\id 2PE \h 2 PEDRO \toc1 Chaca quityi nu nguscua San Pedro, nu ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ \toc2 2 PEDRO \toc3 2 P. \mt1 Chaca quityi nu nguscua San Pedro, nu ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ \c 1 \p \v 1 Simón Pedro laca naꞌ; ndyuꞌni naꞌ cña jiꞌi̱ Jesucristo, chaꞌ cua ngusubi Ni ꞌna chaꞌ tsaꞌa naꞌ ta naꞌ chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Cristo loꞌo nguꞌ xaꞌ quichi̱. Loꞌo nu juani nscua naꞌ quityi re chaꞌ tsaa slo lcaa ñati̱ nu ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ñiꞌya̱ nu ngusñi na jiꞌi̱. Xcuiꞌ chaꞌ liñi nduꞌni ycuiꞌ Ndyosi nu Xuꞌna na, la cuiꞌ Jesucristo nu ndyuꞌni lyaá jiꞌna jiꞌi̱ nu cuxi laca biꞌ; biꞌ chaꞌ stuꞌba ti laca lcaa na cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, tsoꞌo tsa ndyaca jiꞌi̱ lcaa na cuentya jiꞌi̱ Ni. \p \v 2 Cua nchca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo juaꞌa̱ nchca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús nu Xuꞌna na; biꞌ chaꞌ ndiꞌya̱ ntiꞌ naꞌ: ñaꞌa̱ ti cuaꞌni Ni chaꞌ tsoꞌo loꞌo ma̱ lcaa tsa̱, loꞌo juaꞌa̱ cuaꞌni Ni chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱ lcaa hora. \s1 Ñiꞌya̱ ntsuꞌu chaꞌ caca sca ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo \p \v 3 Cua nda Ni chacuayáꞌ jiꞌna chaꞌ caja chalyuu nu ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye jiꞌna, juaꞌa̱ cua nda Ni chacuayáꞌ jiꞌna chaꞌ tyiꞌi̱ na chalyuu ñiꞌya̱ nu ntiꞌ Ni chaꞌ tyiꞌi̱ ñati̱ jiꞌi̱ Ni; biꞌ chaꞌ nchca jiꞌna, chaꞌ nxtyucua Ni jiꞌna. Cua ngusubi Ni jiꞌna, cua nda Ni chacuayáꞌ jiꞌna chaꞌ tyuloo na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni; loꞌo juaꞌa̱ cua ngua cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ ngaꞌaa ntsuꞌu chaca nu tlyu la, ngaꞌaa ntsuꞌu chaca nu nchca la jiꞌi̱. \v 4 Tlyu tsa ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo juaꞌa̱ nchca jiꞌi̱ Ni cuaꞌni Ni lcaa lo cña; juaꞌa̱ nchca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ liñi laca nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. Loꞌo juaꞌa̱ ndu̱ tiꞌ na chaꞌ caja chaꞌ tlyu biꞌ jiꞌna nu cua nchcuiꞌ Ni loꞌo na chaꞌ tyacua jiꞌna. Cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌna jiꞌi̱ nu cuxi nu ntsuꞌu jiꞌna, chaꞌ ngaꞌaa caca cuaꞌni chaꞌ cuxi biꞌ ngana jiꞌna; lcaa chaꞌ cuxi nu ndiya tsa tiꞌ na jiꞌi̱, biꞌ laca nu nduꞌni ñuꞌu̱ jiꞌna nde chalyuu. Pana juani nduꞌni Ni chaꞌ tyajaꞌa̱ tyiquee na cuaꞌni na lcaa chaꞌ tsoꞌo, ñiꞌya̱ nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni na. \v 5 Biꞌ chaꞌ tyucui tyiquee ma̱, loꞌo tyucui juersa jiꞌi̱ ma̱, cuaꞌni ma̱ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo biꞌ, chaꞌ culuꞌu ma̱ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱ chaꞌ chañi chaꞌ cua ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo. Loꞌo juaꞌa̱ ntsuꞌu chaꞌ caca cuayáꞌ la tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ, ñaꞌa̱ chaꞌ nu ndiya la tiꞌ ycuiꞌ Ni. \v 6 Ntsuꞌu chaꞌ ca cuayáꞌ la tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; liꞌ taca cuaꞌa tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱, chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni nu cuxi ngana jiꞌi̱ ma̱. Si taca cuaꞌa tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱, liꞌ talo tsa ma̱ jiꞌi̱ nu cuxi. Nu loꞌo taca talo ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi, liꞌ taca tyiꞌi̱ ma̱ ñiꞌya̱ ntiꞌ ycuiꞌ Ni chaꞌ tyiꞌi̱ ma̱ nde chalyuu. \v 7 Si juaꞌa̱ ntiꞌ ma̱ chaꞌ tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu, liꞌ ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱; ntsuꞌu chaꞌ tsoꞌo ti caca tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ lcaa ñati̱. \p \v 8 Si nduꞌni ma̱ lcaa lo cña biꞌ, si juaꞌa̱ ti nduꞌni ma̱ loꞌo ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu, liꞌ caca cuayáꞌ la tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ ntsuꞌu lcaa chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na. Ná ca taja tiꞌ ma̱, chaꞌ tsoꞌo tsa cuaꞌnijoꞌo ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. \v 9 Pana si ná nduꞌni ma̱ lcaa lo chaꞌ biꞌ, si ná ndiꞌi̱ tsoꞌo ma̱ juaꞌa̱, laca ma̱ ñiꞌya̱ laca sca nu cuityi̱ꞌ nu ndacu̱ꞌ ycuiꞌ ca ti yu cloo yu. Ngaꞌaa ntiꞌ yu cuityi̱ꞌ biꞌ tyiꞌu tiꞌ yu ñiꞌya̱ nguaꞌni lubii ycuiꞌ Ndyosi neꞌ cresiya jiꞌi̱ yu, nu loꞌo ngüityi̱ Ni chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu neꞌ cresiya jiꞌi̱ yu. \v 10 Biꞌ chaꞌ ñaꞌa̱ ti tya cuaꞌni la ma̱ lcaa chaꞌ tsoꞌo biꞌ, ñiꞌya̱ nu nguscua naꞌ tya clyo; juaꞌa̱ tyiꞌu la tiꞌ ma̱ chaꞌ cua ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ caca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Loꞌo liꞌ ná ngaꞌa̱ chaꞌ chcunaꞌ ma̱, si juaꞌa̱ cuaꞌni ma̱ lcaa lo chaꞌ tsoꞌo biꞌ; \v 11 ndyaꞌa̱ ma̱ lo tyucui̱i̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. Juaꞌa̱ caca ycuiꞌ Jesucristo nu Xuꞌna na loo jiꞌi̱ ma̱, biꞌ laca nu ndyuꞌni lyaá jiꞌna; ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye tsa̱ chaꞌ laca ycuiꞌ Ni loo, loꞌo liꞌ tsoꞌo ti tyatí̱ na ca su ntucua ycuiꞌ Ni. \p \v 12 Tya tyu̱u̱ quiyaꞌ ntiꞌ naꞌ chcuiꞌ naꞌ loꞌo ma̱ cuentya jiꞌi̱ lcaa chaꞌ liñi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, masi cua jlo tiꞌ ma̱ chaꞌ biꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ ngusñi tsoꞌo ma̱ lcaa chaꞌ nu nscua naꞌ biꞌ; \v 13 pana laja loꞌo tya luꞌú naꞌ, cuaꞌni naꞌ chaꞌ ná cjlyaa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ liñi biꞌ. Tsoꞌo la si cuaꞌni naꞌ juaꞌa̱, ntiꞌ naꞌ, \v 14 chaꞌ cua jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ cua tye ti chaꞌ jnaꞌ nde chalyuu; cua ndachaꞌ Jesucristo nu Xuꞌna na ꞌna chaꞌ cua ngulala ti cajaa naꞌ. \v 15 Pana cuaꞌni naꞌ chaꞌ tyanu chaꞌ biꞌ loꞌo ma̱, chaꞌ taca tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Jesucristo biꞌ lcaa tsa̱, masi cua ngujuii naꞌ. \s1 Nu nguꞌ nu cua naꞌa̱ chaꞌ tlyu tsa chaꞌ ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Jesucristo \p \v 16 Siꞌi cña cua̱ nu nguaꞌya hique ti ya ngua chaꞌ nu nchcuiꞌ ya loꞌo ma̱, nu loꞌo ndachaꞌ ya jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ tlyu tsa chaꞌ caca jiꞌi̱ ycuiꞌ Jesucristo nu Xuꞌna na nu loꞌo ca̱a̱ yu chaca quiyaꞌ. Ycuiꞌ cuare cua naꞌa̱ ya jiꞌi̱ Jesús loꞌo tlyu tsa chaꞌ ntsuꞌu jiꞌi̱ yu; \v 17 nguaꞌni tlyu ycuiꞌ Ndyosi Sti Jesús jiꞌi̱ yu, ndubi tsa ñaꞌa̱ ngua tyucui ñaꞌa̱ loo Jesús loꞌo xee jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni liꞌ. Masi ná naꞌa̱ ya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu laca loo jiꞌi̱ lcaa xuꞌna chalyuu, pana jlo tiꞌ ya chaꞌ ngutiꞌi̱ Ni cacua ti tsa̱ biꞌ, chaꞌ liꞌ ndyuna ya loꞌo nchcuiꞌ Ni loꞌo nguꞌ. Ndiꞌya̱ nacui̱ Ni: “Nu nde laca Sñiꞌ naꞌ nu tyacaꞌa tsa ꞌna. Tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee naꞌ ñaꞌa̱ naꞌ jiꞌi̱ yu”, nacui̱ Ni. \v 18 Ycuiꞌ cuare cua ndyuna ya chaꞌ nu nchcuiꞌ Xtyiꞌi Ni nu ntucua nde cua̱, chaꞌ loꞌo cuare ngutiꞌi̱ ya lo xlya caꞌya biꞌ nu ngua tsa̱ biꞌ. \p \v 19 Juaꞌa̱ ngua chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ liñi tsa laca lcaa chaꞌ nu cua nchcuiꞌ jyoꞌo cusuꞌ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cua saꞌni la. Tsoꞌo si taquiyaꞌ na jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, chaꞌ ñiꞌya̱ laca sca xee ndubi nu tsoꞌo tsa ntyijiꞌi̱ xee su talya ñaꞌa̱, juaꞌa̱ laca chaꞌ jiꞌi̱ Jesús biꞌ. Culuꞌu biꞌ tyucui̱i̱ tsoꞌo su ngaꞌa̱ chaꞌ tsaa na ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu quixee tsa̱ biꞌ. Liꞌ tyuꞌu tucua sca cuii tlyu nu ntyucua nde nguxee; biꞌ laca ñiꞌya̱ laca Cristo, chaꞌ nda yu xee nu tyuꞌú neꞌ cresiya jiꞌna. \v 20 Ntsuꞌu chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ ná tucui caca culuꞌu jiꞌi̱ ñati̱ ñiꞌya̱ nu ndyuꞌu sca chaꞌ nu nguscua jyoꞌo cusuꞌ jiꞌna lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi saꞌni la. Sca ti si xtyucua Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ caca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ nguꞌ, liꞌ taca culuꞌu nguꞌ chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 21 Lcaa ñati̱ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi saꞌni la ni, ná nchcuiꞌ nguꞌ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ nu ndiya ti tiꞌ nguꞌ, nu loꞌo nchcuiꞌ nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; xcuiꞌ chaꞌ nu nda Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi loꞌo nguꞌ biꞌ, biꞌ laca chaꞌ nu nchcuiꞌ nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \c 2 \s1 Ñati̱ nu ncluꞌu chaꞌ cuiñi jiꞌi̱ nguꞌ \p \v 1 Cua ntsuꞌu xi nguꞌ cuiñi nu ngutiꞌi̱ laja nguꞌ Israel saꞌni la; tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ngua nguꞌ, nacui̱ ycuiꞌ nguꞌ cuiñi biꞌ. La cuiꞌ juaꞌa̱ tyuꞌu tucua ñati̱ cuiñi laja cuꞌma̱ nde loo la; liꞌ culuꞌu nguꞌ cuiñi biꞌ jiꞌi̱ ma̱, culuꞌu nguꞌ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ nu caꞌya hique ycuiꞌ ca nguꞌ. Loꞌo liꞌ ñacui̱ nguꞌ biꞌ chaꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nchcuiꞌ nguꞌ. Si cuna ma̱ chaꞌ nu chcuiꞌ nguꞌ biꞌ, liꞌ xana chaꞌ cusu̱u̱ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tyaꞌbe tyaꞌa ma̱. Liꞌ caca ma̱ tucua latya ma̱ xquiꞌya chaꞌ cuiñi biꞌ. Tlyu tsa cña nu nguaꞌni ycuiꞌ nu Xuꞌna na chaꞌ cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ lcaa na loꞌo jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, pana ná ntiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ chaꞌ caca ycuiꞌ Ndyosi Xuꞌna nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti; ná ntsuꞌu chaꞌ tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, biꞌ chaꞌ yala ti tye chaꞌ jiꞌi̱ nu nguꞌ cuiñi biꞌ. \v 2 Loꞌo juaꞌa̱ cua nscua chaꞌ taquiyaꞌ tyu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ tyaꞌa na jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ; loꞌo nguꞌ tyaꞌa na biꞌ cuaꞌni nguꞌ chaꞌ subaꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ liꞌ, ñiꞌya̱ nu culuꞌu nguꞌ cuiñi biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ. Ná tsoꞌo juaꞌa̱. Nu nguꞌ nu ná ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti ni, quiñaꞌa̱ tsa chaꞌ cuxi chcuiꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌna liꞌ. \v 3 Loꞌo juaꞌa̱ ndacui tsa tiꞌ nguꞌ cuiñi biꞌ jiꞌi̱ na nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱; ntiꞌ tsa nguꞌ cuaꞌni nguꞌ ngana jiꞌi̱ ma̱, biꞌ chaꞌ tajuaꞌ ti chcuiꞌ nguꞌ chaꞌ cuiñi ti loꞌo ma̱. Pana ntsuꞌu chaꞌ xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ cuiñi biꞌ, chaꞌ cua saꞌni cua nchcuiꞌ Ni chaꞌ ná tsoꞌo cuaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi juaꞌa̱. Siꞌi na lajaꞌ ycuiꞌ Ni; jlo tiꞌ Ni ñiꞌya̱ nduꞌni nguꞌ cuiñi biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ cuaꞌni tye Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ yala ti. \p \v 4 Nu cua saꞌni ni, ná nguaꞌni clyu tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nu nguꞌ xca̱ jiꞌi̱ Ni nu ntsuꞌu quiꞌya jiꞌi̱; nguxcua̱a̱ Ni jiꞌi̱ nguꞌ xca̱ nu xñaꞌa̱ biꞌ, ndyaa nguꞌ nde ca bilyaa, ca su talya ñaꞌa̱ tsiyaꞌ ti. Ndyaaca̱ꞌ nguꞌ xca̱ biꞌ loꞌo ju̱u̱ chcua̱, chaꞌ ca biꞌ tyanu nguꞌ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcaa ñati̱ chalyuu, loꞌo jiꞌi̱ nguꞌ xca̱ biꞌ. \v 5 Lcaa ñati̱ chalyuu nu ngua tya saꞌni la nu ná ndaquiyaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ni, ná nguaꞌni clyu tiꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ; nguaꞌni Ni chaꞌ nguaꞌya tyo clyaa, ñiꞌya̱ ndachaꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ chaꞌ caca. Cua nchcuiꞌ jyoꞌo Noé chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi loꞌo lcaa ñati̱, pana ná nduna nguꞌ biꞌ. Ngujuii lcaa nguꞌ biꞌ liꞌ; sca ti nu Noé biꞌ loꞌo cati tyaꞌa ñati̱ jiꞌi̱, nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, chaꞌ nguaꞌa̱ jyaca̱ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ Ni loꞌo nguꞌ. \v 6 La cuiꞌ ti chaꞌ ngua cuxi jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Sodoma loꞌo jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Gomorra, chaꞌ cuxi tsa nguaꞌni nguꞌ biꞌ; nguaꞌni ñuꞌu̱ Ni tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ tyucuaa quichi̱ biꞌ. Loꞌo ndye ndyaqui̱ quichi̱ biꞌ, jii loꞌo nchcubiꞌ tya ndyanu su nscua quichi̱ biꞌ nquichaꞌ. Juaꞌa̱ nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi nu ngua liꞌ, chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ lcaa ñati̱ nu ndiya tiꞌ nduꞌni lcaa lo chaꞌ cuxi, masi juani ti, masi nde loo la; xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tye chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti. \v 7 Sca ti jyoꞌo Lot, ngulo Ni jiꞌi̱ yu chaꞌ ngutuꞌu yu quichi̱ Sodoma biꞌ; biꞌ chaꞌ sca ti nu cusuꞌ Lot biꞌ ná ngujuii yu loꞌo ndye chaꞌ jiꞌi̱ quichi̱ Sodoma biꞌ. Ñati̱ tsoꞌo ngua Lot; biꞌ chaꞌ ngulacua tsa tiꞌ yu, lye tsa ngua xñiꞌi̱ tiꞌ yu, xquiꞌya lcaa chaꞌ subaꞌ, lcaa chaꞌ cuxi nu nguaꞌni lcaa ñati̱ quichi̱ biꞌ. \v 8 Tsoꞌo tyiquee ycuiꞌ Lot biꞌ, lcaa tsa̱ lye tsa ndube tiꞌ yu loꞌo naꞌa̱ yu lcaa chaꞌ cuxi biꞌ; quiñaꞌa̱ tsa ngulacua tiꞌ yu loꞌo ndyuna yu lcaa chaꞌ subaꞌ nu nchcuiꞌ nguꞌ quichi̱ biꞌ. \v 9 Juaꞌa̱ caca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ nchca jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ñati̱ nu tsoꞌo cresiya jiꞌi̱, chaꞌ ná tyiji̱loo nu cuxi jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. Nu loꞌo cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcaa ñati̱ ni, jlo tiꞌ Ni ti jiꞌi̱ xcubeꞌ Ni. Cua jlo tiꞌ Ni tilaca laca nu ntsuꞌu chaꞌ cuxi tyiquee. \p \v 10 Loꞌo ñati̱ nu xcuiꞌ chaꞌ subaꞌ nduꞌni ni, lye la xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, chaꞌ ná ndaquiyaꞌ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ nguꞌ nu laca loo jiꞌi̱ nguꞌ; ná ndube tiꞌ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti, chaꞌ tyixi tsa tyiquee nguꞌ. Ná ntsi̱i̱ nguꞌ biꞌ, masi chcuiꞌ caꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ nguꞌ xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 11 Pana nu nguꞌ xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ni, nguula la nguꞌ xca̱ biꞌ, nchca la jiꞌi̱ nguꞌ xca̱ que ñati̱ chalyuu ti; ni ná nchcuiꞌ nguꞌ xca̱ chaꞌ subaꞌ jiꞌi̱ ñati̱ chalyuu, ná nsta biꞌ quiꞌya hichu̱ꞌ nu nguꞌ cuxi slo ycuiꞌ nu Xuꞌna na. \p \v 12 Ñiꞌya̱ laca naꞌni quixi̱ꞌ nu ná nchca culacua tiꞌ, juaꞌa̱ laca nu ñati̱ cuxi biꞌ, chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ subaꞌ nchcuiꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu ná nchca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱. Nxñi na jiꞌi̱ naꞌni tyaala nu ntsuꞌu neꞌ quixi̱ꞌ, ndyujuii na jiꞌi̱ niꞌ liꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ nu nguꞌ cuxi biꞌ, tyaala nguꞌ chaꞌ ntiꞌ nguꞌ cuaꞌni ñuꞌu̱ nguꞌ jiꞌi̱ lcaa lo na tsoꞌo; pana tye chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti nde loo la, \v 13 chcubeꞌ nguꞌ biꞌ ñiꞌya̱ nu nguxcubeꞌ ycuiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱. Tsa̱ loꞌo talya nduꞌni subaꞌ nguꞌ cuxi biꞌ, chaꞌ ná nchca taja tiꞌ nguꞌ biꞌ nduꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi biꞌ; ná nchca tyujuꞌu tiꞌ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti, masi cuxi tsa cña nu ndyuꞌni nguꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ stuꞌba ti ndyuꞌu tiꞌi̱ nguꞌ biꞌ loꞌo ma̱ loꞌo ndyuꞌni ma̱ taꞌa, ñiꞌya̱ si chañi chaꞌ tyaꞌa na laca nguꞌ biꞌ. \p \v 14 Xcuiꞌ chaꞌ subaꞌ ndaꞌya hique nguꞌ cuxi biꞌ loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ sca nu cunaꞌa̱, chaꞌ ná tye chaꞌ ntiꞌ nguꞌ biꞌ cuaꞌni subaꞌ nguꞌ loꞌo. Loꞌo juaꞌa̱ hora ti culuꞌu nguꞌ biꞌ chaꞌ cuxi jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱ nu bilya ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo. Lye tsa ngua tsaꞌa̱ nguꞌ cuiñi biꞌ jiꞌi̱ lcaa lo chaꞌ cuxi, biꞌ chaꞌ lye tsa ndacui tiꞌ nguꞌ biꞌ; ná ngaꞌa̱ chaꞌ tyaalaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti. Pana cua nda ycuiꞌ Ndyosi yabeꞌ jiꞌi̱ nguꞌ cuiñi biꞌ; \v 15 cua nguxtyanu nguꞌ biꞌ tyucui̱i̱ su tsaa na ca slo ycuiꞌ Ndyosi, xaꞌ tyucui̱i̱ ngusñi nguꞌ biꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ ngunaꞌ tsa ndyaꞌa̱ nguꞌ biꞌ juani, chaꞌ la cuiꞌ tyucui̱i̱ su ngutaꞌa̱ jyoꞌo cusuꞌ Balaam sñiꞌ Beor ndyaꞌa̱ nguꞌ biꞌ juani. Nu Balaam biꞌ ngua tiji̱ꞌ tsa tiꞌ jiꞌi̱ cñi, biꞌ chaꞌ nguaꞌni yu cña cuxi, chaꞌ caja la cñi jiꞌi̱ yu ngua tiꞌ yu. \v 16 Tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ngua nu Balaam biꞌ nquichaꞌ; biꞌ chaꞌ nguaꞌni ycuiꞌ Ni chaꞌ nchcuiꞌ huru jiꞌi̱ yu loꞌo yu biꞌ, chaꞌ xcutsi̱i̱ niꞌ jiꞌi̱ yu biꞌ, chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni la yu cña cuxi biꞌ. \p \v 17 Taca chcuiꞌ na chaꞌ laca nu nguꞌ cuiñi biꞌ ñiꞌya̱ laca sca pilya nu ngüityi tsiyaꞌ ti, nu ngaꞌaa ntsuꞌu hitya neꞌ. La cuiꞌ juaꞌa̱ laca nguꞌ biꞌ ñiꞌya̱ laca sca coo ngati̱ ti, nu nxna tsa xquiꞌya cuiꞌi̱, pana ná nduꞌni biꞌ chaꞌ caꞌya tyo; na ndyaꞌa̱ ti biꞌ nde cua̱. Loꞌo nu nguꞌ cuiñi biꞌ ni, ná ntsuꞌu chaꞌ tsoꞌo tyiquee nguꞌ tsiyaꞌ ti, biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ tsaa nguꞌ biꞌ ca su talya tsa ñaꞌa̱; ca jua cua ngüiñá ycuiꞌ Ndyosi sca seꞌi̱ nu cuxi tsa ñaꞌa̱, su tsaa nguꞌ nu nduꞌni juaꞌa̱. \v 18 Jlo tsa tiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ ñiꞌya̱ chcuiꞌ nguꞌ sca chaꞌ tsoꞌo, pana tucua lo chaꞌ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ biꞌ; na cñiloꞌo nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ nu ngusñi ca ti chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Jesucristo, chaꞌ loꞌo nguꞌ cuaꞌni subaꞌ nguꞌ chaca quiyaꞌ ntiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ. Ñiꞌya̱ nguaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi tya tsubiꞌ la, nu loꞌo bilya cuna nguꞌ chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, juaꞌa̱ ntiꞌ nguꞌ cuiñi biꞌ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ chaca quiyaꞌ. \v 19 Nchcuiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ loꞌo xaꞌ la nguꞌ chaꞌ ná ntsuꞌu chaꞌ taquiyaꞌ nguꞌ jiꞌi̱ lcua ti cña nu culo ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ cua ngulaá nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, nacui̱ nguꞌ cuiñi biꞌ; pana bilya ca cuayáꞌ tiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ, chaꞌ ycuiꞌ ca nguꞌ laca nguꞌ msu jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu nduꞌni nguꞌ. Cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ nu ta chacuayáꞌ jiꞌi̱ nu cuxi chaꞌ tyiji̱loo jiꞌi̱, la cuiꞌ hora biꞌ laca nu cuxi xuꞌna ñati̱ biꞌ liꞌ. \v 20 Cuxi la caca jiꞌi̱ ñati̱ nu cua nguxtyanu jiꞌi̱ chaꞌ cuxi tsaca quiyaꞌ, loꞌo liꞌ ta chacuayáꞌ jiꞌi̱ nu cuxi chaꞌ tyiji̱loo jiꞌi̱ chaca quiyaꞌ; na cua ngulaá ñati̱ biꞌ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu nde chalyuu nquichaꞌ, na cua ngua tsaꞌa̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na, chaꞌ biꞌ laca nu nguaꞌni lyaá jiꞌna. \v 21 Tsoꞌo la si ná ngua tsaꞌa̱ nguꞌ tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ tyucui̱i̱ liñi su tsaa na ca slo ycuiꞌ Ndyosi; ná tsoꞌo si ngua cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ, loꞌo liꞌ nguxtyanu nguꞌ tyucui̱i̱ liñi su tsaa na ca slo Ni. Ngaꞌaa ndaquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu cua nda Cristo loꞌo na liꞌ. \v 22 Loꞌo ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ ñati̱ nu cua nguxtyanu chaꞌ jiꞌi̱ Cristo, liꞌ caca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ liñi tsa ndyuꞌu chaꞌ nu nchcuiꞌ nguꞌ ndiꞌya̱: “Sca xneꞌ nu ndyacui̱ na nu ndyacu niꞌ, hora ti tsaa niꞌ cacu niꞌ na nu ndyacui̱ niꞌ chaca quiyaꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ sca cubeꞌ tana ni, loꞌo cua ndyaata niꞌ chcu, hora ti xtyu̱u̱ niꞌ ca su ntsuꞌu nanaꞌ chaꞌ xtyii niꞌ chaca quiyaꞌ.” \c 3 \s1 Ndiꞌya̱ caca loꞌo ca̱a̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na \p \v 1 Cuꞌma̱ nguꞌ tyaꞌa tsoꞌo na, cua nguscua naꞌ sca quityi ndyaa slo cuꞌma̱ tya tsubiꞌ la. Nu juani nde nscua naꞌ chaca quityi, chaꞌ ca tyiꞌu tiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ nu jiꞌi̱ Cristo, chaꞌ juaꞌa̱ caca culacua tsoꞌo tiꞌ ma̱ lcaa hora. \v 2 Ntsuꞌu chaꞌ tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ nu cua nchcuiꞌ nguꞌ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cua saꞌni la; tsoꞌo si tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ biꞌ luꞌba ti, loꞌo juaꞌa̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu cua nchcuiꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na nu nguaꞌni lyaá jiꞌna. Cua ngusubi ycuiꞌ nu Xuꞌna na jiꞌi̱ ya chaꞌ culuꞌu ya chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni jiꞌi̱ cuꞌma̱, biꞌ chaꞌ tsoꞌo si taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu cua ndyuna ma̱ loꞌo nguluꞌu ya jiꞌi̱ ma̱. \p \v 3 Tya clyo ntsuꞌu chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ loꞌo cua tyalaa ti tsa̱ nu tye chalyuu, liꞌ tyuꞌu tucua nguꞌ nu xtyíloꞌo tsa jiꞌi̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. Cuaꞌni nguꞌ biꞌ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ndiya tiꞌ ycuiꞌ ca nguꞌ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ. \v 4 Liꞌ ndiꞌya̱ ñacui̱ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ ma̱: “¿Ni hora ca̱a̱ Cristo lacua? ¿Ni chaꞌ laca tya ndu̱ tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ yu chaꞌ ca̱a̱ yu? Cua nteje tacui tsa tyempo biꞌ, chaꞌ cua ngujuii lcaa nguꞌ cusuꞌ jiꞌna, loꞌo juaꞌa̱ cua ngusuꞌ na juani. Ñaꞌa̱ ti ndyaca chalyuu re, ñiꞌya̱ nu ndyaca tya loꞌo nguxana chalyuu clyo.” \v 5 Juaꞌa̱ ñacui̱ nguꞌ cuiñi biꞌ, chaꞌ ná ntiꞌ nguꞌ tyiꞌu tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ cña nu cua nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi. Nu ngua clyo ná ntsuꞌu chalyuu tsiyaꞌ ti, loꞌo liꞌ nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi; cuati ngüiñá Ni lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱. Loꞌo hitya ti ngüiñá Ni tyucui ñaꞌa̱ chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ claꞌbe la lo hitya nscua yuu chalyuu tya clyo. \v 6 Pana ca tiyaꞌ la xi ndye ngüityi̱ Ni jiꞌi̱ chalyuu biꞌ loꞌo hitya, nu loꞌo nguaꞌya tyo clyaa. \v 7 Ca tiyaꞌ la liꞌ xaꞌ ngulo ycuiꞌ Ndyosi cña chaꞌ ñaꞌa̱ ti tyanu lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱, ñaꞌa̱ ti tyanu lcaa lo na nu ntsuꞌu nde chalyuu, ñaꞌa̱ cuayáꞌ tyalaa tsa̱ nu cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcaa na. Liꞌ tye tyaqui̱ lcaa na biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ tye chaꞌ jiꞌi̱ lcaa ñati̱ nu ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 8 Cuꞌma̱ nguꞌ tyaꞌa tsoꞌo na, tsoꞌo la si culacua tiꞌ ma̱ chaꞌ ñiꞌya̱ ntiꞌ sca tsa̱ ti, juaꞌa̱ laca sca mil yija̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; ntsuꞌu quiyaꞌ chaꞌ ñiꞌya̱ ntiꞌ sca mil yija̱, juaꞌa̱ laca sca tsa̱ ti cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 9 Siꞌi na tiyaꞌ tsa tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni Ni cña nu nacui̱ Ni chaꞌ cuaꞌni ycuiꞌ Ni nde loo la; pana na ntajatya tsa Ni jiꞌna ñati̱ chalyuu na, chaꞌ ná ntiꞌ Ni chaꞌ chcunaꞌ ni sca ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Ntiꞌ tsa Ni chaꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ lcaa ñati̱ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cuxi jiꞌi̱ nguꞌ; loꞌo liꞌ ca tyujuꞌu tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi biꞌ, culochu̱ꞌ nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi biꞌ liꞌ. Juaꞌa̱ caca jiꞌi̱ nguꞌ ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 10 Chañi chaꞌ tyalaa tsa̱ biꞌ loꞌo ca̱a̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na chaca quiyaꞌ, pana ná jlo tiꞌ na ni tsa̱ caca biꞌ. Ñiꞌya̱ laca si cua ca̱a̱ ti sca nu cuaana toꞌ tyi na loꞌo ná jlo tiꞌ na, juaꞌa̱ caca tsa̱ biꞌ. Cati̱ juaꞌa̱ ti lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱, lye tsa cañi chaꞌ biꞌ; loꞌo liꞌ tye tsiyaꞌ ti tyaqui̱ lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱. Juaꞌa̱ tyucui ñaꞌa̱ chalyuu ni, tye tsiyaꞌ ti liꞌ. \v 11 Cua nscua chaꞌ tye lcaa na loꞌo tyalaa tsa̱ biꞌ, biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ caca ma̱ ñati̱ nu lubii cresiya jiꞌi̱, chaꞌ caca ma̱ ñati̱ nu ngua tsoꞌo tyiquee ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 12 Juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ caca ma̱ laja loꞌo tya lyiji caca tsa̱ biꞌ nu loꞌo ca̱a̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ juaꞌa̱ taca xtyucua ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni loꞌo cña jiꞌi̱ Ni nde chalyuu. Tsa̱ biꞌ tyaqui̱ tyucui ñaꞌa̱ nde cua̱, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nu tye tyalá lcaa na nu ntsuꞌu nde cua̱; tye tsiyaꞌ ti lcaa chaꞌ biꞌ liꞌ. Cuii loꞌo cualya, loꞌo cuichaa, loꞌo coꞌ, loꞌo lcaa na ni, tye biꞌ tyalá. \v 13 Pana xaꞌ cuiñá Ni chaca chalyuu cucui, loꞌo juaꞌa̱ cuiñá Ni lcaa lo na nu ntsuꞌu nde cua̱; cuiñá Ni sca chalyuu nu tsoꞌo tsa ñaꞌa̱, su xcuiꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni nguꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ liꞌ. Juaꞌa̱ nacui̱ Ni chaꞌ caca; jlo tiꞌ na chaꞌ juaꞌa̱ caca biꞌ, xquiꞌya chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ liñi nchcuiꞌ ycuiꞌ Ni. Biꞌ chaꞌ ndu̱ tiꞌ na jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ lacua. \p \v 14 Cuꞌma̱ tyaꞌa tsoꞌo na, na ndu̱ tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ, biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni ma̱ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo ti, xcuiꞌ chaꞌ lubii ti loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱, chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 15 Tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ ndalo tsa tyiquee ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, cua nda tsa Ni tyempo jiꞌna chaꞌ clyaá na jiꞌi̱ nu cuxi. Juaꞌa̱ Pablo tyaꞌa na ni, la cuiꞌ tyaꞌa chaꞌ nguscua yu lo quityi; ñati̱ tyaꞌa tsoꞌo na laca yu biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ tsoꞌo tsa nchcuiꞌ quityi nu nguscua yu nu cua ndyalaa slo ma̱. Ycuiꞌ Ndyosi laca nu nguluꞌu jiꞌi̱ yu lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ tsoꞌo nu nguscua yu lo quityi biꞌ. \v 16 Tyu̱u̱ tyaꞌa quityi nguscua Pablo biꞌ, pana sca ti cuayáꞌ nchcuiꞌ ca taꞌa quityi biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu cua nchcuiꞌ na jiꞌi̱ juani. Ntsuꞌu xi chaꞌ nu nguscua nu Pablo biꞌ nu tucui xi chaꞌ caca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ na jiꞌi̱; loꞌo juaꞌa̱ ntsuꞌu nguꞌ nu lye tsa nclyuꞌu chaꞌ cuiñi xquiꞌya quityi biꞌ, chaꞌ ná nchca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ biꞌ chaꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti. Ná ngua tsaꞌa̱ tsoꞌo nguꞌ biꞌ, chaꞌ bilya ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ; biꞌ chaꞌ ni sca quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi ná liñi ncluꞌu nguꞌ biꞌ jiꞌi̱. Pana tye chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti xquiꞌya chaꞌ cuiñi nu ncluꞌu nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ nguꞌ. \p \v 17 Cuꞌma̱ nguꞌ tyaꞌa tsoꞌo na ni, cua nguscua naꞌ lcaa chaꞌ biꞌ chaꞌ ca tii tiꞌ ma̱, chaꞌ ná ta ma̱ chacuayáꞌ jiꞌi̱ nu nguꞌ cuiñi biꞌ chaꞌ culuꞌu nguꞌ jiꞌi̱ ma̱. Chaꞌ liñi laca nu ngua tsaꞌa̱ ma̱ clyo, loꞌo juani ná tsoꞌo si taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ cuiñi nu nclyuꞌu nguꞌ biꞌ; ná tsoꞌo tyaꞌa̱chu̱ꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ liñi biꞌ liꞌ. \v 18 Pana tsoꞌo la ca tsaꞌa̱ la ma̱ chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Jesucristo nu Xuꞌna na, nu cua nguaꞌni lyaá jiꞌna; liꞌ taca tyiꞌi̱ tsoꞌo la tyiquee ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na. Cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni nde chalyuu, loꞌo juaꞌa̱ ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye tsa̱ nu cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ Ni ca slo ycuiꞌ Ni. Juaꞌa̱ caca chaꞌ lacua.