\id 1PE \h 1 PEDRO \toc1 Quityi nu nguscua San Pedro ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ \toc2 1 PEDRO \toc3 1 P. \mt1 Quityi nu nguscua San Pedro ndyaa ca slo ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ \c 1 \p \v 1 Pedro laca naꞌ nu nscua naꞌ quityi re chaꞌ ca̱a̱ slo lcaa cuꞌma̱ nu ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús, cuꞌma̱ nguꞌ nu ndiꞌi̱ tyijyuꞌ. Ntsuꞌu cuꞌma̱ nu ndyalaa ma̱ nde loyuu su cuentya Ponto; xi xaꞌ la tyaꞌa cuꞌma̱ ndyalaa ma̱ nde loyuu su cuentya Galacia, juaꞌa̱ loyuu su cuentya Capadocia, juaꞌa̱ loyuu su cuentya Asia, juaꞌa̱ loyuu su cuentya Bitinia cua lye tsa ngañi ma̱. Cña nu nda ycuiꞌ Jesucristo ꞌna, biꞌ laca chaꞌ tsaꞌa naꞌ chcuiꞌ naꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Ni loꞌo xaꞌ la ñati̱. \v 2 Tya clyo la cua jlo tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi Sti na lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ nu caca nde loo la, biꞌ chaꞌ ngusubi ycuiꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱. Loꞌo juani ndyuꞌni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi cña chaꞌ tyanu lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Jesucristo; na cua ngujuii yu lo crusi xquiꞌya cuꞌma̱, ndyalú tañi yu chaꞌ caja ñiꞌya̱ caca lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱. Loꞌo juani ntiꞌ naꞌ chaꞌ ñaꞌa̱ ti tya cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ tsoꞌo loꞌo ma̱, chaꞌ juaꞌa̱ ti̱ ti tyiꞌi̱ tyiquee ma̱ lcaa hora. \s1 Ndu̱ tiꞌ na chaꞌ caja chalyuu nu ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye jiꞌna \p \v 3 Cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, la cuiꞌ biꞌ laca nu nduꞌni tlyu Jesucristo nu Xuꞌna na jiꞌi̱, la cuiꞌ Sti Jesucristo nu Xuꞌna na laca biꞌ. Tyaꞌna tsa tiꞌ ycuiꞌ Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌna, biꞌ chaꞌ nguaꞌni cucui Ni cresiya jiꞌna; ntsuꞌu chalyuu cucui jiꞌna juani, xquiꞌya chaꞌ ndyuꞌú ycuiꞌ Jesucristo chaca quiyaꞌ nu loꞌo ngujuii yu. Loꞌo nu juani cua ndu̱ tiꞌ na chaꞌ caja chalyuu nu ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye jiꞌna, \v 4 xquiꞌya chaꞌ cua nguaꞌni lyaá Jesús jiꞌna. Ná ntsuꞌu ni sca chaꞌ, ni sca ñati̱ nu taca cuaꞌni ñuꞌu̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu cua ngujui jiꞌna; ni sca na tsiyaꞌ ti, ná ca cuaꞌni tye na biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu tyacua jiꞌna ca slo ycuiꞌ Ndyosi loꞌo cua tye ti chaꞌ, ná ntsuꞌu na nu taca cuaꞌni cuxi jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ. \v 5 Cua ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, biꞌ chaꞌ ndu̱ Ni cua̱ jiꞌi̱ ma̱ juani chaꞌ ñaꞌa̱si̱i̱ Ni jiꞌi̱ ma̱. Ná ntsuꞌu ni sca na nu nguula la juersa jiꞌi̱, nu taca jiꞌi̱ tyiji̱loo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; cuaꞌa Ni jiꞌi̱ ma̱ jiꞌi̱ nu cuxi, chaꞌ cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱ loꞌo tye chalyuu re, chaꞌ cua ndyaa Ni nguaꞌni choꞌo Ni su tyiꞌi̱ ma̱ ca slo ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 6 Biꞌ chaꞌ caca chaa tiꞌ ma̱ juani, chaꞌ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee ma̱, masi ntsuꞌu quiyaꞌ xñiꞌi̱ tiꞌ ma̱ xquiꞌya lcaa lo chaꞌ tiꞌí nu ndyacua jiꞌi̱ ma̱; pana xti ti tyempo nu ca xñiꞌi̱ tiꞌ ma̱. \v 7 Ndyacua chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ ma̱ juaꞌa̱, chaꞌ taca cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱, si chañi chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Jlo tiꞌ ma̱ chaꞌ quiñaꞌa̱ tsa ngaꞌa̱ chcua̱ oro; pana hora ti nduꞌni cuayáꞌ nguꞌ jiꞌi̱ oro biꞌ loꞌo quiiꞌ chaꞌ tyalá biꞌ, chaꞌ ñaꞌa̱ nguꞌ si chañi chaꞌ xcuiꞌ oro laca biꞌ. Nde loo la quiñuꞌu̱ chcua̱ oro, tye chaꞌ jiꞌi̱, masi quiñaꞌa̱ tsa cña nguaꞌni nguꞌ chaꞌ tyubii oro biꞌ tya clyo; pana nu chaꞌ jiꞌi̱ Jesús nu cua ngusñi ma̱ ni, ndulo tsa chaꞌ biꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. Masi quiñaꞌa̱ tsa chcua̱ oro caja jiꞌna, ná stuꞌba tsiyaꞌ ti chaꞌ jiꞌi̱ biꞌ loꞌo ycuiꞌ Jesús. Loꞌo ndye ndalo ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ tiꞌí nu ndyacua jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Ni, liꞌ tsoꞌo tsa chaꞌ nu caja jiꞌi̱ ma̱ loꞌo tyuꞌu tucua ycuiꞌ Jesucristo ca̱a̱ chaca quiyaꞌ; ta Ni sca su tsoꞌo chaꞌ tyiꞌi̱ ma̱ slo ycuiꞌ Ni laja xee nu ndubi tsa ca su ntucua ycuiꞌ Ni. \p \v 8 Ntsuꞌu tsa tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ Jesús, masi bilya ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ Ni; hasta juani tya lyiji ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱, pana jlya tiꞌ ma̱ chaꞌ luꞌú Ni. Chañi chaꞌ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee ma̱ juani xquiꞌya Jesús, ni ná tye chca chaꞌ chcuiꞌ ma̱ lcaa chaꞌ tsoꞌo nu ntsuꞌu tyiquee ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Jesús loꞌo xaꞌ ñati̱. \v 9 Cua ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Ni, biꞌ chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ chañi laca chaꞌ cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱ loꞌo cua ndye chalyuu. \p \v 10 Nu jyoꞌo cusuꞌ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi saꞌni la ni, nchcuiꞌ tsa jyoꞌo cusuꞌ biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi nde loo la, chaꞌ cuaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ñati̱ tyaꞌa ndiꞌi̱ na chalyuu; xcuiꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ biꞌ, pana ná ngua cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ycuiꞌ ca nguꞌ biꞌ ñiꞌya̱ nu cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca nde loo la, ni jacuaꞌ cuaꞌni Ni chaꞌ biꞌ. \v 11 Xtyiꞌi ycuiꞌ Cristo nguluꞌu lcaa chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, ñiꞌya̱ nu caca jiꞌi̱ ycuiꞌ Cristo nde loo la, ñiꞌya̱ nu chcubeꞌ yu nde loyuu chalyuu, ñiꞌya̱ nu tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo nu caca jiꞌi̱ yu loꞌo tyaa yu ca slo ycuiꞌ Ndyosi chaca quiyaꞌ. Loꞌo liꞌ ngulana tsa nu nguꞌ jyoꞌo biꞌ, chaꞌ quije chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ tilaca caca nu Cristo biꞌ, ni tsa̱ tyuꞌu tucua yu nde chalyuu. \v 12 Pana ná nquije chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ liꞌ; sca ti chaꞌ nchcuiꞌ ycuiꞌ Ni loꞌo nguꞌ biꞌ, chaꞌ siꞌi ycuiꞌ nguꞌ biꞌ laca nu ca cuayáꞌ tsoꞌo tiꞌ ñiꞌya̱ caca chaꞌ biꞌ tyempo nde loo la. Pana cuꞌma̱ ni, nu lijya̱ chalyuu nde loo la jiꞌi̱ nguꞌ jyoꞌo biꞌ, nchca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ juani, xquiꞌya chaꞌ cua ndyuna ma̱ lcaa chaꞌ tlyu nu nguaꞌni Jesucristo. Cua ndachaꞌ liñi ya chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ ma̱; chacuayáꞌ jiꞌi̱ Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi nguluꞌu ya chaꞌ biꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ cua nda ycuiꞌ Ndyosi Xtyiꞌi ycuiꞌ Ni lijya̱ lo ya nde chalyuu. Loꞌo juaꞌa̱ lcaa xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni nu ndiꞌi̱ slo Ni, lcaa nguꞌ biꞌ ntiꞌ tsa nguꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ lcaa chaꞌ nu ngua jiꞌi̱ Cristo loꞌo ñaa yu nde chalyuu. \s1 Ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca lubii cresiya jiꞌna lcaa tsa̱ loꞌo tya ndiꞌi̱ na chalyuu \p \v 13 Biꞌ chaꞌ culacua xi tiꞌ ma̱, tii tiꞌ ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu, chaꞌ lcaa tsa̱ jatya ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu cua tlyu xi, nu cuaꞌni Ni loꞌo ma̱ loꞌo cuaꞌni lyaá lyiji Ni jiꞌi̱ ma̱; juaꞌa̱ caca nu loꞌo tyuꞌu tucua Jesucristo chaca quiyaꞌ. \v 14 Taquiyaꞌ tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca ma̱ sñiꞌ Ni nu tsoꞌo tsa nduꞌni; ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ndiya tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ nu nguaꞌni ma̱ tya saꞌni la, nu loꞌo bilya ca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 15 Xcuiꞌ na lubii tsiyaꞌ ti laca ycuiꞌ Ndyosi, xcuiꞌ liñi tsa chaꞌ nu nduꞌni Ni, loꞌo juaꞌa̱ laca Ni nu Xuꞌna na juani. Biꞌ chaꞌ ntiꞌ Ni chaꞌ xcuiꞌ lubii tsa caca cresiya jiꞌi̱ ma̱, xcuiꞌ chaꞌ liñi cuaꞌni ma̱. \v 16 Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi: “Cuaꞌni ma̱ chaꞌ caca lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱ lcaa hora, chaꞌ xcuiꞌ lubii tsa laca naꞌ tsiyaꞌ ti”, nacui̱ ycuiꞌ Ndyosi. \p \v 17 Xcuiꞌ liñi ti nduꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ ñati̱, ñiꞌya̱ laca chaꞌ tsoꞌo nu nguaꞌni scaa nguꞌ, ñiꞌya̱ laca chaꞌ cuxi nu nguaꞌni scaa nguꞌ laja loꞌo ndiꞌi̱ nguꞌ chalyuu. Biꞌ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cutsi̱i̱ ma̱ xi loꞌo chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi ndiꞌya̱: “Sti ya”, ñacui̱ ma̱ jiꞌi̱ Ni. Ntsuꞌu chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi Sti na lcaa tsa̱ loꞌo tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu, chaꞌ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo cuaꞌni ma̱ cuentya jiꞌi̱ Ni. \v 18 Cua nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ma̱, biꞌ chaꞌ ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ cube tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ nu nguxtyanu jyoꞌo cusuꞌ jiꞌna chaꞌ cuaꞌni na. Nda jyoꞌo cusuꞌ biꞌ chaꞌ biꞌ loꞌo na, masi jlo tiꞌ nguꞌ biꞌ chaꞌ ná caja ñiꞌya̱ nu clyaá na jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna loꞌo chaꞌ biꞌ. Pana cua nda ycuiꞌ Ndyosi cayaꞌ chaꞌ tyuꞌú na su lubii juani; siꞌi cñi plata laca chaꞌ biꞌ, ni siꞌi cñi oro laca nu nda Ni, chaꞌ si cñi laca biꞌ ni, quiñuꞌu̱ biꞌ masi chalyuu juani ti. \v 19 Nu loꞌo ngujuii Cristo lo crusi loꞌo ndyalú tañi ycuiꞌ, liꞌ nda Ni cayaꞌ loo quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna, chaꞌ ngua Cristo ñiꞌya̱ ntiꞌ sca msta̱ luꞌú nu xcuiꞌ na tsoꞌo, nu xcuiꞌ na lubii; loꞌo nu tañi ycuiꞌ Cristo biꞌ ni, biꞌ laca cayaꞌ nu nguaꞌni lyaá jiꞌna. \p \v 20 Tya clyo loꞌo bilya cuiñá Ni chalyuu, cua jlo tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni Cristo cña tonu biꞌ; pana ngujuatya ycuiꞌ Ni ni jacuaꞌ nu tyalaa tyempo biꞌ. Liꞌ ñaa Cristo, nguaꞌni yu cña biꞌ cuentya jiꞌna, chaꞌ tyacua chaꞌ tsoꞌo biꞌ jiꞌna. \v 21 Xquiꞌya Cristo, biꞌ chaꞌ jlya tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ cua nguaꞌni ycuiꞌ Ni chaꞌ ndyuꞌú Cristo chaca quiyaꞌ loꞌo cua ngujuii yu. Loꞌo liꞌ nda ycuiꞌ Ndyosi sca su tsoꞌo su tyiꞌi̱ Cristo, ca su tlyu su ntucua ycuiꞌ Ni. Nguaꞌni Cristo cña tonu biꞌ, chaꞌ taca xñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo liꞌ taca tyu̱ tiꞌ ma̱ chaꞌ caca lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ nu nacui̱ Ni chaꞌ caca. \p \v 22 Xquiꞌya chaꞌ nxtyucua Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱, na cua ndaquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ liñi nu nda ycuiꞌ Ndyosi loꞌo na, biꞌ chaꞌ ngua lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱; juani taca caca tsoꞌo tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱. Pana tyucui tyiquee ma̱ ntsuꞌu chaꞌ caca tsoꞌo tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, siꞌi ñiꞌya̱ nduꞌni nguꞌ nu ntsuꞌu tucua chaꞌ tyiquee nguꞌ cuaꞌni cuꞌma̱. \v 23 Laca ma̱ ñiꞌya̱ si cua ngula ma̱ chaca quiyaꞌ, pana siꞌi ñiꞌya̱ nu ngula ti ma̱ jiꞌi̱ xtyaꞌa̱ ma̱; cua ngua cucui cresiya jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ nduna ma̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi nu luꞌú ca, ycuiꞌ Ndyosi nu ná nscua chaꞌ cajaa Ni tsiyaꞌ ti. \v 24 Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi: \q1 Ñiꞌya̱ laca quixi̱ꞌ, juaꞌa̱ laca ñati̱ chalyuu. \q1 Lcaa na nu tsoꞌo ñaꞌa̱ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ñati̱ laca ñiꞌya̱ ntiꞌ sca queé nu ndyuꞌú neꞌ quixi̱ꞌ ti; \q1 ndyanaa quixi̱ꞌ biꞌ, liꞌ ndye queé biꞌ, ngüityi tsiyaꞌ ti. \q1 Loꞌo juaꞌa̱ laca loꞌo ñati̱ loꞌo lcaa chaꞌ tsoꞌo nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ nde chalyuu, \q1 tye chaꞌ tsoꞌo biꞌ jiꞌi̱ nguꞌ stuꞌba ti loꞌo ycuiꞌ nguꞌ. \q1 \v 25 Pana scaa chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi ni, tyanu chaꞌ biꞌ; \q1 ná quiñuꞌu̱ chaꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti. \m Juaꞌa̱ nacui̱ quityi biꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ nu chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu nguluꞌu ya jiꞌi̱ ma̱, la cuiꞌ chaꞌ biꞌ laca nu ná quiñuꞌu̱ tsiyaꞌ ti. \c 2 \p \v 1 Loꞌo cuꞌma̱ ni, ngaꞌa̱ chaꞌ xtyanu ma̱ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱: ngaꞌaa cñiloꞌo ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, ngaꞌaa siꞌi tucua chaꞌ tyuꞌu tyiquee ma̱, ngaꞌaa tyacui tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ sca na nu ntsuꞌu jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, ngaꞌaa chcuiꞌ ma̱ cuentyu jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱. \v 2 Ñiꞌya̱ laca sca cubiꞌ cuañiꞌ nu ngula ca ti, juaꞌa̱ laca cuꞌma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ tsubiꞌ ti ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Luꞌba ti ntyiꞌ cubiꞌ cuañiꞌ chaꞌ ntyuteꞌ tsa; si ná catiꞌ luꞌba ti, ná caluu cubiꞌ tsiyaꞌ ti. Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ ni, tsoꞌo la si cuaꞌni cña tiꞌ ma̱ chaꞌ ca tsaꞌa̱ la ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ ñiꞌya̱ ntiꞌ styiꞌ, juaꞌa̱ laca chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ ma̱. Cuaꞌni biꞌ chaꞌ caca nguula la tiꞌ tyiquee ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ taca clyaá ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi. \v 3 Cua ndyoꞌo cuayáꞌ ma̱ xi styiꞌ biꞌ, biꞌ chaꞌ ngua cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ tsoꞌo tsa ntsuꞌu tyiquee nu Xuꞌna na ñaꞌa̱ Ni jiꞌna. \s1 Laca Cristo ñiꞌya̱ ntiꞌ sca quee nu ntucua quiyaꞌ niꞌi̱ \p \v 4 Ycuiꞌ Cristo nu Xuꞌna na ni, ñiꞌya̱ ntiꞌ sca quee nu ntucua quiyaꞌ niꞌi̱, juaꞌa̱ laca yu, masi na luꞌú ycuiꞌ. Nacui̱ ñati̱ chalyuu nu ntiꞌ cuiñá niꞌi̱ chaꞌ ná tsoꞌo quee biꞌ; ná ca cuaꞌni nguꞌ cña tsoꞌo loꞌo biꞌ, nacui̱ nguꞌ. Pana la cuiꞌ Jesús laca nu cua ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ chaꞌ caca cña jiꞌi̱ Ni, chaꞌ tyucua yu ca su ntucua quiyaꞌ chaꞌ, lcaa chaꞌ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \p Biꞌ chaꞌ ngaꞌa̱ chaꞌ tyatí̱ tsoꞌo tyiquee ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo biꞌ, \v 5 chaꞌ loꞌo cuꞌma̱ caca ma̱ ñiꞌya̱ si laca ma̱ tyuu chaꞌ tyaꞌ sca niꞌi̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, masi ñaꞌa̱ luꞌú ti ma̱. Liꞌ xñi ycuiꞌ Ni tyuu biꞌ, chaꞌ cuiñá Ni sca niꞌi̱ nu tacati tsa cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Chaca chaꞌ ni, ñiꞌya̱ ntiꞌ sti joꞌó nu lubii cresiya jiꞌi̱ tsiyaꞌ ti, juaꞌa̱ caca lcaa cuꞌma̱, chaꞌ taca jiꞌi̱ ma̱ sta ma̱ msta̱ slo ycuiꞌ Ndyosi juani xquiꞌya Jesucristo; nu msta̱ biꞌ laca ycuiꞌ ca ma̱, si chañi chaꞌ tyucui tyiquee ma̱ ntiꞌ ma̱ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. \v 6 Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi: \q1 Ñaꞌa̱ ma̱ yiꞌa̱. Cua ngusubi naꞌ jiꞌi̱ sca ñati̱ nu ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱, ñiꞌya̱ ntiꞌ sca quee tonu nu quiñaꞌa̱ tsa ngaꞌa̱, nacui̱ ycuiꞌ Ndyosi. \q1 Sta naꞌ jiꞌi̱ ñati̱ biꞌ chaꞌ caca quee nu nscua quiyaꞌ niꞌi̱ ꞌna nde quichi̱ Sión. \q1 Lcaa nguꞌ nu xñi chaꞌ nu nchcuiꞌ nu ñati̱ biꞌ, caca tsoꞌo tyiquee nguꞌ liꞌ; \q1 chaꞌ liñi tsiyaꞌ ti laca chaꞌ nu nchcuiꞌ ñati̱ biꞌ. \m Juaꞌa̱ laca chaꞌ nu nscua lo quityi biꞌ. \p \v 7 Loꞌo cuꞌma̱ ni, ndulo tsa chaꞌ jiꞌi̱ quee biꞌ cuentya jiꞌi̱ ma̱, cuꞌma̱ nu ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; pana cuxi tsa chaꞌ caca jiꞌi̱ ñati̱ nu ná jlya tiꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti. Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi chaꞌ jiꞌi̱ quee biꞌ: \q1 Cua nguxcua̱a̱ cuityi niꞌi̱ quee tonu biꞌ clyo, chaꞌ ná tsoꞌo ñaꞌa̱ quee biꞌ ngua tiꞌ nguꞌ; \q1 pana juani cua ngujui cña nu cuaꞌni quee biꞌ, chaꞌ ndu̱ su ndulo la chaꞌ jiꞌi̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \m \v 8 Ndiꞌya̱ nscua chaca chaꞌ nu nchcuiꞌ jiꞌi̱ quee biꞌ chaca seꞌi̱ lo quityi: \q1 Tyeje sna quiyaꞌ nguꞌ chu̱ꞌ quee biꞌ, clyú nguꞌ tyucui̱i̱ su lijya̱ nguꞌ loꞌo tyucua quee biꞌ quiyaꞌ nguꞌ. \m Juaꞌa̱ nscua chaꞌ lo quityi biꞌ; na nclyú nguꞌ tyucui̱i̱ chaꞌ ná ndaquiyaꞌ nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi. Nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi juaꞌa̱ chaꞌ ná taca tyaꞌa̱ nguꞌ tyucui̱i̱ jiꞌi̱ Ni si ná xñi nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \s1 Ñati̱ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi \p \v 9 Pana cuꞌma̱ ni, cua ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ cuꞌma̱ chaꞌ caca ma̱ ñaꞌa̱ tsaca taju ñati̱ nu ndyuꞌni tlyu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Laca ma̱ ñiꞌya̱ laca sca latya sti joꞌó nu cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu laca loo tsiyaꞌ ti; ñiꞌya̱ tsaca taju ñati̱ lubii laca ma̱ chaꞌ cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi lcaa tsa̱. Nduꞌni Ni loꞌo ma̱: “Ñati̱ ꞌna laca ma̱”, nacui̱ Ni. Biꞌ chaꞌ ntiꞌ tsa Ni chaꞌ chcuiꞌ ma̱ loꞌo lcaa ñati̱ lcaa ñaꞌa̱ chaꞌ tsoꞌo nu nguaꞌni ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ma̱; cua ngulo Ni jiꞌi̱ ma̱ jiꞌi̱ chalyuu cuxi su talya tsa ñaꞌa̱, chaꞌ tyaꞌa̱ ma̱ ca su ndubi tsa xee jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 10 Nu juani laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, masi nu ngua tya tsubiꞌ la ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti. Loꞌo juaꞌa̱ cua nchca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ juani chaꞌ ndyuꞌni tyaꞌna tsa tiꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱, masi tya tsubiꞌ la ná nchca cuayáꞌ tiꞌ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti. \s1 Ndiꞌi̱ na chalyuu chaꞌ cuaꞌni na cua ñaꞌa̱ ca cña ñiꞌya̱ nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni na \p \v 11 Cuꞌma̱ nguꞌ tyaꞌa tsoꞌo na, cua nscua chaꞌ tyiꞌi̱ na ca slo ycuiꞌ Ni tyempo ca nde loo la, biꞌ chaꞌ ngaꞌa̱ chaꞌ tyiꞌi̱ na chalyuu juani ñiꞌya̱ si laca na nguꞌ tyijyuꞌ nu ná ntsuꞌu tyi nguꞌ. Lye tsa chcuiꞌ naꞌ loꞌo ma̱ juani chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu ndijña tyiquee ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱; ngaꞌaa taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ cuxi biꞌ, chaꞌ juaꞌa̱ ngaꞌaa caca jiꞌi̱ nu chaꞌ cuxi biꞌ cuaꞌni ñuꞌu̱ jiꞌi̱ ma̱. \v 12 Xcuiꞌ chaꞌ liñi cuaꞌni ma̱ lacua; xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo cuaꞌni ma̱, xquiꞌya nu ñati̱ nu ná jlya tiꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti, chaꞌ loꞌo nguꞌ biꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ nguꞌ chaꞌ ñati̱ tsoꞌo laca ma̱. Nu juani ntiꞌ nguꞌ biꞌ chaꞌ cuxi tsa ñati̱ laca ma̱, biꞌ cha tsoꞌo la si cuaꞌni ma̱ xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo ti chaꞌ ñaꞌa̱ ñati̱ biꞌ jiꞌi̱ ma̱; liꞌ ta nguꞌ biꞌ cuentya chaꞌ chañi chaꞌ ñati̱ tsoꞌo laca ma̱. Loꞌo ñati̱ biꞌ cuaꞌni tlyu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi tsa̱ nu cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ ñati̱ liꞌ. \p \v 13 Xquiꞌya Jesucristo nu Xuꞌna na tucuá ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ lcaa nguꞌ nu laca loo, masi rey nu laca loo tsiyaꞌ ti jiꞌi̱ nasiyu̱ re, \v 14 masi nguꞌ gobernador nu laca cña cuentya jiꞌi̱ rey biꞌ. Nguꞌ nu laca gobernador ni, nchcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ñati̱ nu ndyuꞌni chaꞌ cuxi, loꞌo juaꞌa̱ nduꞌni chi̱ nguꞌ loo cua ñaꞌa̱ ca ñati̱ nu ndyuꞌni cña tsoꞌo. \v 15 Pana ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni ma̱ xcuiꞌ cña tsoꞌo, ngaꞌaa caca chcuiꞌ nguꞌ chaꞌ cuxi jiꞌi̱ ma̱ liꞌ; masi nu nguꞌ nu ná ntiꞌ ca cuayáꞌ tiꞌ, masi nu nguꞌ nu ná jlo tiꞌ tsiyaꞌ ti, ni sca quiyaꞌ ná ntsuꞌu chaꞌ sta nguꞌ biꞌ quiꞌya jiꞌi̱ ma̱ liꞌ. \v 16 Ñati̱ nu ndiꞌi̱ tsoꞌo ti laca ma̱ juani, pana ná tsoꞌo si ná taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ nu laca loo lo yuu chalyuu; msu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi laca ma̱ juani, biꞌ chaꞌ tsoꞌo la si cuaꞌni ma̱ cña nu cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni lacua, chaꞌ ñaꞌa̱ xaꞌ ñati̱ chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Ni. \v 17 Tsoꞌo si tucuá ma̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ lcaa ñati̱. Loꞌo juaꞌa̱ cuaꞌni ma̱ chaꞌ tsoꞌo ti caca tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ lcaa ñati̱ jiꞌi̱ Cristo, chaꞌ tyaꞌa ma̱ laca nguꞌ biꞌ. Nduꞌni chaꞌ cutsi̱i̱ ma̱ xi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo juaꞌa̱ nduꞌni chaꞌ cuaꞌni chi̱ ma̱ loo rey nu laca loo tsiyaꞌ ti chalyuu. \s1 Ñiꞌya̱ nu ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni nguꞌ msu loꞌo xuꞌna nguꞌ \p \v 18 Cuꞌma̱ nu laca ma̱ msu jiꞌi̱ ñati̱ ni, taquiyaꞌ tsoꞌo ma̱ cña jiꞌi̱ xuꞌna ma̱, masi ndube tiꞌ xuꞌna ma̱ jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo tyiquee nguꞌ ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱, masi xñaꞌa̱ tyiquee nguꞌ ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱. \v 19 Tsoꞌo tsa ndyuꞌni sca msu nu laca ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, nu loꞌo ndalo tyiquee msu biꞌ jiꞌi̱ xuꞌna yu, masi xñaꞌa̱ tsa xuꞌna yu, masi chaꞌ laja ti xcubeꞌ xuꞌna yu jiꞌi̱ yu. \v 20 Si quijiꞌi̱ xuꞌna msu jiꞌi̱ sca msu jiꞌi̱ xquiꞌya chaꞌ nguaꞌni msu biꞌ sca chaꞌ cuxi, ná sca chaꞌ laca liꞌ; ngaꞌa̱ chaꞌ chcubeꞌ msu biꞌ. Pana cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, tsoꞌo tsa nduꞌni sca msu si talo tyiquee msu biꞌ loꞌo xcubeꞌ xuꞌna yu jiꞌi̱ yu laja ti, nu loꞌo tsoꞌo tsa ndaquiyaꞌ msu biꞌ jiꞌi̱ cña jiꞌi̱ xuꞌna yu. \v 21 Tya loꞌo ngusubi Ni jiꞌi̱ ma̱, tya liꞌ jlo tiꞌ Ni chaꞌ juaꞌa̱ xcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ la cuiꞌ juaꞌa̱ nguxcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Cristo tya clyo la cuentya jiꞌi̱ cuꞌma̱. Juaꞌa̱ ngua chaꞌ nguluꞌu Cristo jiꞌi̱ ma̱ ñiꞌya̱ caca talo tyiquee ma̱ loꞌo xcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱. \v 22 Ná ntsuꞌu ni sca quiꞌya jiꞌi̱ nu Cristo biꞌ, ni sca chaꞌ cuiñi ná nchcuiꞌ yu; \v 23 masi nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ subaꞌ loꞌo yu, ni sca chaꞌ tyaala ná nguxacui̱ yu jiꞌi̱ nguꞌ; nguxcubeꞌ tsa nguꞌ jiꞌi̱ yu, pana ná ngua ñasi̱ꞌ yu jiꞌi̱ nguꞌ liꞌ. Sca ti loꞌo ycuiꞌ Ndyosi Sti yu nchcuiꞌ yu jiꞌi̱ chaꞌ cuxi nu ndyuꞌni nguꞌ loꞌo, chaꞌ sca ti ycuiꞌ Ni laca nu xcuiꞌ liñi nduꞌni cuayaꞌ jiꞌi̱ ñati̱. \v 24 Ycuiꞌ Cristo laca nu sca ti quiyaꞌ ngujuiꞌi̱ caꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ lo crusi chaꞌ taca cuityi̱ Ni quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ lcaa na, chaꞌ clyaá na jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna; biꞌ chaꞌ cuentya jiꞌi̱ Cristo taca tyiꞌi̱ na chalyuu juani, chaꞌ juaꞌa̱ tyajaꞌa̱ na cuaꞌni na xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo nu ntiꞌ ycuiꞌ nu Xuꞌna na chaꞌ cuaꞌni na. Xquiꞌya chaꞌ nchcubeꞌ ycuiꞌ Cristo, biꞌ chaꞌ ngua ti̱ chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu tyiquee na, ñiꞌya̱ ntiꞌ loꞌo ngua ti̱ chaꞌ quicha na loꞌo ndyaca tsoꞌo na. \v 25 Loꞌo juani ngaꞌaa ndyaꞌa̱ yuꞌu ti ma̱, ñiꞌya̱ ndyaꞌa̱ yuꞌu xlyaꞌ; na cua nguxtyu̱u̱ ma̱ ñaa ma̱ ca su ngaꞌa̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna ma̱ nu ñaꞌa̱si̱i̱ jiꞌi̱ cresiya jiꞌi̱ ma̱. \c 3 \s1 Ñiꞌya̱ ntsuꞌu chaꞌ tyiꞌi̱ ñati̱ loꞌo clyoꞌo \p \v 1 Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ ni, ntsuꞌu chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ clyoꞌo ma̱, chaꞌ nu quiꞌyu laca loo jiꞌi̱ nu cunaꞌa̱, masi tya lyiji taquiyaꞌ nu quiꞌyu biꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Pana loꞌo ñaꞌa̱ nu nguꞌ quiꞌyu clyoꞌo ma̱ lcaa chaꞌ tsoꞌo nu nduꞌni ma̱, liꞌ xñi nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, masi bilya chcuiꞌ ma̱ loꞌo nguꞌ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ; \v 2 loꞌo ñaꞌa̱ clyoꞌo ma̱ chaꞌ nduna ma̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ nguꞌ loꞌo ma̱, chaꞌ lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱, ná tyiqueeꞌ taquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ liñi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ. \v 3 Lcaa cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ ni, tsoꞌo si ñaꞌa̱si̱i̱ ma̱ jiꞌi̱ quicha̱ꞌ hique ma̱; pana ná ntiꞌ chaꞌ culiji quiñaꞌa̱ tsa hora jiꞌi̱ ma̱, ni ná ntiꞌ chaꞌ culiji quiñaꞌa̱ tsa cñi jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ cuaꞌni choꞌo ma̱ quicha̱ꞌ hique ma̱. Ná ntsuꞌu chaꞌ tyacui chcua̱ jyaca̱ ma̱ nu quiñaꞌa̱ tsa ntsuꞌu loo, ni ná ntsuꞌu chaꞌ cacuꞌ ma̱ lateꞌ nu quiñaꞌa̱ tsa ngaꞌa̱. Siꞌi na cacuꞌ nu cunaꞌa̱ nu cuaꞌni chaꞌ ndiya la tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱. \v 4 Pana ycuiꞌ Ndyosi ndiya la tiꞌ jiꞌi̱ nu cunaꞌa̱ nu tsoꞌo tsa chaꞌ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ; si ná liyeꞌ tiꞌ nguꞌ, si ná tyaala nguꞌ, biꞌ laca nguꞌ cunaꞌa̱ nu ndiya tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱. Ñiꞌya̱ laca sca na nu tsoꞌo tsa ñaꞌa̱, nu quiñaꞌa̱ tsa ngaꞌa̱, juaꞌa̱ laca nguꞌ cunaꞌa̱ nu ná cuxi tyiquee tsiyaꞌ ti cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. \v 5 Ná cuxi tyiquee tsiyaꞌ ti jyoꞌo maꞌ cusuꞌ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi nu ngua cua saꞌni. Tsoꞌo tsa ñaꞌa̱ maꞌ cusuꞌ biꞌ, chaꞌ nguaꞌni tlyu maꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni, loꞌo juaꞌa̱ ndaquiyaꞌ maꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ clyoꞌo maꞌ. \v 6 Jyoꞌo maꞌ Sara nguaꞌni maꞌ juaꞌa̱, chaꞌ ndaquiyaꞌ maꞌ biꞌ jiꞌi̱ jyoꞌo Abraham nu ngua clyoꞌo maꞌ; “xuꞌna naꞌ”, nacui̱ maꞌ biꞌ jiꞌi̱. Loꞌo cuꞌma̱ ni, ñiꞌya̱ si laca ma̱ sñiꞌ maꞌ Sara biꞌ, juaꞌa̱ laca cuꞌma̱ nguꞌ cunaꞌa̱ juani, si xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo nduꞌni ma̱. Ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ cutsi̱i̱ ma̱, ngaꞌaa ntsuꞌu chaꞌ culacua tsa tiꞌ ma̱ liꞌ. \p \v 7 Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ nguꞌ quiꞌyu ni, tsoꞌo ti tyiꞌi̱ ma̱ loꞌo clyoꞌo ma̱, cuaꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ clyoꞌo ma̱; masi xtyi la juersa ntsuꞌu jiꞌi̱ nu cunaꞌa̱, pana stuꞌba ti laca tyucuaa ma̱ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, chaꞌ cua nda Ni chalyuu nu ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye jiꞌi̱ tyucuaa ma̱. Si cuaꞌni ma̱ tsoꞌo juaꞌa̱, tsoꞌo ti tyiꞌi̱ ma̱ toꞌ tyi ma̱; liꞌ ná caja sca chaꞌ cuxi nu cuaꞌa jiꞌi̱ ma̱, nu cuaꞌni chaꞌ ná chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. \s1 Ñiꞌya nu chcubeꞌ nguꞌ, masi xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo nduꞌni nguꞌ \p \v 8 Lcaa cuꞌma̱ ni, ngaꞌa̱ chaꞌ caca stuꞌba tyiquee ma̱ loꞌo tyaꞌa ma̱, chaꞌ tyaꞌa ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Cristo laca ma̱; ngaꞌa̱ chaꞌ cube tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌni tyacaꞌa ma̱ jiꞌi̱ lcaa tyaꞌa ma̱. Loꞌo juaꞌa̱ cuaꞌni tyaꞌna tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, ná cuaꞌni liyeꞌ tiꞌ ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. \v 9 Ná cuaꞌni cuxi ma̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱, masi nguaꞌni cuxi nguꞌ loꞌo ma̱; loꞌo juaꞌa̱ ná chcuiꞌ tyaala ma̱ loꞌo tyaꞌa̱ ñati̱ ma̱, masi tyaala tsa nchcuiꞌ nguꞌ loꞌo ma̱. Na cua ngusubi ycuiꞌ Ni jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ xtyucua Ni jiꞌi̱ cuꞌma̱, biꞌ chaꞌ tsoꞌo la si chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ xtyucua Ni jiꞌi̱ nguꞌ tyaala biꞌ. \v 10 Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi: \q1 Lcaa nguꞌ nu ntiꞌ caja chalyuu tsoꞌo jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ ca chaa tiꞌ nguꞌ, \q1 ngaꞌa̱ chaꞌ cuaꞌa nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca nguꞌ chaꞌ ná chcuiꞌ nguꞌ chaꞌ cuxi; \q1 la cuiꞌ juaꞌa̱ ná tsoꞌo si tyuꞌu chaꞌ cuiñi tuꞌba nguꞌ biꞌ. \q1 \v 11 Ntsuꞌu chaꞌ tyaatsuꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ lcaa chaꞌ cuxi nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ, chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi biꞌ. \q1 Xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni nguꞌ biꞌ. \q1 Loꞌo liꞌ ntsuꞌu chaꞌ xtyucua nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ nguꞌ lcaa tsa̱, \q1 xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu tyiquee nguꞌ biꞌ ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ nguꞌ; juaꞌa̱ ngaꞌaa xu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ biꞌ liꞌ. \q1 \v 12 Tsoꞌo la si juaꞌa̱ cuaꞌni nguꞌ; cuaꞌni tyacaꞌa ycuiꞌ nu Xuꞌna na jiꞌi̱ nu ñati̱ nu tsoꞌo tyiquee biꞌ liꞌ, \q1 cuna Ni loꞌo chcuiꞌ nguꞌ biꞌ loꞌo Ni. \q1 Pana lye tyiꞌi̱ loo Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ ñati̱ nu xñaꞌa̱ tyiquee. \m Juaꞌa̱ nchcuiꞌ lo quityi biꞌ. \p \v 13 Ná ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni cuxi nguꞌ loꞌo ma̱, si xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱. \v 14 Pana si ntsuꞌu quiyaꞌ nu cuaꞌni lyaꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya sca chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌni ma̱, tsoꞌo la si ná caca xñiꞌi̱ tiꞌ tyiquee ma̱ liꞌ; ná cube tiꞌ ma̱, ná cutsi̱i̱ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. \v 15 Tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ Cristo, chaꞌ chañi chaꞌ laca Ni nu Xuꞌna na. Loꞌo juaꞌa̱ culacua xi tiꞌ ma̱ ñiꞌya̱ caca xacui̱ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo xcuane nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ ndiꞌya̱: ¿Ni chaꞌ laca ndu̱ tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ nu Cristo biꞌ? Tsoꞌo ti xacui̱ ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, ná cuaꞌni tyixi ma̱ loꞌo nguꞌ biꞌ. \v 16 Xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo cuaꞌni ma̱ loꞌo nguꞌ lacua, chaꞌ taca tyanu lubii cresiya jiꞌi̱ ma̱; liꞌ caca tyujuꞌu tiꞌ nu nguꞌ cuiñi biꞌ, nguꞌ nu nchcuiꞌ cuentyu jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌni ma̱ cuentya jiꞌi̱ Cristo. \v 17 Si ntsuꞌu chaꞌ chcubeꞌ na, tsoꞌo la xcubeꞌ nguꞌ jiꞌna xquiꞌya sca chaꞌ tsoꞌo nu ndyuꞌni na, si ta ycuiꞌ Ndyosi chacuayáꞌ jiꞌi̱ nguꞌ; pana si nguaꞌni na sca chaꞌ cuxi, liñi tsa ndyuꞌu chaꞌ si xcubeꞌ nguꞌ jiꞌna liꞌ. \p \v 18 Ycuiꞌ Cristo ngujuii xquiꞌya quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌna, masi lubii tsiyaꞌ ti cresiya jiꞌi̱ yu; nchcubeꞌ yu cuentya jiꞌna, chaꞌ cuxi tsa tyiquee na. Loꞌo juani taca tyalaa na slo ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya nu Cristo biꞌ. Sca ti quiyaꞌ ngua chaꞌ tiꞌí biꞌ jiꞌi̱ Cristo, ndye cña jiꞌi̱ yu nde loyuu chalyuu liꞌ. Ndyujuii nguꞌ jiꞌi̱ nu ñati̱ nu naa Jesucristo biꞌ, pana nguaꞌni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ ndyuꞌú yu chaca quiyaꞌ. \v 19 Xtyiꞌi ycuiꞌ Cristo ngua nu ndyaa neꞌ niꞌi̱ chcua̱ su ntsuꞌu nguꞌ jyoꞌo ca bilyaa, chaꞌ chcuiꞌ Ni loꞌo nguꞌ jyoꞌo biꞌ. \v 20 Ná ntajaꞌa̱ nguꞌ, ná ndaquiyaꞌ nguꞌ jyoꞌo biꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cua saꞌni la loꞌo ngutiꞌi̱ nguꞌ chalyuu. Ntsuꞌu xi nguꞌ jyoꞌo biꞌ nu ngutiꞌi̱ tyempo loꞌo ngüiñá jyoꞌo Noé yaca niꞌi̱ biꞌ. Ngujuatya ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, ngua tiꞌ Ni chaꞌ taquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ Ni, loꞌo ná ntajaꞌa̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti; biꞌ chaꞌ snuꞌ tyaꞌa ti ñati̱ ngulaá neꞌ yaca niꞌi̱ biꞌ loꞌo nguaꞌya tyo clyaa tyempo biꞌ. \v 21 Ñiꞌya̱ nu nguaꞌni lyaá Ni jiꞌi̱ nguꞌ nu ngutaꞌa̱ neꞌ yaca niꞌi̱ biꞌ lo hitya nu ngua saꞌni la, chaꞌ ndaquiyaꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ni; juaꞌa̱ clyaá ma̱ juani, chaꞌ cua ndaquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ Ni. Cua ndyaa ma̱ lo hitya chaꞌ tyucuatya ma̱ liꞌ. Siꞌi na caata ti na chcu laca chaꞌ biꞌ, siꞌi chaꞌ cuuꞌ cuañaꞌ na, biꞌ chaꞌ tyucuatya na liꞌ; ndiꞌya̱ laca chaꞌ: na cua ndijña na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni lubii Ni jiꞌi̱ cresiya jiꞌna xquiꞌya chaꞌ cua ndyuꞌú Jesucristo chaca quiyaꞌ, biꞌ chaꞌ ntyucuatya na. \v 22 Na cua ndyaa Jesucristo nde cua̱, loꞌo juani ndiꞌi̱ yu laꞌa tsuꞌ cui̱ ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi. Nu Jesucristo biꞌ ni, laca yu loo jiꞌi̱ lcaa xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, jiꞌi̱ lcaa nguꞌ nu laca cña, jiꞌi̱ lcaa cuiꞌi̱ tsoꞌo nu nchca xi jiꞌi̱; laca yu loo tsiyaꞌ ti. \c 4 \s1 Cuaꞌni na cua ñaꞌa̱ ca cña jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu nchca jiꞌna \p \v 1 Loꞌo ndyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ nchcubeꞌ Cristo nde chalyuu, liꞌ caca nguula la tiꞌ ma̱ chaꞌ talo tyiquee ma̱ loꞌo chcubeꞌ cuꞌma̱; ñiꞌya̱ nu ndalo tyiquee ycuiꞌ Cristo, juaꞌa̱ taca talo tyiquee ma̱ loꞌo chcubeꞌ ma̱ liꞌ. Ngaꞌaa caca cuaꞌni chaꞌ cuxi ngana jiꞌi̱ ma̱ si loꞌo cuꞌma̱ chcubeꞌ ma̱ juaꞌa̱. \v 2 Loꞌo liꞌ nu chaꞌ cuxi nu ndiya tiꞌ ñati̱ chalyuu ni, ngaꞌaa siꞌi chaꞌ biꞌ nu caca loo jiꞌi̱ ma̱ lcaa tsa̱ loꞌo ndiꞌi̱ ma̱ chalyuu; xcuiꞌ cña nu ndiya tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni ma̱, biꞌ laca cña nu cuaꞌni ma̱, chaꞌ sca ti ycuiꞌ Ndyosi caca loo jiꞌi̱ ma̱ liꞌ. \v 3 Tyempo nu nteje tacui, cua nguaꞌni ma̱ lcaa chaꞌ cuxi ñiꞌya̱ nu ndiya tiꞌ ñati̱ nu ná ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi tsiyaꞌ ti. Cuayáꞌ tsa lo cua ti chaꞌ cuxi: biꞌ chaꞌ ngaꞌaa cuaꞌni subaꞌ ma̱ loꞌo tyaꞌa ñati̱ ma̱ juani, ngaꞌaa cuaꞌni ma̱ lcaa lo chaꞌ cuxi nu ndiya tiꞌ ma̱ cua saꞌni la; ngaꞌaa caca cuꞌbi ma̱, ngaꞌaa tyeje tacui ma̱ cuayáꞌ cacu ma̱, coꞌo ma̱, ñiꞌya̱ nu ndyuꞌni nguꞌ nu ná ndube tiꞌ loꞌo ndyaꞌa̱ nguꞌ biꞌ taꞌa; ngaꞌaa cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ lcui̱ joꞌó, chaꞌ subaꞌ tsa chaꞌ biꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 4 Nguaꞌni ma̱ chaꞌ cuxi juaꞌa̱ cua tsubiꞌ la; loꞌo juani nu ñati̱ nu ngua tyaꞌa tsoꞌo ma̱ nquichaꞌ, ndube tsa tiꞌ nguꞌ chaꞌ ngaꞌaa ntiꞌ ma̱ cuaꞌni ma̱ cua ñaꞌa̱ ca chaꞌ cuxi nu nguaꞌni ma̱ cua tsubiꞌ la. Ná nchca cuayáꞌ tiꞌ ñati̱ biꞌ ni chaꞌ laca ngaꞌaa nduꞌni ma̱ juaꞌa̱, biꞌ chaꞌ nchcuiꞌ nguꞌ biꞌ cuentyu jiꞌi̱ ma̱ juani. \v 5 Pana ná cube tiꞌ ma̱, ntsuꞌu chaꞌ xacui̱ nguꞌ biꞌ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi cuentya jiꞌi̱ chaꞌ cuxi nu nduꞌni nguꞌ chalyuu. Cua ngulala ti tyalaa tsa̱ nu cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcaa ñati̱, masi nguꞌ jyoꞌo, masi nguꞌ nu tya ndiꞌi̱ chalyuu. \v 6 Loꞌo juaꞌa̱ nguꞌ nu cua ngujuii, nu cua ndyuna chaꞌ tsoꞌo jiꞌi̱ Jesucristo, ñati̱ chalyuu ti ngua nguꞌ biꞌ, biꞌ chaꞌ ngujuii nguꞌ, ñiꞌya̱ nu nscua chaꞌ cajaa lcaa ñati̱; pana cuaꞌni Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ tyuꞌú nguꞌ biꞌ chaca quiyaꞌ, chaꞌ caja chalyuu nu ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, chaꞌ cua ngusñi nguꞌ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús. \p \v 7 Cua tye ti chaꞌ jiꞌi̱ lcaa na nu ntsuꞌu chalyuu; biꞌ chaꞌ tsoꞌo la si cuaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ ca ma̱, tii ti tiꞌ ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu chaꞌ taca cuaꞌni ma̱ cña tsoꞌo, chaꞌ luꞌba ti taca chcuiꞌ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi. \v 8 Nu chaꞌ nu ndulo tsa chaꞌ cuaꞌni ma̱ ni, biꞌ laca chaꞌ xcuiꞌ tsoꞌo caca tyiquee ma̱ ñaꞌa̱ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱. Loꞌo si juaꞌa̱ ntiꞌ na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ tyaꞌa na, ndyuꞌni clyu tiꞌ na jiꞌi̱ quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ tyaꞌa na liꞌ. \v 9 Ta ma̱ xi toꞌ tyi ma̱ su tyiꞌi̱ tyaꞌa ma̱, loꞌo juaꞌa̱ ta ma̱ na cacu nguꞌ loꞌo tyalaa nguꞌ biꞌ slo ma̱; ná chcuiꞌ ma̱ chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱ xquiꞌya chaꞌ ndyalaa nguꞌ slo ma̱. \v 10 Nda xlyaꞌbe ti ycuiꞌ Ndyosi ñiꞌya̱ taca cuaꞌni scaa ma̱ sca cña tsoꞌo, lcaa ma̱ nu ngusñi ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ Jesús. Ñiꞌya̱ loꞌo nxtyucua ycuiꞌ Ndyosi jiꞌna chaꞌ caca tyaꞌna tiꞌ na jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ na, la cuiꞌ juaꞌa̱ ngaꞌa̱ chaꞌ xtyucua na jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo cuaꞌni na cña nu nda Ni chaꞌ cuaꞌni sa scaa na. \v 11 Culuꞌu ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ñati̱, si biꞌ laca cña nu cua nda Ni jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱; culuꞌu ma̱ tsa ñaꞌa̱ chaꞌ nu ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chcuiꞌ Ni loꞌo nguꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ xtyucua ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱ loꞌo tyucui juersa nu nda ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱, si biꞌ laca cña nu cua nda Ni jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱. Nu loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ cña tsoꞌo nu ndyuꞌni ma̱ biꞌ, liꞌ cuaꞌni tlyu nguꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi xquiꞌya Jesucristo. Loꞌo liꞌ ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye chaꞌ cuaꞌni tlyu nguꞌ jiꞌi̱ Cristo biꞌ, chaꞌ laca Cristo loo tsiyaꞌ ti. Juaꞌa̱ caca chaꞌ tuꞌni. \s1 Ntsuꞌu chaꞌ tyacua chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ ñati̱ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo Jesucristo \p \v 12 Cuꞌma̱ tyaꞌa tsoꞌo na, masi lye tsa cuaꞌni lyaꞌ tiꞌ ñati̱ jiꞌi̱ ma̱, ñiꞌya̱ ntiꞌ si ntsuꞌu ma̱ ndyaqui̱ ma̱ lo quiiꞌ, ná ntsuꞌu chaꞌ cube tsa tiꞌ ma̱; ná tsoꞌo si culacua tsa tiꞌ ma̱ liꞌ, ñiꞌya̱ si ná tsoꞌo tyacua chaꞌ cuxi jiꞌi̱ ma̱, ntiꞌ ma̱. Juaꞌa̱ liꞌ nchca cuayáꞌ tiꞌ Ni si chañi chaꞌ ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Ni, si ná chañi chaꞌ biꞌ. \v 13 Ngaꞌa̱ chaꞌ caca tsoꞌo tyiquee ma̱ loꞌo tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ ñiꞌya̱ ngua lyaꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Cristo, juaꞌa̱ ca lyaꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ cuꞌma̱ juani. Tlyu tsa laca Cristo cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, lye tsa quijiꞌi̱ xee jiꞌi̱ Ni loꞌo ca̱a̱ ycuiꞌ Cristo chaca quiyaꞌ nde loo la; liꞌ ca chaa la tiꞌ ma̱, ca tsoꞌo la tyiquee ma̱. \v 14 Nu loꞌo nchcuiꞌ nguꞌ chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ ma̱ xquiꞌya Cristo, ca tsoꞌo tyiquee ma̱ chaꞌ ndiꞌi̱ Xtyiꞌi ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ma̱, loꞌo juaꞌa̱ tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni. Nchcuiꞌ nguꞌ biꞌ chaꞌ cuxi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi; pana cuꞌma̱ ni, tsoꞌo tsa si tya cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ Ni. \v 15 Ná tsoꞌo tsiyaꞌ ti si cuaꞌni ma̱ chaꞌ cuxi. Liñi tsa laca si chcubeꞌ nguꞌ nu loꞌo cuaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi; masi cujuii nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱, masi cuaana nguꞌ na nu ntsuꞌu jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱, masi cuaꞌni nguꞌ xaꞌ lo chaꞌ cuxi nu ná ntsuꞌu chacuayáꞌ cuaꞌni nguꞌ, masi xu̱u̱ tyaꞌa nguꞌ loꞌo nguꞌ nu laca loo, liñi tsa si chcubeꞌ nguꞌ biꞌ. \v 16 Pana ná ntsuꞌu chaꞌ ca tyujuꞌu tiꞌ ma̱ si xcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ laca ma̱ ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo; cuaꞌni tlyu ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ juaꞌa̱ ndyaca jiꞌi̱ ma̱ liꞌ. \p \v 17 Cua ndyalaa hora chaꞌ xana cuaꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ lcaa ñati̱, pana clyo nguxana Ni loꞌo ñati̱ nu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni; biꞌ chaꞌ laca si ntsuꞌu xi chaꞌ tiꞌí jiꞌna juani loꞌo nguxana ca ti Ni ndyuꞌni cuayáꞌ Ni jiꞌi̱ ñati̱, caca cuayáꞌ tiꞌ na chaꞌ tlyu la chaꞌ caca loꞌo chcubeꞌ nguꞌ cuxi nde loo la. Liꞌ chcubeꞌ ñati̱ nu ná ntajaꞌa̱ taquiyaꞌ jiꞌi̱ chaꞌ tsoꞌo nu jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 18 Tucui tsa chaꞌ laca chaꞌ clyaá ñati̱ nu nduꞌni chaꞌ tsoꞌo ti; pana nu ñati̱ xñaꞌa̱, loꞌo juaꞌa̱ ñati̱ nu ntsuꞌu chaꞌ cuxi jiꞌi̱ ni, tye chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ tsiyaꞌ ti. \v 19 Ndyiji xi chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ ma̱ juani chacuayáꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. Cua jlo tiꞌ Ni chaꞌ biꞌ, pana ná culatiꞌi̱ Ni jiꞌna si juaꞌa̱. Ntsuꞌu chaꞌ tya cuaꞌni na xcuiꞌ chaꞌ tsoꞌo, chaꞌ ñaꞌa̱ ti xñi na chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni nu ngüiñá lcaa lo na, masi nchcubeꞌ na; chañi chaꞌ cñaꞌa̱si̱i̱ Ni jiꞌna liꞌ. \c 5 \s1 Cui̱i̱ nu nda Pedro loꞌo ñati̱ tyaꞌa ngusñi chaꞌ jiꞌi̱ Jesucristo \p \v 1 Sca nguꞌ cusuꞌ nu laca loo laca naꞌ, loꞌo juani ntiꞌ naꞌ ta naꞌ sca cui̱i̱ loꞌo cuꞌma̱ tyaꞌa cusuꞌ na. Loꞌo naꞌ, cua naꞌa̱ naꞌ jiꞌi̱ Cristo loꞌo nguxcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ yu, biꞌ chaꞌ jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ stuꞌba ti tyiꞌi̱ lcaa tyaꞌa na ca slo ycuiꞌ Ndyosi; ñaꞌa̱ na chaꞌ tlyu nu caca liꞌ. \v 2 Ntsuꞌu chaꞌ ñaꞌa̱si̱i̱ tsoꞌo ma̱ jiꞌi̱ lcaa nguꞌ tyaꞌa ma̱, ñaꞌa̱ taju nguꞌ tyaꞌa ma̱ ca su laca ma̱ loo jiꞌi̱ nguꞌ. Ñiꞌya̱ ntiꞌ xlyaꞌ, juaꞌa̱ laca nguꞌ biꞌ; ñiꞌya̱ ntiꞌ ñati̱ nu ñaꞌa̱si̱i̱ jiꞌi̱ xlyaꞌ, juaꞌa̱ laca na, nguꞌ cusuꞌ tyaꞌa na. Ngaꞌa̱ chaꞌ xtyucua na jiꞌi̱ nguꞌ tyaꞌa na chaꞌ tyanu tachaa la chaꞌ jiꞌi̱ Cristo tyiquee nguꞌ. Tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ, chaꞌ juaꞌa̱ ntiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ cuaꞌni na; ná tsoꞌo si ntsuꞌu chaꞌ tatsaa nguꞌ tyaꞌa ma̱ jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ. Loꞌo juaꞌa̱ ná tsoꞌo si quiñaꞌa̱ tsa cayaꞌ xñi ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ, pana tsoꞌo la si tyucui tyiquee ma̱ cuaꞌni ma̱ cña biꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi. \v 3 Ná laca ma̱ xuꞌna nguꞌ tyaꞌa ma̱, biꞌ chaꞌ tsoꞌo ti cuaꞌni ma̱ slo nguꞌ, chaꞌ taca ca cuayáꞌ tiꞌ xaꞌ la nguꞌ tyaꞌa ma̱ ñiꞌya̱ nu ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni nguꞌ. \v 4 Nu loꞌo tyuꞌu tucua ycuiꞌ nu Xuꞌna na, liꞌ ta Ni na tsoꞌo nu tyacua jiꞌi̱ ma̱. Ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye tsiyaꞌ ti na nu ta Ni jiꞌi̱ lcaa na nu ntsuꞌu cña jiꞌna chaꞌ ñaꞌa̱si̱i̱ na jiꞌi̱ taju ñati̱ jiꞌi̱ Ni; siꞌi ñiꞌya̱ ntiꞌ ngana nu caja jiꞌna loꞌo ndyuꞌni na cña nde chalyuu nu yala ti tye biꞌ. \p \v 5 Loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ nguꞌ cuañiꞌ ni, ta naꞌ sca cui̱i̱ loꞌo ma̱. Taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ nguꞌ cusuꞌ nu laca loo jiꞌi̱ ma̱. Loꞌo juaꞌa̱ ntsuꞌu chaꞌ xtyucua ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱, chaꞌ ná tsoꞌo cuaꞌni tyucuaa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. Ndiꞌya̱ nscua chaꞌ lo quityi jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi: \q1 Xu̱u̱ tyaꞌa ycuiꞌ Ndyosi loꞌo ñati̱ nu nduꞌni tyucuaa tiꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱, \q1 pana xtyucua tsa Ni jiꞌi̱ ñati̱ nu xti ti chaꞌ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ cuentya jiꞌi̱ ycuiꞌ ca nguꞌ. \m \v 6 Biꞌ chaꞌ taquiyaꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ nu nchcuiꞌ ycuiꞌ Ndyosi nu laca loo tsiyaꞌ ti, chaꞌ ná cuaꞌni tyucuaa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ ma̱; cua jlo tiꞌ ycuiꞌ Ni ni tsa̱ laca nu loꞌo cuaꞌni Ni chaꞌ caca ma̱ ñati̱ tlyu la. \v 7 Cachaꞌ ma̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni lcaa chaꞌ nu nclyacua tsa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱, loꞌo liꞌ cuaꞌni Ni chaꞌ ngaꞌaa cube tiꞌ ma̱ jiꞌi̱ chaꞌ biꞌ. Chañi chaꞌ ndube tiꞌ ycuiꞌ Ni ñaꞌa̱ Ni jiꞌi̱ cuꞌma̱. \p \v 8 ¡Tii ti tiꞌ ma̱ tyiꞌi̱ ma̱ chalyuu! Ná cajaꞌ ma̱, chaꞌ tyaꞌa cusu̱u̱ ma̱ laca ycuiꞌ nu xñaꞌa̱, loꞌo juaꞌa̱ cacua tsa ndu̱ biꞌ slo ma̱. Ñiꞌya̱ ntiꞌ sca cuichi nu tyaala tsa nu nclyana jiꞌi̱ sca ñati̱ chaꞌ cacu niꞌ, juaꞌa̱ ntiꞌ ndyaꞌa̱ yuꞌu nu xñaꞌa̱ biꞌ chalyuu. \v 9 Xñi tsoꞌo ma̱ chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca nguula tiꞌ tyiquee ma̱; liꞌ ná ta ma̱ chacuayáꞌ tyiji̱loo nu xñaꞌa̱ biꞌ jiꞌi̱ ma̱. Jlo tiꞌ na chaꞌ sca ti cuayáꞌ ndyacua chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ lcaa tyaꞌa na tyucui ñaꞌa̱ chalyuu. \v 10 Pana xti ti tsa̱ tyacua chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ ma̱. Loꞌo tye tsa̱ nu nchcubeꞌ ma̱, liꞌ cuaꞌni ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ caca tsoꞌo ma̱, cuaꞌni Ni chaꞌ caca nguula tiꞌ tyiquee ma̱ chaca quiyaꞌ; ta Ni juersa jiꞌi̱ ma̱, chaꞌ xcuiꞌ tsoꞌo tsa nduꞌni ycuiꞌ Ni loꞌo na. Xquiꞌya Cristo cua ngusubi Ni jiꞌna chaꞌ taca tyiꞌi̱ na ca su tlyu su ntucua ycuiꞌ Ni. \v 11 Ná ngaꞌa̱ chaꞌ tye tsa̱ nu cuaꞌni tlyu na jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi liꞌ, chaꞌ laca Ni loo tsiyaꞌ ti. Juaꞌa̱ caca chaꞌ tuꞌni. \s1 Nchcuiꞌ salyaꞌ Pedro loꞌo nguꞌ \p \v 12 Jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ tsoꞌo tsa ngusñi Silvano tyaꞌa na chaꞌ jiꞌi̱ ycuiꞌ nu Xuꞌna na; yu biꞌ laca nu nguxtyucua tsa ꞌna loꞌo nguscua ya quityi sube re chaꞌ ca̱a̱ slo cuꞌma̱. Ntiꞌ naꞌ chaꞌ caca nguula tiꞌ tyiquee ma̱, chaꞌ chañi chaꞌ tlyu tsa chaꞌ tsoꞌo nduꞌni ycuiꞌ Ni loꞌo na. Jlo tiꞌ naꞌ chaꞌ biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ tsoꞌo tsa si loꞌo cuꞌma̱ tyiꞌu tiꞌ ma̱ chaꞌ biꞌ, ñiꞌya̱ laca loꞌo nxtyucua tsa ycuiꞌ Ni jiꞌna lcaa tsa̱. \p \v 13 Ñaꞌa̱ tsaca taju ñati̱ jiꞌi̱ Jesucristo nde Babilonia re nda nguꞌ xlyo niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱. Nguꞌ tyaꞌa na laca nguꞌ biꞌ, chaꞌ loꞌo tyucui taju nguꞌ biꞌ, ngusubi ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nguꞌ chaꞌ caca nguꞌ ñati̱ jiꞌi̱ Ni. “Xlyo niꞌi̱”, nacui̱ Marcos jiꞌi̱ cuꞌma̱, nu Marcos nu laca ñiꞌya̱ ntiꞌ sca sñiꞌ naꞌ. \v 14 Chcuichaꞌ ma̱ jiꞌi̱ lcaa nguꞌ tyaꞌa ma̱; quityi ma̱ jiꞌi̱ tyaꞌa ma̱ cuentya jnaꞌ, chaꞌ chañi chaꞌ tsoꞌo ntsuꞌu tyiquee na ñaꞌa̱ na jiꞌi̱ tyaꞌa na. \p Cuaꞌni Ni chaꞌ ti̱ ti tyiꞌi̱ cresiya jiꞌi̱ lcaa cuꞌma̱ nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo Cristo.