\id TIT \h TITO \toc1 Sí² Hi³ Ca³zen³ Po¹ Ñí¹con² Tito \toc2 TITO \toc3 Tit. \mt1 Sí² Hi³ Ca³zen³ Po¹ Ñí¹con² Tito \c 1 \s1 Po¹ ca³zen³ sí² lá² ñí¹con² Tito \p \v 1 Jná¹³ Po¹ tsá² quian²¹ Dió³², jan² tsá² lɨ́n³ *tɨ³² quian³² jë¹ Jesucristo hi³ ngáɨ¹ jná¹³ jáɨ¹³ ñí¹con² tsá² má²ca³quianh³ Dió³² hi³ tanh¹³ tsú² ta²¹ Dió³² re² lɨ́n³², hi³ lɨ³ ñi³² tsú² re² jú¹ tson². Jú¹ tson² jáun² jmu³ hi³ lɨ³ zian² tsú² hi³ ca³tɨn¹ Dió³², \v 2 jáun² lɨ́¹³ hu²¹ tsɨ́³ tsú² hi³ lɨ́¹³ zian² cun³ jmɨ́¹hi³nio², la³ cun³ rón³² lɨ́³ jáɨ¹³ hi³ ca³jmú³ jáun² Dió³², Tsá² tiá² lɨ́¹³ ma³cau². Jáɨ¹³ jáun² né³ má²ca³jmú³ Dió³² la³ cun³ jmɨ́¹tin² lɨ́n³², jmɨ́¹ ñeh² bíh¹ hi³ lɨ́¹³ tá¹ cáun² la³ cu³ la³ juéh³ mɨ³cuú²; \v 3 hi³ jáun² jmɨ́¹ má²ca³tsɨn¹³ jmáɨ¹ hi³ ca³tón³ Dió³² jmɨ́¹tin² né³, ca³ma³li²¹ jú¹ chú³² quioh²¹, hi³ jáun² jná¹³ hléh²³ jú¹ chú³² jáun² la³ cun³ héih³² quioh²¹ Dió³² Tsá² liáu³² dí² hí³. \v 4 Hnú² Tito, tsá² lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ jan² jón³² jná¹³ cu³tí³ cun³ñí¹ hi³ táunh²³ dí² ta²¹ cú²re², sí² lá² zein²¹ jná¹³ ñí¹con² hnú²; hnó³² jná¹³ hi³ cuɨ́¹ má¹hé¹ má¹mieh² hnú² Dió³² Jméi² dí² jɨ³ Jesucristo Tsá² liáu³² dí², [hi³ cuɨ́¹ jmu¹ tsú² juenh² tsɨ́³], jɨ³ hi³ cuɨ́¹ jmu¹ tsú² siáh³ hi³ zian² nú² cáun² hi³ re² hi³ tɨn². \s1 Ha³ lánh³ ñi³táunh¹ tsá² ca³tɨ²¹ hau³ jáɨ¹³ ñí¹con² tsá² má²lɨ́n³ cuáh³² \r (1 Timoteo 3:1-13) \p \v 5 Hi³ jáun² né³, hnú² ca³cháu³² jná¹³ hué³² Creta nio² chu³ jmáɨ² nɨ́², hi³ jmúh¹³ hnú² re² nɨ́¹juáh³ he³ hi³ tiá² má²tí³ quioh²¹ tsá² má²lɨ́n³ hí³ cuáh³², hi³ hɨen¹³ nú² tsá²daun³² tsá² hau³ jáɨ¹³ ma³ quin³² ma³ caun³² juú², la³ cun³ rón³² hi³ ca³juánh³² jná¹³ jáun² ñí¹con² hnú². \v 6 Tsá²daun³² tsá² he³ ta²¹ jáun² hniáuh³² lɨ́n³ tsá² tiá² lɨ́¹³ lɨ³ chá³² tsú² tso³ quioh²¹. Tsá² la³ hí³ hniáuh³² zian² jan² tán¹ tsá²mɨ³ ñí²cuo²; ja³bí¹ jon² tsú² hniáuh³² má²tanh² ta²¹ Dió³², hi³ tiá² hniáuh³² jmu² tsú² cun³ tɨn² tsɨ́³ hnga², ho³ hi³ tiá² ta²¹ tanh² jméi² mí¹ziú¹³, jáun² tiá² lɨ́¹ ziu³ lɨ́¹ hɨe³ tsú² tsáu². \v 7 Quí¹ cun³ñí¹ hi³ tsá² má²lieih²¹ hí³ lɨ́n³ quian²¹ Dió³², hi³ jmu² tsú² hua³hín¹³ tsá² joh¹ Dió³², jáun² tiu³nio² hniáuh³² lɨ́n³ tsú² jan² tsá² tiá² lɨ́¹³ lɨ³ chá³² tsáu² tso³ quioh²¹. Tiá² hniáuh³² jmu³ tsú² quien² hnga², sa³jun³ hi³ chei³² tsɨ́³ tsú². Ja³bí¹ tiá² hniáuh³² hi³ ñi³hein²¹ tsú², sa³jun³ hi³ jmu² tsú² hniéi², sa³jun³ hi³ hen² tsɨ́³ tsú² quɨe³ lɨ́¹ zia³². \v 8 Hniáuh³² ma³hnio³ bí¹ tsú² la³jɨ́n³² tsá² ñi³tin²¹ hñú¹³, tsá² jlánh¹ hnió³ jmáh³la³ hi³ chu²¹, tsá² cháunh²³ re² chí¹, tsá² zian² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³², tsá² chun¹, tsá² tɨn² tɨ³ jinh³ hnga². \v 9 Ja³bí¹ la³ jáun² hniáuh³² zianh³² tiá³ tsú² jú¹ tson² hi³ má²ca³lɨ³ ñi³², jáun² cun³quionh³ jú¹ tson² jáun² lɨ́¹³ cuéh³² tsú² tsáu² pí³, hi³ lɨ́¹³ tioh²¹ tsú² ma³tson² jáɨ¹³ quioh²¹ quionh³ tsá² hleh³² jú¹ siáh³. \p \v 10 Quí¹ juóun³² tsáu² zian² hi³ hoh³ jú¹ tson², tsá² hleh³² tɨ³ jéin³², tsá² lɨ́¹ má²cau²; tsá² *judíos bíh¹ tsá² la³ñí¹ la³ján³ hi³ lɨ́n³ la³ jáun², tsá² jlánh¹ juáh²³ hí³ hi³ hniáuh³² *tiú³² tsú² chí² láu² hná¹³ ñí¹ zian² tsáu². \v 11 Hniáuh³² bíh¹ jná¹³ ho³ tsú²; quí¹ cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ hniá¹ tsú² quɨe³ lɨ́¹ zia³², jáun² hɨeh³² tsú² tsáu² jáɨ¹³ hi³ tiá² ca³tɨ²¹, hi³ juóun³² tsáu² má²ca³hliah³ tsú² tsɨ́³ tá¹ ma³ cáun² hñú³. \p \v 12 Jan² tsá² lɨn³ tɨ³² tsá² jniá³ jmɨ́¹ tsɨ́³ hué³² Creta nɨ́² ca³hléh³ jmɨ́¹tin² lɨ́n³² hi³ ca³tɨn¹ tsá²co¹ tsú² hué³² nɨ́², hi³ ca³juáh³: “Tsá² hué³² Creta lá², jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³² tɨ́¹ jáɨn², tsá² lín¹ jáh³ hngá¹ jáh³ náɨ², tsá² lɨ́¹ hnió³ cu³ hɨ́nh³, tsá² juoh²”. \v 13 Tson² bíh¹ jáɨ¹³ lá²; jáun² hnú² hniáuh³² quiú¹ jin¹³ lɨ́n³² tsá² hí³, jáun² lɨ³mí¹ lɨ³ chú³² jmɨ́¹ tsɨ́³ tsá² má²tanh² hí³ ta²¹ Dió³²; \v 14 hi³ jáun² tiú²uú² tónh³² tsú² ta²¹ jáɨ¹³ lɨ́¹ chin² tsá² judíos chí¹, sa³jun³ héih³² quioh²¹ tsá² má²ca³chá³ tɨ³ có³² jú¹ tson². \p \v 15 Cun³ jɨ² bíh¹ la³jɨ́³² ñí¹con² jan² tsá² má²jɨ² jmɨ́¹ tsɨ́³, tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² má²ca³hliáh² tsɨ́³ má¹ná¹, tsá² tiá² ta²¹ taunh³², jáun² ñí¹con² tsá² la³ hí³ cá² ñí¹ hi³ hlah³ bíh¹ zia³², quí¹ la³ tɨ³ jmɨ́¹ tsɨ́³ bíh¹ tsú² má²ca³hliáh² cu³tsa³² quionh³ la³jɨ́³² hi³ cháunh²³ chí¹. \v 16 Uá¹jinh¹ juáh³ tsú² hmóu³² hi³ cuóun³² Dió³², tɨ³la³ tiá² jmu² yáh³ tsú² la³ cun³ hi³ jmɨ́¹ hniáuh²¹ jmu³ sá¹jmɨ́¹ hi³ tson². Jmáh³la³ hi³ tiá² jéih³² Dió³² bíh¹ jmu² tsá² tiá² ta²¹ haɨh²¹ la³ hí³; cónh³ tiá² lin¹ ñí¹ quien² bíh¹ tsú² ca³tɨ²¹ hi³ chu²¹. \c 2 \s1 Po¹ hɨe³² jú¹ tson² ha³ lánh³ hniáuh³² zian² tsá² joh¹ Dió³² \p \v 1 Tɨ³la³ hnú² ca³tɨn¹ hléh¹³ jmáh³la³ jú¹ tson². \v 2 Juoh¹ hnú² tsá²ñuh² tsá² má²lieih²¹ hi³ ñi³táunh¹ tsú² cá²re² he², hi³ jmu³ tsú² zian² tsɨ́³, jɨ³ hi³ tɨ³ jinh³ tsú² siáh³ hmóu³². Ja³bí¹ hniáuh³² tanh² tsú² siáh³ ta²¹ Dió³² re² la³ cun³ rón³² lɨ́³ jú¹ tson², hi³ hnio³ tsú² tsá²ján² tsá²ján², hi³ cueh³² tsú² siáh³ tsɨ́³ lɨ³ua³ cáun² he³ quiunh³². \v 3 Ja³bí¹ la³ jáun² juoh¹ hnú² siáh³ tsá²mɨ³ tsá² má²lieih²¹ hi³ ma³li²¹ tsú² hi³ tanh² ta²¹ Dió³², hi³ tiá² ziu³ hɨen³ tsú² tsáu², hi³ tiá² hniáuh³² ma³héinh³² tsú² siáh³. Hniáuh³² ná¹lɨ́n³ tsú² cáun² nóh³² chu²¹, \v 4 jáun² la³ jáun² lɨ́¹³ hɨ́eh³² tsú² tsá²mɨ³ tsá² tsá¹míh¹ ha³ lánh³ rón³² ma³hnio³ ñí²cuo², jɨ³ jon² nɨ́² siáh³, \v 5 hi³ lɨ́n¹³ tsú² tsá² tɨn² tɨ³ jinh³ hnga², tsá² má²jɨ² jmɨ́¹ tsɨ́³, tsá² hua³hín¹³ re² hñú¹³, tsá² chun¹, tsá² tanh² ta²¹ ñí²cuo²; quí¹ jáun² la³ jáun² hí¹ jan² tiá² hin² lɨ́¹³ hléh³² hlah³ ca³tɨ²¹ jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³². \p \v 6 Ja³bí¹ la³ jáun² juoh¹ hnú² tsá² tsá¹ñú¹ hi³ cuɨ́¹ tɨ́¹ cuɨ́¹ jinh¹³ tsú² hmóu³². \v 7 Huen² bíh¹ hnú² ca³tɨ²¹ lɨ́n¹³ cáun² nóh³², jan² tsá² lin¹ hi³ jmu² jmáh³la³ ta²¹ chu²¹; hniáuh³² hɨeh¹ nú² tsáu² jú¹ tson² hngó³², jú¹ he² tiá³. \v 8 Jáɨ¹³ quián¹³ nú² hniáuh³² lɨ́³ jmáh³la³ jú¹ tson², jáun² tiá² hin² lɨ́¹³ choh¹³ jú¹ hlah³ quián¹³ hnú². Jáun² lɨ́¹ hua³heih²¹ bíh¹ ziu³ hɨe³ tsá² tiá² jéih³² jáɨ¹³ quián¹³ hnú², quí¹ tiá² zia³² yáh³ he³ jáɨ¹³ hléh³² tsú². \p \v 9 Juoh¹ hnú² *tsá² má²ná¹hlánh¹ hi³ tanh¹³ tsú² ta²¹ tsá² lɨ́n³ juo¹³ he³ cáun² hi³ juáh³, jɨ³ hi³ ma³hiún² tsú² siáh³ tsɨ́³ tsá² hí³. Ja³bí¹ tiá² hniáuh³² nga³ tsú² tiá³ ñí¹con² juo¹³. \v 10 Tiá² hniáuh³² han³ tsú², hniáuh³² jmu³ tsú² cá² ñí¹ hi³ lɨ́¹³ niau²¹ tiá³ tsɨ́³ juo¹³ ñí¹con² bíh¹ tsú²; cun³quionh³ la³jɨ́³² hi³ jmu² tsú² jáun² lɨ́¹³ ma³jnia³² tsú² re² jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³² Tsá² liáu³² dí². \p \v 11 Quí¹ má²ca³ma³li²¹ bíh¹ Dió³² hi³ ja³² mií³ tsɨ́³, hi³ hnió³ lión³² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². \v 12 Hi³ cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, má²ca³lɨ³ né¹ dí² hi³ hniáuh³² chá¹³ dí² tɨ³ có³² la³jɨ́³² hi³ tiá² jéih³² Dió³², la³jɨ́³² hi³ dí¹quiaunh²¹ tsɨ́³ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². Hi³ hniáuh³² táɨ² dí² tɨ́¹ jinh²¹ hmóu³², hi³ ziáun² dí² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³², hi³ ziáun² dí² jmáh³la³ hi³ ca³tɨn¹ Dió³² tá¹la³ ziáun² dí² jáun² ñí¹ hué²¹ lá². \v 13 Hi³ hniáuh³² ná¹hé² ná¹jan³² dí² jmáɨ¹ hi³ má²ná¹hu²¹ jáun² tsɨ́³ dí², jmáɨ¹ chu²¹ hi³ ma³jnia³² Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo, Dió³² Tsá² cú² juenh², Tsá² liáu³² dí². \v 14 Tsá² hí³ ca³cuen³ hnga² hi³ jún³ hi³ ca³ta¹ dí², hi³ jáun² lɨ́¹³ liáu³² dí² tsú² ñí¹con² hi³ jmɨ́¹ ziáun² dí² jáun² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³²; hi³ ma³jɨn² tsú² jnoh¹, jáun² jnoh¹ lɨ́n¹³ tsá² joh¹ tsú², tsá² hniá¹ jmu³ hi³ chu²¹. \p \v 15 Hi³ jáun² né³, jáɨ¹³ nɨ́² bíh¹ hɨeh¹ hnú² tsáu². Hniáuh³² hlɨ́¹ lienh¹ hnú² tsú², jɨ³ hi³ quiú¹ jin¹³ nú² tsú², quí¹ hnú² bíh¹ tsá² hauh³² jáɨ¹³ jáun². Tiá² hniáuh³² jmúh¹³ hnú² hí¹ cáun² hi³ lɨ³ lɨ́¹³ méih³ hi³ quien² nú² ñí¹con² tsáu². \c 3 \s1 He³ ca³tɨn¹ tsá² tanh² ta²¹ Dió³² jmu³ \p \v 1 Hi³ jáun² né³, cháu¹ hnú² tsɨ́³ tsá² tionh² jo³cuonh² nú² nɨ́² hi³ tanh¹³ tsú² ta²¹ tsá² ná¹ho² ta²¹, jɨ³ la³jɨ́n³² tsá² ná¹lɨ́n³ ta²¹ nɨ́² siáh³, hi³ ma³tí³² tsú² la³ cun³ hi³ juáh³ tsá² hí³, hi³ hniáuh³² tiáunh¹ tsú² hua³jan²¹ hi³ jmu³ la³jɨ́³² hi³ chu²¹. \v 2 Ha³ lɨ́² cuɨ́¹ tú¹ cuɨ́¹ hión²¹ tsú² hí¹ jan² tsáu², cha³ jmɨ́¹ jmu³ tsú² hniéi² tɨ³ re² bíh¹ jmu³ tsú² juenh² tsɨ́³, hi³ hí¹ cú¹pih²¹ tiá² jmu³ tsú² quien² hmóu³². \p \v 3 Quí¹ la³jáɨ³² bíh¹ dí² jmɨ́¹ láɨ³ tsá² cáun¹ jmɨ́¹tin², hi³ tiá² jmɨ́¹ má²ti²¹ dí² la³ cun³ héih³² hi³ tɨ́² hiáu²³ dí², hi³ jmɨ́¹ lɨ́²can² jnoh¹ cun³quionh³ jú¹ tɨ́¹jáɨ², hi³ jmɨ́¹ má²ca³taun³ tsɨ́³ dí² jmú¹³ tso³; jmɨ́¹ láɨ³ dí² la³juah²¹ dúh¹ *tsá² má²ná¹hlánh¹ ñí¹con² la³jáh³ dú¹ ñí¹ hi³ jmɨ́¹ dí¹quiaunh²¹ tsɨ́³ dí² jmú¹³. Jmɨ́¹ láɨ³ dí² tsá² hian² tsɨ́³, tsá² uóu³² tsɨ́³, hi³ jmɨ́¹ ná¹háu³ dí² quiúnh¹ tsá²ján² tsá²ján². \v 4 Tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³ma³li²¹ Dió³² Tsá² liáu³² dí² hi³ hu²¹ chú³² tsɨ́³, jɨ³ hi³ jlánh¹ hnio³ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá², \v 5 jmɨ́¹jáun² ca³liáu³² dí² tsú². Tɨ³la³ jun³juáh¹³ hi³ ca³jmú¹³ jnoh¹ hi³ chú³² ñí¹con² yáh³ Dió³² ca³liáu³², cáun² hi³ lɨ́¹ ja²¹ mií³ tsɨ́³ hnga² bíh¹ Dió³². Jmɨ́¹jáun² ca³ma³jɨn² Jmɨ́²chí³ Chun¹ la³jáɨ³² dí², hi³ jáun² ca³lɨ³ hmaɨ²¹ jmɨ́²chí³ quiú¹³ dí², hi³ ca³lɨ³ziáun² dí² siáh³ cónh³ hi³ hmaɨ²¹. \v 6 Cun³quionh³ Jesucristo Tsá² liáu³² dí², ca³cuen³ Dió³² ca³la³ jonh³ jmɨ́¹ tsɨ́³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ ñí¹con² dí². \v 7 Cun³ñí¹ hi³ ja³ jáun² mií³ tsɨ́³ bíh¹ Dió³², hi³ jáun² ca³lɨ³ la³juah²¹ dúh¹ hi³ tiá² tso³ ren² dí², hi³ jáun² má²hiau³² dí² jáɨ¹³ hi³ lɨ³ ziáun² cun³ jmɨ́¹hi³nio², la³ cun³ hi³ qui³ hu²¹ jáun² tsɨ́³ dí². \p \v 8 Jú¹ tson² cu³tí³ bíh¹ nɨ³², hi³ jáun² jná¹³ hnó³² hi³ la³ má²ma³tson¹³ jáun² hnú² jáɨ¹³ lá², hi³ jáun² tsá² tanh² hí³ ta²¹ Dió³² jmu³ hi³ chú³² la³ má²jmu² jáun². Quí¹ hi³ jáun² bíh¹ jlánh¹ chú³², jlánh¹ zia³² ñí¹ lɨ³ quien² ñí¹con² ca³la³ jɨ́n³² tsáu². \v 9 Tɨ³la³ tiá² hniáuh³² má¹cú¹ má¹jenh¹ hnú² jú¹ tiá² ta²¹ lɨ³ jmu³, hi³ tiá² hniáuh³² lɨ́n¹³ nú² hi³ chú³² quiú² táɨnh²³ tsú² hi³ lɨ³ quien² dí¹hio³ ñú¹deh³, sa³jun³ hi³ quiú¹ tanh¹ hnú² tsáu² jáɨ¹³ hi³ rá¹tioh³ jáun² ñí¹ liei²¹ quioh²¹ hla¹ Moisés. Quí¹ jun³ lin¹ zia³² ñí¹ jmu³ ta²¹ yáh³ hi³ jmu² tsú² la³ jáun². \p \v 10 Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² lɨ́¹ hnió³ ma³quien² jáɨ¹³ quioh²¹ hnga² hi³ la³í¹ hnió³ hi³ han³ tsáu² ñí¹con², hi³ jáun² hniáuh³² juoh¹ hnú² tsá² la³ hí³ hi³ tiú²uú² jmu³ la³ jáun²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ la³ má²jmu² jáun² bíh¹ tsú², jáun² lɨ́²uú² lienh¹ tsá² hí³. \v 11 Quí¹ nɨ́¹juáh³ tsá² má²jmu² la³ jáun², jáun² má²ñíh¹ hnú² hi³ má²ca³hliáh² jmɨ́²chí³ quioh²¹ bíh¹ tsá² la³ hí³, cun³quionh³ tsáu¹³ hnga² tsú² má²lɨ́²zeh³ ñí¹ hlaɨh³. \s1 Má²ta²¹ hi³ ca³jmú³ Po¹ ñí¹con² Tito \p \v 12 Hi³ jáun² né³, nɨ́¹ má¹cá²zéin³² jná¹³ ñí¹con² hnú² Artemas, ho³lá²dá² Tíquico, jmu³ tion³ ña³² juú² Nicópolis, hi³ jáun² ñí¹ jáun² jenh¹³ dí², quí¹ jná¹³ len³ hi³ ñí¹ñí²¹ ñí¹ jáun² tá¹la³ ngá¹³ jáun² jmɨ́¹ ñí²cuóu³. \v 13 Jmu³ tion³ ma³hon¹ Zenas tsá² lɨ́n³ hí³ tsá² nau³² jáɨ¹³, jɨ³ Apolos. Jmu³ hi³ tiá² hi³ lɨ³hniauh³ hí¹ cáun² quioh²¹ tsú², jáun² lɨ́¹³ tsa³táunh¹ tsú² cáun² hi³ re² hi³ tɨn² juɨ³² he² hná¹ quioh²¹. \v 14 Hi³ jmúh¹³ nú² siáh³ hi³ lɨ³ ñi³² tsá² reh² he³ ta²¹ chu²¹ zia³² hi³ quien² jmu³ tsú² pí³ hi³ jmu³, jáun² lɨ́¹³ ma³hau³ tsú² he³ cáun² hi³ hniáuh³², hi³ jáun² bíh¹ lɨ³ quien² hi³ zian² tsú². \s1 Po¹ juáh³ hi³ cuɨ́¹ tionh¹ tsú² cáun² hi³ re² hi³ tɨn² \p \v 15 La³jɨ́n³² tsá² tionh² quiúnh¹ jná¹³ ñí¹ lá² juáh³ ñí¹con² hnú²: “Hia² nú²”. Jmu³ hi³ chú³², juah²¹ tiá³ hnú² hi³ ca³ta¹ jnoh¹: “Hia² hnoh²” ñí¹con² tsá² reh² tsá² hniau³ jnoh¹ tionh² ñí¹ nɨ́². Cuɨ́¹ má¹hé¹ má¹mieh² náh² Dió³² la³jɨ́n³². [Cun³ nɨ́² bíh¹ tí³ jáɨ¹³ hi³ juanh³² jná¹³ reh².]