\id ROM \h ROMANOS \toc1 Kityi nu ngwaꞌan Palyu chaꞌ tsaa seꞌen ndiꞌin nten ꞌin Jesucristo nde kichen Roma \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 Kityi nu ngwaꞌan Palyu chaꞌ tsaa seꞌen ndiꞌin nten ꞌin Jesucristo nde kichen Roma \c 1 \p \v 1 Palyu lkaǎn. Naꞌ lkaǎn nu ndaꞌaǎn kityi re chaꞌ tsaa seꞌen ndiꞌin wan nde kichen Roma, ꞌwan nu msñi wan chaꞌ ꞌin Jesucristo. Naꞌ ngiꞌniǐn tñan ꞌin Ndiose, chaꞌ Ndiose ngulo suwi ꞌñaǎn chaꞌ tsaꞌaǎn chkwiǐnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Ni loꞌo nten. \p \v 2 Bra nu ti ji kan Jesucristo lo chalyuu, ti bra kanꞌ ytsaꞌ ñi Ndiose ꞌñaan sa ñaꞌan nu ka chaꞌ kanꞌ tyempu nu ndijyan nde loo la. Ytsaꞌ Ni chaꞌ kanꞌ ꞌin nten nu ykwiꞌ loꞌo nten chalyuu chabiyaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ chkwiꞌ neꞌ loꞌo taꞌa nten neꞌ nu ngwa sꞌni; ngwaꞌan neꞌ chaꞌ kanꞌ lo kityi bra kanꞌ. \v 3 Chaꞌ suꞌwe ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan, ti kwiꞌ nu lka Sñiꞌ Ndiose ni, kanꞌ lka chaꞌ nu ngwaꞌan neꞌ lo kityi kanꞌ. Ngula Jesús lo chalyuu sa ñaꞌan nu ndlya nchga la nten, chaꞌ ti kwiꞌ taꞌa neꞌ ayman David lka Jesús; \v 4 kwiꞌ ngwañaꞌan lka Jesús ska ti nu nka Sñiꞌ ykwiꞌ Ndiose. Nde ñaꞌan ka biyaꞌ suꞌwe tianꞌ chaꞌ kanꞌ: chabiyaꞌ ꞌin Ndiose Sti yu ndyuꞌu Jesús xiyaꞌ xa wa ngujwi yu, loꞌo tnun ꞌa tñan yꞌni Ndiose bra kanꞌ. Bra nu mda Ndiose Tyiꞌi ykwiꞌ ꞌin Jesús, bra kanꞌ ytsaꞌ Ni ꞌñaan chaꞌ Sñiꞌ ykwiꞌ Ndiose lka Jesús kanꞌ. \v 5 Suꞌwe ꞌa ngiꞌni Ndiose loꞌoǔn chunꞌ tñan nu yꞌni Jesucristo. Wa ngulo Ni tñan ꞌñaǎn chaꞌ tsaꞌaǎn ñaꞌaan chalyuu, nchga seꞌen ndiꞌin nten; chabiyaꞌ ꞌin Ndiose tsaꞌaǎn chkwiǐnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Ni loꞌo nten. Nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kaja nten ꞌin Ni nde nchga kichen, nten nu sten chaꞌ ꞌin Ndiose, nten nu kunan nchga chaꞌ nu nchkwiꞌ Ni. \v 6 Loꞌo ꞌwan ni, wa ngulo suwi Ndiose ꞌwan chaꞌ ka wan nten ꞌin Jesucristo. \p \v 7 Ndaꞌaǎn kityi re chaꞌ tsaa kichen Roma nde seꞌen ndiꞌin wan. Chkwiǐnꞌ loꞌo wan chabiyaꞌ ꞌin Ndiose Stian, chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye Ndiose loꞌo wan. Wa ngulo suwi Ni ꞌwan chaꞌ tyukwi ti tiye wan ka wan nten ꞌin Ni. Nde ñaꞌan nchka tiǎnꞌ, chaꞌ ñaꞌan ti kuꞌni Ndiose Stian chaꞌ suꞌwe loꞌo wan, chaꞌ kuꞌni Ni chaꞌ tiin ti tyiꞌin wan chunꞌ Jesucristo nu nka Xꞌnaan. \s1 Nchka ꞌa tiꞌ Palyu tsaa naꞌan chinꞌ ꞌin neꞌ Romano \p \v 8 Seꞌen mdyisnan ti kityi re, ngiꞌniǐn tnuǔn ꞌin Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo. Suꞌwe ꞌa nka tiyeěn chaꞌ taꞌa wan wa msñi wan chaꞌ ꞌin Jesús; nchga kichen nganen chaꞌ ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ wan chaꞌ kanꞌ. \v 9 Loꞌo naꞌ ni, wa mjwi tñan ꞌñaǎn chaꞌ chkwiǐnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Jesucristo nu nka Sñiꞌ Ndiose loꞌo xka ta nten; tyukwi ti tiyeěn ngiꞌniǐn tñan kanꞌ chabiyaꞌ ꞌin Ni. Jlyo tiꞌ Ndiose chaꞌ taꞌa ti ndaꞌan chaꞌ tiyeěn chaꞌ ꞌwan bra nu nchkwiǐnꞌ loꞌo Ni. \v 10 Loꞌo ngwañaꞌan, nchga tsan njñaǎn chabiyaꞌ ꞌin Ndiose chaꞌ tsaꞌaǎn seꞌen ndiꞌin wan, chaꞌ tyiꞌiǐn chinꞌ loꞌo wan, yaꞌ nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ tsaꞌaǎn. \v 11 Nchka ꞌa tiǎnꞌ ñaꞌaǎn chinꞌ ꞌwan, loꞌo nchka tiǎnꞌ chkwiǐnꞌ ska chaꞌ loꞌo wan; Tyiꞌi Ndiose lka nu suꞌwa yaꞌ ꞌñaǎn, chaꞌ tsaa ñaꞌan la tiꞌ wan ꞌin Jesús. Bra kanꞌ sten tsaa la wan chaꞌ kanꞌ. \v 12 Suꞌwe la si nchga nan tsaa ñaꞌan suꞌwe la tianꞌ ꞌin Ndiose chunꞌ tñan nu yꞌni Jesús. Ka suꞌwa yaanꞌ ꞌin taꞌaan bra kanꞌ. \p \v 13 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesús, nchka tiǎnꞌ chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiyeěn ꞌwan. Tyun yaꞌ ngwa tiǎnꞌ kaǎn seꞌen ndiꞌin wan, loꞌo ni ñaꞌan ti, ti ji kaja ñaꞌan kaǎn. Sa ñaꞌan nu yꞌniǐn la xka kichen, kwiꞌ ngwañaꞌan nchka tiǎnꞌ kuꞌniǐn nde kichen seꞌen ndiꞌin wan; nchka tiǎnꞌ chaꞌ kaꞌan la nten sten chaꞌ ꞌin Jesús, loꞌo ngwañaꞌan nchka tiǎnꞌ chaꞌ ti kwaꞌuǔn la chaꞌ kanꞌ ꞌwan. \v 14 Wa ngulo Ndiose tñan ꞌñaǎn chaꞌ tsaꞌaǎn chkwiǐnꞌ loꞌo neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, ni siya ndiꞌin neꞌ kanꞌ kichen tnun, ni siya ndiꞌin neꞌ tijyuꞌ la niꞌ kixinꞌ; ngulo Ni tñan ꞌñaǎn chaꞌ ska ti chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo nten, ni siya loꞌo nten nu nsuꞌwi ꞌa chaꞌ tiya ꞌin, ni siya loꞌo nten nu ja ndiꞌya kwenta siyaꞌ ti. \v 15 Kanꞌ chaꞌ ni, nchka tiǎnꞌ tsaꞌaǎn chaꞌ chkwiǐnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Ndiose loꞌo wan neꞌ Roma, sa ñaꞌan nu wa ykwiǐnꞌ chaꞌ kanꞌ la xka kichen. \s1 Tlyu ꞌa chaꞌ suꞌwe lka chaꞌ nu nda Jesús chaꞌ chkwianꞌ loꞌo nten \p \v 16 Ja njyuꞌu tiǎnꞌ siyaꞌ ti chaꞌ kwaꞌuǔn ꞌin nten chaꞌ suꞌwe nu nchkwiꞌ ꞌin Jesús. Ndijyan chaꞌ kanꞌ loꞌo nchga chabiyaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kulaa Ni ꞌin nchga chaꞌ kuxi nchga nten nu xñi chaꞌ ꞌin Ndiose. Ti kulo ytsaꞌ Ndiose chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin neꞌ judío ti, bra kanꞌ loꞌo ytsaꞌ Ni chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ. \v 17 Bra nu kunaan chaꞌ suꞌwe ꞌin Jesús kanꞌ, bra kanꞌ ka biyaꞌ tianꞌ sa ñaꞌan nu ngiꞌni Ndiose chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin nten xaꞌan; chunꞌ nu ndyaa ñaꞌan tianꞌ tñan nu yꞌni Jesús, kanꞌ chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin nchgaan nu yꞌnian chaꞌ xaꞌan ti kulo, ska ti si stean chaꞌ ꞌin Ndiose. Ngwañaꞌan ndyoꞌo ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula: “Bra nu ndyaa ñaꞌan tianꞌ ꞌin Ndiose chaꞌ ka kuꞌni Ni chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan, bra kanꞌ kaja ska chalyuu nu ja tsaa tii ꞌa ꞌñaan.” \s1 Yuweꞌ nu nganun ꞌin nten chalyuu \p \v 18 Bra nu kunaan chaꞌ ꞌin Jesús kanꞌ, bra kanꞌ ka biyaꞌ tianꞌ chaꞌ msinꞌ ꞌa tiꞌ Ndiose nde seꞌen ndiꞌin Ni niꞌ kwan; loꞌo ta Ni nu tiꞌí ꞌin nchga nten nu ngiꞌni chaꞌ kuxi. Msinꞌ tiꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, siꞌya chaꞌ kuxi ꞌa ngiꞌni neꞌ; xaꞌan ꞌa neꞌ kanꞌ, loꞌo ngwañaꞌan, ja nda neꞌ chabiyaꞌ kunan xka ta nten nchga chaꞌ nu ñi nu wa ykwiꞌ Ndiose loꞌo nten chalyuu. \v 19 Nchka biyaꞌ tiꞌ neꞌ xaꞌan kanꞌ nchga lo chaꞌ nu ka ka biyaꞌ tiꞌ nten chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ wa ngwaꞌu Ndiose chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ. \v 20 Ndiose ni, ja nchka ꞌñaan ñaꞌaan ꞌin Ni nde seꞌen ndiꞌin Ni niꞌ kwan, ti kwiꞌ ti chaꞌ ja nchka ka biyaꞌ tianꞌ sa ñaꞌan chaꞌ tnun nu ngiꞌni Ni. Ti nu mdyisnan chalyuu ti kulo, ti bra kanꞌ wa mjwi ñaꞌan xuꞌwi lyo nten ꞌin Ndiose; ti bra kanꞌ ndiya ñaꞌan nu ka biyaꞌ tiꞌ nten ni ñaꞌan nu lka Ndiose, si tsaa naan neꞌ ꞌin Ni. Ka xuꞌwi lyo nten ꞌin Ni bra nu ñaꞌan neꞌ nchga lo nan nu wa ngwiñan Ni lo chalyuu. Kanꞌ chaꞌ ja kuꞌni Ndiose chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin neꞌ xaꞌan. \v 21 Ni siya nsuꞌwi lyo neꞌ xaꞌan kanꞌ sa ñaꞌan nu lka Ndiose, ja xlyaa neꞌ kanꞌ kuꞌni tnun neꞌ ꞌin Ni; ni siya Ndiose ykwiꞌ lka Ni, ja ndya neꞌ kanꞌ xuꞌwe ꞌin Ni. Xkwiꞌ chaꞌ xaꞌan ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ. Lye ꞌa mxiyaꞌ neꞌ chaꞌ ke neꞌ chaꞌ ja xlyaa neꞌ xñi neꞌ chaꞌ nu ñi kanꞌ. \v 22 Ndukwin neꞌ chaꞌ nchga chaꞌ jlyo tiꞌ neꞌ, lye ꞌa ngiꞌni siyeꞌ neꞌ loꞌo taꞌa nten neꞌ ngwañaꞌan; wa mnaꞌ chaꞌ tiya ꞌin neꞌ siꞌya chaꞌ xaꞌan nu ngiꞌni neꞌ. \v 23 Ja nchka ꞌa tiꞌ neꞌ kuꞌni tnun neꞌ ꞌin Ndiose nu nka ndloo la ti, ti kwiꞌ Ni lka Ni nu ja tsaa tii ꞌa chalyuu ꞌin Ni siyaꞌ ti; ndiya la tiꞌ neꞌ kuꞌni tlyu neꞌ ꞌin nkwin nten nu ndyiji. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ngiꞌni tnun neꞌ ꞌin nkwin kiñi nu ndukwi niꞌ kwan, loꞌo nkwin ꞌni nu ndukwa kiyaꞌ, loꞌo nkwin ꞌni nu nsuweꞌ niꞌ iꞌ lo yuu; kanꞌ lka nan nu ngiꞌni tnun neꞌ. \p \v 24 Kanꞌ chaꞌ wa ngulaa yaꞌ Ndiose ꞌin neꞌ xaꞌan kanꞌ; ti nda Ni chinꞌ tyempu ꞌin neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ chaꞌ chen ñaꞌan loꞌo taꞌa neꞌ, ska lo chaꞌ kuxi nu njyuꞌu ꞌa tianꞌ chkwianꞌ sa ñaꞌan ngiꞌni neꞌ. \v 25 Wa ngulo chunꞌ neꞌ kanꞌ nchga chaꞌ nu ñi nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo neꞌ, ndiya la tiꞌ neꞌ chaꞌ xñi neꞌ ya ñaꞌan ti chaꞌ kwiñi. Ngiꞌni tnun neꞌ ꞌin joꞌo kwiñi, nchkwiꞌ neꞌ loꞌo nkwin ska nan nu wa ngwiñan Ndiose; ja nchkwiꞌ neꞌ loꞌo Ndiose ykwiꞌ nu ngwiñan chaꞌ kanꞌ, ti kwiꞌ Ndiose nu suꞌwe nsuꞌwi tiyean ꞌin Ni, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ngiꞌni Ni loꞌoan. Kwiꞌ ngwañaꞌan lka chaꞌ kanꞌ ni. \p \v 26 Wa ngulaa yaꞌ Ndiose ꞌin neꞌ xaꞌan sikwa, chaꞌ kuꞌni neꞌ chaꞌ chen ñaꞌan loꞌo taꞌa neꞌ; ska lo chaꞌ xaꞌan nu ja nchka ꞌa tianꞌ chkwianꞌ chaꞌ ꞌin ran loꞌo nten, kanꞌ lka chaꞌ xaꞌan nu ngiꞌni neꞌ kanꞌ. Ti kwiꞌ neꞌ kunaꞌan ꞌin neꞌ, ja ndiꞌin loꞌo yu kiꞌyu sa ñaꞌan nu ndiꞌin nchga nten suꞌwe, xkwiꞌ loꞌo taꞌa kunaꞌan neꞌ ngiꞌni neꞌ chaꞌ chen ñaꞌan kanꞌ. \v 27 Kwiꞌ ngwañaꞌan yu kiꞌyu ni, ja ndiꞌin yu loꞌo neꞌ kunaꞌan ꞌin yu sa ñaꞌan nu ngiꞌni nten; nxitukwi ꞌa tiꞌ yu ꞌin taꞌa kiꞌyu yu, ngiꞌni yu chaꞌ chen ñaꞌan loꞌo taꞌa kiꞌyu yu. Ti ykwiꞌ ti neꞌ ngiꞌni neꞌ nu tiꞌí loꞌo neꞌ, chaꞌ kuxi ꞌa chaꞌ nu ngiꞌni neꞌ kanꞌ. \p \v 28 Ngwañaꞌan ndiꞌin chaꞌ ꞌin nten chalyuu, chaꞌ ja nchka tiꞌ neꞌ xuꞌwi lyo neꞌ ꞌin Ndiose; kanꞌ chaꞌ ngulaa yaꞌ Ndiose ꞌin neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ chaꞌ xaꞌan kanꞌ, nda Ni chinꞌ tyempu ꞌin neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ ñaꞌaan chaꞌ kuxi nu nchka tiꞌ neꞌ kuꞌni neꞌ. \v 29 Ja suꞌwe siyaꞌ ti tñan nu ngiꞌni neꞌ loꞌo taꞌa nten neꞌ: xkwiꞌ chaꞌ chen ñaꞌan ngiꞌni neꞌ, xaꞌan ꞌa ngiꞌni neꞌ; nxitukwi ꞌa tiꞌ neꞌ chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi ꞌin taꞌa nten neꞌ, tiꞌí ꞌa tiꞌ neꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ; nchka tiꞌ neꞌ chaꞌ suꞌwe la tyiꞌin neꞌ ke xka la taꞌa neꞌ, nsuun neꞌ kanꞌ loꞌo ndyujwi neꞌ ꞌin taꞌa neꞌ; nñi lyoꞌo neꞌ ꞌin taꞌa neꞌ; chen ꞌa ñaꞌan chaꞌ nsuꞌwi tiye neꞌ ñaꞌan neꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ, loꞌo nchkwiꞌ ꞌa neꞌ kwentu ꞌin taꞌa neꞌ, \v 30 loꞌo nchkwiꞌ neꞌ chaꞌ tiꞌí ꞌin taꞌa neꞌ; liyeꞌ tiꞌ neꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kuxi nchkwiꞌ neꞌ ꞌin Ndiose; lye ꞌa ngiꞌni siyeꞌ neꞌ loꞌo taꞌa nten neꞌ. Loꞌo ngwañaꞌan, ti ndaꞌan naan la neꞌ chaꞌ kuxi nu kuꞌni neꞌ. Ti kwiꞌ ja nnan ꞌa neꞌ chaꞌ nchkwiꞌ sti neꞌ loꞌo jyaꞌan neꞌ loꞌo, \v 31 ja ska chaꞌ nduwe tiꞌ neꞌ kanꞌ siyaꞌ ti, ja ngiꞌni neꞌ ni ska tñan nu ndukwin neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ. Ja nsuꞌwi tiye neꞌ ꞌin taꞌa neꞌ, sa ñaꞌan nu ngiꞌni nten suꞌwe; ja ngiꞌni neꞌ chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin taꞌa neꞌ, ti kwiꞌ ti chaꞌ, ja nchka tꞌnan tiꞌ neꞌ ꞌin taꞌa neꞌ. \v 32 Ndiꞌya neꞌ kanꞌ kwenta chaꞌ wa ykwiꞌ Ndiose chaꞌ ꞌin neꞌ, chaꞌ nu ndiꞌin chaꞌ kaja neꞌ kanꞌ siꞌya chaꞌ xaꞌan nu ngiꞌni neꞌ. Ni siya jlyo tiꞌ neꞌ chaꞌ kanꞌ, ja nduwe tiꞌ neꞌ; ñaꞌan ti ngiꞌni neꞌ chaꞌ xaꞌan nu yꞌni neꞌ. Loꞌo ngwañaꞌan, suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye neꞌ bra nu ñaꞌan neꞌ xka nten nu ngiꞌni ti kwiꞌ chaꞌ kuxi nu ngiꞌni neꞌ. \c 2 \s1 Ñi ꞌa kuꞌni biyaꞌ Ndiose ꞌin nten chalyuu \p \v 1 Loꞌo ꞌwan ni, ja kaja ꞌa ñaꞌan nu kuꞌni Ndiose chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌwan, bra nu nchkwiꞌ ꞌa wan chaꞌ ꞌin ska chaꞌ kuxi nu ngiꞌni nten; bra nu ndlo tuun wan kiꞌya nu ndukwi xka nten, kwiꞌ ngwañaꞌan, ti ykwiꞌ ti wan ndukwi wan kiꞌya kanꞌ. Sa ñaꞌan nu ngiꞌni biyaꞌ wse ꞌin nten xaꞌan, kwiꞌ ngwañaꞌan ngiꞌni wan loꞌo taꞌa nten wan, chaꞌ nu ngwañaꞌan nchkwiꞌ wan loꞌo neꞌ, loꞌo suꞌwa ndukwi wan kiꞌya loꞌo neꞌ xaꞌan kanꞌ. \v 2 Wa jlyo tiꞌ wan chaꞌ ñi ꞌa ngiꞌni Ndiose bra nu nda Ni nu tiꞌí ꞌin nten nu ngiꞌni nchga lo chaꞌ xaꞌan. \v 3 ¿Ni chaꞌ nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ ja suꞌwa ka nu tiꞌí ꞌwan loꞌo nu ka ꞌin neꞌ xaꞌan kanꞌ? Kwiñi ꞌa wan, ja ka ꞌa xnan wan ꞌin Ndiose bra nu kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nchga nten; nan nxtya wan kiꞌya ꞌin nten, ni siya ngiꞌni wan ti kwiꞌ ti chaꞌ kuxi nu ngiꞌni neꞌ kanꞌ. \v 4 ¿Ni chaꞌ ja nduwe ꞌa tiꞌ wan chaꞌ nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ndiose ꞌñaan? Ndukwa Ni nchga chaꞌ nu njñaan ꞌin Ni, ndalo ꞌa Ni ꞌñaan, suꞌwe ꞌa nka tiye Ni loꞌoan; xkwiꞌ ngwañaꞌan ngiꞌni Ni chaꞌ kaja ñaꞌan kulaa yaanꞌ chaꞌ kuxi nu ndiya ꞌa tianꞌ. \v 5 Ja xlyaa wan kunan wan chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose loꞌo wan, ja jyuꞌu tiꞌ wan siyaꞌ ti; kanꞌ chaꞌ ndiꞌin chaꞌ ta Ndiose nu tiꞌí ꞌwan bra nu tiya tsan nu ñaꞌan nchga nten chalyuu chaꞌ ñi ꞌa kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nten. \v 6 Tsan kanꞌ ta Ni nu tiꞌí ꞌñaan sa ñaꞌan nu ngiꞌnian xa nu ndiꞌian lo chalyuu; \v 7 ska chalyuu suꞌwe nu ja tsaa tii ꞌa, kanꞌ lka nu ta Ndiose ꞌin nchga nten nu ngiꞌni chaꞌ suꞌwe, neꞌ nu ja nchka ndaja tiꞌ chaꞌ ngiꞌni neꞌ chaꞌ suꞌwe loꞌo taꞌa nten neꞌ. Xkwiꞌ ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi nde seꞌen ndiꞌin Ndiose, xkwiꞌ nan tyiꞌin suꞌwe ti neꞌ loꞌo Ni, nka tiye neꞌ, xkwiꞌ chaꞌ ꞌin chalyuu kwi nu ndijyan nde loo la nduwe tiꞌ neꞌ. \v 8 Nten xaꞌan ni, nu xkwiꞌ chaꞌ ꞌin ti ykwiꞌ ti neꞌ ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ, tnun ꞌa nu tiꞌí ta Ndiose ꞌin neꞌ kanꞌ; kasinꞌ ꞌa tiꞌ Ndiose ꞌin nchga neꞌ kanꞌ, chaꞌ ja xlyaa neꞌ kunan neꞌ siyaꞌ ti nchga chaꞌ nu ñi nu nduꞌu Ndiose ꞌin neꞌ, chaꞌ nu nxitukwi ꞌa tiꞌ neꞌ ꞌin ya ñaꞌan ti chaꞌ xaꞌan nu ñaꞌan neꞌ. \v 9 Lye ꞌa ta Ndiose nu tiꞌí ꞌin neꞌ kanꞌ bra kanꞌ, tnun ꞌa nu tiꞌí ka ꞌin nchga nten chalyuu, nten nu ngwañaꞌan xkwiꞌ chaꞌ xaꞌan ngiꞌni neꞌ. Kulo, tyukwa neꞌ judío nu tiꞌí kanꞌ, bra kanꞌ kwiꞌ ngwañaꞌan tyukwa neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, neꞌ nu ja lka judío, nu tiꞌí kanꞌ. \v 10 Nchga nten nu ngiꞌni chaꞌ suꞌwe, ta Ndiose chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi ꞌin Ni nde seꞌen ndiꞌin Ni ꞌin neꞌ kanꞌ; suꞌwe ꞌa ka ꞌin neꞌ kanꞌ nde seꞌen ndiꞌin Ni bra kanꞌ, kuꞌni Ni chaꞌ tiin ti tyiꞌin neꞌ bra kanꞌ. Kulo, tyukwa neꞌ judío chaꞌ suꞌwe kanꞌ, kwiꞌ ngwañaꞌan tyukwa neꞌ xka laꞌa tsuꞌ chaꞌ suꞌwe kanꞌ chunꞌ ndiꞌin la. \p \v 11 Siꞌi wa lka ti nten nu nchka tꞌnan tiꞌ Ndiose ꞌin, ska ti biyaꞌ nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌin nchga nten chalyuu. \v 12 Neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ni, ni siya ja ya kunan neꞌ nchga chaꞌ nu wa ytsaꞌ Moisés ꞌin neꞌ judío, tyii chaꞌ ꞌin neꞌ ngwañaꞌan ti, si ndukwi neꞌ kiꞌya. Kwiꞌ ngwañaꞌan ta Ndiose nu tiꞌí ꞌin neꞌ judío, nu wa ynan chaꞌ nu ñi nu wa ytsaꞌ ayman Moisés ꞌin neꞌ; si nu ndukwi neꞌ kiꞌya, kuꞌni biyaꞌ Ndiose ꞌin neꞌ loꞌo chaꞌ nu ykwiꞌ Moisés kanꞌ loꞌo neꞌ bra kanꞌ. Loꞌo ngwañaꞌan, ska ti biyaꞌ kuꞌni biyaꞌ Ndiose ꞌin nchga nten nu ngiꞌni chaꞌ kuxi. \v 13 Ja ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose chaꞌ nu nnaan tian chaꞌ nu ñi nu nchkwiꞌ Ni loꞌoan taꞌaan; ska ti si tyukwi ti tiyean tukwaan chaꞌ kanꞌ, si kuꞌnian nchga tñan nu ndlo Ni ꞌñaan, bra kanꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ni. \v 14-15 Ndiya nten, neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, nu chaꞌ ꞌin ti neꞌ ngiꞌni sa ñaꞌan nu ndukwa lo kityi ꞌin Ndiose, ni siya ja ya kunan neꞌ chaꞌ kanꞌ. Ngwañaꞌan ka jlyo tianꞌ chaꞌ nchka biyaꞌ tiꞌ neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan tñan nu nchka tiꞌ Ndiose, chunꞌ chaꞌ tyukwi ti tiye neꞌ ngiꞌni neꞌ nchga chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo neꞌ judío nu ngwa sꞌni, ni siya ja ya katsaꞌ Ndiose chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ kanꞌ; ke ti neꞌ kanꞌ ndiꞌya chaꞌ suꞌwe nu ngiꞌni neꞌ loꞌo taꞌa nten neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, bra ti ndiꞌya neꞌ kanꞌ kwenta chaꞌ kiꞌya lka bra nu ngiꞌni neꞌ ska chaꞌ kuxi, loꞌo ja ndiꞌin chaꞌ kuwe ꞌa tiꞌ neꞌ bra nu ngiꞌni neꞌ ska chaꞌ suꞌwe. \v 16 Ngwañaꞌan ka sikwa, bra nu kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nchga nten. Tyoꞌo loo nchga chaꞌ nu nsuꞌwi mnan niꞌ kasiya ꞌin neꞌ, bra kanꞌ kulo Ni tñan ꞌin Jesucristo chaꞌ kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin neꞌ. Ngwañaꞌan lka chaꞌ nu nchkwiǐnꞌ loꞌo nten laja nu nduꞌuǔn chaꞌ suꞌwe ꞌin Ndiose ꞌin neꞌ. \s1 Tñan nu ngulo Ndiose ꞌin ayman Moisés chaꞌ kuꞌni neꞌ judío \p \v 17 ꞌWan ni, nu ndukwin wan chaꞌ neꞌ judío lka wan, ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ wan nchga chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo ayman Moisés nu ngwa sꞌni. Loꞌo lye ꞌa ngiꞌni siyeꞌ wan loꞌo xka ta nten, chaꞌ ndukwin wan chaꞌ ska ti wan lka wan nten ꞌin Ndiose. \v 18 Nan wa jlyo tiꞌ wan nchga tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌni wan, nxkeꞌ tiꞌ wan; wa ngwaꞌan Moisés chaꞌ kanꞌ lo kityi chaꞌ ꞌwan, kanꞌ chaꞌ ndiꞌya la wan kwenta sa ñaꞌan lka ska chaꞌ suꞌwe, sa ñaꞌan lka ska chaꞌ kuxi. \v 19 Kwiꞌ ngwañaꞌan nxkeꞌ tiꞌ wan, chaꞌ ti ykwiꞌ wan nchka ꞌwan kwaꞌu wan tuwiin nu ñi ꞌin nchga nten nu ja jlyo tiꞌ; nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ nchka ꞌwan chkwiꞌ wan chaꞌ nu ñi loꞌo nten nu ja ndyiji ñaꞌan ka biyaꞌ tiꞌ ska chaꞌ nu ñi; \v 20 nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ nchka ꞌwan kwaꞌu ñi wan ꞌin nten nu ja nnan suꞌwe, chaꞌ nu mnaꞌ chaꞌ tiya ꞌin neꞌ, ndukwin wan; nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ ka ꞌwan ka wan mstru ꞌin nten nu ja ya kuꞌni xaꞌan siyaꞌ ti. Nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ ka kuꞌni wan ngwañaꞌan, chunꞌ ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ wan chaꞌ nu ngwaꞌan ayman Moisés kanꞌ; laja chaꞌ kanꞌ ndukwa nchga chaꞌ nu ka jlyo tianꞌ, nchga chaꞌ nu ñi nu nsuꞌwi lo chalyuu, nxkeꞌ tiꞌ wan. \v 21 Nan nduꞌu wan ꞌin taꞌa nten wan ni, ¿ni chaꞌ ja nchka ꞌwan kwaꞌu wan ꞌwan, ti ykwiꞌ ti wan? Ndukwin wan chaꞌ ja suꞌwe kuꞌni neꞌ kunan ska nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌa nten neꞌ, ¿ta ja loꞌo wan ti ngiꞌni wan kunan ꞌin nten, ndiya bra a? \v 22 Ndukwin wan chaꞌ ja suꞌwe ꞌa tyiꞌin chaꞌ ꞌin neꞌ loꞌo kwilyoꞌo xka nten, ¿ni chaꞌ lka chaꞌ loꞌo wan ngiꞌni wan chaꞌ kuxi kanꞌ sikwa? Si ja ndiya tiꞌ wan siyaꞌ ti bra nu ngiꞌni tnun xka ta nten ꞌin joꞌo nu siꞌi Ndiose ykwiꞌ lka, ¿ni chaꞌ lka ngiꞌni wan kunan chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi niꞌ lyaa ꞌin neꞌ kanꞌ a? \v 23 Ndukwin wan chaꞌ suꞌwe la siyaꞌ ti lka chaꞌ nu ytsaꞌ ayman Moisés ꞌwan, loꞌo ngiꞌni ꞌa wan chaꞌ kuxi loꞌo Ndiose xa nu ja nnan ꞌa wan chaꞌ kanꞌ. \v 24 Ndiya ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula, kityi seꞌen nchkwiꞌ Ndiose chaꞌ re: “Kuxi ꞌa nchkwiꞌ neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ꞌin Ndiose siꞌya wan.” Kwiꞌ ngwañaꞌan ꞌwan, kuxi ꞌa ngiꞌni wan, loꞌo nchkwiꞌ ꞌa nten chaꞌ ꞌwan. \p \v 25 Ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ wan chaꞌ nu ndukwin kityi chaꞌ siꞌyu wan kijin nu kiꞌyu sñiꞌ wan bra nu ti kuneꞌ neꞌ, chaꞌ ka lkwan Ndiose ꞌin neꞌ. Suꞌwe ꞌa si kunan wan nchga chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo ayman Moisés; si ja kunan wan nchga chaꞌ kanꞌ, wa lka wan sa ñaꞌan lka nten nu ja nsiꞌyu kijin yu kiꞌyu siyaꞌ ti. \v 26 Loꞌo ngwañaꞌan nten xka laꞌa tsuꞌ nu ja nsiꞌyu kijin kanꞌ, si kunan neꞌ kanꞌ chaꞌ nu ytsaꞌ Moisés ꞌñaan, bra kanꞌ suꞌwa ti tukwa Ndiose chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan ndukwa Ni chaꞌ ꞌin neꞌ judío taꞌaan nu wa msiꞌyu kijin. \v 27 Chañi chaꞌ ja nsiꞌyu neꞌ kanꞌ kijin sa ñaꞌan nu nsiꞌyu neꞌ judío kijin; ja nsuꞌwi chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ, chaꞌ neꞌ xka laꞌa tsuꞌ lka neꞌ. Loꞌo ni, si kuꞌni neꞌ kanꞌ nchga tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌni neꞌ, ta neꞌ chaꞌ jyuꞌu ꞌwan neꞌ judío, chunꞌ ja ndukwa wan chaꞌ kanꞌ, ni siya wa ynan wan nchga chaꞌ nu ñi ꞌin Ndiose, ni siya wa msiꞌyu wan kijin wan. \v 28 Ja lkaan tyukwi ti tiyean neꞌ judío ska ti chunꞌ nu kti ꞌa ngiꞌnian tloo Ndiose, xa nu ñaꞌan ti nten ꞌñaan, ja ka tñan ngwañaꞌan, ni siya wa msiꞌyuan kijin; \v 29 siꞌi ngwañaꞌan lkaan neꞌ judío. Tyukwi ti tiyean lkaan neꞌ judío bra nu sten suꞌwean chaꞌ ꞌin Ndiose, ñi la tyoꞌo chaꞌ ꞌñaan si nu wa ndukwa biyaꞌ ꞌin Ndiose la niꞌ kasiya ꞌñaan. Bra kanꞌ ka kulo Ni ya ñaꞌan ti tñan ꞌñaan loꞌo Tyiꞌi ykwiꞌ Ni, siꞌi loꞌo ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi ti. Loꞌo kanꞌ suꞌwe ꞌa kuꞌni Ndiose loꞌoan, siꞌi nten chalyuu ti nu chkwiꞌ suꞌwe ꞌñaan bra kanꞌ. \c 3 \p \v 1 Suꞌwe chinꞌ chaꞌ lkaan neꞌ judío sikwa, suꞌwe chinꞌ chaꞌ nsiꞌyuan kijin, chaꞌ ngwañaꞌan ndukwan Ndiose ꞌñaan. \v 2 Nde lka chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi ꞌñaan chunꞌ chaꞌ lkaan neꞌ judío: ska ti loꞌo neꞌ judío taꞌaan wa ytsaꞌ Ndiose ꞌin neꞌ nu ngwa ti kulo, ni ñaꞌan chaꞌ nka tiye Ni chkwiꞌ Ni loꞌo nten chalyuu. \v 3 Ni siya ndiya chinꞌ nten neꞌ judío nu ja ndyaa ñaꞌan tiꞌ ꞌin Ndiose, ja kulaa yaꞌ Ndiose ꞌin nchga neꞌ judío siꞌya nu chinꞌ ti nten kanꞌ. \v 4 ¡Ja nchka tiꞌ Ni kuꞌni Ni ngwañaꞌan! Xkwiꞌ ñi ꞌa ngiꞌni Ndiose loꞌo nten ꞌin Ni, ni siya kwiñi ꞌa ngiꞌni nchga nten chalyuu. Nde ndukwa ska chaꞌ ꞌin Ndiose nu nchkwiꞌ: \q1 Bra nu chkwiiꞌ, bra kanꞌ ka biyaꞌ tiꞌ neꞌ chaꞌ ñi ꞌa ngiꞌnii; bra nu ka biyaꞌ ꞌiin tloo neꞌ nu nka tñan, ka kuloo luwi ꞌiin bra kanꞌ. \p \v 5 Chaꞌ nu nan ni, nsuꞌwi ꞌa chaꞌ kuxi nu ngiꞌnian; loꞌo chaꞌ kuxi kanꞌ, ngiꞌni chaꞌ ka biyaꞌ la tianꞌ chaꞌ ñi ꞌa ngiꞌni Ndiose. ¿Ni sa ñaꞌan chkwianꞌ ni sikwa a? ¿Ta ja ñi ngiꞌni Ndiose loꞌoan a? ¿O ta ja suꞌwe si ta Ndiose nu tiꞌí ꞌñaan chaꞌ wa yꞌnian chaꞌ kuxi a? (Ndiya nten nu ngwañaꞌan nchkwiꞌ.) \v 6 Ñi ꞌa ngiꞌni Ndiose. Ja ta Ndiose nu tiꞌí ꞌin nten chalyuu siꞌya kiꞌya nu ndukwi neꞌ, si ja ñi ngiꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nchga nten. \p \v 7 Ja chan chkwiꞌ neꞌ chaꞌ kwiñiǐn ꞌaǎn. Suꞌwe, kwiñiǐn ꞌaǎn sikwa. Kanꞌ chaꞌ ni, xa nu naꞌan xka ta nten ꞌñaǎn ka biyaꞌ la tiꞌ neꞌ chaꞌ ñi ꞌa chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose loꞌoan; ngwañaꞌan kuꞌni tnun la neꞌ ꞌin Ndiose chunꞌ chaꞌ nu nchkwiǐnꞌ. Ja ndiꞌin chaꞌ xtya neꞌ kiꞌya ꞌñaǎn sikwa. \v 8 Ti kwiꞌ ti chaꞌ ja suꞌwe lka si ti kuꞌnian laan chaꞌ kuxi chaꞌ ka suꞌwe la chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose nde loo la; ndiya nten nu kwiñi lyoꞌo neꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ ngwañaꞌan; ndukwin neꞌ chaꞌ nchkwiꞌ ba chaꞌ kuxi kanꞌ. Ñi ꞌa kuꞌni Ndiose bra nu ta Ndiose nu tiꞌí ꞌin neꞌ nu ngwañaꞌan nchkwiꞌ chaꞌ kanꞌ. \s1 Nchga nten ndukwi neꞌ kiꞌya tloo Ndiose \p \v 9 Ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ sikwa. Ja ka chkwianꞌ chaꞌ suꞌwe la nan chaꞌ lkaan neꞌ judío. Siꞌi nan suꞌween laan; wa ngwa biyaꞌ tianꞌ chaꞌ suꞌwa ti ngiꞌni neꞌ judío chaꞌ xaꞌan sa ñaꞌan nu ngiꞌni neꞌ xka laꞌa tsuꞌ chaꞌ xaꞌan, chaꞌ nsuꞌwi ꞌa chaꞌ kuxi nu nka ndloo la ꞌin nchga nten chalyuu. \v 10 Loꞌo nde nchkwiꞌ ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi ꞌin Ndiose: \q1 Ja tukwin ndiya nu ngiꞌni xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe; \q1 \v 11 ja ndiya nten nu nchka biyaꞌ tiꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose, ja tukwin ndaꞌan naan chaꞌ ꞌin Ndiose. \q1 \v 12 Wa mdoꞌo tsuꞌ nchga nten tuwiin nu ñi, suꞌwa ti ngwa kuxi kasiya ꞌin nchga neꞌ; ja tukwin ndiya nu ngiꞌni xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe. \q1 \v 13 Ñaꞌan tiꞌ tyiꞌi tukun nu ndyoꞌo tuꞌwa kwaa nu ti ji tukunꞌ neꞌ tuꞌwa ran, suꞌwa ñaꞌan nchka tiꞌ neꞌ kanꞌ, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ kuxi ndyoꞌo tuꞌwa neꞌ. \q1 Lye ꞌa nñi lyoꞌo neꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ laja nu nchkwiꞌ ti neꞌ. \q1 Ñaꞌan tiꞌ tyiꞌa yan nu nsuꞌwi tuꞌwa kunan, ngwañaꞌan lka neꞌ, chaꞌ tlá ꞌa nchkwiꞌ neꞌ. \q1 \v 14 Ja mdyii chaꞌ ndlo neꞌ yuweꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ; ja mdyii chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi niꞌ tiye neꞌ, \q1 \v 15 ja mdyii chaꞌ ndyujwi taꞌa neꞌ, nka tiye neꞌ. \q1 \v 16 Xkwiꞌ ngiꞌni ñuꞌun neꞌ ꞌin taꞌa nten neꞌ, nchga seꞌen ndaꞌan neꞌ ngiꞌni neꞌ chaꞌ ka xiꞌin tiꞌ taꞌa nten neꞌ. \q1 \v 17 Ja nsuꞌwi lyo neꞌ tuwiin nu ñi nu kuꞌni chaꞌ tiin ti tyiꞌin nten. \q1 \v 18 Ja ntsen neꞌ siyaꞌ ti ꞌin Ndiose. \m Ngwañaꞌan nchkwiꞌ chaꞌ nu ndukwa lo kityi kanꞌ. \p \v 19 Wa jlyo tianꞌ chaꞌ nchga chaꞌ kula kanꞌ, ndukwa ran chaꞌ ka kuwe tiꞌ neꞌ judío nu wa yten lo chaꞌ nu ndukwa lo kityi kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ngwaꞌan ayman kula chaꞌ kanꞌ, chunꞌ nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ nchga nten ñaꞌaan chalyuu chaꞌ ja kaja ñaꞌan lyaa neꞌ ti ykwiꞌ ti neꞌ tloo Ndiose, chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin neꞌ. \v 20 Ni siya kuꞌnian nchga chaꞌ nu ngwaꞌan neꞌ lo kityi kula kanꞌ, ja ka suꞌwe ka tiyean loꞌo Ndiose chunꞌ nu ngiꞌniin tian ngwañaꞌan; wa lka ti ñaꞌan nu kunanjoꞌo kityi kanꞌ ꞌñaan, chaꞌ ka biyaꞌ tianꞌ chaꞌ ndukwiin ꞌaan kiꞌya tloo Ndiose. \s1 Kulaa Ndiose ꞌin nten ꞌin nchga chaꞌ kuxi bra nu xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Jesucristo \p \v 21 Loꞌo ni, wa mdoꞌo tukwa ska chaꞌ kwi lo chalyuu, loꞌo ja suꞌwa ndiꞌin chaꞌ kwi re loꞌo chaꞌ kula kanꞌ. Bra nu kwaꞌu Ndiose chaꞌ kwi kanꞌ ꞌñaan, bra kanꞌ ka biyaꞌ tianꞌ sa ñaꞌan ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose. Wa lka ndukwa chinꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ ꞌin chaꞌ kwi kanꞌ lo kityi kula, ni siya lo kityi nu ngwaꞌan ayman kula nu ykwiꞌ loꞌo nten chabiyaꞌ ꞌin Ndiose nu ngwa sꞌni. \v 22 Nchkwiꞌ kityi chaꞌ kuꞌni Ndiose chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan loꞌo Ni, si xñian chaꞌ ꞌin Jesucristo. Suꞌwa ti kuꞌni Ni loꞌo taꞌaan nu lkaan neꞌ judío loꞌo nchga nten nu xñi chaꞌ ꞌin Ndiose la xka laꞌa tsuꞌ chalyuu, suꞌwa ti kuꞌni Ni loꞌo nchga nten. \v 23 Nchgaan ndukwian kiꞌya tloo Ndiose, chunꞌ ja yꞌnian siyaꞌ ti nchga tñan nu nchka tiꞌ Ni chaꞌ kuꞌnian. \v 24 Loꞌo ni, kuꞌni Ndiose chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan, chunꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye Ni ꞌñaan; ska chaꞌ suꞌwe nu ngiꞌni Ndiose chaꞌ ꞌñaan lka, chaꞌ tnun ꞌa tñan nu yꞌni ykwiꞌ Jesucristo bra nu ngujwi yu lo wsi chaꞌ kulaa yu ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi, chaꞌ ka katin kiꞌya nu ndukwian. \v 25 Msuꞌwa Ndiose ꞌin Jesús mdiyan yu lo chalyuu chaꞌ kaja yu, chaꞌ ka kuꞌni Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin nten, ni siya ykwiꞌ yu tyijin yu nu tiꞌí siꞌya nchga nten chalyuu, chaꞌ kiꞌya yu ti ykwiꞌ ti yu yuweꞌ nu nsuꞌwi ꞌin nten. Ngwañaꞌan ka ꞌin nchga nten nu xlyaa sten chaꞌ ꞌin Jesús. Loꞌo ngwañaꞌan, nchka tiꞌ Ndiose kwaꞌu ꞌñaan chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ nu ñi ngiꞌni Ni loꞌo nten, ni siya ja yꞌni Ni kwenta ꞌin kiꞌya nu ndukwi ayman kula ꞌñaan; yꞌni ꞌa Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ bra kanꞌ. \v 26 Ngwañaꞌan ngwaꞌu Jesús ꞌñaan chaꞌ ñi ꞌa ngiꞌni Ndiose; kwiꞌ ngwañaꞌan ka kuꞌni luwi Ni kasiya ꞌin nchga nten, si xlyaa neꞌ xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Jesús. \p \v 27 Chaꞌ kwiñi nchkwianꞌ si chkwianꞌ chaꞌ nchka ꞌñaan ti ykwiinꞌ tian nu lkaan nten chalyuu, kuꞌni xuꞌwean kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose. Ja ka ꞌñaan. Lye ꞌa ngiꞌnian siyeꞌ loꞌo Ndiose si ngwañaꞌan nxkeꞌ tianꞌ. ¿Ni sa ñaꞌan lka chaꞌ sikwa a? Ja nchka ꞌñaan kuꞌni xuꞌwean kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose, ni siya kunaan nchga chaꞌ kula; ska ti ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan bra nu xñian chaꞌ ꞌin Jesús. Ja suꞌwe chkwianꞌ siyeꞌ loꞌo Ni bra kanꞌ, chaꞌ siꞌi nan nu ka ꞌñaan kuꞌni xuꞌwean kasiya ꞌñaan loꞌo Ni. \v 28 Kanꞌ chaꞌ niǐn ꞌwan chaꞌ ndiya ska ti ñaꞌan nu ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose; ndiꞌin chaꞌ stean chaꞌ ꞌin Jesús, ni siya ja nchka ꞌñaan kuꞌnian nchga chaꞌ kula nu ngwaꞌan neꞌ kula sꞌni. \p \v 29 Siꞌi ska ti neꞌ judío nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Ndiose, loꞌo neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Ndiose. \v 30 Chañi ꞌa lka chaꞌ kanꞌ, chaꞌ ska ti Ndiose nka ndloo la ñaꞌaan chalyuu; ja nsuꞌwi xka nu nka ndloo la. Ti kwiꞌ Ndiose lka Ni nu kuꞌni xuꞌwe kasiya ꞌin neꞌ judío bra nu xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Ni; kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌni xuꞌwe Ni kasiya ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, bra nu xñi neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin Ni. \v 31 Suꞌwe sikwa. Wa ndyaa ñaꞌan tianꞌ tñan nu yꞌni Jesús, sa kanꞌ ti chaꞌ ka kuꞌnian chaꞌ katin nchga kiꞌya nu ndukwian. Ja ndiꞌin chaꞌ tsaa tii chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula nu ngwa sꞌni; suꞌwe la kunaan chaꞌ kula kanꞌ ni, xa wa ytean chaꞌ ꞌin Jesús. \c 4 \s1 Sa ñaꞌan ngwa ꞌin Abraham \p \v 1 Chkwiǐnꞌ ska chaꞌ loꞌo wan sa ñaꞌan ngwa ꞌin Abraham, ayman kula ꞌñaan nu yuꞌwi chalyuu sꞌni. \v 2 Ykwiꞌ Abraham ni, ja ska tñan ngwa kuꞌni yu ti ykwiꞌ ti yu chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌin yu loꞌo Ndiose; kwiꞌ ngwañaꞌan, ja ngwa chkwiꞌ yu loꞌo Ndiose chaꞌ ngwa ꞌin yu. \v 3 Nde lka ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi ꞌin Ndiose: “Msñi Abraham chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu; kanꞌ chaꞌ ykwiꞌ Ndiose chaꞌ ngwa suꞌwe ka kasiya ꞌin yu, chunꞌ nu yaa ñaꞌan tiꞌ yu chaꞌ nu ykwiꞌ Ni”. Ngwañaꞌan ndukwa chaꞌ lo kityi kanꞌ. \v 4 Xa nu ndaꞌaan tñan ꞌin nten, nda neꞌ siyaanꞌ bra kanꞌ; siꞌi nan nda xuꞌwe ti neꞌ tñi ꞌñaan, tñi nu wa ndukwi neꞌ ꞌñaan lka, chunꞌ nu wa yꞌnian tñan ꞌin neꞌ. \v 5 Loꞌo bra nu tsaa ñaꞌan tianꞌ ꞌin Jesús chaꞌ yꞌni tyii Ni yuweꞌ nu nsuꞌwi ꞌñaan, bra kanꞌ ka skanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌoan chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan, ni siya ja ska nan ndukwi Ni ꞌñaan. \v 6 Nu ngwa ti sꞌni ndukwin ayman David chaꞌ suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye nten nu wa lka yꞌni luwi Ndiose niꞌ kasiya ꞌin neꞌ. Ndiose ndukwin chaꞌ luwi niꞌ kasiya ꞌin neꞌ, ni siya ja ska tñan yꞌni neꞌ chaꞌ ꞌin Ni chaꞌ ka luwi neꞌ, ti ykwiꞌ ti neꞌ. \v 7 Kanꞌ ykwiꞌ David chaꞌ re: \q1 Suꞌwe nsuꞌwi tiyean bra nu kuꞌni Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌñaan ꞌin kiꞌya nu ndukwian, bra nu kuꞌni tyii Ni yuweꞌ nu nsuꞌwi ꞌñaan, ndukwin David. \q1 \v 8 Suꞌwe nsuꞌwi tiyean chaꞌ ja kuꞌni Ndiose kwenta ꞌin nchga chaꞌ xaꞌan nu wa yꞌnian. \p \v 9 Siꞌi xkwiꞌ neꞌ judío ti nu suꞌwe nka tiye neꞌ ngwañaꞌan, loꞌo neꞌ xka laꞌa tsuꞌ chka suꞌwe ka tiye neꞌ ngwañaꞌan nde loo la. Tka ykwiinꞌ tian chaꞌ msñi Abraham chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu, kanꞌ chaꞌ ykwiꞌ Ni chaꞌ ꞌin yu chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌin yu loꞌo Ni, chunꞌ nu yaa ñaꞌan tiꞌ yu ꞌin Ni. \v 10 ¿Ni ñaꞌan bra nu ngwa chaꞌ kanꞌ a? ¿Ta wa lka msiꞌyu kijin yu sa ñaꞌan nu ngiꞌni neꞌ judío chaꞌ lkwan neꞌ a? Siꞌi. Ti ji siꞌyu neꞌ kijin bra kanꞌ. \v 11 Chunꞌ ndiꞌin la, bra kanꞌ nkwan yu ngwañaꞌan. Ska biyaꞌ ti ngwa chaꞌ kanꞌ, chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ nten chaꞌ ngwa suꞌwe ka kasiya ꞌin yu loꞌo Ndiose, chunꞌ nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ yu ꞌin Ni. Ndla la msñi yu chaꞌ ꞌin Ndiose, tiyaꞌ la nkwan yu. Kanꞌ chaꞌ nchga wan nu ndiꞌin wan xka laꞌa tsuꞌ nu msñi wan chaꞌ ꞌin Jesús, lka wan sa ñaꞌan lka si Abraham lka ayman kula ꞌwan, ti kwiꞌ Abraham nu yuꞌwi chalyuu ti kulo la. Loꞌo bra nu stean taꞌaan chaꞌ ꞌin Jesús, bra kanꞌ skanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌoan chaꞌ ka luwi kasiya ꞌñaan. \v 12 Kwiꞌ ngwañaꞌan lka tiye neꞌ judío taꞌaan nu suꞌwa ti msñi chaꞌ ꞌin Jesucristo loꞌoan. Chañi chaꞌ Abraham ngwa ayman kula ꞌin neꞌ kanꞌ; loꞌo ni, suꞌwe la si loꞌo neꞌ kanꞌ tsaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Ndiose, sa ñaꞌan nu yaa ñaꞌan tiꞌ ayman Abraham kanꞌ, ni siya ti ji lkwan yu. \s1 Ndiose mskanꞌ chaꞌ loꞌo nten chunꞌ nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Ni \p \v 13 Kwiꞌ ngwañaꞌan ngwa chaꞌ mskanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌo ayman Abraham, loꞌo nten ꞌin Abraham nu yan lo chalyuu chunꞌ ndiꞌin la; ndukwin Ni chaꞌ ñaꞌaan chalyuu kanꞌ ka ꞌin neꞌ kanꞌ nde loo la. Ja ya chkwiꞌ Ndiose loꞌo ayman Moisés nu ngwa bra kanꞌ, chaꞌ ja ya kala Moisés kanꞌ; kanꞌ chaꞌ ja yꞌni ayman Abraham tñan nu ngulo Moisés, chaꞌ ti ji kunan yu chaꞌ kanꞌ. Ngwa suꞌwe ka kasiya ꞌin Abraham loꞌo taꞌa yu loꞌo Ndiose chunꞌ nu yaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo neꞌ, kanꞌ chaꞌ mskanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌo neꞌ. \v 14 Ja nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ sa kwa ti nten kaja chalyuu kwi ꞌin neꞌ, nten nu kunan nchga chaꞌ nu ngwaꞌu ayman kula ꞌin neꞌ; nchka tiꞌ Ni chaꞌ sten nchga nten chalyuu chaꞌ ꞌin Jesús, chaꞌ ngwañaꞌan ti ka ska ti chaꞌ ꞌin neꞌ loꞌo Ndiose bra kanꞌ. Kanꞌ lka chaꞌ nu ndloo la ꞌñaan. \v 15 Loꞌo chaꞌ kula kanꞌ, xkwiꞌ ndiꞌin chaꞌ ta Ni nu tiꞌí ꞌñaan, bra nu ka biyaꞌ ꞌñaan tloo Ndiose; loꞌo ja kaja ñaꞌan nu xtya Ni kiꞌya ꞌñaan si ja ndiꞌin chaꞌ kula nu kitsaꞌ ꞌñaan ni ñaꞌan lka ska chaꞌ kuxi. \p \v 16 Mskanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌo ayman Abraham chunꞌ nu msñi yu chaꞌ nu ykwiꞌ Ni, chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ nchga nten taꞌaan chaꞌ xkwiꞌ suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye Ni ꞌñaan; kanꞌ chaꞌ ykwiꞌ Ni chaꞌ kanꞌ loꞌoan. Nganun chaꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin nchga nten ꞌin Abraham nu kan lo chalyuu nde loo la. Siꞌi sa kwa ti nten nu kunan chaꞌ kula kanꞌ, kanun chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin neꞌ; kwiꞌ ngwañaꞌan, kanun chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin nchga nten taꞌaan nu xñian chaꞌ ꞌin Ndiose sa ñaꞌan msñi yu kula Abraham chaꞌ ꞌin Ni, ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ bra nu nchkwianꞌ chaꞌ sti nchga neꞌ taꞌaan ngwa ayman Abraham kanꞌ, chabiyaꞌ ꞌin Ndiose. \v 17 Ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ re nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo Abraham nu ngwa sꞌni, nu ndukwa lo kityi kula: “Wa ndaǎn chabiyaꞌ chaꞌ nuꞌwin kaa sti tyun lo nten nu kan lo chalyuu nde loo la” ndukwin Ndiose ꞌin Abraham bra kanꞌ. Wa mskanꞌ Ndiose chaꞌ kanꞌ loꞌo ayman Abraham, chunꞌ msñi yu chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu, ti kwiꞌ Ndiose nu ngiꞌni chaꞌ tyuꞌu ayman xiyaꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ndlo Ni tñan chaꞌ ka nchga chaꞌ nu ka nde loo la. \p \v 18 Ni siya mskeꞌ tiꞌ ayman Abraham chaꞌ ja kala ꞌa sñiꞌ yu, ja ngulaa yaꞌ yu chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu; yaa ñaꞌan tiꞌ yu ꞌin Ni, mta yu sa ñaꞌan bra nu kala sñiꞌ yu. Kanꞌ chaꞌ ngwa ayman Abraham “sti tyun nten nu yan lo chalyuu nde loo la”, sa ñaꞌan nu wa ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu chaꞌ ka: “Kaꞌan ꞌa nten kan lo chalyuu nde loo la chunꞌ nuꞌwin” ndukwin Ndiose ꞌin yu. \v 19 Ja mjlyaa tiꞌ Abraham chaꞌ kanꞌ; ñaꞌan ti yaa ñaꞌan tiꞌ yu chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu, ni siya yuwe tiꞌ yu chaꞌ kula ꞌa yu, chaꞌ wa mdiya ska siyentu yijan nsuꞌwi yu. Jlyo tiꞌ yu chaꞌ ndla ti kaja tyukwaa neꞌ kula, loꞌo ykwiꞌ yu, loꞌo Sara kwilyoꞌo yu; ja nsuꞌwi ꞌa chaꞌ ti kala sñiꞌ Sara, mskeꞌ tiꞌ yu. \v 20 Ni siya ngwañaꞌan, ja mdaꞌan chunꞌ yu, ja ngulaa yaꞌ yu chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ndiose loꞌo yu; yaa ñaꞌan suꞌwe tiꞌ yu chaꞌ kanꞌ. Yꞌni tnun yu ꞌin Ndiose, \v 21 chaꞌ jlyo tiꞌ yu chaꞌ ka ꞌin Ni kuꞌni tyii Ni ska chaꞌ nu mskanꞌ Ni loꞌo yu. \v 22 Kanꞌ chaꞌ mda Ndiose chabiyaꞌ chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌin yu, chunꞌ nu yaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ yu ꞌin Ni. \p \v 23 Loꞌo ngwañaꞌan, ndukwa nchga chaꞌ kanꞌ lo kityi seꞌen nchkwiꞌ sa ñaꞌan ngwa chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo Abraham kanꞌ, chaꞌ ngwa suꞌwe ka kasiya ꞌin yu chunꞌ nu msñi yu chaꞌ ꞌin Ndiose, ndukwa chaꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌñaan. Loꞌo siꞌi chaꞌ ꞌin ska ti ayman Abraham ndukwa chaꞌ kanꞌ lo kityi, \v 24 ni siya loꞌo chaꞌ ꞌñaan ndukwa chaꞌ ngwañaꞌan; nchkwiꞌ Ndiose loꞌoan chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose si stean chaꞌ ꞌin Ni, ti kwiꞌ Ndiose nu yꞌni chaꞌ ndyuꞌu Jesús nu nka Xꞌnaan xiyaꞌ xa wa ngujwi yu. \v 25 Mda Ndiose chabiyaꞌ yjwi neꞌ ꞌin Jesús, chaꞌ kuꞌni tyii Ni kiꞌya nu ndukwi nten, loꞌo kanꞌ ndyuꞌu Jesús xiyaꞌ, chaꞌ ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose. \c 5 \s1 Sa ñaꞌan ka bra nu ka suꞌwa chaꞌ ꞌin nten loꞌo Ndiose \p \v 1 Ngwañaꞌan lka chaꞌ sikwa; chunꞌ nu wa ytean chaꞌ ꞌin Jesús, kanꞌ chaꞌ wa ngwa suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose. Loꞌo kanꞌ tiin ndiꞌian, suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan. \v 2 Suꞌwe ꞌa ngiꞌni Ndiose loꞌoan chabiyaꞌ ꞌin Krixtu, chunꞌ nu msñian chaꞌ ꞌin Krixtu kanꞌ. Loꞌo ni, ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose, kanꞌ chaꞌ ja ndiꞌin chaꞌ kulaa yaanꞌ ꞌin Ni. Suꞌwe ꞌa nka tiyean, chaꞌ jlyo tianꞌ chaꞌ chunꞌ ndiꞌin la kaja ska seꞌen nu suꞌwe la seꞌen tyiꞌian nde seꞌen ndiꞌin Ndiose, chaꞌ ngwañaꞌan xkwiꞌ suꞌwe ti ngiꞌni Ni loꞌoan. \v 3 Ni siya ni, suꞌwe nka tiyean bra nu ndiꞌian lo chalyuu; ni siya tiꞌí ꞌa tiꞌ nten ꞌñaan, jlyo tianꞌ chaꞌ ka taloan xa nu ta neꞌ nu tiꞌí ꞌñaan ngwañaꞌan. \v 4 Xa wa mdaloan nu tiꞌí kanꞌ ꞌñaan, jlyo tianꞌ chaꞌ wa yꞌni biyaꞌ Ndiose ꞌñaan ngwañaꞌan. Loꞌo kanꞌ si ñaꞌan ti suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose, bra kanꞌ tsaa ñaꞌan la tianꞌ chaꞌ ka suꞌwe chaꞌ ꞌñaan nde loo la. \v 5 Loꞌo ngwañaꞌan, siꞌi ska chaꞌ nu ndloun keen tian lka chaꞌ kanꞌ, ska chaꞌ chañi lka chaꞌ kanꞌ; kuꞌni Ni chaꞌ kanꞌ. Loꞌo ngiꞌni Ni chaꞌ ndii tianꞌ niꞌ kasiya ꞌñaan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ndiose ñaꞌan Ni ꞌñaan; ngwañaꞌan ngiꞌni Ndiose bra nu nda Ni Tyiꞌi ykwiꞌ Ni ꞌñaan. \p \v 6 Jlyo tianꞌ chaꞌ ja ka kulaan ꞌñaan ti ykwiinꞌ tian ꞌin kiꞌya nu ndukwian; kanꞌ chaꞌ ni, xa wa mdiya bra nu mstya Ndiose, bra kanꞌ ngujwi Jesús siꞌyaan, chaꞌ lkaan nten xaꞌan. \v 7 Tnun ꞌa tñan kuꞌnian si xlyaan kajaan chaꞌ kaja ñaꞌan lyaa xka nten; ni siya ska nten nu xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ngiꞌni, ja xlyaan kajaan chaꞌ ꞌin yu. Ska ti si suꞌwe ꞌa ngiꞌni yu kanꞌ, si suꞌwe ꞌa nchkwiꞌ yu loꞌo taꞌa nten yu nchga bra, ja chan xlyaa ska nten kaja chaꞌ ꞌin yu kanꞌ, si ka kulaa neꞌ ꞌin yu kanꞌ bra kanꞌ. \v 8 Loꞌo ngwañaꞌan yꞌni Ndiose loꞌoan, chaꞌ kwaꞌu ꞌñaan chaꞌ ndiya ꞌa tiꞌ Ni ꞌñaan; msuꞌwa Ni ꞌin Krixtu chaꞌ kaja chaꞌ ꞌñaan, ni siya ti ndukwian kiꞌya. \v 9 Suꞌwe sikwa. Wa lka ngwa suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose, chunꞌ chaꞌ ngalu tnen ykwiꞌ Krixtu xa wa ngujwi yu lo wsi. Kwiꞌ ngwañaꞌan, wa ngulaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi chunꞌ chaꞌ ndyuꞌu Krixtu xiyaꞌ, loꞌo ja ta Ndiose nu tiꞌí ꞌñaan bra nu tsaa tii chalyuu. \v 10 Msuun taꞌaan loꞌo Ndiose nu ngwa sꞌni la; loꞌo ni, ngwa suꞌwa chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ni, chaꞌ wa ngujwi Sñiꞌ Ni lo wsi. Kanꞌ chaꞌ ni, ngwa tiin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose, loꞌo ngwañaꞌan, kulaa Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi chaꞌ wa ndyuꞌu Jesús xiyaꞌ. \v 11 Loꞌo siꞌi sa kwa ti chaꞌ. Loꞌo suꞌwe ꞌa nka tiyean loꞌo Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan, chaꞌ kanꞌ lka nu yꞌni chaꞌ nchka suꞌwa chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose. \s1 Ngwa kuxi ñaꞌaan chalyuu siꞌya ska ti nten \p \v 12 Ngwañaꞌan ngwa, siꞌya chaꞌ xaꞌan nu yꞌni ska ti ayman kula nu naan Adán, kanꞌ chaꞌ mdyisnan ndukwi nten chalyuu kiꞌya; kanꞌ chaꞌ ndiji nten. Loꞌo ngwañaꞌan bra wa mdyii chaꞌ, ndiꞌin chaꞌ kajaan taꞌaan, chaꞌ taꞌaan ndukwian kiꞌya. \v 13 Ngwañaꞌan ngwa chaꞌ nchga nten chalyuu mdyisnan ndukwi kiꞌya ti kulo, ni siya ja ya kulo Ndiose tñan ꞌin neꞌ chaꞌ ja kuꞌni neꞌ chaꞌ chen ñaꞌan kanꞌ. Sa kanꞌ ti chaꞌ, ja ykwiꞌ neꞌ chaꞌ kiꞌya ngwa, chaꞌ ja ya ka biyaꞌ tiꞌ neꞌ chaꞌ ja ndiya tiꞌ Ndiose nchga chaꞌ kuxi nu ngiꞌni nten. \v 14 Ti bra nu mdiꞌin Adán kanꞌ lo chalyuu, ti bra kanꞌ mdyisnan ndiji nten siꞌya kiꞌya nu ndukwi neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, bra nu mdiꞌin ayman Moisés, bra nu ytsaꞌ Ndiose nchga chaꞌ kula ꞌin yu, bra kanꞌ ngujwi nten siꞌya kiꞌya kaꞌan nu ndukwi neꞌ; ni siya ja suꞌwa chaꞌ kuxi nu yꞌni neꞌ kanꞌ loꞌo chaꞌ kuxi nu yꞌni ayman Adán ti kulo, bra nu ja mdukwa yu ska tñan nu ngulo Ndiose ꞌin yu, kwiꞌ ngwañaꞌan ngujwi nten. Ska lo ti tñan yꞌni ayman Adán; loꞌo Jesucristo nu tka mdiyan ti lo chalyuu, xka lo tñan yꞌni yu, suꞌwe la tñan yꞌni yu. \p \v 15 Ayman Adán ni, mdiya yuweꞌ ꞌin yu siꞌya chaꞌ xaꞌan nu yꞌni yu, ti ykwiꞌ ti yu; loꞌo ngwa kuxi chalyuu ti bra kanꞌ siꞌya ska ti yu kiꞌyu kanꞌ, kanꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa nten ndiji ni. Loꞌo ni, xka lo chaꞌ ngiꞌni Ndiose loꞌoan, ska chaꞌ nu suꞌwe la ti lka chaꞌ kanꞌ; tlyu ꞌa chaꞌ suꞌwe ngiꞌni Ndiose loꞌoan chabiyaꞌ ꞌin ska ti nten nu naan Jesucristo. Nchkwiꞌ Ndiose chaꞌ xuꞌwe ti ka kulaa Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi nu ndiꞌin ꞌñaan. Loꞌo ngwañaꞌan, kaꞌan ꞌa nten lka nu ngiꞌni Ni chaꞌ ka luwi kasiya ꞌin neꞌ. \v 16 Ja suꞌwa ndyoꞌo chaꞌ ꞌin tñan nu yꞌni ayman Adán loꞌo tñan nu yꞌni Jesús chabiyaꞌ ꞌin Ndiose. Adán kanꞌ ni, ska ti chaꞌ kuxi yꞌni yu ti kulo, loꞌo kanꞌ nganun yuweꞌ ꞌin yu; kwiꞌ ngwañaꞌan, nganun yuweꞌ ꞌñaan taꞌaan sa bra ni, siꞌya chaꞌ kuxi kanꞌ. Kaꞌan ꞌa chaꞌ xaꞌan ngiꞌnian sikwa. Loꞌo Jesús ni, ska tñan xuꞌwe ti yꞌni yu chaꞌ ꞌñaan bra nu ngulaa yu ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi; yꞌni yu chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose bra kanꞌ. \v 17 Ndiꞌin chaꞌ kajaan siꞌya kiꞌya ndukwi ska ti Adán kanꞌ, ni siya ska ti chaꞌ kuxi nu yꞌni yu; loꞌo tlyu la tñan yꞌni Ndiose chaꞌ ꞌñaan ni loꞌo Jesús, bra nu yꞌni luwi Ni kasiya ꞌñaan. Kaꞌan ꞌa tñan xuꞌwe ti yꞌni Ni loꞌoan; ngwañaꞌan kaja chalyuu kwi ꞌñaan ni, chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo, ni siya ska ti nten lka yu kanꞌ. \p \v 18 Ngwañaꞌan mdoꞌo chaꞌ kuxi bra kanꞌ. Bra nu yꞌni ayman Adán chaꞌ kuxi kanꞌ, nganun yuweꞌ ꞌñaan taꞌaan. Loꞌo nde ñaꞌan ndyoꞌo chaꞌ suꞌwe nu wa yꞌni Jesucristo. Bra nu ngujwi Jesús, xuꞌwe ti yꞌni tyii Ni yuweꞌ nu ndiꞌin ꞌñaan, chaꞌ kaja chalyuu nu ja tsaa tii ꞌa ꞌñaan. \v 19 Ti ngwa kulo wa mdiya ska nten nu ja yꞌni tñan nu ngulo Ndiose ꞌin, kanꞌ chaꞌ nganun yuweꞌ ꞌñaan taꞌaan sa bra ni. Loꞌo chunꞌ ndiꞌin la mdiyan xka nten nu ndukwa tñan nu ngulo Ndiose ꞌin; kanꞌ chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌñaan taꞌaan loꞌo Ndiose. \p \v 20 Bra nu ndukwaan nchga tñan nu ndlo Ndiose ꞌñaan, bra kanꞌ nchka biyaꞌ la tianꞌ sa ñaꞌan kiꞌya nu xtya Ni ꞌñaan. Ni siya nduwe ꞌa tianꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa kiꞌya ndukwian, kwiꞌ ngwañaꞌan jlyo tianꞌ chaꞌ xlyaa Ndiose kulaa Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ kuxi; jlyo tianꞌ chaꞌ nchka ꞌin Ni, chaꞌ suꞌwe ꞌa yꞌni Ni loꞌoan. \v 21 Chaꞌ kuxi mbiꞌya loo la ꞌñaan nu ngwa sꞌni la, kanꞌ chaꞌ ndiji nten; loꞌo ni, nchka tiꞌ Ndiose kiꞌya loo Ni ꞌñaan, chunꞌ nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ni ꞌñaan. Xa nu ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ni, bra kanꞌ ta Ni ska chalyuu nu ja tsaa tii ꞌa ꞌñaan chabiyaꞌ ꞌin Jesús nu nka Xꞌnaan. \c 6 \s1 Ka kaja xka chalyuu kwi ꞌin nten chabiyaꞌ ꞌin Krixtu \p \v 1 Nde ñaꞌan chkwianꞌ sikwa. Ja suꞌwe si ñaꞌan ti kuꞌnian chaꞌ xaꞌan, chaꞌ bra kanꞌ ti kaꞌan la chaꞌ suꞌwe kuꞌni Ndiose loꞌoan, nka tiyean. \v 2 ¡Ja suꞌwe siyaꞌ ti kuꞌnian sa ñaꞌan nu yꞌnian sꞌni la! Wa lkaan ni sa ñaꞌan lka si wa ngujwian loꞌo Krixtu, chaꞌ xka tuwiin tsaan ni; ja suꞌwe ꞌa si ñaꞌan ti kuꞌnian chaꞌ xaꞌan kanꞌ. \v 3 Bra nu mdukwatya neꞌ ꞌñaan chaꞌ nu tka mdyisnan tyiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Jesucristo, bra kanꞌ ngwa ꞌñaan sa ñaꞌan lka si suꞌwa ngujwian loꞌo Jesús, ngwañaꞌan nchka chaꞌ. \v 4 Loꞌo nu ndyukwatyaan ni, stean niꞌ tyiꞌa sa ñaꞌan lka si suꞌwa mtsianꞌ loꞌo Krixtu niꞌ kwaa, ngwañaꞌan lkaan. Bra kanꞌ nsuan sa ñaꞌan lka si lkaan ayman, chaꞌ ka tyuꞌuan xiyaꞌ sa ñaꞌan lka si tyoꞌoan lo tyiꞌa, ngwañaꞌan lkaan, chaꞌ tnun ꞌa chaꞌ yꞌni Ndiose Sti yu bra nu ndyuꞌu Krixtu xiyaꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, kaja xka chalyuu kwi ꞌñaan chabiyaꞌ ꞌin Krixtu. \p \v 5 Ngwañaꞌan nchka chaꞌ wa lka ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu. Ngujwi yu xa nu yꞌni tyii yu kiꞌya nu ndukwian. Loꞌoan ni, sa ñaꞌan lka si ngujwian, ngwañaꞌan lkaan; loꞌo bra nu tyuꞌuan xiyaꞌ, bra kanꞌ kaja xka chalyuu kwi ꞌñaan, sa ñaꞌan ngwa bra nu ndyuꞌu Jesús xiyaꞌ. \v 6 Xaꞌan ꞌa nten ngwaan ti sꞌni la; loꞌo ni, lkaan sa ñaꞌan lka si loꞌoan ngujwian lo ska wsi bra nu ngujwi ykwiꞌ Jesús, chaꞌ siyaꞌ ti yꞌni tyii yu nchga chaꞌ xaꞌan nu yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaan bra kanꞌ. Kanꞌ chaꞌ ni, ja ka ꞌa ꞌin chaꞌ xaꞌan kanꞌ ka ndloo la ꞌñaan xiyaꞌ. \v 7 Bra nu kaja ska nten, tyii chaꞌ ꞌin yu loꞌo kiꞌya nu mdiꞌin ꞌin yu lo chalyuu bra kanꞌ. \v 8 Kwiꞌ ngwañaꞌan ka ꞌñaan xa nu tyiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, chaꞌ kaan sa ñaꞌan lka si wa ngujwian loꞌo Krixtu. Loꞌo kanꞌ kaan sa ñaꞌan lka si wa ndyuꞌuan loꞌo Krixtu xiyaꞌ. \v 9 Jlyo tianꞌ chaꞌ wa ngulo Ndiose ꞌin Krixtu la seꞌen ysu yu mtsiꞌ yu; loꞌo ja kaja ꞌa yu xiyaꞌ, ja ka katsiꞌ yu xiyaꞌ. \v 10 Wa ngujwi Krixtu, chaꞌ siyaꞌ ti kuꞌni tyii yu nchga kiꞌya nu ndukwi nten chalyuu. Loꞌo wa ndyuꞌu yu xiyaꞌ, chaꞌ tyukwi tyempu tyiꞌin yu loꞌo Ndiose Sti yu bra kanꞌ. \v 11 Kwiꞌ ngwañaꞌan ꞌwan, tyaꞌan chaꞌ tiye wan chaꞌ kuꞌni tyii wan siyaꞌ ti ꞌin nchga chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌwan. Xkwiꞌ kuꞌni wan tñan ꞌin Ndiose suꞌwa ti loꞌo Jesucristo nu nka Xꞌnaan, sa ñaꞌan si wa ndyuꞌu wan xiyaꞌ, ngwañaꞌan tyaꞌan chaꞌ tiye wan. \p \v 12 Kanꞌ chaꞌ ni, ja ta wan chabiyaꞌ chaꞌ ka chaꞌ kuxi kanꞌ ndloo ꞌwan xa ndiꞌin wan lo chalyuu. Loꞌo ja suꞌwe kuꞌnian nchga chaꞌ kuxi nu jñan tiyean chaꞌ kuꞌnian, chaꞌ lkaan nten chalyuu. \v 13 Ja ta wan ska laꞌa yaꞌ wan, ni ska laꞌa kiyaꞌ wan, chaꞌ kuꞌni wan tñan ꞌin nten nu ngiꞌni chaꞌ xaꞌan; ja ka wan msu ꞌin neꞌ kanꞌ, ja kuꞌni wan chaꞌ kuxi loꞌo neꞌ. Xka ñaꞌan ndiꞌin chaꞌ tyaꞌan chaꞌ tiye wan ni. Ta wan tyukwi ñaꞌaan wan chaꞌ ka wan nten ꞌin Ndiose, sa ñaꞌan lka si ngujwi wan ska yaꞌ, loꞌo kanꞌ ndyuꞌu wan xiyaꞌ. Kanꞌ chaꞌ ni, ndiꞌin chaꞌ ta wan tyukwi ñaꞌan wan chaꞌ kuꞌni wan tñan ꞌin Ndiose, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe kuꞌni wan seꞌen ndiꞌin wan. \v 14 Siꞌi chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu ka ndloo la ꞌwan ni. Siꞌi xkwiꞌ chaꞌ kutsen wan tyiꞌin wan lo chalyuu, sa ñaꞌan lka si ndatsaa ꞌa chaꞌ kula kanꞌ ꞌwan; ka tyiꞌin suꞌwe wan lo chalyuu, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe nu tnun ꞌa ngiꞌni Ndiose loꞌo wan. \s1 Ja taan chabiyaꞌ ꞌin chaꞌ kuxi chaꞌ ka ndloo la ꞌñaan \p \v 15 Loꞌo ni, ja suꞌwe chkwianꞌ chaꞌ ja kuꞌniin ꞌaan chaꞌ kula kanꞌ, chunꞌ nu ndukwaan chaꞌ nchkwiꞌ Ndiose nu xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ngiꞌni loꞌoan. Ja suꞌwe si ti kuꞌnian chaꞌ kuxi kanꞌ; ¡ja nsuꞌwi chabiyaꞌ ꞌñaan chaꞌ ti kuꞌnian ngwañaꞌan siyaꞌ ti! \v 16 Bra nu ndaꞌaan tñan ꞌin ska nten ni, ngiꞌnian nchga tñan nu kulo nten kanꞌ ꞌñaan bra kanꞌ; jlyo tianꞌ chaꞌ nten kanꞌ lka xꞌnaan, loꞌo ngwañaꞌan, ndiꞌin chaꞌ tukwaan chaꞌ nu nchkwiꞌ xꞌnaan. Loꞌo kiꞌya nu ndukwian ni, lka ran ñaꞌan tiꞌ xꞌnaan. Bra nu ka ndloo la ran ꞌñaan, ngiꞌni ran chaꞌ ti kuꞌnian chaꞌ kuxi, bra kanꞌ ndiꞌin chaꞌ kajaan siyaꞌ ti. Loꞌo ni, si Ndiose lka xꞌnaan, tukwaan chaꞌ nu nchkwiꞌ Ni bra kanꞌ, ka suꞌwe ka kasiya ꞌñaan bra kanꞌ. \v 17-18 Suꞌwe ꞌa nka tiyeěn chaꞌ tyukwi ti tiye wan ngiꞌni wan tñan ꞌin Ndiose, ti kwiꞌ ti chaꞌ nu ngwaꞌu neꞌ taꞌa ba ꞌwan, naꞌ Palyu ndukwiǐn chaꞌ re. Chaꞌ xaꞌan kanꞌ, kanꞌ nu ngwa ndloo la ꞌwan nu ngwa sꞌni; loꞌo wa ngulaa wan ꞌin chaꞌ xaꞌan kanꞌ ni, kanꞌ mdyisnan wan ngiꞌni wan tñan chaꞌ kaja xka chalyuu ꞌwan, ska chalyuu nu ka luwi kasiya ꞌwan, chaꞌ Ndiose nka ndloo la ꞌwan ni. \v 19 (Ngwañaꞌan nchkwiǐnꞌ loꞌo wan, chaꞌ ka biyaꞌ la tiꞌ wan ni ñaꞌan nu nka ndloo la ꞌwan.) Ti ngwa sꞌni la mda wan tyukwi ñaꞌaan wan chaꞌ kuꞌni wan chaꞌ chen ñaꞌan, chaꞌ kuꞌni wan chaꞌ kuxi, loꞌo ngwañaꞌan lye ꞌa yꞌni chaꞌ xaꞌan kanꞌ loꞌo wan bra kanꞌ; loꞌo ni, ndiꞌin chaꞌ ta wan tyukwi ñaꞌaan wan chaꞌ xkwiꞌ tñan suꞌwe kuꞌni wan, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose tyiꞌin wan lo chalyuu. \p \v 20 Nu ngwa sꞌni, bra nu ti ngiꞌni wan xkwiꞌ chaꞌ xaꞌan, ja ngwa ꞌa ꞌwan kuꞌni wan chaꞌ suꞌwe nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌnian; xa nu yꞌni wan chaꞌ xaꞌan nu ngwa bra kanꞌ. \v 21 Loꞌo ni, njyuꞌu ꞌa tiꞌ wan siꞌya chaꞌ xaꞌan nu yꞌni wan. Xa nu ndyaa toꞌo chaꞌ xaꞌan kanꞌ, ngiꞌni tyii ran ꞌin nchga nten nu kuꞌni chaꞌ kuxi kanꞌ; ja ka tyiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ndiose si ngwañaꞌan ngiꞌnian. \v 22 Loꞌo ni, ja ka ꞌa ꞌin chaꞌ xaꞌan kanꞌ kulo tñan ꞌwan, chaꞌ wa yten wan tñan ꞌin Ndiose. Ka suꞌwe ka tiye wan ni, chaꞌ ngiꞌni wan tñan ꞌin Ni, chaꞌ xkwiꞌ ndiꞌin wan lo chalyuu chaꞌ ꞌin Ndiose; bra kanꞌ ja tyii ꞌa chalyuu nu ta Ni ꞌwan xa wa mdyii nchga chaꞌ. \v 23 Kanaꞌ ji kasiya ꞌñaan chaꞌ ngiꞌnian chaꞌ xaꞌan, sa kanꞌ ti chaꞌ ngiꞌni chaꞌ xaꞌan kanꞌ loꞌoan. Bra nu suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Jesús nu nka Xꞌnaan, bra kanꞌ ta Ndiose ska chalyuu ꞌñaan nu ja tsaa tii ꞌa ꞌñaan. Ska chaꞌ tnun nu nda xuꞌwe Ndiose ꞌñaan lka chaꞌ kanꞌ. \c 7 \s1 Ndukwa ska chaꞌ lo kityi kula nu ndatsaa ꞌin nten nu nsuꞌwi kwilyoꞌo \p \v 1 ꞌWan neꞌ taꞌaan, ndiya taꞌa wan nu suꞌwe ꞌa jlyo tiꞌ nchga tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan; jlyo tiꞌ wan chaꞌ ndatsaa chaꞌ kula kanꞌ ꞌñaan tyukwi tyempu nu ndiꞌian lo chalyuu. \v 2 Ñaꞌan tiꞌ ska nu kunaꞌan nu nsuꞌwi kwilyoꞌo. Ngulo ayman kula kanꞌ tñan ꞌñaan, chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kanun nu kunaꞌan kanꞌ loꞌo kwilyoꞌo tyukwi tyempu nu ti luꞌu yu; siyaꞌ ti bra nu wa ngujwi yu, bra kanꞌ ja ska ꞌa chaꞌ ndiꞌin ꞌin nu kunaꞌan kanꞌ, ka kaja kwilyoꞌo xiyaꞌ bra kanꞌ. \v 3 Nde ñaꞌan lka chaꞌ re. Si tyiꞌin chaꞌ ꞌin nu kunaꞌan kanꞌ loꞌo xka nu kiꞌyu bra nu ti luꞌu kwilyoꞌo, chaꞌ kuxi ngiꞌni nu kunaꞌan kanꞌ bra kanꞌ. Xa wa ngujwi kwilyoꞌo nu kunaꞌan kanꞌ, ja tatsaa ꞌa chaꞌ kula ꞌin neꞌ; ka kaja kwilyoꞌo nu kunaꞌan kanꞌ xiyaꞌ loꞌo xka yu kiꞌyu; siꞌi chaꞌ chen ñaꞌan kuꞌni neꞌ bra kanꞌ, chunꞌ nu ja luꞌu ꞌa nu ngwa kwilyoꞌo nu kunaꞌan kanꞌ. \p \v 4 Ngwañaꞌan lkaan ni loꞌo chaꞌ kula nu mdukwaan ꞌaan ti ngwa sꞌni: sa ñaꞌan lka ska nu kunaꞌan nu ja luꞌu ꞌa kwilyoꞌo, ngwañaꞌan lka taꞌaan nu ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu. Wa ngujwi Krixtu lo wsi, kanꞌ chaꞌ ni, ja ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo chaꞌ kula kanꞌ. Wa ngwa suꞌwa chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu bra nu ndyuꞌu yu xiyaꞌ xa wa ngujwi yu, kanꞌ chaꞌ ni, ka ꞌñaan kuꞌnian tñan ꞌin Ndiose laja nu ti ndiꞌian lo chalyuu. \v 5 Nu ngwa ti sꞌni, chen ñaꞌan mdiꞌian lo chalyuu, chaꞌ nten chalyuu ti lkaan; mdiya tianꞌ yꞌnian nchga chaꞌ kuxi nu ngwa tianꞌ kuꞌnian, ni siya wa ynaan chaꞌ kula nu nchka tiꞌ tatsaa ꞌñaan chaꞌ ja kuꞌnian ngwañaꞌan. Loꞌo ti kwiꞌ chaꞌ kuxi kanꞌ yꞌni loꞌoan chaꞌ mnaꞌ ji kasiya ꞌñaan. \v 6 Loꞌo ni, ndiꞌian laja tian ꞌin chaꞌ kula kanꞌ, ja ka ꞌa ꞌin ran kulo tñan ꞌñaan. Nchka laja ꞌñaan ni, chaꞌ kuꞌnian tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌnian, chunꞌ wa mjwi xka chalyuu kwi nu nda Tyiꞌi Ndiose ꞌñaan. \s1 Sa ñaꞌan ngiꞌni chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaan \p \v 7 Nde chaꞌ chkwianꞌ sikwa. Siꞌi ti kwiꞌ chaꞌ kula kanꞌ nu ngiꞌni chaꞌ xaꞌan nu ndiya niꞌ kasiya ꞌñaan. Chkwiǐnꞌ chinꞌ sa ñaꞌan nu ngwa ꞌñaǎn. Bra nu ja ya kunaǎn chaꞌ kanꞌ, ja ya ka biyaꞌ tiǎnꞌ nan lka ska chaꞌ xaꞌan; ja ya ka jlyo tiǎnꞌ nu ngwa bra kanꞌ si chaꞌ xaꞌan lka chaꞌ xitukwi tiǎnꞌ ska nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌaǎn. Xa wa ynaǎn sa ñaꞌan tñan ngulo Ndiose ꞌñaan, chaꞌ ja xitukwi ꞌa tianꞌ ska nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌaan siyaꞌ ti, bra kanꞌ jlyo tiǎnꞌ chaꞌ ja suꞌwe xitukwi tiǎnꞌ ska nan ngwañaꞌan. \v 8 Loꞌo yꞌni nu xaꞌan kanan ꞌñaǎn bra kanꞌ. Ni siya jlyo tiǎnꞌ chaꞌ xaꞌan ꞌa chaꞌ kanꞌ, ñaꞌan ti ndiya tiǎnꞌ kuꞌniǐn nchga lo chaꞌ xaꞌan. Ja kiꞌyaǎn kwenta chaꞌ xaꞌan lka ska tñan nu kuꞌniǐn, si ja ndukwa ska chaꞌ kula nu katsaꞌ ꞌñaǎn ngwañaꞌan. \v 9 Nu ngwa sꞌni mskeꞌ tiǎnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌa mdiꞌiǐn lo chalyuu, bra nu ti ji ka biyaꞌ tiǎnꞌ ni sa ñaꞌan nchkwiꞌ chaꞌ kula kanꞌ; bra nu ngwa biyaꞌ tiǎnꞌ, bra kanꞌ mgii tiǎnꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa kiꞌya ndukwiǎn. Wa kanaꞌ ti kasiya ꞌñaǎn bra kanꞌ. \v 10 Ngwa tiꞌ Ndiose chaꞌ kaja chalyuu ꞌñaǎn, chaꞌ tukwaǎn nchga tñan nu ngulo Ni ꞌñaǎn ti kulo. Loꞌo siꞌi ngwañaꞌan ngwa ꞌñaǎn, wa kanaꞌ ti chalyuu ꞌñaǎn bra kanꞌ, chunꞌ mgii tiǎnꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa kiꞌya mdiꞌin ꞌñaǎn bra kanꞌ. \v 11 Chaꞌ xaꞌan lka nu yꞌni kanan ꞌñaǎn; kanꞌ chaꞌ ngwa tiǎnꞌ chaꞌ ti kuꞌniin laǎn chaꞌ xaꞌan, ni siya wa ytsaꞌ chaꞌ kula kanꞌ ꞌñaan chaꞌ ja kuꞌnian ngwañaꞌan. Kuxi ꞌa yꞌni chaꞌ kula kanꞌ loꞌoǔn; yꞌni loꞌoǔn ñaꞌan tiꞌ si wa ngujwiǐn, naꞌ Palyu ndukwiǐn chaꞌ re. \p \v 12 Chañi chaꞌ suꞌwe ꞌa chaꞌ kula kanꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose; tñan nu ndlo Ni ꞌñaan lka chaꞌ kanꞌ, nde seꞌen ndiꞌin Ndiose mdoꞌo chaꞌ kanꞌ. Ñi ꞌa yꞌni Ndiose, suꞌwe ꞌa ndyoꞌo chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌoan. \v 13 Kanꞌ chaꞌ ja ka chkwiǐnꞌ chaꞌ kanaꞌ kasiya ꞌñaǎn siꞌya chaꞌ kula kanꞌ. Chaꞌ xaꞌan nu yꞌniǐn, kanꞌ lka nu yꞌni ñuꞌun ꞌin kasiya ꞌñaǎn. Loꞌo ni, ngwa biyaꞌ tiǎnꞌ sa ñaꞌan lka ska chaꞌ xaꞌan; laja nu ynaǎn chaꞌ suꞌwe ꞌa ndyoꞌo chaꞌ kula kanꞌ, ti kwiꞌ bra kanꞌ mdijin lyo chaꞌ xaꞌan kanꞌ ꞌñaǎn. Kanꞌ chaꞌ suꞌwe la ngwa biyaꞌ tiǎnꞌ chaꞌ tnun ꞌa chaꞌ kuxi yꞌniǐn. \p \v 14 Jlyo tianꞌ chaꞌ tñan nu ngulo Ndiose lka chaꞌ kula kanꞌ; loꞌo ska ti si loꞌo Tyiꞌi Ndiose kuꞌni tñan niꞌ kasiya ꞌñaan, bra kanꞌ ka ꞌñaan kuꞌnian tñan kanꞌ. Naꞌ Palyu ni, nten chalyuu ti lkaǎn, ndloo la ngwa chaꞌ xaꞌan kanꞌ niꞌ kasiya ꞌñaǎn. \v 15 Loꞌo ja ngwa ka biyaꞌ tiǎnꞌ ni chaꞌ lka yꞌniǐn xkwiꞌ chaꞌ xaꞌan. Bra nu ngwa tiǎnꞌ kuꞌniǐn ska tñan suꞌwe, bra kanꞌ ja ngwa ꞌñaǎn siyaꞌ ti; chaꞌ xaꞌan nu ja mdiya tiǎnꞌ kuꞌniǐn, kanꞌ lka nu yꞌniǐn. \v 16 Ja suꞌwe ngwa tiyeěn chaꞌ nu yꞌniǐn chaꞌ xaꞌan kanꞌ, kanꞌ chaꞌ jlyo tiǎnꞌ chaꞌ suꞌwe nchkwiꞌ chaꞌ kula kanꞌ, ni siya ja mdukwaǎn ꞌin ran. \v 17 Kanꞌ chaꞌ sikwa, siꞌi naꞌ nu yꞌniǐn chaꞌ xaꞌan kanꞌ, ti ykwiǐnꞌ tiǎn; chaꞌ xaꞌan nu ngwa ndloo la niꞌ kasiya ꞌñaǎn, kanꞌ lka nu mdatsaa ꞌñaǎn chaꞌ kuꞌniǐn ꞌin ran bra kanꞌ. \v 18 Jlyo tianꞌ chaꞌ ja suꞌwe lka chaꞌ nu yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaǎn, chaꞌ nten chalyuu ti lkaǎn; ni siya ngwa tiǎnꞌ kuꞌniǐn xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe nu ngwa xkanꞌ, ja ngwa ꞌñaǎn siyaꞌ ti. \v 19 Ja ngwa ꞌñaǎn kuꞌniǐn chaꞌ suꞌwe nu ngwa tiǎnꞌ kuꞌniǐn; ñaꞌan ti yꞌniǐn chaꞌ xaꞌan, ni siya ja ngwa ꞌa tiǎnꞌ kuꞌniǐn ngwañaꞌan. \v 20 Nde ndyoꞌo chaꞌ sikwa. Bra nu yꞌniǐn ska chaꞌ nu ja suꞌwe, mskeꞌ tiǎnꞌ, siꞌi naꞌ nu yꞌniǐn chaꞌ xaꞌan bra kanꞌ, ti ykwiǐnꞌ tiǎn; chaꞌ xaꞌan nu ngwa ndloo la niꞌ kasiya ꞌñaǎn, kanꞌ lka nu mdatsaa ꞌñaǎn chaꞌ yꞌniǐn ꞌin ran. \p \v 21 Nde ñaꞌan ngwa ꞌñaǎn sikwa: ni siya ngwa tiǎnꞌ kuꞌniǐn chaꞌ suꞌwe, ngwa biyaꞌ tiǎnꞌ chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ kuxi yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaǎn. \v 22 Tyukwi ti tiyeěn mdiya ꞌa tiǎnꞌ kuꞌniǐn nchga tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan nu ngwa sꞌni; \v 23 loꞌo ngwa biyaꞌ tiǎnꞌ chaꞌ mdiꞌin xka nu ngulo tñan ꞌñaǎn tyukwi ñaꞌaǎn. Msuun chaꞌ kuxi kanꞌ loꞌo nchga chaꞌ suꞌwe nu ngwa ꞌa tiǎnꞌ kuꞌniǐn; kanꞌ lka chaꞌ xaꞌan nu yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaǎn, nu yꞌni loꞌoǔn chaꞌ kuꞌniǐn tñan kanꞌ, ñaꞌan tiꞌ si ngwaǎn ska presu. \p \v 24 Ngwa xiꞌin ꞌa tiǎnꞌ sikwa. ¿Ni sa ñaꞌan nu ngwa kulaa ꞌñaǎn tyukwi ñaꞌaǎn a?, chaꞌ ja kuꞌniǐn chaꞌ xaꞌan ngwañaꞌan. Wa kanaꞌ ti kasiya ꞌñaǎn siꞌya chaꞌ xaꞌan nu yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaǎn. \v 25 Ska ti Ndiose Stiǐn nchka ꞌin Ni. Ngulaa Ni ꞌñaǎn, chunꞌ tñan nu yꞌni Jesucristo nu nka Xꞌnaan. ¡Kanꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa xuꞌwe taǎn ꞌin Ndiose sikwa! Sa kanꞌ ti chaꞌ jlyo tiǎnꞌ, chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kuꞌniǐn tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaǎn; ja ngwa ꞌñaǎn kulaǎn ꞌñaǎn ti ykwiǐnꞌ tiǎn, chaꞌ nten chalyuu ti lkaǎn, loꞌo nten chalyuu ti ngiꞌni kaꞌan chaꞌ kuxi. \c 8 \s1 Chalyuu kwi nu kaja ꞌñaan chabiyaꞌ ꞌin Tyiꞌi Ndiose \p \v 1 Loꞌo ni, nde ñaꞌan yꞌni Ndiose chaꞌ ꞌñaan. Ja nganun ꞌa yuweꞌ ꞌñaan ni, chaꞌ suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Jesucristo; ja ka ꞌa ꞌin nu xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu jwakii ꞌñaan ni, chaꞌ Tyiꞌi Ndiose lka ndloo la ꞌñaan bra nu ndiꞌian lo chalyuu. \v 2 Bra nu lka Tyiꞌi Ndiose ndloo la ꞌñaan, bra kanꞌ kaja chalyuu kwi ꞌñaan chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo, chaꞌ suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Ni; wa ngulaa Ni ꞌñaan yaꞌ nu xaꞌan nu ngiꞌni chaꞌ kanaꞌ kasiya ꞌñaan. \v 3 Wa yꞌni Ndiose ska chaꞌ tnun nu ja ngwa ꞌa kuꞌni chaꞌ kula nu ykwiꞌ ayman Moisés loꞌo nten nu ngwa sꞌni. Ja ngwa tñan chaꞌ kula kanꞌ, chunꞌ xaꞌan ꞌaan loꞌo taꞌaan ndiꞌian lo chalyuu; Ndiose ni, ngwa ꞌin Ni kuꞌni chaꞌ tnun kanꞌ, chunꞌ nu msuꞌwa Ni ꞌin Sñiꞌ ykwiꞌ Ni yan Ni lo chalyuu, chaꞌ ngwa Ni nten. Msuꞌwa Ni ꞌin Jesús yan, chaꞌ ngwa yu ska lomstan nu luꞌu; kanꞌ lka lomstan nu ngwa kuꞌni tyii kiꞌya nu ndukwian. Ngwa Jesús nten; ngwa yu sa ñaꞌan lka nchga nten chalyuu, chaꞌ ngwañaꞌan ngwa ꞌin yu kuꞌni tyii yu kiꞌya nu ndukwian taꞌaan nten chalyuu. Kanꞌ chaꞌ ngwa Ni nten. \v 4 Loꞌo ni, ka ꞌñaan kuꞌnian tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan, ti kwiꞌ tñan nu nduꞌu chaꞌ kula kanꞌ ꞌñaan chaꞌ kuꞌnian; ka kuꞌnian nchga chaꞌ kanꞌ ni, chunꞌ nu ja ka ꞌa ꞌin chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu jwakii ꞌñaan ni; Tyiꞌi Ndiose lka ndloo la ꞌñaan xa nu ndiꞌian lo chalyuu. \p \v 5 Bra nu ngiꞌnian sa ñaꞌan nu ngiꞌni nten chalyuu ti, ti kwiꞌ chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi ꞌin nten kanꞌ, kanꞌ lka ndloo la niꞌ kasiya ꞌñaan bra kanꞌ; loꞌo ni, si Tyiꞌi Ndiose ka ndloo la ꞌñaan xa nu ndiꞌian lo chalyuu, bra kanꞌ ka ꞌñaan kuꞌnian nchga chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose. \v 6 Kanaꞌ chalyuu ꞌñaan, si kuꞌnian xkwiꞌ chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu; loꞌo kaja chalyuu kwi ꞌñaan chaꞌ tiin ti tyiꞌian, si kunaan nchga chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose. \v 7 Nan nxuan loꞌo Ndiose lka chaꞌ, si ñaꞌan ti ngiꞌnian chaꞌ xaꞌan sa ñaꞌan nu ngiꞌni nten chalyuu ti; ja nchka ꞌñaan kuꞌnian siyaꞌ ti chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose loꞌoan, si ñaꞌan ti nchka tianꞌ kuꞌnian chaꞌ xaꞌan. \v 8 Kanꞌ chaꞌ ja ka ꞌñaan kuꞌnian tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌnian, si ndiya la tianꞌ chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu. \p \v 9 ꞌWan, siꞌi ngwañaꞌan ndiꞌin wan ni; ja ndiya ꞌa tiꞌ wan chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu. Suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo Ndiose ni, chaꞌ mda Ndiose Tyiꞌi ykwiꞌ Ni chaꞌ kanun niꞌ kasiya ꞌwan. Loꞌo ja ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu siyaꞌ ti si ja ya kanun Tyiꞌi Ndiose niꞌ kasiya ꞌñaan, ti kwiꞌ Tyiꞌi nu mdoꞌo ꞌin Krixtu. \v 10 Kanꞌ chaꞌ luꞌu wan ni, chunꞌ nu luꞌu Tyiꞌi Ndiose niꞌ kasiya ꞌwan, si chañi chaꞌ ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo Krixtu. Ni siya wa yꞌni chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu chaꞌ kanaꞌ kasiya ꞌwan nu ngwa xkanꞌ, bra wa ni nganun Tyiꞌi Ndiose loꞌo wan bra nu ngwa suꞌwe kasiya ꞌwan loꞌo Ndiose chunꞌ tñan nu yꞌni Jesús. \v 11 Ti kwiꞌ Tyiꞌi Ndiose lka nu ngulo ꞌin ayman Jesús nde seꞌen ysu yu mtsiꞌ yu, loꞌo yꞌni Ni chaꞌ ndyuꞌu yu xiyaꞌ bra kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, wa mda Ndiose Tyiꞌi ykwiꞌ Ni chaꞌ kanun niꞌ kasiya ꞌwan, chaꞌ bra nu kaja wan, kanꞌ kuꞌni Ni chaꞌ tyuꞌu wan xiyaꞌ chabiyaꞌ ꞌin Tyiꞌi Ndiose. \p \v 12 ꞌWan neꞌ taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, ni ni, ja ndiꞌin ꞌa chaꞌ kuꞌnian nchga chaꞌ xaꞌan nu ngiꞌni nten chalyuu ti. \v 13 Kanaꞌ kasiya ꞌwan si xkwiꞌ ndaꞌan naan wan chaꞌ xaꞌan xa nu ndiꞌin wan lo chalyuu; chabiyaꞌ ꞌin Tyiꞌi Ndiose, ka kulaa yaꞌ wan chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi ꞌwan chaꞌ ja kuꞌni ꞌa wan chaꞌ xaꞌan kanꞌ. Kaja chalyuu nu ja tsaa tii ꞌa ꞌwan bra kanꞌ. \p \v 14 Taꞌaan, wa lkaan sñiꞌ Ndiose si ngiꞌnian nchga tñan nu ndlo Tyiꞌi Ndiose ꞌñaan. \v 15 Mda Ndiose Tyiꞌi ykwiꞌ Ni ꞌwan, chaꞌ kuꞌni Tyiꞌi Ni chaꞌ ka wan sñiꞌ Ni; kuꞌni Ni chaꞌ ka chkwianꞌ loꞌo Ndiose: “¡Sti ba!” ngwañaꞌan chkwianꞌ loꞌo Ni. Loꞌo siꞌi chaꞌ xaꞌan kuꞌni Tyiꞌi Ni bra nu kulo Ni tñan ꞌwan, siꞌi nan xitsen Ni ꞌwan sa ñaꞌan nu ytsen wan nu ngwa sꞌni, siꞌi ngwañaꞌan ngiꞌni Tyiꞌi Ni. \v 16 Chaꞌ nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaan ni, suꞌwa nka chaꞌ kanꞌ loꞌo chaꞌ nu nchkwiꞌ Tyiꞌi Ni loꞌoan, chaꞌ wa lkaan sñiꞌ Ndiose. \v 17 Chaꞌ nu lkaan sñiꞌ Ndiose ni, ndiꞌin chaꞌ kaja nchga chaꞌ suꞌwe nu ta Ni ꞌñaan bra kanꞌ, nchga chaꞌ nu wa nda Ni ꞌin Krixtu. Loꞌo ni, si nchka tianꞌ chaꞌ suꞌwa tyiꞌian loꞌo Krixtu nde seꞌen tlyu la seꞌen ndiꞌin Ni, bra kanꞌ ndiꞌin chaꞌ taloan xa nu ta neꞌ nu tiꞌí ꞌñaan lo chalyuu re, ti kwiꞌ ngwañaꞌan ndalo ykwiꞌ Krixtu bra nu mda neꞌ nu tiꞌí ꞌin yu. \p \v 18 Ndiya bra ndijian chinꞌ nu tiꞌí bra nu ndiꞌian lo chalyuu; chinꞌ ti chaꞌ lka chaꞌ kanꞌ, loꞌo ja suꞌwa chaꞌ tiꞌí kanꞌ loꞌo chaꞌ suꞌwe nu kaja ꞌñaan nde loo la, nxkeꞌ tiǎnꞌ. Loꞌo ngwañaꞌan, ti ji kwaꞌu Ni nchga chaꞌ ꞌñaan, sa ñaꞌan ka chaꞌ suꞌwe kanꞌ nde loo la. \v 19 Nchga nan luꞌu nu wa ngwiñan Ndiose lo chalyuu, ndiꞌin ta nan kanꞌ ꞌin Ndiose, sa ñaꞌan bra nu kwaꞌu Ni ꞌin nten chalyuu sa ñaꞌan nten nu chañi chaꞌ lka sñiꞌ Ndiose. \v 20 Wa mnuꞌun ñaꞌaan chalyuu; nchga lo nan nu nsuꞌwi chalyuu ni, ja lka ran sa ñaꞌan nu ngwa tiꞌ Ndiose chaꞌ ka ran bra nu ngwiñan Ni ꞌin ran. Wa ndukwin Ni chaꞌ ngwañaꞌan ti kanun chalyuu re, ni siya siꞌi ngwañaꞌan ndiya tiꞌ nchga lo nan nu nsuꞌwi chalyuu. Loꞌo ni, ja ndiꞌin chaꞌ kanun chaꞌ ngwañaꞌan tyukwi tyempu, \v 21 chaꞌ wa tiya ti ska tsan nu tyii nchga chaꞌ kuxi nu ngiꞌni ñuꞌun chalyuu, nchga chaꞌ xaꞌan nu nka ndloo la ꞌñaan. Loꞌo kanꞌ suꞌwe ꞌa ka nchga lo nan nu ngwiñan Ni lo chalyuu, chaꞌ suꞌwa ti kulaa Ni ꞌin nan kanꞌ loꞌo ꞌñaan nu lkaan sñiꞌ Ndiose. \v 22 Ti ji ka chaꞌ nu tnun kanꞌ; jlyo tianꞌ chaꞌ nsuꞌwi ꞌa chaꞌ tiꞌí, nchga nan nu ngwiñan Ndiose lo chalyuu lye ꞌa ndii tiꞌ ran nu tiꞌí. Sa ñaꞌan nu ndijyan tiꞌí ꞌin ska nu kunaꞌan chaꞌ wa kala ti sñiꞌ, ngwañaꞌan ndiya nu tiꞌí lo chalyuu ni. \v 23 Kwiꞌ ngwañaꞌan loꞌoan, taꞌaan nu nsuꞌwi Tyiꞌi Ndiose ꞌñaan, nsiꞌyaan ndiꞌian chaꞌ lye ꞌa ndijian nu tiꞌí ni, ni siya wa mda Ndiose Tyiꞌi ykwiꞌ Ni ꞌñaan xa nu ndiꞌian lo chalyuu, ska chaꞌ suꞌwe nu nda Ni ꞌñaan kulo ndukwa la lka Tyiꞌi Ni kanꞌ. Laja bra kanꞌ ndiꞌin taan sa ñaꞌan bra nu tiya tsan tlyu kanꞌ, chaꞌ kulaa ji Ni ꞌñaan, chaꞌ xaꞌan Ni ꞌñaan tyukwi ñaꞌaan bra kanꞌ. Loꞌo kanꞌ ta Ndiose seꞌen tyiꞌian seꞌen ndiꞌin ykwiꞌ Ni, chaꞌ wa lkaan sñiꞌ Ni. \v 24 Ndyaa ñaꞌan tianꞌ chaꞌ ngulaa Ni ꞌñaan, ni siya ndiꞌin chaꞌ kataan sa ñaꞌan bra tiya tsan tlyu kanꞌ, chaꞌ kuꞌni tyii Ni tñan nu ngiꞌni Ni. Ska nan nu chan ꞌa ndiꞌin taan ni, bra wa naꞌaan chaꞌ mdoꞌo tukwa chaꞌ kanꞌ, ja ndiꞌin chaꞌ ti kataan laan ꞌin ran bra kanꞌ; ja tyiꞌin ta ꞌaan ꞌin ran, chaꞌ wa naꞌaan ꞌin ran bra kanꞌ. \v 25 Nu chañi chaꞌ ti ndiꞌin taan ꞌin ska chaꞌ, bra kanꞌ ndiꞌin chaꞌ taloan sa ñaꞌan bra ka ran, ni siya ti ji ñaꞌaan ꞌin ran, ni siya chan ꞌa taloan sa ñaꞌan bra nu ñaꞌaan chaꞌ ndyoꞌo tukwa ran. \p \v 26 Kanꞌ chaꞌ ndayaꞌ Tyiꞌi Ndiose ꞌñaan, chaꞌ ja nchka ꞌñaan siyaꞌ ti. Ja jlyo ꞌa tianꞌ sa ñaꞌan chaꞌ nu suꞌwe la chkwianꞌ loꞌo Ndiose; Tyiꞌi Ndiose lka nu nduꞌu ꞌñaan sa ñaꞌan chaꞌ nu chkwianꞌ loꞌo Ni. Jlyo tiꞌ Tyiꞌi Ndiose ni siya tnun ꞌa chaꞌ ndaꞌan tiyean, loꞌo ja ndyiji ñaꞌan nu ka chkwianꞌ chaꞌ kanꞌ loꞌo Ni; kanꞌ chaꞌ loꞌo Tyiꞌi Ndiose nchkwiꞌ loꞌo Ndiose Stian chaꞌ ꞌñaan bra kanꞌ. \v 27 Ndlo Ndiose nchga chaꞌ nsuꞌwi tiye nten. Kwiꞌ ngwañaꞌan, jlyo tiꞌ Ni nchga chaꞌ nu nchka tiꞌ Tyiꞌi Ni chkwiꞌ loꞌo Ni, chaꞌ bra nu njñan nu kanꞌ ska chaꞌ ꞌin Ndiose Stian chaꞌ ꞌñaan, ska ti chaꞌ nchkwiꞌ Tyiꞌi Ni loꞌo nchga chaꞌ nu ndaꞌan chaꞌ tiye Ndiose Stian. \s1 Ja ndiya ska chaꞌ kuxi nu ka kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ Ndiose ꞌñaan taꞌaan \p \v 28 Jlyo tianꞌ chaꞌ nda Ndiose chabiyaꞌ sa ñaꞌan ka nchga chaꞌ nu nsuꞌwi chalyuu, chaꞌ ka suꞌwe chalyuu seꞌen ndiꞌian, si nu suꞌwe nka tiyean loꞌo Ni. Wa ngulo suwi Ni ꞌñaan, chaꞌ kaan sa ñaꞌan nu ngwa tiꞌ Ni chaꞌ kaan ti kulo. \v 29 Ni siya ti la mdyisnan chalyuu, ti bra kanꞌ jlyo tiꞌ Ndiose sa ñaꞌan nten nu xlyaa xñi chaꞌ ꞌin Ni nde loo la. Loꞌo nchka tiꞌ Ni chaꞌ kaan sa ñaꞌan lka Jesús, Sñiꞌ ykwiꞌ Ni, nchka tiꞌ Ni chaꞌ ka Jesús taꞌaan; kaꞌan ꞌa nu lkaan sñiꞌ Ndiose bra kanꞌ, loꞌo ndloo la lka Jesús. \v 30 Ngwañaꞌan ngwa tiꞌ Ndiose ti kulo la chaꞌ kaan, kanꞌ chaꞌ wa ngulo suwi Ni ꞌñaan. Bra nu wa ngulo suwi Ni ꞌñaan, bra kanꞌ yꞌni Ni chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ni; bra wa mdyii ngwa suꞌwe kasiya ꞌñaan, bra kanꞌ ta Ni seꞌen tyiꞌian la seꞌen tlyu la seꞌen ndiꞌin Ndiose Sti yu. \p \v 31 Xa wa ynaan nchga chaꞌ suꞌwe kanꞌ, bra kanꞌ ka chkwianꞌ chaꞌ ja ndiya ꞌa nu ka xuun loꞌoan, chaꞌ Ndiose lka nu ndiꞌin loꞌoan. \v 32 Ja mda Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesús chaꞌ xiꞌin chunꞌ yu ꞌin tñan nu ndiꞌin chaꞌ kuꞌni yu, ni siya ska ti yu lka yu Sñiꞌ Ndiose; msuꞌwa Ni ꞌin yu chaꞌ kaja yu lo wsi chaꞌ ꞌin nchga nan loꞌo ꞌñaan taꞌaan. Wa mda Ni nchga chaꞌ suꞌwe nu ꞌin ykwiꞌ Ni ꞌin Jesús, ti kwiꞌ nu lka ska ti Sñiꞌ Ni. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ska ti biyaꞌ ta Ni chaꞌ kanꞌ ꞌñaan, sa ñaꞌan nu mda Ni chaꞌ kanꞌ ꞌin Sñiꞌ Ni. \v 33 Ja tukwin ka xtya kiꞌya ꞌñaan sikwa, chaꞌ wa lka ngulo suwi Ndiose ꞌñaan; Ndiose lka nu yꞌni tyii yuweꞌ nu yuꞌwi ꞌñaan siꞌya nchga kiꞌya nu ndukwian. \v 34 Ja ndiya nu ka ta nu tiꞌí ꞌñaan bra kanꞌ, chaꞌ wa ngujwi Jesús chaꞌ ꞌñaan, wa ndyuꞌu Ni xiyaꞌ chaꞌ ꞌñaan. Loꞌo ni, ndukwa Krixtu laꞌa seꞌen kwin la seꞌen ndukwa Ndiose, njñan Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ndiose Sti Ni chaꞌ ꞌñaan. \v 35 Ja ska la chaꞌ xaꞌan ndiya lo chalyuu nu ka kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ Krixtu ꞌñaan ni, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Krixtu ñaꞌan Ni ꞌñaan. Ja ska ka ꞌñaan, ni siya tiꞌí ꞌñaan, ni siya tiꞌi ti ndiꞌian lo chalyuu, ni siya ta ꞌa neꞌ nu tiꞌí ꞌñaan, ni siya ndiꞌian lo jwiꞌñan, ni siya wa mdyii steanꞌ msun, ni siya nsuꞌwi ꞌa chaꞌ xaꞌan seꞌen ndiꞌian, ni siya kujwi neꞌ ꞌñaan; nchga chaꞌ kanꞌ, ja ka kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ Krixtu ꞌñaan. \v 36 Nde ndiya ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi ꞌin Ndiose: \q1 Chunꞌ nu ytean chaꞌ ꞌin Ndiose, nchga bra ndujwi neꞌ ꞌñaan. \q1 Ngiꞌni neꞌ loꞌoan sa ñaꞌan si lkaan slyaꞌ, ti kwiꞌ slyaꞌ nu ndaꞌan loꞌo nten ꞌin iꞌ seꞌen ndiꞌin nu ndujwi ꞌin iꞌ. \m \v 37 Ni siya ngwañaꞌan, lye ꞌa ndijiin lyoan ꞌin chaꞌ xaꞌan kanꞌ; ja nda ꞌa Jesús chabiyaꞌ ꞌin nu xaꞌan chaꞌ kulo tñan ꞌñaan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌñaan. \v 38 Kanꞌ chaꞌ jlyo tianꞌ ni, chaꞌ ja ska ꞌa nan ndiya nu ka kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ Ndiose ꞌñaan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌñaan; ni siya wa ngujwian, ni siya ti luꞌuan, ja kulaa yaꞌ Ni ꞌñaan. Loꞌo angajle nu ndiꞌin nde niꞌ kwan, loꞌo kwiꞌin nu nka ndloo la lo yuu, ja siyaꞌ nchka ꞌin nu kwa kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ Ni ꞌñaan. Ni siya chalyuu seꞌen ndiꞌian ni, ni siya chalyuu nu ka nde loo la, ja kulaa yaꞌ Ni ꞌñaan bra kanꞌ. Ja ndiya ꞌa nu nka ndloo la lo chalyuu re nu nchka ꞌin kulaa ꞌñaan yaꞌ Xꞌnaan. \v 39 Ja ska nan nu nsuꞌwi niꞌ kwan, ja ska nan nu nsuꞌwi kiꞌñi niꞌ yuu, ja ska nan ñaꞌaan chalyuu nu ngwiñan Ndiose, ja kaja ñaꞌan kulaa ran ꞌñaan yaꞌ Jesucristo nu nka Xꞌnaan, ti kwiꞌ nu suꞌwe ꞌa lka tiye ñaꞌan ꞌñaan. \c 9 \s1 Ngulo suwi Ndiose ꞌin neꞌ judío chaꞌ ka neꞌ nten ꞌin Ni \p \v 1 Nten nu ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Krixtu lkaǎn, kanꞌ chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ nu ñi chkwiǐnꞌ loꞌo wan ni; siꞌi chaꞌ kwiñi nchkwiǐnꞌ. Tyiꞌi Ndiose yꞌni chaꞌ mbiꞌya chaꞌ re keěn, kanꞌ chaꞌ ñi ꞌa chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo wan ni. \v 2 Xiꞌin ꞌa tiǎnꞌ, tiꞌí ꞌa nsuꞌwi tiyeěn siꞌya neꞌ judío taꞌa kichen tyiǐn; \v 3 tyukwi ti tiyeěn xlyaǎn ni siya kanun yuweꞌ nu ndiꞌin ꞌin neꞌ kanꞌ ꞌñaǎn, ti ykwiǐnꞌ tiǎn, ni siya ja kuꞌni ꞌa Krixtu kwenta ꞌñaǎn siyaꞌ ti, nka tiyeěn, si ngwañaꞌan ti ka kulaa Ni ꞌin neꞌ taꞌa kichen tyiǐn bra kanꞌ. \v 4 Lka neꞌ kanꞌ ti kwiꞌ nten nu ndyoꞌo ꞌin ayman kula Israel, nten ꞌin yu nu yan lo chalyuu chunꞌ ndiꞌin la; ska ti kwiñii lka neꞌ loꞌo ayman kanꞌ, kwiꞌ ngwañaꞌan, mda Ndiose chabiyaꞌ chaꞌ ka neꞌ kanꞌ nten ꞌin Ndiose. Tnun ꞌa chaꞌ yꞌni Ndiose, chaꞌ mslyaa Ni tyiꞌin Ni loꞌo neꞌ kanꞌ. Wa mskanꞌ Ndiose chaꞌ loꞌo neꞌ kanꞌ; wa ngulo Ni tñan ꞌin Moisés, nchga tñan nu kulo yu ꞌin neꞌ kanꞌ; tyun chaꞌ wa ytsaꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, sa ñaꞌan ka kuꞌni tnun neꞌ ꞌin Ndiose; kwiꞌ ngwañaꞌan, nde loo la ytsaꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, sa ñaꞌan ka ꞌin Krixtu nu ndiꞌin chaꞌ kan lo chalyuu. \v 5 Sñiꞌ ayman kula ꞌñaan lka neꞌ kanꞌ. Bra nu ngula Krixtu lo chalyuu chaꞌ ngwa Ni nten, ti kwiꞌ taꞌa neꞌ Israel ngwa yu bra kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, lka Krixtu Ndiose nu nka ndloo la ti ꞌin nchga nan siyaꞌ ti, kanꞌ chaꞌ nchga bra ngiꞌni tnun nten ꞌin Ni. Ngwañaꞌan lka chaꞌ kanꞌ. \p \v 6 Ja mjlyaa ꞌa tiꞌ Ndiose chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo neꞌ Israel nu ngwa sꞌni, chaꞌ kulaa ꞌin neꞌ ꞌin chaꞌ xaꞌan; nten taꞌa ayman Israel nu yan lo chalyuu chunꞌ ndiꞌin la, ja mdukwa nchga neꞌ chaꞌ kanꞌ nu wa ykwiꞌ Ndiose, sa ñaꞌan nu ynan ayman Israel chaꞌ kanꞌ nu ngwa sꞌni. \v 7 Loꞌo ngwañaꞌan, ja chañi chaꞌ nchga nten ꞌin ayman Abraham lka nten ꞌin Ndiose. (Ja suꞌwa yꞌni ayman Abraham loꞌo nchga sñiꞌ yu.) Wa ytsaꞌ Ndiose ska chaꞌ re ꞌin yu kula kanꞌ nu ngwa sꞌni: “Ska ti sñiiꞌ, nu lka Isaac ni, kanꞌ nu kuꞌniǐn kwenta ꞌin yu; kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌniǐn kwenta ꞌin nchga nten ꞌin yu nu ndijyan nde loo la” ndukwin Ndiose ꞌin Abraham. \v 8 Ngwañaꞌan nchka biyaꞌ tianꞌ chaꞌ ja ka neꞌ kanꞌ sñiꞌ Ndiose ska ti chunꞌ lka neꞌ taꞌa nten ꞌin ayman Abraham, o ta lka neꞌ taꞌa nten ꞌin ayman Israel; ska ti si tyukwi ti tiye neꞌ tsaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ chaꞌ kuꞌni Ni nchga tñan nu mskanꞌ Ni loꞌo neꞌ sꞌni chaꞌ kuꞌni Ni, bra kanꞌ chañi chaꞌ ka neꞌ nten ꞌin Ndiose. \v 9 Nde lka chaꞌ nu mskanꞌ Ndiose loꞌo ayman Abraham nu ngwa sꞌni: “La xka yijan kaǎn xiyaꞌ” ndukwin Ni ꞌin Abraham, “loꞌo kanꞌ taǎn ska sñiꞌ wan loꞌo Sara.” \p \v 10 Kwiꞌ ngwañaꞌan ykwiꞌ Ndiose loꞌo Isaac kanꞌ. Kwilyoꞌo ayman kula Isaac kanꞌ ngwa naan Rebeca, loꞌo kanꞌ ngula tukwa sñiꞌ Rebeca loꞌo ska ti sti neꞌ. \v 11-13 Ni siya ti ji kala nu xuwe kanꞌ, ti ji kuꞌni nu xuwe kanꞌ ska chaꞌ suꞌwe, o ta ska chaꞌ xaꞌan, bra kanꞌ ytsaꞌ Ndiose ꞌin Rebeca: “Nu kala kulo ni, kanꞌ ka msu ꞌin nu kuneꞌ la” ndukwin Ni bra kanꞌ. Loꞌo ndukwa ska chaꞌ lo kityi nu wa ykwiꞌ Ndiose chaꞌ ꞌin taꞌa tyukwaa nu xuwe kanꞌ: “Ndiya ꞌa tiǎnꞌ ꞌin Jacob” ndukwin Ni, “loꞌo ja ndiya tiǎnꞌ ꞌin Esaú siyaꞌ ti.” Ngwañaꞌan nganun chaꞌ, chaꞌ ndiya chabiyaꞌ ꞌin Ndiose chaꞌ kulo suwi Ni ꞌin nchga nten nu nchka tiꞌ Ni; ja ka kaan nten ꞌin Ndiose chunꞌ tñan nu ngiꞌniin tian sikwa. \p \v 14 ¿Ta suꞌwe chkwianꞌ chaꞌ ja ñi ngiꞌni Ndiose sikwa a? ¡Ja ka chkwianꞌ ngwañaꞌan! \v 15 Nde lka chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo Moisés nu ngwa sꞌni: “Nchga nten nu nchka tiǎnꞌ chka tꞌnan tiǎnꞌ ꞌin, chka tꞌnan tiǎnꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ sikwa” ndukwin Ni. “Ndiya tiǎnꞌ ya ñaꞌan ti nten nu suꞌwe nka tiyeěn naꞌaǎn ꞌin.” \v 16 Kanꞌ chaꞌ ja ka kuꞌni Ndiose chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌñaan chunꞌ nu ndiya ti tianꞌ ꞌin Ni, ja ngiꞌni Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌñaan chunꞌ ngula ꞌa ngiꞌnian tñan ꞌin Ni; ska ti chaꞌ nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌñaan, kanꞌ chaꞌ ndlaa Ni ꞌñaan. \v 17 Ndiya ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula, ti kwiꞌ chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose loꞌo ayman ree ꞌin neꞌ Egipto nu ngwa sꞌni: “Wa ndaǎn chabiyaꞌ ꞌiin chaꞌ kaa ree” ndukwin Ndiose, “chaꞌ ka biyaꞌ tiiꞌ chaꞌ ngula ꞌa ngiꞌniǐn tñan lo chalyuu. Kwiꞌ ngwañaꞌan ka biyaꞌ tiꞌ nten ñaꞌaan chalyuu ti ka nu lkaǎn” ndukwin Ni ꞌin ree kanꞌ. \v 18 Ka biyaꞌ tianꞌ bra kanꞌ, chaꞌ nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌin nchga nten nu nchka tiꞌ Ni chaꞌ chka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌin neꞌ; kwiꞌ ngwañaꞌan, ndlaa yaꞌ Ni ꞌin nchga nten nu nchka tiꞌ Ni kulaa yaꞌ Ni, loꞌo ja nda Ni chabiyaꞌ kunan neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin Ni. \p \v 19 ¿Ni chaꞌ lka nxtya Ndiose kiꞌya ꞌin nten chalyuu sikwa? Ja nchka ꞌñaan siyaꞌ ti kuꞌnian xka la chaꞌ, chunꞌ wa lka ngulo suwi Ndiose ꞌin sa kwa ti nten nu nchka ti tiꞌ Ni. \v 20 Nan nu lkaan nten chalyuu ni, ja suꞌwe si taan kiꞌya ngwañaꞌan ꞌin Ndiose. Ñaꞌan tiꞌ ska katunꞌ, ja nchka ꞌin katunꞌ kanꞌ xuun loꞌo nten nu ngwiñan ran loꞌo yuu; ja nchka chkwiꞌ katunꞌ kanꞌ: “¿Ni chaꞌ lka ngwiñaan ꞌñaǎn ngwañaꞌan?” \v 21 Ndiya chabiyaꞌ ꞌin nten nu nñan katunꞌ chaꞌ kwiñan neꞌ nchga nan sa ñaꞌan nu nchka tiꞌ neꞌ kwiñan neꞌ loꞌo yuu ꞌin neꞌ. Ka ꞌin neꞌ kwiñan neꞌ ska katunꞌ jwñun nu kaꞌan nsuꞌwi lyo, loꞌo ka ꞌin neꞌ kwiñan neꞌ ska katunꞌ nu ya ñaꞌan ti, si ngwañaꞌan nchka tiꞌ neꞌ; ni siya ti kwiꞌ taꞌa yuu ndyaꞌ nu jwñun kanꞌ, loꞌo ndyaꞌ nu ya ñaꞌan ti kanꞌ. \p \v 22 Ngwa tiꞌ Ndiose kwaꞌu ꞌñaan sa ñaꞌan ta Ni nu tiꞌí ꞌin nten xaꞌan, chaꞌ ka biyaꞌ tianꞌ chaꞌ ngula ꞌa ngiꞌni Ni tñan lo chalyuu. Wa sꞌni ꞌa ndalo Ni ꞌin nten xaꞌan kanꞌ, ni siya nsuꞌwi ꞌa chabiyaꞌ ꞌin Ndiose chaꞌ kasinꞌ tiꞌ Ni ꞌin neꞌ, chaꞌ kuꞌni tyii Ni ꞌin neꞌ siyaꞌ ti. \v 23 Ngwa tiꞌ Ni chaꞌ ka biyaꞌ tianꞌ sa ñaꞌan chaꞌ suꞌwe nu tnun ꞌa ngiꞌni Ni loꞌoan, chaꞌ nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ni ꞌñaan. Ti ngwa sꞌni wa ngulo suwi Ndiose ꞌñaan, chaꞌ loꞌoan kaja chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi ꞌin Ni ꞌñaan. \v 24 Nten ꞌin Ndiose lkaan; loꞌo suꞌwa ngulo suwi Ni ꞌñaan taꞌaan, ni siya lkaan neꞌ judío, ni siya lkaan neꞌ xka laꞌa tsuꞌ. \v 25 Nde ndukwa chaꞌ nu ngwaꞌan ayman Oseas lo kityi, seꞌen nu ndukwin Ndiose chaꞌ re: \q1 Kulo suwiǐn ꞌin nten nu ka nten ꞌñaǎn, ni siya siꞌi ngwañaꞌan ngwa neꞌ nu ngwa xkanꞌ; \q1 loꞌo nten nu ja nsuꞌwi tiyeěn ñaꞌaǎn ꞌin neꞌ nu ngwa sꞌni la, ti kwiꞌ neꞌ kanꞌ ka suꞌwe ꞌa ka tiyeěn naꞌaǎn ꞌin neꞌ ni, ndukwin Ni. \q1 \v 26 Nchga kichen seꞌen ykwiꞌ nten chaꞌ re ꞌin neꞌ kanꞌ nu ngwa sꞌni: “Siꞌi nten ꞌin Ndiose lka wan”, \q1 bra wa ni chkwiꞌ neꞌ chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ: “Sñiꞌ Ndiose nu luꞌu lka wan” nchkwin neꞌ. \m \v 27-28 Loꞌo ngwañaꞌan ndukwa xka chaꞌ nu ykwiꞌ ayman Isaías chaꞌ ꞌin neꞌ Israel: “Ja nꞌni chaꞌ ni siya kaꞌan ꞌa nten neꞌ Israel ndijyan lo chalyuu chunꞌ ndiꞌin la, ni siya ka neꞌ kanꞌ ñaꞌan tiꞌ kata ysiin nu ndiꞌin tuꞌwa tujoꞌo, sa kwa ka nten kanꞌ. Wa ykwiꞌ Ndiose nu nka Xꞌnaan chaꞌ ndla ti kuꞌni tyii Ni ꞌñaan bra nu ta Ni nu tiꞌí ꞌñaan, loꞌo chinꞌ ti neꞌ taꞌaan kanun bra nu kulaa Ni ꞌñaan.” \v 29 Ndiya xka chaꞌ re nu ykwiꞌ Isaías kanꞌ: \q1 Ti sꞌni mdyii chaꞌ ꞌin neꞌ kichen Sodoma siyaꞌ ti, loꞌo mdyii chaꞌ ꞌin neꞌ kichen Gomorra; \q1 kwiꞌ ngwañaꞌan ka kuꞌni tyii ykwiꞌ Xꞌnaan ꞌin nchga neꞌ Israel taꞌaan, \q1 ni siya wa nda Ni chabiyaꞌ lyaa tukwa snan ti neꞌ taꞌaan, chunꞌ chaꞌ nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ni ꞌñaan. \s1 Ja xlyaa neꞌ judío xñi neꞌ chaꞌ suꞌwe nu ykwiꞌ Jesucristo loꞌo neꞌ \p \v 30 Nde ñaꞌan chkwianꞌ sikwa. Wa ngwa suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ loꞌo Ndiose, chunꞌ wa yten neꞌ chaꞌ ꞌin Jesús, ni siya ja lka neꞌ kanꞌ judío; nchka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ chunꞌ ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose, siꞌi chaꞌ ngiꞌni ꞌa neꞌ tñan chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ, ti ykwiꞌ ti neꞌ. \v 31 Nten nu yan lo chalyuu chunꞌ ndiꞌin la ꞌin ayman Israel, ja mjwi ñaꞌan nu ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ loꞌo Ndiose; wa ynan neꞌ chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo neꞌ nu ngwa sꞌni, loꞌo ja ndukwa neꞌ nchga chaꞌ kanꞌ. \v 32 ¿Ni chaꞌ lka ja nchka suꞌwe kasiya ꞌin nchga neꞌ judío sikwa? Chaꞌ ndiya nu ja ndyaa ñaꞌan tiꞌ chaꞌ ka ꞌin Jesús kuꞌni xuꞌwe kasiya ꞌin nten. Nxkeꞌ tiꞌ neꞌ judío kanꞌ chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ loꞌo Ndiose xa nu ngiꞌni neꞌ tñan nu ngulo ayman Moisés ꞌin neꞌ. Nchka kuxi chaꞌ ꞌin neꞌ bra kanꞌ, sa ñaꞌan lka si wa mlyuu tiꞌin neꞌ chunꞌ ska kee nu nsu jluꞌwe tuwiin seꞌen ndaꞌan neꞌ. \v 33 Chaꞌ ꞌin kee kanꞌ ndukwa chaꞌ re lo kityi kula: \q1 Xtyaǎn ska kee nu xtyi tuwiin seꞌen ndaꞌan neꞌ Israel, neꞌ kichen Sión kanꞌ, ndukwin Ndiose. \m Loꞌo Jesús lka sa ñaꞌan lka kee kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ta Jesús ska chaꞌ wjyuꞌu ꞌin neꞌ kanꞌ; tyun neꞌ kanꞌ ka jyuꞌu tiꞌ neꞌ chaꞌ ꞌin Jesús kanꞌ. Kanꞌ chaꞌ nan ni, ja ndiꞌin chaꞌ ka jyuꞌu tianꞌ ꞌin Jesús, bra wa ytean chaꞌ ꞌin Ni. \c 10 \p \v 1 ꞌWan taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Jesús, ndaꞌan ꞌa chaꞌ tiyeěn chaꞌ ꞌin neꞌ judío taꞌaǎn. Tyukwi ti tiyeěn tꞌnan ꞌa nchkwiǐnꞌ loꞌo Ndiose, chaꞌ kulaa Ni ꞌin neꞌ judío taꞌaǎn ꞌin nu xaꞌan. \v 2 Ñi ꞌa nchkwiǐnꞌ chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ suꞌwe ꞌa ngiꞌni tnun neꞌ kanꞌ ꞌin Ndiose, ni siya ja jlyo suꞌwe tiꞌ neꞌ sa ñaꞌan tñan nchka tiꞌ Ni chaꞌ kuꞌni neꞌ; \v 3 loꞌo ja nchka biyaꞌ tiꞌ neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan kuꞌni neꞌ chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ loꞌo Ndiose. Xka ñaꞌan ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ kanꞌ; ti ykwiꞌ ti neꞌ ndaꞌan naan neꞌ sa ñaꞌan nu ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ, chaꞌ ja xlyaa neꞌ tsaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ tñan nu ngiꞌni Ndiose. \v 4 Wa yan Jesús lo chalyuu ni, wa ytean chaꞌ ꞌin yu, kanꞌ chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose; loꞌo ja ndiꞌin chaꞌ lye ꞌa tukwaan chaꞌ kula nu ngwaꞌan ayman Moisés kanꞌ, chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose. \p \v 5 Nde lka chaꞌ nu ngwaꞌan ayman Moisés lo kityi bra nu nchkwiꞌ yu sa ñaꞌan nu ka suꞌwe kasiya ꞌñaan, si tukwaan nchga chaꞌ kula kanꞌ: “Suꞌwe ti tyiꞌian lo chalyuu, si kuꞌnian nchga tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan.” Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi kanꞌ. \v 6 Loꞌo ndukwa xka chaꞌ lo kityi kula, nu nchkwiꞌ sa ñaꞌan nu ka suꞌwe kasiya ꞌñaan bra nu xñian chaꞌ ꞌin Jesús. Nde lka chaꞌ nu nchkwiꞌ kityi kanꞌ: “Ja ndiꞌin chaꞌ tsaa naan ꞌin Krixtu nde niꞌ kwan seꞌen ndiꞌin Ndiose” ndukwin kityi ―chaꞌ kaan loꞌoan ꞌin Krixtu lo chalyuu re―; \v 7 loꞌo “ja ndiꞌin chaꞌ tsaa naan ꞌin Krixtu nde niꞌ yuu seꞌen nsuꞌwi ayman” ndukwin kityi ―chaꞌ kaan loꞌoan ꞌin Ni lo chalyuu nde xiyaꞌ―. \v 8 Nde ndiya chaꞌ bra nu ndyaa ñaꞌan tianꞌ ꞌin Jesús: “Kwiꞌ seꞌen ti ndiꞌin chaꞌ ꞌin Jesús ꞌñaan. Ka xuꞌwi chaꞌ ꞌin Krixtu tu tuꞌwaan, ka xuꞌwi chaꞌ ꞌin Ni niꞌ kasiya ꞌñaan.” Kanꞌ lka chaꞌ suꞌwe nu chkwiǐnꞌ loꞌo nten, chaꞌ ka kulaa Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ xaꞌan, si chañi chaꞌ xñian chaꞌ ꞌin Jesús. \v 9 Sa kanꞌ ti chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kuꞌnian, chaꞌ katsaanꞌ ñi ꞌin nten chaꞌ Jesús lka Xꞌnaan, loꞌo ngwañaꞌan tyukwi ti tiyean tsaa ñaꞌan tianꞌ chaꞌ Ndiose yꞌni chaꞌ ndyuꞌu Jesús xiyaꞌ nde seꞌen mtsiꞌ. Bra kanꞌ ka ꞌin Ni kulaa Ni ꞌñaan, \v 10 chaꞌ niꞌ kasiya ꞌñaan nsuꞌwi chaꞌ nu wa msñian ꞌin Jesús, kwiꞌ ngwañaꞌan tu tuꞌwaan ndukwa chaꞌ ꞌin Jesús nu nchkwianꞌ loꞌo nten. Bra kanꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan loꞌo Ndiose, kwiꞌ ngwañaꞌan kulaa Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi chalyuu. \p \v 11 Loꞌo nde ndiya xka chaꞌ nu ndukwa lo kityi ꞌin Ndiose: “Taꞌaan nu ytean chaꞌ ꞌin Ndiose, ja ndiꞌin chaꞌ ka jyuꞌu tianꞌ ꞌin Ni bra kanꞌ.” Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi. \v 12 Ska ti biyaꞌ ndukwa chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ judío, kwiꞌ ngwañaꞌan ndukwa chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, chaꞌ ska ti Xꞌnaan nka ndloo la ꞌin nchga nten chalyuu; ska ti biyaꞌ suꞌwe ꞌa ngiꞌni Ni loꞌo nchga nten nu jñan chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesús. \v 13 Nde ñaꞌan ndyoꞌo chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula: “Kulaa Ni ꞌin nchga nten nu jñan chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ni chabiyaꞌ ꞌin Xꞌnaan.” \v 14 Ja ka chkwiꞌ nten loꞌo Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesús si ja ya xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Ni; loꞌo ja ka xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Jesús si ja ya kunan neꞌ chaꞌ kanꞌ; loꞌo ja ka kunan neꞌ chaꞌ kanꞌ si ja ya kaja nten nu katsaꞌ chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ; \v 15 loꞌo ja tukwin ka tsaa ytsaꞌ chaꞌ kanꞌ ꞌin xka ta nten si ja ya kulo Ndiose tñan ꞌin neꞌ chaꞌ tsaa neꞌ. Nde ndiya ska chaꞌ nu nchkwiꞌ kityi kula: “¡Suꞌwe ꞌa nka tiyean bra nu kala nten seꞌen ndiꞌian, chaꞌ chkwiꞌ neꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Ndiose loꞌoan, chaꞌ kwaꞌu neꞌ ꞌñaan sa ñaꞌan ka nu tiin ti tyiꞌian!” Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi. \p \v 16 Loꞌo siꞌi nchga nten nu nnan suꞌwe chaꞌ nu nchkwianꞌ loꞌo neꞌ bra nu ngitsaanꞌ ꞌin neꞌ sa ñaꞌan kulaa Ndiose ꞌin nten. Ti kwiꞌ chaꞌ re ykwiꞌ ayman Isaías nu ngwa sꞌni: “Ndiose Xꞌnan ba, ja tukwin ꞌa ndiꞌin nu msñi chaꞌ ꞌiin bra nu ykwiꞌ ba loꞌo neꞌ” ndukwin ayman kanꞌ. \v 17 Nan ni, wa ytean chaꞌ ꞌin Jesús bra nu ynaan chaꞌ suꞌwe nu ykwiꞌ neꞌ loꞌoan chaꞌ ꞌin Krixtu. \p \v 18 Nchka tiǎnꞌ kunichaǎnꞌ ska chaꞌ ꞌwan: ¿Ta ja ya kunan neꞌ judío chaꞌ ꞌin Krixtu sikwa a? ¡Wa ynan neꞌ!, chaꞌ wa ndukwa ska chaꞌ lo kityi kula nu nchkwiꞌ re: \q1 Ñaꞌaan chalyuu wa ynen chaꞌ nu ykwiꞌ neꞌ loꞌo nten; nchga seꞌen ynen chaꞌ nu ykwiꞌ neꞌ, ni siya seꞌen wa tijyuꞌ la ynen chaꞌ kanꞌ. \m Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi. \p \v 19 Xka chaꞌ nñichaǎnꞌ ꞌwan ni: ¿Ta ja ndiꞌya neꞌ judío kwenta sa ñaꞌan ndyoꞌo chaꞌ kanꞌ sikwa a? Sꞌni ꞌa ngwaꞌan ayman Moisés chaꞌ re lo kityi chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ: \q1 Kuꞌniǐn chaꞌ ka liyeꞌ tiꞌ wan ñaꞌan wan ꞌin nten xka laꞌa tsuꞌ nu ja lka nten suꞌwe, xkeꞌ tiꞌ wan, ndukwin Ndiose. \q1 Ndukwin wan chaꞌ ja nsuꞌwi ꞌa chaꞌ tiya ꞌin neꞌ kanꞌ; ja nchka biyaꞌ tiꞌ neꞌ, xkeꞌ tiꞌ wan. \q1 Kanꞌ chaꞌ taǎn chaꞌ kasinꞌ tiꞌ ꞌwan, chunꞌ nu wa msñi neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌñaǎn; \q1 loꞌo ꞌwan ni, ja nchka tiꞌ wan kunan wan chaꞌ ꞌñaǎn, ndukwin Ni. \m \v 20 Loꞌo ñi ꞌa chaꞌ re nu ykwiꞌ ayman Isaías chabiyaꞌ ꞌin Ndiose: \q1 Ti kwiꞌ nten nu ja ya tsaa naan chaꞌ ꞌñaǎn, wa mjwi chaꞌ ꞌñaǎn ꞌin neꞌ ni, ndukwin Ni. \q1 Ni siya ja siyaꞌ jñan neꞌ kanꞌ ska chaꞌ suꞌwe ꞌñaǎn, wa ngwaꞌuǔn tloǔn ꞌin neꞌ ni. \m \v 21 Loꞌo xka ñaꞌan ngwaꞌan ayman Isaías chaꞌ ꞌin neꞌ Israel lo kityi: “Tyukwi tsan msiꞌyaǎn ꞌin neꞌ” ndukwin Ndiose, “loꞌo ja ynan neꞌ kanꞌ siyaꞌ ti; xkwiꞌ nxuun neꞌ loꞌoǔn.” Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi. \c 11 \s1 Siꞌi nchga neꞌ judío ngulaa yaꞌ neꞌ ꞌin Ndiose \p \v 1 Ja nchka tiꞌ Ndiose kulaa yaꞌ Ni ꞌin neꞌ judío siyaꞌ ti, chaꞌ lka neꞌ nten ꞌin Ni. Loꞌo ykwiǐnꞌ lkaǎn neꞌ judío, chaꞌ ska ti kwiñii lkaǎn loꞌo ayman Abraham; nten ꞌin ayman Benjamín lkaǎn. \v 2 Nu ngwa sꞌni ngulo suwi Ndiose ꞌin neꞌ Israel, chaꞌ ka neꞌ nten ꞌin Ni; loꞌo ja ya kulaa yaꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ. ¿Ta ja nsuꞌwi tiꞌ wan chaꞌ nu ndukwa lo kityi chaꞌ ꞌin Elías kanꞌ a? Ska ayman kula nu ykwiꞌ loꞌo nten sꞌni chabiyaꞌ ꞌin Ndiose ngwa ayman Elías kanꞌ. Ska tsan ykwiꞌ Elías loꞌo Ndiose, mstya yu kiꞌya re ꞌin neꞌ Israel: \v 3 “Ndiose Xꞌnaǎn, wa yjwi neꞌ kanꞌ nchga nten nu ykwiꞌ chaꞌ ꞌiin lo chalyuu” ndukwin Elías kanꞌ. “Wa yꞌni tyii neꞌ nchga seꞌen nu yꞌni tnun ba ꞌiin nu ngwa sꞌni la. Skaǎn tiǎn nganuǔn ni; loꞌo ngwañaꞌan naꞌ, kujwi neꞌ ꞌñaǎn, nchka tiꞌ neꞌ” ndukwin yu ꞌin Ndiose. \v 4 Bra kanꞌ mxkwen Ndiose ꞌin yu kanꞌ: “Ja kuwe tiiꞌ. Ti ndiꞌin xa kati mi nu kiꞌyu nu ngiꞌni tñan ꞌñaǎn, nten nu ja ya tyuun xtyinꞌ tloo nkwin joꞌo Baal” ndukwin Ni ꞌin Elías. \v 5 Kwiꞌ ngwañaꞌan lka chaꞌ ni. Siꞌi nchga neꞌ judío ngulaa yaꞌ neꞌ ꞌin Ndiose; ti ndiꞌin chinꞌ neꞌ kanꞌ nu wa ngulo suwi Ndiose ꞌin neꞌ, chunꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌin neꞌ kanꞌ. \v 6 Chunꞌ nu nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ndiose ꞌñaan, kanꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌa ngiꞌni Ni loꞌoan. Ja lyaan ꞌaan ꞌin nu xaꞌan chunꞌ tñan nu kuꞌnian, ti ykwiinꞌ tian; ja ka chkwianꞌ chaꞌ Ndiose ngulaa ꞌñaan si wa lka ngulaan ꞌñaan, ti ykwiinꞌ tian, nxkeꞌ tianꞌ. \p \v 7 Ngwañaꞌan ngwa bra kanꞌ. Ja ngwa ꞌin neꞌ Israel kuꞌni neꞌ chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ loꞌo Ndiose, sa ñaꞌan nu ngwa tiꞌ neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ. Ska ta ti nten nu ngulo suwi Ndiose ꞌin, mjwi ñaꞌan ka suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ; xka la taꞌa neꞌ Israel kanꞌ, ska yaꞌ ti nchkunꞌ tunskan neꞌ. \v 8 Nde ñaꞌan nchkwiꞌ kityi kula chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ: “Ja nda Ndiose chabiyaꞌ chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ neꞌ kanꞌ. Lka neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan lka si ndiꞌin kiloo neꞌ, loꞌo ja ska nan ñaꞌan neꞌ siyaꞌ ti; lka neꞌ sa ñaꞌan lka si ndiya tunskan neꞌ, loꞌo ja nnan neꞌ siyaꞌ ti. Kwiꞌ ngwañaꞌan ngiꞌni neꞌ kanꞌ sa bra ni.” \v 9 Ti kwiꞌ ti chaꞌ ngwaꞌan ayman ree David lo kityi, bra nu ykwiꞌ yu chaꞌ re: \q1 Kaꞌan ꞌa chaꞌ suꞌwe mstya Ndiose lo msaa ꞌin neꞌ Israel; loꞌo wa mnuꞌun kasiya ꞌin neꞌ ni loꞌo chaꞌ suꞌwe kanꞌ; \q1 kanꞌ chaꞌ nda Ni nu tiꞌí ꞌin neꞌ, sa ñaꞌan lka si wa mdiyuu neꞌ ska lo soꞌo, sa ñaꞌan lka si wa mlyuu neꞌ chaꞌ mdukwa kee kiyaꞌ neꞌ. \q1 \v 10 Suꞌwe ꞌa si ka kwityiinꞌ neꞌ kanꞌ, chaꞌ ja ka ñaꞌan neꞌ; suꞌwe ꞌa si kaja tñan tiꞌin ꞌin neꞌ, chaꞌ katsa chunꞌ neꞌ siyaꞌ ti. \m Ngwañaꞌan ndukwa chaꞌ lo kityi kanꞌ. \s1 Sa ñaꞌan kulaa Ndiose ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ \p \v 11 Xka chaꞌ chkwiǐnꞌ ni. Bra nu ngulaa tiꞌin neꞌ judío chaꞌ ꞌin Ndiose, ¡ja ngwa kuxi ꞌin neꞌ ska yaꞌ ti! Ni siya ja ynan neꞌ kanꞌ chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose bra kanꞌ, ngwañaꞌan wa mjwi la chinꞌ tyempu ꞌin xka ta nten, neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ni, chaꞌ tsaa naan neꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kulaa Ni ꞌin neꞌ. Nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kiꞌya neꞌ judío kwenta chaꞌ wa msñi neꞌ xka laꞌa tsuꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ chunꞌ ndiꞌin la ka tiye neꞌ judío jñan neꞌ chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ndiose chaꞌ kulaa Ni ꞌin neꞌ bra kanꞌ. \v 12 Ngwañaꞌan nchka chaꞌ suꞌwe la kunan nten ñaꞌaan chalyuu chaꞌ ꞌin Ndiose, ni siya ti ngiꞌni la neꞌ judío chaꞌ xaꞌan kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan nchka suꞌwe la chaꞌ ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ loꞌo Ndiose, ni siya ngwa kuxi la chaꞌ ꞌin ykwiꞌ neꞌ judío bra kanꞌ. Kanꞌ chaꞌ ¡tnun ꞌa chaꞌ suꞌwe ka nde loo la, bra nu xaꞌan kasiya ꞌin nchga neꞌ judío chaꞌ sten neꞌ chaꞌ suꞌwe nu ykwiꞌ Jesús! \p \v 13 Loꞌo ꞌwan neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ni, nchka tiǎnꞌ chkwiǐnꞌ chinꞌ loꞌo wan. Ndiose lka nu ngulo suwi Ni ꞌñaǎn, chaꞌ tsaꞌaǎn chkwiǐnꞌ chaꞌ ꞌin Jesús loꞌo wan nu ndiꞌin wan xka laꞌa tsuꞌ. Nchkwiǐnꞌ loꞌo wan ngwañaꞌan, chunꞌ chaꞌ ndloo ꞌa tñan nu mda Ni ꞌñaǎn. \v 14 Nchka ꞌa tiǎnꞌ chaꞌ loꞌo chinꞌ neꞌ judío taꞌaǎn jñan neꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ ta Ni nchga chaꞌ suꞌwe nu ndiꞌin ꞌwan ꞌin neꞌ, chaꞌ ka lyaa neꞌ ꞌin chaꞌ xaꞌan. \v 15 Bra nu ngulaa yaꞌ Ni ꞌin neꞌ judío, bra kanꞌ yꞌni Ni chaꞌ ngwa suꞌwa chaꞌ ꞌin Ndiose loꞌo neꞌ xka laꞌa tsuꞌ. Loꞌo ska chaꞌ suꞌwe la ti ka bra nu ka suꞌwa chaꞌ ꞌin Ni loꞌo neꞌ judío xiyaꞌ, chaꞌ bra kanꞌ tnun ꞌa chaꞌ suꞌwe kaja ꞌin nten ñaꞌaan chalyuu sa ñaꞌan lka si xiyaꞌ ndyuꞌu nchga nten nu wa ngujwi. \v 16 Wa lka neꞌ judío ñaꞌan tiꞌ jaxlya nu mdyaꞌ kulo ndukwa la, nu nda neꞌ ꞌin sti joꞌo chaꞌ ka lomstan ꞌin Ndiose. Nda neꞌ nan, chaꞌ ka ran nan ꞌin Ndiose, chaꞌ kwiꞌ ngwañaꞌan ka ñaꞌaan skwan tlyu ꞌin jaxlya kanꞌ nan ꞌin Ndiose. Loꞌo ka chkwianꞌ chaꞌ lka neꞌ judío sa ñaꞌan lka ska yka nu wa mda neꞌ chaꞌ ka ꞌin Ndiose; bra nu ka yka kanꞌ nan ꞌin Ndiose, loꞌo nchga stanꞌ yka nu kaluu chunꞌ ndiꞌin la ka nan ꞌin Ndiose. Ngwañaꞌan ndyoꞌo taꞌa tyukwaa chaꞌ kanꞌ, chaꞌ sa ñaꞌan nu ngwa ayman Abraham nten ꞌin Ndiose kulo ndukwa la, kwiꞌ ngwañaꞌan nchga nten chalyuu ka nten ꞌin Ndiose chunꞌ ndiꞌin la. \p \v 17 Wa lka neꞌ judío sa ñaꞌan lka ska yka nu ndyoꞌo mta nu xi nchku, ñaꞌan tiꞌ ska yka olivo ni. Wa msiꞌyu Ndiose tyun stanꞌ yka olivo kanꞌ, mxkwan Ni ꞌin ran bra kanꞌ; loꞌo ni, ti kwiꞌ seꞌen msiꞌyu loo yka kanꞌ, nde kwa mskanꞌ kaꞌan Ni tyun la stanꞌ yka nu nsuꞌwi niꞌ kixinꞌ, chaꞌ xñi kaꞌan stanꞌ yka kixinꞌ kanꞌ ꞌin yka nu nda mta nu xi nchku. Sa ñaꞌan lka stanꞌ yka nu nsuꞌwi niꞌ kixinꞌ kanꞌ, ngwañaꞌan lka wan, neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, chaꞌ wa mjwi ꞌwan nchga chaꞌ suꞌwe, sa ñaꞌan chaꞌ suꞌwe nu wa mda Ndiose ꞌin neꞌ judío. Lka wan loꞌo neꞌ judío sa ñaꞌan lka tukwa yka nu ska ti suun loꞌo ska ti siꞌye, ngwañaꞌan lka wan loꞌo neꞌ kanꞌ. \v 18 Kanꞌ chaꞌ ja suꞌwe lka si xkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ suꞌwe la wan, chaꞌ kuxi la neꞌ judío, nten nu lka sa ñaꞌan lka stanꞌ yka nu ndyoꞌo mta xi kanꞌ. Si ngwañaꞌan xkeꞌ tiꞌ wan, suꞌwe la si tyaa yuꞌwi tiꞌ wan chaꞌ siꞌi wan nu ngiꞌni kuꞌu wan ꞌin suun yka kanꞌ, ti kwiꞌ suun yka kanꞌ lka nu nda chaꞌ suꞌwe ꞌin ran ꞌwan. \p \v 19 Ja chan xkwen wan ꞌñaǎn: “La seꞌen msiꞌyu Ni stanꞌ ykwiꞌ yka kanꞌ, la kanꞌ wa mjwi seꞌen xñi kaꞌan ba ꞌin yka olivo kanꞌ” nchkwin wan. \v 20 Chañi chaꞌ ꞌwan. Loꞌo ni, nde lka chaꞌ. Wa mxkwan Ndiose ꞌin neꞌ judío, chunꞌ nu ja mslyaa neꞌ xñi neꞌ chaꞌ ꞌin Ni; loꞌo ꞌwan, wa mjwi chabiyaꞌ ꞌwan chaꞌ sten wan chaꞌ ꞌin Ndiose, ti kwiꞌ chaꞌ nu yten wan ni, xa wa msñi wan chaꞌ ꞌin Ndiose. Kanꞌ chaꞌ ja ndiꞌin chaꞌ kuꞌni siyeꞌ wan loꞌo neꞌ judío kanꞌ. Kuwe chinꞌ tiꞌ wan sikwa. \v 21 Ja yꞌni Ndiose chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin neꞌ judío, nten nu ngwa sa ñaꞌan lka stanꞌ ykwiꞌ yka kanꞌ; msiꞌyu kuꞌ Ni ꞌin stanꞌ yka kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ja kuꞌni Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌwan, si ngwañaꞌan kulaa tiꞌin wan chaꞌ ꞌin Ndiose. \v 22 Kiꞌya wan kwenta sikwa, chaꞌ ka ꞌin Ndiose kuꞌni suꞌwe Ni loꞌo nten, kwiꞌ ngwañaꞌan xka la tyempu ngiꞌni tlá Ni ꞌin nten, si ngwañaꞌan nchka tiꞌ Ni. Lye ꞌa yꞌni tlá Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, chunꞌ nu ja ynan ꞌa neꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ Ni; kwiꞌ ngwañaꞌan, suꞌwe ti kuꞌni Ni loꞌo wan, si ñaꞌan ti kunan wan chaꞌ nu nchkwiꞌ ti kwiꞌ Ndiose Sti wan nu ngiꞌni ꞌa chaꞌ suꞌwe loꞌo wan. Loꞌo si ja kunan wan chaꞌ nchkwiꞌ Ni, kwiꞌ ngwañaꞌan kulaa yaꞌ Ni ꞌwan bra kanꞌ. \v 23 Xiyaꞌ ka suꞌwa chaꞌ ꞌin Ndiose loꞌo neꞌ judío, si kulaa yaꞌ neꞌ chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌin neꞌ, chaꞌ kunan neꞌ chaꞌ nchkwiꞌ Ndiose. Bra kanꞌ ka neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan lka stanꞌ yka nu xñi kaꞌan ꞌin suun yka kanꞌ xiyaꞌ, ti kwiꞌ seꞌen mdukwa ran nu ngwa sꞌni. Loꞌo ka ꞌin Ndiose xtya suꞌwe ꞌin neꞌ judío xiyaꞌ, ti kwiꞌ seꞌen suꞌwe, seꞌen mdiꞌin neꞌ ti kulo. \v 24 ꞌWan ni, ja suꞌwa chaꞌ ꞌwan loꞌo neꞌ judío nu ngwa sꞌni. Kanꞌ ngulo tsuꞌ Ndiose ꞌwan seꞌen mdiꞌin wan, sa ñaꞌan si lka wan stanꞌ yka nu nsuꞌwi niꞌ kixinꞌ kanꞌ; loꞌo mskanꞌ Ni ꞌwan, chaꞌ xñi kaꞌan wan ꞌin suun yka nu ndyoꞌo mta xi kanꞌ. Siꞌi ngwañaꞌan ngulu yka kanꞌ ti kulo. Loꞌo neꞌ judío ni, ja tlyu tñan si skanꞌ Ni ꞌin neꞌ xiyaꞌ ti kwiꞌ suun yka kanꞌ seꞌen mdukwa neꞌ ti kulo; ¡bra ti xñi kaꞌan neꞌ ꞌin suun yka kanꞌ xiyaꞌ, chaꞌ stanꞌ ykwiꞌ yka kanꞌ lka neꞌ! \s1 Loꞌo kulaa Ni ꞌin neꞌ judío ꞌin chaꞌ xaꞌan \p \v 25 ꞌWan taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, nchka tiǎnꞌ chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ tukwi re, ska chaꞌ ꞌin Ndiose nu yuꞌwi kutsiꞌ nu ngwa sꞌni; bra nu ka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ re, ja nꞌni chaꞌ chkwiꞌ wan chaꞌ siyeꞌ loꞌo neꞌ judío bra kanꞌ. Nde lka chaꞌ kanꞌ ni. Kaꞌan ꞌa nten judío ndiya nu ja xlyaa kunan chaꞌ ꞌin Jesús; siyaꞌ ti bra nu tyii kunan nchga neꞌ xka laꞌa tsuꞌ nu ndiꞌin chaꞌ xñi chaꞌ ꞌin Jesús ni, \v 26 bra kanꞌ kulaa Ndiose ꞌin nchga neꞌ nu chañi chaꞌ lka neꞌ Israel. Nde ndukwa ska chaꞌ lo kityi kula: \q1 Wa kan ti ska nu kulaa ꞌwan, nde kichen Sión kanꞌ tyoꞌo yu kan yu. Kulo tsuꞌ yu kanꞌ nchga chaꞌ xaꞌan nu nsuꞌwi ꞌin neꞌ Israel taꞌa yu, \q1 \v 27 Loꞌo kanꞌ kuꞌni tyiǐn nchga kiꞌya nu ndukwi neꞌ kanꞌ, ndukwin Ndiose. Bra kanꞌ tsaa toꞌo ska chaꞌ nu ykwiǐnꞌ loꞌo neꞌ kanꞌ nu ngwa sꞌni. \m Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi. \p \v 28 Taꞌa wsuun Ndiose lka neꞌ judío ni, chunꞌ chaꞌ ja ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ chaꞌ chañi chaꞌ wa ngulaa Ni ꞌin neꞌ; kanꞌ chaꞌ wa mjwi la chinꞌ tyempu ꞌwan, neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, chaꞌ xñi wan chaꞌ ꞌin Jesucristo tñan loo neꞌ judío. Loꞌo ni, ñaꞌan ti suꞌwe nka tiye Ndiose ñaꞌan Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, chunꞌ nu ngulo suwi Ni ꞌin ayman kula ꞌin neꞌ kanꞌ nu ngwa ti kulo, chaꞌ ka neꞌ nten ꞌin Ni. \v 29 Loꞌo ja xiꞌin chunꞌ Ndiose ꞌin ska chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌoan, ja kulaa yaꞌ Ni ꞌin ska nten nu ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Ndiose. \v 30 Kwiꞌ ngwañaꞌan ꞌwan, ja ynan wan chaꞌ ꞌin Ndiose nu ngwa ti sꞌni; loꞌo ni, nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌwan chunꞌ nu ja ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ judío ꞌin Ni. \v 31 Ni siya ja nnan neꞌ judío kanꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose ni, tiya ska bra nde loo la nu chka tꞌnan tiꞌ Ndiose ꞌin neꞌ kanꞌ, sa ñaꞌan nu nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌwan. \v 32 Ska ti biyaꞌ ndlaa yaꞌ Ndiose ꞌin nchga nten chalyuu nu ja nnan chaꞌ nchkwiꞌ Ni, si ngwañaꞌan nchka tiꞌ neꞌ, chaꞌ ja xlyaa neꞌ tukwa neꞌ chaꞌ ꞌin Ni siyaꞌ ti. Loꞌo chunꞌ ndiꞌin la, bra kanꞌ chka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌin nchga nten xa nu tsaa naan neꞌ ꞌin Ni xiyaꞌ. \p \v 33 ¡Tlyu ꞌa chaꞌ suꞌwe nsuꞌwi seꞌen ndiꞌin Ndiose; nchga chaꞌ nchka biyaꞌ tiꞌ Ni, nchga chaꞌ jlyo tiꞌ Ni! Ska ti Ndiose jlyo tiꞌ nan lka nu ndijyan nde loo la, ska ti Ndiose jlyo tiꞌ nan lka nu ngiꞌni Ni. Nde ndiya ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula: \v 34 “¿Ti ka nu ka biyaꞌ tiꞌ sa ñaꞌan chaꞌ nu kiꞌya ke Ndiose a? ¿Ta ndiya nten nu nchka ꞌin katsaꞌ ꞌin Ndiose sa ñaꞌan kuꞌni Ni a? \v 35 Ja kaja ñaꞌan nu taan ska nan nu jñan Ndiose, chaꞌ tya Ni ran ꞌñaan chunꞌ ndiꞌin la.” \v 36 Nchga nan nu nsuꞌwi chalyuu, nan ꞌin Ndiose lka kanꞌ; wa ngwiñan Ni nchga nan, chaꞌ ka ran tñan ꞌin Ni. Loꞌo ja tyii chaꞌ kuꞌni tnuan ꞌin Ndiose ni. Ngwañaꞌan ndiꞌin chaꞌ kuꞌni nten. \c 12 \s1 Taan tyukwi ñaꞌaan ꞌin Ndiose chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ ꞌin Ni tyiꞌian lo chalyuu \p \v 1 ꞌWan taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, chaꞌ lye ꞌa nchka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌñaan, kanꞌ chaꞌ nchkwiǐnꞌ loꞌo wan ni. Ta wan tyukwi ñaꞌaan wan ꞌin Ndiose, chaꞌ kuꞌni wan nchga tñan nu nchka tiꞌ Ni chaꞌ kuꞌni wan lo chalyuu; ta wan tyukwi ñaꞌaan wan ꞌin Ndiose chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ ꞌin Ni tyiꞌin wan lo chalyuu, chaꞌ wa lka wan sa ñaꞌan lka ska lomstan nu luꞌu. Ndiya tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌni wan ngwañaꞌan; chaꞌ nu lka wan nten ꞌin Ni, ndiꞌin chaꞌ kuꞌni wan ngwañaꞌan. \v 2 Ja ta ꞌa wan tyempu chaꞌ tatsaa nten ꞌwan chaꞌ kuꞌni wan chaꞌ kuxi; xka ñaꞌan tyiꞌin wan lo chalyuu ni, chaꞌ wa mxaꞌan nchga chaꞌ nu yuꞌwi niꞌ kasiya ꞌwan nu ngwa sꞌni la. Kanꞌ chaꞌ ni, ka biyaꞌ tiꞌ wan nchga tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌni wan. Ka jlyo tiꞌ wan sa ñaꞌan tñan nu suꞌwe la kuꞌni ska wan, sa ñaꞌan tñan nu nchka la tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌni ska wan; ka jlyo tiꞌ wan sa ñaꞌan tñan nu tsaa toꞌo suꞌwe la. Nchga chaꞌ kanꞌ ka biyaꞌ tiꞌ wan ni. \p \v 3 Tlyu ꞌa chaꞌ suꞌwe yꞌni Ndiose loꞌoǔn, bra nu mda Ni tñan re ꞌñaǎn; kanꞌ chaꞌ nchkwiǐnꞌ loꞌo wan ni, chaꞌ ja kuꞌni ꞌa siyeꞌ wan loꞌo xka ta nten. Nde ñaꞌan ndiꞌin chaꞌ tyaꞌan chaꞌ tiye wan chaꞌ ꞌin nchga tñan nu nchka ꞌwan ni; tyuꞌwi tiꞌ wan chaꞌ Krixtu yꞌni chaꞌ nchka ꞌwan kuꞌni wan tñan kanꞌ, chunꞌ nu msñi wan chaꞌ ꞌin Ni. \v 4 Ñaꞌan tiꞌ nan, tyun ꞌa tijyan nsuꞌwian tyukwi ñaꞌaan, ska tñan ngiꞌni ska tijyaan. \v 5 Kwiꞌ ngwañaꞌan lkaan, taꞌaan nu ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu; ni siya tyun ꞌa neꞌ taꞌaan, ska ti nten lkaan taꞌaan, ska ti nten lkaan tyukwi ñaꞌaan, taꞌaan suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo taꞌaan. \p \v 6 Ska lo tñan ka kuꞌnian skaan, ya ñaꞌan ti tñan nu nda Ndiose chabiyaꞌ chaꞌ kuꞌnian skaan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ndiose ñaꞌan Ni ꞌñaan. Bra nu ndiya ska neꞌ taꞌa wan nu nchka nchkwiꞌ ska chaꞌ nu nchka tiꞌ Ndiose chkwiꞌ loꞌo wan, kanꞌ tñan kuꞌni neꞌ kanꞌ sikwa. Sa ñaꞌan nu nnan neꞌ kanꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose, sa ñaꞌan nu yten neꞌ chaꞌ kanꞌ, kwiꞌ ngwañaꞌan chkwiꞌ neꞌ kanꞌ loꞌo wan. \v 7 Xa nu nchka ꞌin ska wan tayaꞌ wan ꞌin taꞌa nten wan, tyukwi ti tiye wan tayaꞌ wan ꞌin neꞌ kanꞌ sikwa. Xa nu nchka ꞌin ska wan kwaꞌu wan ska chaꞌ nu ñi ꞌin taꞌa nten wan, tyukwi ti tiye wan kwaꞌu wan chaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ sikwa. \v 8 Xa nu chkwiꞌ wan ska chaꞌ loꞌo ska nten chabiyaꞌ ꞌin Ndiose, tyukwi ti tiye wan chkwiꞌ wan chaꞌ kanꞌ sikwa. Xa nu ta wan ska chaꞌ suꞌwe ꞌin nten, tyukwi ti tiye wan ta wan chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin neꞌ sikwa. Ni siya lka wan ndloo ꞌin neꞌ taꞌa wan, kiꞌya wan kwenta chaꞌ suꞌwe ti kuꞌni wan sikwa. Xa nu chka tꞌnan tiꞌ wan ꞌin nten nu tiꞌí ti ndiꞌin lo chalyuu, suꞌwe ti ka tiye wan laja nu kuꞌni wan tñan kanꞌ chaꞌ ꞌin neꞌ bra kanꞌ. \s1 Sa ñaꞌan nu suꞌwe la tyiꞌian lo chalyuu chaꞌ lkaan nten ꞌin Ndiose \p \v 9 Ka suꞌwe ti ka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin nchga nten, chaꞌ siꞌi ska chaꞌ nu nchkwiꞌ ti wan lka chaꞌ suꞌwe tiye wan, ni siya loꞌo kuꞌni wan chaꞌ suꞌwe loꞌo neꞌ. Ja kuꞌni ꞌa wan chaꞌ xaꞌan, tyukwi ti tiye wan tsaa naan wan chaꞌ suꞌwe kuꞌni wan. \v 10 Nde ñaꞌan ka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin neꞌ taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo Krixtu. Tyaꞌan chaꞌ tiye wan chaꞌ lka neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan si lka neꞌ taꞌa ngula wan; kanꞌ chaꞌ kuꞌni tnun wan ꞌin taꞌa nten wan, tyukwi ti tiye wan tukwa wan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ. \p \v 11 Ja kuꞌni ndaja wan bra nu kuꞌni wan tñan ꞌin Ndiose; wa nganun Tyiꞌi Ni niꞌ kasiya ꞌwan, kanꞌ chaꞌ ngula kuꞌni tiye wan chaꞌ kuꞌni la wan tñan kanꞌ. \p \v 12 Kuꞌni wan chaꞌ suꞌwe ꞌa ka tiye wan xa nu ndiꞌin ta wan ꞌin Ndiose chaꞌ kan Ni xiyaꞌ, chaꞌ kulaa ji Ni ꞌwan. Ja xiꞌin chunꞌ wan chaꞌ kanꞌ, ni siya lye ꞌa ta neꞌ nu tiꞌí ꞌwan seꞌen ndiꞌin wan lo chalyuu. Nchga tsan chkwiꞌ wan loꞌo Ndiose Stian; ja kulaa yaꞌ wan chaꞌ nchkwiꞌ wan loꞌo Ni. \p \v 13 Bra nu lyiji ska nan ꞌin ska taꞌa msñi wan chaꞌ ꞌin Krixtu, ndiꞌin chaꞌ kutsaa wan chaꞌ suꞌwe nu ndiꞌin ꞌwan, chaꞌ ta wan nan ꞌin neꞌ kanꞌ, nan nu lyiji ꞌin neꞌ. Nchga bra ta wan naꞌan tyi wan chaꞌ tyiꞌin nten nu mdiyan kichen tyi wan. \p \v 14 Chkwiꞌ wan loꞌo Ndiose chaꞌ ꞌin nten nu ngiꞌni liyeꞌ tiꞌ ꞌwan; ja xtya wan kiꞌya ꞌin neꞌ kanꞌ yaꞌ Ndiose, xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ti jñan wan ꞌin Ndiose chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ. \p \v 15 Ka suꞌwe ka tiye wan loꞌo xka ta nten nu suꞌwe ꞌa nka tiye; kwiꞌ ngwañaꞌan, ndiꞌin chaꞌ ka xiꞌin tiꞌ wan loꞌo nten nu xiꞌin tiꞌ ñaꞌan ndiꞌin. Suꞌwa ka tiye wan loꞌo xka la nten sikwa. \p \v 16 Ska ñaꞌan ti chaꞌ chkwiꞌ wan loꞌo nchga taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo Jesucristo; ja kuꞌni siyeꞌ wan loꞌo neꞌ tiꞌi taꞌa wan, suꞌwe ti chkwiꞌ wan loꞌo neꞌ kanꞌ. Suꞌwa ti tyiꞌin wan loꞌo neꞌ kanꞌ, ja tyaꞌan chaꞌ tiye wan chaꞌ ꞌwan, jlyo la tiꞌ ꞌwan. \p \v 17 Bra nu kuꞌni nten chaꞌ xaꞌan loꞌo wan, ja kuꞌni wan chaꞌ xaꞌan loꞌo neꞌ kanꞌ xiyaꞌ; tsaa naan wan ska tñan suꞌwe nu ka kuꞌni wan chaꞌ tayaꞌ wan ꞌin neꞌ, chaꞌ ngwañaꞌan ñaꞌan kwiꞌya ꞌa nten ꞌñaan, ni ñaꞌan ngiꞌnian. \v 18 Tsaa naan wan ska ñaꞌan nu suꞌwe ti tyiꞌin wan loꞌo nchga nten, chaꞌ ja kaja nu xuun loꞌo wan. \v 19 ꞌWan taꞌa suꞌwe nsuꞌwiǐn, ja xitukwi ꞌa wan kuꞌni wan chaꞌ xaꞌan loꞌo nten nu kuꞌni liyeꞌ tiꞌ ꞌwan; ta wan tyempu ꞌin Ndiose chaꞌ ta Ni nu tiꞌí ꞌin neꞌ kanꞌ. Suꞌwe la ngwañaꞌan. Kwiꞌ ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ re nu ndukwa lo kityi kula: “Tñan ꞌñaǎn lka chaꞌ kasinꞌ tiǎnꞌ ꞌin nten, chaꞌ taǎn nu tiꞌí ꞌin neꞌ, ndukwin Ndiose.” Ñi ꞌa lka chaꞌ re nu ykwiꞌ Xꞌnaan loꞌoan. \v 20 Loꞌo ngwañaꞌan, ndiya xka chaꞌ nu nchkwiꞌ kityi kanꞌ: “Bra nu ka jwiꞌñan ꞌin neꞌ nu nxuun loꞌo wan” ndukwin, “suꞌwe la si ta wan nan ku neꞌ kanꞌ; bra nu kityi tiꞌ neꞌ, ta wan tyiꞌa koꞌo neꞌ bra kanꞌ. Ngwañaꞌan ta wan chaꞌ jyuꞌu ꞌin neꞌ.” Ngwañaꞌan ndukwa chaꞌ lo kityi. \v 21 Kanꞌ chaꞌ ja ta wan tyempu ꞌin chaꞌ xaꞌan chaꞌ tyijin lyo ꞌwan. ꞌWan, tyijin lyo wan ꞌin chaꞌ xaꞌan, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ngiꞌni wan. \c 13 \p \v 1 ꞌWan nchga neꞌ taꞌaan, ndiꞌin chaꞌ tukwa wan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ nu nka tñan. Ndiose lka nu nda chabiyaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ ka neꞌ ndloo la ꞌñaan; ja ndiya xka nu ka ta chabiyaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ. \v 2 Kanꞌ chaꞌ, sa ñaꞌan lka si nxuan loꞌo Ndiose, ngwañaꞌan lka si ndiꞌin wsuun ꞌñaan loꞌo neꞌ nu nka tñan, chaꞌ Ndiose lka nu mstya ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ ka neꞌ ndloo la ꞌñaan. Loꞌo si ngwañaꞌan nxuan loꞌo neꞌ kanꞌ, ndiꞌin chaꞌ ta neꞌ nu tiꞌí ꞌñaan bra kanꞌ. \v 3 Ja ka xitsen neꞌ nu nka ndloo la ꞌñaan si suꞌwe tñan ngiꞌnian, siyaꞌ ti xitsen neꞌ kanꞌ ꞌin nten nu ngiꞌni chaꞌ xaꞌan. Si chañi chaꞌ ja nchka tiꞌ wan kutsen wan ꞌin neꞌ nu nka tñan, ndiꞌin chaꞌ kuꞌni wan xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe bra kanꞌ. Ja chan, loꞌo neꞌ nu nka tñan kanꞌ tiya tiꞌ neꞌ ꞌwan, si ngwañaꞌan xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe ngiꞌni wan. \v 4 Chabiyaꞌ ꞌin Ndiose lka neꞌ kanꞌ ndloo la ꞌñaan, chaꞌ ka tayaꞌ neꞌ ꞌñaan; bra nu kuꞌni wan chaꞌ xaꞌan, bra kanꞌ ndiꞌin chaꞌ kutsen wan ꞌin neꞌ, chaꞌ ndiya chabiyaꞌ ꞌin neꞌ chaꞌ ta neꞌ kanꞌ nu tiꞌí ꞌwan bra kanꞌ. Chabiyaꞌ ꞌin Ndiose lka neꞌ kanꞌ ndloo la ꞌñaan sikwa, chaꞌ ta neꞌ nu tiꞌí ꞌin neꞌ xaꞌan; \v 5 kanꞌ chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kunan wan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ kanꞌ. Ta neꞌ kanꞌ nu tiꞌí ꞌñaan si ja kunaan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, jlyo tianꞌ chaꞌ ndiꞌin chaꞌ tukwaan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ kanꞌ, loꞌo ti kwiꞌ chaꞌ nu ñi nu nsuꞌwi kean sa skaan. \v 6 Loꞌo ngwañaꞌan, suꞌwe ꞌa si ta wan nchga tñi nu jñan neꞌ kanꞌ ꞌwan, chaꞌ msu ꞌin Ndiose lka neꞌ nu nka tñan kanꞌ, chaꞌ kanꞌ lka tñan nu mda Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ kuꞌni neꞌ lo chalyuu. \p \v 7 Ta wan ꞌin neꞌ nu nka tñan nchga nan nu nsuꞌwi chabiyaꞌ ꞌin neꞌ chaꞌ jñan neꞌ ꞌwan. Ja tukwi wan tñi ꞌin neꞌ kanꞌ, loꞌo ja tukwi wan tñi ꞌin ska tñan nu wa yꞌni neꞌ; ta wan liyaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌni tnun wan ꞌin neꞌ kanꞌ, tukwa wan chaꞌ nu nchkwiꞌ neꞌ kanꞌ. \v 8 Ja suꞌwe si kanun tukwi wan tneꞌ. Ska lo ti tñan ndiꞌin chaꞌ kuꞌni wan loꞌo xka la nten, chaꞌ suꞌwe ti kuꞌni wan loꞌo neꞌ; wa lka ngiꞌni wan nchga tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan, xa nu suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiye wan ñaꞌan wan ꞌin taꞌa nten wan. \v 9 Tyun lo tñan ngulo Ndiose ꞌin nten bra nu ykwiꞌ Ni chaꞌ re loꞌo Moisés nu ngwa sꞌni: “Ja xuꞌwi chaꞌ ꞌwan loꞌo kwilyoꞌo xka nten” ndukwin Ni. “Ja kujwi wan ꞌin taꞌa nten wan. Ja kuꞌni wan kunan nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌa nten wan. Ja xitukwi tiꞌ wan nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌa nten wan” ndukwin Ni. Ska ti biyaꞌ ndyoꞌo nchga chaꞌ kanꞌ loꞌo xka chaꞌ nu nchkwiꞌ kityi kanꞌ: “Ndiꞌin chaꞌ chka tꞌnan tiꞌ wan ꞌin taꞌa nten wan, sa ñaꞌan nu nchka tꞌnan tiꞌ wan ꞌwan, ti ykwiꞌ ti wan” ndukwin Ni. \v 10 Bra nu suꞌwe nsuꞌwi tiyean ñaꞌaan ꞌin taꞌa nten nan ngwañaꞌan, ja ka kuꞌnian chaꞌ xaꞌan loꞌo neꞌ kanꞌ bra kanꞌ. Xa wa nchka tꞌnan tianꞌ ꞌin taꞌa nten nan, chaꞌ suꞌwe nsuꞌwi tiyean ñaꞌaan ꞌin neꞌ, kanꞌ lka nchga tñan nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌnian. \p \v 11 Tyaa yuꞌwi tiꞌ wan nchga chaꞌ kanꞌ. Wa jlyo tiꞌ wan chaꞌ wa ndiya bra nu tsaa naan ꞌin Ndiose; kanꞌ chaꞌ ni, xaa tiꞌ wan sikwa, chaꞌ ndii ti tiꞌ wan tyiꞌin wan lo chalyuu. Wa kan ti ykwiꞌ Jesús xiyaꞌ chaꞌ kulaa ji Ni ꞌñaan ꞌin nchga chaꞌ xaꞌan. Bra nu tka msñian chaꞌ ꞌin Jesús ti kulo, bra kanꞌ mskeꞌ tianꞌ chaꞌ ti ji ꞌa tiya tsan kanꞌ bra nu kan Jesús xiyaꞌ; loꞌo ni, wa ndla ti tiya tsan kanꞌ. \v 12 Sa ñaꞌan lka xa tla, ngwañaꞌan lka chalyuu seꞌen ndiꞌian, chaꞌ xaꞌan ꞌa nka tiye nten. Loꞌo ni, wa tyii ti tla kanꞌ, wa kan ti Krixtu chaꞌ kulo tsuꞌ Ni chaꞌ xaꞌan kanꞌ. Bra kanꞌ ka chalyuu kwi ꞌñaan sa ñaꞌan lka si suꞌwe ꞌa mbiꞌya xaa, chaꞌ luwi ꞌa xaa bra kanꞌ. Kanꞌ chaꞌ chalyuu re ni, ndiꞌin chaꞌ kula yaanꞌ ꞌin chaꞌ xaꞌan nu ngiꞌni nten nu ndiya tiꞌ tyiꞌin lo tla kanꞌ. Kuꞌni xuꞌwean tyukwi ñaꞌaan sikwa, chaꞌ ngula ꞌa kuꞌnian tñan ꞌin Krixtu lo chalyuu re, ñaꞌan tiꞌ sndaru ꞌin Krixtu. \v 13 Tsaa naan sa ñaꞌan ka tyiꞌin suꞌwean loꞌo nten; sa ñaꞌan si lkaan nten nu xkwiꞌ lo xaa ndiꞌin, ngwañaꞌan tyiꞌian lo chalyuu, seꞌen ñaꞌan kwiꞌya ꞌa nten ꞌñaan. Kanꞌ chaꞌ ja suꞌwe si ngwañaꞌan ti kanaꞌ kasiya ꞌñaan, chunꞌ ndaꞌaan xkwiꞌ tñan kuꞌwi ti, ni siya ka naꞌan tiꞌ tyukwi ñaꞌaan chunꞌ nu xkwiꞌ ndiꞌian taꞌa. Ja suꞌwe kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ja ndiꞌin chaꞌ kuꞌnian chaꞌ chen ñaꞌan loꞌo xka la nten, loꞌo ja tsaa naan xka la chaꞌ xaꞌan nu kuꞌnian loꞌo nten; ja tsaa naan chaꞌ wsuun loꞌo nten, ja kuꞌniin liyeꞌ tianꞌ ꞌin nten. \v 14 Ta wan chabiyaꞌ chaꞌ ka ndloo la Jesucristo nu nka Xꞌnaan tyukwi ñaꞌaan wan, loꞌo ja kuꞌnian ꞌaan ya ñaꞌan ti chaꞌ kuxi nu mdiya ꞌa tianꞌ nu ngwa sꞌni chunꞌ lkaan nten chalyuu. \c 14 \s1 Ja chkwianꞌ chaꞌ kuxi chaꞌ ꞌin xka la nten taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu \p \v 1 Suꞌwe ti chkwiꞌ wan loꞌo ska nten taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesús, nu ti ji ka biyaꞌ suꞌwe tiꞌ chaꞌ kanꞌ; ja xuun wan loꞌo neꞌ kanꞌ siꞌya ska chaꞌ nu ja nchka biyaꞌ suꞌwe tiꞌ neꞌ. \v 2 Ndiya nten nu ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ ꞌin Krixtu, kanꞌ chaꞌ ja ntsen neꞌ ku neꞌ nchga lo nan. Xka ta nten nu ja ya tsaa ñaꞌan suꞌwe tiꞌ ꞌin Krixtu, ntsen neꞌ kanꞌ si kuꞌni neꞌ chaꞌ kuxi siꞌya ska nan nu ku neꞌ; kanꞌ chaꞌ ja xlyaa neꞌ kanꞌ ku neꞌ kunaꞌ. Nchku neꞌ nda, nchku neꞌ kuun, nchku neꞌ katá, sa kanꞌ ti nan nchku neꞌ kanꞌ. \v 3 Loꞌo nten nu ja ntsen ku kunaꞌ ni, ja suꞌwe si xtyi lyoꞌo neꞌ ꞌin xka ta taꞌa neꞌ nu ntsen ku ꞌin ran. Ti kwiꞌ ti chaꞌ, nten nu ntsen ku kunaꞌ kanꞌ, ja suꞌwe si chkwiꞌ neꞌ kanꞌ chaꞌ kuxi ꞌin nten nu nchku nchga lo nan nu nda Ndiose ꞌñaan chaꞌ kuan, chaꞌ loꞌo nda Ndiose chabiyaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ ka neꞌ sñiꞌ Ni. \v 4 Ja suꞌwe si chkwiꞌ wan chaꞌ kuxi ꞌin xka la nten taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ni. Ndiose lka Xꞌnan neꞌ, siꞌi chaꞌ ꞌwan ndiꞌin neꞌ kanꞌ; chabiyaꞌ ꞌin Ndiose lka nchga tñan nu ngiꞌni neꞌ kanꞌ, ni siya chaꞌ suꞌwe ngiꞌni neꞌ, ni siya chaꞌ xaꞌan ngiꞌni neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ja ka ꞌa chaꞌ kuxi ꞌin neꞌ kanꞌ siꞌya nan nchku neꞌ, chaꞌ loꞌo neꞌ kanꞌ yten neꞌ chaꞌ ꞌin Xꞌnaan; kwiꞌ ngwañaꞌan, suꞌwa yaꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ tyiꞌin suꞌwe neꞌ lo chalyuu chabiyaꞌ ꞌin Ni. \p \v 5 Ndiya neꞌ taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu nu ngiꞌni kti ska tsan, loꞌo ja ndiꞌin xka tsan nu ti ngiꞌni kti la neꞌ kanꞌ; xka ta nten, nchkwiꞌ neꞌ chaꞌ tsan ꞌin Ndiose lka nchga tsan. Ta wan chabiyaꞌ kuꞌni ska ta nten sa ñaꞌan nu ndaꞌan tiye neꞌ skaa neꞌ. \v 6 Bra nu ndiꞌin kti neꞌ ska tsan chaꞌ ꞌin ska ta nten, kanꞌ lka tsan nu ndiꞌin chaꞌ kuꞌni tnun neꞌ kanꞌ ꞌin Ndiose sikwa; loꞌo xka ta nten ka kuꞌni tnun ꞌin Ndiose, ni siya ja ngiꞌni kti neꞌ tsan kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ ꞌin nten nu ja ntsen ku kunaꞌ. Wa yten neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose, kanꞌ chaꞌ ja ntsen neꞌ, chaꞌ ndya neꞌ xuꞌwe ꞌin Ndiose bra nu nchku neꞌ ꞌin ran. Loꞌo nten nu ntsen ku kunaꞌ kanꞌ, ti kwiꞌ chabiyaꞌ ꞌin Ndiose ntsen neꞌ ku neꞌ ꞌin ran; loꞌo neꞌ kanꞌ ndya neꞌ xuꞌwe ꞌin Xꞌnaan chaꞌ nda Ni nan ku neꞌ. \p \v 7 Ndiꞌin chaꞌ kaan tñan ꞌin Ni, ni siya ti luꞌuan, ni siya wa ngujwian. Siꞌi chaꞌ ꞌñaan ti ykwiinꞌ tian ndiꞌian lo chalyuu, siꞌi chaꞌ ꞌñaan ti ykwiinꞌ tian kajaan; \v 8 chaꞌ kaan tñan ꞌin Ndiose, kanꞌ chaꞌ ndiꞌian lo chalyuu. Loꞌo bra nu ndiꞌin chaꞌ kajaan, chaꞌ ꞌin Ndiose lka bra kanꞌ, chaꞌ chabiyaꞌ ꞌin Ndiose lkaan, ni siya ti luꞌuan, ni siya wa ngujwian. \v 9 Wa ngujwi Krixtu, loꞌo ngwañaꞌan wa ndyuꞌu Krixtu xiyaꞌ, chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ nchga nten chaꞌ Ndiose lka Xꞌnan nchga ayman nu msñi chaꞌ ꞌin Ni xa nu mdiꞌin neꞌ lo chalyuu. Kwiꞌ ngwañaꞌan, Ndiose lka Xꞌnan nchga nten nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ ꞌin Ni lo chalyuu ni. \p \v 10 Nten ꞌin Krixtu lkaan taꞌaan nu ytean chaꞌ ꞌin Ni, kanꞌ chaꞌ ja ndiꞌin chaꞌ chkwiꞌ wan chaꞌ kuxi ꞌin tñan nu ngiꞌni ska nten taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu. Ja chkwiꞌ wan chaꞌ kuxi ꞌin neꞌ kanꞌ, sa ñaꞌan nu yꞌni wan nu ngwa sꞌni, chaꞌ nu tiya ska tsan nu tyaa nchgaan la seꞌen ndukwa Ndiose. Tloo Ndiose tyituan bra kanꞌ, chaꞌ kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌñaan. \v 11 Nde ndiya ska chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose nu ndukwa lo kityi kula: \q1 Ndiose luꞌu lkaǎn, ndukwin Ni, loꞌo ndiꞌin chaꞌ tyuun xtyinꞌ nchga nten tloǔn la seꞌen ndukwaǎn, chaꞌ katsaꞌ ñi neꞌ loꞌo taꞌa neꞌ chaꞌ naꞌ lkaǎn Ndiose Sti neꞌ. \m \v 12 Kanꞌ chaꞌ taꞌaan ndiꞌin chaꞌ xkwean ꞌin Ndiose bra nu tiya tsan kanꞌ, nchga chaꞌ sa ñaꞌan nu yꞌnian kwenta skaan ti bra nu yaan lo chalyuu re. \s1 Ja ta wan tyempu ꞌin taꞌa wan, chaꞌ kulaa yaꞌ neꞌ ꞌin Jesús \p \v 13 Ja chkwiꞌ wan chaꞌ chen ñaꞌan ꞌin tñan nu ngiꞌni ska neꞌ taꞌa msñi wan chaꞌ ꞌin Jesús sikwa. Nde ñaꞌan kuꞌni wan ni. Ja ta wan tyempu ꞌin neꞌ taꞌa wan chaꞌ kuꞌni neꞌ chaꞌ kuxi siꞌya wan. \v 14 Wa ykwiꞌ Krixtu loꞌoǔn, wa jlyo tiǎnꞌ chaꞌ ja ska nan kuxi nda Ndiose chaꞌ ku nten; nchga nan nu nchku nten chalyuu, nan suꞌwe lka ran. Ndiya nten nu ja nchka ku ska nan, chunꞌ mskeꞌ tiꞌ neꞌ chaꞌ kuxi lka ran; kanꞌ chaꞌ kuxi ꞌa lka nan kanꞌ chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ si ku neꞌ ran bra kanꞌ. \v 15 Loꞌo neꞌ taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo Jesús, si ñaꞌan neꞌ chaꞌ nchku wan ska nan nu ja nsuꞌwi chabiyaꞌ ku ykwiꞌ neꞌ, nxkeꞌ tiꞌ neꞌ, chen ñaꞌan chaꞌ tyaꞌan tiye neꞌ kanꞌ bra kanꞌ; xkeꞌ tiꞌ neꞌ chaꞌ ja suꞌwe nka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin neꞌ, kanꞌ chaꞌ nchku wan nan kanꞌ, xkeꞌ tiꞌ neꞌ. Loꞌo ja suꞌwe ngwañaꞌan. Ja suꞌwe ku wan nan lka nu nchka ti tiꞌ wan, si ngwañaꞌan kuꞌni wan chaꞌ kulaa yaꞌ neꞌ taꞌa wan chaꞌ ꞌin Krixtu chunꞌ nchku wan nan kanꞌ. Loꞌo neꞌ kanꞌ, lka neꞌ nten ꞌin Ndiose, ngujwi Krixtu chaꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ. \v 16 Ni siya xkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ suꞌwe ti ngiꞌni wan, xa nu nchku wan nan kanꞌ, ja ndiꞌin chaꞌ ta wan tyempu ꞌin nten chaꞌ chkwiꞌ neꞌ chaꞌ kuxi ꞌin tñan nu ngiꞌni wan. \v 17 Bra nu Ndiose lka ndloo la ꞌñaan, siꞌi ska nan nu nchkuan, ska nan nu koꞌoan nu ndloo la ꞌñaan; nu ndloo la ꞌñaan lka chaꞌ kanun Tyiꞌi Ndiose niꞌ kasiya ꞌñaan, chaꞌ ka suꞌwe kasiya ꞌñaan chabiyaꞌ ꞌin Jesús. Kanꞌ chaꞌ ka tyiꞌin tiin tian lo chalyuu, ka suꞌwe ka tiyean loꞌo Ndiose; nchga chaꞌ kanꞌ ka bra nu Ndiose ka ndloo la ꞌñaan. \v 18 Bra kanꞌ suꞌwe xuꞌwi tiye Ndiose ñaꞌan Ni ꞌwan; kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌni tnun nten chalyuu ꞌwan, si kuꞌni wan nchga tñan nu ngwaꞌu Krixtu ꞌñaan. \p \v 19 Suꞌwe sikwa. Taꞌaan ndiꞌin chaꞌ tsaa naan ñaꞌan nu tyiꞌin suꞌwean loꞌo taꞌa nten nan, ñaꞌan nu ka tayaanꞌ ꞌin taꞌa ntean, chaꞌ suꞌwe tyiꞌian loꞌo Krixtu; \v 20 ja kuꞌni ñuꞌun wan tñan nu ngiꞌni Ndiose siꞌya ska nan nu nchku wan. Chañi chaꞌ suꞌwe ꞌa nchga nan nu nda Ndiose chaꞌ ku nten; nu ja suꞌwe ni, kanꞌ lka si ndiya nten nu kulaa yaꞌ chaꞌ ꞌin Jesús siꞌya ska nan nchku wan. Ka kuxi nan kanꞌ ꞌwan bra kanꞌ. \v 21 Suꞌwe la ni siya ja ku wan kunaꞌ kanꞌ siyaꞌ ti, ni siya ja koꞌo wan xalyu siyaꞌ ti, si xkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ kuxi ka nan kanꞌ chaꞌ ꞌin taꞌa nten wan. Ja ska la nan kuꞌni wan nu kuꞌni chaꞌ kulaa yaꞌ neꞌ taꞌa wan ꞌin Jesús; ja chan tatsaa wan ꞌin neꞌ siꞌya chaꞌ kanꞌ, chaꞌ kuꞌni neꞌ chaꞌ kuxi, chaꞌ ka ñuꞌun kasiya ꞌin neꞌ. \v 22 Bra nu nxkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ suꞌwe ꞌa chaꞌ ꞌin Ndiose ska tñan nu ngiꞌni wan, ni siya ndiya nten nu ja ndiya tiꞌ chaꞌ ngiꞌni wan ngwañaꞌan, siyaꞌ ti kuꞌni wan tñan kanꞌ seꞌen ndiꞌin wan ti ykwiꞌ ti wan, seꞌen ñaꞌan ska ti Ndiose ꞌwan. ¡Suꞌwe ꞌa nka tiye nten nu ndyaꞌan tiꞌ chaꞌ ngiꞌni neꞌ ngwañaꞌan! Ja ndiꞌin chaꞌ lye ꞌa tyaꞌan chaꞌ tiye neꞌ kanꞌ bra kanꞌ; wa jlyo tiꞌ neꞌ kanꞌ chaꞌ siꞌi chaꞌ kuxi nu ngiꞌni neꞌ. \v 23 Ja suꞌwe ngiꞌni nten si ku neꞌ kunaꞌ kanꞌ, loꞌo ndii tiꞌ neꞌ chaꞌ kuxi lka chaꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose; ndukwi neꞌ kiꞌya bra kanꞌ, chaꞌ siꞌi tyukwi ti tiye neꞌ nchku neꞌ kunaꞌ kanꞌ bra kanꞌ. Nchga tñan nu ngiꞌnian chaꞌ nu siyaꞌ ti nka tiyean, ndukwian kiꞌya bra kanꞌ. \c 15 \s1 Ja tyaꞌan chaꞌ tiyean xkwiꞌ chaꞌ ꞌin tñan ngiꞌnian ti ykwiinꞌ tian \p \v 1 Nchgaan nu ngula nka tiyean chunꞌ wa ytean chaꞌ ꞌin Krixtu, ndiꞌin chaꞌ taloan ꞌin taꞌaan nu ti ji xñi suꞌwe chaꞌ kanꞌ; ndiꞌin chaꞌ kuwe tianꞌ ꞌin neꞌ. Ja tyaꞌan ꞌa chaꞌ tiyean xkwiꞌ chaꞌ ꞌin tñan ngiꞌnian, ti ykwiinꞌ tian. \v 2 Tsaa naan sa ñaꞌan ka suꞌwe la chaꞌ ꞌin nchgaan nu lkaan nten ꞌin Krixtu nu ndiꞌin kwiꞌ seꞌen ti. Tayaanꞌ ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ tyukwi la ti tiye neꞌ tsaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Krixtu; \v 3 kwiꞌ ngwañaꞌan yꞌni Krixtu, ja ska tñan yꞌni yu chaꞌ ꞌin yu, ti ykwiꞌ ti yu. Nde ndiya ska chaꞌ nu ykwiꞌ Krixtu loꞌo Ndiose Sti yu, ska chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula: “Nchga chaꞌ kuxi nu nchkwiꞌ neꞌ ꞌiin, nganun chaꞌ kanꞌ chuǔnꞌ; ti kwiꞌ yuweꞌ nu mstya neꞌ ꞌiin lka ran.” \v 4 Loꞌo nchga kityi nu ngwaꞌan ayman kula nu ngwa sꞌni, ngitsaꞌ kityi kanꞌ ꞌñaan sa ñaꞌan ka tyiꞌin taan ꞌin ska chaꞌ nu ka nde loo la; ngitsaꞌ kityi ꞌñaan sa ñaꞌan suꞌwa yaꞌ Ndiose ꞌñaan chaꞌ taloan ꞌaan bra nu ndiꞌin taan ꞌin ran. \v 5 Loꞌo ngwañaꞌan, nchka tiꞌ ba chaꞌ suꞌwa yaꞌ Ndiose ꞌwan, ti kwiꞌ ska ti Ndiose nu nsuꞌwa yaꞌ ꞌin taꞌaan chaꞌ taloan, kwiꞌ nu ngiꞌni chaꞌ ka ngula ka tiyean. Tayaꞌ Ni ꞌwan, chaꞌ ngwañaꞌan talo wan ꞌin taꞌa msñi wan chaꞌ ꞌin Ni, chaꞌ ka ska ti tiye wan loꞌo taꞌa wan chunꞌ tñan nu yꞌni Jesucristo. \v 6 Bra nu nchka ska ti chaꞌ ꞌwan loꞌo taꞌa wan, bra kanꞌ ska ti chaꞌ ka xuꞌwi tiye wan, ska ti chaꞌ ka chkwiꞌ wan xa nu kuꞌni tnun wan ꞌin Ndiose Stian, nu lka Sti Jesucristo nu nka Xꞌnaan. \s1 Nnan neꞌ xka laꞌa tsuꞌ chaꞌ suꞌwe nu ndiꞌin ꞌin Jesús \p \v 7 Ndiꞌin chaꞌ chkwiꞌ suꞌwe wan loꞌo taꞌa nten wan, kwiꞌ sa ñaꞌan nu suꞌwe ꞌa ykwiꞌ Krixtu loꞌo wan. Kaja ñaꞌan kuꞌni tnun neꞌ ꞌin Ndiose bra nu ñaꞌan neꞌ ꞌwan bra kanꞌ. \v 8 Wa yan Krixtu chaꞌ kulaa yu ꞌin neꞌ judío, ti kwiꞌ ti chaꞌ nu ykwiꞌ Ndiose sꞌni loꞌo ayman kula ꞌwa chaꞌ ka; ngwañaꞌan ka biyaꞌ tianꞌ chaꞌ ñi ꞌa chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo ayman kula kanꞌ. \v 9 Yan Krixtu, chaꞌ ngwañaꞌan kaja ñaꞌan nu kuꞌni tnun wan ꞌin Ndiose, ꞌwan neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, chaꞌ loꞌo ꞌwan nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ni, sa ñaꞌan nu nchkwiꞌ chaꞌ re nu ndukwa lo kityi kula: \q1 Kuꞌniǐn tnuǔn ꞌiin la seꞌen ndiꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ; \q1 kula tuꞌwaǎn ska kantu ꞌiin, chaꞌ kuꞌniǐn tnuǔn ꞌiin, ndukwin ayman David. \m \v 10 Nde ndiya xka chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula: \q1 ꞌWan neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, suꞌwa ti ka suꞌwe ka tiye wan loꞌo nchga nten nu ngulo suwi Ndiose ꞌin, ndukwin ayman Moisés. \m \v 11 Kwiꞌ ngwañaꞌan, ti ndukwa xka chaꞌ re: \q1 Kuꞌni tnun wan, nchga wan nu ndiꞌin xka laꞌa tsuꞌ ꞌin Xꞌnaan; \q1 nchga wan chkwiꞌ wan chaꞌ ꞌin nchga chaꞌ tnun nu ngiꞌni Ndiose, ndukwin ayman David. \m \v 12 Loꞌo ayman Isaías ngwaꞌan chaꞌ re: \q1 Tyoꞌo tukwa ska nten, taꞌa nten ayman Isaí, kan yu kanꞌ lo chalyuu chaꞌ ka yu ndloo la ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ. \q1 Ndiꞌin ta ꞌa neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ꞌin yu kanꞌ, chaꞌ kulaa yu ꞌin neꞌ ꞌin nchga chaꞌ xaꞌan. \m Ngwañaꞌan nchkwiꞌ kityi kula kanꞌ. \p \v 13 Kanꞌ chaꞌ ni, nchka tiǎnꞌ chaꞌ kuꞌni Ndiose chaꞌ sten suꞌwe la wan chaꞌ ꞌin Ni, chaꞌ ka suꞌwe ꞌa ka tiye wan, chaꞌ ka tyiꞌin tiin wan bra kanꞌ. Bra nu kanun Tyiꞌi Ndiose niꞌ kasiya ꞌñaan, bra kanꞌ ja ka ndaja ꞌa tianꞌ chaꞌ tyiꞌin taan sa ñaꞌan bra nu tiyan Ndiose. \p \v 14 ꞌWan taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, nsuꞌwi lyoǔn ꞌwan chaꞌ suꞌwe ꞌa tiye wan; suꞌwe ꞌa nchka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ ꞌin Krixtu, kwiꞌ ngwañaꞌan nchka ꞌa ꞌwan chkwiꞌ wan chaꞌ ꞌin Ndiose loꞌo neꞌ taꞌa wan. \v 15 Wa ngwaꞌaǎn kityi re chaꞌ tsaa seꞌen ndiꞌin wan la kwa; loꞌo ja siyaꞌ ntseěn chkwiǐnꞌ chaꞌ kanꞌ loꞌo wan, chaꞌ xñi suꞌwe la wan chaꞌ kanꞌ. Ndiya chabiyaꞌ ꞌñaǎn chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo wan ngwañaꞌan, chaꞌ Ndiose mda tñan re ꞌñaǎn, chaꞌ suꞌwe ꞌa yꞌni Ni loꞌoǔn. \v 16 Wa ngulo suwi Ndiose ꞌñaǎn chaꞌ kuꞌniǐn tñan ꞌin Jesucristo; tñan kanꞌ lka chaꞌ tsaꞌaǎn chkwiǐnꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌin Ndiose loꞌo neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, nchga seꞌen ndiꞌin neꞌ. Ngwañaꞌan ngiꞌniǐn, chaꞌ tyukwi ti tiye neꞌ kanꞌ ka neꞌ nten ꞌin Ndiose chunꞌ nu ngiꞌni Tyiꞌi Ndiose tñan niꞌ kasiya ꞌin neꞌ. Bra kanꞌ xlyaa Ndiose kuꞌni suꞌwa Ni chaꞌ ꞌin Ni loꞌo neꞌ kanꞌ chunꞌ tñan nu yꞌniǐn. \p \v 17 Jesucristo yꞌni chaꞌ ka chkwiǐnꞌ kaꞌan ꞌa chaꞌ loꞌo wan; ka chkwiǐnꞌ chaꞌ ꞌin tñan nu wa yꞌniǐn chabiyaꞌ ꞌin Ndiose. Loꞌo ja nchka tiǎnꞌ kuꞌniǐn siyeěnꞌ loꞌo wan ni siya chkwiǐnꞌ ngwañaꞌan. \v 18 Sa kanꞌ ti chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo wan, chaꞌ ꞌin tñan nu ngiꞌni Jesús, chaꞌ kaja ñaꞌan kunan nten xka laꞌa tsuꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ Ndiose. Loꞌo siꞌi skaǎn tiǎn nu ngiꞌniǐn tñan kanꞌ, loꞌo Tyiꞌi Ndiose ngiꞌni tñan kanꞌ loꞌoǔn xa nu nchkwiǐnꞌ loꞌo neꞌ. \v 19 Ngiꞌni Ndiose tyun chaꞌ tnun nu ja ka kuꞌni nten chalyuu, chaꞌ kuwe tiꞌ nchga nten chaꞌ Ndiose lka nu ngiꞌni tñan kanꞌ. Ngwañaꞌan nchka chaꞌ wa yiꞌaǎn mdijiǐn tyun lo yuu tijyuꞌ la. Mdyisnaǎn nde kichen Jerusalén, sa yaꞌ ngalaǎn lo yuu Ilírico. Nchga kichen seꞌen mdaꞌaǎn, kaꞌan ꞌa chaꞌ suꞌwe ꞌin Krixtu ykwiǐnꞌ loꞌo nten sa yaꞌ nu ngwa ꞌñaǎn. \v 20 Lye ꞌa yꞌniǐn tñan, chaꞌ ndaꞌan naǎn nchga kichen seꞌen nu ti ji kunan neꞌ chaꞌ ꞌin Krixtu. Kanꞌ ti kichen nganuǔn ngwaꞌuǔn chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin nten, chaꞌ ja nchka tiǎnꞌ steěn yuꞌwiǐn lo tñan nu ngiꞌni xka ta nten ꞌin Krixtu. \v 21 Nchka tiǎnꞌ chaꞌ tsaa toꞌo chaꞌ re nu ndukwa lo kityi kula: \q1 Nde kichen seꞌen nu ti ji chkwiꞌ neꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose loꞌo nten, la kanꞌ xuꞌwi lyo suꞌwe neꞌ ꞌin Ndiose; \q1 nde seꞌen ja ya kunan neꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose, la kanꞌ ka biyaꞌ suꞌwe tiꞌ nten chaꞌ ꞌin Ni. \s1 Nchka ꞌa tiꞌ Palyu tsaa kichen Roma \p \v 22 Tijyuꞌ ꞌa mdaꞌaǎn, kanꞌ chaꞌ ja ya kaja ñaꞌan nu kaǎn seꞌen ndiꞌin wan, \v 23 ni siya wa tyun yijan nchka tiǎnꞌ kaǎn chkwiǐnꞌ loꞌo wan. Loꞌo ni, xa nu wa laja la ꞌñaǎn tsaꞌaǎn, chaꞌ ja nganun ꞌa seꞌen nu kuꞌniǐn tñan laꞌa nde re; \v 24 kanꞌ chaꞌ nchka tiǎnꞌ kaǎn tyiꞌiǐn chinꞌ nde seꞌen ndiꞌin wan, tuwiin seꞌen tsaꞌaǎn nde España. Bra kanꞌ ka chkwiǐnꞌ chinꞌ loꞌo wan. Bra nu ngwa suꞌwe tiyean loꞌo taꞌaan, bra kanꞌ ka slaaꞌ wan loꞌoǔn, kwiꞌ ngwañaꞌan ka suꞌwa yaꞌ wan ꞌñaǎn tuwiin seꞌen tsaꞌaǎn nde loo la. \v 25-26 Kulo ndukwa la ndiꞌin chaꞌ tsaꞌaǎn kichen Jerusalén. Neꞌ taꞌaan nu ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu nde Macedonia, loꞌo nu ndiꞌin nde Acaya, suꞌwe ꞌa nka tiye neꞌ, kanꞌ chaꞌ wa mxoꞌ kii neꞌ sa tkanꞌ tñi nu ka lomstan, chaꞌ nchka tiꞌ neꞌ suꞌwa yaꞌ neꞌ ꞌin neꞌ tiꞌi taꞌaan, kwiꞌ nten ꞌin Krixtu nu ndiꞌin nde Jerusalén. Kanꞌ chaꞌ tsaꞌaǎn loꞌoǔn ꞌin tñi kanꞌ nde seꞌen ndiꞌin neꞌ tiꞌi kanꞌ. \v 27 Chañi chaꞌ tyukwi ti tiye neꞌ Macedonia loꞌo neꞌ Acaya mda neꞌ lomstan kanꞌ. Ka chkwianꞌ chaꞌ sa ñaꞌan lka si ndiya nan nu ndukwi neꞌ kanꞌ ꞌin taꞌa neꞌ, ngwañaꞌan lka tñan nu yꞌni neꞌ. Nde ñaꞌan ngwa: Ti kulo, wa ytsaꞌ neꞌ judío chaꞌ ꞌin Krixtu ꞌin neꞌ xka laꞌa tsuꞌ; kanꞌ chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌin neꞌ kanꞌ loꞌo Ndiose, ni siya neꞌ xka laꞌa tsuꞌ lka neꞌ. Kanꞌ chaꞌ suꞌwe ꞌa si suꞌwa yaꞌ neꞌ xka laꞌa tsuꞌ ꞌin neꞌ judío kanꞌ ni, xa nu nchka tiꞌi neꞌ, chaꞌ taꞌa nten ꞌin Krixtu lka neꞌ. \v 28 Kulo kuꞌni jiǐn tñan kanꞌ, sa yaꞌ nu wa mdyii mtsaǎn tñi kanꞌ ꞌin neꞌ; bra kanꞌ xñiǐn tuwiin tsaꞌaǎn nde España, loꞌo jluꞌwe tuwiin tyijiǐn seꞌen ndiꞌin wan. \v 29 Bra nu kalaǎn, bra kanꞌ jlyo tiǎnꞌ chaꞌ kaꞌan ꞌa chaꞌ suꞌwe ꞌin Krixtu ndiꞌin chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo wan, chaꞌ kaja la ñaꞌan nu sten la neꞌ chaꞌ ꞌin Krixtu bra kanꞌ. \p \v 30 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose, chkwiǐnꞌ loꞌo wan chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan, chaꞌ ngwañaꞌan suꞌwe ꞌa nka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin taꞌa nten wan, chunꞌ tñan nu ngiꞌni Tyiꞌi Ndiose niꞌ kasiya ꞌwan. Kuꞌni wan chaꞌ suꞌwa ka tiye wan loꞌoǔn, chaꞌ taꞌa ti chkwiꞌ wan loꞌo Ndiose chaꞌ ꞌñaǎn. \v 31 Jñan wan chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ lyaǎn ꞌin neꞌ xaꞌan nu ndiꞌin nde Judea. Tlá ꞌa neꞌ kanꞌ, chaꞌ ja siyaꞌ ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ chaꞌ ꞌin Krixtu. Kwiꞌ ngwañaꞌan, jñan wan ꞌin Ni chaꞌ ꞌin nten ꞌin Ndiose nu ndiꞌin nde Jerusalén, chaꞌ suꞌwe ti xuꞌwi tiye neꞌ taꞌaan bra nu chkwiꞌ neꞌ loꞌoǔn, bra nu xñi neꞌ lomstan nu taǎn ꞌin neꞌ. \v 32 Kwiꞌ ngwañaꞌan, jñan wan chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ ka suꞌwe ka tiyeěn bra nu kalaǎn seꞌen ndiꞌin wan, chaꞌ ka ngula tiyeěn xiyaꞌ xa nu tyiꞌiǐn loꞌo wan, si ngwañaꞌan nchka tiꞌ Ni chaꞌ ka. \v 33 Suꞌwe ti kuꞌni Ni loꞌo nchga wan sikwa, ti kwiꞌ Ndiose nu ngiꞌni chaꞌ tiin ti tyiꞌian lo chalyuu. Kwiꞌ ngwañaꞌan ka sikwa. \c 16 \s1 Mda Palyu kasiya ꞌin tyun nten ꞌin Krixtu nu ndiꞌin nde Roma \p \v 1-2 Bra nu kala Febe seꞌen ndiꞌin wan, chkwiꞌ suꞌwe wan loꞌo chabiyaꞌ ꞌin nu nka Xꞌnaan, kwiꞌ ngwañaꞌan ndiꞌin chaꞌ kuꞌni wan loꞌo, chaꞌ taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Krixtu lka neꞌ kula kanꞌ. Taꞌaan lka Febe, ngiꞌni tñan chaꞌ ꞌin nchga ta nten ꞌin Krixtu nu ndiꞌin kichen Cencrea. Ta wan nan nu lyiji ꞌin neꞌ kula kanꞌ, chaꞌ lye ꞌa mdayaꞌ neꞌ kula ꞌin kaꞌan ꞌa nten nu ngwa sꞌni la, loꞌoǔn wa mdayaꞌ neꞌ ꞌñaǎn. \p \v 3 Ta wan kasiya ꞌñaǎn ꞌin Priscila loꞌo Aquila, taꞌa ngiꞌnian tñan ꞌin Jesucristo. \v 4 Taꞌa tyukwaa neꞌ kanꞌ mslyaa neꞌ kaja neꞌ chaꞌ ꞌñaǎn nu ngwa sꞌni, chaꞌ mjwalyaa neꞌ ꞌñaǎn bra nu mdiꞌiǐn ska seꞌen nu chen ꞌa ñaꞌan. Loꞌoǔn ndyaǎn xuꞌwe ꞌin neꞌ kanꞌ, loꞌo nchga nten xka laꞌa tsuꞌ nu ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Krixtu kichen tijyuꞌ la, kwiꞌ ngwañaꞌan nchka tiꞌ neꞌ chkwiꞌ neꞌ ngwa xuꞌwe ꞌin neꞌ kanꞌ. \v 5 Bra kanꞌ chkwiꞌ wan loꞌo nchga nten ꞌin Krixtu nu ndyoꞌ tiꞌin tuꞌ naꞌan tyi Aquila kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, chkwiꞌ wan loꞌo Epeneto taꞌa suꞌwe nsuꞌwiǐn, ti kwiꞌ neꞌ Asia nu kulo ndukwa la yten chaꞌ ꞌin Krixtu lka yu kanꞌ. \v 6 Kwiꞌ ngwañaꞌan, chkwiꞌ wan loꞌo Liya, chaꞌ wa yꞌni ꞌa tñan chaꞌ ꞌwan. \v 7 Loꞌo chkwiꞌ wan loꞌo Andrónico loꞌo Junias taꞌa kichen tyiǐn, taꞌa yuꞌwiǐn niꞌ ñaꞌan chkwan. Taꞌa tyukwaa neꞌ kanꞌ lka neꞌ nten nu msuꞌwa Krixtu, chaꞌ ndyaa ykwiꞌ neꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose loꞌo neꞌ nu ndiꞌin tijyuꞌ; ngula ꞌa tñan yꞌni neꞌ chaꞌ ꞌin Xꞌnaan. Ndla la yten neꞌ kanꞌ chaꞌ ꞌin Jesús, chunꞌ ndiꞌin la yteěn chaꞌ kanꞌ. \p \v 8 Kwiꞌ ngwañaꞌan, ta wan kasiya ꞌin nchga neꞌ nu ndaꞌaǎn nin lo kityi re: loꞌo Amplias, chaꞌ ndiya ꞌa tiǎnꞌ ꞌin yu chabiyaꞌ ꞌin Xꞌnaan; \v 9 loꞌo Urbano, taꞌa ngiꞌniǐn tñan ꞌin Jesucristo; loꞌo Estaquis, kwiꞌ ngwañaꞌan ndiya ꞌa tiǎnꞌ ꞌin yu; \v 10 loꞌo Apeles, chaꞌ wa jlyo tiǎnꞌ chaꞌ msñi suꞌwe yu chaꞌ ꞌin Krixtu chunꞌ nchga chaꞌ tukwi nu mdijin yu lo tñan ꞌin Krixtu; kwiꞌ ngwañaꞌan nchga neꞌ taꞌa Aristóbulo; \v 11 loꞌo Herodión taꞌa kichen tyiǐn; loꞌo nchga neꞌ taꞌa Narciso nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ ꞌin Xꞌnaan; \v 12 loꞌo Trifena loꞌo Trifosa, nu ngiꞌni ꞌa tñan ꞌin Xꞌnaan; loꞌo Pérsida taꞌa suꞌwe nsuꞌwiǐn, chaꞌ kaꞌan ꞌa tñan suꞌwe ꞌin nu nka Xꞌnaan wa yꞌni neꞌ kanꞌ; \v 13 kwiꞌ ngwañaꞌan, chkwiꞌ wan loꞌo Rufo, ska nten ꞌin Krixtu nu suꞌwe ꞌa nchkwiꞌ nten chaꞌ ꞌin yu; loꞌo jyaꞌan Rufo, nu mnaꞌansiin ꞌñaǎn sa ñaꞌan si lka jyaꞌaǎn; \v 14 kwiꞌ ngwañaꞌan loꞌo Asíncrito, loꞌo Flegonte, loꞌo Hermes, loꞌo Patrobas, loꞌo Hermas, loꞌo taꞌa nten ꞌin Krixtu nu ndyoꞌ tiꞌin seꞌen ndiꞌin neꞌ kanꞌ; \v 15 kwiꞌ ngwañaꞌan chkwiꞌ wan loꞌo Filólogo, loꞌo Julia, loꞌo Nereo, loꞌo nu kunaꞌan taꞌa ngula yu, loꞌo Olimpas; kwiꞌ ngwañaꞌan loꞌo nchga nten nu suꞌwa ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Krixtu. Nchka tiǎnꞌ chaꞌ ta wan kasiya ꞌñaǎn ꞌin nchga nten kanꞌ. \p \v 16 Bra nu chkwiꞌ wan loꞌo taꞌa wan, tyukwi ti tiye wan xñi siꞌ taꞌa wan chabiyaꞌ ꞌin Krixtu. Nchga ta nten nu ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Krixtu nde re, nchka tiꞌ neꞌ ta neꞌ kasiya ꞌin wan. \p \v 17 ꞌWan taꞌa ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Krixtu, lye ꞌa chkwiǐnꞌ loꞌo wan ni, chaꞌ tiya ti tiꞌ tyiꞌin wan lo chalyuu, chaꞌ ja kan ꞌa nten nu suꞌwa chaꞌ wsuun ꞌwan loꞌo taꞌa wan, chaꞌ ja tukunꞌ neꞌ kanꞌ chaꞌ nu ñi ꞌin Krixtu nu wa ynan wan. Ja xñi wan chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ kanꞌ, \v 18 chaꞌ siꞌi tñan ꞌin Krixtu ngiꞌni neꞌ, xka chaꞌ nchkwiꞌ neꞌ loꞌo wan. Ngiꞌni neꞌ kanꞌ nchga lo chaꞌ kuxi nu ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ chaꞌ kuꞌni neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, nñi lyoꞌo ꞌa neꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ tiꞌi taꞌa wan, chunꞌ nu suꞌwe ꞌa nnen chaꞌ nu nchkwiꞌ neꞌ, chaꞌ sa ꞌa nchkwiꞌ neꞌ. \v 19 ꞌWan ni, suꞌwe ꞌa nchkwiꞌ nten chaꞌ ꞌwan nchga kichen, chaꞌ suꞌwe ꞌa nnan wan nchga chaꞌ ꞌin Krixtu. Suꞌwe ꞌa nka tiyeěn chaꞌ ꞌwan sikwa; loꞌo nchka tiǎnꞌ chaꞌ ndla ti tyaꞌan tiꞌ wan kuꞌni wan nchga chaꞌ suꞌwe, chaꞌ ja siyaꞌ tyaꞌan tiꞌ wan kuꞌni wan chaꞌ kuxi. \v 20 Ti chinꞌ ti tsan ti ji chaꞌ kuꞌni tyii Ndiose chaꞌ ꞌin kuneꞌ xaꞌan, chaꞌ ja ka tlyu la chaꞌ kuxi nu ngiꞌni nu xaꞌan kanꞌ. Tiin ti tyiꞌin wan sikwa, sa ñaꞌan ndiꞌin Ndiose; kwiꞌ ngwañaꞌan, ti kuꞌni la Jesucristo nu nka Xꞌnaan chaꞌ suꞌwe loꞌo nchga neꞌ taꞌa wan. \p \v 21 Loꞌo Timu taꞌa ndaꞌaǎn tñan, loꞌo Lucio, loꞌo Jasón, loꞌo Sosípater neꞌ taꞌa kichen tyiǐn, nchka tiꞌ neꞌ ta neꞌ kasiya ꞌwan. \p \v 22 Loꞌoǔn, scaranu ꞌin Palyu lkaǎn chaꞌ nu ndaꞌan ba kityi re, Tercio naǎn; loꞌoǔn nchka tiǎnꞌ taǎn kasiya ꞌwan chabiyaꞌ ꞌin Xꞌnaan. \p \v 23 Loꞌo Gayu nchkwiꞌ yu loꞌoǔn chaꞌ chkwiǐnꞌ loꞌo wan chaꞌ ꞌin yu; kwiꞌ naꞌan tyi yu nda yu chaꞌ ndiꞌiǐn, loꞌo nda yu naꞌan tyi yu chaꞌ ndyoꞌ tiꞌin nchga neꞌ re nu ndiꞌin chaꞌ ꞌin loꞌo Krixtu. Bra kanꞌ loꞌo Rastu nu nka ndloo ꞌin tñi kichen re, nchka tiꞌ yu ta yu kasiya ꞌwan; ti kwiꞌ ti chaꞌ nchka tiꞌ Cuarto, yu taꞌaǎn. \p \v 24 Kwiꞌ Jesucristo nu nka Xꞌnaan suꞌwa yaꞌ Ni ꞌin taꞌa wan, loꞌo ti kuꞌni Ni chaꞌ suꞌwe loꞌo wan; ngwañaꞌan nchka tiǎnꞌ chaꞌ ka. \s1 Mslaaꞌ Palyu loꞌo neꞌ \p \v 25 Kuꞌni tnuan ꞌin Ndiose sikwa. Ka ꞌin Ni kuꞌni Ni chaꞌ ngula tiye wan, chaꞌ tyiꞌin wan sa ñaꞌan nu ndiꞌin chaꞌ tyiꞌian lo chalyuu, xa nu yteen suꞌwean chaꞌ ꞌin Jesús. Chaꞌ suꞌwe nu ndiꞌin ꞌin Jesucristo ni, kanꞌ lka chaꞌ nu nchkwiǐnꞌ loꞌo nten, ni siya tyun ꞌa siyentu yijan yuꞌwi kutsiꞌ chaꞌ nu nchkwiꞌ sa ñaꞌan nu kuꞌni Ndiose nde loo la. \v 26 Loꞌo ni, wa ngwaꞌu suꞌwe Ni chaꞌ kanꞌ ꞌñaan. Kanꞌ chaꞌ ndiꞌin chaꞌ kanen chaꞌ ꞌin Krixtu ñaꞌaan chalyuu seꞌen ndiꞌin nten sa yaꞌ kunan nchga neꞌ xka laꞌa tsuꞌ, chaꞌ ka sten neꞌ chaꞌ ꞌin ska ti Ndiose, chaꞌ kunan neꞌ nchga chaꞌ nu nchkwiꞌ Ni. Ti kwiꞌ ti chaꞌ kanꞌ lka chaꞌ nu ngwaꞌan ayman kula lo kityi ꞌin Ndiose, sa ñaꞌan ka chaꞌ nde loo la. Ngulo Ndiose tñan chaꞌ kanen chaꞌ kanꞌ tijyuꞌ, kanꞌ chaꞌ ngwañaꞌan nchka ni; ti kwiꞌ Ndiose lka nu ja tsaa tii ꞌa chaꞌ ꞌin Ni. \p \v 27 ¡Ska ti Ndiose jlyo tiꞌ nchga chaꞌ, kanꞌ chaꞌ nchga bra ja ndiꞌin chaꞌ tyii chaꞌ kuꞌni tnuan ꞌin Ndiose chabiyaꞌ ꞌin Jesucristo! Kwiꞌ ngwañaꞌan ka chaꞌ sikwa.