\id 2CO \h 2 CORINTIOS \toc1 Sí² Ñí¹ Má²tun³ Hi³ Ca³zen³ Po¹ Ñí¹con² Tsá² Corintios \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt1 Sí² Ñí¹ Má²tun³ Hi³ Ca³zen³ Po¹ Ñí¹con² Tsá² Corintios \c 1 \s1 Po¹ zen² siáh³ cáun² sí² ñí¹con² tsá² lɨ́n³ cuáh³² juú² Corinto \p \v 1 Jná¹³ la³² Po¹, jan² *tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Jesús Tsá² lɨ́n³ Cristo cun³ñí¹ hi³ hnió³ Dió³² la³ jáun²; zein³² jná¹³ sí² lá² quiúnh¹ jná¹³ reh² dí² Timoteo, ñí¹con² hnoh² tsá² má²lɨ́n³ náh² cuáh³² quioh²¹ Dió³² já¹ juú² Corinto nɨ́², jɨ³ la³ má²quionh³ la³jɨ́n³² tsá² hɨ́n¹³ Acaya, tsá² má²joh¹ Dió³². \v 2 Dió³² Jméi² dí² jɨ³ Jesucristo Tɨ³² Juo¹³ dí² cuɨ́¹ má¹mieh² hnoh², jɨ³ hi³ cuɨ́¹ jmu¹ tsú² hi³ zian² náh² cáun² hi³ re² hi³ tɨn². \s1 Má²tso² Po¹ tsɨ́³ \p \v 3 Cuɨ́¹ lɨ³quien² bíh¹ Dió³² Jméi² Jesucristo Tɨ³² Juo¹³ dí², quí¹ hí³ bíh¹ Jméi² dí², Tsá² ja³² mií³ tsɨ́³ ñí¹con² dí², jan² Dió³² Tsá² jmu² hi³ niau²¹ re² tsɨ́³ dí². \v 4 Hí³ bíh¹ cha³² re² tsɨ́³ dí² nɨ́¹juáh³ jmɨ́¹ ziáun² dí² uu³mí²tsɨ³², hi³ jáun² jnoh¹ siáh³ uá²jaɨ³² lɨ́¹³ jmú¹³ hi³ niau²¹ re² tsɨ́³ tsá² má²tso² tsɨ́³, hi³ jmú¹³ dí² hi³ niau²¹ re² tsɨ́³ tsú² la³jmɨ́¹ ca³jmú³ jáun² Dió³² ñí¹con² dí² hmóu³² jmɨ́¹tin². \v 5 Quí¹ la³jmɨ́¹ má²tso¹ dí² jáun² lɨ́n³² tsɨ́³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Cristo, la³ jáun² bíh¹ siáh³ lɨ́²³ hi³ niau³² re² lɨ́n³² tsɨ́³ dí², hi³ jmu² Cristo. \v 6 Hi³ jáun² né³, nɨ́¹juáh³ jnoh¹ ma³tso¹ tsɨ́³, quí¹ cun³ñí¹ hi³ jáun² niau²¹ re² honh² hnoh² bíh¹, jɨ³ hi³ má²chí¹liáun²³ náh² siáh³; quí¹ nɨ́¹juáh³ Dió³² cha³² re² tsɨ́³ jnoh¹, ja³bí¹ honh² hnoh² siáh³ tá²no¹ re² [jɨ³ hi³ má²chí¹liáun²³ náh² siáh³]. Hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ lɨ́¹³ tion¹³ náh² honh² jmáɨ¹ hi³ má²tsoh¹ náh² honh² la³jmɨ́¹ má²tso¹ jnoh¹ tsɨ́³. \v 7 Zia³² cáun² hi³ cu³tí³ hu²¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh², quí¹ né¹ jnoh¹ hi³ hnoh² uá²jaɨ³² ná¹má²tsoh¹ honh², jáun² ja³bí¹ Dió³² jmu³ siáh³ hi³ niau²¹ re² honh² hnoh². \p \v 8 Hi³ jáun² né³ reh², hnáu² jnoh¹ hi³ lɨ³ ñíh¹³ náh² ha³ la³ cónh³ tí³ uu³mí²tsɨ³² hi³ ca³lɨ³ zia³² ñí¹con² jnoh¹ tɨ³ hué³² Asia. Ca³quiéinh³² jnoh¹ cáun² hi³ jlánh¹ huáh² tsɨ́³, hi³ hí¹ ca³la³ tɨ³ tiú²uú² jmɨ́¹ ñí¹tiau¹³ yáh³ jnoh¹, ca³la³ hí¹juáh³ tiú²uú² jmɨ́¹ hu²¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ liáu³. \v 9 Jmɨ́¹ láɨ²³ jnoh¹ hi³ má²tiauh² jnoh¹ ñí¹ má²jngah³ bíh¹ tsú². Tɨ³la³ la³ nɨ́² ca³ma³ta² jnoh¹ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ chá¹³ jnoh¹ cáun² tsɨ́³ ñí¹con² Dió³² bíh¹, Tsá² jmu² hi³ jenh¹³ tsáu² ja¹ hla¹, hi³ tiú²uú² láɨ¹³ jnoh¹ hi³ cah¹ jmáɨ¹ hmóu³². \v 10 Dió³² bíh¹ má²ca³liáu³² jnoh¹ ñí¹ hmú²¹ huáh² tsɨ́³ jáun², hi³ liáu³² tsú² siáh³ ñí¹ hná¹ nɨ́²; quí¹ tsɨ́³ jnoh¹ má²hu²¹ hi³ liáu³² bíh¹ Dió³². \v 11 Hi³ hnoh² siáh³ lɨ́¹³ má¹hau¹ náh² jnoh¹ cun³quionh³ hi³ lienh¹ náh² Dió³² hi³ ca³ta¹ jnoh¹. Quí¹ nɨ́¹juáh³ juóun³² tsá² ná¹hiú² ná¹mɨ³² ñí¹con² Dió³² ca³ta¹ jnoh¹, jáun² juóun³² bíh¹ siáh³ tsá² lɨ́¹³ cué³² tiá¹hmah¹ ñí¹con² Dió³² ca³tɨ²¹ hi³ má²mieh² tsú² jáun² jnoh¹. \s1 He³ láɨh³² sa³ tiú²uú² ñéi¹ Po¹ juú² Corinto \p \v 12 Jlánh¹ tsah¹ jnoh¹, quí¹ jmɨ́¹ tsɨ́³ jnoh¹ má²tson² jáɨ¹³ hi³ tson² bíh¹ má²ca³ngɨ́¹³ jnoh¹ cú²tso² hi³ chun¹ jnoh¹, jɨ³ hi³ ná¹chan¹ jnoh¹ ñí¹con² Dió³² tá¹la³ tiauh² jnoh¹ ñí¹ hué²¹ lá², hi³ la³ñí¹ la³ján³ ja¹ quián¹³ hnoh² nɨ́². Cun³ñí¹ hi³ ja³² mií³ tsɨ́³ Dió³² bíh¹ ziáun² jnoh¹ la³ nɨ́², jun³juáh¹³ hi³hliá² jlánh¹ cháunh²³ chí¹ jnoh¹ hmóu³² yáh³. \v 13 La³ cun³ hi³ jmú¹³ jnoh¹ ñí¹ sí² lá², tiá² hi³ siáh³ jmú¹³ yáh³ jnoh¹, la³ cun³ hi³ lɨ́¹³ hɨ́h¹³ bíh¹ náh² jɨ³ hi³ ngɨ¹³ náh² siáh³, hi³ hu²¹ siáh³ tsɨn³² jná¹³ hi³ ngɨ¹³ náh² re² lɨ́n³² \v 14 la³jmɨ́¹ má²ca³lɨ³ cuóu³² náh² jáun² ca³lá² jnoh¹ jmɨ́¹tin²; hi³ jáun² nɨ́¹ má¹cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ jáunh³ Jesús Tɨ³² Juo¹³ dí² lɨ́¹³ lɨ³ tsɨnh¹ hnoh² hi³ ca³ta¹ jnoh¹, la³jmɨ́¹ lɨ³ tsah¹ jnoh¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh². \p \v 15 Cun³ñí¹ hi³ hu²¹ tsɨn³² jná¹³ la³ nɨ́², jáun² jmɨ́¹ ca³lén¹³ jná¹³ hi³ ñí¹jɨe¹ jná¹³ tín² hnoh², hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ́¹³ lɨ³mieh² hnoh² cun³quionh³ hi³ jmɨ́¹ ngá¹³ jná¹³ tenh³ jéin³² ñí¹ nɨ́². \v 16 Quí¹ jmɨ́¹ len³ jná¹³ hi³ ñí¹jɨe¹ ná¹ tín² hnoh² jmɨ́¹ ja²¹ jná¹³ jáun² hué³² Macedonia lá², hi³ jáun² nɨ́¹ má¹cá²jính³² jáun² jná¹³ jmɨ́¹ ñí¹jɨe¹ ná¹ siáh³. Hi³ jáun² hnoh² né³ la³juɨ³² jmɨ́¹ lɨ́¹³ má¹hau¹ náh² quioh²¹ hú¹ juɨ³² hi³ ñih²¹ jná¹³ tɨ³ hué¹³ Judea. \v 17 ¿Hí¹ lɨ́n²³ hnoh² hi³ tiá² ca³chá³ jná¹³ cáun² tsɨn³² jmɨ́¹ ca³lén¹³ jná¹³ la³ nɨ́²? ¿Hí¹ lɨ́n²³ hnoh² hi³ jmu² jná¹³ la³ cun³ qui³ jmu² tsá²mɨ³cuóun² hi³ juáh²³ jáun²: “Ján³”, tɨ³la³ má¹lɨ³² jáun² né³ juáh³ siáh³: “Ján¹han²¹”? \v 18 Tɨ³la³ Dió³² má¹ná¹, Tsá² tiá² zaɨ³² jë¹, nau³² jáɨ¹³ hi³ tiá² láɨ³ yáh³ jnoh¹ tsá² záɨ³² jáɨ¹³ quioh²¹, quí¹ tiá² juáh³ yáh³ jnoh¹: “Ján³”, hi³ má¹lɨ³² jáun² né³ juáh³ jnoh¹ siáh³: “Ján¹han²¹”. \v 19 Quí¹ Cristo Jesús Jon² Dió³², Tsá² hléh¹ jnoh¹ jáɨ¹³ quioh²¹ quiúnh¹ Silvano jɨ³ Timoteo ja¹ quián¹³ hnoh², Tsá² hí³ hí¹ cónh³ yáh³ tiá² ca³juáh³: “Ján³”, hi³ má¹lɨ³² jáun² né³, juáh³ siáh³: “Ján¹han²¹”. Quí¹ cun³ la³jɨ́³² jmáɨ¹ bíh¹ tson² jáɨ¹³ quioh²¹ Cristo; \v 20 quí¹ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ ca³jmú³ jáun² Dió³², cun³quionh³ hí³ bíh¹ lɨ³tí²³. Hi³ jáun² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hí³ bíh¹ juáh²³ jnoh¹: “Tson² bíh¹ cu³tí³”, hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ ma³quien² tsáu² Dió³². \v 21 Dió³² hí³ bíh¹ má²ca³jmú³ hi³ cun³quionh³ Cristo má²pin³ tsɨ́³ dí², hi³ ca³jmú³ tsú² siáh³ hi³ ná¹chan¹ dí² ñí¹con² tsú². \v 22 Má²ca³jmú³ tsú² lin¹ quiú¹³ dí² hi³ láɨ³ dí² tsá² joh¹ tsú², cun³quionh³ hi³ má²ca³tanh² tsú² jáun² Jmɨ́²chí³ Chun¹ hñu³ tsɨ́³ dí², hi³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ hí³ né³, jmu² lin¹ hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ hiáu¹³ dí² hi³ né³bí¹ cué²¹ tsú² jáun². \p \v 23 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ tiá² má²cá²chó³² jná¹³ já¹ juú² Corinto nɨ́² la³ cun³ hi³ ca³lén¹³ jná¹³ jáun² jmɨ́¹tin², tɨ³la³ Dió³² bíh¹ Tsá² nau³² jáɨ¹³ ca³tɨn¹ jná¹³ hi³ tiá² má²cá²chó³² jná¹³ ñí¹ nɨ́² cun³ñí¹ hi³ jéin³² jná¹³ juon²³ hnoh² bíh¹; hi³ nɨ́¹juáh³ tiá² tson² né³, cuɨ́¹ cha³hín³ jná¹³. \p \v 24 Jun³juáh¹³ hi³ hnáu² jnoh¹ jmú¹³ héih³² he³ ñí¹ zión³² hniáuh³² táunh¹³ hnoh² ta²¹ yáh³, quí¹ re² lɨ́n³² bíh¹ má²ná¹tioh³ cáun² honh² náh²; tɨ³la³ hnáu² jnoh¹ má¹hau¹ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ lɨ³ hiún² honh² bíh¹ náh². \c 2 \p \v 1 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ cu³tsa³² ca³lén¹³ jná¹³ hi³ tiú²uú² ñí¹jɨe¹ ná¹ cú²jueh³², quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³niau²¹ siáh³ hlah³ tsɨ́³ dí². \v 2 Quí¹ nɨ́¹juáh³ ca³jmú³² jná¹³ hi³ niau²¹ hlah³ honh² náh², ¿hin² dá² tsánh² uú² jmu³ hi³ lɨ³ hiún² tsɨn³² jná¹³? Jɨ́³²la³ hnoh², tsá² má²lɨ́²chá³ jná¹³ hlah³ tsɨ́³ bíh¹. \v 3 Hi³ jáun² bíh¹ ca³jmú³² jná¹³ cú²jueh³² sí² jáun², quí¹ tiú²uú² ca³lɨ³hnó³² ná¹ hi³ cháh¹³ hnoh² hlah³ tsɨn³² jná¹³ nɨ́¹ má¹cá²chó³² ná¹ ñí¹ nɨ́²; quí¹ hnoh² dá² ca³tɨn¹ hi³ tɨ³ má¹hiúnh¹³ bíh¹ náh² tsɨn³² jná¹³. Quí¹ jná¹³ len³ hi³ hí¹ la³ tɨ³ hnoh² yáh³ lɨ³ hiún² honh² nɨ́¹juáh³ jná¹³ hiún² tsɨn³². \v 4 Jmɨ́¹ cá¹jmú²¹ jná¹³ sí² jáun², ca³jmú³² jná¹³ ta³ hɨ³² lɨ́n³² tsɨn³² jɨ³ hi³ jngɨh³² siáh³ tsɨn³², hí¹ ca³la³ tɨ³ ca³uó³² yáh³ jná¹³; tɨ³la³ jun³juáh¹³ ca³jmú³² jná¹³ quí¹hi³hliá² hnó³² jná¹³ chá¹³ hlah³ honh² hnoh² yáh³. Quí¹ sí² jáun² ca³jmú³² jná¹³ cun³ñí¹ hi³ ca³lɨ³hnó³² ná¹ hi³ lɨ³ ñíh¹³ náh² hi³ hnau³ lɨ́n³² bíh¹ jná¹³ hnoh². \s1 Zia³² uu³i³tso³ quioh²¹ tsá² jmu² hlah³ \p \v 5 Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ zian² tsá² má²ca³jmú³ hi³ nio² hlah³ tsɨ́³ dí², jun³juáh¹³ ñí¹con² jmáh³la³ huen² jná¹³ yáh³, quí¹ ja³bí¹ ñí¹con² míh¹ tiá² jɨ³lɨn² bíh¹ hnoh² uá²jaɨ³². Juanh³² jná¹³ la³ nɨ́² quí¹ ho³ sa³ jlánh¹ tiá³ he² jáɨ¹³ quion²¹ ná¹. \v 6 Len³ jná¹³ má²tioh²¹ bíh¹ cun³ nɨ́² hi³ ma³tso² tsá² hí³ tsɨ́³ hi³ má²ca³jmuh³ náh² jmɨ́¹ ca³ngɨh³² náh² jáun². \v 7 Hi³ jáun² ta³né³² né³ má²lɨ́¹³ bíh¹ chíh¹³ náh² honh² ca³tɨ²¹ tsáu¹³ tsú² jɨ³ hi³ má¹hiúnh¹³ náh² tsɨ́³ tsú², quí¹ hu³ sa³ nɨ́² lɨ́¹ ca³niau²¹ hlah³ tɨ³ ca³nga² tsɨ́³ tsú². \v 8 Hi³ jáun² hiú² mɨ́²³ jná¹³ ñí¹con² hnoh² hi³ má¹lih²¹ náh² siáh³ hi³ tson² hno³ náh² tsú². \v 9 Cun³ñí¹ hi³ nɨ́² bíh¹ ca³jmú³² jná¹³ sí² jáun², quí¹ cun³ñí¹ hi³ ca³lɨ³hnó³² jná¹³ hi³ cá¹ lau²¹ ná¹ hnoh², hi³ jáun² lɨ³ ño¹ ná³ nɨ́¹juáh³ hiún² bíh¹ honh² náh² hi³ má¹tih²¹ la³ cun³ hi³ juanh³² jná¹³. \v 10 Né³² né³, nɨ́¹juáh³ hnoh² chíh¹³ honh² lɨ³ua³ cáun² hi³ jmu² tsáu², ja³bí¹ jná¹³ siáh³ chí¹³ tsɨn³² ca³tɨ²¹ hi³ jáun². Quí¹ nɨ́¹juáh³ má²lɨ́²chí³ jná¹³ tsɨn³², nɨ́¹juáh³ hi³ la³ zia³² cáun² hi³ ca³tɨ²¹ hi³ chí¹³ jná¹³ tsɨn³², jáun² má²lɨ́²chí³ bíh¹ jná¹³ tsɨn³² ñí¹ ta³ ñí¹ Cristo cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh². \v 11 Hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ hi³ tiá² cah¹³ *Satanás jmáɨ¹ ñí¹con² dí²; quí¹ né¹ re² lɨ́n³² bíh¹ dí² he³ lánh³ rón³² hu²¹ tsɨ́³ tsú². \s1 Cuá¹hɨ³² tsɨ́³ Po¹ tá¹la³ cuá³ já¹ juú² Troas \p \v 12 Hi³ jáun² né³, jmɨ́¹ cá¹chó²¹ jná¹³ já¹ juú² Troas hi³ ca³ñí¹hléh¹³ jná¹³ jú¹ chú³² hi³ ca³tɨn¹ Cristo, jlánh¹ re² ca³lɨ³ zia³² jáɨ¹³ hi³ jmu¹ jná¹³ tá¹³ Tɨ³² Juo¹³ dí². \v 13 Tɨ³la³ jlánh¹ ca³hɨ́³ tsɨn³² jná¹³ má¹ná¹, quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² ca³jenh² jná¹³ Tito reh² dí². Hi³ jáun² bíh¹ ca³háɨh¹ jná¹³ jáɨ¹³ quiúnh¹ tsá² hí³ hi³ ja³ jná¹³ tɨ³ hué³² Macedonia lá². \s1 Tsá² quionh³ Cristo bíh¹ cah²³ jmáɨ¹ \p \v 14 Tɨ³la³ tiá¹hmah¹ Dió³², Tsá² cáun² ta²¹ che² dí² juɨ³² hi³ lin¹ hi³ cah¹ dí² jmáɨ¹ quiúnh¹ Cristo Jesús, hi³ cun³quionh³ jnoh¹ hɨeh³² tsú² tsáu² jáɨ¹³ quioh²¹, hi³ lɨ́³ jáun² la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hi³ má²ró³² hi³ tsá²nió³ la³ tán¹. \v 15 Quí¹ jnoh¹ bíh¹ láɨ³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ mí²ñí¹ ziún² hi³ jein³² jáun² Cristo ñí¹con² Dió³² jɨ³ hi³ tsá²nió³ siáh³ ja¹ tsá² ca³tɨn¹ hi³ liáun³, jɨ³ ja¹ tsá² tsa³hín³ nɨ́² siáh³. \v 16 Tɨ³la³ ñí¹con² tsá² tsa³hín³ hí³ má¹ná¹, láɨ³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hi³ ja³² má²hlah³ bíh¹, hi³ jmu² lin¹ hi³ má²ná¹jún¹ bíh¹ tsú²; tɨ³la³ ca³tɨn¹ tsá² liáun³ né³, láɨ³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hi³ má²ró³² hi³ jmu² lin¹ hi³ zian² bíh¹ tsú². Tɨ³la³ ¿hin² dá² tsánh² tú¹ tsɨn¹³ hi³ lɨ́¹³ lɨ́n³ la³ nɨ́²? \v 17 Juóun³² tsáu² cáun² lɨ́¹ tsá²quí² tsá²hnáɨ³ jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³², [hi³ sa³jun³ re² tí³ siáh³]. Tɨ³la³ Dió³² cuá¹ñi³² hi³ tiá² la³ nɨ́² jmu³² yáh³ jnoh¹; quí¹ tɨ³la³ jnoh¹ hléh¹ cú²tso² bíh¹ jáɨ¹³ quioh²¹ tsú² ñí¹con² tsáu², la³ cun³ qui³ jmu² tsá² zéin¹ Dió³², tsá² lɨ́n³ quian²¹ Cristo. \c 3 \s1 Jú¹ chú³² ca³tɨ²¹ nió³² hmaɨ²¹ \p \v 1 ¿Hí¹ lɨ́n²³ hnoh² hi³ má²ná¹hléh¹ jnoh¹ siáh³ re² hi³ ca³ta¹ hmóu³² nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³juáh¹³ jnoh¹ la³ nɨ́²? ¿Hí¹ hniáuh³² jmú¹³ jnoh¹ la³ cun³ qui³ jmu² ma³ jan² tsáu² hi³ hɨ́e¹³ jnoh¹ hnoh² cáun² sí² hi³ jmu² lin¹ hi³ hin² tsánh² jnoh¹, ho³ hi³ mɨ́¹³ jnoh¹ sí² la³ jáun² ñí¹con² hnoh²? \v 2 ¡Tiá² jáun² yáh³! Quí¹ hmóu³² bíh¹ hnoh² má²ná¹lɨ́n³ náh² la³jmɨ́¹ lɨ́³ sí² hi³ jmu² lin¹ hi³ hin² tsánh² jnoh¹, cáun² sí² hi³ hu²¹ la³ tɨ³ hñu³ tsɨ́³ jnoh¹, cáun² sí² hi³ lɨ́¹³ lɨ³ cuoh² la³jɨ́n³² tsáu² hi³ lɨ́¹³ hɨ́³² tsú². \v 3 Quí¹ hnoh² bíh¹ lɨ́n³ cáun² sí² hi³ ca³jmú³ hnga² Cristo héih³² hi³ jmú¹³ jnoh¹. Jun³juáh¹³ cun³quionh³ jñí³ yáh³ ca³lɨ³ sí² hi³ ná¹lɨ́n³ náh², quí¹ cun³quionh³ Jmɨ́²chí³ joh¹ Dió³² Tsá² liéih³² bíh¹. Sí² jáun² má¹ná¹, ha³ tiá² rá¹lɨ́³ yáh³ ñí¹ quioh²¹ cáun² jo²¹ hmá² hi³ lɨ́³ quɨ́n¹, quí¹ sí² jáun² dá² rá¹lɨ́³ hñu³ honh² hnoh² bíh¹. \p \v 4 Cáun² tán¹ bíh¹ má²nio² tsɨ́³ jnoh¹ ñí¹con² Dió³² ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Cristo. \v 5 Quí¹ lɨ³ua³ cáun² hi³ jmú¹³ jnoh¹, jun³juáh¹³ hi³hliá² jlánh¹ re² táɨ² jnoh¹ hmóu³² yáh³; tɨ³la³ lɨ³ua³ cáun² hi³ táɨ² jnoh¹, ñí¹con² Dió³² bíh¹ ja³² pí³. \v 6 Hnga² bíh¹ tsú² má²hau³ hi³ láɨ³ jnoh¹ tsá² quian²¹ ngaɨ³² jë¹ tsú² ca³tɨ²¹ nió³² hmaɨ²¹. Tɨ³la³ nió³² hmaɨ²¹ jáun² tiá² rá¹lɨ́³ yáh³ cáun² héih³² hi³ cáun² ti³ hniáuh³² ma³tí³² tsú² cun³quionh³ pí³ quioh²¹ hnga², quí¹ cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹ bíh¹ lɨ́¹³ ma³tí³² tsú². Quí¹ héih³² jmɨ́¹ rá¹lɨ́³ jáun² jmɨ́¹tin² cáun² jmu² hi³ jún²³ bíh¹ tsú², tɨ³la³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ má¹na²¹, jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² bíh¹ tsú². \p \v 7 Nió³² hi³ ca³tanh² jáun² Dió³² quionh³ hla¹ Moisés ca³lɨ³ ñí¹ quioh²¹ cáun² jo²¹ hmá² hi³ lɨ́³ quɨ́n¹ bíh¹. Jmɨ́¹jáun² ca³jnia³ pí³ quioh²¹ Dió³² jɨ³ ñí¹ hla¹ Moisés nɨ́² siáh³ lɨ³ zɨ́n³ lɨ́n³² hi³ hí¹ ca³la³ tɨ³ tiú²uú² jmɨ́¹ lɨ́²³ yáh³ hi³ jɨ́e³ tsá² *Israel ñí¹ tsú²; tɨ³la³ joh¹ jáun² má¹ná¹, jmɨ́¹ hí¹méih²³ bíh¹. Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ jáɨ¹³ ca³tɨ²¹ héih³² hi³ jmu² hi³ jún³ tsú² ca³lɨ³ cun³quionh³ li²¹ hi³ lin¹ hi³ quien² tá¹³ tsá² ca³hléh³ hí³, \v 8 ¡tiá¹³ bíh¹ tiá³ tá¹³ jnoh¹ tsá² hléh¹ jnoh¹ jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹ tiá² lɨ³ lin¹ hi³ quien² lɨ́n³²! \v 9 La³ cun³ lɨ́¹³ juáh¹³, nɨ́¹juáh³ tá¹³ tsá² ca³cué³ héih³² hi³ jmu² hi³ jún³ tsú² la³ ca³lɨ³ lin¹ hi³ quien², hi³ jáun² ¡tiá¹³ bíh¹ tiá³ tá¹³ jnoh¹ tsá² hléh¹ jú¹ chú³² quioh²¹ Dió³² tiá² la³ lɨ³ lin¹ hi³ quien², jáɨ¹³ hi³ juáh³ jáun² hi³ má²láɨ³ dí² la³juah²¹ dúh¹ jan² tsá² chun¹ cu³tí³! \v 10 Hi³ jáun² uá¹jinh¹ jmɨ́¹ quien² lɨ́n³² tá¹³ tsá² ca³cué³ hí³ héih³² jáun² jmɨ́¹tin², tɨ³la³ ta³né³² né³, tiú²uú² lin¹ ñí¹ quien² yáh³, quí¹ ta³né³² má²zia³² cáun² ta²¹ hi³ jlánh¹ bíh¹ quien². \v 11 Hi³ jáun² né³, nɨ́¹juáh³ jlánh¹ la³ ca³lɨ³ lin¹ hi³ quien² cáun² ta²¹ hi³ ca³ma³hɨ́e² jáun² cu³tiá³, tiá¹³ bíh¹ tiá³ cáun² ta²¹ hi³ jlánh¹ bíh¹ má²hɨ́e² tiá² la³ lɨ³ lin¹ hi³ quien². \p \v 12 Cun³ñí¹ hi³ hu²¹ la³ nɨ́² bíh¹ tsɨ́³ jnoh¹, hi³ jáun² bíh¹ tiá³ lɨ́n³² nio² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ hléh¹. \v 13 Tiá² jmu³² yáh³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ ca³jmú³ jáun² hla¹ Moisés, hi³ ca³háɨ³² tsú² jáun² cáun² hmɨh³² ñí¹ hó²¹ñí¹, hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ jɨ́e³ tsá² Israel tá¹la³ tsa³son² joh¹ hi³ jmɨ́¹ tie³ jáun² ñí¹ tsú², quí¹ cáun² joh¹ tiá² la³ má²hɨ́e² bíh¹ jaun³². \v 14 Tɨ³la³ tsá² Israel má¹ná¹, jmɨ́¹ huáh² bíh¹ chí¹; hi³ hí¹ ca³la³ tɨ³ ta³né³² bíh¹ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ ná¹jlɨ³² tsɨ́³ tsú² quionh³ cáun² hmɨh³² nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ ca³hɨ́³ tsú² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨ²¹ nió³² tseh¹ jáun², hi³ jáun² tiá² lɨ́²³ yáh³ hi³ ngɨ¹³ tsú²; tɨ³la³ hmɨh³² jáun² má²lɨ́¹³ quin³ nɨ́¹juáh³ má²tanh² tsú² ta²¹ Cristo bíh¹. \v 15 Tɨ³la³ la³ tɨ³ ta³né³² bíh¹ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ hí¹jláɨ²³ hmɨh³² hñu³ jmɨ́¹ hñu³ tsɨ́³ tsú² nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ ca³hɨ́³ tsú² sí² quioh²¹ hla¹ Moisés, hi³ jáun² tiá² ngɨ²³ yáh³ tsú². \v 16 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹cá²jéinh³² jmɨ́¹ tsɨ́³ tsú² ñí¹con² Juo¹³ dí² né³, má¹jáun² bíh¹ quin²³ tɨ³ có³² hmɨh³² jáun². \v 17 Quí¹ Juo¹³ dí² hí³ lɨ́n³ Jmɨ́²chí³ Chun¹ bíh¹, hi³ jáun² lɨ³ua³ cáun² ñí¹ cuá³ Jmɨ́²chí³ hí³ joh¹ Juo¹³ dí² né³, má²na²¹ bíh¹ juɨ³² quioh²¹ tsú² tɨ³ ñí¹con² Dió³². \v 18 Hi³ jáun² né³, jnoh¹, tsá² tiú²uú² hmɨh³² hí¹jnáɨ²³ ñí¹ hó²¹ñí¹ dí², má²láɨ³ dí² la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hu³² hi³ can²³ joh¹ quioh²¹ Tɨ³² Juo¹³ dí² Tsá² cuá¹quien²; hi³ jáun² cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ má²chí¹zan² dí² cun³ jmá² cun³ jnia³² hi³ lɨ́n¹³ dí² la³jmɨ́¹ lɨ́n³ Cristo. La³ nɨ́² bíh¹ jmu² Juo¹³ dí², Tsá² lɨ́n³ hí³ Jmɨ́²chí³. \c 4 \p \v 1 Hi³ jáun² né³, cun³ñí¹ hi³ ca³ja³ mií³ tsɨ́³ Dió³² ñí¹con² jnoh¹, hi³ ca³cué³ tsú² ta²¹ lá², hi³ jáun² bíh¹ hí¹ cónh³ tiá² cha³² jnoh¹ tun³ tsɨ́³. \v 2 Hi³ jáun² má²ca³chá¹³ jnoh¹ tɨ³ có³² hi³ jmu² tsáu² ñí¹ ná¹conh¹, jɨ³ hi³ hua³heih²¹ nɨ́² siáh³, hi³ jmɨ́¹ lɨ́¹³ lɨ³ jmú¹³ jnoh¹. Tiá² juáh³ yáh³ jnoh¹ hi³ láɨ³ cáun² hi³ tiá² láɨ³, sa³jun³ záɨ²³ yáh³ jnoh¹ jáɨ¹³ quioh²¹ Dió³². Quí¹ tɨ³la³ cun³quionh³ hi³ hléh¹ jnoh¹ jmáh³la³ jú¹ tson² bíh¹ lɨ³tsɨn² tsáu² hi³ tson² bíh¹ cú²tso² lɨ́³ tá¹³ jnoh¹ ta³ ñí¹ Dió³². \v 3 Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ jú¹ chú³² quioh²¹ Dió³² hi³ hléh¹ jnoh¹ lɨ́³ jú¹ jnɨ², la³ nɨ́² lɨ́³ ñí¹con² jmáh³la³ tsá² hí¹tsá²táunh¹ ñí¹ lɨ́¹³ tsa³hín³ bíh¹. \v 4 Quí¹ tsá² hláɨnh¹ juo¹³ bíh¹ tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá² má²ca³hia³ ca³jlɨ́³ jmɨ́¹ tsɨ́³ tsá² tiá² má²nio² cáun² tsɨ́³ ñí¹con² Dió³², hi³ jáun² bíh¹ tiá² lɨ́²³ jɨ́e³ tsú² joh¹ zɨ́n³ lɨ́n³² hi³ quian³² jáun² jú¹ chú³² hi³ ca³tɨn¹ Cristo, Tsá² quien², Tsá² cuan³ hí³ ca³la³ hi³ dí¹tsáun² hi³ cua³ma³jnia³² cha¹³ Dió³². \v 5 Hi³ jáun² nɨ́¹ má¹ca³hléh¹³ jnoh¹, tiá² hɨen²³ yáh³ jnoh¹ hmóu³², tɨ³la³ jnoh¹ hɨen²³ Jesucristo, Tsá² lɨ́n³ Juo¹³ bíh¹ dí²; tɨ³la³ hi³ ca³ta¹ jnoh¹ hmóu³² né³, juáh³ jnoh¹ hi³ láɨ³ jnoh¹ *tsá² má²ná¹hlánh¹ joh² hnoh² bíh¹ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Jesús. \v 6 Quí¹ hnga² bíh¹ Dió³², Tsá² ca³jmú³ hí³ héih³² hi³ taɨ²¹ joh¹ ñí¹ jmɨ́¹ lɨ́³ jáun² já¹niéi² liánh² má²ca³tiéi³ siáh³ joh¹ hñu³ tsɨ́³ jnoh¹; hi³ jáun² cun³quionh³ joh¹ jáun² bíh¹ ma³jnia¹³ jnoh¹ hi³ Dió³² bíh¹ Tsá² quien², cun³quionh³ hi³ ma³jnia¹³ jnoh¹ jáun² lánh³ rón³² he² ñí¹ Jesucristo. \s1 Lánh³ rón³² zian² tsá² nio² cáun² tsɨ́³ \p \v 7 Tɨ³la³ joh¹ quien² hi³ quian³² jáun² jú¹ chú³² né³, nio² tɨ³ ñeh² quiú¹³ jnoh¹, tsá² láɨ³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hia³² cuáh¹; hi³ jáun² lɨ³ lin¹ hi³ pí³ jlánh¹ quien² nɨ́² quiú¹³ jnoh¹ ja³ ñí¹con² Dió³² bíh¹, jun³juáh¹³ hi³ quiú¹³ jnoh¹ hmóu³² yáh³. \v 8 Hi³ jáun² uá¹jinh¹ tɨ³ hlá² tɨ³ nɨ́² zia³² uu³mí²tsɨ³² quiú¹³ jnoh¹, tɨ³la³ hí¹ cónh³ yáh³ tiá² lɨ́²³ chí¹jnɨ³² juɨ³² ñí¹ lɨ³ hue¹³ jnoh¹; uá¹jinh¹ zia³² hi³ hɨ³² tsɨ́³ jnoh¹, tɨ³la³ hí¹ cónh³ yáh³ tiá² lɨ́²³ hi³ tiú²uú² né¹ jnoh¹ he³ jmú¹³. \v 9 Uá¹jinh¹ zian² tsá² hɨ́¹ tsa¹ jnoh¹, tɨ³la³ cun³ jáun² zian² bíh¹ tsá² taunh² jnoh¹ hó¹ñí¹, hi³ uá¹jinh¹ juóu³² tsú² jnoh¹ hué³², tɨ³la³ cun³ tiá² ná¹hín²³ yáh³ jnoh¹. \v 10 Jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³² tiauh² jnoh¹ ñí¹ hmú²¹ la³jmɨ́¹ ca³ngɨ́³ jáun² Jesús, hi³ jáun² la³ jáun² lɨ³ lin¹ hi³ ziáun² jnoh¹ cun³ñí¹ hi³hliá² zian² jáun² Jesús bíh¹. \v 11 Jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³² tá¹la³ ziáun² jnoh¹, tiauh² jnoh¹ ñí¹ hmú²¹ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Jesús, hi³ jáun² cun³quionh³ jñí² mu¹ jnoh¹ lɨ́²lin¹ hi³ zian² bíh¹ Jesús. \v 12 La³ cun³ niéih³ jáɨ¹³ nɨ́², hi³ hmú³² hnió³ hi³ jún³ jnoh¹; tɨ³la³ ñí¹con² hnoh² má¹ná¹, jmu² ta²¹ pí³ hi³ jmu² hi³ lɨ́¹³ zian² bí¹ náh². \p \v 13 La³ cun³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí² quioh²¹ Dió³²: “Jná¹³ ca³chá³ cáun² tsɨn³², hi³ jáun² ca³hléh³ ná¹”; hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ jnoh¹ siáh³ uá²jaɨ³² má²nio² cáun² tsɨ́³, hi³ jáun² hléh¹ jnoh¹. \v 14 Quí¹ né¹ jnoh¹ hi³ Dió³² Tsá² ca³jmú³ hi³ ca³jenh¹³ Jesús Tɨ³² Juo¹³ dí² ja¹ hla¹, jmu³ siáh³ hi³ jenh¹³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ ca³jenh¹³ jáun² Jesús; hi³ jáu³² dí² tsú² siáh³ cu³lɨ²¹ tɨ³ ñí¹ cuá³. \v 15 La³jɨ́³² hi³ quiunh³² jnoh¹ nɨ́² lɨ́²³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² bíh¹, hi³ jáun² nɨ́¹ má¹ca³lɨ³ juóun³² tsá² he³ mií³ hi³ ja³² tsɨ́³ Dió³², ja³bí¹ má²juóun³² tsá² cuéh³² siáh³ tiá¹hmah¹ Dió³², hi³ jáun² lɨ³ lin¹ hi³ quien² tsú². \p \v 16 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ hí¹ cónh³ tiá² lɨ́¹ niau³² hlah³ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ ca³tɨ²¹ ta²¹ lá². Hi³ uá¹jinh¹ pí³ quioh²¹ jñí² mu¹ jnoh¹ má²tsá²méih²³, tɨ³la³ jmɨ́²chí³ quiú¹³ jnoh¹ má¹na²¹, tɨ³ lɨ³mí¹ tsá²lɨ³hmaɨ²¹ bíh¹ cun³ jmá² cun³ jnia³². \v 17 Hi³ jáun² la³ cun³ hi³ má²tso¹ dí² jáun² tsɨ́³ tá¹la³ ziáun² dí², tiá² lin¹ huáh² yáh³ tsɨ́³, quí¹ tia³juɨ³² bíh¹ ngá¹³; quí¹ nɨ́¹ má¹lɨ³² jáun² jmu³ hi³ lɨ³ zia³² ñí¹con² jnoh¹ cáun² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien² tɨ³ ca³nga², cáun² hi³ ma³hɨ́e² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio². \v 18 Quí¹ tiá² néh³² yáh³ jnoh¹ chí¹tiá³ ñí¹ la³ cun³ hi³ qui³ jniá³, tɨ³la³ jnoh¹ dá² néh³² chí¹tiá³ ñí¹ cáun² hi³ tiá² jniá³ bíh¹; quí¹ la³jɨ́³² hi³ jniá³ tiá² lin¹ má²hɨ́e² yáh³, tɨ³la³ hi³ tiá² jniá³ má¹ná¹, ma³hɨ́e² la³ cun³ jmɨ́¹hi³nio² bíh¹. \c 5 \p \v 1 Jáun² né³, né¹ dí² hi³ nɨ́¹juáh³ ca³ja³hín³ ngú³ quiú¹³ dí², hi³ lɨ́³ jáun² la³jmɨ́¹ lɨ́³ cáun² hñú³ hi³ tiá² má²hɨ́e², tɨ³la³ Dió³² má²ca³jmú³ hua³jan²¹ tɨ³ hñu³mɨ³cuú² cáun² ñí¹ lɨ́¹³ tauh¹³ dí² hi³ ma³hɨ́e² cun³ jmɨ́¹hi³nio²; jun³juáh¹³ cáun² hi³ ca³jmú³ tsá²mɨ³cuóun² yáh³ hi³ jáun² má¹ná¹. \v 2 Quí¹ tson² bíh¹ tá¹la³ ziáun² dí² hñu³ ngú³ lá² quiú¹³, cáun² ná¹quí² ná¹jngɨh³² tsɨ́³ bíh¹ dí², cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ hen² tsɨ́³ dí² hi³ tsá¹tauh² hñú³ hi³ zia³² jáun² hñu³mɨ³cuú², \v 3 hi³ tsá¹tauh²¹ dí² ñéih³ jáun² la³ jan² tsá² quɨh³² cáun² ha¹, hi³ jáun² tiá² ná¹láun³ dí² lɨ́¹³. \v 4 Hi³ jáun² tá¹la³ tiauh² dí² lá² hñú³ hi³ lɨ́³ ngú³ lá² quiú¹³ dí², cáun² quí² jngɨh³² tsɨ́³ bíh¹ dí², jɨ³ hi³ ja³²lɨ³ hlah³ nio² tsɨ́³ dí² nɨ́² siáh³. Jun³juáh¹³ hi³ hnáu² jnoh¹ hi³ cáun² lɨ́¹ quin¹³ tɨ³ có³² ngú³ lá² quiú¹³ yáh³ má¹ná¹, tɨ³la³ la³ cun³ hi³ hnáu² dí² hi³ quɨ́h¹³ dí² cónh³í¹ cáun² ngú³ hmaɨ²¹ bíh¹, hi³ jáun² tiú²uú² zia³² yáh³ cáun² hi³ tiá² má²hɨ́e² ñí¹con² jnoh¹ nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ má²ziáun² dí² cáun² hi³ hmaɨ²¹. \v 5 Hi³ hnga² bíh¹ Dió³² má²ca³chau³ dí² hua³jan²¹ ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́² ti³tsóh³, hi³ ca³jmú³ tsú² lin¹ hi³ cu³tí³ hiáu¹³ dí² hi³ nɨ́² cun³quionh³ hi³ ca³cuen³ tsú² jáun² Jmɨ́²chí³ Chun¹. \p \v 6 Hi³ jáun² né³, cun³ñí¹ hi³ jáun², cun³ má²nio² jáun² bíh¹ tiá³ tsɨ́³ jnoh¹. Né¹ dí² hi³ tá¹la³ ziáun² dí² quionh³ ngú³ lá² quiú¹³, ziáun³² bíh¹ dí² tín² juú²co¹ dí² ñí¹ cuá³ Tɨ³² Juo¹³ dí²; \v 7 quí¹ cun³quionh³ hi³ nio² jáun² cáun² tsɨ́³ bíh¹ jnoh¹ ñi³ngɨ́¹, jun³juáh¹³ hi³ ñi³ngɨ́¹ jnoh¹ cun³quionh³ hi³ néh³² yáh³. \v 8 Hi³ jáun² tiá³ bíh¹ nio² tsɨ́³ jnoh¹, hi³ hen² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ chá¹³ tɨ³ có³² ngú³ lá² quiú¹³, hi³ jáun² lɨ́¹³ tsá¹ma³ziáun¹³ jnoh¹ quiúnh¹ Tɨ³² Juo¹³ dí². \v 9 Hi³ jáun² ca³la³ jonh³ jmɨ́¹ tsɨ́³ jnoh¹ jmu³² pí³ hi³ má¹hiún¹³ jnoh¹ tsɨ́³ Tɨ³² Juo¹³ dí², uá¹ hi³ ziáun³², ho³ uá¹ hi³ tiauh² jnoh¹ quiúnh¹ tsú². \v 10 Quí¹ la³jáɨ³² bíh¹ dí² ca³ta¹ hi³ tsá¹ma³jnia¹³ ta³ ñí¹ Cristo, hi³ jáun² ñí¹ jáun² chu³ jñéih³ tsáu¹³ dí², hi³ jáun² ma³ quin³² ma³ jan³² tsáu² hiáuh³ hmah²¹ quioh²¹ la³ cun³ lɨ́³ ta²¹ hi³ lɨ́²jmú³ tsú² tá¹la³ zian² ñí¹ hué²¹ lá², uá¹ hi³ chu²¹ uá¹ hi³ hlah³. \s1 Jú¹ chú³² ca³tɨ²¹ hi³ niau²¹ tie³ tsɨ́³ tsú² \p \v 11 Hi³ jáun² né³, cun³ñí¹ hi³ juéh² jnoh¹ he³ lɨ́¹³ ñí¹con² tsáu² hi³ jmu³ Tɨ³² Juo¹³ dí², jáun² bíh¹ jmu³² jnoh¹ tion³ hi³ tɨ³ jéinh³² tsáu² jmɨ́¹ tsɨ́³. Má²ñi³² bíh¹ Dió³² he³ lánh³ láɨ³ jnoh¹, hi³ hu²¹ tsɨn³² jná¹³ hi³ má²ca³lɨ³ lieih²¹ siáh³ jmɨ́¹ honh² hnoh². \v 12 Jun³juáh¹³ hi³ má²ná¹hléh¹ jnoh¹ siáh³ re² hi³ ca³ta¹ hmóu³² yáh³, tɨ³la³ jnoh¹ dá² cáun² cue³² jú¹ tson² hi³ jáun² lɨ́¹³ lɨ³ tsɨnh¹ náh² hi³ ca³ta¹ jnoh¹ bíh¹, hi³ jáun² zia³² ha³ lánh³ rón³² ngáɨh¹ hnoh² ñí¹con² tsá² jlánh¹ jmu² quien² lánh³ jniá³ tsáu², cha³ jmɨ́¹ jmu³ tsú² quien² lánh³ lɨ́³ tsɨ́³ tsú². \v 13 Jáun² né³, nɨ́¹juáh³ la³ ná¹ngau²¹ jnoh¹, ca³tɨn¹ Dió³² bíh¹ jaun³²; tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ jun³juáh¹³ ná¹ngau²¹ yáh³ jnoh¹ né³, cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² bíh¹ jaun³². \v 14 Hi³ jáun² mií³ hi³ ja³² tsɨ́³ Cristo bíh¹ jmu² héih³² hñu³ tsɨ́³ jnoh¹; quí¹ má²né¹ jnoh¹ hi³ jan² tán¹ hí³ bíh¹ ca³jun³ cha¹³ ca³la³ jɨ́n³², hi³ jáun² cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ má²lin¹ hi³ má²ná¹jún¹ bíh¹ uá²jaɨ³² la³jɨ́n³² tsáu². \v 15 Hí³ bíh¹ ca³jun³ cha¹³ ca³la³ jɨ́n³² tsáu², hi³ jáun² tsá² má²zian² ñí¹con² hí³ tiú²uú² ca³tɨn¹ yáh³ ma³zian² la³ cun³ tɨn² tsɨ́³ hmóu³², tɨ³la³ hniáuh³² ma³zian² tsú² hi³ ca³tɨn¹ hnga² Cristo bíh¹, Tsá² ca³jun³ hí³ cha¹³ tsú², hi³ jáun² jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³, ca³jenh¹³. \v 16 Cun³ñí¹ hi³ má²ziáun² dí² la³ jáun² né³, jáun² tiú²uú² chú¹ ñih²¹ yáh³ dí² tsáu² la³ cun³ qui³ jmu² tsá² zian² ñí¹ hué²¹ lá². Quí¹ hí¹ la³ tɨ³ ñí¹con² Cristo yáh³ tɨ́² jmu³² dí² la³ jáun², la³ cun³ qui³ jmu² tsá²mɨ³cuóun²; tɨ³la³ ta³né³² má¹ná¹, tiú²uú² jmu³² yáh³ dí² la³ jáun². \v 17 Hi³ jáun² né³, nɨ́¹juáh³ jan² tsá² má²cá²cunh³ quionh³ Cristo, tsá² hmaɨ²¹ bíh¹ má²lɨ́n³ tsú²; quí¹ la³jɨ́³² bíh¹ hi³ yeh³ má²já²hín³, hi³ jɨ³lɨ³² bíh¹ má²laɨ³² hmaɨ²¹. \p \v 18 Dió³² bíh¹ Tsá² jmu² jɨ³lɨ³² hi³ nɨ́², Tsá² ca³jmú³ hí³ hi³ niau²¹ tie³ ja¹ quiú¹³ dí² quiúnh¹ cun³quionh³ hi³ ca³jmú³ jáun² Cristo. Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³hiáu³² tsú² jnoh¹ hi³ hléh¹³ jú¹ chú³² ca³tɨ²¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ niau²¹ tie³ ja¹ quioh²¹ tsáu² quionh³ Dió³². \v 19 Quí¹ cun³quionh³ Cristo bíh¹ jmu² Dió³² hi³ lɨ́¹³ niau²¹ tie³ ja¹ quioh²¹ quionh³ tsá² zian² hngá¹máh³ lá², hi³ jáun² tiú²uú² hu²¹ yáh³ tsɨ́³ tsú² tso³ hi³ jmɨ́¹ ren² tsáu²; hi³ jáun² jnoh¹ siáh³ má²ca³hiáu³² tsú² hi³ hléh¹³ jú¹ chú³² ca³tɨ²¹ lánh³ rón³² lɨ́¹³ niau²¹ tie³ ja¹ quioh²¹ tsáu² quionh³ Dió³². \v 20 Hi³ jáun² jnoh¹ tsa³ngáɨ¹ jú¹ chú³² cha¹³ Cristo, hi³ hlɨ́¹ lienh¹ jnoh¹ tsáu² la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ hnga² bíh¹ Dió³² hlɨ́² liéinh³² tsú² cun³quionh³ ho³ jnoh¹. Hi³ jáun² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Cristo bíh¹ hiú² mɨ³² jnoh¹ ñí¹con² tsáu² hi³ juáh³ jnoh¹: Chá¹ náh² tie³ ja¹ quián¹³ quiúnh¹ Dió³², \v 21 quí¹ Cristo jan² Tsá² hí¹ cáun² tso³ tiá² ca³lɨ³ ren², tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ ca³ta¹ jnoh¹ bíh¹ ca³jmú³ Dió³² hi³ ca³lɨn³ Cristo jan² tsá² ren² tso³, hi³ jáun² lɨ́¹³ láɨ́³ jnoh¹ la³juah²¹ dúh¹ jan² tsá² chun¹ cu³tí¹³ la³ cun³ lɨ́n³ hnga² Dió³², nɨ́¹juáh³ tsá² má²cá²cunh³ quionh³ Cristo. \c 6 \p \v 1 Hi³ jáun² bíh¹ hiú² mɨ³² jnoh¹ ñí¹con² hnoh², tsá² jmu³² jnoh¹ ta²¹ cu³lɨ²¹ quiúnh¹ Dió³², hi³ tiá² lɨ́¹ hin¹³ náh² mií³ hi³ ja³² tsɨ́³ Dió³² hi³ má²hian² náh² jáun². \v 2 Quí¹ Dió³² má²ca³juáh³ la³ lá²: \q1 La³ cun³ jmáɨ¹ hi³ ca³tɨ²¹, ne² bíh¹ jná¹³ jëh² hnú², \q1 hi³ jmáɨ¹ hi³ lɨ³ hniáuh³² liáun³ hnú² né³, ma³hau¹ bíh¹ jná¹³ hnú². \m Jáun² né³, sá¹nɨ́² jɨe³, né³² bíh¹ hú¹tá¹ jmáɨ¹ hi³ ca³tɨ²¹, hi³ né³² bíh¹ cu³tí³ lɨ́³ jmáɨ¹ hi³ lɨ́¹³ liáun³ hnoh² ñí¹con² tso³. \p \v 3 Hi³ jáun² né³, tiá² láɨ³ yáh³ jnoh¹ tsá² quí² hliah³² juɨ²¹ tsáu², quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³lɨ³ zia³² he³ lánh³ rón³² lɨ́¹³ hléh³² tsáu² hlah³ ca³tɨ²¹ ta²¹ hi³ jmu³² jnoh¹. \v 4 Tɨ³la³ jnoh¹ ma³jnia¹³ hi³ ná¹láɨ³ quian²¹ Dió³² cun³quionh³ la³jɨ́³² hi³ jmu³², cun³quionh³ hi³ juenh² tsɨ́³ jnoh¹ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ ma³tso¹ jnoh¹ tsɨ́³, jɨ³ jmɨ́¹ zia³² hi³ lɨ³hniauh²³ ñí¹con² jnoh¹, jɨ³ tá¹la³ há² nga² jnoh¹ uu³mí²tsɨ³² nɨ́² siáh³. \v 5 Quí¹ má²ca³pɨ³ ca³juóu³² jnoh¹ tsáu², jɨ³ hi³ má²ca³táuh³² tsú² jnoh¹ hñu³mí¹ñí², hi³ má²ca³má¹tso¹ jnoh¹ tsɨ́³ jmáɨ¹ hi³ taunh³² tsáu² tiá³ siaun³². Ja³bí¹ má²ca³jmú¹³ jnoh¹ siáh³ ta²¹ tɨ³ chí¹nga², hí¹ la³ tɨ³ zia³² siáh³ ma³ cáun² jmáɨ¹ hi³ tiá² ca³cuóu¹³ jnoh¹, jɨ³ hi³ má²ca³tauh¹³ jnoh¹ siáh³ ñí¹cuon¹³. \v 6 Ja³bí¹ ma³jnia¹³ jnoh¹ siáh³ hi³ ná¹láɨ³ quian²¹ Dió³² cun³quionh³ hi³ ziáun² jnoh¹ cáun² hi³ jɨ², cun³quionh³ hi³ má²né¹ jnoh¹ jú¹ tson², cun³quionh³ hi³ juenh² tsɨ́³ jnoh¹ jɨ³ hi³ ja³² siáh³ mií³ tsɨ́³ jnoh¹. Quí¹ cun³ñí¹ hi³ quiúnh¹ jnoh¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹ bíh¹, jáun² má²láɨ³ jnoh¹ tsá² hú¹tá¹ cu³tí³ ná¹hnáu³, \v 7 hi³ hléh¹ jnoh¹ siáh³ jú¹ tson², jɨ³ hi³ zia³² siáh³ pí³ quioh²¹ Dió³² ñí¹con² jnoh¹. Jáun² né³, cun³quionh³ hi³ má²zian² jnoh¹ jáun² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³² bíh¹ má²zia³² ñí¹con² jnoh¹ he³ cun³quionh³ jmú¹³ hniéi², jɨ³ hi³ liaun¹ jnoh¹ nɨ́² siáh³, \v 8 uá¹ hi³ má²quien² tsáu² jnoh¹, uá¹ hi³ hau² tsú²; uá¹ hi³ hleh³² tsú² re² quiú¹³ jnoh¹ ho³ uá¹ hi³ hleh³² tsú² hlah³. Ma³ cónh³ jmoh²³ jnoh¹ tsú² tsá² tɨ́¹ jáɨn², hi³ ma³ cónh³ né³ juáh³ tsú² hi³ jnoh¹ bíh¹ tsá² hléh¹ jú¹ tson². \v 9 Ma³ cónh³ jmu² tsú² la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ tiá² cuóu³² tsú² jnoh¹, hi³ ma³ cónh³ né³ jmu² tsú² la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ cuóu³² re² lɨ́n³². Ma³ cónh³ pih²¹ tiá² jún²³ jnoh¹, tɨ³la³ la³ má²ziáun² jáun² bíh¹ jnoh¹; hi³ uá¹jinh¹ jmu² tsáu² hi³ ma³tso¹ jnoh¹ tsɨ́³, tɨ³la³ tiá² jún²³ yáh³ jnoh¹. \v 10 Uá¹jinh¹ hlah³ nio² tsɨ́³ jnoh¹, tɨ³la³ cun³ jáun² bíh¹ lɨ́²hiún² tsɨ́³ jnoh¹ jmáɨ¹ ca³la³ jɨ́³²; hi³ uá¹ cun³ tia³mii² jnoh¹, cun³ jáun² ná¹jmu³² bíh¹ jnoh¹ hi³ lɨ³ hánh³ juóun³² lɨ́n³² tsáu²; hi³ uá¹jinh¹ tiauh² jnoh¹ hi³ hí¹ cáun² tiá² hi³ zia³² quiú¹³, cun³ jáun² zia³² bíh¹ quiú¹³ jnoh¹ ca³la³ jɨ³lɨ³². \p \v 11 Hnoh² reh², tsá² juú² Corinto, hí¹ cáun² yáh³ jáɨ¹³ tiá² má²ca³hmá¹³ jnoh¹ ñí¹con² hnoh², má²ca³jmú¹³ bíh¹ jnoh¹ juenh² tsɨ́³ hi³ jmu³² jnoh¹ na²¹ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ hléh¹ jnoh¹. \v 12 Nɨ́¹juáh³ tiú²uú² re² la³ juóh³² dí², jun³juáh¹³ hi³ lɨ³ la³ jáun² cun³ñí¹ hi³ tiá² hnau³ jnoh¹ hnoh² yáh³, tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ ca³lɨn³ hmóu³² bíh¹ hnoh². \v 13 Hlɨ́¹ lieh¹ jná¹³ hnoh² la³jmɨ́¹ hlɨ́² liéinh³² tsú² jan² tsá¹míh¹ jon², hi³ jéinh¹ náh² honh² ñí¹con² jnoh¹. \s1 Láɨ³ dí² cuáh³² quioh²¹ Dió³² Tsá² liéih³² \p \v 14 Ha³ lɨ́² tianh³ náh² cá²honh¹ quiúnh¹ tsá² tiá² ta²¹ haɨh²¹, quí¹ cun³ tiá² re² lɨ́¹³ bíh¹; quí¹ ¿he³ dá² ca³tɨn¹ hi³ chu²¹ quionh³ hi³ hlah³, hi³ he³ dá² lánh³ rón³² lɨ́¹³ cunh³ joh¹ quionh³ já¹niéi²? \v 15 Quí¹ ¿he³ ya³ lánh³ rón³² lɨ́¹³ tiáunh¹ Cristo cá²hon³ quionh³ *Satanás, hi³ he³ yáh³ ca³tɨn¹ jan² tsá² tanh² ta²¹ Dió³² quionh³ jan² tsá² tiá² ta²¹ haɨh²¹? \v 16 ¿Hí¹ lɨ́¹³ jmu³ tsá² lɨ́n³ hñú³ hɨ́en¹ quioh²¹ Dió³² cá²hon³ quionh³ dió³² tsá² láɨn¹? Quí¹ tɨ³la³ hñú³ hɨ́en¹ quioh²¹ Dió³² Tsá² liéih³² bíh¹ má²láɨ³ dí², la³jmɨ́¹ ca³juáh³ jáun² hnga² Dió³² jmɨ́¹ ca³juáh³ jáun² la³ lá²: \q1 Má¹zián¹³ jná¹³ hñu³ tsɨ́³ tsáu², hi³ ngɨ́¹³ jná¹³ siáh³ ja¹ quioh²¹ tsú²; \q1 jná¹³ lɨ́n¹³ Dió³² Juo¹³ tsú², \q1 hi³ tsá² hí³ né³ lɨ́n¹³ tsá² tionh² jo³uón³² jná¹³. \m \v 17 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ ca³juáh³ siáh³ Juo¹³ dí² la³ lá²: \q1 Huen³ náh² ja¹ quioh²¹ tsá² la³ hí³, tɨ³ có³² tianh³ náh², \q1 ha³ lɨ́²uú² lɨ́¹ tí³ náh² cuonh² hi³ tiá² jɨ². \q1 Hi³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ he¹ jná¹³ hnoh², \q1 \v 18 hi³ lɨ́n¹³ jná¹³ Ñeh² náh², \q1 hi³ jáun² hnoh² né³ lɨ́n¹³ náh² jón³² jná¹³ tsá²mɨ³ tsá²ñuh², juáh³ Juo¹³ dí² Tsá² cú² juenh². \c 7 \p \v 1 Jáun² né³ reh², hnoh² tsá² jlánh¹ hnau³ jná¹³, hi³ nɨ́² bíh¹ jáɨ¹³ hi³ ca³jmú³ tsú² ñí¹con² dí². Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³ cuɨ́¹ má¹jɨ́n¹³ dí² ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ lɨ́¹³ lɨ³ hliáuh¹³ dí², uá¹ hi³ ngú³ uá¹ hi³ jmɨ́²chí³, hi³ cuɨ́¹ tauh¹³ dí² ná¹chan¹ cu³tí³ ñí¹con² tsú² quí¹ cun³ñí¹ hi³ juénh² dí² tsú². \s1 Tsá² juú² Corinto zaɨ³² jmɨ́¹ tsɨ́³ \p \v 2 Hi³ jáun² né³, jéinh¹ tiá³ náh² honh² ñí¹con² jnoh¹; quí¹ tiá² má²ca³jmú¹³ yáh³ jnoh¹ hlah³ ñí¹con² hí¹ jan² tsáu², sa³jun³ má²ca³hliah²¹ jnoh¹ tsɨ́³ tsáu², sa³jun³ hí¹ jan² yáh³ tiá² hin² má²ca³má¹can¹³ jnoh¹. \v 3 Jun³juáh¹³ hi³hliá² cué²³ jná¹³ tso³ yáh³ hi³ juanh³² jná¹³ jáɨ¹³ nɨ́², quí¹ la³ cun³ hi³ má²cá²juánh³² jná¹³ jáun² jmɨ́¹tin² hi³ uá¹ hi³ ziáun² dí² cu³lɨ²¹, uá¹ hi³ jún³ dí² cu³lɨ²¹, cun³ má²hu²¹ jáun² bíh¹ tsɨn³² jná¹³ quián¹³ hnoh². \v 4 Cáun² tán¹ bíh¹ nio² tsɨn³² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh², jɨ³ hi³ jlánh¹ tsah¹ jná¹³ siáh³. \p Hi³ jáun² né³, ja¹ ca³la³ jɨ́³² la³ cun³ hi³ ma³tso¹ jnoh¹ tsɨ́³, tɨ³ lɨ³mí¹ tiá³ niau³² bíh¹ tsɨn³² jná¹³, jɨ³ hi³ má²canh² lɨ́n³² hi³ hiún² tsɨn³² jná¹³; \v 5 quí¹ tson² bíh¹ la³ cun³ jmɨ́¹ cuo¹ jnoh¹ hué³² Macedonia lá², hí¹ cónh³ yáh³ tiá² má²ca³cué³ jmáɨ¹ hi³ tauh¹³ jnoh¹ tie³, tɨ³la³ tɨ³ hlá² tɨ³ nɨ́² bíh¹ ca³lɨ³ zia³² uu³mí²tsɨ³², hniéi² bíh¹ ca³lɨ³ zia³² la³ cu³ la³ jéin³ quiú¹³ jnoh¹, jɨ³ hi³ lɨ́¹ hú¹ cóh²¹ siáh³ tsɨ́³ jnoh¹ lɨ³. \v 6 Tɨ³la³ Dió³² má¹ná¹, Tsá² cue³² pí³ hñu³ tsɨ́³ tsá² tiú²uú² tiá³ nio² tsɨ́³, ca³chá³ tsú² re² tsɨ́³ jnoh¹ cun³quionh³ hi³hliá² cuanh³ jáun² Tito ñí¹ lá². \v 7 Tɨ³la³ jun³juáh¹³ cun³ jmáh³ hi³hliá² cuanh³ jáun² yáh³ tsú², quí¹ jɨ³ hi³hliá² jlánh¹ re² má²nio² tsɨ́³ tsú² hnga² jmɨ́¹ cuanh²¹ bíh¹ hi³ ca³jmuh³ hnoh². Ca³chá³ tsú² ñí¹con² jnoh¹ hi³ hnoh² jlánh¹ hen² honh² hi³ jɨe¹ náh² siáh³ jnoh¹, hi³ ca³chá³ tsú² siáh³ hi³ hnoh² ca³ta³no¹ hlah³ honh² ca³tɨ²¹ hi³ jmɨ́¹ lɨ́³ jáun², jɨ³ hi³ haɨn²¹ náh² siáh³ re² tɨ³ con² jná¹³. Jmɨ́¹ ca³chá³ tsú² jáun² jáɨ¹³ nɨ́² né³, tɨ³ lɨ³mí¹ ca³lɨ³ hiún² bíh¹ tsɨn³² jná¹³. \p \v 8 Jáun² uá¹jinh¹ hlah³ ca³ta³no¹ honh² hnoh² cun³quionh³ sí² hi³ ca³zéin³² jná¹³ jáun² jmɨ́¹tin², tiú²uú² hlaɨh³ jéin³² yáh³ jná¹³ ta³né³². Quí¹ uá¹jinh¹ jmɨ́¹ jéin³² jná¹³ ca³lá² hlah³ jmɨ́¹tin² cun³ñí¹ hi³ ca³ta³no¹ cu³tiá³ hlah³ honh² hnoh² cun³quionh³ sí² jáun², \v 9 tɨ³la³ ta³né³² má¹ná¹, má²hiún² bíh¹ tsɨn³² jná¹³ quí¹ cun³ñí¹ hi³ ca³zah¹ hnoh² jmɨ́¹ honh² jmɨ́¹ ca³ta³no¹ jáun² hlah³ honh² náh²; quí¹ jun³juáh¹³ hi³ ca³lɨ³ hiún² tsɨn³² jná¹³ yáh³ hi³ ca³ta³no¹ hlah³ honh² hnoh². Quí¹ la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³² bíh¹ ca³ta³no¹ hlah³ honh² hnoh², hi³ jáun² hí¹ cáun² hi³ hlah³ tiá² la³ ca³jmú¹³ yáh³ jnoh¹ ñí¹con² hnoh² cun³quionh³ sí² jáun². \v 10 Quí¹ nɨ́¹juáh³ tá²no¹ hlah³ tsɨ́³ tsú² la³ cun³ hi³ hnió³ Dió³², jáun² za² bíh¹ jmɨ́¹ tsɨ́³ tsú², hi³ jáun² cun³quionh³ la³ jáun² bíh¹ liáun²³ tsú², hi³ jáun² tiá² lin¹ hniáuh³² yáh³ hi³ jeinh²¹ tsú² hlah³; tɨ³la³ tsá² cáun² lɨ́¹ nio² hlah³ tsɨ́³ la³ cun³ qui³ lɨ́²³ quioh²¹ jan² tsá²mɨ³cuóun² má¹ná¹, tsá² la³ hí³ dá² jún³ bíh¹. \v 11 Jmɨ́¹ ca³ta³no¹ jáun² hlah³ honh² hnoh² la³ cun³ hi³ tɨ³² tsɨ́³ Dió³², ¡sá¹nɨ́² jɨe³ né³ he³ ca³lɨ́n¹³ náh²! Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ ca³ma³quien¹³ hnoh² jáɨ¹³ jáun² jɨ³ hi³ ca³cuéh¹ náh² jú¹ tson² la³ cun³ hi³ jmɨ́¹ má²ca³jmuh³ náh²; hi³ ca³míh³ siáh³ honh² hnoh² jɨ³ hi³ ca³ta³hú¹ cóh²¹ honh² hnoh². Ja³bí¹ ca³héih³ náh² honh² ñí¹con² jná¹³, hi³ ca³lɨ³ hiún² siáh³ honh² náh² hi³ má¹tson¹³ náh² tsá² ca³jmú³ hí³ hi³ hlah³. Cun³quionh³ la³jɨ́³² hi³ nɨ́² má²ca³ma³jnia¹³ hnoh² hi³ tiá² tso³ la³ hauh³² yáh³ náh² ca³tɨ²¹ hi³ jáun². \v 12 Hi³ jáun² né³, sí² hi³ ca³zéin³² jná¹³ jáun² ñí¹con² hnoh², jun³juáh¹³ ca³jmú³² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ jmáh³la³ tsá² ca³jmú³ hí³ tso³ yáh³, sa³jun³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² ca³jmú³ tsú² hí³ hi³ hlah³ ñí¹con² siáh³, tɨ³la³ ca³zéin³² jná¹³ sí² jáun² hi³ jáun² lɨ³tsɨn² hnoh² ta³ ñí¹ Dió³² hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ hnau³ náh² jnoh¹. \v 13 Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, ca³ta³no¹ re² tsɨ́³ jnoh¹. \p Tɨ³la³ jun³juáh¹³ hi³ ti³ lɨ́¹ ca³ta³no¹ jáun² re² tsɨ́³ yáh³ jnoh¹, quí¹ ja³bí¹ ca³lɨ³ hiún² lɨ́n³² siáh³ tsɨ́³ jnoh¹ jmɨ́¹ ca³neh²¹ jnoh¹ hi³ Tito má²hiún² lɨ́n³² tsɨ́³, quí¹hliá² ca³la³ jɨ́n³² bíh¹ hnoh² ca³jmuh³ hi³ niau²¹ re² tɨn² tsɨ́³ tsú². \v 14 Tiá² ca³jmuh³ yáh³ hnoh² hi³ tá¹zanh¹ jná¹³ hua³heih²¹ ñí¹con² Tito quí¹hliá² ca³juo³ jná¹³ tsú² hi³ hnoh² tsá² jlánh¹ tɨ³² tsɨn³² jná¹³. Tɨ³la³ la³jmɨ́¹ má²ca³lɨ³ tson² la³jɨ́³² hi³ má²ca³juáh¹³ jnoh¹ ñí¹con² hnoh², la³ jáun² bíh¹ má²ca³lɨ³ tson² siáh³ uá²jaɨ³² la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ ca³za¹³ jnoh¹ jáun² Tito jmɨ́¹ ca³ma³quien¹³ jnoh¹ hnoh² ñí¹con² tsú². \v 15 Hi³ jáun² hí³ né³, tɨ³ lɨ³mí¹ má²hniau³ lɨ́n³² bíh¹ hnoh² nɨ́¹ má¹tsau³² tsɨ́³ hi³ jlánh¹ re² ca³ma³tih²¹ hnoh² la³jɨ́³² hi³ ca³juáh³ tsú², jɨ³ hi³ ca³jmuh³ hnoh² siáh³ tsɨ́¹juɨ́³ náh² jmɨ́¹ ca³hen³ náh² tsú², hi³ ca³la³ hi³ juénh² náh². \v 16 Jlánh¹ lɨ́²hiún² tsɨn³² jná¹³ quí¹hliá² lɨ́²³ nio² cáun² tsɨn³² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² ca³tɨ²¹ lɨ³ua³ cáun² hi³ zia³². \c 8 \s1 Tsá² cue³² ca³la³ hi³ hiún² lɨ́n³² tsɨ́³ \p \v 1 Hi³ jáun² né³ reh², ta³né³² má²hnáu² jnoh¹ chá¹³ ñí¹con² hnoh² ha³ lánh³ rón³² má²ca³ma³hau³ Dió³² ñí¹con² tsá² zian² la³jɨ́³² cuáh³² hué³² Macedonia lá². \v 2 Quí¹ uá¹jinh¹ tsá² nɨ́² ca³há² ca³nga² uu³mí²tsɨ³² huáh² tsɨ́³, cun³ jáun² ná¹hiún² lɨ́n³² bíh¹ tsɨ́³ tsú²; hi³ uá¹jinh¹ tia³mii² lɨ́n³² tsú², cun³ jáun² má²ca³cué³ bíh¹ tsú² hliáun³ la³juah²¹ dúh¹ hi³ hánh³ lɨ́n³². \v 3 Jná¹³ cué²³ jú¹ tson² hi³ tson² bíh¹ ca³cué³ tsú² ca³la³ hi³ hiún² lɨ́n³² tsɨ́³ la³ cun³ ñí¹ tú² ñí¹ tsɨn²³, hí¹ la³ tɨ³ tɨ³ chí¹nga² yáh³ la³ cónh³ bíh¹ hi³ tú² tsɨn²³ tsú², \v 4 hi³ ca³la³ hi³ ca³hiu³ ca³mɨ́³ lɨ́n³² tsú² hi³ cué¹³ jnoh¹ jáɨ¹³ hi³ ma³hon³ tsú² tsá² joh¹ Dió³² [tsá² zian² tɨ³ hué¹³ Judea]; \v 5 hi³ tɨ³ chí¹nga² bíh¹ ca³jmú³ tsú² la³ cónh³ bíh¹ hi³ jmɨ́¹ hen² tsɨ́³ jnoh¹ jmu³ tsú²; quí¹ la³ñí¹ tín² ca³chan³ tsú² jo³cuo² Tɨ³² Juo¹³ dí², jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³chan³ tsú² siáh³ jo³cuo² jnoh¹ la³ cun³ hi³ qui³ hnió³ Dió³². \v 6 Hi³ jáun² bíh¹ má²ca³za¹³ jnoh¹ Tito, tsá² ca³ma³liáu³² hí³ ta²¹ jáun² ja¹ quián¹³ hnoh², hi³ cuɨ́¹ má¹hián² tsú² ta²¹ jáun² la³ cun³ hi³ ja³² mií³ honh² hnoh². \v 7 La³jɨ́³² hi³ jmuh³² bíh¹ hnoh² jmuh³² náh² tɨ³ chí¹nga², uá¹la³ cun³ hi³ nio² cáun² honh² náh², jáɨ¹³ hi³ hléh¹ náh², la³jɨ́³² hi³ ñíh¹ náh², la³jɨ́³² hi³ hnáuh² náh² jmúh¹³, jɨ³ hi³ hnau³ náh² jnoh¹ nɨ́² siáh³; ja³bí¹ la³ nɨ́² uá²jaɨ³² hniáuh³² já³² mií³ honh² náh² tɨ³ chí¹nga² ca³tɨ²¹ ta²¹ chu²¹ jáun² siáh³. \p \v 8 Jun³juáh¹³ hi³ jmu² héih³² yáh³ jná¹³ hi³ juanh³² ná¹ la³ nɨ́²; jɨ́³²la³ ti³ hnó³² jná¹³ hi³ lɨ³ ñíh¹³ náh² la³ cun³ hi³ ná¹hniá¹ tsá² siánh³ jmu³ bíh¹, hi³ jáun² lɨ³ lin¹ nɨ́¹juáh³ hi³ hú¹tá¹ tson² hno³ hnoh² tsáu². \v 9 Quí¹ má²ca³lɨ³ ñíh¹ bíh¹ hnoh² ha³ lánh³ lɨ́³ mií³ hi³ ja³² tsɨ́³ Jesucristo Tɨ³² Juo¹³ dí². Hí³ bíh¹ jan² Tsá² jmɨ́¹ hánh³ lɨ́n³², tɨ³la³ ca³jmú³ tsú² hi³ tsɨ́¹juɨ́³ hnga² cun³ñí¹ hi³ hniau³ hnoh², hi³ jáun² la³ jáun² lɨ́¹³ hi³ lɨ³ hánh³ hnoh² cun³quionh³ hi³ ca³jmú³ tsú² jáun² tsɨ́¹juɨ́³. \p \v 10 Hi³ chú³² quián¹³ hnoh² bíh¹ hi³ hɨ́e²³ jná¹³ jú¹ tson² ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́². Quí¹ la³ cun³ mii² cá²tsá³² máh³ ca³ma³liauh²¹ hnoh² hi³ cueh³², tɨ³la³ jun³juáh¹³ hi³ ti³ lɨ́¹ cueh³² yáh³ náh², quí¹ ca³la³ hi³ hniá¹ bíh¹ náh² cueh³². \v 11 Né³² né³, chú³² ma³hián¹³ náh² la³ cun³ rón³² hi³ ca³lɨ³ hniá¹ náh² jmúh¹³ jáun² jmɨ́¹tin², hi³ jáun² cué¹ náh² la³ cun³ rón³² hi³ zia³² quián¹³. \v 12 Quí¹ nɨ́¹juáh³ jan² tsáu² hú¹tá¹ cu³tí³ hniá¹ hi³ cué³², jáun² lɨ́² hiún² bíh¹ tsɨ́³ Dió³² ca³tɨ²¹ hi³ cue³² tsú² jáun² la³ cun³ hi³ zia³² quioh²¹; quí¹ tiá² mɨ³² yáh³ Dió³² cáun² hi³ tiá² zia³² quioh²¹ tsáu². \p \v 13 Quí¹ jun³juáh¹³ hi³ hniáuh³² lɨ³mii² yáh³ hnoh² cun³ñí¹ hi³ má¹hon¹ náh² tsáu², \v 14 quí¹ tɨ³la³ hi³ lɨ́¹³ zian² cá²ren² bíh¹ náh² quiúnh¹ tsá² hí³. Ta³né³² zia³² quián¹³ hnoh² hi³ lɨ́¹³ má¹hon¹ náh² tsá² hí³ la³ cun³ hi³ lɨ³ hniáuh³² quioh²¹ tsú²; quí¹ hu³ sa³ chau²¹ cáun² jmáɨ¹ hi³ lɨ́¹³ lɨ³ hniáuh³² ñí¹con² hnoh², hi³ jáun² tsá² hí³ má²zia³² quioh²¹ má¹jáun² hi³ ma³hau³ hnoh²; hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ zian² hnoh² cá²ren². \v 15 La³ cun³ rá¹juáh³ jáun² ñí¹ Sí²: “Tsá² jmɨ́¹ zia³² hliáun³ quioh²¹, tiá² hi³ ziau³ yáh³ quioh²¹ tsú²; hi³ tsá² jmɨ́¹ zia³² cú¹pih²¹ quioh²¹ né³, tiá² hi³ ca³lɨ³ hniáuh³² yáh³ ñí¹con² tsú²”. \s1 Tito quionh³ tsá² quionh³ \p \v 16 Tɨ³la³ tiá¹hmah¹ Dió³² hi³ ca³jmú³ tsɨ́³ Tito hi³ hniá¹ ma³hau³ hnoh² la³jmɨ́¹ hniá¹ jná¹³. \v 17 Quí¹ jun³juáh¹³ jmáh³la³ hi³hliá² lɨ́²juo³ jná¹³ hi³ tsó³² yáh³ tsú² hi³ lɨ́²héi³² tsó³², quí¹ qui³ cónh³ jmɨ́¹ la³ má²hu²¹ bíh¹ tsɨ́³ tsú² hnga² hi³ tsó³², hi³ jáun² ta³né³² né³ má²tsó³² tsú² hi³ tsa³jɨe³ hnoh² cun³ñí¹ hi³ hnió³ hnga². \p \v 18 Hi³ zen¹³ jnoh¹ siáh³ tsá² hí³ reh² dí², tsá² jlánh¹ re² hleh³² hí³ tsá² zian² la³jɨ́³² cuáh³² quioh²¹, cun³ñí¹ hi³ jlánh¹ chu²¹ ta²¹ hi³ jmu² tsú² hi³ ngaɨ³² tsú² jáun² jú¹ chú³². \v 19 Jun³juáh¹³ jmáh³la³ hi³ nɨ́² yáh³, quí¹ hí¹ la³ tɨ³ hmóu³² yáh³ tsá² cuáh³² ca³quianh³ tsú² hi³ ngɨ́³² quiúnh¹ jnoh¹ hi³ ma³hau³ tsú² hná¹ ta²¹ hi³ jmu³² jnoh¹ hi³ ma³hon¹ jnoh¹ tsá² tia³mii². Ta²¹ jáun² jmu³² jnoh¹ hi³ jáun² lɨ³ quien² Tɨ³² Juo¹³ dí², jɨ³ hi³ má¹jnia¹³ jnoh¹ siáh³ hi³ jlánh¹ hniá¹ jnoh¹ jmú¹³ ta²¹. \v 20 Cun³quionh³ hi³ jmu³² jnoh¹ la³ nɨ́², hu²¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ tiá² hin² lɨ́¹³ ziu³ hɨe³ jnoh¹ ca³tɨ²¹ quɨe³ hi³ má²nio² jáun² jo³cuo² jnoh¹. \v 21 Quí¹ ná¹jmu³² jnoh¹ pí³ hi³ la³jɨ́³² hi³ jmu³² jnoh¹ lɨ́³ re² tso², jun³juáh¹³ jmáh³la³ ta³ ñí¹ Tɨ³² Juo¹³ yáh³ dí², quí¹ la³ jɨ³ ta³ ñí¹ tsá²mɨ³cuóun² bíh¹ siáh³. \p \v 22 Jáun² cu³tsa³² quionh³ tsá² gon³ nɨ́² tsú² zen¹³ jnoh¹ siáh³ cónh³í¹ jan² tsá² reh², tsá² má²ca³ma³jnia³² hiú² cuóh³² ñí¹con² jnoh¹ hi³ dí¹quian¹ jmu³ lɨ³ua³ cáun² ta²¹; hi³ ta³né³² né³, tɨ³ jlánh¹ bíh¹ má²dí¹quian¹ tsú² cun³ñí¹ hi³ má²cuóu³² tsú² hnoh². \v 23 Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² nga² jáɨ¹³ hi³ ca³tɨn¹ Tito, zéih³ tsú² hi³ tsá² jmu² ta²¹ cu³tsa³² quiúnh¹ jná¹³ bíh¹ nɨ³² hi³ má¹cau²¹ jnoh¹ hnoh². Hi³ nɨ́¹juáh³ hi³ nga² tsú² siáh³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² reh² ñí¹ hná¹ nɨ́² né³, zéih³ tsú² hi³ tsá² nɨ́² ca³ze³ tsá² tiáunh¹ la³jɨ́³² cuáh³² bíh¹, jɨ³ hi³ lɨ́n³ tsú² siáh³ tsá² má²jnia³² hi³ quien² Cristo. \v 24 Hi³ jáun² né³, chú³² ma³jnia¹³ náh² ñí¹con² tsá² zian² la³jɨ́³² cuáh³² tɨ³ lá² hi³ cu³tí³ hno³ hnoh² tsá² nɨ́², hi³ má¹jnia¹³ náh² siáh³ ñí¹ ta³ ñí¹ la³jɨ́n³² tsá² cuáh³² hi³ cu³tí³ zia³² jáɨ¹³ hi³ jmú¹³ jnoh¹ tsah¹ ca³tɨn¹ hnoh². \c 9 \s1 Quɨe³ hi³ cunh²³ tsú² ca³tɨn¹ tsá² reh² \p \v 1 Hi³ jáun² né³, ca³tɨ²¹ quɨe³ hi³ cunh²¹ dí² jáun² hi³ ca³tɨn¹ tsá² hí³ joh¹ Dió³², tiá² lin¹ nga³ jmɨ́¹ hniáuh²¹ yáh³ hi³ jmu¹ jná¹³ sí² lá² ñí¹con² hnoh², \v 2 quí¹ má²ño¹ jná¹³ hi³ cu³tí³ hiún² lɨ́n³² bíh¹ honh² hnoh² hi³ má¹hoh³ náh². Hi³ jáun² né³, má²cá²jmú³² jná¹³ tsah¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² ñí¹con² tsá² hué³² Macedonia lá², cun³ñí¹ hi³ hnoh² tsá² zian² náh² hué³² Acaya nɨ́² má²tiáunh¹ náh² hua³jan²¹ la³ cun³ mii² cá²tsá³² máh³ hi³ cuéh¹ náh². Hi³ jáun² juóun³² tsá² hí³ má²ca³lɨ³ hiún² siáh³ tsɨ́³ cun³ñí¹ hi³ ná¹hiún² honh² hnoh². \v 3 Tɨ³la³ cun³ jáun² zein³² bíh¹ jná¹³ tsá² reh² dí² lá², quí¹ nɨ́² lɨ́¹ tiá² ca³lɨ³ quien² hi³ jmu² jná¹³ tsah¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² hi³ ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́². Jáun² né³, hniáuh³² tiáunh¹ hnoh² hua³jan²¹ hi³ má¹tih²¹ la³ cun³ hi³ má²ca³juo³ jná¹³ tsáu²; \v 4 quí¹ nɨ́² lɨ́¹ já¹taunh²¹ gon³ gáun³ tsá² Macedonia quiúnh¹ jná¹³, má¹jáun² jɨ́e³ tsú² hi³ tiá² hua³jan²¹ la³ tiáunh¹ yáh³ hnoh², jáun² hua³heih²¹ bíh¹ tá¹tauh¹ jnoh¹ lɨ́¹³, jɨ³ hnoh² nɨ́² siáh³, quí¹ jlánh¹ má²ca³juáh¹³ jnoh¹ hi³ nio² cáun² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh². \v 5 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹ má²ca³lén¹³ jná¹³ hi³ hniáuh³² mɨ́¹³ jná¹³ hi³ chú³² ñí¹con² tsá² reh² lá² hi³ tsa³táunh¹ tsú² chí¹ján³ hi³ ma³hau³ tsú² hnoh² hi³ má¹hiánh¹³ náh² la³ cun³ hi³ ca³jmuh³ náh² jáun² jáɨ¹³ jmɨ́¹tin² hi³ cuéh¹. Hi³ jáun² la³ jáun² má²rá¹lɨ́³ hua³jan²¹ nɨ́¹ má¹cá²chó³² jná¹³, hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ³ lin¹ hi³ hnoh² ja³² mií³ honh², jun³juáh¹³ cáun² hi³ di³quiaun¹ jnoh¹ jmáɨ¹ yáh³. \p \v 6 La³ cun³ hi³ qui³ ná¹juáh²³ jáun² tsáu², hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² jñi³² cú¹pih²¹, jáun² cú¹pih²¹ bíh¹ loh² tsú²; tɨ³la³ tsá² jñi³² hliáun³ né³, hliáun³ bíh¹ loh². \v 7 Hi³ jáun² ma³ quin³² ma³ jan³² tsáu² hniáuh³² cué³² la³ cun³ hi³ má²ca³lɨ́n¹³ hñu³ tsɨ́³, tɨ³la³ tiá² hniáuh³² yáh³ cué³² tsú² ta³ hlah³ nio² tsɨ́³ má¹ná¹, ho³lá²dá² ta³ tion³; quí¹ Dió³² tɨ³² tsɨ́³ tsá² cue³² ca³la³ hi³ hiún² tsɨ́³ bíh¹. \v 8 Hi³ Dió³² bíh¹ Tsá² tɨn² ma³mieh² hnoh² tɨ³ chí¹nga² la³ cónh³ bíh¹ hi³ lɨ³hniauh²³ ñí¹con² hnoh², hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ lɨ³zia³² la³jɨ́³² hi³ hniáuh³² ñí¹con² hnoh² hmóu³², hi³ cué³² tsú² siáh³ ca³la³ hi³ tú² hi³ ziún²³ bíh¹ ñí¹con² hnoh², hi³ jáun² lɨ́¹³ má¹hoh³ hnoh² ca³tɨ²¹ lɨ³ua³ cáun² ta²¹ chu²¹. \v 9 Quí¹ ñí¹ Sí² rá¹juáh³ la³ lá²: \q1 Tsá² cue³² ca³la³ hi³ tɨ́² hɨ́e²³ ñí¹con² tsá² tia³mii², \q1 jmɨ́¹ lɨ́h³ bíh¹ tiá² táuh³ la³jɨ́³² hi³ chu²¹ hi³ jmu² tsú² jáun². \m \v 10 Hi³ jáun² Tsá² cue³² jún² hi³ jñi³² tsú² jɨ³ má³² hi³ cúh² tsú² cué³² hnoh² la³jɨ́³² jún² hi³ jánh¹ náh², jɨ³ hi³ ma³hliáun³ tsú² hi³ ló³² jáun² quián¹³ hnoh² hi³ jmúh¹³ náh² ta²¹ chu²¹. \v 11 La³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ lɨ³ hánh³ hnoh², hi³ jáun² lɨ́¹³ cuéh¹ náh² ca³la³ hi³ lɨ́¹ má²tɨ́² má²hɨ́e²³ ñí¹con² tsáu². La³ jáun² bíh¹ lɨ́¹³ hi³ juóun³² tsáu² cuéh³² tiá¹hmah¹ Dió³² cun³quionh³ hi³ he³ tsú² hi³ cháh¹³ hnoh² jáun² jo³cuo² jnoh¹. \v 12 Quí¹ nɨ́¹juáh³ nɨ́¹ má¹ca³ma³hon¹ jnoh¹ tsá² joh¹ Dió³² cun³quionh³ hi³ cueh³² náh² jáun², jun³juáh¹³ jɨ́³²la³ ti³ cueh³² náh² hi³ lɨ³hniauh²³ ñí¹con² yáh³ tsú², quí¹ ja³bí¹ la³ jáun² ná¹jmuh³² náh² hi³ juóun³² tsá² cué³² siáh³ tiá¹hmah¹ lɨ́n²¹ ñí¹con² Dió³² bíh¹. \v 13 Hi³ jáun² jnoh¹ quiúnh¹ tsá² hí³ jlánh¹ ma³quien¹³ jnoh¹ Dió³² quí¹ cun³quionh³ hi³ ma³hon¹ náh² jáun² bíh¹ tsú² ma³jnia¹³ náh² hi³ tson² ma³tih²¹ náh² jú¹ chú³² quioh²¹ Cristo cun³ñí¹ hi³ ma³hon¹ náh² tsú² ca³la³ hi³ tɨ́² hɨ́e²³; la³ má²quionh³ juóun³² lɨ́n³² tsá² siánh³ siáh³. \v 14 Hi³ jáun² tsá² hí³ ca³la³ hi³ hniau³ lɨ́n³² tsú² hnoh² hi³ liéinh³² Dió³² hi³ ca³tɨn¹ hnoh², cun³ñí¹ hi³ Dió³² má²ca³ma³jnia³² hi³ ja³² mií³ tsɨ́³ cun³quionh³ hi³ jmuh³² hnoh². \v 15 ¡Jlánh¹ tiá¹hmah¹ Dió³² quí¹hliá² má²ca³cué³ tsú² cáun² hi³ jlánh¹ bíh¹ quien², hi³ ca³la³ hí¹juáh³ tiá² né¹ dí² he³ lánh³ rón³² juáh¹³! \c 10 \s1 Jáɨ¹³ hi³ ho² Po¹ hi³ lɨ́n³ tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³² \r (Gálatas 1:11-2:21) \p \v 1 Hi³ jáun² né³, jná¹³ Po¹, zia³² hi³ hiú² mɨ́²³ jná¹³ ñí¹con² hnoh² cun³ñí¹ hi³ Cristo jmu² juenh² tsɨ́³, hi³ ja³² siáh³ mií³ tsɨ́³. Zian² tsá² ná¹juáh²³ hi³ tsɨ́¹juɨ́³ cu³tí¹³ bíh¹ néh¹ jná¹³ nɨ́¹juáh³ jmáɨ¹ hi³ zenh² ná¹ ta³ máh¹ hnoh², tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ ñí¹ siáh³ bíh¹ má²cuon¹ jná¹³, jáun² má¹jáun² néh¹ jlánh¹ má²jmu² jná¹³ quien². \v 2 Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, mɨ́²³ jná¹³ ñí¹con² hnoh² hi³ nɨ́¹ má¹ngau³² jná¹³ hi³ ñí¹jɨe¹ ná¹ hnoh², ha³ lɨ́² lɨ́¹ jmú² hnoh² hi³ tion³ hniáuh³² jmu¹ jná¹³ quien² ñí¹con² ma³ jan² hnoh², quí¹ tiá² juénh² yáh³ jná¹³ má¹jéinh³ jmáɨ¹ quiúnh¹ tsá² ná¹juáh²³ hí³ hi³ jnoh¹ jmu³² ta²¹ la³ cun³ qui³ jmu² tsá²mɨ³cuóun². \v 3 Quí¹ uá¹jinh¹ tson² tsá²mɨ³cuóun² bíh¹ jnoh¹, tɨ³la³ tiá² jmu³² yáh³ jnoh¹ hniéi² la³ cun³ qui³ jmu² tsá²mɨ³cuóun². \v 4 Quí¹ jun³juáh¹³ jmu³² jnoh¹ hniéi² cun³quionh³ hi³ la³ jmúh³² jáun² tsá²mɨ³cuóun² ta²¹ nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹ jmu³ hniéi² yáh³, tɨ³la³ cun³quionh³ pí³ hi³ cue³² Dió³² bíh¹ táɨ² jnoh¹ chú¹ jñeih²¹ tá¹³ tsá² hau² dí², uá¹jinh¹ ná¹lɨ́n²³ tsú² hi³ tiá² hi³ háɨnh¹³ zia³². \v 5 Hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ hin³² jnoh¹ la³jɨ́³² jáɨ¹³ hi³ lɨ́¹ chin² tsáu² chí¹ jɨ³ lɨ³ua³ cáun² hi³ jmu² tsáu² quien² hi³ quí² jnaɨ³² juɨ³² hi³ jáun² tiá² lɨ́¹³ lɨ³ cuóun³² tsáu² Dió³². Cun³quionh³ hi³ cah¹ jnoh¹ jáun² jmáɨ¹ la³jɨ́³² hi³ lɨ́n²³ tsáu², la³ jáun² bíh¹ janh²¹ jnoh¹ tsáu² hi³ ma³tí³² ñí¹con² Cristo. \v 6 Hi³ jáun² hiún² bíh¹ tsɨ́³ jnoh¹ má¹tson¹³ lɨ³ua³ jan² tsá² tiá² nieh³, nɨ́¹juáh³ má²ma³tih²¹ hnoh² re² lɨ́n³². \p \v 7 Hnoh² dá² cáun² lɨ́¹ jɨ́eh³² náh² la³ cun³ hi³ jniá³ jmáh³la³ tɨ³ coh³ bíh¹. Nɨ́¹juáh³ zian² tsá² lɨ́n²³ hi³ tson² bíh¹ má²hún¹ tsú² jo³cuo² Cristo, hniáuh³² bíh¹ cháu³² tsú² tsɨ́³ hi³ ja³bí¹ jnoh¹ siáh³ uá²jaɨ³² má²tiáuh¹ jo³cuo² Cristo. \v 8 Hi³ jáun² uá¹jinh¹ lɨ́n²³ hnoh² hi³ chí¹nga² ca³lá² ma³quien¹³ jná¹³ jáɨ¹³ hi³ hau³² jnoh¹, cun³ tiá² lɨ³ heh¹ bíh¹ jná¹³; quí¹ jáɨ¹³ hi³ hau³² jnoh¹ jáun² ca³cué³ hnga² bíh¹ Tɨ³² Juo¹³ dí² hi³ jmú¹³ jnoh¹ hi³ lɨ³hún¹ honh² náh² ca³tɨ²¹ hi³ tanh¹³ náh² ta²¹ Dió³², jun³juáh¹³ hi³ jmú¹³ jnoh¹ hi³ tɨ³ tsa³hín³ yáh³ hnoh². \v 9 Su³uú² lɨ́n²³ hnoh² hi³ zein³² jná¹³ sí² lá² cun³ñí¹ hi³ hnó³² jná¹³ hi³ juénh¹³ hnoh². \v 10 Quí¹ zian² ma³ jan² tsá² juáh²³ hi³ jlánh¹ pin³ jáɨ¹³ tioh³ sí² hi³ zein³² jná¹³, jɨ³ hi³ jlánh¹ cáu² niéih³ siáh³, tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ jmáɨ¹ hi³ zenh² jná¹³ ñí¹ hó²¹ñí¹ tsú², jáun² jan² tsá² huá¹ tsɨ́³ bíh¹ néh¹ jná¹³, hi³ jun³ lin¹ yáh³ néh¹ hléh²³ jná¹³. \v 11 Tɨ³la³ cuɨ́¹ lɨ³ ñi³² tsá² juáh²³ la³ nɨ́² hi³ cá²ren² bíh¹ lɨ́³ ta²¹ hi³ jmu³² jnoh¹ nɨ́¹juáh³ hi³ tiauh² jnoh¹ ja¹ quián¹³ hnoh² la³ má²quionh³ jáɨ¹³ tioh³ sí² hi³ zen²³ jnoh¹ ñí¹con² hnoh² jmáɨ¹ hi³ tiauh² jnoh¹ ñí¹ uóunh³ nɨ́² siáh³. \p \v 12 Jmɨ́¹lɨ́h³ tiá² ja³² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ jmú¹³ jnoh¹ cá²ren² quiúnh¹ tsá² lɨ́¹ hleh³² re² ca³tɨn¹ hmóu³², sa³jun³ hi³ cunh²¹ jnoh¹ ta²¹ quiú¹³ quiúnh¹ tsú². Quí¹ nɨ́¹ má¹ca³chu³ ca³ñih³ tsá² la³ hí³ má²tún² hmóu³² cun³quionh³ héih³² hi³ lɨ́¹ ca³chin² chí¹, ho³lá²dá² cunh³ tsú² tá¹³ quionh³ tsá²ján² tsá²ján², jáun² tsá² la³ hí³ lɨ́¹ jmu² cáun² hi³ cáun¹ bíh¹. \v 13 Tiá² tsah¹ yáh³ jnoh¹ ca³tɨ²¹ cáun² hi³ tiá² ca³ta¹, quí¹ jnoh¹ cáun² jmu³² ta²¹ la³ cun³ rón³² lɨ́³ héih³² hi³ cue³² Dió³² bíh¹, hi³ hnga² hí³ bíh¹ ca³jmú³ héih³² hi³ ca³ñí¹jmú¹³ jnoh¹ ta²¹ la³ tɨ³ ja¹ quián¹³ hnoh² nɨ́². \v 14 Cun³ñí¹ hi³ jáun² bíh¹, jáun² jmɨ́¹ ca³jmú¹³ jnoh¹ ta²¹ ja¹ quián¹³ hnoh² jmɨ́¹tin², ha³ tiá² lɨ³ yáh³ cáun² ñí¹ tɨ³ có³² ñí¹ tiá² ca³lɨ³hnió³ Dió³² hi³ lɨ́¹³. Quí¹ jnoh¹ bíh¹ tsá² la³ñí¹ hi³ ca³ñí¹hléh¹³ jú¹ chú³² hi³ ca³tɨn¹ Cristo ca³la³ tɨ³ ja¹ quián¹³ hnoh². \v 15 Ha³ tiá² jmu³² yáh³ jnoh¹ tsah¹ ca³tɨ²¹ tá¹³ tsá² siánh³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ ta²¹ jáun² quiú¹³ jnoh¹. Tɨ³la³ hu²¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ cun³quionh³ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ má²táunh²³ hnoh² ta²¹, jáun² tɨ³ lɨ³mí¹ re² má²lɨ́¹³ bíh¹ jmú¹³ jnoh¹ ta²¹ ja¹ quián¹³ hnoh²; tɨ³la³ jmáh³la³ la³ cun³ héih³² hi³ jmu² Dió³² bíh¹ jmú¹³ jnoh¹ ta²¹ má¹ná¹. \v 16 Hi³ jáun² má¹lɨ³² jáun² né³, hu²¹ tsɨ́³ jnoh¹ hi³ tsá¹hléh¹³ jnoh¹ jú¹ chú³² jáun² ñí¹ siáh³ siáh³, ca³la³ tɨ³ ñí¹ uóunh³, ngá¹³ ñí¹ tionh¹ hnoh² nɨ́²; quí¹ tiá² hnáu² yáh³ jnoh¹ jmú¹³ tsah¹ cun³quionh³ tá¹³ tsá² siánh³. \p \v 17 Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ zian² tsá² hnió³ jmu³ tsah³, cuɨ́¹ jmu¹ tsú² tsah³ hi³ ca³tɨn¹ Tɨ³² Juo¹³ bíh¹ dí². \v 18 Quí¹ tiá² lin¹ ñí¹ jmu³ ta²¹ yáh³ nɨ́¹juáh³ hi³ jmu² tsú² quien² hnga², tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ Tɨ³² Juo¹³ bíh¹ dí² juáh³ hi³ má²lɨ́²jmú³ tsú² re², hi³ jáun² tson² bíh¹ cu³tí³ má²lɨ́²jmú³ tsú² re². \c 11 \s1 Po¹ hɨe³² ha³ lánh³ jmu² tsá² lɨ́¹ juáh²³ hi³ lɨ́n³ tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³² \p \v 1 ¿Tiá¹ jmúh¹³ hnoh² tiá³ juenh² honh² hi³ hléh¹³ jná¹³ ca³lá² la³jmɨ́¹ hleh³² jan² tsá² cú¹juón¹? Qui³ cónh³ tsá² jmuh³² juenh² honh² bíh¹ hnioh². \v 2 Tɨ³la³ la³ñí¹ tín² hnó³² jná¹³ hi³ lɨ³ ñíh¹³ náh² hi³ hɨ³² tsɨn³² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh², la³ cun³ qui³ jmu² hnga² Dió³². Quí¹ hnó³² jná¹³ má¹jnia¹³ hnoh² ñí¹con² Cristo la³ jmɨ́¹ má²jnia² tsú² jan² tsá² tsá¹máɨ¹³ jon² hi³ tiá² tso³ má²ca³jmú³ ñí¹con² tsá² lɨ́¹³ ñí²cuo², quí¹ jná¹³ má²cá²jmú³² jáɨ¹³ ñí¹con² Cristo. \v 3 Quí¹ hɨ³² tsɨn³² jná¹³ ho³ sa³ nɨ́² lɨ́¹ ca³hliáh² honh² hnoh² hi³ tianh¹³ náh² tɨ³ có³² ñí¹con² Cristo hi³ tiú²uú² jɨ² honh² náh², hi³ jmɨ́¹ ma³tsú¹ ma³jonh²¹ náh² tsú² la³jonh³ jmɨ́¹ honh², la³jmɨ́¹ ca³lɨ³can² jáun² hla¹ Eva hi³ ca³ma³cau² jáun² jáh³hláɨnh¹ hí³ cun³quionh³ jú¹ tɨ́¹jáɨ². \v 4 Quí¹ hnoh² dá² cáun² lɨ́¹ hen²³ náh² re² lɨ³ua³ jan² tsá² tsá²hléh² jáɨ¹³ la³ siáh³ hi³ ca³tɨn¹ Jesús la³ cónh³ bíh¹ jáɨ¹³ hi³ tsa³hléh¹³ jnoh¹ quioh²¹ tsú² ñí¹con² hnoh²; hi³ cáun² lɨ́¹ tanh²³ náh² ta²¹ jan² jmɨ́²chí³ siánh³ la³ cónh³ bíh¹ Jmɨ́²chí³ hi³ má²ca³hen³ náh², jɨ³ hi³ cáun² lɨ́¹ héih²³ náh² siáh³ cáun² jú¹ siáh³ la³ cónh³ bíh¹ jú¹ chú³² hi³ má²hian² náh² jáun². \v 5 Hi³ jáun² né³, uá¹jinh¹ tiá² jmɨ́¹ ca³tɨn¹ jná¹³ hi³ juah²¹ la³ lá², tɨ³la³ len³ jná¹³ hi³ tiá² lɨ́² huen³ yáh³ jná¹³ hí¹ cú¹pih²¹ la³ cónh³ bíh¹ tɨ³² quian³² hí³ jë¹ Dió³², tsá² jlánh¹ néh¹ ná¹ñi³² hí³. \v 6 Quí¹ uá¹ cun³ tson² hi³ tiá² tɨn² jná¹³ hléh¹³ re², tɨ³la³ tiá² lɨ́³ yáh³ la³ nɨ́² la³jɨ́³² hi³ ño¹ jná¹³; hliáun³ jéin³² bíh¹ má²ca³lɨ³ lin¹ hi³ tson² bíh¹ la³ jáun² lɨ́³ cun³quionh³ la³jɨ́³² hi³ má²ca³jmú¹³ jnoh¹ jáun². \p \v 7 Tiá² né¹ ¿hí¹ hlah³ uá¹ la³ ca³jmú³² jná¹³ cun³ñí¹ hi³ ca³jmú³² jná¹³ jáun² hi³ hnoh² bíh¹ tsá² quien², hi³ jáun² jná¹³ né³ jan² tsá² huen³ bíh¹ jmɨ́¹ ca³hléh³ jná¹³ jáun² jú¹ chú³² quioh²¹ Dió³² ta³ tiá² hmah²¹ ca³cán³ jná¹³ ñí¹con² hnoh²? \v 8 Lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ ca³háɨn³² bíh¹ jná¹³ quɨe³ quioh²¹ tsá² zian² hliáun³ cuáh³² ñí¹ hná¹ nɨ́² jmɨ́¹ cá¹héi²¹ jná¹³ jáun² quɨe³ hi³ ca³cué³ tsú² tá¹la³ ca³ma³cau²¹ jná¹³ jáun² hnoh². \v 9 Quí¹ tá¹la³ jmɨ́¹ cuon¹ jná¹³ jáun² quiúnh¹ hnoh² ca³chó³² jmáɨ¹ hi³ zia³² hi³ ca³lɨ³ hniáuh³² ñí¹con² jná¹³, tɨ³la³ tiá² liá¹ héi² ca³quiaun¹ yáh³ jná¹³ hnoh², quí¹ tsá² reh² zian² tɨ³ hué³² Macedonia lá² bíh¹ ca³cué³ la³jɨ́³² hi³ ca³lɨ³ hniáuh³² quion²¹ jná¹³ jmɨ́¹jáun². Hi³ jáun² la³ nɨ́² bíh¹ ca³jmú³² jná¹³ hua³hín¹³ hi³ tiá² liá¹ héi² ca³quiaun¹ yáh³ jná¹³ hnoh², hi³ sa³jun³ chau²¹ yáh³ jmáɨ¹ hi³ jmu¹ jná¹³ la³ jáun². \v 10 La³jmɨ́¹ cuo² jná¹³ jú¹ tson² quioh²¹ Cristo, la³ jáun² bíh¹ ño¹ jná¹³ siáh³ hi³ hí¹ jan² tsá² zian² hué³² Acaya nɨ́² tiá² lɨ́¹³ quin³ la³ cun³ hi³ tsah¹ jáun² jná¹³ ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́². \v 11 ¿He³ láɨh³² juáh¹³? ¿Hí¹ cun³ñí¹ hi³hliá² tiá² hnau³ jná¹³ hnoh²? Tɨ³la³ Dió³² ñi³² hi³ hnau³ lɨ́n³² bíh¹ jná¹³ hnoh². \p \v 12 Hi³ jáun² jmu¹ bíh¹ jná¹³ ta²¹ quion²¹ la³ má²jmu² jáun², jáun² tiá² lɨ³ quien² jë¹ tsá² ñi³tú¹ ñi³lɨn¹³ nɨ́², tsá² jmu² hí³ tonh² hi³ juáh³ hi³ ta²¹ quioh²¹ hí³ néh¹ dí² uá²jaɨ³² lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ ta²¹ quiú¹³ jnoh¹. \v 13 Tsá² lín¹ tɨ³² tɨ́¹jáɨ² bíh¹ hí³ hi³ lɨ́¹ juáh³ hi³ ná¹lɨ́n³ *tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³², tsá² lɨ́¹ má²cau², tsá² ti³ lɨ́¹ jnia³² la³jmɨ́¹ jnia³² tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Cristo. \v 14 Jun³juáh¹³ lin¹ hi³ lɨ³ tsa³cáun² tsɨ́³ yáh³ dí² ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́², quí¹ ja³bí¹ hnga² yáh³ *Satanás tɨn² hi³ jinh²¹ hi³ jnia³ la³jmɨ́¹ jniá³ tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³², tsá² zian² ñí¹ tie³ joh¹. \v 15 Hi³ jáun² dá² huán¹ tsɨ́³ bíh¹ lɨ́¹³ hi³ tsá² lɨ́n³ hí³ quian²¹ tsá² hláɨnh¹ tɨn² jmu³ hi³ jinh²¹ hi³ jnia³ la³jmɨ́¹ jniá³ tsá² jmu² ta²¹ chu²¹. Tɨ³la³ ñí¹ ca³táuh³ jmáɨ¹ má¹ná¹, cun³ hiáuh³ bíh¹ tsú² la³ cun³ hi³ ca³tɨn¹ hiáuh³. \s1 Po¹ má²tso² tsɨ́³ cun³ñí¹ hi³ lɨ́n³ tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³² \p \v 16 Jáun² né³, juanh³² jná¹³ siáh³ cónh³, hi³ tiá² hniáuh³² lɨ́n¹³ náh² hi³ hú¹tá¹ tson² bíh¹ cú¹juón¹ jná¹³. Tɨ³la³ nɨ́¹juáh³ hi³ má²ná¹lɨ́n²³ náh² la³ nɨ́², jáun² cué¹ náh² tiá³ jáɨ¹³ hi³ hléh¹³ jná¹³ cáun² jú¹ te³ quion²¹, jáun² lɨ́¹³ jmu¹ jná¹³ ca³lá² tonh². \v 17 Jun³juáh¹³ lɨ́n³ jná¹³ la³jmɨ́¹ lɨ́n³ Tɨ³² Juo¹³ yáh³ dí² nɨ́¹ má¹tɨ³ ñí¹hléh¹³ jná¹³ cá² jon¹ jáɨ¹³ lá², quí¹ tá¹la³ cuá¹tsah¹ jná¹³ lá² cú¹pih²¹, cu³tí³ hléh¹³ jná¹³ la³jmɨ́¹ hleh³² jan² tsá² cú¹juón¹ bíh¹. \v 18 Quí¹ zian² juóun³² tsá² jmu² tsah³ ca³tɨ²¹ hi³ zia³² ñí¹ hué²¹ lá², jáun² ja³bí¹ jná¹³ siáh³ uá²jaɨ³² ñí¹jmu¹ ca³lá² tsah¹. \v 19 ¡Hnoh² bíh¹ tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ quia³lín³ jmɨ́¹ honh² náh², hi³ jáun² jlánh¹ re² tion²³ náh² honh² jáɨ¹³ quioh²¹ lɨ³ua³ jan² tsá² cú¹juón¹! \v 20 Quí¹ re² lɨ́n³² bíh¹ tion²³ náh² honh² ñí¹con² tsá² dí²quiaun³ náh² jmáɨ¹ hi³ má¹cú¹ má¹haɨn²¹ náh², tsá² jmu² ca³la³ hi³ pa²¹ rón³² láɨ¹ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ zia³² quián¹³ náh², tsá² cáun² lɨ́¹ hiá² lɨ́² jla²³ hnoh², tsá² jmu² quien² ñí¹con² hnoh², jɨ³ tsá² pá²³ siáh³ máh¹ náh². \v 21 Uá¹jinh¹ heh¹ jná¹³ ca³lá² hi³ juanh²¹ la³ lá², tɨ³la³ jnoh¹ né³, tiá² ca³tia³ yáh³ tsɨ́³ hi³ jmɨ́¹ jmú¹³ la³ nɨ́². Tɨ³la³ la³ cun³ hi³ tiá²³ tsɨ́³ tsá² siánh³ hi³ hléh³², ja³ bíh¹ jná¹³ siáh³ chá²³ tiá³ tsɨn³² hi³ hléh¹³, uá¹jinh¹ la³jmɨ́¹ hleh³² jan² tsá² cú¹juón¹. \v 22 ¿Hí¹ tsá² hleh³² jú¹jma² *hebreo tsá² hí³ juáh¹³? Quí¹ ja³bí¹ jná¹³ yáh³ uá²jaɨ³² hléh²³ jáɨ¹³ hebreo. ¿Hí¹ tsá² juo³ tsá² *Israel tsá² hí³? Quí¹ ja³bí¹ jná¹³ yáh³ uá²jaɨ³² jan² tsá² la³ hí³. ¿Hí¹ tsá² jón²zɨ́h¹ jón²cho¹ hla¹ Há²bran²¹ tsá² hí³? Quí¹ ja³bí¹ jná¹³ yáh³ uá²jaɨ³² jan² tsá² hí³. \v 23 ¿Hí¹ tsá² ná¹lɨ́n³ quian²¹ Cristo tsá²hí³? Jná¹³ bíh¹ jan² tsá² tɨ³ jlánh¹ bíh¹ lɨ́n³ quian²¹ Cristo la³ cónh³ bíh¹ tsá² hí³, uá¹jinh¹ jáɨ¹³ nɨ́² quion²¹ jná¹³ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ jë¹ jan² tsá² cú¹juón¹. Quí¹ jná¹³ bíh¹ jan² tsá² tɨ³ jlánh¹ bí¹ má²cá²jmú³² ta²¹ la³ cónh³ bíh¹ tsá² hí³, hi³ tɨ³ jlánh¹ má²ca³pɨ³ ca³jauh³ jná¹³ tsáu² siáh³ la³ cónh³ bíh¹ tsá² hí³, hi³ tɨ³ jlánh¹ má²ca³jnáɨ³² jná¹³ tsú² siáh³ hñu³mí¹ñí², jɨ³ hi³ hliáun³ jéin³² siáh³ pih²¹ tiá² jun³ jná¹³. \v 24 Hñá³ jéin³² siáh³ má²ca³quiu³ ca³po³ jná¹³ tsá² *judíos tán¹ ma³ quiu³quia³ñu³ tsɨ³². \v 25 Hi³ jáun² hnɨ³² jéin³² siáh³ ca³po³ jná¹³ tsá² siánh³ cun³quionh³ hmá² tiéi¹³, hi³ cu³ jéin³² né³ ca³qui³ ca³jnauh³ jná¹³ tsáu² quɨ́n¹. Hi³ hnɨ³² jéin³² siáh³ ca³ja³hanh³² mu² hi³ jmɨ́¹ hún¹ jná¹³ chu³ jmáɨ², hi³ cu³ jéin³² né³ ca³niuh³² jná¹³ ñí¹ jmɨ́²miih²¹ cú² jmáɨ¹ cú² nie² hi³ ca² jná¹³ jmáɨ². \v 26 Hliáun³ jéin³² bíh¹ má²ca³lɨ³ zia³² hi³ háɨnh¹³ ñí¹con² jná¹³ tá¹la³ má²ca³tɨ́² ca³ngɨ́³ jná¹³, uá¹la³ cun³ nɨ́¹ má¹ca³han¹ jná¹³ cua³, hi³ zian² siáh³ háɨn²; hi³ ca³lɨ³ zia³² siáh³ hi³ háɨnh¹³ ja¹ quioh²¹ tsá²co¹ jná¹³, jɨ³ ja¹ quioh²¹ *tsá²cá²jo²¹ nɨ́² siáh³. Má²ca³lɨ³ zia³² siáh³ hi³ háɨnh¹³ ñí¹con² jná¹³ já¹ juú² jɨ³ ñí¹ náɨ²; ñí¹ jmɨ́²miih²¹, jɨ³ ja¹ quioh²¹ tsá² lɨ́¹ juáh³ hi³ lɨ́n³ tsá² reh² nɨ́² siáh³. \v 27 Hliáun³ bíh¹ ta²¹ má²ca³lɨ³ zia³² ñí¹con² jná¹³, jɨ³ uu³mí²tsɨ³² nɨ́² siáh³. Hliáun³ jéin³² bíh¹ tiá² má²ca³cuóun² jná¹³, hi³ má²ca³ma³tso¹ jná¹³ tsɨn³² hi³ ñí¹cuóun²¹ ná¹ jɨ³ hi³ hí¹quiéin² siáh³ tsɨn³². Hliáun³ jéin³² má²ca³ma³tso¹ jná¹³ tsɨn³² hi³ tiá² má³² zia³² cuh²¹, hi³ cuóu³, jɨ³ hi³ tiá² zia³² hán² jná¹³ nɨ́² siáh³. \p \v 28 Zia³² bíh¹ ñí¹ hná¹ nɨ́², tɨ³la³ ñí¹ ca³la³ jɨ́³² má¹ná¹, zia³² cáun² lio²¹ héi² ñí¹con² jná¹³, hi³ hɨ³² jáun² tsɨn³² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ tsá² zian² la³jɨ́³² cuáh³². \v 29 Quí¹ nɨ́¹juáh³ zian² tsá² tiá² pin³ tsɨ́³, jáun² lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ jná¹³ bíh¹ tiá² pin³, hi³ nɨ́¹juáh³ zian² jan² tsá² ca³jmú³ hi³ tánh³² tsáu² tso³, jáun² hlah³ bíh¹ jéin³² jná¹³ jɨ³ hi³ míh²³ siáh³ tsɨn³² jná¹³. \v 30 Hi³ jáun² nɨ́¹juáh³ hniáuh³² hi³ jmu¹ jná¹³ tsah¹ né³, jmu¹ bíh¹ jná¹³ ca³tɨ²¹ cáun² hi³ jmu² lin¹ hi³ jná¹³ jan² tsá² tsɨ́¹juɨ́³. \v 31 Dió³² Jméi² Jesucristo Tɨ³² Juo¹³ dí², Tsá² ca³ta¹ dí² hi³ má¹tsú¹ má¹jonh²¹ cun³ jmɨ́¹hi³nio², Tsá² hí³ bíh¹ ñi³² hi³ tiá² tɨ́¹ jáɨn² yáh³ jná¹³. \v 32 Quí¹ jmɨ́¹ ñéi¹ jná¹³ jáun² já¹ juú² Damasco, jáun² tsá² ho² ta²¹ juú² jáun², tsá²cuú² tsá²ta³ re²¹ Aretas ca³chan³ hliáu³ ñí¹ lɨ́³ ho³hñú¹³ hiah³² hu²¹ juú² jáun², hi³ jmɨ́¹ hnió³ tsú² hi³ ma³tsau¹³ jná¹³; \v 33 tɨ³la³ juɨ³² ho³tá²quié² hiah³² hu²¹ juú² bíh¹ ca³siáu³² jná¹³ tsú² hi³ cuá¹hún¹ jná¹³ tɨ³ ñeh² cáun² mɨ́²tá², hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ ca³liáun³ jná¹³ jo³cuo² tsá² hí³. \c 12 \s1 Hi³ ca³jnia³ jéinh³² Po¹, jɨ³ hi³ ca³náɨ³² tsú² \p \v 1 Jáun² né³, uá¹jinh¹ tiá² hi³ tá¹tsaɨ²¹ jná¹³ hi³ jmu¹ ná¹ tsah¹ hi³ ca³tɨn¹ huen², la³ jmɨ́¹ lɨ́³ lɨ³ hniáuh³² bíh¹ jmu¹ jná¹³, hi³ jáun² né³ má²hléh¹³ bíh¹ jná¹³ ca³tɨ²¹ la³ cun³ hi³ ca³jnia³ jéin³², jɨ³ hi³ ca³ngɨ¹³ jná¹³ siáh³ la³ cun³ hi³ ca³hɨ́e³ jáun² Tɨ³² Juo¹³ dí². \v 2 Quí¹ cuóun³² jná¹³ jan² tsá²ñuh² tanh² ta²¹ Cristo hi³ ca³zanh³² cu³tiá³ la³tɨ³ hñu³mɨ³cuú² ñí¹ cuá³ Dió³² cun³ má²quia³quiún³ mii². Tiá² ño¹ jná¹³ hí¹ ca³zanh³² tsú² jmáh³la³ jmɨ́²chí³, ho³lá²dá² la³ má²quionh³ ngú³, jɨ́³²la³ hnga² Dió³² bíh¹ ñi³². \v 3 Tɨ³la³ ño¹ jná¹³ hi³ tsá² hí³ ñíh¹ ñí¹ má²nio² jáun² tie³, tɨ³la³ tiá² né¹ hí¹ ñíh¹ tsú² quionh³ ngú³ ho³ jmáh³la³ jmɨ́²chí³, jɨ́³²la³ hnga² Dió³² bíh¹ ñi³². \v 4 Ñí¹ má²nio² jáun² tie³ bíh¹ ca³náɨ³² tsú² jáɨ¹³ hi³ jmɨ́¹ ná¹hmá¹, jáɨ¹³ hi³ tiá² hin² ca³tɨn¹ hléh³². \v 5 Jmɨ́¹ lɨ́¹³ lɨ³ jmu¹ jná¹³ tsah¹ hi³ ca³tɨn¹ jan² tsá² la³ hí³, tɨ³la³ tiá² jmu² yáh³ jná¹³ tsah¹ la³ cun³ hi³ lɨ́n³ ná¹ huen² má¹na²¹, quí¹ jɨ́³²la³ ti³ tsah¹ jná¹³ cun³ñí¹ hi³hliá² jná¹³ jan² tsá² tsɨ́¹juɨ́³ bíh¹. \v 6 Sá¹jmɨ́¹ hi³ hnó³² jná¹³ jmu¹ tsah¹, jun³juáh¹³ jmɨ́¹ jmu¹ jná¹³ la³ cun³ qui³ jmu² jan² tsá² cú¹juón¹ yáh³, quí¹ jmáh³la³ jú¹ tson² bíh¹ jaun³² jmɨ́¹ hléh¹³ jná¹³; tɨ³la³ tiá² ja³² yáh³ tsɨn³² jná¹³ hi³ jmu¹ tsah¹ quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³ma³quien² yáh³ tsáu² jná¹³ tɨ³ ca³nga² la³ cónh³ bíh¹ hi³ qui³ jɨ́e²³ tsú² hi³ jmu² jná¹³ jɨ³ hi³ hléh²³ jná¹³ nɨ́² siáh³. \p \v 7 Jmɨ́¹ la³ lɨ́¹³ já³² tsɨn³² jná¹³ hi³ jmu¹ tonh² cun³ñí¹ hi³ ca³tɨ²¹ la³jɨ́³² hi³ ca³jnia³ jáun² jéin³², tɨ³la³ cun³ñí¹ hi³ jáun² né³ ca³ja³ cáun² uu³mí²tsɨ³² hi³ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hu²¹ cáun² ton² ngú³ quion²¹ jná¹³, cáun² uu³mí²tsɨ³² hi³ ja³ ñí¹con² *Satanás hi³ jmu² hlah³ ñí¹con² jná¹³ quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³jmú³² jná¹³ tonh². \v 8 Hi³ jáun² hnɨ³² jéin³² má²ca³mɨ́³ jná¹³ ñí¹con² Tɨ³² Juo¹³ dí² hi³ quin³ tsú² uu³mí²tsɨ³² jáun² ñí¹con² jná¹³; \v 9 tɨ³la³ hí³ né³ ca³juáh³: “Má²tioh²¹ bíh¹ cun³quionh³ jmáh³la³ mií³ hi³ ja³² tsɨn³² jná¹³ ñí¹con² hnú²; quí¹ tɨ³ jlánh¹ re² lɨ³ lin¹ bíh¹ pí³ quion²¹ jná¹³ cun³quionh³ jan² tsá² tiá² pin³”. Hi³ jáun² jná¹³ né³ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ tsah¹ quí¹ cun³ñí¹ hi³ tiá² pin³ ná¹, quí¹ hi³ jáun² cun³quionh³ jná¹³ lɨ³ lin¹ pí³ quioh²¹ Cristo. \v 10 Cun³ñí¹ hi³ jáun² né³, hiún² bíh¹ tsɨn³² jná¹³ hi³hliá² tiá² pin³ ná¹, jɨ³ jmɨ́¹ ziú² jmɨ́¹ hɨe² tsáu², jmɨ́¹ zia³² hi³ lɨ³ hniáuh³², jmɨ́¹ hɨ́¹ tsa¹ jná¹³ tsáu², jɨ³ jmɨ́¹ há² nga² jná¹³ uu³mí²tsɨ³² nɨ́² siáh³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ Cristo. Quí¹ nɨ́¹juáh³ jmáɨ¹ hi³ tiá² huánh² jná¹³, jmáɨ¹ la³ jáun² bíh¹ tɨ³ jlánh¹ bíh¹ pin³ jná¹³. \s1 Po¹ hɨ³² tsɨ́³ hi³ ca³tɨn¹ cuáh³² já¹ juú² Corinto \p \v 11 Má²lɨ́²hléh³ jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ huen² la³jmɨ́¹ hleh³² jan² tsá² cú¹juón¹ cun³ñí¹ hi³ tion³ quián¹³ hnoh². Quí¹ hmóu³² bíh¹ hnoh² tsá² jmɨ́¹ ca³tɨn¹ hi³ hléh¹ re² hi³ ca³tɨn¹ jná¹³, quí¹ hí¹ cú¹pih²¹ yáh³ tiá² huen³ jná¹³ la³ cónh³ bíh¹ *tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³², tsá² jlánh¹ ná¹ñi³² hí³ joh² hnoh², uá¹jinh¹ tson² tsá² tsɨ́¹juɨ́³ cu³tí³ bíh¹ jná¹³. \v 12 Quí¹ tá¹la³ ca³tion³ jná¹³ jáun² lɨ́n³² tsɨn³² jmɨ́¹ cá¹jmú²¹ jná¹³ jáun² ta²¹ ja¹ nɨ́² quián¹³ hnoh², ca³lɨ³ lin¹ bíh¹ hi³ tson² cu³tí³ jná¹³ lɨ́n³ jan² tɨ³² tsá² quian³² jë¹ Dió³² cun³quionh³ li²¹ jɨ³ hua³jueh³², jɨ³ ca³la³ hi³ ca³jnia³ jáun² pí³ quioh²¹ Dió³² nɨ́² siáh³. \v 13 Tiá² ca³jmú³² yáh³ jná¹³ hi³ siánh³ tsáu² hnoh² la³ cónh³ bíh¹ tsá² cuáh³² ñí¹ hná¹ nɨ́², jɨ́³²la³ ti³ hi³ tiá² ca³quiaun¹ jná¹³ hnoh² liá¹ héi² bíh¹. ¡Juenh² jmu³ hnoh² honh² ca³tɨ²¹ hi³ nɨ́²! \p \v 14 Hi³ jáun² né³, ta³né³² má²hún¹ jná¹³ hua³jan²¹ hi³ ñí¹jɨe¹ ná¹ hnoh² ñí¹ má²hnaɨh³² jéin³², tɨ³la³ jun³juáh¹³ hi³ já¹quiaun¹ jná¹³ hnoh² liá¹ héi² yáh³. Quí¹ hi³ hnau³ bíh¹ jná¹³ hnoh², jun³juáh¹³ hi³ hnó³² jná¹³ hi³ zia³² quián¹³ yáh³ náh². Quí¹ tsá² má²lieih²¹ bíh¹ ca³tɨn¹ jɨ́e³ he³ lɨ³hniauh²³ quioh²¹ tsá¹míh¹, jun³juáh¹³ tɨ³ tsá¹míh¹ yáh³. \v 15 Jáun² hiún² bíh¹ tsɨn³² jná¹³ hi³ hin¹³ la³jɨ́³² hi³ zia³² quion²¹, hi³ hí¹ la³ tɨ³ huen² yáh³ jná¹³ lɨ́¹³ tsa³hín³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh²; uá¹jinh¹ lɨ́³ la³jmɨ́¹ lɨ́³ hi³ nɨ́¹juáh³ má²hnau³ lɨ́n³² jná¹³ hnoh², hi³ jáun² tɨ³ cú¹pih²¹ bíh¹ jéi³²í¹ hnau³ hnoh² jná¹³. \p \v 16 Quí¹ jná¹³ néh¹ jlánh¹ re² tɨn² ná¹ hi³ ca³ma³cau¹³ ná¹ hnoh², hi³ jáun² la³ jáun² bíh¹ néh¹ ca³hiá² cá²jláɨ³² jná¹³ hnoh², uá¹jinh¹ tiá² ca³quiaun¹ jná¹³ hnoh² liá¹ héi². \v 17 ¿Tiá² né¹ hu³ sa³ ca³hiá² cá²jláɨ³² jná¹³ hnoh² cun³quionh³ tsá² ca³zéin³² jná¹³ hí³ ñí¹con² náh²? \v 18 Jmɨ́¹ ca³hiu³ ca³mɨ́³ jná¹³ ñí¹con² Tito hi³ tsó³² tsú² tsa³jɨe³ hnoh², hi³ ca³zéin³² jná¹³ siáh³ jan² tsá² reh² quionh³ tsú², ¿hí¹ ca³hia³ ca³jla³ hnoh² Tito dúh¹? ¿Há¹ jun³juáh¹³ tá¹ gau³ bíh¹ jnoh¹ ca³ngɨ́¹³ cá²ren²; há¹ jun³juáh¹³ má²ca³má¹jnia¹³ jnoh¹ siáh³ hi³ cá²ren² bíh¹ ná¹tioh³ tsɨ́³ jnoh¹? \p \v 19 Hu³ sa³ ná¹lɨ́n²³ hnoh² hi³ cun³quionh³ jáɨ¹³ nɨ́² má²ná¹liáun¹ jnoh¹ hmóu³² ñí¹con² hnoh². ¡Tɨ³la³ tiá² jáun² yáh³! Quí¹ jnoh¹ hléh¹ ta³ ñí¹ Dió³² la³ cun³ hi³ hnió³ Cristo bíh¹, hi³ jáun² la³jɨ́³² jáɨ¹³ nɨ́² jmu³ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ lɨ³hún¹ honh² hmóu³² bíh¹ hnoh² reh², tsá² jlánh¹ hnau³ jná¹³. \v 20 Tɨ³la³ hɨ³² tsɨn³² jná¹³ hi³ nɨ́¹ má¹cá²chó³² jná¹³ ñí¹ nɨ́², hu³ sa³ tiá² má²zian² yáh³ hnoh² la³ cun³ hi³ hu²¹ tsɨn³² jná¹³; hi³ hnoh² siáh³ né³, jɨe¹ náh² jná¹³ hi³ lɨ́n³ la³ siáh³ la³ cónh³ bíh¹ hi³ jmɨ́¹ hu²¹ honh² náh². Hɨ³² tsɨn³² jná¹³ nɨ́¹juáh³ nɨ́² lɨ́¹ zian² tsá² ná¹hniei²¹ quionh³ raɨnh²¹, tsá² ná¹uóu²¹ tsɨ́³, tsá² ná¹míh²³ tsɨ́³, tsá² jmu² pan¹ hnga², tsá² cauh³² jáɨ¹³, tsá² ziú² hɨen² tsáu², tsá² lɨ́¹ jmu² tonh², jɨ³ hi³ tiáunh¹ náh² cú²zúnh² nɨ́² siáh³. \v 21 Hɨ³² tsɨn³² jná¹³ quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³jmú³ Dió³² hi³ lɨ³ heh¹ jná¹³ cun³ñí¹ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² nɨ́¹ má¹já²jɨe¹ jná¹³ siáh³ hnoh², jɨ³ hi³ uo¹ jná¹³ siáh³ ca³tɨn¹ juóun³² hnoh², tsá² má²ca³jmuh³ náh² tso³ jmɨ́¹tin², tsá² tiá² má²cá²chó³² jmáɨ¹ hi³ tsa³conh² tsɨ́³ tsáu¹³, la³ cun³ tsá² lɨ́¹ jmu² lɨ³ua³ cáun² hi³ tiá² jɨ², tsá² lɨ́¹ jmú² lɨ́¹ tsau³², jɨ³ la³jɨ́³² hi³ má²ziaunh² tsú² tiá³ hi³ jmu² nɨ́² siáh³. \c 13 \s1 Jáɨ¹³ hi³ hɨe³² Po¹ chí¹ján³ jɨ³ hi³ hah² siáh³ jáɨ¹³ \p \v 1 Hi³ jáun² né³, má¹tɨ́³ hnɨ³² jéin³² hi³ ñí¹jɨe¹ jná¹³ hnoh². Jáun² la³ cun³ hi³ má²ná¹ñíh¹ hnoh² hi³ la³jɨ́³² tso³ hi³ má²re² tsú², má²re² tsú² cun³quionh³ jë¹ gon³ ho³lá²dá² gáun³ tsá² zih³² jú¹ tson². \v 2 Né³² né³, juo³ jná¹³ la³jɨ́n³² tsá² ren² tso³, jɨ³ ca³la³ jɨ́n³² hnoh² hi³ nɨ́¹ má¹cá²chó³² jná¹³ siáh³ ñí¹ má²hnaɨh³² jéin³², tiú²uú² ñí¹jmú²¹ yáh³ jná¹³ juenh² tsɨn³²; quí¹ má²ca³hɨ́e³ bíh¹ jná¹³ jú¹ tson² jmɨ́¹tin² jmɨ́¹ ñéi¹ jná¹³ jáun² ñí¹ má²tenh³, hi³ juah³² jná¹³ siáh³ cónh³í¹ cu³ jéin³² tá¹la³ cuon¹ jná¹³ lá² ñí¹ uóunh³ hi³ chau²¹ jmáɨ¹ hi³ tiú²uú² jmu¹ jná¹³ juenh² tsɨn³². \v 3 Hi³ jáun² má¹jáun² lɨ³ lin¹ la³ cun³ hi³ ná¹hniá¹ náh² hi³ Cristo hleh³² cun³quionh³ uen³² jná¹³. Quí¹ jun³juáh¹³ jan² Tsá² tiá² pin³ yáh³ tsú² nɨ́¹ má¹ca³ra³tsɨ³² héih³² ñí¹con² hnoh², hí³ bíh¹ jan² Tsá² má²jnia³² pí³ quioh²¹ ja¹ quián¹³ hnoh². \v 4 Quí¹ uá¹jinh¹ tiá² pin³ Cristo jmɨ́¹ cá¹taun³ crei²¹, tɨ³la³ ta³né³² né³, má²zian² tsú² cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Dió³². Jáun² né³, ja³bí¹ jnoh¹ siáh³ tiá² pin³ la³jmɨ́¹ tiá² jmɨ́¹ pin³ tsú² jáun²; tɨ³la³ cun³quionh³ pí³ quioh²¹ Dió³² bíh¹ lɨ́¹³ má¹jnia¹³ jnoh¹ ñí¹con² hnoh² hi³ tson² bíh¹ cu³tí³ ziáun² jnoh¹ quiúnh¹ Cristo. \p \v 5 Hi³ jáun² né³, hnoh² hniáuh³² can¹³ náh² héih³² ñí¹con² náh² hmóu³² nɨ́¹juáh³ tson² bíh¹ táunh²³ náh² ta²¹ jú¹ chú³², jɨe³ dúh¹ neh²¹. ¿Tiá¹ má²ca³lɨ³tsɨn² hnoh² hi³ Cristo zian² hñu³ honh² náh²? Jɨ́³²la³ nɨ́¹juáh³ hi³ ná¹lɨ́n³ hnoh² henh¹³ quioh²¹ tsá² taunh³² ta²¹ bíh¹, jáun² bíh¹ tiá² lɨ́²tsɨn² náh². \v 6 Tɨ³la³ hu²¹ tsɨn³² jná¹³ hi³ lɨ³tsɨn² hnoh² hi³ tiá² ná¹láɨ³ yáh³ jnoh¹ henh¹³ quioh²¹ tsá² taunh³² ta²¹. \v 7 Mɨ³² jnoh¹ ñí¹con² Dió³² hi³ hí¹ cáun² hi³ hlah³ tiá² jmúh¹³ hnoh²; jun³juáh¹³ hi³hliá² hen² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ jnia³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ jniá³ tsá² jlánh¹ re² cah²³ jmáɨ¹ yáh³, jɨ́³²la³ ti³ hen² tsɨ́³ jnoh¹ hi³ hnoh² jmúh¹³ jmáh³la³ hi³ chu²¹ bíh¹, uá¹jinh¹ ca³jnia³ jnoh¹ la³jmɨ́¹ jniá³ henh¹³ quioh²¹ tsá² taunh³² ta²¹. \v 8 Quí¹ cónh³ tiá² lɨ́¹³ bíh¹ jmú¹³ jnoh¹ hian² tsɨ́³ ñí¹con² jú¹ tson², quí¹ tɨ³ haɨn²¹ bíh¹ jnoh¹ tɨ³ con² jú¹ tson². \v 9 Hi³ jáun² dá² cáun² hiún² lɨ́n³² bíh¹ tsɨ́³ jnoh¹ nɨ́¹juáh³ ná¹pin³ náh², uá¹jinh¹ jnoh¹ tiá² ná¹pin³. Hi³ jáun² la³ má²mɨ³² jáun² bíh¹ jnoh¹ ñí¹con² Dió³² hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ cuɨ́¹ lɨ³hún¹ honh² náh² ñí¹con² tsú². \v 10 Hi³ jáun² bíh¹ sí² lá² tín² jmu² jná¹³ hi³ ca³tɨn¹ hnoh² ñeh² bíh¹ hi³ chau²¹ ná¹ hi³ ñí¹jɨe¹ ná¹ hnoh², hi³ jáun² tiá² lɨ³ hniáuh³² hi³ ñí¹lieh¹ jná¹³ hnoh² tiá³ cun³quionh³ pí³ hi³ má²ca³cué³ Tɨ³² Juo¹³ dí² ñí¹con² jná¹³ nɨ́¹ má¹cá²chó³² jná¹³ ñí¹ nɨ́². Quí¹ jáɨ¹³ jáun² ho² jná¹³ hi³ má¹hau¹ ná¹ hi³ tɨ³ lɨ³mí¹ cuóun¹³ náh² re² tɨn² quiúnh¹ Dió³², jun³juáh¹³ hi³ tɨ³ jmu¹ jná¹³ hi³ hliáh¹³ honh² yáh³ náh². \p \v 11 Hi³ jáun² né³ reh², cuɨ́¹ lɨ³ hiún² honh² náh². Jmu³ náh² pí³ hi³ lɨ́¹³ lɨ³hún¹ honh² náh², hlɨ́¹ lienh¹ náh² tsá²ján² tsá²ján², tianh³ náh² cá²honh¹, hi³ cuɨ́¹ zian² náh² cáun² hi³ re² hi³ tɨn²; hi³ Dió³² Tsá² hniau³ né³, Tsá² cha³² tie³ tsɨ́³ tsáu² zenh² quiúnh¹ hnoh². \v 12 Ren¹ náh² tsá²ján² tsá²ján² hi³ re² nio² honh² náh², la³ cun³ qui³ ráɨn³² tsú² jan² raɨnh²¹. \v 13 La³jɨ́n³² tsá² joh¹ Dió³² tionh² ñí¹ lá² juáh³: “Hia² náh²”. \p \v 14 Hi³ jáun² né³, cuɨ́¹ má¹hé¹ má¹mieh² náh² Jesucristo Tɨ³² Juo¹³ dí², la³ má²quionh³ hi³ hniau³ Dió³², jɨ³ hi³ juónh³² náh² siáh³ re² quiúnh¹ Jmɨ́²chí³ Chun¹ cuɨ́¹ lɨ³zia³² ñí¹con² hnoh² jɨ³ ja¹ quián¹³ náh² nɨ́² siáh³. [Cun³ nɨ́² bíh¹ tí³ jáɨ¹³.]