\id REV \h Apocalipsis \toc1 Ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Jesús tɨ aꞌɨ́ɨn tiraataseíjrate aꞌɨ́jna ɨ́ Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Jesús tɨ aꞌɨ́ɨn tiraataseíjrate aꞌɨ́jna ɨ́ Juan \c 1 \s1 Ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n raꞌutéjche \p \v 1 Ayee nu neꞌɨ́jna jɨ́n tiuꞌutaxájta neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ tɨ rúꞌavaatacaꞌa ɨ́ Dios jemi, tɨ ajta jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. Dios pu ayén raatáꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu ajta huaꞌutaseíjrateꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej ravaɨreꞌe mej mi ráamuaꞌaree tɨ Dios ari ayén raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare aꞌij tɨ caꞌanacan tejaꞌuréꞌenejsin. Ajta aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu, ayée pu aꞌɨ́jna jɨ́n huaꞌutáꞌixa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ seɨj aꞌutaꞌítecaꞌa tɨ jemin tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ júteꞌe tɨ ij ayén raataseíjrateꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. \p \v 2 Nee nu niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ ayén tiꞌayajna aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ Dios jemi éꞌemeꞌecan, tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. \p \v 3 Chéꞌe rutémuaꞌaveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén huáꞌanamuajristeꞌe aꞌíjna i niuucari tɨ Dios jemi aꞌuvéꞌemej. Michéꞌe majta rutémuaꞌaveꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen ranamua, majta miyen ráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna jetze, aꞌiné puꞌuri tɨ́n tejaꞌuréꞌenejsin. \s1 Juan pu tihuáꞌayuꞌuseꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri taꞌaráahuaꞌapua teyuu \p \v 4 Neajta inee, i nej iꞌi Juan, ayée nu tejáꞌamuayuꞌuseꞌe mɨ sej seꞌuun eꞌetiújseꞌɨri arahuaꞌapuacɨé aꞌu tɨ huacáꞌa u Asia. Chéꞌe aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌan, ajta amuaꞌanpuáꞌajteꞌen aꞌɨ́jna tɨ jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa, tɨ ajta íjii seijreꞌe, tɨ ajta ayén auj seíireꞌe aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe ayén cheꞌatá naꞌa amuáaruuren aꞌɨ́jna xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe aꞌu tɨ Dios áꞌujca ɨpuari japua. Aꞌɨ́ɨ pu aráhuaꞌapua jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. \p \v 5 Chéꞌe ajta aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tejamuaatáꞌan, ajta amuaꞌanpuáꞌajteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. Aꞌɨ́ɨ pu caí jaꞌanáj tiꞌitɨ jɨ́n atéꞌɨtzeaꞌara aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén teꞌanxájta ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ amuacaí aꞌitáraa huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mɨꞌɨchite. Aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ tihuáꞌaijteꞌe naíjmiꞌica ɨ́ mej títetateí íiyen chaanaca japua. Aꞌɨ́ɨ pu taxeꞌeveꞌe, ajta ruxuureꞌe jɨ́n tacáꞌijxɨ ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. \p \v 6 Aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén taatáꞌa tej ti jamuan tiuꞌutaꞌaíjta, ajta tej ti teajta raatévaɨreꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ Diojraꞌan, ɨ́ tɨ ajta rájyaꞌupua ɨ́ Cɨríistuꞌu. Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiratáꞌacareꞌen tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe aꞌɨ́ɨn ajta nain jɨ́n tiuꞌutaꞌaíjta, tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 7 Casiꞌi, xaaseíj, aꞌɨ́ɨ pu jaitɨri jetze yé veꞌecánejsin. Naímiꞌi mú raseijran matɨ́j menaꞌa mej raajéꞌica. Majta naímiꞌi ɨ́ huáꞌateɨtestemuaꞌa, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé íiyen seijreꞌe ɨ́ chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú ruyeíinen meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej huataújxɨeemɨsteꞌesin matɨ́ꞌɨj raaseíj. \p \v 8 Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa, tɨ ajta Dios púꞌeen tɨ seijreꞌe, tɨ ajta jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa, ajta tɨ seíireꞌe aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Ayen tɨjɨ́n: “Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ taꞌamuájca, neajta, ɨ́ netuꞌuveꞌeteájtɨ.” \s1 Juan pu raaseíj ɨ́ Cɨríistuꞌu \p \v 9 Mɨ neajta inee, i nej iꞌi Juan, i nej áꞌamuaꞌihuaaraꞌa púꞌeen, ayée nu cheꞌatá nenaꞌa aꞌamua jamuan rajpuaíjtzi neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej Cɨríistuꞌu jetze ajtémeꞌecan. Naímiꞌi tu tiuꞌutaꞌaíjta Cɨríistuꞌu jamuan. Teajta naímiꞌi tu tiyen téꞌeviicuaꞌi. Aꞌuu nu áꞌucatii aꞌujna jaataꞌa tɨ eꞌeráahuachi tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Patmos. Aꞌuu nu aiteánamiꞌihuacaꞌa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej tihuaꞌutáꞌixaa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n raxa ɨ́ Dios, tɨ ajta aꞌɨ́jna jɨ́n raxa aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. \p \v 10 Tɨ́ꞌɨj ari aꞌájna pɨ́tíꞌirɨjcaa matɨ́ꞌɨj ranaꞌamiche ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén rájve neetzi jemi. Netɨ́ꞌɨj ni niyen ráanamuajriꞌi u nehuáritaꞌa tɨ jaꞌatɨ caꞌanín jɨ́n naatajé. Ayee pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ucáajijhua trompeeta jetze. \p \v 11 Ayen tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj hui raꞌutéeyuꞌuxa ɨ́ yuꞌuxari jetze aꞌij pej tíꞌiseij. Pajta huaꞌutaꞌíti huáꞌa jemi ɨ́ mej arahuaꞌapuacɨé eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi, aꞌuun tɨ huacáꞌa u Asia. Tɨ́j naꞌa aꞌujna u Éfeso, ajta aꞌujna u Esmirna, ajta aꞌujna u Pérgamo, ajta aꞌujna u Tiatira, ajta aꞌujna u Sardis, ajta aꞌujna u Filadelfia, ajta aꞌujna u Laodicea. \p \v 12 Netɨ́ꞌɨj ni pɨ́ aꞌuréꞌeve nej ni raaseíj neꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nejéꞌejeevecaꞌa. Netɨ́ꞌɨj niyen huarɨ́j, ayée nu éeniꞌicɨꞌe tiuꞌuséij tiꞌitɨ tɨ japuan antitátzajmee, oro tɨ jɨ́n taavíjhuacaꞌa. Ayee pu puaꞌamé aráꞌasecaꞌa aráhuaꞌapua ɨ́ cantiiraꞌa. \p \v 13 Ajta, aꞌúu pu jáꞌitaꞌa aꞌɨ́jna tɨ japuan antitátzajmee, seɨ́j pu aꞌuun huatéveecaꞌa tɨ ayén seijreꞌecaꞌa tɨ́j tevi. Ayee pu éeneꞌe teꞌucáviɨjcaa cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ tɨ́tɨꞌɨj, ajta puaasi pu jɨ́n avéꞌejɨꞌɨcɨꞌihuacaꞌa tɨ oro jɨ́n taavíjhua. \p \v 14 Cuaiínaraꞌan pu huíjmuꞌucaa, ajta cuaiínaviꞌican pu cácɨpuacaꞌa. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j cáneꞌa muxaj tɨ cuaiina, tɨ ajta seijreꞌe tɨ́j ɨ́ seeri. Jéꞌecan pu ajta ayén seijreꞌecaꞌa ɨ́ jɨꞌɨseáaraꞌan jetze tɨ́j taij tɨ áꞌataa. \p \v 15 Ajta, ayée pu seijreꞌecaꞌa ɨ́ ɨɨcájraꞌan jetze tɨ́j tiꞌitɨ tɨ cámeijriꞌihua, tɨ mesti. Naa pu tiꞌitemastájyeꞌicaa tɨ́j cobre mej án yáꞌuxɨre ɨ́ taij tzajtaꞌa. Ajta, tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn tíꞌixajtacaꞌa, ayée pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j játeꞌana tɨ sihuájna tɨ huatámɨꞌɨyecaꞌa. \p \v 16 Aꞌɨ́ɨ pu rurɨꞌɨríintaꞌa ruꞌitéꞌaꞌacaꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jetze, ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ niuucari tɨ jetzen aíjnineicaꞌa, ayée pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j chun tɨ ruxɨ́ꞌejtaꞌa tejcamɨ́ɨmɨjme. Ajta ayée pu téꞌataacaꞌa ɨ́ ru jetze tɨ́j ɨ́ xɨcaj tɨ nain jɨ́n airáxɨꞌɨxɨre. \p \v 17 Jɨ́meꞌen nuꞌu raaseíj, aj nu ni eꞌerájve aꞌu tɨ eꞌeraꞌɨ́ɨcajme. Cu xɨee nej cu huámɨꞌɨni. Mɨ ajta aꞌɨ́ɨn, rurɨꞌɨríintaꞌa jɨ́n ɨ́ rumuájcaꞌa naꞌajtamuárɨej. Ayee pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Capej hui tíꞌitziɨɨneꞌe. Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ nej amuájca, ajta nej uvéꞌeteajtɨ. \p \v 18 ’Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ nej iꞌirúuri. Nee nu huamɨ́ꞌɨ. Mɨ neajta, íjii, neajtahuaꞌa nu iꞌirúuri tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Neajta nu neꞌɨ́jna jɨ́n antínmuaꞌaree nej ni raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen mej huácuiꞌini naꞌari mej ruuri muáꞌaraꞌani, neajta nej ni huaꞌiteáanan aꞌujna aꞌu mej éꞌecuiꞌini naꞌari nej huaꞌirájtuaani neꞌújna. \p \v 19 ’Meꞌecui xaa, patáꞌaj peꞌɨ́jna autéeyuꞌuxa ɨ́ pej peri raaseíj, ɨ́ tɨ íjii seijreꞌe, ajta ɨ́ tɨ auj seijreꞌe, ajta tɨ auj ayén tejaꞌuréꞌenejsin. \p \v 20 ’Aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase ɨ́ pej huaꞌuseíj ɨ́ nej huaꞌitéꞌaꞌacaa nerɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen ɨ́ nemuajcaꞌa jetze, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua tɨ japuan antitátzajmee, ayée nuꞌuri timuaatáꞌixaateꞌesin matɨ́j menaꞌa puaꞌamé rúꞌavaatacaꞌa múꞌeetzi jemi. Meꞌɨ́jna ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase, aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej meꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree mej mi huáꞌuchaꞌɨɨn ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri huáꞌa teyujtaꞌa. Ajta, ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua tɨ japuan antitátzajmee, aꞌii mú meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ teɨte ɨ́ mej arahuaꞌapuacɨé eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ mej ranaꞌamiche ɨ́ Dios. \c 2 \s1 Ɨ́ niuucari tɨ tihuáꞌayuꞌuseꞌe ɨ́ taꞌaráahuaꞌapua teyuu: Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Éfeso eꞌetiújseꞌɨri \p \v 1 ’Patáꞌaj piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Éfeso tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huaꞌitéꞌaꞌacaa rurɨꞌɨríintaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna tɨ huáꞌa tzajtaꞌa án éꞌeyeꞌive ɨ́ tɨ oro jɨ́n taavíjhua, tɨ ajta antitátzajmee. \p \v 2 “Nee nu hui niyen tíꞌijmuaꞌaree aꞌij sej titetiújchaꞌɨɨ, sej seajta temuaꞌa naa téꞌeviicuaꞌi. Seajta múꞌeen, caxu huaꞌancuréꞌeviꞌitɨcɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ sino ayée xu seri huáꞌumuaꞌareeriꞌi aꞌɨ́mej ɨ́ miyen ruseíjratacaꞌa mej nuꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ Dios huaꞌantíhuau; mej nuꞌu tiuꞌutévaɨreꞌen tavástaraꞌa jetze meꞌecan. Mɨ majta aꞌɨ́ɨme, camu aꞌɨ́ɨn púꞌeen. Ayee muꞌu ruhuáꞌitacaꞌa. \p \v 3 “Nee nu niyen tíꞌijmuaꞌaree sej raayɨ́ꞌɨtɨ sej teꞌutáviicuaꞌi nain jɨmeꞌe. Múꞌeen xu seajta rajpuaíjtzi xaꞌayeꞌi. Seajta múꞌeen, caxu raatéxɨeehuatacaꞌa sej naꞌaráꞌastijreꞌe. \p \v 4 “Mɨ neajta inee, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe ɨ́ sej jɨ́n auteájturaa ineetzi jemi. Xuꞌuri raatéxɨeehuatacaꞌa sej siyen nexɨ́ꞌeveꞌe setɨ́ꞌɨj amuacaí tíꞌinexeꞌeveꞌecaꞌa. \p \v 5 “Setáꞌaj siyen seꞌíjna jetze tiúꞌumuaꞌati aꞌij sej éeniꞌicɨꞌe mé núurɨe. Setáꞌaj siyen seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati sej si siyen cheꞌatá rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ setɨ́ꞌɨj amuacaí rɨjcaa. Naꞌari secaí siyen huárɨni, nee nu neꞌuun múꞌejmi jemi eꞌetanéjsin nej ni amuáꞌariꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ antitátzajmee ɨ́ tɨ ajta múꞌejmi jemi seijreꞌe. Ayee nu xaa rɨni tɨ puaꞌa secaí seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati. \p \v 6 “Mɨ seajta múꞌeen, xɨ́ꞌepɨꞌɨn xu rɨcɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí aꞌatzu amuaꞌaráanajche aꞌij mej yeꞌí rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen huaꞌatamuáꞌamua tɨjɨ́n: ɨ́ mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌaijta. Ayee pu cheꞌatá caí tinaꞌaráanajche ineetzi. \p \v 7 “Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi. Ajta, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, ayée nu raatáꞌasin tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ ayén ráacuaꞌani aꞌɨ́jna jetze ɨ́ tɨ seijreꞌe ɨ́ cɨyej tɨ jɨ́n iꞌirúuri áꞌaraꞌani, aꞌɨ́jna ɨ́ cɨyej ɨ́ tɨ aꞌuun eꞌetávee aꞌu mej aꞌutaújtemuaꞌaveꞌen jemin ɨ́ Dios.” \s1 Ɨ́ mej Esmirna eꞌetiújseꞌɨri \p \v 8 ’Patáꞌaj pajta piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Esmirna tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ taꞌamuájca, ajta ɨ́ tɨ aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tuꞌuvéꞌeteajtɨ, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ, tɨ ajta ajtahuaꞌa huatarúj. \p \v 9 “Nee nu niyen tíꞌijmuaꞌaree ɨ́ sej jɨ́n rajpuaíjtzi, seajta múꞌeen, secaí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Mɨ seajta múꞌeen, neetzi jemi xu chíjteaani púꞌeen temuaꞌa jeíhua. Nee nu neajta ramuaꞌaree mej jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌihuaꞌitaca aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej miyen ruseíjrataca mej nuꞌu meꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan ɨ́ Israél. Mɨ ajta, capu ayén tiꞌayajna sino aꞌɨ́ɨ mú jemin eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Satanás. \p \v 10 “Caxu rátziɨɨneꞌe ɨ́ sej rajpuaíitzi xáꞌajuꞌun. Casiꞌi, aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu, aꞌɨ́ɨ pu aꞌuun amuaꞌutétuaasin seica jamuan aꞌu mej títejéꞌenaamuaca. Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n áꞌamuaruuren mej mi amuaatéeseij tɨ puaꞌa siyen tináꞌastijreꞌe nusu secaí. Ayee xu puaꞌan xɨcaj rajpuaíitzi xáꞌajuꞌun aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa xɨcaj. Tɨ puaꞌa siyen nain jɨ́n teꞌutáviicuaꞌi ineetzi jemi, seajta caí aꞌij senaꞌa tɨ puaꞌa miyen amuaacuiꞌini, nee nu neꞌɨ́jna amuaatáꞌasin neꞌɨ́jna ɨ́ curuun ɨ́ sej jɨ́n iꞌirúuri xáꞌajuꞌun tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 11 “Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, capu aꞌatzu racɨꞌɨti tɨ aꞌɨ́ɨn ayén cheꞌatá rajpuaíitzi áꞌaraꞌani matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yáꞌujɨsin ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca ɨ́ tɨ auj ruuricaꞌa.” \s1 Ɨ́ mej Pérgamo eꞌetiújseꞌɨri \p \v 12 ’Patáꞌaj pajta piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Pérgamo tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ruꞌitéechui ɨ́ chun ɨ́ tɨ ruxɨ́ꞌejtaꞌa tejcamɨ́ɨmɨjme. \p \v 13 “Nee nu hui ramuaꞌaree aꞌu sej aꞌuchéjme, aꞌujna aꞌu tɨ tejéꞌaijta aꞌɨ́jna ɨ́ Satanás. Mɨ seajta múꞌeen, seúcheꞌe xu náꞌastijreꞌe ineetzi. Caxu raatéxɨeehuatacaꞌa sej náꞌatzaahuateꞌe ineetzi seꞌájna xɨcáaraꞌa tɨ jetzen seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Antipas teecan, aꞌɨ́jna tɨ ayén huataújseijratacaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn neetzi jetze meꞌecan tíꞌivaɨreꞌecaꞌa. Capu tiꞌitɨ jɨ́n auteájturaa ineetzi jemi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Mɨ majta, aꞌɨ́ɨ mú raajéꞌica múꞌejmi tzajtaꞌa, meꞌújna aꞌu tɨ tejéꞌaijta aꞌɨ́jna ɨ́ Satanás. \p \v 14 “Mɨ seajta múꞌeen, tiꞌitɨ xu jɨ́n auteájturaa ineetzi jemi. Aꞌuu mú éꞌeseijreꞌe múꞌejmi jemi seica ɨ́ mej miyen tiráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n miyen cheꞌatá tihuáꞌamuaꞌate tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn Balaam teecan tiraamuáꞌate aꞌɨ́jna ɨ́ Balac teecan tɨ ayén huaꞌitzi jɨ́n huaꞌutémuaꞌitɨn aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecantacaꞌa, mej mi miyen ráacuaꞌani meꞌɨ́jna ɨ́ huaꞌiraꞌa ɨ́ mej ráamuaɨꞌɨvajtacaꞌa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej caí dios púꞌeen, ajta mej tiúꞌuxanaꞌacɨreꞌe. \p \v 15 “Ayee mú cheꞌatá menaꞌa seijreꞌe múꞌejmi jemi seica ɨ́ mej miyen majta ráꞌastijreꞌe ɨ́ huaꞌayeꞌira aꞌɨ́mej ɨ́ mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌaijta, ɨ́ mej jee nicolaitas. Mɨ seajta múꞌeen, ayée xu seuj huaꞌatáꞌaca mej meꞌuun éꞌeseijreꞌe. \p \v 16 “Aꞌɨ́j nu jɨ́n, niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe yee setáꞌaj seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati. Naꞌari secaí siyen huárɨni, nee nu múꞌejmi jemi eꞌetanéjsin, nej ni huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌen aꞌɨ́mej aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej niyen tiuꞌutaꞌaíjta sej caꞌanéeri jɨ́n huaꞌutamuáriteꞌen. \p \v 17 “Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn temuaꞌa naa tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, ayée nu raatapuaíjveꞌesin aꞌɨ́jna ɨ́ cuaꞌira tɨ júteꞌe éꞌaviitziꞌi. Neajta nu tetej raatátɨstejsin tɨ cuaínaraꞌa. Ajta aꞌɨ́jna jetze ɨ́ tetej, jéjcuacan jɨ́n pu téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij tɨ ari ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ajta capu méꞌe jaꞌatɨ ayén ramuaꞌaree aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi sino aꞌɨ́ɨ puꞌu ɨ́ jaꞌatɨ ramuaꞌaree ɨ́ nej raatátɨstejsin neꞌɨ́jna ɨ́ tetej.” \s1 Ɨ́ mej Tiatira eꞌetiújseꞌɨri \p \v 18 ’Patáꞌaj pajta piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Tiatira tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu yee tiꞌixa aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, tɨ ajta ayén éeneꞌen aj jɨꞌɨsijmee tɨ́j taij tɨ atiújmeme, tɨ ajta ayén éeneꞌen tiꞌɨ́ɨcajme tɨ́j cobre tiꞌitɨ ɨ́ mej tiracámeijriꞌi. \p \v 19 “Nee nu ramuaꞌaree aꞌij sej titetiújchaꞌɨɨ. Múꞌeen xu hui siyen ruxeꞌeveꞌe seɨj seajta seɨj. Seajta, siyen ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. Seajta téꞌeviicuaꞌi temuaꞌa naa. Seajta íjii, jaítzeꞌe xu rɨ́ꞌɨ titetiújchaꞌɨɨ secaí sejmíꞌi. \p \v 20 “Mɨ ajta, aꞌɨ́ɨ pu caí naꞌaráanajche aꞌij sej rɨcɨ. Múꞌeen xu ratáꞌaca tɨ aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ayén aꞌutéveeca múꞌejmi jemi, aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Jezabel. Ayee pu ruseijrata tɨ Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa. Mɨ ajta, capu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ayén huaꞌitzi jɨ́n tihuáꞌamuaꞌate mej mi tiꞌihuaújxanaꞌacɨraꞌaten mej mi majta miyen ráacuaꞌani meꞌɨ́jna ɨ́ huaꞌiraꞌa ɨ́ mej ráamuaɨꞌɨvajtacaꞌa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej caí dios púꞌeen. \p \v 21 “Nuꞌuri áꞌatee nej raatáꞌa tɨ seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati. Mɨ ajta aꞌɨ́ɨn, capu aꞌatzu áꞌujcaꞌane tɨ ayén seɨcɨé huárɨni aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tíꞌixanaꞌacɨreꞌe. \p \v 22 “Meꞌecui xaa, ayée nu án yeꞌerájɨsin utaatzi japua aꞌu mej éꞌecuꞌucutzu ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jemin tíꞌixanaꞌacɨreꞌen, ayée nu jeíhua huápɨꞌɨ puaíjtzi huaꞌutáꞌasin tɨ puaꞌa mecaí raatéxɨeehuata mej miyen aꞌij puaꞌa rɨcɨ tɨ́j ajta aꞌɨ́jna. \p \v 23 “Neajta nu huáꞌacuiꞌini neꞌɨ́mej ɨ́ yaújmuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Majta naímiꞌi, aꞌachú mej puaꞌamé eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ mú ramuaꞌaréeren nej neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ tɨ rúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ tiráꞌamitɨejteꞌe seɨ́j ɨ́ rumuaꞌatzíiraꞌa jetze, ajta aꞌij tɨ téꞌumuaꞌatze ɨ́ ru tzajtaꞌa. Neajta, ayée nu amuaatáꞌasin seɨ́j neajta seɨ́j aꞌij tɨ ayén tiraavíjteꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ seɨj tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa. \p \v 24-25 “Sej seajta múꞌeen, mɨ seica, mɨ sej seꞌuun Tiatira éꞌeche, mɨ sej seajta caí siyen tiráꞌastijreꞌe seꞌíjna ɨ́ niuucari tɨ huaꞌitzi púꞌeen, caxu seꞌɨ́jna rɨꞌɨree ɨ́ mej jee jeíhua huápɨꞌɨ ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Satanás jemi. Aꞌɨ́j nu jɨ́n, canu máa aꞌij tiꞌitɨ́j jɨ́n tejáꞌamuaꞌíjcateꞌe sino setáꞌaj siyen huárɨni sej seuj ráꞌastijreꞌe aꞌij sej seri tíraarɨ́ꞌɨre. Setáꞌaj siyen huárɨni asta nenaꞌa caí neajtahuaꞌa yé uvéꞌenen. \p \v 26 “Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, tɨ ajta ayén cheꞌatá naꞌa rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨ netɨ́j inee, ajta naꞌa caí nain teꞌentipuáꞌare, nee nu neꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌiraꞌíjcateꞌen tɨ ij aꞌɨ́ɨn tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨ́j chuéjraꞌa japua aꞌuchéjme. \p \v 27 “Caꞌanéeri pu jɨ́n tihuaꞌaꞌaíiteꞌe aꞌame. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tihuaꞌantipuáꞌajteꞌesin aꞌɨ́mej ɨ́ mej rájchaꞌɨɨreꞌe tɨ́j jaꞌatɨ ayén tiraatétaaraxɨꞌɨn ɨ́ xaꞌari tɨ xarij jɨ́n taavíjhua. Ayee nu cheꞌatá nenaꞌa tiꞌitɨ jɨ́n tíꞌiraꞌíjcateꞌen tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn niyáꞌupua ayén tiꞌitɨ jɨ́n tinaaꞌíjca. \p \v 28 “Neajta niyen huateáturan ɨ́ jemin tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén tátzaveꞌe áꞌaraꞌani tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ xuꞌuraꞌave tɨ ꞌaíjninei tapuáꞌarijmeꞌeca. \p \v 29 “Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ temuaꞌa naa tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi.” \c 3 \s1 Ɨ́ mej Sardis eꞌetiújseꞌɨri \p \v 1 ’Patáꞌaj piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Sardis tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna tɨ jemin seijreꞌe ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tɨ arahuaꞌapuáca jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe. Nee nu neajta ruꞌitéꞌaa ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Ayee nu niyen tíꞌijmuaꞌaree ɨ́ sej jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe. Ayee mú tíꞌixaxaꞌa sej nuꞌu ruuri seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej jeíhua tíꞌimuarɨꞌe. Mɨ seajta múꞌeen, neetzi jemi xu siyen mɨꞌɨchi. \p \v 2 “Setáꞌaj atanéjneꞌere, setáꞌaj seajta rɨ́ꞌɨ ráaruuren seꞌɨ́jna tɨ auj múꞌejmi jemi seijreꞌe, tɨ ajta ari tɨ́muaꞌa mɨꞌɨni, aꞌiné ayée pu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi sej caí tiꞌitɨj jɨ́n araúraste ɨ́ Dios jemi. \p \v 3 “Setáꞌaj siyen raꞌutámuaꞌaree ɨ́ sej raꞌancuréꞌa, ɨ́ sej seajta ráanamuajriꞌi. Setáꞌaj seꞌɨ́jna jɨ́n araúrasten, seajta seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati. Tɨ puaꞌa secaí siyen atanéjneꞌere, nee nu mú aꞌuvéꞌeméꞌe naꞌame múꞌejmi jemi tɨ́j nahuaꞌari. Seajta múꞌeen, caxu ramuaꞌaréeren aꞌatzaj nej puaꞌa neꞌuun eꞌetanéjsin múꞌejmi jemi. \p \v 4 “Mɨ majta, seica mú múꞌejmi jemi seijreꞌe ɨ́ mej caí miyen tiꞌitɨ jɨ́n titeꞌáꞌatura ɨ́ ru jetze. Aꞌɨ́ɨ mú áꞌujujhuaꞌaneꞌe muáꞌajuꞌu ineetzi jamuan, majta áꞌujujhuaꞌaneꞌe muáꞌajuꞌu mej cuaiínaviꞌin tiuꞌuchén, aꞌiné ayée pu tihuaꞌuvíjteꞌe aꞌɨ́mej. \p \v 5 “Aꞌɨjna ɨ́ tɨ tíꞌimuaꞌitɨn, ayée pu hui ꞌéeneꞌe tiꞌitechée aꞌame cuaiínaviꞌican. Neajta inee, canu raꞌuréꞌuuna ɨ́ tɨ jɨ́n ántehuaa ɨ́ yuꞌuxari jetze ɨ́ mej jetzen áꞌayuꞌusiꞌi aꞌɨ́mej ɨ́ mej rusén jɨ́n huateáturaasin ɨ́ Dios jemi, sino nee nu neajta niyen tiraataxájta ɨ́ tɨ jɨ́n ántehuaa jemin ɨ́ niyáꞌupua, neajta huáꞌa jemi ɨ́ mej jemin tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ niyáꞌupua. \p \v 6 “Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ temuaꞌa tiráanamua aꞌij tɨ tihuáꞌaꞌixaateꞌe ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri jemin ɨ́ Dios.” \s1 Ɨ́ mej Filadelfia eꞌetiújseꞌɨri \p \v 7 ’Patáꞌaj pajta tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Filadelfia tɨ jɨ́meꞌen yee: “Patáꞌaj piyen tɨ jɨ́meꞌen yee, ayée pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios ɨ́ tɨ rɨ́ꞌɨ tirájchaꞌɨɨ, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ajta tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌixaxaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu yee ajta aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huaꞌatáꞌaca mej mi meꞌuun aꞌuteárute aꞌu tɨ eꞌirájca aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jetzen huanéj ɨ́ David teecan. Tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn teꞌantácuuna, capu rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ teꞌiteáanan. Ajta, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn teꞌiteáanan, capu ajta rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ teꞌantácuuna. \p \v 8 “Nee nu ramuaꞌaree aꞌij sej rɨcɨ. Casiꞌi, xaaseíj. Nuꞌuri niyen amuaatáꞌa sej si siyen ruxɨéehua seꞌuun aꞌuteárute. Ajta, capu rɨꞌɨrí tɨ jaꞌatɨ amuaatáꞌijmɨi. Nee nu ramuaꞌaree tɨ caí jeíhua amúꞌucaꞌanistiꞌi. Mɨ seajta múꞌeen, seúcheꞌe xu raꞌaráꞌastijreꞌe aꞌij nej tejamuáꞌixaa. Caxu seajta nexɨéehua. \p \v 9 “Meꞌecui xaa, ayée nu huáꞌaruuren neꞌɨ́mej ɨ́ mej miyen ruseijrata mej nuꞌu Israél jetze ajtémeꞌecan. Camu xaa neꞌu aꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan sino metíꞌihuaꞌitaca muꞌu. Aꞌɨ́ɨ mú jemin eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Satanás. Ayee nu caꞌanéeri jɨ́n huáꞌaruuren mej mi mú aꞌuvéꞌejuꞌun mej títunutaxɨꞌɨn múꞌejmi jemi mej mi majta ráamuaꞌaree nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe. \p \v 10 “Aꞌiné múꞌeen xu siyen raꞌaráꞌastijreꞌe aꞌij nej neri tejámuaaꞌíjca, sej siyen cheꞌatá senaꞌa teꞌutáviicuaꞌi netɨ́j neajta inee teꞌutáviicuaꞌiriꞌi, ayée nu rɨ́ꞌɨ tejáꞌamuachaꞌɨ́ɨ tɨ ij caí ayén tejamuáacɨꞌɨti aꞌájna mej jetzen miyen áꞌaviicuaꞌireꞌe muáꞌajuꞌu, aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌa tɨ́ꞌɨj ayén tejaꞌuréꞌenejsin tɨ́ꞌij huáꞌa japua rájveti naíjmiꞌica ɨ́ mej íiyen huachéjme ɨ́ chaanaca japua. Miꞌi mú aꞌuvéꞌejuꞌun mej títunutaxɨꞌɨn múꞌejmi jemi mej mi majta ráamuaꞌaree nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe. \p \v 11 “Mu nu eꞌicáame inee caꞌanacan. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu, setáꞌaj siyen huárɨni setáꞌaj rɨ́ꞌɨ tirájchaꞌɨ́ɨ xáꞌaraꞌani ɨ́ sej seri tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ Dios jemi. Caxu raatáꞌacareꞌen tɨ jaꞌatɨ áꞌamuanahuaꞌira ɨ́ curuun ɨ́ sej seri raatéemuaꞌitɨ. \p \v 12 “Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, ayée nu tiꞌitɨj jɨ́n tiraataꞌíjcateꞌesin tɨ́ꞌij tiꞌitevée aꞌame u téyujraꞌan ɨ́ neDioj. Aꞌɨ́ɨ pu aꞌuun aꞌuracaíi aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Neajta nu raꞌacáchajtza neꞌɨ́jna jetze ɨ́ tɨ jɨ́n ántehuaa ɨ́ neDioj, neajta ɨ́ tɨ jɨ́n téjaꞌarájtehuaa chajtaꞌaraꞌan ɨ́ neDioj, aꞌujna u Jerusalén ɨ́ tɨ jéjcua, ɨ́ tɨ ajta aꞌuun eꞌicaanej u ta japua aꞌu tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ neDioj. Neajta nu niyen jetzen raꞌacáchajtza ɨ́ nej jéjcuacan jɨ́n ántehuaa. \p \v 13 “Ajta aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ tɨ huiteájnamua, chéꞌe temuaꞌa naa tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi.” \s1 Ɨ́ mej Laodicea eꞌetiújseꞌɨri \p \v 14 ’Patáꞌaj pajta piyen tiraataꞌítiꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ huáꞌachaꞌɨɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri u Laodicea. Piyen tɨ jɨ́meꞌen yee: “Ayee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna tɨ ayén tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌixaxaꞌa tɨjɨ́n: Ayen tiꞌayajna, aꞌɨ́jna tɨ ajta tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n aꞌij tiꞌixa Dios jɨmeꞌe. Ajta capu ayén tíꞌihuaꞌitaca. Aꞌɨ́ɨ pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ Dios jamuan tiúꞌutaahuacaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌiseijreꞌe íjii. \p \v 15 “Nee nu ramuaꞌaree aꞌij sej titetiújchaꞌɨɨ. Caxu aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n naꞌancuréꞌeviꞌitɨ ineetzi. Caxu seajta caꞌanéeri jɨ́n naatamuári, sino cháꞌanaꞌa xuꞌu siyen titetiújchaꞌɨɨ. Ayee pu tinaꞌaráanajche sej aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n naꞌancuréꞌeviꞌitɨn naꞌari caꞌanéeri jɨ́n sej naatamuáriteꞌen. \p \v 16 “Ayee xu tíꞌivaɨreꞌe tɨ́j jaj tɨ cɨ́j naꞌa tíꞌipɨsti. Caxu siyen tíꞌivaɨreꞌe tɨ́j jaj tɨ jeíhua pɨsti nusu tɨ jeíhua cɨmuajra. Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen áꞌamuaruuren tɨ́j jaꞌatɨ tɨ ayén jaj aíjtzitzee tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn ráꞌamencateꞌe. Nee nu caꞌanéeri jɨ́n mé amúuhuaꞌaxɨjsin. \p \v 17 “Ayee xu tíꞌixaxaꞌa yee sej seri chíjteaani sej púꞌeen, tɨ yee jeíhua huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ tejamuáavaɨ, tɨ yee caí tiꞌitɨ tejamuáꞌaturaateꞌe. Mɨ seajta múꞌeen, caxu siyen tíꞌijmuaꞌaree sej xánaꞌavisiꞌi, seajta siyen aꞌij puaꞌa huáꞌaseijrateꞌe huáꞌa jemi ɨ́ teɨte. Múꞌeen xu xaa caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, seajta aracúcuꞌunijmee, seajta siyen muámuaꞌavijméꞌe. \p \v 18 “Aꞌɨ́j nu jɨ́n, niyen tejáꞌamuahuavii sej si neetzi jemi ráananan seꞌɨ́jna ɨ́ oro tɨ taij jetze rutáꞌahuaca sej si siyen huateújchijteaanita. Setáꞌaj siyen neetzi jemi ráananan ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ naa tíꞌicuaina sej si seꞌɨ́jna jɨ́n ucaújchejteꞌaxɨꞌɨn tɨ ij caí ayén seijreꞌe ɨ́ sej jɨ́n tíꞌiteviꞌiraꞌa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej muámuaꞌavijméꞌe. Setáꞌaj seajta neetzi jemi ráananan seꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ sej araújhuaateꞌen ɨ́ rujɨ́ꞌɨ jetze tɨ́ꞌij rɨꞌɨriistan sej tiꞌitɨ huaseíj. \p \v 19 “Ayee nu huaꞌajteáꞌaxɨꞌɨcaꞌa, neajta puaíjtzi huaꞌatáꞌaca aꞌɨ́mej ɨ́ nej huáꞌaxeꞌeveꞌe. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, setáꞌaj seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati, seajta aꞌujcaꞌanéecan jɨ́n naꞌaráꞌastijreꞌen. \p \v 20 “Meꞌecui xaa, nee nu aꞌitéjvee táꞌapueerta, neteꞌejteáatuꞌaxa. Tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén náanamua nej rájee, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn ajta tinaꞌantácuuneꞌen, aj nu ni jemin uteáruti tej ti naímiꞌi tiúꞌucuaꞌani tajɨ́ɨmuaꞌa. \p \v 21 “Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ tiuꞌumuáꞌitɨn, ayée nu raatáꞌasin tɨ ne jamuan aꞌujyeíjxɨꞌɨn aꞌu nej tejéꞌaijta aꞌiné ayée pu tináaruu ineetzi. Netɨ́ꞌɨj tiuꞌutéemuaꞌitɨ, aj nu ni án niyáꞌupua jamuan aꞌujyeíjxɨ aꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn tejéꞌaijta. \p \v 22 “Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huiteájnamua, chéꞌe temuaꞌa naa tiráanamua aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌetiújseꞌɨri ɨ́ Dios jemi.” \c 4 \s1 Aꞌɨ́ɨ mú ranáꞌamicheꞌe u ta japua \p \v 1 Tɨ́ꞌɨj raatapuáꞌajtacaꞌa tɨ tiuꞌuxájtacaꞌa, aj nu ni niyen éeniꞌicɨꞌe tiuꞌuséij. Seɨ́j nu huaseíj ɨ́ puéerta tɨ antacúuniꞌihuacaꞌa u ta japua. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ nej amuacaícan ráanamuajriꞌi, ajtahuaꞌa pu tíꞌineꞌixaateꞌecaꞌa. Ayee pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j jaꞌatɨ tɨ ucáajijhua trompeeta jetze. Ayen tɨjɨ́n: \p ―Yen vejnéechi nej ni timuaataseíjrateꞌen aꞌij tɨ tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén tejaꞌuréꞌenen méjcaꞌi huáyee. \p \v 2 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa, aj pu aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu neetzi jemi ruꞌutéꞌaa. Ayee nu éeneꞌen tiuꞌuséij cumu aꞌu tɨ ɨpuari aꞌutéjvee u ta japua. Ajta aꞌɨ́jna japua ɨ́ ɨpuari, jaꞌatɨ pu jetzen acájca. \p \v 3 Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ jetzen acájca, ayée pu naa éeneꞌen tiꞌitéechen. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j tetej tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, tɨ paꞌu ɨ́ tetej, ajta tɨ teúumua ajta ɨ́ tɨ ranaxca. Ajta ayén seijreꞌecaꞌa tɨ́j ɨ́ seɨj ɨ́ tetej ɨ́ tɨ paꞌu tɨ ajta naa tíꞌimesti. Cuꞌuxaí pu ajta ataviɨ́jcaꞌa aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ ɨpuari. Ayee pu rúꞌaaraviꞌi seijreꞌecaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tetej mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n esmeralda. \p \v 4 Ajta, seica ɨ́ ɨpuari atavéejmeꞌecaa aꞌu tɨ aꞌutéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ ɨpuari. Seité japuan muáacua pu aráꞌasecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ɨpuari. Majta meꞌɨ́n ɨ́ vaujsi, aꞌɨ́ɨ mú acatéꞌetejmeꞌecaa jetzen ɨ́ seica ɨ́ ɨpuari. Majta miyen seité japuan muáacua aráꞌasecaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi. Majta cuaiínaviꞌin mú tiꞌitéchejcaꞌa, majta curuun teꞌutearújteꞌeméꞌe tɨ oro jɨ́n taavíjhuacaꞌa. \p \v 5 Aꞌájna seɨ́j japua ɨ́ ɨpuari miyen témaxcavaꞌaraꞌa, majta téniuucaꞌa. Ajta, án tɨ eꞌevéꞌevee ɨ́ ɨpuari, tatzari pu aꞌatáatɨmeꞌecaa tɨ ayén puaꞌamé aráhuaꞌapua. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tatzari, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios tɨ aráhuaꞌapua jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe. \p \v 6 Ajta aꞌujna aꞌu tɨ eꞌevéꞌevee, ayée pu éeneꞌe huámuan á chuaataꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ naa tíꞌimesti, tɨ ajta tíꞌitatzaj. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tetej mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n cristal. \p Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua aráꞌase ɨ́ mej ruuri, aꞌúu mú uhuaꞌúꞌupuꞌujmeꞌecaa tɨ́j naꞌa tiꞌipuaꞌamé ɨ́ ɨpuari. Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa mú tíꞌiseij, nain japua, tɨ́j naꞌa júteꞌɨmua, ajta íiyen chaanaca japua. \p \v 7 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ seɨ́tɨ, ayée pu araseijreꞌe tɨ́j muajye. Ajta ɨ́ tɨ huaꞌapua, ayée pu araseijreꞌe tɨ́j puuya. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ ruuri tɨ huaíca, ayée pu teꞌecánee tɨ́j teáataꞌa, ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ muáacua, ayée pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j cuaꞌɨraꞌave tɨ ráꞌaraꞌive. \p \v 8 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua, ɨ́ mej majta iꞌi ruuri, aꞌɨ́ɨ mú arajsevíca ajtáꞌanájmee. Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa mú tíꞌiseij nainjapua tɨ́j naꞌa júteꞌɨmua, majta íiyen chaanaca japua. Nain tújcaꞌari tzajtaꞌa, majta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú jemin tíꞌichuiicacaꞌa ɨ́ Dios. Camu jaꞌanáj raatapuáꞌajta mej miyen tiꞌichuíica tɨjɨ́n: \q1 Rɨ́ꞌɨ pu tíꞌiseijreꞌe, temuaꞌa pu urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n seijreꞌe, \q1 xɨ́ꞌepɨꞌɨn pu een seijreꞌe tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe ɨ́ tavástaraꞌa, \q1 aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree, \q2 aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ruseɨ́j seijreꞌecaꞌa, tɨ ajta seijreꞌe íjii, \q2 tɨ ajta seíireꞌe aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 9 Majta miyen rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca, majta ranáꞌamicheꞌe, aꞌɨ́ɨ mú majta tíꞌijteujtziꞌireꞌe muáꞌayeꞌi meꞌɨ́jna tɨ aꞌɨ́ɨn ɨpuari jetze acájca, tɨ ajta ruuri tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 10 Matɨ́j menaꞌa miyen rɨcɨ ɨ́ mej muáacua, ɨ́ mej majta ruuri, aꞌɨ́ɨ mú majta miyen rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej vaujsi ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase. Aꞌɨ́ɨ mú aicaújtuuxɨjsin meꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ ɨpuari jetze acájca, mej mi raateánajche meꞌɨ́jna tɨ iꞌi ruuri tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, majta raatátuiireꞌesin ɨ́ jemin ɨ́ tiuꞌujcúrun. Majta miyen tiꞌichuíica tɨjɨ́n: \q1 \v 11 Ayee pu timuaavíjteꞌe múꞌeetzi, \q2 mɨ pej tavástaraꞌa púꞌeen, mɨ pej pajta iꞌi Dios. \q1 Tej ti tiyen rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌan, \q2 tej ti tiyen muanáꞌamicheꞌen. \q1 Pej pi nain jɨ́n antíꞌamuaꞌaréere, \q1 aꞌiné múꞌee pej nain tiúꞌutaahuacaꞌa, \q2 nain ɨ́ tɨ seijreꞌe íjii. \q1 Ayee mú ꞌeen jɨ́n huataseíjre meꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej piyen tiraꞌutéecaꞌane áꞌaxeꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \q1 Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen huátaavijhuacaꞌa. \c 5 \s1 Ɨ́ tɨ jíriꞌi tɨ jetzen téꞌeyuꞌusiꞌi, ajta ɨ́ Cáneꞌa \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni ayén éeneꞌen tiuꞌuséij, tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ acájca ɨ́ ɨpuari jetze, rurɨꞌɨríintaꞌa pu ruꞌitépijcaa ɨ́ yuꞌuxari ɨ́ tɨ ruxɨ́ꞌejtaꞌa téꞌesiɨɨmuaꞌihuacaꞌa, ajta, áꞌavijtiꞌihuacaꞌa arahuaꞌapuáca jɨmeꞌe ɨ́ xɨjca. \p \v 2 Neajta jaꞌatɨ huaseíj tɨ júteꞌe tíꞌivaɨreꞌe. Aꞌɨjna ɨ́ jaꞌatɨ jéꞌecan pu huápɨꞌɨ urácaꞌanée. Caꞌanín pu jɨ́n tiuꞌutáhuau. Ayee pu tɨjɨ́n: \p ―¿Aꞌataani ayén huataújcɨꞌɨpua tɨ aꞌɨ́ɨn raꞌajsiújtzaꞌanaxɨꞌɨn ɨ́ tɨ jɨ́n áꞌaviꞌijtiꞌihuajmee, ajta ɨ́ tɨ raatáxɨjta ɨ́ yuꞌuxari? ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 3 Tɨꞌɨquí ayén teꞌirájraa. Tɨ́j naꞌa aꞌujna jáꞌahuaꞌa u júteꞌe, ajta íiyen chaanaca japua, ajta u tajete, capu méꞌe jaꞌatɨ tɨ ayén tiuꞌutaúcɨꞌɨpua ɨ́ tɨ ayén tiraatáxɨjta, ajta tɨ raꞌuseíj aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa. \p \v 4 Neajta inee, jeíhua nu huápɨꞌɨ neyeinecaꞌa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí rateuveꞌecaꞌa seɨ́j tɨ ayén tiuꞌutaúcɨꞌɨpua ɨ́ tɨ ayén tiraatáxɨjta ɨ́ yuꞌuxari nusu tɨ raꞌuseíj, ajta tɨ raꞌujíjveꞌen. \p \v 5 Tɨꞌɨquí seɨj tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecantacaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ vaujsi, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Capej ayeine. Meꞌecui xaa, aꞌɨ́jna mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n ɨ́ Muajye ɨ́ tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́mej ɨ́ mej Israél jetze airáane, aꞌɨ́jna ɨ́ mej majta miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Aꞌɨjna ɨ́ tɨ David jetze airaújneijte, aꞌɨ́ɨ pu ari tiuꞌutéemuaꞌitɨ tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn ayén tiraꞌajsiújtzaꞌanaxɨꞌɨn ɨ́ taꞌaráhuaꞌapuáca jɨ́n áꞌaviꞌijtiꞌihuajmee, tɨ ajta raatáxɨjta. \p \v 6 Neajta niyen éeneꞌen tiuꞌuséij tɨ́j tiꞌitɨ ɨ́ Cáneꞌa, ayée seijreꞌecaꞌa tɨ́j ɨ́ mej meri raajéꞌica. Aꞌuu pu aꞌutéveecaꞌa jemin ɨ́ ɨpuari. Aꞌɨ́ɨ pu ajta huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej aitecaíjmeꞌecaa aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi. \p Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa, arahuaꞌapuáca pu ájtaꞌehuájmeꞌecaa, ajta arahuaꞌapuájméꞌen pu ájjɨꞌɨsijmeꞌecaa. Ajta aꞌɨ́ɨn jɨꞌɨseáaraꞌan ɨ́ taꞌaráhuaꞌapua, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ɨ́ tɨ nainjapua u yaꞌutaꞌítecaꞌa íiyen chaanaca japua. \p \v 7 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Cáneꞌa, aꞌúu pu aꞌuvéꞌemej aꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ eꞌecájca ɨ́ ɨpuari jetze. Tɨꞌɨquí raꞌancuréꞌepi aꞌɨ́jna ɨ́ yuꞌuxari ɨ́ tɨ rɨꞌɨríintaꞌa seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ɨpuari jetze acájca. \p \v 8 Tɨ́ꞌɨj raꞌancuréꞌepi aꞌɨ́jna ɨ́ yuꞌuxari, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ mú miyen aꞌɨmuá aicaújtuuxɨ meꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cáneꞌa. Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé teꞌitéꞌɨꞌɨcaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ aarpa, majta tuxaꞌa tɨ oro jɨ́n tíꞌitaavijhuacaꞌa. Cuaaneꞌe pu avéꞌejɨstíjmeꞌecaa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ tuxaꞌa. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ cuaaneꞌe, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej raatáhuaviiriꞌi ɨ́ Dios aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \p \v 9 Matɨ́ꞌɨj mi miyen jéjcuacan jɨ́n tiuꞌutáchuiicacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Ayee pu tiraavíjteꞌe pej múꞌee piyen raꞌancuréꞌepin, pajta raatáxɨjta aꞌiné memuaajéꞌica. \q1 Pajta múꞌee, pepuꞌuri tiuꞌutanájchitacaꞌa \q2 peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ áꞌaxuureꞌe \q2 ɨ́ mej jɨ́n téꞌechaꞌɨcaꞌa ɨ́ Dios jemi, \q1 pej pi tiuꞌutátuiireꞌen ɨ́ Dios jemi ɨ́ teɨte \q2 mej nainjapua éꞌemeꞌecan. \q1 Aꞌɨ́ɨ mú huáꞌa jetze ajtémeꞌecan matɨ́j menaꞌa \q2 seɨ́j jetze mej airaújneijte \q1 nusu aꞌachú puaꞌamé ɨ́ mej seɨ́j niuucari jɨ́n tíꞌixaxaꞌa \q1 nusu matɨ́j menaꞌa puaꞌamé \q2 ɨ́ mej teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen. \q1 Aꞌu tɨ naꞌa mej éꞌeseijreꞌe seɨ́j japua ɨ́ chuej, \q2 aꞌúu mú éꞌemeꞌecan. \q1 \v 10 Pajta múꞌee, pepuꞌuri piyen rɨ́ꞌɨ huáꞌuruu \q2 mej mi miyen meꞌɨ́n teɨtestemuaꞌameꞌen \q2 púꞌeeneꞌen muáꞌaraꞌani aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tíꞌaijta, \q1 mej mi majta tiꞌitɨj jɨ́n tiuꞌutévaɨreꞌen \q2 meꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios. \q1 Mɨ majta aꞌɨ́ɨme, aꞌɨ́ɨ mú tiuꞌutaꞌaíjta \q2 íiyen chaanaca japua. \m Ayee mú tiuꞌutáchuiicacaꞌa. \p \v 11 Netɨ́ꞌɨj ni atáneerecaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni huáꞌunamuajriꞌi aꞌɨ́mej ɨ́ mej u ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Mé muꞌiicáa huápɨꞌɨ. Capu aꞌatzu rɨꞌɨrí tɨ huaꞌutéꞌitɨen, ni capu ámitɨeereꞌe aꞌachú mej puaꞌamé. Ayee mú puaꞌamé matɨ́j ɨ́ xuꞌuraꞌave. Aꞌɨ́ɨ mú meꞌuun atavéejmeꞌecaa meꞌɨ́jna jetze ɨ́ ɨpuari, majta aꞌɨ́mej jetze ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, majta aꞌɨ́mej jetze ɨ́ vaujsi. \p \v 12 Aꞌɨ́ɨ mú miyen caꞌanín jɨ́n tiuꞌutáchuiicacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Tichéꞌe tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan teꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa \q2 ɨ́ mej raajéꞌica. \q1 Jee xaa, ayée pu tiraavíjteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ayén tiraꞌancuréꞌan aꞌɨ́jna tɨ Dios jɨ́n tiraꞌíjcateꞌe, \q1 ajta tɨ́j naꞌa tɨ jemin tíꞌiseijreꞌe ɨ́ Dios, \q1 ajta ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutaꞌaíjta, \q1 ajta ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ tɨ jɨ́n nain jɨ́n tiuꞌutémuaꞌitɨn. \q1 Tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan, teajta ahuátatzaahuateꞌen teꞌɨ́jna jemi, \q1 tichéꞌe teajta huátatemuaꞌaveꞌen \q2 teꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cáneꞌa. \m Ayee mú tiuꞌutáchuiicacaꞌa. \p \v 13 Netɨ́ꞌɨj ni niyen tíhuáꞌunamuajriꞌi ɨ́ mej tiꞌichuíica, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé mej u ta japua éꞌeseijreꞌe, majta aꞌɨ́mej mej íiyen seijreꞌe ɨ́ chaanaca japua, majta aꞌɨ́ɨme, matɨ́j puaꞌamé u tajete mej éꞌeseijreꞌe, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej japuan éꞌeseijreꞌe ɨ́ jaj tɨ veꞌée, majta matɨ́j menaꞌa puaꞌamé aꞌaseijreꞌe ɨ́ jaj tzajtaꞌa. Naímiꞌi mú miyen tíꞌichuiicacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan teꞌɨ́jna ɨ́ tɨ acájca ɨ́ ɨpuari jetze, teajta teꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. \q1 Tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan, tichéꞌe teajta rɨ́ꞌɨ tirájchaꞌɨɨ, \q1 teajta rɨ́ꞌɨ tiraateájtuaani, \q1 teajta raatáꞌan tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌareere áꞌaraꞌani tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 14 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, ayée mú tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \p Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi, aꞌɨ́ɨ mú aicaújtuuxɨ, majta raateánajchecaꞌa ɨ́ Dios. \c 6 \s1 Ɨ́ tɨ arahuaꞌapuáca jɨ́n áꞌavijtiꞌihuacaꞌa \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj tɨ aꞌɨ́ɨn Cáneꞌa seɨ́j antínaꞌacacaꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n áꞌavijtiꞌihuacaꞌa ɨ́ yuꞌuxari. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, aj nu ni ráanamuajriꞌi seɨ́j tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej ruuri, ɨ́ mej majta muáacua. Ayee pu caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa. Cu xɨee mej cuj huatéjniuuni. Ayen tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi. \p \v 2 Neajtahuaꞌa nu atáneerecaꞌa tɨ puaꞌa á aꞌutéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ cahuaayuꞌu ɨ́ tɨ cuaínaraꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ avéꞌeca, aꞌɨ́ɨ pu túꞌunamɨꞌɨ huitéchueecaꞌa rumuájcaꞌa jetze. Ajta, aꞌɨ́ɨ pu huirájraa tɨ ij huaꞌantimuáꞌitɨn. Aꞌu tɨ naꞌa pu áꞌuyeꞌicaa ajta naꞌa caí naíjmiꞌica antimuáꞌitɨ. \p \v 3 Tɨꞌɨquí ajtahuaꞌa raꞌantínaꞌacacaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni niyen tiráanamuajriꞌi tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn tɨ huaꞌapua tɨ ajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej ruuri, ɨ́ mej muáacua, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi. \p Single Line Comp \v 4 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa, seɨj pu huirájraa ɨ́ cahuaayuꞌu tɨ paꞌuseáararaꞌa. Ajta ayée pu tiraatáꞌa aꞌɨ́jna tɨ avéꞌeca tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén huaúꞌɨtziiteꞌen ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen seijreꞌe i chaanaca japua mej mi caí chéꞌe ruꞌihuaamuaꞌa muáꞌaraꞌani sino mej mi huaújcuiꞌini seɨj ajta seɨj. Aꞌɨ́ɨ pu jɨ́n, aꞌɨ́ɨ pu raꞌancuréꞌechui seɨ́j ɨ́ chun ɨ́ tɨ veꞌée, ɨ́ tɨ ajta teꞌejcamɨ́ɨmɨjmee ruxɨ́ꞌejtaꞌa. \p \v 5 Aj pu ꞌi huaícacajetze raꞌantínaꞌacacaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni niyen tiráanamuajriꞌi tɨ ajta seɨj tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej ruuri, ɨ́ mej muáacua, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi. \p Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa atáneerecaꞌa. Meꞌecui xaa, á pu aꞌutéjvee seɨj ɨ́ cahuaayuꞌu tɨ xuꞌumuaraꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ avéꞌeca, aꞌɨ́ɨ pu ráachuisimeꞌe ɨ́ mej jɨ́n teꞌecáꞌitɨeera. \p \v 6 Netɨ́ꞌɨj ni jaꞌatɨ huánamuajriꞌi. Cu xɨee huáꞌa tzajtaꞌa áꞌa tejaꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ mej ruuri, aꞌɨ́mej ɨ́ mej muáacua. Ayen tɨjɨ́n: \p ―Sei medida ɨ́ triigu, ayée pu cheꞌatá naꞌa tiꞌijnáache aꞌame tɨ́j jaꞌatɨ ayén tiraamuáꞌitɨn seɨ́j xɨcaj jɨmeꞌe. Ajta hui huaíca medida ɨ́ triigu tɨ tɨ́tɨꞌɨjméꞌen huíjmuaiyujme, ayée pu cheꞌatá naꞌa tiꞌijnáache aꞌame tɨ́j jaꞌatɨ ayén tiraamuáꞌitɨn seɨ́j xɨcaj jɨmeꞌe. Mɨ seajta múꞌeen, caxu yáꞌujɨpuan aꞌu mej tejéꞌehuasteꞌe aceituuna tiꞌitɨ naꞌari uuva tiꞌitɨ sino michéꞌe meꞌɨ́jna jɨ́n huateújvaɨreꞌen. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 7 Tɨꞌɨquí ayén ɨ́ tɨ muáacua antínaꞌacacaꞌa. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén raꞌantínaꞌacacaꞌa, aj nu ni ráanamuajriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ muáacua tɨ ajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej ruuri. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi. \p \v 8 Neajtahuaꞌa nu atáneerecaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj neꞌɨ́jna ɨ́ cahuaayuꞌu ɨ́ tɨ cɨ́j tíꞌiteuumuaraꞌa. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ avéꞌeca, ayée pu ántehuaa tɨjɨ́n I nej huáꞌacuiꞌica. Ajta ɨ́ seɨj ɨ́ tɨ cujtaꞌan huaméꞌecaa, ayée pu ajta ántehuaa tɨjɨ́n I nej huáꞌa chiꞌij púꞌeen ɨ́ mɨꞌɨchite. Dios pu ayén huaꞌutáꞌa mej mi meꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareere jeꞌicáj aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ teɨte íiyen chaanaca japua mej mi huáꞌucuiꞌini aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiújneꞌusiꞌiteꞌen nusu tujri jɨmeꞌe naꞌari cuíꞌiniꞌiraꞌa jɨmeꞌe o aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ tiꞌitén ɨ́ mej tíꞌitecɨꞌɨmeca. \p \v 9 Tɨꞌɨquí ɨ́ taꞌanxɨ́vi antínaꞌacacaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni neꞌɨ́mej huaseíj ɨ́ huáꞌaxɨejniuꞌuca aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌɨ́jna jɨ́n huácuiihuacaꞌa meꞌɨ́jna mej raꞌaráꞌastijre meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios, majta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raꞌancuréꞌa ɨ́ niuucari Cɨríistuꞌu tɨ raateájtuaa ɨ́ huáꞌa jemi. Majta aꞌɨ́mej, án mú eꞌejtéꞌecaꞌa ɨ́ ɨpuari jete. \p \v 10 Majta caꞌanín jɨ́n jíjhuacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Tavastaraꞌa, mɨ pej rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n seijreꞌe, mɨ pej tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌixaxaꞌa, ¿aꞌachúni auj áꞌateeri ajta penaꞌa caí piyen tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen peꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ mej táacuii, pej pi puaíjtzi huaꞌutáꞌan peꞌɨ́mej ɨ́ mej án japuan huachéjme aꞌánna chaanaca japua? \p \v 11 Tɨꞌɨquí huaꞌuréꞌepijte ɨ́ cɨ́ɨxuri ɨ́ tɨ tɨ́tɨꞌɨjme, tɨ ajta tíꞌicuaina. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa mej nuꞌu mauj aꞌatzu tiuꞌuchúꞌeveꞌen ajta naꞌa caí ayén teꞌaraúrasten aꞌachú tɨ ari huáꞌuxɨꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej ruxɨ́ꞌej tiꞌitɨj jɨ́n tíꞌivaɨreꞌecaꞌa, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ huáꞌaꞌihuaamuaꞌa ɨ́ mej miyen cheꞌatá menaꞌa éeniꞌicɨꞌe cuiꞌini matɨ́j aꞌɨ́ɨme. \p \v 12 Tɨꞌɨquí ɨ́ taꞌarájsevi antínaꞌacacaꞌa. Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa atáneerecaꞌa. Meꞌecui xaa neꞌu. Jéꞌecan pu huápɨꞌɨ huateújcaꞌatzɨ ɨ́ chaanaca. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨcaj, huatéxuꞌumuarecaꞌa. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ xuꞌumua ɨ́ mej jɨ́n tiꞌiteújcheꞌetehuaꞌa muáꞌayeꞌi tɨ puaꞌa maújxɨeemɨjteꞌe. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ máxcɨraꞌi, aꞌɨ́ɨ pu huatépaꞌurecaꞌa. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j xúureꞌe. \p \v 13 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ xuꞌuraꞌave, aꞌɨ́ɨ mú miyen cheꞌatá menaꞌa éꞌejvatzɨjxɨ ɨ́ chuej japua tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tácaꞌiraꞌan ɨ́ huaréj tɨ auj seijreꞌe tɨ́ꞌɨj huáseeviꞌi áꞌayeꞌi. Tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn cɨ́yeꞌaraꞌan huataújruureajxɨꞌɨn eeca jɨmeꞌe, naíjmiꞌi pu cávaɨjtzi ɨ́ tácaꞌiraꞌan. \p \v 14 Ajta ɨ́ ta japua tɨ tejéꞌeseijreꞌe, aꞌɨ́ɨ pu eꞌehuaújpuaꞌarixɨ. Ayee pu cheꞌatá naꞌa huatéeseijre tɨ́j ajta jaꞌatɨ yuꞌuxari huatéejire. Ajta tɨ́j naꞌa aꞌutɨ́ aꞌu jɨrime, ajta tɨ́j naꞌa aꞌutɨ́ eꞌerahuáchijmee ɨ́ jaj japua, naíjmiꞌi pu huaréꞌaxɨ. Capu chéꞌe muꞌu éꞌe seíireꞌe jáꞌaraa ɨ́ jɨrí. \p \v 15 Majta naímiꞌi ɨ́ mej yen japuan seijreꞌecaꞌa íiyen chaanaca japua, á mú ahuaúravaatacaꞌa jáꞌahuaꞌa teástaꞌana tzajtaꞌa, majta jaij tzajtaꞌa aꞌujna jɨrí jetze. Ayee mú huarɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tiꞌitɨj jɨ́n títetateí, tɨ puaꞌa tajtuhuan púꞌeen nusu presideente púꞌeen naꞌari ɨ́ mej tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ xantaaruꞌu nusu ɨ́ mecaí mej chíjteaani púꞌeen nusu ɨ́ mej jeíhua rucacaꞌanéjme. Naímiꞌi matɨ́j menaꞌa puaꞌamé yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua, miyen huateúravaatacaꞌa. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa ruxɨ́ꞌej menaꞌa áꞌujujhuaꞌaneꞌe aꞌij tɨ tihuaꞌaráanajche, naꞌari caꞌanéeri mú jɨ́n tíꞌimuarɨꞌecaꞌa. \p \v 16 Ayee mú tihuaꞌutajé meꞌɨ́jna ɨ́ jɨrí, majta meꞌɨ́jna ɨ́ tetej tɨjɨ́n: \p ―Setáꞌaj yeehui ta japua rájveti sej si taꞌavéꞌenan tɨ ij caí taaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ acájca ɨ́ ɨpuari japua, ajta tɨ ij caí puaíjtzi táacɨꞌɨti aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cáneꞌa ɨ́ tɨ ari niuꞌucamɨꞌɨ. \p \v 17 Jee xaa, puꞌuri yeehui ayén tejaꞌuréꞌene aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌa mej jetzen puaíjtzi taatáꞌasin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej meri níniuꞌucacu, majta capu jaꞌatɨ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ teꞌutáviicuaꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe. \c 7 \s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, ɨ́ tɨ Dios huaꞌavéꞌejajpuaxɨ \p \v 1 Neajta áꞌiyen muáacuaca huaseíj ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Aa mú aꞌutéꞌuucaꞌa. Seɨj pu aꞌuun jéꞌeseijreꞌecaꞌa u jetze pújmeꞌen Teijmataꞌa, ajta seɨj aꞌujna jáꞌahuaꞌa Huáahuata pújmeꞌen, ajta seɨj Cuameche pújmeꞌen. Ajta ɨ́ seɨj, aꞌúu pu aꞌutéveecaꞌa Tzareemeꞌen pújmeꞌen. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua, aꞌɨ́ɨ mú caí huaꞌatáꞌacareꞌe ɨ́ eeca tɨ huatáꞌeecare ɨ́ chuej japua naꞌari ɨ́ jaj japua nusu cɨyej tzajtaꞌa. \p \v 2 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huaseíj tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Aꞌuu pu pújmeꞌen eꞌevéꞌemeꞌecaa aꞌu tɨ ꞌaíjninei ɨ́ xɨcaj. Aꞌɨ́ɨ pu ruꞌiteátɨɨcaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n Dios huaꞌajtiyúꞌuxaxɨj huáꞌacuaatzeꞌe tɨ ayén téꞌaxa mej nuꞌu teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen. Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn tevi ayén caꞌanín jɨ́n huaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareerecaꞌa mej aꞌij puaꞌa ráaruuren ɨ́ chaanaca, majta ɨ́ jaj tɨ veꞌée. \p \v 3 Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Caxu xɨ puaíjtzi raatáꞌa ɨ́ chaanaca naꞌari ɨ́ jaj tɨ veꞌée nusu ɨ́ cɨyej ajta tenaꞌa caí huaꞌajtiyúꞌuxaxɨꞌɨn huáꞌacuaatzeꞌe teꞌɨ́mej ɨ́ mej ravaɨreꞌe ɨ́ taDioj. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 4 Netɨ́ꞌɨj ni niyen tiráanamuajriꞌi aꞌachú mej puaꞌamé ɨ́ tɨ huaꞌajtiyúꞌuxaxɨj ɨ́ huáꞌacuaatzeꞌe. Ayee mú puaꞌaméca aꞌachú cumu anxɨ́te japuan huaꞌapuate japuan muáacua viꞌiraꞌa. Aꞌɨ́ɨ mú huáꞌa jetze ajtémeꞌecan matɨ́j menaꞌa teɨtestemuaꞌameꞌen mej púꞌeen ɨ́ mej airaújneijte meꞌɨ́jna jetze ɨ́ Israél. \p \v 5 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Judá, ayée mú aráꞌaxcaa tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Rubén, ayée mú cheꞌatá aráꞌaxcaa tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Gad, ayée mú majta aráꞌaxcaa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. \p \v 6 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Aser, ayée mú cheꞌatá menaꞌa aráꞌaxcaa tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Neftalí, ayée mú cheꞌatá menaꞌa aráꞌaxcaa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta mú miyen cheꞌatá menaꞌa aráꞌaxcaa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ Manasés. \p \v 7 Aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ seica, ɨ́ mej Simeón jetze airaújneijte, ayée mú majta aráꞌaxcaa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Leví jetze airaújneijte, ayée mú cheꞌatá menaꞌa aráꞌaxcaa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Isacar jetze airaújneijte, ayée mú cheꞌatá aráꞌaxcaa tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa. \p \v 8 Naímiꞌi mú miyen tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua viꞌiraꞌa araꞌástɨmeꞌecaa aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen ɨ́ mej Zabulón jetze airaújneijte, majta ɨ́ mej meꞌɨ́jna jetze airaújneijte ɨ́ José, ayée mú cheꞌatá aráꞌaxcaa matɨ́j ɨ́ seica. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Benjamín jetze airaújneijte, ayée mú cheꞌatá menaꞌa aráꞌaxcaa. \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej muꞌíi ɨ́ mej majta cuaiínaviꞌin tiꞌitéechen \p \v 9 Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa atáneerecaꞌa, neajta huaꞌuseíj ɨ́ seica ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa. Ayee mú temuaꞌa tíꞌitemuꞌiicaa. Capu rɨꞌɨríistacaꞌa tɨ jaꞌatɨ huaꞌutéꞌitɨen. Aꞌu tɨ naꞌa mú éꞌemeꞌecantajmeꞌecaa, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ teɨte ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ teɨte ɨ́ mej seɨcɨé tíꞌijyeꞌira, majta naíjmiꞌi mej seɨcɨé tíꞌixaxaꞌa. Aꞌuu mú aꞌutéꞌuucaꞌa jemin ɨ́ Cáneꞌa. Aꞌɨ́ɨ mú cuaiínaviꞌin tiꞌitechéjmeꞌecaa aꞌɨ́ɨme, majta tacɨ́j mú huiitepíijmeꞌecaa. \p \v 10 Caꞌanín mú jɨ́n miyen tíꞌitejijhuacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Caꞌanéeri pu jɨ́n tuꞌirájtuaa aꞌɨ́jna ɨ́ taDioj ɨ́ tɨ acájca ɨ́ ɨpuari jetze, \q1 ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. \p \v 11 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, aꞌɨ́ɨ mú atavéejmeꞌecaa aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ ɨpuari, majta aꞌu mej aꞌutéꞌuucaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri. Matɨ́ꞌɨj mi aicaújtuuxɨ ɨ́ jemin ɨ́ tɨ acájca ɨ́ ɨpuari jetze mej mi raateánajche ɨ́ Dios. \p \v 12 Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \q1 Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. \q1 Tuꞌuri tiyen rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌasin, \q2 teajta tiyen rɨ́ꞌɨ tiyaꞌuseíira táꞌajuꞌun, \q2 aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu nain téꞌumuaꞌaree. \q1 Aꞌɨ́j tu jɨ́n tiyen rɨ́ꞌɨ tiratáꞌacareꞌe táꞌajuꞌun, \q2 teajta rɨ́ꞌɨ tiraatetúutuhuaꞌa táꞌajuꞌun. \q1 Aꞌɨ́ɨ pu taDioj jemi seíireꞌe aꞌame ɨ́ \q2 muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan, ajta ɨ́ caꞌaníjraꞌa \q2 tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 13 Aj pu ꞌi seɨj ɨ́ tɨ vástacɨraꞌi ayén tinaataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: \p ―¿Aꞌatéenni mej púꞌeen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej cuaiínaviꞌin tiꞌitechéjme? ¿Aꞌuné jetze maꞌuvéꞌejuꞌun? \p \v 14 Netɨ́ꞌɨj ni niyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Múꞌee vástaꞌa, múꞌee pej ramuaꞌaree pej piyen tinaatáꞌixaateꞌen. \p Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Aꞌii mú hui meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ mej teꞌutáviicuaꞌiriꞌi ɨ́ mej jeíhua huápɨꞌɨ rajpuaíitzi muáꞌaraa. Aꞌii mú meri tiuꞌujáꞌusi ɨ́ tiúꞌujcɨɨxu, majta tiúꞌucuaiinare ɨ́ tihuáꞌacɨɨxu meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raꞌaráꞌastijre meꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu ɨ́ tɨ huáꞌa jetze meꞌecan huamɨ́ꞌɨ. \p \v 15 ’Aꞌɨ́j mú hui jɨ́n miyen íiye seijreꞌe jemin ɨ́ ɨpuari tɨ jetzen acájca aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Aꞌɨ́ɨ mú majta ravaɨreꞌe teyujtaꞌa aꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn Dios éꞌeseijreꞌe. Nain tújcaꞌari tzajtaꞌa, majta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, aꞌúu mú ravaɨreꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨpuari jetze tɨ acájca, aꞌɨ́ɨ pu huáꞌachaꞌɨɨn aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ruseɨ́j huáꞌa jemi huateáturaasin. \p \v 16 ’Camu hui chéꞌe huatatújritzeꞌesin, camu majta chéꞌe huataꞌíꞌicu. Capu ajta chéꞌe huáꞌacucuiꞌi aꞌame ɨ́ huaꞌamuꞌúu ɨ́ xɨcaj jɨmeꞌe. Capu ajta chéꞌe huaꞌataíixɨꞌɨra aꞌame ɨ́ xɨcaj. \p \v 17 ’Aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu Cáneꞌa aꞌɨ́jna jetze á aꞌutéjvee ɨ́ ɨpuari. Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌachaꞌɨɨ aꞌame. Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌaviꞌitɨn aꞌájna aꞌu tɨ jéꞌejmuaa ɨ́ mej jɨ́n ruuri muáꞌaraꞌani. Ajta aꞌɨ́ɨn Dios, aꞌɨ́ɨ pu rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌasin mej mi caí chéꞌe tiꞌitɨ jɨ́n ruxɨéemɨsteꞌe. \c 8 \s1 Ɨ́ tɨ jɨ́n aráhuaꞌapua áꞌavijtiꞌihuacaꞌa, ajta ɨ́ cɨ́tziveꞌeri \p \v 1 Tɨꞌɨquí aꞌɨ́ɨn Cáneꞌa raꞌantínaꞌacacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n áꞌavijtiꞌihuajmeꞌecaa, aꞌɨ́jna ɨ́ taꞌaráhuaꞌapua. Aj pu ꞌi nainjapua tiuꞌupuáꞌareajraa u júteꞌe. Ayee pu áꞌatee aꞌachú cumu jáꞌitaꞌa hora tɨ caí tiꞌitɨ namuajreꞌecaꞌa. \p \v 2 Netɨ́ꞌɨj ni huaꞌuseíj ɨ́ mej aráhuaꞌapua, ɨ́ mej majta tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Aꞌɨ́ɨ mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej Dios jemi huatéꞌuuca. Matɨ́ꞌɨj mi teꞌencuréꞌɨ ɨ́ trompeeta, ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua. \p \v 3 Aj pu ꞌi seɨj mú aꞌuvéꞌemej tɨ ajta tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Aꞌɨ́ɨ pu jetzen ajteechaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Ajta tiꞌitɨ huiitéjajnacaꞌa cɨ́tziveꞌeri. Seɨ́j pu raatatɨ́ste ɨ́ cuaaneꞌe tɨ ij aꞌɨ́jna rajnájchiteꞌen aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n raatáhuaucareꞌe ɨ́ Dios jemi matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ huaꞌaniuuca, án pu jéꞌeseijreꞌecaꞌa japuan aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ oro jɨ́n taavíjhua ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca tɨ ajta jemin aꞌutéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ ɨpuari. \p \v 4 Aj pu ꞌi temuaꞌa téꞌejcɨtziujtarixɨ aꞌɨ́jna ɨ́ cuaaneꞌe aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n raatáhuaucareꞌe ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́j pu jetzen ájcɨtziujtarecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ muájcaꞌareꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. \p \v 5 Aj pu ꞌi rájtɨɨ aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́tziveꞌeri, ajta raꞌavéꞌejɨste aꞌɨ́jna ɨ́ taij tɨ aꞌuun aꞌuvéꞌemej aꞌɨ́jna japua ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Aj pu ꞌi á yaꞌucáaxɨre ɨ́ chaanaca japua. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, aj nu ni ráanamuajriꞌi. Cu xɨee muatéjniuu. Jéꞌecan pu temuaꞌa tiꞌitécaꞌarajnajmeꞌe. Majta témaxcavaꞌaraꞌa. Ajta huateújcaꞌatzɨjxɨ ɨ́ chaanaca. \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ trompeeta ɨ́ mej teꞌitéꞌɨꞌɨcaꞌa \p \v 6 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase, ɨ́ mej majta tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej trompeeta teꞌitéꞌɨꞌɨcaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú rɨ́ꞌɨ huaújruu mej mi meꞌɨ́jna tzajtaꞌa ucáajijhua. \p \v 7 Ajta aꞌɨ́jna taꞌamuájca, aꞌɨ́ɨ pu ucájijhuacaꞌa aꞌɨ́jna tzajtaꞌa ɨ́ trompeeta. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, matɨ́ꞌɨj mi téetej cáavatzɨ aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ taij, xúureꞌe tɨ ranaxca. Nainjapua pu huavátzɨ íiyen chaanaca japua. Ajta jeꞌicáj pu tiuꞌuréꞌataa. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cɨyej, jeꞌicáj pu ajta tiuꞌuréꞌataa. Ajta ɨ́ ɨxaj, naímiꞌi pu huaréꞌataa aꞌɨ́jna. \p \v 8 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ huaꞌapua ɨ́ tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, aꞌɨ́ɨ pu ajta ucájijhuacaꞌa aꞌɨ́jna tzajtaꞌa ɨ́ trompeeta. Ajta tiꞌitɨ pu ateájrɨe ɨ́ jaj jetze ɨ́ tɨ veꞌée. Cu xɨee jɨrí naꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ tɨ ajta teátaasimeꞌe. Tɨꞌɨquí á aꞌucájrupi á jaataꞌa. Aj pu ꞌi jeꞌicáj seɨcɨé huaújruu ɨ́ jaj tɨ́j xúureꞌe. \p \v 9 Majta jeꞌicáj mú huácuii ɨ́ mej meꞌuun éꞌechejcaꞌa. Majta, meꞌɨ́n ɨ́ baarcu ɨ́ mej japuan éꞌecɨɨnecaꞌa ɨ́ jaj, jeꞌicáj mú majta huateánaꞌaxɨ. \p \v 10 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ huaíca, aꞌɨ́ɨ pu ajta ucájijhuacaꞌa aꞌɨ́jna tzajtaꞌa ɨ́ trompeeta. Jɨ́meꞌen puꞌu ucájijhuacaꞌa, aj pu ꞌi xuꞌuraꞌave tɨ veꞌée eꞌicájve u júteꞌe. Ayee pu téꞌataacaꞌa tɨ́j tatzari. Aj pu ꞌi á eꞌerájve jeꞌicáca japua ɨ́ játeꞌana, ajta jeꞌicáca japua aꞌu tɨ eꞌejaíxaviꞌijme. \p \v 11 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xuꞌuraꞌave, ayée pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Taꞌantzíjviꞌi. Jeꞌicáj pu antzíiviꞌi jáꞌaraa ɨ́ jaj. Majta ɨ́ teteca, muꞌiitɨ́ mú huácuii meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raꞌí meꞌɨ́jna ɨ́ jaj ɨ́ tɨ antzíjviꞌi. \p \v 12 Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ muáacua, aꞌɨ́ɨ pu ajta ucájijhuacaꞌa ɨ́ trompeeta jetze. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, tiꞌitɨ pu raꞌajteátuꞌa ɨ́ xɨcaj, ajta ɨ́ máxcɨraꞌi, ajta jeꞌicáj ɨ́ xuꞌuraꞌave mej mi caí chéꞌe miyen aꞌatáatɨmeꞌeni. Jeꞌicáj tújcaꞌari tzajtaꞌa, camu chéꞌe áꞌataacaꞌa, ajta jeꞌicáj tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, camu majta chéꞌe áꞌataacaꞌa. \p \v 13 Netɨ́ꞌɨj ni niyen áꞌujneerecaꞌa. Júteꞌɨmua pu seɨ́j ráꞌaraꞌacaꞌa ɨ́ cuaꞌɨraꞌave. Netɨ́ꞌɨj ni niyen ráanamuajriꞌi tɨ ayén tíꞌixajtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Cuiꞌi xaa, cuiꞌi xaa, cuiꞌi xaa, aꞌɨ́ɨme hui ɨ́ mej íiyen japuan huachéjme ɨ́ chaanaca, aꞌiné jeíhua mú hui rajpuaíitzi muáꞌajuꞌu matɨ́ꞌɨj miyen ucáajijhua ɨ́ seica ɨ́ mej huaíca ɨ́ trompeeta jetze. Puꞌuri hui tɨ́n ayén tejaꞌuréꞌenejsin. \c 9 \p \v 1 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn taꞌanxɨ́vi ayén ucájijhuacaꞌa ɨ́ trompeeta jetze. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, netɨ́ꞌɨj ni raaseíj ɨ́ xuꞌuraꞌave tɨ ari eꞌicájve u júteꞌe, ajta án eꞌerájve ɨ́ chaanaca japua. Ajta aꞌɨ́ɨn, aꞌɨ́ɨ pu raꞌancuréꞌechui aꞌɨ́jna ɨ́ yaavi ɨ́ tɨ jɨ́n raꞌantácuuna aꞌu tɨ eꞌetécun tɨ caí ayén téꞌemitɨeereꞌe aꞌachú tɨ ucátee. \p \v 2 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨ pu ayén raꞌantacú aꞌɨ́jna tɨ eꞌetécun tɨ ayén caí ámitɨeereꞌe aꞌachú tɨ ucátee. Jɨ́meꞌen puꞌu raꞌantacú, ayée pu huitácɨtziujtarecaꞌa tɨ́j teꞌitácɨtziúuta áꞌayeꞌi ɨ́ hoorno tzajtaꞌa tɨ veꞌée. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨcaj, ajta ɨ́ máxcɨraꞌi, aꞌɨ́ɨ mú aꞌutanámiꞌihua muáꞌaraa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨtzij tɨ aitácɨtziujtacaꞌa aꞌujna aꞌu tɨ eꞌetécun. \p \v 3 Matɨ́ꞌɨj mi vítziꞌise huiitacɨ́ cɨtzij tzajtaꞌa. Ayee mú tihuaꞌutáꞌa mej mi miyen tiúꞌucheꞌeveꞌen matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ teaxcáte. \p \v 4 Ayee mú tihuaꞌuꞌíjca mej nuꞌu caí aꞌij puaꞌa raruure ɨ́ ɨxaj tɨ ájninei ɨ́ chuej japua naꞌari tuꞌupi tiꞌitɨ nusu cɨyej. Aꞌii muꞌu nuꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej aꞌij puaꞌa huáꞌaruuren, aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte ɨ́ tɨ caí téꞌeyuꞌusiꞌi huáꞌacuaatzi jetze mej nuꞌu teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. \p \v 5 Ayee mú tihuaꞌutáꞌa mej miyen áꞌateeri aꞌachú cumu anxɨ́j máxcɨraꞌi mej puaíjtzi huaꞌutáꞌan ɨ́ teteca. Majta, camu miyen tihuaꞌutáꞌa mej huáꞌucuiꞌini. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ mej jɨ́n puaíjtzi huaꞌutáꞌasin, ayée pu cheꞌatá naꞌa ꞌeen tɨ puaꞌa teáxca raacheꞌen ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 6 Ayee pu téꞌeme aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌa jetze. Ayee mú rahuauni ɨ́ teteca mej huácuiꞌini. Mɨ ajta, capu aꞌij tiuꞌutárɨꞌɨriistari. Jéihua mú huápɨꞌɨ jetzen áꞌujcaꞌane mej huácuiꞌini mej mi caí chéꞌe rajpuaíjtzi. Mɨ majta, caꞌanéeri mú jɨ́n teꞌutáviicuaꞌira. \p \v 7 Majta meꞌɨ́n vítziꞌise, ayée mú seijreꞌecaꞌa matɨ́j cahuaayuꞌuse ɨ́ mej meri huaꞌacáanajxɨ mej mi japuan huanéꞌuseꞌen. Tiꞌitɨ mú aveꞌerújteꞌemeꞌecaa ɨ́ rumuꞌúu jetze. Ayee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j curuun tɨ oro jɨ́n taavíjhuacaꞌa. Ajta, huaꞌaneerime ayén seijreꞌecaꞌa matɨ́j teɨte. \p \v 8 Ayee mú majta éeneꞌe cácɨpuacaꞌa matɨ́j ꞌuuca, majta miyen éeneꞌe antátamejcaꞌa matɨ́j muajyéte. \p \v 9 Nainjapua mú tiꞌicácaujnacaa tiꞌitɨj jɨmeꞌe tɨ́j tepúustiꞌi púꞌeeneꞌe. Majta, jeíhua huápɨꞌɨ cáꞌarajnacaꞌa matɨ́ꞌɨj tiráꞌaraꞌixɨ. Yee pu ꞌeeneꞌe namuajreꞌecaꞌa matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ cahuaayuꞌuse ɨ́ mej caꞌanín jɨ́n ruꞌuvéꞌejaapuajmeꞌe ɨ́ carreta ɨ́ mej tzajtaꞌan huatéꞌuucaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej unéꞌuseꞌen. \p \v 10 Ayee mú éeneꞌe huácuasi matɨ́j teaxcáte. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ huáꞌamuarɨꞌeriꞌiraꞌa ɨ́ mej jɨ́n miyen éeneꞌe áꞌateeri anxɨ́j máxcɨraꞌi mej puaíjtzi huaꞌutáꞌasin ɨ́ teteca, aꞌɨ́ɨ pu huáꞌacuasi seijreꞌe. \p \v 11 Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tihuáꞌaijteꞌe, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree aꞌujna tɨ eꞌetécun tɨ caí ámitɨeereꞌe aꞌachú tɨ caj ucátee. Ayee pu ántehuaa huaꞌaniuuca jɨmeꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ Hebreos tɨjɨ́n Abadón. Ajta huaꞌaniuuca jɨmeꞌe ɨ́ Griego, ayée pu ántehuaa tɨjɨ́n Apolión. Ayee pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: Aꞌɨjna tɨ eꞌihuajéꞌica. \p \v 12 Puꞌuri seɨ́j mú áꞌume ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíitzi muáꞌaraꞌani. Ajta aúcheꞌe huaꞌapua áꞌatura tɨ ayén tejaꞌuréꞌenen. \p \v 13-14 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn tɨ arájsevi, aꞌɨ́ɨ pu ajta ucájijhuacaꞌa ɨ́ trompeeta jetze. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén ucájijhuacaꞌa, netɨ́ꞌɨj ni jaꞌatɨ huánamuajriꞌi tɨ aꞌuun tíꞌixajtacaꞌa aꞌu tɨ aꞌutéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Ayee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna tɨ ucájijhuacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj huáꞌijxɨstaxɨꞌɨn aꞌɨ́mej ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej majta aiteánamiꞌi aꞌujna vejliꞌi játeꞌana jetze tɨ veꞌée tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Eufrates. \p \v 15 Aj pu ꞌi huáꞌuxɨstacaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej muáacua, ɨ́ mej majta aiteánamiꞌihuacaꞌa ajta naꞌa caí aꞌájna tejaꞌuréꞌenen ɨ́ xɨcáaraꞌan mej jetzen huácuiꞌini jeꞌicáj ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen japuan huachéjme. Puꞌuri pɨ́tiꞌihuaújxɨꞌepɨꞌɨntare aꞌatzaj tɨ puaꞌa, tiꞌitáani xɨcáaraꞌan, ajta tiꞌitáani máxcɨraꞌiraꞌan, ajta tiꞌitáani nineꞌiraꞌa tɨ ayén huárɨni. \p \v 16 Majta meꞌɨ́n ɨ́ xantaaruꞌu, ɨ́ mej avéꞌeteꞌete, ayée mú aráꞌasecaꞌa aꞌachú cumu seité viꞌiraꞌa puaꞌamé mej méꞌe, majta ayée mú puaꞌamé aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa viꞌiraꞌa ɨ́ mej miyen puaꞌamé mej méꞌe. Ayee nu tiúꞌunamuajriꞌi aꞌachú mej puaꞌamé aráꞌasecaꞌa. \p \v 17 Neajta, ayée nu éeneꞌe huaꞌuseíj ɨ́ cahuaayuꞌu netɨ́ꞌɨj niyen tiúꞌumaaracaꞌa. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej avéꞌeteꞌete, ayée mú anteújna ɨ́ rútaviitzeꞌe tiꞌitɨj jɨmeꞌe tɨ ayén seijreꞌe tɨ́j taij tɨ áꞌataa, ajta ɨ́ tɨ cuatujmua, ajta ɨ́ tɨ teúumua. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ cahuaayuꞌu, ayée mú ꞌeeneꞌe huíjmuꞌuu matɨ́j muajyéte. Ajta ɨ́ tɨ án huáꞌateneꞌe jetze aíjnineicaꞌa ɨ́ taij, jamuan ɨ́ cɨtzij, ajta aꞌɨ́jna tɨ teúumua tɨ ayén téꞌeeca tɨ́j tepúustiꞌi. \p \v 18 Matɨ́ꞌɨj jeꞌicáj huácuiihuacaꞌa ɨ́ teteca ɨ́ tɨ huaíca jetze ɨ́ mej jɨ́n puaíjtzi huaꞌutáꞌa, aꞌɨ́jna jɨ́n ɨ́ taij, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ cɨtzij, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ayén téꞌeeca tɨ́j tepúustiꞌi, tɨ́j naꞌa puaꞌamé aíjnineicaꞌa án huáꞌateniꞌitzeꞌe ɨ́ cahuaayuꞌu. \p \v 19 Jee xaa neꞌu, ayée mú tiraayɨ́ꞌɨtɨ mej titéecuiꞌini meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ruteneꞌe. Ayee mú majta éeneꞌe huácuasi matɨ́j cuꞌucuꞌuse, majta miyen éeneꞌe huíjmuꞌuu. Majta ɨ́ mej jɨ́n puaíjtzi huaꞌutáꞌa ɨ́ teteca. \p \v 20 Majta meꞌɨ́n ɨ́ seica ɨ́ mej yen japuan seijreꞌecaꞌa íiyen chaanaca japua, ɨ́ mej caí huácuiihuacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa, camu raatéxɨeehuatacaꞌa ɨ́ mej tiꞌitɨ huátaahuan ɨ́ tɨ caí Dios púꞌeen. Camu majta raatapuáꞌajtacaꞌa mej miyen ranáꞌamicheꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu naꞌari meꞌɨ́ɨme ɨ́ tiꞌitɨ téviraꞌa tɨ ayén taavíjhua oro jɨmeꞌe naꞌari plata jɨmeꞌe nusu cobre jɨmeꞌe caꞌɨ́n tetej jɨmeꞌe o cɨyej jɨmeꞌe, tiꞌitɨ tɨ naꞌa, mej caí atanéjneꞌe. Camu majta huiteánajcaꞌamua. Camu majta racɨ́ɨnivejme. \p \v 21 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨte, camu majta raatapuáꞌajtacaꞌa mej caí tíꞌitecuiꞌica. Majta meꞌɨ́jna ɨ́ chahuaiiri camu majta raatapuáꞌajtacaꞌa mej caí ramuarɨꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tiuꞌutéhuaꞌitacaꞌa tɨ́ꞌij araúrasten ɨ́ huaꞌayeꞌira. Majta ɨ́ teɨte, maucheꞌe mú miyen ruxánaꞌacɨreꞌecaꞌa, majta tiúꞌunahuaꞌiracaꞌa. \c 10 \s1 Ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, ajta aꞌɨ́jna tɨ jíriꞌi tɨ ajta jetzen téꞌeyuꞌusiꞌi \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa seɨ́j huaseíj tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Jéꞌecan pu rucaꞌané aꞌɨ́jna, ajta júteꞌe pu veꞌecámeꞌecaa. Jaitɨri pu racánajcaꞌa, ajta cuꞌuxaí ataviɨ́jcaꞌa ɨ́ muꞌúuraꞌan jetze. Ayee pu téꞌajtaaveꞌe ɨ́ néerimeꞌaraꞌan tɨ́j ɨ́ xɨcaj, ajta ayén seijreꞌecaꞌa ɨ́ ɨɨcájraꞌan tɨ́j tiꞌitɨ tɨ teátaasin. \p \v 2 Aꞌɨ́ɨ pu ruꞌitépijcaa ɨ́ rumuájcaꞌa jetze ɨ́ yuꞌuxari tɨ cɨ́lieen. Puꞌuri autácuuriꞌihuacaꞌa. Aj pu ꞌi eꞌeraꞌɨ́ɨcatacaꞌa ɨ́ jaj japua ɨ́ tɨ veꞌée aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ruꞌɨ́ɨca rurɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen. Aꞌɨ́ɨ pu ajta eꞌeraꞌɨ́ɨcatacaꞌa ɨ́ chuej japua ɨ́ seɨ́j jɨmeꞌe ɨ́ ruꞌɨ́ɨca ruꞌúutataꞌa pújmeꞌen. \p \v 3 Aj pu ꞌi caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa. Ayee pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j muajye tíꞌijiꞌihuaca. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌujíjhuacaꞌa, matɨ́ꞌɨj mi huatéeniu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. \p \v 4 Matɨ́ꞌɨj miyen huatéeniu, nee nu raꞌayúꞌuxaacheꞌe. Neajta áꞌiyen ráanamuajriꞌi ɨ́ jaꞌatɨ tɨ júteꞌe nejaꞌutajé ayén tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj rúꞌumuaꞌareere aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ mej huatéeniu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Capej ráꞌayuꞌuxa. \p \v 5-6 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ nej raaseíj tɨ jaj japua eꞌeraꞌɨ́ɨcatacaꞌa, ajta chuej japua ajta eꞌeraꞌɨ́ɨcatacaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ajmeíjcaꞌatacaꞌa, ajta ayén teꞌataújratziiriꞌi tɨ nuꞌu ari tejaꞌuréꞌenejsin aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen nain teꞌentipuáꞌari. Aꞌɨ́j pu jetze teꞌataújratziiriꞌi ɨ́ niuucajtzeꞌen aꞌɨ́jna tɨ rusén jɨ́n ruuri. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Dios tɨ ta japua aꞌutéjmuaa huatétaahuacaꞌa, ajta naíjmiꞌica tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ajta raatétaahuacaꞌa ɨ́ chaanaca ɨ́ tej japuan yen seijreꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ajta raatétaahuacaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ japuan tíꞌiseijreꞌe, ajta ɨ́ jaj tɨ veꞌée, ajta tɨ́j naꞌa tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe. \p \v 7 Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu aꞌɨ́jna aꞌaraúrastejsin aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ rúꞌavaa ɨ́ Dios jemi aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn Dios teꞌataújratziiriꞌi huáꞌa jemi ɨ́ mej ravaɨreꞌecaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jetzen meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa. Aꞌɨ́jna pu nuꞌu ayén aꞌaraúrastejsin aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen ucáajijhua ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua púꞌeen. \p \v 8 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ nej ráanamuajriꞌi tɨ júteꞌe tejaꞌutaxájtacaꞌa, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Aricu, aꞌɨ́jna jemi patáꞌaj raꞌancuréꞌɨꞌɨn ɨ́ yuꞌuxari tɨ autácuuriꞌi muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze aꞌɨ́jna tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, tɨ aꞌuun japuan huatéjvee ɨ́ jaj japua, tɨ ajta aꞌuun japuan huatéjvee ɨ́ chuej japua. \p \v 9 Netɨ́ꞌɨj ni neꞌuun áꞌume neꞌɨ́jna jemi tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Ayee nu tiraataꞌixaa tɨ naataꞌɨ́ꞌɨteꞌen ɨ́ yuꞌuxari tɨ cɨ́lieen. Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Yeꞌecui, neꞌu. Patáꞌaj hui raatéjcuaꞌani. Aꞌɨ́ɨ pu muaꞌatzíiviteꞌe aꞌame muaꞌa jucaatzeꞌe. Ajta, ayée pu muaꞌaméncateꞌe aꞌame muaꞌaténiꞌitzeꞌe tɨ́j searate. \p \v 10 Netɨ́ꞌɨj ni raꞌancuréꞌɨ neꞌɨ́jna ɨ́ yuꞌuxari tɨ cɨ́lieen. Aꞌuu nu yeꞌencuréꞌɨɨ ɨ́ muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze aꞌɨ́jna tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Netɨ́ꞌɨj ni raatéjcuaa. Jéꞌecan pu naa tinúꞌucacarejcaꞌa ɨ́ neteni jaítzeꞌe tɨ́j searate. Ajta, netɨ́ꞌɨj yáꞌuxɨj, jéꞌecan pu náꞌatzijvireꞌecaꞌa yé nejucáatzeꞌe. \p \v 11 Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Ayee pu ajta ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe pej pajtáhuaꞌa tiuꞌutaxáj aꞌɨ́mej jemi ɨ́ teɨte ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, ɨ́ mej majta seɨ́j niuucari jɨ́n tíꞌixaxaꞌa, pajta huáꞌa jɨmeꞌe ɨ́ mej tihuáꞌaijteꞌe. \c 11 \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ mej teꞌanxájta \p \v 1 Aj pu ꞌi jaꞌatɨ naatáchui tiꞌitɨ cɨyej ɨ́ mej jɨ́n tíꞌitɨeeraca aꞌachú tɨ huatátee. Ayee pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi, patáꞌaj hui raatéꞌitɨen aꞌachú tɨ antayaúj ɨ́ teyuu aꞌu mej yéꞌanaꞌamiche ɨ́ Dios, patáꞌaj pajta raatéꞌitɨen aꞌachú tɨ auuyaúj aꞌɨ́jna ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Patáꞌaj pajta huaꞌutéꞌitɨen aꞌachú mej puaꞌamé ɨ́ mej meꞌuun ranaꞌamiche. \p \v 2 ’Pajta, capej hui peꞌuun raꞌitɨée aꞌachú tɨ antayaúj aꞌujna á puaꞌacɨé tɨ eꞌeráyaujtaꞌa. Patáꞌaj rujɨ́ɨmuaꞌa raateájtuaani aꞌiné Dios pu ari huaꞌutáꞌa ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan mej mi miyen áꞌateere aꞌachú cumu huaꞌapuate japuan huaꞌapua máxcɨraꞌi mej meꞌuun raꞌavéꞌechetziꞌinaxɨꞌɨn meꞌɨ́jna chajtaꞌa tɨ Dios ayén ruseɨ́j huateúraꞌate. \p \v 3 ’Neajta inee, ayée nu hui tihuaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ mej caꞌaníjraꞌa tiꞌitáꞌaca inee jɨmeꞌe ɨ́ muárɨꞌeriꞌiraꞌa mej mi miyen áꞌateeviꞌin aꞌachú cumu seiviꞌiraꞌa japuan tamuáamuataꞌate japuan huaícate xɨcaj mej tihuaꞌutáꞌixaateꞌen neetzi jetze meꞌecan. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitéechen meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej jɨ́n tiꞌiteújcheꞌete aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ruxɨéemɨsteꞌe meꞌɨ́jna tɨ seɨj huamɨ́ꞌɨ. \p \v 4 Aꞌii mú hui aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ huaréj ɨ́ tɨ tíꞌihuaꞌapua ɨ́ tɨ jemin eꞌetávee ɨ́ tavástaraꞌa tɨ íiyen tíꞌaijta chaanaca japua. Aꞌii mú hui majta meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ metaꞌantitátzajmee. Aꞌɨ́ɨ mú xaa jemin seijreꞌe ɨ́ tavástaraꞌa. \p \v 5 Tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe tɨ aꞌij puaꞌa huáꞌuruuren, taij pu ꞌaíjninei án huáꞌateniꞌitzeꞌe, ajta huáꞌamuaꞌitɨcɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej huáꞌajchaꞌɨreꞌe. Jee xaa, tɨ puaꞌa hui jaꞌatɨ ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe tɨ aꞌij puaꞌa huáꞌuruuren, ayée pu tiꞌihuaújxɨꞌepɨꞌɨntare aꞌɨ́jna jemi ɨ́ jaꞌatɨ mej meꞌɨ́n raajéꞌica. \p \v 6 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huaꞌapua, aꞌɨ́j mú hui jɨ́n antiújmuaꞌareere muáꞌajuꞌu mej huaꞌutáꞌijmɨi ɨ́ viite mej mi caí chéꞌe viiye matɨ́ꞌɨj mauj tihuáꞌixaateꞌe ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen titeꞌentiújmuaꞌaréere muáꞌajuꞌu mej seɨcɨé ráaruuren ɨ́ jaj tɨ́ꞌij ayén huataújruꞌureꞌen tɨ́j xúureꞌe. Ayee mú cheꞌatá menaꞌa jɨ́n titeꞌentiújmuaꞌaréere muáꞌajuꞌu mej puaíjtzi huaꞌutáꞌan aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte ɨ́ mej íiyen seijreꞌe ɨ́ chaanaca japua. Nain mú hui jɨ́n puaíjtzi huaꞌutáꞌasin ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa jɨmeꞌe tɨ́j naꞌa tɨ ayén tihuaꞌaráanajche. \p \v 7 Matɨ́ꞌɨj raꞌantipuáꞌajteꞌen ɨ́ mej jɨ́n naatéxajta, aj pu ꞌi tiꞌitɨ aꞌuun aꞌitaméj aꞌu tɨ eꞌetécun ɨ́ tɨ caí ámitɨeereꞌe aꞌachú tɨ ucátee. Aꞌɨ́ɨ pu hui huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌesin, ajta huáꞌacuiꞌini, ajta, huaꞌutémuaꞌitɨ. \p \v 8 Aꞌuu mú majta aꞌutéꞌe muáꞌajuꞌu ɨ́ mɨꞌɨchite caaye jetze aꞌujna jáꞌahuaꞌa chajtaꞌa jetze tɨ veꞌée ɨ́ tɨ nuꞌu ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Sodoma, ajta ayén tɨjɨ́n Egipto. Aꞌuu pu huaꞌavastaraꞌa áꞌutataihuacaꞌa ɨ́ cúruu jetze. \p \v 9 Ayee mú mɨꞌɨchite huáruuren aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca mej nain japua huachéjme, aꞌu tɨ naꞌa seɨ́j chuéjraꞌa japua, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨ́j niuucari jɨ́n tíꞌixaxaꞌa, aꞌachú mej puaꞌamé aráꞌase ɨ́ teɨtejraꞌan. Huaíca xɨcaj japuan jáꞌitaꞌa mú huaꞌaseíira muáꞌajuꞌu ɨ́ mɨꞌɨchite. Majta, camu huatáꞌacareꞌe muáꞌajuꞌu tɨ jaꞌatɨ huaꞌavéꞌenan. \p \v 10 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej íiyen huachéjme ɨ́ chaanaca japua, jeíhua mú huataújtemuaꞌaveꞌesin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej meri huáꞌucuii. Aꞌɨ́ɨ mú majta meꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌiyesten, majta tiuꞌutaújpuaijveꞌesin tiꞌitɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej caí chéꞌe huáꞌɨtziiteꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ mej tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan, ɨ́ mej majta nuꞌu puaíjtzi huaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej íiyen seijreꞌe i chaanaca japua. \p \v 11 Tɨ́ꞌɨj teuuméꞌeca huaíca xɨcaj japuan jáꞌitaꞌa, xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu huateájturaa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej huaꞌapua. Ajtahuaꞌa pu huaꞌutatɨ́ste ɨ́ huáꞌaxɨejniuꞌuca ɨ́ mej jɨ́n ruuri. Matɨ́ꞌɨj mi ájhuiixɨ. Majta jeíhua tiuꞌutátziɨn aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huaꞌuseíj. \p \v 12 Matɨ́ꞌɨj mi ráanamuajriꞌi tɨ jaꞌatɨ caꞌanín jɨ́n u eꞌicájijhuacaꞌa u júteꞌe ayén tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa, xáꞌajcɨɨnichi seyujna júteꞌe, jaitɨri jetze u ta japua. \p Matɨ́ꞌɨj mi ticɨ́j, mehuaꞌaseíiracaꞌa ɨ́ mej huáꞌajchaꞌɨreꞌeca. \p \v 13 Jɨ́meꞌen muꞌu ticɨ́j, aj pu ꞌi huateújcaꞌatzɨjxɨ ɨ́ chaanaca temuaꞌa naa. Ajta jeꞌicáj pu éꞌevatzɨjxɨ ɨ́ tihuáꞌachiꞌi ɨ́ tɨ aꞌuun aꞌuvéjmeꞌecaa. Majta aráhuaꞌapuaviꞌira mú huácuii ɨ́ teɨte tɨ́ꞌɨj huateújcaꞌatzɨjxɨ. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica ɨ́ teɨte, jeíhua mú huápɨꞌɨ tiuꞌutátziɨn, majta rɨ́ꞌɨ tiraatéeje ɨ́ Dios. \p \v 14 Puꞌuri mú áꞌume ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíjtzi ɨ́ tɨ huaꞌapua. Ajta puꞌuri tɨ́n tejaꞌuréꞌenejsin ɨ́ tɨ huaíca ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌu. \s1 Ɨ́ trompeeta tɨ aráhuaꞌapua \p \v 15 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn tɨ júteꞌe tíꞌivaɨreꞌe, aꞌɨ́jna tɨ aráhuaꞌapua púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu ajta ucájijhuacaꞌa. Neajta huáꞌunamuajriꞌi mej caꞌanín jɨ́n tíꞌixajtacaꞌa u júteꞌe, miyen tɨjɨ́n: \q1 Puꞌuri xaa teꞌenteájrupi ɨ́ tavástaraꞌa, \q2 aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ Dios raꞌantíhuaꞌu. \q1 Puꞌuri nain jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen \q2 aꞌɨ́mej ɨ́ mej huachéjme aꞌánna chaanaca japua. \q1 Aꞌɨ́ɨ pu tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌesin tɨ́j naꞌa \q2 tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 16 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase, ɨ́ mej majta huáꞌɨpuari japua eꞌeréꞌetei ɨ́ Dios jamuan, aꞌɨ́ɨ mú aicaújtuuxɨ, majta raateánajchecaꞌa ɨ́ Dios. \p \v 17 Miyen tɨjɨ́n: \q1 Rɨ́ꞌɨ tu timuaatáꞌaca, tavástaraꞌa, \q2 mɨ pej Dios púꞌeen, \q2 mɨ pej pajta nain jɨ́n antíꞌamuaꞌaree, \q2 mɨ pej pajta seijreꞌe íjii, \q2 mɨ pej pajta seijreꞌecaꞌa jéjcua ɨmuá. \q1 \v 18 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, \q2 matɨ́j puaꞌamé, jeíhua mú huápɨꞌɨ níniuꞌucacucaꞌa. \q1 Pajta múꞌee, pepuꞌuri huataniúꞌucacaꞌa. \q1 Puꞌuri aꞌájna tejaꞌuréꞌene aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌa pej jetzen huáꞌaxɨjteꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej meri huácuii. \q1 Patáꞌaj rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan peꞌɨ́mej ɨ́ mej muavaɨreꞌe, \q2 aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej múꞌeetzi jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa, \q2 majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej múꞌeetzi jemi rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe. \q1 Patáꞌaj rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan matɨ́j puaꞌamé muáꞌastijreꞌe. \q1 Capu amɨ́n tɨ puaꞌa miyen veꞌecán jɨ́n títetatéꞌen naꞌari cɨliéeneꞌe jɨ́n metítetatéin. \q1 Patáꞌaj pajta huaꞌantipuáꞌajteꞌen aꞌɨ́mej \q2 ɨ́ mej meri huaꞌupuáꞌajte aꞌɨ́mej \q2 ɨ́ mej íiyen chaanaca japua huachéjme. \m Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase. \p \v 19 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ teyuu aꞌu tɨ Dios éꞌeseijreꞌe u ta japua, aꞌɨ́ɨ pu antácuunarecaꞌa. Ajta aꞌuun teyujtaꞌa seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ chiꞌij tɨ cɨ́lieen tɨ ajta tzajtaꞌan urácatii ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi ɨ́ Dios. Matɨ́ꞌɨj mi huatémaxcavaꞌaxɨ aꞌujna teyujtaꞌa, majta téniuucaꞌa. Jéihua pu caꞌanín jɨ́n tiꞌitécaꞌarajnajmeꞌe. Huateújcaꞌatzɨjcaꞌa ɨ́ chuej, majta cáavatzɨ ɨ́ téetej. \c 12 \s1 Ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, ajta ɨ́ cuꞌucuꞌu \p \v 1 Aj pu ꞌi tiꞌitɨ huataseíjre u júteꞌe ɨ́ nej jɨ́n rɨ́ꞌɨ teꞌutaseíj. ꞌƗ́itaꞌa pu seijreꞌecaꞌa tɨ ayén éeneꞌen tiꞌitéchejcaꞌa cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ naa tiꞌitetáatɨyeꞌi tɨ́j ɨ́ xɨcaj. Ajta máxcɨraꞌi japua újveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu curuun ajta uꞌuteárujteꞌecaa tɨ jetzen seijreꞌecaꞌa tiꞌitɨ cumu xuꞌuraꞌave. Ayee mú aráꞌasecaꞌa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua. \p \v 2 Puꞌuri autájucacaꞌa, ajta ruyeinecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ráꞌacuiꞌicaa aꞌiné puꞌuri tɨ́n tiyaúj aꞌame. \p \v 3 Ajtahuaꞌa seɨj huataseíjre. Meꞌecui xaa, aꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu ɨ́ tɨ paꞌu, ɨ́ tɨ vivéj. Arahuaꞌapuáca pu huíjmuꞌuu, ajta tamuáamuataꞌa aveꞌehuájmee. Aꞌɨ́ɨ pu ajta ruꞌuteárujteꞌecaa ɨ́ curuun ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua. \p \v 4 Ajta, rucuasi pu jɨ́n huaꞌaréꞌana jeꞌicáca aꞌɨ́mej ɨ́ xuꞌuraꞌave ɨ́ mej júteꞌe éꞌeseijreꞌe. Aj pu ꞌi huaꞌajájpuacaꞌa. Aj pu ꞌi huajeꞌicáahuaꞌaxɨ íiyen chaanaca japua. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu, áa pu vejliꞌi jemin aꞌutéechaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ari tɨ́n tiyaúj aꞌame tɨ́ꞌij raatécɨꞌɨme tɨ́ꞌɨj huanúꞌihua ɨ́ uneecaꞌi. \p \v 5 Aj pu ꞌi tiyaúj jáꞌaraa, teáatacan. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ caꞌanéeri jɨ́n tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌesin matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej chaanaca japua éꞌemeꞌecan. Ajta aꞌɨ́ɨn uneecaꞌi, Dios pu yaꞌuvíꞌitɨ u ta japua aꞌu tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ ɨpuari tɨ japuan acájca ɨ́ Dios. \p \v 6 Aꞌɨjna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, áa pu huataúruu aꞌujna pújmeꞌen aꞌu tɨ caí éꞌe jaꞌatɨ, aꞌu tɨ ajta Dios rɨ́ꞌɨ yáꞌuruurijtze. Aꞌuu pu áꞌateeri aꞌachú cumu seiviꞌiraꞌa japuan tamuáamuataꞌate japuan huaícate xɨcaj. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu rachaꞌɨ́ɨ aꞌame. \p \v 7 Matɨ́ꞌɨj mi autéjhuii mej huaténeꞌuseꞌen ɨ́ ta japua. Aꞌɨjna ɨ́ Miguel, majta ɨ́ mej jamuan tíꞌivaɨreꞌecaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú ranéꞌusiꞌiteꞌecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu, majta meꞌɨ́jna ɨ́ mej ravaɨreꞌecaꞌa ɨ́ cuꞌucuꞌu. \p \v 8 Matɨ́ꞌɨj mi huaꞌutéemuaꞌitɨ meꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej ravaɨreꞌecaꞌa. Capu chéꞌe huaꞌutáꞌa mej meꞌuun aꞌutéꞌuucaꞌa u ta japua. \p \v 9 Matɨ́ꞌɨj mi yeꞌicájrɨe meꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu tɨ vivéj, aꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu tɨ jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ tej tiyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n tiyaaruꞌu, teajta ɨ́ tej tiyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Satanás. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huáꞌacuanamua matɨ́j menaꞌa puaꞌamé yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Aj mú mi ayeꞌicájrɨe íiyen chaanaca japua, jamuan ɨ́ mej ravaɨreꞌecaꞌa. \p \v 10 Netɨ́ꞌɨj ni ráamuaꞌareeriꞌi tɨ jaꞌatɨ aꞌuun ta japua aꞌutéveecaꞌa. Tɨꞌɨquí caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa ayén tɨjɨ́n: \p ―Puꞌuri hui xaa ayén tejaꞌuréꞌene tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ taDioj ari huaꞌirájtuaa aꞌɨ́mej ɨ́ mej ráꞌastijreꞌe. Puꞌuri nain jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ ij tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen naíjmiꞌica tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Puꞌuri hui nain jɨ́n tiraꞌíjca aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ari raꞌantíhuaꞌu, aꞌiné puꞌuri yaꞌucájrɨe aꞌɨ́jna tɨ tihuáꞌaxajtziꞌi ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa. Nain xɨcaj tzajtaꞌa, ajta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu hui ayén tihuáꞌaxajtziꞌi aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios. \p \v 11 ’Majta meꞌɨ́n ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú meꞌɨ́jna jɨ́n raꞌantimuáꞌitɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Cáneꞌa raꞌiráaxɨre ɨ́ ruxuureꞌe tɨ́j muaɨꞌɨvéjri ɨ́ Dios jemi, majta mú raꞌantimuáꞌitɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Cɨríistuꞌu. Camu aꞌatzu raatéxɨeehuatacaꞌa mej ráꞌastijreꞌe. Capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén huáꞌaneeche tɨ huáꞌucuiꞌini. Maúcheꞌe mú ráꞌaviicuaꞌi. \p \v 12 ’Setáꞌaj siyen huaújtemuaꞌaveꞌen mɨ sej seyun seijreꞌe ta japua, seajta múꞌeen, mɨ sej seyun tíꞌivaɨreꞌe. Seajta múꞌeen, mɨ sej seyun huachéjme seꞌújna chaanaca japua, seajta múꞌeen, mɨ sej seꞌuun aꞌutéꞌuucaꞌa ɨ́ jaj japua, cuiꞌi xaa, aꞌiné múꞌejmi jemi ari huataseíjre aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu. Ajta íꞌiniuꞌucamɨꞌɨ huápɨꞌɨ aꞌiné puꞌuri ramuaꞌaree tɨ caí chéꞌe áꞌateeri, aꞌiné Dios puꞌuri raꞌiteánajsin. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. \p \v 13 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu, tɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi tɨ aꞌuun éꞌejve ɨ́ chaanaca japua, aj pu ꞌi raatavén aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa ɨ́ tɨ tiyaúj jáꞌaraa. \p \v 14 Ajta Dios pu ayén tiraatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ráavaɨreꞌen tɨ́ꞌij caꞌanacan tícheni aꞌu tɨ aꞌij éeneꞌe aꞌɨ́jna jemi ɨ́ cuꞌucuꞌu. Ajta Dios pu tiꞌijmícua aꞌame. Aj pu ꞌi aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌu tɨ caí éꞌe jaꞌatɨ, aꞌu tɨ ajta Dios rɨ́ꞌɨ tiyáꞌuruurijtze. Aꞌuu pu áꞌateeri aꞌachú cumu huaíca nineꞌiraꞌa japuan jáꞌitaꞌa. \p \v 15 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn cuꞌucuꞌu jeíhua jaj aijxɨ́re án ruténeꞌetzeꞌe tɨ́ꞌij yaꞌujaújteꞌen, ajta ráꞌujamɨsteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. \p \v 16 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ chuej, aꞌɨ́ɨ pu raatévaɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌutátziꞌite tɨ́ꞌij ateárute ɨ́ jaj, ɨ́ tɨ raꞌijxɨ́re ɨ́ cuꞌucuꞌu án ruténeꞌetzeꞌe. \p \v 17 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn cuꞌucuꞌu raatájaaxɨejviꞌiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Ajta áꞌuraa. Aj pu ꞌi aꞌutéjche tɨ huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ seica, ɨ́ mej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej miyen ráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ Dios, ɨ́ mej majta teꞌanxájta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ Jesús. \c 13 \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej huaꞌapua ɨ́ mej majta huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe seijreꞌe \p \v 1 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu aꞌuun aꞌutéechaxɨ jaꞌapuaíri japua, aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ veꞌée. \p Netɨ́ꞌɨj ni jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe huaseíj. Aꞌɨ́ɨ pu ɨ́ jaj tzajtaꞌa tɨ veꞌée aꞌitaméꞌecaꞌa. Tamuáamuataꞌa puaꞌaméca pu aveꞌehuájmee, ajta arahuaꞌapuáca huíjmuꞌuu. Curuun pu teꞌuteárújtiꞌihuacaꞌa ɨ́ ruꞌeꞌehuáj jetze seɨj ajta seɨj, ajta ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌɨ́jna jetze ɨ́ muꞌúuraꞌan aꞌij tɨ ántehuaa tɨ aꞌij puaꞌa namuajreꞌe ɨ́ Dios jemi. \p \v 2 Ayee pu seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ nej raaseíj. Ayee pu éeneꞌe seijreꞌecaꞌa tɨ́j jɨ́ripu. Ayee pu éeneꞌe tiꞌɨ́ɨcajme tɨ́j juutzeꞌe. Ayee pu ajta ꞌeen anténi tɨ́j muajye. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu nain raatátui aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan, ajta tɨ́j naꞌa tɨ jɨ́n tíꞌaijta, ajta ɨ́ tɨ jɨ́n jeíhua antiújmuaꞌaree. \p \v 3 Cu xɨee tiꞌipuaíjtiꞌihuacaꞌa seɨj ɨ́ muꞌúuraꞌan tɨ́ꞌij huámɨꞌɨni. Ajta, ajtahuaꞌa pu huarúj aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tiꞌipuaíjtiꞌihuacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n naíjmiꞌi matɨ́j menaꞌa mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua, jéꞌecan mú rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj, majta raꞌaráꞌastijre meꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ. \p \v 4 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teteca, aꞌɨ́ɨ mú raateánajchecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu aꞌiné puꞌuri aꞌɨ́ɨn cuꞌucuꞌu raatátui aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n antiújmuaꞌaree. Majta meꞌɨ́n teɨte raateánajchecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ. Ayee mú tɨjɨ́n: \p ―¿Aꞌataani ayén ꞌeen tɨ́j amɨjna mɨ tiꞌitɨ? ¿Aꞌiné auj tíꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ raaténeꞌusiꞌiteꞌen tɨ ij raatémuaꞌitɨn? Capu xaa neꞌu jaꞌatɨ. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 5 Caꞌaníjraꞌa pu raatáꞌa tɨ́ꞌij áꞌujtzaahuateꞌe huápɨꞌɨ ɨ́ Dios jemi. Ayee pu tiraatáꞌa tɨ ayén áꞌateeviꞌin tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareere tɨ jeíhua huápɨꞌɨ aꞌij puaꞌa tíꞌixajta. Ayee pu áꞌateere aꞌachú cumu huaꞌapuate máxcɨraꞌi japuan huaꞌapua. \p \v 6 Aj pu ꞌi aꞌutéjche tɨ aꞌij puaꞌa tíꞌixajta ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ruseɨ́j ayén huaújruu tɨ́j ɨ́ Dios. Jéꞌecan pu aꞌij puaꞌa tiráꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ mej aꞌuun éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios jemi u ta japua. Aꞌɨ́ɨ mú tíꞌivaɨreꞌe matɨ́j chiꞌiraꞌan ɨ́ tɨ tzajtaꞌan seijreꞌe ɨ́ Dios. \p \v 7 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa raatáꞌa tɨ́ꞌij huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi. Ajta ayén tiraatáꞌa tɨ́ꞌij huaꞌutémuaꞌitɨn. Ayee pu ajta tiraatáꞌa tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareere tɨ́ꞌij tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen matɨ́j menaꞌa puaꞌamé yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua, aꞌɨ́ɨme teɨtejraꞌa, matɨ́j menaꞌa mej seɨ́j jetze airaújneijte majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ seijreꞌe ɨ́ huaꞌaniuuca. \p \v 8 Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé íiyen huachéjme ɨ́ chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú ranáꞌamicheꞌe muáꞌajuꞌu, matɨ́j menaꞌa ɨ́ mej caí éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ yuꞌuxari jetze ɨ́ tɨ raꞌáa aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa ɨ́ tɨ huaméꞌere tɨ́ꞌɨj caí xɨ huataseíjre ɨ́ chaanaca. Aꞌɨjna ɨ́ yuꞌuxari, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ jetzen téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij tɨ ántehuaa seɨj ajta seɨj matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ruuri huateáturaa jemin ɨ́ Cáneꞌa tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 9 Tɨ puaꞌa jaꞌatɨ huiteájnamua, chéꞌe aꞌɨ́ɨn temuaꞌa naa tiráanamua. \p \v 10 Tɨ puaꞌa pɨ́tiꞌihuáujxɨꞌepɨꞌɨntareꞌen, mej seɨ́j huatevíꞌiran mej raꞌiteáanan, aꞌɨ́ɨ mú xaa raatéviꞌira. Tɨ puaꞌa jaꞌatɨ titéecuiꞌini chun jɨmeꞌe, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén cheꞌatá aꞌɨ́jna jɨ́n tiúꞌumɨꞌɨni. Ayee pu Dios ayén tihuaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ jemin mej mi teꞌutáviicuaꞌi, mej mi majta ráꞌatzaahuateꞌe. \p \v 11 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huaseíj ɨ́ tiꞌitɨ tɨ aꞌitanej á chuaataꞌa. Huaꞌapuaca pu aveꞌehuájmee tɨ́j cáneꞌa. Ayee pu ajta tíꞌixaxaꞌa tɨ́j ɨ́ cuꞌucuꞌu. \p \v 12 Aꞌɨ́ɨ pu raꞌaráꞌastijre aꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ taꞌamuájca tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n antiújmuaꞌaree. Ayee pu caꞌanéeri jɨ́n tihuáꞌaijteꞌe matɨ́j menaꞌa mej íiyen seijreꞌe chaanaca japua mej mi raateánajche meꞌɨ́jna ɨ́ taꞌamuájca tɨ huarúj ɨ́ tɨ tiꞌipuaíjtiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ. \p \v 13 Ayee pu tíꞌimɨjhuaca aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ravaɨreꞌe mej mi tiꞌitɨj jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj. Jee xaa, neꞌu, ayée pu tiraayɨ́ꞌɨtɨ tɨ taij u eꞌicájrɨeni u júteꞌe, mejseíiracaꞌa ɨ́ teɨte. \p \v 14 Aꞌɨ́ɨ pu huáꞌacuanamua ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca tɨ ayén huárɨni aꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ taꞌamuájca. Aj pu ꞌi ayén tihuaꞌuꞌíjca mej mi ratetáahuan tiꞌitɨ téviraꞌa tɨ ayén seijreꞌe tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ taꞌamuájca, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tiuꞌupuáijtiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chun, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ huarúj. \p \v 15 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ taꞌamuájca, ayée pu ajta tiraatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ravaɨreꞌe tɨ́ꞌij xɨéjniuꞌucari raatátɨsten aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ téviraꞌa tɨ́ꞌij tiuꞌutaxáj. Ayee pu ajta tiraatáꞌa tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareere tɨ ayén tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen mej raajéꞌica jaꞌatɨ tɨ naꞌa ɨ́ tɨ caí áꞌujcaꞌane tɨ raateánajche aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ téviraꞌa. \p \v 16 Aꞌɨ́ɨ pu ajta tihuáꞌaijteꞌe mej mi anaújyuꞌuxaxɨꞌɨn ɨ́ rumuájcaꞌa jetze naꞌari mej araujyúꞌuxaxɨꞌɨn ɨ́ rucuaatzi jetze naíjmiꞌi ɨ́ teɨte. Capu tíhuaꞌutáꞌuuniꞌira tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén cɨ́lieen jɨ́n tiꞌitéjvee nusu veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee, tɨ puaꞌa chíjteaani púꞌeen nusu caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Capu ajta tɨ puaꞌa miyen ruxɨéehua áꞌujujhuaꞌaneꞌen naꞌari mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe. \p \v 17 Tɨ puaꞌa caí jaꞌatɨ éꞌeyuꞌusiꞌihua aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ naꞌari ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌitɨej, capu rɨꞌɨríista aꞌame tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tiꞌitɨ huánanan. Capu ajta rɨꞌɨríista aꞌame tɨ tiꞌitɨ huátuaani. \p \v 18 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ jaꞌatɨ rɨ́ꞌɨ mé teuúmuaꞌaree. Chéꞌe aꞌɨ́ɨn yaúꞌitɨée áꞌaraꞌani aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌitɨej aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ. Aꞌɨjna ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌitɨej, aꞌúu pu aꞌuvéꞌemej aꞌɨ́mej tzajtaꞌa ɨ́ teteca. Ayee pu tíꞌitɨej aꞌachú arájsevi sieentu japuan huaícate japuan arájsevi. \c 14 \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej muꞌíi mej jéjcuacan jɨ́n tiꞌichuíica \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni atáneerecaꞌa. ¡Meꞌecui xaa! An pu huatéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa jɨrí japua ɨ́ tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Sión. Aꞌɨ́ɨ mú majta jamuan meꞌánna huatéꞌuuca ɨ́ mej anxɨ́te japuan huaꞌapuate japuan muáacua viꞌiraꞌa aráꞌase. Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aj huáꞌacuaatzeꞌe aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa, ajta aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ rájyaꞌupua. \p \v 2 Netɨ́ꞌɨj ni ráanamuajriꞌi tɨ jaꞌatɨ u ta japua tejaꞌutaxájtacaꞌa. Ayee pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j jaj tɨ sihuájna caꞌanín. Ayee pu ajta namuajreꞌecaꞌa matɨ́j mej téniuucaꞌan huápɨꞌɨ. Ajta ɨ́ niuucari ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa, ayée pu namuajreꞌecaꞌa matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌicuiina aꞌɨ́jna jetze ɨ́ aarpa. \p \v 3 Majta miyen tíꞌichuiicacaꞌa seɨ́j jɨmeꞌe ɨ́ chuiicari ɨ́ tɨ jéjcua aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios, majta aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, majta aꞌɨ́mej jemi ɨ́ vaujsi ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase. Capu jaꞌatɨ raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa tɨ tiuꞌutáchuiica aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chuiicari sino aꞌɨ́ɨ muꞌu ɨ́ mej anxɨ́te japuan huaꞌapuate japuan muáacua viꞌiraꞌa aráꞌase, ɨ́ tɨ aꞌɨ́ɨn Cáneꞌa tiuꞌunájchitacaꞌa ɨ́ mej jɨ́meꞌen téꞌechaꞌɨɨcaꞌa ɨ́ Dios jemi. Matɨ́ꞌɨj mi mauj iyáꞌujujhuaꞌaneꞌen íiyen chaanaca japua. \p \v 4 Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej caí tiꞌihuaújxanaꞌacɨre ꞌúucate jemi aꞌiné aꞌɨ́ɨ mú urarɨ́ꞌenemeꞌeca jɨ́n áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej miyen áꞌujujhuaꞌaneꞌe aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ Cáneꞌa aꞌu tɨ naꞌa tɨ áꞌume. Aꞌɨ́ɨ pu huaꞌirájtuaa huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Cáneꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ayén cheꞌatá naꞌa huáviꞌitɨsteꞌesin ɨ́ Dios jemi tɨ́j jaꞌatɨ tiuꞌutátuiireꞌesin ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌicɨɨri tɨ amuacaí ajtanéj. Jamuan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ajta huaꞌancuréꞌeviꞌitɨ. \p \v 5 Ajta aꞌɨ́ɨme, camu aꞌatzu tíꞌihuaꞌitaca, sino temuaꞌa mú urarɨ́ꞌeneꞌen seijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \s1 Aꞌij mej tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ mej huaíca ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua \p \v 6 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huaseíj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Júteꞌe pu ráꞌaraꞌacaꞌa tɨ́ꞌij tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n huataújtemuaꞌaveꞌen matɨ́j mej naꞌa rusén jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ráꞌaraꞌacaꞌa tɨ́ꞌij tihuaꞌutáꞌixaateꞌen matɨ́j menaꞌa puaꞌamé yen huachéjme i chaanaca japua, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ teɨte, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen, majta naíjmiꞌi aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨcɨé tíꞌixaxaꞌa. \p \v 7 Aj pu ꞌi caꞌanín jɨ́n ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Setáꞌaj ráꞌateseꞌe ɨ́ Dios, setáꞌaj seajta rɨ́ꞌɨ tiraateájtuaani aꞌiné puꞌuri ayén tejaꞌuréꞌene aꞌájna tɨ jetzen Dios huáꞌaxɨjteꞌen naíjmiꞌica ɨ́ teɨte. Setáꞌaj ranáꞌamicheꞌen aꞌɨ́jna tɨ raatétaahuacaꞌa ɨ́ ta japua, ajta ɨ́ chaanaca, ajta ɨ́ jaj tɨ veꞌée, ajta aꞌu tɨ naꞌa tɨ huajaíxaviꞌijmee. \p \v 8 Aj pu ꞌi seɨj tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua ɨ́ tɨ huaꞌapua, aꞌɨ́ɨ pu cujtaꞌan tiuꞌuxájtajmeꞌe. Ayen tɨjɨ́n: \p Single Line Comp ―Puꞌuri áꞌave. Nain pu jɨ́n áꞌave aꞌɨ́jna ɨ́ Babilonia aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huaꞌutétɨmuaꞌiraste aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huáꞌa jamuan huateújxanaꞌacɨre matɨ́j menaꞌa puaꞌamé seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecantacaꞌa. Dios pu ajta raatétɨmuaꞌirasteꞌesin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ. \p \v 9-10 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huaíca, aꞌɨ́ɨ pu ajta cujtaꞌan tiuꞌuxájtajmeꞌe caꞌanín jɨmeꞌe tɨjɨ́n: \p ―Tɨ puaꞌa hui jaꞌatɨ ranáꞌamicheꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ tevi tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tevi, ajta ayén tiraꞌutécaꞌanen mej ráꞌusiɨɨmuaꞌan ɨ́ cuaatzeájraꞌan jetze nusu muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ ɨ́ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, Dios pu ajta raatétɨmuaꞌirasteꞌesin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ, tiꞌitɨ pu hui antíꞌisin tɨ ayén ráaruuren tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ huáꞌaveꞌeri tɨ caí tiꞌitɨ ranaxca, ɨ́ mej jɨ́n huáꞌacuiꞌica. Aꞌɨ́ɨ pu ajta rajpuaíitzi aꞌame ɨ́ taij jɨmeꞌe, ajta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén téꞌeeca tɨ́j tepúustiꞌi. Ayee pu hui tirajpuaíitzi aꞌame huáꞌa jemi ɨ́ mej ta japua tíꞌivaɨreꞌe, ajta aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cáneꞌa. \p \v 11 ’Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cɨtzij tɨ ájcɨtziu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíjtzi, ayée pu hui áꞌateeri tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe tɨ ajcɨtziúuta aꞌame. Capu ajta huaꞌatáꞌaca mej huaújseꞌupeꞌen tújcaꞌari tzajtaꞌa nusu tɨ́caꞌari tzajtaꞌa. Ayee mú hui tirajpuaíitzi muáꞌajuꞌu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ranaꞌamiche meꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨj, ajta ɨ́ tevi, matɨ́j menaꞌa mej miyen raꞌancuréꞌa ɨ́ mej jɨ́n huáꞌa jetze raꞌuyúꞌuxa aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ. \p \v 12 ’Aꞌɨ́j pu jɨ́n, Dios ayén tihuáꞌajee aꞌɨ́mej ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ jemin mej mi teꞌutáviicuaꞌi, aꞌɨ́mej ɨ́ mej ráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios, aꞌɨ́mej ɨ́ mej majta ráꞌatzaahuateꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. \p \v 13 Netɨ́ꞌɨj ni ráanamuajriꞌi tɨ jaꞌatɨ júteꞌe tejeꞌicáxajtacaꞌa. Ayee pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj piyen tiraꞌutéeyuꞌuxa yee: “Tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame, michéꞌe rɨ́ꞌɨ titeújmuajteꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ tavástaraꞌa.” Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ayén tɨjɨ́n: “Jee xaa neꞌu, rɨ́ꞌɨ pu Dios tihuaꞌutáꞌa aꞌiné puꞌuri rɨꞌɨrí mej huaújseꞌupeꞌen, mej mi caí chéꞌe tiꞌitɨ jɨ́n áꞌaviicuaꞌireꞌe, aꞌiné puꞌuri tihuaꞌucɨ́ꞌɨ ɨ́ mej raamuáꞌitɨ meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiuꞌumuárɨej.” \s1 Ɨ́ tɨ chuej japua tiúꞌucɨɨre \p \v 14 Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa atáneerecaꞌa. ¡Meꞌecui xaa! Aꞌɨ́j nu huaseíj ɨ́ jaitɨri tɨ cuaiina. Seɨj pu ajta aꞌɨ́ɨn japuan újcatii tɨ ayén seijreꞌecaꞌa tɨ́j teáataꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu curuun uteárujteꞌecaa tɨ oro jɨ́n taavíjhuacaꞌa, ajta ruꞌitéchueecaꞌa rurɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen ɨ́ chun tɨ aicaújtuta tɨ ajta temuaꞌa naa teꞌentámɨɨmɨ. \p \v 15 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe aꞌuun aꞌirájraa u teyujtaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu caꞌanín jɨ́n ayén tiraatajé aꞌɨ́jna tɨ jaitɨri japua án áꞌujcatii tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj hui mɨ chun jɨ́n raaréꞌeveijche ɨ́ tɨ ari tíꞌicɨɨre, patáꞌaj tiuꞌuréꞌatzaana, aꞌiné puꞌuri aꞌájna tejaꞌuréꞌene ɨ́ pej jetzen tiuꞌuréꞌatzaana. Puꞌuri hui jeíhua tíꞌicɨɨre, ajta ari huaréꞌecaꞌanacaꞌa ɨ́ chaanaca japua. \p \v 16 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ jaitɨri japua án áꞌujcatii, aꞌɨ́ɨ pu caꞌanín jɨ́n tiuꞌuréꞌeveijchecaꞌa ɨ́ chaanaca japua, ajta tiuꞌuréꞌetzaj tɨ́j naꞌa tɨ tiúꞌucɨɨrecaꞌa. \p \v 17 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe ajta aꞌuun eꞌirájraa u teyujtaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu ajta ruꞌitéchueecaꞌa seɨ́j ɨ́ chun tɨ aicaújtuta, tɨ ajta temuaꞌa naa teꞌentámɨɨmɨ. \p \v 18 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, aꞌuun eꞌirájraa aꞌu tɨ aꞌutéjvee aꞌɨ́jna ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree ɨ́ taij jɨmeꞌe. Aj pu ꞌi ayén tiraatajé aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ruꞌitéchueecaꞌa ɨ́ chun tɨ aicaújtuta, tɨ ajta antámɨɨmɨ. Ayen tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj hui raaréꞌeveijche, pajta rájseɨreꞌen ɨ́ tácaꞌiraꞌan ɨ́ piꞌista tɨ aꞌuun aꞌuvéjme ɨ́ chaanaca japua aꞌiné puꞌuri cuasi aꞌɨ́jna ɨ́ uuva. \p \v 19 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiraataꞌixaa, aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn ayén raaréꞌeveijchecaꞌa ɨ́ chaanaca japua, ajta rájseɨj aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tiúꞌucɨɨrecaꞌa ɨ́ chaanaca japua. Aj pu ꞌi aꞌuun yaꞌucáahuaꞌaxɨ aꞌɨ́jna tzajtaꞌa ɨ́ mej jɨ́n rajaachi ɨ́ uuva aꞌu tɨ Dios yaꞌujáche aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ. \p \v 20 Aa mú yaꞌujáche á puaꞌacɨé á chajtaꞌa. Xúureꞌe pu airámɨꞌɨyecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ mej ráꞌajache. Temuaꞌa pu teꞌutɨ́ꞌɨ jáꞌaraa. Ayee pu teꞌutɨ́ꞌɨ aꞌutɨ́ ɨmuá aꞌatáꞌase ɨ́ xáachimeꞌaraꞌan jetze ɨ́ cahuaayuꞌu. Ajta, ayée pu aꞌuyaúucan japua huamɨꞌɨyéjraa aꞌachú cumu huaíca ciento kilómetros. \c 15 \s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ta japua tíꞌivaɨreꞌe, ajta ɨ́ puaíjtzi tɨ aráhuaꞌapua \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa seɨ́j huaseíj ɨ́ tɨ ta japua jeíhua ruxeꞌeveꞌe. Jéꞌecan nu rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Aꞌɨ́j mú jɨ́n antiújmuaꞌaree meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ puaíjtzi ɨ́ tɨ ayén aráꞌase aꞌachú cumu aráhuaꞌapua. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ nain jɨ́n teꞌentipuáꞌajte ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen Dios ayén puaíjtzi huaꞌutáꞌasin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ. \p \v 2 Netɨ́ꞌɨj ni tiꞌitɨ huaseíj. Naa pu tíꞌimesti. Aa pu aꞌumuáanijmeꞌecaa, cu xɨee viidrio naꞌa, taij tɨ tzajtaꞌan seijreꞌe. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej raatéemuaꞌitɨ meꞌɨ́jna ɨ́ tevi tɨ huápɨꞌɨ tesiꞌireꞌe, majta ɨ́ tevi tɨ ravaɨreꞌe, majta ɨ́ tɨ jɨ́n tiꞌitɨée áꞌayeꞌi ɨ́ tɨ jɨ́n ayén ántehuaa, aꞌúu mú huatéꞌuucaꞌa aꞌutɨ́ eꞌeveꞌeꞌástɨme aꞌɨ́jna ɨ́ viidrio tɨ amuáanijmee. Aꞌɨ́ɨ mú teꞌitéꞌɨꞌɨcaꞌa rumuájcaꞌa jetze meꞌɨ́jna ɨ́ aarpa tɨ Dios huaꞌutapuaíjve mej mi meꞌɨ́jna jɨ́n tiuꞌutácuiina ɨ́ amɨ́n. \p \v 3 Majta miyen meꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌichuiicacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés tɨ tíꞌivaɨreꞌecaꞌa ɨ́ Dios jemi, majta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j ɨ́ Cáneꞌa. Miyen tɨjɨ́n: \q1 Jéꞌecan pej huápɨꞌɨ rɨ́ꞌɨ naa huarɨ́j \q2 patɨ́ꞌɨj tuꞌirájtuaa múꞌee, tavástaraꞌa, \q2 mɨ pej Dios púꞌeen, pej pajta nain jɨ́n antíꞌamuaꞌaree. \q1 Aꞌɨ́j tu jɨ́n rɨ́ꞌɨ teꞌutaseíj. \q1 Tɨ́j naꞌa aꞌij pej rɨcɨ, xɨ́ꞌepɨꞌɨn pej rɨcɨ, \q2 pajta tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌe, \q2 mɨ pej piyen tíꞌaijta \q2 tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \q1 \v 4 Naímiꞌi mú miyen rɨ́ꞌɨ timuaateájtuaani, \q2 majta rɨ́ꞌɨ timuaatáꞌasin, múꞌeetzi, \q2 mɨ pej tavástaraꞌa púꞌeen, \q1 aꞌiné múꞌee pej aseɨ́j rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n seijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \q1 Naíjmiꞌi ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, aꞌɨ́ɨ mú aꞌuvéꞌejuꞌu muáꞌajuꞌu mej mi muaateánajche, \q1 aꞌiné pepuꞌuri tíhuaꞌutaseíjrate pej piyen xɨ́ꞌepɨꞌɨn huarɨ́j aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe. \p \v 5 Netɨ́ꞌɨj ni atáneerecaꞌa tɨ puaꞌa ari teꞌentácuuniꞌi u teyujtaꞌa aꞌu tɨ eꞌirácatii aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ teꞌanxájta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ Dios. \p \v 6 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌuun aꞌiráacɨ u teyujtaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ta japua tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Muꞌuri ráatɨsimeꞌe ɨ́ puaíjtzi ɨ́ tɨ ajta aráhuaꞌapua aráꞌase. Cɨ́ɨxuri mú majta tiꞌitechée tɨ méꞌe tiꞌitetáatɨyeꞌi temuaꞌa naa. Majta mú avéꞌejɨꞌɨcɨꞌihuajmeꞌecaa án rútaviitzeꞌe puaasi jɨmeꞌe tɨ oro jɨ́n taavíjhua. \p \v 7 Ajta seɨj ɨ́ mej muáacua ɨ́ mej ruuri, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite aꞌɨ́mej ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase aꞌɨ́jna ɨ́ tuxaꞌa ɨ́ tɨ avéꞌejɨstijmee ɨ́ tɨ jɨ́n huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ ɨ́ Dios ɨ́ tɨ iꞌirúuri rusén jɨmeꞌe. Seɨj ajta seɨj pu huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite aꞌɨ́jna ɨ́ tuxaꞌa. \p \v 8 Aj pu ꞌi temuaꞌa téjcɨtziujtarecaꞌa u teyujtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ Dios. Ajta, jeíhua pu huápɨꞌɨ huatátzareajraa. Aj pu ꞌi temuaꞌa teꞌuhuájɨstecaꞌa u teyujtaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ cɨtzij. Capu chéꞌe huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ seɨj aꞌuun aꞌuteárute u teyujtaꞌa ajta menaꞌa caí raꞌantipuáꞌajteꞌen ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase mej puaíjtzi huaꞌutáꞌan ɨ́ tɨ ajta aráhuaꞌapua aráꞌase. \c 16 \s1 Ɨ́ cutzapeꞌe tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n avéꞌejɨste aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huaseíj ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa u teyujtaꞌa. Tɨꞌɨquí caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Sericu, setáꞌaj hui á yaꞌucáxɨreꞌen ɨ́ chaanaca japua tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ avéꞌejɨsti ɨ́ cutzapeꞌe jetze ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua aráꞌase mej mi ráamuaꞌaree tɨ huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ ɨ́ Dios. \p \v 2 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna, aj pu ꞌi seɨj u aꞌuvéꞌemej. Tɨꞌɨquí á yaꞌucájrɨe ɨ́ chaanaca japua ɨ́ cutzapeꞌe jetze tɨ aramuáacua. Aj pu ꞌi huáꞌa japua rájve aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n iꞌicáꞌatzata ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa téꞌeeca, ajta ɨ́ tɨ aꞌij puaꞌa seijreꞌecaꞌa. Ayee pu tihuáꞌuruu aꞌɨ́mej tɨ huáꞌa jetze téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej raateánajchecaꞌa. \p \v 3 Ajta, ɨ́ tɨ huaꞌapua, aꞌɨ́ɨ pu ajta á yaꞌucájrɨe ɨ́ cutzapeꞌe ɨ́ tɨ aramuáacua japuan ɨ́ jaj tɨ veꞌée. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, aj pu ꞌi seɨcɨé huaújruu ɨ́ jaj tɨ́j xúureꞌe tɨ airámɨꞌɨyecaꞌa tevi jetze tɨ huamɨ́ꞌɨ. Ajta, naíjmiꞌi ɨ́ mej jaj tzajtaꞌa chejcaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú huácuii. \p \v 4 Ajta ɨ́ tɨ huaíca, aꞌɨ́ɨ pu á yaꞌucájrɨe aꞌɨ́jna ɨ́ seɨj ɨ́ tɨ cutzapeꞌe jetzen aramuáacua ɨ́ játeꞌana tzajtaꞌa, ajta japuan aꞌu tɨ eꞌejaíjxajme. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌiseijreꞌe seɨcɨé pu huaújruu tɨ́j xúureꞌe. \p \v 5 Netɨ́ꞌɨj ni ráanamuajriꞌi ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree ɨ́ jaj, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Xɨ́ꞌepɨꞌɨn pej hui huarɨ́j peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej huaꞌuxɨ́jte, múꞌee, mɨ pej jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa, pajta íjii pej pauj seijreꞌe. \p \v 6 ’Naa pu hui xɨ́ꞌepɨꞌɨn aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca muꞌuri huáꞌucuii aꞌɨ́mej ɨ́ mej múꞌeetzi jemi rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej múꞌeetzi jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa. Aꞌɨ́j pej jɨ́n peri huaꞌutáꞌa mej majta xúureꞌe huayéꞌen. Ayee mú hui éeniꞌicɨꞌe raꞌantimuáꞌitɨ. \p \v 7 Netɨ́ꞌɨj ni ráanamuajriꞌi tɨ jaꞌatɨ tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa jetzen aꞌu mej tejéꞌemuaɨꞌɨvajtaca. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Jee xaa neꞌu, tavástaraꞌa, mɨ pej Dios púꞌeen, mɨ pej hui pajta nain jɨ́n antíꞌamuaꞌaree. Tzáahuatiꞌiraꞌa pej jɨ́n huáꞌaxɨjteꞌe. Naa pu tiraavíjteꞌe aꞌij pej tihuaꞌutáꞌa. \p \v 8 Ajta ɨ́ tɨ muáacua, aꞌɨ́ɨ pu á yaꞌucájrɨe ɨ́ cutzapeꞌe aꞌɨ́jna japua ɨ́ xɨcaj. Ajta ayén tiraatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ xɨcaj tɨ huáꞌutaꞌixɨꞌɨri. \p \v 9 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca, huáꞌataixɨꞌɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huápɨꞌɨ téjxɨcacaꞌa. Majta aꞌij puaꞌa tiraatajé ɨ́ Dios ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree tɨ puaíjtzi huaꞌatáꞌaca. Camu raatéxɨeehuatacaꞌa aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa een aꞌij mej rɨcɨ, camu majta rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa ɨ́ Dios. \p \v 10 Ajta ɨ́ teꞌanxɨ́vi, aꞌɨ́ɨ pu ajta á yaꞌucájrɨe aꞌɨ́jna ɨ́ cutzapeꞌe aꞌɨ́jna japua aꞌu tɨ eꞌecájca aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ aꞌij puaꞌa een. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, huápɨꞌɨ pu huateátɨcaꞌarecaꞌa aꞌu tɨ tejéꞌaijta. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca, aꞌɨ́ɨ mú aváꞌujcheꞌeveꞌe ɨ́ runeanu jetze meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jeíhua huápɨꞌɨ rajpuaíjtzicaꞌa. \p \v 11 Majta jeíhua mú aꞌij puaꞌa tiraatajé meꞌɨ́jna ɨ́ Dios ɨ́ tɨ ta japua éꞌeseijreꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jeíhua huápɨꞌɨ rajpuaíjtzicaꞌa. Camu majta aꞌatzu raatéxɨeehuatacaꞌa aꞌij mej rɨjcaa tɨ aꞌij puaꞌa een. \p \v 12 Ajta ɨ́ tɨ arájsevi, aꞌɨ́ɨ pu ajta á yaꞌucájrɨe ɨ́ cutzapeꞌe aꞌɨ́jna japua ɨ́ játeꞌana ɨ́ tɨ veꞌée tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Eufrates. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, aj pu ꞌi nainjapua ateáxɨꞌɨ ɨ́ játeꞌana. Ayee pu ꞌeen jɨ́n ateáxɨꞌɨ mej mi antácɨɨne aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌaijta aꞌu tɨ ꞌeíjninei ɨ́ xɨcaj. \p \v 13 Netɨ́ꞌɨj ni huaꞌuseíj ɨ́ mej huaíca ɨ́ mej aijneájxɨ huáꞌateniꞌitzeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ aꞌij puaꞌa een, ajta aꞌɨ́jna tɨ huáꞌa jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌa huaꞌitzi jɨmeꞌe. Ayee mú seijreꞌecaꞌa matɨ́j teecujse. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucari ɨ́ mej aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 14 Aꞌii mú majta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucari ɨ́ mej tiyaaruꞌu jetze ajtémeꞌecan. Aꞌɨ́ɨ mú áꞌujujhuaꞌan nainjapua ɨ́ chaanaca mej mi huáꞌajseɨreꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌaijta íiyen chaanaca japua mej mi huaténeꞌuseꞌen aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan tɨ huápɨꞌɨ ruxeꞌeveꞌe tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huataseíjreꞌen ɨ́ Dios tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree. \p \v 15 Ayee pu tɨjɨ́n: “Meꞌecui xaa, yee nu hui uvéꞌenejsin tɨ́j nahuaꞌari tɨ avíitzi jɨ́n aꞌuteáruꞌipi ɨ́ huáꞌa chiꞌita. Rɨ́ꞌɨ pu tiraatáꞌa aꞌɨ́jna tɨ aꞌatánee, ajta jɨ́n tiꞌitéechen tɨ́ꞌij caí muaꞌaviꞌi áꞌucheꞌecaneꞌen, mejseiíra ɨ́ teɨte ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌiteviꞌiraꞌa.” Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 16 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huaíca, aꞌúu mú huáꞌajseɨj aꞌujna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa huaꞌaniuuca jɨmeꞌe ɨ́ hebreos tɨjɨ́n Armagedón. \p \v 17 Ajta ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua, aꞌɨ́ɨ pu á yaꞌucájrɨe ɨ́ cutzapeꞌe. Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j, aj pu ꞌi seɨj caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa teyujtaꞌa. Aꞌujna, aꞌu tɨ aꞌutéjvee ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna tɨjɨ́n: \p ―Puꞌuri icu, antipuáꞌarecaꞌa. \p \v 18 Matɨ́ꞌɨj mi huatémaxcavaꞌaxɨ, majta téniuucaꞌa. Jéihua pu ajta tíꞌicaꞌarajnacaꞌa. Ajta jéꞌecan huápɨꞌɨ huateújcaꞌatzɨjxɨ ɨ́ chaanaca. Tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene mej yen huataseíjre ɨ́ teteca íiyen chaanaca japua, capu jaꞌanáj ayén huateújcaꞌatzɨjxɨ. Jéꞌecan pu huápɨꞌɨ xaa huateújcaꞌatzɨjxɨ. \p \v 19 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa ɨ́ tɨ veꞌée, huaíca pu autátziꞌitecaꞌa. Ajta éꞌevatzɨjxɨ ɨ́ huáꞌachajtaꞌa ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. Aꞌɨ́ɨ pu Dios, ajta raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌujna u Babilonia tɨ́ꞌij puaíjtzi raatáꞌan tɨ́ꞌij tíꞌiracɨꞌɨti ɨ́ tɨ jɨ́n huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ ɨ́ Dios. \p \v 20 Ajta tɨ́j naꞌa aꞌu tɨ eꞌeráahuachi ɨ́ jaj tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu eꞌehuaújpuaꞌarixɨ. Capu ajta chéꞌe seijreꞌecaꞌa aꞌu tɨ áꞌujɨ́rime. \p \v 21 Majta mú téetej cáavatzɨ, temuaꞌa mevivejméꞌe. Temuaꞌa pu tijetéjmeꞌecaa aꞌachú cumu huaícate kiilu. Aꞌɨ́mej pu japua rájve ɨ́ teteca. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca, aꞌij mú puaꞌa tiraatajé meꞌɨ́jna ɨ́ Dios meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ téetej aꞌiné jeíhua mú rajpuaíjtzicaꞌa mej miyen cáavatzɨ ɨ́ téetej. \c 17 \s1 Dios pu raꞌujxɨ́jte aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ rutuaacaꞌa \p \v 1 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, tɨ ajta seɨ́j huiteátɨɨcaꞌa ɨ́ cutzapeꞌe tɨ aráhuaꞌapua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ pu mú aꞌuvéꞌemej, ajta ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi, nee nu muaataseíjrateꞌesin aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios raꞌuxɨ́jteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa, tɨ ajta ramuáꞌitɨcaꞌa ɨ́ tumin ɨ́ ruhuáꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ aꞌuun áꞌujca ɨ́ jaj japua tɨ veꞌée. \p \v 2 ’Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌaijta íiyen chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú huateújxanaꞌacɨre meꞌɨ́jna jamuan ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej íiyen huachéjme chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú majta huateájtaꞌarua meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ayén huaꞌutáꞌa mej majta jamuan tiꞌihuaújxanaꞌacɨraꞌaten. \p \v 3 Aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu nejaꞌuvíꞌitɨ aꞌɨ́jna aꞌu tɨ caí éꞌe tiꞌitɨ. Aꞌuu nu ꞌɨ́itaꞌa huaseíj tɨ aꞌɨ́jna japua áꞌujcatii ɨ́ tiꞌitɨ tɨ paꞌu. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiꞌitɨ, jeíhua pu jetzen éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n ayén ántehuaacaꞌa, tɨ ajta jɨ́n aꞌij puaꞌa tíꞌijxa ɨ́ Dios. Arahuaꞌapuáca pu huíjmuꞌuu aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ, ajta tamuáamuataꞌa puaꞌaméca aveꞌehuájmee. \p \v 4 Tíꞌinacamua ɨ́ tɨ tiꞌitéechen, ajta cɨ́j caj tíꞌipaꞌu. Jéihua pu huápɨꞌɨ ucárujtiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ oro jɨ́n taavíjhua, ajta tetej tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, ajta perla tiꞌitɨ. Aꞌɨ́ɨ pu ajta ruꞌiteátɨɨcaꞌa ɨ́ cutzapeꞌe ɨ́ tɨ oro jɨ́n taavíjhua. Ajta aꞌɨ́jna jetze ɨ́ cutzapeꞌe, tiꞌitɨ pu avéꞌejɨsti ɨ́ tɨ tiúꞌuxanaꞌaviꞌisteꞌe, ajta ɨ́ tɨ jɨ́n huateújxanaꞌacɨre aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. \p \v 5 Ajta ayén téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ cuaatzeájraꞌan jetze aꞌij tɨ ántehuaa. \p Neajta inee, canu yaúꞌitɨée naꞌaraa neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jetzen téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa tɨ jɨ́meꞌen yee: “Babilonia, ɨ́ tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee. Huaꞌanaꞌana aꞌɨ́mej ɨ́ ꞌuuca ɨ́ mej ramuáꞌitɨcɨ ɨ́ tumin ɨ́ ruhuáꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ jetzen aꞌuun aꞌuvéꞌemej ɨ́ tɨ tiúꞌuxanaꞌaviꞌisteꞌe íiyen chaanaca japua.” \p \v 6 Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj tɨ aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa tahuáacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ huaꞌaxuureꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huácuiihuacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Jéꞌecan nu aꞌij teꞌutaseíj netɨ́ꞌɨj raaseíj. \p \v 7 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―¿Aꞌiné ꞌeen jɨ́n piyen teꞌutaseíj? Nee nu muaatáꞌixaateꞌesin aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna tɨ caí ámitɨeereꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ japuan avéꞌeca, ɨ́ tɨ ajta arahuaꞌapuáca huíjmuꞌuu, ajta tɨ tamuáamuataꞌa aveꞌehuájmee. \p \v 8 ’Aꞌɨjna ɨ́ tiꞌitɨ pej hui raaseíj, aꞌɨ́ɨ pu ajmíꞌi huataseíjre, ajta íjii, capu chéꞌe yeꞌe jáꞌahuaꞌa. Ajta, aúcheꞌe pu aꞌitaméj aꞌujna aꞌutɨ́ eꞌetécun tɨ caí aꞌij ámitɨeereꞌe aꞌachú tɨ ucátee. Méjcaꞌi huáyee pu ajta áꞌapuaꞌaren aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua, ɨ́ mej caí éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ yuꞌuxari aꞌij mej ánteaꞌarua, aꞌɨ́jna ɨ́ yuꞌuxari tɨ jéjcua ɨmuá jetzen téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ruuri huateáturaa ɨ́ Dios jemi, ayée mú rɨ́ꞌɨ tiyaꞌuseíira muáꞌajuꞌu matɨ́ꞌɨj raaseíj meꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ajmíꞌi huataseíjre, ajta aꞌájnáꞌɨmua íꞌiruuricaꞌa, ajta caí chéꞌe mé iyeꞌahuaꞌa. Ajta, aúcheꞌe pu huataseíjreꞌesin. \p \v 9 ’Aꞌijna ɨ́ niuucari, tɨ hui jaꞌatɨ yaúꞌitɨée áꞌaraꞌani, ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati temuaꞌa naa. Aꞌɨjna ɨ́ tɨ arahuaꞌapuáca huíjmuꞌuu, ayée pu hui huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: Aꞌɨjna ɨ́ jɨrí tɨ aráhuaꞌapua aráꞌase tɨ japuan áꞌujca aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. \p \v 10 ’Aꞌɨ́ɨ mú majta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tíꞌaijta, ɨ́ mej majta aráhuaꞌapua aráꞌase. Muaꞌanxɨ́vi ɨ́ mej meri áꞌupuaꞌarecaꞌa. Seɨj puꞌu auj tiꞌitɨ jɨ́n tiꞌitéjvee. Ajta ɨ́ seɨj, capu xɨ seijreꞌe. Ɨ́ tɨ ayén huataseíjreꞌesin, ayée pu hui tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ cɨ́j naꞌa caj téꞌeteeviꞌin. \p \v 11 ’Ajta, aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiꞌitɨ tɨ ajmíꞌi huataseíjre, ajta íjii capu chéꞌe yeꞌe jáꞌahuaꞌa, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ taꞌaráhuaiica. Aꞌɨ́ɨ pu ajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́mej ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase. Aꞌɨ́ɨ pu hui ajta áꞌapuaꞌaren. \p \v 12 ’Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tamuáamuataꞌa aveꞌehuájmee, ayée pu hui huataújmuaꞌa tɨjɨ́n tamuáamuataꞌa mú aráꞌase ɨ́ mej tíꞌaijta. Majta aꞌɨ́ɨme, camúu xɨ meꞌɨ́jna jɨ́n titeꞌenteájrupi mej mi tiuꞌutaꞌaíjta. Maúcheꞌe mú raꞌancuréꞌasin mej mi cɨ́j menaꞌa caj titéꞌeteeviꞌin aꞌachú cumu seɨ́j hora mej tiuꞌutaꞌaíjta jamuan ɨ́ tiꞌitɨ. \p \v 13 ’Naíjmiꞌi mú miyen ruxɨ́ꞌej tíꞌimuaꞌatze. Majta mej raatátuiireꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨj matɨ́j menaꞌa ɨ́ mej jɨ́n antiújmuaꞌaree, ajta ɨ́ huáꞌamuarɨꞌeriꞌiraꞌa. \v 14 Aꞌɨ́ɨ mú hui raaténeꞌusiꞌiteꞌesin meꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. \p ’Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Cáneꞌa, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌutémuaꞌitɨ aꞌiné aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tavástaraꞌa ɨ́ tɨ ajta tihuáꞌaijteꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ tɨ huaꞌavástaꞌa púꞌeen ɨ́ teɨte. Aꞌii pu hui ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tajtuhuan tɨ naíjmiꞌica tíꞌaijteꞌe ɨ́ seica ɨ́ tajtúhuaani. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jemin seijreꞌe ɨ́ Cáneꞌa, aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ huaꞌutajé, tɨ ajta huaꞌantíhuau. Aꞌii mú majta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej caí atéꞌɨtzeaꞌara ɨ́ jemin. \p \v 15 Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Aꞌɨjna ɨ́ jaj tɨ veꞌée ɨ́ pej hui raaseíj, ɨ́ tɨ ajta japuan áꞌujca aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ramuáꞌitɨcɨ ɨ́ tumin ɨ́ ruhuáꞌiraꞌa jɨmeꞌe, aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, majta ɨ́ teɨtejraꞌan, majta ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, ɨ́ mej majta seɨ́j jɨ́n tíꞌixaxaꞌa ɨ́ niuucari. \p \v 16 ’Ajta aꞌɨ́jna tɨ tamuáamuataꞌa aveꞌehuájmee, ɨ́ mej tíꞌaijta aꞌɨ́jna jamuan ɨ́ tiꞌitɨ, aꞌɨ́ɨ mú rájchaꞌɨ́ɨreꞌe muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ramuáꞌitɨcɨ ɨ́ tumin ɨ́ ruhuáꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Majta huaꞌaréꞌeꞌitixɨꞌɨsin ɨ́ teɨte ɨ́ mej ráꞌajaahuateꞌecaꞌa. Majta caꞌanéeri jɨ́n tiracáꞌariꞌira tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ tiꞌitéechen. Majta raatécɨꞌɨme ɨ́ huáꞌireꞌaraꞌan. Majta raꞌateátaira. \p \v 17 ’Ayee pu téꞌeme, aꞌiné Dios pu ayén caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌasin mej mi miyen tiraꞌaráꞌasten aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌijxeꞌeveꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ruxɨ́ꞌej menaꞌa tiúꞌumuaꞌati. Majta raatátuiireꞌen ɨ́ tiꞌitɨ jemi matɨ́j menaꞌa tiꞌitɨ ɨ́ mej jɨ́n antiújmuaꞌaree. Ayee mú raruuren ajta naꞌa caí ayén teꞌaraúrasten aꞌij tɨ Dios ari tiraataxájtacaꞌa. \p \v 18 ’Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa ɨ́ pej raaseíj, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ chajtaꞌa tɨ veꞌée ɨ́ tɨ tihuáꞌaijteꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ tajtúhuaani ɨ́ mej tiꞌitɨ jɨ́n títetateí aꞌu tɨ naꞌa íiyen chaanaca japua. ―Ayee pu tinaatáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. \c 18 \s1 Aꞌuu pu éꞌevatzɨjxɨ aꞌujna u Babilonia \p \v 1 Neajta seɨ́j huaseíj ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. Aa pu ta japua veꞌecámeꞌecaa aꞌɨ́jna. Jéihua pu huápɨꞌɨ tiꞌitɨj jɨ́n antiújmuaꞌaree. Nain japua pu ajta huatátzareajraa íiyen chaanaca japua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tétaaveꞌe á ru jetze. \p \v 2 Aj pu ꞌi caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa ayén tɨjɨ́n: \p ―Puꞌuri hui éꞌevatzɨjxɨ, puꞌuri xaa hui éꞌevatzɨjxɨ aꞌujna u Babilonia, ɨ́ chajtaꞌa tɨ vivéjme. Muꞌuri hui meꞌuun aꞌuchéjme aꞌɨ́ɨme ɨ́ tiyaaruꞌu. Puꞌuri ajta huáꞌachiꞌi púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucari ɨ́ mej xánaꞌavisiꞌi seijreꞌe. Aꞌuu mú ꞌéꞌe áꞌaseca, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ pinaꞌase ɨ́ mej xánaꞌavisiꞌi seijreꞌe, ɨ́ tej caí aꞌatzu huáꞌaxeꞌeveꞌe. \p \v 3 ’Ayee pu hui tiráaruu, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌa matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan mej mi miyen cheꞌatá menaꞌa aꞌij puaꞌa huárɨni tɨ́j ajta huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Babilonia. Aꞌɨ́j pu hui jɨ́n Dios ayén cheꞌatá naꞌa puaíjtzi tihuaꞌutáꞌasin aꞌiné jéꞌecan pu huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej íiyen tíꞌaijta ɨ́ chaanaca japua, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé jamuan huateújxanaꞌacɨre. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌituaꞌaraca íiyen chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú hui meri huateújchijteaanitacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌinecuaꞌatzecaꞌa mej huápɨꞌɨ tíꞌijchaꞌɨɨca aꞌɨ́ɨme. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. \p \v 4 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huánamuajriꞌi tɨ júteꞌe tejeꞌicáxajtacaꞌa ayén tɨjɨ́n: \p ―Setáꞌaj hui seꞌuun huirácɨɨne mɨ sej neteɨ́testemuaꞌa púꞌeen, sej si caí seajta siyen autéꞌɨtzen tɨ́j aꞌɨ́jna, tɨ ij caí puaíjtzi amuaatáꞌan ɨ́ Dios aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn raatáꞌasin aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. \p \v 5 ’Jee xaa, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n ayén huarɨ́j, aꞌɨ́ɨ pu hui ari nain jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Puꞌuri xáahuí ámitɨeereꞌe íjii u ta japua Dios tɨ éꞌeseijreꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn Dios, aꞌɨ́ɨ pu ari raꞌutámuaꞌareeriꞌi tɨ́j naꞌa tɨ jɨ́n aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ. \p \v 6 ’Chéꞌe ayén tíꞌiracɨꞌɨti tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn puaíjtzi tihuaꞌutáꞌa ɨ́ tɨ huaꞌutéemuaꞌitɨ. Chéꞌe ajta hui huaꞌapua tiuꞌutanájchita tɨ́j naꞌa seɨ́j jɨmeꞌe tɨ ayén huarɨ́j tɨ aꞌij puaꞌa een. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ vaasu tɨ jetzen rayeꞌeca aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n huateújtɨmuaꞌira, chéꞌe hui ayén raꞌavéꞌejɨsten aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ huaꞌapua aráꞌase ɨ́ tɨ jɨ́n huateátahuan. \p \v 7 ’Aꞌɨ́ɨ pu hui ahuáujtzaahua ruseɨ́j, ajta huataújseijratacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌijchaꞌɨɨcaꞌa. Chéꞌe ruxɨ́ꞌej naꞌa tiráacɨꞌɨti tɨ́ꞌij rajpuaíitzi áꞌaraꞌani, ajta tɨ huataújxɨeemɨsteꞌen. Ayee pu hui tiꞌixa ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨjɨ́n yee: “Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitéjvee ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ tíꞌaijta, ajta ayén tɨjɨ́n tɨ caí ruseɨ́jtacaꞌa, tɨ caí jaꞌanáj ruxɨeemɨ́jteꞌe aꞌame.” \p \v 8 ’Aꞌɨ́j pu hui jɨ́n caꞌanacan japuan rávaɨjtzi seɨ́j xɨcaj jɨmeꞌe tɨ rajpuaíitzi áꞌaraꞌani. Aj pu xaa tijcuíꞌini, ajta ruxɨeemɨ́jteꞌe aꞌame. Ajta ayén tirajpuaíitzi aꞌame tujri jɨmeꞌe. Ajta huateátaꞌiriꞌihua, aꞌiné jeíhua pu raayɨ́ꞌɨtɨ ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan jɨmeꞌe ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ raꞌuxɨ́jteꞌen. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. \p \v 9 Ajta aꞌɨ́ɨme ɨ́ tajtúhuaani ɨ́ mej tíꞌaijta íiyen chaanaca japua, ɨ́ mej majta jamuan huateújxanaꞌacɨre, majta jamuan huateújchijteaanitacaꞌa, matɨ́ꞌɨj raaseíj aꞌutɨ́ éꞌejcɨtziu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ teátaasin, aꞌɨ́ɨ mú ruyeinixɨꞌɨn, majta jíjhuan meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chajtaꞌa. \p \v 10 Majta meꞌɨ́n, á mú ɨmuá aꞌuhuístɨraꞌasin meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej rátziɨɨneꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n rajpuaíitzi aꞌame. Ayee mú tiꞌixáata muáꞌajuꞌu tɨjɨ́n: \p ―Cuiꞌi xaa, cuiꞌi xaa, múꞌee mɨ hui pej chajtaꞌa púꞌeen tɨ veꞌée, mɨ pej jeíhua tiꞌitɨj jɨ́n antíꞌamuaꞌaree, mɨ pej hui Babilonia púꞌeen, seɨ́j xɨcaj pu jɨ́n ayén tejaꞌuréꞌene tɨ Dios maꞌuxɨ́jteꞌe. \p \v 11-12 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌituꞌaraca íiyen chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú majta ruyeinixɨꞌɨn, majta ruxɨeemɨ́jteꞌe muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chajtaꞌa aꞌiné capu chéꞌe méꞌe jaꞌatɨ tɨ tihuáꞌunanai ɨ́ mej tíꞌituaꞌaraca tiꞌitɨ tɨ naꞌa mej tíꞌitɨcɨ, tɨ puaꞌa oro, nusu plata, naꞌari tetej tɨ temuaꞌa tíꞌijnajche, tiꞌitɨ perla. Majta seica cɨ́ɨxuri tíꞌituaꞌaraca. Capu chéꞌe jaꞌatɨ tihuáꞌananairan ɨ́ tɨ tíꞌimesti, ɨ́ tɨ nacamua, tɨ taꞌatí, tɨ paꞌu. Camu majta chéꞌe huáꞌananaira muáꞌajuꞌu ɨ́ cɨyej mej tuꞌaraca tɨ jeíhua tíꞌijnajche naꞌari tiꞌitɨ cobre nusu tepúustiꞌi nusu aꞌɨ́jna ɨ́ tetej ɨ́ mej racaamete, ɨ́ mej jɨ́n teꞌentámɨɨmɨteꞌen ɨ́ tepuaij naꞌari ɨ́ chun. \p \v 13 Camu majta chéꞌe miyen tihuáꞌananairan ɨ́ mej cuaꞌira tijnájchiteꞌen tiꞌitɨ tzencá, naꞌari tiꞌitɨ tɨ naꞌa tɨ naa téꞌeeca nusu cuaaneꞌe naꞌari tiꞌitɨ mirra, naꞌari cuaaneꞌe tɨ cuaiina, tiꞌitɨ nahuáj, naꞌari aceite, naꞌari hariina tɨ rɨ́ꞌen, tiꞌitɨ triigu, ajta yeꞌemuaate mej seijreꞌe huáacasi, naꞌari cáneꞌaxɨ, ajta cahuaayuꞌu. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ carreta mej ruꞌuveꞌejáapuaj muáꞌayeꞌi ɨ́ cahuaayuꞌu, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌimuarɨꞌe ruxɨ́ꞌej teɨte jemi, camu mi chéꞌe tihuáꞌananairan. \p \v 14 Ayee pu tejaꞌuréꞌene aꞌij tɨ ajmíꞌi téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ayén tɨjɨ́n: “Aꞌɨjna tɨ temuaꞌa tiꞌirɨ́ꞌeen, ɨ́ pej huápɨꞌɨ raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa, capu chéꞌe seíireꞌe aꞌame múꞌeetzi jemi. Ajta, naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, ajta tɨ naa seijreꞌe ɨ́ pej jɨ́n áꞌatzaahuateꞌe aseɨ́j, pepuꞌuri tejáꞌurɨe. Capej chéꞌe tíꞌiteꞌuuni.” \p \v 15 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌituꞌaraca, ɨ́ mej majta meꞌɨ́jna jɨ́n huateújchijteaanitacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tihuáꞌananairacaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú aꞌɨmuá huahuístɨraꞌasin, meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej rátziɨɨneꞌe muáꞌajuꞌu tɨ Dios puaíjtzi raatáꞌa. Maújyeinixɨꞌɨn, majta caꞌanín jɨ́n huataújxɨeemɨsteꞌesin. \p \v 16 Ayee mú tiꞌixáata muáꞌajuꞌu tɨjɨ́n: \p ―Cuiꞌi xaa, cuiꞌi xaa, múꞌee pej chajtaꞌa púꞌeen, tɨ veꞌée, ɨ́ pej peꞌɨ́jna tiꞌitéchejcaꞌa ɨ́ tɨ mesti tɨ naa ꞌeen, pajta peꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ nacamua, pajta ɨ́ tɨ paꞌu jɨmeꞌe, ɨ́ pej ucáꞌarujtiꞌiriꞌi peꞌɨ́jna ɨ́ tɨ oro jɨ́n taavíjhua, pajta peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tetej tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, pajta peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ perla tiꞌitɨ. \p \v 17 ’Seɨ́j hora pu hui jɨ́n, naíjmiꞌi tiuꞌuréꞌaxɨ tɨ́j naꞌa tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajchecaꞌa. \p Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ramɨ́jhuaca meꞌɨ́jna ɨ́ baarcu, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca meꞌɨ́jna jetze ɨ́ baarcu ɨ́ mej éꞌecɨɨne ɨ́ jaj japua, majta naíjmiꞌi ɨ́ mej huaꞌité viviꞌi, aꞌúu mú ɨmuá huahuístɨraa. \p \v 18 Matɨ́ꞌɨj raaseíj meꞌɨ́jna ɨ́ cɨtzij tɨ ajtiɨ́ꞌɨmua ájcɨtziujtacaꞌa, tɨ téꞌajtaiira ɨ́ chajtaꞌa, matɨ́ꞌɨj mi huateújyeineajraa. Miyen tɨjɨ́n: \p ―¿Tiꞌitájni máa chajtaꞌa seijreꞌecaꞌa tɨ́j amɨjna? Capu hui méꞌe éꞌe chajtaꞌa. \p \v 19 Matɨ́ꞌɨj mi tiꞌitɨ aváꞌujratziiraxɨ tiꞌitɨ tɨ muiini ɨ́ rumuꞌúu jetze, mej ruyein, majta ruxɨeemɨ́jteꞌe. Ayee mú tíꞌitejijhuacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Cuiꞌi xaa, cuiꞌi xaa, múꞌee hui chajtaꞌa tɨ veꞌée, aꞌiné múꞌeetzi mú jetze huateújchijteaanitacaꞌa matɨ́j menaꞌa puaꞌamé mej tihuáꞌaꞌaijteꞌecaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej baarcu jetze antacɨꞌɨca ɨ́ jaj japua. Aꞌɨ́ɨ mú hui jɨ́n huateújchijteaanitacaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌijchaꞌɨɨcaꞌa. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨte. \p \v 20 Seajta múꞌeen, mɨ sej ta japua éꞌeseijreꞌe, setáꞌaj huataújtemuaꞌaveꞌen, seajta múꞌeen, mɨ sej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi, seajta múꞌeen, mɨ tɨ Dios amuaꞌantíhuaꞌu, sej siꞌi tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ teɨte, seajta múꞌeen, mɨ sej Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa. Setáꞌaj huataújtemuaꞌaveꞌen seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ayén tejámuaaxɨ́ꞌepɨꞌɨntariꞌiriꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ raꞌuxɨ́jte aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. \p \v 21 Aj pu ꞌi seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, tɨ ajta jeíhua huápɨꞌɨ rucaꞌané, aꞌɨ́ɨ pu tetej ájtɨɨ tɨ ayén seijreꞌecaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ mej jɨ́n teꞌáꞌatɨꞌɨxɨca. Aj pu ꞌi raꞌateájrɨe ɨ́ jaj tzajtaꞌa tɨ veꞌée. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Ayee pu hui cheꞌatá naꞌa éeniꞌicɨꞌe raatéꞌuuna aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa tɨ veꞌée, tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Babilonia. Capu chéꞌe méꞌe éꞌe seíireꞌe aꞌame. \p \v 22 ’Camu chéꞌe miyen namuáareꞌe muáꞌajuꞌu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌicuinaca aꞌɨ́jna jetze ɨ́ aarpa nusu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌicuinaca ruchuicari jɨmeꞌe. Camu hui majta namuáareꞌe muáꞌajuꞌu múꞌejmi jemi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌicɨꞌɨsiteꞌe cɨ́ꞌɨsitiꞌiraꞌa jetze naꞌari aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ucáajiꞌihua muáꞌayeꞌi ɨ́ trompeeta jetze. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca, matɨ́j menaꞌa puaꞌaméca, aꞌij mej menaꞌa tiraayɨ́ꞌɨtɨ, camu hui chéꞌe múꞌejmi jemi seíireꞌe muáꞌajuꞌu. Camu xaa neꞌu aꞌatzu. Camu majta chéꞌe namuáareꞌe muáꞌajuꞌu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌatɨxɨca. \p \v 23 ’Ajta, capu hui chéꞌe aꞌatáa aꞌame múꞌejmi jemi ɨ́ taij tɨ huatátza áꞌayeꞌi ɨ́ huáꞌachiꞌi tzajtaꞌa. Capu ajta chéꞌe ayén namuáareꞌe aꞌame mej xahuaaniꞌi jɨ́n tiuꞌutaxáj aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej mauchén huanéjneꞌɨchecaꞌa, ajta mej mauchén huáviɨche, aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej múꞌejmi jemi tíꞌituꞌaracaꞌa, aꞌii mú meꞌɨ́n púꞌeeneꞌe ɨ́ mej yen japuan seijreꞌecaꞌa ɨ́ chaanaca, ɨ́ mej majta vivejméꞌen jɨ́n títetatéꞌecaꞌa. Pajta piyen tihuáꞌucuanamua matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan peꞌɨ́jna jɨmeꞌe pej piyen huatáꞌaseijratacaꞌa pej huápɨꞌɨ naa seijreꞌe aꞌɨ́mej jemi mej mi miyen huárɨni tɨ aꞌij puaꞌa een ɨ́ Dios jemi. \p \v 24 Aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ huáꞌucuii naíjmiꞌica aꞌɨ́mej ɨ́ mej Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌecaꞌa ɨ́ Dios jemi. Jee xaa neꞌu, aꞌɨ́ɨ pu huáꞌucuii matɨ́j menaꞌa puaꞌamé huácuiihuacaꞌa íiyen chaanaca japua, tɨ́j naꞌa jéjcua ɨmuá, tɨ ajta íjii. \c 19 \s1 Aꞌɨ́ɨ mú tiꞌichuíica júteꞌe u ta japua \p \v 1 Netɨ́ꞌɨjtá ni huáꞌunamuajriꞌi ɨ́ mej ta japua caꞌanín jɨ́n tíꞌichuiicacaꞌa. Cu xɨee jeíhua huápɨꞌɨ ajteáxɨɨrecaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌichuiicacaꞌa. Miyen tɨjɨ́n: \q1 Aleluuya, tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ taDioj, \q1 aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ari tuꞌirájtuaa, aꞌɨ́ɨ pu jetze aꞌuvéꞌemej ɨ́ tej jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj, \q2 ajta aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree. \q1 \v 2 Tzáahuatiꞌiraꞌa pu jɨ́n huáꞌaxɨjteꞌe, \q2 ajta ayén, tiraavíjteꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn puaíjtzi huaꞌatáꞌaca. \q1 Aꞌɨ́ɨ pu ari raꞌuxɨ́jte aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa, \q1 aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ ruhuáꞌiraꞌa jɨ́n ramuáꞌitɨcaꞌa ɨ́ tumin, \q2 tɨ ajta caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej án japuan \q2 huachéejmeꞌecaa án chaanaca japua mej mi aꞌij puaꞌa huárɨni \q2 meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jamuan huateújxanaꞌacɨre. \q1 Dios pu ajta puaíjtzi raatáꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe \q2 tɨ aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ayén huáꞌucuii aꞌɨ́mej ɨ́ mej ravaɨreꞌe ɨ́ Dios. \p \v 3 Majtahuaꞌa mú huajíjhuacaꞌa miyen tɨjɨ́n: \p ―Aleluuya, jéꞌecan pu jetzen ajcɨtziúuta aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. \p \v 4 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ vaujsi ɨ́ mej seité japuan muáacua aráꞌase, majta ɨ́ mej muáacua, ɨ́ mej majta ruuri, naíjmiꞌi mú aicaújtuuxɨ, mej mi raateánajche meꞌɨ́jna ɨ́ Dios ɨ́ tɨ eꞌecájca ɨpuari japua. Miyen tɨjɨ́n: \p ―Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. Aleluuya. \p \v 5 Tɨꞌɨquí seɨj huajíjhuacaꞌa tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa aꞌájna vejliꞌi jetzen ɨ́ mej japuan tíꞌimuaɨꞌɨvajtaca. Ayen tɨjɨ́n: \q1 Setáꞌaj rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan seꞌɨ́jna ɨ́ Dios, \q2 naíjmiꞌi múꞌeen mɨ sej ravaɨreꞌe. \q1 Capu amɨ́n aꞌij, tɨ puaꞌa siyen vivejméꞌen jɨ́n títetateí \q2 naꞌari sej cɨliéeneꞌe jɨ́n títetateí. \s1 Tɨ́ꞌɨj huaténeɨche ɨ́ Cáneꞌa \p \v 6 Netɨ́ꞌɨj ni neajtahuaꞌa huáꞌunamuajriꞌi aꞌɨ́mej. Cu xɨee jeíhua huápɨꞌɨ ajteáxɨɨrecaꞌa. Ajta, matɨ́ꞌɨj tiuꞌutaxájtacaꞌa, ayée pu namuajreꞌecaꞌa tɨ́j jaj tɨ tetej tzajtaꞌa mɨꞌɨye. Ayee pu ajta namuajreꞌecaꞌa cumu mej téniuucaꞌan. Miyen tɨjɨ́n: \q1 Aleluuya, tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios, \q1 aꞌiné puꞌuri nain jɨ́n tíꞌaijta aꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa ɨ́ tɨ taDioj púꞌeen. \q1 \v 7 Tichéꞌe tiyen huatátatemuaꞌaveꞌen, \q2 teajta tiyen tiraatateújtziꞌireꞌen, \q2 tej ti rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan \q1 aꞌiné puꞌuri aꞌájna tejaꞌuréꞌene tɨ aꞌɨ́ɨn Cáneꞌa huaténeɨche. \q1 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́raꞌaraꞌan puꞌuri rɨ́ꞌɨ huaújruu. \q1 \v 8 Ayee pu tiraatáꞌa tɨ tiuꞌuteújchejteꞌen \q2 aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ mesti, tɨ ajta naa ꞌeen, \q2 tɨ temastájyeꞌi, tɨ caí aꞌatzu chueemua. \p Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ naa ꞌeen, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌij mej meri huarɨ́j aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn ꞌeen ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́j pu xaa jɨ́n ucaújchejteꞌesin. \p \v 9 Ajta ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Patáꞌaj raꞌutéeyuꞌuxa yee: “Rɨ́ꞌɨ pu tihuaꞌutáꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ tɨ Dios huaꞌutáꞌinee mej tiúꞌucuaꞌani jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen huaténeɨchi.” \p Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Ayen tiꞌayajna ɨ́ Dios jemi aꞌij nej neuchén timuáꞌixaa. \p \v 10 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tinaatáꞌixaa, netɨ́ꞌɨj ni aicántutzi aꞌu tɨ eꞌeraꞌɨ́ɨcajme nej ni raateánajche. Ajta aꞌɨ́ɨn, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Capej hui piyen neruure aꞌiné nee nu niyen cheꞌatá nenaꞌa tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi patɨ́j múꞌee, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ aꞌihuáamuaꞌa ɨ́ mej miyen teꞌanxájta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús, majta aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn huarɨ́j. Patáꞌaj peꞌɨ́jna huateánajche ɨ́ Dios, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús, aꞌúu pu jetze aꞌuvéꞌemej ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ Dios jetzen meꞌecan tíꞌixaxaꞌa. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \s1 Aꞌɨ́ɨ pu avéꞌeca japuan ɨ́ cahuaayuꞌu tɨ cuaínaraꞌa \p \v 11 Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj tɨ antacúuniꞌihuacaꞌa u ta japua. Meꞌecui xaa, cahuaayuꞌu pu án aꞌutéveecaꞌa. Naa pu tíꞌicuainaraꞌa, ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ japuan avéꞌeca, ayée mú ratamuáꞌamua tɨjɨ́n: “Ɨ́ tɨ nain jɨ́n téꞌaste, ajta tɨ tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌixaxaꞌa.” Aꞌɨ́ɨ pu xɨ́ꞌepɨꞌɨn ayén rɨcɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ huáꞌaxɨjteꞌe ɨ́ teɨte aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe. Ajta ayée pu cheꞌatá naꞌa tíꞌineꞌuseꞌe. \p \v 12 Yee pu seijreꞌe ɨ́ jɨꞌɨseáaraꞌan jetze tɨ́j taij tɨ áꞌataa. Jéꞌecan pu utearújtiꞌihuajmee ɨ́ curuun ɨ́ muꞌúuraꞌan jetze. Ajta jetzen pu téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij tɨ ántehuaa. Ajta, capu jaꞌatɨ yaúꞌitɨe aꞌij tɨ huataújmuaꞌa, sino aꞌɨ́ɨ puꞌu naꞌa ruseɨ́j yaúꞌitɨe. \p \v 13 Ayee pu éeneꞌe tiꞌitéchejcaꞌa ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ tɨ́tɨꞌɨj, ajta xúureꞌe raaméiriꞌihuajmeꞌecaa. Ayee mú majta raatamuáꞌa tɨjɨ́n: “Aꞌɨjna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios.” \p \v 14 Majta cujtaꞌan huajúꞌucaa aꞌɨ́ɨme ɨ́ xantaaruꞌu mej ta japua éꞌemeꞌecan. Ayee mú éeneꞌe tiꞌitéchejcaꞌa ɨ́ cɨ́ɨxuri, tɨ mesti, tɨ ajta naa ꞌeen. Naa pu tíꞌicuaina, ajta naa tíꞌiseijreꞌecaꞌa ɨ́ tihuáꞌacɨɨxu, ajta capu aꞌatzu tíꞌichueemuaviꞌicaa. Aꞌɨ́ɨ mú cujtaꞌan huajúꞌucaa ɨ́ mé taꞌavéꞌeteꞌete aꞌɨ́mej japua ɨ́ cahuaayuꞌu mej cuaiina. \p \v 15 Ajta aꞌɨ́ɨn niúucareꞌaraꞌan, ayée pu huáꞌaruuren ɨ́ teɨte tɨ́j jaꞌatɨ tiꞌitɨ antisíjchecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chun. Ayee pu puaíjtzi tihuaꞌutáꞌasin aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ runiuuca. Caꞌanéeri pu jɨ́n tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌesin. Ajta, huáꞌa japua pu rávaɨjtzi tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n huápɨꞌɨ niuꞌucamɨꞌɨ ɨ́ Dios, tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree. \p \v 16 Jetzen ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan, ajta aꞌu tɨ ajtavéꞌe ɨ́ chun, ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij mej ratamuáꞌamua tɨjɨ́n: “Huaꞌatajtuhuan aꞌɨ́mej ɨ́ tajtúhuaani, ajta, tɨ tihuáꞌaijteꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej majta tíꞌaijta.” \p \v 17 Netɨ́ꞌɨj ni jaꞌatɨ huaseíj tɨ tíꞌivaɨreꞌe u ta japua. Antiɨ́ꞌɨmua pu aꞌutéveecaꞌa ɨ́ xɨcaj jetze. Caꞌanín pu jɨ́n huaꞌutajé matɨ́j menaꞌa puaꞌaméca ɨ́ pinaꞌase ɨ́ mej cɨꞌɨcacaj, ɨ́ mej majta ráꞌaraꞌive u júteꞌe. Ayen tɨjɨ́n: \p ―Iíyeꞌe xuꞌu hui, mú aꞌuvéꞌejuꞌun sej si siyen tiúꞌucuaꞌani seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Dios ayén tejáꞌamuamin. \p \v 18 ’Sej si hui ráacuaꞌani seꞌɨ́jna ɨ́ huáꞌahuaꞌiraꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌaijta naꞌari huáꞌahuaꞌiraꞌa ɨ́ huaꞌacapítan ɨ́ xantaaruꞌu. Seajta siyen ráacuaꞌani huáꞌahuaꞌiraꞌa seꞌɨ́mej ɨ́ teteca ɨ́ mej jeíhua rucacáꞌane, seajta hui huáꞌahuaꞌiraꞌa ɨ́ cahuaayuꞌu, seajta huáꞌahuaꞌiraꞌa seꞌɨ́mej ɨ́ mej avéꞌeteꞌete. Nain xu hui cuaꞌani huáꞌahuaꞌiraꞌa ɨ́ teteca, capu amɨ́n aꞌij tɨ puaꞌa miyen ruxɨéehua áꞌujujhuaꞌaneꞌen nusu mej caꞌanéeri jɨ́n tíꞌimuarɨꞌecaꞌa. Capu amɨ́n aꞌij ajta tɨ puaꞌa mej vivejméꞌen títetateí nusu miyen cɨliéeneꞌe jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. Múꞌeen xu xaa hui ráacuaꞌani ɨ́ huáꞌahuaꞌiraꞌa. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. \p \v 19 Netɨ́ꞌɨj ni huaꞌuseíj mej eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen tíꞌaijta i chaanaca japua. Huáꞌa jamuan ɨ́ ruxantaaruꞌustemuaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa mej mi raaténeꞌusiꞌiteꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ tɨ avéꞌeca ɨ́ cahuaayuꞌu japua, majta meꞌɨ́mej ɨ́ xantaaruꞌustemuaꞌameꞌen. \p \v 20 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, aꞌɨ́ɨ pu huatéviꞌiriꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna jamuan tɨ huaꞌitzi jɨ́n tíꞌixaxaꞌataꞌa aꞌɨ́jna jetze meꞌecan. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, aꞌɨ́ɨ pu tiuꞌumuárɨej ɨ́ mej jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj. Ayee pu ꞌeen jɨ́n huáꞌucuanamua aꞌɨ́mej ɨ́ mej raꞌancuréꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ mej huáꞌa jetze áꞌayuꞌusiꞌi aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Majta raateánajchecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ ayén éeneꞌe seijreꞌe tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe. Mej jɨ́meꞌen huavíviꞌiriꞌihuacaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej huaꞌapua, matɨ́ꞌɨj mi meꞌan huajeꞌetéehuaꞌaxɨ ruurica aꞌájna jáꞌahuaꞌa aꞌalaguun aꞌu tɨ azufre jɨ́n áꞌataa. \p \v 21 Ajta, aꞌɨ́jna tɨ cahuaayuꞌu japua avéꞌeca, aꞌɨ́ɨ pu ayén huáꞌaruu ɨ́ seica ɨ́ mej ráꞌastijreꞌecaꞌa meꞌɨ́jna tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ruseɨ́j huáꞌucuii aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ runiuuca tɨ ayén tíꞌivaɨreꞌe tɨ́j chun tɨ ꞌaíjninei téneꞌetzeꞌen. Majta naíjmiꞌi ɨ́ pinaꞌase, aꞌɨ́ɨ mú huájuꞌuxai temuaꞌa jeíhua meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ huáꞌahuaꞌiraꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej huácuiihuacaꞌa. \c 20 \s1 Cɨríistuꞌu pu nuꞌu tiuꞌutaꞌaíjta seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni seɨ́j huaseíj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe. U júteꞌe pu veꞌecámeꞌecaa. Aꞌɨ́ɨ pu ajta yaavi huáchuisimeꞌe aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n teꞌiteáanan aꞌu tɨ eꞌetécun tɨ caí aꞌij ámitɨeereꞌe aꞌachú tɨ aꞌucátee. Aꞌɨ́ɨ pu ajta huapíjsimeꞌe tiꞌitɨ cadeena, tɨ vivéj. \p \v 2 Aj pu ꞌi raatéeviꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ cuꞌucuꞌu, aꞌɨ́jna tɨ jéjcua ɨmuá huataseíjre. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n tiyaaruꞌu, ajta Satanás. Aj pu ꞌi raꞌijtápe tɨ ij áꞌateeviꞌin aꞌachú cumu seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa. \p \v 3 Aj pu ꞌi aꞌuun yaꞌucájrɨe aꞌu tɨ eꞌetécun. Ajta raꞌiteáana. Tiꞌitɨ pu ajta ancáaviꞌijte tɨ́ꞌij caí chéꞌe huáꞌacuanamua aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan ajta naꞌa caí teꞌentipuáꞌajteꞌen seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa. Aj pu ꞌi xaa, ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe mej ráꞌijxɨjta tɨ́ꞌij aꞌatzu áꞌateeviꞌin tɨ ruxɨéehua áꞌucheꞌecaneꞌen. \p \v 4 Netɨ́ꞌɨj ni ɨpuari tiuꞌuséij, neajta neꞌɨ́mej ɨ́ mej jetzen acáteꞌeteꞌe. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej raꞌancuréꞌa mej meꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌareere mej huaꞌuxɨ́jteꞌen ɨ́ teɨte. Neajta áꞌiyen huáꞌaxɨejniuꞌuca huaseíj aꞌɨ́mej ɨ́ mej huáꞌijveichixɨ ɨ́ huaꞌamuꞌúu jetze meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiuꞌutaxájtacaꞌa meꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ Jesús, majta meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ráꞌastijreꞌecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios. \p Majta aꞌɨ́ɨme, camu raateánajchecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, camu majta raateánajchecaꞌa ɨ́ tɨ ravaɨreꞌe. Camu majta raꞌancuréꞌa ɨ́ tɨ téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ huáꞌacuaatzeꞌe nusu ɨ́ huáꞌamuajcaꞌa jetze aꞌij tɨ yeꞌí ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe. Aꞌɨ́ɨ mú majta huatarúj jamuan ɨ́ Cɨríistuꞌu, majta meꞌɨ́jna jɨ́n tiꞌitevée muáꞌaraa matɨ́j tajtúhuaani tɨ́j naꞌa seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 5 Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ ɨ́ mej amuacaí huatarújsin ɨ́ mej meri huácuii. Majta ɨ́ seica, ɨ́ mej meri huácuii, camu miyen majtáhuaꞌa huatarúj ajta naꞌa caí teꞌentipuáꞌare seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa. \p \v 6 Rɨ́ꞌɨ pu tiraatáꞌa ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén tíꞌijcɨꞌɨti, tɨ ajta huatarújsin huáꞌa jamuan ɨ́ mej anáatéꞌee aitajuꞌun huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite. Rɨ́ꞌɨ pu tiraatáꞌa aꞌiné Dios pu ari huateúraꞌate ɨ́ ru jemi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Capu ajta chéꞌe rɨꞌɨríista aꞌame tɨ ajtahuaꞌa huámɨꞌɨni tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, sino ayée pu aꞌɨ́jna jɨ́n teꞌenteáruti tɨ́ꞌij tiꞌitɨ jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi, ajta jemin ɨ́ Cɨríistuꞌu. Aꞌɨ́ɨ pu jamuan tiuꞌutaꞌaíjta. Ayee pu aꞌateeviꞌi aꞌachú seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa. \s1 Dios pu raꞌantimuáꞌitɨ ɨ́ tiyaaruꞌu \p \v 7 Tɨ́ꞌɨj teꞌentipuáꞌare ɨ́ seɨ́j viꞌiraꞌa nineꞌiraꞌa, aj pu ꞌi ayén huatátuiihua aꞌɨ́jna ɨ́ Satanás aꞌujna aꞌu tɨ aiteánamiꞌihuacaꞌa. \p \v 8 Tɨꞌɨquí aꞌitaméj tɨ́ꞌij huáꞌucuanamuan aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, matɨ́j menaꞌa puaꞌamé yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua, tɨ́j naꞌa Teijmataꞌa pújmeꞌen, ajta Huáahuata pújmeꞌen, ajta Cuameche, ajta Tzareemeꞌen. Aꞌɨ́mej pu tíseɨreꞌesin ɨ́ mej miyen huataújmuaꞌa tɨjɨ́n Gog, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ seica ɨ́ mej miyen huataújmuaꞌa tɨjɨ́n Magog. Ayee mú aráꞌase aꞌachú tɨ caj tíꞌitɨej ɨ́ sej tɨ huaca aꞌutɨ́ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ veꞌée. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ cuꞌucuꞌu huáꞌajseɨreꞌesin mej mi huaténeꞌuseꞌen. \p \v 9 Matɨ́ꞌɨj mi nain japua áꞌujujhuaꞌaneꞌe tɨ́j naꞌa tɨ auuyaúj ɨ́ chuej japua. Matɨ́ꞌɨj mi rajnáj aꞌu mej teꞌutéꞌɨnaamuacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej rɨ́ꞌɨ tíꞌiteseijreꞌe ɨ́ Dios jemi, majta rajnáj meꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa tɨ huápɨꞌɨ huaꞌaráanajche aꞌɨ́mej ɨ́ mej teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. Ajta, taij pu u eꞌicájve u ta japua. Ajta huaꞌuteátaij aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ tiyaaruꞌu. \p \v 10 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ huáꞌucuanamua, aꞌúu pu eꞌeteárɨiihuacaꞌa aꞌutɨ́ aꞌalaguun aꞌu tɨ azufre jɨ́n áꞌataa, aꞌu tɨ ajta éꞌeseijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe, ajta aꞌɨ́jna tɨ ravaɨreꞌecaꞌa, aꞌɨ́jna tɨ huaꞌitzi jɨ́n tíꞌixaxaꞌataꞌa aꞌɨ́jna jetze meꞌecan tɨ huápɨꞌɨ áꞌatesiꞌireꞌe. Aꞌuu mú mi rajpuaíitzi muáꞌajuꞌu nain xɨcaj tzajtaꞌa, ajta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \s1 Dios pu huáꞌaxɨjteꞌe aꞌutɨ́ éꞌeseijreꞌe ɨ́ ɨpuari tɨ veꞌée \p \v 11 Netɨ́ꞌɨj ni ɨpuari huaseíj tɨ veꞌée. Naa pu tíꞌicuainaraꞌa. Neajta neꞌɨ́jna huaseíj ɨ́ tɨ acájca. Ajta ɨ́ chaanaca, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ ta japua, éꞌe huaújpuaꞌarixɨ meꞌɨ́jna jemi. Camu chéꞌe méꞌe jéꞌeseijreꞌecaꞌa. \p \v 12 Netɨ́ꞌɨj ni neꞌɨ́mej huaseíj ɨ́ mej meri huácuii, ɨ́ mej vivejméꞌen jɨ́n títetatéꞌecaꞌa, majta ɨ́ mej cɨliéeneꞌe jɨ́n tíꞌivaɨreꞌecaꞌa. Aꞌuu mú eꞌeréꞌeveecaꞌa meꞌɨ́jna jemi ɨ́ ɨpuari. Majta seica raꞌutácuuracaꞌa ɨ́ yuꞌuxari. Majta seɨ́j autácuuracaꞌa ɨ́ yuꞌuxari tɨ jetzen téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij mej ánteaꞌarua ɨ́ mej miyen ruuri huateáturaasin ɨ́ Dios jemi. Dios pu ajta huaꞌuxɨ́jte aꞌɨ́mej ɨ́ mej meri huácuii meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ yuꞌuxari jetze, ɨ́ tɨ jetzen ayén téꞌaxa aꞌij mej huarɨ́j matɨ́ꞌɨj mauj ruuricaꞌa, seɨj ajta seɨj. \p \v 13 Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej aujámɨ ɨ́ jaj tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú huatarúj. Majta ɨ́ seica, ɨ́ mej huácuii aꞌutɨ́ naꞌa, capu amɨ́n tiꞌitɨ pɨ́rɨcɨ ɨ́ tɨ huáꞌucuii naꞌari aꞌutɨ́ aꞌuteájturaa ɨ́ huáꞌaxɨejniuꞌuca, naíjmiꞌi mú majtáhuaꞌa huatarúj. Ajta Dios pu naíjmiꞌica aꞌuxɨ́jte aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij mej titetiújchaꞌɨɨcaꞌa matɨ́ꞌɨj mauj ruuricaꞌa. \p \v 14 Jɨ́meꞌen puꞌu huaꞌuxɨ́jte, aꞌɨ́ɨ pu raꞌupuáꞌajte naíjmiꞌica tɨ tíꞌitecuiꞌica, ajta aꞌujna aꞌu mej aꞌuteájturaa ɨ́ mej meri huácuii, ɨ́ tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Hades. Naíjmiꞌica pu atéehuaꞌaxɨ aꞌujna jetze ɨ́ aꞌalaguun tɨ azufre jɨ́n áꞌataa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej huaꞌapuaca jetze huácuiꞌini, mej meꞌuun aꞌuteáturaasin aꞌujna jetze ɨ́ aꞌalaguun tɨ azufre jɨ́n áꞌataa. \p \v 15 Tɨ puaꞌa caí ayén téꞌeyuꞌusiꞌihuacajcheꞌe aꞌij tɨ seɨj ántehuaa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ yuꞌuxari tɨ jetzen téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌij mej ánteꞌarua aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ruuri huateáturaasin ɨ́ Dios jemi, ayée pu tíꞌijruuren aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ caí éꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa. Dios pu raꞌatéjɨsin aꞌujna jetze ɨ́ aꞌalaguun tɨ azufre jɨ́n áꞌataa. \c 21 \s1 Dios pu rajéjcuareꞌe ta japua tɨ seijreꞌe, ajta ɨ́ chaanaca tɨ yen seijreꞌe \p \v 1 Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj á júteꞌe tɨ ari jéjcuacan jɨ́n seijreꞌe. Ajta ɨ́ chaanaca, ayée pu cheꞌatá naꞌa jéjcuacan jɨ́n seijreꞌe. Ajta á júteꞌe tɨ míꞌimeꞌecan, ajta ɨ́ chaanaca tɨ míꞌimeꞌecan, capu chéꞌe méꞌe jéꞌeseijreꞌecaꞌa. Ajta ɨ́ jaj tɨ veꞌée, capu ajta chéꞌe seijreꞌecaꞌa, aꞌiné naíjmiꞌi pu eꞌehuaújpuaꞌarixɨ. \p \v 2 Netɨ́ꞌɨj ni raaseíj tɨ á veꞌecámeꞌecaa á júteꞌe aꞌu tɨ Dios éꞌeseijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa tɨ Dios huateúraꞌate. Ayee pu téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jerusalén tɨ jéjcua. Ayee pu huaújruu aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa tɨ́j ajta ꞌɨ́itaꞌa rɨ́ꞌɨ tiuꞌuteújchejte tɨ́ꞌɨj ari huatévicheꞌesin. \p \v 3 Netɨ́ꞌɨj ni ráanamuajriꞌi tɨ caꞌanín jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa jemin ɨ́ ɨpuari. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Xaaseíj, múꞌeen, aꞌiné puꞌuri hui huataseíjreꞌesin huáꞌa jemi ɨ́ teteca aꞌɨ́jna ɨ́ chiꞌiraꞌan ɨ́ Dios. Aꞌɨ́ɨ pu huateáturaasin huáꞌa jemi, majta aꞌɨ́ɨme, aꞌɨ́ɨ mú teɨtejraꞌan púꞌeeneꞌe muáꞌajuꞌu. Ajta ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ruseɨ́j seíireꞌe aꞌame huáꞌa jemi. \p \v 4 ’Rɨ́ꞌɨ pu hui tihuaꞌutáꞌasin mej mi caí chéꞌe tiꞌitɨj jɨ́n ruxɨéemɨsteꞌe. Camu chéꞌe cuiꞌini. Camu chéꞌe meꞌɨ́jna jɨ́n ruxɨéemɨsteꞌe muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ seɨj huamɨ́ꞌɨ. Camu majta chéꞌe ruyeine muáꞌajuꞌu; camu chéꞌe miyen tirajpuaíitzi muáꞌajuꞌu meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tiꞌitɨ huáꞌacucuiꞌi, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ míꞌimeꞌecan, aꞌɨ́ɨ pu ari eꞌehuaújpuaꞌarixɨ. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 5 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ ɨpuari jetze acájca, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: \p ―Meꞌecui xaa, naíjmiꞌi ɨ́ tɨ tíꞌiseijreꞌe, nee nu hui rajéjcuareꞌe. \p Ajta ayén tɨjɨ́n: \p ―Autéeyuꞌuxa aꞌɨ́jna, aꞌiné nee nu tzáahuatiꞌiraꞌa jɨ́n tíꞌixaxaꞌa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén tiꞌayajna. \p \v 6 Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Puꞌuri icu. Antipuáꞌarecaꞌa. Nee nu hui neꞌɨ́n púꞌeen i nej amuájca, neajta i nej uvéꞌeteajtɨ. Nee nu jéjcua ɨmuá huataseíjre, neajta nain nu tiúꞌutaahuacaꞌa tɨ yen tíꞌiseijreꞌe. Neajta nu nain jɨ́n ranaíjmireꞌe tɨ́j naꞌa tɨ ajta tíꞌiseijreꞌe. Aꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ neetzi jemi áꞌujcaꞌanen nej ni niyen tiraatáꞌan ɨ́ tɨ tiráꞌaturaateꞌe ɨ́ tzajtaꞌan, huáapuaꞌa nu tiraatáꞌasin neꞌɨ́jna ɨ́ jaj tɨ aꞌuun eiráninei aꞌu tɨ eꞌejaíjxa. Nee nu xaa jaj raatáꞌasin ɨ́ tɨ jɨ́n ruuri aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 7 ’Ajta, aꞌɨ́ɨn tɨ tiuꞌutéemuaꞌitɨ, ayée pu tíꞌijcɨꞌɨti. Nee nu Diojraꞌan púꞌeeneꞌe naꞌame, ajta aꞌɨ́ɨn, niyauj pu púꞌeeneꞌe aꞌame. \p \v 8 ’Majta aꞌɨ́ɨme matɨ́j menaꞌa puaꞌamé mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ neetzi jemi, ayée pu tihuáꞌacɨꞌɨti mej meꞌuun aꞌuteáturan aꞌalaguun tɨ azufre jɨ́n áꞌataa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej jɨ́n huaꞌapuaca jetze huácuiꞌini. Aꞌuu mú aꞌuteáturaasin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí áꞌujcaꞌane mej rajpuaíjtzi neetzi jetze meꞌecan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí téꞌatzaahuateꞌe, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huáꞌanahuaꞌaca naíjmiꞌica, ɨ́ tɨꞌɨríi, mé ꞌuuca, majta mé teteca. Majta seica meꞌuun aꞌuteáturaasin. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tíꞌitecuiꞌica, majta ɨ́ mej ruxánaꞌacɨreꞌe, majta ɨ́ mej tíꞌichahuaara, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ranaꞌamiche meꞌɨ́jna ɨ́ tɨ caí Dios púꞌeen, majta matɨ́j menaꞌa puaꞌamé tíꞌihuaꞌitaca. Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé mej miyen ꞌeen, aꞌúu mú aꞌuteáturaasin aꞌalaguun. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios. \s1 Jerusalén tɨ jéjcua \p \v 9 Aj pu ꞌi, seɨj pu á eꞌiréꞌene ineetzi jemi. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌe seɨj tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌase, ɨ́ mej ruꞌitetúꞌutujmeꞌecaa ɨ́ cutzapeꞌe tɨ ajta aráhuaꞌapua aráꞌase. Ajta aꞌɨ́jna tzajtaꞌa ɨ́ cutzapeꞌe, aꞌɨ́ɨ pu urámuaacaꞌa seɨj ajta seɨj ɨ́ cuꞌiniꞌiraꞌa ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíjtzicaꞌa ɨ́ teɨte ɨ́ mej yen seijreꞌecaꞌa japuan i chaanaca, ɨ́ tɨ ajta aráhuaꞌapua aráꞌase. Ayee pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Iiyaꞌa jíi, nee nu hui timuaataseíjrateꞌesin neꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jemin teꞌataújratziiriꞌi ɨ́ Cáneꞌa tɨ ɨ́raꞌaraꞌan púꞌeeneꞌe aꞌame. \p \v 10 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tinaatáꞌixaa, aj pu ꞌi aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios huateájturaa ineetzi jemi. Aj pu ꞌi aꞌuun nejaꞌuvíꞌitɨ aꞌu tɨ jɨrí aꞌutacáꞌa, tɨ huápɨꞌɨ ájtee, tɨ ajta veꞌetɨ́ á aꞌutacáꞌa. Aj pu ꞌi tinaataseíjrate aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌa ɨ́ Dios tɨ huateúraꞌate tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jerusalén. Aꞌuu pu u ta japua eꞌicámeꞌecaꞌa aꞌujna tɨ Dios éꞌeseijreꞌe. \p \v 11 Naa pu tiꞌitemastájyeꞌicaa tɨ́j ajta Dios huápɨꞌɨ naa seijreꞌe. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ temastájyeꞌicaa, ayée pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j tetej tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, tɨ ajta naa tíꞌitatzaj tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ cristal. Ayee pu ajta seijreꞌecaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ jaspe. \p \v 12 Jaxuꞌu pu jɨ́n tiréꞌanamiꞌi aꞌúu tɨ veꞌetɨ́ aꞌutacáꞌa, tɨ temuaꞌa téꞌejtee. Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua pu aráꞌaxcaa aꞌu tɨ éꞌepueerta. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej majta tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ta japua tíꞌivaɨreꞌe, aꞌúu mú aꞌitéꞌuꞌupuꞌujmeꞌecaa aꞌu tɨ éꞌepueertajme seɨj ajta seɨj. Ajta, ɨ́ puéerta jetze, seɨ́j jetze ajta seɨj, ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌij mej ánteꞌarua aꞌɨ́ɨme ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen ɨ́ mej huáꞌa jetze airaújneijte aꞌɨ́mej jetze ɨ́ yaújmuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Israél teecan. \p \v 13 U Teijmataꞌa pújmeꞌen, huaicacɨé pu éꞌepueerta, ajta Tzareemeꞌen pújmeꞌen, ajta huaicacɨé pu ajta éꞌepueerta. Ayee pu cheꞌatá naꞌa, huaicacɨé táꞌapueerta ajta u Cuameche pújmeꞌen, ajta u Huáahuata pújmeꞌen huaicacɨé pu ajta éꞌepueerta. \p \v 14 Ajta tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua pu teꞌaráꞌase ɨ́ tɨ tajéꞌeste ɨ́ tɨ ajta japuan ájtaavijhuacaꞌa ɨ́ jaxuꞌu tɨ jɨ́n curéꞌanamiꞌihuacaꞌa ɨ́ chajtaꞌa. Ajta aꞌɨ́jna jetze ɨ́ tɨ tajéꞌeste, ayée pu téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij mej ánteꞌarua aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej majta tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, ɨ́ tɨ ajta Cáneꞌa huaꞌantíhuau mej mi meꞌɨ́n tejáꞌuxajtaneꞌen meꞌɨ́jna jetze meꞌecan. \p \v 15 Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tíꞌineꞌixaateꞌecaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu tiꞌitɨ huitéchueecaꞌa cumu tiꞌitɨ cɨyej tɨ oro jɨ́n taavíjhuacaꞌa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌe tɨ jɨ́n raatéꞌitɨen aꞌachú tɨ auuyaúj ɨ́ chajtaꞌa, ajta aꞌachú tɨ antayaúj ɨ́ puéerta, ajta aꞌachú tɨ ájtee ɨ́ jaxuꞌu. \p \v 16 Ruxɨ́ꞌej pu huatatɨ́tɨꞌɨjmee. Ayee pu cheꞌatá naa huatátee tɨ́j ajta auuyaúj. Ajta aꞌɨ́ɨn raatéꞌitɨee ɨ́ chajtaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨyej. Ayee pu huatátee ɨ́ chajtaꞌa aꞌachú cumu huaꞌapua viꞌiraꞌa kilómetros. Ayee pu cheꞌatá naꞌa auuyaúj; ayée pu cheꞌatá naꞌa ájtee. \p \v 17 Aꞌɨ́ɨ pu ajta raatéꞌitɨee aꞌɨ́jna ɨ́ jaxuꞌu. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tiraatéꞌitɨe matɨ́j tíꞌijrɨꞌɨre ɨ́ teteca. Ayee pu ájtee aꞌachú cumu huaícate japuan anxɨ́vi meetro. \p \v 18 Ajta ɨ́ jaxuꞌu, tetej pu jɨ́n ájtaavijhuacaꞌa mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n jaspe. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ chajtaꞌa, nain pu jɨ́n taavíjhuacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ oro tɨ naa téꞌajtaaveꞌe tɨ́j ɨ́ viidrio. \p \v 19 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tajéꞌeste, tɨ ajta japuan ájtaavijhuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaxuꞌu ɨ́ tɨ jɨ́n curéꞌanamiꞌi ɨ́ chajtaꞌa, naa pu rɨ́ꞌɨ tíꞌirúurijhuacaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ éꞌeseijreꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tetej tɨ huápɨꞌɨ tíꞌijnajche. Aꞌɨjna tɨ seɨj, aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌe ɨ́ jaspe. Ajta ɨ́ tɨ huaꞌapua, zafiro pu pɨ́rɨcɨ. Ajta ɨ́ tɨ huaíca, aꞌɨ́ɨ pu púꞌeeneꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ ágata tɨ siɨ́ɨchiraꞌa. Ajta ɨ́ tɨ muáacua, aꞌɨ́ɨ pu pɨ́rɨcɨ ɨ́ esmeralda, tɨ rúꞌaararaꞌa. \p \v 20 Ajta ɨ́ taꞌanxɨ́vi, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ ónice tɨ yúꞌuxareꞌe. Ajta ɨ́ taꞌarájsevi, aꞌɨ́ɨ pu pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna ɨ́ cornalina tɨ íꞌipaꞌu. Ajta ɨ́ seɨj, ɨ́ tɨ aráhuaꞌapua, crisólito pu pɨ́rɨcɨ tɨ teuúmuaraꞌa. Ajta ɨ́ seɨj, ɨ́ taꞌaráhuaiica, berilo pu pɨ́rɨcɨ tɨ rúꞌaararaꞌa seijreꞌe, ɨ́ tɨ ajta cɨ́j caj tíꞌiteuumuaraꞌa. Ajta ɨ́ tɨ aramuáacua, aꞌɨ́ɨ pu pɨ́rɨcɨ ɨ́ topacio tɨ naa tíꞌiteuumuaraꞌa, tɨ ajta naa tíꞌitatzaj. Ajta ɨ́ seica, ayée pu tíꞌeen. Ɨ́ tɨ tamuáamuataꞌa, aꞌɨ́ɨ pu pɨ́rɨcɨ ɨ́ crisoprasa tɨ naa tíꞌiteuumuaraꞌa, tɨ ajta cɨ́j tíꞌiruꞌaararaꞌa. Ajta ɨ́ tɨ tamuáamuataꞌa japuan seɨj, jacinto pu púꞌeen tɨ taɨjraviꞌin jɨ́n nacamua. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ amatista tɨ naa tiꞌijámuaꞌara. \p \v 21 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ puéerta tɨ tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ pu jɨ́n taavíjhuacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ perla, seɨj ajta seɨj ɨ́ puéerta, seɨ́j jɨmeꞌe ɨ́ perla. Ajta ɨ́ caaye jetze, nain pu oro jɨ́n taavíjhuacaꞌa tɨ ajta ayén naa tíꞌitatzaj tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ viidrio. \p \v 22 Neajta nu niyen raaseíj tɨ caí teyuu méꞌe éꞌehuaꞌacaa aꞌujna chajtaꞌa aꞌiné aꞌu tɨ naꞌa aꞌujna chajtaꞌa miyen ranaꞌamiche meꞌɨ́jna ɨ́ tavástaraꞌa, ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨn tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree, majta meꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. \p \v 23 Capu ajta ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn xɨcaj huaꞌatátzaviꞌira tújcaꞌari tzajtaꞌa huáꞌa japua ɨ́ teɨte. Capu ajta ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn máxcɨraꞌi tátzaveꞌe tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ Dios jɨ́n ruseɨ́j temastájyeꞌi, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ huaꞌatátzaviꞌira huáꞌa japua. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tatzari tɨ huáꞌa jemi huatátza. \p \v 24 Ajta aꞌɨ́jna tɨ huaꞌatátza huáꞌa japua ɨ́ mej meꞌuun huachéjme chajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌatátzaviꞌira aꞌame huáꞌa japua aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tihuáꞌaijteꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen huachéjme i chaanaca japua, aꞌúu mú aꞌuvéꞌejuꞌu muáꞌajuꞌu u chajtaꞌa mej mi rɨ́ꞌɨ tiraateájtuaani ɨ́ Dios nain jɨmeꞌe ɨ́ mej jɨ́n rutémuaꞌaveꞌe, majta nain jɨ́n mej tíꞌijchaꞌɨɨ tɨ jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌijnajche. \p \v 25 Camu jaꞌanáj teꞌiteánajsin tújcaꞌari tzajtaꞌa aꞌu tɨ éꞌepueerta aꞌujna chajtaꞌa. Capu ajta jaꞌanáj huatétɨcaꞌari aꞌujna. \p \v 26 Aꞌuu mú yeꞌaráꞌasin ɨ́ mej veꞌecán jɨ́n títetateí, ajta ɨ́ tɨ jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌijnajche, tɨ ajta naa tíꞌiseijreꞌe. Ayee mú raruuren matɨ́j menaꞌa puaꞌamé seɨ́j chuéjraꞌa japua mej éꞌemeꞌecan. \p \v 27 Capu rɨꞌɨríista aꞌame tɨ tiꞌitɨ tɨ xánaꞌaviꞌireꞌe púꞌeen aꞌuun aꞌuteáturan aꞌujna chajtaꞌa. Capu ajta huaꞌatáꞌacareꞌen mej mi meꞌuun aꞌuteárute aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ naꞌari aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌihuaꞌitaca sino aꞌɨ́ɨme muꞌu meꞌuun aꞌuteáruti ɨ́ mej jɨ́meꞌen ayén téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌij mej ánteꞌarua aꞌɨ́jna jetze ɨ́ yuꞌuxari ɨ́ mej miyen ruurican huateáturan meꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cáneꞌa. \c 22 \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ játeꞌana, ajta ɨ́ cɨyej tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe \p \v 1 Aj pu ꞌi tinaataseíjrate aꞌɨ́jna ɨ́ játeꞌana tɨ jetzen ꞌairáanej aꞌu tɨ aꞌutéjvee ɨ́ ɨpuari tɨ jetzen acájca ɨ́ Dios, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaj tɨ mɨꞌɨye, temuaꞌa pu naa tiúꞌujmuaꞌatɨ. Naa pu ajta tíꞌitatzaj tɨ́j ɨ́ cristal. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ jaj ɨ́ tɨ caí jaꞌanáj ateáxɨꞌɨsin. \p \v 2 Jáꞌitaꞌa pu mɨꞌɨye ɨ́ caaye jetze tɨ aꞌuun aꞌutaníneꞌi ɨ́ chajtaꞌa jetze. \p Ajta, cɨyej atavéejmeꞌecaa aꞌutɨ́ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj, seica aꞌu tɨ pújmeꞌen, ajta seica u jetze pújmeꞌen. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ cɨyej ɨ́ mej jɨ́n ruuri muáꞌaraꞌani. Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua pu aráꞌase ɨ́ tɨ jɨ́n taaca tɨ́j naꞌa seɨ́j máxcɨraꞌi jetze pɨ́tíꞌirɨjca, aj pu ꞌij ajta seica jɨ́n tacaꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ cɨyej. Ajta ɨ́ xamuaꞌiraꞌan, ayée pu tíꞌivaɨreꞌe mej mi meꞌɨ́jna jɨ́n huaújrujteꞌen aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. \p \v 3 Capu chéꞌe aꞌuun seíireꞌe aꞌame ɨ́ tiꞌitɨ tɨ Dios ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ ayén puaíjtzi tiraatáꞌan sino aꞌúu mú aꞌujtéꞌe muáꞌajuꞌu ɨ́ Dios jamuan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej meꞌuun huachéjme meꞌújna chajtaꞌa jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Cáneꞌa. Aꞌɨ́ɨ mú tiuꞌutaꞌaíjta, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe, aꞌɨ́ɨ mú ranáꞌamicheꞌe muáꞌajuꞌu. \p \v 4 Aꞌɨ́ɨ mú jemin seíireꞌe muáꞌajuꞌu, ajta aj pu eꞌeseíireꞌe aꞌame aj huáꞌacuaatzeꞌe aꞌij tɨ ántehuaa aꞌɨ́jna. \p \v 5 Capu chéꞌe jaꞌanáj huatétɨcaꞌari aꞌujna. Capu chéꞌe ruxeꞌeveꞌe aꞌame mej miyen tatzari jɨ́n huateújtatzaviꞌi naꞌari ayén tɨ huaꞌutétatzaviꞌin ɨ́ xɨcaj, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu tavástaraꞌa tɨ ajta Dios púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌatátzaviꞌira aꞌame. Majta aꞌɨ́ɨme, aꞌɨ́ɨ mú tíꞌaíita muáꞌajuꞌu tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \s1 Tɨ́ꞌɨj uvéꞌenen ɨ́ Cɨríistuꞌu \p \v 6 Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Ayee pu hui tiꞌayajna aꞌij nej tíꞌimuaꞌixaateꞌe aꞌiné tzáahuatiꞌiraꞌa nu jɨ́n tiꞌixa. Ajta aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna tɨ u yaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ́ꞌij huáꞌa jemi huateáturan aꞌɨ́mej ɨ́ mej Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ari naataꞌítecaꞌa i nej ta japua tíꞌivaɨreꞌe nej ni tihuaꞌutaseíjrateꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej ravaɨreꞌe ɨ́ Dios aꞌij tɨ tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ caꞌanacan ayén tejaꞌuréꞌenen. \p \v 7 ―Meꞌecui xaa, nee nu hui mú aꞌuvéꞌeméꞌe naꞌame. \p Rɨ́ꞌɨ pu tiraatáꞌaca aꞌɨ́jna tɨ ayén araúrasten aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna i yuꞌuxari jetze. \p \v 8 Neajta inee, i nej iꞌi Juan, nee nu neꞌɨ́n púꞌeen nej ráanamuajriꞌi, neajta nej raaseíj aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna jetze i yuꞌuxari. Jɨ́meꞌen nuꞌu niyen tiráanamuajriꞌi, neajta tiuꞌuséij, aj nu ni niyen aicántutzi aꞌu tɨ eꞌeraꞌɨ́ɨcajme aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ta japua tíꞌivaɨreꞌe, tɨ ajta tinaataseíjrate nej ni raateánajche. Aj nu ni raatenáachejcheꞌen nicu. \p \v 9 Ajta aꞌɨ́ɨn, ayée pu tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Capej hui piyen neruure, múꞌee, aꞌiné ayée nu cheꞌatá nenaꞌa tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi patɨ́j múꞌee, ajta matɨ́j majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ aꞌihuáamuaꞌa ɨ́ mej Dios jetze meꞌecan tíꞌixaxaꞌataꞌa, majta matɨ́j menaꞌa puaꞌamé araúraste aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna jetze i yuꞌuxari. Patáꞌaj peꞌɨ́jna huateánajche ɨ́ Dios. \p \v 10 Aj pu ꞌi ayén tinaatáꞌixaa tɨjɨ́n: \p ―Capej hui ráꞌavaata ɨ́ niuucari tɨ aꞌíjna jetze áꞌayuꞌusiꞌi i yuꞌuxari, tɨ ajta Dios jetze meꞌecan tiꞌixa, aꞌiné puꞌuri tɨ́n aꞌájna tejaꞌuréꞌenejsin aꞌájna xɨcáaraꞌan jetze tɨ́ꞌɨj naíjmiꞌi teꞌentipuáꞌari. \p \v 11 ’Ajta ɨ́ tɨ hui aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ, chéꞌe auj ayén aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨ. Ajta ɨ́ tɨ xánaꞌaviꞌireꞌe, chéꞌe auj xánaꞌavisiꞌi seijreꞌe. Ajta ɨ́ tɨ rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n seijreꞌe ɨ́ Dios jemi, chéꞌe auj ayén rɨ́ꞌɨ tiꞌiseíireꞌe áꞌaraꞌani. \p \v 12 ’¡Meꞌecui xaa! Nee nu hui caꞌanacan mú aꞌuvéꞌeméꞌe naꞌame nej ni huaꞌutáꞌan aꞌij tɨ tiraamuáꞌitɨn, nej ni niyen tihuaꞌutáꞌan matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej tiraamuáꞌitɨ, seɨj ajta seɨj, aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe. \p \v 13 ’Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen i taꞌamuájca, neajta i nej tuꞌuvéꞌeteajtɨ, neajta neꞌɨ́n púꞌeen i nej jéjcua ɨmuá huataseíjre, neajta neꞌɨ́n púꞌeen i nej yen seíireꞌe naꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Nee nu neajta neꞌɨ́n púꞌeen i nej nejmíꞌi huataseíjre tɨ́ꞌɨj caí xɨ tiꞌitɨ méꞌe seijreꞌecaꞌa, neajta nu neꞌɨ́n púꞌeen i nej nain ancuréꞌasin tɨ́ꞌɨj teꞌentipuáꞌari tɨ́j naꞌa tɨ íjii tíꞌiseijreꞌe. \p \v 14 Rɨ́ꞌɨ pu tihuaꞌatáꞌaca aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌijaꞌusica ɨ́ tiúꞌujcɨɨxɨ tɨ́ꞌij ayén tihuáꞌucɨꞌɨti mej meꞌɨ́jna jetze ráacuaꞌani ɨ́ cɨyej ɨ́ mej jɨ́n ruuri huateáturan, mej mi majta meꞌuun aꞌuteárute meꞌújna chajtaꞌa meꞌɨ́jna jetze aꞌu tɨ éꞌepueerta. \p \v 15 Ajta á puaꞌacɨé, aꞌúu mú aꞌutéꞌuu muáꞌajuꞌun aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aꞌij puaꞌa titetiújchaꞌɨɨ, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌichahuaara, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ruxánaꞌacɨreꞌe. Aꞌɨ́ɨ mú majta á puaꞌacɨé aꞌutéꞌuu muáꞌajuꞌun aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌitecuiꞌica, majta ɨ́ mej ranaꞌamiche ɨ́ tɨ caí Dios púꞌeen, majta matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ tɨ ayén tihuaꞌaráanajche tɨ huaꞌitzi púꞌeen, majta ɨ́ mej tíꞌihuaꞌitaca. \s1 Jesús pu teꞌanxájta \p \v 16 ―Inee, i nej Jesús púꞌeen, nee nu u yaꞌutaꞌítecaꞌa múꞌejmi jemi neꞌɨ́jna tɨ nevaɨreꞌe tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn teꞌanxájta huáꞌa jemi aꞌɨ́mej ɨ́ mej meꞌuun eꞌetiújseꞌɨri mej mi raateánajche ɨ́ Dios. Nee nu neꞌɨ́jna jetze huanéj ɨ́ David teecan. Nee nu huáacɨxaꞌaraꞌan púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ David. \s1 Aꞌɨ́ɨn tɨ huatéeviche raatáꞌineesin tɨ uvéꞌenen \p \v 17 Ajta aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ajta aꞌɨ́ɨn tɨ auchén huatéeviche, ayée mú tiꞌixa tɨjɨ́n: \p ―Chéꞌe mú aꞌuvéꞌemeꞌen. \p Ajta ɨ́ tɨ ranamua, chéꞌe ajta aꞌɨ́ɨn ayén tiuꞌutaxáj yee: \p ―Chéꞌe aꞌɨ́ɨn mú aꞌuvéꞌemeꞌen. \p Ajta ɨ́ tɨ jetzen áꞌujcaꞌane tɨ ayén tiraꞌaráꞌastijreꞌen, chéꞌe jaꞌatɨ tɨ naꞌa ayén mú aꞌuvéꞌemeꞌen, chéꞌe ajta huáapuaꞌa raꞌancuréꞌan ɨ́ jaj tɨ jɨ́n ruuri huateáturan. \s1 Aꞌɨ́ɨ pu taatájeevi ɨ́ Jesús \p \v 18 Ayee nu niyen tihuaꞌaꞌíjcateꞌe jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ranamua aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna i yuꞌuxari jetze tɨ Dios jetze meꞌecan tiꞌixa, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén seɨcɨé tiuꞌutaxáj, Dios pu puaíjtzi raatáꞌasin aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna jetze i yuꞌuxari. \p \v 19 Ajta tɨ puaꞌa jaꞌatɨ raꞌuréꞌuuna ɨ́ tiꞌitɨ tɨ aꞌíjna jetze téꞌeyuꞌusiꞌi tɨ Dios jetze meꞌecan tiꞌixa, Dios pu ajta ráꞌariꞌira aꞌɨ́jna tɨ́ꞌij caí chéꞌe ráacɨꞌɨti tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌɨ́jna jetze ráacuaꞌani aꞌɨ́jna ɨ́ cɨyej tɨ jɨ́n ruuri áꞌaraꞌani. Capu ajta chéꞌe ayén tíꞌijcɨꞌɨti tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌuun aꞌuteárute ɨ́ chajtaꞌa jetze aꞌu tɨ Dios huateúraꞌate. Ayej téꞌeyuꞌusiꞌi aꞌíjna i yuꞌuxari jetze. \s1 Juan pu ayén teꞌevéꞌeniuuve \p \v 20 Neajta inee, i nej teꞌanxájta neꞌɨ́jna jɨmeꞌe, ayée nu tiꞌixa neꞌíjna jɨmeꞌe tɨ ayén tiꞌayajna nej caꞌanacan mú aꞌuvéꞌeméꞌe naꞌame. \p Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen, patáꞌaj yé uvéꞌenen, tavástaraꞌa, mɨ pej Jesús púꞌeen. \p \v 21 Chéꞌe aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa tɨ ajta Jesús púꞌeen, chéꞌe aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan aꞌɨ́mej ɨ́ mej teɨtestemuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. Chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenen. Ayee pu teꞌentipuáꞌarecaꞌa í niúucareꞌaraꞌan ɨ́ tavástaraꞌa.