\id COL \h COLOSENSES \toc1 Quityi nu nguscua San Pablo ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nde quichi̱ Colosas \toc2 COLOSENSES \toc3 Col. \mt1 Quityi nu nguscua San Pablo ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nde quichi̱ Colosas \c 1 \p \v 1 Pablo laca naꞌ nu nscua naꞌ quityi re. Ycuiꞌ Ndyosi ngulo cña ꞌna, biꞌ chaꞌ ndyaꞌa̱ naꞌ nchcuiꞌ naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo loꞌo nguꞌ xaꞌ quichi̱ ca tyijyuꞌ la. Stuꞌba ti ndiꞌi̱ naꞌ ca nde loꞌo yu Timoteo tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. \v 2 Nda naꞌ quityi re chaꞌ ca̱a̱ ca slo cuꞌma̱ ca quichi̱ Colosas jua, cuꞌma̱ nguꞌ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, cuꞌma̱ nu laca ma̱ nguꞌ tyaꞌa na xquiꞌya chaꞌ cua ngusñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. \p Ndiꞌya̱ ntiꞌ naꞌ, chaꞌ ñaꞌa̱ ti cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi Sti na chaꞌ tsoꞌo loꞌo ma̱, chaꞌ cuaꞌni Ni chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱, ca su ndiꞌi̱ ma̱ ca jua. \s1 Nchcuiꞌ Pablo loꞌo ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ \p \v 3 Nu loꞌo nchcuiꞌ ya loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti Jesucristo nu Xuꞌna na cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱, luꞌba ti ndya ya xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya cuꞌma̱. \v 4 Cua ngujui chaꞌ jiꞌi̱ ya chaꞌ tsoꞌo tsa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo, loꞌo juaꞌa̱ nacui̱ nguꞌ chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ lcaa nguꞌ tyaꞌa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 5 Tya clyo loꞌo ndyuna ma̱ chaꞌ tsoꞌo biꞌ, chaꞌ nu nchcuiꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu chañi ca, liꞌ ngua cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ tya ntsuꞌu chaca chaꞌ nu cua tlyu la nu ngaꞌa̱ chaꞌ tyacua jiꞌna tyempo nde loo la loꞌo tyalaa na ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi. Ca biꞌ ntsuꞌu coꞌo chaꞌ biꞌ cuentya jiꞌi̱ ma̱; biꞌ laca chaꞌ nu tyacua jiꞌi̱ ma̱ ca tiyaꞌ la xquiꞌya chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, loꞌo juaꞌa̱ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la tyaꞌa ñati̱ ma̱. \v 6 Cua lijya̱ ngañi la chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Jesús biꞌ tyucui ñaꞌa̱ chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ lijya̱ ndyaca tsoꞌo la cresiya jiꞌi̱ ñati̱ macala su nduna nguꞌ chaꞌ biꞌ. La cuiꞌ juaꞌa̱ ndyaca tya loꞌo ndyuna ma̱ chaꞌ biꞌ tya clyo; tya liꞌ cua ndyuna ma̱ chaꞌ nduꞌni tsa ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ xlyaꞌbe loꞌo ñati̱, liꞌ ngua cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ chañi tsa laca chaꞌ biꞌ. \v 7 Cua ngujui chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguluꞌu yu Epafras jiꞌi̱ ma̱; tsoꞌo tsa tyaꞌa ndyaꞌa̱ ya cña laca yu biꞌ. Jlo tiꞌ ya chaꞌ tsoꞌo tsa nchcuiꞌ yu chaꞌ jiꞌi̱ Cristo loꞌo nguꞌ lcaa su ndyaꞌa̱ yu cuentya jiꞌi̱ ya. \v 8 La cuiꞌ yu biꞌ laca nu nacui̱ jiꞌi̱ ya chaꞌ nduꞌni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la ñati̱. \p \v 9 Biꞌ chaꞌ juani luꞌba ti nchcuiꞌ ya loꞌo ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱; tya loꞌo ngujui chaꞌ jiꞌi̱ ya chaꞌ cua ngusñi ma̱ chaꞌ biꞌ, ndijña ya chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ ta Ni chacuayáꞌ chaꞌ caca cuayáꞌ lyiji tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ ñiꞌya̱ nu ntiꞌ Ni chaꞌ cuaꞌni ma̱, chaꞌ juaꞌa̱ taca culacua tsoꞌo tiꞌ ma̱, taca caꞌya chaꞌ tsoꞌo hique ma̱ xquiꞌya Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. \v 10 Loꞌo liꞌ lcaa tsa̱ loꞌo ndyaꞌa̱ ma̱ chalyuu taca cuaꞌni ma̱ cña, cua ñaꞌa̱ ca cña nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni ma̱; taca cuaꞌni ma̱ lcaa lo cña tsoꞌo cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ, loꞌo juaꞌa̱ taca ca cuayáꞌ la tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ ndyuꞌu lcaa chaꞌ jiꞌi̱ Ni. \v 11 Nguula tsa cña nduꞌni ycuiꞌ Ndyosi ca su tlyu ca su ntucua ycuiꞌ Ni; biꞌ chaꞌ cua ndijña naꞌ jiꞌi̱ Ni chaꞌ ta Ni la cuiꞌ juersa biꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ caca tsoꞌo ti tyiquee ma̱ talo ma̱ jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu tyacua jiꞌi̱ ma̱. \v 12 Loꞌo juaꞌa̱ tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti ma̱ nu cua nda chacuayáꞌ chaꞌ tyacua chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ma̱, la cuiꞌ ti chaꞌ nu cua nchcoꞌo Ni chaꞌ tyacua jiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, nu loꞌo tyalaa nguꞌ ca su xee tsa ca su ntucua ycuiꞌ Ni. \v 13 Na cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌna, cua nguaꞌni tye Ni jiꞌi̱ chalyuu talya su ngutaꞌa̱ na, loꞌo juaꞌa̱ cua nguluꞌu Ni chaca tyucui̱i̱ jiꞌna nu tsaa ca chalyuu tsoꞌo su laca Cristo loo jiꞌna. Sñiꞌ ycuiꞌ Ndyosi laca Cristo, loꞌo juaꞌa̱ tyacaꞌa tsa yu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni; \v 14 xquiꞌya Cristo cua ngulaá na jiꞌi̱ nu cuxi, xquiꞌya Cristo cua ngüiꞌya Ni chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌna jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna loꞌo Ni. \s1 Cua nguaalaꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ chalyuu \p \v 15 Ná nchca ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti; pana nu loꞌo ya̱a̱ Cristo Sñiꞌ ycuiꞌ Ni chalyuu, liꞌ ngujui ñiꞌya̱ nu ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. La cuiꞌ yu biꞌ laca nu ngutiꞌi̱ tya clyo la loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, la cuiꞌ juaꞌa̱ laca yu loo jiꞌi̱ lcaa lo na nu ngüiñá Ni chalyuu. \v 16 Stuꞌba ti ndu̱ yu biꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti yu loꞌo ntucua quiyaꞌ ndyaꞌ chalyuu, masi loꞌo ndyaꞌ tyucui ñaꞌa̱ nde cua̱, masi loꞌo ndyaꞌ tyucui ñaꞌa̱ nde lo yuu. Cua ngüiñá Ni lcaa na nu nchca ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ nde lo yuu chalyuu; loꞌo juaꞌa̱ cua ngüiñá Ni lcaa na nu ná nchca ñaꞌa̱ na jiꞌi̱, ñiꞌya̱ ntiꞌ lcaa cuiꞌi̱ nu laca loo nde cua̱; juaꞌa̱ cua ngüiñá Ni lcaa lo xuꞌna nu culo cña jiꞌi̱ nguꞌ, masi nde lo yuu chalyuu, masi nde cua̱. Stuꞌba ti ndu̱ Cristo loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti yu nu loꞌo ngüiñá Ni tyucui ñaꞌa̱ chalyuu; la cuiꞌ juaꞌa̱ xquiꞌya yu biꞌ, biꞌ chaꞌ ndyaꞌ lcaa lo na. \v 17 Cua laca ntucua yu biꞌ loꞌo tya lyiji tyaꞌ chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ lcaa tsa̱ nduꞌni yu cña chaꞌ tyiꞌi̱ tsoꞌo ti lcaa na nu ntsuꞌu lo yuu chalyuu. \v 18 Ycuiꞌ yu laca yu loo jiꞌi̱ lcaa taju ñati̱ nu ndyuꞌni tlyu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsa tlyu ti, ycuiꞌ laca nu nda chalyuu jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. Tya clyo la cua ndyuꞌú ycuiꞌ yu chaca quiyaꞌ loꞌo cua ngujuii yu, chaꞌ liꞌ taca jiꞌi̱ yu tyucua yu ca su laca yu loo jiꞌi̱ lcaa lo chaꞌ. \v 19 Cua nacui̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca Sñiꞌ Ni ñiꞌya̱ laca ycuiꞌ Ni tsiyaꞌ ti, \v 20 chaꞌ juaꞌa̱ ngua tiꞌ Ni cuaꞌni Ni, chaꞌ chaca quiyaꞌ caca Ni loo jiꞌi̱ tyucui ñaꞌa̱ chalyuu xquiꞌya yu biꞌ. Cua nguaalaꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ chalyuu loꞌo ngujuii Cristo lo crusi xquiꞌya na; juaꞌa̱ nguaꞌni yu chaꞌ xaꞌ caca tyucui ñaꞌa̱ chalyuu cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaca quiyaꞌ, masi nde lo yuu chalyuu, masi nde cua̱. \p \v 21 Nu ngua cua tsubiꞌ la, tyijyuꞌ tsa ngutaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; tyaꞌa cusu̱u̱ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ngua ma̱ tyempo biꞌ xquiꞌya chaꞌ cuxi nu cua ngulacua tiꞌ ma̱, xquiꞌya chaꞌ cuxi nu cua nguaꞌni ma̱. Pana juani cua nguaꞌni Ni chaꞌ taca cati̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ni, \v 22 xquiꞌya chaꞌ tyucui ñaꞌa̱ ycuiꞌ Cristo Sñiꞌ Ni, nchcubeꞌ tsa yu loꞌo ndyujuii nguꞌ jiꞌi̱ lo crusi. Juaꞌa̱ nguaꞌni Ni tya liꞌ chaꞌ taca caca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, ñati̱ nu ngaꞌaa ntsuꞌu yabeꞌ hichu̱ꞌ ma̱ tsiyaꞌ ti, chaꞌ ngaꞌaa caca sta nguꞌ quiꞌya jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Ni, nu loꞌo ca̱a̱ Ni ca̱quiꞌya Ni jiꞌna chaꞌ tsaloꞌo Ni jiꞌna ca su ntucua Ni. \v 23 Pana juani ñaꞌa̱ ti ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ tyanu tachaa la chaꞌ jiꞌi̱ Cristo neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ ycuiꞌ yu biꞌ laca su̱u̱ lcaa chaꞌ biꞌ. Ná ta ma̱ chacuayáꞌ chaꞌ cñiloꞌo nguꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ si juaꞌa̱, ngaꞌaa culacua tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌi̱ ma̱ nde loo la, la cuiꞌ chaꞌ nu cua ndyuna ma̱ jiꞌi̱ tya clyo. Xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Cristo biꞌ, biꞌ chaꞌ ndyaꞌa̱ nguꞌ tyucui ñaꞌa̱ chalyuu nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ loꞌo ñati̱. Loꞌo juaꞌa̱ naꞌ, Pablo, ndyaꞌa̱ tsa naꞌ lo cña biꞌ. \s1 Ndyuꞌni Pablo cña cuentya jiꞌi̱ ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni ca lcaa quichi̱ \p \v 24 Tsoꞌo ntiꞌ naꞌ masi cua ngujui xi chaꞌ tiꞌí ꞌna cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱; tsoꞌo ntiꞌ naꞌ chaꞌ cuentya jiꞌi̱ ca taꞌa taju ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Cristo lcaa quichi̱, biꞌ chaꞌ ndyacua chaꞌ tiꞌí biꞌ ꞌna. Nchcubeꞌ tsa Cristo nde chalyuu xquiꞌya na, chaꞌ laca na ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ yu; juaꞌa̱ ndyacua chaꞌ tiꞌí ꞌna, chaꞌ cua lijya̱ caca stuꞌba la chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Cristo loꞌo chaꞌ tiꞌí nu ndyaca jiꞌna nde chalyuu chaꞌ ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. \v 25 Ycuiꞌ Ndyosi laca nu cua nda cña biꞌ ꞌna, chaꞌ caca naꞌ cña jiꞌi̱ ca taꞌa ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Ni lcaa quichi̱, chaꞌ nguula la caca tyiquee ma̱. Ngaꞌa̱ chaꞌ ñaꞌa̱ ti tya ta la naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo loꞌo xaꞌ ñati̱ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tye cuna nguꞌ chaꞌ biꞌ. \v 26 Tyucui tyempo nu ngua saꞌni la, ná ngujui ñiꞌya̱ nu caca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ; cua ntsuꞌu yacu̱ꞌ ti chaꞌ. Pana juani cua nguluꞌu ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu ntsuꞌu cuentya jiꞌi̱ Ni. \v 27 Sca chaꞌ tlyu nu tsoꞌo tsa laca chaꞌ biꞌ, sca chaꞌ nu caja jiꞌi̱ lcaa lo ñati̱ chalyuu laca chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi biꞌ; pana ná ngujui chacuayáꞌ chaꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ biꞌ nu ngua cua saꞌni la. Ndiꞌya̱ ndyuꞌu chaꞌ biꞌ, chaꞌ nu bilya cuna nguꞌ: Taca tyiꞌi̱ Cristo loꞌo na nde chalyuu, masi juani ti; loꞌo juaꞌa̱ tiyaꞌ la liꞌ taca tyuꞌu chaꞌ jiꞌna loꞌo ycuiꞌ Ndyosi ca su tlyu su xee tsa ca su ntucua ycuiꞌ Ni. \p \v 28 Biꞌ chaꞌ lye tsa nchcuiꞌ ya chaꞌ jiꞌi̱ Cristo loꞌo lcaa ñati̱; tsoꞌo ti, quiꞌi ti nclyuꞌu ya chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ, ndacane ya jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi. Cua ntiꞌ tsa ya chaꞌ tsoꞌo tsa caca tyucui tiꞌ tyiquee scaa nguꞌ cuentya jiꞌi̱ Cristo nu loꞌo tyalaa nguꞌ ca slo ycuiꞌ Ni. \v 29 Biꞌ chaꞌ lye tsa ndyuꞌni naꞌ cña cuentya jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ; nguula tsa cña ndyuꞌni naꞌ, loꞌo juaꞌa̱ tlyu tsa juersa nda ycuiꞌ Cristo ꞌna chaꞌ tyuꞌú neꞌ cresiya ꞌna, chaꞌ talo naꞌ cuaꞌni naꞌ cña biꞌ. \c 2 \p \v 1 Ta naꞌ sca chaꞌ loꞌo ma̱, chaꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ lye tsa nguaꞌni naꞌ cña cuentya jiꞌi̱ ma̱, loꞌo juaꞌa̱ cuentya jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Laodicea, loꞌo juaꞌa̱ cuentya jiꞌi̱ tyu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ, masi tya lyiji tyuloo nguꞌ ꞌna. \v 2 Juaꞌa̱ ndyuꞌni naꞌ cña, chaꞌ caca tyucui tiꞌ tyiquee nguꞌ, chaꞌ stuꞌba ti caca tyiquee nguꞌ loꞌo xaꞌ la tyaꞌa nguꞌ. Ngaꞌaa cutsi̱i̱ nguꞌ nu loꞌo chcuiꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo liꞌ, xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo tsa nchca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ. Juaꞌa̱ liꞌ quijeloo chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ ycuiꞌ Cristo laca chaꞌ biꞌ, la cuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu bilya caca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ cua saꞌni la. \v 3 Xquiꞌya chaꞌ ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, biꞌ chaꞌ taca quijeloo chaꞌ jiꞌna macala su ntucua quiyaꞌ lcaa chaꞌ nu ntsuꞌu tyiquee ycuiꞌ Ndyosi, masi lcaa chaꞌ nu ndaꞌya hique Ni chaꞌ cuaꞌni Ni nde chalyuu. \v 4 Cua ntiꞌ tsa naꞌ chaꞌ ná tucui cñiloꞌo jiꞌi̱ ma̱, masi ntiꞌ ma̱ chaꞌ tsoꞌo tsa nchcuiꞌ nguꞌ biꞌ; biꞌ chaꞌ laca nchcuiꞌ naꞌ loꞌo cuꞌma̱ juaꞌa̱. \v 5 Masi juani ti ná ndiꞌi̱ naꞌ ca su ndiꞌi̱ ma̱, pana luꞌba ti ndyiꞌu tiꞌ naꞌ jiꞌi̱ cuꞌma̱. Tsoꞌo tsa ntiꞌ naꞌ loꞌo ndyuna naꞌ chaꞌ tsoꞌo tsa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. Loꞌo juaꞌa̱ tsoꞌo tsa ntiꞌ naꞌ chaꞌ tsoꞌo ti ndiꞌi̱ ma̱ loꞌo xaꞌ la nguꞌ tyaꞌa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 6 Na cua ngüiñi tiꞌ ma̱ loꞌo Jesucristo chaꞌ caca Ni nu Xuꞌna ma̱, biꞌ chaꞌ cuiꞌya ma̱ cuentya chaꞌ stuꞌba ti caca tyiquee ma̱ loꞌo Ni lcaa tsa̱ loꞌo tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu. \v 7 Juaꞌa̱ xñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús, chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ nu laca su̱u̱ chaꞌ biꞌ; chaꞌ nu Jesús ni, biꞌ laca su̱u̱ lcaa chaꞌ nu cua ngusñi na, la cuiꞌ ti chaꞌ nu cua nguluꞌu nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ tya tsubiꞌ la. Loꞌo juaꞌa̱ lcaa tsa̱ tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ nu Cristo biꞌ liꞌ. \s1 Xquiꞌya Cristo cua ngulacua̱ nguꞌ \p \v 8 Cuiꞌya tsoꞌo ma̱ cuentya lacua, chaꞌ ná tucui taca cñiloꞌo jiꞌi̱ ma̱ loꞌo cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuiñi nu chcuiꞌ nguꞌ loꞌo ma̱, masi tajuaꞌ tsa chcuiꞌ nguꞌ biꞌ. Siꞌi ycuiꞌ Cristo nu ntucua quiyaꞌ chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo nchcuiꞌ nguꞌ juaꞌa̱; biꞌ laca cña cua̱ ti, biꞌ laca chaꞌ cuiñi nu nchcuiꞌ ñati̱ chalyuu ti, masi nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ sca joꞌó, masi nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ sca cuiꞌi̱ nu ntsuꞌu nde chalyuu ti. \p \v 9 Pana nu Cristo biꞌ ni, ñiꞌya̱ laca tyucui ñaꞌa̱ ycuiꞌ Ndyosi, juaꞌa̱ laca yu loꞌo ya̱a̱ yu nde chalyuu. \v 10 Ycuiꞌ Cristo laca loo jiꞌi̱ lcaa nu laca xuꞌna na, juaꞌa̱ jiꞌi̱ lcaa cuiꞌi̱ nu laca loo; loꞌo cuꞌma̱ ni, xquiꞌya chaꞌ cua ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo, biꞌ chaꞌ cua ngua tyucui tiꞌ tyiquee ma̱, cua ngujui tyucui chalyuu jiꞌi̱ ma̱. \v 11 La cuiꞌ juaꞌa̱ xquiꞌya Cristo cua ngulacua̱ Ni jiꞌi̱ ma̱; ni siꞌi na ngusiꞌyu lo quiji̱ ma̱ loꞌo ngulacua̱ ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni nguꞌ judío loꞌo sñiꞌ nguꞌ, ycuiꞌ Cristo ngulacua̱ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱ jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱ nde chalyuu. \v 12 Loꞌo cua ntyucuatya ma̱ ni, ñiꞌya̱ laca si cua nguatsiꞌ ma̱ neꞌ cuaá loꞌo Cristo, juaꞌa̱ laca ma̱ loꞌo Cristo; loꞌo liꞌ ñiꞌya̱ si cua ndyuꞌú ma̱ stuꞌba ti loꞌo Cristo chaca quiyaꞌ, juaꞌa̱ laca chaꞌ biꞌ liꞌ. Ycuiꞌ Ndyosi laca nu nduꞌni chaꞌ tyuꞌú ma̱, xquiꞌya chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Ni. \v 13 Ñiꞌya̱ laca si cua ngujuii ma̱, juaꞌa̱ ngua cuꞌma̱, xquiꞌya chaꞌ cua ntsuꞌu tsa quiꞌya jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. Loꞌo juaꞌa̱ ná ngujui ñiꞌya̱ nu culacua̱ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱ liꞌ, xquiꞌya chaꞌ ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ tsiyaꞌ ti loꞌo Ni nu ngua tyempo biꞌ. Pana juani cua nguaꞌni Ni chaꞌ tyuꞌú ma̱ chaca quiyaꞌ ñiꞌya̱ nu ndyuꞌú ycuiꞌ Cristo. Cua ngüiꞌya Ni chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌna jiꞌi̱ lcaa quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna loꞌo Ni. \v 14 Cua nguaꞌni tye Ni chaꞌ jiꞌi̱ quityi biꞌ su nscua lcaa cña nu ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni na cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. Na cua ndyanu yabeꞌ chu̱ꞌ na xquiꞌya quityi biꞌ; pana tya loꞌo ngujuiꞌi̱ caꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ Cristo lo crusi, tya liꞌ cua ngüityi̱ Ni quiꞌya biꞌ jiꞌna tsiyaꞌ ti. \v 15 La cuiꞌ ti lo crusi biꞌ cua ntiji̱loo Cristo jiꞌi̱ lcaa nu laca xuꞌna na, juaꞌa̱ jiꞌi̱ lcaa cuiꞌi̱ nu laca loo jiꞌna. Loꞌo nguaꞌni chi̱ Ni loo Cristo xquiꞌya chaꞌ cua ntiji̱loo yu jiꞌi̱ lcaa xuꞌna na biꞌ, liꞌ ndyaloꞌo Cristo jiꞌi̱ xuꞌna biꞌ laja ñati̱ nu lijya̱ quiꞌi ti, chaꞌ ñaꞌa̱ cuiꞌya lcaa ñati̱ chaꞌ cua ntiji̱loo Cristo jiꞌi̱ lcaa xuꞌna biꞌ. \s1 Tsoꞌo tsa laca cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌu ca slo ycuiꞌ Ndyosi \p \v 16 Ngaꞌaa ta ma̱ chacuayáꞌ chaꞌ culo xaꞌ ñati̱ cña jiꞌi̱ ma̱ lacua, na laca nu cacu ma̱, na laca nu coꞌo ma̱ chaꞌ cuaꞌni tacati ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. La cuiꞌ juaꞌa̱ ná tsoꞌo laca si ñacui̱ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ ni tsa̱ laca nu cuaꞌni ma̱ taꞌa; masi taꞌa loꞌo ndiꞌi̱ cñaꞌ na nu ndacui snuꞌ tsa̱ ti, masi taꞌa loꞌo cuañiꞌ coꞌ, masi chaca taꞌa nu nduꞌni nguꞌ nu ndacui yija̱ ti, ná ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌa̱ jyaca̱ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti, ntiꞌ naꞌ. \v 17 Saꞌni la xcuiꞌ ntsuꞌu taꞌa biꞌ nde chalyuu, chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ scaa chaꞌ nu ngua tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chcuiꞌ loꞌo nguꞌ nu ngua tya liꞌ; pana juani ni, cua ñaa ycuiꞌ Cristo chalyuu, biꞌ chaꞌ ngaꞌaa ntiꞌ na chaꞌ cusuꞌ biꞌ. Cua naꞌa̱ na jiꞌi̱ ycuiꞌ Cristo, biꞌ laca nu chañi ca. \v 18 Ná cube tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ nu cuaꞌni tyucuaa tiꞌ loꞌo ma̱, nguꞌ nu tacati la nduꞌni ycuiꞌ nguꞌ, ntiꞌ nguꞌ, chaꞌ ndyuꞌni tlyu nguꞌ jiꞌi̱ sca xca̱ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ca nde cua̱; siꞌi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ndyuꞌni tlyu nguꞌ biꞌ. Ñati̱ nu nduꞌni juaꞌa̱ ni, ntiꞌ nguꞌ chaꞌ xaꞌ la chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cua nguluꞌuloo jiꞌi̱ nguꞌ. Lye tsa nduꞌni tyucuaa tiꞌ nguꞌ biꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ, masi ná ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni nguꞌ biꞌ juaꞌa̱, chaꞌ ñaꞌa̱ ti tya ntsuꞌu chaꞌ cuxi neꞌ cresiya jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ; \v 19 ngaꞌaa ndaquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ Cristo nu laca loo la jiꞌna. Cristo laca loo jiꞌi̱ lcaa taju ñati̱ nu nduꞌni tlyu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsa tlyu ti; biꞌ chaꞌ tsoꞌo tsa stuꞌba chaꞌ jiꞌna loꞌo xaꞌ la tyaꞌa ñati̱ na, biꞌ chaꞌ tsoꞌo la ndyanu tachaa chaꞌ jiꞌna loꞌo Ni, chaꞌ quiñaꞌa̱ la cña ndyuꞌni Cristo neꞌ cresiya jiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱ Ni, tsa ñaꞌa̱ nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca. \p \v 20 Pana cuꞌma̱ ni, cua nguxtyanu ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la joꞌó nu ngua xuꞌna ma̱ cua tsubiꞌ la, cua nguxtyanu ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu jlya tsa tiꞌ ñati̱ chalyuu jiꞌi̱. Tya loꞌo ngujuii Cristo lo crusi chaꞌ cuaꞌni tye jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, tya liꞌ cua nguxtyanu ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ. Ngaꞌaa ntiꞌ chaꞌ tya cuaꞌni ma̱ ñiꞌya̱ nu nduꞌni xaꞌ la ñati̱ chalyuu; ngaꞌaa ntiꞌ chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ lcaa xaꞌ la cña nu nclyo nguꞌ jiꞌi̱ ma̱, \v 21 nu loꞌo ñacui̱ nguꞌ ndiꞌya̱: “Tacati tsa nu cua. Ná calaꞌ ma̱ jiꞌi̱, ná cacu ma̱ jiꞌi̱”, nacui̱ nguꞌ. \v 22 Lcaa na biꞌ ni, na culiji ti laca na biꞌ; yaꞌ nu cua nguliji biꞌ, ngaꞌaa ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ liꞌ. Nu loꞌo nchcuiꞌ nguꞌ juaꞌa̱, sca cña nu ndyuꞌni ñati̱ chalyuu ti laca biꞌ. \v 23 Chañi laca chaꞌ tsoꞌo tsa ndyuꞌu chaꞌ biꞌ ngua tiꞌ na nquichaꞌ, ndatsaa tsa chaꞌ biꞌ jiꞌna chaꞌ cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ joꞌó biꞌ; loꞌo juaꞌa̱ biꞌ laca nu nduꞌni tsa chaꞌ caca tacati na, chaꞌ xcubeꞌ na jiꞌi̱ tyucui ñaꞌa̱ na. Juaꞌa̱ nduꞌni chaꞌ biꞌ tuꞌni; pana siꞌi juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ caca, nu cati̱ chaꞌ cuaꞌni na chaꞌ cuxi nu tiji̱ꞌ tsa tiꞌ na jiꞌi̱. \c 3 \p \v 1 Pana cuꞌma̱ ni, cua ngujui chaca chalyuu cucui jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ cua ngua stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo; biꞌ chaꞌ lacua, xcuiꞌ na tyuꞌu tyiquee ma̱ jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌu jiꞌi̱ Cristo lijya̱, chaꞌ ntucua Cristo nde laꞌa tsuꞌ cui̱ su tlyu su ntucua ycuiꞌ Ndyosi. \v 2 Cuaꞌni chaꞌ tyanu tachaa chaꞌ biꞌ tyiquee ma̱, ngaꞌaa tyaalaꞌ tiꞌ ma̱ loꞌo cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu nde chalyuu. \v 3 Nu juani ni, ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo chaꞌ cuxi nu ndyaca nde chalyuu; cua ndyanu tsoꞌo chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya Cristo. \v 4 Nu chaca chalyuu cucui nu ngujui jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya Cristo, biꞌ laca chaꞌ nu ndulo la chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ juani. Stuꞌba ti tyatu̱ na loꞌo Cristo tsa̱ biꞌ, nu loꞌo tyuꞌu tucua yu lijya̱ yu chaca quiyaꞌ; liꞌ taca caca stuꞌba chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nu Cristo biꞌ ca su caca tlyu la ycuiꞌ yu, ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi. \s1 Cua nguxtyanu nguꞌ chalyuu cusuꞌ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ juaꞌa̱ ngujui chaca chalyuu cucui jiꞌi̱ nguꞌ \p \v 5 Cuaꞌni tye ma̱ lcaa chaꞌ cuxi nu ndiya tsa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ lacua: ngaꞌaa cuaꞌni cuxi ma̱ loꞌo clyoꞌo xaꞌ ñati̱, ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ chaꞌ subaꞌ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱, ngaꞌaa tyacuiꞌ tiꞌ ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, cuaꞌni tye ma̱ jiꞌi̱ lcaa lo chaꞌ cuxi nu ndijña tsa tiꞌ tyiquee ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ jiꞌi̱, ngaꞌaa tyacui tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ scaa chaꞌ tsoꞌo nu ntsuꞌu chalyuu. Sca na nu ndacui tiꞌ na jiꞌi̱ ni, stuꞌba ti cuxi laca chaꞌ biꞌ ñiꞌya̱ ntiꞌ si cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ sca lcui̱ joꞌó ti; \v 6 nchca ñasi̱ꞌ tsa ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ nu nduꞌni chaꞌ cuxi juaꞌa̱. \v 7 La cuiꞌ tyaꞌa chaꞌ cuxi biꞌ cua nguaꞌni ma̱ lcaa su ndyaꞌa̱ ma̱ nu ngua cua tsubiꞌ la, \v 8 pana juani ngaꞌa̱ chaꞌ xtyanu ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi biꞌ; masi nchca ñasi̱ꞌ tsa ma̱ cua saꞌni la, masi luꞌba ti nxuꞌba ñasi̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱ tya liꞌ, masi liyeꞌ tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱ tya tsubiꞌ la, pana ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ juaꞌa̱ juani. La cuiꞌ juaꞌa̱ ngaꞌaa chcuiꞌ ma̱ cuentyu jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, ngaꞌaa chcuiꞌ subaꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ, \v 9 ngaꞌaa ta ma̱ chaꞌ cuiñi loꞌo tyaꞌa ma̱; na cua nguxtyanu ma̱ jiꞌi̱ chalyuu cusuꞌ jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ cua nguxtyanu ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu nguaꞌni ma̱ tya tsubiꞌ la, \v 10 chaꞌ juani cua ngujui chaca chalyuu cucui jiꞌi̱ ma̱. Chaca lo ñati̱ cua laca ma̱ juani; cua nguxcutsaꞌa̱ ycuiꞌ Ndyosi lcaa chaꞌ nu ntsuꞌu neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱ juani, chaꞌ juaꞌa̱ caca ma̱ ñiꞌya̱ nu laca ycuiꞌ Ni, nu loꞌo ndyaca tsaꞌa̱ lyiji ma̱ lcaa chaꞌ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 11 Biꞌ chaꞌ juani ngaꞌaa ndulo tsa chaꞌ jiꞌna loꞌo tyaꞌa na, masi la cuiꞌ nguꞌ judío laca na, masi siꞌi nguꞌ judío laca ma̱; ngaꞌaa nduꞌni chaꞌ masi cua ngulacua̱ na, masi ná ngulacua̱ na; ngaꞌaa nduꞌni chaꞌ si nguꞌ xaꞌ tsuꞌ laca na, masi nguꞌ tyaala laca na, masi nguꞌ nu ndiꞌi̱ tsoꞌo ti laca na, masi msu nu ngüiꞌya ti ñati̱ laca ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ cña jiꞌi̱ ñati̱ laja ti. Ngaꞌaa ndulo tsa chaꞌ biꞌ jiꞌna juani, chaꞌ sca ti Cristo laca nu ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ cuentya jiꞌna. Ndiꞌi̱ Cristo loꞌo lcaa ñati̱ jiꞌi̱ Ni, ñiꞌya̱ nu laca nguꞌ, macala su ndiꞌi̱ nguꞌ. \p \v 12 Ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi laca cuꞌma̱ lacua; na cua ngusubi Ni jiꞌi̱ ma̱, xquiꞌya chaꞌ ntsuꞌu tsa tyiquee Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ma̱. Biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni tyaꞌna tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱; tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ loꞌo nguꞌ, ni ná cuaꞌni tyucuaa tiꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ, masi tiyaꞌ ti chcuiꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ, juaꞌa̱ talo tsa tyiquee ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ. \v 13 Talo tyiquee ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la tyaꞌa ñati̱ ma̱ lacua, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu cuiꞌya ma̱ chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo ntsuꞌu quiꞌya jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo ma̱. Tsa ñaꞌa̱ nu ndyiꞌya nu Xuꞌna na chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni clyu tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱. \v 14 La cuiꞌ juaꞌa̱ tsoꞌo tsa caca tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ la tyaꞌa ñati̱ ma̱, chaꞌ juaꞌa̱ stuꞌba tsa caca chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguꞌ liꞌ. \v 15 Ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱ lacua, xquiꞌya chaꞌ ycuiꞌ Ndyosi laca loo jiꞌi̱ ma̱; cua ngusubi Ni jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ jiꞌi̱ xaꞌ la tyaꞌa ñati̱ ma̱, chaꞌ caca ma̱ sca ti taju ñati̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Tsoꞌo si lcaa hora tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni xquiꞌya lcaa lo chaꞌ. \p \v 16 Ngaꞌa̱ chaꞌ tyanu tyucui chaꞌ jiꞌi̱ Cristo ca neꞌ cresiya jiꞌi̱ ma̱. Tsoꞌo tsa ndyuꞌu chaꞌ biꞌ, biꞌ chaꞌ tsoꞌo ti culuꞌu ma̱ chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu cuna tsoꞌo lcaa nguꞌ. La cuiꞌ juaꞌa̱ cula tuꞌba ma̱ lcaa lo ji̱i̱ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, masi ji̱i̱ salmo nu nscua lo quityi nu ngua saꞌni, masi cua ñaꞌa̱ ca ji̱i̱ nu caꞌya hique ma̱ nu nchcuiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; cula tuꞌba ma̱ ji̱i̱ chaꞌ cuna ycuiꞌ Ndyosi, xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 17 Lcaa ñaꞌa̱ cña nu ntiꞌ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱, lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ nu ntiꞌ ma̱ chcuiꞌ ma̱ loꞌo ñati̱, chacuayáꞌ jiꞌi̱ Jesús nu Xuꞌna na cuaꞌni ma̱ jiꞌi̱ lacua. Loꞌo juaꞌa̱ la cuiꞌ hora biꞌ tya ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti na xquiꞌya Jesús. \s1 Chaꞌ tsoꞌo nu cuaꞌni na loꞌo laca Cristo loo jiꞌna \p \v 18 Cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ ni, taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱. Ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ juaꞌa̱, chaꞌ cua ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo nu Xuꞌna na. \v 19 Cuꞌma̱ nguꞌ quiꞌyu ni, caca tsoꞌo tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱; ná cuaꞌni tyaala ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱. \v 20 Cuꞌma̱ nguꞌ cuañiꞌ ni, ngaꞌa̱ chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ cña nu culo nguꞌ cusuꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ tsoꞌo tsa ntiꞌ nu Xuꞌna na loꞌo nduꞌni ma̱ juaꞌa̱. \v 21 Cuꞌma̱ nguꞌ cusuꞌ nu ntsuꞌu sñiꞌ ma̱ ni, ná suꞌba ñasi̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ sñiꞌ ma̱, chaꞌ ná tsoꞌo si caca taja tiꞌ nguꞌ biꞌ xquiꞌya ma̱. \v 22 Cuꞌma̱ nguꞌ msu nu ndyuꞌni cña jiꞌi̱ nguꞌ laja ti, taquiyaꞌ ma̱ lcaa cña nu culo ñati̱ nu laca loo jiꞌi̱ ma̱ nde chalyuu. Siꞌi na cuaꞌni ti ma̱ juaꞌa̱ chaꞌ tyanu tsoꞌo chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguꞌ loꞌo ndu̱ ti nguꞌ slo ma̱, chaꞌ ndyiꞌya nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ma̱ si nduꞌni ma̱ cña; pana tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ, xquiꞌya chaꞌ lcaa hora ndube tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na. \v 23 Cua ñaꞌa̱ ca cña nu cuaꞌni ma̱, lubii tsa cña cuaꞌni ma̱ liꞌ. Ndiꞌya̱ culacua tiꞌ ma̱: ñiꞌya̱ laca si cña jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu Xuꞌna na laca nu ndyuꞌni ma̱, ngaꞌaa siꞌi cña jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu ti. \v 24 Cua jlo tiꞌ ma̱ chaꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na laca nu nguxcoꞌo chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌi̱ scaa ma̱ loꞌo cua tye ti chaꞌ. Cristo laca nu Xuꞌna ma̱ nu chañi ca; cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Cristo biꞌ, biꞌ chaꞌ ndyuꞌni ma̱ cña. \v 25 Pana xcubeꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ nu nduꞌni chaꞌ cuxi; stuꞌba ti nduꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcua ti ñaꞌa̱ ñati̱, masi ñati̱ tonu, masi ñati̱ sube. \c 4 \p \v 1 Cuꞌma̱ nguꞌ xuꞌna msu, lcaa chaꞌ nu ndyaca jiꞌi̱ ma̱ loꞌo nguꞌ msu jiꞌi̱ ma̱, cuaꞌni liñi ma̱ chaꞌ biꞌ; tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ loꞌo nguꞌ biꞌ. Tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ loꞌo cuꞌma̱, ntsuꞌu nu laca loo la jiꞌi̱ ma̱, ntucua nu biꞌ ca su tlyu ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 2 Lcaa cuꞌma̱, ná ca taja tiꞌ ma̱, lcaa tsa̱ chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. Loꞌo juaꞌa̱ tii ti ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ loꞌo chcuiꞌ ma̱ loꞌo Ni, juaꞌa̱ ta ma̱ xlyaꞌbe jiꞌi̱ Ni loꞌo chcuiꞌ ma̱ loꞌo Ni. \v 3 La cuiꞌ tyempo biꞌ jña ma̱ chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ ya chaꞌ caja la juersa jiꞌi̱ ya, chaꞌ chcuiꞌ ya chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Cristo loꞌo xaꞌ la ñati̱, chaꞌ cuna nguꞌ chaꞌ biꞌ masi bilya caja ñiꞌya̱ nu cuna nguꞌ chaꞌ biꞌ yala la; xquiꞌya chaꞌ cua nchcuiꞌ tsa naꞌ loꞌo nguꞌ juaꞌa̱, biꞌ chaꞌ ntsuꞌu naꞌ neꞌ chcua̱ juani. \v 4 Pana chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi lacua, chaꞌ xtyucua Ni ꞌna chaꞌ tya chcuiꞌ liñi naꞌ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ biꞌ, ñiꞌya̱ nu ngaꞌa̱ chaꞌ chcuiꞌ naꞌ jiꞌi̱. \p \v 5 Tii ti tiꞌ ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ slo xaꞌ ñati̱ nu bilya xñi chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo; ná cuaꞌni ma̱ chaꞌ tonto slo nguꞌ biꞌ, chaꞌ juaꞌa̱ lcaa quiyaꞌ loꞌo ta nguꞌ tyempo chaꞌ chcuiꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ, liꞌ tsoꞌo tsa ta ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús loꞌo nguꞌ. \v 6 Laja loꞌo nchcuiꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ ni, tsoꞌo ti chcuiꞌ ma̱ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu cuaꞌa̱ jyaca̱ nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ma̱; tsoꞌo si caja ñiꞌya̱ nu xacui̱ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ lcaa nguꞌ. \s1 Chaꞌ nu nchcuiꞌ Pablo su cua tye ti quityi re \p \v 7 Yu Tíquico tyaꞌa na ni, ta yu chaꞌ loꞌo ma̱, lcaa chaꞌ ñiꞌya̱ nu ndyaca jnaꞌ ca nde. Ntsuꞌu tsa tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ yu biꞌ, loꞌo la cuiꞌ juaꞌa̱ tyaꞌa ndyuꞌni ya cña jiꞌi̱ nu Xuꞌna na laca yu; lcaa tsa̱ ndyuꞌni yu cña biꞌ, ná nchca taja tiꞌ yu jiꞌi̱. \v 8 Biꞌ chaꞌ nda naꞌ jiꞌi̱ yu chaꞌ ca̱a̱ yu ca su ndiꞌi̱ ma̱, chaꞌ ca chaa tiꞌ ma̱ chaca quiyaꞌ loꞌo ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ yu; ntiꞌ naꞌ chaꞌ cachaꞌ yu jiꞌi̱ ma̱ ñiꞌya̱ nu ndyaca jiꞌi̱ lcaa tyaꞌa ya su ndiꞌi̱ ya ca nde. \v 9 Stuꞌba ti ca̱a̱ yu loꞌo Onésimo tyaꞌa quichi̱ tyi ma̱; na tyacaꞌa tsa nu Onésimo biꞌ jiꞌi̱ ya, xquiꞌya chaꞌ ná nchca taja tiꞌ yu nchcuiꞌ yu chaꞌ jiꞌi̱ nu Xuꞌna na. Tyucuaa nguꞌ biꞌ, ta nguꞌ chaꞌ loꞌo ma̱ ñiꞌya̱ nu ndyaca lcaa chaꞌ ca su ndiꞌi̱ ya ca nde. \p \v 10 Aristarco tyaꞌa ntsuꞌu naꞌ neꞌ chcua̱, loꞌo yu nda yu xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱; la cuiꞌ juaꞌa̱ chaꞌ nda Marcos tyaꞌa Bernabé. (Tya tsubiꞌ la cua nda naꞌ sca chaꞌ nu ndyaa ca slo cuꞌma̱ cuentya jiꞌi̱ nu Marcos biꞌ, chaꞌ tsoꞌo ti chcuiꞌ ma̱ loꞌo yu nu loꞌo tyalaa yu slo ma̱). \v 11 Loꞌo juaꞌa̱ Jesús nu laca xtañi Justo, cua ntiꞌ yu chcuichaꞌ yu jiꞌi̱ ma̱. Tyu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ judío cua ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Cristo nquichaꞌ; pana nu sna tyaꞌa ti nguꞌ biꞌ ni, Aristarco loꞌo Marcos loꞌo Justo, tsa biꞌ ti nguꞌ ntajaꞌa̱ tyaꞌa̱ loꞌo naꞌ ca su ndyaꞌa̱ naꞌ nchcuiꞌ naꞌ loꞌo xaꞌ la ñati̱ ñiꞌya̱ caca chaꞌ loꞌo caca ycuiꞌ Ndyosi loo neꞌ cresiya jiꞌi̱ ñati̱. Loꞌo juaꞌa̱ cua nxtyucua tsa nguꞌ biꞌ ꞌna. \v 12 Loꞌo yu Epafras tyaꞌa quichi̱ tyi ma̱, nda yu xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱; stuꞌba ti ndyaꞌa̱ yu lo cña jiꞌi̱ Jesucristo loꞌo ya. Lcaa tsa̱ ndijña tsa yu chaꞌ clyu tiꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱, ndijña yu chacuayáꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni chaꞌ ná tyaꞌa̱chu̱ꞌ ma̱ tsiyaꞌ ti chaꞌ jiꞌi̱ Ni. Ndiꞌya̱ ntiꞌ yu, chaꞌ tyucui tyiquee ma̱ tsiyaꞌ ti cuaꞌni ma̱ na laca nu ntiꞌ Ni chaꞌ cuaꞌni ma̱ nde lo yuu chalyuu. \v 13 Jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ lye tsa nguaꞌni yu cña chaꞌ xtyucua yu jiꞌi̱ cuꞌma̱, juaꞌa̱ jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Laodicea, juaꞌa̱ jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Hierápolis tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo. \v 14 Loꞌo Lucas tyaꞌa tsoꞌo na nu ndyuꞌni joꞌo jiꞌi̱ nguꞌ, loꞌo juaꞌa̱ Demas, nda nguꞌ xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱. \p \v 15 Loꞌo juaꞌa̱ ta ma̱ xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ nguꞌ tyaꞌa ngusñi na chaꞌ jiꞌi̱ Cristo nde quichi̱ Laodicea, loꞌo juaꞌa̱ jiꞌi̱ maꞌ Ninfas loꞌo lcaa nguꞌ tyaꞌa na nu ndyuꞌu tiꞌi̱ ca slo maꞌ cusuꞌ biꞌ. \v 16 Chcuiꞌ ma̱ lo quityi re clyo, loꞌo liꞌ tya ta ma̱ quityi re tsaa ca slo nguꞌ Laodicea tyaꞌa nduꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. La cuiꞌ juaꞌa̱ ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ chcuiꞌ ma̱ lo chaca quityi nu nda naꞌ chaꞌ ndyalaa slo nguꞌ Laodicea biꞌ. \v 17 Ndiꞌya̱ chcuiꞌ ma̱ loꞌo yu Arquipo tyaꞌa na: “Cua nguaꞌa̱ lo ycuiꞌ nu Xuꞌna na jinuꞌu̱ chaꞌ cuaꞌni nuꞌu̱ cña biꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni”, ñacui̱ ma̱ jiꞌi̱ yu, “biꞌ chaꞌ juani cuaꞌni cña tiꞌ nuꞌu̱ chaꞌ caca tsoꞌo cña biꞌ”. \p \v 18 Su cua ndye quityi re, nde laca sca chaꞌ nu cua nscua naꞌ loꞌo yaꞌ ycuiꞌ ti naꞌ: Pablo laca naꞌ, nda naꞌ xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱; tyiꞌu tiꞌ ma̱ jnaꞌ chaꞌ ntsuꞌu naꞌ neꞌ chcua̱ juani. Loꞌo juaꞌa̱ tya cuaꞌni la ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ xlyaꞌbe loꞌo ma̱ tyucui tyempo nu lijya̱ nde loo la. Juaꞌa̱ caca chaꞌ lacua.