\id EPH \h EFESIOS \toc1 Quityi nu nguscua San Pablo ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nde quichi̱ Efeso \toc2 EFESIOS \toc3 Ef. \mt1 Quityi nu nguscua San Pablo ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nde quichi̱ Efeso \c 1 \p \v 1 Pablo laca naꞌ nu nscua naꞌ quityi re. Ngulo ycuiꞌ Ndyosi cña ꞌna, biꞌ chaꞌ ndyaꞌa̱ naꞌ nchcuiꞌ naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo loꞌo nguꞌ xaꞌ quichi̱ tyijyuꞌ la. Loꞌo nu juani nscua naꞌ quityi re chaꞌ ca̱a̱ ca slo cuꞌma̱ nguꞌ Efeso, chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ tsoꞌo tsa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo. \v 2 Ndiꞌya̱ ntiꞌ naꞌ, chaꞌ ñaꞌa̱ ti cuaꞌni Ni chaꞌ tsoꞌo loꞌo ma̱, chaꞌ cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi Sti na chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱ si xñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na. \s1 Lcaa chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌna xquiꞌya Cristo \p \v 3 Lye tsa tya na xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti na, nu laca Sti Jesucristo nu Xuꞌna na. Cua ndyaca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Cristo; biꞌ chaꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, tsoꞌo tsa ntiꞌ Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna. Lcaa lo chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌna chaꞌ ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo, cua nguaꞌni Ni chaꞌ biꞌ loꞌo na xquiꞌya Cristo. \v 4 Loꞌo tya lyiji tyaꞌ chalyuu, tya liꞌ cua ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌna chaꞌ caca na ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, nu loꞌo caca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Cristo. Ngua tiꞌ Ni chaꞌ tyuꞌutsuꞌ na jiꞌi̱ lcaa lo chaꞌ cuxi, chaꞌ juaꞌa̱ ngaꞌaa ntiꞌ chaꞌ sta Ni quiꞌya jiꞌna tsiyaꞌ ti. \v 5 Ntsuꞌu tsa tyiquee ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, biꞌ chaꞌ tya liꞌ, ngua tiꞌ Ni chaꞌ tyatí̱ chaꞌ jiꞌna loꞌo Ni, ñiꞌya̱ si laca na sñiꞌ Ni xquiꞌya Jesucristo. \v 6 Loꞌo juani ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ juaꞌa̱ tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo nu nguaꞌni Ni loꞌo na. Xlyaꞌbe tsa ntiꞌ Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, chaꞌ cua nda Ni jiꞌi̱ Sñiꞌ ycuiꞌ ca Ni lijya̱, nu tyacaꞌa tsa jiꞌi̱ Ni, chaꞌ juaꞌa̱ caca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Ni. \v 7 Cua ngulaá na jiꞌi̱ nu cuxi nu ntsuꞌu jiꞌna, xquiꞌya chaꞌ cua ngujuii Sñiꞌ ycuiꞌ Ni lo crusi cuentya jiꞌna, chaꞌ cua ngüiꞌya Ni chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌna jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna liꞌ; tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo nu cua nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi loꞌo na laca biꞌ. \v 8 Ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, biꞌ chaꞌ nguaꞌni Ni juaꞌa̱. Nduꞌni Ni chaꞌ ca jlo tiꞌ na lcaa chaꞌ jiꞌi̱ Ni, chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ na ñiꞌya̱ caca chaꞌ biꞌ. \v 9 Ñiꞌya̱ nu nguaꞌya chaꞌ hique Ni tya saꞌni, juaꞌa̱ nguaꞌni Ni liꞌ; masi ná ndachaꞌ Ni jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu nu ngua saꞌni ñiꞌya̱ caca chaꞌ biꞌ, tya liꞌ ngua tiꞌ Ni chaꞌ cuaꞌni Ni chaꞌ cala Cristo nde chalyuu. Hasta juani cua ngua cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ na ñiꞌya̱ ngua tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni Ni xquiꞌya Cristo; \v 10 ngua tiꞌ Ni chaꞌ caca stuꞌba lcaa lo na nu ntsuꞌu nde chalyuu, loꞌo sca ti Cristo nu Xuꞌna na caca loo la liꞌ. Loꞌo tyalaa tyempo biꞌ, liꞌ xutiꞌi̱ Ni lcaa na nu ntsuꞌu loyuu chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱; liꞌ sca ti Cristo caca loo jiꞌi̱ lcaa na biꞌ. \p \v 11 Lcaa chaꞌ nu ndyaca nde chalyuu, ndyaca biꞌ xquiꞌya chaꞌ ntiꞌ Ni chaꞌ caca juaꞌa̱. Loꞌo juaꞌa̱ na ni, tya clyo cua ngusubi Ni jiꞌna chaꞌ caca na ñati̱ jiꞌi̱ Ni, chaꞌ caca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Cristo, xquiꞌya chaꞌ juaꞌa̱ ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca. \v 12 Juaꞌa̱ ngua chaꞌ nu nguaꞌni Ni, chaꞌ taca chcuiꞌ ñati̱ chaꞌ tlyu tsa laca Ni, nu loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ ya laja loꞌo ndiꞌi̱ ya nde chalyuu; chaꞌ nu cuare ni, cua ngusñi ya chaꞌ jiꞌi̱ Cristo nde loo la jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱. \v 13 Loꞌo liꞌ la cuiꞌ juaꞌa̱ ndyaca loꞌo cuꞌma̱. Clyo ndyuna ma̱ chaꞌ liñi biꞌ jiꞌi̱ Cristo; tsoꞌo tsa ngua tiꞌ ma̱ loꞌo ndachaꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱ yaꞌ nu cuxi. Ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo liꞌ, loꞌo liꞌ nda Ni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni chaꞌ tyanu neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, ñiꞌya̱ si na cua ngusta Ni cuayáꞌ nu jiꞌi̱ ycuiꞌ ca Ni hichu̱ꞌ ma̱ chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ Ni; la cuiꞌ cña nu nacui̱ Ni chaꞌ cuaꞌni Ni, cua laca nguaꞌni Ni liꞌ. \v 14 Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi ni, biꞌ laca nu nda Ni jiꞌna yala la, chaꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ chañi chaꞌ cuaꞌni Ni loꞌo na ñiꞌya̱ nu nacui̱ Ni chaꞌ cuaꞌni Ni loꞌo lcaa ñati̱ jiꞌi̱ Ni; ndyuꞌni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ tye cuaꞌni lyaá lyiji Ni jiꞌi̱ lcaa na nu ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Ni. ¡Biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, chaꞌ tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌni Ni loꞌo na! \s1 Cua ntiꞌ Pablo chaꞌ tsoꞌo la caca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo \p \v 15 Cua ndyuna naꞌ ñiꞌya̱ nu ndyuꞌni ma̱ tya loꞌo ngusñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús nu Xuꞌna na; nacui̱ nguꞌ chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ ñati̱ tyaꞌa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 16 Biꞌ chaꞌ juani, tsa cuꞌ ti ndya naꞌ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya cuꞌma̱; ndyiꞌu tiꞌ naꞌ jiꞌi̱ ma̱ laja loꞌo ngaꞌa̱ naꞌ ndyuꞌni tlyu naꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 17 Tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti na, la cuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi nu laca Sti Jesucristo nu Xuꞌna na. Nchcuiꞌ naꞌ loꞌo Ni chaꞌ ta Ni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ juaꞌa̱ ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ liꞌ; culuꞌu Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱ ñiꞌya̱ laca ycuiꞌ Ni, loꞌo liꞌ taca tyuloo tsoꞌo la ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 18 Loꞌo juaꞌa̱ nchcuiꞌ naꞌ loꞌo Ni chaꞌ saala Ni hique ma̱, chaꞌ ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ma̱ ñaꞌa̱ chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌi̱ ma̱ juani, chaꞌ cua ngusubi Ni jiꞌi̱ ma̱; tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo cua nacui̱ Ni chaꞌ tyacua jiꞌi̱ ma̱, loꞌo jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Ni. \v 19 Nchcuiꞌ naꞌ loꞌo Ni chaꞌ ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ nu nchcuiꞌ naꞌ re, chaꞌ nduꞌni tsa Ni cña neꞌ cresiya jiꞌna, lcaa na nu ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Ni. Cña nu nduꞌni Ni loꞌo na chaꞌ caca na ñati̱ jiꞌi̱ Ni, \v 20 la cuiꞌ tyaꞌa cña tonu laca, ñiꞌya̱ nu nguaꞌni Ni nu loꞌo nda Ni xtyiꞌi ñaa neꞌ cresiya jiꞌi̱ Cristo chaca quiyaꞌ, chaꞌ tyuꞌú yu nu loꞌo ngujuii yu; tiyaꞌ la liꞌ ndyaloꞌo Ni jiꞌi̱ yu chaꞌ ndyaa tucua yu laꞌa tsuꞌ cui̱ ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi, ca chaca chalyuu tsoꞌo la hasta ca nde cua̱. \v 21 Ca biꞌ laca Cristo loo la jiꞌi̱ lcaa ñati̱; ngaꞌaa ntsuꞌu nu tlyu la que Cristo ca biꞌ, ngaꞌaa ntsuꞌu nu culo cña jiꞌi̱ yu. Ná ntsuꞌu chaca xuꞌna ñati̱ nde chalyuu nu taca tyiji̱loo jiꞌi̱ Cristo; la cuiꞌ ti ca chaca chalyuu ca nde cua̱ ni, ná ntsuꞌu cuiꞌi̱ cuxi, ni ná ntsuꞌu ñati̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu taca tyiji̱loo jiꞌi̱ Cristo. \v 22 Cua nda Ni lcaa na tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ Cristo chaꞌ culo yu cña jiꞌi̱. Loꞌo liꞌ xquiꞌya chaꞌ laca yu Xuꞌna lcaa ca chalyuu, biꞌ chaꞌ ngusta Ni jiꞌi̱ Cristo chaꞌ caca yu loo jiꞌi̱ lcaa taju ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Cristo cua ñaꞌa̱ ca quichi̱ su ndiꞌi̱ nguꞌ. \v 23 Ca taꞌa na nu ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo scaa quichi̱, tsa tlyu ti na ntsuꞌu chaꞌ jiꞌna loꞌo Cristo. Ndiꞌya̱ laca na cuentya jiꞌi̱ Cristo: ñiꞌya̱ ntiꞌ si laca na sca tsuꞌ yaꞌ Cristo, chaꞌ cuaꞌni na cña nu ntsuꞌu jiꞌi̱ Ni chalyuu. La cuiꞌ juaꞌa̱, lcaa ca na nu ñaꞌa̱ na nu ntsuꞌu nde chalyuu ni, cua ntsuꞌu biꞌ xquiꞌya Cristo. \c 2 \s1 Nguaꞌni lyaá Cristo jiꞌna juaꞌa̱ ti, chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna \p \v 1 Cua nda ycuiꞌ Ndyosi chalyuu jiꞌi̱ ma̱ chaca quiyaꞌ xquiꞌya chaꞌ cua ndyuꞌú Cristo chaca quiyaꞌ. Nu ngua tsubiꞌ la, ñiꞌya̱ laca si na cua ndye chalyuu jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ ngua ma̱ xquiꞌya quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ ná ndaquiyaꞌ ma̱ tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. \v 2 Nu ngua tyempo biꞌ, ndyaꞌa̱ tsa ma̱ nduꞌni ma̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu nduꞌni ñati̱ chalyuu; ndaquiyaꞌ tsa ma̱ jiꞌi̱ nu xñaꞌa̱ nu laca loo jiꞌi̱ lcaa cuiꞌi̱ cuxi nu ndyaꞌa̱ nde chalyuu, la cuiꞌ nu cuxi biꞌ laca nu ndatsaa jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu chaꞌ ná taquiyaꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 3 Ca taꞌa na ni, chañi chaꞌ ñiꞌya̱ nu ndaquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ nu cuxi, juaꞌa̱ nguaꞌni na tya tsubiꞌ la; nguaꞌni na cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ndijña tiꞌ cresiya jiꞌna. Na laca nu ngua tiꞌ ycuiꞌ ca na chaꞌ cuaꞌni na, nguaꞌni na jiꞌi̱ liꞌ; cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu nguaꞌya hique ti na, nguaꞌni na chaꞌ biꞌ. Biꞌ chaꞌ ndyanu chaꞌ xcubeꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌna, chaꞌ ñasi̱ꞌ tsa Ni xquiꞌya chaꞌ cuxi nu nguaꞌni na loꞌo Ni; stuꞌba ti xcubeꞌ Ni jiꞌna loꞌo cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ chalyuu liꞌ. \p \v 4 Pana ndyiꞌya tsa ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌna, chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna; \v 5 biꞌ chaꞌ nda ycuiꞌ Ndyosi chalyuu jiꞌna chaca quiyaꞌ, xquiꞌya chaꞌ cua ndyuꞌú Cristo chaca quiyaꞌ. Cua ndye chalyuu jiꞌna ngua tiꞌ na nquichaꞌ, xquiꞌya chaꞌ ná ndaquiyaꞌ na jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi; pana xquiꞌya chaꞌ xcuiꞌ tyaꞌna tsa tiꞌ Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, biꞌ chaꞌ cua ngulaá na jiꞌi̱ nu cuxi, chaꞌ cua ngüityi̱ Ni quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna. \v 6 Cua chcunaꞌ ti cresiya jiꞌna nquichaꞌ, loꞌo liꞌ cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌna, chaꞌ cua ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Jesús. Ñiꞌya̱ loꞌo nda Ni xtyiꞌi ñaa neꞌ cresiya jiꞌi̱ Jesucristo chaca quiyaꞌ, chaꞌ tyuꞌú yu nu loꞌo ngujuii yu, juaꞌa̱ nguaꞌni Ni loꞌo na, chaꞌ clyaá na jiꞌi̱ nu cuxi. Cua ntiꞌ Ni chaꞌ caca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo Jesús, masi chalyuu juani, masi ca chaca chalyuu tsoꞌo la nde cua̱ ca su laca ycuiꞌ Ni loo. \v 7 Sca ti quiyaꞌ nguaꞌni Ni lcaa chaꞌ biꞌ, chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ lcaa ñati̱ nu ca̱a̱ chalyuu nde loo la chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu. Xquiꞌya chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Jesucristo ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, biꞌ chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ ná ntsuꞌu su tye chaꞌ nduꞌni tsoꞌo ycuiꞌ Ndyosi loꞌo na; \v 8 na cua ngulaá na jiꞌi̱ nu cuxi, xquiꞌya chaꞌ juaꞌa̱ ti nduꞌni Ni chaꞌ tsoꞌo loꞌo na loꞌo ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. Ni siꞌi sca cña nu nguaꞌni ycuiꞌ ca na laca biꞌ, sca chaꞌ tsoꞌo nu nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌna juaꞌa̱ ti laca biꞌ. \v 9 Ná caca chcuiꞌ tyucuaa tiꞌ ma̱ loꞌo xaꞌ ñati̱ lacua, chaꞌ siꞌi cuꞌma̱ nu nguaꞌni chaꞌ tlyu biꞌ, chaꞌ juaꞌa̱ ndyaca jiꞌi̱ ma̱ juani. \v 10 Na cua ngüiñá Ni jiꞌi̱ ca taꞌa na, cua nguaꞌni stuꞌba Ni chaꞌ jiꞌna loꞌo Jesucristo; juani cua ntiꞌ Ni chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni na loꞌo ndiꞌi̱ na chalyuu, chaꞌ cua laca nda Ni cña tsoꞌo nu taca cuaꞌni sa scaa na nde chalyuu. \s1 Nguaꞌni Jesús chaꞌ sca ti ñati̱ laca na \p \v 11 Cuꞌma̱ tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, tyiꞌu tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ ngua jiꞌi̱ ma̱ tya tsubiꞌ la; xaꞌ lo ñati̱ laca ma̱ tyempo biꞌ, xaꞌ quichi̱ tyijyuꞌ la ngula ma̱, ná stuꞌba tsiyaꞌ ti chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguꞌ judío tyaꞌa naꞌ nu ngua liꞌ. Nduꞌni nguꞌ judío jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ laca ma̱ ñati̱ nu ná ngulacua̱ Ni jiꞌi̱; pana ycuiꞌ nguꞌ judío ni, cua ngulacua̱ Ni jiꞌi̱ nguꞌ, nacui̱ nguꞌ. Nu ngulacua̱ nguꞌ biꞌ ni, biꞌ laca sca cuayáꞌ su nsiꞌyu nguꞌ judío quiji̱ nguꞌ quiꞌyu sñiꞌ nguꞌ. \v 12 Ñati̱ nu ndiꞌi̱ xaꞌ chalyuu laca cuꞌma̱, biꞌ chaꞌ ná stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguꞌ judío, nu nguꞌ nu cua ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nu ngua saꞌni, chaꞌ caca nguꞌ biꞌ ñati̱ jiꞌi̱ Ni. Ni sca quiyaꞌ saꞌni la ná nda Ni chaꞌ loꞌo cuꞌma̱ nguꞌ xaꞌ tsuꞌ; ná ntsuꞌu chaꞌ tsoꞌo nu caca jiꞌi̱ ma̱ nde loo la, chaꞌ ná jlo tiꞌ ma̱ ni sca chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti chalyuu biꞌ ca su ndiꞌi̱ ma̱. Ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ cuꞌma̱ loꞌo Cristo tsiyaꞌ ti nu ngua tsubiꞌ. \p \v 13 Pana juani xaꞌ ñaꞌa̱ chaꞌ ndyaca jiꞌi̱ ma̱, tya loꞌo ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Jesucristo. Nu ngua saꞌni la, ná nslo ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti; tyijyuꞌ tsa ntucua ycuiꞌ Ndyosi ca su ndiꞌi̱ ma̱, ngua tiꞌ ma̱. Pana juani cacua tsa ntucua ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱; cua nguije Ni jiꞌi̱ ma̱, xquiꞌya chaꞌ ngujuii nu Cristo biꞌ lo crusi. \v 14 Cristo laca nu nguaꞌni chaꞌ ngua ti̱ chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo juaꞌa̱ nguaꞌni Cristo chaꞌ nguaalaꞌ chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ judío tyaꞌa naꞌ loꞌo nguꞌ xaꞌ tsuꞌ tyaꞌa ma̱; biꞌ chaꞌ juani cua ndyaca na sca ti ñati̱. Saꞌni la cua ntsuꞌu sca chaꞌ nu ndacaꞌa jiꞌna; ndatsaa tsa chaꞌ biꞌ jiꞌna chaꞌ ná cuaꞌni tyaꞌa nguꞌ judío tyaꞌa naꞌ loꞌo xaꞌ ñati̱ tsiyaꞌ ti, chaꞌ ná nchca tyaalaꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ya loꞌo nguꞌ xaꞌ tsuꞌ. \v 15 La cuiꞌ chaꞌ cusuꞌ nu jlya tsa tiꞌ nu nguꞌ judío tyaꞌa naꞌ jiꞌi̱, biꞌ laca nu nñiloꞌo jiꞌi̱ ya chaꞌ ná ca ti̱ chaꞌ, chaꞌ ntsuꞌu tsa su ndatsaa chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ ya. Pana cua nguaꞌni tye Jesús jiꞌi̱ chaꞌ cusuꞌ biꞌ, nu loꞌo ngujuii yu lo crusi; biꞌ chaꞌ tyucuaa lo ñati̱ na, cua ndyaca na chaca tya ñati̱ juani, xquiꞌya chaꞌ cua ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. Loꞌo juaꞌa̱ nduꞌni Ni chaꞌ caja ñiꞌya̱ caca tyiꞌi̱ ti̱ ti na loꞌo Ni, juaꞌa̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ na. \v 16 Loꞌo juaꞌa̱ ngua chaꞌ nguaꞌni tye Cristo jiꞌi̱ chaꞌ cusu̱u̱ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ya loꞌo cuꞌma̱ nguꞌ xaꞌ tsuꞌ, nu loꞌo ngujuii yu lo crusi; juani ngua ti̱ chaꞌ jiꞌi̱ tyucuaa lo ñati̱ na loꞌo ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya Cristo, chaꞌ nguaꞌni Cristo chaꞌ ndyaca na sca ti ñati̱. \p \v 17 Cua ñaa Cristo ni, nda yu sca cui̱i̱ nu tsoꞌo tsa loꞌo nguꞌ tyaꞌa na, chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ na loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, juaꞌa̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ na; cua nchcuiꞌ Cristo loꞌo cuꞌma̱ nguꞌ nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ, loꞌo juaꞌa̱ cua nchcuiꞌ yu loꞌo nguꞌ judío tyaꞌa naꞌ nu ndiꞌi̱ cacua ti. \v 18 Loꞌo juani ná nduꞌni chaꞌ masi nguꞌ judío laca ya, masi xaꞌ ñati̱ laca ma̱, sca ti lo ñati̱ laca na loꞌo lcaa tyaꞌa na xquiꞌya Cristo, sca ti Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi nduꞌni chaꞌ tyuloo na jiꞌi̱ Ni; \v 19 biꞌ chaꞌ juani ngaꞌaa tyijyuꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ cuꞌma̱. Cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ni, ná laca ma̱ ñiꞌya̱ si laca ma̱ nguꞌ xta nu ndiꞌi̱ sca chalyuu tyijyuꞌ nu siꞌi quichi̱ tyi ma̱; lcaa chacuayáꞌ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni cua nda ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱ juani, chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ Ni. Stuꞌba ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo lcaa ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi xaꞌ quichi̱, biꞌ chaꞌ laca ma̱ ñiꞌya̱ ntiꞌ si stuꞌba ti ndiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. \v 20-21 Lcaa cuꞌma̱ nu ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, cua laca ma̱ tyaꞌa na; sca ti Cristo laca nu ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ cuentya jiꞌna. Xquiꞌya Cristo, biꞌ chaꞌ cua ndyanu tsoꞌo chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi; xquiꞌya Cristo, biꞌ chaꞌ cua ngujui cña nu cuaꞌni scaa ma̱, chaꞌ caca ma̱ cña jiꞌi̱ Ni, chaꞌ cua ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Ni. Ñiꞌya̱ ntiꞌ sca niꞌi̱ nu tsoꞌo tsa ndyaꞌ, juaꞌa̱ ntiꞌ ma̱. Tachaa tsa ntsuꞌu quiyaꞌ niꞌi̱ biꞌ, chaꞌ ntsuꞌu sca quee tlyu nu cuiꞌya jiꞌi̱, nu ta juersa jiꞌi̱ niꞌi̱ biꞌ; chu̱ꞌ biꞌ lijya̱ ndyaꞌ ñaꞌa̱ tsaca niꞌi̱ liꞌ. Nu nguꞌ nu ngua tsaꞌa̱ jiꞌi̱ Jesús tya clyo, loꞌo juaꞌa̱ jyoꞌo cusuꞌ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nchcuiꞌ Ni loꞌo ñati̱ nu ngua saꞌni la, nguꞌ biꞌ laca nu ngusta su̱u̱ chaꞌ, chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; pana sca ti Cristo laca nu ndulo la chaꞌ jiꞌi̱ cuentya jiꞌi̱ ma̱. \v 22 Cua ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo; biꞌ chaꞌ juani loꞌo cuꞌma̱, loꞌo lcaa xaꞌ ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, stuꞌba ti taca ca stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. Loꞌo liꞌ taca tyiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ma̱, xquiꞌya Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni nu cua nda Ni jiꞌi̱ ma̱. \c 3 \s1 Tyijyuꞌ ndyaꞌa̱ Pablo, chaꞌ nchcuiꞌ yu chaꞌ jiꞌi̱ Cristo loꞌo nguꞌ xaꞌ tsuꞌ \p \v 1 Xquiꞌya chaꞌ nu cua nchcuiꞌ ca naꞌ, biꞌ chaꞌ nchcuiꞌ tsa naꞌ loꞌo Cristo cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱. La cuiꞌ Pablo laca naꞌ; ntsuꞌu naꞌ neꞌ chcua̱ juani xquiꞌya chaꞌ cua nchcuiꞌ naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo loꞌo ñati̱, chaꞌ nguxtyucua naꞌ jiꞌi̱ cuꞌma̱ nu siꞌi nguꞌ judío laca ma̱. \v 2 Cua ngua cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ ycuiꞌ Ndyosi laca nu nda cña biꞌ ꞌna, chaꞌ xtyucua naꞌ jiꞌi̱ ma̱, xquiꞌya chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna. \v 3 Cua ndachaꞌ Ni jnaꞌ ñiꞌya̱ nu ntiꞌ Ni cuaꞌni Ni nde chalyuu. Masi ná ndachaꞌ Ni jiꞌi̱ ñati̱ saꞌni la ñiꞌya̱ cuaꞌni Ni nde chalyuu, hasta juani ndachaꞌ Ni chaꞌ biꞌ jnaꞌ, la cuiꞌ ti chaꞌ nu cua nscua tya saꞌni nu caca tyempo juani; cua laca nscua naꞌ xiꞌ chaꞌ biꞌ lo quityi re nu cua ca̱a̱ ti slo cuꞌma̱. \v 4 Loꞌo chcuiꞌ ma̱ lo quityi re, liꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ nu nda naꞌ loꞌo ma̱ cuentya jiꞌi̱ cña nu ntiꞌ Cristo cuaꞌni nde chalyuu; \v 5 ni sca ñati̱ ná ngujui ñiꞌya̱ caca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ tyempo nu cua nteje tacui. Pana juani xquiꞌya Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni cua nguluꞌu Ni chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ nu laca cña jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, nu nguꞌ nu ngua tsaꞌa̱ jiꞌi̱ Jesús tya clyo biꞌ. La cuiꞌ juaꞌa̱ nguluꞌu Ni chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ nu tya nda la chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ juani. \v 6 Bilya cuna ñati̱ chalyuu chaꞌ nu ndachaꞌ Ni ꞌna. Pana ndiꞌya̱ ndyuꞌu chaꞌ biꞌ: Nguꞌ nu siꞌi nguꞌ judío laca nguꞌ ni, caca nguꞌ biꞌ la cuiꞌ ñiꞌya̱ laca nguꞌ judío nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, nu loꞌo ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo; si xñi nguꞌ biꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo, loꞌo nguꞌ biꞌ caca tsoꞌo cresiya jiꞌi̱ nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. Caca stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ tyucuaa lo nguꞌ liꞌ, chaꞌ tsa tlyu ti tyaꞌa ngusñi nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo caca nguꞌ. Loꞌo jiꞌi̱ nguꞌ nu siꞌi nguꞌ judío laca nguꞌ biꞌ, tyacua lcaa chaꞌ nu cua nacui̱ Ni chaꞌ tyacua jiꞌi̱ nguꞌ xquiꞌya Jesucristo. \p \v 7 Cua nda ycuiꞌ Ndyosi cña biꞌ jnaꞌ chaꞌ tsaꞌa̱ chcuiꞌ naꞌ loꞌo ñati̱, masi tyijyuꞌ ntsuꞌu nguꞌ, xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo ti ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni ꞌna. Tlyu tsa cña nguaꞌni Ni loꞌo naꞌ chaꞌ caca naꞌ cña biꞌ. \v 8 Ná tsoꞌo la naꞌ tsiyaꞌ ti que cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, tsoꞌo la nguꞌ biꞌ que naꞌ; pana nda Ni chacuayáꞌ chaꞌ tsaꞌa̱ slo ñati̱ nu ndiꞌi̱ xaꞌ tsuꞌ. Tsoꞌo tsa cña nda Ni ꞌna, chaꞌ cachaꞌ naꞌ chaꞌ tsoꞌo biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ, masi tya lyiji tsa chaꞌ tye ca cuayáꞌ tiꞌ ycuiꞌ naꞌ lcaa chaꞌ tsoꞌo nu nduꞌni Cristo loꞌo ñati̱. \v 9 Cua nchcuiꞌ Ni loꞌo naꞌ lacua. Ycuiꞌ Ndyosi nu ngüiñá Ni lcaa na nu ntsuꞌu chalyuu, ntiꞌ Ni chaꞌ culuꞌu naꞌ chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ lcaa ñati̱, chaꞌ liꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ ñiꞌya̱ laca cña nu ntiꞌ Ni chaꞌ cuaꞌni nguꞌ. Nu ngua tya saꞌni la, bilya cuna ñati̱ chaꞌ nu ngua tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi cuaꞌni Ni xquiꞌya Cristo; \v 10 pana juani caca cuayáꞌ tiꞌ lcaa cuiꞌi̱ nu laca loo nde cua̱, nu loꞌo ñaꞌa̱ cuiꞌi̱ biꞌ jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu nu tsa tlyu ti ndyuꞌni tlyu jiꞌi̱ Cristo. Loꞌo juaꞌa̱ cuiꞌi̱ nu ngua tiꞌ tyiji̱loo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi saꞌni la ni, caca cuayáꞌ tiꞌ cuiꞌi̱ biꞌ chaꞌ nchca la jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi que cua ñaꞌa̱ ca na nu ngüiñá ycuiꞌ Ni. \v 11 Nguaꞌni Ni chaꞌ tlyu biꞌ, nu loꞌo nda Ni jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na ñaa chalyuu, ñiꞌya̱ nu ngua tiꞌ Ni cuaꞌni Ni tya loꞌo bilya tyaꞌ chalyuu. \v 12 Loꞌo juani cua ntsuꞌu chacuayáꞌ jiꞌna chaꞌ tyuꞌu chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya la cuiꞌ Jesucristo biꞌ; tyucui tyiquee na taca chcuiꞌ na loꞌo ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya chaꞌ ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo Sñiꞌ ycuiꞌ Ni. Loꞌo juaꞌa̱ ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ cutsi̱i̱ na loꞌo chcuiꞌ na loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. \v 13 Biꞌ chaꞌ juani chcuiꞌ naꞌ loꞌo ma̱ chaꞌ ná ca taja tiꞌ ma̱, chaꞌ ná tyaꞌa̱chu̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, masi nchcubeꞌ naꞌ xi ca su ndiꞌi̱ naꞌ re cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱; sca chaꞌ tsoꞌo cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱ laca chaꞌ biꞌ. \s1 Ntsuꞌu tsa tyiquee Cristo ñaꞌa̱ yu jiꞌi̱ ñati̱ \p \v 14 Ndyu̱ sti̱ꞌ naꞌ loꞌo nchcuiꞌ naꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti Jesucristo nu Xuꞌna na lacua. \v 15 Lcaa na loꞌo tyaꞌa na ndyuꞌu tsa na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ni, chaꞌ ngüiñá Ni lcaa lo ñati̱, masi nde cua̱, masi nde loyuu chalyuu. Loꞌo juaꞌa̱ nda Ni xtañi lcaa na. \v 16 Juani chcuiꞌ naꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti na cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱; quiñaꞌa̱ tsa chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu jiꞌi̱ Ni, biꞌ chaꞌ taca xtyucua Ni jiꞌi̱ ma̱. Ndijña naꞌ jiꞌi̱ Ni chaꞌ ta Ni juersa nu tyanu neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ caca tlyu tyiquee ma̱ nu loꞌo ta Ni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni chaꞌ tyiꞌi̱ biꞌ loꞌo ma̱; \v 17 ndijña naꞌ jiꞌi̱ Ni chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ nguaꞌni Ni chaꞌ cua ndyanu Xtyiꞌi ycuiꞌ Jesús neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, nu loꞌo ngusñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; ndijña naꞌ jiꞌi̱ Ni chaꞌ tsa cuꞌ ti tyuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo tsa ngusñi su̱u̱ chaꞌ biꞌ neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱; \v 18 ndijña naꞌ jiꞌi̱ Ni chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni ycuiꞌ Cristo loꞌo na, chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna. Nu ntsuꞌu tyiquee Cristo ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ñati̱ ni, jyacua Ni jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca ñati̱, ta Ni chaꞌ biꞌ loꞌo nguꞌ, masi ñati̱ tlyu laca nguꞌ, masi laca nguꞌ ñati̱ juaꞌa̱ ti. \v 19 Biꞌ chaꞌ ntiꞌ tsa naꞌ chaꞌ ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ma̱ chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Cristo ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, masi sca chaꞌ tlyu tsa nu ná nchca ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ na jiꞌi̱ laca chaꞌ biꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ ntiꞌ naꞌ chaꞌ tyiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo lcaa ma̱, chaꞌ ná tyuꞌu tyiquee ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la chaꞌ tsiyaꞌ ti. \p \v 20 Tsoꞌo lacua. Chcuiꞌ na chaꞌ tlyu tsa laca ycuiꞌ Ndyosi. Nchca tsa jiꞌi̱ Ni, hasta nde loo la nduꞌni Ni cuentya jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu ndijña na jiꞌi̱ Ni; ná nchca ca cuayáꞌ tiꞌ na ñiꞌya̱ nduꞌni Ni lcaa chaꞌ biꞌ. La cuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi nduꞌni cña laja na, hasta nde neꞌ cresiya jiꞌna, chaꞌ cuaꞌni Ni cña nu ntiꞌ Ni cuaꞌni Ni loꞌo na. \v 21 Cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, lcaa na nu tsa tlyu ti ndyuꞌni tlyu na jiꞌi̱ Ni; la cuiꞌ ti tlyu tsa laca Ni cuentya jiꞌi̱ Jesucristo. Juaꞌa̱ caca jiꞌi̱ Ni tyucui tyempo nde chalyuu, la cuiꞌ ti ná ntsuꞌu tsa̱ nu tye chaꞌ jiꞌi̱ Ni tsiyaꞌ ti. Juaꞌa̱ caca chaꞌ tuꞌni. \c 4 \s1 Sca ti chaꞌ ntsuꞌu jiꞌi̱ ca taꞌa na nu cua ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo \p \v 1 Preso laca naꞌ juani xquiꞌya chaꞌ nda naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ nu Xuꞌna na loꞌo ñati̱. Pana nchcuiꞌ naꞌ loꞌo ma̱ chaꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ loꞌo xaꞌ ñati̱; ñiꞌya̱ nu nchcuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu ngua tsaꞌa̱ ma̱ tya loꞌo ngusubi Ni jiꞌi̱ ma̱ tya clyo, la cuiꞌ juaꞌa̱ cuaꞌni ma̱ loꞌo xaꞌ ñati̱. \v 2 Ná cuaꞌni tyucuaa tiꞌ ma̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱, tsoꞌo ti chcuiꞌ ma̱ loꞌo lcaa nguꞌ, talo tyiquee ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ; juaꞌa̱ xtyucua ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ xaꞌ ñati̱ chaꞌ chañi chaꞌ ntsuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱. \v 3 Cuaꞌni cña tiꞌ ma̱ lacua, loꞌo juaꞌa̱ xtyucua Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ sca ti chaꞌ taca tyuꞌu tyiquee ma̱ loꞌo nguꞌ tyaꞌa ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo lcaa tsa̱. Loꞌo juaꞌa̱ cuaꞌni stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱ chaꞌ taca tyiꞌi̱ tsoꞌo ti ma̱ loꞌo nguꞌ. \v 4 Lcaa na nu ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, sca ti ñati̱ laca na, sca ti Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi ndiꞌi̱ loꞌo na; ndu̱ tiꞌ na chaꞌ stuꞌba ti tyacua chaꞌ jiꞌna chalyuu ca nde loo la, biꞌ chaꞌ cua ngusubi Ni jiꞌna. \v 5 Sca ti Xuꞌna na ntsuꞌu jiꞌi̱ ca taꞌa na, sca ti chaꞌ jlya tiꞌ na cuentya jiꞌi̱ Cristo, sca ti cuayáꞌ ntyucuatya na cuentya jiꞌi̱ Cristo, \v 6 chaꞌ sca ti ycuiꞌ Ndyosi ntsuꞌu; la cuiꞌ Sti lcaa na laca biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ la cuiꞌ biꞌ laca loo jiꞌi̱ lcaa na. Nduꞌni Ni cña laja lcaa ñati̱ nu cua ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Ni, loꞌo juaꞌa̱ ndiꞌi̱ Ni loꞌo lcaa ñati̱ jiꞌi̱ Ni. \p \v 7 Pana cua nda Ni sca cña chaꞌ cuaꞌni scaa na cuentya jiꞌi̱ Ni; tsa ñaꞌa̱ juersa nu nda Cristo jiꞌi̱ scaa na, juaꞌa̱ taca cuaꞌni na cña biꞌ. \v 8 Ndiꞌya̱ nscua lo quityi cusuꞌ biꞌ: \q1 Nu loꞌo ngutuꞌu Ni ndyacuí̱ Ni ndyaa Ni nde cua̱, ndyaloꞌo Ni jiꞌi̱ quiñaꞌa̱ tsa ñati̱ nu ngua preso nde chalyuu. \q1 Loꞌo liꞌ nda tsa Ni tyu̱u̱ lo chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Ni. \m Juaꞌa̱ nscua lo quityi biꞌ. \p \v 9 ¿Ni chaꞌ laca nacui̱ quityi chaꞌ cua ndyaa Ni nde cua̱? Na cua nguaꞌya tiꞌi̱ Ni clyo, ñaa Ni loyuu chalyuu ca su ndiꞌi̱ ñati̱ cuxi tyaꞌa na. \v 10 La cuiꞌ Jesús nu nguaꞌya nde loyuu ni, biꞌ laca nu ndyacuí̱ ndyaa ca su tlyu la, ca su ntucua ycuiꞌ Ni ca nde cua̱. Loꞌo juani cua ntsuꞌu Xtyiꞌi ycuiꞌ Jesús tyucui ñaꞌa̱ loyuu chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ ntsuꞌu Xtyiꞌi ycuiꞌ Jesús lcaa seꞌi̱ nde cua̱. \v 11 Xquiꞌya chaꞌ tyu̱u̱ lo chaꞌ tsoꞌo nda Jesús loꞌo ñati̱ chalyuu, biꞌ chaꞌ taca cuaꞌni ñati̱ cña nu nda Ni jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ: clyo cua nguaꞌa̱lo Cristo cña jiꞌi̱ la cuiꞌ ñati̱ nu ngua tsaꞌa̱ jiꞌi̱ yu; loꞌo juaꞌa̱ cua nda Ni cña jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ caca chcuiꞌ nguꞌ na laca nu cua cuaꞌni ti ycuiꞌ Ndyosi chalyuu; loꞌo xaꞌ la ñati̱ jiꞌi̱ Ni ntsuꞌu cña jiꞌi̱ chaꞌ cachaꞌ liñi jiꞌi̱ ñati̱ ñiꞌya̱ caca clyaá nguꞌ jiꞌi̱ nu cuxi; loꞌo juaꞌa̱ nguaꞌa̱lo Ni cña jiꞌi̱ ñati̱ nu caca loo jiꞌi̱ tyaꞌa, chaꞌ caca nguꞌ biꞌ mstru, chaꞌ culuꞌu nguꞌ biꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ tyaꞌa nguꞌ. \v 12 Juaꞌa̱ nduꞌni choꞌo Ni jiꞌna, ñati̱ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo Ni, chaꞌ taca cuaꞌni na cña jiꞌi̱ Ni, chaꞌ tachaa la tyanu chaꞌ neꞌ cresiya jiꞌna nu tsa tlyu ti ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. \v 13 Loꞌo juaꞌa̱ lcaa na loꞌo tyaꞌa na, sca ti cuayáꞌ taca xñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, sca ti cuayáꞌ taca tyuloo na jiꞌi̱ Jesús nu sca ti Sñiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. Liꞌ caca na ñati̱ tyucui tyiquee, taca caca na ñiꞌya̱ nu ntiꞌ Cristo chaꞌ caca na. \v 14 Liꞌ ngaꞌaa cuaꞌni na ñiꞌya̱ nduꞌni nu sube nu luꞌba ti nchaꞌa̱ cña jiꞌi̱, chaꞌ nu ndijya nguꞌ; ni ná ta na chacuayáꞌ cojolaqui nguꞌ jiꞌna xaꞌ tyucui̱i̱, nu loꞌo chcuiꞌ nguꞌ loꞌo na cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ nu bilya cuna na jiꞌi̱. Ntsuꞌu tsa chaꞌ cuiñi nu nda ñati̱ nu tajuaꞌ tsa nchcuiꞌ loꞌo na, ñati̱ nu ntiꞌ tsa chaꞌ tsaloꞌo jiꞌna nde tyucui̱i̱ cuxi. \v 15 Pana xaꞌ ñaꞌa̱ cuaꞌni na. Chcuiꞌ na loꞌo nguꞌ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ liñi nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; culuꞌu na jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ lcaa tyaꞌa ñati̱ na, chaꞌ ngaꞌa̱ chaꞌ xñi tsoꞌo na lcaa chaꞌ jiꞌi̱ Cristo chaꞌ caca stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Ni. Nu Cristo biꞌ ni, la cuiꞌ biꞌ laca loo jiꞌi̱ lcaa tyaꞌa na nu tsa tlyu ti ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Ni; \v 16 xquiꞌya Cristo, biꞌ chaꞌ ndyaca na sca ti ñati̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. Ntsuꞌu cña chaꞌ cuaꞌni sa scaa na loꞌo tyaꞌa na; ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌa na jiꞌi̱ tyaꞌa na chaꞌ ná xñi na tyucui̱i̱ cuxi, chaꞌ juaꞌa̱ stuꞌba ti ntsuꞌu tyiquee na loꞌo tyaꞌa na. Si tsoꞌo ti ndiꞌi̱ na loꞌo tyaꞌa na, liꞌ tsa tlyu ti xtyucua na jiꞌi̱ tyaꞌa na, chaꞌ tachaa la tyanu chaꞌ jiꞌi̱ Jesús neꞌ cresiya jiꞌi̱ scaa na, xquiꞌya chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ tyaꞌa na. \s1 Chalyuu cucui nu ngujui jiꞌna xquiꞌya Cristo \p \v 17 Chacuayáꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na chcuiꞌ naꞌ xi loꞌo cuꞌma̱ juani: Ntiꞌ tsa naꞌ culo naꞌ cña jiꞌi̱ cuꞌma̱ chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni nguꞌ nu ná nslo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti; cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ndaꞌya hique nguꞌ, xcuiꞌ juaꞌa̱ nduꞌni nguꞌ biꞌ chalyuu. Sca chaꞌ tonto tsa nduꞌni nguꞌ biꞌ, \v 18 talya tsiyaꞌ ti chalyuu nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ; biꞌ chaꞌ ná nchca ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ tsiyaꞌ ti. Ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ loꞌo chalyuu cucui nu cua nda ycuiꞌ Ndyosi jiꞌna chaꞌ tyiꞌi̱ tsoꞌo ti na, xquiꞌya chaꞌ ná jlo tiꞌ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti, chaꞌ ná ntajaꞌa̱ nguꞌ biꞌ xñi tyiquee nguꞌ sca chaꞌ liñi. \v 19 Ngaꞌaa nchca ca tyujuꞌu tiꞌ nguꞌ biꞌ, biꞌ chaꞌ quiñaꞌa̱ la chaꞌ cuxi ndyuꞌni nguꞌ, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nda nguꞌ chacuayáꞌ jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi chaꞌ caca biꞌ loo jiꞌi̱ nguꞌ. Ná tucui caca cuaꞌa jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ loꞌo nduꞌni nguꞌ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ subaꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ. \v 20 Pana nu cuꞌma̱ ni, siꞌi na ngua tsaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ Cristo chaꞌ cuaꞌni ma̱ chaꞌ cuxi biꞌ. \v 21 Chañi chaꞌ cua ndyuna ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, cua ngua tsaꞌa̱ tsoꞌo ma̱ chaꞌ liñi jiꞌi̱ Jesús nu nguluꞌu nguꞌ jiꞌi̱ ma̱; \v 22 biꞌ chaꞌ cuaꞌni tye ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi nu nguaꞌni ma̱ tya saꞌni la. Quiñaꞌa̱ tsa chaꞌ ndatsaa chaꞌ cuxi biꞌ jiꞌi̱ ma̱ nu ngua liꞌ, ndacui tsa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi biꞌ, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu chcunaꞌ tsiyaꞌ ti chalyuu jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ cuxi biꞌ. \v 23 Juani ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni cucui ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu ntsuꞌu neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ lcaa chaꞌ nu caꞌya hique ma̱; \v 24 ngaꞌa̱ chaꞌ xñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ xaꞌ ñaꞌa̱ cuaꞌni ma̱ su ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu, chaꞌ taca cuaꞌni ma̱ ñiꞌya̱ nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni ma̱. Biꞌ chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo cuaꞌni ma̱ chalyuu, xcuiꞌ chaꞌ lubii cuaꞌni ma̱, si chañi chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 25 Juani ngaꞌaa chcuiꞌ ma̱ chaꞌ cuiñi loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱ lacua; xcuiꞌ chaꞌ liñi chcuiꞌ scaa ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱, chaꞌ sca ti ñati̱ laca na, sca ti chaꞌ ntsuꞌu jiꞌna loꞌo tyaꞌa na. \p \v 26 Loꞌo ntsuꞌu quiyaꞌ ñasi̱ꞌ ma̱ xi, cuiꞌya ma̱ cuentya chaꞌ ná tyanu quiꞌya jiꞌi̱ ma̱ liꞌ; ná tsoꞌo si caca ñasi̱ꞌ tiꞌ ma̱ tyucui tsa̱, tsa tyeje tacui ti chaꞌ cuaꞌni ma̱ jiꞌi̱. \v 27 Ná ta ma̱ tyempo tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ nu xñaꞌa̱ chaꞌ caca biꞌ loo jiꞌi̱ ma̱. \p \v 28 Cuꞌma̱ nu nguaana ma̱ na nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ñati̱ tya tsubiꞌ la, ngaꞌa̱ chaꞌ xtyanu ma̱ cña biꞌ jiꞌi̱ ma̱, clyana ma̱ cña tsoꞌo la nu cuaꞌni ycuiꞌ ma̱; tsoꞌo la si cuaꞌni ma̱ cña loꞌo yaꞌ ycuiꞌ ma̱, chaꞌ juaꞌa̱ caja xi ñiꞌya̱ nu xtyucua ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱ nu lyiji tsa jiꞌi̱. \p \v 29 Ná chcuiꞌ ma̱ chaꞌ tiꞌí loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱; clyana ma̱ chaꞌ tsoꞌo nu chcuiꞌ ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱; clyana ma̱ ñiꞌya̱ nu caca xtyucua ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ tyatí̱ la tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ tyanu sca chaꞌ tsoꞌo neꞌ cresiya jiꞌi̱ nguꞌ nu loꞌo cuna nguꞌ chaꞌ nu chcuiꞌ ma̱. \v 30 Ná cuaꞌni ma̱ chaꞌ ca xñiꞌi̱ tiꞌ Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi; nu Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi ni, ñiꞌya̱ laca si cua ngusta Ni cuayáꞌ nu jiꞌi̱ ycuiꞌ ca Ni hichu̱ꞌ na, chaꞌ laca na ñati̱ jiꞌi̱ Ni, juaꞌa̱ laca biꞌ. Tyanu biꞌ loꞌo na ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tye chalyuu jiꞌna, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tyalaa tsa̱ nu cuaꞌni lyaá Ni jiꞌna. \p \v 31 Cuaꞌni tye ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ su chi̱i̱ ntiꞌ ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱ lacua; juaꞌa̱ chaꞌ liyeꞌ tiꞌ ma̱, juaꞌa̱ chaꞌ ñasi̱ꞌ tiꞌ ma̱, cuaꞌni tye ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ biꞌ. Ngaꞌaa xiꞌya cui̱i̱ ma̱ chaꞌ subaꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, ngaꞌaa chcuiꞌ ma̱ cuentyu jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ chcuiꞌ cuxi ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱ tsiyaꞌ ti. \v 32 Xaꞌ ñaꞌa̱ cuaꞌni ma̱ juani. Xcuiꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱, tyuꞌu tsa chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱; cuaꞌni clyu tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ juaꞌa̱ cua nguaꞌni clyu tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌna xquiꞌya Cristo. \c 5 \s1 Ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni na chaꞌ tsoꞌo loꞌo ndiꞌi̱ na chalyuu, si laca na sñiꞌ ycuiꞌ Ndyosi \p \v 1 Ntsuꞌu tsa tyiquee ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ma̱, xquiꞌya chaꞌ laca ma̱ sñiꞌ ycuiꞌ Ni; biꞌ chaꞌ cuaꞌni ma̱ chaꞌ caca ma̱ ñiꞌya̱ nu laca ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti. \v 2 Tsoꞌo ti tyuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ ñati̱, chaꞌ la cuiꞌ juaꞌa̱ ntsuꞌu tsa tyiquee Cristo ñaꞌa̱ Ni jiꞌna. Nu loꞌo ñaa Jesús chalyuu ni, cua ntajaꞌa̱ Jesús nda yu tyucui ñaꞌa̱ ycuiꞌ ca yu chaꞌ caca sca msta̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌna. Tsoꞌo tsa ngua tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. \p \v 3 Nu juani chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, ná tsoꞌo si xcuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ nu cunaꞌa̱ ntsuꞌu tyiquee ma̱; ná cuaꞌni ma̱ chaꞌ subaꞌ loꞌo ñati̱, ni ná chcuiꞌ ma̱ tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ lcaa chaꞌ biꞌ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱; ná tyacui tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ñati̱. \v 4 Ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ tyuꞌu chaꞌ subaꞌ tuꞌba ma̱. La cuiꞌ ti ná chcuiꞌ ma̱ chaꞌ tonto, ná chcuiꞌ ma̱ sca chaꞌ ngunaꞌ ti loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱. Tsoꞌo la si tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 5 Sca chaꞌ chañi tsa laca re: Ñati̱ nu juaꞌa̱ xcuiꞌ chaꞌ cuxi nduꞌni ni, ná caja chacuayáꞌ tyaa nguꞌ biꞌ ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi loꞌo Cristo ca tiyaꞌ la, nu loꞌo caca Ni loo; ñati̱ nu xcuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ nu cunaꞌa̱ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ, ñati̱ nu nduꞌni subaꞌ, ñati̱ nu ndacui tiꞌ, ná caja chacuayáꞌ tyaa nguꞌ biꞌ ca su ntucua Ni. Nu ndacui tiꞌ na jiꞌi̱ sca chaꞌ ni, laca chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee na jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, ñiꞌya̱ loꞌo ntsuꞌu tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ sca joꞌó. \v 6 Ná ta ma̱ chacuayáꞌ chaꞌ ñiloꞌo nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo sca chaꞌ tonto ti. Xquiꞌya chaꞌ cuxi biꞌ ñasi̱ꞌ tsa ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu nu ná ndaquiyaꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ Ni; xcubeꞌ tsa Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ loꞌo tye chalyuu. \v 7 Biꞌ chaꞌ nchcuiꞌ naꞌ loꞌo ma̱, chaꞌ ná tyuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ñati̱ nu nduꞌni juaꞌa̱. \p \v 8 Nu ngua saꞌni la, talya tsiyaꞌ ti chalyuu jiꞌi̱ ma̱; pana juani cua ngua xee chalyuu jiꞌi̱ ma̱, tya loꞌo ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na. Ñiꞌya̱ nduꞌni ñati̱ nu cua ntsuꞌu lo xee jiꞌi̱ Cristo, juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ su ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu juani. \v 9 Na cua ntsuꞌu nu xee lubii jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, biꞌ laca nu nduꞌni loꞌo ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ chaꞌ tsoꞌo; nduꞌni biꞌ chaꞌ tsoꞌo ti tyuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱, chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ liñi chcuiꞌ ma̱. \v 10 Clyana ma̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ tsoꞌo nu ntiꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na chaꞌ cuaꞌni ma̱, loꞌo liꞌ cuaꞌni chaꞌa̱ ma̱ chaꞌ tsoꞌo biꞌ. \v 11 Ná tyuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ñati̱ nu xcuiꞌ chaꞌ cuijya ti, nu xcuiꞌ chaꞌ tonto ti nduꞌni nguꞌ, xquiꞌya chaꞌ talya chalyuu nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ; ta ma̱ sca cui̱i̱ loꞌo nguꞌ biꞌ, chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ cuxi ti ndyuꞌni nguꞌ. \v 12 Pana ntsuꞌu chaꞌ cuxi nu nduꞌni nguꞌ cuaana ti, nu tyujuꞌu tsa tiꞌ na si chcuiꞌ na jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ. \v 13 Nu loꞌo quijeloo chaꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa quichi̱ tyi nguꞌ ñiꞌya̱ ngua chaꞌ cuxi biꞌ, liꞌ ca cuayáꞌ liñi tiꞌ lcaa nguꞌ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu nguaꞌni nguꞌ. Liñi tsa sca chaꞌ nu cua nduꞌu lubii. \v 14 Biꞌ chaꞌ ndiꞌya̱ nchcuiꞌ quityi cusuꞌ: \q1 Quee tiꞌ cuꞌma̱, chaꞌ ñiꞌya̱ laca si na lajaꞌ ma̱, si na ngujuii ma̱, juaꞌa̱ laca ma̱ xquiꞌya quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱. \q1 Ngaꞌaa tyuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo chaꞌ cuxi, \q1 chaꞌ liꞌ taca ta Cristo xee nu tyuꞌú neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱. \m Juaꞌa̱ nscua lo quityi. \p \v 15 Tsoꞌo lacua, culacua tsoꞌo tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ nu cuaꞌni ma̱ laja loꞌo ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu; ná cuaꞌni ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni ñati̱ nu ná nduna tsiyaꞌ ti, cuaꞌni ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni ñati̱ nu nclyacua tsoꞌo tiꞌ. \v 16 Clyana ma̱ chaꞌ tsoꞌo nu cuaꞌni ma̱ laja loꞌo ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu, chaꞌ ná tyuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo chaꞌ cuxi nu ndyuꞌni xaꞌ ñati̱ tyempo juani; \v 17 ná caca ma̱ tonto lacua, cuaꞌni chaꞌa̱ ma̱ lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ nu ntiꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na chaꞌ cuaꞌni ma̱ chalyuu. \v 18 Ná ca cuꞌbi ma̱; nduꞌni ñuꞌu̱ tsa nu xñaꞌa̱ jiꞌi̱ ñati̱ chaꞌ chcunaꞌ chalyuu jiꞌi̱ nguꞌ, xquiꞌya chaꞌ cuꞌbi nguꞌ. Xaꞌ ñaꞌa̱ cuaꞌni ma̱, chaꞌ xtyucua Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱ loꞌo cua ñaꞌa̱ ca cña nu cuaꞌni ma̱ chalyuu. \v 19 Cula tuꞌba ma̱ lcaa lo ji̱i̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu loꞌo tyuꞌu tiꞌi̱ ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱ chaꞌ cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ Ni, masi ji̱i̱ salmo nu nscua lo quityi tya saꞌni, masi cua ñaꞌa̱ ca ji̱i̱ nu nchcuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu caꞌya hique ma̱; tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ji̱i̱ biꞌ. \v 20 Loꞌo juaꞌa̱ cua ñaꞌa̱ ca hora tsoꞌo tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti na chacuayáꞌ jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na; tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ Ni cuentya jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu ndyaca jiꞌi̱ ma̱, masi tsoꞌo chaꞌ biꞌ, masi ná tsoꞌo chaꞌ biꞌ. \s1 Nu loꞌo tyucuaa nguꞌ loꞌo clyoꞌo nguꞌ ngusñi nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi \p \v 21 Taquiyaꞌ tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱ xquiꞌya ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 22 Cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ ni, taquiyaꞌ ma̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ clyoꞌo ma̱ ñiꞌya̱ loꞌo ndaquiyaꞌ na chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na. \v 23 Loo laca sca nu quiꞌyu jiꞌi̱ clyoꞌo yu. La cuiꞌ juaꞌa̱ Cristo laca loo jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu tsa tlyu ti ndyuꞌni tlyu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni; Cristo laca nu ndacaꞌa jiꞌi̱ lcaa ñati̱ jiꞌi̱ yu, chaꞌ ná cuaꞌni ñuꞌu̱ nu cuxi jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ. \v 24 Cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni chi̱ ma̱ loo clyoꞌo ma̱; tucuá ma̱ lcaa cña nu culo clyoꞌo ma̱ jiꞌi̱ ma̱, ñiꞌya̱ nu ndyaca loꞌo lcaa nguꞌ tyaꞌa ma̱ nu tsa tlyu ti ndyuꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ Cristo, ntucuá ma̱ cña jiꞌi̱ Cristo. \p \v 25 Nu cuꞌma̱ nguꞌ quiꞌyu ni, tyuꞌu tsoꞌo tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱, chaꞌ la cuiꞌ juaꞌa̱ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee Cristo ñaꞌa̱ yu jiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱ yu nde chalyuu; biꞌ chaꞌ ntajaꞌa̱ yu nguaꞌa̱ yu lo crusi xquiꞌya ñati̱ nu xñi chaꞌ jiꞌi̱ yu ca tiyaꞌ la. \v 26 Ngujuii yu chaꞌ caja ñiꞌya̱ cuaꞌni lubii yu jiꞌi̱ ñati̱ nu xñi chaꞌ jiꞌi̱ yu; ngua tiꞌ Jesús chaꞌ cuna nguꞌ lcaa chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ yu, chaꞌ taca cuityi̱ Ni quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ ta Ni chalyuu cucui jiꞌi̱ nguꞌ. Juaꞌa̱ nguaꞌni Ni chaꞌ sca ti quiyaꞌ laca nguꞌ biꞌ ñati̱ jiꞌi̱ Ni. Loꞌo liꞌ taca tyucuatya nguꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ cuentya jiꞌi̱ Jesús. \v 27 Ngua tiꞌ Cristo chaꞌ tyiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱ yu ca slo ycuiꞌ Ndyosi loꞌo tye chalyuu; tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo caca nu loꞌo tyiꞌi̱ na ñati̱ jiꞌi̱ Ni ca slo Ni tsa tlyu ti, nu loꞌo lubii tyiquee na, nu loꞌo ngaꞌaa ntsuꞌu quiꞌya jiꞌna, nu ná loꞌo yabeꞌ jiꞌna, nu ná loꞌo chaca chaꞌ cuxi, chaꞌ ná talo ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ni sca chaꞌ cuxi. \v 28 Cuꞌma̱ nguꞌ quiꞌyu nu ntsuꞌu clyoꞌo ma̱ ni, ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱, ñiꞌya̱ nduꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱. Si tyacaꞌa clyoꞌo na jiꞌna, laca chaꞌ nduꞌni na sca chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ycuiꞌ ca na, \v 29 chaꞌ ni sca na, ni sca quiyaꞌ ná nchca cuxi tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ ycuiꞌ ca na. Na ndacu tsoꞌo na, na ñaꞌa̱si̱i̱ tsoꞌo na jiꞌi̱ ycuiꞌ ca na; la cuiꞌ juaꞌa̱ nduꞌni tyacaꞌa Cristo jiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱, \v 30 chaꞌ sca ti taju laca ca taꞌa na cuentya jiꞌi̱ Cristo, chaꞌ ntsuꞌu cña nu nduꞌni scaa na cuentya jiꞌi̱ Ni. \v 31 Ndiꞌya̱ laca chaꞌ nu nscua lo quityi cusuꞌ: “Xtyanu sca nu quiꞌyu jiꞌi̱ sti yu jiꞌi̱ xtyaꞌa̱ yu su ndiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ tsaa tyiꞌi̱ yu loꞌo clyoꞌo yu; loꞌo liꞌ nu tyucuaa nguꞌ biꞌ caca nguꞌ sca ti ñati̱ tsiyaꞌ ti cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi”, nacui̱ quityi biꞌ. \v 32 Tlyu tsa chaꞌ nu nscua lo quityi cusuꞌ biꞌ. Ntiꞌ naꞌ chaꞌ cuentya jiꞌi̱ Cristo nchcuiꞌ quityi biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ cuentya jiꞌi̱ ca taꞌa na nu nduꞌni tlyu na jiꞌi̱ Ni tsa tlyu ti, biꞌ laca chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi lo quityi biꞌ. \v 33 Pana la cuiꞌ juaꞌa̱ nchcuiꞌ quityi biꞌ cuentya jiꞌi̱ lcaa cuꞌma̱, chaꞌ cuaꞌni tyacaꞌa cuꞌma̱ nguꞌ quiꞌyu ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱. La cuiꞌ juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni chi̱ nguꞌ cunaꞌa̱ ma̱ loo clyoꞌo ma̱. \c 6 \p \v 1 Cuꞌma̱ nguꞌ cuañiꞌ ni, tucuá ma̱ cña nu culo nguꞌ cusuꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ cua ntiꞌ tsa ycuiꞌ Ndyosi nu Xuꞌna na chaꞌ cuaꞌni ma̱ juaꞌa̱. \v 2 Sca chaꞌ nu nda ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ tya clyo, ndiꞌya̱ nscua chaꞌ biꞌ: “Cuaꞌni chi̱ ma̱ loo sti ma̱, loo xtyaꞌa̱ ma̱”. Loꞌo liꞌ nda ycuiꞌ Ndyosi chaca chaꞌ loꞌo na si cuaꞌni na juaꞌa̱: \v 3 “Chaꞌ juaꞌa̱ caca tsoꞌo tyiquee ma̱; loꞌo liꞌ quiñaꞌa̱ yija̱ talo ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu”, nacui̱ ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 4 Cuꞌma̱ nu laca ma̱ sti nu sube ni, ná suꞌba ñasi̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ sñiꞌ ma̱. Laja loꞌo ndyuꞌni cuꞌú ma̱ jiꞌi̱ sñiꞌ ma̱, tyaꞌni nguꞌ xi si chañi chaꞌ cuxi ndyuꞌni nguꞌ; culuꞌu tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ taca taquiyaꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na. \p \v 5 Cuꞌma̱ nguꞌ msu nu ngüiꞌya ñati̱ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ cña jiꞌi̱ nguꞌ laja ti, cuaꞌni ma̱ lcaa cña nu culo xuꞌna ma̱ jiꞌi̱ ma̱ nde loyuu chalyuu. Cube xi tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ nu cuaꞌni ma̱ cña jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ; cuaꞌni ma̱ cña biꞌ ñiꞌya̱ laca si cña jiꞌi̱ Cristo laca cña nu ndyuꞌni ma̱. \p \v 6 Cuaꞌni ma̱ cña jiꞌi̱ nguꞌ lacua; siꞌi na cuaꞌni ti ma̱ juaꞌa̱ chaꞌ tyanu tsoꞌo ma̱ loꞌo nguꞌ, nu loꞌo ndu̱ ti nguꞌ ndyiꞌya nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ma̱ si ndyuꞌni ma̱ cña. Tsoꞌo la si tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ la cuiꞌ msu jiꞌi̱ Cristo laca ma̱, biꞌ chaꞌ tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni ma̱ lcaa ñaꞌa̱ cña nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni na. \v 7 Tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ lcaa cña lacua, tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ cña jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na laca nu ndyuꞌni ma̱, siꞌi cña jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu ti. \v 8 Ná nduꞌni chaꞌ masi msu nu ngüiꞌya ti ñati̱ laca ma̱, masi msu nu ndiꞌi̱ tsoꞌo ti laca ma̱; cua jlo tiꞌ na chaꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na tya chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu nduꞌni cña tsoꞌo cuentya jiꞌi̱ Ni. \p \v 9 Nu cuꞌma̱ nguꞌ xuꞌna msu biꞌ ni, la cuiꞌ juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ cñaꞌa̱si̱i̱ tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ msu jiꞌi̱ ma̱. Ná xcutsi̱i̱ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ, ni ná cuaꞌni tyaala ma̱ loꞌo nguꞌ biꞌ; tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ sca ti nu Xuꞌna na laca loo jiꞌi̱ cuꞌma̱ loꞌo jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ sca ti cuayáꞌ nduꞌni Ni loꞌo cua ñaꞌa̱ ca ñati̱. \s1 Yaꞌ xña nu cuaꞌnijoꞌo jiꞌi̱ nguꞌ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, chaꞌ xu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ loꞌo nu xñaꞌa̱ \p \v 10 Juani ni, cuaꞌni ma̱ chaꞌ caca nguula tiꞌ tyiquee ma̱, chaꞌ stuꞌba ti nduꞌni ma̱ cña loꞌo ycuiꞌ nu Xuꞌna na, loꞌo juaꞌa̱ nguula tsa juersa ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 11 Lcaa tyempo tyiꞌu tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ nu cua nda ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ma̱, chaꞌ taca cuaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱, chaꞌ ná cñiloꞌo nu xñaꞌa̱ jiꞌi̱ ma̱. \v 12 Siꞌi na nxu̱u̱ tyaꞌa na loꞌo ñati̱ chalyuu ti, siyaꞌ la juersa ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ; tyaꞌa cusu̱u̱ na laca lcaa cuiꞌi̱ cuxi nu ntsuꞌu nde cua̱. Nguula tsa nu biꞌ, hasta ngua tiꞌ biꞌ tyiji̱loo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; pana ná ngua jiꞌi̱. La cuiꞌ laca nu ngua tiꞌ caca xuꞌna chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ nclyo biꞌ cña jiꞌi̱ ñati̱ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ lcaa lo chaꞌ cuxi nde chalyuu juani. \v 13 Pana chaꞌ nu cua nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo na ni, ñiꞌya̱ laca steꞌ sendaru nu ndyaꞌa̱ cusu̱u̱, juaꞌa̱ laca chaꞌ biꞌ; xcuiꞌ chcua̱ laca steꞌ sendaru chaꞌ cuaꞌa jiꞌi̱ ycuiꞌ ca nguꞌ. Taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, xñi tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ juani; loꞌo tyalaa tyempo cuxi biꞌ, liꞌ taca talo ma̱ chaꞌ xu̱u̱ tyaꞌa ma̱ loꞌo nu xñaꞌa̱, chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ tsoꞌo biꞌ, masi tyaꞌa cusu̱u̱ na laca nu xñaꞌa̱ biꞌ. Si juaꞌa̱ cuaꞌni ma̱, nu loꞌo tye chaꞌ cusu̱u̱ biꞌ, liꞌ tya tyu̱ ma̱ ñiꞌya̱ nu ndu̱ ti ma̱. \v 14 Biꞌ chaꞌ cuaꞌni tajuaꞌ ma̱ lacua; ñiꞌya̱ loꞌo ndyaaca̱ꞌ neꞌ sendaru loꞌo juata chaꞌ xñi caꞌa̱ tsoꞌo steꞌ nguꞌ, juaꞌa̱ cuꞌma̱, xñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ Ni biꞌ. Xcuiꞌ chaꞌ liñi chcuiꞌ ma̱, chaꞌ liꞌ taca xu̱u̱ tyaꞌa ma̱ loꞌo nu cuxi. Sca sendaru ni, ndyacu̱ꞌ chcua̱ lo tyiquee yu loꞌo nde chu̱ꞌ yu, chaꞌ cuaꞌa yu jiꞌi̱ tyiquee yu. Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱, ná taca sta nguꞌ quiꞌya jiꞌi̱ ma̱ si xcuiꞌ chaꞌ liñi nduꞌni ma̱. \v 15 Ndyuꞌu xapatu quiyaꞌ sendaru. Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ ni, quiñi tiꞌ ma̱ chaꞌ tsaa chcuiꞌ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱; chcuiꞌ ma̱ chaꞌ taca cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ chaꞌ taca cuaꞌni Ni chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee nguꞌ. \v 16 Loꞌo juaꞌa̱ ndacui sca chcua̱ cuajaꞌ yaꞌ sendaru; nu loꞌo cu̱ tyaꞌa cusu̱u̱ yu clya nu ngaꞌa̱ quiiꞌ lo jiꞌi̱ yu, liꞌ cuaꞌa yu jiꞌi̱ ycuiꞌ ca yu loꞌo chcua̱ cuajaꞌ biꞌ. Juaꞌa̱ caca jiꞌi̱ ma̱ si chañi chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, taca cuaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱ lcaa hora chaꞌ ná cuaꞌni lyaꞌ tiꞌ nu cuxi jiꞌi̱ ma̱. \v 17 Smalyu chcua̱ ntucua hique nguꞌ sendaru chaꞌ cuaꞌa jiꞌi̱ hique nguꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱, cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱, biꞌ chaꞌ ntsuꞌu nu ñaꞌa̱si̱i̱ jiꞌi̱ ma̱ liꞌ. Xñi ma̱ lcaa chaꞌ nu nda Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ma̱ chaꞌ caja ñiꞌya̱ nu chcuiꞌ ma̱ loꞌo sca ñati̱, ñiꞌya̱ laca si cua ngusñi ma̱ sca maxtyi cusu̱u̱ jiꞌi̱ sendaru. \v 18 Chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi nu loꞌo nxu̱u̱ tyaꞌa ma̱ loꞌo nu cuxi, chaꞌ jña ma̱ chacuayáꞌ jiꞌi̱ Ni; lcaa tyempo xtyucua Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ taca chcuiꞌ ma̱ loꞌo Ni. Loꞌo juaꞌa̱ chcuiꞌ ma̱ loꞌo Ni cuentya jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu cua ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Ni. Biꞌ chaꞌ lacua, tii ti tiꞌ ma̱ chcuiꞌ ma̱ loꞌo Ni, chaꞌ ná ca taja tiꞌ ma̱. \v 19 La cuiꞌ juaꞌa̱ tsoꞌo si chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti na cuentya jnaꞌ, chaꞌ tya ta la Ni chaꞌ nu chcuiꞌ naꞌ loꞌo ñati̱, chaꞌ caca tlyu la tyiquee naꞌ chcuiꞌ naꞌ loꞌo ñati̱ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ taca cuaꞌni lyaá Cristo jiꞌi̱ nguꞌ yaꞌ nu cuxi; sca chaꞌ nu bilya cuna nguꞌ laca biꞌ. \v 20 Cua ngusubi Ni ꞌna chaꞌ tsaꞌa̱ tyijyuꞌ, chaꞌ ta naꞌ chaꞌ biꞌ loꞌo ñati̱; biꞌ chaꞌ laca naꞌ preso juani. Chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi cuentya jnaꞌ lacua, chaꞌ taca chcuiꞌ liñi naꞌ chaꞌ biꞌ loꞌo ñati̱, ñiꞌya̱ nu ngaꞌa̱ chaꞌ chcuiꞌ naꞌ. \s1 Ngusalyaꞌ Pablo loꞌo nguꞌ \p \v 21 Cua nda naꞌ jiꞌi̱ yu Tíquico chaꞌ ca̱a̱ slo ma̱. Tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee ya chaꞌ stuꞌba tsa nduꞌni ya cña jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na loꞌo yu. Cachaꞌ lyiji yu jiꞌi̱ ma̱ lcaa chaꞌ ñiꞌya̱ nu ndyaca ꞌna ca nde, ñiꞌya̱ cña nu ndyuꞌni naꞌ. \v 22 Biꞌ chaꞌ cua nda naꞌ jiꞌi̱ yu lijya̱ yu slo cuꞌma̱, chaꞌ tsoꞌo la tyanu tyiquee ma̱ loꞌo cuna ma̱ ñiꞌya̱ nu ndyaca chaꞌ jiꞌi̱ cuare. \p \v 23 Chcuiꞌ naꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti na, loꞌo juaꞌa̱ loꞌo Jesucristo nu Xuꞌna na cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱ tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo; cuaꞌni Ni chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱, chaꞌ tsoꞌo ti tyuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa na, chaꞌ lcaa tyempo jlya tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 24 Loꞌo juaꞌa̱ ntiꞌ naꞌ chaꞌ ñaꞌa̱ ti cuaꞌni Ni chaꞌ tsoꞌo loꞌo lcaa cuꞌma̱ nu ntsuꞌu tyiquee ma̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na, cuꞌma̱ nu ngaꞌaa ntiꞌ tyaꞌa̱chu̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ Cristo. Chañi chaꞌ juaꞌa̱ caca chaꞌ biꞌ.