\id JAS \h SANTIAGO \toc1 Kityi nu ngwaꞌan Santiago \toc2 SANTIAGO \toc3 Stg. \mt1 Kityi nu ngwaꞌan Santiago \c 1 \p \v 1 Santiago lkaǎn nu ndaꞌaǎn kityi re chaꞌ tsaa nde seꞌen ndiꞌin wan, taꞌa nten ꞌin Ndiose nu ndyaa wan ñaꞌaan chalyuu. Tñan ꞌin Ndiose lkaǎn, kwiꞌ ngwañaꞌan lkaǎn tñan ꞌin Jesucristo nu nka Xꞌnaan. Nchka tiǎnꞌ taǎn kasiya ꞌwan taꞌa wan. \s1 Bra nu ta Ndiose chaꞌ tiya ꞌñaan skaan \p \v 2 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Krixtu, si lye ꞌa ndaꞌan chaꞌ tiye wan chunꞌ nchga nu tiꞌí nu ndijin wan, ja nꞌni chaꞌ ka xiꞌin ꞌa tiꞌ wan bra kanꞌ; ka suꞌwe ꞌa ka tiye wan bra kanꞌ, \v 3 chaꞌ xa nu wa ndalo wan nu tiꞌí kanꞌ chunꞌ nu wa msñi suꞌwe wan chaꞌ ꞌin Jesús, bra kanꞌ ka jlyo tiꞌ wan chaꞌ wa nchka la ꞌwan talo wan lo chalyuu. \v 4 Kuꞌni wan chaꞌ talo wan tyukwi tyempu nu ndiꞌin wan lo chalyuu, sa ñaꞌan bra nu tyii nu tiꞌi ꞌwan, chaꞌ ka wan nten nu tyukwi ti tiye, nten nu ja ska nan lyiji ꞌin chunꞌ msñi wan chaꞌ ꞌin Jesús. \p \v 5 Si ndiya yaꞌ nu ja jlyo tiꞌ wan siyaꞌ ti sa ñaꞌan kuꞌni wan, bra kanꞌ jñan wan xuꞌwe ꞌin Ndiose, chaꞌ ta Ni ska chaꞌ tiya nu kiꞌya ke wan sa ñaꞌan kuꞌni wan bra kanꞌ. Suꞌwe ꞌa chaꞌ xuꞌwe ti nda Ni nchga chaꞌ ꞌin nten, loꞌo ja ngiꞌni tlá Ni ꞌñaan xa nu nda Ni ska chaꞌ suꞌwe ꞌñaan. \v 6 Sa kanꞌ ti chaꞌ, bra nu jñan wan ska chaꞌ ꞌin Ndiose, kanꞌ ndiꞌin chaꞌ tsaa ñaꞌan tiꞌ wan ꞌin Ni chaꞌ nchka ꞌin Ni kuꞌni Ni ngwañaꞌan; ja suꞌwe si xiꞌin chunꞌ wan ꞌin chaꞌ kanꞌ, ñaꞌan tiꞌ si nchkwin wan chaꞌ ja nchka ꞌin Ni kuꞌni Ni ngwañaꞌan. Nten nu ngwañaꞌan nchkwin chaꞌ ja nchka ꞌin Ndiose, lka neꞌ kanꞌ sa ñaꞌan lka kulooꞌ nu ndiya lo tujoꞌo; ndyituun kulooꞌ ndyaa ran la seꞌen ndukwa naꞌan kwiꞌin ꞌin ran chaꞌ tsaa ran. \v 7 Loꞌo neꞌ kanꞌ, ja ndiꞌin chaꞌ tyaꞌan chaꞌ tiye neꞌ chaꞌ ta Xꞌnaan ska nan ꞌin neꞌ bra kanꞌ, \v 8 chunꞌ tukwa chaꞌ ndaꞌan tiye neꞌ kanꞌ; ja ska chaꞌ kaja ꞌin neꞌ bra kanꞌ. Ska chaꞌ chkwiꞌ neꞌ ska tsan, xka tsan xka chaꞌ chkwiꞌ neꞌ kanꞌ bra kanꞌ. \p \v 9 Ka suꞌwe ka tiye neꞌ tiꞌí taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose; tayaꞌ Ni ꞌin neꞌ kanꞌ, chaꞌ suꞌwe la tyiꞌin neꞌ nde loo la, ni siya ndijin ꞌa neꞌ nu tiꞌí seꞌen ndiꞌin neꞌ ni. \v 10 Kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌni Ni chaꞌ ka suꞌwe ka tiye ska nu kuliyaꞌ taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ni, ni siya tyii chaꞌ kuliyaꞌ kanꞌ ꞌin neꞌ; ndiꞌin chaꞌ tyii nchga chaꞌ suꞌwe nu nsuꞌwi ꞌin neꞌ kuliyaꞌ, sa ñaꞌan lka xa wa mdyii chaꞌ ꞌin ska keé nu ndiꞌya ñaꞌan nu nsuꞌwi niꞌ kixinꞌ. \v 11 Xa wa mdoꞌo tukwa kwichaa, nchka tikeeꞌ ꞌa kwan bra kanꞌ, nganaan yka keé, ngalu nchga keé, mdyii chaꞌ ndiꞌya ñaꞌan ran bra kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan tyii chaꞌ ꞌin neꞌ kuliyaꞌ; bra nu ngiꞌni ꞌa neꞌ tñan chaꞌ ti kaja la chaꞌ suꞌwe ꞌin neꞌ, ska yaꞌ ti tyii chaꞌ suꞌwe kanꞌ ꞌin neꞌ bra kanꞌ. \s1 Bra nu jwakii kuneꞌ xaꞌan ꞌñaan chaꞌ kuꞌnian chaꞌ kuxi \p \v 12 Ka suꞌwe ka tiye nten nu ti nsñi chaꞌ ꞌin Jesús, ni siya tyijin neꞌ kaꞌan ꞌa nu tiꞌí. Suꞌwe si chan talo neꞌ, xa wa mdyii chaꞌ tiꞌí kanꞌ ꞌin neꞌ, chaꞌ kaja chalyuu ꞌin neꞌ nu ja tsaa tii ꞌa bra kanꞌ; kanꞌ lka chaꞌ suꞌwe nu wa ndukwin Ndiose chaꞌ ta Ni ꞌin nten nu suꞌwe ꞌa nka tiye ñaꞌan ꞌin Ni. \v 13 Bra nu jwakii ska chaꞌ kuxi ꞌñaan, ja suꞌwe chaꞌ chkwianꞌ: “Ndiose yꞌni chaꞌ nñi lyoꞌo chaꞌ kuxi re ꞌñaǎn.” Ja nñi lyoꞌo Ni ꞌin nten chaꞌ kuꞌni ska chaꞌ kuxi; kwiꞌ ngwañaꞌan, ja ndiya ꞌa chaꞌ kuxi nu ka kwiñi lyoꞌo ꞌin Ni. \v 14 Bra nu jwakii chaꞌ kuxi ꞌñaan, kanꞌ lka tyempu nu ja ndukwaan ska chaꞌ ꞌin Ndiose; bra kanꞌ ti kwiꞌ chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌñaan, ti ykwiinꞌ tian, kanꞌ lka nu ndatsaa ꞌñaan chaꞌ ti kuꞌniin laan chaꞌ kuxi. \v 15 Ndiya la tianꞌ kuꞌnian chaꞌ kuxi kanꞌ, ni siya nchka tnun la kiꞌya ꞌñaan; chunꞌ ndiꞌin bra nu ndyaꞌan tianꞌ ngiꞌnian chaꞌ kuxi kanꞌ, bra kanꞌ ja nchka kulaa yaanꞌ ꞌin ran, bra kanꞌ tyisnaan xiꞌin chuanꞌ ꞌin chalyuu suꞌwe nu wa mjwi ꞌñaan. \p \v 16 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose, ndiya ꞌa tiǎnꞌ ñaꞌaǎn ꞌwan: ja ta wan chabiyaꞌ chaꞌ kwiñi lyoꞌo kuneꞌ xaꞌan ꞌwan. \v 17 Nchga chaꞌ suꞌwe nu ndyiji ꞌñaan ni, nchga chaꞌ nu chañi chaꞌ xkwiꞌ suꞌwe ran, nde seꞌen ndiꞌin Ndiose siyaꞌ ti ndyoꞌo chaꞌ kanꞌ, ti kwiꞌ Ndiose nu mñan nchga xaa tnun nu nsuꞌwi niꞌ kwan. Ska ti chaꞌ nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌñaan; ja ndla ꞌa ti ka xaꞌan chaꞌ nu nka tiye Ni, chunꞌ ja nꞌni chaꞌ xiꞌin chunꞌ Ni ꞌin ska chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ni loꞌo nten. \v 18 Nchga chaꞌ nu ñi lka chaꞌ ꞌin Ndiose, wa ngwaꞌu Ni ꞌñaan chaꞌ kaan nten ꞌin Ni, chaꞌ ngwañaꞌan ngwa tiꞌ Ni chaꞌ ka; nchka tiꞌ Ni chaꞌ kulo ndukwa la kaan nten ꞌin Ni, chaꞌ kaan tlyu la ꞌin nchga lo nan nu wa mñan Ni, ngwañaꞌan nchka tiꞌ Ni. \s1 Chaꞌ kti nu chañi ndiꞌin chaꞌ kuꞌnian chabiyaꞌ ꞌin Ndiose \p \v 19 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ suꞌwe ꞌa nka tiyeěn ñaꞌaǎn ꞌwan, nꞌni chaꞌ kiꞌya wan kwenta ꞌin chaꞌ nu chkwiǐnꞌ re. Taꞌaan ndiꞌin chaꞌ ndla ti kunaan chaꞌ nu chkwiꞌ nten loꞌoan, ni siya tiyaꞌ ti xkwean ꞌin neꞌ, tiyaꞌ ꞌa kasinꞌ tianꞌ ꞌin neꞌ. \v 20 Chaꞌ nu bra nu kasinꞌ tianꞌ, ja ka kuꞌnian chaꞌ suꞌwe nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ kuꞌnian lo chalyuu. \v 21 Kwiꞌ ngwañaꞌan, ndiꞌin chaꞌ kulaa yaanꞌ nchga chaꞌ chen ñaꞌan, nchga chaꞌ kuxi nu ti ndiꞌin niꞌ kasiya ꞌñaan. Tukwaan chaꞌ ꞌin Ndiose sikwa, suꞌwe ti xñian nchga chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ni loꞌoan, chaꞌ kanun chaꞌ kanꞌ niꞌ kasiya ꞌñaan, kanꞌ lka chaꞌ nu ka kulaa ꞌñaan ꞌin chaꞌ kuxi nu njwakii ꞌa ꞌñaan. \p \v 22 Sa kanꞌ ti chaꞌ, ndiꞌin chaꞌ tukwaan nchga chaꞌ nu nduꞌu Ni ꞌñaan, siꞌi nan kunan tian chaꞌ kanꞌ; ti ykwiinꞌ tian nñi lyoꞌoan ꞌñaan, si xkwiꞌ nan nnan tian chaꞌ kanꞌ, loꞌo ja ngiꞌnian kasu ꞌin chaꞌ kanꞌ. \v 23 Nchga nten nu nchka tiꞌ kunan chaꞌ nu nchkwiꞌ Ni loꞌoan, loꞌo bra kanꞌ ja xlyaa neꞌ kuꞌni neꞌ kasu ꞌin chaꞌ kanꞌ, lka nten kanꞌ ñaꞌan tiꞌ nten nu nduun ñaꞌan kwiꞌya ꞌin neꞌ, ti ykwiꞌ ti neꞌ lo ska kunan; \v 24 ndla ndsaa ti ñaꞌan kwiꞌya neꞌ ꞌin neꞌ, loꞌo bra wa ndyaa neꞌ, bra ti kjlyaa tiꞌ neꞌ sa ñaꞌan ñaꞌan neꞌ bra kanꞌ. \v 25 Tayaꞌ Ndiose ꞌin nchga nten nu chañi kunan chaꞌ suꞌwe nu nchkwiꞌ Ni loꞌoan, chaꞌ kanun niꞌ kasiya ꞌñaan; kanꞌ lka chaꞌ nu tayaꞌ ꞌñaan chaꞌ ka tyiꞌin suꞌwe tiyean. Si suꞌwe ti kuꞌnian lo chalyuu, si kuꞌnian nchga tñan nu nduꞌu Ni ꞌñaan nchga tsan nu ti tyiꞌian lo chalyuu, suꞌwe ꞌa ka ꞌñaan bra kanꞌ. Siꞌi nan nnan tian chaꞌ kanꞌ, loꞌo kanꞌ kjlyaa tianꞌ ran chunꞌ ndiꞌin la. \p \v 26 Ja chan ndiya chinꞌ taꞌa wan nu xkeꞌ tiꞌ chaꞌ kti ꞌa ngiꞌni neꞌ, ti ykwiꞌ ti neꞌ. Chaꞌ kwiñi ti ngiꞌni neꞌ ngwañaꞌan, si ja nduwe tiꞌ neꞌ sa ñaꞌan chkwiꞌ neꞌ loꞌo nten; ti ykwiꞌ ti neꞌ nñi lyoꞌo neꞌ ꞌin neꞌ chaꞌ kti neꞌ bra kanꞌ. \v 27 Bra nu tyukwi ti tiyean siyaꞌ ti kuꞌnian chaꞌ kti ꞌin Ndiose Stian, loꞌo siꞌi tukwa chaꞌ nsuꞌwi tiyean, nde ndiya chaꞌ kti nu nchka la tiꞌ Ndiose Stian chaꞌ kuꞌnian bra kanꞌ. Ndiꞌin chaꞌ tayaanꞌ ꞌin nu xuwe tiꞌi, kwiꞌ ngwañaꞌan ndiꞌin chaꞌ tayaanꞌ ꞌin nu kunaꞌan nu nganun ska ti, bra nu ndijin ꞌa neꞌ nu tiꞌí lo chalyuu; ti kwiꞌ ti chaꞌ, ja suꞌwe sten yuꞌwian loꞌo ya ñaꞌan ti chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi lo chalyuu. \c 2 \s1 Ska ti biyaꞌ kuꞌnian chaꞌ suꞌwe loꞌo nchga nten nu ndijyan seꞌen ndiꞌian \p \v 1 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesucristo, ti kwiꞌ Xꞌnaan nu ndiꞌin seꞌen nu suꞌwe ꞌa ñaꞌan niꞌ kwan, ja suꞌwe si ska ñaꞌan nka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin ska nten; suꞌwa ndiꞌin chaꞌ kuꞌni wan loꞌo nchga nten, kanꞌ nu suꞌwe la. \v 2 Ja chan kan tyun lo nten seꞌen ndyoꞌ tiꞌin wan, ni siya nu kuliyaꞌ nu nsuꞌwi kwiiꞌ oro yaꞌ, kwiꞌ suꞌwe ꞌa ñaꞌan steꞌ neꞌ, ni siya nu tiꞌí nu msun ꞌa steꞌ neꞌ. \v 3 Ja suꞌwe si lye ꞌa kuꞌni tnun wan ꞌin ska nten nu nchkuꞌ teꞌ nu wjñun ꞌa. Ja suꞌwe chkwiꞌ wan loꞌo ska nu kuliyaꞌ kanꞌ: “Tyukwaa chinꞌ lo yka xlya suꞌwe re, yu kula”, loꞌo ti kwiꞌ bra chkwiꞌ wan chaꞌ re loꞌo ska nu tiꞌi: “Nde kwa ti tyuun. O ta tyukwaa chinꞌ, ni siya lyuu ti kwa.” \v 4 Ndukwi wan kiꞌya bra kanꞌ, chaꞌ ska ñaꞌan nka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin skaa nten, kwiꞌ ngwañaꞌan kuxi ti nka tiye wan ñaꞌan wan ꞌin xka nten bra kanꞌ. \p \v 5 ꞌWan taꞌaǎn nu ndiya ꞌa tiǎnꞌ ꞌwan, kiꞌya wan kwenta sa ñaꞌan lka chaꞌ re, chaꞌ wa ngulo suwi Ndiose ꞌin nten nu tiꞌi chaꞌ ka xñi suꞌwe neꞌ chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ ta Ni ska chalyuu suꞌwe ꞌin neꞌ kanꞌ bra kanꞌ, ti kwiꞌ chalyuu kwi nu ndukwin Ni chaꞌ kaja ꞌin nten nu suꞌwe ꞌa nka tiye ñaꞌan ꞌin Ndiose. Ni siya tiꞌi ꞌa nten kanꞌ lo chalyuu, kuliyaꞌ ꞌa neꞌ tloo Ndiose. \v 6 Ja suꞌwe ngiꞌni wan, chaꞌ nda wan chaꞌ wjyuꞌu ꞌin nu tiꞌi. Ngiꞌni tnun wan ꞌin nu kuliyaꞌ kanꞌ, loꞌo ti kwiꞌ nu kuliyaꞌ lka nu tiꞌí tiꞌ ꞌwan, ti kwiꞌ nu kuliyaꞌ lka nu ndyaꞌan loꞌo ꞌwan tloo neꞌ wsiya. \v 7 Ti kwiꞌ neꞌ kanꞌ lka nu nchkwiꞌ ꞌa chaꞌ kuxi ꞌin Jesús, ti kwiꞌ Ni nu suꞌwe ꞌa nsuꞌwi tiyean ꞌin Ni. \p \v 8 Suꞌwe ꞌa si chañi chaꞌ ndukwa wan tñan nu ngulo Ndiose ti kulo, ti kwiꞌ chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula re: “Ndiꞌin chaꞌ chka tꞌnan tiꞌ wan ꞌin taꞌa nten wan, sa ñaꞌan lka si chka tꞌnan tiꞌ wan ꞌwan, ti ykwiꞌ ti wan” ndukwin kityi. \v 9 Bra nu ska ñaꞌan ngiꞌni wan loꞌo ska nten, kuxi ngiꞌni wan loꞌo bra kanꞌ, ndiꞌin kiꞌya ꞌwan tloo Ndiose bra kanꞌ; ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula kanꞌ. \v 10 Nten nu ndukwa nchga tñan nu ngulo Ndiose ꞌñaan, Loꞌo kanꞌ nsuꞌwi ni siya ska ti chaꞌ kuxi nu ngiꞌni neꞌ kanꞌ, ska ti biyaꞌ ndukwi neꞌ kiꞌya, sa ñaꞌan lka si ja ndukwa neꞌ siyaꞌ ti nchga tñan nu wa ngulo Ni ꞌñaan. \v 11 Ndiose lka nu wa ykwiꞌ taꞌa tyukwaa chaꞌ nu ndukwa re: “Ja tyiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo kwilyoꞌo xka nten” ndukwin Ni; kwiꞌ ngwañaꞌan ykwiꞌ Ni: “Ja kujwi wan ꞌin taꞌa nten wan” ndukwin Ni. Si kujwi wan ꞌin taꞌa nten wan ni, ndiꞌin kiꞌya ꞌwan sikwa, ni siya ja ya tyiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo kwilyoꞌo xka nten; ska ti biyaꞌ wa ngulaa yaꞌ wan chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ndiose loꞌoan bra kanꞌ. \v 12 Wa ytsaꞌ Jesús ꞌñaan ska chaꞌ suꞌwe nu kanun niꞌ kasiya ꞌñaan, chaꞌ tayaꞌ Ni ꞌñaan chaꞌ suꞌwe ti ka tiyean. Ndiꞌin chaꞌ chkwianꞌ chaꞌ suꞌwe, kwiꞌ ngwañaꞌan ndiꞌin chaꞌ kuꞌnian chaꞌ suꞌwe bra nu ti ndiꞌian lo chalyuu, chaꞌ wa tiya ti tsan nu kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nchga nten chalyuu. \v 13 Loꞌo kanꞌ si ja ngwa tꞌnan tianꞌ ꞌin taꞌa ntean, ja ka chka tꞌnan tiꞌ Ni ꞌñaan bra nu kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌñaan; nten nu chka tꞌnan tiꞌ ꞌin taꞌa nten, kanꞌ lka nu suꞌwe la ka chaꞌ ꞌin bra nu kuꞌni biyaꞌ Ni ꞌin nten chalyuu. \s1 Ndiya tñan suꞌwe chaꞌ kuꞌnian xa wa ytean chaꞌ ꞌin Ndiose \p \v 14 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesús, bra nu ja ngiꞌnian chaꞌ suꞌwe nu tayaꞌ ꞌin taꞌa ntean, ja ka chkwianꞌ chaꞌ ndiꞌin chaꞌ ꞌñaan loꞌo Jesús. Ja xlyaa Ni kulaa Ni ꞌñaan ngwañaꞌan. \v 15 Ja chan ndiya neꞌ taꞌa ndyoꞌ tiꞌin wan nu lyiji ꞌa steꞌ neꞌ, nu lyiji ꞌa nan ku neꞌ, ni siya yu kiꞌyu, ni siya neꞌ kunaꞌan. \v 16 Si chkwiꞌ wan chaꞌ re loꞌo neꞌ kanꞌ: “Ndiose tayaꞌ ꞌwan” nchkwin wan ꞌin neꞌ. “Kuꞌ wan steꞌ wan, chaꞌ ka tsun tiꞌ wan, ku suꞌwe wan tyaja” nchkwin wan ꞌin neꞌ, loꞌo ja nda wan nan nu lyiji ꞌin neꞌ kanꞌ bra kanꞌ, ¿ta suꞌwe xkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ chkwiꞌ wan ngwañaꞌan loꞌo neꞌ a? Ja suꞌwe chkwiꞌ wan ngwañaꞌan; \v 17 wa mjlyaa tiꞌ wan chaꞌ ꞌin Ndiose si chkwiꞌ wan ngwañaꞌan; ja ka chkwianꞌ loꞌo nten chaꞌ wa ytean chaꞌ ꞌin Ndiose, si ja loꞌo kuꞌnian chaꞌ suꞌwe nu tayaꞌ ꞌin taꞌa ntean. \p \v 18 Ja chan chkwiꞌ ska nten loꞌoǔn: “Suꞌwe ꞌa chaꞌ ꞌwan chaꞌ msñi wan chaꞌ ꞌin Ndiose. Naꞌ ni, nxkeꞌ tianꞌ chaꞌ yaꞌ la chaꞌ ꞌin Ndiose ni siya kuꞌniǐn tiǎn chaꞌ suꞌwe loꞌo nten, ni siya ja tsaa ñaꞌan lye tiǎnꞌ” nchkwin yu. Suꞌwe sikwa. Nde lka chaꞌ nu chkwiǐnꞌ loꞌo yu kanꞌ bra kanꞌ: “Katsaꞌ wan ꞌñaǎn sikwa si chañi chaꞌ wa msñi wan chaꞌ ꞌin Ndiose, ni siya suꞌwe ti ngiꞌni wan loꞌo nten; loꞌo naꞌ ni, bra nu ñaꞌan wan ꞌñaǎn chaꞌ ngiꞌniǐn chaꞌ suꞌwe loꞌo nten, bra kanꞌ ka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ chañi chaꞌ msñiǐn chaꞌ ꞌin Ndiose” chkwiǐnꞌ loꞌo yu kanꞌ. \v 19 Wa ndyaa ñaꞌan tiꞌ wan chaꞌ ska ti Ndiose nsuꞌwi chalyuu. Suꞌwe ꞌa, loꞌo nchga kwiꞌin xaꞌan ndyaa ñaꞌan tiꞌ ran chaꞌ kanꞌ; kwiꞌ ngwañaꞌan, lye ꞌa nchkwan kwiꞌin xaꞌan kanꞌ, chaꞌ ngitsen ꞌa ran ꞌin Ndiose. \v 20 Ndiꞌin chaꞌ ka biyaꞌ tiꞌ wan, chaꞌ ja chañi chaꞌ msñian chaꞌ ꞌin Ndiose si ja kuꞌnian chaꞌ suꞌwe nu tayaꞌ ꞌin taꞌa ntean. \v 21 Nde ñaꞌan ngwa biyaꞌ tiꞌ Ndiose chaꞌ ngwa suꞌwe kasiya ꞌin Abraham nu ngwa sꞌni, ayman kula ꞌñaan ni. Naꞌan Ni chaꞌ mslyaa yu kula mda yu sñiꞌ ykwiꞌ yu, nu lka Isaac kanꞌ, chaꞌ ka yu ska lomstan. \v 22 Wa yꞌni Abraham ska tñan sikwa. Chunꞌ tñan nu yꞌni yu kula kanꞌ ngwa biyaꞌ tiꞌ Ndiose chaꞌ wa ynan yu chaꞌ nu ykwiꞌ Ni loꞌo yu; ndyaa ñaꞌan ꞌa tiꞌ yu kula chaꞌ kanꞌ, kanꞌ chaꞌ mslyaa yu kuꞌni yu tñan kanꞌ. \v 23 Kanꞌ lka chaꞌ nu ndukwa lo kityi kula seꞌen nchkwiꞌ re: “Msñi Abraham chaꞌ ꞌin Ndiose, kanꞌ chaꞌ ykwiꞌ Ni chaꞌ ꞌin Abraham chaꞌ ngwa yu ska nten nu luwi ꞌa kasiya ꞌin.” Taꞌa suꞌwe nsuꞌwi Ndiose ngwa Abraham bra kanꞌ, ndukwin kityi. \p \v 24 Ngwañaꞌan ka biyaꞌ tiꞌ wan sikwa, chaꞌ xlyaa Ndiose tukwa chaꞌ nu nchkwiꞌ nten nu ngiꞌni chaꞌ suꞌwe, siꞌi chaꞌ nchkwiꞌ ti neꞌ chaꞌ ndyaa ñaꞌan tiꞌ neꞌ ꞌin Ni. \v 25 Kwiꞌ ngwañaꞌan msñi Ni chaꞌ nu ykwiꞌ nu kunaꞌan tsaa tiꞌ nu ngwa naan Rahab; mdukwa Ni chaꞌ nu ykwiꞌ nu kunaꞌan kanꞌ, sa ñaꞌan si ngwa nu kunaꞌan kanꞌ ska nten nu suꞌwe, chaꞌ suꞌwe ꞌa tñan yꞌni neꞌ tloo Ndiose. Wa mda Rahab seꞌen mdiꞌin tukwa nu kiꞌyu neꞌ Israel nu mnan ti yaa naꞌan kichen tyi nu kunaꞌan; bra kanꞌ ngwaꞌu nu kunaꞌan xka tuwiin ꞌin yu seꞌen tyaa suꞌwe ti yu kanꞌ, chaꞌ xnan yu ꞌin yu xaꞌan bra kanꞌ. \v 26 Kwiꞌ ngwañaꞌan nan ni, si chkwianꞌ chaꞌ wa ytean chaꞌ ꞌin Ndiose, loꞌo ja ngiꞌnian chaꞌ suꞌwe nu tayaanꞌ ꞌin taꞌa ntean, bra kanꞌ lkaan sa ñaꞌan lka nten nu wa ndyaa kasiya ꞌin chaꞌ wa ngujwi neꞌ. \c 3 \s1 Kuꞌnian kwenta tuꞌwaan chaꞌ ja chkwianꞌ chaꞌ kuxi \p \v 1 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Krixtu, ja suꞌwe si tyun ꞌa wan nchka tiꞌ wan kwaꞌu wan ꞌin taꞌa nten wan; yaꞌ la si chinꞌ ti nan kaan mstru chaꞌ kwaꞌuan chaꞌ ꞌin Ndiose ꞌin taꞌaan. Wa jlyo tiꞌ wan chaꞌ lye ꞌa ñaꞌan kwiꞌya neꞌ ꞌñaan nu lkaan mstru, kanꞌ chaꞌ ndla ꞌa chkwiꞌ neꞌ ꞌñaan si chen ñaꞌan tyoꞌo tñan nu ngiꞌnian xa wa ngwaꞌuan ꞌin taꞌaan. \v 2 Chañi lka chaꞌ nchgaan ndiya yaꞌ ndyoꞌo tsaa chaꞌ tuꞌwaan bra nu nchkwianꞌ loꞌo taꞌa ntean; ja tukwin ndiya nu ja ya tyoꞌo tsaa chaꞌ tuꞌwa siyaꞌ ti, bra nu nchkwiꞌ yu loꞌo taꞌa nten yu. Si ndiya nten nu suꞌwe ngiꞌni kwenta tuꞌwa neꞌ chaꞌ ja chkwiꞌ ꞌa neꞌ ska chaꞌ kuxi tyukwi ti tiye neꞌ siyaꞌ ti. Ja chan ka kuꞌni neꞌ kwenta ñaꞌaan neꞌ ska ti neꞌ, si ngwañaꞌan. Tukwi ꞌa chaꞌ kuꞌnian kwenta ꞌñaan, ti ykwiinꞌ tian, chaꞌ ja chkwiꞌ ꞌaan chaꞌ kuxi. \v 3 Nde ñaꞌan ngiꞌnian loꞌo ska kwiyu. Nsuꞌwaan chkwan tu tuꞌwa iꞌ, chaꞌ bra kanꞌ ka kuloan tñan ꞌin iꞌ, chaꞌ tsaa loꞌoan ꞌin iꞌ la seꞌen nchka tianꞌ chaꞌ tsaan. \v 4 Xka ñaꞌan ngiꞌni nten nu ndlyaꞌ ska yka naꞌan. Nten nu nka ndloo ꞌin yka naꞌan, bra nu kalaꞌ yu ska yaꞌ xuwe nu ndukwa tu seꞌen yka naꞌan kanꞌ, ka ꞌin yu tsaa loꞌo yu ꞌin ran la seꞌen nchka tiꞌ yu chaꞌ tsaa yu loꞌo. Ni siya tnun ꞌa yka naꞌan kanꞌ, ni siya lye ꞌa nskwa kwiꞌin nu ndyaꞌan loꞌo ꞌin ran, ka ꞌin yu tsaa loꞌo yu ꞌin ran la seꞌen nchka tiꞌ yu tsaa yu. \v 5 Kwiꞌ ngwañaꞌan lka ska chaꞌ nu nchkwianꞌ. Nxkeꞌ tianꞌ chaꞌ lyuꞌ ti ltseanꞌ nu nsuꞌwi tu tuꞌwaan. Loꞌo kaꞌan ꞌa chaꞌ tnun nchkwianꞌ loꞌo ran, ndiya yaꞌ. Tukwi ꞌa chaꞌ kuꞌnian kwan tuꞌwaan, chaꞌ ja chkwianꞌ chaꞌ kuxi ngwañaꞌan. Ti kwiꞌ ti chaꞌ, kaꞌan ꞌa chaꞌ kuxi ka kuꞌni ska chaꞌ nu chkwianꞌ; sa ñaꞌan lka chaꞌ chinꞌ ti kiiꞌ kunanjoꞌo chaꞌ xñi kiiꞌ ꞌin kixinꞌ tnun, loꞌo kaꞌan ꞌa kixinꞌ nskin bra kanꞌ, \v 6 ngwañaꞌan lka ska chaꞌ nu chkwianꞌ; siꞌya chaꞌ kanꞌ ka tyisnan xka chalyuu nu kuxi ꞌa ꞌñaan, xa wa yten chaꞌ kuxi kanꞌ niꞌ kasiya ꞌñaan. Tyisnan kanen chaꞌ kuxi kanꞌ tyukwi ñaꞌaan bra kanꞌ. Loꞌo ska chaꞌ nu chkwiinꞌ tian, tyisnan skwen tikeǎnꞌ bra kanꞌ; loꞌo kiiꞌ kanꞌ ni, nde lo jwlyaa siyaꞌ ti ndyoꞌo ran ndijyan nganen ran nchga seꞌen ndiꞌian. \v 7 Nchka ꞌin nten chalyuu kuꞌni msu ꞌin nchga lo ꞌni tlá, ni siya ꞌni nu ndaꞌan kiyaꞌ ti, ni siya ꞌni nu ndyukwi kwan, ni siya ꞌni nu nsuweꞌ niꞌ lyuu, ni siya ꞌni nu nsuꞌwi lo tujoꞌo. Ngiꞌni msu nten ꞌin nchga lo ꞌni kanꞌ. \v 8 Loꞌo ska chaꞌ nu nchkwianꞌ ni, ja ka ꞌñaan kuꞌni msuan ꞌin ran, chaꞌ ja chkwiinꞌ ꞌaan chaꞌ kuxi loꞌo nten. Kuxi ꞌa tuꞌwaan; ja nchka ꞌñaan kuꞌnian kwenta tuꞌwaan, ti ykwiinꞌ tian. Ñaꞌan tiꞌ tyiꞌa tlá nu nsuꞌwi tuꞌwa kunan, ngwa ñaꞌan lka tuꞌwaan, chaꞌ nsuꞌwi ꞌa chaꞌ kuxi nu nchkwianꞌ. \v 9 Tukwa lo chaꞌ nchkwianꞌ: suꞌwe nchkwianꞌ loꞌo Ndiose Stian bra nu ngiꞌniin tnuan ꞌin Ni chaꞌ lka Ni Xꞌnaan; chunꞌ ndiꞌin la ndaan kiꞌya ꞌin taꞌa ntean xa nu nchkwianꞌ loꞌo neꞌ, ni siya wa ngwiñan Ni ꞌñaan taꞌaan nu lkaan nten chalyuu chaꞌ kaan sa ñaꞌan lka ykwiꞌ Ni. \v 10 Ti kwiꞌ tu tuꞌwaan ndyoꞌo nchga chaꞌ nu nchkwianꞌ, ni siya chaꞌ suꞌwe nu nchkwianꞌ loꞌo Ndiose, ni siya chaꞌ kuxi nu nchkwianꞌ loꞌo taꞌa ntean. ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Krixtu, ja suꞌwe chaꞌ ka ngwañaꞌan. \v 11 Ja ndukwa tyiꞌa suꞌwe ska niꞌ chku tiyu suꞌwa ti loꞌo tyiꞌa xeeꞌ. \v 12 Kwiꞌ ngwañaꞌan lka loꞌo yka nu ndyoꞌo nan xi kuan; ja ka tyoꞌo nstin lo yka kisu, ti kwiꞌ ti chaꞌ, ja ka tyoꞌo kisu lo yka juꞌwa; ja ka xtiyaaꞌ ran. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ja kaja tyiꞌa nu suꞌwe ndiꞌyu seꞌen ndukwa tyiꞌa xeeꞌ. \s1 Bra nu chañi chaꞌ suꞌwe ꞌa nchka biyaꞌ tianꞌ ska chaꞌ \p \v 13 Bra nu xkeꞌ tiꞌ wan chaꞌ suꞌwe ꞌa nchka ꞌwan nchkwiꞌ wan, chaꞌ suꞌwe ꞌa nnan wan ska chaꞌ nu nchkwiꞌ nten loꞌo wan, bra kanꞌ xkwiꞌ suꞌwe ti kuꞌni wan bra nu ndiꞌin wan lo chalyuu, chaꞌ ka kiꞌya xka ta nten kwenta ꞌwan chaꞌ nten suꞌwe lka wan. Ja kaꞌan ꞌa chaꞌ tnun xuꞌwi tiye wan ñaꞌan wan ꞌin nten chaꞌ nchka ꞌa ꞌwan ngwañaꞌan, suꞌwe ti chkwiꞌ wan loꞌo neꞌ. \v 14 Ja ka chkwiꞌ nten ꞌwan chaꞌ nten suꞌwe lka wan si liyeꞌ tiꞌ wan, si kuxi ꞌa ndaꞌan chaꞌ tiye wan ñaꞌan wan ꞌin nten, si xkwiꞌ tñan ꞌwan, ti ykwiꞌ ti wan, nka tiye wan; nan nñi lyoꞌo wan ꞌin taꞌa nten wan si ngwañaꞌan ngiꞌni wan, loꞌo nsuꞌwa nchkunꞌ wan chaꞌ nu ñi nu wa nda Ndiose chaꞌ kan lo chalyuu, chaꞌ ngwañaꞌan siyeꞌ ꞌa ngiꞌni wan. \v 15 Siꞌi nde seꞌen ndiꞌin Ndiose ndyoꞌo chaꞌ kuxi nu nchkwiꞌ wan, ska chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi lo chalyuu re lka chaꞌ kanꞌ; ska chaꞌ nu wa ytsaꞌ ykwiꞌ kuneꞌ xaꞌan ꞌwan lka chaꞌ nu nchkwiꞌ wan bra kanꞌ. \v 16 Bra nu liyeꞌ tianꞌ ꞌin taꞌa ntean, bra nu xkwiꞌ tñan ꞌñaan ti ykwiinꞌ tian nka tiyean, ja ka suꞌwa chaꞌ ꞌñaan loꞌo taꞌa ntean bra kanꞌ; nchga lo chaꞌ kuxi ka kuꞌnian bra kanꞌ. \v 17 Nchga chaꞌ nu nda Ndiose ꞌñaan chaꞌ chkwianꞌ loꞌo nten, xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe lka kanꞌ; ja mxtiyaaꞌ chaꞌ suꞌwe kanꞌ loꞌo chaꞌ kuxi, ja ngiꞌni ran chaꞌ xuan loꞌo taꞌa ntean. Xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe nda Ni chaꞌ chkwianꞌ loꞌo nten, chaꞌ xkwiꞌ chaꞌ suꞌwe kuꞌnian loꞌo neꞌ bra kanꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, xa wa ynaan chaꞌ kanꞌ, ndiꞌin chaꞌ chka tꞌnan tianꞌ ꞌin nten, chaꞌ kuꞌnian chaꞌ suꞌwe nu tayaanꞌ ꞌin nten; ska ti chaꞌ nu ñi chkwianꞌ loꞌo nten, ja chkwianꞌ tukwa chaꞌ loꞌo neꞌ. \v 18 Suꞌwe ꞌa ngiꞌni nten nu ja ndaꞌan naan chaꞌ wsuun loꞌo taꞌa nten, nten nu suꞌwe ꞌa nka tiye nchkwiꞌ loꞌo taꞌa nten. Chunꞌ ndiꞌin la tyoꞌo tukwa kaꞌan la chaꞌ suꞌwe nu nchka tiꞌ Ndiose chaꞌ ka lo chalyuu bra kanꞌ, chunꞌ chaꞌ suꞌwe nu ndaꞌan chaꞌ tiye neꞌ kanꞌ. \c 4 \s1 Ja kuꞌnian ska ti chaꞌ loꞌo nten kuxi nu nsuꞌwi chalyuu \p \v 1 ¿Ni chaꞌ lka lye ꞌa nxuun wan loꞌo taꞌa wan? ¿Ni chaꞌ lka liye ꞌa naꞌan tiꞌí wan ꞌin taꞌa nten wan? ¿Ni chaꞌ lka lye ꞌa nxitukwi tiꞌ wan ꞌin ska nan nu nsuꞌwi ꞌin taꞌa nten wan? Ja nchka ꞌwan tyiꞌin tiin ti wan loꞌo taꞌa wan, chunꞌ nu ndiya ꞌa tiꞌ wan nchga lo chaꞌ kuxi. \v 2 Si nsuꞌwi ska chaꞌ nu ndiya ꞌa tiꞌ wan, loꞌo ja ndiya chabiyaꞌ chaꞌ kaja chaꞌ kanꞌ ꞌwan, bra kanꞌ ndujwi wan ꞌin nten nu ndiya nan ꞌin, chaꞌ ngwañaꞌan kaja chaꞌ kanꞌ ꞌwan, nchka tiꞌ wan. Kwiꞌ ngwañaꞌan, si nxitukwi ꞌa tiꞌ wan ska nan nu ja nchka kaja ꞌwan, bra kanꞌ chkwiꞌ wan chaꞌ tiꞌi ꞌin nu ndiꞌya loo nan kanꞌ, nxuun wan loꞌo yu kanꞌ bra kanꞌ. Kanꞌ chaꞌ ja ndyiji nan nu nchka tiꞌ wan kaja ꞌwan, chunꞌ ja njñan wan ran ꞌin Ndiose kulo ndukwa la; \v 3 ni siya njñan wan ska chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kuxi ꞌa tiye wan, kanꞌ chaꞌ ja ndyiji chaꞌ kanꞌ ꞌwan bra kanꞌ. Sa kanꞌ ti chaꞌ re ndaꞌan chaꞌ tiye wan. Nchka tiꞌ wan kaja ꞌwan nchga chaꞌ nu kalaꞌ tiꞌ wan, ti ykwiꞌ ti wan, loꞌo ja suꞌwe chaꞌ ngiꞌni wan ngwañaꞌan. \v 4 ¡Wa ngulaa yaꞌ wan ꞌin Ndiose, wa ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo ska chaꞌ nu kuxi ꞌa, si ngwañaꞌan ngiꞌni wan! ¿Ja nchka biyaꞌ tiꞌ wan chaꞌ nu nxuan loꞌo Ndiose si xkwiꞌ chaꞌ ꞌñaan, ti ykwiinꞌ tian, ndaꞌan chaꞌ tiyean a? Nan nxuan loꞌo Ndiose, si kuꞌnian ska ti chaꞌ loꞌo chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi lo chalyuu. \v 5 Ndukwa chaꞌ re lo kityi ꞌin Ndiose, loꞌo siꞌi chaꞌ laja ti lka ran: “Tyiꞌi Ndiose nu mda Ni chaꞌ kanun niꞌ kasiya ꞌñaan, lye ꞌa nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌñaan; loꞌo bra ti kuꞌni xlyaa Ni ꞌñaan, si ndiya ska chaꞌ kuxi ꞌñaan.” Ngwañaꞌan ndukwin kityi. \v 6 Tlyu la siyaꞌ ti chaꞌ suꞌwe nu ngiꞌni Ndiose loꞌoan, chaꞌ ndayaꞌ Ni ꞌñaan. Kwiꞌ ngwañaꞌan ndukwa xka chaꞌ lo kityi ꞌin Ndiose: “Ja ska nan ta Ndiose ꞌin nten nu xkwiꞌ nchka tiꞌ tyijin lyo ꞌin taꞌa nten; loꞌo kaꞌan ꞌa chaꞌ suꞌwe kuꞌni Ni loꞌo nten nu suꞌwe ti ndiꞌin lo chalyuu, nu ja ngiꞌni siyeꞌ loꞌo xka ta nten” ndukwin kityi kanꞌ. \v 7 Tukwa wan chaꞌ ꞌin Ndiose sikwa. Xuun taꞌa wan loꞌo kuneꞌ xaꞌan, loꞌo kanꞌ xnan nu kuxi kanꞌ, tyoꞌo chaꞌ kuxi kanꞌ seꞌen ndiꞌin wan bra kanꞌ. \v 8 Suꞌwe la xñi wan chaꞌ ꞌin Ndiose, loꞌo tukwa Ni chaꞌ nchkwiꞌ wan bra kanꞌ. Si ndiꞌin ꞌa kiꞌya ꞌwan, ndiꞌin chaꞌ kulaa yaꞌ wan ꞌin nchga chaꞌ kuxi nu ndiꞌin chaꞌ ꞌwan loꞌo; kwiꞌ ngwañaꞌan, kuꞌni tyii wan ꞌin nchga chaꞌ kwiñi nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌwan. \v 9 Ndiꞌin chaꞌ ka xiꞌin tiꞌ wan siꞌya nu kaꞌan ꞌa chaꞌ kuxi nu nsuꞌwi niꞌ kasiya ꞌwan; kanꞌ chaꞌ ni, lye xiꞌya wan, lye kunan wan siꞌya chaꞌ kuxi kanꞌ. Kunan wan ni, ni siya mdiꞌin styi ꞌa wan nu ngwa xkanꞌ ti; ka xiꞌin ꞌa tiꞌ wan ni, ni siya suꞌwe ꞌa ngwa tiye wan nu ngwa xkanꞌ. \v 10 Ka jyuꞌu tiꞌ wan ꞌwan tloo Ndiose sikwa, siꞌya kiꞌya nu ndiꞌin ꞌwan, loꞌo chunꞌ ndiꞌin la ta Ni ska seꞌen nu suꞌwe la seꞌen tyiꞌin wan nde seꞌen ndiꞌin Ni. \s1 Ja chkwianꞌ chaꞌ tiꞌí ꞌin taꞌa ntean \p \v 11 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Krixtu, ja chkwiꞌ wan chaꞌ tiꞌí ꞌin taꞌa nten wan. Bra nu chkwianꞌ kuxi ꞌin taꞌaan, bra nu xtyaan kiꞌya ꞌin neꞌ, nan nchkwianꞌ chaꞌ kuxi ꞌin nchga chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ndiose Stian loꞌo nten ti kulo; nan nsuꞌwa nchkuanꞌ ꞌin chaꞌ kanꞌ. Ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ si chkwianꞌ chaꞌ tiꞌí ꞌin taꞌa ntean. Bra nu ja ndukwaan tñan nu wa ngulo Ndiose ꞌin nten ti kulo, bra nu nchkwianꞌ kuxi ꞌin chaꞌ kanꞌ, nan nsuꞌwa nchkuanꞌ ꞌin chaꞌ nu wa ykwiꞌ Ni loꞌoan; ngwañaꞌan ndyoꞌo chaꞌ bra kanꞌ. \v 12 Loꞌo Ndiose ni, ska ti Ndiose ngulo tñan kanꞌ ꞌin nten ti kulo; kwiꞌ ska ti Ndiose kuꞌni biyaꞌ ꞌin nchga nten loꞌo chaꞌ kanꞌ nde loo la. Ska ti Ndiose nchka ꞌin Ni kulaa Ni ꞌin nten, xa nu kuꞌni tyii Ni kiꞌya nu ndiꞌin ꞌin neꞌ; kwiꞌ ngwañaꞌan, Ndiose lka nu nchka kuꞌni tyii ꞌin nten siyaꞌ ti, xa nu nchka tiꞌ ti Ni kuꞌni Ni. Ja suꞌwa wan loꞌo Ndiose, kanꞌ chaꞌ ja nsuꞌwi chabiyaꞌ ꞌwan chaꞌ kuꞌni biyaꞌ wan ꞌin taꞌa nten wan. \s1 Ja chkwianꞌ kaꞌan ꞌa chaꞌ tnun loꞌo taꞌa ntean \p \v 13 Ndiꞌin chaꞌ chkwiǐnꞌ ska chaꞌ loꞌo wan, chaꞌ ndiya wan nu nchkwiꞌ wan chaꞌ re: “La tyaa, la wcha, tsaa ba kichen tijyuꞌ kanꞌ” ndukwin wan. “La kanꞌ kanun ba tyukwi ska yijan, chaꞌ kaꞌan ꞌa kanan kuꞌni ba la kanꞌ” ndukwin wan. \v 14 Ja ska chaꞌ jlyo tiꞌ wan siyaꞌ ti sa ñaꞌan chalyuu nu kaja ꞌwan la tyaa la wcha la. Chalyuu seꞌen ndiꞌian ni, sa ñaꞌan lka ska koo ngaten nu sa ndijin ti ndyoꞌo tukwa, ngwañaꞌan lka chalyuu re; sa bra ti ndukwi koo ngaten, kwiꞌ ngwañaꞌan bra ti ndijin yuꞌwi ran ndyaa ran. \v 15 Suꞌwe la si chkwiꞌ wan chaꞌ re loꞌo nten: “Nde ti tyiꞌin ba” nchkwin wan, “nde tñan kuꞌni ba; kuꞌni ba tñan kanꞌ, ska ti si ta Ndiose chabiyaꞌ kuꞌni ba ngwañaꞌan” nchkwin wan. \v 16 Loꞌo siꞌi ngwañaꞌan nchkwiꞌ wan ni, chaꞌ siyeꞌ ꞌa wan nchkwiꞌ wan loꞌo taꞌa nten wan. Nchga yaꞌ nu chkwiꞌ wan chaꞌ siyeꞌ ngwañaꞌan, chaꞌ kuxi lka chaꞌ kanꞌ. \v 17 Kanꞌ ndiꞌin kiꞌya ꞌwan, chaꞌ ja mslyaa wan kuꞌni wan chaꞌ suꞌwe nu ngulo Ndiose tñan ꞌwan chaꞌ kuꞌni wan. \c 5 \s1 Ska chaꞌ nu nchkwiꞌ Santiago loꞌo yu kuliyaꞌ \p \v 1 Loꞌo ni, ¡kunan suꞌwe wan ska chaꞌ nu chkwiǐnꞌ loꞌo wan, ꞌwan yu kuliyaꞌ! Suꞌwe la si xiꞌya wan ni, kwiꞌ kunaan wan ni, chaꞌ ꞌin chaꞌ tiꞌí nu ndiꞌin chaꞌ tyukwa wan chunꞌ ndiꞌin la, \v 2 chaꞌ wa mdyii chaꞌ kuliyaꞌ ꞌwan ngwa ti ñaꞌan. Wa mdyii mnuꞌun nchga teꞌ wjñun ꞌwan, chaꞌ wa yku kwisunꞌ ꞌin ran. \v 3 Kwiꞌ ngwañaꞌan, wa msñi kwiyaꞌ chunꞌ nchga chkwan oro ꞌwan, nchga chkwan plata ꞌwan. Bra nu ñaꞌan nten sa ñaꞌan nchka ꞌin yuꞌwa ꞌwan, bra kanꞌ ka biyaꞌ tiꞌ neꞌ chaꞌ kwiꞌ ngwañaꞌan wa tyii ti chaꞌ ꞌin taꞌa kuliyaꞌ wan; sa ñaꞌan nu mnuꞌun chkwan oro loꞌo chkwan plata nu nsuꞌwi wan, ngwañaꞌan wa skin ji ti wan lo kiiꞌ, tyii chaꞌ ꞌwan bra kanꞌ. Kaꞌan ꞌa chaꞌ suꞌwe wa ndyukwan wan nu ngwa sꞌni, chaꞌ kunanjoꞌo ꞌwan lo chalyuu, loꞌo bra ti tyii nchga nan nu nsuꞌwi chalyuu. \v 4 Ja nda wan siyaꞌ msu nu ngiꞌni tñan ꞌwan, kanꞌ chaꞌ ni, kunan suꞌwe wan chinꞌ kiꞌya nu njñan msu kanꞌ ꞌwan; nde seꞌen ndiꞌin Ndiose nu nka Xꞌnan nchga chalyuu, sa la kwa wa ynan Ni chaꞌ nu nchkwiꞌ nten nu wa yꞌni kwa ꞌwan. \v 5 Xkwiꞌ suꞌwe ꞌa seꞌen ndiꞌin wan lo chalyuu; mdiꞌin wan ñaꞌan tiꞌ kuta taan, chaꞌ xkwiꞌ ndaꞌan naan wan nchga chaꞌ suꞌwe nu kalaꞌ tiꞌ wan loꞌo. Loꞌo ni, wa ndla ti tiya tsan nu kaja wan, chaꞌ bra kanꞌ kuꞌni biyaꞌ Ndiose ꞌwan. \v 6 Bra nu ti ndiꞌin wan lo chalyuu nxtya wan kiꞌya ꞌin yu tiꞌi nu ja ska chaꞌ kuxi yꞌni; ndujwi wan ꞌin neꞌ, ni siya ja ndyiji ñaꞌan lyaa neꞌ, ti ykwiꞌ ti neꞌ. \s1 Chan taloan tyiꞌin taan chaꞌ xkwen Ni ska chaꞌ suꞌwe nu wa mjñaan ꞌin Ni \p \v 7 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesús, chan talo wan chaꞌ ndiꞌin ta wan ꞌin Xꞌnaan, sa ñaꞌan bra kan Ni lo chalyuu xiyaꞌ. Ñaꞌan tiꞌ jyan nu yta ska nten, ndiꞌin ta ꞌa neꞌ sa ñaꞌan bra tyoꞌo tya loo ran, kwiꞌ nu ndloo ꞌa ꞌin neꞌ chaꞌ kaja ꞌin neꞌ; ndiꞌin ta neꞌ sa ñaꞌan bra kiꞌya tyoo, ni siya tyoo nu kiꞌya ndla la, ni siya tyoo nu kiꞌya chunꞌ ndiꞌin la. \v 8 Kwiꞌ ngwañaꞌan ꞌwan ni, ndiꞌin chaꞌ talo wan chan; kuꞌni ngula tiye wan, chaꞌ ja kulaa yaꞌ wan ꞌin Ndiose, chaꞌ wa ndla ti kan Xꞌnaan lo chalyuu xiyaꞌ. \v 9 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose, ja chkwiꞌ wan chaꞌ tiꞌí ꞌin taꞌa nten wan, chaꞌ ja xtya Ni kiꞌya ꞌwan bra kanꞌ. Wa tiyan ti Wse nu nka ndloo nde seꞌen ndiꞌian. \v 10 ꞌWan neꞌ taꞌaan, tyuꞌwi tiꞌ wan sa ñaꞌan ngwa ꞌin ayman kula ꞌwan nu ykwiꞌ loꞌo nten chabiyaꞌ ꞌin Ndiose nu ngwa sꞌni; chan ndalo ayman kanꞌ, ni siya lye ꞌa mdijin neꞌ nu tiꞌí. \v 11 Ndukwian chaꞌ suꞌwe ꞌa ngwa tiye ayman kanꞌ, chaꞌ wa mdalo ꞌa neꞌ bra nu mda nten nu tiꞌí ꞌin neꞌ bra kanꞌ. Wa ynan wan sa ñaꞌan ngwa chaꞌ chan ꞌa mdalo ayman Job, xa nu kaꞌan ꞌa chaꞌ kuxi ndyukwa yu. Loꞌo xa wa mdyii chaꞌ kanꞌ, ndya Ni nchga chaꞌ suꞌwe ꞌin yu kula kanꞌ xiyaꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, xkwiꞌ nchka tꞌnan ꞌa tiꞌ Ni ꞌñaan, xkwiꞌ suꞌwe ꞌa nka tiye Ni ñaꞌan Ni ꞌñaan. \p \v 12 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Ndiose, nde ndiya ska tñan nu ja suꞌwe kuꞌnian siyaꞌ ti. Ja siꞌya wan ꞌin Ndiose si ja chkwiꞌ wan ska chaꞌ nu ñi bra nu chkwiꞌ wan loꞌo xka nten; ja chkwiꞌ wan “Chabiyaꞌ ꞌin Ndiose nu ndiꞌin seꞌen tlyu niꞌ kwan”. Kwiꞌ ngwañaꞌan, ja chkwiꞌ wan “Chabiyaꞌ ꞌin ndiose nu nsuꞌwi lo chalyuu”. Ja kulo naan wan ska nan siyaꞌ ti, chaꞌ skanꞌ ska chaꞌ ꞌwan loꞌo nten. Sa kanꞌ ti chaꞌ chkwiꞌ wan loꞌo nten: “Kuꞌniǐn” nchkwin wan, si ka kuꞌni wan tñan kanꞌ; kwiꞌ ngwañaꞌan “Ja kuꞌniǐn” nchkwin wan, si ja ka kuꞌni wan tñan kanꞌ. Ja kaja ñaꞌan xtya Ndiose kiꞌya ꞌwan bra kanꞌ. \p \v 13 Bra nu lye ꞌa ndijin ska wan nu tiꞌí, chunꞌ msñi wan chaꞌ ꞌin Jesús, suꞌwe si chkwiꞌ wan loꞌo Ndiose bra kanꞌ. Loꞌo ngwañaꞌan, si ndiya ska wan nu suꞌwe ꞌa nka tiye, suꞌwe ꞌa si kula tuꞌwa wan ska kantu ꞌin Ndiose bra kanꞌ. \v 14 Bra nu nskwa ska taꞌa wan tiꞌí, bra kanꞌ suꞌwe xiꞌya naan wan ꞌin neꞌ kula taꞌa msñi wan chaꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kan neꞌ kuꞌni neꞌ joꞌó ꞌin nu tiꞌí kanꞌ. Loꞌo kanꞌ jñan neꞌ kanꞌ chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin Ndiose, chaꞌ kuꞌni Ni chaꞌ chkaa nu tiꞌí kanꞌ; loꞌo bra kanꞌ slu neꞌ sete rmiyu chunꞌ yu tiꞌí kanꞌ chabiyaꞌ ꞌin Xꞌnaan. \v 15 Chkaa nu tiꞌí kanꞌ bra kanꞌ, chaꞌ nu ndyaa ñaꞌan tiꞌ wan chaꞌ nu wa ykwiꞌ wan loꞌo Ndiose. Ti ta Ni chalyuu ꞌin nu tiꞌí kanꞌ xiyaꞌ, kwiꞌ ngwañaꞌan kuꞌni Ni chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin yu nchga kiꞌya nu ndukwi yu. \v 16 Kanꞌ chaꞌ sikwa, katsaꞌ wan kiꞌya ꞌwan ꞌin taꞌa wan xa nu ndiꞌin kiꞌya ꞌwan, jñan wan chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin neꞌ taꞌa wan loꞌo Ndiose, chaꞌ ka suꞌwe wan tyukwi ñaꞌaan wan xiyaꞌ. Kaꞌan ꞌa tñan ka ꞌin ska nten nu luwi kasiya ꞌin loꞌo Ndiose, bra nu jñan yu ska xuꞌwe ꞌin Ni. \v 17 Nten chalyuu ti ngwa ayman Elías; sa ñaꞌan nu lkaan nten chalyuu, ngwañaꞌan ngwa yu nten. Wa mdiya ska yaꞌ nu tꞌnan ꞌa ykwiꞌ yu loꞌo Ndiose chaꞌ ja kiꞌya tyoo lo chalyuu kanꞌ; loꞌo kanꞌ chunꞌ snan yijan jluꞌwe ja ngwiꞌya ꞌa tyoo bra kanꞌ. \v 18 Bra nu ykwiꞌ yu loꞌo Ndiose xiyaꞌ, bra kanꞌ xiyaꞌ ngwiꞌya tyoo suꞌwe ti; loꞌo kanꞌ ngwa suꞌwe nchga nan kwiñii ꞌin neꞌ bra kanꞌ. \p \v 19 ꞌWan taꞌa msñian chaꞌ ꞌin Jesús, bra nu ndiya ska neꞌ taꞌa wan nu wa xiꞌin chunꞌ ti yu nchga chaꞌ suꞌwe nu ꞌin Jesús, suꞌwe ꞌa ka si ndiya ska wan nu ka chkwiꞌ suꞌwe wan loꞌo yu, chaꞌ xñi yu chaꞌ ꞌin Ndiose xiyaꞌ. \v 20 Si ndiya ska wan nu ka chkwiꞌ loꞌo taꞌa nten yu chaꞌ ja kuꞌni ꞌa neꞌ chaꞌ kuxi, chaꞌ ka kwaꞌu wan chaꞌ ꞌin Ndiose ꞌin neꞌ kanꞌ xiyaꞌ, suꞌwe ꞌa tñan kuꞌni yu bra kanꞌ; ka kulaa yu ꞌin neꞌ kanꞌ bra kanꞌ, chaꞌ ja kanaꞌ kasiya ꞌin neꞌ. Kwiꞌ ngwañaꞌan, kaja ñaꞌan nu kuꞌni Ndiose chaꞌ tlyu tiꞌ ꞌin neꞌ chaꞌ ꞌin nchga kiꞌya nu ndiꞌin ꞌin neꞌ kanꞌ.