\id HEB \h HEBREOS \toc1 HEBREOJOB \toc2 HEBREOS \toc3 He. \mt1 HEBREOJOB \c 1 \p \v 1 Ti oñiyi Dios tsi' c'ʌñʌ jini x'alt'añob cha'an mi' pejcan lac ñojte'el. Cabʌl tsi' pejcayob ti chajp ti chajp che' bajche' yom ti jujunyajl. \v 2 Wʌle, ti ili cojix bʌ q'uin tac tsa'ix i c'ʌñʌ i Yalobil i pejcañonla. Tsi' wa'choco cha'an mi' yʌq'uentel pejtelel chuqui tac an. Tsi' c'ʌñʌ ti' melol pejtel chuqui tac an. \v 3 Mi' wen ac' ti tsictiyel i ñuclel i Tat. Mero Diosʌch ajñel. I tsictiyemlelʌch i Tat. Ti' p'ʌtʌlel i t'an mi' cʌntan pejtel chuqui tac an. Che' bʌ tsa' ujti i bajñel poc lac mul, tsa' buchle ti' ñoj jini C'ax Ñuc Bʌ am bʌ ti chan. \v 4 Ñumen ñuc bajche' jini ángelob, come ñumen ñuc tsa' otsʌbenti i c'aba' bajche' ángelob. \s1 Ñumen ñuc i Yalobil Dios bajche' ángelob \p \v 5 Come Dios ma'anic ba' ora tsi' sube ángel mi juntiquilic: “Jatet Calobilet. Wʌle tsa' ochiyon ti a Tat”. Ma'anic ba' ora tsi' sube ángel: “A Taton, calobilet”. Mach che'ic tsi' yʌlʌ. \v 6 Che' bʌ tsi' choco tilel ti pañimil yʌx alʌl bʌ i Yalobil, Dios tsi' yʌlʌ: “La' i ch'ujutesañob Calobil pejtelel ángelob”, che'en. \v 7 Dios tsi' yʌlʌ cha'an jini ángelob: “Ora jach mi' majlelob i yángelob che' bajche' ic'. Lajalob jini x'e'telob i cha'an bajche' c'ajc mu' bʌ ti lejmel”, che'en. \p \v 8 Pero che' bʌ tsi' pejca i Yalobil tsi' yʌlʌ: “Buchulet Dios ti a yumʌntel, ti pejtelel ora. Ti a yumʌntel mi caj a mel chuqui toj. \v 9 Tsa' mula chuqui toj. Tsa' ts'a'le jontolil. Jini cha'an joñon, a Dios, tsa'ix c ñumen aq'ueyet i tijicñʌyel a pusic'al bajche' yaño' bʌ”, che'en. \p \v 10 Tsi' yʌlʌ ja'el: “Jatet yumʌlet, ti' cajibal tsa' wa'choco jini pañimil. Jini cha'an i melbalʌch a c'ʌb. \v 11 Mi' caj ti jilel jini pañimil yic'ot panchan, pero mi caj a chʌn ajñel. Mi' caj ti tsuculiyel jini pañimil yic'ot panchan che' bajche' bujcʌl. \v 12 Mi caj a bʌl che' bajche' mi' bʌjlel tsuts. Mi' caj ti q'uextiyel. Pero chʌn junlajalet ti pejtelel ora. Ma'anic mi caj i jilel a jabilel”, che'en. \p \v 13 Dios ma'anic ba' ora tsi' sube ángel: “Buchi' tic ñoj jinto mi cʌq'ueñet a jisan a contrajob”. Mach che'ic. \v 14 Pejtelel jini ángelob, ¿mach ba espíritujobic mu' bʌ i cha'leñob e'tel? ¿Mach ba chocbilobic tilel cha'an mi' cʌntañob jini mu' bʌ caj i coltʌntelob? \c 2 \s1 Jini ñuc bʌ laj coltʌntel \p \v 1 Jini cha'an wersa yom mi lac wen ac' ti lac pusic'al jini t'an tsa' bʌ la cubi ame laj cʌy mi mach yʌxʌlic la co. \v 2 Isujm i t'an jini ángelob. Majqui jach tsi' ñusʌbeyob i t'an tsi' wersa tojoyob i mul, come ma'anic tsi' jac'ʌyob. \v 3 ¿Bajche' mi mejlel lac puts'el joñonla mi woli lac ñusan jini ñuc bʌ laj coltʌntel? Lac Yum tsi' teche i subol laj coltʌntel. Jini tsa' bʌ i yubibeyob i t'an, tsi' cha' subeyonla ti isujm. \v 4 Dios tsi' teme i t'an yic'otob che' bʌ tsi' pʌsʌ i sujmlel i t'an, yic'ot cabʌl i yejtal tac i p'ʌtʌlel, yic'ot bʌbʌq'uen tac bʌ, yic'ot ñuc tac bʌ i melbal. Tsi' yʌq'ueyob i c'ʌjñibal ti chajp ti chajp yic'ot jini Ch'ujul bʌ Espíritu che' bajche' yom i pusic'al. \s1 I Yaj Coltaya winicob \p \v 5 Come Dios ma'anic tsi' yʌc'ʌ ti' wenta ángelob jini tal to bʌ pañimil mu' bʌ lac sub. \v 6 Ts'ijbubil chuqui tsi' yʌlʌ David ti salmo: “¿Chucoch ma' wʌc' ti a pusic'al winicob x'ixicob? Yic'ot i Yalobil Winic, ¿chucoch ma' c'uxbin? \v 7 Tsa' poj ac'ʌ ti chumtʌl ti pañimil ba' mach i tajayic i ñuclel ángelob. Tsa' wʌq'ue i ñuclel yic'ot i c'uxbintel ti' tojlel pejtelel chuqui tac an. \v 8 Tsa' wʌq'ue i yumʌntel ti' tojlel pejtel chuqui tac an”, che'en. Che' bʌ tsi' yotsa ti' wenta pejtelel chuqui tac an, ma'anic tsa' cʌle chuqui mach aq'uebilic ti' wenta. Wʌle maxto añic woli laj q'uelben i yumʌntel. \v 9 Pero mi laj q'uel Jesús, tsa' bʌ poj peq'uesʌnti ba' mach i tajayic i ñuclel ángelob, tsa'ix cha' aq'uenti i ñuclel yic'ot i c'uxbintel, cha'an tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti chʌmel, come ti' yutslel i pusic'al Dios tsa' chʌmi cha'an pejtelelonla. \p \v 10 Dios tsi' mele pejtel chuqui tac an. Woli' cʌntan cha'an mi' tsictesan i ñuclel. Yom mi' yʌq'ueñob i ñuclel pejtel i yalobilob. Jini cha'an tsi' ts'ʌctesa i ye'tel ti Jesucristo la caj Coltaya che' bʌ tsi' yʌc'ʌ ti wocol cha'an mi' coltañonla cha'an mi lac taj lac ñuclel ti' tojlel. \p \v 11 Jini mu' bʌ i sʌq'uesan winicob x'ixicob yic'ot jini mu' bʌ i sʌq'uesʌntelob an jach juntiquil i Tat ti pejtelob. Jini cha'an ma'anic mi' cha'len quisin Jesús che' mi' yermanojiñob. \v 12 Tsi' yʌlʌ: “Mi caj c tsictesʌbeñob a c'aba'. Ti' tojlel jini tempʌbilo' bʌ mi caj j c'ʌyin a ñuclel”, che'en. \v 13 Tsi' yʌlʌ ja'el: “Mi caj c wen ñop Dios”. Tsi' cha' alʌ: “Wʌ' añon quic'ot calobilob tsa' bʌ i yʌq'ueyon Dios”, che'en. \p \v 14 An i bʌc'tal yic'ot i ch'ich'el i yalobilob. Jini cha'an Jesús tsi' taja i bʌc'tal yic'ot i ch'ich'el ja'el cha'an mi' yʌc' i bʌ ti chʌmel. Che' bʌ tsa' chʌmi tsi' jisa jini am bʌ i p'ʌtʌlel cha'an mi' yʌc' ti chʌmel winicob x'ixicob, jiñʌch xiba. \v 15 Che' jini tsi' jiti pejtelel jini cʌchʌlo' bʌ ti xiba, mu' bʌ i cha'leñob bʌq'uen come mi' cajelob ti chʌmel. \v 16 Melel ma'anic mi' coltan ángelob. Mi' coltan i p'olbal Abraham. \v 17 Jini cha'an wersa tsi' ch'ʌmʌ i bʌc'tal Jesús lajal bajche' i bʌc'tal i yermanojob cha'an mi' yochel ti c'ax ñuc bʌ motomaj yujil bʌ p'untaya. Xuc'ul i pusic'al ti' ye'tel Dios cha'an mi' tojbeñob i mul pejtelel winicob x'ixicob. \v 18 Tsi' yubi wocol che' bʌ tsa' pʌjyi ti mulil. Jini cha'an mi mejlel i coltan jini woli bʌ i pʌjyelob ti mulil. \c 3 \s1 Ñumen ñuc Jesús bajche' Moisés \p \v 1 Jini cha'an ch'ujul bʌ hermanojob, jatetla woli bʌ la' pʌjyel ti Dios, q'uelela Cristo Jesús, jini chocbil bʌ tilel. Jiñʌch c'ax ñuc bʌ motomaj lac cha'an mu' bʌ lac ñop. \v 2 Xuc'ul tsi' melbe i ye'tel Dios tsa' bʌ i wa'choco, che' bajche' xuc'ul tsi' mele i ye'tel Moisés ti' tojlel i cha'año' bʌ Dios. \v 3 Jini xmel otot ñumen an i ñuclel bajche' i yotot. Che' ja'el ñumen yom mi laj c'uxbin Jesús bajche' Moisés come ñumen ñuc. \v 4 Ti jujump'ejl otot añʌch majqui tsi' mele. Pero jini tsa' bʌ i mele pejtelel chuqui tac an, jiñʌch Dios. \v 5 Moisés xuc'ul tsi' melbe i ye'tel Dios ti' tojlel i cha'año' bʌ Dios. I winicʌch. Tsi' wʌn tsictesa jini tsa' bʌ tili ti wi'il. \v 6 Pero Cristo i Yalobilʌch Dios. Mi' cʌntan ti xuc'ul i cha'año' bʌ Dios. Tsiquil che' jini, i cha'añonla Dios mi c'ʌlʌl ti' jilibal chʌn lotol ti lac pusic'al chuqui tsa' lac ñopo, mi xuc'ul mi lac pijtan ti' tijicñʌyel lac pusic'al. \s1 Pʌybilob cha'an mi' c'ajob i yo \p \v 7 Jini cha'an, che' bajche' mi' yʌl jini Ch'ujul bʌ Espíritu: “Mi woli la' wubiben i t'an Dios, \v 8 mach mi la' wʌc' ti tsʌts'an la' pusic'al che' bajche' tsi' cha'leyob la' tatob che' bʌ tsi' contrajiyoñob ya' ti colem bʌ i tiquiñal lum che' bʌ tsi' yilʌbeyoñob c pusic'al. \v 9 Tsi' yilʌbeyoñob c pusic'al. Tsi' ñusayob c t'an. Cha'c'al jab tsi' q'ueleyob c melbal. \v 10 Che' jini tsi' techbeyoñob c mich'ajel jini año' bʌ ti yambʌ ora. Tsac subu: Ti pejtelel ora an i sajtemal come leco chuqui tsi' ña'tayob ti' pusic'al. Ma'anic tsi' ñopoyob c bijlel. \v 11 Jini cha'an mich' tsac subu ti isujm: Ma'anic mi caj cʌq'ueñob i c'aj i yo”. Che' mi' yʌl jini Ch'ujul bʌ Espíritu. \v 12 Jini cha'an hermanojob, chʌcʌ q'uele la' bʌ ame tejchic jontolil ti la' pusic'al, ame mi la' cʌy jini cuxul bʌ Dios mi mach xuc'ulic mi la' ñop. \v 13 Pero yom mi la' xic'ben la' bʌ ti uts'at ti jujump'ejl q'uin che' woli to i pʌyonla, ame tsʌts'ac la' pusic'al ti mulil yujil bʌ lotiya. \v 14 Lac tem cha'añʌch i yutslel i pusic'al Dios la quic'ot Cristo mi c'ʌlʌl ti'jilibal mi lac chʌn ñop che' bajche' ti ñaxan ti' xuc'tilel lac pusic'al. \v 15 I t'an Dios mi' subeñonla: “Mi woli la' wubiben i t'an Dios, mach mi la' wʌc' ti tsʌts'an la' pusic'al che' bajche' tsi' cha'leyob che' bʌ tsi' contrajiyoñob”. Che' mi' yʌl. \p \v 16 ¿Majqui tsi' contrajiyob che' bʌ tsi' yubibeyob i t'an? ¿Mach ba pejtelobic tsa' bʌ loq'uiyob ti Egipto yic'ot Moisés? \v 17 Cha'c'al jab tsi' techbeyob i mich'ajel. Dios tsi' mich'le jini tsa' bʌ i cha' leyob mulil. Tsa' yajliyob i bʌc'tal ya' ti jochol bʌ lum. \v 18 Dios tsi' tajayob ti t'an che' bʌ tsi' yʌlʌ ti isujm: “Ma'anic mi caj cʌq'ueñob i c'aj i yo”, che'en. Jiñobʌch tsa' bʌ i ñusʌbeyob i t'an. \v 19 Tsiquil che' jini, ma'anic tsa' mejliyob ti ochel, come ma'anic tsi' ñopoyob. \c 4 \p \v 1 Woli to i pʌyonla Dios cha'an mi' yʌq'ueñonla laj c'aj la co. Jini cha'an yom tsajilonla ame anic ti la' tojlel majqui ma'anic mi' c'aj i yo ti lac Yum. \v 2 Come tsa'ix subentiyonla jini Wen T'an lajal bajche' tsa' subentiyob. Pero ma'anic chuqui tsi' tajayob che' bʌ tsi' yubiyob come ma'anic tsi' ñopoyob. \v 3 Pero joñonla mu' bʌ lac ñop Dios, ochemonla ba' mi laj c'aj la co, che' bajche' tsi' yʌlʌ: “Mich'on tsac subu ti isujm: Ma'anic mi caj cʌq'ueñob i c'aj i yo quic'ot”. Che' tsi' yʌlʌ Dios, anquese ujtemix i melbal c'ʌlʌl ti' tejchibal pañimil. \v 4 Come an ba' ts'ijbubil jini t'an cha'an i wucp'ejlel q'uin: “Ti' wucp'ejlel q'uin Dios tsi' c'aja i yo che' ujtemix pejtel i ye'tel”. Che'ʌch ts'ijbubil. \v 5 Ts'ijbubil ja'el: “Ma'anic mi caj i yochelob ti c'aj o”, che'en. \p \v 6 Tsiquil mi caj i c'ajob i yo yaño' bʌ, come ma'anic tsi' c'ajayob i yo jini tsa' bʌ subentiyob jini Wen T'an ti ñaxan, come xñusa t'añob. \v 7 Tsi' cha' taja ti t'an i yorajlel c'aj o che' bʌ tsa' ñumi cabʌl jab. Tsi' subu ti' jun David jini jach bʌ t'an: “Mi woli la' wubiben i t'an wʌle, mach mi la' wʌc' ti tsʌts'an la' pusic'al”. Che' tsi' yʌlʌ. \v 8 Tsa'ic i yʌq'ueyob i c'aj i yo jini Josué, ma'anic tsi' cha' alʌ Dios ti wi'il. \v 9 Tsiquil che' jini, an yambʌ c'aj o woli bʌ i pijtañob i cha'año' bʌ Dios. \v 10 Come majqui jach mi' c'aj i yo ti Dios, mi' cʌy i mel i ye'tel che' bajche' Dios tsi' c'aja i yo che' ujtemix i ye'tel. \v 11 La' lac cha'len wersa cha'an mi laj c'aj la co, ame anic majch mi' yajlel ti mulil che' bajche' la' tatob tsa' bʌ i ñusʌbeyob i t'an. \p \v 12 Come cuxul i t'an Dios. Wen p'ʌtʌl. Ñumen jay bajche' espada am bʌ i yej ti' cha'wejlel. Mi' sʌl jec' lac pusic'al yic'ot lac ch'ujlel. Mi' tsictesan chuqui woli' yʌl lac pusic'al yic'ot chuqui yom lac pusic'al. \v 13 Ma'anic mucul tac bʌ ti' wut Dios. Jamʌl ti' wut pejtel chuqui tac an. Wersa mi caj lac mel lac bʌ ti' tojlel jini mu' bʌ i lu' q'uel. \s1 Jesús jini c'ax ñuc bʌ la caj motomaj \p \v 14 An c'ax ñuc bʌ la caj motomaj tsa' bʌ ochi ti panchan ti' tojlel Dios. Jiñʌch Jesús, i Yalobil Dios. Jini cha'an la' lac chʌn ac' ti lac pusic'al jini tsa' bʌ lac ñopo mu' bʌ lac sub. \v 15 C'ax ñuc la caj motomaj. Yujil i p'untañonla, come yujil c'uñonla. Tsa' pʌjyi ti chajp ti chajp bʌ mulil ja'el, che' bajche' mi lac pʌjyel ti mulil. Pero ma'anic tsi' jac'ʌ. \v 16 Jini cha'an yom ch'ejl lac pusic'al mi lac lʌc'tesan lac bʌ ba'an i buchlib Dios ba' mi' pʌsbeñonla i yutslel i pusic'al. Ya'i mi caj lac p'untʌntel. Mi caj laj coltʌntel ti' yutslel i pusic'al che' an wocol ti lac tojlel. \c 5 \p \v 1 Pejtel ñuc bʌ motomaj yajcʌbil bʌ ti' tojlel winicob, an ti' wenta cha'an mi' melben i ye'tel Dios cha'an i wenlel winicob. Mi' yʌq'uen Dios ofrenda yic'ot tsʌnsʌbil bʌ i majtan cha'an mulil. \v 2 Mi mejlel i p'untan jini mach bʌ anic i ña'tʌbal yic'ot jini woli bʌ ti sajtel, come winic ja'el. \v 3 Jini cha'an wersa yom mi' yʌq'uen i majtan Dios cha'an i bajñel mul, che' bajche' mi' yʌq'uen i majtan cha'an i mul yaño' bʌ. \v 4 Ma'anic majch mi' bajñel ch'ʌm jini ñuc bʌ e'tel, cojach jini mu' bʌ i pʌjyel ti Dios che' bajche' tsa' pʌjyi Aarón. \p \v 5 Cristo ja'el ma'anic tsi' bajñel ñuq'uesa i bʌ cha'an mi' bajñel otsan i bʌ ti c'ax ñuc bʌ motomaj. Tsa' subenti: “Jatet Calobilet. Wʌle tsa' ochiyon ti a Tat”, che'en. Jini tsa' bʌ i sube ili t'an tsi' wa'choco. \v 6 Tsi' yʌlʌ ti yambʌ salmo ja'el: “Jatet motomajet ti pejtelel ora. Wa'chocobilet ti' motomajil Melquisedec”, che'en. \p \v 7 Che' wʌ'to chumul Jesús ti pañimil, tsi' pejca Dios am bʌ i p'ʌtʌlel cha'an mi' yʌc' ti colel ame chʌmic. Tsi' c'ajtibe ti wocol t'an. C'am tsi' cha'le uq'uel. Tsa' tili i ya'lel i wut. Dios tsi' yubibe i t'an i Yalobil come uts'at tsi' jac'ʌ ti pejtelel ora. \v 8 Pero anquese i Yalobilʌch, ti' caj i wocol tsi' wen ñopo ch'ujbiya. \v 9 Che' bʌ tsa' ts'ʌctiyi i chajpʌntel yic'ot i ñuclel Jesús, tsa' ochi ti la caj Coltaya ti pejtelel ora. Mi' coltan pejtelel mu' bʌ i jac'beñob i t'an. \v 10 Dios tsi' subu ti c'ax ñuc bʌ motomaj wa'chocobil bʌ ti' motomajil Melquisedec. \s1 Jini mu' bʌ i cʌyob Dios \p \v 11 Anto chuqui com c subeñet lojon, come cabʌl i sujmlel ili motomajil. Wocol mi la' ch'ʌmben isujm come mʌcʌl la' chiquin yubil. \v 12 Anix ora tsa' la' wubi jini t'an. Anquese i yorajlelix mi la' wochel ti xcʌntesajob, anto yom majqui mi' cha' cʌntesañetla c'ʌlʌl ti' cajibal i sujmlel i t'an Dios. La' wom to la' chu' yilal. Maxto mejlic la' c'ux waj. \v 13 Come majqui jach woli to ti chu', maxto wen yujilic bajche' yom mi' yajñel ti toj, come alʌl to. \v 14 Pero mi laj c'ux waj che' tsa'ix lac taja laj colel, che' cʌñʌlix lac cha'an chuqui wen yic'ot chuqui mach wenic. \c 6 \p \v 1 Jini cha'an mach yomix mi lac chʌn jal'an ti' ñopol i cajibal i sujmlel Cristo. La' wen sojlic ti lac pusic'al pejtelel i sujmlel, mach jinic jach i tejchibal cʌntesa. Yom mi lac junyajlel cʌy jini lolom jach bʌ lac melbal cha'an mi lac ñop Dios. \v 2 Jasʌlʌch la' cʌntesʌntel ti ch'ʌmja' yic'ot ti yʌc'ol c'ʌbʌl ti la' jol. Tsa'ix la' wubi mi' tejchelob ch'ojyel chʌmeño' bʌ. Tsa'ix la' wubi i sujmlel toj mulil mach bʌ yujilic jilel. Jasʌl la' cʌntesʌntel ti ili tac. \v 3 Pero anto yom mi la' taj la' colel ti Cristo. La' lac ñop ti pejtelel che' bajche' yom Dios. \v 4 Jini mu' bʌ i junyajlel cʌyob Dios, ¿bajche' mi caj i cha' ñopob? Tsa'ix i cʌn q'ueleyob i sʌclel. Tsa'ix i cʌn tajayob i wenlel ti Dios yic'ot ti Ch'ujul bʌ Espíritu. \v 5 Tsi' ña'tayob uts'at i t'an Dios. Tsi' yubiyob i p'ʌtʌlel i yumʌntel mu' bʌ caj i tilel. \v 6 Pero tsi' tʌts'ʌyob i bʌ. Mach mejlix lac chʌn ñijcʌbeñob i pusic'al cha'an mi' cha' sutq'uiñob i bʌ, come woli' cha' ch'ijob ti cruz i Yalobil Dios yilal. Woli' yʌc'ob ti wajlentel. \p \v 7 Dios mi' yʌq'uen i bendición jini lum mu' bʌ i chʌn jap ja'al che' mi' choc tilel. Mi' yʌc' ti colel uts'at tac bʌ lac pʌc'bal. \v 8 Pero mi woli jach i yʌc' ti colel pimel am bʌ i ch'ixal, ma'anic i c'ʌjñibal jini lum. Pujch'emix. I yum mi caj i cʌy. Mi' caj ti pulel. \p \v 9 C'uxbibilo' bʌ, anquese che'ʌch wolic subeñet lojon, cujil lojon uts'at añetla. Woli la' wʌc' la' wut ti uts'at come coltʌbiletla. \v 10 Come mach jontolic Dios. Mach ñajʌyic i cha'an la' melbal yic'ot la' c'uxbiya, come ti' c'aba' Dios tsa' la' colta i cha'año' bʌ. Woli to la' coltañob. \v 11 Pero com lojon chʌn bʌxetla ti jujuntiquiletla c'ʌlʌl mi la' chʌmel, cha'an mi la' taj pejtel woli bʌ la' pijtan. \v 12 Mach comic lojon mi la' lij la' bʌ. Tsajcanla majlel jini woli bʌ i yʌq'uentelob pejtelel jini albil bʌ i cha'an Dios, come mi' chʌn cha'leñob pijt ti' xuc'tʌlel i pusic'al woli bʌ i ñopob. \p \v 13 Dios che' bʌ tsi' yʌq'ue Abraham i t'an, tsi' bajñel xuc'choco i t'an. Come ma'anic yambʌ ñuc bʌ bajche' Dios tsa' bʌ mejli i xuc'chocon. \v 14 Tsi' sube Abraham: “Ti isujm cabʌl mi caj cʌq'ueñet bendición. Mi caj c wen p'ojlesʌbeñet a p'olbal”. Che' tsi' yʌlʌ Dios. \v 15 Che' jal tsi' pijta Abraham ti' xuc'tʌlel i pusic'al, tsi' taja chuqui albil i cha'an Dios. \p \v 16 Ti isujm, winicob mi' tajbeñob i c'aba' jini ñumen ñuc bʌ cha'an mi' xuc'chocoñob i t'an. Che' mi' xuc'chocoñob ti' c'aba' yambʌ, ma'anix majch mi mejlel i jem. \v 17 Dios ja'el yom i wen tsictesʌbeñonla mach mejlic ti jejmel i t'an. Pejtel mu' bʌ i ñopob mi caj i yʌq'uentelob chuqui albil i cha'an. Jini cha'an tsi' bajñel taja i c'aba' cha'an mi' xuc'chocon i t'an. \v 18 Dios mach mejlic i cha'len lot. An cha'chajp mach bʌ yujilic q'uextʌyel. Jiñʌch i xuc'tʌlel i pusic'al yic'ot albil bʌ i t'an. Jini cha'an joñonla tsa' bʌ lac taja laj coltʌntel ti Dios, mi lac taj i ñuq'uesʌntel lac pusic'al cha'an mi lac chʌn pijtan chuqui subebilonla. \v 19-20 Jini lac pijtaya, jiñʌch mu' bʌ i tsʌts xuc'chocoñonla. Mi' yʌc'onla ti ochel ti junwejl pisil bʌ tsalʌl yilal ya' ti panchan ba' tsa' ñaxan ochi Jesús cha'añonla. Tsa' ochi ti c'ax ñuc bʌ motomaj ti pejtelel ora wa'chocobil ti' motomajil Melquisedec. \c 7 \s1 I motomajil Melquisedec \p \v 1 Che' bʌ tsi' mʌlʌ Abraham ti' tojlel jini reyob, tsa' tili Melquisedec cha'an mi' taj che' wolix ti sujtel. Melquisedec jiñʌch i rey Salem, i motomaj jini Nuc bʌ Dios. Melquisedec tsi' yʌq'ue Abraham i yutslel i t'an. \v 2 Abraham tsi' yʌq'ue i diezmojlel pejtel i chubʌ'an. An i sujmlel i c'aba' Melquisedec ti lac t'an, jiñʌch Toj bʌ Rey am bʌ ti Salem. Jiñʌch Rey yujil bʌ Nʌch'chocoya. \v 3 Ma'anic i tat i ña'. Ma'anic tsa' tajle i c'aba' i ñojte'el. Ma'anic i cajibal, ma'anic i jilibal. Lajalʌch bajche' i Yalobil Dios. Motomaj ti pejtelel ora. \p \v 4 Ña'tanla i ñuclel jini Melquisedec. Abraham lac pʌq'uil tsi' yʌq'ue i diezmojlel pejtelel chuqui tsi' taja ti guerra. \v 5 Isujm, ts'ijbubil ti jini mandar an ti' wenta i p'olbal Leví mu' bʌ i yochelob ti motomajil cha'an mi' ch'ʌmbeñob i diezmojlel i chubʌ'an i pi'ʌlob. Anquese laj i p'olbalob Abraham ti pejtelelob, pero che'ʌch yom mi' yʌq'ueñob i chubʌ'an i pi'ʌlob. \v 6 Pero jini Melquisedec mach bʌ i p'olbalic Leví, tsi' ch'ʌmbe i diezmojlel i chubʌ'an Abraham. Tsi' yʌq'ue i yutslel i t'an jini am bʌ i cha'an jini albil bʌ t'an. \v 7 Isujm, jini ñuc bʌ mi' yʌq'uen i yutslel i t'an jini mach bʌ yoque ñuquic. \v 8 Isujm, mi' ch'ʌmob diezmo i p'olbalob Leví yujilo' bʌ chʌmel. Pero mi' subeñonla i Ts'ijbujel Dios chʌn cuxul Melquisedec. \v 9 Mi mejlel la cʌl: Jini Leví (i ñojte'el jini mu' bʌ i ch'ʌmob diezmo) anto ti Abraham ba' ora tsi' yʌq'ue Melquisedec i diezmojlel i chubʌ'an. \v 10 Come jini Leví i p'olbalʌch Abraham. Ya'to an Leví ti' bʌc'tal Abraham che' bʌ tsi' taja Melquisedec. \p \v 11 Dios tsi' yʌq'ueyob israelob jini ts'ijbubil bʌ mandar ti' wenta i p'olbal Leví. Tsi' wa'choco motomajob tilemo' bʌ ti Aarón, i yalobil bʌ Leví. Tsa'ic mejli i coltañonla i p'olbal Leví, ma'anic tsi' wersa choco tilel yambʌ motomaj wa'chocobil bʌ ti' motomajil Melquisedec. Come parte jini Melquisedec, mach tilemic ti Aarón. \v 12 Che' bʌ tsa' loq'ui ti' motomajil i p'olbal Aarón, wersa tsa' q'uextʌyi jini mandar. \v 13 Come mach tilemic ti Leví Cristo tsa' bʌ ochi ti motomaj, pero tilem ti Judá, jini yambʌ junmojt israelob ba' ma'anic mi juntiquilic tsa' bʌ i cha'le i ye'tel ti motomaj ti' t'ejl i pulʌntib i majtan Dios. \v 14 Come ña'tʌbil lac cha'an tsa' tili lac Yum ti' p'olbal Judá, pero Moisés ma'anic tsi' yʌlʌ mi tal motomaj ti' p'olbal Judá. \p \v 15 Tsiquil che' jini tsa'ix tejchi yambʌ motomaj che' bajche' Melquisedec. \v 16 Che' bʌ tsa' ochi ti motomaj, mach wa'chocobilic i cha'an winicob che' bajche' ts'ijbubil ti mandar. Pero wa'chocobil ti motomaj yic'ot i p'ʌtʌlel i cuxtʌlel mach bʌ yujilic jilel. \v 17 Jump'ejl salmo tsi' taja ti t'an Cristo che' bʌ tsi' yʌlʌ: “Motomajet ti pejtelel ora. Wa'chocobilet ti' motomajil Melquisedec”, che'en. \v 18 Isujm tsa' q'uextiyi jini ñaxan bʌ mandar come ma'anic i p'ʌtʌlel. Ma'anic i c'ʌjñibal. \v 19 Come jini mandar ma'anic tsa' mejli i yʌq'ueñonla lac p'ʌtʌlel cha'an ts'ʌcʌl mi lac jac'. Pero tsa' tili wen uts'at bʌ lac pijtaya yic'ot Cristo. Jini cha'an mi mejlel lac lʌc'tesan lac bʌ ba'an Dios. \p \v 20 Dios tsi' yʌc'ʌ i t'an che' bʌ tsa' ochi Cristo ti motomaj. \v 21 Mach che'ic tsi' mele ti' tojlel yambʌ motomajob che' bʌ tsa' cajiyob ti' ye'tel. Pero Dios tsi' yʌc'ʌ i t'an ti' tojlel Jesús. Tsi' sube: “A Yum Dios tsa'ix i yʌc'ʌ i t'an. Ma'anic mi' q'uextan i pusic'al. Jatet motomajet ti pejtelel ora”, che'en. \v 22 Jini cha'an la cujil ñumen wen jini tsiji' bʌ trato, come mi' xuc'chocontel ti Jesús. \p \v 23 Ti yambʌ ora wersa tsa' wa'chocontiyob cabʌl motomajob. Mach jalic tsa' ajniyob ti' ye'tel, come tsa' chʌmiyob ti jujuntiquil. \v 24 Pero Cristo mi' yajñel ti pejtelel ora. Ma'anic mi' q'uextʌyel i motomajil. \v 25 Jini cha'an mi mejlel i junyajlel coltan pejtel mu' bʌ i lʌc'tesañob i bʌ ba'an Dios ti' tojlel Jesús. Come chʌn cuxul ti pejtelel ora. Woli' chʌn tajob ti oración ti' tojlel Dios. \p \v 26 Jesús jiñʌch c'ax ñuc bʌ la caj motomaj che' bajche' yom lac cha'an. Come ch'ujulʌch, ma'anic i jontolil, sʌc i pusic'al, mach xmulilic. Tsa'ix aq'uenti i ñuclel ti panchan. \v 27 Mach wersajic mi' tsʌnsʌben i majtan Dios ti jujump'ejl q'uin che' bajche' yambʌ motomajob. Ñaxan tsi' tsʌnsʌbeyob i majtan Dios cha'an i bajñel mul, ti wi'il cha'an i mul i pi'ʌlob. Pero Jesús tsi' tojo lac mul che' bʌ tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti chʌmel che' bajche' tsʌnsʌbil bʌ i majtan Dios. Jasʌl junyajl tsa' chʌmi. \v 28 Jini mandar mi' wa'chocon ti ñuc bʌ motomaj winicob am bʌ i c'unlel i pusic'al. Pero Dios tsi' wa'choco i Yalobil tsa' bʌ ts'ʌctiyi i p'ʌtʌlel yic'ot i ñuclel ti pejtelel ora. \c 8 \s1 Jesús tsi' yʌq'ueyonla ñumen wen bʌ trato \p \v 1 An ñuc bʌ i sujmlel jini woli bʌ c sub lojon. Jiñʌch iliyi: An c'ax ñuc bʌ la caj motomaj tsa' bʌ buchle ti' ñoj jini C'ax Ñuc bʌ woli bʌ ti yumʌntel ya' ti panchan. \v 2 Woli' mel i ye'tel motomaj ya' ti jini C'ax Ch'ujul bʌ Ajñibʌl, jini mero isujm bʌ otot tsa' bʌ i wa'choco lac Yum. Mach jinic pisil bʌ otot tsa' bʌ i wa'chocoyob winicob. \p \v 3 Come ti pejtelel ñuc bʌ motomajob añob i ye'tel cha'an mi' yʌq'ueñob Dios ofrenda yic'ot tsʌnsʌbil bʌ i majtan. Jini cha'an wersa an chuqui mi' yʌc' ja'el jini ñuc bʌ motomaj lac cha'an. \v 4 Wʌ'ic an ti pañimil Jesús, mach motomajic, come an motomajob mu' bʌ i yʌq'ueñob i majtan che' bajche' ts'ijbubil ti mandar. \v 5 Pero jini motomajob woli' pʌsob i yejtal jach chuqui an ti panchan, i yʌxñʌlel jach yilal. Come che' bʌ tsa' subenti Moisés bajche' yom mi' mel jini tabernáculo, Dios tsi' sube: “Yom ma' wen q'uel cha'an lajal ma' mel ti pejtelel che' bajche' tsac pʌsbeyet ya' ti wits”, che'en. \p \v 6 Pero Jesús tsa'ix i taja ñumen ñuc bʌ i ye'tel come tsi' yʌq'ueyonla ñumen wen bʌ trato ti' tojlel Dios cha'an mi lac pijtan chuqui tac uts'at, albil bʌ i cha'an Dios. \v 7 Come tsa'ic mejli i coltañonla jini ñaxan bʌ trato ma'anic tsa' ajq'ui yambʌ ti' q'uexol. \v 8 Tsi' ña'ta Dios quepel jini t'an che' bʌ tsi' yʌlʌ: “Awilan, tal i yorajlel, mi caj c wa'chocon tsijib xuc'ul bʌ t'an yic'ot i p'olbal Israel yic'ot i p'olbal Judá. \v 9 Mach lajalic bajche' jini xuc'ul bʌ t'an tsa' bʌ c mele yic'ot i ñojte'elob, che' bʌ tsac chucbeyob i c'ʌb cha'an mic pʌyob loq'uel ti' lumal Egipto. Ma'anic tsi' wen jac'ʌyob. Jini cha'an tsac tʌts'ʌ c bʌ. \p \v 10 Mi caj c mel yambʌ xuc'ul bʌ t'an yic'ot jini israelob che' ñumenix cabʌl q'uin. Jiñʌch iliyi: Mi caj cʌq'ueñob i ña'tan c mandar ti' pusic'al. Mi caj i c'uxbiñoñob come i Dioson. Mi caj c cha'aniñob. \v 11 Mach wersajix mi caj i cʌntesan i pi'ʌlob, mi i yerañob. Ma'anic mi caj i yʌlob: Ñopo lac Yum, come ti pejtelelob mi caj i ñopoñob, jini alʌlob yic'ot jini ñoxobix bʌ, \v 12 come mi caj c ñusʌbeñob i mul. Ma'anic mi caj c chʌn ña'tʌbeñob i jontolil”. Che' tsi' yʌlʌ Dios. \v 13 Che' bʌ tsi' yʌlʌ tsijib jini pacto tsi' tsictesa ma'anix i c'ʌjñibal jini oñiyix bʌ. Chuqui tac mach tsijibic woli bʌ ti tsuculiyel mach jalix mi' sʌc jilel. \c 9 \p \v 1 Dios tsi' yʌq'ueyonla mandar yic'ot jini ñaxan bʌ trato. Tsi' cʌntesayonla bajche' yom mi lac ch'ujutesan yic'ot bajche' yom mi' yujtel i ye'tel ti ch'ujul bʌ ajñibʌl ila ti pañimil. \v 2 Tsa' mejli pisil bʌ otot. Ya' ti ñaxan bʌ i mal i c'aba' Ch'ujul bʌ Ajñibʌl an lámpara yic'ot mesa, yic'ot waj tsa' bʌ ajq'ui ti mesa. \v 3 An yambʌ i mal ti' pat jini cha'wejlel bʌ pisil i c'aba' C'ax Ch'ujul bʌ Ajñibʌl. \v 4 Ya'an i pulʌntib pom melbil bʌ ti oro yic'ot caxate' laj tep'bil bʌ ti oro ba' lotol jini xuc'ul bʌ t'an. Ya' ti mal caxate' an p'ejt melbil bʌ ti oro ba' lotol maná. Ya'an ja'el i barate' Aarón tsa' bʌ i cha'le nich yic'ot jini xajlel ba' ts'ijbubil jini lujump'ejl mandar. \v 5 Ya' ti' pam jini caxate' an i yejtal querubiñob mu' bʌ i ñuq'uesañob Dios. I yʌxñʌlel i wich' tsa' c'oti ti' pam i majc caxate' ba' tsa' ñusʌbentiyob i mul winicob. Wʌle mach yomic mic laj tsictesʌbeñetla i sujmlel i bʌl jini otot. \p \v 6 Chajpʌbilix jini otot, mi' yochelob jini motomajob ti ñaxan bʌ i mal cha'an mi' melob i ye'tel ti jujump'ejl q'uin. \v 7 Pero ti cha'tsajlel i mal, cojach mi' yochel jini ñuc bʌ motomaj junyajl jach ti jump'ejl jab. Wersa mi' ch'ʌm ochel ch'ich' mu' bʌ i yʌc' cha'an i bajñel mul yic'ot i mul winicob x'ixicob che' mach tsajilobic i cha'an. \v 8 Che' bajche' jini, jini Ch'ujul bʌ Espíritu mi' yʌq'ueñonla lac ña'tan maxto tsictiyemic bajche' mi la cochel ti jini C'ax Ch'ujul bʌ Ajñibʌl che' wa'al to jini ñaxan bʌ otot. \v 9 Jini pisil bʌ otot, jiñʌch i yejtal jini isujm bʌ otot mu' bʌ i yʌq'ueñonla Cristo wʌle. Ti jini pisil bʌ otot tsa' aq'uenti Dios ofrenda tac yic'ot tsʌnsʌbil bʌ i majtan mach bʌ mejlic i junyajlel ñʌch'chocobeñob i pusic'al jini mu' bʌ i cha'leñob ch'ujutesaya. \v 10 Come i melbal jach winicob ili waj yic'ot ili japbil bʌ. Mi' pocob ti ja'. I yejtal jach jini mero isujm bʌ. Che' mi' tilel jini isujm bʌ, mi' jilel i c'ʌjñibal yambʌ. \p \v 11 Wʌle tsa'ix tili Cristo, jini c'ax ñuc bʌ motomaj mu' bʌ i yʌq'ueñonla jini uts'at bʌ. Come an ñumen ñuc bʌ otot wen melbil bʌ, jiñʌch mero i chumlib Dios. Mach melbilic ti c'ʌbʌl che' bajche' jini melbil bʌ ti pañimil. \v 12 Tsa' junyajlel ochi Cristo ya' ti Ch'ujul bʌ Ajñibʌl. Mach i ch'ich'elic alʌ chivo mi alʌ tat wacax, pero yic'ot i bajñel ch'ich'el tsa' ochi ti jini Ch'ujul bʌ Ajñibʌl ti chan, come tsi' mʌñʌyonla cha'an mi la cajñel yic'ot ti pejtelel ora. \v 13 I ch'ich'el tat wacax yic'ot i ch'ich'el alʌ chivo yic'ot i tʌñil alʌ ña' wacax tsa' mejli i poj sʌq'uesʌbeñob i bʌc'tal jini bibi'o bʌ che' tsijcʌbil ti' pam. \v 14 Ñumen i c'ʌjñibal i ch'ich'el Cristo. Come mi' poc loq'uel ti lac pusic'al jini tsucul bʌ lac melbal cha'an mi lac melben i ye'tel jini cuxul bʌ Dios. Ti' p'ʌtʌlel jini Espíritu mach bʌ ajnic mi' jilel, Cristo tsi' yʌc'ʌ i bʌ che' bajche' ch'ujul bʌ i majtan Dios mach bʌ anic i mul. \p \v 15 Jini cha'an Cristo tsi' mele jini tsijib xuc'ul bʌ t'an cha'an mi' yʌq'uentelob jini pʌybilo' bʌ ti Dios jini bendición tsa' bʌ i wʌn ña'ta. An i p'ʌtʌlel Cristo cha'an mi' mel iliyi, come tsa' chʌmi cha'an mi' ñusʌbeñob i mul jini añob to bʌ ti wenta ñaxan bʌ trato. \v 16 Che' an majqui mi' chʌmel, mi tsi' wʌn mele ts'ijbubil bʌ jun ba' mi' yʌl woli' t'ox i chubʌ'an, ma'anic majch mi mejlel i ch'ʌm jinto chʌmenix i yum. \v 17 Che' chʌmenix mi' yujtel che' bajche' ts'ijbubil. Ma'anic mi' yujtel che' cuxul to i yum tsa' bʌ i ts'ijba. \p \v 18 Jini ñaxan bʌ trato ja'el ma'anic i p'ʌtʌlel jinto tsa' bejq'ui ch'ich'. \v 19 Moisés che' bʌ tsa' ujti i subeñob pejtelel winicob pejtelel i mandar Dios tsi' ch'ʌmʌ i ch'ich'el alʌ wacax yic'ot i ch'ich'el chivo yic'ot ja', yic'ot chʌchʌc bʌ i tsutsel tiñʌme', yic'ot pimel cha'an mi' tsijcan i juñilel mandar yic'ot pejtelel winicob x'ixicob. \v 20 Tsi' yʌlʌ: “Jiñʌch i ch'ich'el alʌc'ʌl cha'an mi' ts'ʌctiyel jini trato che' bajche' Dios tsi' yʌq'ueyetla mandar”, che'en. \v 21 Che' ja'el tsi' tsijca ti ch'ich' jini pisil bʌ otot yic'ot pejtelel i bʌl mu' bʌ i c'ʌjñel ti' ye'tel Dios. \v 22 Che' bajche' mi' yʌl jini mandar, cojach yic'ot ch'ich' mi' sʌq'uesʌntel ti pejtelel. Machic mi' bejq'uel i ch'ich'el i majtan Dios, ma'anic i ñusʌntel mulil. \s1 An i ñusʌntel mulil come Cristo tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti tsʌnsʌntel \p \v 23 Che' jini tsa' wersa sʌq'uesʌnti jini Tabernáculo yic'ot i bʌl, jiñʌch i yejtal jach chuqui tac an ti panchan. Pero tsa' sʌq'uesʌnti i cha'año' bʌ Dios yic'ot yambʌ tsʌnsʌbil bʌ i majtan Dios, ñumen wen bʌ. \v 24 Come Cristo ma'anic tsa' ochi ti Ch'ujul bʌ Ajñibʌl melbil bʌ ti c'ʌbʌl, i yejtal jach bʌ panchan. Tsa' ochi ti panchan, jini mero Ch'ujul bʌ Ajñibʌl ba' woli' pʌs i bʌ ti' tojlel Dios cha'an mi' coltañonla. \v 25 Junyajl jach tsa' ochi ti panchan cha'an mi' yʌc' i bʌ. Mach che'ic bajche' jini ñuc bʌ motomaj mu' bʌ i yochel ti jujump'ejl jab ti C'ax Ch'ujul bʌ Ajñibʌl yic'ot ch'ich', mach bʌ i ch'ich'elic. \v 26 Che'ic jini, wersa tsa' cha' chʌmi Cristo ti jujumuc' c'ʌlʌl ti' tejchibal pañimil. Pero mach che'ic. Jasʌl junyajl tsa' tsictiyi Cristo che' lʌc'ʌlix jini cojix bʌ q'uin tac. Tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti tsʌnsʌntel cha'an mi' jisʌbeñonla lac mul. \v 27 I tilel junyajl jach mi' chʌmelob winicob x'ixicob. Mi' yujtelob ti chʌmel, mi' melob i bʌ. \v 28 Che' ja'el, Cristo junyajl jach tsa' ajq'ui cha'an mi' cuchbeñob i mul cabʌlob. Mi caj i tsictiyel ti' cha'yajlel cha'an mi' coltan jini woli bʌ i pijtañob, pero ma'anix mi caj i chʌn cuch mulil. \c 10 \p \v 1 Jini mandar mi' pʌsbeñonla i yejtal jach jini mero isujm bʌ mu' bʌ caj i tilel. Mi' yʌxñal pʌs. Ti jujump'ejl jab mi' chʌn tsʌnsʌbeñob i majtan Dios che' mi' ch'ujutesañob che' bajche' mi' yʌl jini mandar. Pero jini mandar mach mejlic i ts'ʌctesʌbeñob i wenlel i pusic'al. \v 2 Tsa'ic mejli i sʌq'uesan jini mu' bʌ i ch'ujutesañob Dios, jasʌl junyajl tsi' tsʌnsʌbeyob i majtan. Che'ic jini tsa' junyajlel ñusʌbentiyob i mul. \v 3 Pero che' mi' chʌn tsʌnsʌbeñob i majtan ti jujump'ejl jab, chʌn añix i ña'tʌntel mulil. \v 4 Come i ch'ich'el tat wacax yic'ot i ch'ich'el tat chivo mach mejlic i jisan mulil. \p \v 5 Jini cha'an, che' bʌ tsa' tili ti pañimil Cristo, tsi' yʌlʌ: “Mach a womic tsʌnsʌbil bʌ a majtan yic'ot ofrenda. Pero tsa' chajpʌbeyon c bʌc'tal. \v 6 Ma'anic ma' mulan pulbil bʌ a majtan yic'ot yan tac bʌ mu' bʌ i yʌq'ueñetob cha'an ma' ñusʌbeñob i mul. \v 7 Jini cha'an tsa cʌlʌ: Awilan, tsa'ix tiliyon cha'an mic mel chuqui a wom, Dios, che' bajche' ts'ijbubil ti bʌlbil bʌ jun”. Che' tsi' yʌlʌ Cristo. \v 8 Ti ñaxan tsi' yʌlʌ: “Mach a womic tsʌnsʌbil bʌ a majtan, yic'ot ofrenda mu' bʌ i yʌq'ueñetob, yic'ot pulbil bʌ a majtan, yic'ot yan tac bʌ cha'an ma' ñusʌbeñob i mul. Mach che'ic ma' mulan”. Che' tsi' yʌlʌ anquese ti pejtelel ili majtañʌl mi' yʌc'ob che' bajche' mi' yʌl jini mandar. \v 9 Ti wi'il tsi' yʌlʌ: “Awilan, tsa' tiliyon cha'an mic mel chuqui a wom, Dios”, che'en. Che' bajche' jini, tsi' jisa jini ñaxan bʌ cha'an mi' wa'chocon jini wi'il bʌ. \v 10 Wʌle sʌq'uesʌbilonixla che' bajche' yom Dios cha'an tsi' yʌc'ʌ i bʌc'tal Jesucristo che' junyajl jach tsa' chʌmi cha'añonla. \p \v 11 Pejtel motomaj mi' wa'tʌl ti jujump'ejl q'uin cha'an mi' cha' mel i ye'tel. Cabʌl mi' chʌn tsʌnsʌben i majtan Dios mach bʌ mejlic i wis jisan mulil. \v 12 Pero Cristo junyajl tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti' majtan Dios cha'an mi' toj lac mul ti pejtelel ora. Che' bʌ tsa' ujti i yʌc' i bʌ, tsa' buchle ya' ti' ñoj Dios. \v 13 Ya' buchul woli ti pijt jinto mi' t'uchtʌntel pejtelel i contra. \v 14 Come ti jump'ejl jach bʌ i majtan Dios, tsa'ix i junyajlel weñ'esayob i pusic'al jini sʌq'uesʌbilo' bʌ. \p \v 15 Che'ʌch mi' subeñonla ja'el jini Ch'ujul bʌ Espíritu. Ñaxan tsi' yʌlʌ: \v 16 “Jiñʌch xuc'ul bʌ c t'an mu' bʌ caj c mel yic'otob che' ñumenix cabʌl q'uin. Mi caj cotsan c mandar ti' pusic'al”, che'en lac Yum. \v 17 Tsi' cha' alʌ: “Ma'anic mi caj c chʌn ña'tʌbeñob i mul yic'ot i jontolil”, che'en. \v 18 Che' ñusʌbilix lac mul, mach chʌn yomix i majtan Dios cha'an mulil. \s1 La' lac ñochtan lac bʌ ba'an Dios \p \v 19 Jini cha'an, hermanojob, yom ch'ejl lac pusic'al mi lac toj ochel ti jini C'ax Ch'ujul bʌ Ajñibʌl cha'an ti' ch'ich'el Jesús. \v 20 Ti jini tsiji' bʌ bij, jini cuxul bʌ tsa' bʌ i jambeyonla Jesús, mi laj c'axel ti junwejl pisil, jiñʌch i bʌc'tal. \v 21 An lac cha'an c'ax ñuc bʌ motomaj mu' bʌ i cʌntan i cha'año' bʌ Dios. \v 22 Jini cha'an la' lac lʌc'tesan lac bʌ ba'an Dios ti jump'ejl lac pusic'al. Mach yomic tile bixel lac pusic'al che' mi lac ñop. Yom sʌq'uesʌbil lac pusic'al. Yom pocbil lac bʌc'tal ti yʌx bʌ ja'. \v 23 La' lac chʌn ac' ti lac pusic'al chuqui ñopol lac cha'an woli bʌ lac pijtan. Come xuc'ul jini tsa' bʌ i yʌc'ʌ i t'an. \v 24 La' laj coltan lac bʌ ti pejtelel chuqui wen, cha'an mi laj c'uxbin lac bʌ bajche' yom yic'ot wen bʌ lac melbal. \v 25 Mach yomic mi laj cʌy lac tempan lac bʌ che' bajche' mi' bixel melob lamital. La' lac ch'ejl'esan lac bʌ. Cojcoj wʌle che' woli ti lʌc'tiyel jini cojix bʌ q'uin che' bajche' woli la' q'uel. \s1 Mi woli lac cha'len mulil cha'an jach la com \p \v 26 Mi an majch mi' chʌn cha'len mulil cha'an jach yom i pusic'al che' cʌñʌlix i cha'an i sujmlel, wolix i ñusan Cristo tsa' bʌ i tojbe i mul. Ma'anix majch mi caj i chʌn tojben i mul. \v 27 An jach bʌbʌq'uen bʌ mu' bʌ i pijtan che' mi caj i tojob i mul ti' c'ʌc'al i mich'ajel Dios pejtel i contrajob. \v 28 Majqui jach tsi' ñusʌbe i mandar Moisés tsa' tsʌnsʌnti che' bʌ tsi' tsictesayob cha'tiquil uxtiquil testigojob. Ma'anic majch tsi' p'unta. \v 29 ¿Mach ba ñumeniquix mi caj i toj i mul jini mu' bʌ i ts'a'len i Yalobil Dios? Che' mi' ñusan jini xuc'ul bʌ t'an yic'ot i ch'ich'el mu' bʌ i sʌq'uesañonla woli' ts'a'len jini Espíritu woli bʌ i pʌyonla ti' yutslel i pusic'al. Ña'tanla cabʌlix i mul jini winic. Cabʌl mi caj i taj wocol che' mi' toj i mul. \v 30 La cujil jiñʌch lac Yum tsa' bʌ i yʌlʌ: “Joñon mij q'uextan jontolil. Joñon mi caj cʌq'uen i toj”. Tsi' cha' alʌ: “Lac Yum mi caj i mel i cha'año' bʌ”. \v 31 Bʌbʌq'uen jax muq'uic i yʌq'ueñonla lac toj lac mul jini cuxul bʌ Dios. \p \v 32 Cha' ña'tanla bajche' tsa' la' mele ti yambʌ ora. Che' bʌ tsa' la' ch'ʌmbe isujm, chʌn xuc'uletla yic'ot lac Yum anquese cabʌl jax tsa' la' ñusa wocol. \v 33 Tsa' wajlentiyetla, tsa' tic'lʌntiyetla ti' wut la' pi'ʌlob. Yaño' bʌ ti la' tojlel tsi' coltayob jini tic'lʌbilo' bʌ. \v 34 Come tsa' la' p'unta jini tsa' bʌ mʌjquiyob. Che' bʌ tsa' xujch'inti la' chubʌ'an tsa' la' cuchu yic'ot i tijicñʌyel la' pusic'al. Come la' wujil an ñumen wen bʌ la' chubʌ'an ti panchan mach bʌ yujilic jilel. \p \v 35 Jini cha'an mach mi la' sʌt i ch'ejlel la' pusic'al, come añʌch ñuc bʌ la' chobejtʌbal woli bʌ la' pijtan. \v 36 Yom chʌn xuc'uletla ti' cuchol wocol cha'an mi la' taj chuqui tac albil i cha'an Dios che' bʌ tsa'ix la' mele chuqui yom Dios: \v 37 “Come jumuc' to mi caj i tilel jini tal bʌ. Mach jalix mi caj i tilel. \v 38 Jini toj bʌ i pusic'al mi caj i taj i cuxtʌlel cha'an tsi' ñopo Dios. Pero mi tsi' cʌyʌ i ñopon mach tijicñayic mi caj j q'uel”, che'en. \v 39 Pero mach lajalonicla bajche' jini mu' bʌ i cha' cʌy i ñopob, mu' bʌ i majlelob ti c'ajc. Joñonla mi lac ñop Dios mu' bʌ i coltan lac ch'ujlel. \c 11 \s1 Che' mi lac ñop Dios \p \v 1 Jini mu' bʌ i ñop Dios, xuc'ul i pusic'al mi' pijtan. Mi' ñop ti isujm tal jini mach bʌ tsiquilic. \v 2 Che'ʌch tsi' ñopoyob Dios jini winicob ti oñiyi. Jini cha'an Dios tsi' q'ueleyob ti uts'at. \v 3 Cha'an tsa'ix lac ñopo Dios, la cujil tsa' mejli pañimil ti' p'ʌtʌlel jach i t'an Dios. Dios ma'anic tsi' c'ʌñʌ chuqui tac tsiquil cha'an mi' mel jini pañimil woli bʌ laj q'uel. \p \v 4 Cha'an tsi' ñopo Dios, Abel tsi' yʌq'ue ñumen wen bʌ i majtan bajche' Caín. Jini cha'an Dios tsi' q'uele ti toj. Tsi' subu uts'at i majtan tsa' bʌ i yʌc'ʌ Abel. Anquese tsa' chʌmi Abel woli to i cʌntesañonla cha'an tsi' ñopo Dios. \p \v 5 Cha'an tsi' ñopo Dios Enoc ma'anic tsa' chʌmi. Cuxul tsa' pʌjyi letsel ti panchan. Ma'anix majch tsa' mejli i chʌn q'uel, come Dios tsi' pʌyʌ letsel. Ts'ijbubilix uts'at tsa' ajni Enoc yic'ot Dios wʌ' ti pañimil. Tsi' tijicñesʌbe i pusic'al. \v 6 Mi ma'anic mi lac ñop Dios, mach mejlic i q'uelonla ti uts'at. Come majqui jach yom i cʌn Dios, wersa mi' ñop mi an Dios, come jiñʌch mu' bʌ i yʌq'uen i chobejtʌbal majqui jach mi' tsajcan. \p \v 7 Noé tsi' ñopo Dios. Jini cha'an tsi' jac'be i t'an ba' ora Dios tsi' sube chuqui mi' caj ti ujtel che' maxto tsiquilic. Tsi' mele jini colem barco cha'an mi' coltan pejtelel año' bʌ ti' yotot. Cha'an tsi' ñopo Dios, Noé tsi' tsictesʌbeyob i mul pejtelel año' bʌ ti pañimil. Tsa' aq'uenti toj bʌ i pusic'al cha'an mi' yochel ti' cha'an bʌ Dios yic'ot pejtel mu' bʌ i ñopob. \p \v 8 Abraham tsi' ñopo Dios. Jini cha'an tsi' jac'ʌ i pʌyol. Tsa' majli i taj i lum tsa' bʌ subenti mi caj i yʌq'uentel. Tsa' loq'ui anquese mach ña'tʌbilic i cha'an baqui woli' majlel. \v 9 Cha'an tsi' ñopo Dios, Abraham tsa' chumle ya' ti jini yajcʌbil bʌ lum che' bajche' tsi' sube lac Yum. Ya' tsa' chumle ti' lumal yambʌ yumʌlob. Tsa' chumle ti pisil bʌ otot che' bajche' Isaac yic'ot Jacob tsa' bʌ aq'uentiyob jini jach bʌ t'an albil bʌ cha'an Dios. \v 10 Come Abraham tsi' pijta jini tejclum am bʌ i c'ʌclib, chajpʌbil bʌ i cha'an Dios, melbil bʌ i cha'an. \p \v 11 Abraham tsi' ñopo Dios. Jini cha'an tsa' mejli i tech i yalobil, anquese cabʌlix i jabilel. Xñejep'ix Sara ja'el. Pero Abraham tsi' ñopo mi caj i ts'ʌctiyel i t'an Dios che' bajche' tsa' subenti. \v 12 Jini cha'an anquese wen ñoxix Abraham, tsa' ochi ti' tat cabʌl i p'olbal che' bajche' jini ec' am bʌ ti panchan, yic'ot i ji'il i ti' colem ñajb mach bʌ mejlic ti tsijquel. \p \v 13 Ti pejtelelob xuc'ul to tsi' ñopoyob Dios c'ʌlʌl che' bʌ tsa' chʌmiyob. Ma'anic tsa' aq'uentiyob chuqui tsa' subentiyob. Tsa' jach i ñajti q'ueleyob cha'an jini albil bʌ t'an. Tsi' ñopoyob. Tsi' pijtayob. Tsi' yʌlʌyob mach i lumalic ili pañimil. Xñumelob jach. \v 14 Pejtel mu' bʌ i yʌlob yambʌyʌch i lumal mi' tsictesañob i bʌ, come woli' sʌclañob mero i lumal. \v 15 Tsa'ic i ña'tayob jiñʌch i lumal tsa' bʌ i cʌyʌyob, isujm tsa' mejliyob ti cha' sujtel. \v 16 Pero tsi' pijtayob jini ñumen wen bʌ i lumal am bʌ ti panchan. Jini cha'an ma'anic mi' cha'len quisin Dios che' mi' diosiñob, come tsa'ix i melbeyob i tejclum. \p \v 17 Cha'an tsi' ñopo Dios Abraham, tsi' yʌc'ʌ Isaac cha'an i majtan Dios che' bʌ tsa' ilʌbenti i pusic'al. Jini tsa' bʌ aq'uenti jini albil bʌ t'an tsi' yʌq'ue Dios cojach bʌ i yalobil ti' majtan. \v 18 Tsa' subenti Abraham: “Loq'uem ti Isaac mi caj i tilel mero a p'olbal”. \v 19 Abraham tsi' ña'ta an i p'ʌtʌlel Dios cha'an mi' cha' tech loq'uel ba'an chʌmeño' bʌ. Che' bʌ tsi' yʌc'ʌ i yalobil, che'ʌch tsa' ujti yilal. Tsi' cha' pʌyʌ sujtel. \p \v 20 Cha'an tsi' ñopo Dios Isaac, tsi' yʌq'ueyob i yutslel i t'an Jacob yic'ot Esaú. Tsi' subeyob chuqui tac mi' caj ti ujtel. \v 21 Cha'an tsi' ñopo Dios Jacob, tsi' yʌq'ueyob i yutslel i t'an i yalobilob José che' yomix chʌmel. Tsi' c'uchchoco i bʌ i ch'ujutesan Dios che' chucul i cha'an i xʌmbal te'. \v 22 Cha'an tsi' ñopo Dios José, tsi' yʌc'ʌ mandar che' yomix chʌmel cha'an mi' mucob ti' lumal, come tsi' wʌn ña'ta mi caj i loq'uelob ti Egipto. \p \v 23 Cha'an tsi' ñopoyob Dios i tat i ña' Moisés, tsi' mucuyob uxp'ejl uw che' bʌ tsi' yila pañimil i yalobil, come wen uts'at tsi' q'ueleyob. Ma'anic tsi' bʌc'ñayob i mandar rey. \v 24 Cha'an tsi' ñopo Dios Moisés, che' winiquix, ma'anix tsi' chʌn pejca ti' ña' i yixic'al jini Faraón. \v 25 Tsi' yʌc'ʌ i bʌ i yubin i tic'lʌntel yic'ot i cha'año' bʌ Dios. Ma'anic tsi' yajca cha'an mi' poj tijicñesan i pusic'al jumuc' ti mulil. \v 26 Tsi' ña'ta ti' pusic'al ñumen an i c'ʌjñibal lac tic'lʌntel cha'an Cristo bajche' pejtelel chubʌ'añʌl ti Egipto. Come xuc'ul tsi' pijta i chobejtʌbal. \v 27 Cha'an tsi' ñopo Dios, tsa' loq'ui Moisés ti Egipto. Ma'anic tsi' bʌc'ñʌbe i mich'ajel rey. Xuc'ul jach tsa' ajni come woli' q'uel yilal jini mach bʌ mejlic laj q'uel. \p \v 28 Cha'an tsi' ñopo Dios, tsi' teche Pascua. Tsi' subeyob i pi'ʌlob cha'an mi' tsʌnsañob tiñʌme' cha'an mi' tsijcañob ch'ich' ti' ti' i yotot cha'an mi' coltʌntelob jini yʌx alʌlob ba' ora tsa' ñumi i jisañob jini ángel. \v 29 Cha'an tsi' ñopoyob Dios, tsa' c'axiyob ti jini Chʌchʌc Ñajb che' bajche' ti tiquin lum. Jini egiptojob tsa' chʌmiyob ti ja' che' bʌ tsi' lon ñopoyob c'axel. \p \v 30 Cha'an tsi' ñopoyob Dios, tsa' yajli ts'ajc ti' joytilel Jericó che' ujtemix i joyojtañob wucp'ejl q'uin. \v 31 Cha'an tsi' ñopo Dios Rahab, am bʌ cabʌl i yixic, ma'anic tsa' jili yic'ot jini xñusa t'añob, come tsi' pʌyʌ ochel jini stsajiyajob cha'an mi' coltañob. \p \v 32 ¿Chuqui to yom mic sub? Ma'anic i yorajlel cha'an mic sub chuqui tsi' meleyob Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel, yic'ot x'alt'añob. \v 33 Cha'an tsi' ñopoyob Dios, tsa' mʌjli i cha'añob ti' contra reyob, tsi' cha'leyob chuqui toj, tsi' tajayob chuqui tac albil, tsi' mʌcbeyob i yej bajlum, \v 34 tsi' yʌpʌyob ts'ʌplaw bʌ c'ajc, tsi' puts'tayob i yej espada. Che' c'uñob tsa' p'ʌt'esʌntiyob. Tsa' p'ʌtayob ti guerra. Che' motocñayob i contrajob ch'oyolo' bʌ ti yambʌ lum, tsi' yajñesayob. \v 35 An meba' x'ixicob tsa' bʌ i cha' pʌyʌyob jini chʌmeño' bʌ i cha'añob tsa' bʌ cha' ch'ojyiyob. Yaño' bʌ tsa' p'ump'un tic'lʌntiyob. Pero ma'anic tsi' jac'ʌyob colel, come yomob i taj jini ñumen uts'at bʌ mu' bʌ caj i yʌq'uentelob ba' ora mi' cha' ch'ojyelob jini chʌmeño' bʌ. \v 36 Yaño' bʌ tsa' wajlentiyob. Tsa' bajbentiyob ti asiyal. Yaño' bʌ tsa' cʌjchiyob ti cadena. Tsa' mʌjquiyob. \v 37 Tsa' jujliyob ti xajlel. Tsa' setuntiyob ti sierra. Tsa' tsʌnsʌntiyob ti espada. Lʌpʌl i cha'añob i pʌchʌlel tiñʌme' yic'ot chivo, tsa' pam ñumiyob ti xʌmbal. Ma'añobic i chubʌ'an. Tic'lʌbilob. Cabʌl i wocol. \v 38 Pero wen uts i pusic'al ti' tojlel jini jontolo' bʌ. Tsiquil mach i lumalic ili pañimil. Tsa' pam ñumiyob ti tiquin lum yic'ot ti wits. Tsa' chumleyob ti ch'en tac yic'ot ti yebal xajlel. \p \v 39 Ti pejtelelob tsa' q'uejliyob ti uts'at cha'an tsi' ñopoyob Dios. Pero ma'anic tsa' aq'uentiyob ti pañimil chuqui tsi' pijtayob. \v 40 Come Dios tsi' ña'ta uts'at mi' pijtañob chuqui ñumen ñuc mu' bʌ caj i tajob yic'otonla che' temel mi la cʌq'uentel lac wenlel yic'otob ba' ora mi' ts'ʌctiyel i t'an. \c 12 \s1 Toj yom mi lac tsajcan majlel Jesús \p \v 1 Joyolonla ti cabʌl testigojob che' bajche' colem tocal. Jini cha'an la' lac junyajlel cʌy pejtelel mu' bʌ i mʌctañonla yic'ot pejtelel mulil mu' bʌ i yʌc'onla ti cʌytʌl. La' lac chʌn cha'len wersa che' bajche' jini wen yujil bʌ ajñel cha'an mi lac taj jini woli bʌ lac pijtan. \v 2 Toj jach yom mi lac tsajcan majlel Jesús mu' bʌ i yʌq'ueñonla lac ñop. Mi caj i ts'ʌctesʌbeñonla ja'el chuqui mi lac ñop. Jesús ma'anic tsi' xoyo i bijlel ti' tojlel wocol, come tsi' q'uele jini tijicña bʌ woli bʌ i pijtan. Jini cha'an tsi' yʌc'ʌ i bʌ ti quisin che' bʌ tsa' chʌmi ti cruz. Tsa' buchle ti' ñoj Dios ya' ti' yumʌntel. \v 3 Na'tanla bajche' tsi' ñusa wocol che' ts'a'lebil i cha'an xmulilob, ame lujb'aquetla ti wocol ame mi la' lij la' bʌ. \p \v 4 Come maxto anic tsa' la' wʌc'ʌ la' bʌ ti tsʌnsʌntel ti' cuchol wocol cha'an mi la' contrajin mulil. \v 5 Tsa'ix ñajʌyi la' cha'an bajche' tsi' xic'beyetla Dios che' bajche' mi lac xic'ben la calobil. Tsi' yʌlʌ: “Calobil, mach a ts'a'len i ju'sʌntel a pusic'al ti lac Yum. Mach a lij a bʌ che' mi' tiq'uet lac Yum. \v 6 Come lac Yum mi' ju'sʌben i pusic'al majqui jach mi' c'uxbin. Mi' toj'esan pejtelel mu' bʌ i yotsan ti' yalobil”, che'en. \p \v 7 Mi woli la' cuch ti uts'at i ju'sʌntel la' pusic'al, Dios woli' q'ueletla che' bajche' i yalobil. Come wersa mi' ju'sʌbentel i pusic'al pejtelel alʌl c'uxbibil bʌ i cha'an i tat. \v 8 Mi ma'anic mi' ju'sʌbeñet la' pusic'al, che' bajche' lac tilel ti' tojlel lac tat, mach i yalobileticla. Yañʌch bʌ la' tat. \v 9 Come lac tatob ti pañimil tsi' ju'sʌbeyonla lac pusic'al. Tsa' lac chʌn q'ueleyob ti ñuc. ¿Mach ba yomic ñumen mi lac ch'ujbiben i t'an lac Tat ti panchan cha'an cuxul mi la cajñel? \v 10 Isujm ya cha'p'ejl uxp'ejl jach jab lac tat tsi' ju'sayob lac pusic'al che' bajche' tsi' bajñel ña'tayob ila ti pañimil. Pero Dios mi' ju'san lac pusic'al cha'an mi la cochel ti ch'ujul che' bajche' ch'ujul Dios, cha'an mi lac taj lac wenlel. \v 11 Isujm mach tijicñayic mi la cubin che' an majqui mi' ju'sʌbeñonla lac pusic'al. Poj ch'ijiyem mi la cubin. Pero ti wi'il mi' yʌc' ti p'ojlel toj bʌ lac pusic'al yic'ot i ñʌch'tʌlel lac pusic'al che' bʌ tsa'ix lac jac'ʌ ti uts'at. \s1 Cʌntan la' bʌ cha'an ma'anic majch mi' cʌy i yutslel i pusic'al Dios \p \v 12 Jini cha'an p'ʌtesan c'un bʌ la' c'ʌb. P'ʌtesan c'un bʌ la' pix. \v 13 Pʌtʌ toj bʌ bij ame yajlic jini q'uichq'uichña bʌ mi' cha'len xʌmbal. La'p'ʌtac. \v 14 Chʌn cha'lenla wersa cha'an mi la' wajñel ti ñʌch'ʌl yic'ot pejtelel winicob x'ixicob. Ñopola ajñel ti ch'ujul, come jini mach bʌ ch'ujulic ma'anic mi caj i q'uel lac Yum. \v 15 Tsajiletla ame anic juntiquil ti la' tojlel mu' bʌ i ñusʌben i yutslel i pusic'al Dios. Cʌntan la' bʌ ame anic jini ch'aj bʌ mu' bʌ i tech mich'ajel ti la' pusic'al ame i bib'esʌbeñob i pusic'al cabʌlob. \v 16 Tsajiletla ame anic majch mi' taj i yixic, ame anic majch mi' ts'a'len jini albil bʌ i cha'an Dios che' bajche' Esaú. Tsi' choño i yʌscuñil che' an i wi'ñal cha'an mi' poj taj i bʌl i ñʌc'. \v 17 Come la' wujil, che' yom i ch'ʌm bendición ti wi'il, ma'anic tsa' mejli. Anquese tsi' mele i pusic'al ti uq'uel, ma'anix tsa' mejli i mel i bʌ. \p \v 18 Come mach pʌybileticla ti wits che' bajche' israelob ba' mi la' wubin c'ajc, yic'ot sutujt ic', yic'ot ic'yoch'an bʌ pañimil, yic'ot bʌbʌq'uen bʌ ja'al, \v 19 yic'ot i t'an trompeta, yic'ot i t'an Dios. Jini tsa' bʌ i yubiyob jini t'an tsi' c'ajtibeyob Moisés ti wocol t'an cha'an ma'anic mi' chʌn pejcañob Dios. \v 20 Come mach cujchic i cha'añob che' bʌ tsa' subentiyob wersa mi caj i jujlel ti xajlel majqui jach mi' tʌl jini wits, mi winic mi alʌc'ʌl. \v 21 C'ax bʌbʌq'uen chuqui tsi' q'ueleyob. Moisés tsi' yʌlʌ: “Woli' toj sajtel c pusic'al. Tsiltsilñayon ti bʌq'uen”, che'en. \p \v 22 Pero jatetla tsa'ix c'otiyetla ti wits i c'aba' Sion, i tejclum jini cuxul bʌ Dios, jini Jerusalén am bʌ ti panchan ba' tempʌbilob bajc'ʌl ángelob. \v 23 Tsa'ix c'otiyetla ba' tempʌbilob yʌx alʌl bʌ i yalobilob Dios ts'ijbubil bʌ i c'aba' ti panchan. Ya'an Dios mu' bʌ i mel pejtelel winicob. Ya' añob i ch'ujlel toj bʌ winicob tsa' bʌ cha' mejliyob ti uts'at. \v 24 Tsa'ix c'otiyetla ba'an Jesús, jini tsa' bʌ i yʌq'ueyonla jini tsijib xuc'ul bʌ t'an ba' tsijcʌbil i ch'ich'el cha'an mi' ñusʌntel lac mul. Ñumen uts'at i ch'ich'el come ma'anic mi' c'ajtin i q'uexol che' bajche' i ch'ich'el Abel. \p \v 25 Tsajiletla ame la' ñusan lac Yum woli bʌ ti t'an. Come tsi' wersa tojoyob i mul jini israelob che' bʌ tsi' ñusʌbeyob i t'an Moisés i winic Dios wʌ' ti pañimil. Ñumen mi caj lac toj joñonla mi woli lac ñusan Dios mu' bʌ i pejcañonla ya'ti panchan. \v 26 Che' bʌ tsi' cha'le t'an Dios ya' ti wits tsi' ñijca pañimil ti' t'an. Pero wʌle che' bʌ tsi' yʌq'ueyonla i t'an tsi' yʌlʌ: “Junyajl to mi caj c ñijcan pañimil yic'ot panchan, mach jinic jach pañimil”. Che' tsi' yʌlʌ. \v 27 Che' bʌ tsi' yʌlʌ: “Junyajl to”, tsi' yʌq'ueyonla lac ña'tan mi' caj ti q'uextʌyel jini melbil tac bʌ yujil bʌ ñijcʌyel, cha'an mi' jalijel chuqui tac mach yujilic ñijcʌyel. \v 28 La' lac chʌn suben Dios wocolix i yʌlʌ cha'an woli la cochel ti' yumʌntel mach bʌ yujilic ñijcʌyel. La' lac ch'ujutesan Dios ti uts'at yic'ot pejtel lac pusic'al yic'ot bʌq'uen. \v 29 Come Dios yujil jisaya che' bajche' c'ajc. \c 13 \s1 Bajche' yom mi' yajñelob hermanojob \p \v 1 Chʌn c'uxbin la' bʌ, come hermanojetla ti Cristo. \v 2 Mach ñajʌyic ti la' pusic'al la' p'untan jini xñumelob mach bʌ cʌñʌlobic la' cha'an. An i tajol tsi' mʌc'layob ángelob lac tatob che' mach cʌmbilobic i cha'añob. \v 3 Coltanla jini xmʌjquelob. P'untañob che' bajche' la' wom p'untʌntel ya'ic añetla ti mʌjquibʌl. Ña'tanla jini woliyo' bʌ ti wocol che' bajche' jatetʌchla woli bʌ la' wubin wocol. \p \v 4 Ña'tanla uts'at ñujpuñel, uts'at mi' pʌy i yijñam winic. Yom xuc'ul mi' pi'leñob i bʌ. Come majqui jach mi' taj i yixic, mi an i yijñam, o mi ma'anic i yijñam, Dios mi caj i mel. \v 5 Mach mi la' tsʌjyun taq'uin. Yom tijicña mi la' wajñel yic'ot chuqui tac an la' cha'an. Come Dios tsi' yʌlʌ: “Ma'anic mi caj a cʌytʌl ti meba'. Ma'anic mi caj j cʌyet”, che'en. \v 6 Jini cha'an, yom ch'ejl lac pusic'al mi lac sub: “Lac Yum jiñʌch caj Coltaya. Ma'anic mi caj c bʌc'ñan chuqui mi' tumbeñon winicob”, cho'onla. \p \v 7 Ña'tanla jini xcʌntayajob la' cha'an tsa' bʌ i subeyetla i t'an Dios. Ña'tanla jaytiquil la' pi'ʌlob tsa' bʌ i tajayob i wenlel ti chajp ti chajp ti' tojlelob. Ñopola Dios che' bajche' tsi' ñopoyob. \v 8 Jesucristo junlajalʌch ac'bi yic'ot wʌle yic'ot ti pejtelel ora. \v 9 Mach mi la' wʌc' la' bʌ cha'an mi la' jac' yambʌ cʌntesa am bʌ i sajtemal ti chajp ti chajp. Come mi lac taj i xuc'tʌlel lac pusic'al cha'an i yutslel i pusic'al Dios, mach cha'anic we'elʌl. Mi woli laj c'ux we'elʌl o mi ma'anic woli laj c'ux, ma'anic mi' coltañonla ti tojlel Dios. Tsa' jiliyob jini tsa' bʌ i jac'ʌyob ili cʌntesa cha'an i bʌl ñʌc'ʌl. \v 10 An pulʌntib lac cha'an, jiñʌch i cruz Cristo ba' mach mejlic i coltʌntel jini mu' bʌ i chʌn ñop i coltan i bʌ ti' jac'ol jini mandar. \p \v 11 Jini c'ax ñuc bʌ motomaj tsi' ch'ʌmʌ ochel i ch'ich'el alʌc'ʌl ti Ch'ujul bʌ Ajñibʌl cha'an i ñusʌntel mulil. Tsi' puluyob i bʌc'tal alʌc'ʌl ti junwejl i ti' tejclum. \v 12 Che' ja'el Jesús tsi' yubi wocol ti junwejl i ti' tejclum cha'an mi' sʌq'uesañonla ti' bajñel ch'ich'el. \v 13 Jini cha'an la' lac lʌc'tesan lac bʌ ba'an Jesús ti junwejl i ti' tejclum. La' laj cuch lac ts'a'lentel che' bajche' Jesús. \v 14 Mach wʌ'ic an lac tejclum. Pero woli lac sajcan jini tal to bʌ tejclum yujil bʌ jalijel. \p \v 15 Jini cha'an che' coltʌbilonla cha'an Jesús, la' lac chʌn sub i ñuclel Dios ti' tojlel winicob. Jiñʌch mero i majtan. \v 16 Mach yomic mi' ñajʌyel ti la' pusic'al i melol chuqui uts'at cha'an mi la' coltan la' pi'ʌlob, come jiñʌch i majtan Dios uts'at bʌ mi' q'uel. \p \v 17 Jac'benla i t'an xcʌntayajob la' cha'an. Otsan la' bʌ ti' wenta come añob i ye'tel cha'an mi' wen pʌsbeñetla i bijlel la' coltʌntel. Wersa mi caj i subob i bʌ ti' tojlel Dios. Mi uts'at mi la' jac'ob tijicña mi caj i subob. Pero mi wola' wʌq'ueñob i ch'ijiyemlel i pusic'al mach che'ic mi la' taj la' wenlel. \p \v 18 Yom mi la' tajon lojon ti oración. Cujil lojon ma'anic c mul lojon ti la' tojlel. Come ti pejtelel lojon c pusic'al com c mel lojon chuqui uts'at. \v 19 La' wocolic cha'lenla oración cha'an mach chʌn jalix mic cha' tilel ba' añetla. \s1 Cortesía tac \p \v 20 Diosʌch mu' bʌ i ñʌch'chocoñonla. Tsi' teche loq'uel lac Yum Jesucristo ba'an chʌmeño' bʌ. Jiñʌch ñuc bʌ Xcʌnta tiñʌme'. Tsi' beq'ue i ch'ich'el cha'an i sellojlel jini xuc'ul bʌ t'an mach bʌ anic mi' jilel. \v 21 La' i yʌq'ueñetla pejtelel chuqui anto yom la' cha'an, cha'an mi la' mel ti pejtelel ora chuqui yom Dios. La' i mel i ye'tel Dios ti jatetla ti'p'ʌtʌlel Cristo che' bajche' mi' mulan. La' tsictiyic i ñuclel Cristo ti pejtelel ora. Amén. \p \v 22 A wocolic hermanojob, yom uts'at mi la' jac' la' xic'bentel, come ts'ita jach tsac ts'ijbubeyetla. \v 23 Ña'tanla librejix la quermano Timoteo. Mi mach jalix mi' julel ilayi, ya' talon ti jula' quic'ot. \v 24 Aq'uenla cortesía pejtelel xcʌntayajob la' cha'an, yic'ot pejtelel i cha'año' bʌ Dios. Mi' yʌq'ueñetla cortesía jini ch'oyolo' bʌ ti Italia. \v 25 La' ajnic i yutslel i pusic'al Dios la' wic'ot ti la' pejtelel.