ coyene weiweinaya pajinompaem poxonae bequein pacata ayapube tsaibi tsane ichauxi. \v 3 Poxonae pacata ayapube tsouneibi ichauxi ichitha beitatemaya awiya ayapusʉya pajume cocowʉntaponame, bapoxonae payaputaneme xua paantʉyapusʉya amanayabame pocotsiwa xua paca atene exana. \v 4 Bara saya beitatemaya payabara cui copare barapo coyene xua ayapusʉya jume cocowʉntapona paca necana exanaenexa beya poxonae painya jʉntʉ coyene Nacom petsita xanepanaenexatsi. Bapoxonae painya jʉntʉ coyeneintha jopa paxeinaem tsane pocotsiwa pacata seica. \v 5 Icha caein paxam jiwana pam taseicatsi peyaputae coyene xua jopa yaputaeyo pocotsiwa Nacom ichichipa bapon bewa Nacomtha tsipaebina xua pecatsinexatsi peyaputae coyene pocotsiwa bapon ichichipa. Nacom amanaya catsina nawita barapo peyaputae coyene. Mataʉtano Nacom jopa aenae-aeneya itawetsiyo poxonae cata. \v 6 Daichitha jame bewa jume cowʉntsiya pawʉcaename. Mataʉta jopa bʉbʉjeya pawʉcaeinde Nacomtha. Tsipei pon bʉbʉjeya wʉca Nacomtha, bapon ichawa beya tamropata nanta xeinapenteiba icha be pocotsi coyene jʉta ichi poxonae ba maratsaca joibo ichawa beya caya tsaibi icha muxunene beya. \v 7 Pon barapocotsi coyeneya exana, Nacom ba jopa catsiyo bapocotsi jitontha, tsipei jopa jume cowʉntsiya wʉcaeyo Nacom pon jiwi Pecanamataxeinaein. \v 8 Bapon jopa xeinaeyo pocotsiwa Nacom cata tsipei bapon anoxuae caewa yabara nanta xeina. Baya equeicha ichawa yabara nanta xeina. Jopa itacʉpaetsi xua xanepanaya pepoponaewa. \p \v 9 Pon xua Jesucristo pejume cowʉntsin, bapon bequein saya tsiwiyo copei xeina, bapon bewa jʉntemiya jʉntʉ coyene weiweinaeya poponaena tsipei bapon Nacom peitabaratha ainya cui penaexanaein. \v 10-11 Mataʉtano pon copiya copei pexeinaein pontha pon bequein Nacom cui yabara copata xua bapon peacopeibin naexana, bewa jʉntema poponaena pejume cowʉntsixae Nacom. Poxonae bapon tʉpaena, bapana jopa cuenta tʉpae po coyene xua bapon pejume cowʉntsiwa. Ichitha icha bapon jopa jume cowʉntsiyo copei pexeinaexae, bapon saya caeto nacuita ducuanaebiya bapoxonae cuenta tʉpa copei poxonae nacuita ducuanaebiya. Barapo coyene icha be pocotsi jʉta coyeneya ichi xua pentono. Bara caeto matono weiweinaeya umena. Cotacaya xometo ecoina yawano atsa bichocono, naepanaewan tsaquiwa, pentononno othopeica. Weraweraca xua matono itʉpana. Pon copei pexeinaein bapon tʉpaena, saya weraweracaena icha pentono ichi xua weraweraca. \s1 Meje yabara poxonae jiwi pemuxujainyabiwatsi xua abe peexanaewa tsane \p \v 12 Nacom jʉjʉta pomonaetha pomonae pejume cowʉntsiwichi pia yaputaetsi icha barapomonae xaniwaicha antobetsi. Pon xua acuiyapusʉya jume cowʉntsiya popona poxonae bara bequein Nacom jʉntʉ coyene jʉjʉta, jame bapon jʉntʉ coyene weiweinaeya popona. Poxonae yapucaewa xua bapon jʉntʉ coyene jʉjʉtatsi bapoxonae Nacom yabara wʉnae muxu dutsina xua bexa bapon Nacom pia nacua beicha peajʉntʉcoyeneyapusʉwatha ponaena. Barapo peyabara tsiwʉnae muxu dutsiwa Nacom cata pomonaetha pomonae peantobewixaetsi. \v 13 Poxonae ichʉn matowa jʉntʉ coyene jʉjʉtatsi xua abe peexanaenexa, bapon jopa bewa nanta xeinae xua metha baxua Nacom cana exana bapontha. Tsipei Nacom bapana jopa jichipae xua abe peexanaewa tsane. Mataʉta Nacom ichamonaetha jopa bapana cana exanaeyo xua pejʉntʉ coyene jʉjʉtsiwa xua barapomonae abe peexanaewa tsane. \v 14 Apara jame nama pon jʉntʉ coyene jʉjʉtatsi abe peexanaenexa, bapon copiya pejʉntʉ coyenetha nanta xeinaeya popona xua abe peexanaenexa. Bapoxonae poxonae xaniwaicha jʉntʉ coyene jʉjʉtatsi xua abe peexanaenexa bara bapon exana xua abe exana. \v 15 Pon xua abe exana bapon exana po peabe exanae cuiru coyene copiya yabara nanta xeina. Icha bapon awiya abe exana ducuanaebiya matapainya tʉpa abe peexanae cuiru coyene peexanaexae bichocono. \p \v 16 Tamonae pam paxam pomonae tapaca caantobewichi pam. Jopa painya coutha pananta xeinaeinde xua pajam: “Nacom nemuxujainyaba xua abe taexanaewa tsane”, jopa pajande. \v 17 Daxita xua wʉnae, saya meisa baxuan Nacom nacata itorobica peitaboco wetsica. Bapon Nacom exanaduba daxitan xua pocotsiwa yonoyonojei tsurubenae peitabocotha. Nacom jopa bapana ichawa beya pepaebiya exanaein. Bapon peyapenthiya jinaein mataqueitha yawa merawithano. Jopa exanaeyo icha barapo pecoichan ichi xua pentha tsaibi yawa quirei tsaibi. Dapon aibi pon itacʉpatsi xua itorobatsi Nacom xua icha coyeneya peexanaewa xua pocotsiwa bapon pia coya ichichipa exana. \v 18 Poxoru saya Nacom pia coutha ichichipa daxota naca cata peantʉyapusʉwa po peantʉyapusʉwa ataya tsiteca. Baxua naca cata poxonae jume cowʉntsiya jume tainchi Nacom pia pexainyei jume diwesi tatsi. Poxonae Nacom baxua naca cana exana bara waxainchi piamonae jiwi tatsichi xua waxainchi ichamonae toxeinchiya jume cowʉntatsi. Xua copiya wajume cowʉntsixae, Nacom naca cana exana xua pomonaetsi pomonae wajʉntʉ coyene xanepanae jiwichi Nacom nexa. Daxota Nacom tsita be peainya cui jiwichi beyacaincha ichamonae. \s1 Meje yabara pomonae xaniyeya pepa pejume cowʉntsiwi Nacom \p \v 19 Tamonae pam pomonae bichocono tapaca caantobe jiwichi pam pacayabara nanta xeinare barapo diwesi xua jeye: Daxita paxam bewa pewʉnaeya pana najʉntʉ coyene wʉnaeteibim painya nenamnaewateibinexa Nacom Pejume Diwesi. Jopa bewa paxainxainyam xua painya cueicueijeinexa barapo diwese ichamonaetha poxonae cataunxuae jopa paexanaem pocotsiwa barapo diwesi itoroba. Yawa jopa bichocono anaepanaya pacueicueijande. \v 20 Tsipei pon anaepana, Nacom jopa taexanaetsi pexeinya coyene po coyene xua Nacom tsita xanepanatsi. \v 21 Bara pabarapende po coyene abe peexanae cuiru coyene pocotsiwa pananta xeiname, xuano xua pocotsiwa ichamonaetha pata exaname. Mataʉtano pana cui barapende po peabe exanae cuiru coyene bichocono nawita pocotsiwa ichamonaetha pata exaname. Mataʉtano painya jʉntʉ coyeneintha ita ururaquiya pajume cowʉnde Nacom pia pexainyei jume diwesi tatsi. Tsipei barapo pexainyei jume diwesi xeina peayapusʉwa xua paca cana exana xua pajʉntʉ coyene panenebiyam abe painya neexanae cuiru coyenein weya. \p \v 22 Itapeta paexande, pocotsiwa Nacom Pejume Diwesitha paeba. Jopa metha bepa saya pajume taemtsipae. Tsipei paxam painya coutha pana namuxuitorobeibichipame icha jopa paexaneibim pocotsiwa xua pajume taibame. \v 23 Pon xua saya jume tane Nacom Pejume Diwesi yawa jopa exanaeyo pocotsiwa Nacom paeba, bapon be pocotsi jiton tsabocototha nayaitane. \v 24 Bara nayaitane. Poxonae bapon pona caena bapon yacuinaya naitabara itaxananaya. \v 25 Nacom Pejume Diwesi bichocono xanepana. Barapo peitorobi diwesi naca jʉntʉ coyene capanepa exana abe waexanae cuiru coyene weya. Ichitha pon jopa jʉntemainaeyo xua pocotsiwa Nacom Pejume Diwesitha paeba, xuano xanepanaya exana ducuanaebiya pocotsiwa barapo diwesi itoroba, bapon jʉntʉ coyene weiweina xua pocotsiwa peexanaexae. \p \v 26 Icha pebin nanta xeina xua daxita jume cowʉntsiya exana Nacom nexa, xua daichitha jopa naebato yatacutsiyo poxonae ichamonae catsawiya yabara paebatsi, bapon pia coutha namuxuitoroba. Mataʉtano pocotsiwa jume cowʉntsiya exanapona Nacom nexa saya pejumexaei. \v 27 Pomonae xainyeya pepa pejume cowʉntsiwi Nacom, barapomonae jopa abe exanaeyo Nacom peitabaratha, pon Waxa. Pomonae xanepanaya exana bewa iche: Bewa yawenae pomonae peacoibi jiwi, yawa bewa yawenaeno powaxi pecuenta werapaewaxichi piseurixi. Mataʉta jopa bewa exanae pocotsi coyene exana pomonae jopa pejume cowʉntsiwi Nacom. \c 2 \s1 Meje yabara xua poxonae jiwi bewa daxita tsita najʉpaetsi \p \v 1 Tamonae pam, pomonae irʉ painya nejume cowʉntsixae Jesucristo pon Wanacanamataxeinaein. Bapon Jesucristo pon bichocono pejʉntʉ coyene xanepanaein. Jopa bewa paexanaem painya xantha painya nejume cowʉntsixae xua ichʉn bichocono peainya cuin wʉnae penaexanaeinxae beyacaincha ichʉn xua jopa wʉnae penaexanaeinxae xua daxota bapon catsapin pacana exaname. \v 2 Ichacuitha metha be pocotsi coyeneya tsipae, xua meje: Metha poxonae paxam panacaetutsipame, bapoxonae irʉrʉ pebinbe patopaetsipabe. Metha baponbe joniyaetsipabe baxota. Ichʉn nacobesi xataba aniyon pocotsiwan daedaena. Mataʉtano paparuwa nama xatata xua mʉ daedaena. Nama irʉ ichʉn acopeibi, nama dapon saya pia penama xatatsiwa taabetsi. \v 3 Metha pon copei pexeinaein pantenta weyataeya wabichipame. Metha pajam tsipaem bapontha: “Xote ecare ichaxota pexeinya peecaewatha”, pajam tsipaem. Ichitha nama pontha acopeibi, jopa pantenta weyataeya wabichipaem. Bapontha pajam tsipae: “Bara beuncuiyama, ichacuitha bara saya iratha ecare”, pajam tsipaem. \v 4 Icha metha baxua paexanaetsipame bapoxonae abeya pananta xeinaetsipame xua jiwi jopa najʉpaeyo. Bapoxonae paxam pana nacana exaname be pomonae jiwi painya neyabara paebi jiwi pam xua penatsicuentsiwa yabara xua abe peexanaexae. \p \v 5 Tamonae pam pomonae irʉ painya nejume cowʉntsixae Jesucristo, bichocono paca antobetsi. Incane pajume taema, xuaje: Nacom itapeta pomonae peacopeibiwi xua barapomonae bichocono pejume cowʉntsinexa. Mataʉtano Nacom catsibina barapomonaetha pocotsiwa bayatha jʉntana jeba pia peitorobi nacuatheicha pia peantobewixaetsi. \v 6 Ichitha nama jopa paweyataem pon barapo peacopeibin. ¿Eta xua metha baxua paraichim? Pomonae ba copei pexeinaewi pomonae paweyataneme barapomonae ba daunweya paca itoroba nama. Mataʉtano barapomonae ba pentacaponaewi peitabaratha paca capona xua abeya pia paca necayabara paebinexa. \v 7 Barapomonae pomonae copei pexeinaewi apara Jesucristo abe yabara paebatsi, pontha pon waxainchi wajume cowʉnta dubenanaebiyaexaetsi, naca jei, “Cristobarʉmonae”, naca jei. \p \v 8 Icha ichichipa paexaname Nacom peitorobi jume coyenewa, moya pejume coya paexande xua Nacom Pejume Diwesitha jeye: “Paantobeinde ichamonae, pomonae painya nepaca tsicuarabʉ enaewi icha paichim xua painya coutha pana naantobem”, jei xua barapo diwesitha. Moya bara beta paexanaename. \v 9 Poxonae ichamonae ainya cui pacana exaname xua beyacaincha ichamonae, bapoxonae paxam apara abe paexaname. Mataʉtano apara paxam pomonae abe painya neexanaewi, tsipei jopa paexanaem pocotsiwa Nacom penajume caitorobi coyenewatha paeba. \v 10 Icha ichʉn jume jejei xua peexanaewa tsane pocotsiwa Nacom penajume caitorobi coyenewatha paeba, daichitha bara caewiyo seicanaya xua peexanaewa tsane, bapon Nacom tsita natsicuentatsi xua abe peexanaexae. Bara bequein saya caewiyo seicanaya, barapara Nacom tane xua daxita tsita abetsi. \v 11 Nacom namchi: “Jopa panasi cui wainmeinchinde poxonae jitha painya neenaewatha”, jei Nacom. Yawa namchino: “Jopa bexubinde ichʉn”, jei Nacom. Ichitha icha bequein jopa panasi cui wainmeinchim, daichitha pabexubame ichʉn baraxua be poxonae daxita abe pacayabara exaname Nacom penajume caitorobi coyenewa. \v 12 Paxam bewa beta xanepanaya papaebim. Mataʉtano bewa beta pajinompaem. Tsipei bexa tsane Nacom paca yabara paebina painya nenatsicuentsiwa abe painya neexanaexae bapontha. Paxam jopa payabara jume cuiya exanaem pocotsiwa Nacom itoroba penajume caitorobi coyenewatha. Icha barapo coyene exanatsi naca cana exana xua wapanenebiwatsi Nacom beya. \v 13 Pomonae jopa yabara nantanuweya nanta xeinaeyo xua ichamonae peyawenaenexa tsainchi xuya Nacom bara jʉtiya ichane barapomonaetha. Ichitha pomonae xua yabara nantanuweya nanta xeina xua ichamonae peyawenaenexa tsainchi, xuya Nacom bara jʉtiya ichane po matacabitha jiwi yabara paebinchi xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae. \s1 Meje yabara xua Nacom pejume cowʉntsiwichi pia pexeinya peexanae coyenewan tatsi \p \v 14 Tamonae pam, irʉ pomonae painya nejume cowʉntsixae Jesucristo. ¿Eta xua metha tsipae? Metha ichʉn jei: Xan Nacom Pejume Diwesi jume cowʉntan, jei, ichitha jopa betiya xanepanaya exanaeyo. ¿Bara metha bapon najʉntʉ coyene capanepaetsipa Nacom beya? Apara jume tsipae, jopa najʉntʉ coyene capanepaetsipae. \v 15-16 Ichacuitha metha tsipae, metha panantaʉtsipame pomonae pejume cowʉntsiwi Jesucristo painya xantha. Barapomonae metha taaibichipaetsi paparuwan xua pocotsiwa aque nexa, yawa xua taseicatsi pexaewa penabanaewanexa. Metha ichʉn pon painyamonae jiwana jiton bapomonaetha jeye: “Bara jʉntema panawibiyama, paparuwa panama xatabareno, bara beta panabanareno”, jei. Daichitha bapon jopa catsiyo barapomonaetha pocotsiwa barapomonae nantawenona xua pejinompaewa nexa. Baxua bapana ba ichamonae jopa yawenaetsi icha saya ba ʉ xua paebatsi. \v 17 Barichi xua pon pejume cowʉntsin Nacom Pejume Diwesi. Icha bapon jopa yawenaeyo ichʉntha pontha pon nantawenona ichawa xua pia peponaewa nexa, bapoxonae bapon pia pejume cowʉntsiwa Nacomtha be cayabara jʉntemaina. \p \v 18 Ichacuitha jiton jeye: “Ichamonae bichocono jume cowʉnta pocotsiwa Nacom itoroba bequein jopa yawenaeyo ichamonae. Seicaya ichamonae bichocono beta yawena ichamonae bequein jopa beta jume cowʉntsiyo pocotsiwa Nacom itoroba”, jei. Xan ponxaein Santiago jume notsin bapontha: “Pon beta jume cowʉnta jopa itacʉpaetsi xua netsita exana xua bapon xaniwaicha jume cowʉnta pocotsiwa Nacom itoroba poxonae bequein jopa beta yawenaeyo ichamonae. Bapoxonae xan tsita exanan bapontha xua xaniwaicha jume cowʉntan pocotsiwan Nacom itoroba poxonae exanan pocotsiwa Nacom neitoroba xua poxonae yawenan ichamonae”, jan tsane. \v 19 Xam jume cowʉntame xua bara compa pepa Nacom popona, xua ichʉn bapocotsin aibi. Baraxua bara beta nanta xeiname. Ichitha baxua irʉ caurimonae jume cowʉnta yawa bichocono pijunuwi jijiyei. \v 20 Xam bapocotsim pocotsin ba jopa peyaputaein, incane jume taema. Pon paeba xua pinae jume cowʉnta pocotsiwa xua Nacom itoroba, xua daichitha jopa beta exanaeyo ichamonae nexa, bapon pia pejume cowʉntsiwa bara be cayabara jʉntemaina. \v 21 Nacom tsita jʉntʉ coyene xanepanatsi Abraham, pon wamo susatopin, pon caena bayatha tʉpa. Bapon Abraham Nacom jopa tsita natsicuentsichi xua abe peexanaexae, ichitha yabara jume cowʉntsiya peexanaexae pocotsiwa Nacom itoroba. Bapon pexanto isoto beya capona, petautsinexa xua petuxusi exanaenexa Nacomtha, po pexanto tatsi pewʉn Isaac. \v 22 Anoxuae payaputaneme xua Abraham jume cowʉntsiya exana pocotsiwa Nacom itoroba. Daxota bapon tsita itapeinya xeina xua poxonae exana baxua xua yatsicaewa bara xeina pepa pejume cowʉntsi coyenewa. \v 23 Nacom exana xua caena bayatha Pejume Diwesitha jeye: “Abraham jume cowʉntsiya exana pocotsiwa Nacom itoroba. Daxota Nacom tsita jʉntʉ coyene xanepanatsi jopa penatsicuentsixae xua abe peexanaexae bapontha”, jei Nacom Pejume Diwesi. Barapo Nacom Pejume Diwesi tatsi xainyei, tsipei Nacom exana baxua. Daxota caena bayatha Abraham yabara jeichichi: “Apara Abraham Nacom pia jiton tatsi”, jeichichi. \p \v 24 Anoxuae bara payaputaneme pocotsiwa Nacom tsita jʉntʉ coyene xanepanatsi xua jopa tsita natsicuentsichi xua abe peexanaexae pon exana pocotsiwa Nacom itoroba, jopa meisa metha poxoru pejume cowʉntsixae. \v 25 Bara cana ichirʉ Nacom petsiriwatha powa nasi cui matacaeta pebiwitha, pia paratixichi, powa pewʉn Rahab, powa caena bayatha popona. Nacom tsita jʉntʉ coyene xanepanatsi barapowatha xua poxonae peyawenaexae icha pebinbetha ponbe peitorobinchibe xua poxonae peyantabinexabe tomara. Barapowa barapo pebinbe bʉpana etatsibe pia botha poxonae baponbe jeitompatsibe ichamonae. Bapoxonae pirapaeyo bapowa baponbe capanepatsibe icha namto iya xua tomara weya. \v 26 Daxota anoxuae paca tsipaebatsi, icha pepon ba jopa xeinaeyo pejumope, ba pepon tʉpa. Barichi icha pebin jume cowʉnta Nacom daichitha jopa exanaeyo pocotsiwa Nacom itoroba bapoxonae pia pejume cowʉntsiwa bara be cayabara jʉntemaina. \c 3 \s1 Meje yabara pocotsiwa xua peebatotha pepaebiwa \p \v 1 Tamonae pam pomonae irʉ painya nejume cowʉntsixae Jesucristo. Paxan pajume tan xua pinmonae painyamonae jiwana ichichipa xua penaexanaewa pomonae jiwi pecuidubiwi Nacom Pejume Diwesi. Daichitha pinmonae jopa bewa naexanae pomonae jiwi pecuidubiwi. Bayatha daxita paxam payaputaneme xua paxan pacueicueijan tsurubenanaebiyan Nacom Pejume Diwesi xua jiwi jopa bewa abe exanaena. Daxota poxonae baxua pacueicueijan xua daichitha abe paexanan bapoxonae Nacom bichocono pana peraxa jʉbina beyacaincha xua poxonae bapon cana exanaena ichamonaetha. \v 2 Daxita waxainchi ichichipatsi nawita xua abe waexanaewa. Anoxuae payaputaema, icha ichʉn jopa abe exanaeyo xua poxonae paeba bapon jame penthʉthʉ yapu xanepanaein. Mataʉtano bapon itacʉpatsi xua najʉntʉ coyene itoroba daxita pia pepontha xua xanepanaya peexanaewa abe peexanaeyainwa. \v 3 Poxonae waxainchi cawayu wano atatsi penainto xua wanaca cui jejeinexa baraxua apara xua wacafebabinexa daxita pepon ichaxota waponaewa. \v 4 Barichi payabara nanta xeinare jera po nae pin nae. Bara bequein bichocono pin nae yawano bara bequein po joibo pin joibo capubabiya tsaibi, daichitha pon tafecaeca bapon cafebabecapona ichawa beya xua ichaxota ichichipa peponaewa xua xoyotha tsiwiyo tsecae xoyo ira werucueina. \v 5 Icha jera ichi po nae pin nae xua dapocotsiwiyotha cafebabecapona, barichi peebato xua dapocotsi ebatiyo tsecae pepon nexa. Daichitha barapo ebatiyotha itacʉpatsi xua yabara eetaponaeya paeba pia peexanaewa poxonae ichamonae aebatsi. Barichi unu itacʉpatsi xua petaxuiwa dacotsi iteretiyotha. \v 6 Icha nawa iteretiyo cana ichi unu, peebato bara ichiya exana daxita coyeneintha. Bequein waebato peyauyo tsecae xua wapepon jiwana xua pin xaintotsi, ichitha bara itacʉpecatsi xua bichocono abe exanatsi naca cana exana. Waebato naca cana exana xua waexanaewa daxita abe waexanae cuiru coyenein xua poxonae wacueicueijeixae waebatotha xua caurimonae pia pentacaponaein tatsi wanaca cui itorobixae. \v 7 Jiton ba itacʉpatsi xua ita coxone exana daxita duweimonae, pepupunaewi, jomon yawa menepipichiwanno. Daxita baxua i daxua jiton ba ita coxone exana. \v 8 Nama peebato jopa be baraichichi. Jopa wanaca yapu xanepanaewa xua waebato cuidubatsi xua jopa abe jume pepaebiwa tsane. Waebato bichocono abe tsecae. Itacʉpatsi xua jiwi cana exanatsi xua ichamonae pejumetaya anthʉthʉtanewa, icha jomo ichi xua jiwi ba atene exanatsi pewanotha xua ichacuitha ba jiwi tʉpa exanatsi xua pewano tsapa pexeinaexae. \v 9 Barapo ebatotha wʉnae jaintatsi Nacom pon Waxa. Mataʉtano abe yabara paebatsi pebiwi barapo ebatotha. Ichitha barapo pebiwitha Nacom caena bayatha forota daxota barapo jiwi pia jʉntʉ coyene tatsi jʉpa icha Nacom pia jʉntʉ coyene tatsi ichi. \v 10 Mataʉtano barapo coibototha jume pichapa xua wʉnae pejainchiwa Nacomtha, xuano xua abeya pepaebiwa. Tamonae pam pomonae irʉ painya nejume cowʉntsixae Jesucristo. Jopa bewa barapocotsi coyenewa paexanaem xua poxonae Nacom wʉnae pajaintame xuano xua jiwi abe payabara paebame. \v 11 Po mera natsibotarucua ira bʉxʉpana wetsina, poxonae mene jujuina barapoxonae caena yawa jopa muxuna jujuinaeyo po mera xeica yawa po mera atsaxa. \v 12 Tamonae pam bara pocotsi jʉta coyeneya ichi poxonae waxainchi ʉbatsi. Higuera nae jopa ba nacoichiyo olivo nae thei, po pethei aceituna thei matawʉn. Yawano uva ʉnbototha jopa ba nacoichiyo higuera nae thei. Barichi barapo mene po mera mene natsibotarucua poxonae mene jujuina barapoxonae caena yawa jopa muxuna jujunaeyo po mera xeica yawa po mera atae. Barichi waebatotha jopa bewa xeinaetsi ainya jume coyenewabe po jume wʉnae yawa po jume abe. \s1 Meje yabara xua pepa pexainyeiwa xua peyaputae coyenewa \p \v 13 Icha painya xantha popona pon bichocono peyaputaein xua yawa pecoxonaein bapon bara bewa moya xanepanaya beta poponae yawa bara bewa moya ita ururaquiya poponae. Beta peexanaexae jiwi peitʉtha, bapoxonae jiwi tane xua bara bapon pon bichocono pepa peyaputaein. \v 14 Metha painya jʉntʉ coyenetha paxeiname peuwiwa xua paca jʉntʉ coyene atsaca exana ichamonaetha. Yawa metha painya coutha pana nata exaname painyawan pia jiwi wʉnae paca yabara paebichi xua pia ainya cui paca exanaetsi xua beyacaincha ichamonae. Icha paxeiname barapo peyaputae coyenebe bapoxonae painya xoba paaebame ichamonae painya pepa neyaputae jiwi pamxaem. Poxonae baxua papaebame apara saya panaerabame xua jopa paxainyam. \v 15 Apara barapo peyaputae coyene xuaunxuae po peyaputae coyene yabara paca tsipaebatsi barapo coyene apara jiwi nanta xeina barapo cae pin nacuathe pomonae jopa pejume cowʉntsiwi Nacom. Barichi barapo peyaputae coyene cauri nanta xeina. Apara barapo peyaputae coyene Nacom werena jopa ponaeyo. \v 16 Daxota poxonae ba jiwi pejume uwiwa xeina ichamonaetha yawa ʉ penata exanae coyene piawan bapoxonae ba jiwi jopa xanepanaya penanta xeinaewa yawa exana daxita abe peexanae cuiru coyenein. \v 17 Nama pomonae xua peyaputae coyene xeina xua po peyaputae coyene Nacom werena pona, barapomonae copiya jʉntʉ coyene xanepanaya jinompa yawano barapomonae jopa naita aenae-aeneyo saya jʉntema pejinompaexae. Yawa barapomonae yabara jume barʉ cui itura jina pocotsiwa ichamonae paeba. Yawa jume jejei xua peexanaewa pocotsiwa ichamonae itoroba. Mataʉtano nantanuweya yabara najʉntʉ coyene xeina peyawenaenexa tsaibi tsane ichamonae. Mataʉtano barapomonae wʉnaeya xanepanaya exaneiba ichamonae nexa xua jopa ichawa beya nanta xeinaeyo xua saya xaniwaichiya exana. \v 18 Pomonae xua bichocono ichichipa xua jʉntema pejinompaewa barapomonae cana exana ichamonaetha, xua ichamonae jʉntema jinompa xua daxota barapo ichamonae bichocono xanepanaya betiya exana dubenanaebiya. \c 4 \s1 Meje yabara pomonae ichichipa naexana pomonae jopa pejume cowʉntsiwi piamonae tatsi \p \v 1 ¿Eta werena pona barapo coyene xua pana najume matsontsonobame? ¿Yawano eta werena pona barapo coyene xua pana nabame? Apara barapo coyenebe naforoba painya jʉntʉ coyeneintha ichaxota paichichipame xua abe painya nenanta xeinaewa. \v 2 Ichawa paichichipame ichitha jopa paxeinaem daxota ichʉn anaya pabexubame. Ichawa payabara cui uwame, ichitha jopa paca itacʉpaeyo xua paxeiname daxota anaya pana nayabara bame. Jopa paxeinaem pocotsiwa paichichipame tsipei Nacomtha jopa pawʉcaem. \v 3 Poxonae Nacomtha payabara wʉcame pocotsiwa paichichipame, jopa Nacom paca catsiyo tsipei jopa xanepanaya pawʉcaem, saya painya nata wʉcaexae pocotsiwa xua abe painya neexanaewa tsane. \v 4 ¡Maisa paxam caurimonae pia pepuna jinompaewichi pam! Payaputaneme xua pomonae ichichipa naexana pomonae jopa pejume cowʉntsiwi Nacom piamonae tatsi, barapomonae apara ba Nacom peaitafaetabiwichi. Daxota poxonae paichichipame xua panaexaname barapo cae pin nacuamonaepiwi piamonae tatsi, apara panaexaname Nacom pia peaitafaetabiwichi tatsi pam. \v 5 Daxota Nacom Pejume Diwesi jeye: “Nacom asiwiya antobe po jumope tʉnaxʉ naca cayawa exanaeya jinompa exana”, jei. \v 6 Ichitha Nacom pia peantʉyapusʉwatha naca yawena xua jopa abe waexanaewa tsainchi. Nacom Pejume Diwesitha jeye: “Nacom jopa yawenaeyo pomonaetha pomonae jiwi peaebiwi. Ichitha pia peajʉntʉyapusʉwatha yawena pomonaetha pomonae ita ururanaya jinompa xua jopa atsaquiyo”, jei. \v 7 Pajume jejande xua Nacom paca itoroba yawa paexande. Jopa pamuxu jejande cauri pia pentacaponaein tatsi xua paca tsipaeba. Bapoxonae bapon naetsiricuaena painya xainya weya. \v 8 Nacomtha patsipaebare, bapoxonae Nacom paca yawenaena. Paxam pomonae abe peexanae jiwi pam, tsipei Nacom paantobem yawa pamuxuna antobem po peabe exanae coyenewa barapo cae pin nacuathepiwi exana. Bara panacui barapende barapo abe painya exanae coyene. Yawano Nacom patsita najʉntʉ coyene xanepana exande. \v 9 Abe painya neexanaexae, pana najʉntʉ coyene acaurande, pawecoyande, yawa panantʉ exabare. Poxonae pajʉntʉ coyene weiweiname xua painya neexanaexae pocotsiwa barapo cae pin nacuathepiwi exana, bara equeicha caewa pajʉntʉ coyene wecoyande xua painya neauraxae. \v 10 Nacom pon jiwi Pecanamataxeinaein pabarʉ cui itura jinare xua jopa ainya cui pana nacana exanaem. Bapoxonae Nacom ainya cui paca cana exanaena. \s1 Meje yabara xua jopa bewa ichamonae yabara paebichi tsainchi xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae \p \v 11 Pomonae painya nejume cowʉntsi jiwi pam Jesucristo, jopa bewa ichamonae yabara paebichi tsainchi xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae. Pon abe yabara paeba pontha pon Cristo pejume cowʉntsindʉ, bapon muxuna abe yabara paeba Nacom pia peitorobi diwesi. Bapon jopa jume cowʉntsiyo pocotsiwa xua barapo diwesi itoroba xua pinae jopa bewa abe yabara paebichi ichʉn xua xeina penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae. Bapoxonae bapon natsicuenta Nacomtha barapo coyenetha tsipei abe paeba nawita. Poxonae bapon abe yabara paeba Nacom pia peitorobi diwesi bapoxonae bapon be jopa exanaeyo po coyene Nacom pia peitorobi coyenewatha itoroba. \v 12 Apara meisa bapon Nacom pon naca cata pia peitorobi coyenewa. Mataʉtano bapon compa pon jiwi peyabara paebin xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae. Meisa saya bapon itacʉpatsi xua jiwi capanepatsi pia nacuatheicha, xua ichacuitha ba jiwi itawetatsi pia nacua weya xua abe peexanaexae. Nama paxam apara jopa paca itacʉpaeyo xua payabara paebame xua ichamonae pia peexanae coyenewa tatsi. Mataʉtano jopa paca itacʉpaeyo xua jiwi pacapanepame Nacom pia nacua beicha tatsi, xuano xua jiwi ba ichacuitha paitawetame Nacom pia nacua weya tatsi abe peexanaexae. \s1 Meje yabara xua cataunxuae jopa nayaputaeyo pocotsiwa xua baya nexa tsane \p \v 13 Anoxuae pajume taema xuaje, xua paxam ba pajam: “Anoxuae, ichacuitha icha jopa anoxuae tsipae, baya tsane paponaein icha tomaratha. Ichacuitha icha jopa barapo tomaratha tsipae, paponaein icha tomaratha. Baxota pata tha cae wei yapu othopaetsi, pata caenaeta dubenanaebiyaetsi, yawa pata paratixi caetuba dubenanaebiyaetsi”, xua pajam. \v 14 Jopa baxua pananta xeinaeinde tsipei jopa payabara yaputaem pocotsiwa baya painya nejinompaewa tsane. Barapocotsi jʉta coyeneya pana natsicotaneme, icha nobo ichi, xua ba caeto nobo tsuncuae equeicha caewanaya. Barichi jiwi bara caeto jinompa, equeicha werapa. \v 15 Jame bewa pocotsiwa papaebim xua jeye: “Icha Nacom pon jiwi Pecanamataxeinaein ichichipa xua wajinompaewa, moya jinompaeinchi, yawa exanaeinchi pocotsiwa xuaje, ichacuitha xua ichawano”, xua bewa jei. \v 16 Ichitha nama paxam, jopa baxua papaebim pocotsiwa icha Nacom ichichipa. Saya paaebame poxoru paichichipame xua painya neexanaewa pocotsiwa painya coutha paichichipame. Icha poxonae paichimje xua poxonae paaebame bapoxonae bara apara abe peexanae cuiru coyene paexaname. \v 17 Pon xua yaputane xua beta peexanaewa, xua daichitha jopa baxua exanaeyo, apara bapon bara abe peexanae cuiru coyene exana. \c 5 \s1 Meje yabara xua pemuxuwetsi coyene pomonaetha pomonae copei pexeinaewi \p \v 1 Pomonae copei pexeinaewi pam, pajume taema xuaje: Payabara siwa wecoyande yawa pana nantanuweya namtsebare xua painya nepaca tsita jopaexae pocotsiwa xua jopa xaexaenaecaeyo, pocotsiwa xua paca atene exana. \v 2 Daxita xua xuan paxeiname baxuan daxita tsabana, yawa painya pexeinya pabʉbʉrʉn xua pemʉ itane wʉnaewan baxuan daxita ofon xane. \v 3 Painyawan xua pocotsiwa pewʉn oro nain yawa xuano pocotsiwa pewʉn plata nain, daxita baxuan tasibounatsi. Baxua paca tsita naitapeinya xeina xua paxam jopa pacatsim ichamonae saya asiwiya pantaropeicha xexeinaponame barapo copei. Barapo copei pajebame anoxuae. Ichitha po mataqueitha poxonae Nacom yabara paebina jiwi xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae bapontha, barapo matacabi imoxoyo tsane. Nacom weraweraca exana barapo copei xua painya copei, icha isoto ichi xua tauta exana xua topowa. Bichocono copei pacaetubame bequein jopa baxua paca yawenaeyo painya nepanenebiyaewa po mataqueitha nexa po mataqueitha Nacom yabara paebina pocotsiwa jiwi pia peexanae coyenewan ichacuitha xua metha wʉnae, ichacuitha xua metha abe. \v 4 Jopa pantomatsim pomonaetha pomonae pacata nacuita poxonae pacata naweta pexaewa. Painya caibixae barapo pentoma barapomonae paca yabara namtsebiya wawai. Yawa Nacom pon jiwi Pecanamataxeinaein, pon daxita pia peitorobi coyene pexeinaein bapon daxita baxua jume tane xua barapomonae namtsebiya wawai. \v 5 Barapo irathe bichocono copei paxeina dubenanaebiyame, mataʉtano paexana dubenanaebiyame pocotsiwa xua paca jʉntʉ coyene weiweina exana. Bichocono copei paacabem po mataqueitha poxonae Nacom paca jutebina, icha jiwi ichi xua natsixuruwei naxinyaba exana vaca xua bexa pebexubinexa tsane. \v 6 Paxam pomonae copei pexeinae jiwi pam abe payabara paebame pomonae pejʉntʉ coyene xeicae jiwi. Yawano pajutebame barapomonae, bequein jopa itacʉpaetsi xua pia coutha penayawenaewa. \s1 Meje yabara poxonae Santiago jei: “Jopa paaitaconaeinde poxonae bequein ichamonae abe pacata exana”, jei \p \v 7 Tamonae pam pomonae irʉ Jesucristo painya nejume cowʉntsixae. Beitatemaya pawʉnae eware pon jiwi Pecanamataxeinaein, pon Cristo. Jopa paaitaconaeinde poxonae pawʉnae ewatame xua poxonae bequein ichamonae abe pacata exana. Barapo coyene baxua bara paichinde, icha pon pabi pexeinaein ichi poxonae beitatemaya ewata xua naweta xua naxainwaeta. Bapon jopa aitaconaeyo poxonae beitatemaya ewata xua ema taatsanaeinchi pia pabi. \v 8 Paxam irʉ bara paichinde. Jopa paaitaconaeinde poxonae pawʉnae ewatame pon jiwi Pecanamataxeinaein. Pana najʉntʉ coyene tsacabare xua jʉntema painya nejinompaewa tsane, tsipei pon jiwi Pecanamataxeinaein bara nama imoxoyo pewʉnaeyo tatsoponaetsi xua pepatopaewa. \p \v 9 Tamonae pam pomonae irʉ Jesús painya nejume cowʉntsixae. Jopa caemonae nantiya aitaconaeya pana nayabara paebinde xua abe painya nenata exana dubenanaebiyaexae. Icha baxua paexaname paxam panatsicuentame Nacomtha tsipei Nacom pon jiwi peyabara paebin xua penatsicuentsiwa xua abe peexanaexae. Nama imoxoyo tsoponae poxonae Nacom itorobina xua jiwi peraxa jʉbebinchi pomonae abe peexanaewi. \v 10 Tamonae pam matha pataema po diwesi yabare: Pomonae Nacom peitorobi jume pepaebiwi pomonae caena bayatha jinompa, barapomonae bichocono atene exanatsi ichamonae. Bequein bara barapomonae atene, daichitha awiya jopa aitaconaeyo poxonae abe taexanatsi ichamonae. Awiya barapomonae pomonae Nacom peitorobi jume pepaebi jiwi ba cueicueijei tsaibi Nacom nexa, pon jiwi Pecanamataxeinaein. \v 11 Waxainchi ba yabara nanta xeinatsi barapomonae, xua bichocono jʉntʉ coyene weiweina poxonae beitatemaya awiya jume cowʉntsiya exana dubenanaebiya poxonae bequein abe taexanatsi ichamonae. Bayatha caena pajume taneme xua pinae pon pewʉn Job jopa aitaconaeyo Nacomtha poxonae bequein Nacom yaperaxaeya jume cowʉnta ducuanaebiyatsi. Mataʉtano payaputaneme xua Job equeicha matapainya beta taexainchi Nacom, pon jiwi Pecanamataxeinaein tsipei Nacom jiwi nantanuweya peyabara nantʉ coyene xeinaeinchi xua jiwi peyawenaenexatsi. \p \v 12 Jame xuaje ainya cui: Jopa Nacom pawʉn caunutsinde xua bapon painya nepaca taewa tsane xua xaniwaicha painya nepaebiwa poxonae yabara pana natsiwana wʉnae paebame ichamonaetha pocotsiwa bexa painya exanaetsi. Poxonae pajam: “Je”, pam, bara bara paichinde. Poxonae pajam: “Bara”, pam, bara moya bara jopa paexanaeinde. Bapoxonae jopa Nacomtha panatsicuentsim tsane abe painya neexanaexae. Barichi jopa itaboco pawʉn caunutsinde, yawa irano jopa pawʉn caunutsinde, mataʉtano jopa icha wʉnno pawʉn caunutsinde. \p \v 13 Icha ichʉn pon painyamonae jiwana jiton ajʉntʉcoyenetane xua abe petaexanaexaetsi ichamonae, barabʉ bewa bapon Nacomtha wʉcaena xua peyawenaewa tsainchi. Icha ichʉn jʉntʉ coyene weiweina, barabʉ bewa bapon peweixi naxʉnae xua Nacom wʉnae jainchiya peyabara naxʉnaewatsi. \v 14 Icha ichʉn atene, bewa pawabim penapatae jiwi, pomonae pecanamataxeinaewi xua canamataxeinatsi pomonae Nacom pejume cowʉntsiwi. Bapoxonae barapomonae bewa tawʉcaena xua pon peatenein petawʉcaewatsi xua Nacom axaibi peexanaenexa. Bapoxonae barapomonae bewa juinya penasiwatha mata caxuebina Cristo pewʉntha pon jiwi Pecanamataxeinaein. \v 15 Poxonae barapomonae Nacomtha wʉca bewa yabara jume cowʉntsiya wʉcaena xua bara Nacom pon jiwi Pecanamataxeinaein axaibi exana bapontha. Bapoxonae pon atene jume tsane. Mataʉtano pon Wanacanamataxeinaein, bapon pon atene axaibi exanaeinchi. Icha pon atene abe peexanae cuiru coyene exana baxua Nacom cayabara jʉntemainaena. \v 16 Daxota paxam, caemonae nantiya pana natsipaebeibare xua poxonae abe nantiya pana nata exaneibame, pajam tsaibinde: “Pin uran, yaitama jopa xapain cata exanaetsi necayabara jʉntemainare”, pajam tsaibinde. Pon Nacom peitabaratha tatsi jʉntʉ coyene xanepanaya popona, poxonae bapon Nacomtha wʉca bichocono peayapusʉwa xeina xua daxota Nacom beta cana exana bapontha. \v 17 Nacom peitorobi jume pepaebin Elías, bapon bara jiton bara wanaca cui jʉpaein, pon caena bayatha popona. Poxonae bapon Nacomtha matowa wʉca xua jopa peruneicaewa tsane, bapoxonae jopa duneicaeyo tres po weibe yawa equeicha bara caeto nama. Bapoxonae barapo nacuatha pin jainbo nacua tsurucuae. \v 18 Bapoxonae, poxonae equeicha Nacomtha wʉca, bapoxonae equeicha duneica yawa pexuwiwan xanepanaya nawetsiya xuwa. \p \v 19 Tamonae pam metha ichʉn pon paxam jiwana abe exanapona bequein yaputane xua bewa exanaena pocotsiwa pexainyeiwan. Icha ichʉn yawena bapontha xua equeicha caewa beta peexanaewa tsane bapon, pon yawena, bara beta exana. \v 20 Pon yawena bewa yaputaena xuaje: Po jiton xua cana exana ichamonae xua penacui barapentsiwa abe peexanae cuiru coyenein, xua equeicha pejume cowʉntsinexa Nacom, barapon jʉntʉ coyene capanepa exana barapomonae petʉpae cuiru coyene weya. Mataʉtano bapon jʉntʉ coyene yawena xua Nacom peyabara jʉntemainaewa xua barapomonae abe pia peexanae cuiru coyenein tatsi xua bequein bichocono nawita. \p Baja Santiago.