\id ACT \h HECHOS \toc1 I CHA'LIBAL JINI YAJCɅBILO' BɅ AJSUBT'AÑOB ÑUMEL \toc2 HECHOS \mt1 I CHA'LIBAL JINI YAJCɅBILO' BɅ AJSUBT'AÑOB ÑUMEL \c 1 \s1 Dios ti wʌ alʌ mi quej i choc tyʌlel Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel \p \v 1 P'untyʌbilet bʌ Teófilo. Ti yambʌ jun tsa' bʌ c ñaxan ts'ijbubet tic ts'ijbubet pejtyel tsa' bʌ i mele Jesús. Tic ts'ijbubet je'el pejtyel tsa' bʌ i cʌntisʌ c'ʌlʌl ti tyejchibal, \p \v 2 c'ʌlʌl jintyo ti pʌjyi letsel ti panchan. Che' ñac max tyo lets ti panchan, Jesús ti yajcʌ jini mu' bʌ i choque' majlel ti subt'an. Ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel ti' cʌntisʌ yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Ti' cʌntisʌ pejtyel bajche' yom mi' cha'leñob troñel. \p \v 3 Che' ñac ti ujti yʌc' i bʌ ti sajtyel Jesús ti' cha' pʌsʌ i bʌ ti yoque i cuxtyʌlel ti' tyojlelob tsa' bʌ i ñaxan yajcʌyob. C'ʌlʌl ti ñumi cuarenta q'uin ti' chʌc pʌsʌ i bʌ cha'an tsiquil melelʌch cha' cuxulix. Ti' subeyob cabʌl t'an cha'an i yumintyel Dios. \p \v 4 Che' ya' tyo an Jesús yic'otyob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti' wʌ subeyob cha'an mach yom loq'uicob majlel ti jini lum Jerusalén bʌ i c'aba'. Ti' subeyob: Pijtyanla wʌ'wʌ'i jintyo mi ts'ʌctiyel tsa' bʌ yʌlʌ c Tyat. Como mi quej i choc tyʌlel jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel che' bajche' tic subetla. \p \v 5 Wajali Juan ti yʌc'ʌ ch'ʌm ja'. Pero ma'ix jal wale Dios mi quej i yʌq'ueñetla Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel. Che' ti yʌlʌ Jesús. \s1 Jesús ti letsi ti panchan \p \v 6 Che' cha' much'quibilob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti' c'ajtibeyob Jesús: C Yum, ¿jalajqui mi quej a wotsan ti ye'tyel juntiquil israel bʌ cha'an ti' q'uexol mach bʌ israel? che' ti' c'ajtibeyob. \p \v 7 Jesús ti' jac'ʌ: Mach la' wenta la' ña'tyan baqui bʌ ora baqui bʌ q'uin mi quej i cha' aq'uentyel. Jiñʌch i bajñel yujil isujm c Tyat am bʌ ti panchan. \p \v 8 Che' mi yochel ti la' pusic'al Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios mi quej i yʌq'ueñetla la' p'ʌtyʌlel. Mi quej la' loq'uel majlel la' sube' j c'aba wʌ' ti Jerusalén yic'ot ti pejtyel pañimil tyac Judea bʌ i c'aba' yic'ot Samaria bʌ i c'aba'. C'ʌlʌl mi quej la' majlel ti más ñajt tyac bʌ pañimil. Che' ti yʌlʌ Jesús. \p \v 9 Che' ñac ti ujti i lu' subeñob tsa'ix pʌjyi letsel Jesús ti panchan. Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel chʌncol tyo i chʌc q'uelob Jesús che' ñac ti letsi ti panchan. Ti tyʌli tyocal tsa' bʌ mʌcʌ. Mach'anix ti' bej ilʌyob. \p \v 10 Chʌncol tyo i ch'uj q'uelob ti chan ba' chʌncol i letsel majlel Jesús. Che' jini ti queji i q'uelob ya' wa'al cha'tiquil winic ti' t'ejlob. Ñoj sʌsʌc i pislel. \p \v 11 Ti yʌlʌyob: Winicob ch'oyolet bʌ la ti pañimil Galilea bʌ i c'aba', ¿chucoch wʌ' tyo chʌc wa'aletla a q'uele' chan? Jini Jesús tsa' bʌ pʌjyi letsel ti panchan wʌ' ba' añetla mi quejel i cha' tyʌlel chʌ'ʌch bajche' ti la' wilʌ ti majli ti panchan. Chʌ'ʌch ti subentiyob. \s1 Ti yajcʌyob Matías cha'an i q'uexol Judas \p \v 12 Ya' añob ti jump'ej wits Olivajol bʌ i c'aba' che' ti ujti pejtyel jini. Ti cha' sujtiyob majlel ti Jerusalén. Mach'an ñajt. Che' bajche' jump'ej jach kilómetro i ñajtlel. \p \v 13 Che' ñac ti c'otiyob ti Jerusalén ti ochiyob ti otyot. Ti letsiyob ti yambʌ junlajm ba' ti poj ajniyob Pedro yic'ot Jacobo. Ya'an Juan je'el yic'ot Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo i yalobil bʌ Alfeo. Ya'an je'el Simón ch'oyol bʌ ba'an junmujch'o' bʌ cananistajo'* bʌ i c'aba', yic'ot Judas i yijts'in Jacobo. \p \v 14 Ti jump'ejlob i pusic'al ti chʌc much'quiyob i bʌ ti oración yic'ot i yijts'iñob Jesús yic'ot María i ña' Jesús yic'ot yaño' bʌ x'ixicob je'el. \p \v 15 Ti jim bʌ q'uin ti' much'quiyob i bʌ che' bajche' ciento veintejob tsa' bʌ i ch'ujbiyob Jesús. Ti wa'le Pedro ti xiñilob. \p \v 16 Ti yʌlʌ: Hermañujob, ti ñoj oniyix jini David ti' ts'ijbu bajche' ti subenti ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Como ti wʌ alʌ mi quej i pʌse' majlel bij Judas cha'an i chucob Jesús. Che' jini tsʌ'ʌch ts'ʌctiyi Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios. Chʌ'ʌch ti ujti bajche' ti wʌ alʌ mi quej i cha'len jini Judas. \p \v 17 Como Judas ti ajni la quic'ot. Ti aq'uenti ti' wenta ili troñel je'el. \p \v 18 Pero Judas ti' mʌñʌ jumpejt lum yubil, como ti c'ʌjni i tyojol tsa' bʌ aq'uenti cha'an jini tsa' bʌ i niq'ui cha'le. Ti wi'il ti' bajñel yʌts'ʌ i bʌ ti lia. Ti puc' yajli. Ti tyojmi. Ti loq'ui pejtyel i soy tya'. \p \v 19 Che' jini ti pam ubiyob ti pejtyelel ya' bʌ chumulob ti Jerusalén. Jin cha'an ti yotsʌbeyob i c'aba' ili jumpejt lum ti Acéldama. Yom i yʌle' i lum ch'ich'. \p \v 20 Como ti jun Salmos bʌ i c'aba' mi yʌle': \q1 La' joch cʌylec i yotyot. \q1 Mach chumlec yambʌ ya'i. \m Mi yʌl je'el: \q1 La' i ch'ʌm'en i toñel yambʌ. \m Chʌ'ʌch ts'ijbubil ti jun Salmos bʌ i c'aba'. \p \v 21 Wʌ'an winicob tsa' bʌ i cha'leyob xʌmbal la quic'ot ti bele' q'uin che' ñac wʌ' tyo an ti mulawil Jesús. \p \v 22 An tsa' bʌ i yilʌyob bajche' ti ajni Jesús c'ʌlʌ che' nac ti' ch'ʌmʌ ja' ti' c'ʌb Juan. An la quic'ot c'ʌlʌ jintyo ti pʌjyi letsel Jesús ti panchan. Yom yajcʌntic juntiquil mu' bʌ i tyem sub la quic'ot bajche' ti cha' tyejchi loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 23 Che' jini ti yajcʌyob cha'tiquil winic. Juntiquil José bʌ i c'aba'. Mi' subeñob je'el ti Justo. Mi' subeñob je'el ti Barsabás jini José. Jini yambʌ winic Matías bʌ i c'aba'. \p \v 24 Che' jini ti' cha'leyob oración. Ti yʌlʌyob: C Yum, lu' a wujilʌch isujm am bʌ ti' pusic'al winicob. Pʌs'eñon lojon baqui bʌ ti ili cha'tiquil a wom a yajcan. \p \v 25 Cha'an mi' ch'ʌm'en i troñel ti subt'an tsa' bʌ i cʌyʌ Judas che' ti' tyaja i mul. Como che' ñac ti sajti ti majli ya' ba' mi majlel mach'ʌ ba'an mi' ch'ujbin i t'an Dios. Chʌ'ʌch ti' cha'leyob oración. \p \v 26 Che' jini ti' cha'leyob yajcaya cha'an i yajcʌntyel i q'uexol Judas. Matías ti ochi ti' q'uexol. Ti ajni yic'ot jini once yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Lajal ti' cha'leyob troñel. \c 2 \s1 Ti tyʌli Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios \p \v 1 Ya' lu' much'quibilob pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti jump'ej otyot che' ti c'oti i yorojlel jini q'uin Pentecostés* bʌ i c'aba'. \p \v 2 Ora jach ti queji i yubiñob ju'ucña che' bajche' p'ʌtyʌl bʌ ic' ch'oyol bʌ ti panchan. Ti bujt'i i yejts'al pejtyel jini otyot ba' buchulob. \p \v 3 Che' jini ti tsictiyi che' bajche' lemlemña bʌ c'ajc. Ti wa'le ti jol ti jujuntiquilob. \p \v 4 Che' jini ti jujuntiquil ti bujt'iyob ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ti quejiyob ti t'an ti yan tyac bʌ t'an che' bajche' ti yʌc'ʌyob ti t'an jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. \p \v 5 Ti mismo jim bʌ ora ya' añob ti Jerusalén israelo' bʌ loq'uemo' bʌ ti pejtyel pañimil tyac. Mi' bele' c'ajtisañob Dios. \p \v 6 Che' ñac ti yubiyob ili ju'ucña bʌ t'an ti jojmiyob majlel i q'uelob. Mach'an ti' ña'tyʌyob chuqui yom i yʌle' como ti jujuntiquil ti yubiyob chʌncol ti subt'an ti yoque i t'añob. \p \v 7 Tyoj bʌc'ñʌjel ti yubiyob. Ti yʌlʌyob: Ch'oyolob ti Galilea ti pejtyel ili winicob chʌncolo' bʌ ti t'an \p \v 8 ¿Bajche'qui isujm, che' jini, mi lac lu' ubin chʌncolob ti t'an ti yoque lac t'an bʌ yi? che'ob. \p \v 9 Lamital ch'oyolon bʌ la ti pañimil Partia bʌ i c'aba' yic'ot ya' ti Media, yic'ot ya' ti Elam, yic'ot ya' ti Mesopotamia, yic'ot ya' ti Judea, yic'ot ya' ti Capadocia yic'ot ya' ti Ponto, yic'ot ya' ti pañimil Asia bʌ i c'aba'. \p \v 10 An ch'oyolon bʌ la je'el ya' ti Frigia yic'ot Panfilia, yic'ot ya' ti Egipto yic'ot ti pañimil tyac ya' ti Africa ti lʌc'ʌlel yambʌ pañimil Cirene bʌ i c'aba'. An je'el ch'oyolo' bʌ ti Roma poj wʌ'an ti jula' je'el. Lamital ch'oyolo' bʌ ti Roma yoque israelob. Lamital ti sutquiyob i bʌ cha'an i ch'ujbiñob che' bajche' mi' ch'ujbiñob israelo' bʌ. \p \v 11 An je'el ch'oyolo' bʌ ya' ti Creta yic'ot ya' ti Arabia. Lu' ch'oyolo' bʌ ti Galilea jini chʌncox i subob i ñuclel Dios pero mi lac lu' ubin ti jujunchajp bʌ lac t'an, che' ti yʌlʌyob. \p \v 12 Tyoj bʌc'ñʌjelob che' ñac ti yubiyob. Mach'an ti' ch'ʌmbeyob isujm jini chʌncol bʌ i yujtyel. Ti c'ajtibeyob i bʌ: ¿Bajche'qui i sujmlel jini? che'ob. \p \v 13 Pero yaño' bʌ yi ti' wajleyob. Q'uixiñob. Che' ti yʌlʌyob. \s1 I subt'an Pedro \p \v 14 Che' jini Pedro ti wa'le ti subt'an ti xinil jini yambʌ oncejob yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. C'am ti queji ti t'an. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, ch'oyolet bʌ la ti Judea yic'ot pejtyel wʌ' bʌ chumuletla ti Jerusalén, wen ñʌch'tyanla chʌ bʌ mi quej c subeñetla. Ch'ujbinla jini. \p \v 15 Mach'an q'uixiñon lojon bajche' mi la' lolon ña'tyan como a las nueve jach tyo ti sʌc'an, che'en. Como ma'an ba' bʌ ora mi q'uixñañob israelob ti sʌc'an. \p \v 16 Pero jini chʌncol bʌ yujtyel jiñʌch tsa' bʌ i wʌ alʌ jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios, Joel bʌ i c'aba'. \p \v 17 Jini Joel ti yʌlʌ: \q1 Ti yujtibal bʌ q'uin tyac Dios mi yʌl: \q1 Mi quej cʌq'ueñob Ch'ujul bʌ c Ch'ujlel pejtyel quixtyañujob. \q1 La' walobilob mi quej i wʌ alob jini mu' bʌ c mel. \q1 Jini alo' bʌ winicob mi quejel i q'uel che' bajche' ti ñajal cha'an jini mu' tyo bʌ quej yujtyel. \q1 Mux c pejcan ñoxobix bʌ ti ñajal tyac. \q1 \v 18 Ti mismo jim bʌ oraji mi quej cʌq'uen jini winic bʌ yic'ot jini x'ixic bʌ ajtroñelob c cha'an jini c Ch'ujlel. \q1 Mi quej i subob c t'an. \q1 \v 19 Ya' ti chan mi quej c wen pʌs ñuc bʌ c melbal \q1 yic'ot wʌ' ti mulawil bʌbʌq'uen bʌ señʌjlel c p'ʌtyʌlel: \q1 jiñʌch ch'ich', c'ajc, yic'ot buts'. \q1 \v 20 Mi quej yic'an q'uin. \q1 Chʌchʌc che' bajche' ch'ich' mi majlel uw che' \q1 max tyo ñoj c'ot i q'uinilel i tyʌlel la' Yum. \q1 Jini q'uinilel i tyʌlel la' Yum ñoj bʌbʌq'uen bʌ q'uin. \q1 \v 21 Che' jini, majchical jach mu' bʌ i pejcan la' Yum ti' c'aba' mi quej i cotyʌntyel. \m Chʌ'ʌch ti yʌlʌ Dios ti ti' Joel, che' bajche' ti cha' alʌ Pedro. \p \v 22 Pedro ti yʌlʌ je'el: Jatyetla israelet bʌ la, ñʌch'tyanla mu' bʌ c subeñetla. Dios ti' wen pʌsʌ ti la' tyojlel cha'an añʌch i p'ʌtyʌlel jini Jesús ch'oyol bʌ ti Nazaret. Como jiñʌch i p'ʌtyʌlel Dios ti tsictiyi ti Jesús ti la' tyojlel che' ñac ti' c'oq'uisʌ xc'am'añob. Ti' cha' cuxtisʌ sajtyemo' bʌ yic'ot yan tyac bʌ i melbal che' bajche' la' wujil isujm. \p \v 23 Pero che' ñac ti aq'uentiyetla Jesús ti la' p'ʌtyʌlel che' bajche' ti' wʌ ña'tyʌ Dios, jatyetla ti la' chucu. Ti la' wʌc'ʌ ti' c'ʌb jini simaroño' bʌ tsa' bʌ i tsʌnsʌyob ti cruz. \p \v 24 Pero Dios ti cha' tyeche loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ como mach ch'ujbi cʌylec ti yajnib sajtyemo' bʌ. \p \v 25 Como jini ñuc bʌ yumʌl ti ñoj oniyix David bʌ i c'aba' ti' tyaja ti t'an Jesús. Ti yʌlʌ: \q1 Mic bele' q'uel c Yum ti' tyojel c wut. \q1 Como bele' wʌ' an quic'ot. Ma' mi quej c saj pensalin. \q1 \v 26 Jin cha'an ñoj tijicña ti cubi. Tijicñayon tic cha'le t'an. \q1 Che' mi ch'ujñʌntyel c bʌc'tyal mu' tyo i pijtyan i cha' tyejchel loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. \q1 \v 27 Che' cu mach ya'ic mi quej a cʌy c ch'ujlel ti yajnib sajtyemo' bʌ. \q1 Mach'an mi quej a wʌc' ti pʌc'mʌl c bʌc'tyal como joñon a walobilon. \q1 \v 28 Mux a cha' aq'ueñon j cuxtyʌlel. \q1 Che' wʌ' añet quic'ot c'ajacñajax coj mi cubin. \m Chʌ'ʌch ti' tyaja ti t'an Jesús jini David. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 29 Pedro ti yʌlʌ je'el: Pi'ʌlob, lu' cʌñʌl la' cha'an ti sajti David jini lac yum ti ñoj oniyix. Ti' ch'ujñʌyob. C'ʌlʌl wale iliyi an ti lac lumal i yajnib ba' ti ch'ujñʌnti. \p \v 30 Jini David jiñʌch juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios. Ti' ña'tyʌ i sujmlel tsa' bʌ i yʌlʌ Dios cha'an loq'uem ti' jiñʌjlel mi quej i tyʌlel Cristo jini mu' bʌ i ch'ʌm'en ñoj ñuc bʌ ye'tyel David. \p \v 31 David ti' wʌ ña'tyʌ mu' bʌ quej yujtyel. Ti' wʌ ña'tyʌ bajche' mi quej i cha' tyejchel loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ Cristo che' ñac ti yʌlʌ cha'an mach ya'ic mi quej i cʌy i Ch'ujlel ti yajnib sajtyemo' bʌ. Mach'an mi quejel i yʌc' ti pʌc'mʌl i bʌc'tyal. Chʌ'ʌch ti' wʌ tyaja ti t'an Cristo jini David che' max tyo tyʌlem ti mulawil Cristo. \p \v 32 Dios ti cha' tyeche loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ. Ti lojon quilʌ, joñon lojon. \p \v 33 Ti pʌjyi letsel Jesús ti panchan ya' ti' ñoj Dios cha'an tsiquil añʌch i ñuclel Jesús. Ti aq'uenti ti i Tyat Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel che' bajche' ti wʌ subenti. Jin cha'an ya' tyʌlem ti Jesús pejtyel chʌncol bʌ la' wubin, chʌncol bʌ la' wilan wale iliyi, che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 34-35 Como mach jinic David tsa' bʌ letsi ti panchan pero David ti yʌlʌ: \q1 Jini lac Yum Dios ti' sube c Yum, \q1 buchi' ilayi tic ñoj jintyo mi cʌq'ueñet a ganarin a contrajob. \m Chʌ'ʌch ti yʌlʌ David, che'en Pedro. \p \v 36 Yom i lu' ch'ʌm'eñob isujm pejtyel israelob. Ñoj melelʌch jiñʌch jini Jesús tsa' bʌ la' tsʌnsʌ ti cruz. Dios chʌncol i pʌs ñoj melel lac Yumʌch jini Jesús. Jiñʌch jini Cristo. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 37 Che' ñac ti yubiyob ili t'ani, quisintic ti yubiyob. Ti' c'ajtibeyob Pedro yic'ot yambʌ yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel: Pi'ʌlob, ¿chuqui yom mi lojon c cha'len? che'ob. \p \v 38 Pedro ti' jac'beyob: Cʌyʌx la' mul. Ch'ʌmʌla ja' cha'an tsiquil ti la' ch'ujbi Jesús. Che' jini mi quej la' ñusʌbentyel la' mul. Che' jini Dios mi quej i yʌq'ueñetla Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel. \p \v 39 Pejtyel tsa' bʌ i yʌlʌ Dios la' cha'añʌch yic'ot i cha'an la' walobilob. Ti ajq'ui jini t'an cha'añetla yic'ot cha'an la' walobilob yic'ot i cha'an jini ñajt bʌ añob. I cha'an majchical jach mu' bʌ i nijcʌbentyel i pusic'al ti lac Yum Dios, che'en. \p \v 40 Ti ili t'an tyac yic'ot yan tyac bʌ t'an Pedro ti' wen xiq'uiyob. Ti' subeyob: Ch'ujbinla cha'an mi la' tyaj la' cotyʌntyel, cha'an ma' mi la' lolon ñusan wocol che' bajche' mi quej i ñusañob pejtyel simaroño' bʌ. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 41 Che' jini pejtyelelob tsa' bʌ i ch'ujbi ili t'an ti' ch'ʌmʌyob ja'. Che' jini ti jim bʌ q'uin ti oc'ʌ hermañujob che' bajche' tres mil quixtyañujob. \p \v 42 Ti' ñusʌyob cabʌl q'uin yic'ot jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel cha'an i cʌntisʌntyelob. Che' jini ti' wen xuc'chocoyob i pusic'al. Tyem tijicñayob. Ti' motin japʌyob i ya'lel uva, ti' motin c'uxuyob waj che' bajche' ti' xiq'uiyob Jesús i melob. Cabʌl ti' cha'leyob oración. \s1 Bajche' ti ajni jini ñaxan bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios \p \v 43 Tyoj bʌc'ñajel ti lu' yubiyob quixtyañujob. Ti' wen tsictiyi i p'ʌtyʌlel Dios yic'ot jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 44 Junlajalob i pensal jini tsa' bʌ i ch'ujbiyob Jesús. Tyem i cha'añob pejtyel chʌ bʌ añob i cha'an. \p \v 45 Ti' choñoyob chʌ bʌ an i cha'an yic'ot i lum tyac cha'an ti' tyem c'ʌmbeyob i tyojol cha'an chʌ bʌ yes i c'ʌjnibal i cha'añob. \p \v 46 Ti jujump'ej q'uin ti' much'quiyob i bʌ ti templo. Ti tyem uch'iyob ti yotyotyob tyac. Tyem tijicñayob. Jump'ejlob jach i pusic'al. \p \v 47 Ti' subuyob i ñuclel Dios. Ti q'uejliyob ti ñuc ti yambʌ quixtyañujob. Ti jujump'ej q'uin Dios ti más oq'uisʌ jini tsa' bʌ i ch'ujbibeyob i t'an. \c 3 \s1 I lajmisʌntyel juntiquil mach'ʌ ch'ujbi i cha'len xʌmbal \p \v 1 Ti och an q'uin Pedro yic'ot Juan ti tyem letsiyob majlel ti i colem templo israelob ya' ti Jerusalén. Como i yorojlelʌch oración. \p \v 2 Ya'an juntiquil winic mach'ʌ mejl ti xʌmbal c'ʌlʌ che' ñac ti ch'ocʌ. Bele' q'uin mi' pʌyob majlel ti ti' templo cha'an mi' c'ajtibeñob majtyan tyaq'uin jini mu' bʌ i yochelob ti templo. I c'aba' ili i ti' templo Hermosa. \p \v 3 Che' ñac ti yilʌ ochel muc'ob ti templo Pedro yic'ot Juan ti' c'ajtibeyob majtyan tyaq'uin. \p \v 4 Che' jini Pedro yic'ot Juan ti' ch'uj q'ueleyob jini c'am bʌ yi. Pedro ti yʌlʌ: Q'ueleyon lojon, che'en. \p \v 5 Che' jini ti' ch'uj q'ueleyob como ti' ña'tyʌ mi quej yʌq'uentyel i majtyan. \p \v 6 Pedro ti' sube: Mach'an c tyaq'uin pero añʌch bajche' mij cotyañet, che'en. Cha'an ti' p'ʌtyʌlel Jesús ch'oyol bʌ ti Nazaret, wa'i. Cha'len xʌmbal. Che' yʌlol jini c'am bʌ. \p \v 7 Che' jini Pedro ti' chucu ti' ñoj. Ti' ch'uyu tyejchel. Ti wa' p'ʌtyʌliyi i bic' yoc yic'ot ti pejtyelel yoc. \p \v 8 Che' jini, ti tijp'i tyejchel. Ti queji ti xʌmbal. Ti ochi ti templo yic'otyob. Mu' ti xʌmbal. Mu' ti tijp'el. Chʌncox i sub i ñuclel Dios. \p \v 9 Pejtyel quixtyañu ya' ba'añob ti yilʌyob chʌncox ti xʌmbal. Chʌncolix i sube' i ñuclel Dios. \p \v 10 Ti' lu' cʌñʌyob jiñʌch jini tsa' bʌ buchle i c'ajtin i majtyan tyaq'uin ya' ti ti' templo Hermosa bʌ i c'aba'. Tsijc' che'ob i pusic'al. Tyoj bʌc'ñʌjelob cha'an bajche' ti lajmi ili winiqui. \s1 I subt'an Pedro ya' ti lejch' yotyot Salomón bʌ i c'aba' \p \v 11 Chʌncol tyo i tyul mec'ob Pedro yic'ot Juan ili winiqui tsa' bʌ lajmisʌnti yoc. Ya' ti majliyob ti jump'ej i lejch' yotyot Salomón bʌ i c'aba'. Ti wa' ajñel much'quiyob i bʌ pejtyel winicob ya' ba'añob. Tyoj bʌc'ñʌjelob che' ti yilʌyob. \p \v 12 Che' ñac ti yilʌ chʌncox i much'quiñob i bʌ, Pedro ti' subeyob: Winicob i jiñʌjlet bʌ la Israel, ¿chucoch tyoj bʌc'ñʌjeletla che' mi la' wilan jini tsa' bʌ ujti? ¿Chucoch mi la' ch'uj q'uelon lojon che' bajche' ti lojon c p'ʌtyʌlel ti lojon c lajmisʌ iliyi winiqui o mi ti lojon c wenlel che' muq'uix ti xʌmbal ili winiqui? \p \v 13 Pero mach jinic ti lojon c wenlel. Jini Dios mu' bʌ lojon c ch'ujbin, tsa' bʌ i ch'ujbiyob je'el Abraham, Isaac, yic'ot Jacob, lac yumob ti ñoj oniyix, ti' wen pʌsʌ i ñuclel Jesús. Che' cu jini Jesús tsa' bʌ la' wʌq'ue i mel i bʌ ba'an Pilato, jiñʌch i yalobil Dios. Pero che' ñac Pilato ti' lolon jop'o i cole' ma'an ti la' wʌc'ʌ ti cojlel. \p \v 14 Ch'ujulʌch jini Jesús. Ma' sajlic i mul. Pero ma'an ti la' wʌc'ʌ ti cojlel. Tsa' jach la' c'ajti cha'an mi' colbeñetla juntiquil ajtsʌnsa. \p \v 15 Che' jini ti la' tsʌnsʌ jini mu' bʌ i yʌq'ueñonla laj cuxtyʌlel. Jiñʌch jini tsa' bʌ i tyeche loq'uel Dios ba'an sajtyemo' bʌ. Chʌncol lojon c sube' cha'an Dios ti tyeche loq'uel como ti lojon quilʌ joñon lojon. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 16 Pero q'uele la' wilan tsiquilʌch an i p'ʌtyʌlel i c'aba' Jesús. Ti lajmisʌnti ili winiqui cha'an ti lojon c ch'ujbi ti lojon c pusic'al, ti lojon j c'ʌñʌ i p'ʌtyʌlel Jesús. Che' jini chʌ'ʌch ti ujti bajche' chʌncol la' wilan cha'an ti caj i p'ʌtyʌlel Jesús. \p \v 17 Pi'ʌlob, cujilʌch isujm jatyetla yic'ot año' bʌ ye'tyel mach'an ti la' ña'tyʌ chʌ bʌ muq'uetla che' ñac ti la' tsʌnsʌ Jesús. \p \v 18 Pero Dios ti yʌc'ʌ ti ts'ʌctiyel i t'añob jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Como jini ti wʌ alʌyob cha'an mi quejel i ñusan wocol Cristo. \p \v 19 Jin cha'an pensalin la' mul. Cʌyʌx la' mul cha'an ñusʌbentic la' mul. Che' jini Dios mi quej i ñʌch'chocon la' pusic'al. \p \v 20 Mi quej i cha' choc tyʌlel Jesús. Jiñʌch jini Cristo tsa' bʌ wʌ yajcʌnti ti Dios cha'añetla. \p \v 21 Jesús mi quej i cʌytyʌl ya' ti panchan jintyo mi c'otyel i yorojlel che' Dios mi quej i lu' tsijibtisan pejtyel chʌ bʌ an tyac. Chʌ'ʌch ti wʌ alʌ Dios ti ti' jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' ti ñoj oniyix. \p \v 22 Moisés ti' sube lac yumob ti ñoj oniyix: Lac Yum Dios mi quejel i yajcan juntiquil mu' bʌ i xiq'ue' yʌle' Dios loq'uem ya' ba' añetla. Juntiquil la' pi'ʌl chʌ'ʌch bajche' ti yajcʌyon. Ch'ujbinla pejtyel chʌ bʌ jach mi' subeñetla. \p \v 23 Como majchical jach mach'an mi' ch'ujbin i t'an mi quejel i chojquel loq'uel ba'an lac pi'ʌlob israelob. Mi quejel i jisʌntyel. Che' ti yʌlʌ Moisés ti ñoj oniyix. \p \v 24 Chʌ'ʌch je'el ti' cha'le t'an pejtyel yaño' bʌ tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios. Che' ti yʌlʌ Samuel yic'ot pejtyel yaño' bʌ wi'ilix bʌ ti tyʌliyob. Ti lu' cha'leyob t'an cha'an jini chʌncol bʌ yujtyel wale iliyi. \p \v 25 La' cha'añʌch wale iliyi pejtyel tsa' bʌ i wʌ lu' alʌ Dios ti ñoj oniyix tsa' bʌ yʌlʌ ti ti' jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios. Cha'an la' wenlel Dios ti' mele trato yic'ot lac yum ti ñoj oniyix Abraham bʌ i c'aba'. Dios ti yʌq'ue i t'an Abraham. Ti yʌlʌ: Ya' loq'uem ti a jiñʌjlel mi quejel i tyʌlel juntiquil mu' bʌ i cotyan pejtyel año' bʌ ti mulawil. Che' ti subenti Abraham ti Dios, che' Pedro. \p \v 26 Che' jini, che' ñac Dios ti tyeche loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ, ñaxan ti' xiq'ui tyʌlel wʌ' ba' añetla cha'an mi yʌq'ueñetla la' wenlel cha'an mi la' cʌy la' mul ti jujuntiquiletla. Che' ti' cha'le t'an Pedro. \c 4 \s1 Pedro yic'ot Juan ti' tyojlel año' bʌ i ye'tyel \p \v 1 Chʌncol tyo i pejcañob quixtyañujob Pedro yic'ot Juan che' ñac ti tyʌliyob curajob i cha'an bʌ israelob yic'ot i yumob policía i cha'an bʌ templo ya' ti Jerusalén yic'ot jumujch' winicob saduceojo'* bʌ i c'aba'. \p \v 2 Ti' mich'q'ueleyob Pedro yic'ot Juan como chʌncox i cʌntisañob quixtyañujob. Chʌncox i subeñob cha'an Jesús ti tyejchi loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Chʌncol i yʌlob cha'an tsiquilʌch, che' jini, mi quej i tyejchelob yaño' bʌ ba'an sajtyemo' bʌ je'el. \p \v 3 Ti' chucuyob. Ti yotsʌyob ti cʌchol jintyo ti yijc'ʌlel. Mach ch'ujbi i wa' yʌc'ob ti melojel como iq'uix quejel. \p \v 4 Pero cabʌl tsa' bʌ yubiyob i t'an jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti' ch'ujbiyob. Che' jini ti oc'ʌyob jintyo anix lʌc'ʌl jop'ej mil che' winicob jach ti tsijquiyob. \p \v 5 Ti yijc'ʌlel ti' much'quiyob i bʌ ya' ti Jerusalén jini israelob año' bʌ ñuc bʌ ye'tyel, yic'ot xñoxo' bʌ año' bʌ ye'tyel yic'ot ajcʌntisajob cha'an i mandar Moisés. \p \v 6 Ya'an je'el ñoj ñuc bʌ cura Anás bʌ i c'aba' yic'ot Caifás je'el, yic'ot Juan, Alejandro yic'ot pejtyelel i pi'ʌlob jini ñoj ñuc bʌ cura. \p \v 7 Jiñob ti' xiq'uiyob i pʌy tyʌlel Juan yic'ot Pedro ya' ba'añob. Ti' c'ajtibeyob: ¿Majchiqui ti yʌq'uetla ti la' wenta cha'an mi la' cha'len che' bajche' chʌncol la' niq'ui cha'len? ¿Baqui ti la' tyaja i p'ʌtyʌlel lajmisaya? Che' ti' c'ajtibeyob. \p \v 8 Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios am bʌ ti' pusic'al Pedro ti yʌq'ue i jaq'ue'. Ti yʌlʌ: Jatyetla, yumʌlet bʌ la, jatyetla, xñoxet bʌ la am bʌ la' we'tyel wʌ' ti lac lumal. \p \v 9 Chʌncol la' c'ajtibeñon lojon bajche' ti ujti, bajche' ti lajmisʌnti ili mach bʌ mejl i nijcan i yoc. \p \v 10 Mux c subeñetla che' jini, cha'an mi' lu' ña'tyan pejtyel israelob. Ili winiqui wʌ' ba'an wʌ'i ti lajmisʌnti cha'an ti caj ti lojon j c'ʌñʌ i p'ʌtyʌlel Jesucristo ch'oyol bʌ ti Nazaret. Jiñʌch jini tsa' bʌ la' tsʌnsʌ ti cruz, tsa' bʌ i tyeche loq'uel Dios ba'an sajtyemo' bʌ. \p \v 11 Jiñʌch jini Jesús tsa' bʌ i tyaja ti t'an ts'ijbubil bʌ i t'an Dios ba' mi yʌle': Jiñʌch jini wen bʌ tyun yubil tsa' bʌ la' wa'choco xmel tyun bʌ otyotyetla. Pero jini tyun ti ochi bajche' oy ti xujc' otyot. \p \v 12 Mach'an yambʌ ba' ch'ujbi lac tyaj laj cotyʌntyel. Dios ma' ti yʌc'onla yambʌ ti pejtyelel mulawil ba' mi lac tyaje' laj cotyʌntyel. Cojach ti Jesús. Che' ti yʌlʌ. \p \v 13 Jini am bʌ ye'tyel ti yilʌyob wen ch'ejl ti' cha'leyob t'an Pedro yic'ot Juan. Tyoj bʌc'ñʌjel ti yubiyob como yujilob isujm mach'an ti cabʌl ochiyob ti q'uel jun mi añobic ye'tyel. Ti' ña'tyʌyob che' i pi'ʌlobʌch ti xʌmbal Jesús che' ñac wʌ' tyo an ti mulawil Jesús. \p \v 14 Mach'an chʌ bʌ ch'ujbi i yʌlob ti' contra Pedro yic'ot Juan como ya' wa'al yic'otyob jini tsa' bʌ c'oq'uisʌnti. \p \v 15 Ti' xiq'uiyob loq'uel ba'añob. Ti queji i bajñel pejcañob i bʌ jini año' bʌ ye'tyel. \p \v 16 Ti yʌlʌyob: ¿Chuquiyes mi quejel lac tyumben ili winicob? Tisquilʌch tsa'ix i pʌsʌyob ñuc bʌ i p'ʌtyʌlel. Lu' yujilob isujm ili wʌ' bʌ chumulob ti Jerusalén. Mach ch'ujbi la cʌl mi lot. \p \v 17 Pero cha'an mach chʌc p'ojlic ili t'an ba'an quixtyañujob, la' lac wen tic'ob cha'an ma' mi' chʌc subeñob t'an cha'an jini Jesús. Che' ti yʌlʌyob año' bʌ i ye'tyel. \p \v 18 Che' jini ti' cha' pʌyʌyob tyʌlel Pedro yic'ot Juan. Ti' wen tiq'uiyob cha'an ma'an mi' chʌc cha'len subt'an mi cʌntisa cha'an jini Jesús. \p \v 19 Pero Pedro yic'ot Juan ti' jac'beyob: ¿Bajche'qui yom mi lojon c cha'len mi la' wʌl? ¿Yom ba mi lojon cac'ben i t'an Dios o mi lojon cac'beñet la' t'an jatyetla? \p \v 20 Mach ch'ujbi lojon cʌy c sub jini tsa' bʌ lojon quilʌ, tsa' bʌ lojon cubi. Che' ti' jac'ʌyob Pedro yic'ot Juan. \p \v 21 Jini ñuc bʌ curajob i cha'an israelob yic'ot xñoxob am bʌ ye'tyel ti' tiq'uiyob. Ti' coloyob. Ma'an chʌ bʌ ti tyumbeyob cha'an chʌncox i bʌc'ñañob quixtyañujob como jiñob chʌncox i q'uelob ti ñuc Pedro yic'ot Juan. Ti pejtyelel quixtyañu chʌncox i subob i ñuclel Dios cha'an jini tsa' bʌ ujti. \p \v 22 Jini winic tsa' bʌ lajmisʌnti ñumenix ti cuarenta i jabilel. \s1 Ochemo' bʌ ti' t'an Dios mi' c'ajtibeñob Dios i ch'ejlel \p \v 23 Che' ñac ti cojliyob Pedro yic'ot Juan ti sujtiyob majlel ya' ba'an ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti' subeyob pejtyel tsa' bʌ subentiyob ti ñuc bʌ curajob yic'ot jini yaño' bʌ año' bʌ ye'tyel. \p \v 24 Che' ñac jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti yubiyob pejtyel bajche' ti ujti, ti jump'ejlob jach i pusic'al ti' cha'leyob oración. Ti yʌlʌyob: C Yum, jatyet Dioset. Ti a mele chan yic'ot mulawil. Ti a mele colem ja' tyac yic'ot pejtyel yan tyac bʌ. \p \v 25 C Yum, jatyet ti Ch'ujul bʌ a Ch'ujlel ti a cha'le t'an ti' ti' David jini ajtroñel a cha'an, jini lojon c yum ti ñoj oniyix. Ti yʌlʌ: \q1 Lu' mich'ob pejtyel jini mach bʌ israelobic. \q1 Chʌncol i chʌc lolon pensaliñob jini mach'ʌ ba'an i c'ʌjnibal. \q1 \v 26 Jini yumʌlob ti mulawil yic'ot ñuco' bʌ ye'tyel ti' much'quiyob i bʌ \q1 cha'an mi' contrajiñob Dios yic'ot Cristo jini yajcʌbil bʌ i cha'an Dios. \m Che' ti' tyajayob ti t'an ti oración ts'ijbubil bʌ i t'an Dios bajche' ti yʌlʌ David ti ñoj oniyix. \p \v 27 Ti oración ti bej alʌyob: Ñoj melelʌch wʌ' ti ili bʌ lum ti' much'quiyob i bʌ Herodes yic'ot Poncio Pilato yic'ot israelo' bʌ yic'ot jini mach bʌ israelob. Ti' lu' much'quiyob i bʌ ti' contra Jesús jini ch'ujul bʌ a walobil, jiñʌch jini tsa' bʌ a yajcʌ cha'an lojon cajcotyayaj. \p \v 28 Che' jini chʌ'ʌch ti lu' ts'ʌctiyi pejtyel tsa' bʌ a wʌ alʌ mi quej i wersa ujtyel. \p \v 29 Wale, C Yum, q'uele bajche' chʌncox i jop' i bʌc'tisañon lojon. Pero ajtroñelon lojon a cha'an, c Yum. Cotyañon lojon cha'an wen ch'ejl mi lojon c sub a wen t'an. \p \v 30 Pʌsʌ a p'ʌtyʌlel cha'an lajmicob xc'am'añob. Pʌsʌ ñuc tyac bʌ a p'ʌtyʌlel cha'an ti' p'ʌtyʌlel Jesús jini ch'ujul bʌ a walobil. Chʌ'ʌch ti' cha'leyob oración jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 31 Che' ñac ti ujtiyob ti oración ti' nijcʌ Dios jini otyot ba' much'quibilob. Ti bujt'iyob i pusic'al jujuntiquil ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ch'ejl ti' bej subuyob i t'an Dios. Ma' sajlicob i bʌq'uen. \s1 Junlajal añob chʌ bʌ an tyac i cha'an \p \v 32 Jump'ej jach i pusic'al, jump'ej jach i pensal pejtyel jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ma'an majch ti yʌlʌ mi i bajñel i cha'an chʌ bʌ an i cha'an. Tyem i cha'añobʌch ti pejtyelelob. \p \v 33 Dios ti bej yʌq'ueyob cabʌl i p'ʌtyʌlel ti subt'an jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Ti' chʌc subuyob cha'an ti tyejchi loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ. Ti pejtyelel tsa' bʌ i ch'ujbiyob ti' pusic'al i t'an Dios ti aq'uentiyob i yutslel i pusic'al Dios. \p \v 34-35 Ma'an majch mach'ʌ ba'an chʌ bʌ an i cha'an, como jini am bʌ i lum, am bʌ yotyot ti' choñoyob. Ti' ch'ʌmʌ tyʌlel i tyojol. Ti yʌq'ue yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Ti' t'oxbeyob cha'an jasʌl chʌ bʌ an i cha'an jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 36 Ya'an yic'otyob juntiquil winic ch'oyol bʌ ti jump'ej saj lum joyol bʌ ti ja' Chipre bʌ i c'aba'. José i c'aba' jini winic. I jiñʌjlel Levita jini José. Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel mi' pejcan José ti Bernabé. I sujmlel i c'aba' ti lac t'an mi yʌl jini mu' bʌ i cha' tijicnisʌbeñonla lac pusic'al. \p \v 37 Jini José ti' choño i lum. Ti' ch'ʌmbeyob tyʌlel i tyojol. Ti yʌq'ue ti' wenta yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \c 5 \s1 I mul Ananías yic'ot Safira \p \v 1 Ya'an yic'otyob je'el yambʌ winic Ananías bʌ i c'aba' yic'ot yijñam Safira bʌ i c'aba'. Ti' choño i lum. \p \v 2 Che' jini Ananías ti' t'ox lotyo lamital jini i tyojol i lum. Ti' ch'ʌmʌ majlel lamital. Ti yʌq'ue yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel che' bajche' ti pejtyelel ti' lolon mele. I yijñam yujilix isujm bache' ti' cha'le i ñoxi'al. \p \v 3 Che' jini, Pedro ti yʌlʌ: Ananías, ¿bajche'qui isujm ti ochi Satanás ti a pusic'al cha'an ma' jop' a lotin Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios? ¿Chucoch ti a t'ox mucu i tyojol a lum? \p \v 4 ¿Mach ba a cha'anic che' ya' tyo an a lumi? Che' je'el che' tsa'ix a choño, ¿mach ba a cha'añʌch i tyojol? ¿Chucoch ti a lolon cha'le lot che' bajche' jini? Mach winicob tsa' bʌ a loti. Jiñʌch Dios ti a loti, che' Pedro. \p \v 5 Che' ñac ti yubi ili t'an, Ananías ti yajli ti lum. Ti wa' sajti. Pejtyel jini tsa' bʌ yubiyob bajche' ti ujti ti wen quejiyob ti bʌq'uen. \p \v 6 Che' jini ti tyʌliyob cha'tiquil uxtiquil alo' bʌ winicob. Ti' bʌc'ʌyob ti pisil. Ti' q'uecheyob majlel cha'an mi' ch'ujñañob. \p \v 7 Ti ñumi che' bajche' uxp'ej ora. Ti ochi yijñam Ananías. Max tyo ti yubi bajche' ti ujti. \p \v 8 Pedro ti' c'ajtibe: ¿Subeñon mi melelʌch ti la' choño la' lum, mi chʌ'ʌch i tyojol bajche' ti la' wʌlʌ? che'en. Jini x'ixic ti' jac'ʌ: Chʌ'ʌchi, che'en. \p \v 9 Che' jini, Pedro ti' cha' sube: ¿Chucoch ti la' laja la' t'an cha'an mi la' jop' la' lotin Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel lac Yum? Q'uele awilan, ya' añob ti pañimil tsajni bʌ i ch'ujñañob a ñoxi'al. Wale mi quej i pʌyetyob majlel je'el, che'en. \p \v 10 Che' jini ti wa' sajti. Ti yajli ti yebal yoc Pedro. Che' ñac ti ochiyob jini alo' bʌ winicob sajtyemix ti' tyajayob. Ti' q'uecheyob majlel. Ti' ch'ujñʌyob ya' ti' t'ejl i ñoxi'al. \p \v 11 Tyoj bʌc'ñʌjelob ti yubiyob pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios yic'ot yaño' bʌ tsa' bʌ yubiyob bajche' ti ujti. \s1 Bajche' ti' pʌsʌ ñuc bʌ i melbal Dios \p \v 12 Dios ti' pʌsʌ i p'ʌtyʌlel ba'an quixtyañujob ti' c'ʌbob yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios mi' lu' much'quiñob i bʌ ti lejch' yotyot Salomón bʌ i c'aba' ya' ti ti' jini colem templo. \p \v 13 Jini mach'ʌ ba'an ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' q'uele ti ñuc jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios pero ti bʌc'ñʌ i yochelob. \p \v 14 I yonlel winicob x'ixicob ti' ch'ujbiyob Jesús ti' pusic'al. \p \v 15 Lamital quixtyañu ti' pʌyʌ majlel c'amo' bʌ i pi'ʌlob ti bij ba' mi ñumel Pedro. Ya' ti' tyots' cʌyʌyob ti wʌyib cha'an jasʌl jach i yʌxñal Pedro mi tyajtyʌlob cha'an lajmicob. \p \v 16 Che' je'el ti c'oti cabʌlob ya' bʌ chumulob ti saj lum tyac ya' ti' joytyʌlel Jerusalén. Ti' pʌyʌyob tyʌlel xc'amo' bʌ yic'ot tyʌc'lʌbilo' bʌ ti xiba cha'an mi lajmel. Ti lu' lajmisʌntiyob. \s1 Bajche' ti tyʌc'lʌntiyob Pedro yic'ot Juan \p \v 17 Jini ñuc bʌ cura yic'ot i pi'ʌlob ti troñel saduceojo' bʌ i c'aba' ti queji i ts'a'q'uel jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel como cabʌl quixtyañujob chʌncol i ch'ujbiben i t'an Dios. \p \v 18 Ti' chucuyob. Ti yotsʌyob ti cʌchonibʌl. \p \v 19 Pero ti ac'bʌlel jini ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan ti' jambeyob i ti' cʌchonibʌl. Ti' pʌyʌyob loq'uel. \p \v 20 Ti' subeyob: Cha' cucuxla ya' ti templo. Yom mi la' suben pejtyel quixtyañujob jini t'an bajche' mi lac tyaj laj cuxtyʌlel ti Cristo. Che' ti yʌlʌ jini ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. \p \v 21 Ti' cha'leyob bajche' ti subentiyob. Ti sʌc'an ti cha' ochiyob ti templo. Ti quejiyob ti cʌntisa. Che' jini, ti jini mismo bʌ ora jini ñuc bʌ cura yic'ot i pi'ʌlob ti toñel ti' pʌyʌyob tyʌlel pejtyel am bʌ ye'tyel ti Junta Suprema. Jiñʌch jini xñoxob am bʌ ye'tyel cha'an israelob. Che' jini ti' choco majlel policíajob ya' ti cʌchonibʌl cha'an i pʌy tyʌlel jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 22 Che' ñac ti c'otiyob ti cʌchonibʌl jocholix ti' tyajayob. Ma'ix ya'añob. Ti cha' sujtiyob ba' much'quibilob am bʌ ye'tyel. Ti' subeyob: \p \v 23 Wen ñup'ul ti lojon c tyaja cʌchonibʌl. Ya' añob ajcʌñʌtya cʌchonibʌl wa'al ti ti' pero che' ñac ti lojon camʌ i ti', ma'ix majch an ti malil, che'ob. \p \v 24 Che' ñac ti yubiyob ili t'an jini ñuc bʌ cura yic'ot saduceojob yic'ot ñuc bʌ policía i cha'an bʌ templo ti queji i wen pensaliñob: ¿Bajche'qui mi quej i yujtyel pejtyel jini? che'ob. \p \v 25 Che' ñac chʌncolob tyo ti pensal ti c'oti juntiquil tsa' bʌ subeyob: Ubinla, ya' añob ti templo jini winicob tsa' bʌ la' wotsʌ ti cʌchol. Chʌncox i cʌntisañob quixtyañujob, che'en. \p \v 26 Jini ñuc bʌ policía yic'ot i winicob ti majli ya' ti templo cha'an i pʌyob tyʌlel. Pero mach'an chʌ bʌ ti' tyumbeyob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Xuc'ul jach ti' pʌyʌyob loq'uel como jini policíajob ti' bʌc'ñʌyob jujlel ti tyun ti jini yambʌ quixtyañujob. \p \v 27 Che' ñac ti c'oti yic'otyob ti' pʌyʌyob ochel ya' ba'an año' bʌ ye'tyel. Jini ñuc bʌ cura ti' subeyob: \p \v 28 Joñon lojon tic wen tiq'uiyetla ti tsʌts bʌ t'an cha'an mach la' chʌc cha'len cʌntisa cha'an ili winiqui. Pero ¿bajche'qui ti la' cha'le wale? Q'uele awilan, chʌncol la' pam pujquel la' cʌntisa ti pejtyel Jerusalén. La' wom jach la' pajtyañon lojon che' joñon lojon ti cʌc'ʌ ti tsʌnsʌntyel jini Jesús. Che' ti yʌlʌ jini ñuc bʌ cura. \p \v 29 Che' jini Pedro yic'ot yambʌ yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti' jac'ʌyob: An ti lojon c wenta mi lojon jac'ben i xic'ojel Dios aunque mi lojon c ñusʌben i xic'ojel winicob. \p \v 30 Jatyetla ti la' tsʌnsʌ Jesús che' ñac ti la' joc'choco ti cruz. Pero Dios ti tyeche loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Jiñʌch jini mismo Dios tsa' bʌ i ch'ujbiyob ti' pusic'al lac yumob ti ñoj oniyix je'el. \p \v 31 Dios ti' pʌyʌ letsel Jesús ya' ti' ñoj cha'an tsiquil añʌch i ñuclel Jesús. Ti otsʌnti ti ñuc bʌ ye'tyel yic'ot ti ajcotyayaj. Añʌch, che' jini, bajche' ch'ujbi i pensaliñob i mul cha'an i cʌyob i mul israelob yic'ot cha'an mi ñusʌbentyelob i mul. \p \v 32 Cujilʌch lojon isujm chuqui chʌncol lojon cʌle'. Chʌ'ʌch mi yʌle' je'el Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios tsa' bʌ aq'uenti majchical jach mi' ch'ujbin Dios. Che' ti yʌlʌyob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 33 Che' ñac ti yubiyob ili t'an jini año' bʌ ye'tyel ti wen mich'ʌyob. Yom i tsʌnsañob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 34 Pero ya'an juntiquil fariseo, Gamaliel bʌ i c'aba'. Jini Gamaliel lu' yujil isujm jini oñiyix bʌ i xic'ojel Dios. Pejtyel quixtyañu ti' q'ueleyob ti ñuc jini Gamaliel. Jini ti wa'le. Ti' subeyob cha'an mi' poj pʌy loq'uel jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 35 Gamaliel ti' subeyob jini año' bʌ ye'tyel: Pi'ʌlob, ña'tyanla chʌ bʌ mi quej la' tyumbeñob ili winicob. \p \v 36 C'ajal la' cha'an max tyo jaliji juntiquil winic Teudas bʌ i c'aba' ti' lolon subu i bʌ ti ñuc. Che' jini ti queji i tsʌcleñob che' bajche' cuatrocientos winicob. Pero ti tsʌnsʌnti jini Teudas. Ti lu' puts'iyob jini winicob. Ti cha' lajmi jini t'an. \p \v 37 Ti wi'il che' ti yorojlel censo ti tyʌli yambʌ winic loq'uem bʌ ti Galilea Judas bʌ i c'aba'. Cabʌl winicob ti' tsʌcleyob majlel jini Judas. Pero ti' tsʌnsʌyob je'el. Ti lu' puts'iyob i winicob. \p \v 38 Jin cha'an mic subeñetla, la' ajnic ili winicob. Mach la' wotsan la' bʌ. Mi tyʌlem jach ti bajñel i pusic'alob ili t'an, che' jach mi quej i lajmel. \p \v 39 Pero mi tyʌlem ti Dios mach ch'ujbi la' jisan. Ña'tyanla ame chʌncol la' contrajin Dios. Che' ti yʌlʌ jini Gamaliel. \p \v 40 Jini am bʌ ye'tyel ti' ch'ujbibeyob i t'an Gamaliel. Ti' cha' pʌyʌyob ochel jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Ti' jats'ʌyob ti chij. Ti' cha' tiq'uiyob cha'an mach'an mi' chʌc cha'leñob t'an cha'an Jesús. Che' jini ti' coloyob. \p \v 41 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti loq'uiyob majlel ba'an jini am bʌ ye'tyel. C'ajacñayob i yoj cha'an Dios ti yʌq'ueyob i ñusan wocol cha'an ti caj Jesús. \p \v 42 Ma' ti' cʌyʌyob mi jump'ejlic q'uin i sub ñumel jini wen bʌ t'an cha'an Jesús, jiñʌch Cristo yajcʌbil bʌ i cha'an Dios. Ti' subuyob ti jini colem templo ya' ti Jerusalén yic'ot ti otyotyel tyac. \c 6 \s1 Ti yajcʌyob jini siete diácanojob \p \v 1 Ti wen oc'ʌyob jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Che' jini lamital jini mu' ti t'an ti t'añob griegojob ti queji i mich'q'uelob jini mu' bʌ ti t'an ti t'añob hebreojob. Jini griegojo' bʌ ti queji i yʌle' cha'an jini meba' ixicob i cha'añob mach junlajal chʌncol i yʌq'uentyel i bʌlob i ñʌc' ti jujump'ej q'uin che' bajche' hebreojo' bʌ meba' ixicob. \p \v 2 Jini doce yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti' xiq'uiyob cha'an i much'quiñob i bʌ pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti' subeyob: Mach wen cha'an mi lojon c poj cʌy lojon c subt'an cha'an mi lojon c puc waj, che'ob. \p \v 3 Jin cha'an, pi'ʌlob, yom mi la' yajcan wʌ bʌ loq'uem ti lac tyojlel siete winicob mu' bʌ lojon cʌq'uen ti' wenta ili toñel. Yom mi la' yajcan but'ulo' bʌ i pusic'al ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios, jini mu' bʌ q'uejlel ti ñuc ti yaño' bʌ. Yom je'el jini mu' bʌ i ña'tyañob bajche' yom i melob. \p \v 4 Joñon lojon mux c bej cha'len lojon oración yic'ot subt'an. Che' ti yʌlʌyob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 5 Weñʌch ti yubiyob ti pejtyelelob. Ti' yajcʌyob Esteban tsa' bʌ i ch'ujbi Jesús ti pejtyel i pusic'al. But'ul i pusic'al Esteban ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ti yajcʌyob je'el Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas yic'ot Nicolás. Ti wajali mach bʌ israelic jini Nicolás, pero ti wi'il ti' sutqui i bʌ ti israel bʌ quixtyañu. Ti wi'il, ti yubi i t'an Dios. Ti' ch'ujbi Jesús ti' pusic'al. Ti ochi ti' t'an Dios. Jini Nicolás ch'oyol ti lum Antioquía bʌ i c'aba'. \p \v 6 Che' ñac pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti ujti i yajcañob jini sietejob, ti' pʌyʌyob tyʌlel ba'an yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Jini docejob ti yʌq'ueyob i c'ʌb ti' pam i jolob. Ti' cha'leyob oración. \p \v 7 Ti wen pujqui i t'an Dios. Ti wen oc'ʌyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén. Jinic tyo i yonlel curajob ti ochiyob ti' t'an Dios je'el. \s1 Ti' chucuyob Esteban \p \v 8 Dios ti' wen yʌq'ue i yutslel i pusic'al jini Esteban. Jiñʌch juntiquil tsa' bʌ aq'uentiyob ti' wenta i pucob waj. Dios ti' wen yʌq'ue i p'ʌtyʌlel cha'an mi' pʌs ñuc bʌ i p'ʌtyʌlel ti' tyojlel quixtyañujob. \p \v 9 Che' jini, winicob mu' bʌ i yajñelob ti' templo israelob Esclavos Libertados bʌ i c'aba' ti wen queji i cʌlʌx pejcañob i bʌ yic'ot Esteban. Ti' lajayob i t'an yic'ot winicob ch'oyolo' bʌ ti Cirene, ti Alejandría, ti Cilicia yic'ot ya' ti colem pañimil Asia bʌ i c'aba'. \p \v 10 Mach ch'ujbi i ganariñob ti t'an jini yaño' bʌ como Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti yʌq'ue Esteban bajche' mi' jaq'ue' t'an. \p \v 11 Jini yaño' bʌ ti yʌq'ueyob tyaq'uin winicob mu' bʌ i cha'leñob lot, mu' bʌ i lolon yʌle' ti yubiyob che' ñac Esteban ti' cha'le bibajax bʌ t'an ti' contra Moisés jini lac yum ti ñoj oniyix yic'ot ti' contra Dios. \p \v 12 Che' bajche' jini, ti' nijcʌyob ti' contra Esteban jini quixtyañujob yic'ot xñoxob am bʌ ye'tyel, yic'ot ajcʌntisajob mu' bʌ i cha'len cʌntisa bajche' mi' ch'ujbiñob israelob. Che' jini ti' chucuyob Esteban. Ti' pʌyʌyob ochel ba'an ñuco' bʌ ye'tyel ti Junta* Suprema bʌ i c'aba'. \p \v 13 Che' jini ti' sʌclʌyob yambʌ winicob mu' bʌ i cha'leñob lot, mu' bʌ i lolon jop'beñob i mul je'el. Ti yʌlʌyob: Ili winiqui chonox i chʌc wajlen jini templo yic'ot i mandar Dios. \p \v 14 Tsa'ix lojon cubi ti yʌlʌ Esteban cha'an Jesús ch'oyol bʌ ti Nazaret mi quej i jisan ili templo yic'ot mi quejel i q'uex pejtyel tsa' bʌ i xiq'uiyonla lac mele' Moisés. Che' ti' lolon cha'leyob jop't'an. \p \v 15 Che' jini, jini año' bʌ i ye'tyel yic'ot pejtyel ya' bʌ buchulob lajal ti yilʌyob i ñi' i wut Esteban che' bajche' juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. \c 7 \s1 Ti' cha'le subt'an Esteban \p \v 1 Che' jini ti' c'ajtibe Esteban jini ñuc bʌ cura: ¿Ñoj melel ba pejtyel chʌncol bʌ yʌlob? Che' ti' c'ajtibe. \p \v 2 Esteban ti' jac'ʌ: Pi'ʌlob, cʌscuñalob. Ñʌch'tyanla. Jini Dios am bʌ i ñuclel ti' pʌsʌ i bʌ ba'an lac yum Abraham ti ñoj oniyix che' ñac ya' tyo an Abraham ti Mesopotamia bʌ i c'aba bʌ pañimil, che' ñac max tyo maj ti chumtyʌl ya' ti Harán. \p \v 3 Dios ti' sube Abraham: Cʌyʌx a lumal yic'ot a pi'ʌlob. Cucux ya' ti yambʌ pañimil ba' mic pʌs'eñet, che' ti subenti Abraham ti Dios. \p \v 4 Che' jini, ti loq'ui majlel Abraham ba'an caldeojob. Ti majli ti chumtyʌl ya' ti Harán. Ti wi'il che' ñac ti sajti i tyat Abraham, Dios ti' pʌyʌ tyʌlel wʌ'wʌ'i ti ili lum ba' chumulonla wale iliyi. \p \v 5 Pero Dios mach'an ti yʌq'ue i lum Abraham wʌ'i, mi i sajlic. Pero Dios ti yʌc'ʌ i t'an cha'an mi quejel i yʌq'uentyel lum. Ti yʌlʌ che' sajtyemix Abraham jini i yalobilob mi quej i yʌq'uentyel jini lum wʌ'wʌ'i. Chʌ'ʌch ti subenti Abraham aunque max tyo ba'an i yalobil che' ñac ti subenti. \p \v 6 Che' je'el Dios ti' sube Abraham cha'an i jiñʌjlelob mi quej i chumtyʌlob ti yambʌ pañimil mach bʌ i lumalobic. Mi quej i yotsʌntyelob ti mosojintyel ba' mi quej i chʌc ñusan wocol c'ʌlʌl cuatrocientos jab. \p \v 7 Pero Dios ti' sube je'el jini Abraham: Pero joñon mi quej cʌq'ueñob i xot' i mul jini mu' bʌ i yotsañob ti mosojintyel a jiñʌjlelob. Ti wi'il mi quej i loq'uelob tyʌlel. Wʌ'i mi quej i ch'ujutisañoñob. Che' ti yʌlʌ Dios che' ñac ti' pejcʌ Abraham. \p \v 8 Che' jini Dios ti' mele trato yic'ot Abraham. Ti xijq'ui Abraham i tsepben* i pʌchʌlel alo' bʌ i jiñʌjlel cha'an tsiquil ti yotsʌyob i bʌ ti trato. Jin cha'an che' ñac ti ch'ocʌ i yalobil Abraham, Isaac bʌ i c'aba', Abraham ti' tsepbe i pʌchʌlel che' an jax tyo i cha'an ocho q'uin. Che' ñac winiquix Isaac chʌ'ʌch ti' tsepbe i pʌchʌlel je'el i yalobil Jacob bʌ i c'aba'. Chʌ'ʌch je'el che' winiquix Jacob ti' tsepbe i pʌchʌlel i yalobilob. An doce alo' bʌ i yalobilob jini Jacob. Jiñʌch i tyat jini doce mujch' winicob i jiñʌjlelob Israel. \p \v 9 Lac yumob ti ñoj oniyix jiñʌch i yalobilob Jacob. Jiñobʌch tsa' bʌ i lolon queji i ts'a'q'uelob José bʌ i c'aba' bʌ i yijts'in. Ti' choñoyob winicob tsa' bʌ i pʌyʌyob majlel ti yambʌ pañimil Egipto bʌ i c'aba'. Pero Dios mach'an ti' cʌyʌ José. \p \v 10 Dios ti' wen cotyʌ José che' ñac ti' ñusʌ wocol. Ti' loc'sʌ ti wocol. Dios ti yʌq'ue i ña'tyʌbal. Jini ñuc bʌ yumʌl ti Egipto, Faraón bʌ i c'aba', ti queji i q'uel ti ñuc José. Ti yotsʌ ti ñuc bʌ ye'tyel cha'an pejtyel Egipto yic'ot cha'an pejtyel i yotyot Faraón. \p \v 11 Che' jini ya' ti pañimil tyac Egipto yic'ot Canaán bʌ i c'aba' pejtyelob ti queji i wen ñusañob wi'ñal. Ti queji i wen ñusañob wocol lac yumob ti ñoj oniyix. Mach'añobix i bʌl i ñʌc'. \p \v 12 Che' jini ti yubi Jacob che' an tyo lotyol bʌ i cha'añob i bʌl i ñʌc' ya' ti Egipto. Jin cha'an ti' choco majlel i yalobilob cha'an i q'uele'. Jiñʌch che' ñac cojax tyo bʌ ti majliyob. Jini i yalobilob Jacob jiñʌch lac yumob ti ñoj oniyix. \p \v 13 Ti cha'yajlelel ti majliyob i yʌscuñob, José ti yʌc'ʌ i bʌ ti cʌjñel ti' tyojlelob. Jini ñuc bʌ yumʌl ya' ti Egipto ti queji i ña'tyan majchqui jini i pi'ʌlob José. \p \v 14 Che' jini José ti' xiq'ui i yʌscuñob cha'an i pʌyob tyʌlel i tyat yic'ot pejtyelelob yambʌ i pi'ʌlob. An setenta y cinco che' ti pejtyelelob. \p \v 15 Jiñʌch bajche' ti ujti cha'an ya' ti majli ti chumtyʌl ti Egipto jini Jacob. Che' ñumenix cabʌl jabil ya'i ti sajti Jacob. Ti wi'il ti sajtiyob i yalobilob je'el. Jiñʌch lac yumob je'el ti ñoj oniyix. \p \v 16 Che' ñac ti ñumi cabʌl jabil ti c'axtisʌbentiyob i bʌquel ya' ti lum Siquem bʌ i c'aba'. Ya' ti' ch'ujniyob ti muconibʌl piquil bʌ ti mal tyun tsa' bʌ i wʌ mʌñʌ Abraham ba'an i yalobil juntiquil winic ya' ti Siquem, Hamor bʌ i c'aba'. \p \v 17 Bej muc' ti t'an Esteban. Ti yʌlʌ: Ya' ti Egipto ti bej oc'ʌyob lac yumob ti ñoj oniyix. Wen p'ojlemix jini lac yumob ti ñoj oniyix che' ñac ti c'oti i yorojlel Dios mi quej i ts'ʌctisan i t'an tsa' bʌ i wʌ sube Abraham ti ñoj oniyix. \p \v 18 Che' jini ti ochi ti ye'tyel yambʌ ñuc bʌ yumʌl. Ma' ti' cʌñʌ José jini ñuc bʌ yumʌl como yoque wajalix ti sajti José che' ñac ti' ch'ʌmʌ ye'tyel jini tsiji' bʌ yumʌl. \p \v 19 Jini ñuc bʌ yumʌl ti' wen loti lac yumob ti ñoj oniyix. Cabʌl ti' tyʌc'lʌyob. Ti yʌq'ueyob i wersa cʌyob alo' bʌ i yalobilob ujtyel bʌ i ch'oc an cha'an mi sajtyelob. \p \v 20 Ti ch'ocʌ jini Moisés che' ñac chʌncol tyo i ñusañob cabʌl i tyʌc'lentyel lac yumob ti ñoj oniyix. C'ʌlʌl uxp'ej uw i tyat i ña' ti' cʌñʌtyʌyob Moisés ya' ti yotyot. Dios ti' q'uele ti wen jini ch'oc alʌl Moisés. \p \v 21 Che' ñac ti c'oti i yorojlel che' mach ch'ujbi i chʌc mucu cʌñʌtyan, ti' wersa cʌyʌyob ti sajtyel jini Moisés. Pero jini xc'alʌl bʌ i yalobil ñuc bʌ yumʌl ya' ti Egipto ti' tyaja Moisés che' ñac alʌ tyo. Ti' lotyo. Ti' cosʌ. Ti' pʌyʌ cha'an i yalobilʌch. \p \v 22 Jin cha'an ti cʌntisʌnti Moisés ti pejtyel i ña'tyʌbal egiptojob. An i wersajlel i t'an yic'ot i cha'libal. \p \v 23 Ti' bej cha'le t'an Esteban. Ti yʌlʌ: Che' ñac ti' tyaja cuarenta i jabilel, Moisés ti' pensali ti' pusic'al yom majlel i jula'an i pi'ʌlob, jiñʌch israelo' bʌ i c'aba'. \p \v 24 Che' ñac ya'ani ti yilʌ juntiquil egipto chʌncox i tyʌc'lan israel bʌ winic. Moisés ti yotsʌ i bʌ yic'ot jini israel bʌ cha'an mi' cotyan i pi'ʌl. Ti' tsʌnsʌ jini egipto bʌ. \p \v 25 Moisés ti' lolon ña'tyʌ ti' pusic'al mux i ch'ʌm'eñob isujm i pi'ʌlob. Mux i ña'tyañob cha'an Dios ti' choco majlel Moisés cha'an mi' cotyan, cha'an mi' loc'san ti' c'ʌb i contrajob. Chʌ'ʌch ti' lolon ña'tyʌ Moisés. Pero mach'an ti' ch'ʌmbeyob isujm jini i pi'ʌlob. \p \v 26 Ti yijc'ʌlel Moisés ti' tyaja cha'tiquil israelob chʌncolo' bʌ ti periyal. Yom i lʌmben i mich'lel. Ti' tiq'uiyob. Ti yʌlʌ: Jatyetla yoque la' pi'ʌlob la' bʌ, ¿chucoch chʌncol la' ts'a'q'uel la' bʌ? che'en. \p \v 27 Jini chʌncol bʌ i mich'q'uel i pi'ʌl ti' xit choco Moisés. Ti yʌlʌ: ¿Majchqui ti yʌq'uet ti a wenta cha'an ma' wotsan a bʌ ti yumʌl yic'ot ti melojel cha'añon lojon? \p \v 28 ¿A wom ba a tsʌnsañon je'el che' bajche' ti a tsʌnsʌ jini egipcio ac'bi? Che' ti' c'ajtibe jini juntiquil. \p \v 29 Che' ñac ti yubi ili t'an, Moisés ti puts'i majlel ti yambʌ pañimil Madián bʌ i c'aba'. Ya' ti chumle che' bajche' ñumel jach muc'. Ya'i ti ch'ocʌ cha'tiquil alo' bʌ yalobilob. \p \v 30 Ti ñumi cuarenta jab. Che' jini, jump'ej q'uin ya' ti tyʌquin bʌ joch lum lʌc'ʌl ti wits Sinaí bʌ i c'aba' Moisés ti' q'uele mu' ti lejmel juntyejc pimel. Ya' ti c'ʌc'al pimel ti tsictiyi juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. \p \v 31 Tyoj bʌc'ñʌjel Moisés che' ti yilʌ jini ajtroñel i cha'an Dios. Che' ñac ti' lʌc'ʌ cha'an mi más q'uele' ti yubibe i t'an lac Yum ti yʌlʌ: \p \v 32 Joñon i Dioson Abraham, Isaac yic'ot Jacob, a yumob ti ñoj oniyix. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. Tsitsiña ti queji ti bʌq'uen Moisés. Mach yom i cha' q'uel jini pimel ti caj i bʌq'uen. \p \v 33 Jini lac Yum ti' sube. Jocho a zapatos cha'an tsiquil chʌncol a q'uelon ti ñuc como wʌ' mic pejcañet. \p \v 34 Tsa'ix j quilʌ bajche' chʌncol i ñusañob wocol jini quixtyañujob c cha'an ya' ti Egipto. Tsa'ix cubibeyob i yuq'uel. Tsa'ix jubiyon tyʌlel cha'an c loc'sañob ti tyʌc'lʌntyel chʌncol bʌ i ñusañob ba'an egipciojob. Cucux che' jini. Mi quej c choquet majlel ya' ti Egipto. Che' ti subenti Moisés ti Dios. \p \v 35 Dios ti yajcʌ Moisés cha'an i cotyan i pi'ʌlob. Ti pejcʌnti ti ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan che' ñac ti yilʌ pimel chʌncol bʌ ti lejmel. Che' jini Dios ti' choco tyʌlel Moisés cha'an mi yochel ti ñuc bʌ ye'tyel ti' tyojlelob i pi'ʌlob cha'an i loc'sañob ti wocol lac yumob ti ñoj oniyix. Chʌ'ʌch ti' mele Dios aunque mach'an ti q'uejli ti ñuc Moisés che' ñac ti subenti: Majchqui ti yʌq'uet ti a wenta cha'an ma' wotsan a bʌ ti yumʌl yic'ot ti melojel cha'añon lojon? \p \v 36 Jiñʌch jini Moisés tsa' bʌ i pʌyʌyob loq'uel ti Egipto lac yumob ti ñoj oniyix. Ya'i ti' pʌsʌ ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel tyʌlem bʌ ti Dios. Ti' pʌsʌ ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel je'el ya' ti colem ja' Chʌchʌc Ja' bʌ i c'aba' yic'ot je'el ya' ti tyʌquin bʌ joch lum. Chʌ'ʌch ti' cha'le c'ʌlʌl cuarenta jab. \p \v 37 Jiñʌch jini Moisés tsa' bʌ yʌlʌ: Dios mi quej i yajcan juntiquil israel bʌ winic che' bajche'etla mu' bʌ i yotsan ti juntiquil mu' bʌ i xiq'ue' yʌle' Dios. Che' bajche' ti yajcʌyon Dios mi quej i yajcan jini yambʌ. Yom mi la' ch'ujbin i t'an. Chʌ'ʌch ti' subeyob jini israelo' bʌ jini Moisés. \p \v 38 Jiñʌch jini Moisés tsa' bʌ ajni yic'ot lac yumob ti ñoj oniyix che' ya'añob ti tyʌquin bʌ joch lum. Jiñʌch jini Moisés je'el tsa' bʌ pejcʌnti ti juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan ya' ti jini wits Sinaí bʌ i c'aba' che' ya' much'quibilob lac yumob ti ñoj oniyix. Ti aq'uenti Moisés jini mandar tyac cha'an laj cuxtyʌlel. Jiñʌch jini mu' bʌ laj cubin c'ʌlʌl wale iliyi. \p \v 39 Pero jini lac yumob ti ñoj oniyix mach yom i jac'beñob i t'an Moisés. Che' jach ti' ts'a'leyob. Yomob cha' sujtyel ti Egipto. \p \v 40 Che' ñac ma'an poj ya'an Moisés pejtyel quixtyañujob ti' xiq'uiyob juntiquil cura i cha'añob, Aarón bʌ i c'aba'. Ti yʌlʌyob: Com ma' melbeñon lojon dios tyac mu' bʌ lojon q'uech majlel ti lac wut como mach cujila chuqui ti tyumbenti jini Moisés tsa' bʌ i pʌyʌyonla loq'uel ti Egipto. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 41 Jin cha'an Aarón ti' mele i loc'om saj wacax. Ti' tsʌnsʌyob alʌq'uil cha'an pulem bʌ i majtyan jini i dios. C'ajacñayob i yoj cha'an jini dios tsa' bʌ mejli ti c'ʌbʌl. \p \v 42 Che' jini Dios ti loq'ui majlel ti' tyojlelob. Ti' cʌyʌyob cha'an i ch'ujutisañob ec' tyac am bʌ ti chan. Ti' meleyob che' bajche' ti ts'ijbunti ti jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Jini ti' ts'ijbu: \q1 Ixcu jatyetla israelet bʌ la, mach joñonic tsa' bʌ la' tsʌnsʌbeñon alʌq'uil tyac cha'an pulem bʌ c majtyan \q1 che' ñac muq'uetla ti xʌmbal ti tyʌquin bʌ joch lum c'ʌlʌl cuarenta jab. \q1 \v 43 Pero ti la' q'uechbe majlel jini pisil bʌ yotyotlel jini la' dios Moloc bʌ i c'aba'. \q1 Tsa'ix la' ch'ujutisʌyob jini i yec' jini la' dios Renfán bʌ i c'aba'. \q1 Che' jach ti la' ch'ujutisʌyob jini dios tyac melel bʌ ti la' c'ʌb. \q1 Jin cha'an mi quej choquetla loq'uel ti la' lumal. Mi quej la' majlel c'ʌlʌl ya' ti junxejlel yambʌ pañimil Babilonia bʌ i c'aba'. \m Chʌ'ʌch ts'ijbubil ti junilel jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Che' ti yʌlʌ jini Esteban. \p \v 44 Bej mu' ti t'an jini Esteban: Ti yʌlʌ: Che' ñac muc'ob tyo ti xʌmbal ya' ti tyʌquin bʌ joch lum lac yumob ti ñoj oniyix, an i cha'añob carpa bʌ otyot ba' mi' ch'ujutisañob Dios. Ti' meleyob carpa bʌ otyot che' bajche' ti' xiq'ui Dios, che' bajche' ti pʌs'enti Moisés ti Dios. \p \v 45 Che' ñac ti sajti Moisés ti wa'choconti Josué ti' q'uexol. Jini ti' pʌyʌyob ochel lac yumob ti ñoj oniyix ti tsiji' bʌ lum tsa' bʌ i wʌ alʌ Dios mi quej i yʌq'uentyelob. Che' ñac ti c'otiyob an i yum jini lum, pero Dios ti' chocoyob loq'uel jini i yum cha'an ochic lac yumob ti ñoj oniyix. An yic'otyob carpa bʌ otyot ba' mi' ch'ujutisañob Dios. C'ʌlʌl chʌ'ʌch an yic'otyob cabʌl jabil, c'ʌlʌl jintyo ti' ch'ʌmʌ ye'tyel ñuc bʌ yumʌl David bʌ i c'aba'. \p \v 46 Dios ti' q'uele ti wen jin ñuc bʌ yumʌl David bʌ i c'aba'. Jini yom i melben i templo Dios ba' mi quej i tyʌlel ti chumtyʌl. Jiñʌch jini Dios tsa' bʌ i ch'ujbi je'el juntiquil i yumob David, Jacob bʌ i c'aba'. \p \v 47 Pero Dios mach'an ti yʌq'ue i mele'. Salomón tyo ti' melbe i templo Dios. \p \v 48 Pero jini Dios mach'ʌ ba'an i p'isol i ñuclel mach'an mi tyʌlel ti chumtyʌl ti chumlibʌl melel bʌ ti c'ʌbʌl. Dios ti' cha'le t'an ti ti' juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios. Jini ti yʌlʌ: \q1 \v 49 Jini panchan che' bajche' c buchlib. \q1 Jini mulawil che' bajche' saj banca ba' mi cʌc' coc. ¿Bajche' ch'ujbi chumlecon ti templo melel bʌ ti quixtyañujob? Mach ch'ujbi. \q1 ¿Bac an ajnibʌl ba' ch'ujbi c'aj coj? Mach'an ba'. \q1 \v 50 Joñoñʌch tsa' bʌ c mele pejtyel jini. \m Che' ti yʌlʌ Dios. Chʌ'ʌch ts'ijbubil ti i junilel tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. \p \v 51 Bej mu' ti t'an jini Esteban ya' ba'añob jini año' bʌ ye'tyel. Ti yʌlʌ: Pero jatyetla, wen tsʌts la' pusic'al. Lajal la' pusic'al, la' chiquin che' bajche' jini mach'ʌ ba'an mi' ch'ujbin Dios. Chʌncox la' chʌc contrajin Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Lajaletla che' bajche' la' yumob ti ñoj oniyix. \p \v 52 Jini la' yumob ti ñoj oniyix ti' lu' tyʌc'lʌ tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Ti' tsʌnsʌyob jiñobʌch tsa' bʌ i tyajayob ti t'an jini yoque tyoj bʌ mu' tyo bʌ i tyʌlel ti yʌlʌyob. Wale tsa'ix tyʌli, pero jatyetla ti la' wʌc'ʌ ti' c'ʌb ñuc bʌ ye'tyel. Ti la' wʌc'ʌ ti tsʌnsʌntyel. \p \v 53 Tsa'ix aq'uentiyetla i mandar Dios ti ajtroñel i cha'an Dios loq'uem bʌ ti panchan, pero mach'an mi la' ch'ujbin. Che ti yʌlʌ Esteban che' ñac ti' cha'le t'an ya' ba'añob jini año' bʌ ye'tyel. \s1 Bajche' ti' tsʌnsʌyob Esteban \p \v 54 Jini much'quibilo' bʌ am bʌ ye'tyel ti wen mich'ʌyob che' ñac ti yubiyob i t'an Esteban. Uch'ʌcñayob i yej cha'an i mich'lelob. \p \v 55 But'ul i pusic'al Esteban ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ti' ch'uj q'uele letsel ti panchan. Ti' q'uele i ñuclel Dios yic'ot Jesús ya' wa'al ti' ñoj Dios. \p \v 56 Esteban ti yʌlʌ: Q'uelela. Mij q'uel ya' ti jajmi ya' ti panchan. Ya' wa'al ti' ñoj Dios jini i Pi'ʌl* Quixtyañu. \p \v 57 Che' jini, ti' mʌcʌyob i chiquin ti' c'ʌb. Ti' cha'leyob c'am bʌ oñel cha'an mich'ob. Ti' jojmi chucob. \p \v 58 Ti' pʌyʌyob loq'uel ya' ti ti' lum. Jini tsa' bʌ yubiyob i t'an Esteban ti' wel chocoyob i bujc ti yeba yoc juntiquil colem alob Saulo bʌ i c'aba' cha'an mi' cʌñʌtyʌbeñob. Che' jini ti' juluyob ti tyun jini Esteban. \p \v 59 Esteban ti' cha'le oración che' ñac chʌncolob tyo i julob. Ti yʌlʌ: C Yum Jesús, ch'ʌmbeñon c ch'ujlel. Che' ti yʌlʌ ti oración Esteban. \p \v 60 Ti ñocle ti lum Esteban. Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌ: C Yum, mach a wʌq'uen i xot' i mul ili quixtyañujob, che'en. Che' ñac ti ujti i yʌle' ti sajti. \c 8 \s1 Saulo mi' tyʌc'lan ochemo' bʌ ti' t'an Dios \p \v 1 Weñʌch ti yubi Saulo che' ñac ti' tsʌnsʌyob Esteban. Ti jini jach bʌ q'uin ti queji i cabʌl tyʌc'lʌntyel pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén. Jin jach yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti cʌyleyob ya'ya'i. Pejtyel yaño' bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti puts'iyob loq'uel. C'ʌlʌl ti puts'iyob ti pañimil Judea bʌ i c'aba' yic'ot ti pañimil Samaria bʌ i c'aba'. \p \v 2 Cha'tiquil uxtiquil winicob chʌc c'ajalob i cha'an Dios ti' ch'ujñiyob Esteban. Ti wen uq'uiyob. \p \v 3 Pero Saulo ti' bej tyʌc'lʌyob jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti ochi ti otyotyel tyac. Ti' chucuyob. Ti yotsʌyob ti cʌchol winicob yic'ot x'ixicob. \s1 Ti' subuyob wen bʌ t'an ya' ti Samaria \p \v 4 Pero jini tsa' bʌ puts'iyob loq'uel ti Jerusalén ti' subuyob ñumel i t'an Dios ba'ical jach ti majliyob. \p \v 5 Juntiquil tsa' bʌ puts'i Felipe bʌ i c'aba' ti majli ti pañimil Samaria bʌ i c'aba'. Ya'i ti queji i wen subeñob cha'an Cristo. \p \v 6 Ya'i ti' much'quiyob i bʌ cabʌl quixtyañujob. Ti' lu' wen ñʌch'tyʌyob pejtyel i t'an Felipe. Ti' q'ueleyob je'el ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel Dios tsa' bʌ pʌs'enti ti' cha'libal Felipe. \p \v 7 Cabʌl tyʌc'lʌbilo' bʌ ti xiba ti lajmisʌntiyob. Ti' cha'le c'am bʌ oñel jini xibajob che' ti loq'ui ti' pusic'al c'amo' bʌ. Cabʌl mach'ʌ ba'an i c'ʌjnibal yoc i c'ʌb ti lajmisʌnti je'el. \p \v 8 Wen c'ajacñayob i yoj pejtyel quixtyañu ya' ti lum cha'an ti caj chʌ bʌ ti yilʌyob, yic'ot chʌ bʌ ti yubiyob. \p \v 9 Pero ya'an juntiquil winic Simón bʌ i c'aba'. Wen yujil wujt jini Simón. Cabʌl ti' loti año' bʌ ti Samaria. Ti' wen chan isʌ i bʌ ti' tyojlelob. \p \v 10 Pejtyel quixtyañujob ti' lu' ñʌch'tyʌbeyob i t'an jini Simón jini año' ye'tyel yic'ot je'el jini mach'ʌ ba'an i ña'tyʌbal. Añʌch ñuc bʌ i p'ʌtyʌlel Dios yic'ot, ti' lolon ña'tyʌyob. \p \v 11 Chʌ'ʌch ti' ch'ujbibeyob i t'an Simón como c'ʌlʌl wajali tyoj bʌc'ñʌjel ti yubiyob cha'an ti wujtyʌntyel. \p \v 12 Felipe ti' wen sube pejtyel quixtyañujob cha'an i yumintyel Dios yic'ot cha'an Jesucristo. Cabʌl winicob x'ixicob ti' ch'ʌmʌyob ja' che' ñac ti' ch'ujbiyob ili t'an ti' pusical. \p \v 13 Jinic tyo jini Simón ti' ch'ujbi je'el. Ti' ch'ʌmʌ ja'. Ti queji i pi'len ti xʌmbal Felipe. Tyoj bʌc'ñʌjel ti yubi je'el che' ñac ti yilʌ ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel Dios tsa' bʌ pʌs'enti ti Felipe. \p \v 14 Che' jini, che' ñac ti yubiyob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ya' ti Jerusalén cha'an ti' ch'ujbiyob i t'an Dios ya' ba'añob ti Samaria ti' chocoyob majlel Pedro yic'ot Juan. \p \v 15 Che' ñac ti c'otiyob ti Samaria ti' tyajayob ti oración jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya'ya'i cha'an mi yʌq'uentyelob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. \p \v 16 Como max tyo ba'an ti aq'uentiyob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios jini año' bʌ ti Samaria. Che' jax tyo ti' ch'ʌmʌyob ja' cha'an tsiquil ti' ch'ujbiyob Jesús. \p \v 17 Che' jini Pedro yic'ot Juan ti yʌq'ueyob i c'ʌb ti' pam i jol jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Che' jini, ti aq'uentiyob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ti ochi ti' pusic'alob. \p \v 18 Jini Simón ti yilʌ che' ti aq'uentiyob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios che' ñac yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel ti yʌc'ʌyob i c'ʌb ti' pam i jol jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Jin cha'an Simón ti' jop'o i yʌq'uen tyaq'uin Pedro yic'ot Juan. \p \v 19 Ti' subeyob: Aq'ueñon je'el jini a p'ʌtyʌlel cha'an che' mi cʌc' j c'ʌb ti' pam i jol majchical jach, mi quej i yʌq'uentyel Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios je'el. Che' ti lolon alʌ Simón. \p \v 20 Pedro ti' sube: Jatyet yic'ot a tyaq'uin mi quej i jilel como ma' lolon ña'tyan ch'ujbi a mʌn jini ñuc bʌ i majtyan Dios. \p \v 21 Mach ch'ujbi a wotsan a bʌ ti ili toñel. Mach a cha'anic como mach tyoj a pusic'al ti' tyojlel Dios, che'en. \p \v 22 Cʌyʌx leco bʌ a pensal. C'ajtiben Dios ti wocol t'an mi mux i ñusʌbeñet tsa' bʌ a ña'tyʌ ti a pusic'al. \p \v 23 Che' bajche' cʌchʌlet ti a simaronlel mij q'uelet. Che' bajche' but'ul a pusic'al ti i mulʌntyel lojon c p'ʌtyʌlel ti Dios. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 24 Che' jini Simón ti yʌlʌ: Pejcʌbeñon Dios cha'an mach saj ujtic bajche' ti a wʌlʌ. Che' ti yʌlʌ Simón. \p \v 25 Che' jini, Pedro yic'ot Juan ti' wen subuyob i t'an Dios. Cabʌl ti' subeyob bajche' ti' mele Jesús tsa' bʌ i lu' ilʌyob. Che' jini, ti queji i cha' sujtyelob majlel ti Jerusalén. Ti' subuyob i t'an Dios ya' ti cabʌl saj lum tyac ya' ti bij. \s1 Felipe yic'ot ch'oyol bʌ ti Etiopía \p \v 26 Che' jini, che' ñac sujtyemobix Pedro yic'ot Juan, Dios ti' choco tyʌlel ya' ba'an Felipe juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. Jini ti' sube Felipe: Tyejchen. Cucu ya' ti sur ti bijlel Jerusalén mu' bʌ i jubel majlel ya' ti Gaza. Jiñʌch jini bij mu' bʌ i ñumel ti tyʌquin bʌ joch lum. Che' ti subenti Felipe. \p \v 27 Felipe ti tyejchi. Ti loq'ui majlel. Ya' ti bij ti' tyaja juntiquil winic ch'oyol bʌ ti yambʌ colem pañimil Etiopía bʌ i c'aba'. Eunuco jini winic. An ñuc bʌ ye'tyel cha'an mi' cʌñʌtyan pejtyel i tyaq'uin x'ixic bʌ yumʌl ti Etiopía, Candace bʌ i c'aba'. Tsajni ti Jerusalén cha'an i ch'ujutisan Dios jini winic. \p \v 28 Buchul ti c'otyajax bʌ carreta. Chʌncox i sujtyel majlel ti' lumal. Chʌncox i q'uel tsa' bʌ ts'ijbu juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix Isaías bʌ i c'aba'. \p \v 29 Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' sube Felipe: Yom ma' lʌq'ue' jini carreta. Tyemel ma' majlel a wic'ot. \p \v 30 Che' ñac ti' lʌc'ʌ Felipe ti yubi jini winic chʌncol i q'uele' tsa' bʌ i ts'ijbu Isaías. Felipe ti' c'ajtibe jini am bʌ ti carreta: ¿Mu ba a ch'ʌm'en isujm jini chʌncol bʌ a q'uele'? Che' ti' c'ajtibe. \p \v 31 Jini winic ti' jac'ʌ: Mach ch'ujbic ch'ʌm'en isujm mi ma'an majch mi' wen subeñon. Che' jini ti' c'ajtibe Felipe cha'an letsic ti buchtyʌl ya' ti carreta yic'ot. \p \v 32 Chʌncol i q'uel jini Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios ya' ba' mi yʌle': \q1 Che' bajche' mi' pʌy majlel tiñʌme' cha'an mi' tsʌnsan, chʌ'ʌch ti' pʌyʌyob majlel jini winic. \q1 Che' bajche' saj tiñʌme' ñʌch'ʌl ti' tyojlel jini mu' bʌ i tsepben loq'uel i tsutsel, \q1 chʌ'ʌch je'el ma' ti' cha'le t'an jini winic. \q1 \v 33 Ti' peq'uisʌ i bʌ ti' tyojlelob. Ti wajlenti. Mach tyoj bʌ melojel ti' cha'leyob. \q1 Ma' majch ch'ujbi i tyaj ti t'an i jiñʌjlel \q1 como ti tsʌnsʌnti. \m Che' ts'ijbubil. \p \v 34 Jini ajcʌñʌtya tyaq'uin ch'oyol bʌ ti Etiopía ti' c'ajtibe Felipe: A wocolic ma' subeñon, ¿majchqui chʌncol i tyaj ti t'an jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios? ¿Jim ba i bajñel i bʌ o yambʌ winic? Che' ti' c'ajtibe. \p \v 35 Che' jini Felipe ti' wen subu t'an cha'an Jesús. Ti queji i tsictisʌben i sujmlel jini Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios ujtyel bʌ i q'uelob. \p \v 36 Che' ñac ti ñumiyob ba'an ja' jini winic ti' sube Felipe: Q'uele, wʌ' an ja'. ¿Max tyo ba ch'ujbi c ch'ʌme' ja'? Che' ti c'ajtibe. \p \v 37 Felipe ti' jac'ʌ: Mach'an chʌ bʌ mi' mʌctyʌbeñet mi tsa'ix a ch'ujbi Jesús ti pejtyel a pusic'al che'en. Jini winic ti yʌlʌ: Tsa'ix ch'ujbi cha'an i yalobilʌch Dios jini Jesucristo, che'en. \p \v 38 Che' jini ti' xiq'ui i poj cʌy xʌmbal jini carreta. Ti jubiyob. Ti ochiyob ti ja' ti' cha'ticlelob. Felipe ti yʌc'ʌ ti ch'ʌm ja'. \p \v 39 Che' ñac ti loq'uiyob majlel ti ja' jini ajcʌñʌtya tyaq'uin ma' ti' cha' q'uele Felipe como ti pʌjyi majlel Felipe ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Pero c'ajacña i yoj ti sujti majlel ti' lumal jini ajcʌñʌtya tyaq'uin. \p \v 40 Che' ñac ti pʌjyi majlel Felipe ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios c'ʌlʌ ti c'oti ya' ti lum Azoto bʌ i c'aba'. Ti' bej cha'le xʌmbal majlel c'ʌlʌl ti c'oti ti lum Cesarea bʌ i c'aba'. Ti' cha'le subt'an ti jujump'ej saj lum ba' ti ñumi ti bij. \c 9 \s1 Saulo ti' q'uextyʌ i pusic'al i cʌy i mul \r (Hch. 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Che' ñac chʌncol tyo i bej subob ñumel i t'an Dios jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel, Saulo ti' chʌc tyʌc'lʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Yom i lu' tsʌnsañob ti yubi. Jin cha'an ti majli i pejcan ñoj ñuc bʌ cura. \p \v 2 Ya' ti' c'ajtibe jun cha'an aq'uentic i p'ʌtyʌlel cha'an mi majlel ya' ti i templo tyac israelob ya' ti Damasco cha'an i chuc ochemo' bʌ ti t'an Dios. Yom i cʌchob. Yom i pʌyob sujtyel ti Jerusalén. Junlajal yom i cʌchob winicob, x'ixicob. \p \v 3 Pero che' ñac ya' tyo an ti bij ti lʌc'ʌlel Damasco ti wa' jubi tyʌlel c'ajc tyʌlem bʌ ti chan ti' joytyʌlel. \p \v 4 Che' jini Saulo ti yajli ti lum. Ti yubi ajt'an tsa' bʌ yʌlʌ: Saulo, Saulo, ¿chucoch chʌncol a tyʌc'lañon? che' jini ajt'an. \p \v 5 Che' jini Saulo ti yʌlʌ: C Yum, ¿majchetqui? che'en. Jini ajt'an ti' jac'ʌ: Joñon Jesúson. Joñoñʌch chʌncol bʌ a tyʌc'lan. Chʌncol a bajñel low a bʌ che' bajche' tyat wacax che' mi' bot'tyeq'ue' jay bʌ i ñi' tye' chucul bʌ i cha'an i yum. Che' ti' jac'ʌ jini ajt'an. \p \v 6 Tsitsilña ti bʌq'uen Saulo. Ti yʌlʌ: C Yum, ¿chuquiyes a wom mic cha'len? che'en. Che' jini, Jesús ti' jac'ʌ: Wa'i. Cucu ya' ti lum. Ya'i mi quej a subentyel chʌ bʌ yom ma' cha'len, che'en. \p \v 7 Jini winicob chʌncol bʌ i tsʌclen majlel Saulo ti wen quejiyob ti bʌq'uen che' ti yubiyob ajt'an pero mach'an majch tsiquil. \p \v 8 Che' jini ti wa'le Saulo. Ti' lolon jop'o i q'uel pañimil. Pero xpojts'ix como ti wa' sujti ti xpojts' che' ñac ti yubi ajt'an. I pi'ʌlob ti xʌmbal ti' chucbeyob i c'ʌb. Ti' pʌyʌyob ochel ti Damasco. \p \v 9 Xpojts'ʌch c'ʌlʌl uxp'ej q'uin. Ma' ti uch'i. \p \v 10 Ya'an ti Damasco juntiquil winic Ananías bʌ i c'aba'. Ochem ti' t'an Dios jini Ananías. Che' jini Jesús ti' pejcʌ che' bajche' ti ñajal. Ti yʌlʌ: Ananías, che'en. Ananías ti' jac'ʌ: Lʌch'añoni, c Yum, che'en. \p \v 11 Che' jini Jesús ti yʌlʌ: Tyejchen. Cucu ya' ti jini calle Derecha bʌ i c'aba'. Ya' ma' wochel ti yotyot Judas. Ma' c'ajtibeñob baqui an juntiquil loq'uem bʌ ti Tarso, Saulo bʌ i c'aba'. Chʌncol ti oración jini Saulo. \p \v 12 Che' bajche' ti ñajal ti yilʌyet. Che' bajche' ti ochiyet ti' t'ejl ti yilʌ. Che' bajche' ti a wʌq'ue a c'ʌb ti' wut cha'an mi cha' c'otyel i wut ti yubi. Chʌ'ʌch ti yilʌ che' bajche' ti ñajal. Che' ti subenti Ananías. \p \v 13 Che' ñac ti yubi ili t'an, Ananías ti yʌlʌ: C Yum, cabʌl ti cubi ñoj simaron ili winiqui. Tsa'ix cubi bajche' ti' tyʌc'lʌ ochemo' bʌ ti a t'an ya' ti Jerusalén. \p \v 14 Ixcu wale iliyi añʌch yic'ot jun tsa' bʌ aq'uenti ba'an ñuc bʌ curajob. Tsa'ix tyʌli wʌ'i cha'an mi' chucob cha'an mi' cʌchob pejtyel mu' bʌ i ch'ujbiñetyob. Che' ti yʌlʌ Ananías. \p \v 15 Pero Jesús ti yʌlʌ: Cucu. Cha'len bajche' mic subeñet. Tsa'ix c yajcʌ jini winic cha'an mi' sub ñumel j c'aba' ya' ba'an pejtyel mach bʌ israelob yic'ot i yumʌlob. Mux i sub c t'an je'el ya' ba'an israelo' bʌ. \p \v 16 Mux c pʌs'en Saulo pejtyel bajche' mi quej i ñusan wocol cha'an ti caj joñon. Che' ti subenti Ananías ti Jesús. \p \v 17 Che' jini Ananías ti majli ya' ti yotyot Judas ba' ti' tyaja Saulo. Ti ochi. Ti yʌc'ʌ i c'ʌb ti' wut Saulo. Ti yʌlʌ: Hermano Saulo, jini lac Yum tsa' bʌ i pʌsʌ i bʌ ti a tyojlel ya' ti bij ti' xiq'uiyon tyʌlel cha'an cha' c'otic a wut, cha'an bujt'ic a pusic'al ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Che' ti yʌlʌ Ananías. \p \v 18 Che' jini ti wa' yajli loq'uel ti' wut Saulo che' bajche' i sujl i wentyʌlel. Tsa'ix cha' c'oti i wut. Ti tyejchi Saulo. Tsa'ix ajq'ui ti ch'ʌm ja'. \p \v 19 Che' jini ti uch'i. Ti cha' p'ʌtyʌliyi. Ya' ti ajni cha'p'ej uxp'ej q'uin ti Damasco yic'ot ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \s1 Saulo ti' cha'le subt'an ya' ti Damasco \p \v 20 Che' jini Saulo ti queji ti subt'an ya' ti i templo tyac israelob. ti' subeyob cha'an i yalobilʌch Dios jini Jesús. \p \v 21 Tyoj bʌc'ñʌjelob jini tsa' bʌ yubiyob i t'an. Ti yʌlʌyob: Jiñʌch jini tsa' bʌ wen tyʌc'lʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén, che'ob. Jiñʌch jini tsa' bʌ tyʌli wʌ'wʌ'i cha'an i cʌchob ochemo' bʌ cha'an mi yʌq'ueñob ti' c'ʌb ñuc bʌ curajob, che' ti yʌlʌyob. \p \v 22 Pero más ch'ejl tyo ti queji ti t'an Saulo. Ti' wen tsictisʌbeyob pejtyel israelob ya' ti Damasco cha'an Jesús jiñʌch yajcʌbil bʌ i cha'an Dios. Ma'an ti' ña'tyʌyob bajche' yom i jac'ob. \s1 Saulo ti puts'i loq'uel ba'an israelob \p \v 23 Che' ñac ti ñumi cabʌl q'uin jini israelob ti queji i lajob i t'an cha'an mi' tsʌnsañob Saulo. \p \v 24-25 Che' jini ti yubi Saulo bajche' chʌncol i ña'tyañob. Joy corralibil ti wen chan bʌ corral melel bʌ ti tyun jini lum. C'ʌlʌl ti ñumi q'uin, ti ñumi ac'bʌlel ti' pijtyʌyob Saulo ya' ti ti' corral ba' mi yochelob mi loq'uelob. Yom i tsʌnsañob. Pero jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti yotsʌyob Saulo ti colem chiquib. Ti ac'bʌlel ti' ñusʌyob ti jumpatlel jini corral. Chʌ'ʌch bajche' jini ti puts'i Saulo. \s1 Saulo ya' ti Jerusalén \p \v 26 Che' ñac ti c'oti Saulo ya' ti Jerusalén yom i yochel ba'an jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Pero añobʌch i bʌq'uen. Ma'an ti' ch'ujbiyob mi ochem ti' t'an Dios Saulo. \p \v 27 Che' jini Bernabé ti' pʌyʌ ochel Saulo ba'an yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. Ti' wen subeyob pejtyel bajche' ti ujti ya' ti bij, bajche' ti yilʌ Jesús ya' ti bij jini Saulo. Ti' subeyob bajche' ti pejcʌnti Saulo ti Jesús. Ti' wen tsictisʌbeyob je'el bajche' ti' wen cha'le subt'an Saulo cha'an Jesús ya' ti Damasco. \p \v 28 Che' jini Saulo ti tyem ajni yic'ot ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén. Ti' pi'leyob ti xʌmbal che' ñac ti loq'uiyob ti subt'an. \p \v 29 Wen ch'ejl ti' subu t'an cha'an Jesús jini Saulo. Ti' wen pejcʌ israelob mu' bʌ i cha'len t'an ti' t'an griegojob. Pero jiñob ti' wen sʌclʌ bajche' ch'ujbi i tsʌnsañob. \p \v 30 Che' ñac jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti yubiyob bajche' chʌncol i ña'tyañob jini griegojob ti' pʌyʌyob loq'uel Saulo cha'an majlic i yʌc'ob ti Cesarea. Ya'i ti' xiq'uiyob sujtyel ti lum Tarso bʌ i c'aba'. \p \v 31 Che' jini ñʌch'ʌl ti cʌyleyob pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti pañimil Judea bʌ i c'aba' yic'ot Galilea yic'ot Samaria. Ti' wen xuc'chocoyob i pusic'al ti' t'an Dios. Ti' ch'ujbiyob Dios ti jump'ej jach i pusic'al. Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' chʌc cotyʌyob. Ti wen oc'ʌyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \s1 Ti lajmisʌnti juntiquil winic Eneas bʌ i c'aba' \p \v 32 Ti loq'ui majlel Pedro i jula'an pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios. C'ʌlʌ ti majli ti jump'ej lum Lida bʌ i c'aba'. \p \v 33 Ya' ti Lida ti' tyaja juntiquil winic mach bʌ mejl i ñijcan yoc i c'ʌb. An jach ti wʌyib c'ʌlʌl ocho jab. Eneas i c'aba' bʌ winic. \p \v 34 Pedro ti' sube: Eneas, Jesucristo mi' lajmisañet. Tyejchen. Much'quin a mosil. Che' ti yʌlʌ Pedro. Che' jini, ti wa' tyejchi Eneas. \p \v 35 Pejtyel jini am bʌ ti Lida yic'ot ti yambʌ lum Sarón bʌ i c'aba' ti yilʌyob bajche' ti ujti. Ti' cʌyʌyob i ch'ujbiñob jini oniyix bʌ t'an. Ti' ch'ujbiyob Jesús. \s1 Ti tyejche loq'uel Dorcas ba'an sajtyemo' bʌ \p \v 36 Ti jin jach bʌ q'uin tyac ya' ti jump'ej lum Jope bʌ i c'aba' an juntiquil 'ixic Tabita bʌ i c'aba'. Ochem ti' t'an Dios jini 'ixic. Dorcas bʌ i c'aba' jini 'ixic ti' t'an griegojob. Jini ti' chʌc cha'le wen tyac bʌ. Ti' chʌc cotyʌ jini p'ump'uño' bʌ. \p \v 37 Che' jini ti c'am'ʌ jini Dorcas. Ti sajti. Ti' ts'ʌnsʌyob jini ch'ujlelʌl. Ti' sʌts' chocoyob ya' ti cha'lajm bʌ i mali otyot. \p \v 38 Lʌc'ʌl an ti Jope jini Lida. Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' ña'tyʌyob ya'an ti Lida jini Pedro. Jin cha'an ti' chocoyob majlel cha'tiquil winic ya'i cha'an mi' pʌy tyʌlel. Ti' subeyob: Coxla ti Jope ti ora jach, che'ob. \p \v 39 Che' jini, ti majli Pedro yic'otyob. Che' ñac ti c'oti ti' pʌyʌyob letsel ya' ba' sʌts'ʌl jini ch'ujlelʌl. Muc'ob ti uq'uel cabʌl meba' 'ixicob. Ti' pʌsbeyob Pedro pejtyel bujcʌl tyac tsa' bʌ i ts'isi Dorcas che' ñac cuxul tyo. \p \v 40 Che' jini Pedro ti' xiq'ui loq'uel ti pejtyelel. Ti ñocle. Ti' cha'le oración. Ti' ch'uj q'uele jini ch'ujlelʌl Dorcas. Ti' pejcʌ. Ti yʌlʌ: Tabita, tyejchen. Che' jini, Dorcas ti p'ixi i wut. Che' ñac ti yilʌ Pedro, ti buchle. \p \v 41 Pedro ti' chucbe i c'ʌb. Ti' ch'uyu tyejchel. Ti' cha' pʌyʌ ochel jini meba' 'ixicob yic'ot yaño' bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti' lu' pʌsbeyob cha' cuxulix Dorcas. \p \v 42 Pejtyelel ya' ti Jope ti yubiyob chʌ bʌ ti ujti. Cabʌl ti' ch'ujbiyob Jesús. \p \v 43 Ya' ti cʌyle Pedro cha'p'ej uxp'ej q'uin. Ti ajni ti yotyot Simón. An i toñel Simón ti ts'aj pʌchij. \c 10 \s1 Pedro yic'ot Cornelio \p \v 1 Ya' ti lum Cesarea bʌ i c'aba' an juntiquil winic Cornelio bʌ i c'aba'. An ti' wenta cien soldadojob. Italianojo' bʌ i c'aba' jini junmujch'. \p \v 2 Jini Cornelio yic'ot pejtyelelob am bʌ ti yotyot ti' ch'ujutisayob Dios. Ti' q'ueleyob ti ñuc Dios. Wen uts jini Cornelio. Aunque mach israel bʌ winic ti yʌq'ue cabʌl tyaq'uin cha'an mi' cotyan p'ump'um bʌ israelob. Cabʌl ti' cha'le oración. \p \v 3 Junyajlel che' ti och an q'uin ti yilʌ che' bajche' ti ñajal juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. Jini ti' pejcʌ. Ti yʌlʌ: Cornelio, che'en. \p \v 4 Tyoj bʌc'ñʌjel Cornelio. Ti' ch'uj q'uele jini ajtroñel i cha'an Dios. Ti yʌlʌ: ¿Chuquiyes a wom? c Yum, che'en. Jini ajtroñel i cha'an Dios ti' sube: Tsa'ix i yubi a woración Dios. Tsa'ix i yilʌ bajche' ma' p'untyan p'ump'uño' bʌ. \p \v 5 Choco majlel cha'tiquil uxtiquil winic ya' ti Jope cha'an mi' tyaj juntiquil Simón bʌ i c'aba'. I cha'chajplel bʌ i c'aba' Simón jiñʌch Pedro. \p \v 6 Ya' mi yajñel yic'ot yambʌ winic Simón bʌ i c'aba' je'el. An i troñel ti ts'aj pʌchij jini yambʌ Simón. Ya' chumul ya' ti lʌc'ʌl colem ja'. Jini Pedro mi quej i subeñet chʌ bʌ yom a cha'len. Che' ti subenti Cornelio. \p \v 7 Ti loq'ui majlel jini ajtroñel i cha'an Dios. Che' jini, Cornelio ti' pʌyʌ tyʌlel cha'tiquil ajtroñel i cha'an yic'ot juntiquil soldado. Jini soldado mi' chʌc mel bajche' mi' mulan Cornelio. Mi' ch'ujutisan Dios je'el. \p \v 8 Ti' wen sube jini uxtiquil pejtyel tsa' bʌ subenti ti i yajtroñel Dios. Che' jini ti' xiq'uiyob majlel ya' ti Jope. \p \v 9 Ti yijc'ʌlel che' yomox tyaj xinq'uinil añob tyo ti bij jini uxtiquil. Lʌc'ʌlix mach c'ot ti Jope. Ti jim bʌ ora Pedro ti letsi ti pamacña bʌ i jol otyot cha'an mi' cha'len oración. \p \v 10 Wen an i wi'ñal. Yom uch'el. Pero che' ñac chʌncol tyo i chajpʌbeñob i yuch'el an chʌ bʌ ti queji i q'uel che' bajche' ti ñajal. \p \v 11 Ti yilʌ ti jajmi ti chan. Ti jubi tyʌlel c'ʌlʌ ya' ba'an che' bajche' yoque colem bʌ pisil lajal chucul ti' chʌnwejl i xujc yilal. \p \v 12 Ya' ti' mali jini pisil an che' bajche' jujunchajp pejtyel jini animal chʌnts'ijt bʌ yoc. An lucum tyac je'el yic'ot xma'tye'mut. \p \v 13 Che' jini, ti yubi ajt'an tsa' bʌ yʌlʌ: Wa'i, Pedro. Tsʌnsan. C'uxu chʌ bʌ jach yes bʌ animal. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 14 Che' jini Pedro ti' jac'ʌ. Mach che'iqui, c Yum. Ma'an ba' bʌ ora mij c'ux tic'bil bʌ bajche' mi' ch'ujbiñob pejtyel israelob. Che' ti jac'ʌ Pedro. \p \v 15 Ti cha' ubi ili t'an tsa' bʌ yʌlʌ: Mach yom a ts'a'q'uel jini mu' bʌ i q'uel Dios ti wen, che'en. \p \v 16 Uxyajlel ti yubi t'an jini Pedro. Che' jini ti cha' letsi ti chan jini colem pisil. \p \v 17 Wen mu' ti pensal Pedro. ¿Chuquiyes i sujmlel pejtyel jini? Che' ti yʌlʌ ti' pusic'al. Che' ñac mu' tyo ti pensal ya' ti c'otiyob ti ti' otyot jini tsa' bʌ i xiq'ui tyʌlel Cornelio. Chʌncol i sʌclan i yotyot Simón. \p \v 18 Che' ti c'otiyob ya'i ti queji i c'ajtibeñob ti c'am bʌ t'an mi ya'an Simón cha'chajplel bʌ i c'aba' Pedro. \p \v 19 Che' ñac chʌncol tyo i pensalin Pedro tsa' bʌ pʌs'enti, Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' pejcʌ. Ti yʌlʌ: Ubin, uxtiquil winic chʌncol i sʌclañet. \p \v 20 Tyejchen. Jubenix ya' ba'añob. Cucu yic'otyob. Mach a saj ts'a'q'uel mach bʌ israelob como joñon tic xiq'uiyob tyʌlel cha'an i pʌyetyob majlel. Che' ti subenti ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. \p \v 21 Che' jini, Pedro ti jubi majlel ya' ba'an jini uxtiquil winic tsa' bʌ i xiq'uiyob majlel Cornelio. Ti' subeyob. Joñoñʌch jini chʌncol bʌ la' sʌclan. ¿Chucoch ti tyʌliyetla? che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 22 Jiñob ti' jac'ʌyob: Jini am bʌ ti' wenta cien soldadojob, Cornelio bʌ i c'aba' ti' xiq'uiyon lojon tyʌlel. Wen uts jini Cornelio. Mi' wen q'uel ti ñuc Dios. Mi q'uejlel ti wen ti pejtyel israelob. Che' jini, juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan ti' pejcʌ Cornelio. Ti subenti cha'an mi lojon c tyʌlel c pʌyet majlel ti yotyot cha'an mi' wen ñʌch'tyan pejtyel mu' bʌ a suben. Che' ti yʌlʌyob jini uxtiquil winic. \p \v 23 Che' jini Pedro ti yʌq'ueyob ochel. Ya' ti' ñusʌyob ac'bʌlel yic'ot. Ti yijc'ʌlel ti majli Pedro yic'otyob. Cha'tiquil uxtiquil ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jope ti' pi'leyob ti xʌmbal je'el. \p \v 24 Ti cha'p'ejlel q'uin ti c'otiyob ya' ti Cesarea. Cornelio chʌncol i pijtyañob. Tsa'ix i pʌyʌyob ochel ti yotyot yoque i pi'ʌlob je'el yic'ot cha'tiquil uxtiquil i pi'ʌlob ti chumtyʌl. \p \v 25 Che' ñac ti c'oti Pedro ya' ti yotyot, Cornelio ti loq'ui i tyaj tyʌlel. Ti ñocle ti' t'ejl che' bajche' mi quej i ch'ujutisan Pedro. \p \v 26 Pero Pedro ti' wa'choco. Ti yʌlʌ: Wa'i. Lajal winicon che' bajche'et, che'en. \p \v 27 Che' chʌncol tyo i pejcan, ti ochi ti mal yic'ot. Ya' ti mal ti' tyaja cabʌl quixtyañujob. \p \v 28 Che' jini, Pedro ti' subeyob: Jatyetla la' wujil isujm joñon lojon israelon lojon. Wen tic'bil cha'an mi lojon c much'quin lojon c bʌ yic'ot mach bʌ israelob o mi cha'anic mi lojon cochel ti yotyot. Pero Dios ti' pʌsbeyon mach yom mi cʌle' mach wen yambʌ quixtyañujob, che'en. \p \v 29 Jin cha'an che' ti a pʌyʌyon ti tyʌliyon ti ora jach. Ma'an chʌ bʌ ti cʌlʌ. Com cubin, che' jini, chucoch ti a pʌyʌyon. Che' ti yʌlʌ jini Pedro. \p \v 30 Cornelio ti' jac'ʌ: Chʌmp'ejlix q'uin wale iliyi ti jim bʌ ora che' chʌncolon ti ch'ajb* wʌ' ti cotyot. Muc'on ti oración che' bajche' i tyʌlel mic cha'len ti och an q'uin. Che' jini, ti tsictiyi tic tyojlel juntiquil winic yoque sʌsʌc bʌ i pislel. \p \v 31 Jini ti' subeyon: Cornelio, tsa'ix i yubi a woración Dios. Tsa'ix i q'uele bajche' ma' cotyañob p'ump'uño' bʌ. \p \v 32 Xiq'ui majlel ya' ti Jope jini mu' bʌ i pʌy tyʌlel jini Simón cha'chajplel bʌ i c'aba' Pedro. Ya' mi yajñel ti yotyot yambʌ Simón jini mu' bʌ i ts'aje' pʌchij. Chumul ti lʌc'ʌl colem ja'. Che' mi tyʌlel mux i wen subeñet. Che' ti subentiyon, che' Cornelio. \p \v 33 Chʌ'ʌch che' jini, tic wa' xiq'ui majlel winicob i tyajet. Weñʌch ti wa' tyʌliyet. Wale wʌ' lu' much'quibilon lojon. Wʌ'an Dios la quic'ot. Com lojon cubin pejtyel tsa' bʌ i xiq'uiyet a subeñon lojon lac Yum. Che' ti yʌlʌ Cornelio. \s1 Bajche' ti' cha'le subt'an Pedro ya' ti yotyot Cornelio \p \v 34 Che' jini Pedro ti queji ti t'an. Ti yʌlʌ: Wale, cujil isujm mach partejic bajche' mi' q'uelonla Dios. \p \v 35 Pero mux i q'uel ti wen majchical jach mu' bʌ i q'uel ti ñuc Dios, mu' bʌ i cha'len wen bʌ mi israelob mi mach bʌ israelob. \p \v 36 Dios ti' pejcʌ i jiñʌjlel israelo' bʌ. Ti' subeyob t'an cha'an bajche' mi' tyaj i ñʌch'tyʌlel i pusic'al ti Jesucristo. Jiñʌch i Yum pejtyel quixtyañujob. \p \v 37 Wen la' wujil bajche' ti ujti ya' ti pejtyel i lumal israelob. Ti queji jini t'an ya' ti Galilea che' ñac ti subu t'an Juan, che' ñac ti yʌc'ʌ ch'ʌm ja'. \p \v 38 Jini Jesús ch'oyol bʌ ti Nazaret ti aq'uenti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios yic'ot i p'ʌtyʌlel Dios. Ba'ical jach ti majli ti' cha'le wen bʌ. Cabʌl ti' lajmisʌ tyʌc'lʌbil bʌ ti xiba. Chʌ'ʌch ti' cha'le como Dios an yic'ot. \p \v 39 Joñon lojon yajcʌbilon lojon bʌ ajsubt'an ñumel ti lojon quilʌ pejtyel tsa' bʌ i cha'le Jesús ya' ti Judea yic'ot ya' ti Jerusalén je'el. Ti wi'il ti' joc'chocoyob ti cruz. Ti' tsʌnsʌyob. \p \v 40 Pero ti yuxp'ejlel q'uin Dios ti' tyeche loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ. Ti yoque i cuxtyʌlel ti cha' pʌsʌ i bʌ ba'añon lojon. \p \v 41 Mach'an ti' pʌsʌ i bʌ ba'an pejtyel quixtyañujob pero ya' jach ti' pʌsʌ i bʌ ba'añon lojon. Como Dios ti wʌ yajcʌyon lojon cha'an lojon c sub i sujmlel ti pejtyel tsa' bʌ lojon quilʌ. Che' ñac cha' cuxulix Jesús ti lojon c cha'le uch'el quic'ot. \p \v 42 Dios ti' xiq'uiyon lojon cha'an mi lojon c sub majlel i t'an ba'an pejtyel quixtyañujob. Jujuntiquil mi quej i wersa mel i bʌ ti' tyojlel Jesús. Chʌ'ʌch Dios ti yajcʌ Jesús cha'an mi' cha'len melojel. Chʌ'ʌch an ti lojon c wenta c sub. \p \v 43 Pejtyelelob jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix ti' tyajayob ti t'an Jesús. Ti' lu' subuyob cha'an majchical jach mi' ch'ujbin Jesús mi' tyaj i ñusʌntyel i mul ti Jesús. Che' ti yʌlʌ ti subt'an Pedro ya' ba'an Cornelio. \s1 Ti aq'uenti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios mach bʌ israelob \p \v 44 Che' mu' tyo ti t'an Pedro, ti bujt'iyob i pusic'al ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios pejtyel jini chʌncol bʌ i ñʌch'tyʌbeñob i t'an. \p \v 45 Tyoj bʌc'ñʌjel jini israelob tsa' bʌ i pi'leyob ti xʌmbal Pedro che' ñac ti yilʌyob ti aq'uenti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios mach bʌ israelob. \p \v 46 Che' ñac jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti ochi ti' pusic'al jini mach bʌ israelob jiñob ti quejiyob ti t'an ti yan tyac bʌ t'an. Ti' wen subuyob i ñuclel Dios. \p \v 47 Che' jini, ti yʌlʌ Pedro: Ma'an chʌ' bʌ mi' mʌctyʌbeñob i ch'ʌmob ja' ili quixtyañujob como tsa'ix aq'uentiyob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios lajal che' bajche'onla. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 48 Che' jini, Pedro ti' xiq'ui i ch'ʌmob ja' mach bʌ israelob cha'an tsiquil ti' ch'ujbiyob Jesús. Jini mach bʌ israelobic ti' c'ajtibeyob Pedro ti wocol t'an cha'an cʌylec yic'otyob cha'p'ej uxp'ej q'uin. \c 11 \s1 Pablo ti' sube año' bʌ ti Jerusalén bajche' ti ujti ya' ba'an Cornelio \p \v 1 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot yambʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Judea ti yubiyob tsa'ix i ch'ujbiyob i t'an Dios jini mach bʌ israelob. \p \v 2 Che' ñac ti cha' sujti ti Jerusalén Pedro, jini israelo' bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti queji i yʌl'eñob. \p \v 3 Ti yʌlʌyob: ¿Chucoch tsajñiyet a jula'an mach bʌ israelob? ¿Chucoch ti uch'iyet yic'otyob? Che' ti yʌlʌyob. \p \v 4 Che' jini Pedro ti' lu' subeyob c'ʌlʌ ti tyejchibal pejtyel chʌ bʌ ti ujti. Ti yʌlʌ: \p \v 5 Ya' añon ti lum Jope bʌ i c'aba'. Muc'on ti oración. Che' jini ti quilʌ che' bajche' tic ñajal che' bajche' colem pisil yilal. Lajal chucul ti chʌnwejl i xujc. Ti jubi tyʌlel ti chan. C'ʌlʌl ti c'oti ya' ba'añon. \p \v 6 Ti' queji c wen q'uele' cha'an mi' q'uel chʌ bʌ an. Ya'an ti quilʌ animal tyac chʌnts'ijt bʌ yoc yic'ot simaron bʌ am bʌ ti ma'tye'el, yic'ot lucum tyac yic'ot xma'tye'mut tyac. \p \v 7 Ti cubi t'an tsa' bʌ yʌlʌ: Wa'i Pedro. Tsʌnsan. C'uxu chʌ bʌ jach yes. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 8 Pero joñon tic jac'ʌ. Ma'ix, c Yum. Ma'an ba' bʌ ora tij c'uxu tic'bil bʌ bajche' mi lojon c ch'ujbin ti i mandar israelob. \p \v 9 Che' jini tic cha' ubi t'an loq'uem bʌ ti panchan tsa' bʌ yʌlʌ: Mach'an ma' wʌle' mach wen mu' bʌ cʌl ti wen. Chʌ'ʌch ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 10 Uxyajlel chʌ'ʌch ti ujti. Che' jini ti cha' letsi ti chan jini colem pisil. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 11 Ti' bej cha'le t'an Pedro. Ti yʌlʌ: Ti jim bʌ ora che' ñac ti ujti pejtyel jini, ya' ti c'otiyob ti otyot ba' ti poj ajniyon uxtiquil winic loq'uemo' bʌ ti Cesarea. Ti c'oti i sʌclañon. \p \v 12 Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' xiq'uiyon majlel yic'otyob. Cucu a wic'otyob. Mach a saj ts'a'q'uel jini mach bʌ israelob. Che' ti subentiyon. Che' jini seis winicob ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti majli quic'ot. Ya' ti ochiyon lojon ti yotyot juntiquil winic. \p \v 13 Che' jini, ti' subeyon lojon bajche' ti yilʌ che' bajche' ti ñajal juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. Ya' ti wa'le ti yotyot. Ti' sube: Choco majlel winicob ya' ti Jope cha'an mi' pʌy tyʌlel juntiquil Simón bʌ i c'aba'. Cha'chajplel bʌ i c'aba' Simón jini Pedro. \p \v 14 Jini mi quej i subeñet bajche' ch'ujbi a tyaj a cotyʌntyel jatyet yic'ot pejtyel a pi'ʌlob ti a wotyot. Che' ti subenti jini winic, che' Pedro. \p \v 15 Che' jini, che' ti quejiyon ti t'an ya' ti' tyojlelob, jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti ochi ti' pusic'alob lajal che' bajche' ti ochi ti lac cha'an ti yambʌ ora. \p \v 16 Che' jini c'ajal c cha'an jini tsa' bʌ i yʌlʌ Jesús che' ti yʌlʌ: Melelʌch ti yʌc'ʌ ch'ʌm ja' Juan pero Dios mi quej i yʌq'ueñetla Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel, che'en. \p \v 17 Dios ti yʌc'ob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel lajal bajche' ti yʌq'ueyonla che' ñac ti ochiyonla ti lac Yum Jesucristo. Che' jini mach'an tic wenta cha'an c tiq'ue' Dios mi yom i yʌq'ueñob Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 18 Che' ñac jini ochemo' bʌ ti t'an Dios ya' ti Jerusalén ti yubiyob i t'an Pedro ti wa' lajmiyob ti t'an. Ti queji i subeñob i ñuclel Dios. Ti yʌlʌyob: Q'uele a wilan, Dios ti yʌq'ue je'el mach bʌ israelob cha'an mi' q'uextyañob i pusic'al i tyajob i cuxtyʌlel mach'ʌ yujil jilel. Che' ti yʌlʌyob. \s1 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Antioquía \p \v 19 Ti jim bʌ q'uin che' ñac ti' tsʌnsʌyob Esteban ti queji i cabʌl tyʌc'lañob yambʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios je'el. Lamital ti puts'iyob c'ʌlʌl ti pañimil Fenicia bʌ i c'aba' yic'ot ya' ti lum joyol bʌ ti ja' Chipre bʌ i c'aba' yic'ot ya' ti lum Antioquía bʌ i c'aba'. Jini jach ti' subeyob i t'an ba'an israelob. Mach'an ti' subeyob jini mach bʌ israelob. \p \v 20 Pero lamital jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios, jini loq'uemo' bʌ ti Chipre yic'ot ti yambʌ pañimil Cirene bʌ i c'aba' ti c'otiyob ya' ti lum Antioquía bʌ i c'aba'. Ya'i ti' subeyob mach bʌ israelob bajche' mi' tyajob i cotyʌntyel ti Jesús. \p \v 21 An i p'ʌtyʌlel Jesús yic'otyob tsa' bʌ i cha'leyob subt'an. Cabʌlob tsa' bʌ i yubiyob i t'an ti' cʌyʌyob oñiyix bʌ t'an tsa' bʌ i ch'ujbiyob. Ti' ch'ujbiyob Jesús. \p \v 22 Che' ñac ti yubiyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén pejtyel bajche' chʌncol yujtyel ya' ti yambʌ pañimil tyac ti' chocoyob majlel Bernabé ti Antioquía. \p \v 23 Che' ñac ti c'oti Bernabé ti yilʌ bajche' ti aq'uentiyob i yutslel i pusic'al Dios jini ya' bʌ añob. C'ajacña i yoj Bernabé. Ti' wen xiq'uiyob cha'an i chʌc xuc'chocoñob i pusic'al ti Jesús. \p \v 24 Wen uts Bernabé. But'ul i pusic'al ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Ti jump'ej jach i pusic'al ti' ch'ujbi Dios. Cabʌlob ti' ch'ujbi Jesús ti' pusic'al che' ñac ti yubiyob chʌ bʌ ti yʌlʌ Bernabé. \p \v 25 Ti wi'il ti majli Bernabé ya' ti Tarso cha'an mi' sʌclan Saulo. Che' ñac ti' tyaja, ti' pʌyʌ majlel ti Antioquía. \p \v 26 C'ʌlʌl jump'ej jab ya' ti cʌyleyob yic'ot ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti' cʌntisʌyob cabʌl quixtyañujob. Ya' ti Antioquía jiñʌch ba' ti queji i ñaxan ajlelob ti ochemo' bʌ ti' t'an Dios bʌ quixtyañujob. \p \v 27 Che' ñac mu' tyo ti cʌntisʌ Bernabé yic'ot Saulo ya' ti Antioquía, ti c'otiyob cha'tiquil uxtiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ch'oyol bʌ ti Jerusalén. \p \v 28 Juntiquil Agabo bʌ i c'aba' ti wa'le ti xiñil ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti yʌq'ue i wʌ wen tsictisʌben cha'an tyal cabʌl wi'ñal ti pejtyel mulawil. Chʌ'ʌch ti ujti che' ñac an ye'tyel jini ñoj ñuc bʌ yumʌl Claudio bʌ i c'aba'. \p \v 29 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Antioquía ti' lajayob i t'an cha'an i chocob majlel tyaq'uin ba'an ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Judea. Jujuntiquil ti bajñel ña'tyʌ bajche' yonlel ch'ujbi i yʌq'uen. \p \v 30 Chʌ'ʌch ti' cha'leyob. Che' jini ti' c'ʌb Bernabé yic'ot Saulo ti' chocoyob majlel jini much'quibilix bʌ tyaq'uin ya' ba'an ancianojob ya' ti Judea. \c 12 \s1 Ti tsʌnsʌnti Jacobo; ti yotsʌyob Pedro ti cʌchol \p \v 1 Ti jim bʌ ora jini ñuc bʌ yumʌl Herodes bʌ i c'aba' ti queji i tyʌc'lañob lamital ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 2 Ti' xiq'ui ti tsʌnsʌntyel ti machit Jacobo i yʌscun Juan. \p \v 3 Herodes ti yilʌ wen c'ajacñayob i yoj jini israelob cha'an ti' tsʌnsʌ Jacobo. Jin cha'an ti' chucu Pedro je'el. Chʌ'ʌch ti ujti ti jini ñuc bʌ q'uin che' ñac i tyʌlel mi' c'uxob jini caxlan waj mach'ʌ ba'an yic'ot levadura mu' bʌ yʌq'uen i wos i bʌ. \p \v 4 Che' ñac ti' chucu Pedro ti yotsʌ ya' ti cʌchonibʌl ba' ti' wen cʌñʌtyʌyob chʌnmojt soldadojob. An chʌntiquil soldado ti jujunmojt. Herodes ti' ña'tyʌ mi quej i loc'san Pedro che' ñumenix jini ñuc bʌ q'uin cha'an mi' pʌy majlel ti melojel ti' tyojlel quixtyañujob. \p \v 5 Ya' tyo an ti cʌchonibʌl Pedro. Wen cʌñʌtyʌbilʌch. Pero ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti jump'ej jach i pusic'al chʌncol i chʌc tyajob ti oración Pedro. \s1 Dios ti' loc'sʌ ti cʌchol Pedro \p \v 6 Che' jini, ti jim bʌ ac'bʌlel che' ijc'ʌl tyo i pʌy loq'uel Herodes ti melojel, an tyo ti cʌchonibʌl Pedro. Xin lʌpʌl i cha'an cha'tiquil soldado. Wʌyʌl Pedro. Cʌchʌl ti cha't'ujm cadena. Yambʌ soldadojob chʌncol i cʌñʌtyañob i ti' cʌchonibʌl. \p \v 7 Ti saj ora jach ti tsictiyi juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. Sʌcpojan ya' ti mali cʌchonibʌl. Jini ti' nijcʌ Pedro ti' quejlop. Ti' p'ixtisʌ. Ti yʌlʌ: Tyejchen ti ora, che'en. Che' jini, i cadenajlel tyac am bʌ ti' c'ʌb ti bajñel tyujq'ui loq'uel. \p \v 8 Jini ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan ti yʌlʌ: Cʌchʌx a cinturón. Xojox a zapatos. Che' ñac ti ujti i mele' Pedro che bajche jini, jini ajtroñel i cha'an Dios ti yʌlʌ: Lʌpʌx jini yambʌ ticʌw bʌ a bujc. La'. Tsʌcleñon majlel, che' ti yʌlʌ. \p \v 9 Pedro ti' tsʌcle majlel jini ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan. Pero mach'an ti' ñoj ña'tyʌ mi yoque melelʌch bajche' chʌncol i yujtyel. Che' bajche' ñajal jach muc' ti' lolon ña'tyʌ. \p \v 10 Ti ñumiyob ba'an jini ñaxan bʌ jumojt ajcʌñʌtya cʌchonibʌl yic'ot ti cha'mojtlel. Che' jini ti c'otiyob ya' ti colem bʌ i ti' cʌchonibʌl ba' mi loq'uelob ti calle. Melel ti tsucul tyaq'uin jini i ti' cʌchonibʌl. Che' ti c'otiyob ti bajñel jajmi. Ti loq'uiyob. Ti' motin t'uñuyob majlel jump'ej calle. Che' jini, i yajtroñel Dios ti' bajñel wa' cʌyʌ Pedro. \p \v 11 Che' jini Pedro ti queji i ña'tyan chʌ bʌ ti ujti. Ti' pusic'al ti yʌlʌ: Wale cujilix isujm. Jini c Yum ti' choco tyʌlel jini ajtroñel i cha'an, cha'an mi' loc'sañon ti' p'ʌtyʌlel Herodes yic'ot ti pejtyel jini bajche' yom i tyʌc'lañon israelob. Chʌ'ʌch ti bajñel alʌ ti' pusic'al Pedro. \p \v 12 Chʌncol tyo i pensalin jini tsa' bʌ ujti. Che' jini ti majli ti yotyot María i ña' Juan. I cha'chajplel bʌ i c'aba' Juan jiñʌch Marcos. Cabʌl quixtyañujob ya' much'quibilob ti oración. \p \v 13 Che' ñac ti' jats'ʌ i ti' otyot Pedro, juntiquil xc'alʌl Rode bʌ i c'aba' ti majli i q'uel majchqui ya'an. \p \v 14 Che' ñac ti yubibe i t'an Pedro ma'ix ti' wa' jambe i ti' otyot. Pero cha'an wen c'ajacña i yoj ti sujti ti ajñel i subeñob ya' bʌ añob ti mal cha'an ya'ix an Pedro ya' ti ti' otyot. \p \v 15 Che' jini ti yʌlʌyob: Leco a jol, che'ob. Pero jini Rode ti' cha' subeyob cha'an yoque melelʌch i t'an. Jin cha'an ti yʌlʌyob: C'o'ojl jiñʌch yajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan tsa' bʌ i choco tyʌlel cha'an i cʌñʌtyan Pedro. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 16 Pero Pedro c'ʌlʌl chʌncol tyo i jats' i ti' otyot. Che' ti ñumi ora ti' jambeyob i ti' otyot. Tyoj bʌc'ñʌjelob che' ñac ti yilʌyob Pedro. \p \v 17 Pedro ti' pʌs'eyob i c'ʌb cha'an mi lajmel ti t'an. Che' jini ti' wen tsictisʌbeyob bajche' ti' loc'sʌ ti cʌchonibʌl ti lac Yum. Ti' subeyob: Suben Jacobo yic'ot yaño' bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios pejtyel chʌ bʌ ti ujti. Che' ti yʌlʌ Pedro. Che' jini ti loq'ui majlel. Ti majli ti yambʌ otyot. \p \v 18 Che' ti sʌc'ʌ ti' wen cha'leyob t'an jini soldadojob. Ma'an ti' saj ña'tyʌyob chʌ bʌ yes ti ujti, bajche' ti loq'ui ti cʌchonibʌl Pedro. \p \v 19 Herodes ti' xiq'ui i wen sʌclañob Pedro. Pero ma'an ti' tyajayob. Che' jini ti' wersa c'ajtibe soldadojob bajche' ti loq'ui Pedro. Pero mach ch'ujbi i jac'ob como ma'an ti' ch'ʌmʌyob isujm. Jin cha'an Herodes ti yʌc'ʌ ti tsʌnsʌntyel soldadojob. Che' jini Herodes ti loq'ui majlel ti Judea. Ti majli ti chumtyʌl ya' ti Cesarea. \s1 Ti sajti Herodes \p \v 20 Herodes chʌncol i wen mich'q'uel jini quixtyañujob ya' ti lum Tiro yic'ot Sidón bʌ i c'aba'. P'ump'uñob jini quixtyañujob ya'i. Mach jasʌl i bʌlob i ñʌc'. I tyʌlel Herodes mi' choc majlel i bʌlob i ñʌc'. Pero ma' ti' poj cotyʌyob como mich'. Jin cha'an quixtyañujob ya' ti Tiro yic'ot Sidón ti' lajayob i t'an cha'an jini año' bʌ ye'tyel mi majlelob cha'an i pejcañob Herodes. Ñaxan ti' pejcʌyob juntiquil ñuc bʌ ajtroñel i cha'an Herodes Blasto bʌ i c'aba'. Ti' pʌs'eyob tyaq'uin cha'an mi' cotyañob ti t'an ti' tyojlel Herodes cha'an mi' lajmel i mich'lel. \p \v 21 Che' jini Herodes ti' subeyob chʌ bʌ ti q'uin mi much'quiñob i bʌ jini loq'uemo' bʌ ti Tiro yic'ot Sidón. Ti jim bʌ q'uin ti' xojo yoque c'otyajax bʌ i pislel bajche' mi' xojob ñoj ñuc bʌ yumʌlob. Ti buchle ti colem bʌ i buchlib. Ti' wen pejcʌyob. \p \v 22 Che' jini pejtyel jini much'quibilo' bʌ quixtyañujob ti quejiyob ti c'am bʌ t'an. Mach quixtyañujic mu' bʌ ti t'an. Jiñʌch juntiquil dios, che' ti' lolon alʌyob. \p \v 23 Ti jini jach bʌ ora juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan ti' c'amisʌ Herodes como ma'an ti' q'uele ti ñuc Dios pero ti yʌc'ʌ i bʌ ti ch'ujutisʌntyel. Che' bajche' Dios ti' lolon mele i bʌ. Motso' ti' c'uxbe i bʌc'tyal Herodes. Ti sajti. \p \v 24 Pero i t'an Dios ti' bej pujqui majlel. Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' chʌc subu majlel ba'ical. \p \v 25 Che' ñac jini Bernabé yic'ot Saulo ti ujti i yʌq'uen año' bʌ ti Jerusalén jini tyaq'uin tsa' bʌ i much'quiyob jini año' bʌ ti Antioquía ti cha' sujtiyob majlel ti Antioquía. Ti' pʌyʌyob sujtyel Juan cha'chajplel bʌ i c'aba Marcos. \c 13 \s1 Pablo yic'ot Bernabé ti' tyeche i puc ñumel i t'an Dios \p \v 1 Ya'an yic'otyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Antioquía winicob tsa' bʌ aq'uenti ti Dios i wen sub i sujmlel i t'an yic'ot i wen cʌntisañob ti' t'an Dios. Jiñʌch Bernabé yic'ot Simón (cha'chajp bʌ i c'aba' Negro) yic'ot Lucio ch'oyol bʌ ti lum Cirene bʌ i c'aba' yic'ot Saulo. An je'el jini Manaén bʌ i c'aba'. (Jini Manaén lajal ti coli yic'ot Herodes tsa' bʌ ochi ti ñuc bʌ ye'tyel ya' ti Galilea.) \p \v 2 Jump'ej q'uin che' ñac muc'ob ti ch'ajb cha'an mach'an ti poj uch'iyob chʌncol i ch'ujutisañob Dios. Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' pejcʌyob. Ti yʌlʌ: La' majlic Bernabé yic'ot Saulo cha'an i cha'libeñon c toñel mu bʌ c pʌs'eñob. Che' ti yʌlʌ Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. \p \v 3 Che' tsa'ix ujtiyob ti ch'ajb yic'ot oración ti yʌc'ʌyob i c'ʌb ti' jol Bernabé yic'ot Saulo. Ti yʌq'ueyob ti majlel. \s1 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel mi' cha'leñob subt'an ya' ti Chipre \p \v 4 Che' jini Bernabé yic'ot Saulo ti majliyob c'ʌlʌl ti lum Seleucia bʌ i c'aba' che' bajche' ti' xiq'ui Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Che' jini ti ochiyob ti barco cha'an mi majlelob ti jump'ej lum joyol bʌ ti ja' Chipre bʌ i c'aba'. \p \v 5 Che' ñac ti c'otiyob ya' ti jini lum ya' ti lʌc'ʌl ti' ja' Salamina bʌ i c'aba' ti queji i subeñob i t'an Dios ya' ti i templo tyac israelob. Ya'an Juan yic'otyob je'el cha'an mi' cotyañob ti toñel. \p \v 6 Ti ñumiyob ti' pettyʌlel ili lum joyol bʌ ti ja'. C'ʌlʌl ti c'otiyob ya' ti junxejlel lum Pafos bʌ i c'aba'. Ya' ti' tyajayob juntiquil israel bʌ winic Barjesús bʌ i c'aba'. Yujil wujt jini Barjesús. Cabʌl ti' loti quixtyañujob como ti' lolon subu i bʌ ti juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios. \p \v 7 Jini Barjesús ajtroñel i cha'an Sergio Paulo jini ñuc bʌ yumʌl ya' ti ili lum. Wen an i ña'tyʌbal jini Sergio Paulo. Che' jini ti' xiq'ui ti pʌyol Bernabé yic'ot Saulo cha'an yom i yubin i t'an Dios. \p \v 8 Pero jini yujil bʌ wujt cha'chajp bʌ i c'aba' Elimas ti' ts'a'q'uele Bernabé yic'ot Saulo como mach yom i yʌq'uen i ch'ujbin i t'an Dios jini ñuc bʌ yumʌl. \p \v 9 But'ul i pusic'al Pablo ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Che' jini Saulo, cha'chajplel bʌ i c'aba' Pablo, ti' ch'uj q'uele jini yujil bʌ wujt. \p \v 10 Ti yʌlʌ: Xlotyet. Simaroñet. I yalobilet xiba. Ma' chʌc contrajin pejtyel chʌ bʌ wen. ¿Chucoch ma' lolon jop' a chʌc mʌctyan jini yomo' bʌ i ch'ujbin lac Yum? \p \v 11 Wale, che' jini, lac Yum mi quej i yʌq'ueñet a xot' a mul. Mi quej a wochel ti xpojts'. Ma'an mi quej a poj ilan i sʌclel pañimil. Che' ti subenti Barjesús. Ora jach ti wa' sujti ti xpojts'. An ti ic't'ojñal. Ti queji i xuc'ul sʌclan juntiquil mu' bʌ i chucben i c'ʌb i cotyan ti xʌmbal como mach ch'ujbi i yilan pañimil. \p \v 12 Che' ñac ti yilʌ jini ñuc bʌ yumʌl bajche' ti ujti, ti' ch'ujbi Jesús ti' pusic'al. Como tyoj bʌc'ñʌjel cha'an i t'an Dios che' bajche' ti' cʌntisʌyob jini Bernabé yic'ot Saulo. \s1 Pablo yic'ot Bernabé ya' ti Antioquía am bʌ ti Pisidia \p \v 13 Pablo yic'ot tsa' bʌ pi'leyob majlel ti xʌmbal ti ochiyob ti barco ya' ti Pafos. Ti ñumiyob majlel ti ja' jintyo ti c'otiyob ti yambʌ lum Perge bʌ i c'aba' ya' ti lʌc'ʌlel i ti' jini pañimil Panfilia bʌ i c'aba'. Juan ti' cʌyʌyob ya'i. Ti bajñel sujti ti Jerusalén. \p \v 14 Che' jini Saulo yic'ot Bernabé ti loq'uiyob majlel ti Perge. Ti c'otiyob ya' ti lum Antioquía bʌ i c'aba' ya' ti pañimil Pisidia bʌ i c'aba'. Ti i q'uinilel c'aj* oj ti ochiyob ti jump'ej i templo israelob. Ti buchleyob. \p \v 15 Che' ñac ti ujti i q'uelbeñob ts'ijbubil bʌ i mandar tsa' bʌ i cʌybeyob Moisés yic'ot ts'ijbubil bʌ i t'an jini tsa' bʌ i xiq'ui i yʌle' Dios ti ñoj oniyix, jini año' bʌ ye'tyel ya' ti jini templo ti' chocoyob majlel t'an ya' ba' buchul Saulo yic'ot Bernabé. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, mi an chʌ bʌ a wom a subeñob quixtyañujob cha'an mi' ñuc isʌbeñob i pusic'al, ch'ujbiyʌch a subeñob wale iliyi, che' ti yʌlʌyob. \p \v 16 Che' jini Pablo ti wa'le. Ti' pʌs'eyob i c'ʌb cha'an ñʌch'tyʌlob. Che' jini ti queji ti t'an. Ti yʌlʌ: Ñʌch'tyanla israelet bʌ la yic'ot mach bʌ israeletla mu' bʌ la' q'uel ti ñuc Dios. \p \v 17 Jini Dios mu' bʌ lac ch'ujbin israelon bʌ la ti' yajcʌ lac yumob ti ñoj oniyix cha'an yoque i cha'añʌch. Ti oc'ʌyob. Ti q'uejliyob ti wen como Dios ti' wen cotyʌyob. Che' ñac ya' tyo añob ti Egipto, Dios ti' pʌs'eyob loq'uel ti i p'ʌtyʌlel. \p \v 18 C'ʌlʌl cuarenta jab Dios ti' cuchu pejtyel i melbalob ya' ti tyʌquin bʌ joch lum. \p \v 19 Dios ti' jisʌ siete yumʌlob ya' ti jini pañimil Canaán bʌ i c'aba' cha'an mi yʌq'uen i lumalob jini lac yumob ti ñoj oniyix. \p \v 20 Che' jini c'ʌlʌl cuatrocientos cincuenta jabil Dios ti' wa'choco jueces tsa' bʌ ochiyob ti yumʌl. Chʌ'ʌch ti ujti c'ʌlʌl jintyo ti ochi ti ye'tyel juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios Samuel bʌ i c'aba'. \p \v 21 Che' jini lac yumob ti ñoj oniyix ti' c'ajtibeyob Dios cha'an mi yʌq'ueñob juntiquil rey mu' bʌ i yochel ti yumʌl. Che' jini Dios ti yotsʌ ti ye'tyel juntiquil i yalobil Cis, Saúl bʌ i c'aba'. Jini Saúl jiñʌch i jiñʌjlel juntiquil lac yumob ti ñoj oniyix Benjamín bʌ i c'aba'. C'ʌlʌl cuarenta jab an ye'tyel jini Saúl. \p \v 22 Che' jini Dios ti' q'uextyʌ ti ye'tyel Saúl. Ti yotsʌ juntiquil David bʌ i c'aba' ti' q'uexol. Dios ti' tyaja ti t'an jini David. Ti yʌlʌ: Cujil isujm jini David i yalobil Isaí, jiñʌch juntiquil mu' bʌ c wen mulan bajche' mi' chʌc mel. Mi quej i chʌc ch'ujbibeñon pejtyel c xic'ojel. Che' ti yʌlʌ Dios, che' Pablo. \p \v 23 Pablo ti bej alʌ: Jesús, jiñʌch juntiquil i jiñʌjlel David. Che' jini, che' bajche' ti wʌ alʌ Dios ti ñoj oniyix ti yotsʌ ti ye'tyel Jesús cha'an ajcotyayaj i cha'an bʌ israelob. \p \v 24 Che' ñac max tyo ti queji ti cʌntisa Jesús, Juan ti' subeyob pejtyelel israelob cha'an yom i ch'ʌm ja' cha'an tsiquil ti' cʌyʌyob i mul. \p \v 25 Che' ñac ma'ix jal mach sajt, Juan ti yʌlʌ: Jatyetla chʌncol la' lolon pensalin joñoñʌch jini chʌncol bʌ la' pijtyan. Mach joñonic. Pero tyal tyo jini yambʌ. Joñon ma' sajlic c ñuclel cha'an mic tic'ben i zapatos como wen ñuc jini yambʌ. Joñon mach'an ñucon. Che' ti yʌlʌ Juan, che' Pablo. \p \v 26 Pablo ti' bej cha'le t'an. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, i jiñʌjlelet bʌ la Abraham yic'ot pejtyel mach bʌ israeletla mu' bʌ la' q'uel ti ñuc Dios. Jiñʌch lac cha'an pejtyelonla jini t'an cha'an bajche' mi lac tyaj laj cotyʌntyel. \p \v 27 Jini año' bʌ ti Jerusalén yic'ot jini yumʌlob i cha'an, ma'an ti' ña'tyʌyob majchqui jini Jesús. Ma'an ti' ch'ʌmbeyob isujm i ts'ijbujel jini tsa' bʌ i xiq'ue yʌle' Dios ti ñoj oniyix tsa' bʌ subentiyob ya' ti' templo israelob ti jujump'ej i q'uinilel c'aj oj. Jiñob tsa' bʌ wen yubiyob jini t'an ti yʌc'ʌyob ti tsictiyel bajche' ts'ijbubil che' ñac ti yʌc'ʌ ti sajtyel Jesús. \p \v 28 Aunque mach sajlic an i mul Jesús pero jiñob ti' c'ajtibeyob Pilato cha'an mi yʌc' ti sajtyel Jesús. \p \v 29 Che' jini ti ujti pejtyel jini wʌ ts'ijbubil ti' t'an Dios cha'an bajche' mi quej i sajtyel Jesús. Che' jini, ti' ju'sʌyob ti cruz Jesús che' ñac sajtyemix. Ti' ch'ujñʌyob ti muconibʌl piquil bʌ ti mal tyun. \p \v 30 Pero Dios ti' tyeche loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. \p \v 31 C'ʌlʌl ti ñumi cabʌl q'uin Jesús ti' pʌsʌ i bʌ ba'an tsa' bʌ pi'leyob ti xʌmbal c'ʌlʌl ti Galilea c'ʌlʌl ti Jerusalén. Wale jiñobʌch jini chʌncol bʌ i subeñob quixtyañujob pejtyel chʌ bʌ ti yilʌyob yic'ot pejtyel tsa' bʌ i yʌlʌ Jesús. \p \v 32-33 Wale Bernabé quic'ot wʌ' ti tyʌliyon lojon cha'an mi lojon c subeñetla jini wen bʌ t'an. Pejtyel tsa' bʌ i wʌ alʌ Dios che' ñac ti' pejcʌ lac yumob ti ñoj oniyix tsa'ix i ts'ʌctisʌ wale iliyi cha'añonla i jiñʌjlelonla. Chʌ'ʌch ti ts'ʌctisʌ che' ñac ti cha' tyejchi loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ. Ti ts'ijbubil bʌ i t'an Dios ya' ti cha'p'ejlel bʌ salmo mi' tyaj ti t'an Jesús ba' mi yʌle': Jatyet, calobiletyʌch. Ti jim bʌ q'uin tsa'ix cʌq'ueyet a cuxtyʌlel. Che' ti yʌlʌ Dios, che' Pablo. \p \v 34 Pablo ti bej alʌ: Dios ti wʌ alʌ cha'an mi quej i cha' tyejchel loq'uel Jesús ba'an sajtyemo' bʌ cha'an ma'an mi pʌc'mʌl i bʌc'tyal. Chʌ'ʌch ti yʌlʌ Dios ti jini ts'ijbubil bʌ i t'an ba' mi yʌle': Mi quej cʌq'ueñet i yutslel c pusic'al che' bajche' tic wʌ sube jini David, che'en. \p \v 35 Ya' ti yambʌ salmos bʌ jun mi yʌl: Ma'an mi quej a wʌc' ti pʌc'mʌl i bʌc'tyal jini p'untyʌbil bʌ ajtroñel a cha'an. Che' mi yʌl ti salmos bʌ jun, che'en Pablo. \p \v 36 Ti' bej cha'le t'an Pablo. Ti yʌlʌ: Ñoj melelʌch David ti' wen cha'le i toñel bajche' ti' xiq'ui Dios ya' ti' tyojlel i pi'ʌlob. Pero ti wi'il ti sajti. Ti ch'ujñʌnti ya' ti' t'ejl i yumob ti ñoj oniyix. Ti pʌc'mi i bʌc'tyal. \p \v 37 Pero ma'an ti pʌc'mi i bʌc'tyal jini tsa' bʌ i tyechi loq'uel Dios ba'an sajtyemo' bʌ. \p \v 38 Ubinla, pi'ʌlob. Yom mi la' wen ch'ʌm'en isujm cha'an ti Jesús mi lac tyaj i ñusʌntyel lac mul. Jiñʌch jini chʌncol bʌ lac tsictisʌbentyel. \p \v 39 Mach ch'ujbi lac tyaj i ñusʌntyel lac mul cha'an ti lac ch'ujbi mandar tyac tsa' bʌ aq'uenti Moisés ti Dios. Pero pejtyelel mu' bʌ i ch'ujbiñob Jesús mi ñusʌbentyelob i mul. \p \v 40 Yom mi la' wen q'uel la' bʌ cha'an mach ujtiquetla bajche' mi yʌle' ti i ts'ijbujel jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. \p \v 41 Como jiñobʌch ti' ts'ijbu: \q1 Ubinla, jatyetla chʌncol bʌ la' cha'len wajleya. Mi quej la' sajtyel cha'an ma'an ti la' ch'ujbi. \q1 Como joñon Dioson. Mi quej c pʌs yoque ñuc bʌ c cha'libal ti la' tyojlel. \q1 Pero ma'an mi quej la' ch'ujbin aunque an jini mu' bʌ i wen tsictisʌbeñetla i sujmlel. \m Chʌ'ʌch ti' cha'le t'an Dios, che'en Pablo. \p \v 42 Ti loq'uiyob majlel ti i templo israelob Pablo yic'ot jini tsa' bʌ tsʌcle ti xʌmbal. Jini mach bʌ israelob ti' c'ajtibeyob cha'an cha' tyʌlicob ti tyal tyo bʌ i q'uinilel c'aj oj cha'an mi' más subeñob ili t'an. \p \v 43 Che' ñac pejtyel quixtyañujob ti loq'ui majlel ti' templo israelob cabʌl israelob yic'ot mach bʌ israelob tsa' bʌ i q'uextyʌyob i pusic'al cha'an i ch'ujbiñob ti jump'ej jach i pusic'al bajche' mi' ch'ujbin israelob ti' tsʌcleyob majlel Pablo yic'ot Bernabé. Pablo ti' wen subeyob cha'an mi' chʌc xuc'chocoñob i pusic'al ti i p'untyaya Dios. \p \v 44 Che' ñac ti cha' c'oti i q'uinilel c'aj oj yomox i tyaj pejtyelel quixtyañujob ya' ti ili lum ti' much'quiyob i bʌ cha'an mi yubiñob i t'an Dios. \p \v 45 Jini yambʌ israelob ti yilʌ bajche' ti' wen much'quiyob i bʌ yonlel quixtyañujob. Che' jini ti queji i ts'a'q'uelob Pablo como ma'an ti' mulʌyob bajche' chʌncol i ñʌch'tyʌbeñob i t'an quixtyañujob. Ti' contrajiyob i t'an. Ti' wen wajleyob. \p \v 46 Más ch'ejl ti' jac'ʌyob Pablo yic'ot Bernabé. Ti yʌlʌyob: Chʌ'ʌch yom bajche' ti ujti cha'an mi la' ñaxan subentyel i t'an Dios jatyetla israelet bʌ la. Pero mach la' wom la' ch'ujbin. Mi chʌ'ʌch, che' jini, la' bʌjʌch ma'an mi quej la' wʌq'uentyel la' cuxtyʌlel mach'ʌ yujil jilel. Che' jini mux lojon c loq'uel majlel ba' añetla. Mux lojon c majlel ba'an jini mach bʌ israelob. \p \v 47 Como chʌ'ʌch ti' xiq'uiyon lojon lac Yum ti i t'an ba' mi yʌle': \q1 Tsa'ix c yajcʌyetla cha'an che' bajche' c'ajquetla mi la' pʌs'eñob jini mach bʌ israelob i bijlel Dios \q1 cha'an mi' tyajob i cotyʌntyel c'ʌlʌl jini más ñajt bʌ añob. \m Chʌ'ʌch ti' xiq'uiyon lojon Dios, che' Pablo. \p \v 48 Wen c'ajacñayob i yoj jini mach bʌ israelob che' ñac ti yubiyob i t'an Pablo. Ti yʌlʌyob: Wen c'otyajax i t'an lac Yum, che'ob. Pejtyelob jini tsa' bʌ yajcʌnti cha'an mi' tyajob i cuxtyʌlel mach'ʌ yujil jilel ti' ch'ujbibeyob i t'an. \p \v 49 Chʌ'ʌch ti' subuyob ñumel i t'an lac Yum ti pejtyelel pañimil. \p \v 50 Jini israelob ti queji i xic'ob i contrajiñob Pablo yic'ot Bernabé jini winicob año' bʌ ye'tyel ya' ti ili lum. Chʌ'ʌch je'el ti' xiq'uiyob i contrajiñob Pablo yic'ot Bernabé x'ixicob chʌc c'ajalob i cha'an Dios mu' bʌ q'uejlelob ti wen. Che' jini, jiñob año' bʌ ye'tyel yic'ot jini x'ixicob ti' xiq'uiyob cha'an mi' ts'a'q'uel Pablo yic'ot Bernabé pejtyel quixtyañujob jintyo ti' chocoyob loq'uel ya' ti jini lum. \p \v 51 Che' jini Pablo yic'ot Bernabé ti' chijcuyob loq'uel i ts'ujbejñal i zapatos. Ti ñoj oniyix chʌ'ʌch ti' cha'leyob cha'an i señʌjlel mach saj wen bajche' ti' cha'leyob ili quixtyañujob. Che' jini Bernabé yic'ot Pablo ti majliyob ti yambʌ lum Iconio bʌ i c'aba'. \p \v 52 Wen c'ajacñayob i yoj pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Antioquía. But'ulob i pusic'al ti Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. \c 14 \s1 Pablo yic'ot Bernabé ya' ti Iconio \p \v 1 Ya' ti jini lum Iconio bʌ i c'aba' Pablo yic'ot Bernabé ti ochiyob ti i templo israelob. C'otyajax ti' wen cha'leyob subt'an. Che' jini cabʌl quixtyañujob, israelob yic'ot mach bʌ israelob ti' ch'ujbiyob i t'an Dios. \p \v 2 Pero jini israelob mach'ʌ ba'an ti' ch'ujbiyob i t'an Dios ti' ñijcʌyob jini mach bʌ israelob cha'an mi' ts'a'q'uel jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 3 Ts'itya' jal ti cʌyleyob Pablo yic'ot Bernabé. Ti jump'ejlob i pusic'al chʌc c'ajalob i cha'an Dios. Wen ch'ejl ti' cha'leyob subt'an. Ti' wen subeyob quixtyañujob cha'an i p'untyaya Dios. Dios ti yʌq'ueyob i pʌs ñuc bʌ i p'ʌtyʌlel cha'an tsiquilʌch tyʌlem ti Dios jini i t'añob. \p \v 4 Mach junlajal i pensal ili quixtyañujob ya' ti ili lum. Lamital ti' lajayob i t'an yic'ot israelob. Jini yambʌ lamital yic'ot jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 5 Jini mach bʌ israelob ti' lajayob i t'añob yic'ot israelob yic'ot año' bʌ ye'tyel cha'an mi' ts'a'q'uelob yic'ot cha'an mi' julob ti tyun jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel. \p \v 6 Pero Pablo yic'ot Bernabé ti yubiyob bajche' chʌncol i lajob i t'an ili quixtyañujob. Jin cha'an ti puts'iyob ti jini pañimil Licaonia bʌ i c'aba'. Ya' ti ochiyob ti lum tyac Listra yic'ot Derbe bʌ i c'aba' yic'ot yambʌ lʌc'ʌl tyac bʌ lum. \p \v 7 Ya'i ti' wen subeyob je'el bajche' mi lac tyaj laj cotyʌntyel ti Jesús. \s1 Pablo ti jujli ti tyun ya' ti Listra \p \v 8 Ya' ti Listra an juntiquil winic mach bʌ ch'ujbi i cha'len xʌmbal. Bele' buchul jach. C'ʌlʌl che' ñac ti ch'ocʌ ma'an i c'ʌjñibal yoc. Mach'an ba' bʌ ora ti' cha'le xʌmbal. \p \v 9 Chʌncol i wen ñʌch'tyʌben i t'an Pablo jini winic. Pablo ti' ch'uj q'uele. Ti' ña'tyʌ ti' pusic'al cha'an ili c'am bʌ yi ti' ch'ujbi ti' pusic'al cha'an ch'ujbiyʌch i lajmel. \p \v 10 Che' jini ti' pejcʌ Pablo jini winic. Wa'i, che'en. Jini winic ti tijp'i wa'tyʌl. Ti queji ti xʌmbal. \p \v 11 Che' ti yilʌyob chʌ bʌ ti' cha'le Pablo, jini quixtyañujob ti quejiyob ti c'am bʌ t'an ti t'an Licaonia. Ti yʌlʌyob: Tsa'ix jubi tyʌlel diosob che' yilal bajche' quixtyañu. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 12 I c'aba' i diosob jiñʌch Júpiter yic'ot Mercurio. Jin cha'an ti yotsʌbeyob i c'aba' Bernabé ti Júpiter yic'ot i c'aba' Pablo ti Mercurio. Chʌ'ʌch ti yotsʌbeyob i c'aba' Pablo como jini ti' más cha'le t'an. \p \v 13 Ya' ti ti' jini lum an i templo i dios Júpiter bʌ i c'aba'. Juntiquil cura i cha'an bʌ ili templo ti' pʌyʌ tyʌlel cha'cojt uxcojt tyat wacax. Ti' ch'ʌmʌ tyʌlel je'el cabʌl nich pimel. Jini quixtyañujob yic'ot jini cura yomob i tsʌnsan jini wacax cha'an tsʌnsʌbil bʌ i majtyan Pablo yic'ot Bernabé. Chʌ'ʌch bajche' jini yom i ch'ujutisañob. \p \v 14 Che' ñac jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel Pablo yic'ot Bernabé ti' ch'ʌm'e isujm chʌ bʌ chʌncol i melob ili quixtyañujob, ti queji i bajñel tsil i pislel. Ti ñoj oniyix chʌ'ʌch ti' cha'leyob cha'an i señʌjlel mach saj wen mi yilan bajche' chʌncol i mel quixtyañujob. Ajñel ti ochiyob ya' ba'añob. Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌyob. \p \v 15 Pi'ʌlob. Mach yom la' cha'len che' bajche' jini. Winicon lojon je'el lajal che' bajche'etla. Ti tyʌliyon lojon cha'an mi lojon c subeñetla yom la' cʌy jini lolom jach bʌ. Yom la' ch'ujbin cuxul bʌ Dios. Jiñʌch jini tsa' bʌ i mele pejtyel lum yic'ot chan yic'ot colem ja' tyac yic'ot pejtyel chʌ bʌ tyac an. \p \v 16 Ti ñoj oniyix Dios ti yʌq'ueyob i mel bajche' jach yom quixtyañujob. \p \v 17 Pero Dios ti' chʌc cha'le wen tyac bʌ cha'an mi' tsictisan Diosʌch. Mi yʌq'ueñonla ja'al. Mi yʌq'ueñonla i wen colel lac pʌc'ʌb. Mi yʌq'ueñonla chʌ bʌ yom cha'an la cuch'el yic'ot mi yʌq'ueñonla c'ajacña bʌ la coj. \p \v 18 Aunque che' ti yʌlʌ Bernabé yic'ot Pablo wocol ti' mʌctyʌbe quixtyañujob cha'an mach'an mi' tsʌnsañob tyat wacax cha'an tsʌnsʌbil bʌ i majtyan cha'an mi' ch'ujutisañob. \p \v 19 Che' jini ti c'oti israelob ch'oyolo' bʌ ti Antioquía yic'ot ya' ti Iconio. Jiñob ti queji i wen pejcañob quixtyañujob jintyo jini quixtyañujob ti quejiyob i ts'a'q'uelob Bernabé yic'ot Pablo. Che' jini ti' juluyob ti tyun Pablo. Ti' tsʌnsʌ ti' lolon ña'tyʌyob. Ti' tyujc'ʌyob loq'uel ya' ti ti' lum ba' ti' cʌyʌyob. \p \v 20 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' much'quiyob i bʌ ya' ti' t'ejl Pablo ya' ba' tyots'ol. Che' jini ti tyejchi. Ti cha' ochi ya' ti lum. Ti yijc'ʌlel Pablo yic'ot Bernabé ti loq'uiyob majlel cha'an mi majlelob ya' ti Derbe. \p \v 21 Ya'i ti' wen sube quixtyañujob bajche' mi' tyajob i cotyʌntyel ti Jesús. Cabʌl ti' ch'ujbiyob cha'an ti caj i t'an. Che' jini Pablo yic'ot Bernabé ti cha' sujtiyob ya' ti Listra yic'ot ya' ti Iconio yic'ot ya' ti Antioquía. \p \v 22 Ya' ba' ti ñumiyob ti' wen tsictisʌbeyob i t'an Dios jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti' subeyob cha'an mi' wen xuc'chocoñob i pusic'al ti' t'an Dios. Ti' subeyob cha'an ochicob ti i yumintyel Dios añʌch cha'an i wersa ñusañob wocol. Chʌ'ʌch ti yʌlʌyob Bernabé yic'ot Pablo. \p \v 23 Ya' ti jujump'ej templo ti' wa'chocoyob ancianojob cha'an i ch'ʌm i ye'tyel ti templo. Che' jini ti' cha'leyob oración yic'ot ti' poj cʌyʌyob uch'el. Che' jini ti yʌlʌyob: La' i chʌc cotyañetla lac Yum jini tsa' bʌ la' ch'ujbi ti pejtyel la' pusic'al. Che' ti yʌlʌyob. \s1 Pablo yic'ot Bernabé ti cha' sujti ti Antioquía \p \v 24 Ti ñumi ti pejtyelel pañimil Pisidia bʌ i c'aba'. Ti c'otiyob ya' ti jini yambʌ pañimil Panfilia bʌ i c'aba'. \p \v 25 Ti' cha'leyob subt'an ya' ti jini lum Perge bʌ i c'aba'. Che' jini ti loq'uiyob majlel cha'an mi c'otyel ya' ti yambʌ lum Atalia bʌ i c'aba'. \p \v 26 Ya'i ti ochiyob ti barco. Ti sujtiyob ti Antioquía. Jiñʌch ba' ti ñaxan loq'uiyob majlel ti subt'an ñumel. Ti jim bʌ q'uin che' ñac ti ñaxan loq'uiyob majlel pejtyel jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' wen cha'leyob oración cha'an mi' c'ajtiben Dios i cotyañob ti subt'an ñumel. Wale, che' jini, ujtyem ili i toñel. Ti cha' juliyob. \p \v 27 Che' ñac ti c'otiyob ya' ti Antioquía ti' wen much'quiyob i bʌ ti pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Pablo yic'ot Bernabé ti' subeyob pejtyel bajche' ti' mele Dios yic'otyob, bajche' Dios ti' nijcʌbeyob i pusic'al jini mach bʌ israelob cha'an i yochel ti' t'an Dios je'el. \p \v 28 Mero jal ti cʌyle Pablo yic'ot Bernabé ya' yic'ot jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \c 15 \s1 Ti' much'quiyob i bʌ ti Jerusalén \p \v 1 Che' ñac ya' tyo an ti Antioquía Bernabé yic'ot Pablo ya' ti c'oti winicob ch'oyolo' bʌ ti Judea. Jiñob ti queji i cʌntisañob jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mach ch'ujbi i tyajob i cotyʌntyel jintyo mi' ñaxan wersa tsepben i pʌchʌlel che' bajche' ti xijq'uiyob ti i mandar Moisés. \p \v 2 Pablo yic'ot Bernabé cʌlʌx ti' cha'leyob t'an yic'ot jini tsijib julemo' bʌ tsa' bʌ i lolon xiq'uiyob i ch'ʌm tsep* pʌchʌlel. Jin cha'an jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' lajayob i t'an cha'an Pablo yic'ot Bernabé yic'ot yambʌ juntiquil cha'tiquilob mi majlel ya' ti Jerusalén cha'an mi' wen pejcañob jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot año' bʌ ye'tyel ti templo cha'an ya' mi' lajob i t'an cha'an bajche' yom lajmic jini t'an cha'an tsep pʌchʌlel. \p \v 3 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Antioquía ti' xiq'uiyob majlel. Ya' ti bij ti ñumiyob ya' ti pañimil tyac Fenicia bʌ i c'aba' yic'ot Samaria bʌ i c'aba'. Ba'ical jach ti ñumiyob ti' wen subuyob bajche' jini mach bʌ israelob ti' cʌyʌyob oñiyix bʌ t'an cha'an mi' ch'ujbiñob Dios. Wen c'ajacñayob i yoj pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios che' ñac ti yubiyob jini t'an. \p \v 4 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot ancianojob yic'ot ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Jerusalén, lu' c'ajacñayob i yoj ti yubiyob che' ñac ti c'oti Bernabé yic'ot Pablo. Che' jini Bernabé yic'ot Pablo ti' subeyob pejtyel bajche' Dios ti' c'ʌñʌyob ti toñel. \p \v 5 Ya'an juntiquil cha'tiquil fariseojo' bʌ winicob ochemo' bʌ ti' t'an Dios je'el. Jini fariseojob jiñʌch jini tsa' bʌ i wersa ch'ujbibeyob pejtyel i mandar tyac Moisés. Che' jini, jiñob ti' wa'leyob. Ti yʌlʌyob: Jini mach bʌ israelob tsa' bʌ ochiyob ti' t'an Dios wersa yom mi tsepbentyelob i pʌchʌlel. Yom mi la' xic'beñob je'el cha'an mi' ch'ujbiñob jini i mandar Moisés. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 6 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot ancianojob ti' bajñel much'quiyob i bʌ cha'an mi' wen pensaliñob bajche' yom i jac'ob. \p \v 7 Che' ñac ti ujtiyob ti cabʌl t'an, Pedro ti wa'le. Ti yʌlʌ: Hermañujob, wen la' wujil cha'an wajali Dios ti yajcʌyon loq'uel ti la' tyojlel cha'an mic subeñob mach bʌ israelob bajche' mi' tyajob i cotyʌntyel ti Jesús cha'an mi yochelob ti' t'an Dios je'el. \p \v 8 Dios mi' ña'tyan chʌ bʌ an ti' pusic'al pejtyel quixtyañujob. Dios ti' pʌsʌ cha'an melelʌch ochem ti' t'an Dios jini mach bʌ israelob como ti yʌq'ueyob jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios lajal che' bajche' ti yʌc'onla. \p \v 9 Mach saj partejic bajche' ti' q'ueleyonla Dios yic'ot bajche' ti' q'ueleyob je'el. Junlajal mi' q'uelonla Dios. Ti' sʌc isʌbeyob i pusic'al je'el che' ñac ti' ch'ujbiyob Jesús. \p \v 10 Che' bajche' chʌncox a wʌle' mach wen bajche' ti' cha'le Dios yubil. Chʌncol a lolon chʌc xiq'ue' jini mach bʌ israelob ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mi' wersa cha'len yan tyac bʌ. Jini lac yumob ti ñoj oniyix mach ch'ujbi i lu' mele' bajche' jini. Mi joñonicla je'el. Mach ch'ujbi lac lu' ts'ʌctisan jini oniyix bʌ tic'ojel. \p \v 11 Pero mach che'ic yom. Joñonla la cujil isujm cha'an lac Yum Jesucristo mi' cotyañonla cha'an jach ti yutslel i pusic'al. Chʌ'ʌch lajal ti cotyʌntiyob je'el. Ti lac majtyan jach ti' cotyʌyonla. Che' ti yʌlʌ Pedro. \p \v 12 Che' jini ti lajmiyob ti t'an. Ti' lu' ñʌch'tyʌbeyob i t'an Bernabé yic'ot Pablo che' ñac ti' wen tsictisʌbeyob bajche' ti' pʌsʌ Dios ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel ti' c'ʌbob ya' ti' tyojlel mach bʌ israelob. \p \v 13 Che' ñac ti ujti ti t'an Bernabé yic'ot Pablo jini Jacobo ti yʌlʌ: Hermañujob, ñʌch'tyʌbeñon c t'an, che'en. \p \v 14 Simón Pedro tsa'ix i subonla cha'an cojach tyo ti' q'ueleyob Dios ti wen jini mach bʌ israelob. Dios ti yajcʌ loq'uel ti' tyojlel mu' bʌ yochelob ti yalobilob Dios. \p \v 15 Lajalob jach i t'an jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Chʌncox i yujtyel wale iliyi bajche' ti' wʌ ts'ijbuyob. Mi yʌle' ti jini Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios: \q1 \v 16 Che' mi yujtyel pejtyel jini mi quej c cha' tyʌlel. \q1 Mi quej c cha' wa'chocon i yumintyel David tsa' bʌ jili i c'ʌjnibal. \q1 Mux cʌq'uen cha'an mi cha' q'uelob ti ñuc i yumintyel David. \q1 \v 17 Chʌ'ʌch mi quej c mel cha'an jini mach bʌ israelob tsa' bʌ c yajcʌ mi quej i ch'ujbiñon \q1 como i yumoñob je'el. \q1 \v 18 Chʌ'ʌch mi yʌl jini lac Yum tsa' bʌ yʌc'ʌ ti cʌjñel ili tyac ti ñoj oniyix. \m Chʌ'ʌch ti' ts'ijbu jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix, che'en Jacobo. \p \v 19 Che' jini, Jacobo ti' bej cha'le t'an. Ti yʌlʌ: Joñon mic ña'tyan mach yom lac xic'ob ti tsepbentyel i pʌchʌlel jini mach bʌ israelob chʌncol bʌ i cʌy oniyix bʌ t'an cha'an mi yochelob ti' t'an Dios. \p \v 20 Pero jasʌl mi ti lac melbeyob jun cha'an lac subeñob cha'an mach'an mi' c'uxob chʌ bʌ jach tsa' bʌ ajq'ui ti melel jach bʌ dios tyac. Yic'ot mi' wen cʌñʌtyañob i bʌ cha'an ma'an t'an yic'ot yambʌ 'ixic, yic'ot ma'an mi' c'uxob yʌts'ʌl bʌ animal, yic'ot ma'an mi' c'uxob ch'ich'. \p \v 21 Como c'ʌlʌl ti ñoj oniyix ya' ti jujump'ej lum ti jujump'ej q'uinilel c'aj oj an jini mu' bʌ i q'uelbeñob ti c'am bʌ t'an i mandar tyac Moisés. Mi' sube' i sujmlel. \p \v 22 Jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot ancianojob yic'ot pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' lajayob i t'an cha'an mi yajcañob cha'tiquil winic mu' bʌ i chocob majlel ya' ti Antioquía yic'ot Pablo yic'ot Bernabé. Ti yajcʌyob juntiquil Judas bʌ i c'aba' cha'chajp bʌ i c'aba' Barsabás. Ti yajcʌyob Silas je'el. Pejtyel jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios mi' wen q'uelob ti ñuc ti cha'ticlel. \p \v 23 Ti' ch'ʌmʌyob majlel jun mu' bʌ i yʌl: Yajcʌbilon lojon bʌ ajsubt'an ñumel yic'ot ancianojob yic'ot ochemo' bʌ ti' t'an Dios mi lojon c choc majlel saludos cha'an pejtyel mach bʌ israeleticla hermañujob ya' ti Antioquía yic'ot ya' ti Siria yic'ot ya' ti Cilicia. \p \v 24 Tsa'ix lojon cubi cha'tiquil uxtiquil winicob wʌ bʌ ch'oyol wʌ'i ti c'otiyob ya'ya'i. Chʌncol i lolon tyʌc'lañetla ti cabʌl t'an. Wale ma'an mi la' ña'tyan bajche' yoque yom la' ch'ujbin. Como chʌncol i lolon subeñetla cha'an yom mi la' ch'ʌm tsep pʌchʌlel yic'ot yom la' jac'ben pejtyel i mandar Moisés. Pero com lojon c subeñetla cha'an ma'an ti lojon c chocoyob majlel. Ma'an ti lojon c xiq'uiyob i cʌntisañetla che' bajche' jini. \p \v 25 Jin cha'an ti lojon c laja lojon c t'an cha'an mi lojon c yajcan winicob mu' bʌ i majlel i jula' añetla. Mux i motin majlelob yic'ot jini p'untyʌbilo' bʌ hermañujob Bernabé yic'ot Pablo. \p \v 26 Cabʌl tsajniyob Bernabé yic'ot Pablo ya' ba' bʌbʌq'uen tsʌnsʌnticob cha'an ti' cha'libeyob i toñel lac Yum Jesucristo. \p \v 27 Chʌncol lojon c choc majlel Judas yic'ot Silas cha'an mi' wen pejcañetla cha'an mi' más tsictisʌbeñetla i sujmlel jini tsa' bʌ lojon c subetla ti jun. \p \v 28 Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' wen cotyʌyon lojon c pensalin. Che' jini ti lojon c ña'tyʌ cha'an mach yom mi lojon c lolon subeñetla cabʌl chʌ bʌ yom mi la' mel. Jini jach mi lojon c subeñetla jini mandar wersa yom ch'ujbintic. \p \v 29 Jin jach jini mandar mu' bʌ i yʌle': Ma' mi la' c'uxe' we'el tsa' bʌ ajq'ui melel bʌ dios tyac. Ma' mi la' c'uxe' ch'ich'. Ma' mi la' c'uxe' yʌts'ʌl bʌ animal. Cʌñʌtyan la' bʌ cha'an ma'an t'an yic'ot yambʌ mach bʌ la' wijñamic mach bʌ la' ñoxi'alic. Mi ti la' ch'ujbi pejtyel jini, weñʌch mi quej la' wajñel. Jini jach mi lojon c subeñetla ti jun jini. \p \v 30 Che' jini ili chʌntiquil winic ti loq'uiyob majlel. Che' ñac ti c'otiyob ya' ti Antioquía ti' xiq'ui i much'quiñob i bʌ pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti yʌq'ueyob jini carta. \p \v 31 Che' ñac ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' q'ueleyob jini carta c'ajañayob i yoj ti yubiyob. Ti ñuc isʌbentiyob i pusic'al cha'an ti jini tsa' bʌ i q'ueleyob ti jun. \p \v 32 Dios ti yʌq'ueyob Judas yic'ot Silas i ña'tyan bajche' mi' wen cha'leñob subt'an. Jin cha'an jiñob ti' wen ñuc isʌbeyob i pusic'al ochemo' bʌ ti' t'an Dios je'el. Ti' xiq'uiyob i xuc'chocoñob i pusic'al ti' t'an Dios. \p \v 33 Che' ñac ya' ti cʌyleyob cha'p'ej uxp'ej q'uin jini hermañujob ti yʌq'ueyob i cha' sujtyel c'ʌlʌl ya' ba'an jini tsa' bʌ i xiq'uiyob tyʌlel. Ti' subeyob sujtyel ti' ñʌch'tyʌlel i pusic'al. \p \v 34 Silas ti' q'uextyʌ i pusic'al cha'an cʌylec ya'i. \p \v 35 Pablo yic'ot Bernabé ya' ti cʌyle ti Antioquía je'el. Jiñob yic'ot yaño' bʌ yi ti' bej cha'leyob cʌntisʌ yic'ot subt'an cha'an i t'an lac Yum. \s1 Pablo mi cha' loq'uel majlel ti subt'an \p \v 36 Che' ñac ti ñumi cha'p'ej uxp'ej q'uin Pablo ti' sube Bernabé: Conla. La' lac cha' jula'an ti pejtyel lum tyac ba' ti lac subu i t'an lac Yum cha'an lac jula'an ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mi laj q'uel bajche' añob. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 37 Bernabé yom i pʌy majlel yic'ot Juan cha'chajp bʌ i c'aba' Marcos. \p \v 38 Pero mach chʌ'iqui ti' ña'tyʌ Pablo como ti' yambʌ ora jini Juan ti' cʌyʌyob ya' ti Panfilia. \p \v 39 Cabʌl ti' cha'leyob tsʌts bʌ t'an. Pero mach junlajal ti' ña'tyʌyob. Jin cha'an ti' cʌyob i bʌ. Bernabé ti' pʌyʌ majlel Marcos. Ti ochiyob ti barco cha'an majlicob ti Chipre. \p \v 40 Pero Pablo ti yajcʌ Silas cha'an mi majlel yic'ot. Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' tyajayob ti oración cha'an Dios mi' chʌc cotyañob. Che' jini ti loq'uiyob majlel. \p \v 41 Ti ñumiyob majlel ya' ti Siria yic'ot ya' ti Cilicia cha'an mi' xuc'chocobeñob i pusic'alob jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \c 16 \s1 Timoteo mi' pi'len majlel ti xʌmbal Pablo yic'ot Silas \p \v 1 Pablo yic'ot Silas ti c'otiyob ya' ti ili lum tyac Derbe yic'ot Listra bʌ i c'aba'. Ya' ti' tyaja juntiquil ochem bʌ ti' t'an Dios Timoteo bʌ i c'aba'. Israel bʌ x'ixic i ña' pero ochem ti' t'an Dios. Griego bʌ winic i tyat. \p \v 2 Pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Listra yic'ot ya' ti Iconio ti' q'ueleyob ti ñuc Timoteo. \p \v 3 Pablo yom i pʌy majlel Timoteo ti toñel yic'ot, pero ñaxan ti yʌq'ue ti tsepol i pʌchʌlel cha'an ma' mi' lolon cha'leñob cabʌl lolon t'an israelob ya' ba' mi quej i majlelob. Como pejtyelel israelob ya'i yujilob isujm cha'an griego bʌ winic i tyat Timoteo. Jini griegojo' bʌ winicob mach'an mi yʌq'uen i ch'ʌm tsep pʌchʌlel i yalobilob. \p \v 4 Ya' ti pejtyel jini lum tyac ba' ti ñumi Pablo yic'ot Silas yic'ot Timoteo ti' wen subeyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios pejtyel tsa' bʌ i yʌlʌ jini yajcʌbilo' bʌ ajsubt'añob ñumel yic'ot ancianojob ya' ti Jerusalén. \p \v 5 Chʌ'ʌch bajche' jini ti wen xuc'chocobentiyob i pusic'al jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti jujump'ej q'uin ti oc'ʌyob. \s1 Che' bajche' ti ñajal Pablo ti yilʌ juntiquil winic ch'oyol bʌ ti Macedonia \p \v 6 Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ma'an ti yʌq'ueyob i cha'leñob subt'an ya' ti pañimil Asia bʌ i c'aba'. Jin cha'an ti t'uñuyob ñumel ti yambʌ pañimil tyac Frigia yic'ot Galacia bʌ i c'aba'. \p \v 7 Che' ñac ti c'otiyob ya' ti' ti' pañimil Misia bʌ i c'aba' ti' lolon ña'tyʌyob mi quej i yochelob ti yambʌ pañimil Bitinia bʌ i c'aba'. Pero jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Jesús ma'an ti yʌc'ʌ ochel. \p \v 8 Che' jach ti ñumiyob c'ʌlʌl ya' ti' ti' Misia. Ti c'otiyob ti lum Troas bʌ i c'aba' ya' ti' ti' colem ja'. \p \v 9 Che' ñac ya' tyo añob ya'i, ti jump'ej ac'bʌlel Pablo ti yilʌ che' bajche' ti ñajal juntiquil winic am bʌ ti pañimil Macedonia bʌ i c'aba'. Wa'al jini winic. Chʌncol i pejcan ti wocol t'an. Ti yʌlʌ: Wʌ' ma' tyʌlel ti Macedonia cha'an ma' cotyañon lojon. Che' ti yʌlʌ jini winic. \p \v 10 Che' ñac ti yilʌ Pablo che' bajche' ti ñajal jini winic am bʌ ti Macedonia, ora jach tic chajpʌ lojon c bʌ cha'an mi lojon c majlel ya'i. Joñon Lucason tsa' bʌ c ts'ijbu ili jun ti majliyon quic'otyob como ti lojon c ña'tyʌ Dios chʌncol i chocon lojon majlel ya'i cha'an mi lojon c subeñob bajche' mi' tyajob i cotyʌntyel. \s1 Pablo yic'ot Silas ya' ti lum Filipos bʌ i c'aba' \p \v 11 Ya' ti Troas ti ochiyon lojon ti barco. Tyoj ti majliyon lojon ya' ti lum joyol bʌ ti ja' Samotracia bʌ i c'aba'. Ti yijc'ʌlel ti c'otiyon lojon ya' ti lum Neápolis bʌ i c'aba'. \p \v 12 Ya'i ti loq'uiyon lojon ti barco. Ti majliyon lojon ti lum Filipos bʌ i c'aba'. Jiñʌch más ñuc bʌ lum ti Macedonia ti' tyojel paso' q'uin. An ti' wenta romanojob. Ya' ti cʌyleyon lojon cha'pej uxp'ej q'uin. \p \v 13 Ti jump'ej q'uin che' i q'uinilel c'aj oj ti loq'uiyon lojon majlel ti' ti' jini lum. Ti buchleyon lojon ya' ti' ti' ja' ba' mi' bele' much'quiñob i bʌ quixtyañujob ti oración. Ti lojon c sube i t'an Dios jini x'ixicob tsa' bʌ c'otiyob. \p \v 14 Lidia i c'aba' jini juntiquil tsa' bʌ c'oti. Ch'oyol bʌ ti lum Tiatira bʌ i c'aba'. Xchon pisil jini Lidia. Mi' chon c'otyajax bʌ chʌccojam bʌ pisil. Jini Lidia mu' bʌ i ch'ujutisan Dios chʌncol i wen ñʌch'tyan i t'an Dios bajche' ti' subu Pablo. Che' jini lac Yum ti' nijcʌbe i pusic'al cha'an i ña'tyan chʌ bʌ ti yʌlʌ Pablo. \p \v 15 Ti' ch'ʌmʌ ja' jini Lidia yic'ot pejtyelel año' bʌ ti yotyot. Ti wi'il ti wocol t'an ti' subeyon lojon: Mi jatyetla mi la' ña'tyan yoque melelʌch ochemon ti' t'an Dios a wocolic mi la' tyʌlel ti poj jijlel ti cotyot. Wersa ti' subon lojon c majlel. Che' jini ti lojon c jac'be i t'an. \p \v 16 Jump'ej q'uin che' ñac chʌncol lojon c majlel ya' ba' i tyʌlel ti lojon c cha'le oración ti lojon c tyaja juntiquil xc'alʌl an yic'ot xiba ti' pusic'al. Jini xiba am bʌ ti' pusic'al ti yʌq'ue i lu' niq'ui ña'tyan chʌ bʌ yes mi quej i yujtyel. Moso jini xc'alʌl. Jini i yumob ti' ganariyob cabʌl tyaq'uin como mi' c'ajtibeñob i tyojol cha'an i subeñob quixtyañujob chʌ bʌ yes mi quej i yujtyel. \p \v 17 Jini xc'alʌl ti queji i tsʌcleñon lojon majlel yic'ot Pablo. Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌ: Iliyi winicob jiñʌch mu' bʌ i cha'liben i troñel Dios mach'ʌ ba'an i p'isol i ñuclel. Chʌncol i subeñetla bajche' mi la' tyaj la' cotyʌntyel. Che' ti yʌlʌ jini xc'alʌl. \p \v 18 Chʌ'ʌch ti' bej cha'le cha'p'ej uxp'ej q'uin. Pablo mach yomox i chʌc ubin. Ti queji i ts'itya' mich'q'uel. Jin cha'an ti' sutqui i wut i q'uel jini xc'alʌl. Ti' pejcʌ jini xiba. Ti yʌlʌ: Cha'an ti' p'ʌtyʌlel Jesucristo mic xiq'uet loq'uel ti ili xc'alʌli che'en. Ora jach ti loq'ui jini xiba. \p \v 19 Pero che' ñac ti' ña'tyʌ i yum x'calʌl che' mach ch'ujbix i chʌc ganariñob tyaq'uin cha'an ti jini xc'alʌl ti' chucuyob Pablo yic'ot Silas. Ti' pʌyʌyob majlel ba'an año' bʌ ye'tyel ya' ba' mi' cha'len melojel. \p \v 20 Jini tsa' bʌ i pʌyʌyob majlel ti' pejcʌ año' bʌ ye'tyel. Ti yʌlʌ: Jini israelo' bʌ winicob chʌncol i wen nijcañob quixtyañujob wʌ' ba' añonla. \p \v 21 Chʌncol i cʌntisan quixtyañujob bajche' ñʌmʌl i bele' cha'leñob israelob. Pero mach yom mi la cubin. Mach yom lac cha'len bajche' mi' cʌntisañob como romanojonla. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 22 Che' jini pejtyel quixtyañujob ti queji i contrajiñob Pablo yic'ot Silas. Jini año' bʌ ye'tyel ti' xiq'ui i jochbeñob i pislel cha'an mi yʌc'beñob ti tye'. \p \v 23 Che' ñac ti ujti i wen ac'beñob ti yotsʌyob ti cʌchol. Jini am bʌ ye'tyel ti' xiq'ui ajcʌñʌtya cʌchonibʌl cha'an mi' wen cʌñʌtyañob. \p \v 24 Che' ñac ti yubi ili t'an, jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl ti yotsʌyob ti más tyam bʌ cʌchonibʌl. Ti' ñet'beyob yoc ti tabla melel yic'ot cha'p'ej ba' tyocol ba' mi yotsan yoc. \p \v 25 Che' bajche' ti xiñil ac'bʌlel chʌncolob ti oración yic'ot chʌncol i c'ʌyob Dios Pablo yic'ot Silas. Jini yambʌ xcʌcholob chʌncol i ñʌch'tyañob. \p \v 26 Ti saj ora jach ti ñumi yoque p'ʌtyʌl bʌ i yujquel lum. Ti' wen nijcʌ pejtyel cʌchonibʌl c'ʌlʌl ti' chujquil. Ti bajñel jajmi pejtyel i ti' tyac cʌchonibʌl. Ti lu' tijqui i cadeñajlel tyac pejtyel cʌchʌlo' bʌ. \p \v 27 Ti p'ixi jini ajcʌñʌtya cʌchoñibʌl. Che' ñac ti yilʌ che' lu' jamʌlix pejtyel i ti' tyac cʌchonibʌl ti' ch'ʌmʌ i machit cha'an i bajñel tsʌnsan i bʌ como ti' lolon ña'tyʌ cha'an ti puts'iyob pejtyel xcʌcholob. \p \v 28 Pero Pablo ti' cha'le c'am bʌ t'an. Ti yʌlʌ: Mach a tyʌc'lan a bʌ. Wʌ'ʌch lu' añon lojon, che'en. \p \v 29 Jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl ti' c'ajti c'ajc. Ti ochi ti ajñel ya' ba'an Pablo yic'ot Silas. Tsitsiña ti bʌq'uen ti ñocle ya' ti yeba yoc Pablo yic'ot Silas. \p \v 30 Che' jini ti' pʌyʌyob loq'uel ti cʌchonibʌl. Ti' c'ajtibeyob: Winicob, ¿chuquiyes yom c cha'len cha'an mic tyaj j cotyʌntyel? che' ti yʌlʌ. \p \v 31 Pablo yic'ot Silas ti' jac'ʌyob: Ch'ujbin lac Yum Jesucristo. Che' jini mi quej a tyaj a cotyʌntyel, jatyet yic'ot jini año' bʌ ti a wotyot. Che' ti' jac'ʌ Pablo yic'ot Silas. \p \v 32 Che' jini ti' subeyob i t'an lac Yum pejtyelel jini año' bʌ ti yotyot ajcʌñʌtya cʌchonibʌl. \p \v 33 Aunque ac'bʌlelix, ti jini jach bʌ ora jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl ti' pocbeyob i lojwel tyac. Che' jini ti' wa' ch'ʌmʌyob ja' jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl yic'ot pejtyelel año' bʌ ti yotyot. \p \v 34 Che' jini ti' pʌyʌyob ochel ti yotyot Pablo yic'ot Silas. Ti yʌq'ueyob i yuch'el. Wen c'ajacñayob i yoj jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl yic'ot año' bʌ ti yotyot como ti' ch'ujbiyob Dios. \p \v 35 Che' yomox sʌc'an jini año' bʌ ye'tyel ti' xiq'ui majlel policíajob ti cʌchonibʌl cha'an mi' subeñob ajcʌñʌtya cʌchonibʌl cha'an i colob Pablo yic'ot Silas. \p \v 36 Jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl ti' sube Pablo: Jini año' bʌ ye'tyel ti' xiq'uiyon cha'an mij coletla. Wale ch'ujbiyix loq'uiquetla ti libre. Che' ti yʌlʌ jini ajcʌñʌtya cʌchonibʌl. \p \v 37 Pero Pablo ti' subeyob jini policíajob: Joñon lojon romanojon lojon. Ti' tyojlelob quixtyañujob ti yʌc'beyon lojon ti tye' che' ñac ma'an ti saj yʌc'on lojon c mel lojon c bʌ. Ti yotsʌyon lojon ti cʌchonibʌl. Wale yomob i mucul loc'sañon lojon. Mach chʌ'ic yom. La' tyʌlicob i bajñel loc'sañon lojon. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 38 Jini policíajob ti sujtiyob. Ti' wen subeyob jini año' bʌ ye'tyel pejtyel chʌ bʌ ti yʌlʌ Pablo. Jini año' bʌ ye'tyel ti quejiyob ti bʌq'uen che' ñac ti yubiyob cha'an romanojob Pablo yic'ot Silas. \p \v 39 Jini año' bʌ ye'tyel ti majliyob ya' ti cʌchonibʌl. Ti' c'ajtibeyob Pablo yic'ot Silas cha'an mi' ñusʌbeñob pejtyelel jini tsa' bʌ ujti. Che' jini ti' pʌyʌyob loq'uel ti cʌchonibʌl. Ti' c'ajtibeyob cha'an loq'uicob ti jini lum. \p \v 40 Che' ñac ti loq'ui ti cʌchonibʌl Pablo yic'ot Silas ti majliyob ti yotyot Lidia. Ti cha' pejcʌyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti ñuc isʌbeyob i pusic'al. Che' jini ti loq'uiyob majlel. \c 17 \s1 Ju'upojolo' ti Tesalónica \p \v 1 Che' ñac ti ñumiyob majlel Pablo yic'ot Silas, ti ñumiyob ti lum tyac Anfípolis yic'ot Apolonia bʌ i c'aba'. Che' jini ti c'otiyob ya' ti yambʌ lum Tesalónica bʌ i c'aba'. Ya'an jump'ej i templo israelob. \p \v 2 Pablo, che' bajche' mi' bele' cha'len, ti ochi ti i templo israelob. Ti' wen pejcʌyob. Ti' subeyob i t'an Dios. Chʌ'ʌch ti' cha'le ti jujump'ej i q'uinilel c'aj oj c'ʌlʌl uxp'ej semana. \p \v 3 Ti jini ts'ijbubil bʌ i t'an Dios tsa' bʌ ts'ijbunti che' ñac max tyo ajn ti mulawil Jesús, Pablo ti' wen tsictisʌbeyob bajche' ti' wersa ñusʌ wocol Cristo. Ti' subeyob cha'an ti' wersa sajti Cristo pero ti wi'il ti tyejchi loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Che' jini, ti yʌlʌ: Jini Jesús che' bajche' tic subetla, jiñʌch jini Cristo, jiñʌch jini yajcʌbil bʌ i cha'an Dios. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 4 Che' jini lamital tsa' bʌ i ñʌch'tyʌbeyob i t'an ti' ch'ujbiyob Jesús. Ti yotsʌyob i bʌ yic'ot Pablo yic'ot Silas. Chʌ'ʌch je'el cabʌl mach bʌ israelob chʌc c'ajalob i cha'an Dios ti' ch'ujbiyob Jesús. Chʌ'ʌch je'el cabʌl x'ixicob año' bʌ i ñuclel. \p \v 5 Jini israelob mach'ʌ ba'an ti' ch'ujbiyob Jesús ti queji i ts'a'q'uelob Pablo yic'ot Silas como lamital i pi'ʌlob chʌncol i yochelob ti' t'an Dios. Che' jini, ti' much'quibeyob cha'tiquil uxtiquil simaroño' bʌ, ts'ubo' bʌ winicob tsa' bʌ quejiyob ti c'am bʌ t'an ti' contra Pablo yic'ot Silas. Chʌ'ʌch ti' xiq'uiyob pejtyel año' bʌ ti lum ti' contrajob. Che' jini ti wersa ochiyob ti yotyot juntiquil Jasón bʌ i c'aba' cha'an i sʌclan Pablo yic'ot Silas. Yomob i chucob majlel ya' ti' tyojlel quixtyañujob. \p \v 6 Pero mach'an ti' tyajayob. Che' jini ti' tyujc'ʌyob majlel Jasón yic'ot yaño' bʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ba'an año' bʌ ye'tyel. Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌyob: Jini winicob tsa' bʌ yʌq'ueyob i sutquin i pensal quixtyañujob ti pejtyel pañimil, wale wʌ' ti tyʌliyob je'el wʌ'wʌ'i. \p \v 7 Jini Jasón ti' pʌyʌyob ochel ti yotyot. Chʌncox i lu' ts'a'leñob i t'an jini ñoj ñuc bʌ ye'tyel como mi yʌlob an yambʌ rey. Jiñʌch jini Jesús mi yʌlob. Chʌ'ʌch ti yʌlʌyob jini simaroño' bʌ. \p \v 8 Che' ñac ti yubiyob jini t'an pejtyelel quixtyañujob yic'ot año' bʌ ye'tyel ti queji i mich'an. Ti quejiyob ti ju'lʌpojlʌmiyel. \p \v 9 Pero jini Jasón yic'ot yaño' bʌ yi ti lolon aq'uentiyob i tyojob i mul. Ti' coloyob. \s1 Pablo yic'ot Silas ya' ti Berea \p \v 10 Che' ac'bʌlelix jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' wa' xiq'uiyob majlel Pablo yic'ot Silas cha'an majlicob ti yambʌ lum Berea bʌ i c'aba'. Che' ñac ti c'otiyob ya'i ti ochiyob ti i templo israelob. \p \v 11 Más utsob jini israelob che' bajche' ya' ti Tesalónica. Ñoj yom i yubiñob i t'an Dios. Ti jujump'ej q'uin ti' wen sʌclʌyob bajche' ts'ijbubil ti' t'an Dios cha'an mi' ña'tyan mi melelʌch che' bajche' ti subentiyob. \p \v 12 Che' jini cabʌlob ti ochiyob ti' t'an Dios. Cabʌl ti ochiyob je'el jini mach bʌ israelob winicob x'ixicob mu' bʌ q'uejlelob ti ñuc. \p \v 13 Che' ñac ti yubiyob jini israelob ya' ti Tesalónica che' chʌncol i sub i t'an Dios Pablo ya' ti Berea, ti majliyob cha'an i xic' quixtyañujob cha'an mi' ts'a'q'uelob Pablo. \p \v 14 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' xiq'uiyob Pablo cha'an i majlel ti ora jach ya' ti lʌc'ʌl i ti' ja'. Pero Silas yic'ot Timoteo ti cʌyleyob ya' ti Berea. \p \v 15 Jini tsa' bʌ majli i yʌc'ob Pablo ti' pi'leyob majlel ti xʌmbal c'ʌlʌl ya' ti lum Atenas bʌ i c'aba'. Che' jini, Pablo ti' xiq'uiyob i subeñob Silas yic'ot Timoteo cha'an mi tyʌlel je'el mi ch'ujbiyʌch i tyʌlel cha'an ya' mi c'otyel i tyajob i bʌ. Che' jini ti sujtiyob majlel ti Berea jini winicob. \s1 Pablo ya' ti lum Atenas bʌ i c'aba' \p \v 16 Che' ñac Pablo chʌncol tyo i pijtyan Silas yic'ot Timoteo ya' ti Atenas ch'ʌjyem ti queji yubin ti' pusic'al como ti yilʌ an cabʌl melel bʌ i diosob ti' lum. \p \v 17 Jin cha'an ya' ti i templo israelob ti' pejcʌyob i bʌ Pablo yic'ot israelob yic'ot yaño' bʌ mu' bʌ i ch'ujutisañob Dios je'el. Ti jujump'ej q'uin ti' pejcʌyob majchical jach ti' tyaja ya' ba' mi' much'quiñob i bʌ ti t'an quixtyañujob. \p \v 18 Lamital jini winicob chʌncol bʌ i cʌmben i cʌntisa epicúrejob* bʌ i c'aba' yic'ot yaño' bʌ chʌncol bʌ i cʌmben i cʌntisa estoicojob* bʌ i c'aba' ti queji i pejcañob Pablo. ¿Chuqui yom i subeñonla jini winic mu' bʌ ti chʌc t'an? che'ob. Yaño' bʌ ti yʌlʌyob: C'o'ojlʌch jiñʌch juntiquil mu' bʌ i sube' tsiji' bʌ t'an cha'an yambʌ dios tyac, che'ob. Che' ti yʌlʌyob como Pablo chʌncol i subeñob t'an cha'an Jesús yic'ot chʌncol i subeñob cha'an Jesús ti tyejchi loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Chʌ'ʌch mi quej i tyejchelob yaño' bʌ je'el. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 19 Che' jini ti' pʌyʌyob majlel ya' ti jump'ej saj wits Areópago bʌ i c'aba' ba' i tyʌlel mi' much'quiñob i bʌ junmujch' winicob año' bʌ ye'tyel. Jiñob ti yʌlʌyob: Com lojon cubin i sujmlel jini tsiji' bʌ t'an chʌncol bʌ a ch'ʌm tyʌlel. \p \v 20 Ma'an ba' bʌ ora ti lojon cubi bajche' chʌncol a wʌle'. Com lojon cubin pejtyel i sujmlel. Che' ti yʌlʌyob jini much'quibilo' bʌ quixtyañujob año' bʌ ye'tyel. \p \v 21 Como pejtyel ya' bʌ chumulob ya'i yic'ot ch'oyolo' bʌ ti yambʌ lum mu' bʌ i chumtyʌl ya'i, jin jach mi' ñʌch'tyañob o mi yʌlob tsijib tyac bʌ c'ʌlʌl mi ñumel q'uin. \p \v 22 Che' jini Pablo ti wa'le ya' ti' tyojelob jini ya' ba'añob ti Areópago. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob wʌ' ti Atenas. Mij q'uel cha'an chʌc c'ajal la' cha'an pejtyel la' dios tyac. \p \v 23 Che' ñac ti ñumiyon wʌ' ba' añetla ti quilʌ ba' mi la' ch'ujbin la' dios tyac. Tic tyaja jump'ej i pantye'lel la' dios tyac ba' mi yʌl: I cha'an bʌ jini dios mach'ʌ ba'an mi' cʌñob quixtyañujob, che' mi yʌl. Jini Dios chʌncol bʌ la' ch'ujbin aunque mach'ʌ ba'an ti la' cʌñʌ, jiñʌch jini Dios chʌncol bʌ c subeñetla. \p \v 24 Jini Dios tsa' bʌ i mele mulawil yic'ot pejtyel i bʌl jiñʌch i yum pejtyel chan yic'ot pejtyel mulawil. Ma'an mi chumtyʌl ti templo tyac mu' bʌ i mele' quixtyañujob. \p \v 25 Mach'an mi cotyʌntyel Dios ti jini mu' bʌ i cha'len quixtyañujob. Como Dios i bajñel mi yʌq'ueñonla laj cuxtyʌlel ti lac pejtyelel yic'ot pejtyelel chʌ bʌ tyac i c'ʌjñibal lac cha'an. \p \v 26 Dios ti' mele jini ñaxan bʌ quixtyañujob. Che' jini loq'uemo' bʌ ti jini ñaxan bʌ ti' mele pejtyelel quixtyañujob mu' bʌ i chumtyʌl ti pejtyel mulawil. Jini mi' yʌl chʌ bʌ ti q'uin mi' ch'oc añob yic'ot baqui bʌ pañimil mi chumtyʌlob. \p \v 27 Chʌ'ʌch ti' lu' meleyob cha'an mi' sʌclañob Dios cha'an mi' tyajob mi ch'ujbiyʌch i tyajob. Pero melelʌch mach'an ñajt an ba'añonla Dios ti jujuntiquilonla. \p \v 28 Como cuxulonla ti Dios. Jini mi yʌq'ueñonla lac nijcan lac bʌ. Mi yʌq'ueñonla lac mel pejtyelel chʌ bʌ tyac mi lac mel. Che' bajche' ti yʌlʌ cha'tiquil uxtiquil ajts'ijbob wʌ' ti la' lumal. Ti yʌlʌyob: I yalobilonla Dios, che'ob. \p \v 29 Che' yalobilonla Dios, che' jini mach yom lac lolon ña'tyan cha'an che' bajche' diosʌch chʌ bʌ tyac mu' bʌ i mel quixtyañujob che' bajche' mi' bajñel ña'tyan i mele' mi ti oro mi ti plata mi ti tyunic. \p \v 30 Dios ti' cuchbeyob mach bʌ wen bʌ i melbal winicob ti ñoj oniyix che' ñac max tyo i cʌñʌyob Dios. Pero wale mi' xic'ob pejtyelelob am bʌ ti mulawil cha'an mi' q'uexob i pensal cha'an i cʌyob i mul. \p \v 31 Como tsa'ix yajcʌ jump'ej q'uin che' mi quej i lu' melob i bʌ ti pejtyelelob ti' tyojlel Dios. Tsa'ix yajcʌ winic mu' bʌ yʌc' tyoj bʌ melojel. Tsa'ix i tsictisʌ majchqui jini che' ñac ti tyejche loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 32 Lamital che' ñac ti yubiyob ili t'an cha'an mi quej i tyejchelob loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ ti' wajleyob. Lamitalob ti yʌlʌyob: Com lojon c más ubin i sujmlel jini chʌncol bʌ a sub. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 33 Che' jini Pablo ti loq'ui majlel ba'añob. \p \v 34 Lamital tsa' bʌ yubiyob i t'an Pablo ti' ch'ujbiyob. Ti yotsʌyob i bʌ yic'ot Pablo. Chʌ'ʌch ti' ch'ujbi juntiquil winic am bʌ ye'tyel ya' ti Areópago. Dionisio i c'aba' jini winic. Chʌ'ʌch je'el juntiquil x'ixic Dámaris bʌ i c'aba'. Yic'ot yaño' bʌ quixtyañujob ti' ch'ujbiyob je'el. \c 18 \s1 Pablo ya' ti lum Corinto bʌ i c'aba' \p \v 1 Che' jini Pablo ti loq'ui majlel ti Atenas. Ti majli ti lum Corinto bʌ i c'aba'. \p \v 2 Ya' ti' tyaja juntiquil israel bʌ winic ch'oyol bʌ ti pañimil Ponto bʌ i c'aba'. Aquila bʌ i c'aba' bʌ winic. Ma'an jal ti loq'uiyob majlel ti pañimil Italia bʌ i c'aba' jini Aquila yic'ot yijñam Priscila bʌ i c'aba'. Wersa ti loq'uiyob como jini ñoj ñuc bʌ yumʌl Claudio bʌ i c'aba' ti' xiq'ui loq'uel ti Roma pejtyel israelob. Jini Roma jiñʌch ba'an jini ñuc bʌ yumʌl ya' ti Italia. Ya' ti c'otiyob ti Corinto Aquila yic'ot Priscila. Ya' ti majli Pablo i jula'añob. \p \v 3 Cha'an lajal an i toñel Pablo che' bajche' jini cha'tiquil, ya' ti ochi yic'otyob. Junlajal muc'ob ti troñel ti ts'is carpa bʌ otyot. \p \v 4 Ti jujump'ej i q'uinilel c'aj oj Pablo ti ochi ya' ti i templo israelob. Ti' subeyob i t'an Dios yic'ot ti' wen tsictisʌbeyob i sujmlel jini israelob yic'ot mach bʌ israelob. \p \v 5 Silas yic'ot Timoteo ti loq'ui majlel ya' ti Macedonia. Che' ñac ti c'otiyob ya' ba'an Pablo ti' cʌyʌ i toñel ti ts'is carpa bʌ otyot cha'an mi' cha'len subt'an c'ʌlʌl mi ñumel q'uin yic'ot cha'an mi' subeñob israelob ti ñoj tsiquil bʌ t'an cha'an Jesús jiñʌch Cristo jini yajcʌbil bʌ i cha'an Dios chʌncol bʌ i pijtyañob. \p \v 6 Pero jini israelob ti queji i ts'a'q'uelob Pablo. Leco ti' subeyob. Che' jini Pablo ti' lijcʌ i pislel cha'an i señʌjlel cha'an mach wen bajche' chʌncol i cha'leñob. Ti yʌlʌ: La' mulʌch mi quej la' sajtyel como ma'an chʌncol la' ch'ujbin Jesús. Mach c mulic. Como joñon tic subetla i t'an Dios. Wale mi quej c majlel ti sub t'an ba'an mach bʌ israelob. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 7 Ti loq'ui majlel ti i templo israelob. Ti majli ti yotyot juntiquil winic mu' bʌ i ch'ujutisan Dios Justo bʌ i c'aba'. Ya'an yotyot ti' t'ejl i templo israelob. \p \v 8 Juntiquil winic Crispo bʌ i c'aba' yic'ot pejtyel año' bʌ ti yotyot ti ochiyob ti' t'an Dios. An ñuc bʌ ye'tyel ti i templo israelob jini Crispo. Che' ñac ti yubiyob i t'an Dios cabʌl yaño' bʌ ya' ti Corinto ti ochiyob ti' t'an Dios je'el. Ti' ch'ʌmʌyob ja'. \p \v 9 Che' jini, jump'ej ac'bʌlel Jesús ti' pejcʌ Pablo che' bajche' ti ñajal. Ti yʌlʌ: Mach a cha'len bʌq'uen. Ma' bej cha'len subt'an. Mach a wʌctyan a sube'. \p \v 10 Como wʌ'añon quic'otyet. Ma'an majch ch'ujbi i tyʌc'lañet. Como cabʌlob wʌ' ti ili lum mi quej i jac'beñoñob c t'an. Che' ti subenti Pablo ti Jesús. \p \v 11 Chʌ'ʌch che' jini, ya' ti cʌyle Pablo ya' ti Corinto c'ʌlʌl jump'ej jab ti tyʌli xiñil jabil. Ti' bej cʌntisʌyob i t'an Dios. \p \v 12 Che' ñac juntiquil winic Galión bʌ i c'aba' ti ochi ti ñuc bʌ ye'tyel ya' ti pañimil Acaya bʌ i c'aba' jini israelob ti' much'quiyob i bʌ ti' contra Pablo. Ti' pʌyʌyob majlel ya' ba' mi' melob i bʌ quixtyañujob. \p \v 13 Ti' subeyob jini ñuc bʌ ye'tyel: Jini winic chʌncol i xic'ob quixtyañuyob cha'an mi' ch'ujutisañob Dios che' bajche' tic'bil ti' t'an am bʌ ye'tyel, che'ob. \p \v 14 Quejelix mu' ti t'an Pablo che' ñac jini Galión ti' sube israelob: Ubinla. Anqui ñuc bʌ i mul ili winic, che' jini melelʌch yom mic ñʌch'tyʌbeñetla la' t'an jatyetla israelet bʌ la. \p \v 15 Pero mach che'ic bajche' mi la' wʌle'. Muc' jach la' mich'q'uel la' bʌ cha'an ti caj mach junlajal mi la' pensalin t'an tyac yic'ot c'aba' tyac. Yic'ot mach junlajal chʌncol la' ña'tyan i sujmlel la' mandar tyac. Bajñel melela. Mach com cotsan c bʌ cha'an ti caj jini. Che' ti yʌlʌ jini ñuc bʌ yumʌl. \p \v 16 Che' jini ti' chocoyob loq'uel ya' ba' mi' cha'leñob melojel. \p \v 17 Jini mach bʌ israelob ti' chucuyob jini más ñuc bʌ ye'tyel ti i templo israelob Sóstenes bʌ c'aba'. Ti yʌc'beyob ya' ti' cantyʌlel i wut ñuc bʌ yumʌl. Pero ma'an chʌ bʌ ti yʌlʌ jini yumʌl Galión bʌ i c'aba'. \s1 Pablo ti sujti ti Antioquía cha'an mi loq'uel majlel ti subt'an ti más ñajt \p \v 18 Cabʌl q'uin ti cʌyle ya' ti Corinto Pablo. Che' jini, ti' subeyob adios pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti majli ti jump'ej lum ya' ti ti' ja' Cencrea, bʌ i c'aba'. Priscila yic'ot Aquila ti motin majli yic'ot. Che' jini ya' ti Cencrea, Pablo ti yʌc'ʌ ti pitis tset'ol i jol cha'an i señʌjlel ti ts'ʌctiyi i t'an bajche' ti' wʌ sube Dios. Che' jini ti motin ochiyob ti barco yic'ot Priscila yic'ot Aquila cha'an mi majlelob ti pañimil Siria bʌ i c'aba'. \p \v 19 Che' ñac ti c'otiyob ti mali lum Efeso bʌ i c'aba' ya' ti' cʌyʌyob Priscila yic'ot Aquila. Che' jini Pablo ti majli ya' ti i templo israelob. Ya' ti' pejcʌ israelob tsa' bʌ i much'quiyob i bʌ. \p \v 20 Ti' wersa subeyob cha'an mi bej cʌytyʌl pero Pablo mach yomox cʌytyʌl. \p \v 21 Che' jini ti' subeyob mux i majlel. Ti yʌlʌ: Wersa mic majlel ti Jerusalén cha'an mic ñusan jini tyal bʌ q'uin. Pero mu' tyo c cha' tyʌlel j q'ueletla mi che' yom Dios. Che' ti yʌlʌ Pablo. Che' jini ti ochi ti barco. Ti loq'ui majlel ti Efeso. \p \v 22 Che' ñac ti c'oti Pablo ya' ti Cesarea ti loq'ui ti barco. Ti majli ti Jerusalén i yʌq'ueñob saludos ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Che' jini ti c'ʌlʌ jubi majlel ti Antioquía. \p \v 23 Ya' ti poj jale. Che' jini ti cha' loq'ui majlel cha'an mi cha' ñumel ti jujump'ej lum tyac ba' ti ñumi ti yambʌ ora ya' ti jini pañimil tyac Galacia yic'ot Frigia bʌ i c'aba'. Ya' ti' xuc'chocobeyob i pusic'al ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \s1 Ti' cha'le sub t'an Apolos ya' ti Efeso \p \v 24 Ti jim bʌ ora ti c'oti ti Efeso juntiquil israel bʌ winic Apolos bʌ i c'aba'. Ch'oyol ti lum Alejandría bʌ i c'aba'. Wen yujil bajche' ts'ijbubil ti' t'an Dios. Wen yujil subt'an je'el. \p \v 25 Ti wen cʌntisʌnti ti' t'an Jesús. C'otyajax ti' cha'le t'an. Tsiquil i sujmlel ti' subeyob cha'an Jesús. Pero che' jach ti' cʌñʌ bajche' ti yʌc'ʌ ch'ʌm ja' Juan. \p \v 26 Apolos uts'at ti queji ti t'an ya' ti i templo israelob. Pero che' ñac ti queji yubiñob i t'an jini Priscila yic'ot Aquila ti' poj pʌyʌ majlel cha'an mi' pejcan. Ti' wen tsictisʌbeyob i sujmlel i t'an Dios jini max tyo bʌ ti yubi ti yambʌ ora. \p \v 27 Che' ñac yom majlel Apolos ya' ti pañimil Acaya bʌ i c'aba' jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' cotyʌyob. Ti' chocoyob majlel carta cha'an wen p'untyʌntic ti jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya'i. Che' ñac ti c'oti ya' ti Acaya ti' wen cotyʌyob jini tsa' bʌ ch'ujbiyob Dios cha'an ti caj i yutslel i pusic'al Dios. \p \v 28 Ti' tyojlelob pejtyel quixtyañujob ti' wen pejcʌ jini israelob. Ti' wen pʌs'eyob cha'an ma'an tyoj jini chʌncol bʌ i pensaliñob. Ma' ti' ña'tyʌ bajche' mi' jac'ob. Ti Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios ti' tsictisʌbeyob cha'an Jesús jiñʌch Cristo chʌncol bʌ i pijtyañob. \c 19 \s1 Pablo ya' ti Efeso \p \v 1 Che' ñac ya' tyo an ti Corinto jini Apolos, Pablo ti ñumi majlel ti witsowits tyac. C'ʌlʌl ti c'oti ti Efeso. Ya' ti' tyaja cha'tiquil uxtiquil ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 2 Pablo ti' c'ajtibeyob: ¿Tsa'ix ba ochi ti la' pusic'al Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios che' ñac ti la' ch'ujbi Jesús? Che' ti' c'ajtibeyob Pablo. Jiñob ti' jac'ʌyob: Mi tsa'ic lojon cubi mi an Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Che' ti' jac'ʌyob. \p \v 3 Che' jini Pablo ti' c'ajtibeyob: ¿Chuqui ti ch'ʌm ja' ti la' ch'ʌmʌ? che'en. Jiñob ti' jac'ʌyob: Jini ch'ʌm ja' tsa' bʌ i yʌc'ʌ Juan, che'ob. \p \v 4 Pablo ti' subeyob: Juan ti yʌc'ʌ ti ch'ʌm ja' quixtyañujob cha'an i señʌjlel tsa'ix i cʌyʌyob i mul. Pero Juan ti' subeyob je'el yom i ch'ujbiñob jini tyal tyo bʌ ti i pat. Jiñʌch jini Cristo tsa' bʌ i yajcʌ Dios. Jiñʌch jini Jesús. Che' ti yʌlʌ Juan, che' Pablo. \p \v 5 Che' ñac ti yubiyob i t'an Pablo, ti' ch'ʌmʌyob ja' cha'an tsiquil ti' ch'ujbiyob lac Yum Jesús. \p \v 6 Che' ñac ti yʌc'ʌ i c'ʌb Pablo ti' pam i jol, jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti ochi ti' pusic'alob. Ti quejiyob ti t'an ti yan tyac bʌ t'an. Ti' subuyob t'an che' bajche' ti yʌq'ueyob i sube' Dios. \p \v 7 Che' bajche' doce winicob ti pejtyelelob. \p \v 8 C'ʌlʌl uxp'ej uw ti bele' ochi Pablo ti i templo israelob ba' uts'at ti' cha'le subt'an. Ti' wen sube quixtyañujob cha'an i yumintyel Dios. \p \v 9 Pero juntiquil cha'tiquil ti mich'ʌ cha'an mach yom i ch'ujbiñob. Tsucul t'an ti i subeyob i t'an Dios ti' tyojlel quixtyañujob. Che' jini Pablo ti loq'ui majlel ya' ba'añob. Ti' pʌyʌyob majlel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti jump'ej escuela i cha'an bʌ Tiranno bʌ i c'aba' bʌ winic. Ya' ti' subeyob i t'an Dios ti jujump'ej q'uin. \p \v 10 Chʌ'ʌch ti' bej cha'le c'ʌlʌl cha'p'ej jab cha'an pejtyelelob ya' bʌ chumulob ti pañimil Asia bʌ i c'aba' ti yubiyob i t'an lac Yum Jesús. Chʌ'ʌch israelob je'el yic'ot mach bʌ israelob ti yubiyob. \p \v 11 Dios ti yʌq'ue i pʌse' ñuc tyac bʌ i p'ʌtyʌlel Pablo. \p \v 12 Jinic tyo an i p'ʌtyʌlel jini cajchilʌl yic'ot i pislel tsa' bʌ i tyʌlʌ Pablo. Che' ñac ti' ch'ʌmʌyob majlel ya' ba'an xc'am'añob ti' c'ʌñʌyob ti lajmel. Je'el ti loc'sʌbentiyob xiba ti' pusic'al quixtyañujob. \p \v 13 Pero ya'an cha'tiquil uxtiquil israelob mu' bʌ i lu' ñumel majlel ti lum tyac. Jiñob mi' loc'san xiba ti i pusic'al quixtyañujob. Yom i c'ʌñob i c'aba' lac Yum Jesús. Jin cha'an ti' subeyob jini xibajob: Mic xiq'ue' loq'uel ti i p'ʌtyʌlel Jesús jiñʌch jini mu' bʌ i sube' Pablo. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 14 Chʌ'ʌch ti' cha'leyob jini siete yalobilob juntiquil israel bʌ winic Esceva bʌ i c'aba'. Ñuc bʌ cura jini Esceva. \p \v 15 Pero che' ñac che' ti' cha'le jini sietejob, jini xiba ti yʌlʌ: Ubibil c cha'an i c'aba' Jesús. Cʌñʌ c cha'an majchqui jini Pablo pero jatyetla, ¿majchetquila? Che' ti yʌlʌ jini xiba. \p \v 16 Jini winic am bʌ xiba yic'ot ti tijp'i i chuc jini sietejob. Ti ganarintiyob. Che' jini, chacalob lojweñob ti puts'iyob jini sietejob. \p \v 17 Pejtyelelob ya' bʌ chumulob ti Efeso, israelob yic'ot mach bʌ israelob, ti yubiyob bajche' ti ujti. Ti' wen bʌc'ñʌyob. Ti subeyob i ñuclel lac Yum Jesús. \p \v 18 Cabʌlob je'el tsa' bʌ i ch'ujbiyob Jesús ti tyʌliyob i subob jini mach bʌ wen ti' cha'leyob ti yambʌ ora. \p \v 19 Cabʌl jini tsa' bʌ i cha'leyob wujt ti' ch'ʌmʌyob tyʌlel i jun tyac. Ya' ti' puluyob ti' cantyʌlelob i wut ti pejtyelelob. Che' ñac ti' ña'tyʌyob bajche' i tyojol pejtyel jun tyac, ti loq'ui i tyojol che' bajche' cincuenta mil pesos. \p \v 20 Chʌ'ʌch ti' bej pucu majlel i t'an lac Yum. Ti wen tsictiyi añʌch i p'ʌtyʌlel. \p \v 21 Che' ñac ti ujti jini, Pablo ti chʌc alʌ ti' pusic'al cha'an yom majlel ti jula' ti Macedonia yic'ot ti Acaya. Yom c'ʌlʌl majlel ti Jerusalén. Ti yʌlʌ je'el ya' bʌ mi quejel i loq'uel majlel ti Jerusalén wersa yom majlic c'ʌlʌl ti lum Roma bʌ i c'aba'. \p \v 22 Ya' tyo ti poj cʌyle ti Asia jini Pablo pero ti' xiq'uiyob majlel ti Macedonia cha'tiquil mu' bʌ i cotyan ti toñel, Timoteo yic'ot Erasto bʌ i c'aba'. \s1 Jini ju'upojolo' bʌ ya' ti Efeso \p \v 23 Ti jim bʌ ora ti quejiyob ti ju'lʌpojlʌmiyel ti caj i t'an Dios. \p \v 24 Juntiquil Demetrio bʌ i c'aba' ti tyeche jini ju'lapojla bʌ t'an. Jini yujil bʌ niq'ui melol ti plata. Mi' mel i saj loc'om i templo jini melel bʌ i dios Diana bʌ i c'aba'. Cabʌl ti' cha'leyob ganar jini tsa' bʌ i cha'le lajal bʌ toñel yic'ot. \p \v 25 Jini Demetrio ti' much'quiyob pejtyelel jini lajalo' bʌ i toñel yic'ot jiñob ts'itya' lajalo' bʌ i toñel. Ti' subeyob: Pi'ʌlob, la' wujil isujm cha'an iliyi lac toñel mu' bʌ lac niq'ui mel ma'an chʌ bʌ tyo más yom lac cha'an. \p \v 26 Pero che' bajche' chʌncol la' wilan, chʌncol la' wubin, jini Pablo bej chʌncol yʌle' mach Diosic jini melel bʌ dios tyac mu' bʌ i mel quixtyañujob. Cabʌlix quixtyañujob ti' ch'ujbibeyob i t'an. Mach wʌ'ic jach wʌ' ti Efeso pero lʌc'ʌl yomox i tyaj ti pettyelel Asia ti' ch'ujbiyob. \p \v 27 Ti' bej cha'le t'an jini Demetrio. Ti yʌlʌ: Bʌbʌq'uen che' jini, ame yʌq'ueñonla lac sʌt lac choñoñel. C'o'ojlʌch je'el ma'ix mi quej i chʌc q'uelob ti ñuc quixtyañujob jini i templo Diana. Chʌ'ʌch che' jini muc' jachix i wajleñob i ñuclel jini melel bʌ dios mu' bʌ i ch'ujbin pejtyelelob wʌ' ti Asia yic'ot ti pejtyel mulawil. Che' ti yʌlʌ Demetrio. \p \v 28 Che' ñac jini much'quibilo' bʌ ti yubiyob ili t'an ti quejiyob i wen mich'an. C'am ti' cha'leyob t'an. Ti yʌlʌyob: Ñoj ñuc Diana i dios efesojob. Che' ti yʌlʌyob ti c'am bʌ t'an. \p \v 29 Cabʌl bajche' ti ujti t'an ti pejtyel ili lum. Ti' chucuyob cha'tiquil ch'oyolo' bʌ ti Macedonia mu' bʌ i pi'len ti xʌmbal Pablo, Gayo yic'ot Aristarco bʌ i c'aba'ob. Ti' tyujc'ʌyob majlel c'ʌlʌl ti jump'ej colem otyot ba' mi' much'quiñob i bʌ quixtyañujob. \p \v 30 Pablo yom ochel i pejcan quixtyañujob ya'i. Pero jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ma' ti yʌc'ʌyob majlel. \p \v 31 Yic'ot cha'tiquil uxtiquil año' bʌ ye'tyel uts bʌ yic'ot Pablo ti' xiq'ui ti wersa subentyel cha'an mach ochic ya'i. \p \v 32 Yoque ju'upojolobjax ya' ba' much'quibilob quixtyañujob. Ojlilob chʌncox i yʌle' junchajp bʌ i sujmlel, ojlil yambʌ i sujmlel. Lʌc'ʌl yom i taj ti pejtyelelob ma' ti' saj ña'tyʌ chʌ bʌ och much'quibilob ya'i. \p \v 33 Jini israelob ti' chucuyob juntiquil Alejandro bʌ i c'aba'. Ti' wa'chocoyob ti' tyojel quixtyañujob. Che' jini cha'tiquil uxtiquil ya' bʌ ba'añob ti' wen subeyob Alejandro i sujmlel chucoch ju'lapojlawob. Che' jini Alejandro ti' pʌs'eyob i c'ʌb cha'an i señʌjlel mi cʌyob i t'an. Yom i cotyan ti' t'an jini chʌncol bʌ i ts'a'q'uejlel. \p \v 34 Pero che' ñac ti' ña'tyʌ pejtyel quixtyañujob che' israel bʌ winic jini Alejandro, c'ʌlʌl cha'p'ej ora ti c'am bʌ t'an junlajal ti yʌlʌyob: Ñoj ñuc Diana i dios efesojob, che'ob. \p \v 35 Jini secretario ti' tiq'ui quixtyañujob cha'an lajmic ti t'an. Che' ñʌch'ʌlix quixtyañujob jini secretario ti yʌlʌ: Pi'ʌlob wʌ' ti Efeso, pejtyel mulawil yujil isujm an ti lac wenta wʌ' ti ili lum cha'an mi lac cʌñʌtyan i templo jini ñuc bʌ dios Diana yic'ot i loc'om tsa' bʌ yajli jubel ti panchan. \p \v 36 Ma'an majch ch'ujbi yʌle' mi lot jach. Ñʌch'i'la. Mach la' niq'ui mel jini max tyo bʌ la' wen pensali. \p \v 37 Como jini winicob tsa' bʌ la' pʌyʌyob tyʌlel wʌ'i mach'an chʌ bʌ ti' tyumbe templo. Ma'an ti wajleyob jini melel bʌ la' dios. \p \v 38 Mi an chʌ bʌ ti' tyumbetla Demetrio yic'ot jini mu' bʌ ti troñel yic'ot, an la' jueces. An i q'uinilel mi yʌc' melojel. Ch'ujbi majliquetla la' mel la' bʌ ya' ba'an am bʌ ye'tyel. \p \v 39 Pero mi añob yambʌ i mul mi la' wʌle', yom mi la' mele' ti' tyojlel pejtyel quixtyañujob bajche' mi' xic'onla am bʌ ye'tyel. \p \v 40 Bʌbʌq'uen ame majchic i subonla ti ñuc bʌ ye'tyel jini tsa' bʌ ujti sajmʌl ame mi lolon ubin chʌncol lac ts'a'q'uel. Mach'an bajche' ch'ujbi lac jac' mi ti c'ajtibentiyonla chʌ bʌ och ju'upojolonla. Chʌ'ʌch ti yʌlʌ jini secretario. \p \v 41 Che' ñac ti ujti yʌle' che' bajche' jini ti' xiq'uiyob sujtyel. \c 20 \s1 Mi majlel Pablo ti Macedonia yic'ot ya' ti Grecia \p \v 1 Che' ñac ti lajmiyob ti ju'lʌpojlʌmiyel, Pablo ti' much'quiyob ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mi' wen subeñob bajche' yom. Ti' lajlaj jats'beyob i pat. Ti' subeyob mux i majlel. Ti loq'ui majlel ti Macedonia. \p \v 2 Ti' jula'ayob pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ba' ti ñumi. Ti' wen xuc'chocobeyob i pusic'al ti' t'an Dios. Ti wi'il ti c'oti ya' ti Grecia. \p \v 3 Ya' ti cʌyle uxp'ej uw Pablo. Che' i t'ʌñʌlelix mi yochel ti barco cha'an majlic ti Siria ti yubi cha'an ti' tyem lajayob i t'an israelob ti i contra. Jin cha'an ti' cha' q'uexe i pensal cha'an ti yoc mi majlel cha'an ñumic majlel ti Macedonia. \p \v 4 Ti pi'le ti xʌmbal jini Sópater ch'oyol bʌ ti Berea yic'ot Aristarco yic'ot Segundo ch'oyolo' bʌ ti Tesalónica yic'ot Gayo ch'oyol bʌ ti Derbe yic'ot Timoteo yic'ot je'el Tíquico yic'ot Trófimo ch'oyol bʌ ti pañimil Asia bʌ i c'aba'. \p \v 5 Ti ñaxan majliyob ti Troas ba' mi quej i pijtyañon lojon quic'ot Pablo. Joñon chʌncol bʌ c ts'ijbun ili jun. \p \v 6 Che' tsa'ix ñumi jini q'uin che' mi laj c'uxe' caxlan waj mach'ʌ ba'an yic'ot levadura mu' bʌ yʌq'uen i wos i bʌ, ti ochiyon lojon ti barco. Ti loq'uiyon lojon majlel ti Filipos. Ti' jop'ejlel q'uin ti c'otiyon lojon ti Troas ya' ba' ti cʌyleyon lojon siete q'uin. \s1 Pablo mi' jula'an jini am bʌ ti Troas \p \v 7 Ti jini ñaxan* bʌ q'uin ti semana pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios ti' much'quiyob i bʌ cha'an mi motin uch'ejelob che' bajche' ti' xiq'ui i melob Jesús che' ñac cojachix bʌ ti' cha'le we'el Jesús. Pablo ti' subuyob i t'an Dios. Cha'an mi quej i loq'uel majlel ti sʌc'an ba'añob, c'ʌlʌl xin acʌbʌlel ti' cha'le t'an Pablo. \p \v 8 Much'quibilob ya' ti uxlajm bʌ otyot ba' ts'ʌbʌl tyac lámpara. \p \v 9 Ya' buchul ti ventana juntiquil alob Eutico bʌ i c'aba'. Cha'an jal ti' cha'le subt'an Pablo, ti ochi i wʌyel jini alob. Che' wen wʌyʌlix ti yajli jubel c'ʌlʌl uxlajm. Sajtyemix ti' lotyoyob. \p \v 10 Che' jini Pablo ti jubi ya' ba'añob. Ti' choco i bʌ ti' pam alob. Ti' meq'ue. Ti' sube jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios: Mach a bʌc'ñan. Cuxulʌch, che' Pablo. \p \v 11 Pablo ti cha' letsi majlel ya' ti mali otyot. Ti' xet'e waj. Ti' c'uxuyob. Che' jini Pablo ti' bej cha'le t'an c'ʌlʌl ti sʌc'ʌ. Che' jini ti loq'ui majlel. \p \v 12 Cuxulʌch ti' pʌyʌ majlel ti yotyot i tyat i ña' jini alob. C'ajacñayob i yoj. \s1 Ti loq'uiyob majlel ti Troas cha'an majlicob ti Mileto \p \v 13 Pablo ti loq'ui majlel ti yoc cha'an c'otic ti lum Asón bʌ i c'aba'. Joñon lojon ti ochiyon lojon ti barco cha'an ya' mi quej c tyaj lojon c bʌ. \p \v 14 Che' ñac tic tyaja lojon c bʌ ya' ti Asón, Pablo ti ochi ti barco lojon quic'ot. Ti loq'uiyon lojon majlel ti lum Mitilene bʌ i c'aba'. \p \v 15 Ti loq'uiyon lojon majlel ti barco ya'i. Ti yijc'ʌlel ti ñumiyon lojon ti' t'ejl lum Quío bʌ i c'aba'. Ti' cha'p'ejlel q'uin ti c'otiyon lojon ti lum ya' ti lʌc'ʌl ti' ja' Samos bʌ i c'aba'. Ti poj j c'aja lojon coj ti lum Trogilio bʌ i c'aba'. Ti yijc'ʌlel ti c'otiyon lojon c'ʌlʌl ti Mileto. \p \v 16 Chʌ'ʌch ti' meleyob como Pablo mach yom putyun jalejel ya' ti Asia. Jin cha'an mach yom majlel ya' ti Efeso. Yom i seb c'otyel ya' ti Jerusalén cha'an ya' ch'ujbi i ñusan q'uin Pentecostés* bʌ i c'aba'. \s1 Bajche' ti' subeyob Pablo año' bʌ ye'tyel ti templo ya' ti Efeso \p \v 17 Ya' tyo an Pablo ti Mileto. Ti' choco majlel t'an ba'an año' bʌ ye'tyel ti templo ya' ti Efeso cha'an mi tyʌlel ya' ba'an Pablo. \p \v 18 Che' ñac ti c'otiyob ti' subeyob: La' wujil isujm pejtyel bajche' tic cha'le c'ʌlʌl ti cojax tyo bʌ q'uin che' ñac ti tyʌliyon ti Asia. \p \v 19 Ti bele' ora tic wen cha'libe i toñel lac Yum ti pejtyel c pusic'al. Mach'an tic letsʌ c bʌ ti la' tyojlel. An tic cha'le uq'uel che' ñac ti quilʌ bajche' yilal ti' cha'le quixtyañujob. La' wujil isujm je'el bajche' tic ñusʌ wocol cha'an bajche' ti' jop'o i wen tyʌc'lañoñob jini israelob. \p \v 20 Mach'an ti cʌctyʌ c subeñetla i t'an Dios cha'an c bʌq'uen pejtyel chʌ bʌ yom cha'an la' wenlel. Tij cʌntisʌyetla ti' t'an Dios che' much'quibiletla ti la' pejtyelel. Tij cʌntisʌyetla je'el ti la' bajñel la' wotyot tyac. \p \v 21 Tic wen sube jini israelob yic'ot je'el jini mach bʌ israelob cha'an yom mi' q'uexob i pensal i cʌyob i mul. Yom ti pejtyelel i pusic'al mi' ch'ujbiñob lac Yum Jesucristo. Che' tic subeyob, che' Pablo. \p \v 22 Wale mi quej c majlel ti Jerusalén como wersa mi xic'on c majlel Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios. Pero ma'an mic ña'tyan chʌ bʌ yes mi quej i yujtyel ya'i. \p \v 23 Jin jach cujil isujm cha'an ti jujump'ej lum ba' mi quej c ñumel jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios mi' subeñon an yom bʌ i tyʌc'lañon yic'ot yom i yotsañon ti cʌchol. \p \v 24 Pero mach'an mic bʌc'ñan pejtyel jini. Mach'an chʌ bʌ mi' cha'len mi ti tsʌnsʌntiyon mi cubin. Jin jach com cujtisan c toñel tsa' bʌ i yʌc'on c mele' c Yum Jesús ti' tijicñʌyel c pusic'al c'ʌlʌl jintyo mic sajtyel. Jin jach com c subeñob pejtyel quixtyañujob i t'an Dios bajche' an i p'untyʌntyel ti Dios. \p \v 25 Tsa'ix wen ñumiyon ba' añetla cha'an c subetla cha'an i yumintyel Dios. Pero wale cujil isujm ma'ix mi quej la' cha' q'uel c wut wʌ' ti mulawil. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 26 Wale mic subeñetla ti tyoj bʌ t'an cha'an mach c wentajic mi ma'an ti la' tyaja la' cuxtyʌlel mach'ʌ yujil jilel. \p \v 27 Ma'an ti cʌctyʌ c subeñetla pejtyel chʌ bʌ yom Dios cha'an ti caj c bʌq'uen. Ma'an chʌ bʌ yes mach'ʌ ba'an tic subetla. \p \v 28 Yom la' wen cʌñʌtyan la' bʌ. Ma' subeñob i cʌñʌtyañob i bʌ je'el pejtyelel ochemo' bʌ ti' t'an Dios año' bʌ ti la' wenta. Como jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti yʌq'uetla ti la' wenta cha'an la' cʌñʌtyañob. Como lac Yum Jesucristo ti' mʌñʌyob ti' ch'ich'el. \p \v 29 Cujil isujm che' majlemon mux yochel wʌ' ba' añetla quixtyañujob i jop' i ch'icbeñetla t'an cha'an la' cʌy tsa' bʌ la' ch'ujbi. Che' bajche' mi yochel ma'tye'lel ts'i' i jisan tiñʌme', chʌ'ʌch mi quej i jop' yochel i ch'icbeñetla t'an. \p \v 30 An je'el ochem bʌ la wic'ot mu' bʌ i cha'len lot bʌ cʌntisa cha'an mi' jop' i lotiñob je'el jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mi' tsʌcleñob majlel. \p \v 31 Cʌñʌtyan la' bʌ cha'an mach la' ch'ujbin lot. C'ajal la' cha'an ti q'uin ti ac'bʌlel tij cʌntisʌyetla ti' t'an Dios c'ʌlʌl uxp'ej jab. Tic wen p'untyʌyetla jujuntiquiletla. \p \v 32 Wale mi quej j cʌyetla ti i c'ʌb Dios. I t'an Dios mi' cʌñʌtyʌbeñetla la' pusic'al como mi la cubin ti' t'an Dios bajche' mi' p'untyañonla Dios. P'ʌtyʌl i t'an Dios. Jini mi' p'ʌtyʌlisan lac pusic'al. Mux i yʌq'ueñetla la' wajñib ti panchan jujuntiquiletla tsa' bʌ la' ch'ujbi Jesús. Mi quej la' motin ajñel yic'ot pejtyel yaño' bʌ i cha'an bʌ Dios. \p \v 33 Ma'an chʌ bʌ tic mulʌbetla cha'an bajñel com, mi la' pislelic mi la' tyaq'uinic. \p \v 34 Pero la' wujil isujm tic cha'le toñel tij c'ʌb cha'an tic tyaja i c'ʌjnibal bʌ c cha'an yic'ot i cha'an jini tsa' bʌ i tsʌcleyon majlel ti xʌmbal. \p \v 35 Chʌ'ʌch tic bele' pʌsbetla cha'an chʌ'ʌch yom la' cha'len troñel cha'an mi laj cotyan mach'ʌ ba'an i cha'an. C'ajal la' cha'an i t'an lac Yum Jesús ba' ti yʌlʌ: Más c'ajacña la coj mi laj cubin che' mi la cʌq'uen i majtyan lac pi'ʌl che' bajche' mi lac tyaj lac cha'an. Che' ti yʌlʌ Jesús, che' Pablo. \p \v 36 Che' ñac ti ujti i yʌle' Pablo ti ñocle ti oración yic'otyob. \p \v 37 Che' jini ti lu' uq'uiyob. Ti' lajlaj jats'beyob i pat. Ti' ñupuyob. \p \v 38 Ñoj ch'ʌjyem ti yubiyob como ti' subeyob ma'ix mi quej i cha' ilañob. Che' jini ti' pi'leyob majlel c'ʌlʌl ya' ba' ti ochi ti barco. \c 21 \s1 Pablo mi majlel ti Jerusalén \p \v 1 Che' ñac ti loq'uiyon lojon majlel ba'an jini hermañujob ti ochiyon lojon ti barco. Tyoj jach ti majliyon lojon ti saj lum joyol bʌ ti ja' Cos bʌ i c'aba'. Ti yijc'ʌlel ti c'otiyon lojon ti yambʌ lum joyol bʌ ti ja' Rodas bʌ i c'aba'. Che' jini ti loq'uiyon lojon ti Rodas. C'ʌlʌl ti majliyon lojon ti lum Pátara bʌ i c'aba'. \p \v 2 Ya' ti Pátara tic tyaja lojon jump'ej barco mu' bʌ i majlel ti pañimil Fenicia bʌ i c'aba'. Ti ochiyon lojon ti barco. Ti loq'uiyon lojon majlel. \p \v 3 Che' ti ñumiyon lojon ti lojon c ts'ej ti lojon quilʌ jini lum joyol bʌ ti ja' Chipre bʌ i c'aba'. Ti bej majliyon lojon ti Siria. Jini barco wersa ti ochi ya' ti lum ti lʌc'ʌl ti' ja' Tiro bʌ i c'aba' cha'an mi' cʌy i cuch. Jini cha'an ya' ti loq'uiyon lojon ti barco. Ti ochiyon lojon ti lum. \p \v 4 Ya' ti lojon c sajcʌyob jintyo ti lojon c tyaja ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti poj cʌyleyon lojon quic'otyob siete q'uin. Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti' nijcʌbeyob i pusic'al ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mi' subeñob Pablo cha'an mach majlic ti Jerusalén. \p \v 5 Pero che' ñac ti ñumi siete q'uin ti loq'uiyon lojon majlel. Pejtyel ochemo' bʌ ti' t'an Dios yic'otyob i yijñam yic'ot i yalobilob ti' tsʌcleyon lojon majlel c'ʌlʌl ti jumpatlel i ti' jini lum. Ya' ti ti' ja' ti ñocleyon lojon. Ti lojon c cha'le oración. \p \v 6 Che' jini ti lojon c lajlaj jats'beyon lojon c pat. Ti lojon c subeyob mux c lojon majlel. Ti ochiyon lojon ti barco. Ti sujtiyob majlel ti yotyot jini yaño' bʌ yi. \p \v 7 Ti ñumiyon lojon majlel ti ja' c'ʌlʌl Tiro c'ʌlʌl ti Tolemaida. Ya' ti lojon c pejcʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti cʌyleyon lojon quic'otyob jump'ej q'uin. \p \v 8 Ti yijc'ʌlel ti loq'uiyon lojon majlel yic'ot Pablo. Ti c'otiyon lojon ya' ti lum Cesarea bʌ i c'aba'. Ti ochiyon lojon ti yotyot Felipe. Jiñʌch juntiquil mu' bʌ i puque' ñumel i t'an Dios. Juntiquil jini siete diáconojob jiñʌch Felipe. Ya' ti poj cʌyleyon lojon quic'ot. \p \v 9 An chʌntiquil yixicp'eñal max tyo bʌ ba'an ñujpuñeñob. Jiñob mi' sube' i sujmlel i t'an Dios bajche' ti yʌq'ueyob i ña'tyan Dios. \p \v 10 Che' ñac ti cʌyleyon lojon cha'p'ej uxp'ej q'uin ya' ti c'oti juntiquil tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ch'oyol bʌ ti Judea Agabo bʌ i c'aba'. \p \v 11 Ti tyʌli i jula'añon lojon. Ti' ch'ʌmʌ i cinturón Pablo. Ti' c'ʌñʌ i bajñel cʌch yoc i c'ʌb. Ti yʌlʌ: Jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios mi yʌl chʌ'ʌch bajche' jini mi quej i cʌchob i yum jini cinturón jini israelob ya' bʌ añob ti Jerusalén. Mi quej i yʌc'ob ti' wenta mach bʌ israelob, che'en. \p \v 12 Che' ñac ti lojon cubi ili t'an joñon lojon quic'ot año' bʌ ti Cesarea ti wocol t'an ti lojon c sube Pablo cha'an mach majlic ya' ti Jerusalén. \p \v 13 Pero Pablo ti' jac'ʌ: ¿Chucoch muq'uetla ti uq'uel? Mi la' wotsʌbeñon c ch'ʌjyemlel. Ma'an chʌ bʌ mi' cha'len mi ti cʌjchiyon mi ti tsʌnsʌntiyon ya' ti Jerusalén cha'an ti caj lac Yum Jesucristo. \p \v 14 Cha'an ma'an ti' q'uextyʌ i pusic'al Pablo ti lojon c cʌyʌ c t'an. Che' jach ti lojon cʌlʌ: La' i cha'len lac Yum bajche' yom. \p \v 15 Ti wi'il, che' jini, tic chajpʌ lojon c bʌ. Ti loq'uiyon lojon majlel cha'an mi lojon c majlel ya' ti Jerusalén. \p \v 16 Cha'tiquil uxtiquil ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Cesarea ti' tsʌcleyon lojon majlel. Ti' pʌyʌyon lojon ochel ti yotyot ba' mi quej lojon calejel, i cha'an bʌ juntiquil winic Mnasón bʌ i c'aba'. Ch'oyol ti Chipre jini Mnasón. Wajalix ti ochi ti' t'an Dios. \s1 Pablo mi' jula'an Jacobo \p \v 17 Che' ñac ti c'otiyon lojon ya' ti Jerusalén c'ajacñayob i yoj ti' pejcʌyon lojon jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. \p \v 18 Ti yijc'ʌlel Pablo lojon quic'ot ti majliyon lojon cula'an Jacobo. Ya' ti lojon c tyaja je'el pejtyelel jini ancianojob. \p \v 19 Pablo ti yʌq'ueyob saludos. Che' jini ti' subeyob ti jujunchajp pejtyelel bajche' ti yʌq'ue i cha'len Dios ti' tyojlelob jini mach bʌ israelob. \p \v 20 Che' ñac ti yubiyob ti' subeyob i ñuclel Dios. Ti' subeyob Pablo: Wale, hermañu, a wujil isujm cha'an yoque yonlel israelob tsa'ix bʌ i ch'ujbiyob Jesús. Pero pejtyelelob mi wersa yʌlob cha'an i c'ʌjnibal mi' tsʌcleñob i mandar Moisés. \p \v 21 Tsa'ix i yubiyob cha'an tsa'ix a cʌntisʌyob pejtyel israelob ya' bʌ chumulob ti' lumal mach bʌ israelob cha'an mi' cʌyob jini tsa' bʌ i xiq'ui Moisés. Mi yʌlob je'el tsa'ix a wʌlʌ mach yom tsejpic i pʌchʌlel alo' bʌ i yalobilob yic'ot mach yom i chʌc tsʌcleñob bajche' i tyʌlel mi lac cha'len. \p \v 22 ¿Bajche' yom lac cha'len, che' jini? Mi quej i much'quiñob i bʌ quixtyañujob como mux i wersa yubiñob tsa'ix juliyet. \p \v 23 Yom ma' mel che' bajche' jini: Wʌ'an la quic'ot chʌntiquil winicob mu' bʌ i wersa ts'ʌctisan i t'an tsa' bʌ i wʌ sube Dios. \p \v 24 Pʌyʌyob majlel a wic'ot. Jatyet ma' cha'len je'el pejtyel bajche' i tyʌlel mi' mel israelob che' mi' ts'ʌctisan jini t'an tsa' bʌ i wʌ sube Dios. Jatyet ma' wʌq'uen i tyojol jini mu' bʌ i c'ʌñob. Che' mi yujtyel pejtyel bajche' mi' melob ch'ujbiyʌch yʌc'ob ti pitis loq'uel i jol cha'an i señʌjlel tsa'ix i ts'ʌctisʌ i t'an tsa' bʌ i wʌ subeyob Dios. Che' jini pejtyelel quixtyañujob mi quej i ña'tyañob cha'an mach melel bajche' ti' tyajayetyob ti t'an. Mux i ña'tyañob cha'an jatyet je'el chʌncolʌch a ch'ujbiben i mandar tyac Moisés. \p \v 25 Pero cha'an jini mach bʌ israelob ochemo' bʌ ti' t'an Dios mach wersa mi' cha'len pejtyel bajche' jini. Tsa'ix lac ts'ijbubeyob jun. Ti lac subeyob mach yom i c'uxob we'el tsa' bʌ ajq'ui ba'an melel bʌ dios tyac. Mach yom i c'uxob ch'ich'. Mach yom i c'uxob yʌts'ʌl bʌ animal. Yom mi' cʌñʌtyañob i bʌ cha'an machic ba'an t'an yic'ot yambʌ mach bʌ yijñamic mach bʌ i ñoxi'alic. \s1 Ya' ti templo ti' chucuyob majlel ti cʌchol Pablo \p \v 26 Che' jini ti yijc'ʌlel Pablo ti' pʌyʌyob majlel jini chʌntiquil winicob. Ti' motin cha'leyob pejtyelel bajche' i tyʌlel mi' cha'len ti ñoj oniyix cha'an tsiquil chʌncol i ts'ʌctisañob t'an jini chʌntiquilob. Ti wi'il ti ochi Pablo ya' ti i colem templo israelob cha'an mi' suben año' bʌ ye'tyel ti templo chʌ bʌ ti q'uin mi quej i yujtisañob bajche' chʌncol i melob cha'an i ña'tyañob chʌ bʌ ti q'uin mi quej i wersa aq'ueñob i majtyan jini chʌntiquilob. \p \v 27 Lʌc'ʌlix mach ujt jini siete q'uin mu' bʌ i cha'leñob bajche' i tyʌlel mi' cha'leñob cha'an tsiquil ti' ts'ʌctisʌyob i t'an jini chʌntiquilob. Ya'an Pablo yic'ot jini chʌntiquilob ya' ti i colem templo israelob ti Jerusalén. Che' jini cha'tiquil uxtiquil israelob ch'oyolo' bʌ ti Asia ti yilʌyob Pablo ya' ti templo. Jiñob ti' ñijcʌyob ti' contra Pablo pejtyel quixtyañujob. Ti' chucuyob Pablo. \p \v 28 Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌyob: Israelo' bʌ winicob, cotyañon lojon. Jiñʌch iliyi winic mu' bʌ i ñumel ba'ical. Chʌncox i cʌntisan quixtyañujob cha'an mi' ts'a'q'uelob lac pi'ʌlob wʌ' ti lac lumal, yic'ot i mandar tyac Moisés yic'ot jini templo je'el. Wale tsa'ix i pʌyʌyob ochel wʌ' ti ili templo cha'tiquil uxtiquil mach bʌ israelob. Che' jini tsa'ix i yoque bibi'tisʌyob iliyi i templo Dios. Chʌ'ʌch ti yʌlʌyob ti c'am bʌ t'an. \p \v 29 Chʌ'ʌch ti yʌlʌyob como tsa'ix i yilʌyob Pablo ya' ti ili lum yic'ot juntiquil Trófimo bʌ i c'aba' ch'oyol bʌ ti Efeso. Ti' lolon pensaliyob ti' pʌyʌ ochel ti templo Pablo jini Trófimo. \p \v 30 Ti queji ti wen ju'upojlʌmiyel pejtyel quixtyañujob. Ti wa' ajñel much'quiyob i bʌ ya' ba'an Pablo. Ti' chucuyob. Ti' tyujc'ʌyob loq'uel Pablo ti' pat templo. Ti' wa' lu' ñup'uyob i ti' templo. \p \v 31 Chʌncox i jop' i tsʌnsan Pablo che' ñac ti yubi t'an jini ñuc bʌ soldado cha'an bajche' lu' ju'upojolob pejtyelel quixtyañujob ya' ti Jerusalén. \p \v 32 Jini ñuc bʌ soldado ti' wa' much'quiyob cabʌl soldadojob yic'ot i capitañob. Ti ajñel ti c'otiyob ya' ba'añob jini quixtyañujob. Che' ñac quixtyañujob ti yilʌyob jini ñuc bʌ soldado yic'ot i winicob ti wa' actyʌyob i yʌc'ben Pablo. \p \v 33 Jini ñuc bʌ soldado ti lʌc'ʌ Pablo. Ti' xiq'uiyob soldadojob cha'an mi' chucob. Ti' xiq'ui ti cʌchol ti cha't'ujm cadena. Jini ñuc bʌ soldado ti' c'ajtibe quixtyañujob: ¿Majchqui jini winic? ¿Chuquiyes ti' cha'le? che'en. \p \v 34 Pero lamital ti yʌlʌyob junchajp bʌ i sujmlel yambʌ lamital yambʌ junchajp. Pero cha'an ti caj cabʌl ju'upojolo' bʌ t'an mach ch'ujbi i ña'tyan bajche' i sujmlel jini tsa' bʌ ujti. Jin cha'an ti' xiq'uiyob i pʌyob ochel Pablo ya' ti yotyot soldadojob. \p \v 35 Che' ti c'otiyob ya' ba' quejpuctic i ti' yotyot, soldadojob wersa ti' ch'uyuyob majlel Pablo como yoque mich'ob quixtyañujob. \p \v 36 Como ya' lu' tyʌlelob ti' pat Pablo. Ti c'am bʌ t'an ti yʌlʌyob: La' tsʌnsʌntic. Che' ti yʌlʌyob. \s1 Pablo ti' subu i bʌ ti' tyojlel quixtyañujob \p \v 37 Che' mux quej yochelob ti yotyot soldadojob Pablo ti' pejcʌ jini ñuc bʌ soldado ti' t'an griego. Ti yʌlʌ: Com c poj pejcañet, che'en. Jini ñuc bʌ soldado ti yʌlʌ: ¿A wujil ba i t'an griego? \p \v 38 ¿Mach jatyetic jini ch'oyol bʌ ti Egipto max tyo bʌ jaliji a tyejche a ts'a'q'uelbeyon lojon c lumal? ¿Mach ba jatyetic tsa' bʌ a pʌyʌ loq'uel ti tyʌquin bʌ joch lum cuatro mil ajtsʌnsajob? Che' ti yʌlʌ jini ñuc bʌ soldado. \p \v 39 Che' jini Pablo ti' jac'ʌ: Joñon israelon. Ti ch'ocʌyon ti Tarso. Ch'oyolon ti Tarso. Jiñʌch jini más ñuc bʌ lum ya' ti pañimil Cilicia bʌ i c'aba'. A wocolic ma' wʌq'ueñon c pejcan jini quixtyañujob. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 40 Jini ñuc bʌ soldado ti yʌq'ue i pejcañob. Pablo ti wa'le ya' ba' quejpuctic. Ti' pʌsʌ i c'ʌb cha'an ñʌch'lec quixtyañujob. Che' ñac ñʌch'ʌlobix ti' pejcʌyob ti' t'an hebreo. \c 22 \p \v 1 Pablo ti queji ti t'an. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, cʌscuñalob. Ñʌch'tyʌbeñonla bajche' mic subeñetla. Ma'an sajlic c mul cha'an jini tsa' bʌ ujti. \p \v 2 Che' ñac ti yubiyob mu' ti t'an ti' t'an hebreojob ti más ñʌch'leyob. Che' jini Pablo ti' subeyob. \p \v 3 Joñon israelon. Ti ch'ocʌyon ti Tarso ya' ti Cilicia. Pero wʌ' ti coliyon ti Jerusalén. Jini Gamaliel ti' cʌntisʌyon. Ti' lu' cʌntisʌyon bajche' an ti i mandar tyac lac yumob ti ñoj oniyix. Tic bele' ch'ujutisʌ Dios ti pejtyel c pusic'al lajal che' bajche'etla wale iliyi. \p \v 4 Wajali tic wen tyʌc'lʌ ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti cʌc'ʌyob ti tsʌnsʌntyel. Tic chucu majlel ti chʌcol winicob x'ixicob. \p \v 5 Jini ñoj ñuc bʌ cura yic'ot año' bʌ ye'tyel yujilob isujm bajche' tic cha'le wajali como jiñob ti yʌc'oñob jun cha'an mic pʌs'en israelo' bʌ lac pi'ʌlob ya' ti Damasco. Ya' majlel muc'on c sʌclan ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an cʌchʌlob mic pʌyob tyʌlel wʌ' ti Jerusalén cha'an mi cʌq'uen i xot'ob i mul. \s1 Pablo mi' subeñob bajche' ti ochi ti' t'an Dios \r (Hch. 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 Ti xinq'uinil che' ñac majlel tyo muc'on ti bij che' lʌc'ʌlix mach c'otyon ti Damasco ti wa' ts'ʌjyi p'ʌtyʌl bʌ c'ajc ya' ba'añon ch'oyol bʌ ti chan. \p \v 7 Ti yajliyon ti lum. Che' jini ti cubi ajt'an. Ti yʌlʌ: Saulo, Saulo, ¿chucoch ma' tyʌc'lañon? \p \v 8 Che' jini tij c'ajtibe: ¿Majchetqui, c Yum? cho'on. Jini ti' jac'ʌ: Joñon Jesúson ch'oyolon bʌ ti Nazaret. Joñoñʌch chʌncol bʌ a tyʌc'lan. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 9 Jini ya' bʌ añob quic'ot ti yilʌyob jini c'ajc. Pero ma'an ti yubiyob jini ajt'an tsa' bʌ i pejcʌyon. \p \v 10 Che' jini ti cʌlʌ: ¿Chuquiyes yom mic cha'len? c Yum, cho'on. Jini lac Yum ti' subon: Tyejchen. Cucu c'ʌlʌl ya' ti Damasco. Ya'i mi quej a subentyel chʌ bʌ yes yom a cha'len. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 11 Jini p'ʌtyʌl bʌ c'ajc ti yotsʌyon ti xpojts'. Jin cha'an jini c pi'ʌlob ti xʌmbal ti' chucuyon majlel ti j c'ʌb cha'an c'oticon ti Damasco. \p \v 12 Ya'an juntiquil winic ya' ti Damasco Ananías bʌ i c'aba'. Jini mi' wen ch'ujbin i mandar Moisés. Pejtyelel israelob ya' bʌ chumulob ti Damasco mi' q'uel ti ñuc jini Ananías. \p \v 13 Jini Ananías ti tyʌli i q'uelon. Che' ñac ti c'oti ti yʌlʌ: Hermañu Saulo, la' cha' c'otic a wut, che'en. Ti jini jach bʌ ora ti cha' c'oti c wut. Ti queji quilan jini winic. \p \v 14 Ananías ti' subon: Jini Dios tsa' bʌ i ch'ujbiyob lac yumob ti ñoj oniyix ti yajcʌyet ti ñoj oniyix cha'an mi' pʌs'eñet bajche' yom yʌq'ueñet a cha'len. Ti yʌq'uet a q'uel jini yoque tyoj bʌ. Ti yʌq'uet a wubin jini t'an tsa' bʌ yoque loq'ui ti ti'. \p \v 15 Jatyet mi quej a sub majlel i t'an Jesús ba'an pejtyelel quixtyañujob. Ma' subeñob jini tsa' bʌ a wilʌ, tsa' bʌ a wubi. \p \v 16 Ixcu wale, ma' ma' chʌc pijtyan. Tyejchen. Ch'ʌmʌ ja'. Pejcan Jesús ti oración. C'ajtiben cha'an mi' ñusʌbeñet a mul. Che' ti' subon Ananías, che' ti yʌlʌ Pablo. \s1 Pablo ti' subeyob bajche' ti xijq'ui majlel ba'an mach bʌ israelob \p \v 17 Pablo ti' bej cha'le t'an. Ti yʌlʌ: Che' ñac ti cha' tyʌliyon wʌ' ti Jerusalén ti ochiyon ti templo cha'an mic cha'len oración. Che' jini an chʌ bʌ ti quilʌ che' bajche' ti ñajal. \p \v 18 Ti quilʌ lac Yum. Ti' subon: Loq'uen majlel ti ora jach wʌ' ti Jerusalén como ma'an mi quej i ch'ujbiñob bajche' mi quej a subeñob cha'an joñon. Che' ti' subentiyon ti lac Yum che' muc'on ti oración. \p \v 19 Che' jini joñon ti cʌlʌ: C Yum, wen yujilob isujm cha'an joñon ti ochiyon ti pejtyelel i templo israelob cha'an mi cats'ob cha'an mic pʌyob majlel ti cʌchol pejtyelel chʌncol bʌ i ch'ujbiñetyob. \p \v 20 Yic'ot che' ñac ti' tsʌnsʌyob Esteban ajtroñel bʌ a cha'an tsa' bʌ i cha'le t'an cha'añet ya' wa'alon je'el. Ti cʌc'ʌ c t'an yubil como joñon tij cʌñʌtyʌbeyob i tsuts bujc jini tsa' bʌ i tsʌnsʌyob Esteban. \p \v 21 Pero lac Yum ti' subon: Cucu. Mi quej c xiq'uet majlel ti ñajt ya' ba' mach bʌ israelob cha'an ma' subeñob c t'an. \s1 Pablo che' ñac an ti' wenta ñuc bʌ soldado \p \v 22 Ti' wen ñʌch'tyʌbeyob i t'an Pablo quixtyañujob jintyo ti yʌlʌ tsa' bʌ ujti i yʌle'. Che' jini jasʌl ti yubiyob. Ti cha' quejiyob ti c'am bʌ t'an: Ti yʌlʌyob: La' sajtic jini winic. Mach yom cuxtiyic, che' ti yʌlʌyob. \p \v 23 Ti' bej cha'leyob c'am bʌ t'an jini quixtyañujob. Cabʌl ti' cha'le tsʌts bʌ t'an. Ti' choco letsel ts'ubejn cha'an i señʌjlel i mich'lel. \p \v 24 Jini ñuc bʌ soldado ti' xiq'ui i pʌyob ochel Pablo ti yotyot soldadojob. Ti' xiq'uiyob soldadojob i jats'e' ti pʌchij cha'an mi' sub i bʌ. Como jini ñuc bʌ soldado yom i yubin chucoch muc'ob ti c'am bʌ t'an pejtyelel quixtyañujob ti' contra Pablo. \p \v 25 Che' cʌchʌl Pablo cha'an i jats'ob, Pablo ti' pejcʌ jini capitán ya' bʌ wa'al. ¿Am ba ti la' wenta cha'an mi la' jats' juntiquil romano bʌ winic? Yic'ot je'el max tyo la' saj wʌc'on c mel c bʌ. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 26 Che' ñac ti yubibe i t'an Pablo jini capitán ti majli i suben jini ñuc bʌ soldado. Ti yʌlʌ: Wen q'uele a bʌ ame a niq'ui cha'len como romano bʌ winic jini Pablo. \p \v 27 Che' jini ti' lʌc'ʌ Pablo jini ñuc bʌ soldado. Ti' c'ajtibe: ¿Melel ba che' romanojet bʌ winic? che' jini ñuc bʌ soldado. Melelʌch, bajche' chʌncol a wʌle', che' Pablo. \p \v 28 Jini ñuc bʌ soldado ti yʌlʌ: Joñon yonlel tyaq'uin tic tyojo cha'an ochicon ti romano bʌ winic, che'en. Pablo ti' jac'ʌ: Pero joñon romanojon ti ch'ocʌyon. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 29 Jini colel bʌ i jats'ob Pablo ti wa' loq'uiyob ti' t'ejl. Jini ñuc bʌ soldado, che' ñac ti' ch'ʌmbe isujm cha'an romano bʌ winic Pablo, ti' wen bʌc'ñʌ cha'an ti' cʌchʌ. \s1 Pablo ya' ba'an jini Junta Suprema \p \v 30 Jini ñuc bʌ soldado wersa yom yubin chʌ bʌ och mi' jop'beñob i mul Pablo jini israelob. Ti yijc'ʌlel ti' ticbeyob i cadenajlel Pablo. Ti' xiq'uiyob i much'quiñob i bʌ jini ñuc bʌ curajob yic'ot año' bʌ ye'tyel ti Junta* Suprema. Che' jini ti' pʌyʌ majlel Pablo ya' ba'añob. \c 23 \p \v 1 Che' jini Pablo ti' ch'uj q'uele jini año' bʌ ye'tyel ti Junta Suprema. Ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, c'ʌlʌl ti coliyon c'ʌlʌl wale iliyi ma'an chʌ bʌ mi saj al c pusic'al ti' tyojlel Dios. \p \v 2 Jini ñoj ñuc bʌ cura, Ananías bʌ i c'aba', ti' xiq'ui ya' bʌ wa'alob ti' t'ejl Pablo cha'an mi mʌc jajts'iben i ti' Pablo. \p \v 3 Pablo ti yʌlʌ: Dios mi quej i jats'et, cha'chajp bʌ a pensal. Wʌ' buchulet cha'an ma' melon bajche' an ti xic'ojel am bʌ ye'tyel. Pero che' ti a wʌc'ʌyon ti jats'ol chʌncol a ts'a'q'uel jini xic'ojel, che'en. \p \v 4 Jini ya' bʌ añob ti yʌlʌyob: ¿Chucoch che' ma' pejcan jini ñoj ñuc bʌ cura i cha'an Dios bajche' jini? Che' ti yʌlʌyob. \p \v 5 Pablo ti' jac'ʌ: Pi'ʌlob, ma'an tic ña'tyʌ mi jini ñoj ñuc bʌ cura. Como mi yʌl ti' Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios: Mach yom mi la' mich' tyaj ti t'an ñuc bʌ yumʌl ti la' lumal. Che' mi yʌl ti Ts'ijbubil bʌ i T'an Dios, che'en Pablo. \p \v 6 Pablo ti queji i ña'tyan cha'an lamital ya' bʌ añob ti Junta Suprema mi' ch'ujbiñob bajche' mi' ch'ujbin saduceojob. Yambʌ lamital mi' ch'ujbiñob bajche' mi' ch'ujbin fariseojob. Parte bajche' mi' pensaliñob. Jin cha'an Pablo ti yʌlʌ ti c'am bʌ t'an: Pi'ʌlob, fariseojon. Fariseo bʌ winic c tyat je'el. Chʌncol c mel c bʌ cha'an mic ch'ujbin mi quej i cha' tyejchel sajtyemo' bʌ. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 7 Che' ñac che' ti yʌlʌ Pablo bajche' jini, jini fariseojob yic'ot saduceojob i bajñelob ti quejiyob ti cabʌl tsʌts bʌ t'an. Che' jini ti' t'oxoyob i bʌ. \p \v 8 Jini saduceojob mi yʌlob ma'ix mi quej i cha' tyejchel sajtyemo' bʌ. Mi yʌlob je'el ma'an ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan, yic'ot ma'an i ch'ujlel quixtyañujob. Pero jini fariseojob mi lu' ch'ujbiñob pejtyel che' bajche' jini. \p \v 9 Pejtyelelob ti quejiyob ti c'am bʌ t'an. Cha'tiquil uxtiquil fariseojo' bʌ ajcʌntisajob cha'an i xic'ojel am bʌ ye'tyel ti wa'leyob. Ti yʌlʌyob: Mach'an ti' cha'le mach bʌ wen ili winic. C'o'ojlʌch juntiquil ajtroñel i cha'an Dios ch'oyol bʌ ti panchan mi i ch'ujlel juntiquil quixtyañu ti' pejcʌ. Ma'an mi quej lojon j contrajin Dios. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 10 Yoque tsʌts ti' pejcʌyob i bʌ fariseojob yic'ot saduceojob. Jini ñuc bʌ soldado ti queji ti bʌq'uen. Mi' bʌc'ñan ame anic chʌ bʌ i tyumbeñob Pablo. Che' jini ti' xiq'ui tyʌlel soldadojob cha'an mi' wersa pʌy loq'uel Pablo ya' ba' añob. Ti' cha' pʌyʌyob majlel ti yotyot soldadojob. \p \v 11 Ti yambʌ ac'bʌlel ti' pʌsʌ i bʌ lac Yum ba'an Pablo. Ti yʌlʌ: Pablo, ch'ejlisan a bʌ. Bajche' ti a sube quixtyañujob cha'añon wʌ' ti Jerusalén chʌ'ʌch je'el mi quej a wersa cha'len ya' ti Roma. Che' ti yʌlʌ Jesús. \s1 Ti' lajayob i t'an cha'an i tsʌnsañob Pablo \p \v 12 Ti yijc'ʌlel cha'tiquil uxtiquil israelob ti' lajayob i t'an cha'an mi' tsʌnsañob Pablo. Ti' wa'chocoyob i t'an. Ti' ch'ʌcʌyob i bʌ. Ti yʌlʌyob: La' i yʌq'ueñonla lac ñusan tsʌts bʌ wocol Dios mi ti uch'iyonla che' max tyo ti lac tsʌnsʌ Pablo. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 13 Ñumen ti cuarenta winicob tsa' bʌ i lajayob i t'an. \p \v 14 Che' jini ti majliyob ya' ba'an ñuc bʌ curajob yic'ot jini año' bʌ ye'tyel ti i templo israelob: Ti' subeyob: Tsa'ix lojon cʌlʌ lojon c t'an cha'an ma'ix mi lojon c ts'in quejel ti uch'el jintyo mi lojon c ñaxan tsʌnsan Pablo. \p \v 15 Wale jatyetla yic'ot yaño' bʌ año' bʌ ye'tyel ti Junta Suprema mi la' c'ajtiben jini ñuc bʌ soldado cha'an i pʌye' tyʌlel Pablo ijc'ʌl wʌ' ba' añetla. Mi la' lolon cha'len che' bajche' la' wom la' más xuc'ul lu' c'ajtiben i sujmlel pejtyel jini tsa' bʌ ujti. Joñon lojon chajpʌbilon lojon cha'an mi lojon c tsʌnsan che' max tyo c'ot, che'ob. \p \v 16 Pero jini yalobil i chich Pablo ti yubi bajche' chʌncol i cha'leñob. Ti majli ya' ti yotyot soldadojob cha'an mi' suben Pablo. \p \v 17 Che' jini Pablo ti' pʌyʌ i pejcan juntiquil capitán. Ti' sube: Pʌyʌ majlel ili alob ba'an ñuc bʌ soldado. An chʌ bʌ mi' suben. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 18 Jini capitán ti' pʌyʌ majlel ba'an jini ñuc bʌ soldado. Ti yʌlʌ: Jini xcʌchol bʌ Pablo ti' xiq'uiyon cha'an c pʌy tyʌlel wʌ' ba'añet jini alob. An chʌ bʌ mi' subeñet. Che' ti yʌlʌ jini capitán. \p \v 19 Jini ñuc bʌ soldado ti' chucbe i c'ʌb jini alob. I bajñel jach ti' pʌyʌ majlel. Ti' c'ajtibe: ¿Chuquiyes a wom a subeñon? Che' ti yʌlʌ. \p \v 20 Che' jini ti queji i yʌle' jini alob: Jini israelob chʌncol bʌ i contrajin Pablo tsa'ix i lajayob i t'an cha'an mi' c'ajtibeñetyob cha'an ma' pʌy majlel Pablo ijc'ʌl ya' ba'añob ti Junta Suprema. Mi quej i lolon cha'leñob che' bajche' yom i más xuc'ul c'ajtibeñob i sujmlel pejtyelel jini tsa' bʌ ujti. \p \v 21 Pero mach ma' jaq'ue'. Como más ti cuarenta winicob chʌncol i mucul pijtyan ya' ti bij. Tsa'ix i wa'chocoyob i t'an cha'an ma'ix mi quej i cha'leñob uch'el jintyo mi' tsʌnsañob Pablo. Wale chajpʌbilobix. Chʌncol jachix i pijtyañob a t'an. Che' ti yʌlʌ jini alob. \p \v 22 Jini ñuc bʌ soldado ti' sube jini alob: Ma' ma' saj suben yambʌ quixtyañu cha'an ti a subon, che'en. Che' ti yʌlʌ jini ñuc bʌ soldado. Che' jini ti' xiq'ui sujtyel jini alobi. \s1 Mi' pʌyob majlel Pablo ya' ba'an ñuc bʌ yumʌl Félix bʌ i c'aba' \p \v 23 Jini ñuc bʌ soldado ti' pʌyʌ tyʌlel cha'tiquil capitán cha'an mi' pejcañob. Ti' subeyob cha'an mi' xic'ob soldadojob cha'an i chajpañob i bʌ cha'an loq'uicob majlel ya' ti Cesarea ti a las nueve ti ac'bʌlel. Doscientojob mi quej i majlelob ti yoc. Setentajob c'ʌchʌlo' bʌ mi majlel yic'ot doscientojob ye'elo' bʌ i lanza. \p \v 24 Ti' xiq'uiyob je'el cha'an mi' chajpañob caballo tyac mu' bʌ i c'ʌchtyan majlel Pablo. Ti' xiq'uiyob cha'an mi' wen cʌñʌtyañob cha'an ma'an chʌ bʌ mi' tyumbeñob ti bij c'ʌlʌl mi c'otyel ya' ba'an ñuc bʌ yumʌl Félix bʌ i c'aba. \p \v 25 Ti' choco majlel jun yic'otyob mu' bʌ i yʌle': \p \v 26 Ñuquet bʌ yumʌl Félix. Joñon Claudio Lisiason. Mic chocbeñet tyʌlel saludos. \p \v 27 Jini israelo' bʌ winicob ti' chucuyob ili winic. Colel i tsʌnsañob. Che' ñac ti cubi cha'an romano bʌ winic tsajniyon quic'ot soldadojob. Tij colo ti' c'ʌbob jini chʌncol bʌ i jop' i tsʌnsañob. \p \v 28 Cha'an com cubin chʌ bʌ och mi' jop'beñob i mul tic pʌyʌ majlel ba'an am bʌ ye'tyel ti Junta Suprema. \p \v 29 Tic ña'tyʌ, che' jini, cha'an ti caj i mandar tyac israelob chʌncol i jop'beñob i mul Pablo. Pero mach'an chʌ bʌ och i tsʌnsañob mi anic chʌ bʌ och mi yotsañob ti cʌchol. \p \v 30 Pero che' ñac ti subentiyon cha'an ti' lajayob i t'an cha'an mi' tsʌnsan Pablo, wʌ' tic wa' xiq'ui tyʌlel. Tic subeyob je'el jini chʌncol bʌ i jop'beñob i mul Pablo cha'an mi tyʌlel ya' ba'añet je'el cha'an mi' subeñetyob chʌ bʌ i mul Pablo. Che' ti yʌlʌ ti' jun jini ñuc bʌ soldado. \p \v 31 Jini soldadojob ti' cha'leyob che' bajche' ti xijq'uiyob. Ti' pʌyʌyob majlel ti ac'bʌlel c'ʌlʌl ti Antípatris. \p \v 32 Ti yijc'ʌlel jini soldadojob tsa' bʌ majliyob ti yoc ti cha' sujtiyob ti yotyot soldadojob. Jini c'ʌchʌlo' bʌ ti' bej pʌyʌ majlel Pablo. \p \v 33 Che' ti c'otiyob ti Cesarea ti yʌq'ueyob jun jini ñuc bʌ yumʌl. Ti yʌq'ue ti' wenta Pablo je'el. \p \v 34 Che' ñac ti ujti i q'uele' jun jini ñuc bʌ yumʌl ti' c'ajtibe baqui ch'oyol Pablo. Che' ñac ti yubi ch'oyol ti Cilicia ti yʌlʌ: \p \v 35 Mux cʌq'ueñet a mel a bʌ che' mi tyʌlel chʌncol bʌ i jop'beñetyob a mul. Che' ti yʌlʌ jini ñuc bʌ yumʌl. Che' jini ti' xiq'ui ti wen cʌñʌtyʌntyel Pablo ya' ti colem otyot ba' mi buchtyʌl ti' melojel jini ñuc bʌ yumʌl Herodes bʌ i c'aba'. \c 24 \s1 Bajche' ti' mele i bʌ Pablo ya' ba'an Félix \p \v 1 Che' ti ñumi jop'ej q'uin jini ñoj ñuc bʌ cura Ananías bʌ i c'aba' ti c'oti ya' ti Cesarea yic'ot cha'tiquil uxtiquil israelob año' bʌ ye'tyel ti templo yic'ot juntiquil mu' bʌ i cotyan ti t'an winicob che' mi' melob i bʌ Tértulo bʌ i c'aba'. Ya' ti ochiyob ba'an ñuc bʌ yumʌl cha'an mi' jop'ben i mul Pablo. \p \v 2 Che' ñac ti' pʌyʌyob tyʌlel Pablo jini Tértulo ti queji i jop'ben i mul. Pero ñaxan ti' sube Félix: Ñuquet bʌ yumʌl Félix, com lojon c subeñet wocox a wʌlʌ como cha'an ti caj cabʌl a ña'tyʌbal más wen añon lojon cha'an ti caj a we'tyel. C'otyajax ñʌch'ʌl wʌ' ti lac lumal. \p \v 3 Ba'ical an quixtyañujob mux lojon lu' cʌq'ueñet cabʌl wocox a wʌlʌ cha'an pejtyel chʌncol bʌ a niq'ui mele' wen bʌ. \p \v 4 Mach com lojon c mʌctyʌbeñet cabʌl ora. Jini cha'an mi' c'ajtibeñet ti wocol t'an cha'an ma' poj ñʌch'tyʌbeñon lojon c t'an jumuc'. \p \v 5 Com lojon c subeñet cha'an mach saj wen bajche' mi' chʌc cha'len ili winic. Mi bej ñumel majlel ti yambʌ lum tyac ba' mi' chʌc tyech ju'upojomiyel ba'an israelob. Jiñʌch i yum junmujch'o' bʌ winicob nazarenojo' bʌ i c'aba'. \p \v 6 Ti' jop'o i bibi'tisan templo como ti' pʌyʌ ochel mach bʌ israelob. Joñon lojon ti lojon c chucu. Com lojon c mele' ti lojon cʌlʌ bajche' mi' xic'on ti lojon c mandar tyac. \p \v 7 Pero jini ñuc bʌ soldado Lisias bʌ i c'aba' ti ochi ya' ba'añon lojon. Ti' wersa chili loq'uel Pablo ti lojon j c'ʌb. \p \v 8 Ti yʌlʌ cha'an jini mu' bʌ i sub i mul yom mi tyʌlel wʌ' ba'añet. Jatyet ch'ujbiyʌch a c'ajtiben pejtyel i sujmlel tyac cha'an ma' wen ña'tyan cha'an yoque melelʌch pejtyelel tsa' bʌ lojon c subet. \p \v 9 Jini israelob ya' wa'alob je'el ti yotsʌyob i t'an cha'an melelʌch pejtyel jini. \p \v 10 Jini ñuc bʌ yumʌl ti' cha'libe i señʌjlel cha'an mi' cha'len t'an Pablo. Che' jini Pablo ti yʌlʌ: Tijicñayon mic mel c bʌ ba'añet como cujil isujm cha'an wajali ti ochiyet ti a we'tyel ti ili lac lumal. \p \v 11 Tsa' jax tyo ñumi doce q'uin wale ya' ti c'otiyon ti Jerusalén cha'an mic ch'ujutisan Dios. Pero jatyet ch'ujbi a c'ajtiben yambʌ quixtyañujob cha'an ma' ña'tyan mi yoque melelʌch c t'an. \p \v 12 Ma'ix ba' ti' tyajayon c cʌlʌx pejcan quixtyañujob. Ma' ba' bʌ ora ju'lapojlawon quic'ot quixtyañujob ya' ti jini colem templo ya' ti Jerusalén mi ya'ic ti yambʌ templo tyac, mi ya'ic ti yambʌ parte tyac ya' ti Jerusalén. \p \v 13 Pero ili quixtyañujob ma'an bajche' ch'ujbi i pʌsob mi an c mul bajche' chʌncol i lolon jop'ob. \p \v 14 Mux c subeñet che' melelʌch mic ch'ujbin jini Dios tsa' bʌ i ch'ujbiyob je'el lac yumob ti ñoj oniyix. Je'el mic ch'ujbin tsiji' bʌ cʌntisa. Pero an mu' bʌ i yʌlob mach wen. Muc'ʌch c ch'ujbin je'el pejtyel i mandar tyac Moisés yic'ot pejtyel tsa' bʌ i ts'ijbu jini tsa' bʌ i xiq'ui i yʌle' Dios. \p \v 15 Tijicñayon mic ch'ujbin Dios como cujil isujm pejtyel quixtyañujob mi quej i tyejchel loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ. Ili quixtyañujob wʌ'i mi' ch'ujbiñob je'el cha'an mi quej i tyejchelob loq'uel ba'an sajtyemo' bʌ, jini weño' bʌ yic'ot mach bʌ weñob. \p \v 16 Jini cha'an mic chʌc jop' c cha'len wen bʌ cha'an ma'an chʌ' bʌ mi saj al c pusic'al cha'an mach wen tic cha'le ti' wut quixtyañujob mi ti' wut Dios. \p \v 17 Cabʌl jabil ti ñumiyon ba'ical ti yan tyac bʌ pañimil. Che' jini ti cha' c'otiyon tic lumal cha'an mi cʌq'uen i majtyan tyaq'uin p'ump'uño' bʌ yic'ot cha'an mi cʌq'uen i majtyan Dios. \p \v 18 Chʌ'ʌch chʌncol c cha'len che' ñac ti c'oti i tyajoñob ti templo cha'tiquil uxtiquil israelob ch'oyolo' bʌ ti Asia. Poj ujtyel c cha'len pejtyel bajche' i tyʌlel mi' cha'leñob cha'an tsiquil mi ts'ʌctisan i t'an bajche' mi wʌ ale'. Pero ma'an cabʌl quixtyañujob. Ma'an ju'upojolob. \p \v 19 Jini israelob ch'oyolo' bʌ ti Asia yom tyʌlicob wʌ ba'añet cha'an mi' sub c mul mi an chʌ bʌ tic tyumbeyob. \p \v 20 La' i yʌlob jini wʌ' bʌ añob chʌ bʌ yes c mul ti' tyajayob che' ñac ti' meleyon ya' ba'an jini Junta Suprema. \p \v 21 Ma'an c mul ti' tyajayob. Jin jach che' tic cha'le c'am bʌ t'an. Ti cʌlʌ: Wale chʌncol la' melon cha'an mic ch'ujbin mi quej i tyejchel loq'uel quixtyañujob ba'an sajtyemo' bʌ. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 22 Wen yujil isujm Félix bajche' mi' ch'ujbiñob Jesús jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Jin cha'an che' ñac ti yubi i t'an Pablo jini Félix ti yʌlʌ: La' lac poj cʌy lac mele'. Ya' bʌ mi tyʌlel jini ñuc bʌ soldado Lisias bʌ i c'aba' mi quej c cha' mel cha'an mux cujtisan c mele'. Che' ti yʌlʌ Félix. \p \v 23 Che' jini Félix ti' xiq'ui capitán cha'an mi' cʌñʌtyan Pablo pero mi yʌq'uen i cha'len bajche' yom i cha'len. Ti yʌc'ʌ ti ochel i jula'an uts bʌ yic'ot, cha'an i yʌq'ueñob chʌ bʌ yom. \p \v 24 Che' tsa'ix ñumi cha'p'ej uxp'ej q'uin ti cha' c'oti Félix yic'ot yijñam Drusila bʌ i c'aba'. Israel bʌ x'ixic jini yijñam. Ti' xiq'ui ti pʌyol Pablo cha'an mi' más subeñob bajche' yom lac ch'ujbin Jesús. \p \v 25 Pablo ti' wen subeyob cha'an mi' chʌc cha'len wen bʌ yic'ot bajche' yom mi' wen cʌñʌtyañob i bʌ cha'an machic i cha'leñob mach bʌ wen. Yic'ot ti' subeyob je'el cha'an tyal i yorojlel Dios mi quej i yʌq'uen i mel i bʌ jujuntiquil quixtyañu. Dios mi quej i q'uel mi wen o mi mach wen ti' cha'leyob. Che' jini tyoj bʌc'ñʌjel ti yubi Félix. Ti yʌlʌ: Cha' cucux ya' ba' cʌñʌtyʌbilet. Che' ujt c cha'an mu' tyo c cha' pʌyet. Che' ti yʌlʌ Félix. \p \v 26 Ti' lolon ña'tyʌ Félix mi quej i yʌq'uen tyaq'uin Pablo cha'an yom cojlic. Jin cha'an cabʌl ti' xiq'ui ti pʌyol Pablo i pejcan. \p \v 27 Chʌ'ʌch ti' chʌc cha'le cha'p'ej jab. Che' jini Félix ti loq'ui ti ye'tyel. Ti ochi Porcio Festo ti' q'uexol. Cha'an yom uts mi q'uejlel ti israelob jini Félix ti' cʌyʌ ti cʌchol Pablo. \c 25 \s1 Pablo ya' ba'an Festo \p \v 1 Che' jini Festo ti c'oti ya' ti Cesarea cha'an mi yochel ti ye'tyel ti ñuc bʌ yumʌl. Che' ñac ti ñumi uxp'ej q'uin ya' ti majli ti Jerusalén. \p \v 2 Jini ñuc bʌ curajob yic'ot jini ñuc bʌ ye'tyel israelob ti' lolon wersa subuyob an i mul Pablo. \p \v 3 Jiñob ti' lajayob i t'an cha'an mi' mujcuñob i bʌ ti bij cha'an mi' tsʌnsañob Pablo. Jin cha'an ti' wersa c'ajtibe Festo: A wocolic choco tyʌlel wʌ' ti Jerusalén Pablo. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 4 Pero Festo ti' jac'ʌ cha'an ya' tyo cʌchʌl ti Cesarea Pablo yic'ot je'el jini Festo ti' pensali i cha' sujtyel ti seb. \p \v 5 Festo ti' subeyob: Jini año' bʌ ye'tyel ya' ba' añetla yom majlicob ti Cesarea quic'ot. Mi an chʌ bʌ ti' niq'ui cha'le mach bʌ wen, ch'ujbi i sub i mul ya'i. \p \v 6 Jini Festo tsa' jach jale ya' ti Jerusalén che' bajche' ocho o diez q'uin. Che' jini ti cha' sujti majlel ti Cesarea. Che' ñac ti c'oti ti yijc'ʌlel ti' xiq'ui ti pʌyol Pablo. Ya' buchul Festo ti colem buchlibʌl ba' mi yʌc' melojel. \p \v 7 Che' ñac ti ochi Pablo, jini israelob che' c'otyel muc'ob jini ch'oyolo' bʌ ti Jerusalén ti' lʌc'ʌyob Pablo. Cabʌl ñoj tsʌts bʌ i mul ti' lolon subu. Pero ma'an bajche' ch'ujbi i saj pʌs i sujmlel. \p \v 8 Che' jini Pablo ti queji i sub i bʌ. Ti yʌlʌ: Ma'an chʌ bʌ tic saj niq'ui cha'le ti' contra i mandar tyac israelob mi ti contrajic templo mi ti contrajic ñuc bʌ yumʌl ti Roma, che'en. \p \v 9 Jini Festo, cha'an jach yom q'uejlic ti wen ti israelob, ti' c'ajtibe Pablo. ¿A wom ba majlel ti Jerusalén cha'an ya' mic melet bajche' chʌncol i jop'beñet a mul? Che' ti yʌlʌ Festo. \p \v 10 Pero Pablo ti' jac'ʌ: Wʌ' añon ba' mi yujtyel melojel am bʌ ti' wenta ñoj ñuc bʌ ye'tyel ti Roma. Jiñʌch ba' yom mic mel c bʌ. Como a wujil isujm mach'an sajlic c mul ti' tyojlel israelob. \p \v 11 Mi tʌ'ic cha'le ñuc bʌ mulil ma' mi quej cʌl mach yom la' tsʌnsañon como i tyʌlel mi tsʌnsʌntyel cha'an i xot'e'. Pero mi mach melel bajche' mi' lolon jop'beñoñob c mul ma'an majch an ti' wenta i yʌc'on ti' c'ʌb israelob. Jin jach mij c'ajtiben jini ñoj ñuc bʌ yumʌl ya' ti Roma cha'an mi' melon. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 12 Che' jini Festo ti' poj pejcʌ i pi'ʌl ti toñel. Che' ti ujti i pejcañob i bʌ ti' sube Pablo: Cha'an ti a c'ajti i melet jini ñoj ñuc bʌ yumʌl ya' ti Roma ya' mi quej c choquet majlel. Che' ti' sube Pablo jini Festo. \s1 Pablo ti' tyojlel rey Agripa \p \v 13 Che' ti ñumi cha'p'ej uxp'ej q'uin jini rey Agripa bʌ i c'aba' yic'ot Berenice ti majliyob ya' ti Cesarea cha'an mi' jula'an Festo como max tyo jaliji ti ochi ti ye'tyel. \p \v 14 Ya' ti poj jaleyob cha'p'ej uxp'ej q'uin. Jin cha'an Festo ti' subeyob cha'an Pablo. Ti yʌlʌ: Wʌ'an juntiquil winic tsa' bʌ i cʌyʌ ti cʌchol Félix che' ñac ti loq'ui ti ye'tyel. \p \v 15 Che' ñac ya' añon ti Jerusalén jini ñuc bʌ curajob yic'ot jini año' bʌ ye'tyel ba'an israelob ti' subon cha'an Pablo. Ti' c'ajtibeyob cha'an mi cʌc' ti tsʌnsʌntyel. \p \v 16 Joñon tic subeyob cha'an i tyʌlel jini romanojob ma'an mi yʌc'ob ti tsʌntsʌntyel cha'an mi' xot' i mul jintyo mi lajal c'otyel yic'ot jini mu' bʌ i jop'ben i mul. Yic'ot je'el jintyo mi yʌq'uen i ñaxan bajñel sub i bʌ cha'an jini tsa' bʌ i yʌlʌyob ti' contra. \p \v 17 Jin cha'an che' ñac ti juliyob wʌ'i ma'an ti yʌq'ueyob lolon jalejel pero ti yijc'ʌlel ti buchleyon tic buchlib ba' mi cʌc' melojel. Tic xiq'ui ti pʌyol tyʌlel Pablo. \p \v 18 Pero jini tsa' bʌ tyʌliyob cha'an mi' subob i mul Pablo mach'an ti' subu ñuc tyac bʌ i mul bajche' tic lolon c pensali. \p \v 19 Jini jach ti caj bajche' mi' ch'ujbiñob ti queji i contrajiñob. Yic'ot je'el ti' cha'leyob t'an cha'an juntiquil Jesús bʌ i c'aba'. Jini ti sajti pero Pablo mi yʌl cha'an cha' cuxulix. \p \v 20 Pero joñon ma'an tic wen ña'tyʌ bajche' yom mic cha'len melojel che' bajche' jini. Jin cha'an tic c'ajtibe Pablo mi yom majlel ya' ti Jerusalén cha'an ya' mi' mel i bʌ cha'an i mul tsa' bʌ i jop'beyob. \p \v 21 Pero Pablo ti' c'ajtibe cha'an ya' mi cʌytyʌl jintyo mi' mel i bʌ ba'an ñoj ñuc bʌ yumʌl ya' ti Roma, Augusto bʌ i c'aba'. Jin cha'an tic xiq'ui cʌytyʌl ti cʌchol jintyo ya' bʌ ch'ujbi c choc majlel ya' ba'an ñoj ñuc bʌ yumʌl ti Roma. Che' ti yʌlʌ Festo. \p \v 22 Che' jini Agripa ti' sube Festo: Joñon je'el com cubin i t'an Pablo, che'en. Festo ti' jac'ʌ: Ijc'ʌl mi quej a wubin, che' ti yʌlʌ Festo. \p \v 23 Ti yijc'ʌlel che' ñac ti c'oti Agripa yic'ot Berenice ti ochiyob ya' ti colem mal. Wen ch'ʌlʌlob ti pejtyelelob. Ti pejtyelelob ti' q'ueleyob ti ñuc jini rey yic'ot Berenice. Ya' ti ochiyob yic'ot ñuc bʌ soldadojob yic'ot winicob mu' bʌ i q'uelob ti ñuc ya' ti lum. Che' jini Festo ti' xiq'ui ti pʌyol Pablo. \p \v 24 Che' jini Festo ti yʌlʌ: Rey Agripa yic'ot ti la' pejtyelel wʌ' bʌ much'quibiletla quic'otyet lojon. Q'uele ili winiqui. I yonlel israelob ya' ti Jerusalén yic'ot wʌ' ti Cesarea tsa'ix i wen jop'beyob i mul ba'añon. Mach'an mi yʌctyan i subeñoñob cha'an yom tsʌnsʌntic. \p \v 25 Pero mi cʌl c bajñel, ma'an chʌ bʌ ti' cha'le. Mach c'ʌñʌl tsʌnsʌntic. Pero Pablo ti' bajñel c'ajtibe cha'an mi' mel i bʌ ba'an ñoj ñuc bʌ i ye'tyel Augusto bʌ i c'aba'. Jin cha'an tic ña'tyʌ c choc majlel ya'i. \p \v 26 Pero mach'an chʌ bʌ mic ts'ijbuben ti jun jini ñoj ñuc bʌ ye'tyel cha'an i mul Pablo. Jin cha'an tic pʌyʌ tyʌlel wʌ' ba' añetla ti la' pejtyelel pero más i c'ʌjnibal ma' q'uele' jatyet rey Agripa cha'an ma' wen c'ajtiben chʌ bʌ i mul cha'an mic wen ña'tyan bajche' yom c ts'ijbun ti jun. \p \v 27 Mi cʌl ma'ix chʌ bʌ och mic choc majlel xcʌchol ya' ba'an ñoj ñuc bʌ ye'tyel mi mach ch'ujbi c wen suben ti jun chʌ bʌ i mul mi' subob. Che' ti yʌlʌ Festo. \c 26 \s1 Pablo mi' mel i bʌ ba'an rey Agripa \p \v 1 Jini rey Agripa ti' sube Pablo: Ch'ujbiyʌch a sub a bʌ. Pablo ti' pʌsʌ i c'ʌb cha'an i señʌjlel mi quej i cha'len t'an. Ti yʌlʌ: \p \v 2 Rey Agripa, wale tijicñayon che' ti a wʌc'on c mel c bʌ wʌ' ba'añet cha'an mic sub c bʌ pejtyel bajche' chʌncol i jop'beñoñob c mul israelob. \p \v 3 Como wen a wujil isujm pejtyel bajche' i tyʌlel mi' cha'leñob israelob yic'ot a wujil isujm mach junlajalob i pensal. Jin cha'an mij c'ajtibeñet ti wocol t'an cha'an xuc'ul ma' wubibeñon c t'an. \s1 Bajche' ti ajni Pablo che' ñac max tyo ti' ch'ujbi Jesús \p \v 4 Pejtyelel israelob yujil isujm bajche' tic ñusʌ q'uin ya' tic lumal yic'ot ti Jerusalén c'ʌlʌl ti coliyon. \p \v 5 Mach cu isujm mi mux i sube' pero c'ʌlʌl wajali yujilob isujm cha'an fariseojon. Jini fariseojob mi' más mele' bajche' yaño' bʌ bajche' xic'bil ti i mandar Moisés. \p \v 6 Wale tsa'ix i pʌyʌyoñob tyʌlel ti melojel cha'an ti caj tijicñayon mic ch'ujbin che' mi quej i cha' tyejchel sajtyemo' bʌ che' bajche' ti' wʌ subeyob Dios lojon c yumob ti ñoj oniyix. \p \v 7 Jini doce mujch'ob lojon c pi'ʌlob chʌncol i lu' pijtyañob je'el cha'an Dios mi' ts'ʌctisan tsa' bʌ i wʌ alʌ bʌ t'an. Jin cha'an mi' lu' ch'ujutisañob Dios yic'ot mi' melbeñob i toñel ti q'uinil ti ac'bʌlel. Rey Agripa, mic subeñet jini israelob chʌncol jach i jop'beñon c mul ti caj chʌ'ʌch mic ch'ujbin. Chʌ'ʌch je'el mic pijtyan i ts'ʌctisan jini tsa' bʌ i wʌ alʌ Dios. \p \v 8 Mach yom la' lolon ña'tyan cha'an mach ch'ujbi i tyeche' loq'uel Dios sajtyemo' bʌ. \s1 Bajche' ti' ñaxan tyʌc'lʌ quixtyañujob Pablo \p \v 9 Joñon c bajñel tic ña'tyʌ cha'an yom mic mel cabʌl chʌ bʌ tyac ti' contra jini Jesús ch'oyol bʌ ti Nazaret. \p \v 10 Chʌ'ʌch tic cha'le ya' ti Jerusalén. Jini ñuc bʌ curajob ti yʌc'on jun cha'an mi cotsañob ti cʌchol cabʌl ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Yic'ot je'el tic laja c t'an yic'otyob che' ñac ti' tsʌnsʌyob. \p \v 11 Chʌ'ʌch cabʌl ti cʌq'ueyob i ñusañob wocol jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios cha'an mic jop' cʌq'ueñob i cʌy i ch'ujbiñob Jesús. Chʌ'ʌch tic cha'le ya' ti jujump'ej i templo tyac. Cha'an tic wen mich'q'ueleyob tsajniyon c'ʌlʌl ti ñajt bʌ lumal tyac cha'an mic tyʌc'lañob. Che' ti yʌlʌ Pablo. \s1 Pablo mi' cha' sub bajche' ti' tyaja i cotyʌntyel \r (Hech. 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 Ti' bej cha'le t'an Pablo. Ti yʌlʌ: Majlel muc'on ti Damasco ba' mi quej cʌc' ti cʌchol ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ti yʌc'ʌyon c majlel ñuc bʌ curajob. Añʌch cun tsa' bʌ i yʌc'on. \p \v 13 Rey Agripa, ya' ti bij ti xinq'uinil ti quilʌ p'ʌtyʌl bʌ c'ajc loq'uem bʌ ti chan. Yoque más p'ʌtyʌl jini c'ajc che' bajche' q'uin. Ti ts'ʌjyi ya' ba'añon yic'ot jini majlel bʌ muc'ob quic'ot. \p \v 14 Che' jini ti lu' yajliyon lojon ti lum. Ti cubi ajt'an tsa' bʌ pejcʌyon ti' t'an hebreo. Ti yʌlʌ: Saulo, Saulo, ¿chucoch chʌncol a tyʌc'lañon? Como chʌncol a tyʌclañon yubil che' ma' tyʌc'lañob jini ochemo' bʌ ti t'an. Chʌncol a bajñel low a bʌ che' bajche' tyat wacax che' mi' bot'tyeq'ue' jay bʌ i ñi' tye' chucul bʌ i cha'an i yum. Che' ti yʌlʌ jini ajt'an. \p \v 15 Che' jini joñon ti cʌlʌ: ¿Majchetqui c Yum? cho'on. Che' jini Jesús ti' jac'ʌ: Joñon Jesúson chʌncol bʌ a tyʌc'lan. \p \v 16 Tyejchen. Tic pʌsʌ c bʌ ba'añet cha'an ma' wotsan a bʌ ti ajtoñel c cha'an, cha'an ma' sub majlel jini tsa' bʌ a wubi tsa' bʌ a wilʌ sajmʌl yic'ot mu' bʌ quej c pʌs'eñet ti yambʌ ora. \p \v 17 Wale mic choquet majlel ba'an israelo' bʌ yic'ot mach bʌ israelob. Pero mi quej cʌq'uet ti cojlel ti' c'ʌb jini yom bʌ i tyʌc'lañetyob. \p \v 18 Mic xiq'uet majlel ba'an quixtyañujob cha'an jajmicob i wut. Cha'an mach'an mi bej ajñelob ti ic't'ojñal. Cha'an mi yajñel ti sʌclel. Cha'an mach'an mi bej ajñel ti i p'ʌtyʌlel Satanás pero cha'an mi' ch'ujbiñob Dios. Che' mi' ch'ujbiñob ti' pusic'al mi' tyajob i ñusʌntyel i mul. Yic'ot mi yʌq'uentyelob i yajnib ya' ba'an jini tsa' bʌ i ch'ujbiyob Dios. Che' ti subentiyon. \s1 Pablo ti' jac'ʌ bajche' ti xijq'ui \p \v 19 Mic subeñet rey Agripa, tic cha'le pejtyel bajche' ti' xic'on c mele' Jesús che' ñac ti' pejcʌyon. \p \v 20 Ñaxan tic wen sube año' bʌ ti Damasco cha'an mi' q'uexob i pensal i cʌyob i mul cha'an mi yʌq'ueñob i bʌ Dios. Ti wi'il chʌ'ʌch tic wen subeyob je'el ya' ti Jerusalén yic'ot ti pettyʌlel Judea. Tic subeyob je'el mach bʌ israelob. Tic lu' subeyob cha'an yom mi' chʌc mel wen tyac bʌ i melbal cha'an tsiquil q'uexelix i pensal. \p \v 21 Cha'an chʌ'ʌch tic cha'le subt'an, jini israelo' bʌ ti' chucuyon ya' ti templo. Colel i tsʌnsañoñob. \p \v 22 Pero c'ʌlʌl wale iliyi Dios mi' cotyañon cha'an xuc'ul mic cha'liben i toñel. Mic subeñob i t'an Dios pejtyel quixtyañujob mu' bʌ q'uejlel ti ñuc yic'ot jini mach'ʌ ba'an mi q'uejlel ti ñuc. Che' jach mic subeñob t'an tsa' bʌ i xiq'ue yʌle' Dios ti ñoj oniyix yic'ot tsa' bʌ yʌlʌ Moisés mi quej i yujtyel. \p \v 23 Ti' wʌ alʌyob cha'an wersa mi quej i ñusan wocol Cristo yic'ot ti wi'il mi quej i sajtyel. Jiñʌch ñaxan bʌ mu' bʌ i tyejchel ba'an sajtyemo' bʌ. Chʌ'ʌch mi quej i yʌc' ti cʌjñel i t'an ba'an israelo' bʌ yic'ot mach bʌ israelob. Chʌ'ʌch ti' ts'ijbu jini tsa' bʌ xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix. Che' ti yʌlʌ Pablo. \s1 Pablo ti' jop'o i xiq'ue' ochel Agripa ti' t'an Dios \p \v 24 Chʌncol i sub i bʌ Pablo pero che' poj ujtyel i yʌle' che' bajche' jini, Festo ti yʌlʌ ti c'am bʌ t'an: Locojet, Pablo. Cha'an ti a cha'le cabʌl estudio tsa'ix pʌntiyiyet ti loco. Che' ti yʌlʌ Festo. \p \v 25 Pero Pablo ti' jac'ʌ: Mach locojonic, Festo. Yoque melelʌch jini tsa' bʌ cʌlʌ. \p \v 26 Wʌ'an rey Agripa. Wen yujil isujm pejtyel jini tsa' bʌ cʌlʌ. Jin cha'an ma'an tic bʌc'ñʌ cʌle' wʌ' ba'an. Cujil isujm ubibil i cha'an jini rey Agripa pejtyel bajche' poj ujtyel c subeñetla. Como mach chʌ'ic jach ti mucul ujti jini tsa' bʌ ujti. \p \v 27 Rey Agripa, mij c'ajtibeñet: ¿Mu' ba a ch'ujbin melel i t'an jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix? Cujil isujm ma' ch'ujbin. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 28 Jini Agripa ti' sube Pablo: Cha'an ti caj a t'an ts'itya' jachix yom cha'an mi cochel ti' t'an Dios, che'en. \p \v 29 Pablo ti' jac'ʌ: Mi ts'itya' o mi cabʌl cha'an ochiquet ti' t'an Dios, che' jach com cha'an Dios mi' nijcʌbeñet a pusic'al cha'an lajalet bajche'on. Jini jach che' mach'an chuculet ti cadena. Chʌ'ʌch com pero mach cha'an jatyetic jach, pero je'el pejtyel tsa' bʌ i ñʌch'tyʌboñob c t'an. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 30 Che' ñac ti ujti i yʌle' Pablo che' bajche' jini, ti tyejchi jini rey Agripa yic'ot je'el jini ñuc bʌ ye'tyel yic'ot Berenice yic'ot pejtyel ya' bʌ buchulob. \p \v 31 Ti parte majliyob i subeñob i bʌ cha'an bajche ti yʌlʌ Pablo. Ti yʌlʌyob: Mach'an chʌ bʌ ti' cha'le ili winic mi cha'anic tsʌnsʌntic mi cha'anic cʌylec ti cʌchol. Che' ti yʌlʌyob. \p \v 32 Jini rey Agripa ti' sube Festo: Machic ba'an ti' c'ajti i majlel i mel i bʌ ba'an ñoj ñuc bʌ ye'tyel ti Roma, ch'ujbi wa' cojlic wʌ'i. Che' ti yʌlʌl Agripa. \c 27 \s1 Mi' pʌyob majlel Pablo ti Roma \p \v 1 Che' jini ti yʌlʌyob mi quej i chocob majlel Pablo ya' ti pañimil Italia bʌ i c'aba'. Joñon Lucason tsa' bʌ c ts'ijbu ili jun ti majliyon quic'otyob. Che' jini ti yʌc'ʌyob Pablo yic'ot yambʌ xcʌcholob ti' wenta juntiquil capitán Julio bʌ i c'aba'. An ye'tyel ti junmujch' soldadojob i cha'an ñoj ñuc bʌ ye'tyel Augusto. \p \v 2 Ya'an juntiquil lojon quic'ot je'el Aristarco bʌ i c'aba'. Ch'oyol bʌ ti lum Tesalónica bʌ i c'aba' ya' ti pañimil Macedonia. Ti ochiyon lojon ti jump'ej barco tyʌlem bʌ ti Adramitio majlel muc' ti lum tyac ya' ti ti' ja' ya' ti Asia. \p \v 3 Ti yijc'ʌlel ti c'otiyon lojon ti lum am bʌ ti lʌc'ʌl ti' ja' Sidón bʌ i c'aba'. Pablo ti pejcʌnti ti uts ti Julio. Ti poj yʌq'ue i jula'an jini utso' bʌ yic'ot cha'an i cotyañob ti chʌ bʌ yom i cha'an. \p \v 4 Ya' ti Sidón ti loq'uiyon lojon majlel ti barco. An p'ʌtyʌl bʌ ic'. Jin cha'an ya' ti ñumiyon lojon majlel ti' t'ejl Chipre ba' ma' mi' putyun jats' ic' como lum mi' mʌctyan. \p \v 5 Ya' ti ñumiyon lojon ti ja' ti' t'ejl pañimil tyac Cilicia yic'ot Panfilia bʌ i c'aba'. Ti c'otiyon lojon ya' ti jump'ej lum Mira bʌ i c'aba' ya' ti Licia. \p \v 6 Ya'i jini capitán ti' tyaja jump'ej barco ch'oyol bʌ ti Alejandría majlel muc' ti Italia. Ti yʌc'ʌyon lojon ochel cha'an bej majlicon lojon. \p \v 7 Cabʌl q'uin xuc'ul jach ti majliyon lojon como mi' chʌc wets'e sujtyel ic' jini barco. Jiñʌch ti' mʌctyʌyon lojon. Wocol ti c'otiyon lojon ya' ti' tyojel Gnido bʌ c'aba' bʌ lum. Cha'an ti caj ti chʌc mʌctyʌyon lojon ic' ti ñumiyon lojon ti lʌc'ʌlel joyol bʌ ti ja' bʌ lum Creta bʌ i c'aba' ya' ti' tyojel Salmón bʌ c'aba' bʌ lum. \p \v 8 Wocol ti ñumiyon lojon ya' ti ti' lum. Ti c'otiyon lojon ti Buenos Puertos bʌ c'aba' bʌ lum lʌc'ʌl ya' ti lum Lasea bʌ i c'aba'. \p \v 9 Tic sʌtyʌ lojon cabʌl q'uin. Cha'an lʌc'ʌl i yorojlel tsʌñal bʌbʌq'uen mi ñumel barco ya' ti colem ja'. Jin cha'an Pablo ti' subeyob: \p \v 10 Winicob mic ña'tyan mi ti bej ñumiyonla majlel mi quej lac wen ñusan wocol. Mach jinic jach mi jilel barco mi' sʌt i cuch pero bʌbʌq'uen mi lac sajtyel je'el. \p \v 11 Pero jini capitán ma'an ti' ch'ujbibe i t'an Pablo. Ti' más ch'ujbibe i t'an i yum barco yic'ot xnijca barco. \p \v 12 Mach wen jini lum am bʌ ti lʌc'ʌl ti' ja' cha'an i ñusañob i yorojlel tsʌñal. Jin cha'an lʌc'ʌl ti pejtyelelob ti pensali cha'an más wen mi loq'uelob majlel ya'ya'i. Yom c'otic ya' ti Fenice bʌ c'aba' bʌ lum ya' ti Creta mi ch'ujbi c'oticob. Jini ic' tyʌlem ti' ts'ejtyʌlel paso' q'uin mi' jats' ti' tyojel jini lum. \s1 Toñel bʌ ic' ti colem bʌ ja' \p \v 13 Che' ñac ti queji ti ñumel xuc'ul bʌ ic' ch'oyol bʌ ti sur ti' ña'tyʌyob ch'ujbiyʌch loq'uicob majlel bajche' yomob. Ti' cha' letsiyob ti' pam barco jini colem tsucul tyaq'uin tsa' bʌ i chocoyob ochel ti mal ja' cha'an xuc'lec barco. Ti loq'uiyob majlel ya' ti lʌc'ʌl ti' ja' joyol bʌ ti ja' bʌ lum Creta bʌ i c'aba'. \p \v 14 Ti jumuc'lel ti' jats'ʌ toñel bʌ ic' jini barco. Ti ts'ejtyʌlel paso' q'uin ti tyʌli jini ic'. Ujtyel i ñumel ya' ti Creta ti' jats'ʌ barco. \p \v 15 Cha'an c'am mi' jats'e' ic' jini barco mach ch'ujbi lojon c majlel ba' com lojon c majlel. Jin cha'an ti cʌc'ʌ lojon majlel barco ba' mi' pʌye' majlel ic'. \p \v 16 Ti ñumiyon lojon ti' pat jump'ej saj lum joyol bʌ ti ja' Clauda bʌ i c'aba' ba' ma' mi putyun ñumel p'ʌtyʌl bʌ ic'. Wocol ti mejliyon lojon ch'uy letsel ti' pam colem barco jini saj barco chʌncol bʌ lojon c tyujc'an majlel. \p \v 17 Ti lojon c letsʌ ti pam colem barco jini i saj bʌ. Che' jini ti lojon j c'ʌñʌ lia cha'an ti lojon c bejch'um cʌchʌ colem barco cha'an machic tyojp'ic. Ti wi'il cha'an ti lojon c bʌc'ñʌ ochic ti ji' lum Sirte bʌ i c'aba' ti lojon c ju'sʌ jini colem pisil mu' bʌ i chuque' ic' cha'an i wets'e' majlel barco. Che' jach ti lojon c lolon ac'ʌ ti cʌytyʌl ti pam ja'. \p \v 18 Ti yijc'ʌlel cha'an ti caj ti' wen jats'ʌyon lojon toñel bʌ ic' ti lojon c choco ochel ti mal ja' i cuch barco cha'an mach sujpic ti mal ja' barco. \p \v 19 Ti yuxp'ejlel q'uin ti lojon j c'ʌb tic choco lojon ochel ti mal ja' pejtyelel chʌ bʌ an i cha'an barco. \p \v 20 Cabʌl q'uin ma'an ti lojon quilʌ q'uin mi ec'. Ti' wen jats'ʌyon lojon toñel bʌ ic'. Che' jini ti lojon c ña'tyʌ cha'an ma'ix mi quejel lojon j colel ti lojon cubi. \p \v 21 Cabʌl ora mach'an chʌ bʌ ti lojon c saj c'uxu. Pablo ti wa'le ya' ba'añob. Ti yʌlʌ: Winicob, más wen tsa'ic la' jac'beyon c t'an cha'an mach loq'uiconla majlel ti Creta cha'an machic lac ñusan wocol cha'an machic lac sʌt chʌ bʌ tyac an lac cha'an. \p \v 22 Wale mic subeñet: Mach la' pensalin. Tijicnisan la' pusic'al. Ma'ix mi quej la' sajtyel mi juntiquilic aunque mi quej la' sʌt la' barco. \p \v 23 La' wujil isujm i cha'añon Dios. Mic cha'liben i toñel ti pejtyel c pusic'al. Sajmʌl ti ac'bʌlel Dios ti' choco tyʌlel ba'añon juntiquil ajtoñel i cha'an ch'oyol bʌ ti panchan. \p \v 24 Jini ti' subon: Mach a cha'len bʌq'uen, Pablo. Añʌch cha'an a mel a bʌ ba'an jini ñoj ñuc bʌ ye'tyel ya' ti Roma. Cha'an ti a caj Dios mi quej i cʌñʌtyan pejtyelelob añob wʌ' ti barco a wic'ot. Ma'an mi quej i sajtyelob ti ja'. Che' ti' subon jini tsa' bʌ i xiq'ui tyʌlel Dios. \p \v 25 Jin cha'an winicob, tijicnisan la' pusic'al. Mic ch'ujbin Dios. Cujil isujm mi quej i lu' cha'len bajche' ti' subon jini ajtoñel i cha'an tsa' bʌ i xiq'ui tyʌlel Dios ti panchan. \p \v 26 Ic' mi' wets'onla majlel. Mi quej i yʌq'uen i jats' i bʌ barco ti ñʌc' pañimil joyol bʌ ti ja'. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 27 Cha'p'ejlix semana ti lojon c cha'le xʌmbal ti ja'. Che' jini ti c'otiyon lojon ti ja' Adria bʌ i c'aba'. Ac'bʌlelix. Ic' mi' wen wets'un barco. Ti xin ac'bʌlel jini xnijca barcojob ti queji i ña'tyañob lʌc'ʌlix mach c'ot ba'an lum. \p \v 28 Ti' p'isiyob bajche' tyamel an i ye'bal ja'. An treinta y seis metro i tyʌmlel. Che' ti ts'itya' bej majli ti' cha' p'isiyob. An veintisiete metros. \p \v 29 Ti' bʌc'ñʌyob i jats' i bʌ barco ti colem tyun. Jin cha'an ti' chocoyob ochel ti ja' chʌmp'ej colem tsucul tyaq'uin ya' ti yit' barco cha'an xuc'lec jini barco. Añob i pensal ti ñumi ac'bal. Jintyo ti' pijtyʌbeyob i sʌc'an cha'an i q'uelob bajche' añob. \p \v 30 Jini xnijca barcojob ti' pensaliyob i puts'el. Ti' ju'sʌyob saj barco ti ja'. Che' bajche' mi quejel i choc ochel ti ja' ya' ti' jol barco jini colem tsucul tyaq'uin mu' bʌ i xuc'chocon barco ti' lolon cha'le. \p \v 31 Pero Pablo ti' sube jini capitán yic'ot soldadojob: Mi ti puts'iyob jini xnijca barcojob jatyetla mach coletla. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 32 Jin cha'an jini soldadojob ti' tsepe i liajlel saj barco cha'an mi' pʌye' majlel ic'. \p \v 33 Che' yomox sʌc'an, Pablo ti' wen xiq'uiyob ti uch'el. Ti yʌlʌ: C'ʌlʌl cha'p'ej semana ma'an uch'emetla, ma'an wʌyemetla. \p \v 34 Wale mic subeñet ti wocol t'an cha'an ts'itya' uch'iquetla. Chʌ'ʌch yom cha'an mi la' cha' tyaj la' wersa. Ma'an majch mi quej i sajtyel ti ja'. Ma'an majch mi quej i saj low i bʌ. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 35 Che' ñac ti ujti i yʌle', Pablo ti' ch'ʌmʌ waj. Ya' ti' tyojlelob ti' sube Dios wocox i yʌlʌ. Che' jini ti' xet'e. Ti queji i c'uxe'. \p \v 36 Che' jini tijicña ti queji i yubiñob yaño' bʌ. Ti queji i c'uxob i waj je'el. \p \v 37 Doscientos setenta y seis ya' añon lojon ti mal barco. \p \v 38 Ti uch'iyob jintyo ti wen ñajʌyob. Che' jini ti' chocoyob ochel ti ja' jini trigo bʌ cuchʌl tsa' bʌ cʌyle ti barco. Chʌ'ʌch ti' cha'leyob cha'an más sejb'ac barco. \s1 Ti sujp'i barco \p \v 39 Che' ti sʌc'ʌ, jini xnijca barcojob ma'an ti' cʌñʌyob jini pañimil. Pero ti yilʌyob jump'ej i xow ja'. An cabʌl ji' ya' ti ti' ja'. Jin cha'an ti' ña'tyʌyob mi ch'ujbi i yʌc' ochel barco ya' ti xow ja'. \p \v 40 Ti' tsepbeyob i liajlel jini tsucul tyaq'uin mu' bʌ i choc ochel ti ja' cha'an mi' xuc'chocon barco. Ya' ti' cʌyʌyob ti mal ja'. Ti' jitbeyob i liajlel jini tye' mu' bʌ i c'ʌñob cha'an i tyoj isan majlel barco. Ti' letsʌyob colem pisil mu' bʌ i chuque' ic' ya' ti' jol barco. Jini barco ti queji i lʌq'ue' majlel ya' ti ti' ja'. \p \v 41 Ya' ti xiñil i xow ja' mu' bʌ i laja jats'ob i bʌ an che' bajche' saj wits p'uchul bʌ ji'. I jol barco ti ts'ʌp cʌyle ti mal ji'. Mach ch'ujbi i saj nijcan i bʌ. Jini ja' mu' bʌ i laja chocob i bʌ ti queji i chʌc jats' i yit barco. Ti queji i lu' tyop'el. \p \v 42 Jini soldadojob yom i tsʌnsañob jini xcʌcholob cha'an machic puts'icob majlel ti ñuxejel. \p \v 43 Pero jini capitán yom i cotyan Pablo. Jin cha'an ma'an ti yʌq'ue i tsʌnsañob. Ti' xiq'uiyob jini yujilob ñuxejel i chocob i bʌ ti ja' cha'an c'otic ti lum. \p \v 44 Yic'ot jini yaño' bʌ mi ts'uytyʌlob majlel ti pam tabla o mi ti pam i xujt'il barco. Chʌ'ʌch ti lu' c'otiyob ti lum. \c 28 \s1 Pablo an ti joyol bʌ ti ja' bʌ lum Malta bʌ i c'aba' \p \v 1 Che' ñac ti cojliyonla ti ja' jini quixtyañujob ti' subeyon lojon Malta i c'aba' jini pañimil. \p \v 2 Ti' wen p'untyʌyon lojon jini quixtyañujob ya' bʌ chumulob ya'i. An ja'al yic'ot cabʌl tsʌñal. Jin cha'an ti' tsuc'uyob c'ajc. Ti yʌc'on lojon q'uixñisan lojon c bʌ ya' ti c'ajc. \p \v 3 Pablo ti queji i motye' tyʌquin bʌ si'. Ti yotsʌ ti c'ajc. Ti loq'ui juncojt lucum chʌncol bʌ i putstyan i ticwʌjlel c'ajc. Ti c'uxle ti' c'ʌb Pablo. \p \v 4 Che' ti yilʌyob ya' ts'uyul lucum ti' c'ʌb Pablo jini ya' bʌ chumulo' ti' subeyob i bʌ: Ajtsʌnsa ili winiqui, ti lolon yʌlʌyob. Aunque ti cojli ti ja' wale ma'ix mi quej i colel, che'ob. \p \v 5 Pablo ti' lijcʌ ochel ti c'ajc jini lucum. Ma'an chʌ bʌ ti' saj cha'le Pablo. \p \v 6 Ti' pijtyʌyob quixtyañujob bajche' ora mi quej i sit'ojñel o mi quej i wa' sajtyel Pablo. Jal ti' pijtyʌyob. Pero ma'an chʌ bʌ ti' cha'le i c'ʌb Pablo. Jin cha'an ti' q'uextyʌyob i pensal. Ti queji i lolon yʌlob diosʌch jini Pablo. \p \v 7 Publio bʌ i c'aba' jini am bʌ ñuc bʌ ye'tyel ya' ti jini lum. Lʌc'ʌl an yotyot ya' ba' chʌncol lojon ti q'uix. Ti' pʌyʌyon lojon ochel ti yotyot. Uxp'ej q'uin ya' ti ajniyon lojon. Ti yʌq'ueyon lojon pejtyel chʌ bʌ i c'ʌjnibal lojon c cha'an. \p \v 8 C'am i tyat Publio. Mi yubin c'ajc yic'ot tya'. Pablo ti majli i jula'an. Ti' cha'le oración Pablo. Ti yʌc'ʌ i c'ab ti' pam jini xc'am'an. Ti wa' lajmi. \p \v 9 Cha'an ti' cha'le che' bajche' jini ti tyʌli yambʌ xc'am'añob ya' bʌ chumulob ti jini joyol bʌ ti ja' bʌ lum. Ti lajmiyob je'el. \s1 Pablo mi c'otyel ti Roma \p \v 10-11 Ti yʌq'ueyoñob lojon cabʌl lojon c majtyan. Ya' ti lojon c ñusʌ uxp'ej uw. Ya'an jump'ej barco ya' bʌ ti' ñusʌ i yorojlel tsʌñal je'el. Che' jini ti ochiyon lojon ti jini barco. Ya' ti loq'ui tyʌlel ti Alejandría. Che' cha' majlelix muc'on lojon ti barco ti yʌq'ueyoñob lojon pejtyel chʌ bʌ i c'ʌjnibal lojon c cha'an. Ya'an ti' pat i jol barco i loc'om jini lutyo' bʌ cha'tiquil winic Cástor yic'ot Pólux bʌ i c'aba' mu' bʌ i diosiñob xnijca barcojob. \p \v 12 Ti c'otiyon lojon ti lum am bʌ ti lʌc'ʌl ti' ja' Siracusa bʌ i c'aba'. Ya' ti cʌyleyon lojon uxp'ej q'uin. \p \v 13 Ti loq'uiyon lojon majlel ya'i. Lʌc'ʌl ya' ti' ti' lum ti ñumiyon lojon majlel c'ʌlʌl ti c'otiyon lojon ti lum Regio bʌ i c'aba. Ti yijc'ʌlel ti queji ic' tyʌlem bʌ ti sur. Che' jini ti loq'uiyon lojon. Ti cha'p'ejlel bʌ q'uin ti c'otiyon lojon ti mali lum Puteoli bʌ i c'aba'. Ti loq'uiyon lojon ti barco. \p \v 14 Ya' ti lojon c tyaja ochemo' bʌ ti' t'an Dios. Ya' ti' subon lojon cʌytyʌl jump'ej semana. Che' jini ti loq'uiyon lojon majlel ti bij c'ʌlʌl ti Roma. \p \v 15 Jini ochemo' bʌ ti' t'an Dios ya' ti Roma ti yubiyob ti alol che' añonix lojon ti bij. Ti majliyob i tyajon lojon tyʌlel ti bij. C'ʌlʌl ti loq'uiyob tyʌlel ti Foro de Apio yic'ot Tres Tabernas bʌ i c'aba' bʌ lum. Che' ñac Pablo ti yilʌyob ti' sube Dios wocox i yʌlʌ. Ti cha' tijicniyi i pusic'al Pablo. \p \v 16 Che' ñac ti c'otiyon lojon ti Roma jini ñuc bʌ soldado ti yʌc'ʌ xcʌcholob ti' c'ʌb jini am bʌ ye'tyel mu' bʌ i cʌñʌtyañob. Pero ti yʌc'ʌyob ti bajñel chumtyʌl Pablo yic'ot juntiquil soldado mu' bʌ i cʌñʌtyan. \s1 Pablo mi' cha'len subt'an ti Roma \p \v 17 Ti yuxp'ejlelix q'uin i c'otyel Pablo ti' xiq'ui ti pʌyol jini israelob año' bʌ ye'tyel ti templo ya' ti Roma. Che' ñac ti' much'quiyob i bʌ Pablo ti yʌlʌ: Pi'ʌlob, ma'an chʌ bʌ tic cha'le ti' contra israelob, mi ti' contrajic bajche' i tyʌlel mi' ch'ujbiñob lac yumob ti ñoj oniyix. Ya' ti' chucuyoñob ya' ti Jerusalén. Ti yʌc'ʌyoñob ti' c'ʌb romanojob. \p \v 18 Pero che' ñac ti yʌc'oñob c mel c bʌ ma'an ti' tyajayob c mul. Yom i coloñob. Como ma'an chʌ bʌ och mi yʌc'oñob ti tsʌnsʌntyel cha'an mic xot' c mul. \p \v 19 Pero jini israelob ma' ti yʌc'ʌyon ti colol. Jin cha'an tic wersa c'ajtibe c mel c bʌ wʌ' ba'an jini ñoj ñuc bʌ ye'tyel wʌ' ti Roma aunque ma'an chʌ bʌ mic sub ti' contra c pi'ʌlob tic lumal. \p \v 20 Tic pʌyʌyet tyʌlel cha'an mij q'ueletla cha'an mic pejcañetla. Wʌ' mi la' q'uelon cʌchʌlon ti cadena cha'an ti caj tic ch'ujbi jini chʌncol bʌ i pijtyan israelob. Chʌncol i pijtyañob cha'an Dios mi quej i tyech loq'uel sajtyemobix bʌ. \p \v 21 Che' jini ti' subeyob Pablo ya' bʌ much'quibilob: Ma'an ba' jul mi jump'ejlic jun tsa' bʌ i choco tyʌlel quixtyañujob ya' ti Judea mu' bʌ i tyajet ti t'an. Mi jinic lac hermañujob ya' bʌ ch'oyolob ma'an chʌ bʌ mi yʌlob. Ma'an ba' i niq'ui suboñob ti a contra. \p \v 22 Lojon cujil isujm ti jujump'ej lum mi' ts'a'q'uelob mu' bʌ i ch'ujbin jini tsiji' bʌ t'an. Jin cha'an com lojon cubin a t'an bajche' ma' pensalin jatyet. Che' ti' subeyob Pablo jini ñuco' bʌ ye'tyel ti templo israelob. \p \v 23 Che' jini ti yʌlʌyob chʌ bʌ ti q'uin mi quej i cha' much'quiñob i bʌ. Ti jim bʌ q'uin i yonlel ti' much'quiyob i bʌ ya' ba'an Pablo. C'ʌlʌl ti sʌc'an c'ʌlʌl ti ic'ʌ Pablo ti' sube cha'an i yumintyel Dios. Xuc'ul ti' lu' subeyob cha'an i ch'ʌmeñob isujm bajche' mi yʌl ti mandar Moisés yic'ot bajche' ti yʌlʌ jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios ti ñoj oniyix cha'an Jesús. \p \v 24 Lamital ti' ch'ujbi bajche' ti subentiyob. Yaño' bʌ ma'an ti' ch'ujbiyob. \p \v 25 Mach junlajal yom i yubiñob. Ti queji i sujtyelob. Pero colex i sujtyelob, Pablo ti' subeyob: Weñʌch ti' subeyob lac yumob ti ñoj oniyix jini Ch'ujul bʌ i Ch'ujlel Dios ti ti' jini tsa' bʌ i xiq'ui yʌle' Dios Isaías bʌ i c'aba'. \p \v 26 Dios ti' sube Isaías: \q1 Cucu ba'an quixtyañujob. Chʌ'ʌch ma' subeñob bajche' jini: Dios mi yʌl: \q1 Melelʌch mi la' chʌc ubin pero ma'an mi quej la' ch'ʌm'en isujm. \q1 Melelʌch mi la' chʌc q'uel pero ma'an mi quej la' ña'tyan chʌ bʌ mi la' q'uel. \q1 \v 27 Jini quixtyañujob tsa'ix i tsʌtsisʌyob i pusic'al cha'an ma'an mi' ch'ʌm'en isujm. \q1 Ma'an mi' ñʌch'tyañob como mach yom i yubiñob melel bʌ. \q1 Muts'ulob i wut yubil \q1 ame mi yilañob ti' wut, \q1 ame mi yubiñob ti' chiquin, \q1 ame mi' ch'ʌmeñob isujm ti' pusic'al, \q1 ame mi' q'uexob i pusic'al cha'an mi cʌq'ueñob i cotyʌntyel. \m Che' ti yʌlʌ Dios ti ti' Isaías. \p \v 28 Wale c'ʌlʌ jalaj mi quej i subentyelob i t'an Dios jini mach bʌ israelob. Mi quej i ñʌch'tyañob. Che' ti yʌlʌ Pablo. \p \v 29 Che' ñac ti yʌlʌ Pablo che' bajche' jini, ti loq'uiyob majlel jini israelob. Ti quejiyob ti cabʌl tsʌts bʌ t'an. \p \v 30 Pablo ti cʌyle cha'p'ej jab ya' ba' ti ochi. Tijicña ti' pejcʌyob majchical tsa' bʌ c'oti i jula'an. \p \v 31 Ma'an majch ti' tiq'ui i jula'antyel. Wen ch'ejl ti' sube quixtyañujob cha'an i yumintyel Dios yic'ot ti' cʌntisʌyob cha'an lac Yum Jesucristo.