\id JHN  
\h JUAN 
\toc1 Jú¹ Chú³² Hi³ Ca³jmú³ Juan² 
\toc2 JUAN 
\toc3 Jn. 
\mt2 Jú¹ Chú³² Hi³ Ca³jmú³ 
\mt1 Juan² 
\c 1  
\s1 Tsá² lɨ́n³ Jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³² lɨn³ jan² tsá²mɨ³cuóun² 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ ca³lɨ³zia³² ca³la³ jɨ́³² hi³ zia³², jmɨ́¹ má²zian² bíh¹ Tsá² lɨ́n³ hí³ Jáɨ¹³. Tsá² hí³ né³ jmɨ́¹ má²cuá³ bíh¹ quionh³ Dió³², hi³ Tsá² lɨ́n³ hí³ Jáɨ¹³ né³, hnga² bíh¹ Dió³² hí³.  
\v 2 La³ cun³ jmɨ́¹tin² jmɨ́¹ má²cuá³ bíh¹ tsú² quionh³ Dió³².  
\v 3 Cun³quionh³ hí³ bíh¹ dí² ca³jmú³ Dió³² ca³la³ jɨ́³² hi³ zia³², hí¹ cáun² yáh³ hi³ zia³² tiá² ca³lɨ³ ta³ tiá² quiéinh¹ hí³ dí².  
\v 4 Hí³ bíh¹ lɨ́n³ mí¹zioh²¹ quioh²¹ pí³ hi³ lɨ́¹³ zian² ca³la³ jɨ³lɨ³² hi³ zia³². Hi³ Tsá² tsóh²³ hí³ pí³ jáun² né³ lɨn³ siáh³ joh¹ sɨ́² hi³ táɨ³ jáun² ñí¹con² tsá²mɨ³cuóun².  
\v 5 Joh¹ sɨ́² jáun² né³ taɨ³² ñí¹ já¹niéi², tɨ³la³ já¹niéi² jáun² né³ tiá² má²ca³cah¹³ yáh³ jmáɨ¹ hi³ jmu³ quien² ñí¹con² joh¹ sɨ́² jáun². 
\p  
\v 6 Jáun² né³, ca³lɨ³zian² jan² tsá² zéi¹ Dió³² ñí¹ hué²¹ lá², tsá² hí³ jmáɨ² Juan².  
\v 7 Tsá² hí³ cuan³ hi³ lɨ́n³ tsá² zih³² jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ Tsá² lɨ́n³ hí³ joh¹ sɨ́² jáun², hi³ jáun² la³jɨ́n³² tsáu² jmɨ́¹ lɨ́¹³ tónh³² ta²¹ cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ juáh³ hí³ dí².  
\v 8 Jun³juáh¹³ hí³ yáh³ jmɨ́¹ lɨ́n³ joh¹ sɨ́² má¹ná¹, tɨ³la³ hí³ dá² cuan³ hi³ cua³zíh² jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ Tsá² lɨ́n³ hí³ joh¹ sɨ́² jáun² bíh¹.  
\v 9 Quí¹ né³bí¹ jmɨ́¹ má²ja³quián³ lɨ³jnia² yáh³ Tsá² hú¹tá¹ ti³tsóh³ lɨ́n³ mí¹zioh²¹ joh¹ sɨ́² ñí¹con² la³jɨ́n³² tsá²mɨ³cuóun². 
\p  
\v 10 Né³² né³, cuan³ bíh¹ Tsá² lɨ́n³ hí³ Jáɨ¹³ ñí¹ hué²¹ lá² jmɨ́¹ cuan¹, tɨ³la³ uá¹jinh¹ ñí¹ cuá¹ ñí¹ hué²¹ lá² ca³lɨ³zia³² cun³quionh³ hí³ dí², tɨ³la³ tsá² zian² hngá¹máh³ lá² má¹ná¹, tiá² ca³lɨ³ cuóun³² yáh³ Tsá² hí³.  
\v 11 Uá¹jinh¹ cuan³ tsú² ñí¹ cuá¹ ñí¹ hué²¹ lá² quioh²¹, tɨ³la³ tsá² tionh² hí³ jo³cuo² tsú² né³ tiá² ca³he³ yáh³ quioh²¹ tsú².  
\v 12 Tɨ³la³ cun³ jáun², la³jɨ́n³² la³ cun³ tsá² ca³he³ tsú², tsá² hí³ bíh¹ hiauh³ jáɨ¹³ hi³ lɨ́n¹³ jon² Dió³², la³ cun³ la³jɨ́n³² tsá² ca³chá³ hí³ cáun² tsɨ́³ ñí¹con² tsú² yáh³.  
\v 13 Hnga² Dió³² bíh¹ ca³ma³jniau² tsá² hí³ hi³ má²ná¹lɨ́n³ jon² Dió³², jun³juáh¹³ ca³lɨ³zian² tsú² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ jméi² dí¹hio³ ñú¹deh³ yáh³, sa³jun³ cun³ñí¹ hi³hliá² ca³lɨ³ hniá¹ tsá²mɨ³cuóun² hi³ lɨ³ zian² jon² yáh³, sa³jun³ lɨ́n³ tsú² jon² Dió³² cun³ñí¹ hi³hliá² jméi² tsú² ca³lɨ³hnió³ hi³ hí³ lɨ́n³ jon² Dió³². 
\p  
\v 14 Hi³ jáun² Tsá² lɨ́n³ hí³ Jáɨ¹³ né³ ca³lɨn³ tsá² dí¹ngú³, hi³ ca³cuá³ tsú² ja¹ quiú¹³ jnoh¹; hí³ bíh¹ dí² jan² Tsá² cáun² ja³² la³ má²ja³² jáun² mií³ tsɨ́³, jɨ³ hi³ cá² ñí¹ ca³ma³li²¹ tsú² siáh³ hi³ ha³ lánh³ rón³² lɨ́³ jú¹ tson². Jnoh¹ má²ca³neh²¹, hi³ má²ca³lɨ³tsɨn² jnoh¹ siáh³ ha³ la³ cónh³ tí³ hi³ quien² tsú², la³ cun³ qui³ ca³tɨ²¹ hi³ quien² Tsá² jan² tán¹ Jon² Dió³² Jméi² tsú².  
\v 15 Juan² tsá² ca³zion³ hí³ jmáɨ² tsáu² ca³cué³ jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ hí³ dí², jmɨ́¹ ca³juáh³ jáun² la³ lá², hi³ ca³hléh³ tiá³: 
\p ―Tsá² lá² bíh¹ Tsá² ca³hɨ́en³² jná¹³ hí³ jmɨ́¹ cá¹juáh²¹ jná¹³ jáun² la³ lá²: “Tsá² cuá¹ja³² chí¹cáɨn² cu³hna³² jná¹³ dá² jan² Tsá² tɨ³ quien² bíh¹ la³ cónh³ bíh¹ jná¹³; quí¹ Tsá² hí³ dá² jan² Tsá² jmɨ́¹ má²zian² bíh¹ la³ cun³ jmɨ́¹ ñeh² bí¹ hi³ lɨ³zian² jná¹³”. 
\p  
\v 16 Hi³ cun³ñí¹ hi³ cáun² ja³² la³ má²ja³² jáun² mií³ tsɨ́³ Tsá² hí³ né³, jáun² la³jáɨ³² bíh¹ dí² ca³hiau³ hi³ má²hé² má²mieh² tsú² cun³ jmá² cun³ jnia³².  
\v 17 Quí¹ cun³quionh³ hla¹ Moisés bíh¹ ca³hiau³ dí² liei²¹ quioh²¹ Dió³², tɨ³la³ cun³quionh³ Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo má¹ná¹, ca³hiau³ dí² mií³ hi³ ja³² tsɨ́³ Dió³², la³ má²quionh³ jú¹ tson² nɨ́² siáh³.  
\v 18 Hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² má²ca³jɨ́en³² Dió³²; tɨ³la³ Tsá² qui³ cuá³ cu³héin¹ Jméi² bíh¹ dí² má²ca³ma³li²¹ ñí¹con² dí² hi³ ha³ lánh³ rón³² lɨ́n³ Dió³². Ja³bí¹ Tsá² hí³ siáh³ lɨ́n³ Dió³², Tsá² jan² tán¹ Jon² Dió³² Jméi² dí². 
\s1 Jú¹ tson² hi³ cue³² Juan² tsá² zion² tsáu² jmáɨ² hi³ ca³tɨn¹ Jesús 
\r (Mateo 3:1-17; Marcos 1:1-11; Lucas 3:1-22) 
\p  
\v 19 Hi³ jáun² né³, hi³ lá² bíh¹ jú¹ tson² hi³ ca³cué³ Juan² ñí¹con² mí²tsáu² jɨ³ *levitas, tsá² ca³zen³ hí³ tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ zian² tɨ³ já¹ juú² Jerusalén, hi³ tsa³ngáɨ³ tsú² ñí¹con² Juan² jáɨ¹³ lá²: 
\p ―¿Hin² dá² tsánh² hnú²? 
\p  
\v 20 Hi³ hí³ né³, tiá² ca³ma³zian³² yáh³, tɨ³la³ ca³juáh³ bíh¹ jú¹ tson², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jun³juáh¹³ jná¹³ yáh³ Tsá² lɨ́n³ Cristo. 
\p  
\v 21 Hi³ jáun² tsá² hí³ ca³ngáɨ³ siáh³: 
\p ―Hi³ jáun² né³ ¿hin² bíh¹ tsánh² hnú²? ¿Ho³ hnú² uá¹ Líh³ tsá² jmɨ́¹ lɨ́n³ *tɨ³² jë¹ Dió³² jmɨ́¹tin²? 
\p Jáun² ca³juáh³ Juan²: 
\p ―Jun³juáh¹³ tsá² hí³ yáh³ jná¹³. 
\p Jáun² tsá² hí³ siáh³ ca³ngáɨ³: 
\p ―¿Hí¹ hnú² uá¹ *tɨ³² jë¹ Dió³², tsá² qui³ cónh³ ca³tɨn¹ hi³ já³²? 
\p Hi³ jáun² ca³juáh³ siáh³ Juan²: 
\p ―Ján¹han²¹. 
\p  
\v 22 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Jáun² né³, ¿hin² bíh¹ tsánh² hnú²? Quí¹ hniáuh³² tsá¹cáun¹ yáh³ jnoh¹ jú¹ tson² ñí¹con² tsá² lɨ́²ze³ jnoh¹. Jáun² né³, ¿he³ jú¹ tson² lɨ́¹³ cuéh¹ nú² hi³ ca³tɨn¹ nú² huen²? 
\p  
\v 23 Jmɨ́¹jáun² né³ ca³hléh³ Juan² la³ cun³ hi³ ca³hléh³ hla¹ Isaías tɨ³² jë¹ Dió³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ tsá² quian³² jáɨ¹³ hi³ ñi³hléh¹³ ná¹ ñí¹ lɨ́³ hué³² quiéin² hi³ juah³² ná¹ la³ lá²: “Jmóuh¹ náh² cú²tso² juɨ³² ñí¹ já²¹ Juo¹³ dí²”. 
\p  
\v 24 Jmɨ́¹jáun² tsá² zéi¹ hí³ tsá² *fariseos hi³ tsa³lienh³ Juan²  
\v 25 ca³ngáɨ³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ jun³juáh¹³ hnú² yáh³ la³ lɨ́n³ Cristo, sa³jun³ tɨ³² jë¹ Dió³² tsá² jmáɨ² Líh³, hi³ sa³jun³ tɨ³² jë¹ Dió³² tsá² ca³tɨ²¹ hi³ já³² hí³, jáun² né³ ¿he³ lɨ³ sa³ hnú² yáh³ zion²³ tsáu² jmáɨ²? 
\p  
\v 26 Jáun² Juan² ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Tson² bíh¹ jná¹³ zion² tsáu² jmáɨ² cun³quionh³ jmɨ́² jma³ bíh¹; tɨ³la³ ja¹ quián¹³ náh² zenh² jan² Tsá² tiá² cuóun³² náh².  
\v 27 Tsá² hí³ já³² chí¹cáɨn² cu³hna³² jná¹³. Hí¹ cú¹pih²¹ yáh³ tiá² cunh³ jná¹³ quiúnh¹ Tsá² hí³, quí¹ ca³la³ hí¹juáh³ tiá² ca³tɨn¹ yáh³ jná¹³ hi³ zaɨh²¹ ná¹ láu² tsɨ³² ta³ tsú². 
\p  
\v 28 Hi³ nɨ́² lɨ³ tɨ³ hué³² ñí¹ téh²³ tsú² Betania, can³² cua³ Jordán tɨ³ juɨ³² ñí¹ hia³² hiú², ñí¹ jmɨ́¹ zenh¹ Juan² hi³ dí¹zion² tsáu² jmáɨ². 
\s1 Jesús Tsá² lɨ́n³ Já¹ziáh² míh¹ joh¹ Dió³² 
\p  
\v 29 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² né³, ca³jɨ́en³² Juan² hí³ Jesús hi³ cuá¹ja³² tɨ³ ñí¹ zenh¹ dí², hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá² tsá² jmɨ́¹ tionh¹ quionh³: 
\p ―Sá¹nɨ́² jɨe³, Tsá² nɨ́² bíh¹ lɨ́n³ *Já¹ziáh² míh¹ joh¹ Dió³², Tsá² hin³ tso³ quioh²¹ tsá² zian² tá¹ cáun² hngá¹máh³.  
\v 30 Tsá² nɨ́² bíh¹ hí³ ca³hɨ́en³² jná¹³ jáun², jmɨ́¹ cá¹juáh²¹ jná¹³ jáun² la³ lá²: “Cu³hna³² jná¹³ cuá¹ja³² jan² tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bí¹ jná¹³, quí¹ Tsá² hí³ dá² tɨ³ jmɨ́¹ má²zian² bíh¹ la³ cun³ jmɨ́¹ ñeh² bí¹ hi³ lɨ³zian² jná¹³”.  
\v 31 Ca³la³ hí¹juáh³ huen² yáh³ jná¹³ tiá² jmɨ́¹ ño¹ ná¹ hin² tsánh² jmɨ́¹ já²¹; tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ hnó³² jná¹³ hi³ lɨ³ jnia² Tsá² hí³ ñí¹con² tsá² *Israel, jáun² bíh¹ cuan³ jná¹³ hi³ cua³zion³ jná¹³ tsáu² jmáɨ². 
\p  
\v 32 Ja³bí¹ ca³juáh³ siáh³ Juan² la³ lá²: 
\p ―Ca³jɨen¹ jná¹³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ hi³ ja³ hñu³mɨ³cuú² la³jmɨ́¹ ja³² jan² chi³ jáɨ², hi³ tɨnh³ ñí¹ quioh²¹ tsú².  
\v 33 Jná¹³ hí¹juáh³ tiá² jmɨ́¹ má²ño¹ yáh³ hi³ hin² tsánh² hí³ jmɨ́¹ já²¹, tɨ³la³ Tsá² ca³ze³ jná¹³ hi³ zion¹ ná¹ tsáu² jmáɨ² cun³quionh³ jmɨ́² jma³ né³ ca³záɨ³ jná¹³ la³ lá²: “Nɨ́¹ má¹ca³jɨeh³ hnú² hi³ son¹³ Jmɨ́²chí³ ñí¹ quioh²¹ jan² tsá²ñuh², jáun² Tsá² hí³ bíh¹ Tsá² ziau³ jmáɨ² cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ Chun¹”.  
\v 34 Jáun² jná¹³ né³ má²ca³jɨen¹ bí¹ ná¹, hi³ jáun² jná¹³ lɨ́n³ ná¹ tsá² nau³² jáɨ¹³ ta³né³² hi³ tson² bíh¹ hí³ lɨ́n³ Jon² Dió³². 
\s1 Tsá² la³ñí¹ hi³ ca³háɨn³² tɨ³ con² Jesús 
\p  
\v 35 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² jmɨ́¹ zenh¹ siáh³ Juan² tsá² zion² tsáu² jmáɨ² ñí¹ jáun² la³ má²quionh³ gon³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con².  
\v 36 Jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ jáun² Juan² hi³ hí¹ngaɨ³² Jesús ñí¹ jáun², jáun² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Sá¹nɨ́² jɨe³ dúh¹, Tsá² ó³² bíh¹ lɨ́n³ Já¹ziáh² míh¹ joh¹ Dió³². 
\p  
\v 37 Tá¹ gon³ bíh¹ tsá² jmɨ́¹ quionh³ hí³ Juan² ca³náɨ³² hi³ ca³juáh³ Juan² la³ jáun², hi³ jáun² já¹taunh²¹ cu³chin¹ cu³hna²¹ Jesús.  
\v 38 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³jinh³ Jesús tɨ³ cu³hna²¹, hi³ ca³jɨ́e³ dí² hi³ má²hí¹já²táunh¹ tsá² hí³ cu³chin¹ cu³hna²¹ dí², hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿He³ jmɨ́¹ hnáuh² náh²? 
\p Jáun² tsá² hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², ¿ha³ jinh¹ ñíh³ hnú²? 
\p  
\v 39 Hi³ jáun² Jesús ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Sá¹nɨ́² ñá²táunh¹ náh² ñá²jɨe³. 
\p Jáun² ja³taunh²¹ tsú² hi³ ca³ñí¹jɨ́e¹³ ñí¹ jmɨ́¹ cuá³ Jesús, hi³ jáun² ca³tiánh³ tsú² ñí¹ jáun² jmáɨ¹ jáun², quí¹ cun³ la³ nió¹ quia³ tɨ³ hú²niéi² bíh¹ jmɨ́¹ má²tí³ jmɨ́¹jáun². 
\p  
\v 40 Tre²¹ raɨnh²¹ Sí¹mu²¹ Pé¹ bíh¹ jan² tsá² gon³ tsá² ca³náɨ³² hí³ jáɨ¹³ hi³ ca³juáh³ jáun² Juan², hi³ jáun² ja³taunh²¹ cu³hna²¹ Jesús.  
\v 41 Jáun² la³juɨ³² ca³hnah² Tre²¹ Sí¹mu²¹ raɨnh²¹, hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Má²lɨ́²neh²¹ jnoh¹ Tsá² lɨ́n³ Mesías (jú¹ *hebreo nɨ́² hnió³ juáh³ “Tsá² zéi¹ Dió³²”, la³ cun³ juáh³ tsú² jáun² cun³quionh³ jú¹ *griego “Tsá² lɨ́n³ Cristo”). 
\p  
\v 42 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³jan³ Tre²¹ Sí¹mu²¹ raɨnh²¹ tɨ³ ñí¹ zenh¹ Jesús, hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ Sí¹mu²¹ jmɨ́¹ ca³jɨ́en³²: 
\p ―Hnú² bíh¹ jon² Juan², tsá² jmáɨ² nú² Sí¹mu²¹, tɨ³la³ jná¹³ né³ juanh³² hi³ hnú² jmáɨ² Cefas (hi³ hnió³ juáh³ “Pé¹”, hi³ Pé¹ né³ hnió³ juáh³ “Quɨ́n¹”). 
\s1 Jesús téh²³ Pí²liéi¹ quionh³ Natanael 
\p  
\v 43 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² né³, Jesús ca³lɨ́n¹³ hi³ tsó³² tɨ³ hué¹³ Galilea, hi³ ñí¹ jáun² né³ ca³jenh² tsú² Pí²liéi¹, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Ña³² cu³hna³² jná¹³. 
\p  
\v 44 Pí²liéi¹ hí³ jan² tsá² juú² Betsaida bíh¹, ñí¹ jmɨ́¹ zian² uá²jaɨ³² Tre²¹ quionh³ Pé¹ raɨnh²¹.  
\v 45 Hi³ jáun² ca³ñí¹hniah² Pí²liéi¹ Natanael, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Má²lɨ́²neh²¹ jnoh¹ Tsá² ca³hɨen³ hí³ hla¹ Moisés ñí¹ Sí² liei²¹, Tsá² ca³hɨen³ hí³ tsá² ca³lɨn³ tɨ³² jë¹ Dió³² uá²jaɨ³². Jesús jon² Sé³² bíh¹ tsá² hí³, Tsá² ja³ tɨ³ juú² Nazaret. 
\p  
\v 46 Tɨ³la³ Natanael né³ ca³juáh³: 
\p ―¿Hí¹ lɨ́¹³ lɨ³jnia² cáun² hi³ chu²¹ já¹ juú² Nazaret dúh¹? 
\p Hi³ jáun² Pí²liéi¹ ca³juáh³: 
\p ―Sá¹nɨ́² dú¹ ñá²neh²¹ yáh³. 
\p  
\v 47 Jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² jáun² Jesús Natanael hi³ cuá¹ja³² tɨ³ ñí¹ zenh¹ dí², jáun² ca³juáh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Há¹, nɨ́² má²cuá¹ja³² jan² tsá² cu³tí³ lɨ́n³ jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Israel, jan² tsá² tiá² jú¹ tɨ́¹jáɨ² tɨn². 
\p  
\v 48 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Natanael hi³ ca³juáh³: 
\p ―¡Hóh³²! ¿Lánh³ rón³² cuóu³² nú² jná¹³? 
\p Jáun² Jesús né³ ca³juáh³: 
\p ―Jmɨ́¹ ñeh² bí¹ hi³ té³ máh³ hnú² Pí²liéi¹ má²lɨ́²jɨe¹ jná¹³, tá¹la³ jmɨ́¹ ñíh³ nú² jáun² ñeh² hmá² sí² co². 
\p  
\v 49 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Natanael la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², hú¹tá¹ Jon² Dió³² bíh¹ hnú², hnú² bíh¹ lɨ́n³ nú² Re²¹ Juo¹³ tsá² Israel. 
\p  
\v 50 Hi³ Jesús né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ tá²chi²¹ má²táunh²³ hnú² ta²¹ quí¹ cun³ñí¹ hi³hliá² má²lɨ́²juáh³² jná¹³ hi³ lɨ́²jɨe¹ ná¹ tá¹la³ jmɨ́¹ ñíh³ nú² jáun² ñeh² hmá² sí² co²? Tɨ³la³ né³bí¹ jɨeh²¹ yáh³ hnú² hi³ tɨ³ jlánh¹ bí¹ cáu² jueh³² la³ cónh³ bíh¹ hi³ nɨ́². 
\p  
\v 51 Ja³bí¹ ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá² ñí¹con² tsá² hí³: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí¹³ bíh¹ juah³² jná¹³ ñí¹con² hnoh², hi³ hnoh² lɨ́¹³ jɨeh²¹ náh² hi³ má²há²na²¹ hñu³mɨ³cuú², hi³ tsá² ná¹lɨ́n³ tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² né³ zá¹ son¹³ ñí¹ quioh²¹ Jon² tsá²mɨ³cuóun². 
\c 2  
\s1 Jmɨ́¹ ca³jenh² cuo² tsáu² já¹ juú² Caná 
\p  
\v 1 Jáun² né³, jmɨ́¹ la³ má²jau³ jáun² ca³jmú³ tsáu² jmáɨ¹ hi³ ca³jenh² cuo² já¹ juú² Caná, juú² hɨ́n¹³ tɨ³ Galilea. Ja¹ quioh²¹ tsá² hí³ né³, jmɨ́¹ dí¹cho¹ mí¹ziú¹³ Jesús,  
\v 2 ja³bí¹ ca³teh³ tsú² siáh³ Jesús la³ má²quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² ñí¹ ca³jenh² jáun² cuo² tsáu².  
\v 3 Jmɨ́¹jáun² ca³tsá³² mu² ráu³ mɨ³ uóun²jɨeh¹³ hi³ ná¹hɨ́nh²³ tsú² ñí¹ jáun², hi³ jáun² mí¹ziú¹³ Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tiú²uú² zia³² yáh³ mu² ráu³ quioh²¹ tsú². 
\p  
\v 4 Tɨ³la³ Jesús né³, ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―La³ cun³ hi³ hɨ³² nɨ́² honh² hnú² mɨ́¹, tiá² ca³tɨn¹ jná¹³ hi³ hɨ́³² tsɨn³² hi³ nɨ́². Quí¹ tiá² má²ca³tsɨn¹³ yáh³ jmáɨ¹ quion²¹ jná¹³. 
\p  
\v 5 Tɨ³la³ mí¹ziú¹³ tsú² né³ ca³záɨh³ la³ lá² tsá² jmɨ́¹ ná¹jmu² ta²¹: 
\p ―Ma³ti²¹ náh² lɨ³ua³ cáun² hi³ juáh³ ñú² nɨ́². 
\p  
\v 6 Jáun² né³, ñí¹ jáun² jmɨ́¹ nio¹ jñéi³ tse³ cáh¹ hi³ lɨ́³ quɨ́n¹, tse³ hi³ la³ jmúh³² jáun² tsá² *judíos ta²¹ nɨ́¹juáh³ jmáɨ¹ hi³ má²jɨn² tsú². Ma³ quin³² ma³ caun³² tse³ jáun² tɨ́² héih²³ míh¹ tiá² cun³ hñá³láu³ lí¹³ jmáɨ².  
\v 7 Hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² ná¹jmu² hí³ ta²¹: 
\p ―Ma³conh²¹ náh² jmɨ́² jma³ tse³ lá². 
\p Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³táh³ jmáɨ² tse³ jáun² ca³la³ ca³canh².  
\v 8 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³záɨh³ Jesús tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Né³² né³, chin³² ca³lá² hi³ cuá²cuéh³ tsá² nio² jo³cuo² jmáɨ¹. 
\p Jáun² tsá² hí³ né³, ca³ma³tí³² bíh¹ héih³² jáun².  
\v 9 Jáun² tsá² nio² jo³cuo² jmáɨ¹ né³ ca³hɨnh³ cú¹pih²¹ jmáɨ² hi³ má²laɨn³² jáun² mu² ráu³ mɨ³ uóun²jɨeh¹³ ta³ tiá² ñi³² tsú² ha³ dá² jinh¹ ja³ hi³ jáun²; quí¹ jɨ́³²la³ tsá² ná¹jmu² ta²¹ bíh¹ má²ná¹ñi³², quí¹ hmóu³² bíh¹ tsá² hí³ ca³táh³ jmɨ́² jma³ tse³ jáun² hi³ jáun² ca³chin² ca³lá². Hi³ jáun² tsá² nio² jo³cuo² jmáɨ¹ né³ ca³teh³ tsá²ñuh² tsá² ca³jenh² cuo²,  
\v 10 hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―La³jɨ́n³² tsáu² bí¹ tsóh²³ tín² mu² ráu³ hi³ jlánh¹ bíh¹ chu²¹ ñí¹con² tsá² ná¹tén¹, hi³ jáun² nɨ́¹ má¹lɨ́²hính³ tsú² hliáun³ né³, má¹jáun² máh³ má²tsóh³ tsú² mu² ráu³ huen³. Tɨ³la³ hnú² má¹ná¹, má²lɨ́²hmáh¹ bí¹ nú² mu² ráu³ hi³ jlánh¹ bí¹ chu²¹, hi³ né³bí¹ tsóh³² máh³ nú² ta³né³². 
\p  
\v 11 Hi³ nɨ́² bíh¹ li²¹ la³ñí¹ hi³ ca³jmú³ Jesús jmɨ́¹ ca³ma³jnia² pí³ quioh²¹ já¹ juú² Caná hɨ́n¹³ tɨ³ Galilea; hi³ jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³, ca³chá³ cáun² tsɨ́³. 
\p  
\v 12 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ja³tanh²¹ dí² tɨ³ já¹ juú² Capernaum la³ má²quionh³ mí¹ziú¹³, tsá¹ raɨnh²¹, jɨ³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² nɨ³² siáh³, hi³ ñí¹ jáun² né³ ca³tiánh³ dí² tun³ hnɨ³² jmáɨ¹. 
\s1 Jesús má²jɨ² cuáh³² chín¹ 
\r (Mateo 21:12-13; Marcos 11:15-18; Lucas 19:45-46) 
\p  
\v 13 Jáun² né³, má²janh² bíh¹ jmɨ́¹ má²hé² hi³ tɨ²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ quioh²¹ tsá² judíos, hi³ jáun² Jesús né³ ngau³ tɨ³ já¹ juú² Jerusalén.  
\v 14 Hi³ jáun² hñu³ cuáh³² chín¹ jáun² né³ ca³jɨ́en³² tsú² tsá² ná¹hna² cuá¹juɨ́², jɨ³ *já¹ziáh², jɨ³ tsá² hna² jáɨ² nɨ³² siáh³, la³ má²quionh³ tsá² jmɨ́¹ tionh¹ hi³ jmɨ́¹ ná¹quí² ná¹zaɨ³² quɨe³ quioh²¹ hué³² siáh³.  
\v 15 Jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ Jesús hi³ jáun² né³, ca³jmú³ cáun² hñú¹jméi¹³ cun³quionh³ hñe¹³, hi³ jáun² ca³chi³ ca³huen³ dí² tɨ³ cheih³² cuáh³² la³jɨ́n³² tsá² hí³ la³ má²quionh³ já¹ziáh² jɨ³ cuá¹juɨ́² joh¹. Hi³ ca³ziu³ ca³súh³ dí² siáh³ quɨe³ quioh²¹ tsá² jmɨ́¹ ná¹zaɨ³² hí³ quɨe³ quioh²¹ hué³² siáh³, jɨ³ hi³ ca³ziu³ ca³cuɨ́³ dí² siáh³ mesas quioh²¹ tsú².  
\v 16 Hi³ tsá² jmɨ́¹ ná¹hna² hí³ jáɨ² né³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¡Huen³ náh² jáh³ nɨ́² ñéih³ lá²! ¡Ha³ lɨ́² uú² chá² náh² hmah²¹ ñéih³ hñú¹³ Ñuh³² jná¹³! 
\p  
\v 17 Jmɨ́¹jáun² né³ tsau³ tsɨ́³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí², hi³ juáh³ jáun² la³ lá²: “Cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ dí¹quiaunh²¹ tsɨn³² jná¹³ hi³ hñuh³² hnú² lɨ́¹³ ná¹chan¹ jmáh³la³ hi³ ca³tɨn¹ hnú², jáun² bíh¹ tsa³hín³ jná¹³”. 
\p  
\v 18 Hi³ jáun² tsá² ná¹ñí¹ joh¹ tsá² judíos né³, ca³ngáɨh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¿He³ li²¹ lɨ́¹³ hɨ́eh¹ nú² jnoh¹ hi³ jáun² lɨ³ lin¹ hi³ tson² ca³tɨn¹ hnú² jmúh¹³ la³ nɨ́²? 
\p  
\v 19 Jáun² Jesús né³, ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Sá¹nɨ́² tsunh²¹ dúh¹ náh² hñú³ hɨ́en¹ lá² neh²¹, hi³ jáun² ñí¹ cá²hnɨ́² jmáɨ¹ zéih¹ jná¹³ siáh³ hi³ hmaɨ²¹. 
\p  
\v 20 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³juáh³ tsá² judíos hí³ la³ lá²: 
\p ―Tun³la³jñéi³ mii² yáh³ ca³lé³ hi³ ca³jmú³ tsú² hñú³ hɨ́en¹ lá²; ¿hí¹ hnɨ³² jmáɨ¹ uá¹ lɨ́¹³ hi³ zéih¹ hnú²? 
\p  
\v 21 Tɨ³la³ hñú³ hɨ́en¹ hi³ ca³hɨ́e³ jáun² Jesús má¹ná¹, hi³ ca³hɨen³ hnga² bíh¹ tsú².  
\v 22 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jenh¹³ tsú² jáun² ja¹ hla¹ né³, tsau³ tsɨ́³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² jáɨ¹³ nɨ́², hi³ ca³taunh³ tsú² siáh³ ta²¹ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ ñí¹ Sí², jɨ³ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ jmɨ́¹ má²ca³juáh³ tsú² jáun². 
\s1 Jesús cuoh² jmɨ́¹ tsɨ́³ la³jɨ́n³² tsáu² 
\p  
\v 23 Jáun² né³, jmɨ́¹ cuá³ Jesús já¹ juú² Jerusalén tá¹la³ Jmɨ́¹hɨ́en¹ jáun², jáun² juóun³² lɨ́n³² tsáu² ca³chá³ cáun² tsɨ́³ ñí¹con² tsú² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² hi³ jmu² dí² jáun².  
\v 24 Tɨ³la³ Jesús má¹ná¹, tiá² cáun² lɨ́¹ jmɨ́¹ háɨ³² yáh³ tsɨ́³ ñí¹con² tsá² hí³, quí¹ jmɨ́¹ cuoh² bíh¹ tsú² jmɨ́¹ tsɨ́³ la³jɨ́n³² tsá² hí³.  
\v 25 Quí¹ tiá² hin² jmɨ́¹ lɨ³hniah²³ yáh³ hi³ chá³² ñí¹con² tsú² he³ lánh³ lɨ́n³ tsáu², quí¹ jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ tsú² hnga² he³ lánh³ lɨ́³ hñu³ jmɨ́¹ hñu³ tsɨ́³ tsáu². 
\c 3  
\s1 Jesús quionh³ Nicodemo 
\p  
\v 1 Jáun² né³, jmɨ́¹ zian² jan² tsá² ja¹ tsá² cu³ nió³ téh²³ tsú² *fariseo, tsá² jmáɨ² Nicodemo, tsá² hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² tsá² quien² ja¹ quioh²¹ tsá² *judíos.  
\v 2 Nicodemo hí³ né³ ca³ñí¹jɨen¹³ Jesús cáun² já¹niéi², hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², né¹ jnoh¹ hi³ hnú² ca³ze³ Dió³² hi³ ña³ma³ta¹³ nú² jnoh¹, quí¹ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ jmu³ li²¹ lɨ́³ hua³jueh³² la³jmɨ́¹ jmuh³² hnú² nɨ́² sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² Dió³² quionh³ tsú². 
\p  
\v 3 Hi³ jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí¹³ juo³ jná¹³ hnú², hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² ca³lɨ³zian² hi³ hmaɨ²¹, tiá² lɨ́¹³ yáh³ hí³ tsú² jo³cuo² Dió³². 
\p  
\v 4 Jáun² Nicodemo né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Tɨ³la³, ¿lánh³ bíh¹ rón³² lɨ́¹³ hi³ jan² tsá² má²lieih²¹ lɨ́¹³ lɨ³zian² siáh³ cónh³í¹ cu³ jéin³²? ¿Hí¹ lɨ́¹³ hen¹³ tsú² hñu³ héin¹ mí¹ziú¹³ hi³ jáun² lɨ³zian² siáh³? 
\p  
\v 5 Hi³ jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí¹³ la³² juo³ jná¹³ hnú², hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² ca³lɨ³zian² cun³quionh³ jmɨ́² jma³ jɨ³ cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ joh¹ Dió³² nɨ́² siáh³, tiá² lɨ́¹³ yáh³ hí³ tsú² jo³cuo² Dió³².  
\v 6 Quí¹ jmáh³la³ ngú³ bíh¹ lɨ́n³ tsá² ca³lɨ³zian² cun³quionh³ jméi² mí¹ziú¹³, tɨ³la³ lɨ³ua³ jan² tsá² ca³lɨ³zian² cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ joh¹ Dió³² má¹ná¹, jáun² jmɨ́²chí³ bíh¹ má²lɨ́n³ tsú².  
\v 7 Ha³ lɨ́² cuɨ́¹ cha³cáun² honh² nú² hi³ juah²¹ jná¹³ la³ lá²: “La³jɨ́n³² bíh¹ tsáu² hniáuh³² lɨ³zian² hi³ hmaɨ²¹”.  
\v 8 Quí¹ chí³ dá² ja³² lɨ³ua³ cáun² juɨ³² hi³ hnió³ bíh¹; naɨh³² bí¹ hnú² mah¹ hi³ jmu² chí³, tɨ³la³ tiá² ñíh¹ yáh³ hnú² hín² dá² tɨ́h³ ja³² chí³ hi³ hín² dá² tɨ́h³ tsó³². Ja³bí¹ la³ nɨ́² bíh¹ uá²jaɨ³² lɨ́n³ tsá² má²ca³lɨ³zian² cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ joh¹ Dió³². 
\p  
\v 9 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ Nicodemo, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ la³ nɨ́²? 
\p  
\v 10 Jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ hí¹juáh³ hnú² uá¹ tiá² ngɨ²³ nú² jáɨ¹³ nɨ́², uá¹jinh¹ hnú² bíh¹ jan² tɨ³² chín¹ ñí¹con² tsá² *Israel?  
\v 11 Jú¹ tson² cu³tí³ juah³² jná¹³ ñí¹con² hnú², hi³ jnoh¹ hléh¹ la³ cun³ hi³ né¹, jɨ³ hi³ láɨ³ jnoh¹ siáh³ tsá² nau³² jáɨ¹³ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ má²ca³neh²¹ jnoh¹; tɨ³la³ hnoh² né³, tiá² ta²¹ táunh²³ yáh³ náh² la³ cun³ hi³ juáh³ jnoh¹ ñí¹con² náh².  
\v 12 Nɨ́¹juáh³ hí¹juáh³ tiá² ta²¹ hun¹ bíh¹ hnoh² nɨ́¹ má¹ca³hléh³ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ ca³tɨ²¹ la³ cun³ hi³ qui³ lɨ́³ jáun² ñí¹ hué²¹ lá², jáun² ¿tiá¹³ bíh¹ tiá³ táunh¹³ náh² ta²¹ nɨ́¹juáh³ hi³ lieh¹ jná¹³ hnoh² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨ²¹ hi³ lɨ́³ hñu³mɨ³cuú²? 
\p  
\v 13 ”Hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² má²ñéi¹ hñu³mɨ³cuú², jɨ́³²la³ Tsá² ja³ hí³ hñu³mɨ³cuú² bíh¹; Tsá² hí³ né³, Jon² tsá²mɨ³cuóun² bíh¹, [Tsá² qui³ cuá³ hí³ hñu³mɨ³cuú²].  
\v 14 Hi³ jáun² la³jmɨ́¹ ca³ton³ jáun² hla¹ Moisés jáh³ hláɨnh¹ láɨn¹ tsoh² hmá² tá¹la³ jmɨ́¹ tionh¹ tsú² jáun² hué³² quiéin², ja³bí¹ la³ jáun² bí¹ siáh³ hniáuh³² quiunh²¹ Jon² tsá²mɨ³cuóun²;  
\v 15 hi³ jáun² la³jɨ́n³² tsá² cha³² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² tsú² lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio². 
\s1 Dió³² hnio³ jɨ³lɨn² tsáu² 
\p  
\v 16 ”Sá¹nɨ́² jɨe³, la³ lá² bíh¹ ca³ma³hnio³ Dió³² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá², ca³la³ hi³ ca³cuen³ máh³ tsú² Jon² Tsá² jan² tán¹, hi³ jáun² lɨ³ua³ jan² tsá² cha³² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² hí³ dí² tiá² lɨ́¹³ yáh³ hi³ tsa³háɨn³, tɨ³la³ lɨ́¹³ lɨ³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹.  
\v 17 Quí¹ Dió³² tiá² ca³zen³ Jon² ñí¹ hué²¹ lá² hi³ ja³ra³tsɨn² tsáu² héih³², tɨ³la³ hí³ dá² ca³zen³ Jon² hi³ tɨ³ ja³lion³ bíh¹ tsáu². 
\p  
\v 18 ”Hi³ jáun² bíh¹ tsá² tanh² ta²¹ Jon² Dió³² tiá² tá²tsɨn¹ yáh³ héih³², tɨ³la³ tsá² tiá² ñí¹chá²¹ cáun² tsɨ́³ ñí¹con² hí³ dí² né³, cun³ má²ca³ta³tsɨn¹ bíh¹ héih³², quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² ta²¹ tanh² tsú² Tsá² jan² tán¹ Jon² Dió³².  
\v 19 Tsá² la³ hí³ má²ca³ta³tsɨn¹ héih³², quí¹ cun³ñí¹ hi³ jmɨ́¹ cuan¹ jáun² Tsá² lɨ́n³ joh¹ sɨ́² ñí¹ hué²¹ lá², tɨ³ jlánh¹ bíh¹ ca³tɨ́³ tsɨ́³ tsú² ñí¹ já¹niéi², quí¹ cun³ñí¹ hi³ tá¹³ tsú² lɨ́³ jmáh³la³ ta²¹ hlah³ bíh¹.  
\v 20 La³jɨ́n³² bíh¹ tsá² ná¹jmu² hi³ hlah³ hoh³ joh¹ sɨ́²; cun³ tiá² ñí¹ja³janh³² bíh¹ tsú² ñí¹con² joh¹, quí¹ jáun² tiá² lɨ³jnia² hi³ hlah³ hi³ ná¹jmu².  
\v 21 Tɨ³la³ tsá² zian² la³ cun³ lɨ́³ jú¹ tson² né³, má²janh³² bíh¹ tsú² ñí¹con² joh¹ jáun², hi³ jáun² lɨ³jnia² hi³ tá¹³ tsú² lɨ́³ la³ cun³ rón³² hnió³ Dió³² bíh¹. 
\s1 Juan² tsá² zion² tsáu² jmáɨ² hleh³² siáh³ cónh³í¹ cu³ jéin³² hi³ ca³tɨn¹ Jesús 
\p  
\v 22 Jáun² né³, jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ngau³ Jesús quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tɨ³ hué¹³ Judea, hi³ jáun² ca³lén³ tsú² ca³lá² ué³ ñí¹ jáun² hi³ zion² tsáu² jmáɨ² quionh³ tsá² hí³.  
\v 23 Ja³bí¹ Juan² siáh³ jmɨ́¹ dí¹zion² jmáɨ² tsáu² tɨ³ Enón ñí¹ má²janh² Salim, quí¹hliá² ñí¹ jáun² jmɨ́¹ quí² jmɨ́¹ ñei³² jmáɨ² ñí¹ hliáun³; hi³ tsáu² né³ jmɨ́¹ ja³táunh¹ hi³ jáun² jmɨ́¹ zaun³² jmáɨ².  
\v 24 Hi³ nɨ́² ca³lɨ³ ñeh² bíh¹ hi³ tanh¹³ tsú² Juan² hí³ hñu³mí¹ñí². 
\p  
\v 25 Jmɨ́¹jáun² né³, ma³ jan² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Juan² tsá² zion² tsáu² jmáɨ² ca³ma³liáu³² hi³ quiú² táɨnh²³ jáɨ¹³ quionh³ jan² tsá² judío ca³tɨ²¹ hín² juɨ³² lɨ́¹³ lɨ³ jɨn² tsú².  
\v 26 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, já¹taunh²¹ dí² tɨ³ ñí¹ zenh¹ Juan² hi³ ja³zeh¹ dí² la³ cun³ hi³ má²ca³lɨ³ ñi³² dí² jáun². Jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², sá¹nɨ́² niéi², tsá² jmɨ́¹ zenh¹ hí³ quiúnh¹ hnú² tɨ³ jo²¹ cua³ Jordán tɨ³ juɨ³² ñí¹ hia³² hiú², tsá² ca³ma³tsónh¹³ hnú² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ já³², tsá² hí³ má²dí¹zion² jmáɨ² tsáu², hi³ la³jɨ́n³² bí¹ tsáu² má²tsá²táunh¹ tɨ³ ñí¹con² tsú². 
\p  
\v 27 Jáun² Juan² né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ lɨ́n³ ta²¹ nɨ́¹juáh³ hi³ Dió³² tiá² la³ má²lɨ́²hiáu³².  
\v 28 Má²ca³niéih² bíh¹ hnoh² hmóu³² re² lɨ́n³² jmɨ́¹ cá¹juáh²¹ jná¹³ cú²na²¹ jáɨ¹³ hi³ tiá² jná¹³ lɨ́n³ yáh³ Tsá² zéi¹ Dió³², tɨ³la³ jná¹³ dá² lɨ́n³ ná¹ jan² tsá² ja³ chí¹ján³ ta³ ñí¹ tsá² hí³ bíh¹.  
\v 29 Jmú¹³ jáɨ¹³, nɨ́¹juáh³ jmɨ́¹ jmu² tsú² cáun² jmáɨ¹ hi³ jenh² cuo² tsáu², jáun² tsá²ñuh² tsá² má²ca³jenh² hí³ cuo² quionh³ bíh¹ tsá²mɨ³ má²lɨ́n³ ñí²cuo²; hi³ jáun² há²mei²¹ quioh²¹ tsá²ñuh² tsá² ca³jenh² cuo² hí³ né³ cuá¹tón²¹ có³² hi³ cuá¹náɨ³² jë¹ tsá² ca³jenh² hí³ cuo², hi³ jáun² né³ lɨ́²hiún² lɨ́n³² tsɨ́³ nɨ́¹ má¹ca³náɨ³² hi³ hleh³² tsá² hí³. Hi³ jáun² bí¹ jlánh¹ lɨ́²hiún² lɨ́n³² tsɨn³² jná¹³ ta³né³²;  
\v 30 quí¹ Tsá² hí³ dá² cun³ ca³tɨn¹ bíh¹ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ lɨ³ quien², hi³ jáun² jná¹³ né³, cun³ ca³tɨ²¹ bíh¹ hi³ má²tsa³méih³ hi³ quien² jná¹³. 
\s1 Tsá² ja³ tɨ³ hñu³mɨ³cuú² 
\p  
\v 31 Hi³ jáun² Tsá² ja³ tɨ³ hñu³mɨ³cuú² bíh¹ ho² jáɨ¹³ ñí¹con² ca³la³ jɨ³lɨn². Tɨ³la³ tsá² qui³ lɨ́n³ tsá²mɨ³cuóun² má¹ná¹, jan² tsá² lɨ́¹ tsáu² bíh¹ tsá² la³ hí³, hi³ hleh³² tsú² siáh³ la³ cun³ qui³ hleh³² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². Tɨ³la³ Tsá² ja³ hí³ hñu³mɨ³cuú² né³, ho² jáɨ¹³ ñí¹con² ca³la³ jɨ³lɨn² tsáu² bíh¹,  
\v 32 hi³ jáun² hí³ bíh¹ dí² hleh³² ca³tɨ²¹ la³ cun³ hi³ má²ca³jɨ́e³ jɨ³ hi³ má²ca³náɨ³²; tɨ³la³ tiá² hin² nga³ ca³lɨ³hnió³ yáh³ tónh³² ta²¹ la³ cun³ hi³ juáh³ Tsá² hí³.  
\v 33 Tɨ³la³ lɨ³ua³ jan² tsá² taunh³² ta²¹ jë¹ Tsá² hí³ má¹ná¹, hi³ jáun² tsá² la³ hí³ má²tson² jáɨ¹³ hi³ tson² bíh¹ Dió³² hleh³² jú¹ tson²;  
\v 34 quí¹ Tsá² lɨ́²ze³ Dió³² dá² hleh³² jë¹ Dió³² bíh¹, quí¹ cun³ñí¹ hi³ Dió³² cuen² Jmɨ́²chí³ joh¹ ñí¹con² tsú² ca³la³ hi³ tiá² tsɨ³² héih³² bíh¹.  
\v 35 Dió³² hnio³ Jon², hi³ jáun² má²ca³chá³ tsú² jo³cuo² Jon² la³jɨ́³² hi³ zia³².  
\v 36 Jáun² tsá² má²nio² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² Jon² tsú² má²ná¹zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² hnió³ tanh¹³ ta²¹ Jon² tsú² né³, tiá² lɨ́¹³ yáh³ zian² la³ jáun², quí¹ la³ má²míh²³ jáun² bíh¹ tsɨ́³ Dió³² ñí¹con² tsá² la³ hí³. 
\c 4  
\s1 Jesús quionh³ tsá²mɨ³ tsá² hɨ́n¹³ tɨ³ Samaria 
\p  
\v 1 Hi³ jáun² né³, jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² Jesús hi³ tsá² *fariseos má²ca³náɨ³² hi³ tɨ³ má²juóun³² bíh¹ tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² hí³ dí², jɨ³ hi³ tɨ³ jlánh¹ juóun³² tsáu² má²ca³zion³ dí² siáh³ jmáɨ² la³ cónh³ bí¹ Juan²,  
\v 2 (uá¹jinh¹ jun³juáh¹³ hnga² yáh³ Jesús jmɨ́¹ zion² jmáɨ² tsáu², quí¹ hmóu³² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² bíh¹ tsú²),  
\v 3 hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, cua³han³ hué¹³ Judea hi³ ngah³ tɨ³ Galilea. 
\p  
\v 4 Jmɨ́¹ ngah²¹ jáun² tsú² ca³lɨ³ hniáuh³² tsa³nga¹ hué³² Samaria,  
\v 5 hi³ jáun² ca³chó³² tsú² cáun² juú² jmáɨ² Sicar hɨ́n¹³ tɨ³ Samaria, có³² hué³² ñí¹ ca³cuéh³ hla¹ Jacob Sé³² jon².  
\v 6 Ñí¹ jáun² jmɨ́¹ hó²¹ cáun² táu² ñí¹ jmɨ́¹ chí² tsáu² jmáɨ², hi³ jáun² né³ jmɨ́¹ téh²³ tsú² “Tá² jmáɨ² quioh²¹ hla¹ Jacob”. Jesús jmɨ́¹ má²cá²huóh³² lɨ́n³² bíh¹ hi³ hún¹ juɨ³², hi³ jáun² ca³cuá³ can³² ho³ tá² jmáɨ² jáun². Má²ñí¹tɨ²¹ la³ nio¹ jñéi³ tɨ³ ca³hláu³ bíh¹ jmɨ́¹jáun².  
\v 7 Jáun² ja³ jan² tsá²mɨ³ tsá² Samaria hi³ chí¹³ jmáɨ² ñí¹ jáun², hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá²mɨ³ hí³ la³ lá²: 
\p ―¿Tiá¹ jmúh¹³ tiá³ hi³ chú³² cuéh¹ cú¹pih²¹ jmáɨ² quián¹³? 
\p  
\v 8 Tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús né³, má²já²taunh²¹ hi³ má²já²lia³² má³² tɨ³ já¹ juú².  
\v 9 Tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ tsá² *judíos tiá² jmɨ́¹ jmúh³² yáh³ ta²¹ lɨ³ua³ cáun² hi³ cauh³² tsá² Samaria, hi³ jáun² lɨ́¹ ca³ja³cáun² bíh¹ tsɨ́³ tsá²mɨ³ hí³, jáun² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Lánh³ rón³² sa³ hnú² yáh³ mɨh³² jmáɨ² ñí¹con² jná¹³?, já² tsá² judío bíh¹ hnú², hi³ jná¹³ né³ tsá² Samaria bíh¹. 
\p  
\v 10 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Sá¹jmɨ́¹ hi³ lɨ́²tsɨn² bíh¹ hnú² la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³² cué³², jɨ³ hi³ hin² tsánh² cuá¹mɨ³² jmáɨ² ñí¹con² nú², hi³ jáun² hnú² dá² tɨ³ jmɨ́¹ mɨ́h¹³ bíh¹ jmáɨ² ñí¹con² jná¹³, hi³ jáun² jná¹³ né³ jmɨ́¹ cué¹³ ná¹ jmáɨ² hi³ cue³² pí³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio². 
\p  
\v 11 Jáun² tsá²mɨ³ hí³ né³ ca³záɨh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², já² hí¹juáh³ tiá² quiánh¹ yáh³ hnú² he³ cun³quionh³ chíh¹ nú² jmáɨ², hi³ ñí¹ ñe¹ lɨ́n²¹ bíh¹ siáh³ hu²¹ jmáɨ². Hi³ jáun² né³, ¿lánh³ rón³² cánh¹³ hnú² jmáɨ² hi³ cue³² pí³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² hi³ cuéh¹ nú² jná¹³?  
\v 12 ¿Hí¹ jlánh¹ bí¹ quien² hnú² la³ cónh³ bíh¹ hla¹ Jacob dí¹hio³ ñú¹deh³ jnoh¹ tsá² jmɨ́¹ zian² jmɨ́¹tin²? Quí¹ hí³ bíh¹ ca³cué³ jnoh¹ tá² jmáɨ² lá²; jmáɨ² ha²¹ tá² jmáɨ² lá² bíh¹ jmɨ́¹ hɨ́nh²³ tsú² hnga² la³ má²quionh³ jón²zɨ́h¹ jón²cho¹, jɨ³ jáh³ joh¹ tsú² nɨ́² siáh³. 
\p  
\v 13 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ Jesús hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―La³jɨ́n³² bíh¹ tsá² hɨ́nh³ jmáɨ² lá² lɨ³ quiéin² siáh³ tsɨ́³;  
\v 14 tɨ³la³ tsá² hɨ́nh³ jmáɨ² hi³ cue¹ jná¹³ má¹ná¹, jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiú²uú² chau²¹ jmáɨ¹ hi³ lɨ³ quiéin² siáh³ tsɨ́³. Quí¹ cun³quionh³ jmáɨ² hi³ cué¹³ jná¹³ dá² lɨ́¹³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ chí¹ñei³² bíh¹ jmáɨ² hñu³ tsɨ́³ tsú² hi³ cué³² pí³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio². 
\p  
\v 15 Jáun² tsá²mɨ³ hí³ né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², jmu³ hi³ chú³² cué¹ jná¹³ jmáɨ² jáun² aɨh²¹, hi³ jáun² tiú²uú² lɨ³ quiéin² tsɨn³² jná¹³, hi³ sa³jun³ uá² lɨ³ hniáuh³² já¹³ jná¹³ hi³ já¹chí³ jmáɨ² la³ tɨ³ lá². 
\p  
\v 16 Jesús né³ ca³záɨh³ tsá²mɨ³ hí³: 
\p ―Cuánh², cuá²tiéh³ ñí²cuonh², hi³ jáun² ña³² quiúnh¹ tsú² ñí¹ lá² má¹lɨ³² jáun². 
\p  
\v 17 Jáun² tsá²mɨ³ hí³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Tiá² ñí²uó³² nia²¹ zian² yáh³. 
\p Hi³ jáun² Jesús né³ ca³juáh³: 
\p ―Tson² bíh¹ la³ juánh³ hnú² nɨ́², hi³ tiá² ñí²cuonh² nú² zian²;  
\v 18 quí¹ hñá³ yáh³ ñí²cuonh² hnú² má²ca³lɨ³ zian², tɨ³la³ tsá² ñíh³ nú² quiúnh¹ ta³né³² né³, jun³juáh¹³ ñí²cuonh² yáh³ nú² hí³. Jáun² né³, jú¹ tson² cu³tí¹³ bíh¹ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juah²¹ hnú² nɨ́². 
\p  
\v 19 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² jáun² tsá²mɨ³ hí³ jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², má²ca³lɨ³tsɨn² jná¹³ hi³ hnú² bíh¹ lɨ́n³ jan² *tɨ³² jë¹ Dió³².  
\v 20 Né³² né³, dí¹hio³ ñú¹deh³ jnoh¹ tsá² hɨ́n¹³ jnoh¹ hué³² Samaria lá² ca³ma³tsú² ma³jónh³² Dió³² tsɨ³ máh³ lá² jmɨ́¹tin²; tɨ³la³ hnoh² né³ tsá² judíos juáh³ náh² hi³ jmáh³la³ já¹ juú² Jerusalén bí¹ néh¹ lɨ́¹³ ma³tsu³ ma³jónh³² tsú² Dió³². 
\p  
\v 21 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² tsá²mɨ³, tionh² ta²¹ jáɨ¹³ lá²: Hi³ má²chau²¹ bíh¹ jmáɨ¹ hi³ tiú²uú² lɨ³ hniáuh³² yáh³ hi³ ñá¹táunh¹ náh² tsɨ³ máh³ nɨ́², ho³ hi³ cuá¹táunh¹ náh² já¹ juú² Jerusalén hi³ cuá¹ma³tsú¹ ma³jonh²¹ náh² Dió³² Jméi² dí².  
\v 22 Hnoh², tsá² hɨ́n¹³ tɨ³ hué³² Samaria lá², hí¹juáh³ tiá² re² cuóun³² yáh³ náh² Dió³² Tsá² ma³tsú¹ ma³jonh²¹ náh²; tɨ³la³ jnoh¹ má¹ná¹, re² bíh¹ cuóun³² jnoh¹ Dió³² Tsá² ma³tsú¹ ma³jonh²¹ jnoh¹, quí¹ ja¹ quioh²¹ tsá² judíos bíh¹ cua³han³ Tsá² liáu³².  
\v 23 Quí¹ má²ja³quián³ bíh¹ chau²¹ jmáɨ¹, hi³ ti³tsóh³dí¹ ta³né³² má²cá²chó³² jmáɨ¹ jáun², la³ cun³ jmáɨ¹ hi³ jɨ³lɨn² tsá² cu³tí³ má²tsú² má²jónh³² Dió³² má²lɨ́¹³ ma³tsu³ ma³jónh³² tsú² Jméi² dí² cáun² hi³ hú¹tá¹ tson² cu³tí³ cun³quionh³ hi³ ma³hau³ Jmɨ́²chí³ Chun¹; quí¹ tsá² la³ hí³ bí¹ ti³tsóh³ hnah² Jméi² dí² hi³ lɨ́¹³ ma³tsu³ ma³jáuh³².  
\v 24 Dió³² bíh¹ jan² Tsá² lɨ́n³ Jmɨ́²chí³; hi³ jáun² tsá² má²tsú² má²jáuh³² né³, hniáuh³² bíh¹ hi³ ma³tsu³ ma³jónh³² tsú² Dió³² cáun² hi³ hú¹tá¹ tson² cu³tí³, cun³quionh³ hi³ ma³hau³ Jmɨ́²chí³ Chun¹. 
\p  
\v 25 Jáun² tsá²mɨ³ hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Né¹ jnoh¹ hi³ já³² jan² Tsá² zen³ Dió³², Tsá² téh³ tsú² Cristo; hi³ jáun² Tsá² hí³ lɨ́¹³ ma³ta² re² tɨn² la³jɨ́³² ñí¹con² jnoh¹ nɨ́¹ má¹cuán². 
\p  
\v 26 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ la³², Tsá² má²dí¹hléh²³ ná¹ ñí¹con² hnú². 
\p  
\v 27 Tá¹la³ jáun² né³, cua³tanh²¹ bíh¹ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú², hi³ jáun² lɨ́¹ ca³ta³ná¹jɨ́e³² bíh¹ tsú² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ hi³ cuá¹liéinh³² Jesús tsá²mɨ³ hí³. Tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² ca³tia³ tsɨ́³ hi³ ngáɨh³² tsá²mɨ³ hí³ nɨ́¹juáh³ he³ dá² hnió³, sa³jun³ ca³chá³ tsú² siáh³ tiá³ tsɨ́³ hi³ ngáɨh³² Jesús: “¿He³ dá² ná¹juónh³² hnú² quiúnh¹ tsá²mɨ³ nɨ́²?”  
\v 28 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³zíh³ tsá²mɨ³ hí³ tsú¹liáh² quioh²¹, hi³ ngah³ tɨ³ já¹ juú², hi³ ca³ñí¹zeh¹ tsáu² la³ lá²: 
\p  
\v 29 ―Ñá²táunh¹ náh², ñá²jɨen¹ náh² jan² tsá²ñuh² Tsá² má²lɨ́²zéi³² jná¹³ la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ má²cá²jmú³² ná¹. Tiá² hin² ñi³² hí¹ Tsá² lɨ́n³ Cristo Tsá² ó³². 
\p  
\v 30 Jmɨ́¹jáun² ca³huén² tsá² juú² jáun², hi³ ja³taunh²¹ hi³ ca³ñí¹jɨen¹³ Jesús.  
\v 31 Tá¹la³ jáun² né³, tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús jein³² má³², hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², quɨéɨh³ ca³lá² má³² quiú¹³. 
\p  
\v 32 Tɨ³la³ Jesús má¹ná¹, ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Zia³² bíh¹ cáun² má³² hi³ lɨ́¹³ cuh²¹ jná¹³, cáun² hi³ tiá² cuɨn² hnoh². 
\p  
\v 33 Jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² ca³ma³liáu³² hi³ ngaɨh³² raɨnh²¹ tsá²ján² tsá²ján² hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ zian² tsá² má²cuá²can³² má³² hi³ cuh³ tsú² juáh¹³? 
\p  
\v 34 Tɨ³la³ Jesús ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Má³² quion²¹ jná¹³ lɨ́³ la³ lá²: hi³ jmu¹ ná¹ la³ cun³ hi³ hnió³ Tsá² ca³ze³ bíh¹, jɨ³ hi³ má¹hián¹³ jná¹³ siáh³ ta²¹ quioh²¹ tsú².  
\v 35 Hnoh² dá² juáh³ náh² la³ lá²: “Cónh³í¹ quiún³ zɨ́h² máh³ hniáuh³² hi³ ló³² la³ cun³ hi³ jná¹”; tɨ³la³ jná¹³ né³ juanh³²: Sá¹nɨ́² jéinh¹ dú¹ náh² máh¹ tɨ³ la³ ó³² neh²¹, ta³né³² bíh¹ má²ca³láu², jáun² má²lɨ́¹³ bíh¹ caun¹³ tsú².  
\v 36 Tsá² jmu² ta²¹ hi³ caun² hi³ ca³láu² jáun² né³ he² hmah²¹ quioh²¹, hi³ máɨ³ hi³ caun² tsú² jáun² né³ tsá²toh³ ñí¹ lɨ́¹³ zian² tsú² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio², hi³ jáun² tsá² jñi³² máɨ³ lɨ³ hiún² tsɨ́³ cu³lɨ²¹ la³ má²quionh³ tsá² jieih³².  
\v 37 Quí¹ jú¹ tson² bíh¹ la³ cun³ hi³ juáh²³ tsú² jáun²: “Tsá² siánh³ bíh¹ jñi³², hi³ tsá² siánh³ bí¹ caun²”.  
\v 38 Jná¹³ má²lɨ́²zéi³² hnoh² hi³ cuá¹quiaun² náh² cáun² hi³ tiá² huá² ta²¹ lɨ́²quiánh² náh²; la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́³, hi³ tsá² siánh³ bí¹ ca³jmú³ ta²¹, hi³ jáun² hnoh² né³ cáun² má²tonh²¹ náh² hná¹ ta²¹ hi³ má²he² hná¹ quioh²¹ tsá² hí³ bíh¹. 
\p  
\v 39 Juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsá² juú² zian² hué³² Samaria jáun² ca³tanh² ta²¹ Jesús cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ ca³ma³tson² tsá²mɨ³ hí³ jë¹ jmɨ́¹ ca³juáh³ jáun² la³ lá²: “Má²lɨ́²zéi³² jná¹³ tsú² la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ má²cá²jmú³² jná¹³”.  
\v 40 Hi³ jáun² jmɨ́¹ cuá¹taunh²¹ jáun² tsá² hɨ́n¹³ hí³ tɨ³ Samaria ñí¹ cuá¹tón²¹ jáun² Jesús né³, jlánh¹ ca³hiu³ ca³mɨ́³ dí² hi³ cuá³² tsú² juú²co¹ dí². Jáun² Jesús né³ ca³cuá³ tun³ jmáɨ¹ já¹ juú² jáun²,  
\v 41 hi³ jáun² tɨ³ lɨ³mí¹ juóun³² tsáu² ca³chá³ bíh¹ cáun² tsɨ́³ jmɨ́¹ ca³náɨ³² jáun² jáɨ¹³ hi³ hleh³² hnga² Jesús.  
\v 42 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³záɨh³ tsá²mɨ³ hí³ la³ lá²: 
\p ―Jun³juáh¹³ jmáh³la³ hi³hliá² lɨ́²juah²¹ hnú² la³ jáun² yáh³ má²táunh²³ jnoh¹ ta²¹ ta³né³², quí¹ ja³bí¹ hmóu³² yáh³ jnoh¹ má²lɨ́²náɨ¹³ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³ tsú², jɨ³ hi³ má²né¹ jnoh¹ siáh³ hi³ cu³tí³ bíh¹ Tsá² nɨ́² lɨ́n³ Tsá² lión³² tsá² zian² tá¹ cáun² hngá¹máh³. 
\s1 Jesús jmah²³ jon² jan² tsá²cuú² tsá²ta³ re²¹ 
\p  
\v 43 Jmɨ́¹ la³ má²jau³ jáun² né³ cua³han³ siáh³ Jesús hué³² Samaria jáun², hi³ ngah³ siáh³ tɨ³ hué¹³ Galilea.  
\v 44 Quí¹ hnga² Jesús ca³juáh³ hi³ jan² tɨ³² jë¹ Dió³² tiá² hin² quiú² jéi²³ yáh³ juú²co¹.  
\v 45 Hi³ jáun² jmɨ́¹ cá¹chánh²¹ dí² hué¹³ Galilea né³, ca³he³ bíh¹ tsá² hí³ re², quí¹ ja³bí¹ jmɨ́¹ má²ñí¹táunh¹ yáh³ tsá² hí³ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ tɨ³ já¹ juú² Jerusalén, hi³ jáun² jmɨ́¹ má²ca³jɨ́e³ bíh¹ tsú² la³jɨ́³² hi³ ca³jmú³ Jesús tá¹la³ jmáɨ¹ jáun². 
\p  
\v 46 Jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ngah³ Jesús já¹ juú² Caná hɨ́n¹³ tɨ³ Galilea, ñí¹ ca³jmú³ tsú² jmɨ́¹tin² hi³ jmɨ́² jma³ lan³ mu² ráu³ mɨ³ uóun²jɨeh¹³. Hi³ já¹ juú² Capernaum né³, jmɨ́¹ zian² jan² tsá²cuú² tsá²ta³ re²¹; tsá² hí³ jmɨ́¹ tsáun¹ jan² jon².  
\v 47 Jáun² jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² tsá² hí³ hi³ má²cuanh³² siáh³ Jesús hué¹³ Galilea hi³ jmɨ́¹ hún¹ tɨ³ Judea, jmɨ́¹jáun² ngau³ dí² hi³ ca³ñí¹jɨen¹³ dí² tsú², hi³ ca³ñí¹hiú² ñí¹mɨ́² dí² hi³ tsó³² Jesús hñú¹³ dí² hi³ tsa³jmah¹ jon² dí² tsá² jmɨ́¹ má²ñí¹jún³ cu³tí³.  
\v 48 Hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Jun³ tsá² zia³² hi³ táunh¹³ ta²¹ yáh³ hnoh² nɨ́¹juáh³ hi³ tiá² jɨeh²¹ náh² li²¹ jɨ³ hua³jueh³² nɨ́² siáh³. 
\p  
\v 49 Jáun² tsá² joh¹ re²¹ né³ ca³juáh³: 
\p ―Hnú² Tɨ³², ña³² tiá³ tia³juɨ³² ñeh² bíh¹ hi³ jún³ jón³² jná¹³. 
\p  
\v 50 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Cuánh² hñuh³², zian² bíh¹ jónh³² hnú² re² tɨn². 
\p Jáun² tsá²ñuh² hí³ né³ ca³taunh³ ta²¹ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús, hi³ jáun² ngah³ hñú¹³.  
\v 51 Hú¹ juɨ³² jáun² né³, ca³jenh² tsú² *tsá² má²dí¹hlánh¹ joh¹, tsá² ca³huén² hí³ hi³ tsa³can³² jáɨ¹³ hi³ zian² bíh¹ jon² tsú² re² tɨn².  
\v 52 Hi³ jáun² tsá²ñuh² hí³ ca³ngáɨ³ hi³ hín² la³nió¹ lan³ jon², jáun² tsá² joh¹ tsú² hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Jmɨ́¹ la³nió¹ quiau³ tɨ³ ca³hláu³ cháu³ bíh¹ ca³quin³ hi³ jmɨ́¹ chéin³ tsú². 
\p  
\v 53 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³lɨ³tsɨn² tsá²ñuh² hí³ hi³ ti³tsóh³dí¹ jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³juáh³ Jesús la³ lá²: “Zian² bíh¹ jónh³² hnú² re² tɨn²”; hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³ ca³tanh² tsá² hí³ ta²¹ Jesús la³ má²quionh³ la³jɨ́n³² tsá² hñú¹³. 
\p  
\v 54 Hi³ nɨ́² bíh¹ ñí¹ má²tun³ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² hi³ ca³jmú³ Jesús hué¹³ Galilea jmɨ́¹ cuanh²¹ hi³ ñéi¹ jáun² tɨ³ hué¹³ Judea. 
\c 5  
\s1 Jesús jmah²³ jan² tsá² hma² tɨ³ Betzata 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ lɨ́¹cáɨn² jáun² né³ ca³jmú³ tsá² *judíos cáun² jmáɨ¹ quioh²¹, hi³ jáun² Jesús ñéi¹ tɨ³ Jerusalén.  
\v 2 Já¹ juú² jáun² né³, ñí¹ má²janh² ho³hñú¹³ ñí¹ téh²³ tsú² “Ho³hñú¹³ quioh²¹ *Já¹ziáh²”, ñí¹ jáun² jmɨ́¹ nio¹ cáun² jmɨ́²táu² hi³ téh²³ tsú² Betzata cun³quionh³ jú¹jma² *hebreo; ñí¹ jáun² jmɨ́¹ zia³² hñá³ ñí¹ lɨ́³ ñí¹hñú³.  
\v 3 Juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsá² tsáun¹ jmɨ́¹ tionh¹ hué³² ñí¹ jáun², la³ cun³: tsá² ten³, tsá² hliánh², jɨ³ tsá² hma² nɨ́² siáh³, [hi³ jmɨ́¹ ná¹jan³² tá¹la³ juá³ jmáɨ² jáun².  
\v 4 Quí¹ ma³ cónh³ la³ jáun² bíh¹ jmɨ́¹ ja³² jan² tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² hi³ ja³jua³² jmáɨ², hi³ jáun² nɨ́¹ má¹lɨ³² jáun² bíh¹ lɨ³ua³ jan² tsá² hí³ la³ñí¹ chu³ jmáɨ² lɨ́¹³ lan¹³ ca³tɨ²¹ lɨ³ua³ cáun² mɨ́¹uɨ́³ hi³ zian² tsú².]  
\v 5 Ñí¹ jáun² jmɨ́¹ rón²¹ jan² tsá²ñuh² tsá² má²tí³ quiú³quia³jña³ mii² hi³ tsáun¹.  
\v 6 Jáun² Jesús ca³jɨ́en³² tsá² hí³ hi³ rón³² ñí¹ jáun², hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³lɨ³tsɨn² dí² hi³ má²ngau³² mii² bíh¹ la³ tsáun¹ tsú², hi³ jáun² ca³ngáɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Hnáuh¹ hnú² lan¹³? 
\p  
\v 7 Jáun² tsá² tsáun¹ hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Hnú² Tɨ³², tiá² hin² zian² yáh³ hi³ taunh¹³ jná¹³ hñu³ jmɨ́²táu² nɨ́² nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³juá³ jmáɨ². Quí¹ ma³ quin³² la³ ma³ cu³ jéin³² hi³ má²ca³lɨ³hnó³² jná¹³ hu²¹ chu³ jmáɨ², tsá² siánh³ bíh¹ tín² lɨ́²jan²¹ hi³ hí²³ la³ñí¹. 
\p  
\v 8 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús ñí¹con² tsá² hí³: 
\p ―Náu², ziáuh¹ jmu² quián¹³, ngɨ́¹. 
\p  
\v 9 Hi³ jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³lan³ tsá²ñuh² hí³, hi³ jáun² ca³caun² jmu² quioh²¹ hi³ ca³ma³liáu³² ngɨ́³². Tɨ³la³ *jmáɨ¹ hi³ tionh² tsú² tie³ bíh¹ jmáɨ¹ jáun²;  
\v 10 hi³ jáun² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ ca³záɨh³ tsá² má²laɨn³² hí³ la³ lá²: 
\p ―Hóh³², já² jmáɨ¹ nio² tie³ bíh¹ né³², cun³ tiá² ca³tɨn¹ bíh¹ hnú² hi³ ñí¹quiánh¹ jmu² quián¹³. 
\p  
\v 11 Jáun² tsá²ñuh² hí³ né³ ca³ngáɨ³, hi³ ca³juáh³: 
\p ―Tsá² lɨ́²jmú³ hi³ lan³ bíh¹ jná¹³ lɨ́²juáh³: “Quiaun² jmu² quián¹³, ngɨ́¹”. 
\p  
\v 12 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨh³ tsá² má²laɨn³² hí³ la³ lá²: 
\p ―¿Hin² tsánh² tsá² hí³ hi³ lɨ́²zéi³² hnú²: “Quiaun² jmu² quián¹³, ngɨ́¹”? 
\p  
\v 13 Tɨ³la³ tsá² má²laɨn³² hí³ né³, tiá² jmɨ́¹ ñi³² yáh³ hin² dá² tsánh² lɨ́²jmú³ hi³ lan³ dí², quí¹ ca³quiónh³² bíh¹ Jesús ja¹ tsá² juóun³² lɨ́n³² jmɨ́¹ tionh¹ hí³ có³² jmɨ́²táu² jáun².  
\v 14 Jmɨ́¹ lɨ́¹cáɨn² pih²¹ jáun² né³, ca³jenh² siáh³ Jesús tsá²ñuh² hí³ hñu³ cuáh³² chín¹, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Sá¹nɨ́² jɨe³, né³² má²láɨn¹ nú²; hi³ jáun² né³, ha³ lɨ́²uú² jmú² tso³, quí¹ nɨ́² lɨ́¹ cá¹quiúnh²¹ nú² cáun² hi³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ huáh² tsɨ́³ la³ cónh³ bíh¹ hi³ jmɨ́¹ zian² nú². 
\p  
\v 15 Jáun² tsá² hí³ né³ ngah³ jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun², hi³ ca³ñí¹zeh¹ tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ hi³ Jesús bíh¹ la³ ca³jmú³ hi³ lan³ dí².  
\v 16 Cun³ñí¹ hi³ má²lɨ́²jmú³ jáun² hua³jueh³² jmáɨ¹ nio² tie³ bíh¹ Jesús, hi³ jáun² má²hnauh² tsá² judíos hí³ quioh²¹ tsú² hi³ ma³tsau¹³.  
\v 17 Tɨ³la³ Jesús né³ ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―La³ má²jmu² jáun² bíh¹ Ñuh³² jná¹³ ta²¹, hi³ jáun² ja³bí¹ jná¹³ siáh³ jmu² ta²¹. 
\p  
\v 18 Hi³ jáun² né³, tɨ³ lɨ³mí¹ ca³lɨ³hnió³ bíh¹ tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ hi³ jngah³, quí¹ jun³juáh¹³ cun³ jmáh³la³ hi³ tiá² jmɨ́¹ má²tí³² tsú² liei²¹ hi³ ca³tɨ²¹ jmáɨ¹ nio² tie³ yáh³, quí¹ jɨ³ hi³hliá² jmɨ́¹ jmu² dí² jáun² cá²ren² quionh³ Dió³² bíh¹, hi³hliá² jmɨ́¹ juáh²³ dí² jáun² hi³ hnga² Dió³² lɨ́n³ Jméi² dí². 
\s1 Jáɨ¹³ hi³ ho² Jon² Dió³² 
\p  
\v 19 Hi³ jáun² Jesús né³ ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí³ bíh¹ hi³ juah³² jná¹³ lá² ñí¹con² hnoh², hi³ hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ lɨ́¹³ jmu³ Jon² Dió³² la³ cun³ hi³ lɨ́¹ cháunh²³ chí¹ hnga²; ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ jmu² tsú² la³ cun³ hi³ jɨ́e²³ hi³ jmu² Jméi² bíh¹. Quí¹ la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ jmu² Jméi² tsú², la³ jáun² bíh¹ jmu² tsú² siáh³ hnga².  
\v 20 Quí¹ hnio³ bíh¹ Dió³² Jon², hi³ jáun² hɨeh³² dí² ca³la³ jɨ́³² hi³ jmu² dí² hnga²; hi³ né³bí¹ hɨ́eh²¹ dí² siáh³ ta²¹ hi³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ cáu² jueh³², hi³ ca³la³ hi³ lɨ́¹ tsa³cáun² lɨ́n³² bíh¹ honh² hnoh² lɨ́¹³.  
\v 21 Quí¹ hí¹ la³ tɨ³ tɨn² yáh³ tsú² jmu³ siáh³ hi³ jenh¹³ tsá² má²cá²tsan³ nɨ́¹juáh³ lɨ³ua³ jan² tsá² hnió³ tsú² hi³ zian² siáh³, la³jmɨ́¹ tɨn² jáun² Jméi² tsú².  
\v 22 Quí¹ jun³juáh¹³ Dió³² Jméi² yáh³ tsú² rá²tsɨ³² héih³² ñí¹con² tsáu², quí¹ tɨ³la³ jo³cuo² Jon² bíh¹ Dió³² má²ca³chá³ ta²¹ jáun²,  
\v 23 hi³ jáun² la³jɨ́n³² tsáu² lɨ́¹³ ma³quien² Jon² Dió³² la³jmɨ́¹ má²quien² tsú² hnga² Dió³² Tsá² lɨ́n³ Jméi². Jáun² nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² má²quien² Jon² Dió³², hi³ jáun² sa³jun³ má²quien² yáh³ tsá² la³ hí³ Dió³² Tsá² ca³zen³ Tsá² hí³. 
\p  
\v 24 ”Jú¹ tson² bíh¹ juo³ jná¹³ hnoh²: Lɨ³ua³ jan² tsá² náɨ³² re² jáɨ¹³ hi³ juah³² jná¹³, hi³ tanh² tsú² siáh³ ta²¹ Tsá² ca³ze³ jná¹³, tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio²; hi³ jáun² tiá² héih³² tá¹tsɨn¹ yáh³ tsú², quí¹ má²ca³nga² bíh¹ tsú² ñí¹ jmɨ́¹ lɨ́¹³ jún³, hi³ jáun² hú¹tá¹ má²zian² bíh¹ tsú² hi³ hmaɨ²¹.  
\v 25 Juo³ jná¹³ siáh³ hnoh² jú¹ tson² lá², hi³ má²ja³quián³ bíh¹ chau²¹ jmáɨ¹, hi³ ti³tsóh³dí¹ ta³né³² má²cá²chó³² jmáɨ¹ jáun², hi³ tsá² ná¹jún¹ ne³ hi³ hléh³² Jon² Dió³²; hi³ jáun² tsá² ne³ né³, lɨ́¹³ zian².  
\v 26 Quí¹ la³jmɨ́¹ quian³² Dió³² Tsá² lɨ́n³ Jméi² pí³ hi³ jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² tsáu², ja³bí¹ la³ jáun² ca³cuéh³ tsú² Jon² jáɨ¹³ hi³ quian³² siáh³ pí³ hi³ jmu³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsáu²;  
\v 27 hi³ jáun² má²ca³cuéh³ dí² siáh³ jáɨ¹³ hi³ ra³tsɨ³² héih³² ñí¹con² tsáu², quí¹ cun³ñí¹ hi³ hí³ bíh¹ lɨ́n³ Jon² tsá²mɨ³cuóun².  
\v 28 Ha³ lɨ́² cuɨ́¹ cha³cáun² honh² náh² hi³hliá² má²lɨ́²juáh³² jná¹³ la³ nɨ́², quí¹ chau²¹ bíh¹ jmáɨ¹ hi³ la³jɨ́n³² tsá² ná¹jún¹ ne³ hi³ hléh³² tsú²,  
\v 29 hi³ jáun² tsá² hí³ né³, huén³² tá²hón³² quioh²¹. Lɨ³ua³ jan² tsá² ca³jmú³ hi³ chu²¹ né³, jenh¹³ hi³ lɨ́¹³ zian² cun³ jmɨ́¹hi³nio²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² ca³jmú³ hi³ hlah³ má¹ná¹, jenh¹³ hi³ tá¹tsɨn¹ héih³² hlah³ bíh¹. 
\s1 Lɨ́² lin¹ bíh¹ hi³ tson² ho² Jesús jáɨ¹³ 
\p  
\v 30 ”Tiá² lɨ́¹³ yáh³ jmu¹ jná¹³ hí¹ cáun² hi³ cháunh²³ chin³² huen². Jná¹³ dá² rá²tsɨ³² ná¹ héih³² la³ cun³ lɨ́³ héih³² hi³ ja³² ñí¹con² bíh¹ ná¹; hi³ la³ cun³ ca³tɨ²¹ bíh¹ siáh³ rá²tsɨ³² jná¹³ héih³², quí¹ tiá² jmu² yáh³ jná¹³ la³ cun³ hi³ hnó³² huen², tɨ³la³ jná¹³ dá² jmu² la³ cun³ hi³ hnió³ [Ñuh³² ná¹] Tsá² ca³ze³ bíh¹.  
\v 31 Sá¹jmɨ́¹ hi³ jɨ́³²la³ huen² bíh¹ jná¹³ no² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ ná¹ huen², hi³ jáun² tiá² lin¹ ñí¹ quien² yáh³ la³ cun³ hi³ juah³² jná¹³ jáun²;  
\v 32 tɨ³la³ zian² bíh¹ jan² tsá² siánh³ hi³ lɨ́n³ tsá² nau³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³, hi³ jná¹³ ño¹ hi³ quien² bíh¹ la³ cun³ hi³ juáh³ tsá² hí³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³.  
\v 33 Hnoh² dá² ca³zen² náh² tsá² ca³ñí¹ngah¹ Juan² tsá² zion² hí³ tsáu² jmáɨ² nɨ́¹juáh³ hin² tsánh² dí², hi³ la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ ca³ngáɨ³ hí³ né³, jú¹ tson² bíh¹ jaun³².  
\v 34 Tɨ³la³ uá¹ jáun² la³ jáun² jú¹ tson² hi³ jáun², tiá² jmu² yáh³ jná¹³ hi³ juáh¹³ hi³ quien² lɨ́n³² jú¹ tson² hi³ hleh³² tsá²mɨ³cuóun² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³; jɨ́³²la³ ti³ juanh³² jná¹³ jáɨ¹³ nɨ́² hi³ jáun² lɨ́¹³ liáun³ hnoh² bíh¹.  
\v 35 Juan² hí³ dá² jmɨ́¹ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² sɨ́² hi³ jmɨ́¹ taɨ³² joh¹ quioh²¹, hi³ jáun² hnoh² né³ ca³lɨ́n¹³ hi³ má¹hiúnh¹³ cu³tiá³ honh² hi³ ca³tɨ²¹ joh¹ hi³ jmɨ́¹ quian³² tsú² jáun².  
\v 36 Tɨ³la³ zia³² bíh¹ cónh³í¹ cáun² li²¹ hi³ hɨe³² jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³, hi³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bí¹ hi³ ca³juáh³ jáun² Juan². Quí¹ cun³quionh³ la³jɨ́³² ta²¹ hi³ jmu² bíh¹ jná¹³, la³ cun³ ta²¹ hi³ ca³cué³ Ñuh³² jná¹³ hi³ jmu¹, má²lɨ́²lin¹ hi³ tson² bíh¹ ca³ze³ jná¹³ Ñuh³².  
\v 37 Ja³bí¹ hnga² Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ hí³ má²ca³cué³ siáh³ jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³, uá¹jinh¹ hí¹ cónh³ tiá² má²ca³niéih² hnoh² ho³ tsú² hi³ hleh³², hi³ sa³jun³ má²ca³jɨen¹ náh² tsú² siáh³.  
\v 38 Cun³ tiá² má²cá²hɨ́enh³² bíh¹ jú¹ chú³² quioh²¹ tsú² hñu³ honh² hnoh², quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² tanh²³ yáh³ hnoh² ta²¹ Tsá² ca³zen³ tsú² hí³.  
\v 39 Jlánh¹ re² ná¹quí² ná¹hɨh³² hnoh² Sí² quioh²¹ Dió³² ca³la³ huán¹ táɨ³² cu³tí³, quí¹ hi³ hen² honh² náh² hi³ ñí¹ jáun² lɨ́¹³ chanh¹ náh² he³ lánh³ rón³² lɨ́¹³ zian² náh² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio²; tɨ³la³ ti³tsóh³dí¹ ñí¹ Sí² jáun² yáh³ rá¹hleh³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³,  
\v 40 hi³ má¹lɨ³² jáun² né³, sa³ tiá² hnáuh² bí¹ náh² hi³ ñá¹táunh¹ ñí¹con² jná¹³, hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ́¹³ zian² náh² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio². 
\p  
\v 41 ”Ha³ tiá² hniá¹ yáh³ jná¹³ hi³ tsáu² ma³quien² ná¹,  
\v 42 quí¹ tɨ³la³ cuóu³² bíh¹ jná¹³ hnoh², hi³ ño¹ jná¹³ siáh³ hi³ jun³ tsá² hno³ Dió³² yáh³ hnoh².  
\v 43 Jná¹³ dá² cuan³ ná¹ cha¹³ Ñuh³², tɨ³la³ hnoh² né³, tiá² he²³ yáh³ hnoh² jná¹³; tɨ³la³ né³² né³, nɨ́¹juáh³ cuan³ jan² tsáu² hi³ ca³tɨn¹ hnga², né³² cánh³ bíh¹ hen¹³ náh² tsá² la³ hí³.  
\v 44 Nɨ́¹juáh³ cá² ñí¹ ná¹hen² honh² náh² hi³ má¹quien¹³ náh² tsá²ján² tsá²ján² bíh¹, hi³ nɨ́¹juáh³ tiá² la³ hnáuh²³ yáh³ náh² he³ lánh³ rón³² jmɨ́¹ lɨ́¹³ ma³quien² Dió³² hnoh², ¿lánh³ bíh¹ rón³² lɨ́¹³ táunh¹³ hnoh² ta²¹?  
\v 45 Ha³ lɨ́² lɨ́¹ cuɨ́¹ lɨ́n¹³ náh² hi³ jná¹³ ñí¹chá³ tsáuh³ náh² ñí¹con² Ñuh³²; quí¹ hnga² bíh¹ hla¹ Moisés tsá² ca³héih³ náh² hí³ honh² ñí¹con² tɨ³ tsa³hna³ hnoh².  
\v 46 Quí¹ sá¹jmɨ́¹ hi³ táunh²³ hnoh² ta²¹ la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ ca³juáh³ jáun² hla¹ Moisés dúh¹, hi³ jáun² ja³bí¹ jmɨ́¹ taunh¹³ bíh¹ náh² uá²jaɨ³² ta²¹ jná¹³, quí¹ hí³ bíh¹ ca³hléh³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³.  
\v 47 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ hí¹juáh³ jë¹ tsá² hí³ yáh³ tiá² ta²¹ táunh²³ hnoh², hi³ jáun² né³, tiá¹³ bíh¹ tiá³ táunh¹³ hnoh² ta²¹ la³ cun³ hi³ juah³² jná¹³. 
\c 6  
\s1 Jesús cue³² hi³ cuh³ hñá³ mei²¹ tsáu² 
\r (Mateo 14:13-21; Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17) 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ngau³ siáh³ Jesús tɨ³ jo²¹ jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ hi³ téh²³ tsú² jáun² Galilea, hi³ ja³bí¹ téh²³ tsú² siáh³ Tiberias.  
\v 2 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ja³taunh²¹ juóun³² lɨ́n³² tsáu² cu³chin¹ cu³hna²¹ Jesús, quí¹hliá² má²ca³jɨ́e³ tsú² hua³jueh³² hi³ jmu² dí², hi³ jmah²³ dí² tsá² tsáun¹.  
\v 3 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³ñí¹uu³² Jesús cáun² máh³, hi³ jáun² ñí¹ jáun² ca³cuá³ quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con².  
\v 4 Má²janh² bíh¹ má²he² jmáɨ¹ hi³ tɨ²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ jmɨ́¹jáun², jmáɨ¹ hi³ jmu² jáun² tsá² *judíos.  
\v 5 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ Jesús hi³ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² hí¹ja³táunh¹ chí¹cáɨn² cu³hna²¹ dí², jáun² ca³záɨh³ dí² Pí²liéi¹ la³ lá²: 
\p ―¿Ha³ jinh¹ lɨ́¹³ lá¹³ dí² má³² hi³ cuh³ la³jɨ́n³² tsá² nɨ́² juáh¹³? 
\p  
\v 6 La³ nɨ́² ca³juáh³ tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³hliá² hnió³ dí² hi³ ca³ hi³ lan³ Pí²liéi¹ bíh¹, quí¹ jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ Jesús hnga² he³ lánh³ jmu³.  
\v 7 Hi³ jáun² Pí²liéi¹ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Hí¹juáh³ tun³ nio² hñá³láu³ héih³² quɨe³ *cú¹tiáu² yáh³ tiá² laɨn²¹ hi³ lá¹³ dí² *hí³ cuú²miih²¹ hi³ cuh³ la³jɨ́n³² tsá² nɨ́², uá¹ cun³ hi³ jmɨ́¹ cuh³ tsú² ma³pih²¹. 
\p  
\v 8 Jáun² Tre²¹ raɨnh²¹ Sí¹mu²¹ Pé¹ né³, jan² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú², ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p  
\v 9 ―Lá² zenh² jan² ñú²míh¹ hi³ dí¹quian³² hñá³ hí³ cuú²miih²¹ cebada, la³ má²quionh³ gon³ hma²¹. Tɨ³la³ ¿he³ dá² rón³² hi³ nɨ́² hi³ ca³tɨn¹ juóun³² lɨ́n³² tsá² tionh² lá²? 
\p  
\v 10 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³ ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Zéih³ ca³la³ jɨ́n³² tsá² nɨ́² hi³ cuɨ́¹ tiánh² hué³². 
\p Ñí¹ jáun² jmɨ́¹ tsɨ²¹ hliáun³ mí¹ñéi², hi³ jáun² ñí¹ jáun² ca³tiánh³ cun³ hñá³ mei²¹ jmáh³la³ tsá²ñuh².  
\v 11 Jmɨ́¹jáun² ca³zanh³ Jesús hí³ cuú²miih²¹ jáun², hi³ jáun² ca³cuéh³ dí² tiá¹hmah¹ Dió³²; jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ [ca³cuéh³ dí² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², jáun² tsá² hí³] ca³tsóh³ ñí¹con² ca³la³ jɨ́n³² tsá² má²tionh² hí³. Ja³bí¹ la³ jáun² siáh³ ca³cuéh³ tsú² tiá¹hmah¹ Dió³² hi³ ca³tɨn¹ hma²¹ hí³, hi³ jáun² ca³tsóh³ tsú² siáh³ ñí¹con² tsáu² nɨ́¹juáh³ ha³ la³ cónh³ hnió³ tsú² cuh³.  
\v 12 Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²cuh³ tsú² jáun² ca³la³ lah³ má³² né³, ca³záɨh³ siáh³ Jesús tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² la³ lá²: 
\p ―Cuá²jiéih¹ náh² chí² juoh¹ hi³ má²ziau³², hi³ jáun² tiá² lɨ́¹ tsa³cuɨ́³² hí¹ cú¹pih²¹. 
\p  
\v 13 Ca³jieh³ bíh¹ tsú², hi³ jáun² ca³cónh³² quia³tún³ mɨ́²tá² chí² juoh¹ hi³ ziau³ quioh²¹ hñá³ hí³ jáun².  
\v 14 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ jáun² tsá² tionh² hí³ hua³jueh³² hi³ ca³jmú³ jáun² Jesús né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tson² bíh¹ cu³tí³, tsá² nɨ́² bí¹ lánh³ *tɨ³² jë¹ Dió³², tsá² ca³tɨn¹ hi³ já³² ñí¹ hué²¹ lá². 
\p  
\v 15 Tɨ³la³ Jesús né³ ca³lɨ³tsɨn² hi³ tsá² hí³ jmɨ́¹ má²hnió³ jau³ chí¹tson³, hi³ jmu³ tsú² hi³ lɨ́n³ dí² re²¹, hi³ jáun² ngau³ dí² la³ tɨ³ tsɨ³ máh³ hi³ ja³cuá² dí² cú² hnga² tán¹ ñí¹ jáun². 
\s1 Jesús cuá¹ngɨ³² ñí¹ jmáɨ² 
\r (Mateo 14:22-33; Marcos 6:45-52) 
\p  
\v 16 Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²ca³zɨ³² né³, ca³son² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús máh³ jáun² hi³ ja³tanh²¹ siáh³ tɨ³ can³² jmáɨ².  
\v 17 Jmɨ́¹ má²zɨ³² lɨ́n³² bíh¹, hi³ tiá² jmɨ́¹ má²jaunh³² yáh³ Jesús tsɨ³ máh³ jáun², hi³ jáun² taunh³ tsú² cú²jueh³² hñu³ mu² hi³ ca³han³ dí² tɨ³ jo²¹ jmáɨ² hi³ chá¹tánh¹ tɨ³ juú² Capernaum.  
\v 18 Tá¹la³ jmɨ́¹ ná¹han³² tsú² jáun² jmáɨ² né³, ca³cua³tsɨ³² chí³ tiá³ lɨ́n³² hi³ ca³la³ hi³ cáu³ ma³ cu³ tsɨn¹ jmɨ́²miih²¹.  
\v 19 Jmɨ́¹ má²lɨ́²ngɨ́³² jáun² mu² ñí¹ tí³ cun³ hñá³ ho³ jñéi³ kilómetros né³, jáun² ca³jɨ́en³² tsú² Jesús hi³ cuá¹ngɨ³² ñí¹ jmáɨ², hi³ hí¹ja³² juɨ³² ñí¹ hí¹tsau³² jáun² mu², hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³, ca³juénh² lɨ́n³² bíh¹ tsú².  
\v 20 Tɨ³la³ Jesús né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¡Ha³ lɨ́² juenh³ náh², quí¹ jná¹³ bíh¹ la³²! 
\p  
\v 21 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³, ca³lɨ³ hiún² tsɨ́³ hi³ tanh¹³ Jesús hñu³ mu² jáun²; jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, né³² cánh³ bíh¹ ca³cháuh³² mu² jáun² hué³² ñí¹ qui³ cuá¹tsauh³². 
\s1 Jesús hnauh² tsáu² 
\p  
\v 22 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² né³, tsá² ca³ta³tonh¹ hí³ jo²¹ jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ jáun² ca³lɨ³tsɨn² hi³ la³ má²já²tanh²¹ bíh¹ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús quionh³ mu² cáun² tán¹ hi³ jmɨ́¹ rón²¹ jáun²; hi³ ca³lɨ³tsɨn² tsú² siáh³ hi³ tiá² la³ ngah³ yáh³ Jesús quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con².  
\v 23 Tá¹la³ jáun² né³ cua³toh³ siáh³ mu² siáh³, mu² jáun² ca³hué² juú² Tiberias hi³ cua³toh³ có³² ñí¹ má²lɨ́²cuh³ tsú² jáun² hí³ cuú²miih²¹ jmɨ́¹ má²lɨ́²cuéh³² jáun² Tɨ³² Juo¹³ dí² tiá¹hmah¹ Dió³².  
\v 24 Hi³ jáun² dá² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ tsá² hí³ hi³ tiá² Jesús zenh² yáh³ ñí¹ jáun², hi³ sa³jun³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² tionh², hi³ jáun² ca³taunh³ tsá² hí³ hñu³ mu² jáun², hi³ já¹taunh²¹ tɨ³ já¹ juú² Capernaum hi³ hnah² Jesús. 
\s1 Jesús lɨ́n³ má³² hi³ cue³² pí³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio² 
\p  
\v 25 Jmɨ́¹ ca³cha³táunh¹ jáun² tsá² hí³ jo²¹ jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ jáun² né³, ca³jenh² dí² Jesús, hi³ jáun² ca³ngáɨh³ dí² hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Lɨ́h³ dá² cuanh³ hnú² tɨ³ lá² Tɨ³²? 
\p  
\v 26 Tɨ³la³ Jesús né³ ca³juáh³: 
\p ―Hú¹tá¹ cu³tí³ ma³tson¹³ jná¹³ jáɨ¹³ lá² hi³ hnoh² dá² hnauh²³ jná¹³ quí¹hliá² cun³ñí¹ hi³hliá² ca³quɨéɨh³ náh² ca³la³ ca³cónh³² henh¹ bíh¹, jun³juáh¹³ hi³hliá² má²ca³há¹ ca³ngɨ¹³ náh² li²¹ hi³ ca³jmú³² jná¹³ jáun² yáh³.  
\v 27 Cha³ jmɨ́¹ jmúh¹³ náh² ta²¹ hi³ lɨ³ zian² náh² má³² hi³ lɨ́¹ tsá², hniáuh³² jmúh¹³ náh² cú²jueh³² hi³ lɨ³ zian² náh² má³² hi³ jmɨ́¹lɨ́h³ tiá² tsá² bíh¹, hi³ jmu³ hi³ lɨ́¹³ zian² náh² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² yáh³. Jná¹³ Jon² tsá²mɨ³cuóun² bíh¹ lɨ́¹³ cué¹³ má³² jáun², quí¹ jná¹³ bíh¹ má²ca³chau³ Dió³² Ñuh³² hi³ cuá¹chan¹ ná¹ ca³tɨ²¹ hi³ jáun². 
\p  
\v 28 Jáun² né³, tsá² hí³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ lánh³ hniáuh³² jmú¹³ jnoh¹ hi³ jáun² lɨ́¹³ jmú¹³ jnoh¹ la³ cun³ ta²¹ hi³ hnió³ Dió³² jmú¹³? 
\p  
\v 29 Hi³ jáun² Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―La³ lá² bíh¹ hnió³ Dió³² jmúh¹³ náh²: Hniáuh³² tanh¹³ náh² ta²¹ Tsá² má²lɨ́²zen³ bíh¹ tsú². 
\p  
\v 30 Jáun² tsá² hí³ ca³ngáɨ³ siáh³ hi³ ca³juáh³: 
\p ―¿He³ li²¹ lɨ́¹³ jmúh¹³ nú² hi³ neh²¹ jnoh¹, hi³ jáun² taunh¹³ jnoh¹ ta²¹? ¿He³ ñí¹ ta²¹ lɨ́¹³ jmúh¹³ hnú² [la³ jmɨ́¹ ca³jmú³ jáun² hla¹ Moisés]?  
\v 31 Quí¹ dí¹hio³ ñú¹deh³ jnoh¹ ca³cúh² má³² hi³ téh²³ tsú² jáun² maná tá¹la³ jmɨ́¹ tionh¹ tsú² jáun² hué³² quiéin², la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí², hi³ juáh³ la³ lá²: “Ca³súh³ tsú² má³² hñu³mɨ³cuú² hi³ ca³cúh² tsá² hí³”. 
\p  
\v 32 Jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³ siáh³: 
\p ―Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ jun³juáh¹³ hla¹ Moisés yáh³ tsá² ca³cué³ má³² hi³ ca³súh³² jáun² hñu³mɨ³cuú², quí¹ hnga² bíh¹ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³cué³. Hi³ ta³né³² né³ cue³² tsú² hú¹tá¹ ti³tsóh³ má³² bíh¹ hi³ ja³ hñu³mɨ³cuú².  
\v 33 Quí¹ Tsá² ja³ hí³ hñu³mɨ³cuú² bíh¹ lɨ́n³ hí³ cuú²miih²¹ hi³ cue³² Dió³², hi³ jáun² Tsá² hí³ bíh¹ jmu³ hi³ hú¹tá¹ cu³tí³ lɨ́¹³ zian² tsá² zian² hngá¹máh³. 
\p  
\v 34 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², cué¹ tiá³ jnoh¹ hí³ cuú²miih²¹ jáun² la³jɨ́³² jmáɨ¹. 
\p  
\v 35 Jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ hí³ cuú²miih²¹ hi³ jmu³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio². Nɨ́¹juáh³ tsá² ja³² ñí¹con² jná¹³, jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² lɨ́¹³ ñí¹cuóunh²¹ tsú²; hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² nio² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² jná¹³ né³, cun³ tiá² tón³² jmáɨ¹ lɨ́¹³ bíh¹ hí¹quiéin² tsɨ́³ tsú².  
\v 36 Tɨ³la³ la³ cun³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ nɨ́² má¹ná¹, hnoh² dá² cun³ tiá² ta²¹ taunh²³ bíh¹ náh² jná¹³, uá¹jinh¹ má²lɨ́²jɨe¹ náh² jná¹³.  
\v 37 Quí¹ la³jɨ́n³² tsá² chan² Ñuh³² jná¹³ jo³uón³² ja³táunh¹ ñí¹con² jná¹³; hi³ tsá² ja³táunh¹ hí³ ñí¹con² jná¹³ né³, jmɨ́¹lɨ́h³ yáh³ tiá² huen¹ jná¹³ tsú² cheih³².  
\v 38 Quí¹ tiá² ja³ yáh³ jná¹³ hñu³mɨ³cuú² hi³ ja³jmú³² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨn³² huen², tɨ³la³ jná¹³ dá² ja³ hi³ jmu¹ ná¹ la³ cun³ hi³ hnió³ Ñuh³² ná¹ Tsá² ca³ze³ bíh¹.  
\v 39 Hi³ la³ cun³ hi³ hnió³ jáun² Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ né³, hi³ jmu¹ jná¹³ hua³hí¹³ la³jɨ́n³² tsá² má²ca³chan³ tsú² jo³uón³² bíh¹, hi³ jáun² tiá² lɨ́¹ tsa³háɨn³ hí¹ jan²; hi³ jáun² ñí¹ ca³táuh³ jmáɨ¹ né³ jmu¹ jná¹³ siáh³ hi³ jenh¹³ tsú².  
\v 40 Quí¹ Ñuh³² bíh¹ jná¹³ hnió³ hi³ lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² ca³la³ jɨ́n³² tsá² jɨ́e²³ chí¹tiá³ ñí¹ ñí¹con² Jon² Dió³², jɨ³ hi³ tanh² tsú² siáh³ ta²¹; hi³ jáun² jná¹³ jmu¹ siáh³ hi³ jenh¹³ tsá² la³ hí³ ñí¹ ca³táuh³ jmáɨ¹. 
\p  
\v 41 Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, tsá² judíos ca³ma³liáu³² hi³ ziú² hɨen² Jesús quí¹hliá² ca³juáh³ la³ lá²: “Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ hí³ hi³ ja³ hñu³mɨ³cuú²”.  
\v 42 Jmɨ́¹jáun² ca³juu³ ca³hlénh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Haun¹³ juáh¹³ Jesús jon² hla¹ Sé³² bíh¹ nɨ³² dúh¹? Já² ná¹cuóun²¹ bíh¹ dí² jméi² mí¹ziú¹³ tsú², hi³ jáun² ¿ha³ bí¹ lánh³ rón³² juáh³ tsú² hi³ hí³ néh¹ ja³ hñu³mɨ³cuú²? 
\p  
\v 43 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Ha³ lɨ́² ziú² lɨ́² hɨe³ náh².  
\v 44 Quí¹ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ já³² ñí¹con² jná¹³ nɨ́¹juáh³ tiá² la³ má²lɨ́²tié³ yáh³ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ ná¹; hi³ jáun² tsá² téh²³ hí³ Ñuh³² jná¹³ né³, jná¹³ bíh¹ jmu¹ hi³ jenh¹³ tsú² ñí¹ ca³táuh³ jmáɨ¹.  
\v 45 Ñí¹ Sí² hi³ ca³jmú³ tsá² ca³lɨn³ tɨ³² jë¹ Dió³² rá¹juáh³ la³ lá²: “Hnga² bíh¹ Dió³² ma³tɨn² ca³la³ jɨ́n³² tsáu²”. Jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́³, hi³ la³jɨ́n³² tsá² náɨ³² la³ cun³ hi³ juáh³ Ñuh³² jná¹³, jɨ³ hi³ lɨ́²tɨn² tsú² siáh³ la³ cun³ hi³ má²ta² hí³, tsá² hí³ bíh¹ ja³táunh¹ ñí¹con² jná¹³. 
\p  
\v 46 ”Jun³juáh¹³ hliá² zian² tsá² má²ca³jɨ́en³² yáh³ Jméi² dí²; quí¹ jɨ́³²la³ hnga² Tsá² ja³ hí³ ñí¹con² bíh¹ Dió³² má²ca³jɨ́e³².  
\v 47 Jú¹ tson² cu³tí¹³ juanh³² jná¹³, hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² nio² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² jná¹³, tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio².  
\v 48 Quí¹ jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ hí³ cuú²miih²¹ hi³ jmu³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio².  
\v 49 Uá¹jinh¹ dí²hioh³ ñú²deh³ hnoh² ca³cúh² má³² hi³ téh²³ tsú² jáun² maná ñí¹ lɨ́³ hué³² quiéin² jáun² jmɨ́¹tin², tɨ³la³ cu³ jáun² ca³tsan³ bíh¹ tsú²;  
\v 50 tɨ³la³ jná¹³ dá² hléh²³ hi³ ca³tɨn¹ hí³ cuú²miih²¹ hi³ ja³ jáun² hñu³mɨ³cuú² bíh¹. Hi³ jáun² né³, lɨ³ua³ jan² tsá² cuh³ hí³ jáun² tiá² jún³ yáh³.  
\v 51 Huen² bíh¹ jná¹³ lɨ́n³ ná¹ hí³ cuú²miih²¹ hi³ jmu³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú², hi³ ja³ jáun² hñu³mɨ³cuú²; hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ tsá² cuh³ hí³ lá² né³, lɨ³ zian² cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹. Ti³tsóh³dí¹ ngú³ quion²¹ bíh¹ jná¹³ lɨ́³ hí³ cuú²miih²¹ hi³ cué¹³ jná¹³ jáun² hi³ ca³tɨn¹ tá¹ cáun² hngá¹máh³, hi³ jáun² lɨ́¹³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio². 
\p  
\v 52 Jmɨ́¹jáun² ca³ma³liáu³² tsá² judíos hi³ ca³juu³ ca³hlénh³ má²tún² hmóu³² hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Ha³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ cué³² tsá² nɨ́² ngú³ quioh²¹ hnga² hi³ cúh¹³ jnoh¹? 
\p  
\v 53 Jesús né³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ nɨ́¹juáh³ hnoh² tiá² cúh¹³ náh² ngú³ quion²¹ jná¹³ Jon² tsá²mɨ³cuóun², jɨ³ hi³ húh¹³ náh² siáh³ jmɨ́²hán¹ ná¹, hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ yáh³ zian² náh².  
\v 54 Quí¹ cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹ zian² tsú² nɨ́¹juáh³ tsá² cúh² ngú³ quion²¹ jná¹³ jɨ³ hi³ hɨ́nh²³ tsú² siáh³ jmɨ́²hán¹ jná¹³; hi³ jáun² jná¹³ jmu¹ siáh³ hi³ jenh¹³ tsú² ñí¹ ca³táuh³ jmáɨ¹.  
\v 55 Quí¹ ngú³ quion²¹ jná¹³ bíh¹ lɨ́³ hú¹tá¹ ti³tsóh³ má³², hi³ jmɨ́²hán¹ jná¹³ né³ lɨ́³ hú¹tá¹ ti³tsóh³ jmáɨ² hi³ lɨ́²cuoh² tsɨ́³ tsú².  
\v 56 Hi³ jáun² lɨ³ua³ jan² tsá² cúh² ngú³ quion²¹ jná¹³, jɨ³ hi³ hɨ́nh²³ tsú² siáh³ jmɨ́²hán¹ jná¹³, tsá² la³ hí³ bíh¹ má²cá²cunh³ quiúnh¹ jná¹³, hi³ jáun² jná¹³ né³ má²cá²cunh³ siáh³ quionh³ tsá² hí³.  
\v 57 Quí¹ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ dá², jan² Dió³² Tsá² juú²tsáun² bíh¹; hi³ jáun² jná¹³ né³ zian² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hí³ bíh¹. Hi³ jáun² la³ jáun² bí¹ siáh³ lɨ́³, hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² lɨ³tú² lɨ³má³² jmɨ́¹ tsɨ́³ cun³quionh³ jná¹³, jáun² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³ bíh¹ lɨ́¹³ zian² tsú².  
\v 58 Jná¹³ dá² hléh²³ hi³ ca³tɨ²¹ hí³ cuú²miih²¹ hi³ ja³ hñu³mɨ³cuú² bíh¹. Hí³ lá² tiá² lɨ́³ yáh³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ má³² hi³ ca³cúh² jáun² dí²hioh³ ñú²deh³ hnoh² jmɨ́¹tin², hi³ jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ cu³ jáun² ca³hiá² cá²tsan³ bíh¹ tsú²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² cuh³ hí³ lá² má¹ná¹, lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹. 
\p  
\v 59 Jesús ca³ma³ta² jáɨ¹³ nɨ́² hñu³ cuáh³² quioh²¹ tsá² judíos hi³ zeh² jáun² já¹ juú² Capernaum. 
\s1 Jáɨ¹³ jmu² hi³ zian² tsú² cun³ jmɨ́¹hi³nio² 
\p  
\v 60 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² jáun² tsá² má²tsá²táunh¹ hí³ cu³hna²¹ Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, jáun² juóun³² tsá² hí³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Já² juóuh³² lɨ́n³² bíh¹ jáɨ¹³ hi³ má²lɨ́²juáh³ tsú² nɨ́²; jun³juáh¹³ hi³ tú¹ tsa¹³ jnoh¹ má¹tí²¹ yáh³ jáɨ¹³ nɨ́². 
\p  
\v 61 Tɨ³la³ Jesús né³ ca³lɨ³tsɨn² bíh¹ hi³ tsá² hí³ ná¹juónh²³ hi³ ná¹má²tsan² tsɨ́³ ca³tɨ²¹ jáɨ¹³ jáun², jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ má²ja³tsan² honh² hnoh² cun³quionh³ jáɨ¹³ nɨ́²?  
\v 62 ¿He³ la³ lɨ́¹³ jaun³² nɨ́¹juáh³ hi³ la³ ca³jɨen¹ náh² Jon² tsá²mɨ³cuóun² hi³ cuá¹uɨnh³² siáh³ tɨ³ ñí¹ jmɨ́¹ cuá³ jmɨ́¹tin²?  
\v 63 Hnga² Jmɨ́²chí³ joh¹ Dió³² bíh¹ jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² tsú²; quí¹ ha³ tiá² lin¹ ñí¹ jmu² ta²¹ yáh³ ngú³. Hi³ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ má²lɨ́²hléh³ jná¹³ nɨ́² né³, hɨ́e³² jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ Jmɨ́²chí³ hí³ bíh¹, jɨ³ hi³ ca³tɨ²¹ ha³ lánh³ lɨ́¹³ zian² tsú² cu³tí³.  
\v 64 Tɨ³la³ cun³ jáun² zian² bíh¹ ma³ jan² hnoh² hi³ tiá² má²nio² cáun² honh² náh². 
\p La³ nɨ́² ca³juáh³ Jesús quí¹ cun³ñí¹ hi³hliá² jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ tsú² la³ cun³ jmɨ́¹tin² hin² tsánh² tiá² ta²¹ taunh³², hi³ hin² tsánh² tsa³jɨenh³ dí².  
\v 65 Jáun² ca³juáh³ dí² siáh³ la³ lá²: 
\p ―Já² jáun² yáh³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ ñí¹con² hnoh² hi³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ já³² ñí¹con² jná¹³ nɨ́¹juáh³ hi³ tiá² té³ hnga² Ñuh³² jná¹³. 
\p  
\v 66 La³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ juóun³² tsá² jmɨ́¹ haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús ca³jính³² hi³ tiú²uú² ca³ñi³táunh¹ yáh³ quionh³ dí².  
\v 67 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³ngáɨh³ Jesús tán¹ quian³tun³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ ja³bí¹ hnoh² uá²jaɨ³² hnáuh² cuá¹tánh¹? 
\p  
\v 68 Tɨ³la³ Sí¹mu²¹ Pé¹ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², ¿hin² dá² tɨ³ ñí¹con² lɨ́¹³ tsáu¹³ jnoh¹? Quí¹ hnú² bíh¹ Tsá² quiánh¹ jáɨ¹³ hi³ jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² la³ cun³ jmɨ́¹ hi³ nio².  
\v 69 Hi³ jnoh¹ né³ má²ca³táunh¹³ ta²¹, hi³ má²ca³lɨ³ né¹ jnoh¹ siáh³ hi³ hnú² bíh¹ lɨ́n³ nú² Tsá² chun¹ joh¹ Dió³². 
\p  
\v 70 Jáun² né³ Jesús ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¿Há¹ jun³juáh¹³ huen² jná¹³ ca³quiánh³² hnoh² tán¹ quian³tun³ náh² dúh¹? Tɨ³la³ cun³ jáun² zian² bíh¹ jan² tsá² hláɨh¹ ja¹ quián¹³ hnoh² nɨ́². 
\p  
\v 71 Jmɨ́¹ ca³hléh³ jáun² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³hléh³ tsú² hi³ ca³tɨn¹ Judas jon² Sí¹mu²¹, tsá² ja³ hí³ tɨ³ juú² Queriot bíh¹, quí¹hliá² Judas hí³ bíh¹ tsá² jɨenh³ Jesús, uá¹jinh¹ hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² tsá² quian³tun³ joh¹ tsú². 
\c 7  
\s1 Tiá² ta²¹ taunh² tsá¹ dá¹jon²¹ Jesús 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ má²lɨ³² jáun² né³, jmɨ́¹ cuá¹ngɨ³² Jesús tɨ³ hué¹³ Galilea; tiá² jmɨ́¹ hnió³ yáh³ tsú² hi³ tsa³ngɨ́² siáh³ tɨ³ Judea, quí¹hliá² tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ jmɨ́¹ hnauh² ñí¹ jáun² hi³ hnió³ jngah³.  
\v 2 Tɨ³la³ má²janh² bíh¹ jmɨ́¹ má²he² hi³ tɨ²¹ jmáɨ¹ quioh²¹ hñú³reh³, cáun² jmáɨ¹ hi³ jmu² tsá² judíos.  
\v 3 Jáun² né³, tsá¹ dá¹jon²¹ Jesús ca³juáh³ la³ lá² ñí¹con²: 
\p ―Ha³ lɨ́²uú² ñí³ ñí¹ lá², cua³² tɨ³ Judea, hi³ jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² hnú² tionh² ñí¹ zio¹ lɨ́¹³ jɨ́e³ uá²jaɨ³² la³ cun³ hi³ jmuh³² nú².  
\v 4 Quí¹ nɨ́¹juáh³ jan² tsá² hnió³ hi³ lɨ³ cuóu³² tsáu², jáun² tiá² jmu² yáh³ tsú² ñí¹ tiá² hin² nga³ jɨ́e³² la³ cun³ ta²¹ hi³ jmu². Hi³ cun³ñí¹ hi³ jmuh³² hnú² ta²¹ la³ nɨ́² né³, jáun² ñí¹ ta³ ñí¹ ca³la³ jɨ³lɨn² tsáu² bíh¹ hniáuh³² cuá¹jmuh³ hnú². 
\p  
\v 5 Ca³juáh³ tsá¹ dá¹jon²¹ tsú² la³ nɨ́², quí¹hliá² sa³jun³ jmɨ́¹ ná¹tanh² yáh³ tsá² hí³ ta²¹ Jesús.  
\v 6 Jmɨ́¹jáun² né³ ca³záɨh³ Jesús tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Ha³ tiá² má²cá²chó³² yáh³ jmáɨ¹ quion²¹ jná¹³, tɨ³la³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² má¹ná¹, cáun² chu²¹ bíh¹ lɨ³ua³ cáun² jmáɨ¹ lɨ́n²³ hnoh².  
\v 7 Quí¹ tiá² lɨ́¹³ yáh³ jmu³ tsá² zian² hngá¹máh³ lá² hau² hnoh²; tɨ³la³ jná¹³ bíh¹ hau² tsú², quí¹hliá² jná¹³ bíh¹ chú² jñéih³² ná¹ ñí¹ hó²¹ñí¹ tsú² la³jɨ́³² hi³ hlah³ hi³ jmu².  
\v 8 Jáun² né³, cuá²táunh¹ dá² hnoh² jmáɨ¹; tɨ³la³ jná¹³ ha³ tiá² má²ñé¹ yáh³, quí¹ ha³ tiá² má²cá²chó³² yáh³ jmáɨ¹ quion²¹ jná¹³. 
\p  
\v 9 Hi³ jmɨ́¹ má²lɨ́²zéih³² dí² tsá² hí³ la³ nɨ́² né³, ca³ta³cua¹³ bíh¹ dí² hué¹³ Galilea. 
\s1 Jesús hún¹ jmáɨ¹ quioh²¹ hñú³reh³ 
\p  
\v 10 Tɨ³la³ jmɨ́¹ má²lɨ³² jáun² né³, ngau³ Jesús chí¹cáɨn² cu³hna²¹ tsá² hí³ raɨnh²¹, tɨ³la³ ta³ conh¹ bíh¹ ngau³ tsú² má¹ná¹.  
\v 11 Tá¹la³ jmáɨ¹ jáun² né³ jmɨ́¹ hnauh² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ quioh²¹ tsú², hi³ ná¹juáh²³ la³ lá²: 
\p ―¿Ha³ bí¹ jinh¹ zenh² tsá²ñuh² hí³ juáh¹³? 
\p  
\v 12 Hi³ ja¹ tsáu² né³ jmɨ́¹ zian² juóun³² tsá² jmɨ́¹ ná¹juónh²³ hi³ ca³tɨn¹ hí³ dí². Ma³ jan² tsáu² jmɨ́¹ ná¹juáh²³ la³ lá²: 
\p ―Jan² tsá² chun¹ bíh¹ hí³. 
\p Tɨ³la³ ma³ jan² né³ jmɨ́¹ ná¹juáh²³: 
\p ―Ha³ tiá² jáun² yáh³, ti³ lɨ́¹ má²can² tsáu² bíh¹ tsá² hí³. 
\p  
\v 13 Tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² jmɨ́¹ ja³² tsɨ́³ hi³ juónh³ chú¹ja²¹ jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ tsú², quí¹ cun³ñí¹ hi³ jmɨ́¹ juénh² tsú² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹. 
\p  
\v 14 Chu³jo² jmáɨ¹ jmɨ́¹ má²tí³ la³ cun³ jmɨ́¹ ca³hi³ Jesús hñu³ cuáh³² chín¹, hi³ ca³ma³liáu³² hi³ má²tɨn² tsáu².  
\v 15 Hi³ jáun² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ né³, lɨ́¹ ca³ja³cáun² bíh¹ tsɨ́³, jáun² ca³qui³ ca³ngáɨh³ dí² tsá²ján² tsá²ján²: 
\p ―¿He³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́³, sa³ hliáun³ lɨ́n³² máh³ hi³ ñi³² tsá² nɨ́² ta³ tiá² lin¹ hi³ ca³ma³tɨn³²? 
\p  
\v 16 Jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Jáɨ¹³ quioh²¹ Tsá² ca³ze³ bíh¹ jná¹³ hi³ ma³tɨn¹³ ná¹ tsáu², jun³juáh¹³ jáɨ¹³ quion²¹ huen² yáh³ ná¹.  
\v 17 Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² hún¹ hua³jan²¹ hi³ jmu³ la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³², jáun² lɨ³tsɨn² bíh¹ tsú² nɨ́¹juáh³ jáun² bíh¹ jáɨ¹³ hi³ ja³ ñí¹con² Dió³² ma³tɨn¹³ jná¹³ tsáu² ho³lá²dá² jáɨ¹³ hi³ lɨ́¹ chin³² chin³² huen² uá¹ jná¹³ hléh²³.  
\v 18 Quí¹ nɨ́¹juáh³ tsá² hleh³² la³ cun³ hi³ chin² chí¹ hnga², tsá² la³ hí³ hleh³² cun³ñí¹ hi³ hniá¹ tsú² hi³ ma³quien² tsáu² hnga² bíh¹ tsú²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² jmu² tion³ hi³ lɨ³ quien² tsá² lɨ́²ze³ má¹ná¹, tsá² la³ hí³ bíh¹ ján¹ tson² quian³² jú¹ tson², hi³ ñí¹con² tsá² la³ hí³ né³, hí¹ cáun² tso³ tiá² cháuh³² yáh³. 
\p  
\v 19 ”¿Tiá¹ tson² dúh¹ hi³ hla¹ Moisés bíh¹ ca³cué³ hnoh² liei²¹? Tɨ³la³ cun³ jáun² hí¹ jan² yáh³ hnoh² tiá² ná¹ma³tih²¹ náh² liei²¹ jáun². Quí¹ ¿he³ láɨh³² sa³ hnáuh² náh² jngah¹³ jná¹³? 
\p  
\v 20 Jáun² tsá² jmɨ́¹ ná¹ngɨh³² ñí¹ jáun² né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ bíh¹ ján³ hnú², quí¹ ¿hin² dá² hnió³ jngah³ hnú²? 
\p  
\v 21 Jesús né³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―La³jɨ́n³² bíh¹ hnoh² ca³ja³cáun² honh² náh² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨ²¹ cáun² pih²¹ ta²¹ hi³ ca³jmú³² jná¹³ jáun² jmɨ́¹jáun².  
\v 22 Tɨ³la³ sá¹nɨ́² jɨe³ dú¹ né³: Cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ ñí¹má¹tih²¹ náh² héih³² quioh²¹ hla¹ Moisés, jáun² cáun² *tiuh³² bí¹ náh² chí² láu² hná¹³ ñí¹ zian² dáɨn² jónh³² uá¹jinh¹ ti³tsóh³dí¹ *jmáɨ¹ nio² tie³ bíh¹ ca³chó³² jmáɨ¹ hi³ hniáuh³² cué³² tsú² li²¹ jáun² quioh²¹ dáɨn² pih²¹. Ma³tih²¹ náh² héih³² jáun² quioh²¹ tsú² uá¹jinh¹ jun³juáh¹³ hí³ yáh³ ca³ma³liáu³², quí¹ hi³ jáun² dá² ca³ma³liáu³² tsá²haun³² dí²hioh³ ñú²deh³ bíh¹ náh².  
\v 23 Né³² né³, re² bíh¹ nɨ́¹juáh³ cun³ñí¹ hi³ tiá² hnáuh² náh² hi³ tá¹tonh¹ hlah³ ñí¹con² liei²¹ quioh²¹ hla¹ Moisés, hi³ jáun² uá¹jinh¹ jmáɨ¹ nio² tie³, cun³ jáun² jmuh³² bíh¹ náh² lin¹ ñí¹con² dáɨn² jónh³² hi³ lin¹ hi³ taunh² Dió³² hó¹ñí¹ quioh²¹ tsú². Jáun² né³ ¿he³ láɨh³² sa³ míh²³ yáh³ honh² náh² ñí¹con² jná¹³ quí¹ cun³ñí¹ hi³ jná¹³ tɨ³ ca³jmah²¹ ná¹ re² tɨn² jan² tsá² hliánh² jmáɨ¹ nio² tie³?  
\v 24 Ha³ lɨ́²uú² chú¹ uú² ñih²¹ náh² nɨ́¹juáh³ lánh³ jniá³ tsáu², tɨ³la³ chú¹ ñih²¹ náh² la³ cun³ ca³tɨ²¹ bíh¹. 
\s1 Jesús cha³² ha³ jinh¹ ja³ 
\p  
\v 25 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³, ma³ jan² tsá² zian² juú² Jerusalén ca³ma³liáu³² hi³ ngaɨh³² tsá²ján² tsá²ján², hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Há¹ jun³ tsá² ó³² hnah² tsú² hi³ jngɨh³ juáh¹³?  
\v 26 Já² ó³² bíh¹ zenh² tsú² hi³ dí¹hleh³² chú¹ja²¹, hi³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² hi³ juáh³ hí¹ cáun² ñí¹con² tsú². ¿Hí¹ la³ taunh³² uá¹ tsá²tan²¹ ta²¹ juáh¹³ hi³ tsá²ñuh² ó³² lɨ́n³ Tsá² zéi¹ Dió³²?  
\v 27 Tɨ³la³ jnoh¹ má¹ná¹, né¹ bíh¹ dí² ha³ jinh¹ ja³ tsú²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹cuán² hú¹tá¹ Tsá² zéi¹ Dió³² né³, hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ³ ñi³² hi³ ha³ jinh¹ ja³ tsú². 
\p  
\v 28 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³hléh³ tiá³ tá¹la³ dí¹má²tɨn² jáun² tsáu² hñu³ cuáh³² chín¹, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¡Háh³²! ¡Jlánh¹ re² la³ ñíh¹ hnoh² ha³ jinh¹ ja³ jná¹³ láh¹! Tɨ³la³ tiá² ja³ yáh³ jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ ná¹ huen², tɨ³la³ jná¹³ dá² ja³ ná¹ hi³ zéi¹ ná¹ jan² Tsá² tson² jë¹ bíh¹, jan² Tsá² tiá² cuóun³² hnoh².  
\v 29 Tɨ³la³ jná¹³ má¹ná¹, cuóun³² bíh¹ ná¹ tsú², quí¹hliá² ñí¹con² hí³ bíh¹ ja³ ná¹; hí³ bíh¹ ca³ze³ jná¹³. 
\p  
\v 30 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³ jmɨ́¹ hnió³ tsáu² jan³ Jesús hi³ tson³; tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² ca³tie³ cuo², quí¹ tiá² jmɨ́¹ má²cá²chó³² yáh³ jmáɨ¹ quioh²¹ tsú².  
\v 31 Tɨ³la³ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsá² ná¹ngɨh³² hí³ ca³taunh² ta²¹ quioh²¹ Jesús, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹cuán² Tsá² lɨ́n³ Cristo, ¿hí¹ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ hliáun³ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² jmu³ nɨ́¹ má¹cuán² la³cónh³ bíh¹ tsá²ñuh² lá²? 
\s1 Tsá² fariseos zen² tsá²cuú² tsá²ta³ hi³ tsa³quian³ tson³ Jesús 
\p  
\v 32 Jáun² né³, tsá² *fariseos ca³náɨ³² la³ cun³ hi³ ná¹juáh²³ jáun² tsáu² hi³ ca³tɨn¹ Jesús; jáun² hí³ dí² la³ má²quionh³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ ca³zen³ tsá²cuú² tsá²ta³ hi³ tsa³quian³ Jesús hi³ tson³.  
\v 33 Hi³ jáun² Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Cónh³í¹ cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ ñi²¹ jná¹³ quiúnh¹ hnoh², hi³ jáun² má¹jáun² má²ñih²¹ jná¹³ tɨ³ ñí¹ cuá³ Tsá² ca³ze³ ná¹.  
\v 34 Nɨ́¹ má¹jáun² né³ má²hnauh¹³ hnoh² jná¹³, tɨ³la³ tiá² chauh¹ yáh³ hnoh² jná¹³, quí¹ ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ cuá¹táunh¹ hnoh² ñí¹ ñí¹ñí²¹ jná¹³. 
\p  
\v 35 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³ ca³juu³ ca³hlénh³ tsá² ná¹ñí¹ joh¹ tsá² judíos quionh³ tsá²ján² tsá²ján², hi³ ca³juáh³: 
\p ―¿Hín² máh³ dá² tɨ́h³ tsó³² tsá² nɨ́², hi³ jáun² jnoh¹ máh³ tiú²uú² chanh²¹ dí²? ¿Hí¹ tsó³² dí² ñí¹ tiáunh¹ tsá² judíos tsá² ná¹yanh³² ja¹ *tsá²cá²jo²¹ hi³ tsa³ma³tɨn² dí² tsá²cá²jo²¹ hí³ juáh¹³?  
\v 36 ¿He³ dá² hnió³ juáh³ hi³ lɨ́²juáh³ tsú² jáun² la³ lá²: “Hnauh¹³ hnoh² jná¹³, tɨ³la³ tiá² chauh¹ yáh³ náh² jná¹³, quí¹ tiá² lɨ́¹³ yáh³ hi³ cuá¹táunh¹ hnoh² ñí¹ ñí¹ñí²¹ jná¹³”? 
\s1 Cua³ ñí¹ rá¹ngɨ³² jmáɨ² hi³ jmu² hi³ cu³tí³ lɨ́¹³ zian² tsú² 
\r (Hechos 2:2-4) 
\p  
\v 37 Jáun² jmáɨ¹ hi³ ná¹jueh³² jmáɨ¹ jáun² né³, ca³náu² Jesús hi³ ca³hléh³ tiá³, ca³la³ hi³ chi²¹ tiú² mah¹ tiú² jan³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² hí¹quiéin² tsɨ́³, cuɨ́¹ ja³hính² jmáɨ² ñí¹con² jná¹³.  
\v 38 Quí¹ ñí¹con² tsá² má²taunh² ta²¹ jná¹³ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ chí¹ñei³² bíh¹ jmɨ́² cua³ hñu³ tsɨ́³ tsú², jmáɨ² hi³ jmu³ hi³ hú¹tá¹ cu³tí³ zian² tsú², la³ cun³ qui³ rá¹juáh³ ñí¹ Sí² quioh²¹ Dió³². 
\p  
\v 39 Cun³quionh³ jáɨ¹³ nɨ́² ca³lɨ³hnió³ Jesús juáh³ hi³ né³bí¹ hen³ tsú² Jmɨ́²chí³ Chun¹ la³jɨ́n³² tsá² taunh² dí² ta²¹; quí¹ tiá² hin² jmɨ́¹ má²ca³hián¹³ yáh³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ jmɨ́¹jáun², quí¹hliá² tiá² jmɨ́¹ má²ca³lɨ³ lin¹ yáh³ hi³ quien² Jesús jmɨ́¹jáun². 
\s1 Ca³ta³ná¹tsoh³ ja¹ quioh²¹ tsáu² 
\p  
\v 40 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² ma³ jan² tsá² jmɨ́¹ tionh¹ ja¹ tsá² juóun³² hí³ jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tson² bíh¹ cu³tí³ tsá² nɨ́² lɨ́n³ *tɨ³² jë¹ Dió³² tsá² qui³ ca³tɨ²¹ já³². 
\p  
\v 41 Hi³ ma³ jan² tsáu² né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tsá² nɨ́² bíh¹ Tsá² lɨ́n³ Cristo. 
\p Tɨ³la³ ma³ jan² siáh³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tiá² tson² yáh³, quí¹ ¿ha³ bí¹ lánh³ rón³² hi³ tɨ³ hué¹³ Galilea lɨ́¹ já²¹ tiá³ Tsá² lɨ́n³ Cristo?  
\v 42 Quí¹ ñí¹ Sí² rá¹juáh³, hi³ Cristo ca³tɨ²¹ lɨ́n¹³ jan² Tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ re²¹ Dá²vi²¹ bíh¹, hi³ já¹ juú² Belén ñí¹ ca³lɨ³zian² hnga² hla¹ Dá²vi²¹ bíh¹ lɨ³zian² tsú² siáh³ uá²jaɨ³². 
\p  
\v 43 Hi³ jáun² né³, la³ nɨ́² bíh¹ lɨ³ hi³ ca³ta³ná¹tsoh³ tsáu² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Jesús.  
\v 44 Ma³ jan² tsáu² jmɨ́¹ hnió³ hi³ jan³ dí² tson³, tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² ca³tia³ tsɨ́³ hi³ tie³ cuo². 
\s1 Tsá² ná¹ñí¹ tiá² ta²¹ tanh² yáh³ Jesús 
\p  
\v 45 Jáun² né³, ja³tanh²¹ bíh¹ siáh³ tsá²cuú² tsá²ta³ mí²tsáu² tɨ³ ñí¹ tionh¹ tsá² fariseos quionh³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³, jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨh³ tsá²cuú² tsá²ta³ hí³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ láɨh³² tiá² lɨ́²jan³² náh² tsú²? 
\p  
\v 46 Hi³ jáun² tsá²cuú² tsá²ta³ tsú² hí³ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¡Hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² má²ca³hléh³ la³jmɨ́¹ hleh³² tsá² ó³²! 
\p  
\v 47 Jáun² tsá² fariseos ca³juáh³ siáh³: 
\p ―¿Hí¹ ja³bí¹ hnoh² uá²jaɨ³² má²ca³lɨ³can² náh²?  
\v 48 ¿Hí¹ zian² ma³ jan² tsá² chín¹ joh² dí², jɨ³ lɨ³ua³ jan² jnoh¹ tsá² fariseos hi³ má²ca³hín¹³ jë¹ tsá² hí³ dúh¹?  
\v 49 Tɨ³la³ tsá² tiá² ná¹cuoh² ó³² liei²¹ má¹ná¹, má²ca³tɨn¹ tsa³tánh¹ quiu³juóu³² bíh¹. 
\p  
\v 50 Jáun² Nicodemo, jan² tsá² lɨ́n³ fariseo quionh³ tsú², tsá² ca³ñí¹jɨen¹³ hí³ Jesús cáun² já¹niéi² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p  
\v 51 ―¿Haun¹³ juáh¹³ ñí¹ liei²¹ quiú¹³ dí² rá¹juáh³ hi³ tiá² ca³ta¹ yáh³ dí² hi³ cáun² lɨ́¹ má¹tson¹³ dí² jan² tsáu² ta³ tiá² lin¹ jú¹ tson² má²lɨ́²cán¹³ dí² quioh²¹ tsú²? 
\p  
\v 52 Hi³ jáun² tsá² ñí¹ hná¹ jáun² né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ tsá² Galilea hniu³² uá²jaɨ³² dúh¹? Sá¹nɨ́² dúh¹ hí³ ñí¹ Sí², hi³ jáun² má¹jáun² jɨeh²¹ nú² hi³ hí¹ jan² yáh³ tsá² lɨ́n³ tɨ³² jë¹ Dió³² tiá² cuá²han³ tɨ³ hué¹³ Galilea. 
\p  
\v 53 [Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ma³ quin³² ma³ jan³² bíh¹ tsú² já¹tanh²¹ cú²jueh³² hñú¹³. 
\c 8  
\s1 Tsá²mɨ³ tsá² juón¹ 
\p  
\v 1 Hi³ jáun² né³, jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ngau³ Jesús tɨ³ máh³ Olivos.  
\v 2 Hi³ jáun² jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² né³ cuanh³ hú²niéi² ta³ ná¹juan³² hñu³ cuáh³² chín¹. Jmɨ́¹jáun² né³ ca³cuú² ca³ngɨh³² ca³la³ jɨ́n³² tsáu² cu³ jéin³ ñí¹ zenh¹ tsú², hi³ jáun² ca³cuá³ dí², hi³ ca³ma³liáu³² hi³ má²tɨn² tsá² hí³. 
\p  
\v 3 Jmɨ́¹jáun² cua³taunh²¹ tsá² ná¹lɨ́n³ tɨ³² liei²¹ quionh³ tsá² *fariseos, hi³ ná¹jan² jan² tsá²mɨ³ tsá² ca³ñí¹zianh¹³ dí² ñí¹ jmɨ́¹ cuá¹jmu² tso³. Jáun² ca³zinh³ dí² ja¹ quioh²¹ tsá² tionh² hí³ ta³ ñí¹ Jesús;  
\v 4 hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³², tsá²mɨ³ lá² má²ca³jáun³ jnoh¹ ñí¹ jmɨ́¹ cuá¹jmu² tso³.  
\v 5 Né³² né³, ñí¹ liei²¹ quioh²¹ hla¹ Moisés jmu² héih³² ñí¹con² jnoh¹ hi³ hniáuh³² jngɨh¹³ jnoh¹ tsá²mɨ³ la³ nɨ́² hi³ jlan¹ jnoh¹ quɨ́n¹. ¿Hi³ hnú² né³, he³ lánh³ juáh³ nú²? 
\p  
\v 6 La³ nɨ́² ca³juáh³ tsá² hí³ quí¹ hi³ ca³lɨ³hnió³ tsú² hi³ ca³ hi³ lan³ Jesús, hi³ jáun² la³ jáun² lɨ́¹³ chá³² dí² tsáu¹³ tsú². Tɨ³la³ Jesús má¹ná¹, ca³cuá³ cuá¹hin³ hi³ cuá¹jmu² cú²jueh³² huéh³ ja¹ hliáu² cun³quionh³ zeih²¹ cuo².  
\v 7 Tɨ³la³ la³ má²ná¹nga² jáun² bíh¹ tsá² hí³ la³ jáun², hi³ jáun² Jesús ca³jmú³ zenh² hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnoh², lɨ³ua³ jan² tsá² tiá² tso³ ren² náh², tiáun² náh² cá² máɨ³ quɨ́n¹ la³ñí¹ hi³ jnah²¹ tsá²mɨ³ lá². 
\p  
\v 8 Jmɨ́¹jáun² ca³cuá³ siáh³ cuá¹hin³ hi³ ca³jmú³ siáh³ huéh³ ja¹ hliáu².  
\v 9 Tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³náɨ³² tsá² hí³ jáɨ¹³ nɨ́² né³, ma³ quin³² ma³ jan³² bíh¹ ca³huén² cheih³², [quí¹hliá² ca³lɨ³lieih²¹ tsɨ́³ hi³ la³ ná¹ren² bíh¹ uá²jaɨ³² tso³ hmóu³²]; tsá² má²lieih²¹ tín² ca³ma³liáu³² hi³ huen³², hi³ jáun² jmɨ́¹ má²ca³huén² tsú² jáun² la³jɨ́n³² né³, hnga² bíh¹ Jesús ca³ta³cua¹³ quionh³ tsá²mɨ³ hí³.  
\v 10 Hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³náu² Jesús, [hi³ ca³jɨ́e³ hi³ tiú²uú² hin² zian² yáh³, jɨ́³²la³ hnga² tsá²mɨ³ bíh¹ jéi³²í¹ cuá³,] hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² tsá²mɨ³ hí³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² tsá²mɨ³, ¿né² dá² tsá² jmɨ́¹ cha³² tsáuh³ hnú²? ¿Hí¹ hí¹ jan² uá¹ tiú²uú² hin² lɨ́²ra³tsa² hnú² héih³²? 
\p  
\v 11 Jáun² tsá²mɨ³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Ján¹han²¹ Tɨ³², hí¹ jan² yáh³. 
\p Hi³ jáun² Jesús né³ ca³juáh³ siáh³: 
\p ―Sa³jun³ jná¹³ yáh³ rá¹tsa² ná¹ héih³²; né³² né³, cuánh², ha³ lɨ́²uú² cua³jmu³ siáh³ tso³.] 
\s1 Jesús lɨ́n³ joh¹ sɨ́² ñí¹con² ca³la³ jɨ́n³² tsá² zian² tá¹ cáun² hngá¹máh³ 
\p  
\v 12 Jesús ca³liéinh³² siáh³ tsáu² hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ joh¹ sɨ́² ñí¹con² tsá² zian² hngá¹máh³ lá²; hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² ja³² cu³hna³² jná¹³ né³, hi³ jáun² hí¹ cónh³ yáh³ tiá² ngɨ́³² tsú² ñí¹ lɨ́³ já¹niéi², quí¹ lɨ³ zia³² bíh¹ joh¹ ñí¹con² tsú² hi³ jmu³ hi³ cu³tí³ lɨ́¹³ zian² tsú². 
\p  
\v 13 Jáun² tsá² fariseos ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² dá² cáun² lɨ́¹ cueh³² jú¹ tson² quián¹³ huen² bíh¹, tiá² lɨ́¹³ yáh³ hi³ lɨ³ tson² jëh² hnú² nɨ́². 
\p  
\v 14 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Jesús: 
\p ―Quien² bíh¹ jú¹ tson² hi³ zíh²³ jná¹³ lá², uá¹jinh¹ huen² bíh¹ jná¹³ zíh²³ jú¹ tson² lá². Quí¹ jná¹³ bíh¹ ño¹ hi³ ha³ jinh¹ ja³ ná¹ hi³ ha³ jinh¹ ñih²¹ ná¹ siáh³; tɨ³la³ hnoh² né³ tiá² ñíh¹ yáh³ náh² ha³ jinh¹ ja³ jná¹³ hi³ ha³ jinh¹ ñih²¹ jná¹³ siáh³.  
\v 15 Quí¹ hnoh² dá² ra³tsɨh³² náh² héih³² la³ cun³ qui³ jmu² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá² bíh¹. Tɨ³la³ jná¹³ má¹ná¹, hí¹ jan² yáh³ tsáu² tiá² ra³tsɨ³² jná¹³ héih³² la³ jáun² ñí¹con²;  
\v 16 tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ hi³ ra³tsɨ³² jná¹³ héih³², rá²tsɨ³² jná¹³ cú²tso² bíh¹, quí¹ jun³juáh¹³ huen² yáh³ jná¹³ ra³tsɨ³² héih³², quí¹ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ bíh¹ rá²tsɨ³² héih³² cu³lɨ²¹ quiúnh¹ jná¹³.  
\v 17 Há¹ jun³juáh¹³ ñí¹ liei²¹ quián¹³ hnoh² rá¹juáh³ hi³ nɨ́¹juáh³ ná¹lɨ́³ gon³ tsá² nau³² jáɨ¹³ hi³ juáh³ cá²ren² tán¹, jáun² bí¹ hniáuh³² táunh¹³ dí² ta²¹.  
\v 18 Né³² né³, huen² bíh¹ jná¹³ lɨ́n³ ná¹ jan² tsá² nau³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ ná¹ huen², hi³ jáun² Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ né³ lɨ́n³ siáh³ cónh³í¹ jan² tsá² nau³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ ná¹. 
\p  
\v 19 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¿Jinh¹ dá² cuá³ ñeh² hnú² dúh¹? 
\p Jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Ha³ tiá² cuóu³² yáh³ hnoh² jná¹³, hi³ sa³jun³ cuóun³² yáh³ náh² Ñuh³² jná¹³ siáh³; quí¹ sá¹jmɨ́¹ hi³ cuóu³² náh² jná¹³ dúh¹, hi³ jáun² jmɨ́¹ má²cuóun³² bíh¹ náh² siáh³ Ñuh³² jná¹³. 
\p  
\v 20 Jesús ca³hléh³ jáɨ¹³ nɨ́² tá¹la³ jmɨ́¹ dí¹má²tɨn² tsáu² hñu³ cuáh³² chín¹, ñí¹ jmɨ́¹ ná¹táun³ jáun² cuó² ñí¹ toh² tsáu² quɨe³. Tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² ca³ma³tsau¹³ tsú², quí¹hliá² tiá² jmɨ́¹ má²cá²chó³² yáh³ jmáɨ¹ quioh²¹ tsú². 
\s1 Tsá² tiá² lɨ́¹³ tsa³tiánh² ñí¹ tsa³cuá² Jesús 
\p  
\v 21 Jesús ca³juáh³ siáh³ cónh³ la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ dá² ñih²¹ bíh¹, hi³ jáun² má¹jáun² né³ hnauh¹³ náh² jná¹³, tɨ³la³ hnoh² né³ hiá¹ tsán¹³ bíh¹ náh² ta³ ná¹quiánh¹ náh² jáun² tso³ quián¹³; quí¹ ñí¹ ñih²¹ jná¹³ jáun² dá², ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ cuá¹tianh³ hnoh². 
\p  
\v 22 Hi³ jáun² tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―¿Hí¹ jngɨ́h³² tsú² hnga² juáh¹³ hi³ jáun² sa³ la³ nɨ́² yáh³ juáh³ tsú² hi³ tiá² lɨ́¹³ tsáu¹³ jnoh¹ ñí¹ tsánh²¹ dí²? 
\p  
\v 23 Jáun² ca³záɨh³ siáh³ Jesús tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³ la³ hué³² lá² bíh¹ hɨ́n¹³ hnoh², tɨ³la³ jná¹³ né³, hɨ́n¹³ ná¹ tɨ³ hñu³mɨ³cuú² bíh¹. Hnoh² dá² cáun² zian² náh² la³ cun³ tɨn² honh² náh² hmóu³² bíh¹; tɨ³la³ jná¹³ né³, ha³ tiá² zian² yáh³ jná¹³ la³ cun³ tɨn² tsɨn³² huen².  
\v 24 Hi³ jáun² bíh¹ lɨ́²juáh³² jná¹³ hi³ hnoh² hiá¹ tsán¹³ náh² ta³ ná¹quiánh¹ náh² jáun² tso³ quián¹³; quí¹ nɨ́¹juáh³ tiá² táunh²³ yáh³ hnoh² ta²¹ hi³ jná¹³ bíh¹ la³², hi³ jáun² dá² hiá¹ tsán¹³ bíh¹ hnoh² ta³ ná¹quiánh¹ la³ jáun² tso³ quián¹³. 
\p  
\v 25 Hi³ tsá² hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hin² dá² tsánh² hnú²? 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―La³ñí¹ tín² nga² jná¹³, ¿hí¹ lɨ³ quien² hi³ juoh²¹ dí² hliáun³ jáɨ¹³ quiúnh¹ tsá² la³ hnoh² dúh¹?  
\v 26 Quí¹ zia³² bí¹ siáh³ hliáun³ lɨ́n³² jáɨ¹³ hi³ jmɨ́¹ lɨ³ juah²¹ jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh², jɨ³ hi³ jmɨ́¹ cué²¹ jáɨ¹³ hi³ rá¹tsa² jná¹³ hnoh² héih³². Tɨ³la³ Tsá² ca³ze³ jná¹³ má¹ná¹, jú¹ tson² bíh¹ hleh³²; hi³ jáun² né³, jáɨ¹³ jáun² bíh¹ juo³ jná¹³ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá², la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ má²cá²náɨ³² jná¹³ hi³ hleh³² hí³ bíh¹. 
\p  
\v 27 Tɨ³la³ tsá² hí³ tiá² ca³ngɨ¹³ yáh³ hi³ Jesús hleh³² hi³ ca³tɨn¹ Jméi² bíh¹.  
\v 28 Hi³ cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹ má¹ca³ziau³ náh² jná¹³ Tsá² lɨ́n³ ná¹ Jon² tsá²mɨ³cuóun² chi³cuú², jáun² má¹jáun² bíh¹ má²lɨ³ ñíh¹³ náh² hi³ tson² bíh¹ jná¹³ la³², hi³ hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ jmu² jná¹³ cun³quionh³ hi³ cháunh²³ chin³² huen², ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ hɨ́e²³ jná¹³ hnoh² la³ cun³ hi³ má²ca³ma³ta² Ñuh³² bíh¹ ná¹.  
\v 29 Quí¹ Tsá² ca³ze³ jná¹³ zenh² bíh¹ quiúnh¹ jná¹³; tiá² huen² jná¹³ má²ca³zeh³ yáh³ tsú², quí¹ jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³² bíh¹ jmu² jná¹³ la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ tsú². 
\p  
\v 30 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² ca³taunh² ta²¹. 
\s1 Tsá² ná¹lɨ́n³ jon² Dió³² jɨ³ tsá² má²cá²taun³ hi³ jmu² tso³ 
\p  
\v 31 Jmɨ́¹jáun² ca³záɨh³ Jesús tsá² judíos tsá² má²ca³hín¹³ hí³ ca³lá² jë¹ tsú² la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ hi³ cu³tí¹³ zánh¹³ hnoh² tiá³ la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ juanh³² jná¹³, hi³ jáun² bíh¹ hú¹tá¹ cu³tí³ má²lɨ́n³ náh² tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² jná¹³;  
\v 32 hi³ jáun² lɨ³ cuɨn² náh² jú¹ tson², hi³ jáun² jú¹ tson² jáun² né³ lɨ́¹³ liáu³². 
\p  
\v 33 Jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Há²bran²¹ bíh¹ jnoh¹, hi³ hí¹ cónh³ yáh³ tiá² má²ca³lɨn³ jnoh¹ *tsá² má²dí¹hlánh¹ ñí¹con² hí¹ jan² tsáu². ¿Lánh³ bí¹ rón³² sa³ hnú² ya³ juáh³ hi³ jnoh¹ lɨ́¹³ liáu³? 
\p  
\v 34 Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ la³jɨ́n³² tsá² jmu² tso³ bíh¹ lɨ́n³ tsá² má²dí¹hlánh¹ ñí¹con² tso³.  
\v 35 Hi³ jan² tsá² má²dí¹hlánh¹ né³, cónh³ tiá² lɨ́¹³ bíh¹ lɨ́n³ hú¹tá¹ jan² tsá² hñú¹³ tsú², tɨ³la³ jon² tsá² hñú¹³ má¹ná¹, tiú²nio² bíh¹ lɨ́n³ jan² tsá² hñú¹³ tsú².  
\v 36 Hi³ jáun² né³, nɨ́¹juáh³ Tsá² qui³ lɨ́n³ hí³ Jon² tsú² la³ liáu³² hnoh², jáun² hú¹tá¹ cu³tí³ liáun³ bíh¹ hnoh².  
\v 37 Má²ño¹ bíh¹ jná¹³ hi³ hnoh² lɨ́n³ náh² tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Há²bran²¹; tɨ³la³ uá¹ jáun² la³ jáun² né³, cu³ jáun² hnáuh² bíh¹ náh² jngah¹³ jná¹³, quí¹ tiá² chau³² yáh³ jë² jná¹³ la³ tɨ³ hñu³ honh² náh².  
\v 38 Jná¹³ dá² hléh²³ la³ cun³ hi³ má²ca³hɨ́e³ Ñuh³² bíh¹, jáun² ja³bí¹ hnoh² siáh³ jmuh³² la³ cun³ hi³ má²ca³hɨ́e³ ñeh². 
\p  
\v 39 Jáun² tsá² hi³ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¡Hla¹ Há²bran²¹ bíh¹ jméi² dí¹hio³ ñú¹deh³ jnoh¹! 
\p Tɨ³la³ Jesús né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Sá¹jmɨ́¹ hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ hi³ jon²zɨ́h¹ tsá² hí³ hnoh², jáun² jmɨ́¹ hniáuh²¹ bíh¹ hi³ jmóuh¹ hnoh² la³ cun³ hi³ ca³jmú³ tsá² hí³.  
\v 40 Tɨ³la³ cun³ jáun² hnáuh² bíh¹ hnoh² jngah¹³ jná¹³, uá¹jinh¹ má²lɨ́²juo³ ná¹ hnoh² jú¹ tson² la³ cun³ rón³² hi³ ca³hɨ́e³ jná¹³ Dió³². Tɨ³la³ ¡hí¹ cónh³ yáh³ tiá² ca³jmú³ hla¹ Há²bran²¹ la³ nɨ́² má¹ná¹!  
\v 41 Quí¹ hnoh² dá² jmóuh¹ náh² la³jmɨ́¹ jmu² hnga² ñeh² bíh¹ náh². 
\p Jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Jun³juáh¹³ dún² lɨ́¹ zian² yáh³ jnoh¹, jan² tán¹ bíh¹ Dió³² Jméi² jnoh¹ zian². 
\p  
\v 42 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Sá¹jmɨ́¹ hi³ tson² bíh¹ hi³ Dió³² ñeh² hnoh², jáun² jmɨ́¹ má¹hnau¹ bíh¹ hnoh² jná¹³ dúh¹, quí¹ jná¹³ bíh¹ jan² Tsá² ja³ ñí¹con² Dió³², hi³ jáun² lá² zenh² ná¹ ta³ máh¹ hnoh². Quí¹ jun³juáh¹³ lɨ́¹ ca³cháunh¹³ tsɨn³² huen² yáh³ jná¹³ hi³ ja³ ná¹, quí¹ tɨ³la³ Dió³² bíh¹ ca³ze³ jná¹³.  
\v 43 Jáun² né³, ¿he³ láɨh³² sa³ tiá² ngɨ²³ hnoh² la³ cun³ hi³ juah³² jná¹³ juáh¹³? Quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² tion²³ hnoh² honh² hi³ náɨh¹ jú¹ chú³² hi³ hléh²³ lá² jná¹³ yáh³.  
\v 44 Quí¹ tsá² hláɨnh¹ bíh¹ ñeh² hnoh²; hi³ jáun² la³ cun³ hi³ dí¹quiaunh²¹ tsɨ́³ hí³ bíh¹ hnáuh² hnoh² jmúh¹³. Quí¹ qui³ cónh³ jan² tsá² jngɨh² tsáu² bíh¹ tsá² hláɨnh¹ ca³la³ cun³ jmɨ́¹ ca³lɨ³liau³; hí¹ cónh³ yáh³ tiá² jmu² tsú² la³ cun³ lɨ́³ jú¹ tson², quí¹ tiá² jú¹ tson² hu²¹ yáh³ hñu³ tsɨ́³ tsú². Hi³ jáun² nɨ́¹ má¹ca³hléh³ tsú² jú¹ tɨ́¹jáɨ², cáun² hleh³² tsú² la³ cun³ rón³² lɨ́n³ bíh¹; quí¹ qui³ cónh³ hí³ bíh¹ jan² tsá² tɨ́¹ jáɨn², hi³ jáun² hí³ bíh¹ lɨ́n³ mí¹zioh²¹ jú¹ tɨ́¹jáɨ².  
\v 45 Tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ jná¹³ hléh²³ jú¹ tson² né³, hi³ jáun² tiá² ta²¹ táunh²³ yáh³ hnoh².  
\v 46 ¿Hin² tsánh² lɨ³ua³ jan² hnoh² lɨ́¹³ má¹jnia¹³ náh² cáun² tso³ quion²¹ jná¹³ juáh¹³? Né³² né³, nɨ́¹juáh³ jú¹ tson² bíh¹ la³ hléh²³ jná¹³, jáun² ¿he³ láɨh³² sa³ tiá² ta²¹ táunh²³ yáh³ hnoh²?  
\v 47 Quí¹ nɨ́¹juáh³ tsá² tionh² jo³cuo² Dió³², jáun² tsá² la³ hí³ náɨ³² bíh¹ jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³²; tɨ³la³ hnoh² má¹ná¹ tiá² hnáuh² yáh³ hnoh² náɨh¹, quí¹ jun³juáh¹³ tsá² joh¹ Dió³² yáh³ hnoh². 
\s1 Jmɨ́¹ má²zian² bíh¹ Cristo jmɨ́¹ ñeh² bíh¹ hi³ lɨ³zian² hla¹ Há²bran²¹ 
\p  
\v 48 Hi³ jáun² tsá² judíos hí³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tson² bí¹ la³ má²ca³juáh¹³ jnoh¹ jáun² hi³ jan² tsá² lín¹ tsá² Samaria bíh¹ hnú², hi³ ján³ nú² siáh³ jan² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹. 
\p  
\v 49 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Hí¹ jan² yáh³ jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ tiá² ján³ jná¹³. Jná¹³ dá² ma³quien¹³ ná¹ Ñuh³² bíh¹; tɨ³la³ hnoh² né³, huen³ cu³tí¹³ bíh¹ jná¹³ jmuh³² hnoh².  
\v 50 Jun³juáh¹³ hi³ dí¹quian¹ yáh³ jná¹³ hi³ ma³quien² tsáu²; tɨ³la³ zian² jan² Tsá² hnió³ bíh¹ hi³ lɨ³ quien² jná¹³, hi³ Tsá² hí³ né³ rá²tsɨn² héih³² tsá² hau² jná¹³.  
\v 51 Jú¹ tson² bí¹ juo³ jná¹³ hnoh², hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² cán²³ re² la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ juah³² jná¹³, jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² jún³ tsú². 
\p  
\v 52 Hi³ jáun² tsá² judíos hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ta³né³² tɨ³ jlánh¹ cáun² má²nio² bíh¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ tson² bíh¹ ján³ hnú² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹. Quí¹ jun³ bíh¹ hla¹ Há²bran²¹ la³ má²quionh³ la³jɨ́n³² tsá² ca³lɨn³ *tɨ³² jë¹ Dió³²; tɨ³la³ hnú² né³ juáh³: “Nɨ́¹juáh³ tsá² cán²³ re² la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ juah³² jná¹³, jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² jún³”.  
\v 53 ¿Hí¹ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² hnú² la³cónh³ bíh¹ hla¹ Há²bran²¹ jméi² dí¹hio³ ñú¹deh³ jnoh¹? Quí¹ hí³ dá² jun³ bíh¹, hi³ ca³tsan³ bí¹ siáh³ tsá² ca³lɨn³ tɨ³² jë¹ Dió³². ¿Hin² ma³ dá² tsánh² hnú² dúh¹? 
\p  
\v 54 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ jná¹³ la³ ma³quien¹³ ná¹ huen², hi³ jáun² tiá² lin¹ ñí¹ lɨ³ quien² hí¹ cáun² yáh³ hi³ jáun². Tɨ³la³ Ñuh³² bíh¹ jná¹³ jmu² quien² jná¹³, Tsá² juáh³ hnoh² hí³ hi³ lɨ́n³ Dió³² Juóuh³² náh².  
\v 55 Tɨ³la³ tiá² má²ca³lɨ³ cuóun³² yáh³ hnoh² tsú² má¹ná¹. Jná¹³ bíh¹ ján¹ tson² cuóun³² tsú²; hi³ sá¹jmɨ́¹ hi³ juanh²¹ jná¹³ hi³ tiá² cuóun³² ná¹ tsú², jáun² la³ jáun² má²lɨ́n³ jná¹³ jan² tsá² tɨ́¹ jáɨn² la³ hnoh² bíh¹. Tɨ³la³ hú¹tá¹ tson² bíh¹ cuóun³² jná¹³ tsú² má¹ná¹, jɨ³ hi³ ma³ti²¹ jná¹³ siáh³ la³jɨ́³² hi³ juáh³ tsú².  
\v 56 Hla¹ Há²bran²¹ dí²hio³ ñú²deh³ hnoh² hí³ ca³lɨ³ tsah³ lɨ́n³² quí¹hliá² jɨ́e³ jmáɨ¹ hi³ cuán¹³ jná¹³; ca³jɨ́e³ bí¹ tsú², hi³ jáun² ca³lɨ³ hiún² lɨ́n³² tsɨ́³. 
\p  
\v 57 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ siáh³ tsá² judíos hí³ la³ lá² ñí¹con² Jesús: 
\p ―¡Ca³la³ hí¹juáh³ tu³la³quia³ mii² yáh³ tiá² má²hún¹ hnú², sa³ hnú² yáh³ jlánh¹ juáh³ hi³ ca³jɨen¹ máh³ hnú² hla¹ Há²bran²¹! 
\p  
\v 58 Jáun² Jesús ca³záɨh³ siáh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí¹³ bíh¹ la³² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ la³ cun³ jmɨ́¹ ñeh² bí¹ hi³ lɨ³zian² hla¹ Há²bran²¹ máh³, jmɨ́¹ má²zian² bíh¹ jná¹³. 
\p  
\v 59 Hi³ jáun² tsá² hí³ ca³can³ quɨ́n¹ hi³ jnah³ Jesús; tɨ³la³ Jesús, ha³ tiú²uú² ca³jnia³ yáh³, jáun² cua³han³ hñu³ cuáh³² chín¹ [hi³ ca³nga² ja¹ ñí¹ tionh¹ tsá² hí³], hi³ ngah³. 
\c 9  
\s1 Jesús jmah²³ jan² tsá² qui³ má²ten³ jmɨ́¹ ca³lɨ³zian² 
\p  
\v 1 Hi³ jáun² né³, tá¹la³ hí¹hún¹ jáun² Jesús juɨ³² hi³ má²cuá²han³ cuáh³², ca³jɨ́en³² dí² jan² tsá²ñuh² qui³ má²te³ ñí¹ la³ cun³ jmɨ́¹ ca³lɨ³zian².  
\v 2 Hi³ jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³, ca³ngáɨ³ ñí¹con² dí² hi³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², ¿he³ láɨh³² sa³ ten³ yáh³ tsá²ñuh² nɨ́² ca³lɨ³zian²? ¿Hí¹ cun³ñí¹ hi³ tsáu¹³ jméi² mí¹ziú¹³ tsú² juáh¹³, ho³ cun³ñí¹ hi³ tsáu¹³ hnga² uá¹? 
\p  
\v 3 Jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Jun³juáh¹³ tsáu¹³ hnga² yáh³ tsú² hi³ ten³, hi³ sa³jun³ tsáu¹³ jméi² mí¹ziú¹³ tsú² siáh³; la³ nɨ́² dá² ca³lɨ³ hi³ jáun² lɨ³jnia² he³ tɨn² Dió³² jmu³ bíh¹.  
\v 4 Hniáuh³² bíh¹ jmú¹³ dí² tá¹³ Tsá² ca³ze³ jná¹³ tá¹la³ jniá³, quí¹ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³zɨ³², jáun² hí¹ jan² yáh³ tiú²uú² hin² lɨ́¹³ jmu³ ta²¹.  
\v 5 Quí¹ tá¹la³ cuon¹ jná¹³ lá² hngá¹máh³ lá², lɨ́n³ jná¹³ joh¹ sɨ́² quioh²¹ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². 
\p  
\v 6 Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ Jesús la³ nɨ́² né³, ca³hñe³ hué³², hi³ ca³jmú³ cú¹pih²¹ jen² quionh³ mí¹héh³² quioh²¹, hi³ jáun² ca³yóh³ dí² mɨ́¹ñí¹ tsá² ten³ hí³.  
\v 7 Jáun² la³juɨ³² ca³záɨh³ dí² tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Cua³², cuá²ráɨn² máh¹ tɨ³ ñí¹ nio¹ jmɨ́²táu² jmáɨ² Siloé (hi³ hnió³ juáh³ “Tsá² zéin¹”). 
\p Jáun² ngau³ bíh¹ tsá² ten³ hí³ hi³ ca³ñí¹ráɨn¹³ ñí¹ ñí¹ jáun², hi³ jáun² né³ jmɨ́¹ cá¹jính²¹ jáun² má²jniá³ ñí¹.  
\v 8 Hi³ jáun² tsá² cuu³ tsá² jéin³ hñú¹³ tsú² ca³juu³ ca³hlénh³, la³ má²quionh³ tsá² jmɨ́¹ má²ca³jɨ́e³² hí³ hi³ lɨ́¹ mɨ³² tsú² cú¹dáɨn³ ñí¹con² tsáu² jmɨ́¹tin², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Há¹ jun³juáh¹³ tsá² nɨ́² tsá² jmɨ́¹ cua³² ñí¹ jáun² hi³ jmɨ́¹ mɨ³² cú¹dáɨn³ jmɨ́¹tin² juáh¹³? 
\p  
\v 9 Jáun² ma³ jan² tsáu² ca³juáh³: 
\p ―Ján³, tsá² hí³ bí¹ nɨ³². 
\p Hi³ ma³ jan² né³ ca³juáh³ siáh³: 
\p ―Ján¹han²¹, jun³juáh¹³ tsá² hí³ yáh³ nɨ³², uá¹jinh¹ jniá³ la³ jáun². 
\p Tɨ³la³ hnga² tsú² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ján³, jná¹³ bíh¹ hí³. 
\p  
\v 10 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³ngáɨh³ dí² tiáunh¹ la³ lá²: 
\p ―¿Ha³ bí¹ lánh³ rón³² ca³niá³ máh¹ nú² hi³ jáun² má²lɨ́²³ jɨe¹ nú² ta³né³²? 
\p  
\v 11 Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³, hi³ ca³juáh³: 
\p ―Tsá²ñuh² Tsá² jmáɨ² hí³ Jesús bíh¹ lɨ́²jmú³ jen², hi³ jáun² lɨ́²yóh³ tsú² mɨ́¹ñi³² jná¹³, jáun² lɨ́²juáh³ la³ lá²: “Cua³² tɨ³ ñí¹ nio¹ jmɨ́²táu² jmáɨ² Siloé, ñí¹ jáun² cuá²ráɨn² máh¹”. Jáun² cuá²ñéi¹ jná¹³, hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²ráɨn³² jná¹³ jáun² mɨ́¹ñi³² né³, ca³niá³ bíh¹ hi³ ca³lɨ³ jɨe¹ jná¹³. 
\p  
\v 12 Hi³ jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ tsáu² ñí¹con² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ la³ lá²: 
\p ―¿Né² dá² tsá² hí³ né³? 
\p Jáun² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Tiá² ño¹ nia²¹. 
\s1 Tsá² fariseos quí² nga² jáɨ¹³ ñí¹con² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ 
\p  
\v 13 Jmɨ́¹jáun² ca³ñí¹jan² tsú² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ tɨ³ ñí¹con² tsá² *fariseos;  
\v 14 quí¹ *jmáɨ¹ nio² tie³ bíh¹ jaun³² jmɨ́¹ ca³jmú³ Jesús jen² hi³ ca³jñéi³ mɨ́¹ñí¹ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³, hi³ jáun² lan³.  
\v 15 Jáun² tsá² fariseos né³, ca³ngáɨ³ siáh³ ñí¹con² tsá² hí³ hi³ he³ lánh³ rón³² ca³niá³ mɨ́¹ñí¹, hi³ jáun² má²jɨ́e³². Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ la³ lá²: 
\p ―Jen² bíh¹ lɨ́²jñéi³ tsú² mɨ́¹ñi³² jná¹³, hi³ jáun² lɨ́²ráɨn³² jná¹³, hi³ jáun² bíh¹ má²jniá³ mɨ́¹ñi³² jná¹³ ta³né³². 
\p  
\v 16 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ ma³ jan² tsá² fariseos la³ lá²: 
\p ―Jun³juáh¹³ tsá² ja³ ñí¹con² Dió³² yáh³ tsá²ñuh² tsá² lɨ́²jmú³ hi³ nɨ́², quí¹ jáun² sa³ tiá² ta²¹ tanh² yáh³ tsú² jmáɨ¹ nio² tie³. 
\p Tɨ³la³ ma³ jan² tsá² fariseos hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―¿He³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ jmu³ tsú² li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² nɨ́², nɨ́¹juáh³ jan² tsá² ren² tso³ bí¹ lánh³? 
\p Jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ³ hi³ ca³ta³ná¹tsoh³ ja¹ quioh²¹ tsú² hmóu³².  
\v 17 Hi³ jáun² ca³ngáɨh³ tsú² siáh³ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ la³ lá²: 
\p ―Hi³ hnú² né³, ¿he³ lánh³ juáh³ nú² hi³ ca³tɨn¹ tsá²ñuh² tsá² lɨ́²niá³² hí³ mɨ́¹máh¹ nú²? 
\p Jáun² tsá² hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Jná¹³ len³ hi³ tsá² hí³ bíh¹ lɨ́n³ jan² *tɨ³² jë¹ Dió³². 
\p  
\v 18 Jáun² tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ tiá² ta²¹ ca³taunh³ yáh³ hi³ tson² jmɨ́¹ ten³ tsá² hí³, hi³ né³² né³ má²ca³niá³ ñí¹; ca³la³ ñí¹ ca³teh³ dí² jméi² mí¹ziú¹³ tsá² hí³,  
\v 19 hi³ ca³ngáɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ tsá² lá² jónh³² hnoh², tsá² juáh³ hnoh² hi³ má²ten³ jmɨ́¹ ca³lɨ³zian²? ¿Ha³ lánh³ rón³² má²ca³niá³ mɨ́¹ñí¹ tsú² ta³né³² né³? 
\p  
\v 20 Jáun² jméi² mí¹ziú¹³ tsá² hí³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Né¹ bíh¹ jnoh¹ hi³ jon² jnoh¹ tsá² nɨ́², hi³ tson² bíh¹ má²ten³ tsú² jmɨ́¹ ca³lɨ³zian²;  
\v 21 tɨ³la³ tiá² né¹ jnoh¹ má¹ná¹ he³ lánh³ rón³² lɨ³ hi³ má²ca³niá³ mɨ́¹ñí¹ tsú² ta³né³², hi³ sa³jun³ né¹ jnoh¹ siáh³ hin² tsánh² lɨ́²jmú³ hi³ ca³niá³ mɨ́¹ñí¹ tsú². Ngáɨh³ dúh¹ tsú² hnga² neh²¹; quí¹ tsá² má²hún¹ tsɨ́³ bíh¹ nɨ³², hi³ jáun² hnga² bíh¹ tsú² má²lɨ́¹³ cué³² jú¹ tson² ñí¹con² hnoh². 
\p  
\v 22 La³ nɨ́² ca³juáh³ jméi² mí¹ziú¹³ tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³hliá² jmɨ́¹ juénh², quí¹hliá² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ jmɨ́¹ má²ca³jmú³ cá²hon³ hi³ chin¹³ dí² cuáh³² lɨ³ua³ jan² tsá² juáh³ hi³ tson² bíh¹ Jesús lɨ́n³ Cristo.  
\v 23 Hi³ jáun² bíh¹ la³ nɨ́² ca³juáh³ jméi² mí¹ziú¹³ tsá² hí³: “Ngáɨh³ dúh¹ tsú² hnga² neh²¹, quí¹ tsá² má²hún¹ tsɨ́³ bíh¹ nɨ³²”. 
\p  
\v 24 Jáun² tsá² ná¹ñí¹ hí³ ñí¹con² tsá² judíos ca³teh³ siáh³ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³, hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Juah²¹ jú¹ tson² ñí¹con² jnoh¹ ñí¹ ta³ ñí¹ Dió³², quí¹ jnoh¹ né¹ hi³ tsá²ñuh² hí³ dá² jan² tsá² ren² tso³ bíh¹. 
\p  
\v 25 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³juáh³ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ la³ lá²: 
\p ―Tiá² ño¹ jná¹³ hí¹ ren² tsú² tso³ ho³ tiá² ren². Ñí¹ jɨ́²¹la³ cun³ hi³ ño¹ jná¹³, hi³ jná¹³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² tsá² ten³ bíh¹, hi³ ta³né³² né³ má²jɨe¹ ná¹. 
\p  
\v 26 Hi³ jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ tsá² fariseos la³ lá²: 
\p ―¿He³ lɨ́²jmú³ tsú²? ¿Ha³ lánh³ rón³² lɨ́²jmú³ tsú² hi³ ca³jnia³ mɨ́¹máh¹ hnú²? 
\p  
\v 27 Jáun² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Má²lɨ́²juáh³² bíh¹ jná¹³, tɨ³la³ tiá² jáɨ¹³ canh³² yáh³ hnoh². ¿He³ láɨh³² hnáuh² hnoh² hi³ juah²¹ jná¹³ siáh³ cónh³? ¿Hí¹ hnáuh² hnoh² hi³ han³ uá²jaɨ³² tɨ³ con² tsú² dúh¹? 
\p  
\v 28 Jmɨ́¹jáun² ca³jin³ dí² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³, hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Hnú² bíh¹ tsá² hen² nú² tɨ³ con² tsá² lín¹ hí³, tɨ³la³ jnoh¹ má¹ná¹, haɨn²¹ jnoh¹ tɨ³ con² hla¹ Moisés bíh¹.  
\v 29 Jnoh¹ né¹ hi³ Dió³² ca³hléh³ ñí¹con² hla¹ Moisés, tɨ³la³ tsá²ñuh² nɨ́² má¹ná¹, ca³la³ hí¹juáh³ tiá² né¹ bíh¹ jnoh¹ ha³ jinh¹ ja³ tsú². 
\p  
\v 30 Jáun² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―¡Hen³ ma³ hua³jueh³² lɨ́²³ hi³ hnoh² tiá² la³ ñíh¹ yáh³ náh² hi³ ha³ jinh¹ ja³ Tsá² hí³, tɨ³la³ Tsá² hí³ bíh¹ lɨ́²niá³² mɨ́¹ñi³² jná¹³!  
\v 31 Re² lɨ́n³² bí¹ né¹ dí² hi³ Dió³² tiá² náɨ³² yáh³ jë¹ jan² tsá² ren² tso³; jɨ́³²la³ jë¹ tsá² zian² hi³ ca³tɨn¹ bíh¹ Dió³² náɨ³², lɨ³ua³ jan² tsá² jmu² la³ cun³ hi³ hnió³ tsú² yáh³.  
\v 32 Hí¹ cónh³ yáh³ tiá² lin¹ má²ca³náɨ¹³ dí² hi³ má²ca³lɨ³zian² jan² tsá² nia³² mɨ́¹ñí¹ tsá² má²ten³ má¹ca³lɨ³zian².  
\v 33 Sá¹jmɨ́¹ tson² hi³ Tsá² hí³ tiá² ja³ ñí¹con² Dió³² dúh¹, jáun² hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ jmɨ́¹ lɨ́¹³ jmu³ tsú². 
\p  
\v 34 Jáun² tsá² tionh² hí³ né³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² bíh¹ jan² tsá² ca³lɨ³zian² nú² hi³ ren² nú² tso³, ¿hí¹ hnáuh² hnú² má¹ta¹³ nú² jnoh¹? 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³jmú³ tsú² héih³² ñí¹con² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ hi³ tiú²uú² hniáuh³² tsó³² tsú² cuáh³². 
\s1 Tsá² te³ jmɨ́¹ tsɨ́³ 
\p  
\v 35 Jáun² né³, jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² Jesús hi³ má²lɨ́²jmú³ tsú² héih³² hi³ tiú²uú² tsó³² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ cuáh³², jáun² ca³ñí¹hniah² dí² tsá² hí³, hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³chanh²¹ dí² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ né³, ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ má²lɨ́²cháh¹ hnú² cáun² honh² ñí¹con² Jon² tsá²mɨ³cuóun²? 
\p  
\v 36 Jáun² tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², juah²¹ tiá³ hin² tsánh² Tsá² hí³, hi³ jáun² tanh²¹ jná¹³ tsú² ta²¹. 
\p  
\v 37 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Má²lɨ́²jɨen¹ bí¹ nú² tsú², jná¹³ bíh¹ la³² Tsá² dí¹hléh²³ ná¹ quiúnh¹ hnú². 
\p  
\v 38 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³di³jñí³² tsá² hí³ ta³ ñí¹ Jesús, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Taunh³² bíh¹ jná¹³ ta²¹ hnú² Tɨ³². 
\p  
\v 39 Jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús: 
\p ―Jná¹³ ja³ ná¹ ñí¹ hué²¹ lá² hi³ ja³ra³tsɨ³² ná¹ héih³² hi³ jáun² tsá² ten³ lɨ́¹³ niá³ ñí¹, hi³ jáun² tsá² jniá³ ñí¹ né³ lɨ³ lin¹ hi³ ná¹ten³ bíh¹. 
\p  
\v 40 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³náɨ³² tsá² fariseos tsá² ma³ jan² jmɨ́¹ tionh¹ hí³ quionh³ tsú² jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ jáun² la³ ná¹ten³ uá¹ jnoh¹ uá²jaɨ³²? 
\p  
\v 41 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Sá¹jmɨ́¹ hi³ tson² bíh¹ ná¹ten³ hnoh², hi³ jáun² tiá² tso³ jmɨ́¹ hauh³² yáh³ náh² ca³tɨ²¹ tso³ quián¹³. Tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ juáh³ náh² hmóu³² hi³ tiá² ten³ ya³ náh², hi³ jáun² dá² hauh³² bí¹ náh² tso³. 
\c 10  
\s1 Tsá² jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh² la³ má²quionh³ já¹ziáh² joh¹ 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹jáun² né³, ca³jmú³ Jesús cáun² jáɨ¹³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí³ bíh¹ la³² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² hí²³ tɨ³ ñí¹ lɨ́³ ho³ jnɨ́¹³ quioh²¹ *já¹ziáh², jáun² tsá² la³ hí³ dá² lɨ́n³ jan² háɨn² bíh¹, tsá² lɨ́¹ can²³ jan² jáh³ tiá² joh¹.  
\v 2 Tɨ³la³ tsá² hí²³ tɨ³ juɨ³² ñí¹ lɨ́³ ho³ jnɨ́¹³ má¹ná¹, hnga² tsá² qui³ jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh² bíh¹ hí³.  
\v 3 Jáun² tsá² zenh² ho³ jnɨ́¹³ né³, nia³² ho³ jnɨ́¹³ hi³ jáun² hí³ tsá² hí³; hi³ já¹ziáh² né³ má²cuoh² bíh¹ ho³ juo¹³. Ma³ quin³² ma³ jan³² jáh³ hí³ téh²³ dí² cun³quionh³ hi³ jmáɨ², hi³ huen² dí² tɨ³ cheih³² jnɨ́¹³.  
\v 4 Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹lɨ́²huen³ tsú² la³jɨ́n³² já¹ziáh² hí³ joh¹, tsau³² dí² chí¹ján³ ta³ ñí¹ jáh³ hí³, hi³ jáun² já¹ziáh² hí³ né³ tsá²táunh¹ cu³chin¹ cu³hna²¹ tsá² hí³, quí¹hliá² má²cuoh² bí¹ jáh³ ho³ juo¹³.  
\v 5 Quí¹ cun³ tiá² lɨ́¹ tsá²táunh¹ bíh¹ jáh³ cu³hna²¹ jan² tsá² tiá² cuóun³²; jáh³ hí³ dá² tɨ³ cuon³ bíh¹ ñí¹con² tsá² tiá² má²cuóun³², quí¹ tiá² cuoh² ya³ jáh³ ho³ tsá² siánh³. 
\p  
\v 6 Tɨ³la³ tsá² jmɨ́¹ ná¹náɨ³² hí³ né³, cun³ tiá² ca³ngɨ¹³ bíh¹ he³ dá² jmɨ́¹ hnió³ Jesús juáh³ cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ má²lɨ́²jmú³ jáun². 
\s1 Jesús bíh¹ lɨ́n³ jan² Tsá² chun¹ hi³ jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh² 
\p  
\v 7 Jmɨ́¹jáun² né³ ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² bíh¹ juo³ jná¹³ hnoh², hi³ jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ ho³ jnɨ́¹³ juɨ³² ñí¹ taunh³² já¹ziáh².  
\v 8 La³jɨ́n³² tsá² cuá²tú¹ cuá¹lɨn³ jmɨ́¹ ñeh² bíh¹ hi³ cuán¹³ jná¹³, tsá² háɨn² bíh¹ hí³, tsá² cáun² lɨ́¹ can²³ jáh³ tiá² joh¹; tɨ³la³ já¹ziáh² né³ tiá² ca³háɨn³² yáh³ tɨ³ con² tsá² hí³.  
\v 9 Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ ho³ jnɨ́¹³; hi³ jáun² lɨ³ua³ jan² tsá² hí²³ hñu³ jnɨ́¹³ cun³quionh³ jná¹³ né³, lɨ́¹³ liáun³. Tsá² hí³ lɨ́n¹³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² já¹ziáh² hi³ quí² chin² tsú² hñu³ jnɨ́¹³ quioh²¹ hi³ tsa³ñi³jan¹ tsú², hi³ jáun² choh²³ háu² cuh³. 
\p  
\v 10 ”Tsá² háɨn² dá² ja³² hi³ han³ bíh¹, hi³ ma³tsan² jáh³, hi³ quí² hin²³ la³jɨ́³²; tɨ³la³ jná¹³ má¹ná¹, cuan³ ná¹ hi³ jáun² lɨ́¹³ zian² tsú² cáun² hi³ hmaɨ²¹ bíh¹, jɨ³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² ca³la³ hi³ lɨ́¹ má²tú² má²ziun²³ nɨ́² siáh³.  
\v 11 Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ jan² tsá² hú¹tá¹ cu³tí¹³ jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh². Tsá² qui³ jmu² hua³hí¹³ cun³ tán¹ já¹ziáh² né³, ca³la³ hi³ chá³² tsú² cáun² tsɨ́³ hi³ jún³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ já¹ziáh² joh¹.  
\v 12 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² ti³ lɨ́¹ jmu² ta²¹ hi³ hlánh¹ má¹ná¹, cáun² cuon² bíh¹ tsú² hnga² nɨ́¹ má¹ja³² tsɨ́²náɨ¹ hi³ cunh¹³ já¹ziáh²; cáun² chan² hmóu³² bíh¹ tsú² já¹ziáh², quí¹ tiá² lɨ́n³ yáh³ tsú² jan² tsá² hú¹tá¹ jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh², hi³ sa³jun³ joh¹ yáh³ tsú² jáh³. Jáun² tsɨ́²náɨ¹ né³ ja³² hi³ zanh²³ já¹ziáh², hi³ jmu² hi³ lɨ́¹ tiú¹ lɨ́¹ hán¹ tɨ³ hlá² tɨ³ nɨ́² jáh³.  
\v 13 Jáun² tsá² la³ hí³ dá² cáun² cuon² bíh¹, quí¹ ñí¹ jɨ́²¹la³ ti³ jmu² tsú² ta²¹ hi³ hlánh¹ bíh¹, hi³ jáun² tiá² hɨ³² yáh³ tsɨ́³ tsú² hi³ ca³tɨn¹ já¹ziáh². 
\p  
\v 14 ”Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ jan² Tsá² hú¹tá¹ cu³tí¹³ jmu² hua³hí¹³ já¹ziáh². Cuóun³² bíh¹ jná¹³ já¹ziáh² joh², hi³ jáh³ hí³ né³ cuóu³² bí¹ siáh³ jná¹³  
\v 15 la³jmɨ́¹ cuóu²¹ jná¹³ Ñuh³², hi³ jáun² jná¹³ né³ cuóun³² ná¹ Ñuh³²; hi³ jáun² bíh¹ chá²³ jná¹³ cáun² tsɨn³² hi³ jún³ ná¹ hi³ ca³tɨn¹ já¹ziáh².  
\v 16 Ja³bí¹ zian² siáh³ já¹ziáh² joh² jná¹³, jáh³ tiá² má²tiáunh¹ hñu³ jnɨ́¹³ lá²; hniáuh³² bíh¹ ñí¹cón²¹ jná¹³ uá²jaɨ³² jáh³ hí³. Hi³ jáun² jáh³ hí³ siáh³ ne³ jáɨ¹³ quion²¹ jná¹³, hi³ jáun² lɨ́¹³ tiáunh¹ cu³tsa³² cáun² hñu³ jnɨ́¹³, hi³ jan² tán¹ bíh¹ Juo¹³ lɨ́¹³ zian². 
\p  
\v 17 ”Hi³ jáun² bí¹ jlánh¹ hniau³ jná¹³ Ñuh³², quí¹ cun³ñí¹ hi³ chá²³ jná¹³ cáun² tsɨn³² hi³ jún³ ná¹ ca³tɨn¹ jáh³ hí³; hi³ jáun² má¹lɨ³² jáun² né³, jenh¹³ jná¹³ siáh³.  
\v 18 Hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ jngah³ jná¹³, tɨ³la³ cué¹³ jná¹³ jmɨ́²chí³ quion²¹ ca³la³ hi³ hiún² tsɨn³² huen² bíh¹. Quí¹ jná¹³ dá² ho² ná¹ jáɨ¹³ hi³ cué¹³ ná¹ jmɨ́²chí³ quion²¹ jɨ³ hi³ caun²¹ ná¹ nɨ́² siáh³. Hi³ nɨ́² bíh¹ héih³² hi³ ca³cué³ jná¹³ Ñuh³². 
\p  
\v 19 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² tsá² *judíos hí³ jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³ta³ná¹tsoh³ siáh³ ja¹ quioh²¹ tsú².  
\v 20 Quí¹ juóun³² bíh¹ tsá² tionh² hí³ ñí¹ jáun² jmɨ́¹ ná¹juáh²³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ láɨh³² sa³ naɨh³² máh³ náh² jë¹ tsá² nɨ́²? Já² tsá² ngo² jan² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ bíh¹ nɨ³². 
\p  
\v 21 Tɨ³la³ ma³ jan² tsá² hí³ jmɨ́¹ ná¹juáh²³ la³ lá²: 
\p ―Já² hí¹ jan² yáh³ tsá² jan² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ tiá² lɨ́¹³ hléh³² la³ nɨ́². ¿Hí¹ lɨ́¹³ jmu³ jan² jmɨ́²chí³ hláɨnh¹ hi³ niá³ mɨ́¹ñí¹ jan² tsá² ten³ juáh¹³? 
\s1 Tiá² jéin²³ yáh³ tsá² ná¹chín¹ Jesús 
\p  
\v 22 Hi³ jáun² né³, ca³chó³² jmáɨ¹ hi³ jmu² tsá² judíos jmáɨ¹ tɨ³ já¹ juú² Jerusalén ca³tɨ²¹ jmɨ́¹ ca³jmú³ dí¹hio³ ñú¹deh³ tsú² hi³ ná¹chan¹ cuáh³² chín¹ quioh²¹ cónh³í¹ cu³ jéin³² ñí¹con² Dió³²; jmɨ́¹ má²ñí²cuóu³ bíh¹ jmáɨ¹ jáun².  
\v 23 Jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ cuá¹ngɨ³² Jesús hñu³ cuáh³² chín¹ ñí¹ lɨ́³ ñí¹hñú³, ñí¹ juáh³ tsú² jáun² “Quioh²¹ Salomón”;  
\v 24 hi³ jáun² ñí¹ jáun² ca³cuú² ca³ngɨh³² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ cu³ jéin³ ñí¹ jmɨ́¹ cuá¹ngɨ³² tsú², hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Lɨ́h³ ma³ hɨ́eh¹ nú² jnoh¹ jú¹ tson²? Juah²¹ cú²na²¹ cu³tí³ nɨ́¹juáh³ tson² bíh¹ hi³ hnú² lɨ́n³ nú² Cristo. 
\p  
\v 25 Hi³ jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Má²cá²juo³ bí¹ jná¹³ hnoh², tɨ³la³ tiá² ta²¹ táunh²³ yáh³ hnoh². Má²lɨ́²lin¹ bíh¹ re² lɨ́n³² cun³quionh³ la³jɨ́³² hi³ jmu² jná¹³ cun³quionh³ héih³² quioh²¹ Ñuh³²;  
\v 26 tɨ³la³ tiá² ta²¹ táunh²³ yáh³ hnoh², quí¹ tiá² lɨ́n³ yáh³ hnoh² já¹ziáh² joh² jná¹³, [la³ cun³ qui³ má²cá²juáh³² jná¹³ jáun².]  
\v 27 Quí¹ cuoh² bíh¹ já¹ziáh² joh² jná¹³ uen³², hi³ cuóun³² bí¹ siáh³ jná¹³ jáh³ joh², hi³ jáun² bíh¹ ja³táunh¹ jáh³ cu³hna³² jná¹³.  
\v 28 Hi³ jná¹³ né³ jmu¹ hi³ lɨ́¹³ zian² tsá² la³ hí³ la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio², hi³ jáun² cun³ tiá² tsa³hín³ bí¹ tsú², hi³ sa³jun³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ huen³ tsú² jo³uón³² jná¹³.  
\v 29 Quí¹ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³cuen³ tsá² hí³ ñí¹con² jná¹³ jan² Tsá² tɨ³ jlánh¹ bí¹ pin³ bíh¹ la³ cónh³ bíh¹ ñí¹ la³jɨ́n³², hi³ jáun² hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² lɨ́¹³ quin³ tsá² hí³ jo³cuo² hí³ dí².  
\v 30 Cá²hon³ cu³tí¹³ bíh¹ jnoh¹ tiáuh¹ quiúnh¹ ná¹ Ñuh³². 
\p  
\v 31 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³ ca³can³ siáh³ tsá² judíos hí³ quɨ́n¹, hi³ jmɨ́¹ jnah³ dí² Jesús.  
\v 32 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Hliáun³ bíh¹ ta²¹ chu²¹ má²cá²jmú³² jná¹³ cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Ñuh³², hi³ jáun² né³, ¿he³ ñí¹ la³ cun³ ñí¹ la³jɨ́³² ta²¹ jáun² jmu² héih³² hi³ hnoh² lɨ́¹³ jnauh¹ náh² quɨ́n¹? 
\p  
\v 33 Jáun² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ hí³ né³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Jun³juáh¹³ hi³ jnauh¹ jnoh¹ quɨ́n¹ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨ²¹ ta²¹ chu²¹ hi³ má²ca³jmuh³ yáh³ hnú², tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ má²lɨ́²chú¹ lɨ́²len¹ hnú² Dió³² cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ má²lɨ́²hléh¹ hnú² nɨ́² bíh¹. Quí¹ hnú² dá² jan² tsá²mɨ³cuóun² bíh¹, tɨ³la³ dí¹jmuh³² nú² hi³ lɨ́n³ nú² Dió³² má¹lɨ³² jáun². 
\p  
\v 34 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús: 
\p ―Ñí¹ liei²¹ quián¹³ hnoh² rá¹juáh³ hi³ Dió³² ca³juáh³ la³ lá²: “Jná¹³ má²cá²juáh³² hi³ dió³² bíh¹ ná¹lɨ́n³ hnoh²”.  
\v 35 Hi³ né¹ bíh¹ dí² hi³ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ ñí¹ Sí², cáun² tson² la³ má²tson² jáun² bíh¹, quí¹ Dió³² dá² ca³teh³ siáh³ dió³² la³ cun³ tsá² ca³héi³ hí³ jáɨ¹³ quioh²¹ tsú².  
\v 36 Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ Dió³² yáh³ la³ má²ca³jmú³ hi³ cuá¹chan¹ jná¹³, hi³ ca³ze³ ná¹ tsú² siáh³ ñí¹ hué²¹ lá², ¿lánh³ bí¹ rón³² lɨ́¹³ juáh¹³ hnoh² hi³ jná¹³ má²lɨ́²chú¹ lɨ́²len¹ ná¹ Dió³² quí¹hliá² lɨ́²juáh³² jná¹³ hi³ lɨ́n³ ná¹ Jon² Dió³²?  
\v 37 Nɨ́¹juáh³ tiá² jmu² jná¹³ la³ cun³ ta²¹ hi³ jmu² Ñuh³², jáun² ha³ lɨ́² taunh³ náh² jná¹³ ta²¹.  
\v 38 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ la³ jmu² bíh¹ jná¹³ tá¹³ tsú² né³, tionh² náh² ta²¹ la³ cun³ hi³ jmu² jná¹³ jáun², uá¹jinh¹ tiá² ta²¹ taunh¹³ náh² jná¹³ huen²; hi³ jáun² cu³tsa³² cuɨ́¹ lɨ³ ñíh¹³ náh² cú²jueh³² hi³ hún¹ bíh¹ Ñuh³² jná¹³ cá²hon³ quiúnh¹ jná¹³, hi³ jáun² jná¹³ né³ hún¹ ná¹ siáh³ cá²hon³ quiúnh¹ Ñuh³². 
\p  
\v 39 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ hnió³ siáh³ tsá² hí³ hi³ ma³tson¹³ Jesús, tɨ³la³ ca³liáun³ bíh¹ Jesús jo³cuo² tsá² hí³. 
\p  
\v 40 Jmɨ́¹jáun² ngah³ Jesús tɨ³ juɨ³² ñí¹ hia³² hiú², can³² cua³ Jordán, ñí¹ ca³zion³ hla¹ Juan² tsáu² jmáɨ² jmɨ́¹tin², hi³ jáun² ñí¹ jáun² ca³cuá³.  
\v 41 Jáun² juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² ca³ñí¹jɨe¹³ tsú² ñí¹ jáun², hi³ ná¹juáh²³ la³ lá² má²tún² hmóu³²: 
\p ―Uá¹jinh¹ hla¹ Juan² tiá² li²¹ ca³jmú³ yáh³ hí¹ cáun², tɨ³la³ la³jɨ́³² bíh¹ la³ cun³ hi³ ca³juáh³ tsú² hi³ ca³tɨn¹ tsá²ñuh² lá², la³ tson² bíh¹ cu³tí³. 
\p  
\v 42 Hi³ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² ca³chá³ cáun² tsɨ́³ ñí¹con² Jesús ñí¹ jáun². 
\c 11  
\s1 Jmáɨ¹ hi³ jun³ Lá¹ 
\p  
\v 1 Né³² né³, ca³chó³² cáun² jmáɨ¹ hi³ jmɨ́¹ zian² jan² tsá² tsáun¹, tsá² jmáɨ² Lá¹; tsá² zian² juú² Betania bí¹ tsá² hí³ la³ má²quionh³ tá¹ gon³ tsá²mɨ³ raɨnh²¹, Má²réi³ jɨ³ mɨ́¹ Marta.  
\v 2 Má²réi³ raɨnh²¹ Lá¹ tsá² jmɨ́¹ tsáun¹ hí³ bíh¹ ca³sé³ jmɨ́² má²ró³² ta³ Tɨ³² Juo¹³ dí², hi³ jáun² ca³ma³quiéin² tsú² siáh³ cun³quionh³ jñú² chí¹ hnga².  
\v 3 Hi³ jáun² né³, tá¹ gon³ bíh¹ tsá²mɨ³ má²tún² raɨnh²¹ hí³ ca³zen³ jáɨ¹³ ñí¹con² Jesús, hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², rá²tsáun¹ bíh¹ há²mei²¹ joh² hnú². 
\p  
\v 4 Jáun² jmɨ́¹ ca³náɨ³² Jesús jáɨ¹³ jáun² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ha³ tiá² jún³ yáh³ tsú² cun³quionh³ mɨ́¹uɨ́³ jáun²; quí¹ cun³quionh³ mɨ́¹uɨ́³ jáun² dá² lɨ́¹³ lɨ³jnia² pí³ quioh²¹ Dió³² bíh¹, hi³ ja³bí¹ la³ jáun² lɨ³jnia² siáh³ pí³ quioh²¹ Jon² Dió³². 
\p  
\v 5 Uá¹jinh¹ jmɨ́¹ hnio³ lɨ́n³² bíh¹ Jesús mɨ́¹ Marta la³ má²quionh³ raɨnh²¹, jɨ³ Lá¹ nɨ́² siáh³,  
\v 6 cu³ jáun² ca³cuá³ bíh¹ tsú² cónh³í¹ tun³ jmáɨ¹ ñí¹ jmɨ́¹ cuá³ jáun² la³ cun³ jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² hi³ rá²tsáun¹ Lá¹.  
\v 7 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³záɨh³ dí² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², hi³ ca³juáh³: 
\p ―Ma³tsáu¹³ cónh³í¹ cu³ jéin³² tɨ³ hué¹³ Judea. 
\p  
\v 8 Jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², já² tá¹la³ nɨ́² bí¹ jaun³² cánh³² jmɨ́¹ hnió³ tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ zian² hué³² jáun² hi³ jngah³ hnú² cun³quionh³ quɨ́n¹, ¿hí¹ siáh³ ma³ siáh³ hnáuh² nú² cuóh¹³ ñí¹ jáun²? 
\p  
\v 9 Hi³ jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―¿Haun¹³ juáh¹³ quia³tún³ o¹rá¹ hu²¹ cú² jmáɨ¹ dúh¹? Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ ngɨ³² tsú² ta³ jma², tiá² hính³² yáh³ tsú², quí¹ jniá³ bíh¹ joh¹ hi³ zia³² hngá¹máh³ lá²;  
\v 10 tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ jan² tsá² ngɨ³² já¹niéi² né³, hinh³² bíh¹ tsú², quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² joh¹ zia³² yáh³ ñí¹con² tsú². 
\p  
\v 11 Hi³ ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Lá¹ há²mei²¹ quiú¹³ dí² má²rá²cuóun¹ bíh¹, tɨ³la³ ñí¹ñí²¹ jná¹³ tsú² má¹ná¹. 
\p  
\v 12 Jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³, ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², nɨ́¹juáh³ la³ má²rá²cuóun¹ tsú², la³ jáun² má²lin¹ hi³ má²lan¹³ bíh¹ tsú². 
\p  
\v 13 Tɨ³la³ Jesús dá² jmɨ́¹ hnió³ juáh³ hi³ má²jun² bíh¹ Lá¹; tɨ³la³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² dí² né³, lɨ́¹ jmɨ́¹ ná¹lɨ́n²³ hi³ hí³ dí² dí¹juáh²³ hi³ hú¹tá¹ tson² rá²cuóun¹ bíh¹ tsú².  
\v 14 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús hú¹tá¹ cú²na²¹ jáɨ¹³ cú²jueh³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Má²jun² bíh¹ Lá¹.  
\v 15 Jlánh¹ hiún² tsɨn³² jná¹³ quí¹hliá² tiá² jmɨ́¹ cuon¹ jná¹³ ñí¹ jáun² jmáɨ¹ jáun², hi³ jáun² ta³né³² má²zia³² lánh³ rón³² lɨ́¹³ cháh¹ hnoh² cáun² tán¹ honh² ñí¹con² jná¹³. Jáun² ma³tsɨ́¹neh²¹ dí². 
\p  
\v 16 Hi³ jáun² Tú¹ma²¹ tsá² téh²³ tsú² hí³ dún² gon³ né³, ca³záɨh³ tsá² ñí¹ hná¹ jáun² la³ lá²: 
\p ―Ma³tsáu¹³ uá²jaɨ³² jnoh¹, hi³ jáun² hiá¹ tsáu¹³ dí² cu³tsa³² quiúnh¹ tsú². 
\s1 Jesús tɨn² jmu² hi³ jenh¹³ tsú² jɨ³ hi³ cu³tí³ lɨ́¹³ zian² tsú² siáh³ 
\p  
\v 17 Jmɨ́¹ cá¹chó²¹ jáun² Jesús né³, ca³lɨ³ ñi³² hi³ quiún³ jmáɨ¹ máh³ la³ má²tí³ hi³ ja³haun³ Lá¹.  
\v 18 Ñí¹ má²janh² juú² Jerusalén bíh¹ jmɨ́¹ nio¹ juú² Betania, míh¹ tiá² cun³ hnɨ³² kilómetros jmɨ́¹ tí³ tɨ³ la³ uóunh³.  
\v 19 Jáun² né³, juóun³² bíh¹ tsá² judíos jmɨ́¹ la³ má²ca³cha³táunh¹ hñú¹³ mɨ́¹ Marta quionh³ Má²réi³ raɨnh²¹, hi³ ja³jɨen³ dí² tsú² cun³ñí¹ hi³ jun³ jáun² Lá¹ raɨnh²¹ tsú².  
\v 20 Jmɨ́¹ ca³lɨ³ ñi³² mɨ́¹ Marta hi³ má²cuá¹ja³² Jesús, jáun² cua³han³ dí² hi³ ca³ñí¹hen¹³ dí² tsú²; tɨ³la³ Má²réi³ né³ ca³ta³cua¹³ bí¹ ñéih³.  
\v 21 Jáun² mɨ́¹ Marta ca³záɨh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Hnú² Tɨ³² Juóu³² jná¹³, sá¹jmɨ́¹ hi³ ñíh³ hnú² ñí¹ lá² dúh¹, tiá² jmɨ́¹ jun¹ yáh³ renh² jná¹³.  
\v 22 Tɨ³la³ jná¹³ ño¹ má¹ná¹, hi³ uá¹jinh¹ la³ tɨ³ ta³né³², cun³ cué³² bíh¹ Dió³² lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨ́h¹³ hnú². 
\p  
\v 23 Jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Jenh¹³ bí¹ renh² hnú². 
\p  
\v 24 Hi³ jáun² mɨ́¹ Marta né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Ján³, ño¹ bíh¹ jná¹³ hi³ jenh¹³ tsú² ñí¹ cá¹táuh³ jmáɨ¹, nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ jenh¹³ la³jɨ́n³² tsá² má²cá²tsan³. 
\p  
\v 25 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ jmu¹ hi³ jenh¹³ tsú², jɨ³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² siáh³. Nɨ́¹juáh³ tsá² taunh² ta²¹ jná¹³, uá¹jinh¹ jún³ tsú², cun³ jenh¹³ bí¹ tsú²;  
\v 26 hi³ la³jɨ́n³² bíh¹ tsá² zian² ta³né³², cun³ jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² jún³ nɨ́¹juáh³ hi³ taunh² ta²¹ jná¹³. ¿Táunh¹³ hnú² ta²¹ jáɨ¹³ lá²? 
\p  
\v 27 Jáun² tsá²mɨ³ hí³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Ján³ Tɨ³², taunh³² bíh¹ jná¹³ ta²¹ hi³ hnú² bíh¹ lɨ́n³ Cristo Jon² Dió³², Tsá² ca³tɨ²¹ hi³ já³² ñí¹ hué²¹ lá². 
\s1 Jesús ca³hó³ jmɨ́¹ ca³jenh² tsá²mɨ³ raɨnh²¹ hla¹ Lá¹ 
\p  
\v 28 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² mɨ́¹ Marta la³ nɨ́² né³, ngah³ hi³ ca³ñí¹tieh¹ Má²réi³ raɨnh²¹ ta³ máɨh³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ó³² zenh² Tɨ³², hi³ jáun² dí¹té²³ tsú² hnú². 
\p  
\v 29 Jáun² la³ cun³ jmɨ́¹ ca³náɨ³² Má²réi³ ca³náu² hi³ ngau³ hi³ ca³ñí¹jɨen¹³ Jesús.  
\v 30 Quí¹ tiá² jmɨ́¹ má²hi³² yáh³ Jesús já¹ juú² jmɨ́¹jáun², la³ cun³ rón³² ñí¹ ca³jenh² jáun² mɨ́¹ Marta bíh¹ tsú² jmɨ́¹ zenh¹.  
\v 31 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ tsá² judíos tsá² jmɨ́¹ já¹jɨen³ hí³ Má²réi³ hi³ la³juɨ³² ca³náu² hi³ cua³han³, jáun² ja³taunh²¹ uá²jaɨ³² cu³chin¹, quí¹hliá² ca³lɨ́n¹³ dí² hi³ má²ngau³² ho³ tá²hón³² bíh¹ tsú² hi³ já¹háu³ ñí¹ jáun². 
\p  
\v 32 Jáun² jmɨ́¹ cá¹chó²¹ Má²réi³ ñí¹ zenh¹ Jesús né³, ca³di³jñí³² ñí¹ hó²¹ñí¹ tsú², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², sá¹jmɨ́¹ hi³ ñíh³ hnú² ñí¹ lá² dúh¹, tiá² jmɨ́¹ jun¹ yáh³ renh² jná¹³. 
\p  
\v 33 Jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ Jesús hi³ ca³hó³ Má²réi³ la³ má²quionh³ tsá² judíos tsá² ca³cha³táunh¹ hí³ quionh³ tsú², jáun² ca³hi³ cúh² tsɨ́³, hi³ ca³ja³ siáh³ mií³ tsɨ́³,  
\v 34 hi³ jáun² ca³ngáɨ³ dí² ñí¹con² tsú² la³ lá²: 
\p ―¿Ha³ jinh¹ ca³ñí¹hón²¹ náh² tsú²? 
\p Hi³ jáun² tsá² tionh² hí³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², sá¹nɨ́² ña³² ñá²jɨe³. 
\p  
\v 35 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, Jesús ca³sunh³ jmáɨ².  
\v 36 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ tsá² hí¹tsá²táunh¹ hí³ la³ lá²: 
\p ―Jɨe³ né³, ¡cónh³ bíh¹ tiá² jmɨ́¹ la³ hnio³ dí² hla¹ Lá¹! 
\p  
\v 37 Ma³ jan² tsá² hí³ ca³juáh³ siáh³: 
\p ―Já² tsá² nɨ́² yáh³ ca³jmú³ hi³ ca³jnia³ mɨ́¹ñí¹ tsá² jmɨ́¹ ten³ hí³, ¿tiá¹ hi³ jmɨ́¹ la³ lɨ́¹³ jmu³ tsú² ca³lá² quioh²¹ hla¹ Lá¹, hi³ jáun² tiá² jmɨ́¹ jún³? 
\s1 Jmɨ́¹ ca³jenh¹³ hla¹ Lá¹ 
\p  
\v 38 Jmɨ́¹jáun² ca³hi³ siáh³ cúh² tsɨ́³ Jesús, hi³ jáun² ca³ja³janh³² ho³ tá²hón³². Tá²hón³² jáun² dá² jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² tá²hláu² bíh¹, hi³ jáun² jmɨ́¹ dí¹jnáɨ²³ cá² máɨ³ quɨ́n¹ ñí¹ lɨ́³ ho³.  
\v 39 Jáun² Jesús ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Quin³² náh² quɨ́n¹ nɨ́². 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ mɨ́¹ Marta raɨnh²¹ hla¹ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², já² má²hlah³ bíh¹ má²ja³², quí¹ má²quiún³ jmáɨ¹ máh³ jun³ tsú². 
\p  
\v 40 Tɨ³la³ Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Tiá¹ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ dúh¹, hi³ nɨ́¹juáh³ táunh²³ hnú² ta²¹, lɨ́¹³ bíh¹ jɨeh²¹ nú² pí³ quioh²¹ Dió³²? 
\p  
\v 41 Hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun², ca³quin³ bíh¹ tsú² quɨ́n¹ jáun². Jmɨ́¹jáun² ca³ziauh³ Jesús ñí¹ tɨ³ chi³cuú², hi³ ca³juáh³: 
\p ―Tia²¹, tiá¹hmah¹ hnú² quí¹hliá² má²lɨ́²niéih² hnú² jáɨ¹³ quion²¹ jná¹³.  
\v 42 Ño¹ bíh¹ jná¹³ hi³ cun³ tiú²nio² bíh¹ naɨh³² hnú² jë² jná¹³, tɨ³la³ dí¹juanh³² jná¹³ la³ lá² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ tsá² tionh² lá² bíh¹, hi³ jáun² lɨ́¹³ tónh³² tsú² ta²¹ hi³ hnú² bíh¹ ca³ze² jná¹³. 
\p  
\v 43 Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ tsú² la³ nɨ́² né³, ca³hléh³ tiá³, hi³ ca³juáh³: 
\p ―¡Náu² Lá¹, cua³han² ñí¹ nɨ́²! 
\p  
\v 44 Hi³ jáun² tsá² jmɨ́¹ má²jún¹ hí³ né³, cua³han³ bíh¹ ta³ ná¹tsáɨh³ hmɨh³² cuá² ta³, hi³ jáun² ñí¹ tsú² jmɨ́¹ tsáɨh³ siáh³ cáun² hmɨh³². Jáun² ca³záɨh³ Jesús tsá² tionh² hí³: 
\p ―Jen¹ tsú² hi³ jáun² cuɨ́¹ chánh¹³. 
\s1 Tsá² cuá¹lɨ́n³ juo¹³ mí²tsáu² cueh³² tsáu² jáɨ¹³ hi³ ma³tson¹³ Jesús 
\r (Mateo 26:1-5; Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2) 
\p  
\v 45 Jmɨ́¹jáun² juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsá² judíos tsá² jmɨ́¹ quionh³ hí³ Má²réi³ ca³tanh² ta²¹ Jesús jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²jmú³ jáun² Jesús.  
\v 46 Tɨ³la³ ma³ jan² tsá² hí³ má¹ná¹, ñí¹con² tsá² *fariseos bíh¹ ja³taunh²¹, hi³ ca³ñí¹choh¹ dí² tsú² la³ cun³ hi³ má²lɨ́²jmú³ jáun² Jesús.  
\v 47 Jmɨ́¹jáun² ca³cuú² ca³ngɨh³² tsá² fariseos quionh³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³, la³ má²quionh³ tsá² ná¹ho² ta²¹, hi³ ca³juónh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ dá² lánh³ jmú¹³ dí² juáh¹³? Quí¹ jlánh¹ ma³ hliáun³ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² jmu² tsá²ñuh² hí³.  
\v 48 Nɨ́¹juáh³ cáun² lɨ́¹ neh²¹ la³ nɨ́² bíh¹ dí², jáun² la³jɨ́n³² bíh¹ tsáu² taunh¹³ ta²¹ quioh²¹ tsú², hi³ jáun² tsá²tan²¹ tsá² *romanos né³, ja³táunh¹ hi³ ja³tsunh¹ cuáh³² chín¹ quiú¹³ dí², hi³ ja³ma³quí² ma³tsau² tsú² siáh³ jɨ³lá² dí². 
\p  
\v 49 Tɨ³la³ jan² tsá² hí³, tsá² jmáɨ² Caifás, tsá² jmɨ́¹ lɨ́n³ mí²tsá² hɨ́en¹ jmáɨ¹ jáun² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ ñíh¹ hnoh²,  
\v 50 hi³ sa³jun³ canh³² bí¹ náh² hua³hí¹³, hi³ tɨ³ quien² bíh¹ jún³ jan² tsáu² cha¹³ jɨ³lɨn² tsáu² la³ cónh³ bíh¹ hi³ hiá¹ tsau¹³ dí² jɨ³lá². 
\p  
\v 51 Tɨ³la³ Caifás má¹ná¹, tiá² ca³juáh³ yáh³ la³ nɨ́² cun³ñí¹ hi³ cháunh²³ chí¹ hnga²; la³ nɨ́² dá² ca³juáh³ tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³ hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ mí²tsá² hɨ́en¹ jmáɨ¹ jáun² bíh¹, hi³ jáun² bíh¹ ca³hléh³ tsú² jáɨ¹³ hi³ ca³cué³ jáun² Dió³² hñu³ tsɨ́³, hi³ Jesús bíh¹ ca³tɨn¹ jún³ cha¹³ la³jɨ́n³² tsá² judíos.  
\v 52 Hi³ jun³juáh¹³ jmáh³la³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² hí³ yáh³, quí¹ ja³bí¹ la³ jáun² lɨ́¹³ chan³ tsú² cu³lɨ²¹ jon² Dió³² bíh¹, tsá² lɨ́¹ má²tiú¹ má²hán¹ tɨ³ hlá² tɨ³ nɨ́² tá¹ cáun² hngá¹máh³.  
\v 53 Hi³ jáun² dá² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³ma³cú¹ ma³ren²¹ tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ jáɨ¹³ hi³ jngɨh³ Jesús. 
\p  
\v 54 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ tiú²uú² cáun² lɨ́¹ jmɨ́¹ ngɨ³² Jesús chú¹jan¹ ja¹ tsá² zian² hué¹³ Judea, hi³ jáun² cua³han³ bíh¹ dí² cú²jueh³² hué¹³ Judea, hi³ ngau³ tɨ³ ñí¹ má²janh² hué³² quiéin², já¹ juú² jmáɨ² Efraín. Ñí¹ jáun² bíh¹ ca³ta³cua¹³ tsú² quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con². 
\p  
\v 55 Pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ jmɨ́¹ hniáuh²¹ hi³ tɨ²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ quioh²¹ tsá² judíos; hi³ jáun² né³, juóun³² lɨ́n³² tsá² zian² ca³la³ jɨ́³² juú² míh¹ juú² siún¹ ja³tú¹ já¹lɨn³ tɨ³ já¹ juú² Jerusalén hi³ ja³ma³tí³² la³ cun³ hi³ ná¹ngɨ²³, hi³ má²jɨn² tsú² jáun² ñeh² bíh¹ hi³ tɨ²¹ Jmɨ́¹hɨ́en¹.  
\v 56 Tá¹la³ jmáɨ¹ jáun² né³ ca³quí² ca³hnah² tsá² hí³ Jesús, hi³ jáun² tá¹la³ tiáunh¹ dí² hñu³ cuáh³² chín¹ né³, ngaɨh³² dí² tsá²ján² tsá²ján², hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ lánh³ lɨ́n²³ hnoh²? ¿Hí¹ já³² tsú² jmáɨ¹ juáh¹³? 
\p  
\v 57 Hi³ tsá² fariseos né³, la³ má²quionh³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ jmɨ́¹ má²ca³jmú³ héih³² hi³ hniáuh³² chá³² lɨ³ua³ jan² tsáu² nɨ́¹juáh³ hin² má²ca³lɨ³ ñi³² ha³ jinh¹ cuá³ Jesús, hi³ jáun² tsa³quian³ dí² hi³ tson³. 
\c 12  
\s1 Jan² tsá²mɨ³ sé²³ jmɨ́² má²ró³² ta³ Jesús 
\r (Mateo 26:6-13; Marcos 14:3-9) 
\p  
\v 1 La³ñí¹ jñéi³ jmáɨ¹ hi³ tɨ²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹, ngau³ Jesús tɨ³ já¹ juú² Betania, juú² co¹ Lá¹ tsá² má²ca³jmú³ dí² hí³ hi³ ca³jenh¹³.  
\v 2 Hi³ jáun² cun³ñí¹ hi³ ca³lɨ³hnió³ tsú² ma³quien² Jesús né³, jáun² ca³jmú³ tsú² cáun² má³² tɨ³ ca³niéi² hi³ ca³tɨn¹ tsú²; jáun² mɨ́¹ Marta jmɨ́¹ cuá¹ná²tsɨ́³ má³², hi³ Lá¹ né³ jmɨ́¹ cuá³ ñí¹ mesa cu³tsa³² quionh³ Jesús.  
\v 3 Jáun² tá¹la³ tionh² tsú² jáun² ñí¹ mesa né³, ca³can³ Má²réi³ cá² tsá¹ cuah²¹ no¹ má²ró³² hngó³², hi³ jmu² tsú² quionh³ há² má²ró³² hi³ téh²³ tsú² nardo, hi³ jlánh¹ bí¹ hmuh²¹, hi³ jáun² né³ ca³sé³ dí² ta³ Jesús. Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³ma³quiéin² dí² siáh³ ta³ tsú² cun³quionh³ jñú² chí¹, jáun² ca³la³ tá¹ cáun² ñéih³ bíh¹ ca³cónh³² jie³ jmɨ́² má²ró³² jáun².  
\v 4 Hi³ jáun² Judas jon² Sí¹mu²¹ tsá² zian² juú² Queriot, jan² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús, tsá² tsa³jɨenh³ hí³ Jesús, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p  
\v 5 ―¿He³ láɨh³² sa³ tiá² ca³hnáɨ³ tsú² jmɨ́² má²ró³² nɨ́²? Quí¹ cun³ hnɨ³² nio² hñá³láu³ héih³² quɨe³ *cú¹tiáu² jmɨ́¹ lɨ́¹³ láɨh¹³ tsú² quioh²¹ hi³ nɨ², hi³ jáun² quɨe³ jáun² jmɨ́¹ lɨ́¹³ cuéh³² tsú² tsá² tia³mii². 
\p  
\v 6 Tɨ³la³ jun³juáh¹³ ca³juáh³ Judas la³ nɨ́² quí¹hliá² juo²³ jéinh³² tsá² tia³mii² yáh³, ca³juáh³ tsú² la³ nɨ́² quí¹ cun³ñí¹ hi³ hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² háɨn² bíh¹; quí¹ hí³ bíh¹ jmɨ́¹ nio² jo³cuo² tuh³² tioh³ quɨe³ quioh²¹ quionh³ tsá² quionh³, hi³ jáun² jmɨ́¹ han² bíh¹ dí² la³ cun³ hi³ hí²³ hñu³ tuh³² jáun².  
\v 7 Jáun² Jesús ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ha³ lɨ́² lɨ́¹ jmú² hnú² liúnh¹ ñí¹con² tsú², quí¹ tsá²mɨ³ nɨ́² dá² má²ca³hmá³ hi³ nɨ́² hi³ ca³tɨ²¹ jmáɨ¹ hi³ tsa³haun³ jná¹³ bíh¹.  
\v 8 Quí¹ la³jɨ́³² jmáɨ¹ bíh¹ zian² tsá² tia³mii² ja¹ quián¹³ hnoh², tɨ³la³ jná¹³ né³, jun³juáh¹³ jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³² yáh³ cuon¹ jná¹³ ja¹ quián¹³ hnoh². 
\s1 Hnió³ tsú² jngɨh³ Lá¹ 
\p  
\v 9 Jáun² né³, juóun³² lɨ́n³² tsá² *judíos ca³lɨ³ ñi³² hi³ Jesús má²cuá³ já¹ juú² Betania, hi³ jáun² ja³taunh²¹ dí² ñí¹ jáun², tɨ³la³ jun³juáh¹³ hi³ tsa³jɨen³ jmáh³la³ Jesús yáh³ tsú², quí¹ hi³ ta³ tsa³jɨen³ siáh³ Lá¹ bíh¹ tsú², tsá² ca³jmú³ Jesús hi³ ca³jenh¹³ ja¹ hla¹.  
\v 10 Hi³ jáun² tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ ca³jmú³ cá²hon³ hi³ jngɨh³ uá²jaɨ³² Lá¹,  
\v 11 quí¹ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hí³ bíh¹ juóun³² lɨ́n³² tsá² judíos jmɨ́¹ má²ná¹tiánh²³ tɨ³ có³² ñí¹con² dí², hi³ má²tanh² ta²¹ Jesús. 
\s1 Jesús má²hí³ já¹ juú² Jerusalén 
\r (Mateo 21:1-11; Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40) 
\p  
\v 12 Juóun³² lɨ́n³² bíh¹ tsáu² jmɨ́¹ má²tiáunh¹ Jmɨ́¹hɨ́en¹ já¹ juú² Jerusalén; hi³ jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² né³, ca³lɨ³ ñi³² tsú² hi³ hí¹tsau³² Jesús já¹ juú² jáun².  
\v 13 Hi³ jáun² ca³quieh³ tsá² hí³ mu²¹ hmá² zún³, jáun² ca³huén² hi³ ca³ñí¹hen¹³ Jesús ca³la³ hi³ tɨ́² hi³ hóh³², hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¡Hénh³ ma³ chun¹ Dió³²! ¡Cuɨ́¹ lɨ³quien² bíh¹ Tsá² cuá¹ja³² cun³quionh³ héih³² quioh²¹ Dió³² Juo¹³ dí²! ¡Hénh³ ma³ chun¹ Re²¹ Juo¹³ tsá² *Israel! 
\p  
\v 14 Jesús ca³chanh²¹ jan² lo¹ búh¹ míh¹ hi³ ca³ñi³tsɨn¹, hi³ jáun² ca³lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ jmɨ́¹ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí²: 
\q1  
\v 15 Hnoh² tsá² zian² náh² tɨ³ ñí¹ zeh¹ máh³ Sión, 
\q1 ha³ lɨ́² juenh³; 
\q1 sá¹nɨ́² jɨeh³ hi³ Re²¹ Juóuh³² hnoh² cuá¹ja³² ñí¹con² hnoh² hi³ cuá¹tsɨn¹ jan² lo¹ búh¹ míh¹. 
\p  
\v 16 Tiá² jmɨ́¹ ngɨ²³ yáh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² jmɨ́¹ lɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ jáun²; tɨ³la³ la³ tɨ³ jmɨ́¹ má²ca³lɨ³quien² máh³ Jesús tsau³ tsɨ́³ tsú² hi³ la³jɨ́³² hi³ lɨ³ jáun² jmɨ́¹ má²rá¹juáh³ bíh¹ ñí¹ Sí² hi³ ca³tɨn¹ tsú², hi³ jáun² bíh¹ la³ lɨ³ la³ jáun². 
\p  
\v 17 Jáun² né³, jmɨ́¹ zian² juóun³² lɨ́n³² tsá² ca³jɨ́e³ jmɨ́¹ ca³teh³ Jesús hla¹ Lá¹ hi³ cua³han² hñu³ tá²hón³², hi³ ca³jmú³ dí² hi³ ca³jenh¹³ tsú². Tsá² hí³ né³, jlánh¹ ca³qui³ ca³chá³ la³ cun³ hi³ ca³jɨ́e³ jáun²,  
\v 18 cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ ca³quí² ca³huén² tsáu² hi³ já¹hen³ Jesús, quí¹hliá² ca³lɨ³ ñi³² tsú² ca³tɨ²¹ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² hi³ ca³jmú³ dí² jáun².  
\v 19 Hi³ jáun² tsá² *fariseos ca³juónh³ la³ lá² ja¹ hmóu³²: 
\p ―Jɨe³ né³, hí¹ cáun² tiá² hi³ la³ lɨ́¹³ jmú¹³ yáh³ dí². Jɨeh³ dúh¹, la³jɨ́n³² tsáu² bíh¹ má²tsá²tú¹ tsá²lɨn³ cu³hna²¹ tsú². 
\s1 Ma³ jan² tsá² hleh³² jú¹jma² griego hnah² Jesús 
\p  
\v 20 Ja¹ tsá² ca³cha³táunh¹ já¹ juú² Jerusalén hi³ ma³tsu³ ma³jónh³² Dió³² tá¹la³ jmáɨ¹, jmɨ́¹ ná¹tson¹ ma³ jan² tsá² hleh³² jú¹jma² *griego.  
\v 21 Tsá² hí³ né³ ja³taunh²¹ ñí¹con² Pí²liéi¹ tsá² zian² juú² Betsaida hɨ́n¹³ tɨ³ Galilea, hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², jmɨ́¹ hnáu² jnoh¹ neh²¹ tiá³ Jesús. 
\p  
\v 22 Hi³ jáun² Pí²liéi¹ né³ ngau³ hi³ ca³ñí¹zeh¹ Tre²¹, hi³ jáun² tá¹ gon³ dí² ja³taunh²¹ hi³ ca³ñí¹choh¹ dí² siáh³ Jesús jáɨ¹³ jáun².  
\v 23 Jáun² Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Má²cá²chó³² bíh¹ jmáɨ¹ hi³ lɨ́¹³ lɨ³ quien² jná¹³ Jon² tsá²mɨ³cuóun².  
\v 24 Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ nɨ́¹juáh³ tiá² la³ jñí³² yáh³ tsú² cá² máɨ³ mɨ³ cuú², hi³ jáun² la³ má²lɨ́³ jáun² bíh¹ cá² máɨ³ tán¹; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ hi³ hin³ tsú² cá² máɨ³ né³, jáun² hliáun³ lɨ́n³² bíh¹ hi³ ló³².  
\v 25 Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ tsá² hnió³ lɨ³ zian² ué³ ñí¹ hué²¹ lá², tsá² la³ hí³ tɨ³ tsa³hín³ bíh¹; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² jmu² hi³ tiá² lin¹ quien² hi³ zian² ñí¹ hué²¹ lá² né³, tsá² la³ hí³ bíh¹ tɨ³ lɨ́¹³ zian² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio².  
\v 26 Lɨ³ua³ jan² tsá² hnió³ ma³cáu³² jná¹³, cuɨ́¹ já² tsú² cu³hna³² jná¹³; hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ ñí¹ ñih²¹ jná¹³ né³, ja³bí¹ ñí¹ jáun² uá²jaɨ³² tsa³cuá² siáh³ tsá² má²cáu³² jná¹³. Hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² má²cáu³² jná¹³ né³, Ñuh³² jná¹³ ma³quien² tsá² la³ hí³. 
\p  
\v 27 ”Tɨ³la³ ta³né³² né³, jlánh¹ hliáun³ ñéih³ má²hu²¹ tsɨn³² jná¹³. ¿He³ yáh³ juah²¹ jná¹³ ta³né³²? ¿Hí¹ juah²¹ jná¹³: “Tia²¹, liau¹ jná¹³ ca³tɨ²¹ jmáɨ¹ hi³ má²tón³² jáun²”? Tɨ³la³, já² hú¹tá¹ hi³ ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́² yáh³ ja³ jná¹³.  
\v 28 Tia²¹, ¡ma³quien¹³ hnú² hi³ jmáɨ² nú²! 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³náɨ³² tsú² cáun² mah¹ hñu³mɨ³cuú², hi³ ñí¹juah²¹ la³ lá²: 
\p ―Má²ca³ma³quien¹³ bíh¹ jná¹³, hi³ jáun² má¹quien¹³ bíh¹ jná¹³ siáh³ cónh³í¹ cu³ jéin³². 
\p  
\v 29 Hi³ jáun² tsá² jmɨ́¹ tionh¹ hí³ ñí¹ jáun² né³ ca³náɨ³², hi³ jáun² jmɨ́¹ ná¹juáh²³ hi³ miíh³² bíh¹ má²lɨ́²jmú³, tɨ³la³ ma³ jan² né³ jmɨ́¹ ná¹juáh²³ la³ lá²: 
\p ―Jan² tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² má²lɨ́²hléh³² ñí¹con² tsú². 
\p  
\v 30 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, Jesús ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―La³ñí¹ la³ján³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² bíh¹ mah¹ hi³ má²lɨ́²hléh³² nɨ́², jun³juáh¹³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³ yáh³.  
\v 31 Ta³né³² bíh¹ má²cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ tá¹tsɨn¹ héih³² tsá² zian² hngá¹máh³ lá², hi³ ta³né³² bí¹ siáh³ má²cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ cua³haɨn³² tɨ³ cheih³² tsá² cuá¹jmu² quien² ñí¹con² tsá² zian² hngá¹máh³ lá².  
\v 32 Hi³ jáun² nɨ́¹ má¹ca³ziau³ tsú² jná¹³ chi³cuú² né³, má¹jáun² con²¹ jná¹³ ca³la³ jɨ́n³² tsáu² ñí¹con² ná¹ huen². 
\p  
\v 33 Cun³quionh³ hi³ ca³juáh³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ tsú², ca³lɨ³ lin¹ he³ lánh³ rón³² jún³.  
\v 34 Hi³ jáun² tsá² tionh² hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ rá¹tioh³ ñí¹ Sí² liei²¹ quiú¹³ jnoh¹ má²ca³lɨ³ né¹ hi³ Tsá² lɨ́n³ Cristo lɨ³ zian² cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹. ¿Ha³ bí¹ lánh³ rón³² juánh³ hnú² hi³ Jon² tsá²mɨ³cuóun² ca³tɨ²¹ zón³² chi³cuú²? ¿Hin² dá² tsánh² tsá² hí³ hi³ lɨ́n³ Jon² tsá²mɨ³cuóun²? 
\p  
\v 35 Jáun² né³, Jesús ca³záɨh³ siáh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Lɨ³ zia³² bíh¹ joh¹ ja¹ quián¹³ hnoh², tɨ³la³ cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ má¹ná¹. Hi³ jáun² né³, ñi³táunh¹ náh² ñí¹ tie³ joh¹ tá¹la³ zia³² joh¹ ja¹ quián¹³ náh², quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³jauh¹ náh² já¹niéi²; quí¹ nɨ́¹juáh³ jan² tsá² cuá¹ngɨ³² já¹niéi², ha³ tiá² ñi³² yáh³ tsú² ha³ jinh¹ cuá¹tsau³².  
\v 36 Chá¹ náh² cáun² honh² ñí¹con² joh¹ jáun² tá¹la³ tie³ ja¹ quián¹³ náh², hi³ jáun² lɨ́¹³ lɨ́n³ náh² tsá² zia³² joh¹ ñí¹con². 
\p Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ Jesús la³ nɨ́² né³, ngau³ hi³ ca³ñí¹hinh² ñí¹con² tsá² hí³. 
\s1 He³ láɨh³² tiá² ñí¹tanh² tsá² judíos ta²¹ Jesús 
\p  
\v 37 Hi³ jáun² né³, uá¹jinh¹ hliáun³ bíh¹ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² má²ca³jmú³ Jesús ñí¹ hó²¹ñí¹ tsá² hí³, tɨ³la³ cun³ jáun² bíh¹ tiá² jmɨ́¹ tanh² dí² ta²¹;  
\v 38 quí¹ la³ jáun² ca³lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ ca³juáh³ jáun² hla¹ Isaías tsá² jmɨ́¹ lɨ́n³ hí³ *tɨ³² jë¹ Dió³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\q1 Hnú² Juóu³² jná¹³, ¿hin² dá² tsánh² má²ca³taunh³ ta²¹ jáɨ¹³ hi³ hléh¹ jnoh¹? 
\q1 ¿Hin² dá² ñí¹con² ca³ma³jnia¹³ hnú² pí³ quián¹³? 
\p  
\v 39 La³ nɨ́² bíh¹ lɨ́³, hi³ jáun² tiá² jmɨ́¹ lɨ́²³ yáh³ hi³ tónh³² tsú² ta²¹. Quí¹ ja³bí¹ la³ lá² siáh³ ca³juáh³ hla¹ Isaías hí³: 
\q1  
\v 40 Dió³² cu³tsa³² má²ca³jmú³ hi³ ná¹ten³ tsá² nɨ́², 
\q1 hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ jɨ́e³; 
\q1 jɨ³ hi³ cu³tsa³² má²ca³jmú³ dí² siáh³ huáh² chí¹ tsú², 
\q1 hi³ jáun² tiá² ngɨ¹³; 
\q1 quí¹ sá¹jmɨ́¹ hi³ tɨ³ jéinh³² tsú² jmɨ́¹ tsɨ́³, 
\q1 hi³ jáun² jná¹³ jmɨ́¹ lɨ́¹³ jmah²¹ tsú². 
\m  
\v 41 La³ nɨ́² ca³juáh³ Isaías quí¹hliá² jmɨ́¹ má²ca³jɨ́e³ bíh¹ tsú² hi³ Jesús bíh¹ jan² Tsá² quien² lɨ́n³², hi³ jáun² hi³ ca³tɨn¹ hí³ bíh¹ hi³ ca³hléh³ tsú² jáun². 
\p  
\v 42 Tɨ³la³ uá¹ jáun² la³ jáun² né³, cun³ jáun² juóun³² bíh¹ tsá² ná¹ñí¹ ca³tanh² ta²¹ Jesús; jɨ́³²la³ cáun² tiá² jmɨ́¹ má²li²¹ tsú² ñí¹con² tsáu² bíh¹, quí¹ cun³ñí¹ hi³ jmɨ́¹ juénh² tsú² tsá² fariseos, quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³hue³ tsú² hñu³ cuáh³² quioh²¹.  
\v 43 Quí¹ cun³ñí¹ hi³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ jmɨ́¹ hniá¹ tsú² hi³ tsáu² juáh³ hi³ hí³ dí² chun¹, cha³ jmɨ́¹ jmu³ dí² hniá¹ hi³ Dió³² juáh³ hi³ chun¹ dí². 
\s1 Cun³quionh³ jáɨ¹³ quioh²¹ Jesús bíh¹ tá¹tsɨ²¹ héih³² ñí¹con² tsáu² 
\p  
\v 44 Hi³ jáun² né³, Jesús ca³hléh³ siáh³ cónh³í¹ cu³ jéin³² tiá³, hi³ ca³juáh³: 
\p ―Lɨ³ua³ jan² tsá² taunh² ta²¹ jná¹³, jun³juáh¹³ taunh² ta²¹ jmáh³la³ jná¹³ yáh³ tsú², tɨ³la³ tanh² tsú² ta²¹ la³ jɨ³ Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ bíh¹.  
\v 45 Hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² má²cuóu³² jná¹³ siáh³, ja³bí¹ má²cuóun³² tsú² siáh³ Tsá² ca³ze³ jná¹³.  
\v 46 Jná¹³ bíh¹ má²cuán² ná¹ ja¹ quioh²¹ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá², hi³ lɨ́n³ ná¹ joh¹ ñí¹con² tsú², hi³ jáun² tiá² já¹niéi² tá¹tonh¹ yáh³ nɨ́¹juáh³ tsá² taunh² ta²¹ jná¹³.  
\v 47 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tsá² náɨ³² jáɨ¹³ quion²¹ jná¹³, hi³ tiá² ta²¹ taunh³² má¹lɨ³² jáun², jun³juáh¹³ jná¹³ yáh³ tsá² rá¹tsɨn³² tsú² héih³²; quí¹ jun³juáh¹³ ja³ jná¹³ hi³ tɨ³ ja³ra³tsɨn³² ná¹ tsáu² héih³² yáh³, tɨ³la³ jná¹³ dá² ja³ hi³ ja³lion¹ bíh¹ tsá² zian² hngá¹máh³ lá².  
\v 48 Zia³² bíh¹ he³ cun³quionh³ tá¹tsɨn¹ tsú² héih³² nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² quiú² tiá² jéi²³ jná¹³, hi³ sa³jun³ jéih³² tsú² siáh³ jáɨ¹³ quion²¹ jná¹³: Cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ má²ca³hléh³ jáun² bíh¹ jná¹³ tá¹tsɨn¹ tsú² héih³² tɨ³ ñí¹ táuh³ jmáɨ¹.  
\v 49 Quí¹ jun³juáh¹³ hléh²³ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ lɨ́¹ chin³² chin³² huen² yáh³, quí¹ tɨ³la³ hnga² Ñuh³² jná¹³ Tsá² ca³ze³ bíh¹ jmu² héih³² nɨ́¹juáh³ he³ hléh¹³ jná¹³ ho³ he³ hɨ́e¹³ jná¹³ hnoh².  
\v 50 Hi³ ño¹ ná¹ siáh³ hi³ héih³² quioh²¹ Ñuh³² bíh¹ jná¹³ jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² tsú² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio²; hi³ jáun² bíh¹ la³jɨ́³² hi³ hléh²³ jná¹³ lɨ́³ tán¹ la³ cun³ rón³² hi³ ca³záɨ³ jná¹³ Ñuh³². 
\c 13  
\s1 Jesús ráɨn³² ta³ tsá² quian³tun³ joh¹ 
\p  
\v 1 Jáun² né³, ta³ ñeh² bíh¹ hi³ tɨ²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹, jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ Jesús hi³ má²cá²chó³² bíh¹ jmáɨ¹ hi³ cua³han² dí² ñí¹ hué²¹ lá², hi³ tsánh³² dí² ñí¹ cuá³ Jméi². Hi³ jáun² ca³ma³hnio³ dí² tsá² joh¹ tionh² ñí¹ hué²¹ lá² la³ má²hnio³ jáun² dí² ca³la³ ñí¹ cá¹táuh³ jmáɨ¹. 
\p  
\v 2 Tá¹la³ jmɨ́¹ ná¹jmu² tsú² jáun² má³² bíh¹, hi³ tsá² hláɨnh¹ hñu³ tsɨ́³ Judas jon² Sí¹mu²¹, tsá² ja³ hí³ tɨ³ juú² Queriot, hi³ jáun² hí³ né³ ca³lɨ́n¹³ hi³ jɨenh³ dí² Jesús. 
\p  
\v 3 Hi³ jáun² né³, Jesús cun³ jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ hi³ Jméi² dí² má²ca³chá³ ca³la³ jɨ́³² jo³cuo² hí³ dí², hi³ ñi³² tsú² siáh³ hi³ ñí¹con² Dió³² bíh¹ ja³, hi³ jáun² ñí¹con² Dió³² bíh¹ má²tsánh³² dí² siáh³.  
\v 4 Jáun² ca³náu² dí² ñí¹ jmɨ́¹ cuá¹jmu² má³², hi³ ca³chí² hmɨh³² tsɨ³² coh³, hi³ jáun² ca³can³ cáun² hmɨh³² teh¹ hi³ ca³hñéih³ hñeh².  
\v 5 Jmɨ́¹jáun² né³ ca³táh³ dí² jmáɨ² cáun² hú³, hi³ jáun² ca³ráɨn³² dí² ta³ tsá² quian³tun³ hí³ joh¹, hi³ jáun² ca³ma³quiéin² dí² siáh³ ta³ tsú² cun³quionh³ hmɨh³² teh¹ hi³ má²hñéih¹ dí² jáun². 
\p  
\v 6 Tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³tɨ³ ñí¹ ren³ dí² ta³ Sí¹mu²¹ Pé¹ né³, Pé¹ hí³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², ¿he³ ca³tɨ²¹ sa³ hnú² máh³ ráɨnh¹³ tán² jná¹³? 
\p  
\v 7 Jáun² Jesús né³ ca³ngáɨ³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ta³né³² ha³ tiá² ngɨ²³ yáh³ hnú² la³ cun³ hi³ cuá¹jmu² jná¹³ lá², tɨ³la³ ngɨ¹³ bíh¹ nú² nɨ́¹ má¹jáun². 
\p  
\v 8 Tɨ³la³ Pé¹ né³ ca³juáh³ siáh³: 
\p ―¡Cun³ tiá² tón³² jmáɨ¹ cué¹³ bíh¹ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ hnú² ráɨnh¹³ tán² jná¹³! 
\p Jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ tiá² la³ ren¹ jná¹³ tanh¹ hnú², hi³ jáun² tiú²uú² lɨ́n³ yáh³ hnú² tsá² joh² jná¹³. 
\p  
\v 9 Jmɨ́¹jáun² né³ ca³juáh³ cú²jueh³² Sí¹mu²¹ Pé¹ la³ lá²: 
\p ―Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ la³ nɨ́² né³ Tɨ³², jun³juáh¹³ hnó³² jná¹³ hi³ ráɨnh¹³ hnú² jmáh³la³ tán² yáh³ jná¹³, tɨ³la³ jná¹³ hnó³² hi³ ráɨnh¹³ nú² siáh³ la³ jɨ³ uón³² bíh¹ jná¹³ jɨ³ la³ jɨ³ chin³² jná¹³ nɨ́² siáh³. 
\p  
\v 10 Tɨ³la³ Jesús né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ tsá² cun³ lɨ́²liáuh³, tiú²uú² lin¹ hniáuh³² yáh³ lóh³² tsú² siáh³ cónh³, quí¹ má²jɨn² bíh¹ tsú², jáun² jɨ́³²la³ ta³ bí¹ tsú² jéi³²í¹ hniáuh³² quɨ́³². Quí¹ tsá² má²ná¹jɨn² bíh¹ hnoh², uá¹jinh¹ tiá² la³jɨ́n³² náh². 
\p  
\v 11 Ca³juáh³ tsú² la³ nɨ́² hi³ tiá² la³jɨ́n³² tsá² hí³ má²ná¹jɨn² yáh³, quí¹hliá² jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ tsú² hi³ hin² tsánh² tsa³jɨenh³. 
\p  
\v 12 Jmɨ́¹ má²lɨ́²ráɨn³² jáun² Jesús ta³ tsú² né³, ca³quɨh³ siáh³ ha¹ hi³ ca³cuá³ siáh³ ñí¹ mesa, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Má¹ca³ngɨ¹³ hnoh² he³ hnió³ juáh³ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²jmú³² jná¹³ nɨ́²?  
\v 13 Sá¹nɨ́² jɨe³, hnoh² dá² teh³² náh² jná¹³ Tɨ³² jɨ³ hi³ juáh³ náh² siáh³ hi³ Juóuh³² náh² jná¹³; re² bíh¹ la³ cun³ hi³ juáh³ hnoh², quí¹ tson² bíh¹ lɨ́n³ jná¹³ la³ jáun².  
\v 14 Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ jná¹³ má²lɨ́²ráɨn³² ná¹ tanh¹ hnoh², Tsá² lɨ́n³ ná¹ Tɨ³² jɨ³ hi³ lɨ́n³ ná¹ siáh³ Juóuh³² náh², jáun² ja³bí¹ hnoh² uá²jaɨ³² hniáuh³² ráɨnh¹³ náh² ta³ tsá²ján² tsá²ján².  
\v 15 Quí¹ jná¹³ má²lɨ́²có³² cáun² nóh³², hi³ jáun² hnoh² lɨ́¹³ jmúh¹³ la³jmɨ́¹ má²lɨ́²jmú³² nɨ́² jná¹³.  
\v 16 Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnoh², hi³ hí¹ jan² yáh³ tsá² lɨ́n³ quian²¹ tiá² tɨ³ jlánh¹ bí¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ juo¹³, hi³ sa³jun³ hí¹ jan² yáh³ tsá² zéin¹ tiá² tɨ³ jlánh¹ bí¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ tsá² lɨ́²ze³ tsú².  
\v 17 Jáun² né³, jlánh¹ jmɨ́¹ ren² hnoh² nɨ́¹juáh³ hi³ má²ca³ngɨ¹³ náh² jáɨ¹³ nɨ́², jɨ³ hi³ má¹zián¹³ náh² siáh³ la³ nɨ́². 
\p  
\v 18 ”Jun³juáh¹³ cuá¹hléh²³ jná¹³ jáɨ¹³ lá² hi³ ca³tɨn¹ la³jɨ́n³² yáh³ hnoh²; quí¹ ño¹ bíh¹ jná¹³ hin² tsánh² ca³quiánh³² ná¹. Quí¹ cun³ ca³tɨ²¹ lɨ³tí³ bíh¹ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí², ñí¹ juáh³ jáun² la³ lá²: “Tsá² cáun² uon² jmɨ́¹ cuh³² quiúnh¹ bíh¹ jná¹³ má²ca³ziáuh³² ta³”.  
\v 19 Juah³² jná¹³ jáɨ¹³ lá² ta³ ñeh³, hi³ jáun² nɨ́¹ má¹cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ lɨ³tí³, jáun² má¹jáun² má²táunh¹³ náh² ta²¹ hi³ jná¹³ bíh¹ la³².  
\v 20 Jú¹ tson² cu³tí³ bíh¹ la³² juah³² jná¹³, hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² hen² lɨ³ua³ jan² tsá² zein³² jná¹³, hi³ he² jná¹³ bíh¹ tsú² jaun³²; hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ tsá² he² jná¹³ né³, hen² tsú² la³ jɨ³ Tsá² ca³ze³ bíh¹ jná¹³. 
\s1 Jesús jmu² lin¹ hi³ Judas jmu³ hian² tsɨ́³ ñí¹con² dí² 
\r (Mateo 26:20-25; Marcos 14:17-21; Lucas 22:21-23) 
\p  
\v 21 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³háuh³² tsɨ́³, hi³ jáun² ca³nia³ bíh¹ dí² cú²jueh³² jáɨ¹³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jú¹ tson² cu³tí³ bíh¹ juo³ jná¹³ hnoh², hi³ ja¹ quián¹³ náh² nɨ́² zian² jan² tsá² né³bí¹ jɨenh³ jná¹³. 
\p  
\v 22 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ tsú² jáun² la³ nɨ́² né³, cáun² lɨ́¹ ca³jɨ́en³ tsá²ján² tsá²ján² bíh¹ tsú², quí¹ tiá² jmɨ́¹ ñi³² yáh³ tsú² hi³ hin² dá² hɨen² Jesús.  
\v 23 Jáun² né³, jan² tsá² quian³tun³ hí³, tsá² jmɨ́¹ hnio³ lɨ́n³² Jesús jmɨ́¹ cuá¹tón²¹ cu³héin¹ hi³ jmɨ́¹ cuá¹jmu² má³²,  
\v 24 hi³ jáun² Sí¹mu²¹ Pé¹ ca³hméih³² ñí¹ tsá² hí³, hi³ hnió³ dí² liéinh³²; hi³ jáun² ca³záɨh³ dí²: 
\p ―Ngáɨh³ tiá³ tsú² neh²¹ hin² tsánh² hɨen² tsú². 
\p  
\v 25 Jáun² tsá² hí³ né³ ca³hanh³ tá²cuá¹ Jesús, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hin² dá² tsánh² tsá² hí³ né³ Tɨ³²? 
\p  
\v 26 Jáun² Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Cuɨ́¹ má¹jlɨh²¹ ná³ cá² cuonh¹ pih²¹ *hí³ cuú²miih²¹, hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ hin² tsánh² hiauh³, jáun² tsá² hí³ bíh¹. 
\p Ca³ma³jlɨh²¹ bíh¹ tsú² cá² cuonh¹ hí³, jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ Judas jon² Sí¹mu²¹ bíh¹ ca³cuéh³ dí², tsá² ja³ hí³ juú² Queriot.  
\v 27 Jáun² la³ cun³ jmɨ́¹ má²lɨ́²héi³ jáun² bíh¹ Judas hí³ jáun², ca³hi³ *Satanás hñu³ tsɨ́³. Jmɨ́¹jáun² né³ ca³juáh³ Jesús ñí¹con² tsú² la³ lá²: 
\p ―La³ cun³ hi³ ñi³lɨ́n²³ hnú² jmúh¹³, cuá²jmu³ tia³juɨ³². 
\p  
\v 28 Tɨ³la³ hí¹ jan² yáh³ tsá² jmɨ́¹ ná¹jmu² hí³ má³² quionh³ tsú² tiá² jmɨ́¹ ñi³² he³ ca³tɨ²¹ hi³ ca³juáh³ tsú² la³ jáun².  
\v 29 Ma³ jan² tsáu² cáun² ca³lɨ́n¹³ hi³ Jesús ca³juáh³ hi³ tsa³lia³² Judas la³ cun³ hi³ lɨ³ hniáuh³² jmáɨ¹ bíh¹, ho³lá²dá² hi³ zia³² hi³ cuéh³² tsú² ca³lá² tsá² tia³mii² quí¹ cun³ñí¹ hi³ hí³ bíh¹ jmɨ́¹ nio¹ jo³cuo² tuh³² tioh³ quɨe³. 
\p  
\v 30 Jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²héi³ Judas hí³ jáun² né³, la³juɨ³² cua³han³. Jmɨ́¹ má²niéi² bíh¹ jmɨ́¹jáun². 
\s1 Cáun² héih³² hmaɨ²¹ 
\p  
\v 31 Jáun² né³, jmɨ́¹ cuá¹han³ Judas ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Ta³né³² má²lɨ́²lin¹ hi³ quien² jná¹³ Jon² tsá²mɨ³cuóun², jɨ³ hi³ lɨ́²lin¹ siáh³ hi³ quien² Dió³² cun³quionh³ hí³ dí².  
\v 32 Hi³ nɨ́¹juáh³ Jon² tsá²mɨ³cuóun² la³ jmu² lin¹ hi³ quien² Dió³², hi³ jáun² ja³bí¹ Dió³² siáh³ ma³jnia² hi³ lin¹ hi³ quien² tsú²; hi³ tia³juɨ³² bíh¹ siáh³ jmu³ tsú² la³ jáun².  
\v 33 Hnoh² jón³, ha³ tiú²uú² ué³ jmáɨ¹ cuon¹ yáh³ jná¹³ quiúnh¹ hnoh². Má¹jáun² má²hnauh¹³ hnoh² jná¹³, tɨ³la³ la³ cun³ hi³ ca³juo³ jná¹³ jáun² tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ bíh¹ juah³² jná¹³ siáh³ ñí¹con² hnoh² ta³né³²: Ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ cuá¹táunh¹ hnoh² ñí¹ ñe¹ jná¹³.  
\v 34 Jáun² jmu² jná¹³ cáun² héih³² hmaɨ²¹ lá² ñí¹con² hnoh²: Hi³ má¹hnáu³ náh² tsá²ján² tsá²ján². La³ nɨ́² bíh¹ hniáuh³² má¹hnáu³ náh² tsá²ján² tsá²ján², ca³la³ jmɨ́¹ hnau³ jná¹³ nɨ́² cu³tí³ bíh¹.  
\v 35 Hi³ nɨ́¹juáh³ ca³ma³hnáu³ náh² la³ nɨ́² né³, jáun² tá¹ cáun² hngá¹máh³ bíh¹ lɨ³tsɨn² hi³ hnoh² lɨ́n³ náh² tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² jná¹³. 
\s1 Jesús juáh³ hi³ Sí¹mu²¹ Pé¹ nó³² tɨ³ có³² 
\r (Mateo 26:31-35; Marcos 14:27-31; Lucas 22:31-34) 
\p  
\v 36 Jáun² Sí¹mu²¹ Pé¹ né³ ca³ngáɨ³ ñí¹con² Jesús: 
\p ―Tɨ³², ¿ha³ dá² jinh¹ cuóh¹³ hnú²? 
\p Hi³ jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ ñeih²¹ hnú² cu³hna³² jná¹³ ta³né³²; tɨ³la³ tɨ³ chí¹cáɨn² bíh¹ má²lɨ́¹³ ñeih²¹ hnú². 
\p  
\v 37 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Pé¹ hi³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², ¿he³ láɨh³² tiá² má²lɨ́¹³ ñe¹ jná¹³ cu³hnah³² hnú² né³? Cáun² bíh¹ nio² tsɨn³² jná¹³ uá¹ hi³ jun³ jná¹³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnú². 
\p  
\v 38 Jáun² Jesús né³ ca³juáh³: 
\p ―¿Hí¹ tson² má²nio² cáun² honh² hnú² hi³ jún³ nú² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³? Jú¹ tson² cu³tí³ juo³ jná¹³ hnú², hi³ ñeh² bíh¹ hi³ hau³ cá¹háu² juáh¹³ hnú² hnaɨh³² jéin³² hi³ tiá² cuóu³² nú² jná¹³. 
\c 14  
\s1 Jesús bíh¹ lɨ́n³ juɨ³² hi³ chanh²¹ tsú² ñí¹ cuá³ Dió³² 
\p  
\v 1 ”Jáun² né³, ha³ lɨ́² tianh³ náh² hi³ ná¹hɨ³² lɨ́n³² honh². Cáun² chá¹ náh² honh² ñí¹con² Dió³², hi³ cáun² chá¹ náh² siáh³ honh² ñí¹con² jná¹³.  
\v 2 Hliáun³ lɨ́n³² bíh¹ ñí¹ lɨ³ tauh¹³ zia³² hñú¹³ Ñuh³² jná¹³; sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² zia³² dúh¹, jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³² bíh¹ jná¹³ ñí¹con² hnoh². Jáun² né³, ñih²¹ bíh¹ jná¹³ hi³ ñí¹jmú²¹ hua³jan²¹ ñí¹ cuá¹tianh³ hnoh².  
\v 3 Nɨ́¹ má¹lɨ³² jáun² né³, jáunh¹³ jná¹³ hi³ já¹cáun³² ná¹ hnoh², hi³ jáun² hnoh² uá²jaɨ³² lɨ́¹³ cuá¹tianh³ ñí¹ ñí¹ñí²¹ jná¹³ jáun².  
\v 4 Má²ñi²¹ bíh¹ hnoh² juɨ³² hi³ chau²¹ tɨ³ ñí¹ ñih²¹ jná¹³ jáun². 
\p  
\v 5 Jáun² Tú¹ma²¹ né³ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², já² tiá² né¹ yáh³ jnoh¹ ha³ dá² jinh¹ cuánh¹³ hnú², ¿ha³ bí¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ né¹ jnoh¹ hín² juɨh³² jaun³²? 
\p  
\v 6 Jáun² Jesús ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ juɨ³², jɨ³ jú¹ tson², jɨ́³²la³ cun³quionh³ jná¹³ bíh¹ lɨ́¹³ zian² tsú² cu³tí³, jɨ³ hi³ lɨ́¹³ siáh³ chanh²¹ tsú² ñí¹ cuá³ Ñuh³² jná¹³.  
\v 7 Nɨ́¹juáh³ hi³ má²ca³lɨ³ cuóu³² náh² jná¹³, jáun² lɨ³ cuóun³² bí¹ náh² uá²jaɨ³² Ñuh³² jná¹³; hi³ ta³né³² né³, má²ca³lɨ³ cuóun³² bíh¹ náh² tsú² quí¹ Tsá² má²ca³jɨen¹ bí¹ náh² hí³. 
\p  
\v 8 Jáun² Pí²liéi¹ né³ ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², ma³jnia¹³ tiá³ Jméi² dí² ñí¹con² jnoh¹, hi³ jáun² cu³ jáun² bíh¹ má²tioh²¹. 
\p  
\v 9 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Hnú² Pí²liéi¹, ¿jáh³ jmáɨ² tiá² má²tí³ hi³ ngɨ́²³ jná¹³ quiúnh¹ hnoh², hí¹ cun³ jáun² tiá² má²ca³lɨ³ cuóu³² máh³ náh² jná¹³? Quí¹ nɨ́¹juáh³ tsá² má²ca³lɨ³ cuóu³² jná¹³, jáun² má²ca³lɨ³ cuóun³² bíh¹ tsú² siáh³ Ñuh³² jná¹³; jáun² né³ ¿he³ yáh³ láɨh³² mɨh³² hnú² hi³ má¹jnia¹³ jná¹³ Jméi² dí² ñí¹con² náh²?  
\v 10 ¿Há¹ tiá² má²táunh²³ hnoh² ta²¹ dúh¹ hi³ lɨ́n³ bíh¹ jná¹³ la³ cun³ qui³ lɨ́n³ Ñuh³², hi³ Ñuh³² jná¹³ né³, lɨ́n³ siáh³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ jná¹³? Jáun² Ñuh³² jná¹³, Tsá² qui³ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ jná¹³ bíh¹ jmu² ta²¹ quioh²¹, hi³ jáun² jun³juáh¹³ jáɨ¹³ hi³ lɨ́¹ chin³² chin³² huen² yáh³ jná¹³ hléh²³ ñí¹con² hnoh².  
\v 11 Jáun² tionh² náh² ta²¹ hi³ lɨ́n³ bíh¹ jná¹³ la³ cun³ qui³ lɨ́n³ Ñuh³², hi³ Ñuh³² jná¹³ né³ lɨ́n³ siáh³ la³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jná¹³. Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tiá² la³ nio² cáun² honh² náh² ca³tɨ²¹ hi³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ nɨ́², jáun² tiaunh² náh² ta²¹ jná¹³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ jmu² bíh¹ jná¹³.  
\v 12 Jú¹ tson² cu³tí¹³ juo³ jná¹³ hnoh² hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² taunh² ta²¹ jná¹³, ja³bí¹ tsá² la³ hí³ uá²jaɨ³² lɨ́¹³ jmu³ la³ cun³ ta²¹ hi³ jmu² jná¹³, hi³ hí¹ la³ tɨ³ ta²¹ hi³ jlánh¹ bí¹ cáu² jueh³² yáh³ lɨ́¹³ jmu³ tsú², quí¹ jná¹³ dá² má²ñih²¹ ñí¹con² Ñuh³² bíh¹.  
\v 13 Lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨh³² náh² ñí¹con² Ñuh³² jná¹³ cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³, jná¹³ bíh¹ cué¹³, hi³ jáun² cun³quionh³ jná¹³ bíh¹ lɨ³ lin¹ hi³ jlánh¹ quien² Ñuh³² jná¹³.  
\v 14 Quí¹ jná¹³ bíh¹ tsá² lɨ́¹³ cué¹³ lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨh³² náh² cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³. 
\s1 Jesús jmu² jáɨ¹³ hi³ zen³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ 
\p  
\v 15 ”Nɨ́¹juáh³ hnau³ náh² jná¹³, jáun² ma³ti²¹ náh² héih³² quion²¹ jná¹³.  
\v 16 Hi³ jáun² jná¹³ né³ mɨ²¹ ñí¹con² Ñuh³² jan² Tsá² ma³hau³ hnoh², Tsá² lɨ́¹³ cuá³² quiúnh¹ hnoh² jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³².  
\v 17 Jmɨ́²chí³ Chun¹ Tsá² hɨe³² jú¹ tson² bíh¹ Tsá² hí³, jan² Tsá² tiá² lɨ́¹³ hen³ tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², quí¹ jmɨ́¹lɨ́h³ yáh³ tiá² lɨ́¹³ jɨ́en³² tsú² Tsá² hí³, hi³ sa³jun³ lɨ́¹³ lɨ³ cuóun³² tsú² siáh³ Tsá² hí³. Tɨ³la³ hnoh² má¹ná¹, má²cuóun³² bíh¹ náh² tsú², quí¹hliá² cuá³ tsú² quiúnh¹ hnoh², hi³ la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹ cuá³² tsú² siáh³ hñu³ honh² náh². 
\p  
\v 18 ”Ha³ tiá² chau²¹ yáh³ jná¹³ hmóu³² hnoh²; jáunh¹³ bí¹ jná¹³ siáh³ hi³ já¹ñí³² quiúnh¹ hnoh².  
\v 19 Cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ he² hi³ chau²¹ jmáɨ¹ hi³ tiú²uú² jɨ́e³² jná¹³ tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², tɨ³la³ hnoh² má¹ná¹ cun³ chau²¹ jmáɨ¹ jɨe¹ bí¹ hnoh² siáh³ jná¹³; hi³ cun³ñí¹ hi³ zian² jná¹³ né³, ja³bí¹ hnoh² uá²jaɨ³² lɨ́¹³ zian² náh².  
\v 20 Jmáɨ¹ jáun² bíh¹ lɨ³tsɨn² hnoh² hi³ cu³tí³ bíh¹ lɨ́n³ jná¹³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ Ñuh³², hi³ hnoh² né³ lɨ́n¹³ náh² la³ cun³ qui³ lɨ́n³ jná¹³, hi³ jáun² jná¹³ né³ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ má²lɨ́n¹³ hnoh² jáun².  
\v 21 Lɨ³ua³ jan² tsá² he² héih³² hi³ jmu² jná¹³, jɨ³ hi³ má²tí³² tsú² siáh³, jáun² tsá² la³ hí³ bíh¹ ján¹ tson² hniau³ jná¹³. Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ tsá² hniau³ jná¹³ né³, jáun² Ñuh³² jná¹³ ma³hnio³ siáh³ tsá² hí³; ja³bí¹ jná¹³ siáh³ má¹hno¹ tsú² uá²jaɨ³², jɨ³ hi³ má¹jnia¹³ jná¹³ siáh³ ñí¹con² tsú². 
\p  
\v 22 Jáun² Judas ca³ngáɨ³ la³ lá² (tɨ³la³ jun³juáh¹³ tsá² ja³ hí³ tɨ³ juú² Queriot má¹na²¹): 
\p ―Tɨ³², ¿lánh³ bí¹ rón³² lɨ́³ hi³ ñí¹con² jnoh¹ bíh¹ má¹jnia¹³ nú², hi³ tiá² la³ má¹jnia¹³ yáh³ nú² ñí¹con² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³²? 
\p  
\v 23 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ tsá² hniau³ jná¹³, jáun² ma³tí³² bíh¹ tsú² la³ cun³ hi³ juah³² jná¹³; hi³ jáun² Ñuh³² jná¹³ né³ ma³hnio³ tsá² hí³, hi³ jná¹³ né³ jáunh¹³ ná¹ quiúnh¹ Ñuh³² hi³ já¹ma³ziáun¹³ jnoh¹ quiúnh¹ tsá² la³ hí³.  
\v 24 Tɨ³la³ lɨ³ua³ jan² tsá² tiá² hniau³ jná¹³, jáun² tiá² má²tí³² yáh³ tsú² jáɨ¹³ hi³ hléh²³ jná¹³. Jun³juáh¹³ quion²¹ huen² yáh³ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ naɨh³² hnoh² lá², quí¹ jáɨ¹³ quioh²¹ Ñuh³² Tsá² ca³ze³ bíh¹ jná¹³ la³². 
\p  
\v 25 ”Né³² né³, la³jɨ́³² hi³ má²lɨ́²juo³ jná¹³ hnoh², má²lɨ́²hléh³ jná¹³ tá¹la³ cuon¹ jná¹³ lá² ja¹ quián¹³ hnoh².  
\v 26 Tɨ³la³ nɨ́¹ má¹cuán² jáun² Jmɨ́²chí³ Chun¹, Tsá² ma³hau³ náh², Tsá² zen³ hí³ Jméi² dí² chá³² jná¹³, hí³ bíh¹ ma³ta² hnoh² ca³la³ jɨ́³², jɨ³ hi³ cháu³² tsú² siáh³ honh² náh² la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ nɨ́². 
\p  
\v 27 ”Jáun² né³, la³jmɨ́¹ nio² tie³ hñu³ tsɨn³² jná¹³ jmu¹ jná¹³ hi³ niau²¹ tie³ hñu³ honh² hnoh² siáh³, jun³juáh¹³ la³ qui³ jmu² jáun² tsá² zian² hngá¹máh³ yáh³. Jáun² ha³ lɨ́² cuɨ́¹ hi²¹ honh² náh², hi³ sa³jun³ hniáuh³² lɨ́¹ hú¹ cóh²¹ honh² náh² siáh³.  
\v 28 Má²lɨ́²niéih² bíh¹ hnoh² hi³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³: Ñih²¹ jná¹³ hi³ jáun² jáunh¹³ jná¹³ siáh³ hi³ já¹ñí³² quiúnh¹ hnoh². Sá¹jmɨ́¹ hi³ cu³tí³ bíh¹ má²ca³ma³hnau¹ hnoh² jná¹³ dúh¹, jáun² jmɨ́¹ má²ca³ma³hiúnh¹³ bíh¹ náh² honh² hi³hliá² ñih²¹ jná¹³ ñí¹ cuá³ Ñuh³²; quí¹ hí³ bíh¹ jan² Tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ záu² tá¹³ la³ cónh³ bí¹ jná¹³.  
\v 29 Hi³ jáun² bí¹ juanh³² jná¹³ jáɨ¹³ lá² ta³ ñeh³, quí¹ hi³ jáun² nɨ́¹ má¹lɨ³² la³ jáun² né³, má²taunh¹³ náh² ta²¹ jná¹³. 
\p  
\v 30 ”Ha³ tiú²uú² hliáun³ jáɨ¹³ hléh¹³ yáh³ jná¹³ quiúnh¹ hnoh², quí¹ má²cuá¹ja³² bíh¹ juo¹³ tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³². Tɨ³la³ uá¹jinh¹ hí¹ cáun² pí³ tiá² zia³² yáh³ quioh²¹ tsá² hí³ ñí¹con² jná¹³,  
\v 31 la³ nɨ́² ca³tɨ²¹ lɨ́¹³ bíh¹, quí¹ hniáuh³² bíh¹ lɨ³tsɨn² tsá² zian² hngá¹máh³ lá² hi³ hno³ jná¹³ Ñuh³² jɨ³ hi³ má²ti²¹ jná¹³ siáh³ la³ cun³ hi³ ca³juáh³ tsú² hi³ jmu¹ ná¹. 
\p ”Jáun² nú¹ tianh³ náh², cuɨ́¹ hue¹³ dí² ñí¹ lá². 
\p [Tá¹la³ hí¹tiáunh¹ tsú² jáun² juɨ³² né³, ca³juáh³ Jesús:] 
\c 15  
\s1 Mí¹zioh²¹ mɨ³ uóun²jɨeh¹³ la³ má²quionh³ cuú²ñeh¹ quioh²¹ 
\p  
\v 1 ―Jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hú¹tá¹ mí¹zioh²¹ mɨ³ uóun²jɨeh¹³, hi³ jáun² Ñuh³² jná¹³ né³ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ tsá² jmu² hua³hí¹³ hi³ jáun².  
\v 2 Jáun² nɨ́¹juáh³ zia³² cáun² chí² cuoh² quion²¹ jná¹³ hi³ tiá² máɨ³ háɨ³², hí³ bíh¹ quieih³²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ hi³ háɨ³² máɨ³ né³, chú² huen² bíh¹ tsú² chí² cuoh² pih²¹ siún¹ hi³ lɨ́¹ hí¹quí² hí¹jnáɨ²³, hi³ jáun² tɨ³ hliáun³ máɨ³ ha³ bíh¹.  
\v 3 Má²ná¹jɨn² bíh¹ hnoh² cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ má²ca³ma³ta¹³ jná¹³ jáun².  
\v 4 Cuɨ́¹ ná¹quiun² náh² re² quiúnh¹ jná¹³ la³jɨ́³² jmáɨ¹, hi³ jáun² la³ má²chí¹cunh² jáun² bíh¹ jná¹³ quiúnh¹ hnoh² lɨ́¹³. Ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ ha³ máɨ³ cáun² chí² cuoh² ta³ rón³² tɨ³ có³², quí¹ nɨ́¹juáh³ tiú²uú² la³ chí¹hma² yáh³ quionh³ mí¹zioh²¹; la³ jáun² bíh¹ uá²jaɨ³² lɨ́³ ñí¹con² hnoh², nɨ́¹juáh³ tiá² la³ ná¹cunh² yáh³ náh² tián³ quiúnh¹ jná¹³, jáun² tiá² lɨ́¹³ yáh³ lɨ́n³ hnoh² la³jmɨ́¹ lɨ́³ chí² cuoh² háɨ³² máɨ³ chu²¹. 
\p  
\v 5 ”Quí¹ jná¹³ bíh¹ lɨ́n³ ná¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ mí¹zioh²¹, hi³ jáun² hnoh² né³ lɨ́n³ náh² cuú²ñeh¹ uóun². Hi³ jáun² bíh¹ nɨ́¹juáh³ tsá² ná¹cunh² tián³ quiúnh¹ jná¹³, hi³ jná¹³ né³ ná¹cunh² ná¹ siáh³ quiúnh¹ tsú², hi³ jáun² tsá² la³ hí³ bíh¹ lɨ́n³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ chí² cuoh² hi³ háɨ³² hliáun³ máɨ³ chu²¹; quí¹ hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ lɨ́¹³ jmúh¹³ hnoh² nɨ́¹juáh³ tiá² quiúnh¹ jná¹³.  
\v 6 Lɨ³ua³ jan² tsá² tiá² ná¹cunh² quiúnh¹ jná¹³, quiunh²¹ tsú² la³jmɨ́¹ quiunh³² jáun² chí² cuoh² tiá² máɨ³ háɨ³², tɨ³ cheih³² bíh¹ tsa³cuɨ́³², hi³ jáun² ñí¹ jáun² lɨ³ quiéin²; hi³ má¹lɨ³² jáun² né³, ziu³ liáuh³² tsú² siáh³ hi³ tóh³² ja¹ sɨ́², hi³ jáun² có³². 
\p  
\v 7 ”Nɨ́¹juáh³ la³ má²ná¹cunh² jáun² náh² quiúnh¹ jná¹³, jɨ³ hi³ hu²¹ siáh³ jáɨ¹³ quion²¹ jná¹³ hñu³ honh² náh², jáun² mɨ́¹ náh² lɨ³ua³ cáun² hi³ hnáuh², hi³ jáun² hian³ náh².  
\v 8 Quí¹ cun³quionh³ hi³ ná¹lɨ́n³ hnoh² la³jmɨ́¹ lɨ́³ chí² cuoh² háɨ³² hliáun³ máɨ³ chu²¹ bíh¹ ma³quien² tsáu² Ñuh³² jná¹³, hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ má²lɨ́n³ náh² tsá² cu³tí³ haɨn²¹ tɨ³ con² jná¹³.  
\v 9 Hnau³ lɨ́n³² bíh¹ jná¹³ hnoh² la³jmɨ́¹ hniau³ jáun² jná¹³ Ñuh³²; jáun² ma³zián¹³ náh² la³ cun³ ca³tɨ²¹ ma³zian² tsá² hno³ jná¹³.  
\v 10 Quí¹ nɨ́¹juáh³ má¹tih²¹ náh² la³ cun³ héih³² hi³ jmu² jná¹³, jáun² má¹zián¹³ bí¹ náh² la³ cun³ qui³ ca³tɨ²¹ hi³ ma³zian² tsá² hno³ jná¹³, la³jmɨ́¹ zian² jná¹³ la³ cun³ qui³ ca³tɨ²¹ hi³ zian² jan² tsá² hnio³ Ñuh³² jná¹³ hi³hliá² ma³ti²¹ jná¹³ héih³² hi³ jmu² tsú². 
\p  
\v 11 ”Hlɨ́¹ lieh¹ jná¹³ hnoh² la³ nɨ́² hi³ jáun² lɨ³ hiún² honh² náh² la³jmɨ́¹ hiún² tsɨn³² jná¹³, hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́¹³ hi³ lɨ³ hiún² honh² náh² tán¹ hián² cu³tí³.  
\v 12 La³ lá² bíh¹ lɨ́³ héih³² hi³ jmu² jná¹³: Ma³hno¹ náh² tsá²ján² tsá²ján² la³jmɨ́¹ hnau³ jná¹³ hnoh².  
\v 13 Jáun² né³, jmɨ́¹lɨ́h³ bíh¹ tiá² chánh³² jan² tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ hnio³ há²mei²¹ joh¹ la³ cónh³ bíh¹ tsá² cué³² jmɨ́²chí³ quioh²¹ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ há²mei²¹ hí³.  
\v 14 Hnoh² bíh¹ lɨ́n³ náh² há²mei²¹ joh² jná¹³ nɨ́¹juáh³ hi³ ma³tih²¹ náh² la³ cun³ héih³² hi³ jmu² jná¹³.  
\v 15 Tiú²uú² juah²¹ yáh³ jná¹³ hi³ hnoh² ná¹lɨ́n³ náh² tsá² quian²¹, quí¹ tsá² lɨ́n³ quian²¹ tiá² hi³ ñi³² hí¹ cáun² yáh³ la³ cun³ hi³ jmu² juo¹³. Jáun² dá² há²mei²¹ joh² bíh¹ jná¹³ má²ná¹lɨ́n³ hnoh² juah³² jná¹³, quí¹ má²ca³ma³ta¹³ bíh¹ jná¹³ hnoh² ca³la³ jɨ³lɨ³² la³ cun³ hi³ má²ca³hɨ́e³ jná¹³ Ñuh³².  
\v 16 Quí¹ jun³juáh¹³ hnoh² yáh³ ca³quianh²¹ náh² jná¹³, quí¹ jná¹³ bíh¹ tɨ³ ca³quiánh³² ná¹ hnoh², hi³ jáun² bíh¹ má²ca³cháu³² jná¹³ hnoh² hi³ má¹zián¹³ náh² hi³ chun¹ náh²; hi³ hi³ chun¹ náh² jáun² né³, lɨ³ quien² la³ má²quien² jáun². Hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ cué³² Ñuh³² jná¹³ lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨ́h¹³ náh² cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³.  
\v 17 Hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́³ héih³² hi³ jmu² jná¹³, hi³ má¹hnáu³ náh² tsá²ján² tsá²ján² bíh¹. 
\s1 Tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³² hon² Jesús la³ má²quionh³ tsá² joh¹ 
\p  
\v 18 ”Nɨ́¹juáh³ hi³ ca³lɨ³hau² náh² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², cháu¹ náh² honh² hi³ jná¹³ bíh¹ tín² ca³lɨ³hau² tsú².  
\v 19 Tɨ³la³ sá¹jmɨ́¹ hi³ hnoh² lɨ́n³ náh² uá²jaɨ³² tsá² zian² náh² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³² dúh¹, hi³ jáun² jmɨ́¹ ma³hniau³ lɨ́n³² bíh¹ tsú² hnoh² la³ cun³ qui³ hnio³ tsú² tsá² raɨnh²¹. Tɨ³la³ jná¹³ bíh¹ ca³quiánh³² ná¹ hnoh² ja¹ quioh²¹ tsá² la³ hí³, hi³ jáun² dá² má²hau² bíh¹ tsú² hnoh² ta³né³², quí¹hliá² tiú²uú² lɨ́n³ yáh³ hnoh² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³².  
\v 20 Cháu¹ náh² honh² la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ jáun²: Hí¹ jan² yáh³ tsá² lɨ́n³ quian²¹ tiá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quien² la³ cónh³ bíh¹ juo¹³. Nɨ́¹juáh³ jná¹³ la³ jmoh²³ tsú² hian² tsɨ́³, ja³bí¹ la³ jáun² bíh¹ siáh³ jmoh³ tsú² hnoh²; nɨ́¹juáh³ la³ má²ca³ma³tí³² tsú² la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ ca³ma³tɨn¹³ jná¹³, jáun² ja³bí¹ la³ jáun² bíh¹ siáh³ ma³tí³² tsú² jáɨ¹³ hi³ hɨeh¹ hnoh².  
\v 21 La³jɨ́³² hi³ nɨ́² né³ jmu³ tsú² cun³ñí¹ hi³ haɨn²¹ hnoh² tɨ³ con² jná¹³ bíh¹, quí¹hliá² tiá² cuóun³² yáh³ tsú² Tsá² ca³ze³ jná¹³. 
\p  
\v 22 ”Tiá² tso³ jmɨ́¹ la³ ho² yáh³ tsú² sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² cuan³ jná¹³ hi³ cua³hlɨ́¹ cuá¹lienh¹ ná¹ tsú². Tɨ³la³ ta³né³² né³, tiú²uú² zia³² yáh³ he³ cun³quionh³ lɨ́¹³ jlɨ́³ tsú² tsáu¹³;  
\v 23 quí¹ nɨ́¹juáh³ hau² tsú² jná¹³, jáun² la³ jɨ³ Ñuh³² bíh¹ jná¹³ hon² tsú² siáh³.  
\v 24 Tiá² tso³ jmɨ́¹ la³ ho² yáh³ tsú² sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² má²cá²jmú³² jná¹³ ja¹ quioh²¹ tsú² la³ cun³ hi³ hí¹ jan² tiá² hin² má²ca³jmú³; tɨ³la³ má²ca³jɨ́e³ bíh¹ tsú² la³jɨ́³² hi³ jáun², hi³ cun³ jáun² hau² bíh¹ tsú² jná¹³ quiúnh¹ Ñuh³².  
\v 25 Tɨ³la³ la³ nɨ́² dá² ná¹lɨ́²³ quí¹ jáun² lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ liei²¹ quioh²¹ tsú² hmóu³² bíh¹, ñí¹ rá¹juáh³ jáun² la³ lá²: “Cáun² lɨ́¹ ca³lɨ³hau² bíh¹ tsú² jná¹³ ta³ tiá² lin¹ hi³ lɨ³”. 
\p  
\v 26 ”Má²ja³quián³ já³² bíh¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹, Tsá² já³² hí³ ñí¹con² Ñuh³² jná¹³, Tsá² qui³ má²hau³ hí³, jɨ³ hi³ hɨe³² siáh³ jú¹ tson². Jáun² nɨ́¹ má¹cuán² tsú² né³, lɨ́n¹³ tsú² Tsá² nau³² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³. Tsá² hí³ zein²¹ jná¹³ hi³ já³² la³ tɨ³ ñí¹con² Ñuh³² jná¹³.  
\v 27 Ja³bí¹ hnoh² siáh³ cuéh¹ náh² jú¹ tson² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³, quí¹ la³ cun³ jmɨ́¹ ca³lɨ³liau³ bíh¹ tionh² hnoh² quiúnh¹ jná¹³. 
\c 16  
\p  
\v 1 ”Jáun² né³, má²lɨ́²juáh³² jná¹³ jáɨ¹³ nɨ́² hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ tá¹tonh¹ náh² tɨ³ có³² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³.  
\v 2 Quí¹ chu³ hue³ tsú² hnoh² hñu³ cuáh³² quioh²¹ tsá² *judíos, hi³ hí¹ la³ tɨ³ chau²¹ jmáɨ¹ hi³ lɨ³ua³ jan² tsá² jngah³ hnoh² lɨ́n¹³ hi³ cun³quionh³ la³ jáun² jmu² cáun² ta²¹ chu²¹ ñí¹con² Dió³².  
\v 3 La³ nɨ́² bíh¹ jmu³ tsú² quí¹hliá² cun³ tiá² ca³lɨ³ cuóun³² bíh¹ tsú² Ñuh³² jná¹³, sa³jun³ jná¹³ yáh³ ca³lɨ³ cuóu³² tsú² siáh³.  
\v 4 Jáun² bíh¹ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ la³ nɨ́² ta³ tin², quí¹ jáun² chau¹³ honh² náh² nɨ́¹ má¹cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ jmoh³ tsú² hnoh² la³ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ nɨ́². 
\s1 Tá¹³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ 
\p ”Jáun² bíh¹ tiá² cá²juáh³² jná¹³ jáɨ¹³ nɨ́² la³ cun³ jmɨ́¹tin², quí¹ jmɨ́¹ cuon¹ bíh¹ jná¹³ quiúnh¹ hnoh²;  
\v 5 tɨ³la³ ta³né³² má¹ná¹, má²ñih²¹ bíh¹ jná¹³ hi³ ñí¹ñí²¹ ná¹ quiúnh¹ Tsá² ca³ze³. Hi³ uá¹jinh¹ má²lɨ́²juáh³² jná¹³ la³ nɨ́² né³, hí¹ jan² yáh³ hnoh² tiá² ngaɨh³² náh² hi³ ha³ jinh¹ ñih²¹ jná¹³.  
\v 6 Hnoh² dá² cáun² lɨ́¹ má²lɨ́²cháh¹ hlah³ honh² bíh¹ quí¹hliá² lɨ́²juáh³² jná¹³ la³ nɨ́².  
\v 7 Jáun² né³, juah³² jná¹³ cáun² jú¹ tson² lá²: Tɨ³ jlánh¹ re² bíh¹ quián¹³ hnoh² nɨ́¹juáh³ hi³ ñih²¹ jná¹³; quí¹ sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² ñih²¹ jná¹³, jáun² tiá² jmɨ́¹ lɨ́¹³ yáh³ já³² Tsá² ma³hau³ hnoh². Tɨ³la³ nɨ́¹ má¹ngah³² jná¹³ né³, jáun² ñí¹zéin²¹ bíh¹ jná¹³ Tsá² hí³.  
\v 8 Hi³ jáun² nɨ́¹ má¹cuán² Tsá² hí³ né³, jmu³ hi³ lɨ³tsɨn² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³² hi³ tson² bíh¹ ná¹ren² tsú² tso³, hi³ lɨ³tsɨn² siáh³ hi³ zia³² cáun² juɨ³² chu²¹, jɨ³ hi³ lɨ³tsɨn² tsú² siáh³ hi³ tá¹tsɨn¹ héih³².  
\v 9 Jmu³ tsú² hi³ lɨ³tsɨn² tsá² hí³ hi³ ná¹ren² tso³, quí¹ tiá² ta²¹ taunh² yáh³ tsú² jná¹³.  
\v 10 Jáun² né³, lɨ³tsɨn² tsú² he³ lánh³ lɨ́³ juɨ³² chu²¹, quí¹ jná¹³ dá² má²ñih²¹ ñí¹ cuá³ Ñuh³² bíh¹, hi³ jáun² hnoh² né³ tiú²uú² lɨ́¹³ yáh³ jɨe¹ náh² jná¹³.  
\v 11 Lɨ³tsɨn² tsú² siáh³ hi³ tá¹tsɨn¹ héih³², quí¹ má²ca³ta³tsɨn¹ bíh¹ héih³² juo¹³ tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³². 
\p  
\v 12 ”Zia³² bíh¹ hliáun³ lɨ́n³² hi³ jmɨ́¹ lɨ³ juah²¹ jná¹³ ñí¹con² hnoh², tɨ³la³ má²tioh²¹ bíh¹ cu³ nɨ́² ta³né³², quí¹ tiá² tú¹ tiá² tsɨn¹³ yáh³ hnoh² hi³ táunh¹³ chinh³² jɨ³lɨ³².  
\v 13 Tɨ³la³ tiá² hi³ jmu³ yáh³, quí¹ nɨ́¹ má¹cuán² Jmɨ́²chí³ Chun¹, Tsá² hɨe³² hí³ jú¹ tson², hí³ bíh¹ hɨ́e³² la³jɨ́³² jú¹ tson² ñí¹con² hnoh²; quí¹ Tsá² hí³ tiá² hléh³² yáh³ hi³ lɨ́¹ chin² chí¹ hnga², tɨ³la³ hí³ dá² hléh³² la³ cun³ hi³ náɨ³² bíh¹, hi³ hɨ́e³² tsú² siáh³ la³jɨ́³² la³ cun³ hi³ né³bí¹ lɨ́¹³.  
\v 14 Tsá² hí³ dá² ma³quien² jná¹³ quí¹hliá² jë² jná¹³ bíh¹ cán³ tsú² hi³ záɨ³² tsú² siáh³ hnoh².  
\v 15 Quí¹ la³jɨ́³² bíh¹ la³ cun³ hi³ quioh²¹ Ñuh³² jná¹³ quion²¹ jná¹³ uá²jaɨ³²; hi³ jáun² bíh¹ juah³² jná¹³ hi³ jë² jná¹³ bíh¹ cán³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ hi³ jáun² zaɨ³² tsú² siáh³ hnoh². 
\p  
\v 16 ”Cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ he², hi³ jáun² má¹jáun² tiú²uú² lɨ́¹³ jɨe¹ hnoh² jná¹³; tɨ³la³ tɨ³ chí¹cáɨn² pih²¹ jáun² né³, lɨ́¹³ bíh¹ jɨe¹ náh² siáh³. 
\s1 Hi³ nio² hlah³ tsɨ́³ dá² tsú² jeinh²¹ cáun² hi³ hiún² tsɨ́³ bíh¹ tsú² 
\p  
\v 17 Jmɨ́¹jáun² ma³ jan² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² ca³ngáɨh³ raɨnh²¹ tsá²ján² tsá²ján²: 
\p ―¿He³ dá² hnió³ niéih³ jáɨ¹³ hi³ ñí¹juah²¹ tsú² nɨ́² hi³ cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ he² hi³ jáun² má¹jáun² tiú²uú² neh²¹ dí² tsú², hi³ cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ siáh³ tsa³jau² hi³ jáun² má²neh²¹ dí² tsú² siáh³; hi³ ñí¹juah²¹ tsú² siáh³ hi³ ñí¹ cuá³ Jméi² néh¹ dí² má²ja³quián³ tsánh³²?  
\v 18 ¿He³ dá² hnió³ juáh³ jaun³²: “Ñí¹ cú¹pih²¹ jmáɨ¹”? Já² tiá² ngɨ²³ yáh³ dí² he³ dá² nɨ³² ñí¹juah²¹ tsú². 
\p  
\v 19 Ca³lɨ³lieih²¹ bíh¹ Jesús hi³ jmɨ́¹ hnió³ tsá² hí³ nga³ ñí¹con² dí², hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ má²lɨ́²juáh³² hi³ cú¹pih²¹ jmáɨ¹ bíh¹ jéi³²í¹ he² hi³ jáun² má¹jáun² tiú²uú² lɨ́¹³ jɨe¹ náh² jná¹³, hi³ tɨ³ chí¹cáɨn² pih²¹ jáun² né³ má²lɨ́¹³ jɨe¹ náh² siáh³. ¿Hí¹ hi³ nɨ́² uá¹ hi³ jlánh¹ ná¹quí² ná¹ngaɨh³² náh² ja¹ má²tún² hmóu³²?  
\v 20 Jná¹³ juah³² hi³ cu³tí³ bíh¹ uóh¹ hnoh² hi³ niau²¹ hlah³ honh² náh², tɨ³la³ tsá² hau² jná¹³ né³, ma³hiún² tsɨ́³ bíh¹. Tɨ³la³ cun³ jáun² uá¹jinh¹ hnoh² niau²¹ hlah³ honh², chau²¹ bíh¹ jmáɨ¹ hi³ lɨ³ hiún² lɨ́n³² honh² náh² cha³ jmɨ́¹ niau²¹ hlah³.  
\v 21 Jmú¹³ jáɨ¹³: Nɨ́¹juáh³ jan² tsá²mɨ³ la³ má²cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ lɨ³zian² jon², jáun² hlah³ lɨ́n²¹ bíh¹ má²nio² tsɨ́³ tsú² quí¹hliá² má²cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ quɨeh² héin¹; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ má²ca³lɨ³zian² jon² tsú² né³, ca³la³ hí¹juáh³ tiú²uú² chau² bíh¹ tsɨ́³ tsú² hi³ ca³quɨeh² jáun² héin¹, quí¹hliá² jlánh¹ tsah³ tsú² hi³ má²ca³lɨ³zian² siáh³ cónh³í¹ jan² dáɨn² ñí¹ hué²¹ lá².  
\v 22 La³ jáun² bíh¹ siáh³ ná¹má²tsoh¹ hnoh² honh² ta³né³²; tɨ³la³ nɨ́¹ má¹já²jɨe¹ jná¹³ siáh³ hnoh² né³, má¹jáun² bí¹ jlánh¹ lɨ³ hiún² honh² náh² ca³la³ tán¹ hián² cu³tí³, cáun² hi³ hí¹ jan² tiú²uú² hin² lɨ́¹³ quin³. 
\p  
\v 23 ”Má¹jáun² bí¹ ján¹ tson² hí¹ cáun² yáh³ tiú²uú² hi³ mɨ́h¹³ hnoh² ñí¹con² jná¹³. Quí¹ jú¹ tson² juah³² jná¹³, hi³ lɨ³ua³ cáun² hi³ mɨ́h¹³ náh² ñí¹con² Jméi² dí² cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³, hian³ bí¹ náh².  
\v 24 Quí¹ hí¹ cáun² bíh¹ hi³ tiá² má²lɨ́²mɨ́h¹ hnoh² cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³ la³ tɨ³ ta³né³²; mɨ́¹ náh² hi³ jáun² hian³ náh², hi³ jáun² lɨ́¹³ lɨ³ hiún² honh² náh² ca³la³ tán¹ hián² cu³tí³. 
\s1 Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo bíh¹ lɨ́n³ Tsá² cah²³ jmáɨ¹ ñí¹con² tsá² hon² Dió³² 
\p  
\v 25 ”Né³² né³, jná¹³ má²ca³lieh¹ ná¹ hnoh² cun³quionh³ jú¹ jnɨ²; tɨ³la³ chau²¹ bíh¹ jmáɨ¹ hi³ tiú²uú² jmu¹ jná¹³ la³ nɨ́², má¹jáun² dá² má²hléh¹³ jná¹³ tá²na²¹ cu³tí¹³ bíh¹ hi³ ca³tɨn¹ Ñuh³² jná¹³.  
\v 26 Jmáɨ¹ jáun² né³, má²mɨ́h¹ hnoh² cun³quionh³ héih³² quion²¹ jná¹³; tɨ³la³ má¹jáun² né³ tiú²uú² mɨ́¹³ yáh³ jná¹³ ñí¹con² Ñuh³² hi³ ca³tɨn¹ hnoh²,  
\v 27 quí¹ qui³ cónh³ hniau³ lɨ́n³² bíh¹ hnga² Ñuh³² jná¹³ hnoh². Hniau³ tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³ hnau³ hnoh² jná¹³ bíh¹, jɨ³ hi³ má²ca³tionh² náh² siáh³ ta²¹ hi³ jná¹³ ja³ ñí¹con² Dió³².  
\v 28 Jmɨ́¹ ca³tɨ³ ñí¹ já¹³ jná¹³ ñí¹ hué²¹ lá², cua³han³ jná¹³ ñí¹con² Ñuh³² bíh¹, hi³ jáun² dá² ñí¹con² Ñuh³² bíh¹ jná¹³ má²ñih²¹ siáh³ ta³né³². 
\p  
\v 29 Hi³ jáun² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³ ca³juáh³: 
\p ―Ta³né³² ján¹ tson² má²dí¹hléh¹ hnú² tá²na²¹ cu³tí¹³, hi³ tiú²uú² dí¹hléh¹ yáh³ nú² jú¹ jnɨ².  
\v 30 Ta³né³² má²lɨ́²neh²¹ jnoh¹ hi³ la³jɨ́³² bíh¹ la³ ñíh¹ hnú², hi³ hí¹juáh³ tiá² lin¹ lɨ³hniauh²³ yáh³ hi³ zian² tsá² zia³² hi³ nga³ ñí¹con² hnú². Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ má²nio² cáun² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ hnú² ñeh³ nú² ñí¹con² Dió³². 
\p  
\v 31 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ jáun² né³bí¹ má²táunh²³ máh³ hnoh² ta²¹?  
\v 32 Né³² né³, má²cá²chó³² bíh¹ jmáɨ¹ hi³ ta³né³² bíh¹ cánh³² má²han³ náh² ma³ quin³², hi³ ma³ quin³² ma³ jan³² náh² cuá¹táunh¹ náh² juɨ³² quián¹³, hi³ jáun² huen² bíh¹ jná¹³ má²zeh¹³ náh²; tɨ³la³ tiá² huen² jná¹³ zenh² yáh³ má¹ná¹, quí¹ zenh² bíh¹ Ñuh³² jná¹³ quiúnh¹ ná¹.  
\v 33 Juah³² jná¹³ la³jɨ́³² jáɨ¹³ nɨ́² ñí¹con² hnoh² hi³ jáun² lɨ́¹³ nio² tie³ hñu³ honh² náh² cun³ñí¹ hi³ ná¹cunh² náh² quiúnh¹ jná¹³. Hnoh² dá² ca³tɨn¹ má¹tsoh¹ honh² la³ cun³ hi³ jmu² tsá² hon² Dió³², tɨ³la³ tiá³ chá¹ náh² honh², quí¹ má²ca³cah¹ bíh¹ jná¹³ jmáɨ¹ ñí¹con² tsá² hí³. 
\c 17  
\s1 Jesús liéinh³² Dió³² hi³ ca³tɨn¹ tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³ziauh³ ñí¹ chi³cuú², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tia²¹, má²cá²chó³² bíh¹ jmáɨ¹; ma³quien¹³ hnú² Jónh³², hi³ jáun² Jónh³² hnú² siáh³ lɨ́¹³ ma³quien² hnú².  
\v 2 Quí¹ huen² bíh¹ hnú² má²ca³jmuh³ hi³ Jónh³² hnú² ho² ta²¹ ñí¹con² la³jɨ́n³² tsáu², hi³ jáun² lɨ́¹³ jmu¹ jná¹³ hi³ lɨ́¹³ zian² tsáu² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio², ca³la³ jɨ́n³² tsá² má²ca³chan²¹ hnú² jo³uón³² jná¹³.  
\v 3 Hi³ zian² tsú² jáun² cun³ jmɨ́¹hi³nio² dá² lɨ́³ la³ lá²: hi³ cuóu³² tsú² hnú² bíh¹, Tsá² cú²huen² tán¹ nú², Tsá² hú¹tá¹ lɨ́n³ Dió³²; jɨ³ hi³ cuóu³² tsú² jná¹³ nɨ́² siáh³, Jesús, Tsá² lɨ́n³ ná¹ Cristo, Tsá² ca³zen² hnú² hí³. 
\p  
\v 4 ”Má²lɨ́²ma³quien¹³ bíh¹ jná¹³ hnú² ñí¹ hué²¹ lá², hi³ má²lɨ³² bí¹ siáh³ la³jɨ́³² hi³ ca³juah²¹ hnú² hi³ jmu¹ jná¹³.  
\v 5 Né³² né³ Tia²¹, ma³quien¹³ siáh³ jná¹³ ñí¹ hó²¹máh¹ nú² la³ cun³ qui³ jmɨ́¹ quien² jná¹³ jáun² jmɨ́¹tin², jmɨ́¹ ñeh² bíh¹ hi³ lɨ́¹³ tá¹ cáun² mɨ³cuú². 
\p  
\v 6 ”Má²ca³ma³jnia¹³ bíh¹ jná¹³ hi³ hin² tsánh² hnú² ñí¹con² tsá² má²ca³quianh²¹ hnú² ja¹ tsá² zian² hngá¹máh³ lá², tsá² má²ca³chan²¹ hnú² jo³uón³² jná¹³. Tsá² jmɨ́¹ joh² bíh¹ hnú² hí³ hi³ ca³cuen²¹ nú² jná¹³, hi³ má²ca³ma³tí³² bíh¹ tsú² siáh³ jëh² hnú².  
\v 7 Hi³ jáun² dá² má²ñi³² bíh¹ tsú² ta³né³² hi³ la³jɨ́³² bíh¹ hi³ quion²¹ jná¹³ ja³ tɨ³ ñí¹con² hnú²;  
\v 8 quí¹ má²ca³juo³ bíh¹ jná¹³ tsú² la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ ca³cuéh¹ hnú² jáun² ñí¹con² jná¹³, jáun² má²ca³héi³ bíh¹ tsú². Hi³ jáun² má²ca³lɨ³tsɨn² bíh¹ tsú² hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ ja³ jná¹³ ñí¹con² hnú², hi³ jáun² má²taunh³² tsú² ta²¹ hi³ hnú² bíh¹ ca³ze² jná¹³. 
\p  
\v 9 ”Jáun² né³, jná¹³ hiú² mɨ́²³ ñí¹con² hnú² hi³ ca³tɨn¹ tsá² hí³ bíh¹, ha³ tiá² hiú² mɨ́²³ yáh³ jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², tɨ³la³ mɨ́²³ jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² ca³chan²¹ hnú² jo³uón³² bíh¹ jná¹³, quí¹ tsá² joh² hnú² bíh¹ hí³.  
\v 10 Quí¹ la³jɨ́³² bíh¹ la³ cun³ hi³ quion²¹ jná¹³ quián¹³ hnú², hi³ jáun² la³jɨ́³² bíh¹ siáh³ la³ cun³ hi³ quián¹³ hnú² quion²¹ jná¹³ uá²jaɨ³². Hi³ jáun² né³, cun³quionh³ tsá² hí³ bíh¹ má²lin¹ hi³ quien² jná¹³. 
\p  
\v 11 ”Ha³ tiú²uú² ñi²¹ yáh³ jná¹³ ñí¹ hué²¹ lá², tɨ³la³ tsá² nɨ́² né³ tá¹tonh¹ bíh¹; quí¹ jná¹³ dá² má²jáunh¹³ bíh¹ hi³ ñí¹ñí²¹ quiúnh¹ hnú². Jáun² né³, hnú² Tia²¹ Tsá² chun¹, cun³quionh³ pí³ hi³ hauh³² nú² jmu³ hua³hí¹³ tsú² la³ cun³ hi³ ca³cuéh¹ nú² jáun² jná¹³ uá²jaɨ³², hi³ jáun² lɨ́¹³ tionh² tsú² cá²hon³ la³jmɨ́¹ tiauh² dí² quiúnh¹ hnú².  
\v 12 Quí¹ tá¹la³ ca³ngɨ́³ jná¹³ jáun² quiúnh¹ tsú², ca³jmú³² bíh¹ jná¹³ hua³hí¹³ tsú² cun³quionh³ jáɨ¹³ hi³ ho² jná¹³ hi³ ca³cuéh¹ hnú² jáun². La³ nɨ́² bíh¹ ca³jmú³² jná¹³ hua³hí¹³, hi³ jáun² hí¹ jan² yáh³ tiá² já²hín³, jɨ́³²la³ tsá² qui³ ca³tɨn¹ hi³ tsa³hín³ bíh¹ já¹hín³, hi³ jáun² ca³lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí². 
\p  
\v 13 ”Jáun² ta³né³² má²jáunh¹³ jná¹³ ñí¹ ñíh³ hnú² bíh¹; tɨ³la³ juah³² jná¹³ jáɨ¹³ nɨ́² tá¹la³ cuon¹ ná¹ ñí¹ hué²¹ lá², hi³ jáun² tsá² tá¹tonh¹ lá² lɨ́¹³ lɨ³ hiún² tsɨ́³ ca³la³ tán¹ hián² cu³tí³ la³jmɨ́¹ hiún² tsɨn³² jná¹³.  
\v 14 Má²ca³ma³tɨn¹³ bíh¹ jná¹³ tsú² jëh² hnú², tɨ³la³ tsá² zian² hí³ cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³² né³, tiá² quiú² tiá² jéin²³ yáh³ tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiú²uú² jmu² yáh³ tsú² la³jmɨ́¹ jmu² tsá² hí³, quí¹ sa³jun³ jná¹³ yáh³ zian² ná¹ la³ jáun².  
\v 15 Ha³ tiá² hiú² mɨ́²³ yáh³ jná¹³ hi³ huen¹³ nú² tsú² ja¹ quioh²¹ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá², ñí¹ jɨ́²¹la³ mɨ́²³ jná¹³ hi³ jmúh¹³ nú² tsú² hua³hí¹³ ca³tɨn¹ tsá² hláɨnh¹ bíh¹.  
\v 16 Quí¹ la³jmɨ́¹ tiá² zian² jná¹³ la³ cun³ qui³ zian² jáun² tsá² jmu² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², hi³ jáun² sa³jun³ tsá² nɨ́² yáh³ siáh³ zian² la³ jáun².  
\v 17 Hi³ jáun² né³, jmu³ hi³ lɨ́¹³ ná¹chan¹ tsú² ñí¹con² nú² huen² cun³quionh³ jú¹ tson², quí¹ jáɨ¹³ quián¹³ hnú² dá² lɨ́³ jmáh³la³ jú¹ tson² bíh¹.  
\v 18 Jáun² né³, la³jmɨ́¹ ca³ze² nú² jná¹³ ja¹ tsá² zian² hngá¹máh³ lá², la³ jáun² bí¹ siáh³ zein³² jná¹³ tsá² lá² ja¹ tsá² hí³ uá²jaɨ³².  
\v 19 Hi³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ tsá² lá² bíh¹ jmu² jná¹³ siáh³ cuá¹chan¹ ná¹ huen², quí¹ hi³ jáun² tsá² lá² uá²jaɨ³² lɨ́¹³ ná¹chan¹ cun³quionh³ jú¹ tson². 
\p  
\v 20 ”Tɨ³la³ tiá² mɨ́²³ yáh³ jná¹³ jmáh³la³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² lá², quí¹ mɨ́²³ jná¹³ la³ jɨ³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² taunh¹³ jná¹³ ta²¹ nɨ́¹ má¹ca³náɨ³² jú¹ chú³² hi³ hléh³² tsá² lá² bíh¹.  
\v 21 Mɨ́²³ jná¹³ ñí¹con² hnú² hi³ cu³tí³ cuɨ́¹ tionh¹ tsú² cá²hon³ jɨ³lɨn². Hnú² Tia²¹, cuɨ́¹ tionh¹ tsú² cá²hon³ quiúnh¹ dí² la³jmɨ́¹ ná¹tioh³ jáun² cáun² tsɨ́³ dí² quiúnh¹ hnú², hi³ jáun² lɨ́¹³ tónh³² tsá² zian² hngá¹máh³ lá² ta²¹ hi³ tson² bíh¹ hnú² ca³ze² nú² jná¹³.  
\v 22 La³jmɨ́¹ má²ca³ma³quien¹³ hnú² jáun² jná¹³, má²ca³ma³quien¹³ jná¹³ tsú² siáh³ uá²jaɨ³², hi³ jáun² lɨ́¹³ ná¹tioh³ cáun² tsɨ́³ tsú² quiúnh¹ dí², la³jmɨ́¹ ná¹tioh³ cáun² tsɨ́³ dí² hmóu³².  
\v 23 Cáun² bíh¹ ná¹tioh³ tsɨn³² jná¹³ quiúnh¹ tsú² la³jmɨ́¹ ná¹tioh³ cáun² tsɨ́³ dí² hmóu³², hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ hi³ ná¹tioh³ cáun² tán¹ tsɨ́³ tsú² má²tún² hmóu³² siáh³, hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́¹³ lɨ³tsɨn² tsá² zian² hngá¹máh³ lá² hi³ hnú² bíh¹ Tsá² ca³ze² nú² jná¹³, jɨ³ hi³ hno³ lɨ́n³² nú² siáh³ tsá² joh² jná¹³ la³ cun³ rón³² hnau³ nú² jná¹³. 
\p  
\v 24 ”Tia²¹, hnú² bíh¹ ca³chan²¹ tsú² jo³uón³² jná¹³, hi³ jáun² bíh¹ hnó³² jná¹³ hi³ tsa³tiánh² tsú² ñí¹ ñí¹ñí²¹ jná¹³, hi³ jáun² lɨ́¹³ jɨ́e³ tsú² cónh³ tí³ hi³ quien² jná¹³, la³ cun³ hi³ ca³ma³quien¹³ nú² jáun² jná¹³; quí¹ hnú² bí¹ jlánh¹ ca³ma³hnau¹ nú² jná¹³ la³ cun³ jmɨ́¹ ñeh² bíh¹ hi³ lɨ́¹³ tá¹ cáun² mɨ³cuú².  
\v 25 Hnú² Tia²¹, Tsá² chun¹ nú², ha³ tiá² cuóu³² yáh³ hnú² tsá² zian² cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², tɨ³la³ jná¹³ má¹ná¹, cuóu³² bíh¹ ná¹ hnú², hi³ ja³bí¹ tsá² lá² siáh³ má²ca³lɨ³ ñi³² bíh¹ hi³ hnú² ca³ze² jná¹³.  
\v 26 Jná¹³ má²ca³hɨe³ tsá² lá² hi³ hin² tsánh² hnú², hi³ la³ má²hɨe² jáun² jná¹³ tsú² siáh³, hi³ jáun² lɨ́¹³ ma³hnio³ tsú² tsá²ján² tsá²ján² rón³² la³ cun³ hnau³ nú² jáun² jná¹³, hi³ jáun² lɨ́¹³ ná¹tioh³ cáun² tsɨn³² jná¹³ quiúnh¹ tsú². 
\c 18  
\s1 Má²jan² tsú² Jesús hi³ tson³ 
\r (Mateo 26:36-56; Marcos 14:32-50; Lucas 22:39-53) 
\p  
\v 1 Hi³ jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús jáɨ¹³ nɨ́² né³, cua³han³ quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² hi³ ngau³ tɨ³ jo²¹ jëh³ ñí¹ téh²³ tsú² jáun² Cedrón. Ñí¹ jáun² jmɨ́¹ zia³² cáun² ñí¹ lɨ́³ ñí¹ jná¹ hmá²; ñí¹ jáun² né³, hi³ Jesús la³ má²quionh³ tsá² quionh³.  
\v 2 Ja³bí¹ Judas tsá² má²jɨenh³ hí³ Jesús jmɨ́¹ ñi² uá²jaɨ³² ñí¹ jáun², quí¹ hliáun³ jéin³² bíh¹ jmɨ́¹ má²ca³cuú² ca³ngɨh³² Jesús quionh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² ñí¹ jáun².  
\v 3 Hi³ jáun² né³, ca³chó³² bíh¹ Judas ñí¹ jáun² la³ má²quionh³ hliáu³ tsá² *romanos, jɨ³ ma³ jan² tsá²cuú² tsá²ta³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ hi³ ca³ze³ tsá² ná¹chín¹ joh¹ tsú² la³ má²quionh³ tsá² *fariseos. Tsá² hí³ né³ ná¹quian³² sɨ́² jmɨ́²cau³² jɨ³ sɨ́² ca² nɨ́² siáh³, la³ má²quionh³ mí¹táɨ³ mí¹jla² jɨ³ hmá² nɨ́² siáh³.  
\v 4 Tɨ³la³ Jesús má¹ná¹, jmɨ́¹ má²ñi³² bíh¹ la³ cun³ la³jɨ́³² hi³ quiunh²¹, hi³ jáun² ja³ hi³ ca³ngáɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―¿Hin² tsánh² hnah²³ hnoh²? 
\p  
\v 5 Jáun² tsá² hí³ né³ ca³juáh³: 
\p ―Jesús tsá² Nazaret bíh¹ hnah²³ jnoh¹. 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús: 
\p ―Jná¹³ bíh¹ la³². 
\p Ja¹ quioh²¹ tsá² hí³ né³ jmɨ́¹ zenh¹ Judas tsá² má²lɨ́²jɨenh³ Jesús.  
\v 6 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³juáh³ Jesús: “Jná¹³ bíh¹ la³²”, jmɨ́¹jáun² né³ ca³yá²han¹ tsú² hi³ ca³quɨnh³ tɨ³ cu³hna²¹ hi³ ta³tonh¹ la³ tɨ³ hué³².  
\v 7 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ Jesús cónh³í¹ cu³ jéin³²: 
\p ―¿Hin² tsánh² hnah²³ hnoh²? 
\p Jáun² tsá² hí³ ca³ngáɨ³ siáh³: 
\p ―Jesús tsá² Nazaret bíh¹ hnah²³ jnoh¹. 
\p  
\v 8 Hi³ jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Má²lɨ́²juáh³² bíh¹ jná¹³ hi³ jná¹³ bíh¹ la³². Nɨ́¹juáh³ jná¹³ la³ hnauh²³ náh², tɨ³la³ cué¹ jáɨ¹³ hi³ tsa³tánh¹ tín² tsá² ñí¹ hná¹ lá². 
\p  
\v 9 La³ nɨ́² dá² ca³lɨ³ hi³ jáun² lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³ tsú² jáun² hnga², jmɨ́¹ ca³juáh³ la³ lá²: “Tia²¹, tsá² ca³cuen²¹ hnú² hí³, hí¹ jan² yáh³ tiá² já²hín³”.  
\v 10 Jmɨ́¹jáun² ca³chí² Sí¹mu²¹ Pé¹ mí¹táɨ³ hmu³ tá¹ tun³ jo²¹ quioh²¹, hi³ ca³jmú³ cu³ nga¹³ mí¹táɨ³ cuá¹ cuá² chu²¹ quioh²¹ jan² tsá² jmáɨ² Malco, jan² *tsá² má²dí¹hlánh¹ joh¹ tsá² cuá¹lɨ́n³ mí²tsá² hɨ́en¹.  
\v 11 Tɨ³la³ Jesús né³, ca³záɨh³ Pé¹ la³ lá²: 
\p ―Tiáunh¹ mí¹táɨh³ hñu³ láu² quioh²¹. Nɨ́¹juáh³ Ñuh³² jná¹³ hnió³ hi³ há¹ ngá¹³ jná¹³ uu³cha³tsɨ³² lá², ¿hí¹ lɨ́¹³ hi³ tiá² hen¹ jná¹³ hi³ quiunh²¹ jná¹³ la³ lá²? 
\s1 Jesús má²zenh² ta³ ñí¹ Anás 
\r (Mateo 26:57-58; Marcos 14:53-54; Lucas 22:54) 
\p  
\v 12 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³, hliáu³ tsá² chín¹, la³ má²quionh³ hliáu³ joh¹, jɨ³ tsá²cuú² tsá²ta³ tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹ nɨ́² siáh³ ca³ma³tson¹³ Jesús hi³ ca³hñéi³² dí².  
\v 13 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³ñí¹jan² dí² hñú¹³ Anás. Anás hí³ jmɨ́¹ lɨ́n³ tsa³jméi² Caifás, tsá² cuá¹lɨ́n³ mí²tsá² hɨ́en¹ jmɨ́¹jáun².  
\v 14 Caifás hí³ bíh¹ jmɨ́¹ má²ca³záɨh³ tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ hi³ tɨ³ quien² bíh¹ jún³ jan² tsáu² cha¹³ jɨ³lɨn² tsáu². 
\s1 Pé¹ juáh³ hi³ tiá² cuóun³² Jesús 
\r (Mateo 26:69-70; Marcos 14:66-68; Lucas 22:55-57) 
\p  
\v 15 Tɨ³la³ Sí¹mu²¹ Pé¹ né³, la³ má²quionh³ jan² tsá² ñí¹ hná¹ jáun², jmɨ́¹ hí¹tsá²táunh¹ chí¹cáɨn² cu³hna²¹ Jesús. Tsá² jan² hí³ né³ jmɨ́¹ cuóu²¹ bíh¹ tsá² cuá¹lɨ́n³ mí²tsá² hɨ́en¹, hi³ jáun² ca³hiauh³ jáɨ¹³ hi³ hí³ ñí¹hñú³ quioh²¹ mí²tsá² hɨ́en¹ hí³ quionh³ Jesús;  
\v 16 tɨ³la³ Pé¹ né³, cheih³² bíh¹ ca³ta³zanh¹. Hi³ jáun² tsá² jmɨ́¹ cuóu²¹ hí³ mí²tsá² hɨ́en¹ né³ cua³han³ hi³ ñí¹mɨ́² jáɨ¹³ ñí¹con² tsá²mɨ³ tsá² jmɨ́¹ dí¹jmu² hua³hí¹³ ho³hñú¹³ hi³ hí³ Pé¹ ñéih³, jmɨ́¹jáun² ca³tanh² tsú² Pé¹ tɨ³ ñéih³.  
\v 17 Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ tsá²mɨ³ hí³ ñí¹con² Pé¹ la³ lá²: 
\p ―¿Há¹ jun³juáh¹³ hnú² lɨ́n³ nú² uá²jaɨ³² tsá² hen² tɨ³ con² tsá²ñuh² ó³² dúh¹? 
\p Jáun² ca³juáh³ Pé¹ la³ lá²: 
\p ―Já¹han²¹, ha³ tiá² lɨ́n³ yáh³ jná¹³. 
\p  
\v 18 Jmɨ́¹ cuóu³ lɨ́n³² bíh¹ jmɨ́¹jáun², hi³ jáun² tsá² má²ná¹hlánh¹ quian²¹ mí²tsáu² la³ má²quionh³ tsá²cuú² tsá²ta³ tsú² la³ má²lɨ́²jmú³ sɨ́², hi³ jáun² má²ná¹táun³ hi³ ná¹chóh²³ sɨ́² jáun². Ja³bí¹ Pé¹ siáh³ jmɨ́¹ zenh¹ ñí¹ jáun² quionh³ tsá² hí³ hi³ dí¹chóh²³ sɨ́². 
\s1 Mí²tsá² hɨ́en¹ má²cán²³ jú¹ tson² ñí¹con² Jesús 
\r (Mateo 26:59-66; Marcos 14:55-64; Lucas 22:66-71) 
\p  
\v 19 Jáun² tsá² lɨ́n³ hí³ mí²tsá² hɨ́en¹ ca³ma³liáu³² hi³ nga² ñí¹con² Jesús hi³ ca³tɨn¹ tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² dí², hi³ he³ ñí¹ jáɨ¹³ má²tɨn² tsú² siáh³ tsáu².  
\v 20 Jáun² Jesús né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jná¹³ dá² má²ca³hléh³ ná¹ chú¹ja²¹ bíh¹; tiú²nio² bí¹ hñu³ cuáh³² quiú¹³ dí² má²ca³ma³tɨn¹³ jná¹³ tsáu², jɨ³ hñu³ cuáh³² chín¹ nɨ́² siáh³, ñí¹ qui³ cuú² ngɨh³² ca³la³ jɨ́n³² tsá² judíos; hi³ jáun² né³, hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ má²ca³hɨ́e³ jná¹³ ñí¹ ná¹conh¹.  
\v 21 Jáun² ¿he³ yáh³ láɨh³² sa³ ñí¹con² huen² yáh³ jná¹³ ngaɨh³² hnú²? Ñí¹con² tsá² má²ca³náɨ³² jáɨ¹³ hi³ hléh²³ dá² jná¹³ nga³, quí¹ tsá² hí³ bíh¹ tsá² ná¹ñi³² la³ cun³ hi³ má²cá²juáh³² jná¹³. 
\p  
\v 22 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² Jesús la³ nɨ́² né³, jáun² jan² tsá²cuú² tsá²ta³ mí²tsáu² jmɨ́¹ zenh¹ ñí¹ jáun² ca³pá³ ñí¹ Jesús, hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ la³ nɨ́² máh³ ngaɨh³² hnú² ñí¹con² mí²tsá² hɨ́en¹? 
\p  
\v 23 Jáun² ca³ngáɨ³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ cáun² jú¹ hlah³ la³ lɨ́²hléh³ jná¹³, jáun² juah²¹ neh²¹ ha³ jinh¹ ti³tsóh³ lɨ́³ jú¹ hlah³; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ re² bíh¹ la³ lɨ́²hléh³ jná¹³ né³, jáun² ¿he³ ya³ láɨh³² sa³ po²³ yáh³ hnú² jná¹³? 
\p  
\v 24 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³zen³ Anás Jesús la³ má²hñe² jáun² bíh¹ ñí¹con² Caifás tsá² cuá¹lɨ́n³ siáh³ mí²tsá² hɨ́en¹. 
\s1 Pé¹ juáh³ siáh³ cu³ jéin³² hi³ tiá² cuóun³² Jesús 
\r (Mateo 26:71-75; Marcos 14:69-72; Lucas 22:58-62) 
\p  
\v 25 Tá¹la³ jmɨ́¹ dí¹chóh²³ jáun² Pé¹ sɨ́² né³, jáun² tsá² jmɨ́¹ tionh¹ hí³ ñí¹ jáun² ca³ngáɨh³ Pé¹ hi³ ca³juáh³: 
\p ―¿Há¹ jun³juáh¹³ hnú² uá²jaɨ³² lɨ́n³ jan² tsá² hen² tɨ³ con² tsá²ñuh² ó³²? 
\p Jáun² Pé¹ ca³juáh³: 
\p ―Já¹han²¹, jun³juáh¹³ jná¹³ yáh³. 
\p  
\v 26 Ñí¹ jáun² siáh³ jmɨ́¹ zenh² jan² tsá² má²dí¹hlánh¹ quian²¹ mí²tsá² hɨ́en¹, raɨnh²¹ tsá² ca³uóunh³ hí³ cuá¹ hi³ ca³quieh³ Pé¹, hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿Há¹ jun³juáh¹³ hnú² lɨ́²jɨe¹ jná¹³ ja¹ hmá² jáun² quiúnh¹ nú² tsá² ó³² dúh¹? 
\p  
\v 27 Tɨ³la³ siáh³ bíh¹ siáh³ tiá² ca³ton³ Pé¹ jmɨ́¹jáun². Ti³tsóh³dí¹ jmɨ́¹jáun² né³ ca³hó³ jan² cá¹tsó³. 
\s1 Jesús má²zenh² ta³ ñí¹ Pilato 
\r (Mateo 27:1-2, 11-14; Marcos 15:1-5; Lucas 23:1-5) 
\p  
\v 28 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, cua³han³ Jesús hñú¹³ Caifás, hi³ ca³ñí¹jan² dí² ñí¹ta²¹ quioh²¹ tsá² ho² ta²¹ tsá² romano. Jmɨ́¹ má²já²jnia² bíh¹, hi³ jáun² né³ tsá² ná¹ñí¹ joh¹ tsá² judíos hí³ tiú²uú² taunh³ yáh³ ñéih³ ñí¹ta²¹ jáun², quí¹ hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ lɨ́n³ dí² tsá² tiá² jɨn². Quí¹ jɨ́³²la³ tsá² jɨn² bíh¹ lɨ́¹³ cuh³ má³² quioh²¹ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ nɨ́¹ má¹ca³niéi² jáun².  
\v 29 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ cua³han³ Pilato tsá² ho² ta²¹ tɨ³ cheih³² hi³ ca³liéinh³² tsá² hí³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ ñí¹ tso³ chah³² hnoh² quioh²¹ tsá²ñuh² lá²? 
\p  
\v 30 Jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Sá¹jmɨ́¹ hi³ tiá² lɨ́n³ tsá²ñuh² nɨ́² jan² tsá² hláɨh¹ tsá² hon², jáun² tiá² jmɨ́¹ má²lɨ́²jɨenh²¹ yáh³ jnoh¹ tsú² ñí¹con² hnú². 
\p  
\v 31 Tɨ³la³ Pilato né³ ca³juáh³ siáh³: 
\p ―Jon¹ náh² tsú², hi³ jáun² cuá²ra³tsɨ³² náh² héih³² la³ cun³ lɨ́³ liei²¹ quián¹³ náh² hmóu³². 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ tsá² ná¹ñí¹ hí³: 
\p ―Tɨ³la³ jnoh¹ tsá² judíos má¹ná¹, tiú²uú² jáɨ¹³ hau³² yáh³ jnoh¹ hi³ má¹ngɨ¹³ tsáu². 
\p  
\v 32 La³ jáun² bíh¹ ca³lɨ³ hi³ jáun² lɨ́¹³ lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ ca³juáh³ hnga² Jesús hi³ he³ lánh³ rón³² jún³ dí².  
\v 33 Jáun² Pilato hen³ siáh³ ñéih³ ñí¹ta²¹ quioh²¹, jáun² ca³teh³ dí² Jesús hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ hnú² uá¹ lɨ́n³ nú² Re²¹ Juo¹³ tsá² judíos? 
\p  
\v 34 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¿Hí¹ ngaɨh³² hnú² jáɨ¹³ nɨ́² hi³ ca³tɨn¹ hnú² huen², ho³ hi³ zian² jan² tsá² má²lɨ́²juáh³ uá¹ hi³ ca³tɨn¹ jná¹³? 
\p  
\v 35 Hi³ jáun² Pilato né³, ca³juáh³ siáh³: 
\p ―¿Hí¹ lɨ́n³ jná¹³ tsá² judío dúh¹? Quí¹ tsá² coh¹ huen² bíh¹ hnú², la³ má²quionh³ tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ joh¹ tsú² má²lɨ́²jɨenh³ hnú² ñí¹con² jná¹³. ¿He³ dá² ca³jmuh³ hnú²? 
\p  
\v 36 Jáun² ca³ngáɨ³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Ha³ tiá² ñí¹ hué²¹ lá² ho² yáh³ jná¹³ jáɨ¹³. Quí¹ sá¹jmɨ́¹ hi³ ho² jná¹³ jáɨ¹³ ñí¹ hué²¹ lá² dúh¹, hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ́¹³ bíh¹ jmu³ tsá² tionh² jo³uón³² jná¹³ hniéi², hi³ jáun² tiá² jmɨ́¹ jɨenh³ yáh³ tsú² jná¹³ ñí¹con² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹. Tɨ³la³ tiá² ñí¹ lá² ho² yáh³ jná¹³ jáɨ¹³. 
\p  
\v 37 Hi³ jáun² Pilato né³ ca³ngáɨ³ siáh³: 
\p ―¿Hí¹ jáun² lɨ́n³ uá¹ hnú² re²¹? 
\p Jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Lɨ́n³ bíh¹ jná¹³ la³ cun³ má²lɨ́²juah²¹ hnú² nɨ́². Jná¹³ dá² ca³lɨ³zian² ná¹, hi³ cuan³ ná¹ ñí¹ hué²¹ lá² hi³ hɨ́e¹³ ná¹ jú¹ tson². La³jɨ́n³² bíh¹ tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² jú¹ tson² náɨ³² la³ cun³ hi³ juah³² jná¹³. 
\p  
\v 38 Jáun² Pilato ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ dá² jaun³² jú¹ tson²? 
\s1 Má²ma³ngɨ́³ tsú² Jesús 
\r (Mateo 27:15-31; Marcos 15:6-20; Lucas 23:13-25) 
\p Jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ Pilato jáɨ¹³ nɨ́² né³, cua³han³ siáh³ cheih³² hi³ ca³ñí¹lienh¹³ tsá² judíos tsá² ná¹ngɨh³² hí³, hi³ ca³ñí¹zeh¹ dí² la³ lá²: 
\p ―Hí¹ cáun² yáh³ tso³ quioh²¹ tsá² lá² tiá² choh¹ jná¹³.  
\v 39 Tɨ³la³ hnoh² né³ ná¹hëh³ chinh³² hi³ hniáuh³² lion¹ jná¹³ jan² tsá² tson³ tá¹la³ Jmɨ́¹hɨ́en¹; jáun² né³ ¿hnáuh¹ náh² lion¹ jná¹³ Re²¹ Juóuh³² hnoh² tsá² judíos? 
\p  
\v 40 Jmɨ́¹jáun² ca³la³ jɨ́n³² bíh¹ tsú² ca³tɨ́² ca³hóh³² hi³ ca³juáh³: 
\p ―¡Jun³juáh¹³ tsá² nɨ́² yáh³! ¡Barrabás bíh¹ lion¹ nú²! 
\p Tɨ³la³ Barrabás hí³ né³ jmɨ́¹ lɨ́n³ jan² tsá² háɨn² hian² tsɨ́³ bíh¹. 
\c 19  
\p  
\v 1 Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² né³, ca³jmú³ Pilato héih³² hi³ jan³ tsú² Jesús, hi³ tsa³quiú² tsa³pan² tsú².  
\v 2 Jáun² hliáu³ né³ ca³jmú³ cáun² chí² lɨh³² hi³ ca³tanh² dí² chí¹ Jesús la³juah²¹ dúh¹ cáun² *có²ron¹ná¹ hi³ quioh²¹ jan² tsá² ho² jáɨ¹³, tɨ³la³ hi³ jáun² né³ jmɨ́¹ lɨ́³ cun³quionh³ cuoh² hmá² ton² bíh¹; hi³ ca³quinh³ dí² siáh³ cáun² hmɨh³² zɨ́n¹³ la³ cun³ hi³ qui³ quɨh³² jan² tsá² quien².  
\v 3 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³ma³janh³² tsú² ma³ quin³² ma³ jan³² ñí¹ cuá¹tón²¹ Jesús, hi³ juáh³ la³ lá²: 
\p ―¡Cuɨ́¹ lɨ³quien² bíh¹ Re²¹ Juo¹³ tsá² *judíos! 
\p Ca³la³ hi³ má²quí² má²jnó³² bíh¹ dí² hó¹ñí¹ tsú². 
\p  
\v 4 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² cua³han³ siáh³ Pilato hi³ ca³liéinh³² siáh³ tsá² ná¹ngɨh³² hí³ cheih³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Sá¹nɨ́² jɨe³ náh², cuɨ́¹ chin²¹ jná¹³ tsú² tɨ³ cheih³² lá², hi³ jáun² lɨ³tsɨn² hnoh² hi³ hí¹ cáun² yáh³ tso³ tiá² lin¹ choh¹ jná¹³ quioh²¹ tsá² lá². 
\p  
\v 5 Jmɨ́¹jáun² cua³han³ Jesús hi³ má²hun¹ chí² lɨh³² hi³ lɨ́³ cuoh² hmá² ton² chí¹, hi³ quih³² siáh³ hmɨh³² zɨ́n¹³ jáun². Hi³ jáun² ca³juáh³ Pilato la³ lá²: 
\p ―¡Lá² zenh² tsú²! 
\p  
\v 6 Tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² tsú² Jesús né³, jmɨ́¹jáun² ca³tɨ́² ca³hóh³² tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ la³ má²quionh³ tsá²cuú² tsá²ta³, hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¡Crei²¹ cuɨ́¹ taun¹ tsá² nɨ́²! ¡Crei²¹ cuɨ́¹ taun¹ tsá² nɨ́²! 
\p Jáun² Pilato ca³juáh³: 
\p ―Jon¹ náh² tsú², hmóu³² náh² cuá²ton³ náh² tsú² crei²¹, quí¹ hí¹ cáun² yáh³ tso³ tiá² choh¹ jná¹³ quioh²¹ tsú². 
\p  
\v 7 Tɨ³la³ tsá² judíos né³, ca³juáh³: 
\p ―Jnoh¹ zia³² cáun² liei²¹ quiú¹³, hi³ jáun² la³ cun³ lɨ́³ liei²¹ jáun² quiú¹³ bíh¹ jnoh¹ ca³tɨn¹ tsá² nɨ́² jún³, quí¹ sa³ tsá² nɨ́² yáh³ má²ca³juáh³ hi³ lɨ́n³ Jon² Dió³². 
\p  
\v 8 Jmɨ́¹ ca³náɨ³² Pilato jáɨ¹³ nɨ́² né³, tɨ³ lɨ³mí¹ ca³ta³hú¹ cóh²¹ bíh¹ tsɨ́³.  
\v 9 Jáun² hen³ siáh³ ñéih³ ñí¹ta²¹ quioh²¹, hi³ ca³ngáɨh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¿Hín² tɨ́h³ ñeh³ hnú²? 
\p Tɨ³la³ Jesús né³ tiú²uú² hi³ ca³ngáɨ³ hí¹ cá² jon¹ yáh³.  
\v 10 Hi³ jáun² Pilato ca³juáh³: 
\p ―¿Hí¹ cónh³ tiá² ngáɨh¹ uá¹ hnú² ñí¹con² jná¹³? ¿Há¹ tiá² ñíh¹ hnú² hi³ jná¹³ ho² ná¹ jáɨ¹³ hi³ taun¹ ná¹ hnú² crei²¹, ho³lá²dá² hi³ liau¹ ná¹? 
\p  
\v 11 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ hi³ ca³juáh³: 
\p ―Hí¹ cáun² pí³ tiá² jmɨ́¹ zia³² yáh³ quián¹³ hnú² ñí¹con² jná¹³ sá¹jmɨ́¹ hi³ Dió³² tiá² ca³cué³ hnú² jáɨ¹³ hi³ ñi³hauh³²; cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ tɨ³ jlánh¹ bí¹ jueh³² tso³ ho² hnga² tsá² lɨ́²jɨenh³ jná¹³ ñí¹con² hnú² la³ cónh³ bí¹ hnú². 
\p  
\v 12 Hi³ jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ jlánh¹ ca³hnauh² Pilato tsɨ́³ he³ lánh³ rón³² lɨ́¹³ lión³² dí² Jesús; tɨ³la³ tsá² judíos hí³ né³, ca³tɨ́² ca³hóh³² siáh³ hi³ ca³juáh³: 
\p ―¡Nɨ́¹juáh³ hi³ ca³lion¹ nú² tsá² nɨ́², jáun² tiú²uú² re² juónh³² yáh³ hnú² quiúnh¹ *tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ juú² Roma! ¡Quí¹ lɨ³ua³ jan² tsá² juáh³ hi³ lɨ́n³ re²¹, tsá² la³ hí³ ná¹hniei²¹ bíh¹ quionh³ tsá² cuá¹lɨ́n³ hí³ mɨ³chí¹! 
\p  
\v 13 Jáun² jmɨ́¹ ca³náɨ³² Pilato jáɨ¹³ nɨ́² né³, ca³jmú³ héih³² hi³ chin¹³ tsú² Jesús tɨ³ cheih³², hi³ jáun² ca³cuá³ ñí¹ hmá²sɨ¹ quien² quioh²¹, ñí¹ jáun² jmɨ́¹ téh²³ tsú² Gabata quionh³ jú¹ *hebreo, la³ cun³ niéih³ “Ñí¹ rá¹já²³ quɨ́n¹”.  
\v 14 Cua³hlau³ *Jmɨ́¹hɨ́en¹ bíh¹ jmɨ́¹jáun², hi³ jáun² ná¹jmu² tsú² hua³jan²¹ la³ cun³ hi³ lɨ³ hniáuh³²; míh¹ tiá² cun³ la³ nio¹ jñéi³ tɨ³ hú²niéi² jmɨ́¹ ca³juáh³ Pilato ñí¹con² tsá² judíos hí³ la³ lá²: 
\p ―¡Lá² zenh² re²¹ juóuh³² náh²! 
\p  
\v 15 Tɨ³la³ tsá² hí³ né³ ca³tɨ́² ca³hóh³² bíh¹ hi³ ca³juáh³: 
\p ―Chin³² tsá² nɨ́², chin³² tsá² nɨ́²; ma³jan³² ñí¹ taun³ crei²¹. 
\p Hi³ jáun² Pilato ca³juáh³ siáh³: 
\p ―¿Hí¹ lɨ́¹³ ton¹ jná¹³ crei²¹ re²¹ juóuh³² hnoh² dúh¹? 
\p Jáun² tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ ca³juáh³ siáh³ la³ lá²: 
\p ―Jɨ́³²la³ jan² tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ bíh¹ lɨ́n³ re²¹ juo¹³ jnoh¹, ha³ tiú²uú² hin² zian² yáh³ tsá² siánh³. 
\p  
\v 16 Jáun² Pilato ca³jɨenh³ cú²jueh³² Jesús ñí¹con² tsá² hí³ hi³ cu³tsa³² cuɨ́¹ cha³ton³ tsú² cú²jueh³² crei²¹, hi³ jáun² ca³jón³² bíh¹ tsá² hí³ Jesús. 
\s1 Má²ton³ tsú² Jesús crei²¹ 
\r (Mateo 27:32-44; Marcos 15:21-32; Lucas 23:26-43) 
\p  
\v 17 Jmɨ́¹ má²lɨ³² jáun² né³, cua³han³ bíh¹ Jesús hi³ quian³² crei²¹ quioh²¹, hi³ ngau³ tɨ³ juɨ³² tsɨ³ máh³ ñí¹ téh²³ tsú² “Máh³ Mú³² Chí¹ Tsáu²”, hi³ cun³quionh³ jú¹jma² *hebreo né³, téh²³ tsú² “Gólgota”.  
\v 18 Ñí¹ jáun² bíh¹ ca³ton³ tsú² Jesús crei²¹. Ja³bí¹ ca³ton³ tsú² siáh³ crei²¹ cónh³í¹ gon³ tsáu², ma³ jan² la³ cá² jo²¹, hi³ jáun² chu³jo² né³ tón³² Jesús.  
\v 19 Jáun² Pilato ca³jmú³ héih³² hi³ tsa³ton³² tsú² huéh³ ta³ chí¹ crei²¹ ñí¹ tón²¹ jáun² Jesús, hi³ juáh³ la³ lá²: “Jesús Tsá² Nazaret, Re²¹ Juo¹³ Tsá² Judíos”.  
\v 20 Juóun³² bíh¹ tsá² judíos ca³hɨ́³ huéh³ jáun², quí¹ ñí¹ má²janh² can³² juú² bíh¹ ca³ton³ tsú² Jesús crei²¹, hi³ huéh³ jáun² né³ jmɨ́¹ lɨ́³ cun³quionh³ jú¹jma² hebreo, jú¹ *latín jɨ³ jú¹ *griego nɨ́² siáh³.  
\v 21 Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, tsá² ná¹lɨ́n³ mi³jmú³ la³ má²quionh³ tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ ca³záɨh³ Pilato la³ lá²: 
\p ―Tiá² jmɨ́¹ hniáuh²¹ yáh³ jmúh¹ nú² huéh³ hi³ juáh³: “Re²¹ Juo¹³ Tsá² Judíos”; tɨ³ re² jmu³ huéh³ hi³ juáh³: “Tsá² Lá² Juáh³ Hi³ Lɨ́n³ Re²¹ Juo¹³ Tsá² Judíos”. 
\p  
\v 22 Tɨ³la³ Pilato né³, ca³ngáɨ³ hi³ ca³juáh³: 
\p ―Nɨ́² cuɨ́¹ lɨ́³ la³ cun³ hi³ má²lɨ́²jmú³² jná¹³. 
\p  
\v 23 Jáun² jmɨ́¹ má²lɨ́²ton³ jáun² hliáu³ crei²¹ Jesús né³, ca³caun² dí² ha¹ tsú², hi³ ca³chin² dí² quiún³ tsoh³, ma³ cáun² quioh²¹ la³ ma³ jan² hliáu³. Jáun² ca³can³ tsú² siáh³ hmɨh³² hu²¹ ñeh², tɨ³la³ hmɨh³² jáun² né³ tiá² lin¹ yáh³ ñí¹ jmɨ́¹ hmɨ³², cáun² bíh¹ jmɨ́¹ rá²láɨn¹ tá¹ cáun² chi³cuú² hi³ la³ tɨ³ há³².  
\v 24 Jáun² hliáu³ hí³ ca³juónh³ má²tún² hmóu³² la³ lá²: 
\p ―Ha³ tiá² cáɨ¹³ yáh³ dí²; tɨ³ re² bíh¹ chí¹³ dí² jáɨ¹³ hi³ jáun² neh²¹ hin² tsánh² joh¹³. 
\p La³ jáun² bíh¹ ca³lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí², hi³ rá¹juáh³ la³ lá²: “Ca³tsáunh³ bíh¹ tsú² hán² jná¹³, hi³ ca³chí² tsú² siáh³ jáɨ¹³ ca³tɨ²¹ hmɨh³² quion²¹ ná¹”. La³ nɨ́² bíh¹ ca³jmú³ hliáu³ hí³. 
\p  
\v 25 Có³² crei²¹ tón³² jáun² Jesús né³ jmɨ́¹ zenh¹ mí¹ziú¹³ tsú² la³ má²quionh³ tsá²mɨ³ raɨnh²¹; có³² jáun² jmɨ́¹ zenh¹ siáh³ Má²réi³ ñí²cuo² Cleofas la³ má²quionh³ Má²réi³ tsá² zian² juú² Magdalá.  
\v 26 Jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² Jesús mí¹ziú¹³, la³ má²quionh³ jan² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² hi³ jmɨ́¹ zenh¹ siáh³ có³² jáun², tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ tsú² hí³, jáun² ca³záɨh³ dí² mí¹ziú¹³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² mɨ́¹, nɨ́² bíh¹ zenh² tsá² lɨ́¹³ jɨen¹ nú² la³jmɨ́¹ jɨen¹ nú² jónh³². 
\p  
\v 27 Jmɨ́¹jáun² ca³záɨh³ dí² siáh³ tsá² hen² hí³ tɨ³ con² dí²: 
\p ―Jɨen¹ tiá³ tsá²mɨ³ nɨ́² la³jmɨ́¹ jɨen¹ nú² mí²ziúh². 
\p Hi³ jáun² la³ cun³ jmɨ́¹jáun² bíh¹ ca³jón³² tsá² hí³ Má²réi³ hñú¹³. 
\s1 Jmɨ́¹ jun¹ Jesús 
\r (Mateo 27:45-56; Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49) 
\p  
\v 28 Jmɨ́¹ má²lɨ³² jáun² né³, má²ñi³² bíh¹ Jesús hi³ la³jɨ́³² bíh¹ má²ca³lɨ³tí³, hi³ jáun² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Jlánh¹ má²quiéin² tsɨn³². 
\p Ca³juáh³ tsú² la³ nɨ́², quí¹ hi³ jáun² lɨ́¹³ lɨ³tí³ rón³² la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí² bíh¹. 
\p  
\v 29 Hi³ ñí¹ jáun² né³ jmɨ́¹ zeh¹ cáun² tse³ hi³ dí¹canh² mu² mɨ³ uóun²jɨeh¹³ hi³ má²zéih¹ lɨ́n²¹; hi³ jáun² ca³ma³jlɨh²¹ tsú² cáun² chí² náh² hɨnh²³ jmáɨ² quionh³ hi³ jáun², hi³ ca³di³chí³ dí² hná¹³ cáun² hmá²tiéi¹³ hi³ téh²³ tsú² hisopo, hi³ jáun² ca³hiéih³ dí² ho³ Jesús.  
\v 30 Jáun² Jesús ca³yenh³ mu² jáun²; jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―La³jɨ́³² bíh¹ má²ca³lɨ³tí³. 
\p Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² ca³quɨ́h³² chí¹ hi³ ca³cua³ha³ tsɨ́³. 
\s1 Jan² hliáu³ hɨh³² ja¹ mɨ³hue¹³ Jesús quionh³ hmá² zunh²¹ quioh²¹ 
\p  
\v 31 Né³² né³, jmáɨ¹ jáun² má² cua³hlau³ Jmɨ́¹hɨ́en¹ bíh¹, hi³ jáun² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹ tiá² ca³lɨ³hnió³ hi³ la³ má²ná¹tón²¹ jáun² tsá² hí³ crei²¹ tá¹la³ *jmáɨ¹ nio² tie³, quí¹ jmáɨ¹ jáun² dá² cáun² jmáɨ¹ jueh³² bíh¹. Hi³ jáun² ca³hiu³ ca³mɨ́³ dí² ñí¹con² Pilato hi³ jmu³ tsú² héih³² hi³ tsa³jáu³ tsú² cú²jueh³² ta³ tsá² ná¹tón²¹ hí³ crei²¹, hi³ jáun² sión³² tsú² hla¹ má¹lɨ³² jáun².  
\v 32 Jáun² jmɨ́¹jáun² já¹taunh²¹ siáh³ hliáu³, hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³cha³táunh¹ jáun², ca³jó³ ta³ tsá² chí¹tón²¹ la³ñí¹, jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³jó³ dí² siáh³ ta³ tsá² jan² hí³;  
\v 33 tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³ta³tonh¹ dí² ñí¹ chí¹tón²¹ Jesús má¹ná¹, jmɨ́¹jáun² ca³jɨ́e³ dí² hi³ má²hí¹jún¹ bíh¹ tsú², hi³ jáun² tiú²uú² ca³jó³ yáh³ dí² ta³ Jesús. 
\p  
\v 34 Tɨ³la³ cun³ jáun² ca³hɨ́h³ bíh¹ jan² hliáu³ ja¹ mɨ³hue¹³ Jesús cun³quionh³ hmá² zunh²¹ quioh²¹, hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³táɨn² jmɨ² jɨ³ jmáɨ² nɨ́² siáh³.  
\v 35 Tsá² cha³² jáɨ¹³ lá² dá² hú¹tá¹ ca³jɨ́e³ bíh¹, hi³ jáun² la³jɨ́³² hi³ cha³² tsú² lɨ́³ hú¹tá¹ jú¹ tson² bíh¹; ñi³² bíh¹ tsú² hi³ jú¹ tson² bíh¹ hleh³², hi³ jáun² hnoh² uá²jaɨ³² lɨ́¹³ cháh¹³ cáun² honh².  
\v 36 Quí¹ la³ nɨ́² dá² ca³lɨ³ hi³ jáun² lɨ³tí³ la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí² bíh¹, hi³ juáh³ jáun² la³ lá²: “Hí¹ cáun² yáh³ mú³² quioh²¹ tsú² tiá² jau³ tsáu²”.  
\v 37 Ja³bí¹ zia³² siáh³ cáun² ñí¹ rá¹juáh³ la³ lá²: “Jɨ́en³² bíh¹ tsú² tsá² ca³hɨnh³”. 
\s1 Jmɨ́¹ já¹haun³ Jesús 
\r (Mateo 27:57-66; Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56) 
\p  
\v 38 Jmɨ́¹ má²lɨ³² jáun² né³, ngau³ Sé³² tsá² zian² juú² Arimatea hi³ ca³ñí¹mɨ́² jáɨ¹³ ñí¹con² Pilato hi³ tsa³quión³² dí² hla¹ Jesús. Quí¹ Sé³² hí³ dá² jmɨ́¹ lɨ́n³ bíh¹ tsá² hen² tɨ³ con² Jesús, uá¹jinh¹ ta³ conh¹ quí¹ cun³ñí¹ hi³ juénh² tsú² tsá² judíos tsá² ná¹ñí¹. Ca³cué³ bíh¹ Pilato jáɨ¹³, hi³ jáun² Sé³² né³ ca³ñí¹quión²¹ hla¹.  
\v 39 Ja³bí¹ Nicodemo tsá² ca³ñí¹lienh¹³ hí³ Jesús cáun² já¹niéi², ca³chó³² siáh³ hi³ quian³² míh¹ tiá² cun³ quiu³quia³hnɨ³² qui¹ló¹ no¹ má²ró³² hi³ lɨ́³ cun³quionh³ háu² téh²³ tsú² mirra má²ná¹jan² quionh³ háu² téh²³ tsú² áloes.  
\v 40 Hi³ jáun² Sé³² hí³ quionh³ Nicodemo ca³cón³² hla¹ Jesús, hi³ jáun² ca³tsáɨnh³² dí² cáun² hmɨh³² jmuh³ tiáu² lɨ́³ quionh³ mí²ñi³² lino jmɨ́¹ má²lɨ́²jñéi³² dí² jáun² no¹ má²ró³² jáun², la³ cun³ rón³² hi³ ná¹ngɨ²³ jáun² tsá² judíos hi³ hón³² hla¹ la³ jáun².  
\v 41 Có³² ñí¹ cá¹taun³ jáun² Jesús crei²¹ jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² ñí¹ jná¹ hmá² quioh²¹ tsáu², hi³ ñí¹ jáun² né³ jmɨ́¹ hó²¹ cáun² tá²hón³² hmaɨ²¹ ñí¹ hí¹ jan² hla¹ tiá² jmɨ́¹ má²ca³tanh² tsú².  
\v 42 Jáun² ñí¹ jáun² bíh¹ ca³hón³² tsú² cú²jueh³² hla¹ Jesús, quí¹hliá² tá²hón³² jáun² bíh¹ jmɨ́¹ zeh¹ ca³lá² ñí¹ má²janh², quí¹ cun³ñí¹ hi³ jmɨ́¹ má²ñí¹tsá² bíh¹ jmáɨ¹ hi³ jmu² tsú² hua³jan²¹ hi³ hniáuh³² jmáɨ¹ nio² tie³ quioh²¹ tsá² judíos. 
\c 20  
\s1 Jmɨ́¹ ca³jenh¹³ Jesús 
\r (Mateo 28:1-10; Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-12) 
\p  
\v 1 Hi³ jáun² né³, jmɨ́¹ la³ñí¹ jmáɨ¹ hi³ ca³lɨ³liau³ sɨ́²ma¹ná¹, ta³ ná¹juan³² lɨ́n³² ñéi¹ Má²réi³ tsá² zian² juú² Magdalá ñí¹ hó²¹ tá²hón³² jáun²; tɨ³la³ jmɨ́¹ cá¹chó²¹ tsú² jáun² ñí¹ jáun² né³, ca³jɨ́e³ tsú² hi³ sa³ tiú²uú² dí¹jnáɨ²³ yáh³ ho³ tá²hón³² quɨ́n¹ hi³ jmɨ́¹ dí¹jnáɨ²³ jáun².  
\v 2 Jmɨ́¹jáun² ngah³ tsú² cú²hé² tɨ³ ñí¹ jmɨ́¹ cuá³ Sí¹mu²¹ Pé¹ quionh³ tsá² jan² hí³, tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ hí³ Jesús, hi³ ca³ñí¹zeh¹ dí² la³ lá²: 
\p ―La³ má²lɨ́²chin² bíh¹ tsú² Tɨ³² Juo¹³ dí² hñu³ tá²hón³², tiá² né¹ yáh³ ha³ dá² jinh¹ cuɨ́²ñí¹quion¹³ tsú² hla¹. 
\p  
\v 3 Hi³ jáun² Pé¹ né³, la³ má²quionh³ tsá² jan² hí³ ja³taunh²¹ ñí¹ hó²¹ tá²hón³².  
\v 4 Ca³la³ cú²hé² lɨ́n³² bíh¹ já¹taunh²¹ tsú² tá¹ gon³ cu³lɨ²¹, tɨ³la³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ cú²hé² ngau³ tsá² jan² hí³ má¹ná¹, hi³ jáun² ca³chó³² chí¹ján³ ho³ tá²hón³² la³ cónh³ bíh¹ Pé¹.  
\v 5 Jáun² jmɨ́¹jáun² ca³jmú³ hí¹sian², hi³ ca³jáɨh³ ñí¹ tɨ³ ñéih³, jáun² ca³jɨ́e³ tsú² hmɨh³² tiáu² jáun² hi³ ná¹tsɨ²¹ ñí¹ jáun², tɨ³la³ tiá² hi³ yáh³ tsú² la³ tɨ³ ñéih³ má¹ná¹.  
\v 6 Tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³chó³² Pé¹ né³, ca³la³ má²hún¹ la³ tɨ³ ñéih³ tá²hón³² bíh¹ ca³jmú³. Jáun² ja³bí¹ hí³ uá²jaɨ³² ca³jɨ́e³ hmɨh³² tiáu² hi³ ná¹tsɨ²¹ ñí¹ jáun².  
\v 7 Ja³bí¹ ca³jɨ́e³ tsú² siáh³ hmɨh³² hi³ jmɨ́¹ tsáɨh³ chí¹ Jesús. Tɨ³la³ hmɨh³² jáun² má¹ná¹, ha³ tiá² cu³tsa³² jmɨ́¹ nio¹ yáh³ quionh³ hmɨh³² hi³ jmɨ́¹ tsaɨnh³² tsú², cánh³ jmɨ́¹ nio¹ bíh¹ hi³ rá¹pan².  
\v 8 Jáun² ca³hi³ siáh³ uá²jaɨ³² tsá² cá²chó³² hí³ la³ñí¹ tɨ³ ñéih³ hi³ ca³jɨ́e³ siáh³ uá²jaɨ³² la³ cun³ hi³ má²lɨ³², hi³ jáun² ca³taunh³ ta²¹.  
\v 9 Quí¹ tiá² re² jmɨ́¹ má²ca³ngɨ¹³ yáh³ tsú² la³ cun³ hi³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí², hi³ ca³tɨn¹ bíh¹ Jesús hi³ jenh¹³ ja¹ hla¹.  
\v 10 Jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ja³tanh²¹ bíh¹ tsá² hí³ hñú¹³. 
\s1 Jesús má²jnia³² ñí¹con² Má²réi³ tsá² ja³ juú² Magdalá 
\r (Marcos 16:9-11) 
\p  
\v 11 Tɨ³la³ Má²réi³ hí³ má¹ná¹, ca³ta³zanh¹ bíh¹ ho³ tá²hón³² hi³ dí¹ho², hi³ ta³ dí¹ho² jáun² né³ ca³jáɨh³ ñí¹ tɨ³ ñéih³.  
\v 12 Jmɨ́¹jáun² ca³jɨ́en³² tsú² gon³ tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² hi³ ná¹quih³² hmɨh³² tiáu², hi³ ná¹tsɨn¹ ñí¹ jmɨ́¹ rá²tsɨn² jáun² Jesús; jan² jmɨ́¹ cuá¹tón²¹ ñí¹ jmɨ́¹ lɨ́³ ta³ chí¹, hi³ cónh³ siáh³ jan² jmɨ́¹ cuá¹tón²¹ ñí¹ jmɨ́¹ lɨ́³ ta³ ta³.  
\v 13 Tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³ hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―¿He³ lɨ³, jáun² uoh³² hnú² né³ tsá²mɨ³? 
\p Jáun² Má²réi³ hí³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Quí¹hliá² la³ má²lɨ́²chin² bíh¹ tsáu² Tɨ³² Juóu³² jná¹³, hi³ tiá² ño¹ jná¹³ ha³ jinh¹ má²cuɨ́²ñí¹quion¹³ tsú² hla¹. 
\p  
\v 14 Cun³ dí¹juáh²³ la³ nɨ́² bíh¹ tsú² jmɨ́¹ ca³jinh³ tɨ³ cu³hna²¹, hi³ jáun² ca³jɨ́e³ hi³ zenh² Jesús ñí¹ jáun²; tɨ³la³ tiá² ca³lɨ³tsɨn² yáh³ tsú² hi³ Jesús bíh¹ la³ Tsá² hí³.  
\v 15 Hi³ jáun² Jesús ca³ngáɨ³ ñí¹con² tsú² la³ lá²: 
\p ―¿He³ láɨh³² sa³ uoh³² hnú² né³ tsá²mɨ³? ¿Hin² dá² hnah²³ hnú²? 
\p Tɨ³la³ hí³ dí² né³ jmɨ́¹ lɨ́n²³ hi³ tsá² jmu² hua³hí¹³ ja¹ hmá² jáun² bíh¹ tsá² hí³, hi³ jáun² ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Hnú² tsá²ñuh², nɨ́¹juáh³ hnú² bíh¹ cua³chin³² nú² hla¹, jáun² juah²¹ tiá³ ha³ jinh¹ cuɨ́²ñí¹quion¹³ nú², jáun² ñí¹cón²¹ jná¹³. 
\p  
\v 16 Jáun² ca³juáh³ Jesús: 
\p ―¡Má²réi³! 
\p Jáun² ca³jinh³ dí² tɨ³ ñí¹ hó²¹ñí¹ tsú² hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá² cun³quionh³ jú¹jma² *hebreo: 
\p ―¡Raboni! (hi³ hnió³ juáh³ “Tɨ³²”). 
\p  
\v 17 Jáun² Jesús né³ ca³juáh³: 
\p ―Tú³ tín² tán² jná¹³, quí¹ tiá² má²cuá²ñíh¹ yáh³ jná¹³ ñí¹ cuá³ Ñuh³². Tɨ³la³ cuánh², cuá²zéih³ tsá² renh² jná¹³ hi³ ñih²¹ jná¹³ tɨ³ ñí¹ cuá³ Ñuh³², Tsá² lɨ́n³ hí³ siáh³ Ñeh² hnoh²; ñih²¹ jná¹³ tɨ³ ñí¹con² Dió³² Juóu³² jná¹³, Tsá² lɨ́n³ siáh³ Dió³² Juóuh³² hnoh². 
\p  
\v 18 Hi³ jáun² Má²réi³ hí³ né³ ngah³, hi³ ñí¹zeh¹ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú², hi³ ca³ñí¹juah²¹ hi³ má²lɨ́²jɨ́en³² dí² Tɨ³² Juo¹³, jɨ³ hi³ ca³chá³ dí² siáh³ la³ cun³ hi³ ca³juáh³ tsú² jáun². 
\s1 Jesús má²jnia³² ñí¹con² tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² 
\r (Mateo 28:16-20; Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; 1 Corintios 15:5-7) 
\p  
\v 19 Jmɨ́¹ ca³zɨ³² hi³ la³ñí¹ jmáɨ¹ hi³ ca³lɨ³liau³ sɨ́²ma¹ná¹ jáun² né³, jmɨ́¹ ná¹ngɨh³² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² cáun² ñéih³, hi³ má²dí¹jnaɨ³² tiá³ ho³hñú¹³ cun³ñí¹ hi³ juénh² tsú² tsá² *judíos tsá² ná¹ñí¹. Tɨ³la³ Jesús né³, hi³ bíh¹ ñéih³ hi³ ca³náu² chu³jo² ñí¹ tionh¹ tsá² hí³, hi³ ca³záɨh³ dí² tsú² la³ lá²: 
\p ―¡Cuɨ́¹ zian² náh² cáun² hi³ re² hi³ tɨn²! 
\p  
\v 20 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² la³ nɨ́² tsú² ca³hɨ́e³ cuo² la³ má²quionh³ ñí¹ ja¹hɨ́h¹ ja¹ mɨ³hue¹³. Hi³ jáun² tsá² hí³ né³ ca³lɨ³ hiún² lɨ́n³² tsɨ́³ jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² Tɨ³² Juo¹³.  
\v 21 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―¡Cuɨ́¹ zian² náh² cáun² hi³ re² hi³ tɨn²! La³jmɨ́¹ ca³ze³ jná¹³ Ñuh³², la³ jáun² bíh¹ má²zei²¹ jná¹³ hnoh². 
\p  
\v 22 Jmɨ́¹jáun² ca³jie³ dí² ñí¹ quioh²¹ tsá² hí³, hi³ ca³záɨh³ dí² la³ lá²: 
\p ―Hen³ náh² Jmɨ́²chí³ Chun¹.  
\v 23 Nɨ́¹juáh³ tsá² hin¹³ hnoh² tso³ quioh²¹, jáun² hin³ bíh¹ tsáu¹³ tsú²; hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² tiá² hin¹³ náh² tso³ quioh²¹ né³, jáun² la³ má²ná¹ren² jáun² bíh¹ tsú² tsáu¹³ lɨ́¹³. 
\s1 Tú¹ma²¹ dí¹jɨ́en³² Jesús hi³ má²ca³jenh¹³ 
\p  
\v 24 Tɨ³la³ Tú¹ma²¹ má¹ná¹, jan² tsá² quian³tun³ hí³, tsá² jmɨ́¹ téh²³ tsú² hí³ dún² gon³, tiá² jmɨ́¹ cuá³ yáh³ quionh³ tsá² ñí¹ hná¹ jáun² jmɨ́¹ ca³ma³jnia³² jáun² Jesús.  
\v 25 Jáun² ca³záɨh³ tsá² ñí¹ hná¹ jáun² Tú¹ma²¹ la³ lá²: 
\p ―Má²ca³neh²¹ bíh¹ jnoh¹ Tɨ³² Juo¹³ dí². 
\p Tɨ³la³ Tú¹ma²¹ má¹ná¹, ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Ha³ tiá² lɨ́¹³ yáh³ taunh²¹ jná¹³ ta²¹ nɨ́¹juáh³ ta³ tiá² má²lɨ́²jɨ́e³² jná¹³ cuo² tsú² ñí¹ ca³tóh³ pa³², hi³ loh²¹ jná¹³ siáh³ zeih²¹ uón²¹ ñí¹ ca³tóh³ jáun² pa³², jɨ³ hi³ cuoh²¹ jná¹³ siáh³ ñí¹ ja¹hɨ́h¹ jáun² quioh²¹ tsú². 
\p  
\v 26 Jmɨ́¹ la³ má²jña³ jmáɨ¹ jáun² né³, ca³ngɨh³² siáh³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² Jesús cáun² ñéih³, jáun² jmɨ́¹jáun² bíh¹ jmɨ́¹ má²tso² Tú¹ma²¹ ja¹ tsá² hí³. Hi³ jáun² uá¹jinh¹ jmɨ́¹ dí¹jnaɨ³² siáh³ tiá³ ho³ hñú¹³, cu³ jáun² ca³hi³ bíh¹ Jesús ñéih³ hi³ ca³náu² chu³jo² ja¹ ñí¹ tionh¹ tsá² hí³ hi³ ca³juáh³: 
\p ―Cuɨ́¹ zian² náh² cáun² hi³ re² hi³ tɨn². 
\p  
\v 27 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³záɨh³ tsú² Tú¹ma²¹: 
\p ―Sá¹nɨ́² jɨe³ uón³² jná¹³, loh³ zeih²¹ cuonh², cuɨ́¹ já² siáh³ cuonh² nú² hi³ cuóh¹³ nú² já¹ mɨ³hué³² jná¹³. Ha³ lɨ́²uú² cuɨ́¹ lɨ́n³ nú² jan² tsá² tiá² ta²¹ haɨh²¹, tɨ³ re² cuɨ́¹ lɨ́n³ nú² tsá² nio² cáun² tsɨ́³ bíh¹. 
\p  
\v 28 Jáun² Tú¹ma²¹ ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―¡Hnú² Tɨ³² jɨ³ Dió³² Juóu³² jná¹³! 
\p  
\v 29 Hi³ jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús: 
\p ―Tú¹ma²¹, ta³né³² dá² má²táunh²³ hnú² ta²¹ quí¹hliá² hi³ má²lɨ́²jɨe¹ bíh¹ hnú² jná¹³. Jlánh¹ jmɨ́¹ ren² nɨ́¹juáh³ tsá² taunh³² ta²¹ uá¹jinh¹ ta³ tiá² má²lɨ́²jɨ́e³. 
\s1 He³ ca³tɨ²¹ hi³ ca³lɨ³ sí² lá² 
\p  
\v 30 Hliáun³ lɨ́n³² bíh¹ li²¹ hi³ lɨ́³ hua³jueh³² ca³jmú³ Jesús ñí¹ hná¹ nɨ́² ñí¹ ta³ ñí¹ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², hi³ tiá² rá¹tioh³ yáh³ ñí¹ sí² lá².  
\v 31 Tɨ³la³ la³ cun³ hi³ má²rá¹tioh³ lá² má¹ná¹, má²rá¹tioh³ quí¹ hi³ jáun² táunh¹³ hnoh² ta²¹ hi³ Jesús bíh¹ lɨ́n³ Cristo Jon² Dió³², jɨ³ hi³ jáun² lɨ́¹³ zian² náh² siáh³ hi³ hmaɨ²¹ nɨ́¹juáh³ hi³ tanh²³ náh² tsú² ta²¹. 
\c 21  
\s1 Jesús má²jnia³² ñí¹con² quiaun³ tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² 
\p  
\v 1 Jmɨ́¹ lɨ́¹cáɨn² jáun² ca³ma³jnia³² siáh³ Jesús ñí¹con² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con², can³² jmáɨ² lɨ́¹ ná¹ho³ ñí¹ téh²³ tsú² Tiberias. Jmɨ́¹ ca³ma³jnia³² tsú² jáun², lɨ³ la³ lá²:  
\v 2 Jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ tionh¹ Sí¹mu²¹ Pé¹ cu³tsa³² quionh³ Tú¹ma²¹ tsá² téh²³ tsú² hí³ dún² gon³, Natanael tsá² zian² juú² Caná hɨ́n¹³ tɨ³ Galilea, tá¹ gon³ tsá¹ jon² Zebedeo nɨ́², la³ má²quionh³ gon³ tsá² ñí¹ hná¹ jáun², tsá² haɨn²¹ tɨ³ con² Jesús.  
\v 3 Jáun² Sí¹mu²¹ Pé¹ ca³záɨh³ tsá² hí³ la³ lá²: 
\p ―Cuɨ́¹ ñí¹zánh²¹ jná¹³ jáh³ jmáɨ². 
\p Jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Ja³bí¹ jnoh¹ uá²jaɨ³² tsáu¹³ quiúnh¹ hnú². 
\p Ja³taunh²¹ bíh¹ tsú² hi³ ca³taunh³ cáun² mu², tɨ³la³ já¹niéi² jáun² ha³ tiá² jáh³ ca³jáun³ hí¹ cu³ hlá² cu³ nɨ́² yáh³ tsú².  
\v 4 Jmɨ́¹ má²já²jnia² jáun² né³ ca³ñí¹náu² Jesús can³² jmáɨ², tɨ³la³ tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² tsú² né³, tiá² jmɨ́¹ lɨ́²tsɨn² yáh³ hi³ hí³ bíh¹ dí² zenh² ñí¹ jáun².  
\v 5 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ ñí¹con² tsá² hí³, hi³ ca³juáh³: 
\p ―Hnoh² tsá¹ñú¹, ¿má¹ca³jáun³ ca³lá² jáh³? 
\p Jáun² tsá² hí³ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Hí¹ jan² yáh³ jáh³ tiá² má²ca³jáun³. 
\p  
\v 6 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Ñéih¹ dú¹ tiá³ hmá³ tɨ³ jo²¹ cuá² chu²¹ mu² nɨ́² quián¹³ neh²¹; jáun² sá¹nɨ́² jɨeh²¹ náh², jáun³ bíh¹ jáh³. 
\p Ca³jmú³ bíh¹ tsú² la³ jáun² jmɨ́¹ ca³jmú³; jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³la³ hí¹juáh³ tiú²uú² jmɨ́¹ tióh³² bíh¹ tsú² hi³ chí¹³ hmá³ jáun² chu³ jmáɨ² quí¹ cun³ñí¹ hi³ juóun³² lɨ́n³² bíh¹ jáh³ jmáɨ² má²tiáunh¹ hñu³ hmá³ jáun².  
\v 7 Hi³ jáun² tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ hí³ Jesús né³, ca³záɨh³ Pé¹ la³ lá²: 
\p ―¡Já² Tɨ³² Juo¹³ bíh¹ dí² nɨ³²! 
\p La³ cun³ jmɨ́¹ ca³náɨ³² jáun² bíh¹ Sí¹mu²¹ Pé¹ hi³ Tɨ³² Juo¹³ bíh¹ dí² lánh³ hí³, hi³ jáun² má²ta²¹ ca³quɨh³ ha¹, (quí¹ jmɨ́¹ dí¹láun³ bíh¹ tsú²), hi³ jáun² ca³háɨn³ chu³ jmáɨ² hi³ ca³ra³tsɨ³² jmáɨ².  
\v 8 Tɨ³la³ tsá² ñí¹ hná¹ jáun² né³ ja³tanh²¹ bíh¹ tɨ³ can³² jmáɨ² cun³quionh³ mu², hi³ hí¹cuounh³² hmá³ ta³ tiáunh¹ jáun² jáh³ jmáɨ², quí¹ cun³ tun³ nio² hñá³láu³ lɨ́² bíh¹ jéi³²í¹ jmɨ́¹ tí³ ñí¹ jmɨ́¹ tsɨ³² mu² hi³ la³ tɨ³ jenh³ jmáɨ².  
\v 9 Hi³ jmɨ́¹ ca³cha³tánh¹ tsú² jáun² can³² jmáɨ² né³, ca³son² hñu³ mu², jáun² ca³jɨ́e³ tsú² hi³ má²ná¹cau²¹ sɨ́², hi³ má²rá¹tsɨn² jan² jáh³ jmáɨ² ñí¹ sɨ́² la³ má²quionh³ ca³lá² *hí³ cuú²miih²¹.  
\v 10 Jáun² Jesús ca³juáh³: 
\p ―Quian³² jan² gon³ jáh³ cun³ ca³jáun³ náh² nɨ́². 
\p  
\v 11 Jáun² Sí¹mu²¹ Pé¹ ca³uú³ siáh³ hñu³ mu², hi³ ca³cuonh³ hmá³ tɨ³ ñí¹ quiéin² jenh³ jmáɨ². Ca³la³ hi³ canh² bíh¹ hmá³ jáun² hi³ tiáunh¹ hñá³láun³ tsɨ²¹ tu³la³quia³hnɨ² hñú²; tɨ³la³ uá¹jinh¹ juóun³² lɨ́n³² jáh³ jmɨ́¹ tiáunh¹, cu³ jáun² tiá² ca³cáɨ² bíh¹ hmá³.  
\v 12 Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ Jesús: 
\p ―Ñá²táunh¹ náh² ñá²jmú¹³ má³². 
\p Hí¹ jan² yáh³ tsá² hí³ tiá² lɨ́¹ ca³chá³ tiá³ tsɨ́³ hi³ nga³ hi³ hin² tsánh² hí³ dí², quí¹ jmɨ́¹ má²ca³lɨ³tsɨn² bíh¹ tsú² hi³ Tɨ³² Juo¹³ bíh¹ tsú² hí³.  
\v 13 Jáun² ca³ja³janh³² Jesús hi³ ca³can³ ná¹ hí³ cuú²miih²¹ jáun² hi³ ca³tsóh³ ñí¹con² tsá² hí³, ja³bí¹ la³ jáun² ca³can³ tsú² siáh³ jáh³ má²caun³² hí³ hi³ ca³tsóh³ siáh³ ñí¹con² tsá² hí³. 
\p  
\v 14 Hi³ nɨ́² bíh¹ ñí¹ má²hnaɨh³² jéin³² hi³ ca³ma³jnia³² Jesús ñí¹con² tsá² haɨn²¹ hí³ tɨ³ con² jmɨ́¹ má²ca³jenh¹³ jáun² ja¹ hla¹. 
\s1 Jesús liéinh³² Sí¹mu²¹ Pé¹ 
\p  
\v 15 Jmɨ́¹ má²lɨ́²jmú³ tsú² jáun² má³² hú²niéi² né³, ca³ngáɨ³ Jesús ñí¹con² Sí¹mu²¹ Pé¹: 
\p ―Hnú² Sí¹mu²¹ jon² Juan², ¿hí¹ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ hnau³ nú² jná¹³ la³ cónh³ bíh¹ tsá² nɨ́²? 
\p Jáun² Pé¹ né³ ca³ngáɨ³: 
\p ―Ján³ Tɨ³², ñíh¹ bíh¹ hnú² hi³ hnau³ jná¹³. 
\p Jáun² Jesús ca³juáh³ siáh³: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ la³ jáun², jmu³ hnú² hua³hí¹³ *já¹ziáh² míh¹ joh² jná¹³. 
\p  
\v 16 Jáun² ca³ngáɨ³ tsú² siáh³ ñí¹ má²tɨ³² tenh³ jéin³² hi³ ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Hnú² Sí¹mu²¹ jon² Juan², ¿hnau¹³ nú² jná¹³? 
\p Jmɨ́¹jáun² ca³juáh³ siáh³ Pé¹ la³ lá²: 
\p ―Ján³ Tɨ³², ñíh¹ bíh¹ hnú² huen² hi³ hnau³ bíh¹ jná¹³. 
\p Hi³ jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús: 
\p ―Hi³ jáun² jmu³ hua³hí¹³ já¹ziáh² joh² jná¹³. 
\p  
\v 17 Jáun² ca³ngáɨ³ tsú² siáh³ ñí¹ má²hnaɨh³² jéin³²: 
\p ―Hnú² Sí¹mu²¹ jon² Juan², ¿hnau¹³ hnú² jná¹³? 
\p Hi³ jáun² jmɨ́¹jáun² jlánh¹ hlah³ ca³niau²¹ tsɨ́³ Pé¹, quí¹hliá² sa³ hnɨ³² jéin³² máh³ má²tɨ³² hi³ nga² tsú² ñí¹con² dí² nɨ́¹juáh³ hi³ tson² hnio³ dí² tsú²; hi³ jáun² ca³juáh³ la³ lá²: 
\p ―Tɨ³², la³jɨ́³² bí¹ ñíh¹ hnú². Ñíh¹ bíh¹ hnú² hi³ cu³tí³ hnau³ bíh¹ jná¹³. 
\p Hi³ jáun² ca³juáh³ siáh³ Jesús la³ lá²: 
\p ―Jáun² jmu³ hnú² hua³hí¹³ já¹ziáh² joh² jná¹³ jaun³².  
\v 18 Jú¹ tson² juo³ jná¹³ hnú², hi³ tá¹la³ jmɨ́¹ tsá¹ñú¹ nú², jmɨ́¹ quɨ́h²³ nú² hanh² hi³ jáun² jmɨ́¹ cuóh²³ nú² lɨ³ua³ cáun² ñí¹ hnáuh² nú² cuóh¹³ huen²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ má²lin¹ nú² má¹ná¹, hnú² dá² cáun² má²ñéih¹ cuonh² bíh¹, tsá² siánh³ bíh¹ quieh³ hnú² hanh², jɨ³ hi³ jau³ tsú² siáh³ cáun² ñí¹ tiá² hnáuh² nú² cuóh¹³. 
\p  
\v 19 Cun³quionh³ jáɨ¹³ nɨ́² ca³jmú³ Jesús lin¹ he³ lánh³ rón³² jún³ Pé¹, hi³ jáun² cun³quionh³ la³ jáun² bíh¹ ma³quien² tsú² Dió³². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³juáh³ Jesús: 
\p ―¡Ña³² cu³hna³² jná¹³! 
\s1 Jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ hí³ Jesús 
\p  
\v 20 Jáun² né³, jmɨ́¹ ca³jinh³ Pé¹ tɨ³ cu³hna²¹ ca³jɨ́e³ hi³ cuá¹ja³² tsá² jlánh¹ jmɨ́¹ hnio³ hí³ Jesús, tsá² jmɨ́¹ cuá³ hí³ cu³héin¹ Jesús jmɨ́¹ ca³niéi² hi³ ca³jmú³ tsú² jáun² má³², tsá² ca³juáh³ hí³ ñí¹con² Jesús la³ lá²: “Tɨ³², ¿hin² tsánh² tsa³jɨenh³ hnú²?”  
\v 21 Hi³ jáun² jmɨ́¹ ca³jɨ́en³² Pé¹ tsá² hí³ né³, ca³juáh³: 
\p ―Tɨ³², hi³ ñí¹con² tsá² nɨ́² né³, ¿he³ lɨ́¹³? 
\p  
\v 22 Jáun² Jesús ca³ngáɨ³ la³ lá²: 
\p ―Nɨ́¹juáh³ hnó³² jná¹³ hi³ tsá² nɨ́² zian² ca³la³ tɨ³ ñí¹ cuanh²¹ ná¹, ¿he³ dá² ca³tɨn¹ hnú² dúh¹? Ñí¹ jɨ́²¹la³ hnú² ña³² cu³hna³² jná¹³ bíh¹. 
\p  
\v 23 La³ cun³ jmɨ́¹jáun² já¹ngɨ³ jáɨ¹³ jáun² ja¹ tsá² raɨnh²¹ tsú² ñí¹ hná¹ jáun² hi³ tsá² jlánh¹ hnio³ hí³ Jesús néh¹ tiá² jún³. Tɨ³la³ tiá² ca³juáh³ yáh³ Jesús hi³ tsá² hí³ tiá² jún³, quí¹ la³ lá² bíh¹ ca³juáh³ tsú²: “Nɨ́¹juáh³ hi³ hnó³² jná¹³ hi³ zian² tsú² ca³la³ tɨ³ ñí¹ cuanh²¹ ná¹, ¿he³ dá² ca³tɨn¹ hnú²?” 
\p  
\v 24 Hnga² bíh¹ tsá² jlánh¹ hnio³ hí³ Jesús cha³² jáɨ¹³ tioh³ sí² lá², jɨ³ hi³ ca³jmú³ tsú² siáh³ sí². Hi³ jáun² né¹ jnoh¹ hi³ jú¹ tson² bíh¹ hleh³² tsú². 
\p  
\v 25 Zia³² bíh¹ siáh³ hliáun³ lɨ́n³² hi³ ca³jmú³ Jesús ñí¹ hná¹ nɨ́², hi³ sá¹jmɨ́¹ hi³ tóh³² tsú² ñí¹ sí² ma³ quin³² ma³ caun³² la³jɨ́³² hi³ jáun², len³ jná¹³ hi³ ca³la³ hí¹juáh³ tá¹ cáun² hngá¹máh³ yáh³ tiá² jmɨ́¹ heih²¹ sí² hi³ jmɨ́¹ lɨ́¹³ jmu³ tsú². [Cu³ nɨ́² bíh¹ tí³ jáɨ¹³.]