\id ROM \h Romanos \toc1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Pablo aꞌɨ́mej ɨ́ mej Roma aꞌuchéjmeꞌecaa \toc2 Romanos \toc3 Ro. \mt1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Pablo aꞌɨ́mej ɨ́ mej Roma aꞌuchéjmeꞌecaa \c 1 \s1 Pablo pu huáꞌateujteꞌe \p \v 1 Aꞌij nu jetze tejáꞌamuayuꞌuseꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej ravaɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús. Aꞌɨ́ɨ pu naꞌantíhuau ineetzi, i nej iꞌi Pablo nej ni neꞌɨ́jna jɨ́n teꞌaráꞌasten aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tinaaꞌíjca. Ayee pu een jɨ́n naꞌavéꞌehuau huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ seica, nej ni tihuaꞌutáꞌixaateꞌen neꞌíjna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios huáꞌa japua huániuuni. \p \v 2 Jéjcua ɨmuá pu Dios ayén teꞌataújratziiriꞌi tɨ ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen raꞌutéyuꞌuxacaꞌa meꞌɨ́jna jetze ɨ́ yuꞌuxari tɨ yen téjmi jemi huateájturaa. \v 3 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ niuucari, aꞌɨ́j pu jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna tɨ iꞌi yaujraꞌan púꞌeen, tɨ ajta airáane aꞌɨ́jna jetze ɨ́ David teecan. Ayee pu tejaꞌuréꞌene aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu teáatacan huanúꞌihuacaꞌa matɨ́j ɨ́ seica. \p \v 4 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu áꞌiyen ayén raꞌantíhuaꞌu tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌareere aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́jna jetze aráujcaꞌanejcaꞌa ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios aꞌɨ́jna tɨ ayén raatamuáꞌa tɨjɨ́n niyauj pu yee púꞌeen. Dios pu ayén nain jɨ́n tiraꞌíjca tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn aꞌitáraa huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. Aꞌɨ́ɨ pu tavástaraꞌa púꞌeen. \p \v 5 Cɨríistuꞌu nu jetze raꞌancuréꞌa aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n ɨ́ Dios rɨ́ꞌɨ tinaatáꞌa nej ni niyen jetzen meꞌecan áꞌuraꞌani huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ teɨte nej ni niyen huaꞌutáꞌinen mej mi raꞌaráꞌastijreꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej téꞌantzaahuateꞌen, naímiꞌi ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen chaanaca japua huachéjme. \p \v 6 Seajta múꞌeen, múꞌeen xu seajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨte, ɨ́ tɨ Dios ajta amuaꞌantíhuaꞌu múꞌejmi sej si jetzen ajtémeꞌecanta xáꞌaraꞌani ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. \p \v 7 Aꞌíjna yuꞌuxari jetze nu niyen tejáꞌamuayuꞌuseꞌe naíjmiꞌica mɨ sej seꞌuun huachéjme seꞌújna u Roma, múꞌeen ɨ́ tɨ Dios jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, tɨ ajta amuaꞌantíhuaꞌu sej si jemin seíireꞌe xáꞌaraꞌani. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, ɨ́ tej rájyaꞌupua, ajta ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, michéꞌe meꞌɨ́n rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌan, majta amuaꞌanpuáꞌajteꞌen. \s1 Pablo pu nuꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ huajaꞌuvéꞌemuaare u Roma \p \v 8 Amuacaícan jɨmeꞌe, ayée nu naíjmiꞌi rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca neꞌɨ́jna ɨ́ Dios ɨ́ nej ravaɨreꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen tiráꞌastijreꞌe ɨ́ Dios. Jamuan ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, ayée nu rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca, aꞌiné nain japua ɨ́ chaanaca muꞌuri ramuaꞌaree sej siyen téꞌatzaahuateꞌe. \v 9-10 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, ɨ́ nej ravaɨreꞌe nain jɨ́n aꞌachú nej aꞌancaꞌanéecan jɨ́n niyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu tirúꞌumuaꞌaree nej jaꞌanáj tɨ naꞌa niyen amuaꞌutámuaꞌareeriꞌi netɨ́ꞌɨjtá rahuavíiraj náꞌayeꞌi. Ayee nu tíꞌijhuavii tɨ ayén neetáꞌacareꞌen ɨ́ Dios nej neꞌuun áꞌamuamuaare náꞌaraꞌani tɨ puaꞌa ayén Dios tiráꞌacaꞌane. \v 11 Jéihua nu áꞌamuaseijramɨꞌɨ nej ni caꞌaníjraꞌa amuaatáꞌan sej si seꞌɨ́jna jetze araújcaꞌanen ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios sej si jaítzeꞌe teꞌutáviicuaꞌi. \p \v 12 Jee xaa neꞌu, ayée nu tíꞌijxeꞌeveꞌe inee, tej ti tiyen cheꞌatá tenaꞌa caꞌaníjraꞌa huatátaꞌan itejmi jemi, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej taxɨ́ꞌej téꞌatzaahuateꞌe taxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \v 13 Ayee nu neajta tíꞌijxeꞌeveꞌe, neꞌihuaamuaꞌa, sej siyen ráamuaꞌaree nej muꞌiitɨ́ niyen raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare nej neꞌuun aꞌatanén múꞌejmi jemi. Tɨ́j naꞌa nej amuacaí niyen tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare nej niyen huárɨni, tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene, tiꞌitɨ́j pu naatáꞌijmɨijriꞌi nej ni caí neꞌuun áꞌumeꞌen. Ayee nu tíꞌijxeꞌeveꞌecaꞌa nej niyen cheꞌatá nenaꞌa tiraamuáꞌitɨn múꞌejmi jɨmeꞌe ɨ́ nej jɨ́n tiuꞌutátuiireꞌen ɨ́ Dios jemi aꞌij nej neri tiraamuáꞌitɨ huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ seica ɨ́ teɨte ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua huachéjme. \p \v 14 Ayee nu neri neꞌɨ́jna jɨ́n teꞌatánratziiriꞌi ɨ́ Dios jemi nej ni tihuaꞌutáꞌixaateꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej raayɨ́ꞌɨtɨ huaꞌaniuuca aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Grecia éꞌemeꞌecan, nej ni neajta tihuaꞌutáꞌixaateꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa jeíhua mé téꞌumuaꞌaree nusu tɨ puaꞌa mecaí tiꞌitɨ́j aꞌij téꞌumuaꞌaree, naúcheꞌe nu niyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin naíjmiꞌica. \v 15 Aꞌɨ́j nu jɨ́n jeíhua aꞌancaꞌanéecan jɨ́n niyen raxɨ́ꞌeveꞌe nej neajta tejámuaatáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari jɨmeꞌe tɨ jɨ́n Dios aꞌamua japua huániuuni, múꞌeen, mɨ sej Roma éꞌeche. \s1 Tɨ téꞌeviicuaꞌi ɨ́ niuucari \p \v 16 Capu netéviꞌirasteꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, sino aꞌɨ́j nu jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios, aꞌiné ɨ́ niuucari jetze pu meꞌecan ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ Dios ɨ́ tɨ jɨ́n huáꞌa japua huániuuni naíjmiꞌica ɨ́ mej raꞌaráꞌastijreꞌesin, amuacaícan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta áꞌiyen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p \v 17 Aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari jetze pu ajta seijreꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j ɨ́ Dios mej mi meꞌɨ́n teɨte miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. Ayee mú xaa neꞌu rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej meri téꞌatzaahuateꞌe. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨjɨ́n: “Aꞌɨ́jna tɨ urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi ɨ́ ru tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ruurican huateáturaasin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ araújcaꞌane aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ téꞌatzaahuateꞌe.” \s1 Naímiꞌi mú áꞌatura ɨ́ Dios jemi \p \v 18 Mɨ́ ajta, júteꞌe pu eꞌevéꞌemeꞌecan aꞌɨ́jna tɨ jéjreꞌe seijreꞌe tɨ rɨ́ꞌɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij mej rɨcɨ ɨ́ teɨte aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej meri mé rúurɨe ɨ́ Dios, majta aꞌij puaꞌa tihuáꞌajchaꞌɨɨ ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte, majta miyen tihuáꞌijmɨi mej caí chéꞌe ranajche ɨ́ Dios tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Ayee mú ꞌeen jɨ́n huáꞌaruure mej mi aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨ́testa muáꞌaraꞌani. \v 19 Ajta tɨ́j naꞌa tɨ ayén íꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ́ ayén tiráꞌamitɨejteꞌe aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ Dios, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ teɨte miyen tirúꞌumuaꞌaree ɨ́ ru tzajtaꞌa aꞌiné Dios pu ruseɨ́j ari huaꞌutaseíjrate. \p \v 20 Tɨ́j naꞌa tɨ Dios raatétaahuacaꞌa ɨ́ chaanaca tɨ yú eꞌiréꞌene, temuaꞌa pu naa ayén tihuáꞌamitɨejteꞌe áꞌayeꞌi aꞌɨ́ɨme aꞌɨ́jna ɨ́ tej caí rasiseꞌi tajɨ́ꞌɨ jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu xaa ayén tiráꞌamitɨejteꞌe áꞌayeꞌi aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ajta tɨ ayén huateáturan tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame, tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, aꞌiné ayée pu ꞌeen ɨ́ Dios. Ayee pu tiráꞌamitɨejteꞌe áꞌayeꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ari raatétaahuacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ́ ayén jetzen seɨj téꞌujpuaapuaꞌareꞌen. Aꞌɨ́ɨme mú rujɨ́ɨmuaꞌa miyen púꞌeen. \v 21 Aꞌɨ́ɨ mú ramuaꞌatejcaꞌa ɨ́ Dios. Majta raatéxɨeehuatacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí chéꞌe ranajchecaꞌa meꞌɨ́jna tɨ iꞌi Dios, camu majta rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌacareꞌe. Mɨ́ majta aꞌɨ́ɨme, aꞌɨ́j mú jetze ucájrupi mej meꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ caí tiꞌitɨ́j vaɨreꞌecaꞌa. Capu chéꞌe huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ ayén tihuaꞌutámitɨejteꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 22 Matɨ́ꞌɨj mauj miyen tíꞌixajtacaꞌa tɨjɨ́n teen tu yee rɨ́ꞌɨ metíteumuámuaꞌaree, capu ayén teꞌirájraa. Jaítzeꞌe mú caí mé uumuámuaꞌaree muáꞌaraa. \v 23 Ayee pu tihuáꞌaruurejcaꞌa asta menaꞌa caí raatapuáꞌajtacaꞌa mej miyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan meꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ caí jaꞌanáj mɨꞌɨni. Ayee muꞌu seɨj huateánajchecaꞌa tɨ ayén seijreꞌe tɨ́j tevi naꞌari tɨ́j pinaꞌa nusu tɨ́j tiꞌitɨ́j tɨ muáacuaca ajtaꞌɨ́ɨcajmee caꞌɨ́n tiꞌitɨ́j tɨ áꞌusinuuren. \p \v 24 Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios ayén mé huaꞌuhuáꞌaxɨ mej mi miyen raꞌaráꞌastijreꞌen naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ ayén tihuáꞌamitɨejteꞌe ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa, tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ mej jɨ́n huaújtemuaꞌaveꞌen. Aꞌɨ́ɨ mú majta miyen tíꞌijrɨꞌɨrée muáꞌaraa ɨ́ ru jetze tɨ́j naꞌa tɨ tiuꞌutéviꞌirasteꞌe. \p \v 25 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n tihuáꞌuruu aꞌiné aꞌɨ́ɨ mú yaꞌuhuáꞌaxɨ meꞌɨ́jna tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe mej mi raꞌaráꞌastijreꞌen meꞌɨ́jna tɨ huaꞌitzi naꞌa púꞌeen. Aꞌɨ́ɨ mú miyen huaꞌuténajchecaꞌa, majta huaꞌutévaɨ aꞌɨ́mej tɨ Dios huáꞌutaahuacaꞌa. Camu chéꞌe mi ravaɨ́reꞌecu muáꞌaraa meꞌɨ́jna ɨ́ Dios, ɨ́ tej tiyen rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \p \v 26 Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios ayén huaꞌutáꞌa mej mi miyen raꞌaráꞌastijreꞌen tiꞌitɨ́j tɨ aꞌij puaꞌa éeneꞌecan jɨ́n huiránineica ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa, tɨ́j naꞌa tɨ tiuꞌutéviꞌirasteꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ꞌuuca ɨ́ mej huáꞌa jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú tiratépuaapuaꞌajtehuaꞌa mej miyen titeꞌenteújnaxca teteca jamuan aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn Dios tihuaꞌuteájtuaa. Ayee muꞌu ꞌeen jɨ́n huarɨ́j mej mi miyen seɨcɨé huárɨni tɨ caí aꞌɨ́ɨn Dios ayén éeniꞌicɨꞌe tihuaꞌuteájtuaa. \p \v 27 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca, ayée mú cheꞌatá menaꞌa tiratépuaapuaꞌajtehuaꞌa mej miyen tihuaꞌanteánaxcan ɨ́ ꞌuuca aꞌij tɨ tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare ɨ́ Dios. Ayee mú éeniꞌicɨꞌe huarɨ́j meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ruxɨ́ꞌej teteca jamuan huaújxanaꞌacɨraꞌaten aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huáꞌa tzajtaꞌa huiiráninei. Ayee mú huarɨ́j meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tiuꞌutéviꞌirasteꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teteca jamuan. Aꞌɨ́j pu jɨ́n puꞌuri tihuaꞌucɨ́ꞌɨ aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej jeíhua huápɨꞌɨ aꞌij puaꞌa huarɨ́j. \p \v 28 Ajta, aꞌiné capu ayén tihuáꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ ayén raavíjteꞌecaꞌa mej miyen ráamuaꞌati ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén huaꞌutáꞌa mej miyen tiúꞌumuaꞌati aꞌij mej tirájteu rujɨ́ɨmuaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ rumuaꞌatzíiraꞌa. Ayee muꞌu huarɨ́j meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí tiꞌitɨ́j vaɨreꞌe, ajta mej mi miyen tíꞌijrɨꞌɨrée tɨ́j naꞌa tɨ caí ayén tiraavíjteꞌe. \p \v 29 Nain pu huáꞌa jemi seijreꞌe tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Aꞌɨ́j mú jɨ́n huaújxanaꞌacɨraꞌatacaꞌa, majta aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨcaꞌa. Jéꞌecan mú tíꞌinecuaꞌatzecaꞌa. Jee xaa neꞌu aꞌij mú puaꞌa tíꞌiteteɨtestacaꞌa. Aꞌɨ́j mú jetze ucájrupi: aꞌɨ́ɨ mú tiꞌiteúraꞌateꞌecareꞌe ɨ́ tiꞌáꞌaraꞌan ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi. Majta tíꞌitecuiꞌica. Jéihua mú majta rutéꞌaxɨꞌɨcaa. Majta rucuanamuajcaꞌa rujɨ́ɨmuaꞌa. Majta mú aꞌij puaꞌa huáꞌaruurejcaꞌa ɨ́ ruꞌihuaamuaꞌa. Jee xaa neꞌu, ayée mú rɨcɨ. Aꞌij mú puaꞌa tiúꞌujjepeꞌe. \p \v 30 Huaꞌitzi mú jɨ́n tihuáꞌaꞌixaateꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte, majta rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Dios. Majta ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n huaꞌutéxɨeehuatacaꞌa ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. Majta áꞌujtzaahuateꞌe. Ayee mú ruseíjratacaꞌa mej nuꞌu huápɨꞌɨ ruxeꞌeveꞌe. Aꞌɨ́j mú majta jetzen ucájrupi aꞌij mej yeꞌí huárɨni mej mi aꞌij puaꞌa tihuaꞌutzeɨ́jrajmuaꞌan. Camu majta huáꞌastijreꞌe ɨ́ ruvaújsimuaꞌa. \v 31 Camu aꞌatzu miyen tíꞌijrɨꞌɨre tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen seijreꞌe. Jéihua mú majta caí araúraste ɨ́ mej jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi. Camu majta huáꞌaxeꞌeveꞌe ɨ́ ruteɨ́testemuaꞌa. Camu aꞌatzu xaa neꞌu huaꞌacuꞌuvée muáꞌayeꞌi ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. \p \v 32 Rumuaꞌatzíiraꞌa mú jɨ́n tirúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ Dios ari tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén tiraavíjteꞌe tɨ ayén tiráacɨꞌɨti tɨ huámɨꞌɨni aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén tíꞌijrɨꞌɨre. Capu huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe. Maúcheꞌe mú miyen rɨcɨ. Majta caꞌaníjraꞌa huaꞌatáꞌaca ɨ́ seica mej mi miyen cheꞌatá menaꞌa tíꞌijrɨꞌɨrée muáꞌaraꞌani. \c 2 \s1 Dios pu tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tihuáꞌaxɨjteꞌe ɨ́ teɨte \p \v 1 Pajta múꞌee, jaꞌatɨ́ pej pɨ́rɨcɨ, tɨ puaꞌa piyen seɨj jetze tíꞌijpuaꞌajteꞌe ɨ́ aꞌaxɨ́ꞌej tevi tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe. Capu rɨꞌɨrí pej piyen tiuꞌutaxáj yee capej aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌe ɨ́ pej jɨ́n piyen huarɨ́j tiꞌitɨ́j tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Múꞌee pej aseɨ́j á jetze tiáꞌapuaꞌajteꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej piyen cheꞌatá penaꞌa tiꞌitiáꞌachaꞌɨɨ aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tiꞌitiújchaꞌɨɨ aꞌɨ́jna ɨ́ pej jetzen tiꞌitɨ́j jɨ́n tíꞌijpuaꞌajteꞌe. \v 2 Teajta iteen, ayée tu ramuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn Dios ayén tihuaꞌuxɨ́jteꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej miyen aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ. \p \v 3 ¿Ni qui ayén timuáꞌamitɨejteꞌe tɨ caí Dios puaíjtzi muaatáꞌasin, múꞌee mɨ pej piyen cheꞌatá penaꞌa aꞌij puaꞌa tiꞌitiáꞌachaꞌɨɨ tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ ɨ́ pej jetzen tíꞌijpuaꞌajteꞌe tiꞌitɨ́j jɨ́meꞌen? \v 4 ¿Ní qui múꞌee pej raatéxɨeehuatacaꞌa peꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ jeíhua huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌaca, tɨ ajta muaꞌacuꞌuvée áꞌayeꞌi? Aúcheꞌe pu téꞌeviicuaꞌi múꞌeetzi jɨmeꞌe. ¿Ni caí tiꞌitɨ́j múꞌeetzi jetze tásiseiiri tɨ Dios ayén rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌaca pej pi seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati ɨ́ jemin? \p \v 5 Mɨ́ pajta múꞌee, ¿aꞌiné pej pi peri raꞌiteáana ɨ́ áꞌaxɨejniuꞌuca pej pi caí seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati ɨ́ Dios jemi? Ayee pej ramuáꞌitɨcɨ tɨ aꞌɨ́ɨn Dios jeíhua huápɨꞌɨ puaíjtzi muaatáꞌasin aꞌájna xɨcájraꞌa jetze tɨ jetzen ayén huataseíjreꞌen á jéjreꞌe ɨ́ Dios tɨ́ꞌij nain jɨ́n titéꞌaxɨjteꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 6 Aꞌɨ́ɨ pu Dios nuꞌu jaꞌatɨ́ ayén tiuꞌutáꞌasin aꞌij tɨ nuꞌu tiraavíjteꞌe seɨj ajta seɨj. \v 7 Majta seica, aꞌɨ́ɨ mú ɨ́ mej miyen téꞌeviicuaꞌi mej miyen rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen rahuauhuau tɨ Dios ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan, tɨ aꞌɨ́ɨn ajta veꞌecán jɨ́n tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen, tɨ ajta ayén tihuaꞌutáꞌan mej mi ruurican huateáturan ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, ayée pu xaa neꞌu tihuáꞌacɨꞌɨti mej ruurican huateáturan ɨ́ Dios jemi tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 8 Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa rájteuve, majta caí áꞌujcaꞌane mej miyen raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén tiꞌayajna, sino aꞌɨ́ɨ muꞌu meꞌɨ́jna jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna tɨ huáꞌa tzajtaꞌa huiiráninei tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée pu tihuáꞌacɨꞌɨti tɨ Dios ayén huaꞌajteáꞌaxɨꞌɨsin. Aꞌij pu puaꞌa tihuaꞌutáꞌasin ɨ́ puaíjtzi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ niuꞌucamɨꞌɨ. \p \v 9 Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ, jéꞌecan pu huaꞌutamuárɨꞌeristeꞌesin. Dios pu huápɨꞌɨ puaíjtzi huaꞌutáꞌasin, amuacaí aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, ajta áꞌiyen aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua huachéjme. \p \v 10 Majta aꞌɨ́ɨme, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ, Dios pu ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌasin. Aꞌɨ́ɨ pu ajta veꞌecán jɨ́n tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌesin. Temuaꞌa pu naa huaꞌanpuáꞌajteꞌesin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Ayee pu xaa neꞌu tihuáꞌacɨꞌɨti aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p \v 11 Ayee pu téꞌeme aꞌiné naímiꞌi mú ruxɨ́ꞌej ꞌeen ɨ́ Dios jemi. \v 12 Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej caí jaꞌanáj raꞌancuréꞌa ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ayée mú majta áꞌapuaꞌaren. Mɨ́ ajta Dios pu caí huáꞌaxɨjteꞌesin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, tɨ puaꞌa miyen tiꞌitɨ́j jɨ́n atéꞌɨtzeꞌaraꞌan, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé, aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, aꞌɨ́ɨ pu xaa tiꞌitɨ́j jɨ́n huáꞌa jetze teꞌujpuáꞌajteꞌesin. \v 13 Ayee puꞌu, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi, camu miyen huateáturaasin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ranamua meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Camu xaa neꞌu, sino ayée mú xaa urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi tɨ puaꞌa miyen raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌij tɨ tiráꞌaxa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. \p \v 14 Jee xaa neꞌu, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, ɨ́ mej caí jaꞌanáj raꞌancuréꞌa ɨ́ niuucari, tɨ puaꞌa miyen raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌij tɨ tiꞌixa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej aꞌij tirájteu ɨ́ ru tzajtaꞌa, ayée pu aꞌɨ́jna jɨ́n huataújmuaꞌa mej ru tzajtaꞌa aꞌij tirájteu meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \p \v 15 Aꞌɨ́ɨ mú miyen tíꞌitaseijrateꞌe tɨ́j naꞌa aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Aꞌɨ́ɨ pu seijreꞌe ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa. Tzáahuatiꞌiraꞌa pu jɨ́n huaꞌatáꞌaca mej xaa tirúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Ayee pu huáꞌa jetze tíꞌipuaapuaꞌajteꞌe ɨ́ huáꞌamuaꞌatziiraꞌa, ajta aꞌɨ́ɨ pu tihuaꞌatáꞌuuniꞌiraca. \p \v 16 Ayee pu téꞌeme aꞌij nej tejáꞌamuamuaꞌate. Aꞌájna xɨcájraꞌa jetze tɨ jetzen nain jɨ́n antiújmuaꞌareere aꞌame aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, Dios pu raatáꞌasin tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu huáꞌaxɨjteꞌen ɨ́ teteca tɨ́j naꞌa ɨ́ mej jɨ́n miyen tiúꞌuruu avíitzi jɨmeꞌe. \s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, ajta ɨ́ niuucari tɨ Moisés raateájtuaa \p \v 17 Pajta múꞌee, tichéꞌe tiyen múꞌeetzi jɨ́n tiuꞌutaxáj pej nuꞌu peꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan ɨ́ Israél, pajta ráꞌastijreꞌe peꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, pajta piyen áꞌatzaahuateꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej nuꞌu ranajche tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe ɨ́ Dios. \v 18 ¿Ni qui ayén tiꞌayajna, nusu peri ramuaꞌaree aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe? ¿Ni pajta peri piyen raxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌe ɨ́ tɨ íꞌixɨꞌepɨꞌɨn peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej temuaꞌa naa tihuáꞌamuaꞌate peꞌɨ́jna jetze ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta? \p \v 19 ¿Ni qui pajta piyen tíꞌimuaꞌatze pej nuꞌu raayɨ́ꞌɨtɨ pej tihuáꞌumuaꞌaten aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí jaꞌanáj tiꞌihuaújmuaꞌate? ¿Naꞌari pej nuꞌu raayɨ́ꞌɨtɨ pej tihuaꞌutaseíjrateꞌen tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ Dios? \v 20 ¿Ni qui piyen raayɨ́ꞌɨtɨ pej rɨ́ꞌɨ tihuáꞌumuaꞌaten aꞌɨ́mej ɨ́ tɨ caí ayén tihuáꞌamitɨejteꞌe aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, nusu piyen raayɨ́ꞌɨtɨ pej tihuáꞌumuaꞌaten aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí xɨ huavaújse? ¿Ni qui ayén tiꞌayajna pej piyen raayɨ́ꞌɨtɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, tɨ ajta ayén tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n téꞌeyuꞌusiꞌi? ¿Ni tzaa ayén tíꞌivaɨreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari pej pi nain jɨ́n rúꞌumuaꞌareere? \p \v 21 Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayajna múꞌeetzi jemi, mɨ pej seica tiúꞌumuaꞌaten, ¿aꞌiné ꞌeen jɨmeꞌe pecaí piyen tiáꞌamuaꞌate aseɨ́j? Mɨ́ pej piyen tihuáꞌamuaꞌate mej nuꞌu caí tiuꞌunáhuaꞌan, ¿ai qui piyen caí tíꞌinahuaꞌaj múꞌee? \v 22 Ayee pej pajta tihuáꞌixaateꞌe mej nuꞌu caí ruxánaꞌacɨraꞌate. ¿Ni qui múꞌee pecaí axanaꞌacɨraꞌate? Mɨ́ tɨ caí muaꞌaráanajche mej huáꞌanajche ɨ́ mej caí dios púꞌeen, ¿ni pecaí piyen tíꞌinahuaꞌaj huáꞌa teyujtaꞌa tzajtaꞌa? \v 23 Múꞌee pej caꞌanéeri huaꞌatáꞌaca mej mi ratéxɨeehua ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej caí raꞌaráꞌastijreꞌe peꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Mɨ́ pajta múꞌee, múꞌee pej ahuaꞌatzaahuateꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. \p \v 24 Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén téꞌeyuꞌusiꞌi, tɨjɨ́n: “Aꞌij mú puaꞌa tiyaꞌuseíj ɨ́ Dios aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan múꞌejmi jɨmeꞌe.” \v 25 Tɨ́ puaꞌa piyen ráꞌastijreꞌe peꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, aj pu xaa ayén timuaatévaɨreꞌesin mej mi ráamuaꞌaree ɨ́ teɨte pej peꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ Israél. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa piyen tiꞌitɨ́j jɨ́n auteáturan peꞌɨ́jna jetze ɨ́ niuucari, ayée mú muáruuren matɨ́j huaꞌarujca aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p \v 26 Ajta, jaꞌatɨ́ tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn ayén raꞌaráꞌastijreꞌen ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ¿ni caí Dios ayén tiraatáꞌasin aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ́ tɨ ayén éeneꞌen huateáturan aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan tɨ́j ɨ́ jaꞌatɨ tɨ raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij? Jee xaa neꞌu, ayée mú rɨcɨ. \v 27 Aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ caí raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij tɨ ajta auj ráꞌastijreꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, aꞌɨ́ɨ pu muáꞌaxɨjteꞌen múꞌeetzi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej atéꞌɨtzeaꞌara peꞌɨ́jna jemi ɨ́ niuucari. Capu amɨ́n aꞌij pej peri raꞌancuréꞌa peꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, pajta raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ áꞌanavij. \p \v 28 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayée naꞌa tíꞌijrɨꞌɨre mé jéjreꞌe, capu ayén huataújmuaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n Israél jetze ajtémeꞌecan. Capu xaa neꞌu. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij, capu ayée naꞌa tíꞌivaɨreꞌe tɨ ij ayén seíireꞌe áꞌaraꞌani mé jéjreꞌe ɨ́ huáꞌireꞌaraꞌan jetze. \v 29 Capu ayén tiꞌayajna tɨ jaꞌatɨ́ tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n Israél jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn teꞌaráꞌastijre mé jéjreꞌe seijreꞌe. Aꞌɨ́ɨ puꞌu xaa ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn nain jɨ́n araúrasten ɨ́ ru tzajtaꞌa. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ́ tɨ tíꞌivaɨreꞌe tɨ ij jaꞌatɨ́ ayén urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi, capu aꞌɨ́ɨ naꞌa ɨ́ mej miyen tíꞌijrɨꞌɨre ɨ́ ruhuáꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Capu ajta aꞌɨ́ɨ naꞌa pɨ́rɨcɨ ɨ́ tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze, sino aꞌii pu aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén rɨ́ꞌɨ ráaruuren ɨ́ jaꞌatɨ ɨ́ tzajtaꞌan. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ mej jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌasin aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, capu huáꞌa jemi aꞌiránineica ɨ́ teɨte sino Dios pu jemi airánineica. \c 3 \s1 Cɨríistuꞌu pu táꞌariꞌira ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi \p \v 1 ¿Tiꞌitájni jɨ́n aꞌij ráꞌamuaꞌaraj aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ Israél jetze ajtémeꞌecan? ¿Ni qui tiꞌitɨ́j aꞌij tiraatévaꞌɨri tɨ aꞌɨ́ɨn raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij? \v 2 Ayej xaa neꞌu. Jéihua pu tiraꞌancuréꞌasin, ajta muꞌiicáca pu jɨ́n raatévaꞌɨri, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios amuacaí raateájtuaa ɨ́ runiuuca aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. \p \v 3 Mɨ́ majta seica, camu miyen tiraꞌaráꞌastijre. ¿Aꞌiné huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ mej caí miyen tiraꞌaráꞌastijre? ¿Ni qui miyen raꞌuréꞌuuna meꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi? \v 4 Camu aꞌatzu xaa neꞌu. Chéꞌe ayén éeneꞌen ɨ́ Dios jemi tɨ aꞌɨ́ɨn Dios ruseɨ́j ayén tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n huateáturan tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Mɨ́ majta ɨ́ teteca, chéꞌe ayén éeneꞌen mej tíꞌihuaꞌitaca. Chéꞌe ayén éeneꞌen aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Mej mi ráamuaꞌaree tɨ ayén tiꞌayajna \q2 aꞌij pej peri tiuꞌutaxájtacaꞌa, \q1 pej pi tiuꞌutémuaꞌitɨn peꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 matɨ́ꞌɨj meꞌɨ́n muáꞌaxɨjteꞌen. \p \v 5 Tɨ́ puaꞌa ayén seijreꞌe tɨ Dios ayén urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateájturaa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej caí ráꞌastijreꞌe iteen, ¿aꞌiné huataújmuaꞌa amɨ́jna? ¿Ni qui tiyen tiuꞌutaxáj aꞌij mej tíꞌixaxaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí ramuaꞌate ɨ́ Dios? Ayee mú tɨjɨ́n: “Capu nuꞌu xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn huataniúꞌucan itejmi jemi.” \p \v 6 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa ayén tiꞌayajna aꞌij mej tíꞌixaxaꞌa aꞌɨ́ɨme, ¿aꞌiné auj tíꞌirɨꞌɨri tɨ aꞌɨ́ɨn Dios huáꞌaxɨjteꞌen naíjmiꞌica ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ chaanaca japua? Capu xaa neꞌu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. \p \v 7 Rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ́ ayén tiuꞌutaxáj yee: “¿Aꞌiné ꞌeen jɨmeꞌe Dios ayén auj náꞌaxɨjteꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej nuꞌu auteájturaa ɨ́ jemin? Capu ayén tiraavíjteꞌe aꞌiné Dios pu jaítzeꞌe tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n huateáturaasin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej nuꞌu tíꞌihuaꞌitaca. Ajta jaítzeꞌe mú miyen rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios meꞌɨ́jna jɨmeꞌe.” \p \v 8 Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayájnacheꞌe aꞌij tɨ tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, ayée pu ajta rɨꞌɨríistacaꞌa tej tiyen tiuꞌutaxájtacheꞌe tɨjɨ́n: “Tichéꞌe nuꞌu tiyen aꞌij puaꞌa tirájchaꞌɨɨ tɨ ij ayén huateáturan ɨ́ tɨ íꞌixɨꞌepɨꞌɨn.” Jee xaa neꞌu, ayée mú seica ta jetze tíꞌijpuaꞌajteꞌe tej nuꞌu tiyen tíꞌixaxaꞌa. Muꞌuri xaa neꞌu miyen raꞌantimuáꞌitɨ tɨ Dios ayén aꞌɨ́jna jɨ́n huáꞌaxɨjteꞌen. Naímiꞌi tu auteájturaa ɨ́ jemin. \p \v 9 ¿Aꞌiné naꞌaqui? ¿Ni qui ayén huataújmuaꞌa tɨ jaítzeꞌe naa tíꞌitavaɨreꞌe itejmi i tej Israél jetze ajtémeꞌecan caí aꞌɨ́mej? Capu xaa neꞌu aꞌatzu, aꞌiné tuꞌuri tiyen raataxájtacaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu taꞌantimuáꞌitɨ tej ti aꞌutéꞌɨtzee ɨ́ Dios jemi naíjmiꞌica iteen i tej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \v 10 Ayee pu xaa neꞌu tiꞌayajna aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Capu nuꞌu méꞌe jaꞌatɨ́ \q2 tɨ ayén urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n seijreꞌe. \q1 Capu jaꞌatɨ́. \q1 \v 11 Capu nuꞌu méꞌe jaꞌatɨ́ \q2 tɨ yaúꞌitɨe aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ Dios jemi. \q1 Capu nuꞌu méꞌe jaꞌatɨ́ \q2 tɨ ayén rahuauhuau tɨ ij raateánajche. \q1 \v 12 Naíimiꞌi mú meri mé rúurɨe méjcaꞌi. \q1 Camu chéꞌe tiꞌitɨ́j jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ jemin. \q1 Capu méꞌe jaꞌatɨ́ \q2 tɨ ayén rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨ. \q1 Capu jaꞌatɨ́ xaa neꞌu. \q1 \v 13 Aꞌij pu puaꞌa namuajreꞌe aꞌij mej tíꞌixaxaꞌa. \q1 Runeanu mú jɨ́n tíꞌihuaꞌitaca \q2 mej mi huáꞌucuanamuan ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. \q1 Ayee pu cheꞌatá naꞌa tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ niuucari \q2 ɨ́ mej jɨ́n tíꞌixaxaꞌa \q2 tɨ́j ajta ɨ́ huáꞌaveꞌeri tɨ jeꞌihuajéꞌica, \q2 aꞌɨ́jna tɨ cuꞌucuꞌu jetze ꞌaíjninei. \q1 \v 14 Jéihua mú aꞌij puaꞌa tiúꞌujjepeꞌe, \q2 majta huápɨꞌɨ jeíhua huáꞌajaaxɨejteꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. \q1 \v 15 Caꞌanacan mú aꞌuruáachejyeꞌi \q2 mej mi seɨj huajéꞌica mé jáꞌahuaꞌa. \q1 \v 16 Aꞌu tɨ naꞌa mej éꞌecɨɨnej, \q2 aꞌɨ́ɨ mú aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n raatéꞌuuna \q2 tɨ́j naꞌa tɨ aꞌuun tejéꞌeseijreꞌe. \q1 Jéihua mú puaíjtzi huaꞌatáꞌaca ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte. \q1 \v 17 Capu ayén tihuáꞌamitɨejteꞌe aꞌij tɨ ꞌeen \q2 tɨ́ꞌɨj Dios huaꞌutéjpuaꞌajteꞌen ɨ́ teɨte mej mi ruꞌihuaamuaꞌatan temuaꞌa naa. \q1 \v 18 Camu majta ráꞌateseꞌe ɨ́ Dios. \q1 Camu majta ratáꞌaca tɨ huáꞌa jemi seijreꞌe. \p \v 19 Teajta iteen, tuꞌuri tiyen ramuaꞌaree aꞌij tɨ tiꞌixa ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Ayee pu tihuáꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej jetzen ruxeꞌeveꞌe mej miyen raꞌaráꞌastijreꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Ajta ayén huatétuiihuacaꞌa mej mi huateáturan mej caí chéꞌe tiꞌitɨ́j xajta naíjmiꞌi ɨ́ teɨte meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí chéꞌe méꞌe tiꞌitɨ́j ɨ́ mej ru jetze rujpuáꞌajteꞌen. Ayee puꞌu teꞌirájraa tɨ ij ayén ámitɨeereꞌe tɨ Dios huáꞌaxɨjteꞌen naíjmiꞌica ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ chaanaca japua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej auteájturaa ɨ́ jemin. \p \v 20 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu jaꞌatɨ́ ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén ráꞌastijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Mɨ́ teajta iteen, ayée tu ꞌeen jɨ́n ramuaꞌaree tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí rɨꞌɨrí tej nain jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. \p \v 21 Ajta íjii, puꞌuri ayén titaataseíjrate aꞌij tɨ tíꞌirɨꞌɨri tej tiyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi. Tuꞌuri ramuaꞌaree tɨ caí ayén cheꞌatá naꞌa tíꞌivaɨreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Jee xaa neꞌu, ayée pu cheꞌatá naꞌa tíꞌitaꞌixaateꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej mejmíꞌi tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. \p \v 22-23 Ayee pu cheꞌatá naꞌa tihuáꞌacɨꞌɨti naíjmiꞌica mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen raꞌaráꞌasten meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tihuáꞌacɨꞌɨti aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, aꞌiné naímiꞌi mú ruxɨ́ꞌej ꞌeen ɨ́ Dios jemi. Naímiꞌi mú majta auteájturaa ɨ́ jemin. Ajta capu jaꞌatɨ́ ayén raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ́ꞌij ayén nain jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios. \p \v 24 Ajta pu Dios ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n ayén tíhuaꞌuxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi mej mi rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨ pu ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa. Ayee pu ꞌeen jɨ́n huáꞌa japua huaniú aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. \v 25 Dios pu ayén raateájtuaa ɨ́ Jesús huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen japuan huachéjme íiyen chaanaca japua tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén huataúraꞌan tɨ́j muaɨꞌɨvéjri ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutanájchita aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej téꞌechaꞌɨɨcaꞌa ɨ́ Dios jemi. Ajta tɨ ij aꞌɨ́ɨn huaꞌutéjpuaꞌajteꞌen ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ráꞌatzaahuateꞌe. Dios pu ayén huarɨ́j tɨ ij ayén tihuaꞌutaseíjrateꞌen tɨ caí aꞌɨ́ɨn aꞌij puaꞌa huarɨ́j tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn amuacaí tihuaꞌutáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. Capu aꞌájnáꞌɨmua puaíjtzi huaꞌatáꞌacareꞌe. \v 26 Aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén huarɨ́j mej mi meꞌɨ́n ɨ́ mej huáteɨte íjii miyen raaseíj tɨ aꞌɨ́ɨn xɨ́ꞌepɨꞌɨn huarɨ́j aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ruseɨ́j urarɨ́ꞌen. Ayee pu ajta huarɨ́j mej mi ráamuaꞌaree tɨ ajta xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén tihuáꞌaxɨꞌepɨꞌɨntariꞌi mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin, naíjmiꞌica, aꞌachú mej puaꞌamé ráꞌastijreꞌe. \p \v 27 Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayajna, ¿tiꞌitájni jɨ́n táꞌatatzaahuateꞌe? Catu tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe, aꞌiné capu chéꞌe ayén tiraavíjteꞌe. ¿Tiꞌitájni pɨ́rɨcɨ ɨ́ niuucari tɨ taatáꞌijmɨijra? ¿Ni qui aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej raꞌaráꞌastijreꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta? Capu xaa neꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen, sino aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ tej jɨ́n téꞌatzaahuateꞌe. \p \v 28 Ayee pu xaa tiꞌayajna, aꞌiné ayée pu titáꞌamitɨejteꞌe tɨ jaꞌatɨ́ ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ téꞌatzaahuateꞌe. Ajta capu tiꞌitɨ́j jɨ́n raatévaꞌɨri tɨ ayén raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \p \v 29-30 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, ¿ni qui ayée naꞌa púꞌeen huáꞌa Dios, ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan nusu ajta huáꞌa Dios púꞌeen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan? Jee xaa neꞌu, aꞌɨ́ɨ pu ajta huáꞌa Dios púꞌeen aꞌiné seɨ́j puꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Dios. Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌaxɨjteꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan mej mi rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén cheꞌatá naꞌa huáꞌaxɨjteꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan mej mi miyen cheꞌatá menaꞌa rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin aꞌiné ayée mú cheꞌatá menaꞌa téꞌatzaahuateꞌe. \v 31 ¿Ni qui tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n raꞌuréꞌuuna teꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiyen téꞌatzaahuateꞌe? Catu xaa neꞌu. Mɨ́ teajta iteen, teen tu teꞌɨ́jna jɨ́n raanaíjmireꞌen. \c 4 \s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham \p \v 1 ¿Aꞌiné tenaꞌa tiuꞌutaxájta teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tayaaxújcɨꞌɨ, aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan, ɨ́ tej jetzen airáane? ¿Aꞌiné tíraarɨ́ꞌɨre aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios? \p \v 2 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn Abraham ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturancheꞌe ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌaráꞌaste, aj pu xaa rɨꞌɨríista áꞌameꞌencheꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ruseɨ́j ahuaújtzaahuateꞌen. Mɨ́ ajta caí, capu aꞌatzu rɨꞌɨríistacaꞌa tɨ ayén huárɨni ɨ́ Dios jemi. \p \v 3 Mɨ́ ajta, ayée pu téꞌaxa ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨjɨ́n: “Abraham pu ráꞌantzaahua aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayée pu Dios tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn ayén urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateájturaa ɨ́ jemin.” Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi. \v 4 Nichéꞌe seɨj huataxáj ɨ́ niuucari. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe, ayée pu ruxeꞌeveꞌe mej tiraanájchiteꞌen meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn tiuꞌumuárɨej. Camu tiꞌitɨ́j raatapuaíjveꞌesin ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe, sino ayée mú tíꞌijnajchiteꞌen aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe. \p \v 5 Ayee pu cheꞌatá naꞌa ꞌeen ɨ́ Dios jemi. Capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ́ ayén raamuáꞌitɨn tɨ ayén urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayée naꞌa tiuꞌumuárɨej tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe. Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn, tɨ puaꞌa ayén ráꞌantzaahuateꞌen aꞌɨ́jna tɨ tihuáꞌaxɨꞌepɨꞌɨntariꞌire aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin, tɨ puaꞌa ráꞌantzaahuateꞌen naꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, Dios pu aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijxɨꞌepɨꞌɨntariꞌiran tɨ ij aꞌɨ́ɨn rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \p \v 6 Ajta, ayée pu cheꞌatá naꞌa raꞌutéyuꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan tɨ ayén téꞌaxa tɨ nuꞌu Dios ayén rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ Dios ayén tijiꞌijxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌire tɨ ij ayén aꞌɨ́ɨn rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. Capu ajta nuꞌu jetzen ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ caí tiuꞌumuárɨej tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen. \v 7 Ayen tɨjɨ́n: \q1 Rɨ́ꞌɨ pu tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej \q2 ɨ́ tɨ Dios tihuaꞌutáꞌuuniꞌiriꞌi \q2 ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. \q1 Michéꞌe meꞌɨ́jna jɨ́n huaújtemuaꞌaveꞌen, \q2 aꞌiné capu chéꞌe puaíjtzi huaꞌutáꞌasin. \q1 \v 8 Rɨ́ꞌɨ pu tiratáꞌaca aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ \q2 tɨ Dios caí ayén jetzen tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌujpuáꞌajteꞌen \q2 tɨ aꞌɨ́ɨn tiꞌitɨ́j jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. \p \v 9 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n Dios rɨ́ꞌɨ tihuaꞌatáꞌaca, ¿ni qui aꞌɨ́mej naꞌa cɨꞌɨti ɨ́ mej meri raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij naꞌari ajta ayén tihuáꞌacɨꞌɨti ɨ́ seica ɨ́ mej caí miyen raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij? Ayee nu neri tejámuaatáꞌixaa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ Abraham teecan, tɨ Dios ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ jemin, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham ayén ráꞌantzaahua. \p \v 10 ¿Aꞌanajni ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi ɨ́ Dios? ¿Ni qui ayén ráaruu tɨ́ꞌɨj Abraham caí xɨ raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij? ¿Naꞌari ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn ayén ari raꞌantisíjchecaꞌa? Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna, capu Dios ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi tɨ́ꞌɨj ari raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij sino tɨ́ꞌɨj caí xɨ raꞌantisíꞌiche. \v 11 Aj puꞌi ayén raateájtuaa aꞌɨ́jna ɨ́ yeꞌirá mej mi miyen raꞌantisíjche ɨ́ runavij. Ajta ayén huataujmuajcaa aꞌɨ́jna ɨ́ yeꞌirá tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham teecan ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ́ꞌɨj caí xɨ raꞌantisíꞌiche ɨ́ runavij, aꞌɨ́ɨ pu ráꞌantzaahuate ɨ́ Dios. \p Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ huáꞌahuaacɨxaꞌa naíjmiꞌi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí raꞌantisíꞌiche ɨ́ runavij, ɨ́ mej majta téꞌatzaahuateꞌe. Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios ayén cheꞌatá naꞌa tihuáꞌaxɨꞌepɨꞌɨntariꞌire mej mi miyen cheꞌatá menaꞌa rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ huáꞌayaaxujcɨꞌɨ. \v 12 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan, aꞌɨ́ɨ pu ajta huáꞌahuaacɨxaꞌa púꞌeen ɨ́ mej raꞌantisíꞌiche ɨ́ runavij. Majta aꞌɨ́ɨme, camu miyen menaꞌa raꞌantisíꞌiche ɨ́ runavij, sino aꞌɨ́ɨ mú majta miyen éeneꞌe rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ tɨ́j ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa, aꞌɨ́jna tɨ tahuáacɨxaꞌa púꞌeen, tɨ ajta téꞌatzaahuateꞌecaꞌa tɨ́ꞌɨj caí xɨ raꞌantisíꞌiche ɨ́ runavij. \s1 Ɨ́ tɨ jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi, aꞌɨ́ɨ pu raanaíjmire aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej ráꞌantzaahua \p \v 13 Ajta pu Dios ayén teꞌataújratziiriꞌi aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Abraham, ajta aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej jetzen airáane tɨ nuꞌu ayén tiráacɨꞌɨti nain tɨ seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Capu Dios ayén teꞌataújratziiriꞌi, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham ayén ráꞌastijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Capu xaa neꞌu, sino ayée pu ꞌeen jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham teecan ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ téꞌatzaahuateꞌecaꞌa. \p \v 14-15 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné tɨ puaꞌa ayén tihuáꞌucɨꞌɨti aꞌɨ́mej ɨ́ mej ráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, capu chéꞌe ayén ruxeꞌeveꞌe tɨ jaꞌatɨ́ ayén téꞌantzaahuateꞌen, ajta capu chéꞌe tiꞌitɨ́j vaɨreꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi. Puaíjtzi pu huaꞌatáꞌaca aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ́ nain jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Mɨ́ ajta, camu tiꞌitɨ́j jɨ́n auteáturan tɨ puaꞌa caí seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \p \v 16 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi ayén tihuáꞌacɨꞌɨti aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen téꞌatzaahuateꞌe tɨ ij ayén éeneꞌe áꞌaraꞌani tɨ Dios ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan, ajta tɨ ayén tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tihuáꞌacɨꞌɨti naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airáane ɨ́ Abraham teecan. Naíjmiꞌica pu tíꞌicɨꞌɨti amuacaícan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej raꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ runavij, ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen cheꞌatá menaꞌa téꞌatzaahuateꞌe tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan. Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tahuáacɨxaꞌa, naíjmiꞌica aꞌachú tej puaꞌamé. \p \v 17 Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Ayee nu neri timuaaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi múꞌeetzi. Muꞌiitɨ́ mú teɨte múꞌeetzi jetze aꞌiránejsin.” Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayée pu tiráꞌamitɨejteꞌe ɨ́ Dios, tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham teecan aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌe jáꞌaraa ɨ́ tahuáacɨxaꞌa. Abraham pu ayén ráꞌantzaahua aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ajtahuaꞌa huaꞌutátɨsten ɨ́ huáꞌaxɨejniuꞌuca aꞌɨ́mej ɨ́ mej meri huácuii. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ caí xɨ tíꞌiseijreꞌe, Dios pu runiuuca jɨ́n ayén tíꞌixaxaꞌa tɨ́ꞌij ajta ayén teꞌirájraꞌani. \p \v 18 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Abraham, tɨ́ꞌɨj ayén tiráꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ caí chéꞌe aꞌij tíꞌirɨꞌɨristacaꞌa tɨ típeꞌeri áꞌaraꞌani, mɨ ajta, ayée pu téꞌantzaahua mej miyen muꞌiitɨ́ jetzen titeꞌiránejsin ɨ́ teɨte aꞌij tɨ Dios teꞌataújratziiriꞌi ɨ́ jemin. Ayen tɨjɨ́n: “Ayee mú puaꞌamé muáꞌajuꞌu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej múꞌeetzi jetze aꞌiránejsin matɨ́j xuꞌuraꞌave puaꞌan.” \p \v 19 Puꞌuri rájchaꞌɨɨcaꞌa aꞌɨ́jna aꞌachú cumu anxɨ́te nineꞌiraꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tiráꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ ari áꞌapuaꞌaren ɨ́ rutevij jetze. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tíꞌimuaꞌajca aꞌɨ́jna ɨ́ ruꞌɨ́j jɨmeꞌe, aꞌɨ́jna ɨ́ Sara, tɨ caí chéꞌe rɨꞌɨríistacaꞌa tɨ tiyaúj áꞌaraꞌani. \p \v 20 Capu amɨ́n aꞌij. Capu raatéxɨeehuatacaꞌa tɨ ráꞌantzaahuateꞌen. Jéꞌecan pu raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ teꞌataújratziiriꞌi ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, huateújcaꞌane ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨ ij jaítzeꞌe ayén téꞌantzaahuateꞌen. Ajta, aꞌɨ́ɨ pu rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa ɨ́ Dios. \p \v 21 Ayee pu nain jɨ́n tiráꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ Dios ayén raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ayén huárɨni ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan jɨmeꞌe aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn ari teꞌataújratziiriꞌi. \v 22 Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén Dios tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn Abraham rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \p \v 23-24 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen ayén Dios tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi, capu ayén téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa tɨ ij ayée naꞌa tiráacɨꞌɨti aꞌɨ́jna sino ayée pu ajta tíꞌitacɨꞌɨti itejmi. Dios pu ayén cheꞌatá naꞌa titaaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi itejmi tej ti teajta rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. Ayee pu ajta tíꞌitacɨꞌɨti itejmi, i tej ráꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́jna tɨ raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tavástaraꞌa. \p \v 25 Aꞌɨ́ɨ pu ayén huataújtuii tɨ i huámɨꞌɨni ta jetze meꞌecan, tɨ ij aꞌɨ́ɨn tiuꞌunájchitacaꞌa ta jɨ́meꞌen ɨ́ tej téꞌechaꞌɨɨcaꞌa teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Aj puꞌi Dios aꞌɨ́jna jɨ́n raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite tej ti tiyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \c 5 \s1 Capu chéꞌe tacɨꞌɨti itejmi ɨ́ puaíjtzi \p \v 1 Ayee pu tiꞌayajna. Tuꞌuri rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej téꞌatzaahuateꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu ayén taꞌanpuáꞌajte ɨ́ Dios jemi. \v 2 Puꞌuri xaa neꞌu rɨꞌɨrí tej tiyen huataseíjreꞌen jemin tɨ ij íjii, aꞌɨ́ɨ rɨ́ꞌɨ titaatáꞌan. Ayee tu éeniꞌicɨꞌe seijreꞌe tɨ aꞌɨ́ɨ rɨ́ꞌɨ titaatáꞌa. Teajta tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n tátemuaꞌaveꞌe teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej teuj rachúꞌeveꞌe aꞌájna xɨcáaraꞌan ɨ́ tej jetzen seijreꞌe táꞌaraꞌani teꞌɨ́jna jamuan ɨ́ Dios tɨ ayén rɨ́ꞌɨ huápɨꞌɨ naa seijreꞌe mej mi meꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ naa tiraꞌutaseíj ɨ́ teɨte. \v 3 Capu aꞌɨ́ɨ naꞌa, sino teajta teꞌɨ́jna jɨ́n tiyen tátemuaꞌaveꞌe teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej jɨ́n rajpuaíjtzi, aꞌiné ayée tu tíꞌijmuaꞌaree tej tiyen raayɨ́ꞌɨtɨ tej teꞌutáviicuaꞌi teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiꞌitɨ́j jɨ́n tirajpuaíjtzicaꞌa. \p \v 4 Ajta, tɨ puaꞌa tiyen raayɨ́ꞌɨtɨ tej tiyen teꞌutáviicuaꞌi, teajta tu teri tiuꞌutéemuaꞌitɨ ɨ́ Dios jemi. Tɨ́ puaꞌa teajta tiyen tiuꞌutémuaꞌitɨn, aj pu xaa ayén íꞌirɨꞌɨri tej tiyen raachúꞌeveꞌen tej ti teꞌuun aꞌuteáturan ɨ́ Dios jemi. \v 5 Capu jaꞌanáj taatatéviꞌirasteꞌesin tej tiyen raachúꞌeveꞌen aꞌiné jeíhua pu caꞌaníjraꞌa taatáꞌa ɨ́ Dios ɨ́ tatzajtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej jetzen arátacaꞌane aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. Ajta Dios ayén tíyaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ́ꞌij téjmi jemi huateáturan. \v 6 Catu aꞌatzu aꞌij téꞌeviicuaꞌiracaꞌa tɨ́ꞌɨj aꞌájna tejaꞌuréꞌene aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen Dios ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu huáꞌa jetze meꞌecan huámɨꞌɨni ɨ́ teɨte ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. \p \v 7 Aꞌájnáꞌɨmua pu ayén tíꞌirɨni tɨ jaꞌatɨ́ ayén huataúraꞌan tɨ huámɨꞌɨni seɨj jetze meꞌecan tɨ rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij. Jee xaa neꞌu, camu muꞌíi ɨ́ mej miyen huataúraꞌan mej mi seɨj jetzen meꞌecan huácuiꞌini. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ jéꞌecan huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij. \p \v 8 Mɨ́ ajta Dios, ayée pu ꞌeen jɨ́n titaataseíjrate tɨ aꞌɨ́ɨn huápɨꞌɨ taxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tetɨ́ꞌɨj teuj áꞌaturaaveꞌe ɨ́ jemin, Cɨríistuꞌu pu xaa ta jetze meꞌecan huamɨ́ꞌɨ. \v 9 Ayee puꞌu ꞌeen jɨ́n huamɨ́ꞌɨ tej ti tiyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén huarɨ́n, ayej xaa neꞌu tiꞌayajna tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn ta japua huániuuni tɨ ij caí táacɨꞌɨti ɨ́ puaíjtzi tɨ ayén tejaꞌuréꞌenejsin. \p \v 10 Ayee pu tiꞌayajna, aꞌiné tetɨ́ꞌɨj teuj rájchaꞌɨɨreꞌecaꞌa teꞌɨ́jna ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén rɨ́ꞌɨ táaruu tej ti tiyen rɨ́ꞌɨ titeeteáturan ɨ́ jemin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn yaujraꞌan ta jetze meꞌecan huamɨ́ꞌɨ. Ijii, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ayén rɨ́ꞌɨ táaruu tej ti rɨ́ꞌɨ titeeteáturan ɨ́ Dios jemi, ¿ni caí ayén tiꞌayajna tɨ aꞌɨ́ɨn tuꞌirájtuaani aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ajtahuaꞌa iꞌirúuri? Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna. \p \v 11 Capu aꞌɨ́ɨ naꞌa, sino teajta tu tiyen tátemuaꞌaveꞌe jemin ɨ́ Dios teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu ayén rɨ́ꞌɨ titáaruu tej ti tiyen rɨ́ꞌɨ titeeteáturan ɨ́ Dios jemi. \s1 Aꞌɨ́jna ɨ́ Adán, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu \p \v 12 Ayee pu tiꞌayajna, tɨ aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén huataseíjre íiyen chaanaca japua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ seɨj naꞌa ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Ajta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ seɨj ayén auteájturaa, aj puꞌi ajta ayén tejaꞌuréꞌene tɨ huamɨ́ꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ́. Aꞌiné naímiꞌi mú miyen airáane meꞌɨ́jna jetze ɨ́ tevi, ayée pu ajta tihuaꞌucɨ́ꞌɨ mej mi majta huácuii aꞌiné naímiꞌi mú majta miyen auteájturaa ɨ́ Dios jemi. \p \v 13 Jee xaa, tɨ́ꞌɨj caí xɨ huatétuiihuacaꞌa ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, muꞌuri miyen áꞌaturaacaj ɨ́ teɨte ɨ́ Dios jemi. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa caí seijreꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, capu ajta xaa rɨꞌɨríista aꞌame tɨ jaꞌatɨ́ ayén raꞌuxɨ́jteꞌen ɨ́ seɨj tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n auteájturaa. \p \v 14 Mɨ́ ajta, tɨ́j naꞌa tɨ Dios raatétaahuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Adán asta naꞌa caí huataseíjre aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés, naímiꞌi mú huácuii ɨ́ teɨte. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa mecaí miyen cheꞌatá menaꞌa huarɨ́j aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Adán tɨ caí ayén raꞌaráꞌastijre aꞌij tɨ Dios ayén tiraꞌíjca. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Adán, aꞌɨ́ɨ pu ayén éeneꞌe tɨ́j aꞌɨ́jna tɨ caí xɨ huataseíjre. \p \v 15 Mɨ́ ajta, capu ruxɨ́ꞌej naꞌa aꞌɨ́jna tɨ teꞌirájraa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n taatapuaíjve, ajta aꞌɨ́jna tɨ ꞌairájraa tɨ seɨj naꞌa auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Capu xaa neꞌu, aꞌiné muꞌiitɨ́ mú miyen huácuii meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ seɨj ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Mɨ́ ajta, jaítzeꞌe pu huápɨꞌɨ tíꞌivaɨreꞌe aꞌɨ́jna tɨ Dios taatapuaíjve, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu raꞌuréꞌuu aꞌɨ́jna tɨ jetzen meꞌecan seíireꞌe jáꞌaraa tɨ aꞌij puaꞌa éeneꞌecaꞌa tɨ ij ajta huáꞌacɨꞌɨti muꞌiicáca aꞌij tɨ ɨ́ seɨj ɨ́ tevi huarɨ́j ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan. \p \v 16 Ajta, aꞌɨ́jna tɨ Dios taatapuaíjve, capu ayén cheꞌatá naꞌa ꞌeen aꞌij tɨ teꞌirájraa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ɨ́ seɨj ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aj puꞌi Dios raꞌuxɨ́jte, ajta puaíjtzi raatáꞌa. Mɨ́ ajta Dios, matɨ́ꞌɨj jeíhua auteájturaa ɨ́ jemin, aꞌɨ́ɨ pu ayén taatapuaíjve aꞌɨ́jna ɨ́ tej jɨ́n urarɨ́ꞌeneꞌen jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \p \v 17 Ayee puꞌu xaa neꞌu, aꞌiné tɨ puaꞌa ayén tiꞌayántan ɨ́ mej huácuii matɨ́j menaꞌa puaꞌamé airáane meꞌɨ́jna jetze ɨ́ tevi, ayée pu ajta ayén tiꞌayajna mej mi ruuri muáꞌaraꞌani meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios jeíhua huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa, majta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe miyen raꞌancuréꞌa tɨ huaꞌutapuaíjve mej mi miyen urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tevi, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. \p \v 18 Ayee pu xaa neꞌu tejaꞌuréꞌene, aꞌiné seɨj puꞌu ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi, Dios pu naíjmiꞌica aꞌuxɨ́jte tɨ ij puaíjtzi huaꞌutáꞌan. Ayee pu ajta teꞌirájraa mej mi naíjmiꞌi miyen urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan, mej mi ruuri muáꞌaraꞌani tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 19 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén teꞌirájraa mej miyen titeꞌuteájturaa ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muꞌíi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ɨ́ seɨj aꞌɨ́jna ɨ́ Adán teecan ayén auteájturaa ɨ́ Dios jemi, ayée pu ajta tihuáꞌacɨꞌɨti muꞌiicáca mej mi miyen urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ɨ́ seɨj ɨ́ tevi, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ayén araúraste aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios tiraꞌíjca. \v 20 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ayée pu ꞌeen jɨ́n raateájtuaa tɨ ij ayén jaítzeꞌe huataseíjreꞌen ɨ́ mej jɨ́n aꞌuteájturaa ɨ́ Dios jemi. Mɨ́ ajta jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu ayén jaítzeꞌe huataseíjre ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa, ayée pu ajta teꞌirájraa. Dios pu ajta jaítzeꞌe rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa ɨ́ ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 21 Ayee puꞌu xaa neꞌu, aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ Dios jemi, ayée pu aꞌɨ́jna huaꞌutéemuaꞌitɨ ɨ́ mej huácuii. Ayee pu teꞌirájraa tɨ́ꞌij ayén cheꞌatá naꞌa tiuꞌutéemuaꞌitɨ aꞌame aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n Dios rɨ́ꞌɨ titaatáꞌa, tej ti rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan, tej ti tiyen ruuri táꞌaraꞌani tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu ayén ta japua huaniú. \c 6 \s1 Teen tu nuꞌu ruurican jɨ́n seijreꞌe Cɨríistuꞌu jemi \p \v 1 ¿Aꞌiné huataújmuaꞌa ɨ́ nej neri jamuáꞌixa? ¿Ni qui tej teuj autéꞌɨtzeꞌaraꞌan ɨ́ Dios jemi tɨ ij jaítzeꞌe Dios rɨ́ꞌɨ titaatáꞌan? \p \v 2 Catu xaa neꞌu. ¿Aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri tej tiyen teuj títeꞌutéꞌɨtzeꞌaraꞌan ɨ́ Dios jemi, aꞌiné catu chéꞌe ráꞌastijreꞌe teꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen? Capu xaa neꞌu chéꞌe aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tej raꞌaráꞌasten ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 3 Mɨ́ seajta múꞌeen, xuꞌuri siyen ramuaꞌaree seꞌɨ́jna, tetɨ́ꞌɨj huámuaɨꞌɨvijhuacaꞌa teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej teri ráꞌastijreꞌe teꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús, teen tu teajta teꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecantacaꞌa tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn huamɨ́ꞌɨ. \p \v 4 Tetɨ́ꞌɨj huámuaɨꞌɨvijhuacaꞌa, ayée pu ajta titáaruu mej taꞌavéꞌena aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ, tej ti tiyen cheꞌatá tenaꞌa jéjcuacan jɨ́n ruuri táꞌaraꞌani aꞌij tɨ ajta tiráaruu aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu. Dios pu ayén raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan huataseíjre. \p \v 5 Tɨ́ puaꞌa tiyen teꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecantacaꞌa tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huamɨ́ꞌɨ, ayée pu tiꞌayajna tej teajta jetzen ajtémeꞌecanta táꞌajuꞌun teꞌɨ́jna tɨ́ꞌɨj Dios ayén raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite. \p \v 6 Ayee puꞌu, ayée pu titáꞌamitɨejteꞌe, tɨ aꞌɨ́ɨn tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ɨ́ tej jɨ́n aꞌij puaꞌa tiꞌitítachaꞌɨɨcaꞌa, Dios pu ajta raꞌuxɨ́jte jamuan ɨ́ Cɨríistuꞌu matɨ́ꞌɨj ráꞌutatai ɨ́ Cúruu jetze, tɨ ij ayén antipuáꞌare aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ tej jɨ́n aꞌij puaꞌa tiꞌitítachaꞌɨɨcaꞌa tɨ ij caí chéꞌe caꞌaníjraꞌa tejámuaataꞌaíjteꞌen aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \v 7 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ari huámɨꞌɨni, capu chéꞌe rɨꞌɨríista aꞌame tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén tiraataꞌaíjteꞌen. \p \v 8 Mɨ teajta iteen, ayée pu titáꞌamitɨejteꞌe tɨ ayén tiꞌayajna. Tɨ́ puaꞌa iteen Cɨríistuꞌu jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huamɨ́ꞌɨ, teen tu teajtáhuaꞌa ruuri táꞌajuꞌun teꞌɨ́jna jamuan. \v 9 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, aꞌiné Dios pu ari raꞌajjáj aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite, aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu chéꞌe rɨꞌɨrí tɨ Cɨríistuꞌu ajtahuaꞌa huámɨꞌɨni. Capu chéꞌe rɨꞌɨrí tɨ raꞌantimuáꞌitɨn aꞌɨ́jna ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ mej jɨ́n huácuiꞌini. \p \v 10 Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huamɨ́ꞌɨ, ayée pu ꞌeen jɨ́n huamɨ́ꞌɨ tɨ ij raꞌupuáꞌajteꞌen aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ mej jɨ́n aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨcaꞌa. Ajta íjii, tɨ Cɨríistuꞌu ajtahuaꞌa iꞌirúuri, aꞌɨ́ɨ pu ayén aꞌɨ́jna jɨ́n ruuri tɨ ij rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios. \v 11 Chéꞌe ayén cheꞌatá naꞌa tejamuáꞌamitɨejteꞌe sej seri huácuii sej si caí chéꞌe siyen ratévaꞌɨrihuaꞌan seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Chéꞌe ajta ayén tejamuáꞌamitɨejteꞌe sej ruurican huateájturaa ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej seri seꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. \p \v 12 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, caxu siyen ratáꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén tejáꞌamuaꞌijteꞌe ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa. Caxu seajta ráꞌastijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa. \p \v 13 Caxu seajta ratuiireꞌe tɨ́j naꞌa tɨ seijreꞌe ɨ́ áꞌamuajetze seꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen sej si siyen ratévaꞌɨrihuaꞌan, sino setáꞌaj siyen huataújtuiireꞌen ɨ́ Dios jemi seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén tejamuáꞌamitɨejteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ari amuaꞌirájtua huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meri huácuii. Setáꞌaj siyen tiraatátuireꞌe tɨ́j naꞌa tɨ seijreꞌe áꞌamuajetze sej si siyen seꞌɨ́jna jɨ́n ratévaꞌɨrihuaꞌan tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen. \v 14 Tɨ́ puaꞌa siyen huárɨni, capu jaꞌanáj tejámuaataꞌaíjteꞌesin aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, aꞌiné xuꞌuri siyen seꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane tɨ Dios ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n rɨ́ꞌɨ tejamuatáꞌaca. Caxu chéꞌe siyen caꞌanéeri jɨ́n ráꞌastijreꞌe seꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \s1 Tɨ́ puaꞌa nuꞌu caꞌanéeri mú jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe \p \v 15 ¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe múꞌejmi? ¿Ni qui tiyen teuj aꞌij puaꞌa tiꞌitítachaꞌɨɨ táꞌaraꞌani teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n rɨ́ꞌɨ titaatáꞌaca, teajta caí chéꞌe ráꞌastijreꞌe teꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta? Catu xaa neꞌu aꞌatzu. \p \v 16 Múꞌeen xu siyen ramuaꞌaree tɨ puaꞌa siyen huataújtuiireꞌen jaꞌatɨ́ jemi sej si caꞌanéeri jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen, múꞌeen xu caꞌanéeri jɨ́n raatévaꞌɨrihuaꞌa xáꞌajuꞌun, xaa neꞌu. Capu amɨ́n aꞌij, tɨ puaꞌa siyen tiraatévaꞌɨrihuaꞌan seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, tɨ ajta ayén amuaatáꞌasin sej huácuiꞌini, naꞌari tɨ puaꞌa siyen senaꞌa tiraatévaꞌɨrihuaꞌan seꞌɨ́jna tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen sej si siyen ruuri huateáturan ɨ́ Dios jemi. \p \v 17 Aꞌajnáꞌɨmua xu xaa siyen caꞌanéeri jɨ́n raatévaɨ seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Ajta íjii, ayée nu ꞌeen jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌaca ɨ́ Dios neꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌe seꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tejamuaamuáꞌate, ɨ́ sej seajta raꞌancuréꞌa. \v 18 Dios pu amuaꞌirájtua sej si caí chéꞌe caꞌanéeri jɨ́n ratévaꞌɨrihuaꞌan seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Mɨ́ ajta, ayée pu amuáaruu sej si caꞌanéeri jɨ́n raatévaɨreꞌen seꞌɨ́jna tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios. \p \v 19 Ayee nu neꞌɨ́jna jɨ́n eꞌehuauritɨéecan jɨ́n tejáꞌamuaꞌixaateꞌe aꞌij tɨ tihuáꞌaruurejcaꞌa huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ teɨte aꞌiné ayée pu tejamuáꞌaturaateꞌe sej caí nain jaúꞌitɨe. Ayee xu sejmíꞌi tiúꞌujtuiiracaꞌa setɨ́j senaꞌa sej ratéhuaꞌiraꞌa sej si siyen raatévaꞌɨrihuaꞌan ɨ́ sej jɨ́n huateújxanaꞌacɨraꞌaten, sej si seajta siyen huárɨni tɨ́j naꞌa tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayée pu ruxeꞌeveꞌe sej siyen cheꞌatá senaꞌa huataújtuiireꞌen nain jɨmeꞌe setɨ́j senaꞌa sej ratéhuaꞌiraꞌa sej si siyen raatévaꞌɨrihuaꞌan ɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen sej si siyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi. \p \v 20 Setɨ́ꞌɨj seuj raatévaꞌɨrihuaꞌa seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, capu aꞌamua jetze ruxeꞌeveꞌecaꞌa sej siyen raꞌaráꞌastijreꞌen seꞌɨ́jna tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen ɨ́ Dios jemi. \v 21 ¿Tiꞌitájni jɨ́n aꞌij tejámuaatévaɨ aꞌájnáꞌɨmua aꞌɨ́jna, tɨ́j naꞌa tɨ ari jáꞌamuateviꞌirasteꞌe? Capu sein tiꞌitɨ́j, aꞌiné tɨ́j naꞌa tɨ ayén aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée pu huaꞌatévaꞌɨrihuaꞌa mej mi meꞌɨ́jna jɨ́n huácuiꞌini. \p \v 22 Mɨ́ ajta íjii, tɨ́ꞌɨj Dios amuaꞌirájtua sej si caí chéꞌe ratévaꞌɨrihuaꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée xu seri caꞌanéeri jɨ́n raatévaꞌɨri seꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Ajta, ayée pu tejáꞌamuacɨꞌɨti sej siyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi, sej si siyen seíireꞌe xáꞌaraꞌani ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 23 Ayee puꞌu xaa neꞌu tiꞌayajna. Ayee pu raamuáꞌitɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huámɨꞌɨni tɨ puaꞌa ayén raatévaɨreꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Ajta, ayée pu ꞌeen jɨ́n Dios rɨ́ꞌɨ titaatáꞌa ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe tej ti tiyen ruuri huateáturan ɨ́ jemin, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej teꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan teꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús, ɨ́ tavástaraꞌa. \c 7 \s1 Aꞌij tɨ huataújmuaꞌa tɨ puaꞌa ꞌɨ́itaꞌa huatévicheꞌen \p \v 1 Neꞌihuaamuaꞌa, mɨ sej ramuaꞌaree aꞌij tɨ téꞌaxa ɨ́ yuꞌuxari jetze ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari ayée naꞌa tíꞌiraꞌaijteꞌe ɨ́ jaꞌatɨ tɨ́j naꞌa tɨ auj ruuri. Capu chéꞌe tíꞌiraꞌaíiteꞌe aꞌame tɨ́ꞌɨj huámɨꞌɨni. \p \v 2 Ayee pu tiꞌayajna, tɨ puaꞌa ꞌɨ́itaꞌa ayén ari viɨ́cheꞌe, ayée pu tíꞌiraꞌaijteꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ nuꞌu ayén ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ayén huateáturan jamuan ɨ́ rucɨ́n tɨ́j naꞌa tɨ auj ruuri. Ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn cɨ́naꞌaraꞌan ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa huámɨꞌɨni, capu chéꞌe ayén tíꞌiraꞌaíiteꞌe aꞌame. \p \v 3 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tɨ puaꞌa nuꞌu seɨj jamuan huatévicheꞌen tɨ puaꞌa auj ruuri ɨ́ cɨ́naꞌaraꞌan, ayée mú tiraatamuáꞌamuateꞌe muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨjɨ́n tɨ huaújxanaꞌacɨraꞌate. Mɨ́ ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn cɨ́naꞌaraꞌan ayén huámɨꞌɨni, aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari capu chéꞌe tíꞌiraꞌaíiteꞌe aꞌame. Ajta camu chéꞌe miyen raatamuáꞌamuateꞌe muáꞌajuꞌu tɨjɨ́n tɨ huaújxanaꞌacɨraꞌate, tɨ puaꞌa seɨj jamuan huatévicheꞌen. \p \v 4 Seajta múꞌeen, neꞌihuaamuaꞌa, aꞌiné Cɨríistuꞌu pu ayén rajpuaíjtzi jáꞌaraa ɨ́ rutevij jɨmeꞌe múꞌejmi jetze meꞌecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huamɨ́ꞌɨ ɨ́ cúruu jetze, capu chéꞌe tejáꞌamuaꞌaíiteꞌe aꞌame aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Aꞌɨ́j xu jɨ́n, múꞌeen seɨj jetze xu ajtémeꞌecan. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna tɨ Dios ayén raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite sej si siyen raatátuiireꞌen ɨ́ Dios jemi setɨ́j senaꞌa sej seꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́j tɨ íꞌixɨꞌepɨꞌɨn. \v 5 Ayee puꞌu xaa neꞌu titáaruu tɨ́ꞌɨj ayén tíꞌitaꞌaijteꞌecaꞌa aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa raatáꞌa aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ ta tzajtaꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée pu tíꞌimuarɨꞌecaꞌa ɨ́ ta tzajtaꞌa, tetɨ́j tenaꞌa veꞌée ɨ́ ta jetze, tej ti tiyen raamuáꞌitɨn tej huácuiꞌini. \p \v 6 Ajta íjii, capu chéꞌe tíꞌitaꞌaíiteꞌe aꞌame aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, aꞌiné Cɨríistuꞌu pu huamɨ́ꞌɨ ta jetze meꞌecan. Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jetze taateájtuaa tej ti jéjcuacan jɨ́n tiꞌitévaꞌɨrihuaꞌan teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ yeꞌirá tɨ aꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, tej ti caí chéꞌe tiyen tiꞌitévaꞌɨrihuaꞌan ɨ́ yeꞌirá jɨmeꞌe tɨ míꞌimeꞌecan, tɨ ajta téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa. \s1 Aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ nuꞌu yen seijreꞌe neetzi jetze \p \v 7 ¿Aꞌiné huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna? ¿Ni ayén huataújmuaꞌa, tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ni caí aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen? Capu xaa neꞌu, aꞌiné canu niyen ramuaꞌaréerencheꞌe tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ puaꞌa caí huateáturancheꞌe itejmi jemi aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Tɨ́ puaꞌa caí ayén tinaatáꞌixaateꞌencheꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨjɨ́n: “Capej tíꞌinecuaꞌatze”, canu jaꞌanáj ramuaꞌaréerencheꞌe tɨ ayén aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ puaꞌa niyen tíꞌinecuaꞌatze. \p \v 8 Ajta aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei yú ne tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiꞌihuaújxeꞌeviste neetzi jetze nej ni jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌinecuaꞌatze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari ayén tinaamuáꞌate aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen yee “capej tíꞌinecuaꞌatze.” Ayee puꞌu, aꞌiné tɨ puaꞌa caí ayén seijreꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, capu rɨꞌɨrí tej tiyen tíꞌiramuaꞌareere tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \v 9 Ajta jéjcua ɨmuá nu niyen nexɨéehua áꞌucheꞌecaneꞌe; canu tiꞌitɨ́j tíꞌijmuaꞌareerecaꞌa. Capu tíꞌineꞌaijteꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Aj nu ni niyen raꞌutámuaꞌareeriꞌi neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Netɨ́ꞌɨj ni niyen tiráamuaꞌareeriꞌi tɨ́j naꞌa ɨ́ nej jɨ́n auteájturaa neꞌɨ́jna jemi ɨ́ niuucari. Canu chéꞌe rɨ́ꞌɨ mé teꞌuchéꞌecaneꞌe. \p \v 10 Ajta, ayée pu tináꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ ayén tiuꞌurɨ́j. Aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ nuꞌu jɨ́n rɨ́ꞌɨ titaatáꞌacareꞌencheꞌe, capu ayén rɨ́ꞌɨ titaatáꞌa tzɨ́teꞌe, sino ayée puꞌu naꞌuxɨ́jte nej ni niyen huámɨꞌɨni neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej caí raꞌaráꞌaste neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. \p \v 11 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n teꞌirájraa. Aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée pu tiꞌihuaújxeꞌeviste ineetzi jetze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Ajta áꞌiyen, aꞌɨ́ɨn tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén náacuanamua nej ni caí niyen raꞌaráꞌasten neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́j, aꞌɨ́ɨ pu ɨ́ niuucari ayén naꞌuxɨ́jte nej ni huámɨꞌɨni aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej caí raꞌaráꞌastijre. \p \v 12 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu tiꞌitɨ́j ráꞌaturaateꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Ajta aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n ayén tihuáꞌaijteꞌe, capu ajta tiꞌitɨ́j ráꞌaturaateꞌe. Ayee pu ꞌeen jɨ́n tíꞌaijta aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, ajta nain pu jɨ́n iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. \p \v 13 ¿Ni qui ayén huataújmuaꞌa tɨ aꞌɨ́jna tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn ayén naꞌuxɨ́jte nej ni niyen huámɨꞌɨni? Capu xaa neꞌu aꞌatzu. Mɨ́ ajta, ayée pu ruxeꞌeveꞌecaꞌa tej tiyen tiraatámuaꞌati tiꞌitɨ́j tɨ pɨ́rɨcɨ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, tej ti tiyen tiráamuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna tɨ xaa aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén tiꞌihuaújxeꞌeviste ineetzi jetze, tɨ i aꞌɨ́ɨn tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn, ayén naꞌuxɨ́jteꞌen nej ni neꞌɨ́jna jɨ́n huámɨꞌɨni, nej caí ráꞌaste neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, tɨ ij ajta ayén seíireꞌe áꞌaraꞌani tɨ jeíhua huápɨꞌɨ aꞌij puaꞌa seijreꞌe ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ́j tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari raatáꞌijmɨi. \p \v 14 Ayee tu ramuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari aꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. Mɨ́ neajta inee, i nej jɨ́n ratéhuaꞌiraꞌa, nee nu neajta tíꞌivaɨreꞌe nain jɨmeꞌe neꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 15 Ayee puꞌu, canu yaúꞌitɨe aꞌij nej ꞌeen jɨ́n niyen tiꞌitínchaꞌɨɨ. Aꞌiné ɨ́ tiꞌitɨ́j ɨ́ nej niyen raxɨ́ꞌeveꞌe nej jɨ́n niyen huárɨni, canu xaa neꞌu niyen rɨcɨ. Ajta, aꞌɨ́jna tɨ caí aꞌatzu naꞌaráanajche, ayée nu neꞌɨ́jna jɨ́n rɨcɨ. \p \v 16 Ayee puꞌu, tɨ puaꞌa niyen rɨcɨ neꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí aꞌatzu naꞌaráanajche, aj nu xaa neꞌɨ́jna jɨ́n niyen tiuꞌutaxáj yee aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \v 17 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayée naꞌa ꞌeen. Canu chéꞌe neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ nej neseɨ́j niyen rɨcɨ, sino aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ tásiseiiri yú ne tzajtaꞌa. \p \v 18 Ayee nu ramuaꞌaree tɨ yú ne tzajtaꞌa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ nej ratéhuaꞌiraꞌa, capu tiꞌitɨ́j úꞌuseijreꞌe tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen. Nee nu xaa niyen áꞌancaꞌane nej niyen huárɨni neꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Mɨ́ neajta inee, capu rɨꞌɨrí nej niyen rɨjca. \p \v 19 Mɨ́ ajta, ɨ́ nej jɨ́n niyen rɨcɨ, capu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn tɨ ajta naꞌaráanajche nej niyen huárɨni. Ca pu xaa neꞌu. Ajta, aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, tɨ ajta caí aꞌatzu naꞌaráanajche nej niyen rɨjca, naúcheꞌe nu neꞌɨ́jna jɨ́n niyen rɨcɨ. \v 20 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tɨ puaꞌa niyen neꞌɨ́jna jɨ́n rɨjca aꞌij tɨ caí tinaꞌaráanajche, canu chéꞌe neꞌɨ́n púꞌeen inee, i nej niyen rɨcɨ, sino aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ úꞌuseijreꞌe yú ne tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n ayén rɨcɨ. \p \v 21 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayée pu tináꞌamitɨejteꞌe tɨ ayén tíꞌineruure. Netɨ́j nenaꞌa nej niyen neꞌɨ́jna jɨ́n áꞌancaꞌane nej niyen huárɨni ɨ́ tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn jɨmeꞌe, aꞌɨ́ɨ pu ajta neetzi jemi seijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 22 Jee xaa neꞌu, nexɨejniuꞌuca nu jɨ́n niyen tíꞌijxeꞌeveꞌe nej niyen raꞌaráꞌastijreꞌen tɨ́j naꞌa tɨ taateájtuaa ɨ́ Dios. \v 23 Ayee pu ajta tináꞌamitɨejteꞌe tɨ ayén tíꞌineruure netɨ́j nenaꞌa tiꞌitéjvee ɨ́ ne jetze. Aꞌɨ́ɨ pu neꞌuseꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ tɨ tíꞌaijta yú nexɨejniuꞌuca jetze. Aꞌɨ́ɨ pu ajta naꞌantimuáꞌitɨ nej ni caꞌanéeri jɨ́n raatévaꞌɨrihuaꞌa neꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ ayén tíꞌaijta yú nej jetze netɨ́j nenaꞌa tiꞌitéjvee. \p \v 24 Cuiꞌi xaa ineetzi. ¿Aꞌataani ayén nuꞌirájtuaasin aꞌɨ́jna jetze i nej ratéhuaꞌiraꞌa tɨ i caí ayén tináacɨꞌɨti nej niyen huámɨꞌɨni? \p \v 25 Jee xaa neꞌu, jéꞌecan nu huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios neꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j ta jetze meꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta tavástaraꞌa púꞌeen. Mɨ́ neajta inee, nexɨejniuꞌuca nu jɨ́n ratévaꞌɨri aꞌij tɨ titaateájtuaa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Netɨ́j nenaꞌa tiꞌitéjvee yú ne jetze, ayée nu neajta ratévaꞌɨri aꞌij tɨ tíꞌineꞌaijteꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Tej nuꞌu tiyen rɨ́ꞌɨ tíꞌitachaꞌɨɨ taajúꞌun aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \c 8 \p \v 1-2 Rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan pu jɨ́n amuaꞌirájtua aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios sej si siyen ruuri huateáturan ɨ́ jemin aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. Capu chéꞌe jaꞌanáj tejáꞌamuaꞌaíiteꞌe aꞌame aꞌɨ́jna ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ ajta jamuatáꞌaca sej huácuiꞌini. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu chéꞌe Dios tiꞌitɨ́j jɨ́n múꞌejmi jetze teꞌupuáꞌajteꞌesin. \p \v 3 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén huarɨ́j aꞌij tɨ caí tiuꞌutárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ ayén huárɨni itejmi jemi aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. Capu aꞌatzu tavaɨreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej caí teꞌevíicuaꞌira tej raꞌaráꞌasten. Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios mú yaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruyauj tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén cheꞌatá naꞌa huataseíjreꞌen matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ ɨ́ Dios jemi, tɨ ij ajta aꞌɨ́ɨn huataújmuaɨꞌɨvejta aꞌɨ́mej jetze meꞌecan ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́j tɨ́ꞌij ayén raꞌuxɨ́jteꞌen tɨ caí chéꞌe tíꞌitaꞌaíiteꞌe áꞌaraꞌani aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 4 Aꞌɨ́ɨ pu ayén huarɨ́j tej ti teꞌɨ́jna jɨ́n tiyen raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Ayee tu xaa teri tiyen raꞌaráꞌastijre aꞌiné catu chéꞌe tiyen tiꞌitítachaꞌɨɨ teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ ta tzajtaꞌa, sino tej tiyen teꞌɨ́jna jetze arátacaꞌane teꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \p \v 5 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen tiꞌitiújchaꞌɨɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́mej, ayée mú meꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌimuaꞌatze aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn caꞌaníjraꞌa tihuaꞌatáꞌaca aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ayée mú meꞌɨ́jna jɨ́n rahuauhuau aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \v 6 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén naꞌa aꞌɨ́jna jetze tíꞌimuajca tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ tzajtaꞌan, ayée pu tíꞌijcɨꞌɨti tɨ huámɨꞌɨni. \p Mɨ́ ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén tiuꞌutaúraꞌan tɨ ayén tiꞌitiújchaꞌɨɨ aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ayée pu Dios raꞌanpuáꞌajteꞌen ɨ́ tzajtaꞌan, ajta ayén raatáꞌacareꞌen tɨ ayén ruurican huateáturan ɨ́ jemin. \v 7 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Dios. Capu taúraꞌaca tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌiraꞌaíiteꞌe áꞌaraꞌani aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ Dios jetze airáninei. Jee xaa neꞌu, capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén raꞌaráꞌasten ruseɨ́j. \p \v 8 Ayee puꞌu naꞌa. Capu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri mej rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej menaꞌa miyen ráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa. \p \v 9 Mɨ́ seajta múꞌeen, caxu siyen titetaúraꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén tejáꞌamuaꞌaíiteꞌe áꞌaraꞌani, aꞌiné aꞌɨ́j pu ari huateájturaa múꞌejmi jemi aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌɨ́ɨ pu tejáꞌamuaꞌaíiteꞌe aꞌame. Ajta, tɨ puaꞌa caí ayén seɨj jemi huateájturaa aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, capu Cɨríistuꞌu jetze ajtémeꞌecan. \p \v 10 Ajta, tɨ puaꞌa Cɨríistuꞌu ayén huateájturaa ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa, ayée pu jáꞌamuacɨꞌɨti tɨ aꞌɨ́ɨn auupuáꞌare ɨ́ sej ratéhuaꞌiraꞌa. Áꞌapuaꞌaren xaa neꞌu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huiiránineicaꞌa áꞌayeꞌi tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa. Mɨ́ ajta, ayée xu ruuri huateájturaa ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ayén amuaꞌuxɨjte sej si siyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \v 11 Ajta, tɨ puaꞌa ayén huateájturaa múꞌejmi tzajtaꞌa ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ raꞌajjáj aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite, aꞌɨ́jna tɨ raꞌajjáj ɨ́ Cɨríistuꞌu huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej meri huácuii, aꞌɨ́ɨ pu ajta rarújteꞌen ɨ́ sej ratéhuaꞌiraꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ari seijreꞌe ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa. \p \v 12 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén ruxeꞌeveꞌe itejmi jemi tej ti caí chéꞌe tiyen ráꞌastijreꞌe teꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ ta tzajtaꞌa. \v 13-14 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné tɨ puaꞌa siyen raꞌaráꞌastijreꞌe seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa, ayée pu tejáꞌamuacɨꞌɨti sej huácuiꞌini. Mɨ́ seajta múꞌeen, tɨ puaꞌa siyen tiraꞌantipuáꞌajteꞌen seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ ayén huiiráninei ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa, tɨ puaꞌa seajta siyen huárɨni seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej jetzen araújcaꞌane ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ayée pu tejáꞌamuacɨꞌɨti sej siyen ruuri huateáturan ɨ́ Dios jemi, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen jetzen araújcaꞌane ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ mú yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. \p \v 15 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ sej raꞌancuréꞌa, capu ayén tejáꞌamuaꞌaijteꞌe sej caꞌanéeri jɨ́n tiuꞌumuárɨꞌen, sej si seajtáhuaꞌa rátziɨɨneꞌe seꞌɨ́jna tɨ tejáꞌamuaꞌaijteꞌe. Capu xaa neꞌu, sino aꞌii puꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ ayén áꞌamuayaꞌupuajtacaꞌa. Aꞌɨ́j tu jɨ́n tiyen ráꞌanjee ɨ́ Dios, tɨjɨ́n: “Táàta yee, taata.” \v 16 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ajta ɨ́ tamuaꞌatzíiraꞌa, ayée mú cheꞌatá menaꞌa tíꞌijmuaꞌaree tej nuꞌu tiyen yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios, ɨ́ tɨ táꞌiyaꞌupua. \p \v 17 Ajta, tɨ puaꞌa teri tiyen yaújmuaꞌameꞌen puꞌéeneꞌen ɨ́ Dios, tiꞌitɨ́j pu aꞌɨ́jna jɨ́n ajta tíꞌitacɨꞌɨti. Ayee pu tíꞌitacɨꞌɨti ɨ́ Dios jemi tɨ́j ajta ayén tiraacɨ́ꞌɨ ɨ́ Cɨríistuꞌu. Tɨ́ puaꞌa tiyen teajta jamuan Cɨríistuꞌu rajpuaíjtzi, teen tu teajta jamuan Cɨríistuꞌu raꞌancuréꞌasin teꞌɨ́jna tɨ rɨ́ꞌɨ huápɨꞌɨ naa seíireꞌe aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \s1 Aꞌɨ́jna tɨ rɨ́ꞌɨ huápɨꞌɨ naa seíireꞌe aꞌame tɨ́ꞌɨj auj mé eꞌevéꞌeme \p \v 18 Ayee pu xaa neꞌu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi. Aꞌɨ́jna tɨ caí xɨ seijreꞌe itejmi jemi, ɨ́ tɨ huápɨꞌɨ naa seíireꞌe aꞌame tɨ ajta tíꞌitacɨꞌɨti tɨ́ꞌɨjtáhuaꞌa huataseíjreꞌen ɨ́ tavástaraꞌa, jeíhua pu jaítzeꞌe huápɨꞌɨ ruxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna caí aꞌɨ́jna ɨ́ tej jɨ́n rajpuaíjtzi íiyen chaanaca japua. \v 19 Ajta, tɨ́j naꞌa tɨ ayén tíꞌiseijreꞌe tɨ Dios ayén tiúꞌutaahuacaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ari aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n rachúꞌeveꞌe aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen Dios huaꞌutaseíjrata aꞌɨ́mej ɨ́ mej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen. \p \v 20 Ajta nain tɨ́j naꞌa aꞌɨ́jna tɨ tíꞌiseijreꞌe, ayée pu seɨcɨé huaújruu tɨ ij caí ayén éeneꞌe áꞌaraꞌani aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌecaꞌa ɨ́ Dios. Mɨ́ ajta, capu ayén ruseɨ́j huaújruu sino Dios pu ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n ayén raateájtuaa tɨ ij ayén raajéjcuareꞌen mejcaꞌihuáyee. \p \v 21 Nain tɨ tíꞌiseijreꞌe, ayée pu tiꞌijchúꞌeveꞌe aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen Dios ayén raateájtuaani tɨ ij caí chéꞌe ayén caꞌanéeri jɨ́n ratévaꞌɨrihuaꞌan aꞌɨ́jna tɨ raꞌantipuáꞌajteꞌesin. Aj pu xaa ayén cheꞌatá naꞌa huataujseíirata aꞌame tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ Dios raatétaahuacaꞌa jamuan ɨ́ mej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. Ruxɨéehua pu jɨ́n naa seíireꞌe aꞌame. \v 22 Ayee tu tíꞌijmuaꞌaree tɨ ayén éeneꞌe áꞌayeꞌi tɨ́j naꞌa jéjcua ɨmuá tɨ yú eꞌiréꞌene, tɨ ayén cheꞌatá naꞌa tíꞌiseijreꞌe tɨ taújyeꞌin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ temuaꞌa tirajpuaíitzi áꞌayeꞌi tɨ́j ꞌɨ́itaꞌa tɨ puaꞌa ayén tiraꞌutacuíꞌine. \p \v 23 Mɨ́ teajta iteen, teen tu tiyen cheꞌatá tenaꞌa tatayeꞌin aꞌiné puꞌuri seijreꞌe itejmi jemi aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, tɨ aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ taꞌamuájca tɨ Dios ayén jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi. Taꞌatacaꞌanéecan tu jɨ́n tiyen rachúꞌeveꞌe tɨ ij ayén nain jɨ́n titáacɨꞌɨti aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios, tɨ ij ajta Dios ayén ruꞌirájtuaani ɨ́ tej ratéhuaꞌiraꞌa. \p \v 24 Ayee pu ꞌeen jɨ́n Dios tuꞌirájtuaa tej ti tiyen rachúꞌeveꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ tej caí xɨ raseíj. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa teri raseíj ɨ́ tej rachúꞌeveꞌe, capu chéꞌe ruxeꞌeveꞌe tej rachúꞌeveꞌe. ¿Ni caí ayén tiꞌayajna tɨ caí méꞌe jaꞌatɨ́ tɨ ayén rachúꞌeveꞌe aꞌɨ́jna tɨ ari raseíj? Capu xaa neꞌu méꞌe jaꞌatɨ́. \p \v 25 Aꞌiné tuꞌuri rachúꞌeveꞌe teꞌɨ́jna tɨ caí xɨ taacɨ́ꞌɨ, aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tej tiyen rachúꞌeveꞌen tecaí tiyen cátaxɨeehuata. \v 26 Ajta aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu tavaɨreꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej rahuavíiraca ɨ́ Dios jemi, aꞌiné catu aꞌij rɨni tajɨ́ɨmuaꞌa, ni catu aꞌatzu ramuaꞌaree tiꞌitɨ́j tɨ niuucarijraꞌa ayén ruxeꞌeveꞌe tej ti tiyen tiuꞌutéjniuuni ɨ́ jemin. Aꞌɨ́j pu jɨ́n aꞌɨ́ɨ pu ta jetze meꞌecan téniuusin. Ayee pu tíꞌicɨꞌɨxɨ, cumu tɨ́caí téꞌanrɨꞌɨre, aꞌiné capu jaꞌatɨ́ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ayén tiuꞌutaxáj. \v 27 Ajta aꞌɨ́jna tɨ ayén tirúꞌumuaꞌaree nain jɨmeꞌe aꞌij tej tíꞌimuaꞌatze ɨ́ ta tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ajta ramuaꞌaree aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna tɨ rahuavii aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ayén huáꞌa japua huatániuusin aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. \s1 Nain tu jɨ́n tiuꞌutémuaꞌitɨn ɨ́ jemin \p \v 28 Teen tu teajta tiyen ramuaꞌaree tɨ Dios ayén tavaɨreꞌe tɨ ij nain jɨ́n ayén teꞌirájraꞌani tɨ i aꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ titaatáꞌan itejmi, i tej raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Ajta Dios pu aꞌɨ́jna jɨ́n ayén taatajé tej ti tiyen ratévaꞌɨrihuaꞌan aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn ari titaaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi. \v 29 Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ Dios jéjcua ɨmuá huáꞌamuajtejcaꞌa tɨ ayén huaꞌirájtuaani, aꞌɨ́ɨ pu ajta jéjcua ɨmuá huaꞌantíhuau tɨ ij ayén huáꞌuruuren mej mi miyen cheꞌatá menaꞌa seíireꞌe muáꞌaraꞌani tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan. Ajta ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ij ayén huaꞌajáꞌa puꞌéeneꞌe áꞌaraꞌani, aꞌɨ́ɨ pu ajta jaítzeꞌe vástaꞌa puꞌéeneꞌe áꞌaraꞌani mecaí ɨ́ seica ɨ́ ruꞌihuaamuaꞌa ɨ́ mej muꞌíi tɨ Dios huáꞌayaꞌupuacaꞌa. \p \v 30 Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ ayén jéjcua ɨmuá huaꞌantíhuau, aꞌɨ́ɨ pu ajta huaꞌutajé. Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ ayén huaꞌutajé, aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén tíhuaꞌuxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi mej nuꞌu rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ ayén tíhuaꞌuxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi, aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén huaꞌutáꞌa mej mi nain jɨ́n miyen cheꞌatá menaꞌa seíireꞌe tɨ́j ajta aꞌuun seijreꞌe ɨ́ yaujraꞌan tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 31 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ¿aꞌiné tetiuꞌutaxájta? Tɨ́ puaꞌa Dios ayén ta japua niuucari, ¿ni qui auj ayén tíꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ́ ayén taꞌantipuáꞌajteꞌen itejmi? Capu xaa neꞌu. \v 32 Capu Dios ayén tiraatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ ruyauj tɨ ij caí huámɨꞌɨni ɨ́ cúruu jetze, sino ayée pu tihuaꞌutátuii ta jetze meꞌecan naíjmiꞌica, tetɨ́j tenaꞌa puaꞌamé iteen. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén cheꞌatá naꞌa ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n ayén nain taatapuaíjveꞌesin, nain tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌiseijreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. \p \v 33 ¿Aꞌataani ayén tihuáꞌaxajtziꞌiran aꞌɨ́mej tɨ Dios ayén huaꞌantíhuau? Capu jaꞌatɨ́ xaa neꞌu, aꞌiné Dios pu ruseɨ́j ayén tíhuaꞌuxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. \v 34 ¿Aꞌataani ayén tíꞌijxɨꞌepɨꞌɨntareꞌen tɨ ayén puaíjtzi taatáꞌan itejmi? Capu jaꞌatɨ́, aꞌiné seɨ́j puꞌu ta jetze meꞌecan niuu aꞌame. Aꞌɨ́ɨ pu ajta aꞌuun éꞌeseijreꞌe rɨꞌɨríintaꞌan ɨ́ Dios. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ huamɨ́ꞌɨ ta jetze meꞌecan. Jee xaa neꞌu, jaítzeꞌe pu ayén tiraavíjteꞌe tej tiyen raataxáj yee aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ ajta aꞌitáraa huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej meri huácuii. \p \v 35 ¿Aꞌataani ayén teꞌentiúꞌuuna ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi tɨ ij caí chéꞌe ayén taxeꞌeveꞌe? ¿Ni qui ayén tíꞌijruuren tɨ puaꞌa tiꞌitɨ́j tamuárɨꞌeristeꞌe naꞌari tɨ puaꞌa tiꞌitɨ́j ayén táꞌɨtziiteꞌe? Capu xaa neꞌu. ¿Arí tɨ puaꞌa miyen aꞌij puaꞌa táaruuren nusu tɨ puaꞌa tiyen tɨejcu? Capu ajta aꞌɨ́jna. ¿Ari tɨ puaꞌa tej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi?, caꞌɨ́n ¿tɨ́ puaꞌa ayén titáacɨꞌɨti tɨ tziɨ́ɨniꞌireꞌe ɨ́ tej teꞌɨ́jna jɨ́n huácuiꞌini? Capu xaa neꞌu ayén teꞌentiúꞌuuna ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. ¿Arí tɨ puaꞌa miyen táacuiꞌini? Capu ajta xaa neꞌu. \p \v 36 Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Tɨ́j naꞌa tɨ ꞌeíjninei ɨ́ xɨcaj, \q2 asta naꞌa caí u eꞌeteárute, \q1 tɨ́ꞌɨj pɨ́naꞌa mú miyen huáꞌatuꞌireꞌe aꞌɨ́mej \q2 mej mi táacuiꞌini. \q1 Ayee pu tihuáꞌamitɨejteꞌe \q2 tej tiyen cheꞌatá tenaꞌa tiꞌitévaꞌɨri \q2 matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ cáneꞌaxɨ ɨ́ mej huáꞌacuiꞌica \q2 mej mi miyen ráatuaani ɨ́ huáꞌahuaꞌiraꞌa ɨ́ cáneꞌaxɨ. \p \v 37 Capu xaa neꞌu ayén jaꞌatɨ́ teꞌentiúꞌuuna. Tɨ́j naꞌa tɨ ayén tíꞌitaruure, nain tu jɨ́n tiyen tiuꞌutémuaꞌitɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Cɨríistuꞌu ayén taataxɨ́ꞌeve tɨ ij ayén huámɨꞌɨni ta jetze meꞌecan. \p \v 38-39 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Ayee pu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi tɨ ayén tiꞌayajna tɨ caí tiꞌitɨ́j ayén teꞌentiúꞌuuna tɨ ij caí chéꞌe ayén titáacɨꞌɨti aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios taataxɨ́ꞌeve. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa tiyen ruuri huateáturan naꞌari tɨ puaꞌa tiyen huácuiꞌini. Camu majta miyen teꞌentiúꞌuuna aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ta japua tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi, naꞌari aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ tiyaaruꞌu jemi. Tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tɨ aꞌij seijreꞌe, tɨ puaꞌa auj tejaꞌuréꞌenejsin naꞌari tɨ puaꞌa ari ayén teꞌirájraa nusu muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan púꞌeen ɨ́ jaꞌatɨ, capu ajta ayén teꞌentiúꞌuuna. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌen tɨ ta japua éꞌeseijreꞌe naꞌari u tajete, tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tɨ ayén seijreꞌe, capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ ayén teꞌentiúꞌuuna ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta tavástaraꞌa púꞌeen. \c 9 \s1 Dios pu nuꞌu huaꞌantíhuau aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan \p \v 1 Ayee nu tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. Canu tíꞌihuaꞌi nenaꞌa. Ayee nu áꞌanxɨjteꞌen ɨ́ nemuaꞌatziiraꞌa jɨmeꞌe nej ni niyen ráamuaꞌati tɨ puaꞌa ayén tiraavíjteꞌe nusu caí. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ajta aꞌɨ́jna jɨ́n nevaɨreꞌe. \v 2 Jéꞌecan nu huatánxɨeemɨjteꞌe, neajta jaꞌanáj tɨ naꞌa niyen rajpuaíjtzi yú ne tzajtaꞌa. \v 3 Tɨ́ puaꞌa rɨꞌɨríistancheꞌe, tɨ Cɨríistuꞌu ayén mé núurɨenicheꞌe tɨ ij naꞌantipuáꞌajteꞌen huáꞌa jetze meꞌecan ɨ́ neꞌihuaamuaꞌa, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen cheꞌatá menaꞌa airaújneijte netɨ́j inee. \p \v 4 Aꞌɨ́ɨ mú Israél jetze ajtémeꞌecan. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ Dios huáꞌayaꞌupuacaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu ajta huataseíjre huáꞌa jemi aꞌɨ́jna tɨ naa seíireꞌe jáꞌaraa mej mi miyen raamuaarée tɨ Dios aꞌuun huateájturaa huáꞌa jemi. Dios pu ajta huáꞌa jemi muꞌiicáca jɨ́n tiuꞌutáꞌa ɨ́ runiuuca aꞌij tɨ ayén téꞌemeꞌencheꞌe. Majta aꞌɨ́ɨme, ayée mú raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, majta meꞌɨ́jna ɨ́ yeꞌirá aꞌij mej tíꞌinaꞌamicheꞌe. Dios pu ajta muꞌiicáca jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi huáꞌa jemi. \v 5 Aꞌɨ́ɨ mú majta huáꞌa jetze huanéj ɨ́ tavaújsimuaꞌa jetze. Ajta, huáꞌa jetze pu ayén airaújneijte aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Dios ɨ́ tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree. Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌacareꞌen tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \p \v 6 Canu niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn niuucari caí tiꞌitɨ́j vaɨreꞌecaꞌa tɨ Dios ayén tihuaꞌutáꞌa. Canu xaa neꞌu, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jetzen airaújneijte ɨ́ tayáꞌupuacɨꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Israél, camu naímiꞌi miyen Israél jetze ajtémeꞌecan. \v 7 Ajta capu ayén huataújmuaꞌa mej naímiꞌi yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan tɨ puaꞌa miyen meꞌɨ́jna jetze airaújneijte. Camu xaa neꞌu. Mɨ́ ajta ayén tɨjɨ́n: “Ayee pu ámitɨeereꞌe aꞌame. Aꞌɨ́ɨ muꞌu aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌe muáꞌajuꞌu ɨ́ áꞌayaujmuaꞌa, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jetzen aꞌiránejsin aꞌɨ́jna jetze ɨ́ Isaac.” \p \v 8 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Abraham jetze airaújneijte, capu ayée naꞌa huaꞌucɨ́ꞌɨ naíjmiꞌica tɨ Dios ayén huáꞌayaꞌupuacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte. Ayee pu ajta tihuáꞌacɨꞌɨti aꞌɨ́mej ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe meꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios teꞌataújratziiriꞌi. Aꞌɨ́ɨme pu xaa ayén ámitɨeereꞌe aꞌame mej miyen yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham teecan. \v 9 Ayee puꞌu, aꞌiné Dios pu ayén teꞌataújratziiriꞌi tɨjɨ́n: “Aꞌájna tɨ ari ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén tejaꞌuréꞌenejsin, nee nu neajtahuaꞌa yé uvéꞌenejsin. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Sara, aꞌɨ́ɨ pu ari tiyaúj aꞌame.” \p \v 10 Ajta ɨ́ tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe, ayée pu tiráaruu aꞌɨ́jna ɨ́ Rebeca. Aꞌɨ́ɨ pu huaꞌapuaca tiyaúumuaꞌa jáꞌaraa. Ajta seɨ́j puꞌu aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌe ɨ́ huaꞌatáàta, aꞌɨ́jna ɨ́ tayáꞌupuacɨꞌɨ, aꞌɨ́jna ɨ́ Isaac. \v 11-13 Ajta matɨ́ꞌɨj caí xɨ huanúnuꞌihua ɨ́ mej huaꞌapua, matɨ́ꞌɨj caí xɨ tiꞌitɨ́j aꞌij huáruurejcaꞌa, tɨ puaꞌa tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen naꞌari tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, ayée pu Dios tiraataꞌixaa ɨ́ huaꞌanáànaj tɨjɨ́n: “Aꞌɨ́jna tɨ vástaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu raatévaɨreꞌesin aꞌɨ́jna tɨ paꞌarɨꞌɨ.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Nee nu raataxɨ́ꞌeve neꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo. Neajta rájchaꞌɨɨreꞌecaꞌa neꞌɨ́jna ɨ́ Esaú.” Ayee pu ꞌeen jɨ́n tiraataꞌixaa tɨ ij ayén ráamuaꞌaree aꞌij tɨ rɨcɨ ɨ́ Dios tɨ aꞌɨ́ɨn seɨj avéꞌehuau. Capu ayén aꞌɨ́jna jɨ́n raꞌavéꞌehuau aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j jɨ́n raꞌaráꞌastijre, sino aꞌɨ́ɨ pu ayén ꞌeen jɨ́n raꞌavéꞌehuau tɨ aꞌɨ́ɨn Dios ruseɨ́j raatajé. \p \v 14 Aꞌiné tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n tiuꞌutaxájta. ¿Ni qui tiyen tiuꞌutaxájta tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ ɨ́ Dios? Catu xaa neꞌu. \v 15 Ayee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés tɨjɨ́n: “Nee nu niyen tiraatáꞌuuniꞌira jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén naꞌaráanajche. Neajta nu niyen ráꞌacuꞌuve jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén naꞌaráanajche.” \v 16 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu ayén tíꞌijcɨꞌɨti seɨj ɨ́ jaꞌatɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén raxɨ́ꞌeveꞌe ruseɨ́j. Capu ajta aꞌɨ́jna jɨ́n tɨ tiꞌitɨ́j rɨcɨ, sino aꞌɨ́jna jɨ́n pu ayén tíꞌijcɨꞌɨti tɨ Dios ayén ráꞌancuꞌuvajxɨ. \p \v 17 Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Faraón tɨjɨ́n: “Ayee nu neꞌɨ́jna jɨ́n niyen timuaꞌíjca pej teꞌenteárute peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej iꞌi rey, nej ni huaꞌutaseíjrateꞌen aꞌij nej huárɨni ɨ́ nemuárɨꞌeriꞌiraꞌa jɨmeꞌe nej ni puaíjtzi muaatáꞌan. Aj mú mi neetzi jɨmeꞌe miyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin aꞌu tɨ naꞌa mej huachéjme íiyen chaanaca japua.” \p \v 18 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, Dios ayén ráꞌacuꞌuve jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén raꞌaráanajche. Ajta pu ayén raatáꞌaca tɨ ayén raꞌatéchaxɨjteꞌen ɨ́ xɨéjniuꞌuca jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén raꞌaráanajche ɨ́ Dios tɨ ij ayén ráaruuren. \v 19 Ajta seɨ́j múꞌeen, ayée pu tinaatáꞌixaateꞌesin tɨjɨ́n: “Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayajna, ¿aꞌiné ꞌeen jɨmeꞌe Dios ayén auj ta jetze tíꞌijpuaꞌajteꞌe? ¿Aꞌataani rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Dios?” \p \v 20 Mɨ́ neajta inee, ayée nu tíꞌimuaꞌihuau tɨjɨ́n: “¿Aꞌataani pej púꞌeen pej pi piyen aniúusteꞌe ɨ́ Dios jemi mɨ pej iꞌi teáataꞌa? Dios pu muaatétaahuacaꞌa múꞌeetzi.” ¿Ni piyen tiraatáꞌixaateꞌesin peꞌɨ́jna tɨ muaatétaahuacaꞌa tɨjɨ́n: “Aꞌiné ꞌeen jɨmeꞌe piyen naatétaahuacaꞌa”? Capej xaa neꞌu. \p \v 21 Nichéꞌe neajtahuaꞌa seɨj timuaataꞌíhuaꞌu neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ jaꞌatɨ tɨ xaꞌari tíꞌitaꞌahuaca. ¿Ni caí ayén tiraavíjteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn seica huátaahuan ɨ́ xaꞌari tɨ naa tíꞌiseijreꞌe, tɨ ajta huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, ajta seica tɨ caí naa tíꞌeen, tɨ cháꞌanaꞌa naꞌa jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe? Ajta nain aꞌɨ́ɨ pu jɨ́n ayén tíꞌitaavijhuacaꞌa seɨj jɨmeꞌe ɨ́ xarij. \v 22 ¿Aꞌiné penaꞌa tiuꞌutaxájta tɨ puaꞌa Dios ayén huárɨniicheꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn caí huataniúꞌucan, ajta ayén teꞌutavíicuaꞌirancheꞌe temuaꞌa naa aꞌij mej rɨ́ꞌɨ muáꞌayeꞌi aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ ayén tiraavíjteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Dios puaíjtzi huaꞌutáꞌan? Ayee pu ꞌeen jɨ́n rɨni ɨ́ Dios tɨ ij ayén ámitɨeereꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan jɨ́n puaíjtzi huaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ. \v 23 Ajta, ayée pu teꞌutavíicuaꞌirancheꞌe tɨ ij ajta tiraataseíjrata tɨ ayén huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ tɨ huáꞌancuꞌuvajxɨ, ɨ́ tɨ amuacaí ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌuteájtuaa tɨ ij ayén tihuáꞌucɨꞌɨti mej mi ruuri miyen éeniꞌicɨꞌe huateáturan ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 24 Ayee pu xaa neꞌu tíꞌitaruuren itejmi ɨ́ tɨ ari taatajé, itejmi i tej Israél jetze ajtémeꞌecan, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \v 25 Jee xaa neꞌu, ayée pu aꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌixa ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jetze tɨ ayén raꞌutéyuꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Oseas teecan tɨjɨ́n: \q1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí amuacaí neetzi jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, \q2 nuꞌuri niyen huaꞌutámuaꞌatzi \q2 tɨjɨ́n mej neteɨ́testemuaꞌa púꞌeen. \q1 Ajta aꞌɨ́jna nej caí raataxɨ́ꞌeve, \q2 ayée nu neajta raatámuaꞌatzi \q2 tɨjɨ́n mɨ nej muaxeꞌeveꞌe. \q1 \v 26 Ajta, ayée pu téꞌeme aꞌájna \q2 aꞌu mej miyen tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ teɨte \q2 mej nuꞌu caí neteɨ́testemuaꞌa púꞌeen, \q1 aꞌájna mú miyen huaꞌutámuaꞌatzi \q2 mej nuꞌu yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios tɨ iꞌi ruuri. \p \v 27 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Isaías teecan, ayée pu caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan tɨjɨ́n: “Capu amɨ́n aꞌij, tɨ puaꞌa miyen muꞌiicáa aꞌɨ́ɨme ɨ́ huáꞌayaujmuaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. Tɨ́ puaꞌa mej miyen aꞌachú aráꞌaxca tɨ́j naꞌa tɨ seijreꞌe ɨ́ sej tɨ aꞌuun éꞌejca aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj, capu naíjmiꞌica huaꞌirátuaasin ɨ́ Dios, sino aꞌɨ́mej puꞌu huaꞌirátuaasin ɨ́ mej jɨ́n miyen huateájturaa.” \p \v 28 “Ayee pu téꞌeme, aꞌiné caꞌanacan pu Dios ayén nain jɨ́n raꞌantipuáꞌajteꞌesin tɨ puaíjtzi huaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ chaanaca japua.” \v 29 Ayee pu cheꞌatá amuacaí tiraꞌutéyuꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías tɨjɨ́n: \q1 Ayee tu éeneꞌe taꞌajuꞌuncheꞌe matɨ́j aꞌɨ́ɨme \q2 ɨ́ mej meꞌuun aꞌuchéjmeꞌecaa u Sodoma, \q1 matɨ́j majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aꞌuun éꞌechejcaꞌa u Gomorra, \q2 ɨ́ mej caí chéꞌe éꞌeseijreꞌe meꞌújna. \q1 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Dios, ɨ́ tɨ tihuáꞌaijteꞌe naíjmiꞌica \q2 ɨ́ mej aꞌuun éꞌeseijreꞌe u ta japua, \q1 aꞌɨ́ɨ pu ayén raateájtuaa itejmi jemi \q2 mej mi miyen huateáturan aꞌɨ́ɨme \q2 ɨ́ mej ta jetze airaújneijte. \s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan jɨ́meꞌen ɨ́ niuucari tɨ téjmi jemi huatétuiihuacaꞌa \p \v 30 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ¿aꞌiné tiꞌitɨ́j tetiuꞌutaxájta? Ayee puꞌu xaa neꞌu. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, camu miyen rahuaucaꞌa mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi. Capu amɨ́n aꞌij. Ayee pu ajta tihuaꞌucɨ́ꞌɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej téꞌantzaahua. \v 31 Mɨ́ majta aꞌɨ́ɨme, ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, ɨ́ mej miyen rahuaucaꞌa mej mi rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi, meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen raꞌaráꞌastijre meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, aꞌɨ́ɨ mú xaa caí miyen raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ mej rahuaucaꞌa. \p \v 32-33 ¿Aꞌiné ꞌeen jɨ́n mecaí miyen raꞌancuréꞌa? Ayej xaa neꞌu, ayée mú ꞌeen jɨ́n huamuáꞌitɨche meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej rahuaucaꞌa mej mi miyen huárɨni mej tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌaráꞌastijreꞌen. Camu rahuaucaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej téꞌantzaahuateꞌen. Aꞌɨ́ɨ mú jɨ́n huamuáꞌitɨche meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raatéxɨeehuatacaꞌa meꞌɨ́jna tɨ jɨ́meꞌen ayén téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Casiꞌi, ayée nu raateátuaasin neꞌɨ́jna \q2 ɨ́ jaꞌatɨ neꞌújna u Sión. \q1 Ayee pu tinaatévaꞌɨreꞌe tɨ́j ɨ́ tetej \q2 ɨ́ mej jetzen aꞌijcáꞌacata ɨ́ teteca, \q2 ɨ́ mej majta jetzen aꞌitávitzej. \q1 Ajta capu raatatéviꞌirasteꞌesin aꞌɨ́jna \q2 ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ráꞌatzaahuateꞌen. \c 10 \s1 Camu nuꞌu raamuáꞌa meꞌɨ́jna tɨ Dios raateájtuaa \p \v 1 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, neꞌihuaamuaꞌa, nej niyen aꞌancaꞌanéecan jɨ́n tíꞌijxeꞌeveꞌe yú ne tzajtaꞌa, neajta nu rahuauhuau ɨ́ Dios tɨ ij aꞌɨ́ɨn Dios ayén huaꞌirájtuaani. \v 2 Aꞌɨ́ɨme nu jɨ́n niyen tiꞌixa ɨ́ mej aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n ranaꞌamiche ɨ́ Dios. Aru camu tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n ranaꞌamiche. \v 3 Matɨ́ꞌɨj miyen rahuauca aꞌij mej yeꞌí huárɨni mej mi miyen rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi, camu aꞌatzu ramuaꞌareerecaꞌa aꞌij tɨ Dios ari tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ij jaꞌatɨ́ ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ jemin. Ayee muꞌu rahuauca meꞌɨ́jna ɨ́ mej jɨ́n rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa rájteu. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen raatéxɨeehuatacaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ tɨ Dios ari ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare. \p \v 4 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné Cɨríistuꞌu pu nain jɨ́n raꞌaráꞌastijre aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta tɨ ij jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ́ ayén téꞌatzaahuateꞌe. \p \v 5 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan, ayée pu raꞌuyúꞌuxacaꞌa tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ráꞌastijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta, ayée pu nuꞌu ajta tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane ɨ́ niuucari. \v 6-7 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ari rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi, ayée pu tíꞌimuaꞌatze tɨjɨ́n: “Capej piyen téꞌumuaꞌatze ɨ́ aꞌatzajtaꞌa tɨ ayén ruxeꞌeveꞌe pejaꞌujnén u ta japua pej yé raveꞌecájneijteꞌen peꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu.” Ajta ayén tɨ aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen: “Capej piyen pej téteꞌɨmua aꞌucáanen ɨ́ tajete pej raꞌitátuaani ɨ́ Cɨríistuꞌu huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej meri huácuii.” \p \v 8 Mɨ́ ajta, ayée pu tiꞌixa aꞌɨ́jna tɨ tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n huateájturaa rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n ɨ́ Dios jemi tɨjɨ́n: “Puꞌuri múꞌeetzi jemi seijreꞌe ɨ́ niuucari pej piyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌen, pajta peꞌɨ́jna jetze piyen tíꞌimuaꞌatze ɨ́ áꞌa tzajtaꞌa.” Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari ɨ́ tej tiyen tihuáꞌaꞌixaateꞌe táꞌayeꞌi. \p \v 9 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné tɨ puaꞌa mémuaseiiracaꞌa ɨ́ teɨte, pej piyen raataxáj yee Jesús pu tavástaraꞌa púꞌeen, ajta tɨ puaꞌa piyen téꞌatzaahuateꞌe ɨ́ áꞌa tzajtaꞌa tɨ Dios ayén raꞌajjáj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite, aj pu xaa Dios muaꞌirájtuaani. \p \v 10 Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna, jaꞌatɨ́ pu ayén rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ téꞌatzaahuateꞌe ɨ́ ru tzajtaꞌa. Dios pu ajta ruꞌirátuaasin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨ Dios jetze ajtémeꞌecan, metiꞌiseíiracaꞌa ɨ́ teɨte. \p \v 11 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ niuucari jetze tɨjɨ́n: “Capu jaꞌanáj ratatéviꞌirasteꞌesin jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ráꞌantzaahuateꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu.” \v 12 Ayee puꞌu, naímiꞌi mú ruxɨ́ꞌej ꞌeen, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, aꞌiné seɨj puꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tavástaraꞌa tɨ ayén tíꞌitaꞌaijteꞌe naíjmiꞌica itejmi, tɨ ajta nain jɨ́n rɨ́ꞌɨ tihuaꞌatáꞌaca aꞌɨ́mej ɨ́ mej miyen rahuavii tɨ aꞌɨ́ɨn huaꞌutévaɨreꞌen. \p \v 13 Ajta ayén téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén rahuauhuau ɨ́ tavástaraꞌa jemi tɨ aꞌɨ́ɨn raatévaɨreꞌen, Dios pu ayén ruꞌirátuaasin aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ.” \v 14 Aru, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri mej miyen rahuaviira meꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa tɨ puaꞌa mej caí xɨ ráꞌatzaahuateꞌe? Capu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri xaa neꞌu. Ajta, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri mej miyen ráꞌantzaahuateꞌen tɨ puaꞌa mej caí xɨ ráanamuajriꞌi meꞌɨ́jna jaꞌatɨ́ tɨ pɨ́rɨcɨ? Capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. Ajta, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri mej miyen ráanamua tɨ puaꞌa caí jaꞌatɨ́ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen? Capu xaa neꞌu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. \p \v 15 Ajta, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri mej miyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌen tɨ puaꞌa mé caí huataꞌítiꞌihuacaꞌa mej meꞌuun áꞌujuꞌun huáꞌa jemi? Capu xaa neꞌu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Jéꞌecan tu huápɨꞌɨ naa huáꞌaseijrateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej huataꞌítiꞌihuacaꞌa téjmi jemi mej mi taatáꞌixaateꞌen meꞌɨ́jna jɨ́meꞌen ɨ́ tavástaraꞌa.” \p \v 16 Mɨ́ ajta, camu naímiꞌi miyen raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ tej jɨ́n tátemuaꞌaveꞌe, aꞌiné ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan tɨjɨ́n: “Tavastaraꞌa, capu jaꞌatɨ́ ayén ráꞌantzaahua aꞌij tej tihuaꞌutáꞌixaa.” \v 17 Ayee puꞌu. Jaꞌatɨ́ pu ayén téꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén ráanamuajriꞌi ɨ́ mej tiuꞌutaxájtacaꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ niuucari ɨ́ mej miyen raataxájtacaꞌa, ayée mú ꞌeen jɨ́n raataxájtacaꞌa aꞌiné Cɨríistuꞌu pu ayén huaꞌutaꞌaíj. \p \v 18 Neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌihuaꞌu tɨ puaꞌa mecaí ráanamuajriꞌi. Aꞌiné mijta, xaa neꞌu. Ayen téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Ayee pu nainjapua namuajreꞌe \q2 aꞌij mej tíꞌixaxaꞌa íiyen chaanaca japua. \q1 Ajta huaꞌaniuuca, muꞌuri miyen ráanamuajriꞌi \q2 aꞌu tɨ naꞌa yen japuan ɨ́ chaanaca tɨ́j naꞌa auuyaúj. \m \v 19 Neajtahuaꞌa nu niyen tejáꞌamuaꞌihuaꞌu tɨ puaꞌa mecaí yaúꞌitɨee muáꞌaraa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. Ajmíꞌi pu ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan. Ayen tɨjɨ́n: \q1 Ayee nu caꞌanéeri jɨ́n amuaatáꞌasin \q2 sej ahuaújchueereꞌen neꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 nej rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej \q2 ɨ́ mej caí Israél jetze ajtémeꞌecan. \q1 Neajta nu amuaataniúꞌucasteꞌesin neꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 nej ni rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte \q2 ɨ́ mej caí rɨ́ꞌɨ mé titeꞌumuámuaꞌaree. \p \v 20 Ajta aꞌɨ́ɨn Isaías, ayée pu huataúraꞌa tɨ ayén á jéjreꞌe tiuꞌutaxáj tɨjɨ́n: \q1 Ayee mú naꞌantinájchecaꞌa aꞌɨ́ɨme \q2 ɨ́ mej caí náahuausimeꞌe. \q1 Neajta nu huatánseijratacaꞌa aꞌɨ́mej jemi \q2 ɨ́ mej caí nehuaucaꞌa. \p \v 21 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme jɨmeꞌe ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa nain xɨcaj tzajtaꞌa, \q2 ayée nu huáꞌahuavii mej mi seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati ineetzi jemi. \q1 Mɨ́ ajta, camu aꞌatzu náꞌastijreꞌe. \q1 Temuaꞌa mú titeꞌentaújnaamua ineetzi jemi. \c 11 \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ Israél, ɨ́ tɨ Dios raꞌantíhuaꞌu \p \v 1 Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌihuaꞌu. ¿Ni qui ari mé huaꞌuhuáꞌaxɨ ɨ́ Dios aꞌɨ́mej ɨ́ mej teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen? Capu xaa neꞌu, aꞌiné capu mé núurɨe ineetzi, i nej neajta Israél jetze ajtémeꞌecan, aꞌiné aꞌɨ́j nu jetze ꞌairáanej ɨ́ Abraham teecan, neajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej airaújneijte meꞌɨ́jna jetze ɨ́ Benjamín teecan. \p \v 2 Jee xaa neꞌu, capu ayén mé huaꞌuhuáꞌaxɨ ɨ́ Dios aꞌɨ́mej ɨ́ ruteɨ́testemuaꞌa ɨ́ tɨ jéjcua ɨmuá huaꞌantíhuau. ¿Ni secaí siyen ramuaꞌaree aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n ayén téꞌaxa aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn Elías ayén tiraatéjhuau ɨ́ Dios jemi tɨ ij aꞌɨ́ɨn puaíjtzi huaꞌutáꞌan? \v 3 Tɨjɨ́n: “Casiꞌi, nevástaraꞌa, muꞌuri huáꞌucuii aꞌɨ́mej ɨ́ mej múꞌeetzi jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa. Majta miyen tiuꞌutéꞌuunaxɨ meꞌɨ́jna ɨ́ tejcuá ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Nee nuꞌu ni yé huatéjvee. Capu chéꞌe máàj jaꞌatɨ́. Majta meri nejéꞌicatacu.” Ayee puꞌu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Elías. \p \v 4 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, ayée pu tiuꞌutaniú tɨjɨ́n: “Ayee nu huaꞌuteájtuaa mej mi miyen huateáturan ineetzi jemi aꞌachú cumu aráhuaꞌapua viꞌiraꞌa ɨ́ teɨte, ɨ́ mej caí jaꞌanáj ranajchecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ Baal.” Ayee pu tiraataꞌixaa. \v 5 Ayee pu cheꞌatá naꞌa seijreꞌe íjii aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen. Dios pu ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n huaꞌantíhuau. \v 6 Ajta tɨ puaꞌa Dios ayén huaꞌantíhuau ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe, capu chéꞌe rɨꞌɨrí mej miyen tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌenteárute ɨ́ jemin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen tiꞌitɨ́j jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen. Naꞌari caí, capu tiꞌitɨ́j aꞌij tiꞌitévaꞌɨri tɨ Dios ayén huaꞌantíhuau ɨ́ ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 7 ¿Aꞌiné naꞌaqui? Aꞌɨ́jna ɨ́ mej aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n rahuaucaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, camu raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna. Mɨ́ majta, aꞌɨ́ɨme ɨ́ tɨ Dios huaꞌantíhuau, aꞌɨ́ɨ mú xaa raꞌancuréꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica, Dios pu ayén caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌa mej mi antaújnaamuan ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca jetze ɨ́ jemin. \p \v 8 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Dios pu ayén huáꞌuruu mej mi miyen tíuꞌujtɨmuaꞌira ɨ́ rumuꞌúu jetze. Ayee pu huáꞌuruu tɨ ij caí aꞌij tihuáꞌamitɨejteꞌe ɨ́ mej rasiseꞌi, mej mi majta caí yaúꞌitɨée muáꞌaraꞌani ɨ́ mej ranamua. Ayee puꞌi éeneꞌe jáꞌaraa tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene.” \p \v 9 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ David teecan, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Michéꞌe caí chéꞌe miyen rutémuaꞌaveꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 tɨ jeíhua tihuaꞌucɨ́ꞌɨ, \q2 sino michéꞌe seica tihuáꞌariꞌi nain jɨmeꞌe, \q2 majta huaꞌantipuáꞌajteꞌen. \q1 Chéꞌe ayén huáꞌa japua rájveti \q2 aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 mej autéꞌɨtze ɨ́ Dios jemi. \q1 \v 10 Chéꞌe caí ayén tihuáꞌamitɨejteꞌe \q2 aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j tihuáꞌucɨꞌɨti. \q1 Michéꞌe miyen títeeteújcaꞌanen \q2 tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame meꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe. \s1 Dios pu nuꞌu huaꞌirájtuaasin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa éꞌemeꞌecan \p \v 11 Neajta nu niyen tejáꞌamuaꞌihuaꞌu. ¿Ni qui miyen nain jɨ́n autéꞌɨtze tɨ ij ayén huáꞌa japua rájveti mej rajpuaíitzi muáꞌaraꞌani tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, tɨ ij caí chéꞌe rɨꞌɨriistan tɨ Dios huaꞌirájtuaani? Capu xaa neꞌu aꞌatzu, sino ayée pu éeneꞌe jáꞌaraa. Aꞌiné aꞌɨ́ɨ mú auteájturaa ɨ́ Dios jemi, Dios pu ayén rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan mej mi miyen ruuri huateáturan ɨ́ jemin. Ayee pu ꞌeen jɨ́n huarɨ́j ɨ́ Dios tɨ ij ayén huáꞌuruuren aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan mej mi chueereꞌe muáꞌaraꞌani. \v 12 Ajta, tɨ puaꞌa Dios ayén jeíhua huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej miyen huamuáꞌitɨche ɨ́ jemin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, jeíhua pu jaítzeꞌe huápɨꞌɨ tihuaꞌutáꞌasin naíjmiꞌica aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen huáꞌanaijmireꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. \p \v 13 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe mɨ sej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, aꞌiné Dios pu ayén tinaataꞌaíj nej niyen tejámuaatáꞌixaateꞌen múꞌejmi, ayée nu tiuꞌutáncaꞌane nej ni nain jɨ́n jamuaatévaɨreꞌen aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe. \v 14 Ayee nu ꞌeen jɨ́n rɨcɨ nej neꞌɨ́jna jɨ́n caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌan neꞌɨ́mej ɨ́ nexɨ́ꞌej teɨte tɨ puaꞌa rɨꞌɨriistan mej mi chueereꞌe muáꞌaraꞌani nej ni jeꞌicáca antimuáꞌitɨn mej miyen ráꞌantzaahuateꞌen. \p \v 15 Ayee puꞌu, tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Dios ayén mé huaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, aj pu i aꞌɨ́ɨn huaꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecantacaꞌa. ¿Aꞌiné téꞌeme icu, tɨ́ꞌɨj Dios ajtahuaꞌa huaꞌancuréꞌeviꞌitɨn aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan? ¿Ni caí ayén seíireꞌe aꞌame tɨ́ꞌɨj tɨ puaꞌa Dios ayén huaꞌajjájpuan huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej meri huácuii? \p \v 16 Nichéꞌe seɨj niuucari amuaatáꞌixaateꞌen neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cuaíjtzi ɨ́ mej jɨ́n pan taꞌahuaca. Tɨ́ puaꞌa Dios huateúraꞌateꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ cuaíjtzi ɨ́ mej amuacaícan raatámuaɨꞌɨvejte, aꞌɨ́ɨ pu ajta huateúraꞌateꞌesin nain ɨ́ pan ɨ́ mej ráataahuacaꞌa. Ajta, tɨ puaꞌa Dios ayén huateúraꞌate aꞌɨ́jna ɨ́ naanaꞌa tɨ jetzen ajtanéj ɨ́ cɨyej, aꞌɨ́ɨ pu ajta huateúraꞌate naíjmiꞌi ɨ́ piꞌista tɨ jetzen ajtaꞌúꞌupuꞌu ɨ́ cɨyej jetze. Ayee pu cheꞌatá naꞌa ꞌeen múꞌejmi jemi. \p \v 17 Tichéꞌe tiyen raataxáj tɨ Dios ayén raꞌantináꞌaxɨ jetzen ɨ́ aceituuna jeꞌicáca ɨ́ piꞌista. Aj pu ij seɨ́j antivíꞌijte ɨ́ piꞌista tɨ seɨ́j jetze meꞌecantacaꞌa aceituuna tɨ ruseɨ́j ajnéj. Seajta múꞌeen, ayée xu seꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecantacaꞌa ɨ́ aceituuna tɨ ruseɨ́j ajnéj. Ajta íjii, múꞌeen xu seri seꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan tɨ Dios jetze raꞌantivíꞌijte aꞌɨ́jna ɨ́ piꞌista. Puꞌuri amúꞌucaꞌanistiꞌi aꞌɨ́jna tɨ jáꞌaraꞌaraꞌan pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna ɨ́ aceituuna. \v 18 Aꞌɨ́j xu jɨ́n, caxu siyen áꞌujtzaahuateꞌe seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ Dios ari raꞌantináꞌaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ piꞌista. Tɨ́ puaꞌa siyen áꞌujtzaahuateꞌe setáꞌaj siyen tiúꞌumuaꞌati seꞌɨ́jna jetze ɨ́ niuucari tɨ ayén tɨjɨ́n yee: “Capu ayén múꞌejmi jetze araújcaꞌane ɨ́ naanaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ cɨyej, sino múꞌeen xu seꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane ɨ́ naanaꞌaraꞌan.” \p \v 19 Rɨꞌɨrí sej siyen tíꞌixajta tɨ jɨ́meꞌen: “Ayee pu raꞌantináꞌaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ piꞌista tɨ ij ayén taꞌantivíꞌijteꞌaxɨꞌɨn itejmi ɨ́ cɨyej jetze.” \p \v 20-21 Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna. Capu amɨ́n aꞌij. Ayee pu ꞌeen jɨ́n huáꞌuruu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí ráꞌantzaahua. Mɨ́ seajta múꞌeen, ayée xuꞌu senaꞌa seꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen téꞌatzaahuateꞌe. Caxu siyen áꞌujtzaahuateꞌe, sino setáꞌaj siyen tíꞌitziɨɨneꞌe, aꞌiné Dios capu ayén tiraatáꞌuuniꞌiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ piꞌista tɨ ajtaneájxɨ ɨ́ cɨyej jetze tɨ rɨ́ꞌen. Capu ajta tejámuaatáꞌuuniꞌira múꞌejmi. \p \v 22 Setáꞌaj siyen seꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati ɨ́ tɨ jɨ́n Dios amuáꞌancuꞌuvajxɨ múꞌejmi, ajta ɨ́ tɨ jɨ́n muárɨꞌeri huaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej. Aꞌɨ́ɨ pu muárɨꞌeri huaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej auteájturaa ɨ́ jemin. Aꞌɨ́ɨ pu ajta amuáꞌancuꞌuvajxɨ múꞌejmi. Ajta, ayée pu auj áꞌamuaruuren tɨ puaꞌa siyen áꞌateeviꞌin sej seꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane tɨ jɨ́meꞌen Dios rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌa. Naꞌari caí, aꞌɨ́ɨ pu ajta mé amúuhuaꞌaxɨjsin múꞌejmi. \p \v 23 Ajta aꞌɨ́ɨme, tɨ puaꞌa mecaí chéꞌe áꞌateeviꞌin mej caí miyen téꞌatzaahuateꞌe, Dios pu ayén ajtahuaꞌa huaꞌantivíꞌijteꞌesin aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ayén huárɨni. \p \v 24 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, Dios pu raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ayén huárɨni aꞌij tɨ caí tíꞌirɨneca jaꞌanáj tɨ naꞌa íiyen. Aꞌɨ́ɨ pu amuaꞌantináꞌaxɨ aꞌɨ́jna jetze ɨ́ cɨyej tɨ ꞌɨtzitá huanéj tɨ ij ayén amuaꞌantivíꞌijteꞌen jetzen ɨ́ seɨj ɨ́ mej raꞌateáhuii. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, aꞌiné aꞌɨ́ɨme amuacaí mú ajtémeꞌecantacaꞌa meꞌɨ́jna jetze ɨ́ cɨyej, capu aꞌatzu muárɨꞌerista aꞌame tɨ Dios ajtahuaꞌa huaꞌantivíꞌijteꞌaxɨꞌɨn aꞌɨ́jna jetze, mej mi majtáhuaꞌa teɨtestemuaꞌameꞌen puꞌéeneꞌe muáꞌaraꞌani. \s1 Tɨ́ꞌɨj Dios huaꞌirátuaasin aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan \p \v 25 Ayee nu tíꞌijxeꞌeveꞌe, neꞌihuaamuaꞌa, sej si yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani temuaꞌa naa aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌíjna tɨ rúꞌavaa ɨ́ Dios jemi, sej si caí áꞌujtzaahuateꞌe tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe. Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe mej meri antaújnaamua muꞌiitɨ́ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. Maúcheꞌe mú miyen huateáturaasin asta menaꞌa caí miyen araꞌastɨ́ muáꞌaraꞌani aꞌachú mej puaꞌamé tɨ Dios ayén huáꞌuxɨꞌepɨꞌɨntare mej téꞌantzaahuateꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p \v 26 Aj pu i xaa Dios huaꞌirájtuaani naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Mu pu aꞌuvéꞌeméꞌe aꞌame aꞌujna u Sión, \q2 aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huaꞌirájtuaani. \q1 Ayee pu rɨ́ꞌɨ huáꞌaruuren aꞌɨ́ɨme \q2 ɨ́ mej Jacobo jetze airáane mej mi caí chéꞌe \q2 aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ ɨ́ Dios jemi. \q1 \v 27 Neajta nu niyen teꞌatánratziiriꞌi aꞌɨ́mej jemi \q1 nej niyen huáꞌuruuren neꞌájna xɨcáaraꞌan \q2 nej jetzen tíhuaꞌutáꞌuuniꞌira \q2 ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa neetzi jemi. \p \v 28 Aꞌɨ́ɨ mú rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Dios meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raatéxɨeehuatacaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ tɨ jɨ́n Dios huaꞌirájtuaani. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́j, ayée pu tejamuaacɨ́ꞌɨ múꞌejmi sej si seajta ráanamua seꞌɨ́jna ɨ́ niuucari. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, aúcheꞌe pu huáꞌaxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ jéjcua ɨmuá huaꞌantíhuau, ajta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi aꞌɨ́mej jemi ɨ́ huáꞌahuaacɨxaꞌastemuaꞌacɨꞌɨ. \p \v 29 Jee xaa neꞌu, aúcheꞌe pu huaꞌutévaɨreꞌesin aꞌiné Dios pu caí raꞌuréꞌuuna aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi. Capu ajta yáꞌuhuaꞌana aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n huaꞌutajé. \v 30 Seajta múꞌeen, aꞌájnáꞌɨmua xu caí seajta ráꞌastijreꞌecaꞌa. Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Dios pu ayén amuáꞌancuꞌuvajxɨ múꞌejmi, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, camu ráꞌastijreꞌecaꞌa. \p \v 31 Ajta íjii, ayée mú ꞌeen jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi tɨ ij ajta Dios huáꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ari amuáꞌancuꞌuvajxɨ múꞌejmi. \v 32 Ayee pu Dios huaꞌuxɨ́jte naíjmiꞌica ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin, tɨ ij ajta huáꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn matɨ́j menaꞌa puaꞌamé miyen seijreꞌe. \v 33 Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna. Jéꞌecan pu huápɨꞌɨ tiuꞌuyɨ́ꞌɨtɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Nain pu jɨ́n tirúꞌumuaꞌaree. Capu aꞌatzu ámitɨeereꞌe aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n ayén tíꞌixɨꞌepɨꞌɨntareꞌe. Capu rɨꞌɨrí tej tiyen yaúꞌitɨee táꞌaraꞌani aꞌij tɨ Dios ayén ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n huáꞌaruure ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen japuan seijreꞌe ɨ́ chaanaca japua. \p \v 34 “¿Aꞌataani ramuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ muaꞌatzíireꞌaraꞌan ɨ́ Dios? ¿Aꞌataani ayén raatévaɨ ɨ́ Dios tɨ ij ayén tiraataꞌixaateꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Dios aꞌij tɨ yeꞌí huárɨni? Capu jaꞌatɨ́ xaa neꞌu. \v 35 ¿Aꞌataani ari ayén tiꞌitɨ́j tiraatapuaíjve ɨ́ Dios tɨ ij ayén ruxeꞌeveꞌe áꞌaraꞌani tɨ aꞌɨ́ɨn Dios ajta tiꞌitɨ́j jɨ́n ayén tiráꞌachaꞌɨɨreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ? Capu jaꞌatɨ́ xaa neꞌu.” \v 36 Ayee puꞌu, aꞌiné naíjmiꞌi pu jemin meꞌecan. Aꞌɨ́ɨ pu nain tiúꞌutaahuacaꞌa. Nain pu aꞌɨ́jna jɨ́n ayén tíꞌiseijreꞌe tɨ ij ayén rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan. Teajta iteen, tichéꞌe teajta rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \c 12 \s1 Mej nuꞌu huataújtuaani ɨ́ Dios jemi \p \v 1 Aꞌiné Dios pu ari amuáꞌancuꞌuvajxɨ, ayée nu tejáꞌamuahuavii, neꞌihuaamuaꞌa, sej si huataújtuaani ɨ́ Dios jemi ɨ́ rutevij jɨmeꞌe, setáꞌaj raateájtuaani ɨ́ Dios jemi ɨ́ sej seajta jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan. Tɨ́ puaꞌa seri siyen huárɨni, aj xu si raatévaɨreꞌen aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, sej ruuri jɨ́n huataújmuaɨꞌɨvejta. \v 2 Caxu siyen titetaúraꞌacareꞌen sej siyen cheꞌatá senaꞌa titetiújchaꞌɨɨ matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica ɨ́ mej yen japuan seijreꞌe i chaanaca. Caxu xaa neꞌu siyen rɨjca múꞌeen, sino setáꞌaj siyen seɨcɨé huaújruuren seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej seri huaújjejcuare ɨ́ áꞌamuamuaꞌatziiraꞌa jetze. Aj xu siyen ramuaꞌaréeren aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, seajta siyen ramuaꞌaréeren tiꞌitɨ́j tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn ɨ́ Dios jemi, tiꞌitɨ́j tɨ ayén tiraꞌaráanajche, nusu aꞌij sej huárɨni sej si nain jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen aꞌij tɨ Dios tíꞌijxeꞌeveꞌe. \p \v 3 Aꞌiné Dios pu aꞌɨ́jna jɨ́n tinaaꞌíjca nej ni niyen tejamuáamuaꞌaten, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe naíjmiꞌica múꞌejmi. Chéꞌe caí jaꞌatɨ́ ayén áꞌujtzaahuateꞌe, aꞌiné capu ayén tiraavíjteꞌe. Caxu xaa neꞌu siyen rɨjca, sino setáꞌaj siyen rɨ́ꞌɨ mé titeꞌumuámuaꞌaree ɨ́ ru jetze. Setáꞌaj siyen seꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n Dios ari tejámuaꞌíjca, seɨj ajta seɨj. Ayee pu xaa neꞌu tiraavíjteꞌe. \p \v 4 Ayee puꞌu naꞌa. Tetɨ́j tenaꞌa puaꞌamé tej tiyen ratéhuaꞌiraꞌa, ajta capu tíꞌiseicaj naꞌa tɨ́j naꞌa tiꞌitéjvee ɨ́ ta jetze. Capu ajta tíꞌiseicaj naꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n titaatévaꞌɨri tetɨ́j tenaꞌa tiyen tiꞌitéjvee, sino ayée puꞌu tiꞌimuꞌíi. \p \v 5 Ayee pu cheꞌatá naꞌa ꞌeen tej teri Cɨríistuꞌu jetze ajtémeꞌecan. I tej muꞌiitɨ́ aráꞌase, ayée tu naíjmiꞌi tíꞌitaseijrata tej seɨj tenaꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ tevi. Ajta jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ta jetze ajtémeꞌecan, aꞌɨ́ɨ pu ajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ seica, aꞌachú mej puaꞌamé. \p \v 6 Capu ayén ruxɨ́ꞌej naꞌa titaacɨ́ꞌɨ itejmi aꞌɨ́jna ɨ́ tej jɨ́n teri ratévaꞌɨri. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tichéꞌe tiyen tiraatévaɨreꞌen, aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu ayén rɨ́ꞌɨ titaatáꞌa. Tɨ́ puaꞌa ayén tiraacɨ́ꞌɨ seɨj ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén tiuꞌutaxáj ɨ́ Dios jetze meꞌecan, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ayén jetzen meꞌecan tiuꞌutaxájta aꞌachú tɨ caj tirúꞌumuaꞌaree. \v 7 Tɨ́ puaꞌa ayén tiraacɨ́ꞌɨ seɨj ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ seica, chéꞌe ayén huaꞌutévaɨreꞌen, naꞌari tɨ puaꞌa ayén tiraacɨ́ꞌɨ tɨ ayén tihuáꞌumuaꞌaten ɨ́ seica, chéꞌe ayén tihuáꞌumuaꞌaten. \p \v 8 Tɨ́ puaꞌa ayén tiraacɨ́ꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan tɨ caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌan ɨ́ seica, chéꞌe ayén caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌan. Seica pu ayén tihuaꞌucɨ́ꞌɨ mej miyen tíhuaꞌutapuaíjveꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Michéꞌe miyen ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n temuaꞌa naa tíhuaꞌutapuaíjveꞌen. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ ayén antiújmuaꞌaree aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tíꞌaijta teyujtaꞌa, chéꞌe aꞌɨ́ɨn aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ huáꞌacuꞌuve aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, chéꞌe aꞌɨ́ɨn rutémuaꞌaveꞌecan jɨ́n huáꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn. \s1 Aꞌij mej yeꞌí tiꞌitiújchaꞌɨɨ ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe ɨ́ Dios jemi \p \v 9 Ayee pu ruxeꞌeveꞌe sej tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n huaújxeꞌeveꞌen seɨj seajta seɨj. Setáꞌaj raatéxɨeehuateꞌen seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, seajta raꞌaráꞌastijreꞌen seꞌɨ́jna tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. \v 10 Setáꞌaj siyen huaújxeꞌeveꞌen seɨj seajta seɨj tɨ́j ruꞌihuaamuaꞌa naa. Setáꞌaj seajta huateújcaꞌanen temuaꞌa naa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej rɨ́ꞌɨ tiuꞌutáꞌan seɨj seajta seɨj. \v 11 Caxu raaxɨéehuata sej ratévaꞌɨrihuaꞌan ɨ́ tavástaraꞌa, sino saꞌujcaꞌanéecan xu jɨ́n siyen seꞌɨ́jna jetze huateújcaꞌanen ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \p \v 12 Setáꞌaj huaújtemuaꞌaveꞌen seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen tiꞌitɨ́j jɨ́n tíꞌichuꞌeveꞌe tɨ Dios jemi éꞌemeꞌecan. Setáꞌaj seajta siyen teꞌutáviicuaꞌi seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej jɨ́n rajpuaíitzi xaꞌayeꞌi. Seucheꞌe xu rahuaviira ɨ́ Dios. Caxu raatápuaapuaꞌataꞌan. \v 13 Setáꞌaj siyen tihuaꞌuréꞌan ɨ́ sej tíꞌijchaꞌɨɨ aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Setáꞌaj seajta siyen ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n huaꞌancuréꞌeviꞌitɨn ɨ́ áꞌamuaxɨꞌej teɨte ɨ́ ruche. \v 14 Ayee xu seajta siyen huáꞌuruuren aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa áꞌamuaruure. Setáꞌaj rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan. Caxu siyen rahuaviira ɨ́ Dios jemi tɨ ij aꞌɨ́ɨn puaíjtzi huaꞌutáꞌan, sino rɨ́ꞌɨ xu tihuaꞌutáꞌan. \p \v 15 Setáꞌaj siyen huaújtemuaꞌaveꞌen aꞌɨ́mej jamuan ɨ́ mej rutémuaꞌaveꞌe. Ayee xu seajta huárɨni sej huataújxɨeemɨsteꞌen aꞌɨ́mej jamuan ɨ́ mej ruxɨéemɨsteꞌe. \p \v 16 Setáꞌaj siyen rɨ́ꞌɨ tíꞌitechejca tɨ́j ɨ́ ruꞌihuaamuaꞌa naa. Caxu áꞌujtzaahuateꞌe, sino setáꞌaj siyen anteújseɨreꞌen huáꞌa jamuan ɨ́ mej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n títetéꞌuꞌupuꞌu tɨ jeíhua ruxeꞌeveꞌe. Caxu siyen áꞌujtzaahuateꞌe ɨ́ ru tzajtaꞌa sej nuꞌu rɨ́ꞌɨ mé titeꞌumuámuaꞌaree temuaꞌa naa caí máàj jaꞌatɨ́. \p \v 17 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén aꞌij puaꞌa áꞌamuaruure múꞌejmi, caxu siyen cheꞌatá senaꞌa aꞌij puaꞌa raruure múꞌeen. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu setáꞌaj siyen senaꞌa huárɨni tɨ́ꞌij ayén rɨ́ꞌɨ tihuáꞌamitɨejteꞌe naíjmiꞌica ɨ́ teɨte sej xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ. \p \v 18 Setáꞌaj siyen huárɨni, setɨ́j senaꞌa sej caj tirúꞌumuaꞌaree, tɨ puaꞌa rɨꞌɨriistan, setáꞌaj rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ huáꞌa jemi ɨ́ seica ɨ́ teɨte, aꞌachú mej puaꞌamé. \p \v 19 Caxu puaíjtzi ratáꞌacareꞌen ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ari aꞌij puaꞌa amuáaruu, sino chéꞌe aꞌɨ́ɨn Dios ayén puaíjtzi raatáꞌan. Ayee xu huárɨni, aꞌiné ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Ayee pu tíꞌinecɨꞌɨpua ineetzi nej puaíjtzi raatáꞌan neꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌij puaꞌa muáaruu. Nee nu raatáꞌasin neꞌɨ́jna aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe.” \p \v 20 Mɨ́ seajta múꞌeen, ayée xu huárɨni aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Tɨ́ puaꞌa iꞌicuatá aꞌɨ́jna tɨ muájchaꞌɨɨreꞌe, patáꞌaj tiraamín. Ajta tɨ puaꞌa huataꞌíꞌimɨn aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, patáꞌaj jaj raatáꞌan. Tɨ́ puaꞌa piyen huárɨni, ayée pej puaíjtzi raatáꞌasin peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej xɨ́ꞌepɨꞌɨn ráaruu. Aꞌɨ́ɨ pu xaa, aꞌɨ́ɨ pu tirajpuaíitzi aꞌame temuaꞌa naa.” \p \v 21 Caxu ratáꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen ayén amuaamuáꞌitɨn, sino setáꞌaj siyen tiraamuáꞌitɨn seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ. \c 13 \p \v 1 Ayee pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa ayén huaꞌaráꞌastijreꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiꞌitɨ́j jɨ́n antiújmuaꞌaree. Dios pu ayén raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare mej miyen tiꞌitɨ́j jɨ́n títetatéꞌen. Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios ayén huaꞌantíhuau. \v 2 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ caí huataúraꞌan tɨ ij ayén huaꞌaráꞌastijreꞌen, aꞌɨ́ɨ pu ajta mé rúuhuaꞌana aꞌɨ́jna tɨ Dios ayén raateájtuaa íiyen chaanaca japua. Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén huárɨni, puaíjtzi pu aꞌɨ́jna japua rávaɨjtzi. \p \v 3-4 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨ, capu ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén huáꞌatziɨɨneꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiꞌitɨ́j jɨ́n antiújmuaꞌaree. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ, ayée pu xaa neꞌu tiraavíjteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ayén huáꞌatziɨɨneꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌaijta. Tɨ́ puaꞌa piyen tíꞌijxeꞌeveꞌe pej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n rátziɨɨneꞌe peꞌɨ́jna tɨ tíꞌaijta, patáꞌaj piyen huárɨni tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Tɨ́ puaꞌa piyen huárɨni, ayée pu rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌasin aꞌɨ́jna tɨ tíꞌaijta, aꞌiné Dios pu aꞌɨ́jna jɨ́n raꞌantíhuaꞌu tɨ ij aꞌɨ́ɨn tiꞌitévaꞌɨrihuaꞌan jemin. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa piyen aꞌij puaꞌa títiáꞌachaꞌɨɨ, aj pej xaa rátziɨɨneꞌe puaꞌamé, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ puaíjtzi jamuaatáꞌan. Aꞌɨ́ɨ pu xaa neꞌu tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi tɨ ij Dios jetze meꞌecan ayén puaíjtzi huaꞌutáꞌan aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ. \p \v 5 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe sej siyen huaꞌaráꞌastijreꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiꞌitɨ́j jɨ́n títetateí tɨ ij caí ayén aꞌamua japua rájveti ɨ́ puaíjtzi. Ayee pu ajta ruxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen raꞌaráꞌastijreꞌe ɨ́ Dios. \v 6 Ayee pu ajta tiúꞌujxeꞌeveꞌe sej seajta seꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌinajchita aꞌɨ́jna tɨ áꞌamuajijveꞌe, aꞌiné aꞌɨ́mej ɨ́ mej miyen áꞌamuajijveꞌe, aꞌɨ́ɨ mú tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi. Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa nain xɨcaj tzajtaꞌa, ayée mú meꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. \p \v 7 Tɨ́ puaꞌa piyen jaꞌatɨ́ téꞌechaꞌɨɨreꞌe, patáꞌaj piyen tiraanájchiteꞌen aꞌachú pej caj tiráꞌachaꞌɨɨreꞌe, naꞌari tɨ puaꞌa piyen peꞌɨ́jna jɨ́n téꞌechaꞌɨɨ ɨ́ mej Gobieerno jemi muajíjveꞌe, patáꞌaj piyen cheꞌatá penaꞌa tihuaꞌunájchiteꞌen. Ajta tɨ puaꞌa piyen peꞌɨ́jna jɨ́n téꞌechaꞌɨɨ ɨ́ mej muajíjveꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pej tíꞌituꞌaraca, patáꞌaj pajta piyen peꞌɨ́jna jɨ́n tiuꞌunájchita. Tɨ́ puaꞌa ayén tiraavíjteꞌe pej piyen rɨ́ꞌɨ tihuáꞌajchaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌaijta, patáꞌaj piyen huárɨni. Naꞌari tɨ puaꞌa ayén tiraavíjteꞌe pej rɨ́ꞌɨ tihuaꞌuteájtuaani aꞌɨ́mej ɨ́ mej títetéꞌuꞌupuꞌu, patáꞌaj piyen rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan. \p \v 8 Setáꞌaj nain jɨ́n tiuꞌunájchita sej si caí chéꞌe tiꞌitɨ́j jɨ́n téꞌechaꞌɨɨ ɨ́ áꞌamuaxɨꞌej tevi jemi. Ayee xuꞌu senaꞌa seꞌɨ́jna jɨ́n tiráꞌachaꞌɨɨreꞌe ɨ́ seɨj sej huaújxeꞌeveꞌen seɨj seajta seɨj, aꞌiné aꞌɨ́jna tɨ ayén raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n ari raꞌaráꞌastijre aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \p \v 9 Ayee pu tíhuaꞌutaꞌaíj tɨjɨ́n: “Capej tíꞌixanaꞌacɨreꞌe.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Capej tíꞌitecuiꞌica.” Ajta iꞌi tɨ ayén tɨjɨ́n: “Capej tíꞌinahuaꞌaj.” Ajta iꞌi tɨ ayén tɨjɨ́n: “Capej tíꞌinecuaꞌatze.” Naíjmiꞌi ɨ́ niuucari tɨ ayén ꞌeen, ajta tiꞌitɨ́j tɨ aꞌij tɨ raꞌitéꞌase, naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ ayén, aꞌɨ́ɨ pu aráꞌase aꞌɨ́jna jetze ɨ́ niuucari tɨ ayén téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Patáꞌaj piyen raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ axɨ́ꞌej tevi patɨ́j aseɨ́j tíꞌaxeꞌeveꞌe.” \p \v 10 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi, aꞌɨ́ɨ pu caí jaꞌanáj aꞌij puaꞌa raruuren. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ nain jɨ́n raꞌaráꞌastejsin aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n tíꞌaijta. \p \v 11 Setáꞌaj siyen huárɨni seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej seri rúꞌumuaꞌaree tiꞌitɨ́j tɨ xɨcáaraꞌan jetze pɨ́tíꞌirɨcɨ. Puꞌuri ayén tejaꞌuréꞌene sej rɨ́ꞌɨ huaújruuren sej si atanéjneꞌere temuaꞌa naa, aꞌiné puꞌuri jaítzeꞌe vejliꞌi aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen Dios ta japua niuuni. Puꞌuri xaa neꞌu jaítzeꞌe vejliꞌi tɨ caí vejliꞌitacaꞌa tetɨ́ꞌɨj amuacaí téꞌantzaahua. \p \v 12 Puꞌuri jaítzeꞌe huatɨ́caꞌa aꞌɨ́jna tɨ jetzen tíꞌaijta aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Puꞌuri ajta vejliꞌi aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen Cɨríistuꞌu ta japua niuuni. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tichéꞌe tiyen mé rúuhuaꞌaxɨn tɨ́j naꞌa tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tej tiyen amuacaí teꞌɨ́jna jɨ́n tiyen rɨjcaa. Tichéꞌe teajta teꞌɨ́jna jetze arátacaꞌanen ɨ́ tej jɨ́n raatémuaꞌitɨn teꞌɨ́jna ɨ́ tej jɨ́n tíꞌiteseꞌe. \p \v 13 Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiꞌitítachaꞌɨɨca aꞌij mej tíꞌijrɨꞌɨre ɨ́ teɨte mej néeristeꞌe áꞌujujhuaꞌan. Tichéꞌe teajta caí chéꞌe tiyen aꞌij puaꞌa éeneꞌecan jɨ́n tíꞌiyeste, teajta caí chéꞌe aꞌij puaꞌa tíꞌitetaꞌarua, teajta caí chéꞌe tíꞌixanaꞌacɨreꞌe huáꞌa jamuan ɨ́ mej tiúꞌunecuaꞌatzisteꞌe, teajta caí chéꞌe tíꞌixanaꞌacɨreꞌe seɨ́j jamuan tɨ caí aꞌɨ́j púꞌeen ɨ́ pej yáꞌuviꞌitɨn. Tichéꞌe teajta caí tiyen neꞌuseꞌe tajɨ́ɨmuaꞌa. Capu ajta xɨ́ꞌepɨꞌɨn tej tiyen aꞌatachueereꞌe tajɨ́ɨmuaꞌa. \p \v 14 Mɨ́ seajta múꞌeen, setáꞌaj siyen rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨca aꞌij tɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. Caxu chéꞌe siyen seꞌɨ́jna jetze tíꞌimuajca aꞌij sej yeꞌí huárɨni sej si siyen raꞌaráꞌastijreꞌen seꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen tɨ huiiráninei ɨ́ áꞌamuatzajtaꞌa. \c 14 \s1 Catu nuꞌu ráꞌaxɨjteꞌe ɨ́ taxɨ́ꞌej tevi \p \v 1 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ caí xɨ tirúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ huataújmuaꞌa tɨ ayén raꞌaráꞌastijreꞌen ɨ́ tavástaraꞌa, setáꞌaj raꞌancuréꞌeviꞌitɨn ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Caxu siyen senaꞌa ráꞌaxɨjteꞌe seꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tiráꞌamitɨejteꞌe aꞌɨ́jna. \v 2 Ayee pu tíꞌijmuaꞌaree ruseɨ́j ɨ́ Dios jemi tɨ núꞌu ayén tiꞌitáꞌaca tɨ nain tiuꞌucaꞌaní, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ seɨj, tɨ caí temuaꞌa naa tirúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ Dios jemi, ayée pu tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ ayée naꞌa tiꞌitáꞌaca tɨ ráacuaꞌani tɨ teꞌejnéj á chuaataꞌa. \p \v 3 Ayee pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ nain tíꞌicuaꞌa caí ayén raxɨéehuata aꞌɨ́jna tɨ caí nain tíꞌicuaꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ caí nain tíꞌicuaꞌa, ayée pu cheꞌatá naꞌa ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn caí ráꞌaxɨjteꞌe aꞌɨ́jna tɨ nain tíꞌicuaꞌa, aꞌiné Dios pu ajta ayén raꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 4 Pajta múꞌee, mɨ pej caí nain tíꞌicuaꞌa, ¿aꞌatani ayén aꞌɨ́jna jɨ́n timuaꞌíjca pej piyen ráꞌaxɨjteꞌen ɨ́ jaꞌatɨ tɨ seɨ́j jemi tíꞌivaɨreꞌe? Capu jaꞌatɨ́, aꞌiné seɨ́j puꞌu tíꞌiraꞌaijteꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu aráꞌastijreꞌesin aꞌɨ́jna tɨ tíꞌiraꞌaijteꞌe. Naꞌari tɨ puaꞌa caí ayén huárɨni, aꞌɨ́ɨ pu jemin muáꞌitɨcheꞌen. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́jna tɨ nain tíꞌicuaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu xaa aráꞌastijreꞌesin, aꞌiné tavástaraꞌa pu caꞌaníjraꞌa raatáꞌasin tɨ ij ayén raꞌaráꞌastijreꞌen. \p \v 5 Ajta seɨ́j jemi, ayée pu tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ sei xɨcaj ayén jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi caí seica xɨcáaraꞌan jetze. Ajta seɨ́j jemi, ayée pu tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ ruxɨ́ꞌej naꞌa ayén ꞌeen nain xɨcáaraꞌan jetze. Michéꞌe miyen rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen temuaꞌa naa, aꞌij tɨ téꞌumuaꞌatze ɨ́ ru tzajtaꞌa ɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen ɨ́ Dios jemi. \p \v 6 Aꞌɨ́jna tɨ ayén tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ seɨ́j xɨcáaraꞌan jetze jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe, ayée pu tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare ɨ́ tavástaraꞌa jemi. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ nain tíꞌicuaꞌa, ayée pu ajta rɨcɨ ɨ́ tavástaraꞌa jemi, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ajta pu rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ caí nain tíꞌicuaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ayén cheꞌatá naꞌa tíꞌicuaꞌa ɨ́ tavástaraꞌa jemi. Aꞌɨ́ɨ pu ajta rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios. \p \v 7 Ayee puꞌu, aꞌiné tetɨ́j tenaꞌa puaꞌamé iteen, capu jaꞌatɨ́ ayén ruseɨ́j ruuri. Capu ajta ayén ruseɨ́j mɨꞌɨni. \v 8 Tɨ́ puaꞌa tiyen iꞌirúuri, ayée tu iꞌirúuri tej ti rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ tavástaraꞌa naꞌari tɨ puaꞌa tiyen huácuiꞌini, ayée tu cheꞌatá tenaꞌa cuiꞌini tej ti huatátatuiireꞌen ɨ́ tatevij jɨmeꞌe teꞌɨ́jna jemi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa tiyen iꞌirúuri nusu tɨ puaꞌa tiyen huácuiꞌini. Teucheꞌe tu tavástaraꞌa jetze ajtémeꞌecan. \v 9 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, Cɨríistuꞌu ayén huamɨ́ꞌɨ, ajta aꞌitáraa huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén huaꞌavastaraꞌa puꞌéeneꞌe áꞌaraꞌani aꞌɨ́mej ɨ́ mej meri huácuii, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ mej mauj iꞌirúuri. \p \v 10 Pajta múꞌee, ɨ́ pej caí xɨ tirúꞌumuaꞌaree temuaꞌa naa, ¿aꞌiné ꞌeen jɨ́n piyen ráꞌaxɨjteꞌe ɨ́ aꞌihuáaraꞌa? Pajta múꞌee, ɨ́ pej nain jɨ́n tiꞌitáꞌaca, aꞌiné ꞌeen jɨ́n piyen raxɨéehua peꞌɨ́jna ɨ́ aꞌihuáaraꞌa. Capu aꞌatzu ayén tiraavíjteꞌe sej siyen rɨjca, aꞌiné naíjmiꞌi tu tiyen huataseíjreꞌesin aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén táꞌuxɨjteꞌen naíjmiꞌica itejmi. \p \v 11 Ayee pu xaa neꞌu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa tɨjɨ́n: \q1 Aꞌiné nee nu ruuri, ayée pu tiꞌayajna, \q2 matɨ́j menaꞌa puaꞌamé \q2 mej yen chaanaca japua seijreꞌe, \q2 aꞌɨ́ɨ mú títunutaxɨꞌɨsin ineetzi jemi. \q1 Aꞌɨ́ɨ mú majta, miyen rɨ́ꞌɨ tinaatáꞌasin \q2 meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej Dios púꞌeen. \p \v 12 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌachú tej puaꞌamé tej yen seijreꞌe, naíjmiꞌi tu tiyen tiuꞌutaxájta mé jéjreꞌe ɨ́ Dios jemi aꞌij tej tiꞌitɨ́j jɨ́n huarɨ́j. \s1 Tej nuꞌu caí caꞌaníjraꞌa raatáꞌan ɨ́ taꞌihuaaraꞌa tɨ́ꞌij tiꞌitɨ́j jɨ́n autéꞌɨtze \p \v 13 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tichéꞌe tiyen raatapuáꞌajta tej tiyen téꞌataxɨjteꞌe tajɨ́ɨmuaꞌa. Aru tichéꞌe tiyen raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen ɨ́ ta tzajtaꞌa tej ti caí chéꞌe tiꞌitɨ́j jɨ́n raatamuárɨꞌeristen ɨ́ taꞌihuaaraꞌa, nusu tej ti caí chéꞌe caꞌaníjraꞌa raatáꞌan tɨ ij tiꞌitɨ́j jɨ́n huamuáꞌitɨchen ɨ́ Dios jemi. \v 14 Ayee nu tirúꞌumuaꞌaree inee, aꞌiné ayée nu tiúꞌunamuajriꞌi neꞌɨ́jna jemi ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ayén tiꞌayajna. Tɨ́j naꞌa tɨ seɨ́j racuaꞌaca tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi púꞌeen, capu ruseɨ́j naꞌa raxanaꞌaveꞌe aꞌɨ́jna tɨ racuaꞌaca. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna jemi ɨ́ jaꞌatɨ ayén tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ tiꞌitɨ́j ayén xánaꞌaviꞌireꞌe, aꞌɨ́jna jemi pu xaa ayén ꞌeen, tɨ ayén xánaꞌaviꞌireꞌe. \p \v 15 Tɨ́ puaꞌa piyen caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca ɨ́ aꞌihuáaraꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn caí ayén racuaꞌaca ɨ́ tiꞌitɨ́j ɨ́ pej xaa racuaꞌaca, rɨꞌɨríista aꞌame pej raapuaíjtziteꞌen i tzajtaꞌan aꞌiné, aꞌɨ́jna jemi, aꞌɨ́ɨ pu xánaꞌaviꞌireꞌe aꞌɨ́jna tɨ ráacua. Capej xɨ́ꞌepɨꞌɨn huarɨ́j. Capej xaa neꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ aꞌihuáaraꞌa peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej caꞌaníjraꞌa raatáꞌa tɨ ayén huárɨni aꞌij tɨ tiraapuaíjtzitare. Capej múꞌee ráꞌapuaꞌajteꞌe ɨ́ aꞌihuáaraꞌa aꞌiné Cɨríistuꞌu pu ari jetzen meꞌecan huamɨ́ꞌɨ. \v 16 Capej chéꞌe piyen tiꞌitiáꞌachaꞌɨɨ. Naꞌari caí, ayée mú seica miyen tiꞌijxáatziꞌireꞌe muáꞌaraꞌani meꞌɨ́jna tɨ ayén timuáꞌamitɨejteꞌe tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen. \p \v 17 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe aꞌiné aꞌɨ́jna tɨ ayén titaacɨ́ꞌɨ tɨ Dios ayén tíꞌitaꞌaijteꞌe naíjmiꞌica itejmi, capu ayén aꞌɨ́jna jɨ́n tej tiyen tíꞌicuaꞌa naꞌari tej tiyen yeꞌeca. Capu xaa neꞌu, sino ayée tu rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n huateájturaa ɨ́ Dios jemi. Teajta rɨ́ꞌɨ titeeteájturaa ɨ́ ta tzajtaꞌa. Ajta, aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa taatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tej ti tiyen huatátatemuaꞌaveꞌen. \p \v 18 Jee xaa neꞌu, jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ ayén ravaɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayée pu rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios. Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, ayée pu ajta huaꞌaráanajche tɨ ayén tíꞌijrɨꞌɨre aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 19 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tichéꞌe tiyen ahuátacaꞌanen tej ti tiyen rɨ́ꞌɨ tiꞌitítachaꞌɨɨ tej tiyen taꞌihuaamuaꞌa táꞌaraꞌani temuaꞌa naa, tej teajta rɨ́ꞌɨ huátaruuren tajɨ́ɨmuaꞌa tej ti jaítzeꞌe raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. \p \v 20 Caxu seꞌɨ́jna jɨ́n raatéꞌuunan seꞌɨ́jna tɨ Dios ayén raateájtuaa huáꞌa jemi ɨ́ áꞌamuaꞌihuaamuaꞌa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej nain tíꞌicuaꞌa. Naa pu tiꞌirɨ́ꞌeen tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌɨ́jna jɨ́n caꞌaníjraꞌa raatáꞌan ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn ihuáareꞌaraꞌan ayén ráacuaꞌani aꞌɨ́jna tɨ rajpuaíjtzi ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén auteáturaasin ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén caꞌaníjraꞌa raatáꞌa ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa. \p \v 21 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, jaítzeꞌe pu ayén tiraavíjteꞌe pej caí piyen racuaꞌaca ɨ́ huaꞌiraꞌa caꞌɨ́n pej caí piyen rayeꞌeca ɨ́ nahuáj. Jee xaa neꞌu patáꞌaj caí piyen tiꞌitɨ́j jɨ́n aꞌij huárɨni tɨ ayén caꞌaníjraꞌa raatáꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌihuáaraꞌa tiꞌitɨ́j jɨ́n auteáturan ɨ́ Dios jemi. \v 22 Tɨ́ puaꞌa ayén timuáꞌamitɨejteꞌe tɨ ayén tiꞌirɨ́ꞌeen ɨ́ Dios jemi pej piyen tiꞌitɨ́j huácuaꞌani, patáꞌaj piyen aseɨ́j penaꞌa avíitzi jɨ́n tirúꞌumuaꞌareere. Capej piyen tíꞌixajta mé jéjreꞌe, teɨte tzajtaꞌa. Chéꞌe huaújtemuaꞌaveꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ caí rumuaꞌatzíiraꞌa jɨ́n áꞌujxɨjteꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n rɨcɨ, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ari ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén tiꞌirɨ́ꞌeen ɨ́ Dios jemi. \p \v 23 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ́, tɨ puaꞌa caí xɨ temuaꞌa naa tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén tiꞌirɨ́ꞌeen ɨ́ Dios jemi tɨ ij tiꞌitɨ́j huácuaꞌani, tɨ puaꞌa ayén racuaꞌaca, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n aꞌuxɨ́jteꞌen tɨ aꞌij puaꞌa rɨcɨ aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu caí téꞌatzaahuateꞌe ayén ráacua. Ajta, tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tɨ jaꞌatɨ́ ayén jɨ́n rɨcɨ, tɨ puaꞌa caí ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén tiꞌirɨ́ꞌeen ɨ́ Dios jemi tɨ ayén huárɨni, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n auteáturaasin ɨ́ Dios jemi tɨ puaꞌa ayén rɨjca, aꞌiné capu téꞌatzaahuateꞌecaꞌa. \c 15 \s1 Tej nuꞌu rɨ́ꞌɨ tihuaꞌatáꞌacareꞌen ɨ́ taxɨ́ꞌej teɨte \p \v 1 Teajta iteen, i tej temuaꞌa naa tirúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeen ɨ́ Dios jemi, ayée pu tiraavíjteꞌe tej teꞌutáviicuaꞌi teꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij mej tíꞌijrɨꞌɨre aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí xɨ yaúꞌitɨe temuaꞌa naa ɨ́ Dios jemi. Tichéꞌe caí tiyen tenaꞌa rahuauca itejmi jɨmeꞌe aꞌij tɨ titáꞌamitɨejteꞌe, sino tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan ɨ́ seica. \v 2 Ayee pu titaavíjteꞌe itejmi, aꞌachú tej puaꞌamé, tej ti rɨ́ꞌɨ tiraatévaɨreꞌen ɨ́ taꞌihuaaraꞌa tɨ ij aꞌɨ́ɨn jaítzeꞌe raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. \p \v 3 Ayee pu xaa neꞌu Cɨríistuꞌu ajta ayén huarɨ́j. Capu ayée naꞌa rahuaucaꞌa aꞌij tɨ tiraꞌaránajchecaꞌa, sino ayée pu tiraꞌaráꞌaste aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: “Ayee pu neetzi japua rájve mej naꞌajteáꞌaxɨꞌɨn múꞌeetzi jetze meꞌecan.” \p \v 4 Ayee puꞌu, aꞌiné nain tɨ́j naꞌa tɨ aꞌájnáꞌɨmua éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa, ayée pu ꞌeen jɨ́n téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa tej ti jetzen huátamuaꞌaten, tɨ ij aꞌɨ́ɨn tɨ éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa caꞌaníjraꞌa taatáꞌacareꞌen tej ti tiyen teꞌutáviicuaꞌi, teajta tiyen rachúꞌeveꞌe tɨ Dios ayén tuꞌirájtuaani. \p \v 5-6 Ajta aꞌɨ́ɨn Dios tɨ ayén caꞌaníjraꞌa amuaatáꞌaca sej si siyen huateújcaꞌanen, ajta sej si teꞌutáviicuaꞌi, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ajta amuaatáꞌacareꞌen sej rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ rujɨ́ɨmuaꞌa sej si siyen ruꞌihuaamuaꞌa xáꞌaraꞌani temuaꞌa naa aꞌachú sej puaꞌamé. Chéꞌe Dios rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌacareꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej seuj siyen ráꞌastijreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús, sej si naíjmiꞌi siyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan seꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ yaꞌupuáaraꞌan púꞌeen ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. Setáꞌaj siyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌacareꞌen aꞌachú sej tirúꞌumuaꞌaree ɨ́ áꞌamuatzajtaꞌa. \s1 Naíjmiꞌica pu nuꞌu tihuáꞌacɨꞌɨti ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n huataújtemuaꞌaveꞌesin \p \v 7 Setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa ancuréꞌujviꞌitɨn seɨj seajta seɨj aꞌij tɨ Cɨríistuꞌu ajta amuaꞌancuréꞌeviꞌitɨ múꞌejmi sej si siyen seꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios. \p \v 8-9 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu ayén aꞌɨ́jna jɨ́n teꞌenteájrupi tɨ ij huaꞌutévaɨreꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej runavij aꞌantisíꞌiche aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen ráamuaꞌaree tɨ Dios tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n araúraste aꞌij tɨ ari teꞌataújratziiriꞌi. Cɨríistuꞌu pu nain jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi huáꞌa jemi ɨ́ huáꞌahuaacɨxaꞌastemuaꞌacɨꞌɨ mej mi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecantacaꞌa majta miyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌasin ɨ́ Dios meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn huáꞌancuꞌuvajxɨ. Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Aꞌɨ́j nu jɨ́n rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌasin huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́mej \q2 ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \q1 Ayee nu tiꞌichuíica naꞌame \q2 nej ni neꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌan. \m \v 10 Ajtahuaꞌa ayén tɨjɨ́n: \q1 Setáꞌaj huataújtemuaꞌaveꞌen huáꞌa jamuan \q2 ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen ɨ́ Israél teecan, \q1 múꞌeen mɨ sej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \m \v 11 Ajtahuaꞌa seɨ́j ayén tɨjɨ́n: \q1 Setáꞌaj rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ tavástaraꞌa, \q2 naíjmiꞌi múꞌeen, aꞌachú sej puaꞌamé, \q2 mɨ sej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \q1 Setáꞌaj seajta siyen tiuꞌutáchuiica ɨ́ jemin \q2 sej seꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan, naíjmiꞌi múꞌeen, \q2 mɨ teɨte, mɨ sej yen huachéjme chaanaca japua. \m \v 12 Ajtahuaꞌa, ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan \q1 tɨjɨ́n: \q1 Seɨj pu airaújneijteꞌesin aꞌɨ́jna jetze ɨ́ Isaí. \q1 Aꞌɨ́ɨ pu ayén huataseíjreꞌesin \q2 tɨ ij ayén tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \q1 Majta aꞌɨ́ɨme, ayée mú rájchuꞌeveꞌesin \q2 tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn huaꞌirájtuaani. \p \v 13 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios tɨ ayén caꞌaníjraꞌa tatáꞌa tej ti tiyen raachúꞌeveꞌen, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ayén rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌan sej si jeíhua huápɨꞌɨ huataújtemuaꞌaveꞌen, tɨ ij ajta amuaꞌanpuáꞌajteꞌen temuaꞌa naa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen ráꞌastijreꞌe seꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa. Chéꞌe aꞌɨ́ɨn ajta ayén rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌan sej si jaítzeꞌe siyen raachúꞌeveꞌen seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej seꞌɨ́jna jetze araújcaꞌane ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \p \v 14 Ayee pu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi tɨ ayén tiꞌayajna múꞌejmi jɨmeꞌe sej siyen nain jɨ́n rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ seɨj seajta seɨj. Nain xu úꞌumuaꞌaree ɨ́ tɨ ruxeꞌeveꞌe, seajta siyen raayɨ́ꞌɨtɨ sej si huaúritɨi seɨj seajta seɨj. \p \v 15-16 Ayee nu jeíhua ahuáncaꞌane nej ni niyen tejámuaatayúꞌuseꞌen tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe. Capu tíꞌiseicaj naꞌa, canu neajta tíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa nej niyen huarɨ́j, sino ayée nu neajtahuaꞌa tiꞌitɨ́j jɨ́n amuaꞌutámuaꞌareeriꞌi neꞌɨ́jna jɨmeꞌe, aꞌiné Dios pu ayén tinaaꞌíjca. Ayee nu neꞌɨ́jna jɨ́n teꞌenteájrupi nej ni tiuꞌutévaɨreꞌen ɨ́ Dios jemi. Neajta nu neꞌɨ́jna jɨ́n antínmuaꞌaree nej niyen raatévaɨreꞌen ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús, nej ni niyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan aꞌij tɨ ari huarɨ́j ɨ́ Dios. Ayee mú éeneꞌe muáꞌajuꞌu tɨ́j muaɨꞌɨvéjri tɨ seɨ́j raateájtuaa ɨ́ Dios jemi tɨ ij ayén rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan. \p Jee xaa neꞌu, aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén huáꞌaruuren mej mi miyen urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n huateáturan ɨ́ Dios jemi. \v 17 Aꞌɨ́j nu jɨ́n huápɨꞌɨ huatántemuaꞌaveꞌe jemin ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej niyen ravaɨreꞌe ɨ́ Dios. \p \v 18-19 Aꞌɨ́j nuꞌu jɨ́n niyen áꞌancaꞌane nej tejamuáꞌixaateꞌen neꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Cɨríistuꞌu ari ayén tiúꞌuruu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej ravaɨreꞌe mej mi meꞌɨ́n ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan miyen raꞌaráꞌastijreꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Ayee mú ꞌeen jɨ́n ráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen ráanamuajriꞌi aꞌij nej tiuꞌutaxájtacaꞌa, majta miyen naaseíj ineetzi aꞌij nej tiꞌitɨ́j jɨ́n huarɨ́j, nej niyen huarɨ́j tɨ huápɨꞌɨ ruxeꞌeveꞌe, ɨ́ mej jɨ́n aꞌij teꞌutaseíj, aꞌiné Dios pu raateájtuaa ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ineetzi jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej neꞌɨ́jna jetze aráncaꞌanejcaꞌa ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. \p Aꞌɨ́j nu jɨ́n nain japua neri tihuaꞌutáꞌixaa neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Cɨríistuꞌu. Nainjapua tɨ́j naꞌa aꞌuun mej huachéjme u Jerusalén, neajta méyee aꞌu mej eꞌeréꞌeteꞌecaa ajta nenaꞌa caí neꞌuun ɨmuá aꞌatanéj neꞌújna aꞌu mej aꞌuchéjme tɨ́j naꞌa tɨ aꞌuun huatacáꞌa u Ilírico, nain nu jɨ́n tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. \p \v 20 Tɨ́j naꞌa nej aꞌutéjche nej raꞌaráꞌastijreꞌen ɨ́ tavástaraꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene, ayée nu ahuáncaꞌane nej niyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari jɨmeꞌe aꞌu mej caí xɨ jaꞌanáj yáꞌunamuajriꞌi, nej ni caí niyen cheꞌatá nenaꞌa neꞌɨ́jna jetze autéjcheni aꞌu tɨ ari seɨ́j tejaꞌumuárɨej. \p \v 21 Mɨ́ neajta inee, ayée nu huarɨ́j aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi tɨjɨ́n: \q1 Aꞌɨ́ɨ mú raseijran meꞌɨ́jna \q2 ɨ́ tɨ caí xɨ jaꞌatɨ́ aꞌɨ́jna jɨ́n tihuaꞌutáꞌixaa. \q1 Majta mú yaúꞌitɨée muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna \q2 ɨ́ mej caí xɨ jaꞌanáj ráanamuajriꞌi. \s1 Pablo pu nuꞌu áꞌuyeꞌimɨꞌɨ u Roma \p \v 22 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, muꞌiitɨ́ mú naatáꞌijmɨijriꞌi nej caí niyen neꞌuun aꞌatanén múꞌejmi jemi. \v 23-24 Aru íjii, aꞌiné capu chéꞌe méꞌe éꞌerɨꞌɨri nej neꞌuun tejaꞌumuárɨꞌen tɨ́j naꞌa ayun tɨ huacáꞌa, ajta aꞌiné puꞌuri tejauume aꞌachú puaꞌan nineꞌiraꞌa nej niyen tíꞌijxeꞌeveꞌe nej amuajaꞌuvéꞌemuaare, ayée nu tíꞌimuaꞌatze nej niyen huárɨni netɨ́ꞌɨj neꞌuun áꞌumeꞌen u España. Ayee nu tíꞌijxeꞌeveꞌe inee nej neꞌuun amuajaꞌutéseijra netɨ́ꞌɨj neꞌuun áꞌumeꞌen, tej ti aꞌatzu huátatemuaꞌaveꞌen tajɨ́ɨmuaꞌa, sej si seajta naatévaɨreꞌen nej ni neajtahuaꞌa u áꞌumeꞌen aꞌu nej áꞌume. \p \v 25 Mɨ́ neajta inee, íjii, u nu aꞌuméꞌe naꞌame u Jerusalén nej ni huaꞌutévaɨreꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun éꞌeche ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa, ɨ́ mej Dios jemi seijreꞌe. \p \v 26 Majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun Macedonia huachéjme, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun Acaya éꞌemeꞌecan, ayée pu huaꞌaránajchecaꞌa mej tiꞌitɨ́j huaꞌutáꞌan aꞌɨ́mej ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, ɨ́ mej meꞌuun éꞌeche u Jerusalén. \p \v 27 Ayee pu tihuaꞌaránajchecaꞌa mej miyen huárɨni. Jee xaa neꞌu, ayée mú tihuáꞌachaꞌɨɨreꞌecaꞌa, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, ayée pu tihuaꞌucɨ́ꞌɨ mej raꞌancuréꞌan meꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n Dios rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa. Aꞌɨ́j mú jɨ́n, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨ́j chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan miyen tihuáꞌachaꞌɨɨreꞌe mej miyen tiꞌitɨ́j tihuaꞌutáꞌan meꞌɨ́jna ɨ́ mej jɨ́n huateújvaɨreꞌen. \p \v 28 Ayee nu amuacaí huaꞌutátuiireꞌesin neꞌɨ́jna ɨ́ mej tiuꞌutáꞌa ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa. Netɨ́ꞌɨj nain jɨ́n raꞌanticɨ́ꞌɨn, aj nu ni neꞌuun aꞌumé múꞌejmi jemi. Neajta áꞌiyen u aꞌuméꞌe naꞌame u España. \v 29 Ayee nu rúꞌumuaꞌaree tɨ ayén téꞌeme aꞌájna netɨ́ꞌɨj neꞌuun áꞌumeꞌen múꞌejmi jemi tɨ aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa ayén nain jɨ́n rɨ́ꞌɨ titaatáꞌan naíjmiꞌica itejmi. Capu tiꞌitɨ́j aꞌij titaꞌaturáateꞌe aꞌame. \p \v 30 Ayee nu tejáꞌamuahuavii, neꞌihuaamuaꞌa, mɨ sej seajta raꞌaráꞌastijreꞌen ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, sej si siyen tinaatévaɨreꞌen seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej jɨ́n tíꞌiteseꞌe. Setáꞌaj siyen tíꞌijhuaviira ɨ́ Dios ineetzi jɨmeꞌe. \p \v 31 Setáꞌaj siyen tíꞌijhuaviira tɨ ij aꞌɨ́ɨn Dios ayén nuꞌirájtuaani mej mi caí aꞌij neruure aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí miyen raꞌaráꞌastijreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Judea huachéjme. Setáꞌaj seajta siyen rahuaviira mej mi meꞌɨ́n ɨ́ mej Dios jemi seijreꞌe, ɨ́ mej Jerusalén éꞌemeꞌecan, mej mi miyen raꞌancuréꞌan ɨ́ nej jɨ́n huaꞌutévaɨreꞌen. \p \v 32 Ayee xu huárɨni nej ni neꞌuun áꞌumeꞌen múꞌejmi jemi tɨ puaꞌa Dios ayén neetáꞌacareꞌen, tej ti tajɨ́ɨmuaꞌa huatátatemuaꞌaveꞌen, tej ti teajta caꞌaníjraꞌa huatátaꞌan seɨj teajta seɨj. \v 33 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios tɨ rɨ́ꞌɨ taꞌanpuáꞌajte, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ayén huateáturan naíjmiꞌica jemi, múꞌejmi. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \c 16 \s1 Pablo pu huáꞌateujteꞌe ɨ́ ruꞌamiigustemuaꞌa \p \v 1 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ taꞌihuaaraꞌa tɨ ꞌɨ́itaꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Febe. Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌavaɨreꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri aꞌujna jáꞌahuaꞌa Cencrea. \p \v 2 Ayee nu tejáꞌamuahuavii sej si siyen raꞌancuréꞌeviꞌitɨ temuaꞌa naa aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe itejmi jemi, i tej Dios jemi seijreꞌe. Setáꞌaj siyen raꞌancuréꞌeviꞌitɨn aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ajta ráꞌastijreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa. Setáꞌaj siyen nain jɨ́n raatévaɨreꞌen tɨ́j naꞌa tɨ tiráꞌaturaateꞌe, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ari muꞌiicáca huatévaɨ ɨ́ teɨte, ajta pu neetzi huatévaɨ. \p \v 3 Setáꞌaj huaꞌutateújteꞌen seꞌɨ́mej ɨ́ Priscila, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Aquila. Aꞌɨ́ɨ mú majta miyen neetzi jamuan tíꞌimuarɨꞌe tej ti naíjmiꞌi raatévaɨreꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. \v 4 Aꞌɨ́ɨ mú miyen huataúraꞌa mej mi neetzi japua huániuuni. Ayee mú tɨ́n meꞌɨ́jna jɨ́n huácuii. Jéꞌecan nu neꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌintemuaꞌaveꞌe. Majta aꞌɨ́ɨme, ayée mú majta tiúꞌujtemuaꞌaveꞌe matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \v 5 Setáꞌaj seajta huaꞌutateújteꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌuun eꞌetiújseꞌɨri aꞌu mej éꞌeche aꞌɨ́jna ɨ́ Priscila, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Aquila. Setáꞌaj seajta siyen tiraatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ neꞌamiigu ɨ́ Epeneto, tɨ aꞌuun éꞌeche u Acaya tɨ ayén amuacaí huataújtuiiriꞌi ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. \p \v 6 Setáꞌaj siyen tiraatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ María, aꞌɨ́jna tɨ ari jeíhua tiuꞌumuárɨej múꞌejmi jemi. \v 7 Setáꞌaj seajta huaꞌutateújteꞌen seꞌɨ́mej ɨ́ Andrónico, seajta ɨ́ Junias. Aꞌɨ́ɨ mú majta nee jamuan aiteánamiꞌihuacaꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ mú temuaꞌa naa huáꞌamuajte meꞌɨ́jna ɨ́ mej huaꞌapua, ɨ́ mej majta amuacaí raꞌaráꞌastijre ɨ́ Cɨríistuꞌu nee caí inee. \p \v 8 Setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa tiraatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Ampliato, ɨ́ nej jeíhua raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ tavástaraꞌa jemi. \v 9 Ayee xu seajta tiraatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Urbano tɨ ta jamuan ravaɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu. Setáꞌaj siyen tiraatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Estaquis, ɨ́ neꞌamiigu ɨ́ nej neajta jeíhua raxɨ́ꞌeveꞌe. \v 10 Setáꞌaj seꞌɨ́jna huatatéujteꞌen ɨ́ Apeles. Aꞌɨ́ɨ pu jeíhua ráꞌuviicuaꞌiriꞌi ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan, ajta ayée pu tiuꞌutéemuaꞌitɨ. Setáꞌaj siyen huaꞌutateújteꞌen seꞌɨ́mej ɨ́ mej Aristóbulo jamuan éꞌeche. \p \v 11 Setáꞌaj seajta raatateújteꞌen ɨ́ neꞌihuaaraꞌa, seꞌɨ́jna ɨ́ Herodión. Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Narciso jamuan éꞌeche, ɨ́ mej majta ráꞌastijreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa, setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa tihuaꞌutateújteꞌen. \p \v 12 Setáꞌaj seajta seꞌɨ́mej huatatéujteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Trifena, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Trifosa. Aꞌɨ́ɨ mú ꞌúucaj púꞌeen, ɨ́ mej majta jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌimuarɨꞌe ɨ́ tavástaraꞌa jemi. Setáꞌaj siyen raatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Pérsida, ɨ́ neꞌamiigu ɨ́ nej neajta jeíhua raxɨ́ꞌeveꞌe. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen seɨ́j ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ajta jeíhua huápɨꞌɨ ari tiuꞌumuárɨej ɨ́ tavástaraꞌa jemi. \p \v 13 Setáꞌaj seajta raatateújteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Rufo, tavástaraꞌa tɨ raꞌantíhuaꞌu. Setáꞌaj seajta siyen raatateújteꞌen seꞌɨ́jna náànajraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Rufo, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ayén tináachaꞌɨɨ cumu nej yaujraꞌan iꞌi púꞌeeneꞌen. \v 14 Setáꞌaj siyen huaꞌutateújteꞌen seꞌɨ́mej ɨ́ Asíncrito, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Flegonte, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Hermas. Setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa huaꞌutateújteꞌen ɨ́ seica, seꞌɨ́jna ɨ́ Patrobas, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Hermes, seajta aꞌɨ́mej ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa ɨ́ mej huáꞌa jamuan eꞌeréꞌetei. \v 15 Setáꞌaj seajta seꞌɨ́mej huatatéujteꞌen seꞌɨ́jna ɨ́ Filólogo, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Julia, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Nereo, seajta ɨ́ juutzeájraꞌan tɨ ꞌɨ́itaꞌa, seajta seꞌɨ́jna ɨ́ Olimpas, setáꞌaj seajta siyen huaꞌutateújteꞌen naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej huáꞌa jamuan eꞌeréꞌetei, ɨ́ mej majta Dios jemi seijreꞌe. \p \v 16 Setáꞌaj seajta siyen huaꞌutateújteꞌen seɨj seajta seɨj aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe ɨ́ Dios jemi. Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri mej mi raanájche ɨ́ Dios, naímiꞌi mú miyen tejáꞌamuateújteꞌe. \p \v 17-18 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe, múꞌeen, neꞌihuaamuaꞌa. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej caꞌaníjraꞌa amuaatáꞌaca sej si jáꞌitaꞌa aꞌutácɨɨne, majta miyen áꞌamuamuarɨꞌeristeꞌe sej siyen autéꞌɨtzen ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́ɨ mú meri ajtacɨ́j aꞌɨ́jna jetze aꞌij sej seri tíraarɨ́ꞌɨre. Caxu huáꞌa jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen, aꞌiné matɨ́j menaꞌa mej miyen ꞌeen, camu aꞌatzu ravaɨreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu. Rujɨ́ɨmuaꞌa muꞌu ravaɨreꞌe. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n huáꞌacuanamua ɨ́ teɨte ɨ́ mej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n áꞌatura. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n tihuáꞌaꞌixaateꞌe niuucari jɨmeꞌe tɨ ayée naꞌa naa namuajreꞌe, nusu tiꞌitɨ́j ɨ́ mej jɨ́n ahuaújtzaahuateꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen ranamua. \p \v 19 Naímiꞌi mú meri miyen ráanamuajriꞌi sej seri ráꞌastijreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa. Aꞌɨ́j nu jɨ́n huápɨꞌɨ netémuaꞌaveꞌe múꞌejmi jɨmeꞌe. Mɨ́ neajta inee, ayée nu tíꞌijxeꞌeveꞌe sej siyen támuaꞌaree sej si siyen rɨjca aꞌij tɨ ayén tiraavíjteꞌe ɨ́ Dios jemi, sej si seajta caí siyen huataúraꞌan sej siyen rɨjca seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \v 20 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios tɨ rɨ́ꞌɨ taꞌanpuáꞌajte, caꞌanacan pu nain jɨ́n raꞌantipuáꞌajteꞌesin aꞌɨ́jna ɨ́ Satanás, tɨ ij ayén amuaatáꞌan sej nain jɨ́n raatémuaꞌitɨn seꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu. \p \v 21 Aꞌɨ́ɨ pu ayén yé áꞌamuaatéujteꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Timoteo, tɨ ne jamuan tíꞌimuarɨꞌe. Yé mú majta áꞌamuateujteꞌe ɨ́ neꞌihuaamuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Lucio, ajta ɨ́ Jasón, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Sosípater. \p \v 22 Neajta inee, i nej iꞌi Tercio, i nej neajta niyen ráꞌayuꞌuxa ɨ́ Pablo jetze meꞌecan neꞌíjna i yuꞌuxari, nee nu neajta áꞌamuateujteꞌe ɨ́ tavástaraꞌa jetze meꞌecan. \v 23 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Gayo, ɨ́ nej jemin yé huaca ajta tɨ rɨ́ꞌɨ tihuaꞌatáꞌaca naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej miyen yé tiújseꞌɨri meyajna, aꞌɨ́ɨ pu ajta yé áꞌamuateujteꞌe. \v 24 Majta aꞌɨ́ɨme, ɨ́ Erasto tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitéjvee íiye chajtaꞌa tɨ tumin tíseꞌɨri, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ taꞌihuaaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Cuarto, aꞌɨ́ɨ mú majta yé áꞌamuateujteꞌe. \s1 Ɨ́ tɨ jɨ́n raꞌantipuáꞌajte \p \v 25 Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan teꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ ayén raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ caꞌaníjraꞌa amuaatáꞌan sej si siyen rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨca aꞌij nej tejáꞌamuaꞌixaateꞌe náꞌayeꞌi neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌij tɨ huarɨ́j ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. Aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ Dios jɨ́n ari titaataseíjrate aꞌɨ́jna tɨ ayén rúꞌavaatacaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ Dios raatétaahuacaꞌa ɨ́ chaanaca tɨ yú eꞌiréꞌene. \p \v 26 Mɨ́ ajta íjii, Dios pu ari titaataseíjrate. Aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ seijreꞌe tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa tej tiyen ráamuaꞌaree teꞌɨ́jna jetze ɨ́ mej jetzen raꞌutéyuꞌuxacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Ayee pu tíꞌijxeꞌeveꞌe mej mi naímiꞌi matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej íiyen seijreꞌe ɨ́ chaanaca japua, mej mi ráꞌantzaahuateꞌen, majta raꞌaráꞌastijreꞌen ɨ́ jemin. \p \v 27 Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌacareꞌen tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe teꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ aꞌɨ́ɨn ruseɨ́j nain jɨ́n támuaꞌaree. Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌacareꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ta japua huaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen.