\id PHP \h Filipenses \toc1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Pablo aꞌɨ́mej ɨ́ mej Filipos aꞌuchéjmeꞌecaa \toc2 Filipenses \toc3 Fil. \mt1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Pablo aꞌɨ́mej ɨ́ mej Filipos aꞌuchéjmeꞌecaa \c 1 \s1 Pablo pu huáꞌateujteꞌe \p \v 1 Inee, i nej iꞌi Pablo, ajta aꞌíjna i Timoteo, iteen i tej ravaɨreꞌe teꞌɨ́jna ɨ́ Jesus ɨ́ Cɨríistuꞌu, ayée tu tejáꞌamuayuꞌuseꞌe naíjmiꞌica múꞌeen, mɨ sej ráꞌatzaahuateꞌe seꞌɨ́jna ɨ́ Jesus ɨ́ Cɨríistuꞌu, majta meꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tejáꞌamuaꞌaijteꞌe, majta meꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tejáꞌamuavaɨreꞌe tiꞌitɨj jɨmeꞌe. Naíjmiꞌica tu tejáꞌamuayuꞌuseꞌe mɨ sej Filipos aꞌuhuachéjme. \p \v 2 Chéꞌe aꞌɨ́ɨn Dios ɨ́ tɨ táꞌiyaꞌupua, ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tavástaraꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesus tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu, michéꞌe meꞌɨ́n rɨ́ꞌɨ tejáꞌamuachaꞌɨ́ɨ muáꞌaraꞌani, michéꞌe majta amuaꞌanpuáꞌajteꞌen ɨ́ áꞌamuaxɨejniuꞌuca jetze mɨ sej muꞌíi, sej si xɨ́ꞌepɨꞌɨn ruꞌihuaamuaꞌa xáꞌaraꞌani temuaꞌa naa. \s1 Pablo pu huáꞌahuaviitzeꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe \p \v 3 Jéꞌecan nu netémuaꞌaveꞌe ɨ́ Dios jemi jaꞌanáj tɨ naꞌa nej huáhuau ɨ́ Dios jemi múꞌejmi jɨ́meꞌen netɨ́ꞌɨjtá amuaꞌutámuaꞌaree. \v 4 Jaꞌanáj tɨ naꞌa nej huahuauca ɨ́ Dios jemi naíjmiꞌica jɨmeꞌe múꞌeen, jéꞌecan nu tíꞌijteujtziꞌireꞌe ɨ́ Dios jemi netɨ́ꞌɨjtá áꞌamuaamuaꞌareere. \p \v 5 Ayee nuꞌu caj tíꞌirɨcɨ inee aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej naatévaɨ tej ti huaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ teɨte teꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios. Senaatévaɨ ɨ́ jéjcua, seajta íjii. \v 6 Nee nu neajta jépɨꞌɨn tejáꞌumuaꞌaree tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ aꞌutéjche tɨ rɨ́ꞌɨ amuáaruuren ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu xaa neꞌu raanaíjmireꞌesin aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj ajtahuaꞌa uvéꞌenen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta ayén ántehuaa ɨ́ Cɨríistuꞌu. \p \v 7 Ayee pu tiraavíjteꞌe nej niyen tiꞌihuánmuaꞌaten múꞌejmi jɨmeꞌe aꞌiné múꞌejmi nu aꞌamua jemi áꞌancaꞌane. Tɨ puaꞌa niyen íꞌinamiꞌihua, naꞌari tɨ puaꞌa nej aꞌɨ́jna jetze huatániuni ɨ́ niuucari tɨ aꞌɨ́jna jetze raxa ɨ́ Dios, naꞌari niyen tiraataxáj yee temuaꞌa pu iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn amɨjna i niuucari, naímiꞌi tu raꞌancuréꞌaꞌave ɨ́ tej jɨ́n rajpuaíitzi, teajta aꞌachú tɨ caj taatapuaíjve ɨ́ Dios. \p \v 8 Dios pu ramuaꞌaree nej jeíhua aꞌij puaꞌa téꞌenemuaꞌate múꞌejmi jɨmeꞌe. Ayee nu cheꞌatá aꞌamua jetze áꞌancaꞌane aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn ajta aꞌamua jetze áꞌujcaꞌane aꞌɨ́jna ɨ́ Jesus tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu. \p \v 9 Ayee nu tíꞌijhuavii ɨ́ Dios jemi naíjmiꞌi jɨmeꞌe mɨ sej ruꞌihuaamuaꞌa, sej si jaítzeꞌe huaújxeꞌeveꞌen rujɨ́ɨmuaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ yú aucaꞌitɨ́ aꞌame, setáꞌaj caí tiꞌitɨj jɨ́n autéꞌɨtzen, setáꞌaj siyen raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan jaítzeꞌe, setáꞌaj nain jɨ́n rɨ́ꞌɨ mé titeumuámuaꞌaree ɨ́ Dios jemi. \p \v 10 Neajta nu niyen tíꞌijxeꞌeveꞌe tɨ ij ayén amuaatámitɨejteꞌen ɨ́ tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe, tɨ ij caí tiꞌitɨ aꞌamua tzajtaꞌa tásiseiirihuaꞌan tɨ aꞌij puaꞌa een, tɨ ij caí jaꞌatɨ tiꞌitɨj jɨ́n múꞌejmi jetze teꞌujpuáꞌajteꞌen aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj yéj uvéꞌenen aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu ɨ́ tɨ Dios án yáꞌujra ɨ́ ɨpuari japua. \p \v 11 Setáꞌaj siyen huárɨni tiꞌitɨ tɨ íꞌixɨꞌepɨꞌɨn aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Jesus tɨ ajta iꞌi Cɨríistuꞌu tɨ́j naꞌa tɨ yú aꞌucáꞌa. Aj mú mi xaa jeíhua rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌasin ɨ́ Dios. \s1 Nain pu nuꞌu jɨ́n tiuꞌutévaɨreꞌesin ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi \p \v 12 Casiꞌi, neꞌihuaamuaꞌa, ayée nu tíꞌijxeꞌeveꞌe sej ráamuaꞌaree aꞌɨ́jna jɨmeꞌe, aꞌij tɨ tiꞌitɨ náaruu, ɨ́ netɨ́ꞌɨj tiuꞌutévaɨ niuucajtzeꞌen ɨ́ Dios mej mi jaítzeꞌe ráanamua. \v 13 Puꞌuri jéjreꞌe seijreꞌe nej námiꞌi neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. Temuaꞌa mú ramuaꞌaree aꞌɨ́ɨme ɨ́ xantaaruꞌu ɨ́ mej rachaꞌɨɨ aꞌɨ́jna tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee, majta ɨ́ seica. Naímiꞌi mú ramuaꞌaree. \p \v 14 Majta ɨ́ seica ɨ́ neꞌihuaamuaꞌa, ɨ́ mej majta tiꞌixa ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan, muꞌuri áꞌujcaꞌanejcaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej námiꞌi. Muꞌuri tiꞌixa caꞌanisíj jɨmeꞌe. Camu tiꞌitɨj jɨ́n tíꞌitziɨɨneꞌe. \p \v 15 Mɨ majta seica miyen tiꞌixa ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan, aꞌiné jeíhua mú chueereꞌe neetzi jɨmeꞌe, mej néjchaꞌɨɨreꞌe. Majta seica miyen tiꞌixa tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. \p \v 16 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tiꞌixa tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe, ayée mú rɨcɨ aꞌiné meníꞌixeꞌeveꞌe. Aꞌɨ́ɨ mú ramuaꞌaree nej námiꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej neꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌixajtacaꞌa Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. \p \v 17 Mɨ majta ɨ́ seica, aꞌɨ́ɨ mú rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa aꞌij tirájteu mej tiuꞌutaxáj ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. Camu tiꞌixa tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe sino ayée mú tíꞌimuaꞌatze tɨ puaꞌa miyen tiꞌixa, aj nu ni jaítzeꞌe tirajpuaíitzi naꞌame íiyu nej námiꞌi. \p \v 18 Aru, ¿aꞌiné íꞌirɨni? Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ mej tíꞌixaxaꞌa ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. Aꞌɨ́j nu jɨ́n netémuaꞌaveꞌe. Capu ne jetze ruxeꞌeveꞌe aꞌij mej yeꞌí tiꞌixa, tɨ puaꞌa metíꞌixajta jéꞌiyecan jɨmeꞌe nusu mecaí. Ayej tiꞌayajna. Mɨ neajta inee, jaítzeꞌe nu máàj netémuaꞌaveꞌe. \p \v 19 Ayee nuꞌu, nee nu ramuaꞌaree tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn teꞌiráame neetzi jemi aꞌiné múꞌeen xu rahuavii ɨ́ Dios jemi. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu i ajta naatévaɨ. \p \v 20 Jéꞌecan nu rachúꞌeveꞌe, ayée nu neajta tíꞌijxeꞌeveꞌe, nej ni caí jaꞌanáj tíꞌiteviꞌiraꞌa ɨ́ Dios jemi. Huápɨꞌɨ nu raxɨ́ꞌeveꞌe nej niyen aꞌahuáncaꞌaneꞌen nej niyen rɨ́ꞌɨ tiuꞌutánseijrata mej mi ráamuaꞌaree ɨ́ nej Cɨríistuꞌu nu jetze necaꞌane tɨ puaꞌa niyen iráꞌateeviꞌin nej iꞌirúuri náꞌaraꞌani naꞌari nej huámɨꞌɨni. \p \v 21 Ayee pu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi, tɨ puaꞌa niyen iráꞌateeviꞌin nej iꞌirúuri náꞌaraꞌani, nain nu jɨ́n tiuꞌutévaɨreꞌesin neꞌɨ́jna jemi ɨ́ Cɨríistuꞌu. Mɨ neajta, tɨ puaꞌa neri huámɨꞌɨni, nee nu xaa tiuꞌutémuaꞌitɨ ɨ́ ta japua. \p \v 22 Tɨ puaꞌa niyen iráꞌateeviꞌin nej iꞌirúuri náꞌaraꞌani, aj nu xaa neꞌu nain tíꞌiseijran aꞌij nej tíꞌimuarɨꞌe. Aj nu xaa neꞌu tiuꞌutémuaꞌitɨ. Aꞌɨ́j nu xaa caí muaꞌaree tiꞌitɨj tɨ jaítzeꞌe íꞌixɨꞌepɨꞌɨn, tij nej iráꞌateeviꞌin nej ruuri nusu nej caꞌanacan huámɨꞌɨni. \p \v 23 Jéꞌecan nu ráamuaꞌareeriꞌi i nexɨejniuꞌuca jɨmeꞌe. Aru canu xáahuí ramuaꞌaree tiꞌitɨj tɨ jaítzeꞌe naꞌaráanajche. Jéꞌecan pu ayén neꞌastɨ́ áꞌayeꞌi nej áꞌuraꞌani neatáꞌaj aꞌutevée náꞌaraꞌani ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. Jaítzeꞌe pu íꞌixɨꞌepɨꞌɨn tzɨ́teꞌe nej áꞌuraꞌani. \v 24 Mɨ ajta jaítzeꞌe pu aꞌamua jetze ruxeꞌeveꞌe nej ruuri náꞌaraꞌani. \p \v 25 Ayej neꞌase, ayén tiꞌayajna nej yen huacaí náꞌaraꞌani. Ayen nu huacaí naꞌame sej si jaítzeꞌe ráꞌantzaahuateꞌen, sej si jaítzeꞌe huaújtemuaꞌaveꞌen. \v 26 Aꞌɨ́j pu jɨ́n netɨ́ꞌɨjtáhuaꞌa yé huacaí náꞌaraꞌani aꞌamua jemi, jéꞌecan xu huataújtemuaꞌaveꞌesin, seajta rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu naatévaɨ ineetzi. \p \v 27 Meꞌecui xaa, huápɨꞌɨ pu ruxeꞌeveꞌe sej siyen huárɨni aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, setɨ́j tiráanamuajriꞌi seꞌɨ́jna jetze ɨ́ niuucari tɨ jetzen raxa ɨ́ Dios. Tɨ puaꞌa neꞌuun aꞌatanén nej tejámuaatáꞌixaateꞌen naꞌari nej yéꞌumuaꞌati yeꞌɨmuá, ayée nu raxɨ́ꞌeveꞌe nej ni ráamuaꞌaree sej seuj téꞌatzaahuateꞌe naíjmiꞌi. Setáꞌaj naíjmiꞌi tiuꞌutéseꞌen tɨ ij caí jaꞌatɨ amuaamuáꞌitɨn sej si caí chéꞌe ráꞌatzaahuateꞌen ɨ́ niuucari tɨ jetzen raxa ɨ́ Dios. \p \v 28 Múꞌeen xu caí siyen tihuáꞌitziɨɨneꞌe setiuꞌutatéseꞌe sej tiꞌihuaúrixaateꞌen huáꞌa jamuan ɨ́ mej amuájchaꞌɨɨreꞌe. Tɨ puaꞌa siyen huárɨni, aj mú xaa ráamuaꞌaree mej huatéepuaꞌare. Mɨ seajta múꞌeen, Dios pu amuaꞌirájtuaani. \p \v 29 Ayee puꞌu naꞌa, aꞌiné Dios pu amuaatáꞌa sej rajpuaíjtzi xáꞌaraꞌani Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan, seajta ráꞌantzaahuateꞌen. \v 30 Ayee tu teri taxɨ́ꞌej antíꞌuuve teꞌɨ́jna jɨmeꞌe setɨ́j amuacaícan naaseíj ɨ́ nej jɨ́n tíꞌiteseꞌecaꞌa, seajta seúcheꞌe xu ranamuajran nej tíꞌiteseꞌe naúcheꞌe. \c 2 \s1 Cɨríistuꞌu pu nuꞌu tiꞌití jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa, aj pu i antíraa ɨ́ júteꞌe \p \v 1-2 Múꞌeen xu Cɨríistuꞌu jetze rucaꞌané ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu ajta rɨ́ꞌɨ amuaatáꞌaca tɨ aꞌɨ́ɨn jáꞌamuaxeꞌeveꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu sej si xɨ́ꞌepɨꞌɨn huárɨni, aꞌiné xuꞌuri raꞌancuréꞌeviꞌitɨ ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan, seajta seica xu tihuáꞌumuaꞌatziireꞌe, seajta xu seica á huáꞌacuꞌuve. Aꞌɨ́j nu jɨ́n áꞌamuahuavii sej rɨ́ꞌɨ tinaatáꞌan nain jɨmeꞌe, sej si siyen ruxɨ́ꞌej tiúꞌumuaꞌati temuaꞌa naa naíjmiꞌi, sej si siyen ruxɨ́ꞌej titehuaújxeꞌeveꞌen, sej si ruxɨ́ꞌej tirájteuveꞌen seɨ́j ajta mɨ seɨj, sej si múꞌeen rujɨ́ɨmuaꞌa ráahuauni. \p \v 3 Chéꞌe caí jaꞌatɨ ruseɨ́j rájteuveꞌen ɨ́ tɨ jɨ́n ahuaújtzaahuateꞌen. Ajta chéꞌe caí jaꞌatɨ teúuraꞌateꞌe, sino chéꞌe aꞌɨ́ɨn ayén tiraatámitɨejteꞌen tɨ jaítzeꞌe tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ seɨj caí aꞌɨ́jna. \v 4 Chéꞌe caí jaꞌatɨ aꞌɨ́ɨ naꞌa rahuauca aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jetzen ruxeꞌeveꞌe ruseɨ́j, sino chéꞌe ajta raatévaɨreꞌen ɨ́ seɨj aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ajta aꞌɨ́jna jetze ruxeꞌeveꞌe. \p \v 5 Setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa tiúꞌumuaꞌati aꞌij tɨ tiuꞌumuáꞌaj aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. \p \v 6 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Cɨríistuꞌu, ayée pu i éeneꞌe iꞌi Dios, capu ayén tiráꞌamitɨejteꞌecaꞌa tɨ ayén titeúuraꞌateꞌe tɨ ayén aúcheꞌe ruxɨ́ꞌej ꞌeeneꞌen ɨ́ Dios jemi. \v 7 Sinu áa pu tiꞌitiáꞌa ɨ́ ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n tiꞌitevée jáꞌaraa u ta japua. Aj pu i aꞌɨ́ɨn huaseíjre tɨ́j ɨ́ jaꞌatɨ mej tíꞌiraꞌaijteꞌe. Ayee pu huanúꞌihuacaꞌa tetɨ́j iteen. \p \v 8 Ajta pu ayén tevi puꞌéeneꞌe tetɨ́j iteen. Ajta aꞌɨ́ɨn, capu veꞌecán jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa, sino huataúraꞌa tɨ huámɨꞌɨni. Huamɨ́ꞌɨ, icu, ɨ́ cúruu jetze. \v 9 Aꞌɨ́j pu jɨ́n Dios antiɨ́ꞌɨmua raꞌantítuaa. Aj pu i raatáꞌa tɨ teꞌenteárute tiꞌitɨj jɨmeꞌe tɨ jaítzeꞌe veꞌée caí máàj tiꞌitɨ. \p \v 10-11 Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan jetze tɨ́ꞌɨj teꞌentipuáꞌajteꞌen nain, matɨ́ꞌɨj ráamuaꞌaree tɨjɨ́n: “Puꞌuri tíꞌaijta ɨ́ Jesús”, aj mú xaa títunutaxɨꞌɨn naímiꞌi ɨ́ mej éꞌeseijreꞌe u ta japua, majta ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua, majta ɨ́ mej éꞌeseijreꞌe u tajete, matáꞌaj naímiꞌi miyen raataxáj yee: “Aꞌii pu tavástaraꞌa púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ iꞌi Cɨríistuꞌu.” Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́n, aj mú mi rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌasin ɨ́ Dios ɨ́ tej rájyaꞌupua. \s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe miyen nuꞌu tíꞌivaɨreꞌe mej huaꞌutátatzaviꞌi ɨ́ mej yen aꞌuchéjme íiyen chaanaca japua \p \v 12 Seajta múꞌeen, mɨ nee áꞌamuaꞌixeꞌeveꞌe, jaꞌanáj tɨ naꞌa nej áꞌucatii aꞌamua jamuan, jaꞌanáj tɨ naꞌa, ayée xu huarɨ́j netɨ́j tejamuáꞌixaa. Seajta íjii, nej yé ɨmuá huatáca, setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa huárɨni. Seúcheꞌe xu siyen rɨjca, aꞌij nej tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Setáꞌaj raanaíjmireꞌen ɨ́ tɨ auj tejamuáꞌaturaateꞌe aꞌamua tzajtaꞌa. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen nain jɨmeꞌe, sej si caí tiꞌitɨj jɨ́n autéꞌɨtzen ɨ́ Dios jemi. \p \v 13 Ayee puꞌu, aꞌiné Dios pu amuaatáꞌaca ɨ́ caꞌaníjraꞌa, sej si siyen rɨjcaa ɨ́ tɨ íꞌixɨꞌepɨꞌɨn aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tiraꞌaráanajche. Ajta aꞌɨ́ɨ pu tejámuaatévaɨreꞌesin sej si raanaíjmireꞌen. \p \v 14-15 Naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ ayén ruxeꞌeveꞌe sej siyen huárɨni, setáꞌaj caí jɨ́meꞌen runiúusteꞌe, naꞌari sej caí jɨ́meꞌen aꞌij puaꞌa tiújꞌixaateꞌe tɨ́ꞌij caí jaꞌatɨ tiꞌitɨ jɨ́n múꞌejmi jetze teꞌujpuáꞌajteꞌen. \p Sej si seajta tiꞌiterɨ́ꞌeneꞌen ɨ́ aꞌamua tzajtaꞌa, sej si siyen teɨtestemuaꞌameꞌen puꞌéeneꞌen xáꞌaraꞌani ɨ́ Dios, sej si caí tiꞌitɨj jɨ́n auteáturan ɨ́ Dios jemi, íiyen chaanaca japua sej huápuaseaaruveꞌen huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨte, ɨ́ mej caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn me títeumuámuaꞌaree. Seajta huáꞌa tzajtaꞌa áꞌucɨɨne sej tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios taajéjcuareꞌe itejmi. \p Ayee xu seꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́n, múꞌeen xu huaseíjreꞌen á jéjreꞌe huáꞌa jemi ɨ́ teɨte. Xɨee sej cu múꞌeen huaꞌatátzaviꞌira aꞌɨ́ɨme. \p \v 16 Aꞌɨ́j nu jɨ́n ahuántzaahuateꞌesin neꞌájna xɨcáaraꞌan jetze tɨ́ꞌij ajtahuaꞌa uvéꞌenen aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu. Ayee nu niyen ahuántzaahuateꞌesin tɨ jéꞌecan naa tináavaɨ nej neꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌiteseꞌecaꞌa, ajta ayén naa tináavaɨ neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej tiuꞌumuárɨej. \p \v 17 Múꞌeen xu tiuꞌutámuaɨꞌɨvejta seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi, seajta seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej ráꞌatzaahuateꞌe. Ajta, tɨ puaꞌa ménejeꞌicatan ayajna mej mi raanaíjmireꞌen ɨ́ sej jɨ́n seri siyen tiuꞌutámuaɨꞌɨvejtacaꞌa, naúcheꞌe nu netémuaꞌaveꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej aꞌatzu tejámuaatévaɨ. Múꞌejmi nu jetze netémuaꞌaveꞌe. \p \v 18 Seajta múꞌeen, setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa huaújtemuaꞌaveꞌen, seajta neetzi huatáꞌan ɨ́ nej jɨ́n huatántemuaꞌaveꞌen. \s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Timoteo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Epafrodito \p \v 19 Ajta, tɨ puaꞌa ayén neetáꞌacareꞌen ɨ́ nevástaraꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ayée nu raxɨ́ꞌeveꞌe nej caꞌanacan Timoteo tiuꞌutaꞌítiꞌi múꞌejmi jemi nej ni huatántemuaꞌaveꞌen netɨ́ꞌɨj ráamuaꞌaree aꞌij tɨ tejáꞌamuavaɨreꞌe múꞌejmi. \v 20 Capu méꞌe jaꞌatɨ ayajna tɨ́j amɨjna tɨ ayén cheꞌatá naꞌa tíꞌimuaꞌatze netɨ́j inee, tɨ ajta ayén rahuauca tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe aꞌɨ́jna tɨ aꞌamua jetze ruxeꞌeveꞌe. \p \v 21 Mɨ majta mɨ seica, naímiꞌi mú rahuauca ɨ́ tɨ huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe. Camu aꞌatzu rahuauca ɨ́ tɨ jetzen ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús. \v 22 Aru xuꞌuri múꞌeen ramuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn Timoteo, puꞌuri tiuꞌutaseíjratacaꞌa tɨ caí autéꞌɨtze aꞌiné puꞌuri tinaatévaɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios. Jéꞌecan pu tiuꞌumuárɨej ne jamuan tɨ́j seɨj yaujraꞌan tíꞌimɨjhuaca jamuan ɨ́ táàtajraꞌan. \p \v 23 Aꞌɨ́j nu jɨ́n néjxeꞌeveꞌe nej raataꞌíte múꞌejmi jemi netɨ́j neri ráamuaꞌareere aꞌij tɨ yeꞌí tinaatévaɨreꞌesin ineetzi. \v 24 Mɨ neajta inee, naúcheꞌe nu rachúꞌeveꞌe ɨ́ nevástaraꞌa, nej ni neseɨ́j caꞌanacan aꞌatanén. \p \v 25 Ajta, ayej neꞌase, ayée pu ruxeꞌeveꞌe nej amuacaícan múꞌejmi jemi raataꞌíte ɨ́ neꞌihuaaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Epafrodito. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ sej múꞌeen nejaꞌutaꞌítiꞌiriꞌi ineetzi jemi tɨ aꞌɨ́ɨn tinaatáꞌan tiꞌitɨ tɨ náꞌaturaateꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu tiuꞌumuárɨej nee jamuan, teajta naíjmiꞌi tu tiuꞌutéseꞌecaꞌa. \v 26 Jéꞌecan pu xaa áꞌamuaseijramɨꞌɨ. Ajta aꞌij puaꞌa raatáꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej ráamuaꞌareeriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn tijcuíꞌinecaꞌa. \p \v 27 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna tɨ tíꞌicuiꞌicaꞌa. Tɨ́n pu huamɨ́ꞌɨ. Mɨ ajta, Dios pu ráꞌacuꞌuvejcaꞌa aꞌɨ́jna. Ajta ayén cheꞌatá naꞌa náꞌacuꞌuvejcaꞌa ineetzi nej ni caí nexɨéemɨsteꞌecheꞌe. Puꞌuri naacɨ́ꞌɨ ɨ́ nej jɨ́n rajpuaíitzi náꞌayeꞌi. \p \v 28 Aꞌɨ́j nu jɨ́n neri jaítzeꞌe raxɨ́ꞌeveꞌe nej raataꞌíte múꞌejmi jemi sej si huaújtemuaꞌaveꞌen setɨꞌɨjtáhuaꞌa raaseíj. Mɨ neajta inee, nej ni caí chéꞌe niyen tíꞌinexɨeemɨsteꞌe. \p \v 29-30 Setáꞌaj raꞌancuréꞌeviꞌitɨn ɨ́ tavástaraꞌa jetze meꞌecan. Setáꞌaj huaújtemuaꞌaveꞌen aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Epafrodito. Seajta rɨ́ꞌɨ tihuáꞌajchaꞌɨɨca ɨ́ teteca tɨ́j amɨjna, seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tɨ́n huamɨ́ꞌɨ tɨ tíꞌimuarɨꞌecaꞌa ɨ́ Cɨríistuꞌu jetze meꞌecan. Aꞌɨ́ɨ pu ayén huataújtuaa tɨ huámɨꞌɨni tɨ́ꞌij tináavaɨreꞌen ineetzi. Capu ayén tejamuaacɨ́ꞌɨ múꞌejmi sej si siyen huárɨni aꞌiné sej caí yé jáꞌahuaꞌacaꞌa. \c 3 \s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ xaa tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi \p \v 1 Puꞌuri íjii, neꞌihuaamuaꞌa, setáꞌaj huaújtemuaꞌaveꞌen jemin ɨ́ tavástaraꞌa. Nuꞌuri niyen tejámuaataꞌítiꞌiriꞌi. Nuꞌuri neajtahuaꞌa nenaꞌa tejáꞌamuaꞌitiꞌi. Capu néꞌunaꞌavisteꞌe neetzi jemi nej niyen rɨcɨ, aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu áꞌamuachaꞌɨ́j aꞌame. \p \v 2 Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen, aꞌɨ́mej jemi ɨ́ teteca ɨ́ mej miyen áꞌujujhuaꞌan matɨ́j ɨ́ tzɨꞌɨcɨ ɨ́ tɨ caí jaꞌatɨ huáꞌajyeꞌemua. Aꞌij mú puaꞌa rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ teteca, mej ruhuáꞌiraꞌa ajtasíꞌiche. Metiúꞌɨtzɨɨteꞌe, micu. \p \v 3 Mɨ teajta iteen, aꞌii tu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tej tanavij aꞌantisíꞌiche tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu xaa taatáꞌaca ɨ́ tej rɨ́ꞌɨ tiratáꞌacareꞌen ɨ́ Dios. Jéꞌecan tu jetzen huatátatemuaꞌaveꞌesin ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. Teajta iteen, catu xaa ráꞌatzaahuateꞌe teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej rájteu ɨ́ tatzajtaꞌa. \p \v 4 Tɨ puaꞌa seɨ́j ayén tiráꞌamitɨejteꞌe tɨ ayén tiraavíjteꞌe tɨ ráꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tirájteu ɨ́ ru tzajtaꞌa, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ráamuaꞌaree tɨ jaítzeꞌe ayén tiraavíjteꞌe ineetzi jemi. \p \v 5 Tɨ́ꞌɨj teuuméꞌeca aráhuaica xɨcaj nej jetzen huanúꞌihuacaꞌa, menaꞌantisíjchecaꞌa ɨ́ nenavij jetze. Huáꞌa jetze nu ajtémeꞌecan ɨ́ mej jee yaújmuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Israél teecan. Neajta iꞌi huáacɨxaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Benjamín teecan. Huáꞌa jetze nu ajtémeꞌecan ɨ́ mej jee hebreo púꞌeen. Ayee nu huanúꞌihuacaꞌa. Neajta nu huaꞌaniuuca jɨ́n tíꞌixaxaꞌa. Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ yuꞌuxari tɨ raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moises teecan, nee nu iꞌi fariseo. \p \v 6 Ayee nu rɨ́ꞌɨ huápɨꞌɨ tíꞌiteseꞌecaꞌa neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ neyeꞌirá. Aꞌɨ́j nu jɨ́n aꞌij puaꞌa tihuáꞌajteaꞌaxɨꞌɨcaꞌa ɨ́ mej ráꞌatzaahuateꞌecaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Neajta, canu jaꞌanáj tiꞌitɨj jɨ́n auteájturaa aꞌíjna jɨmeꞌe ɨ́ nej tíjyeꞌiracaꞌa. \v 7 Nain aꞌachú tɨ caj tiꞌipuaꞌamé, jéꞌecan pu ne jetze ruxeꞌeveꞌecaꞌa ɨ́ nej nejmíꞌi tíjyeꞌiracaꞌa. \p Ajta íjii, ayée pu tináꞌamitɨejteꞌe ineetzi tɨ caí chéꞌe tiꞌitɨj vaɨreꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej neri ravaɨreꞌe neꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu. \v 8 Ajta áꞌiyen, ɨ́ tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe, aꞌij tɨ tiꞌitɨ tináacɨꞌɨtíicheꞌe, puꞌuri ayén tináꞌamitɨejteꞌe tɨjɨ́n yee tiúꞌɨtzíiteꞌe. Nichéꞌe yee mé rúuhuaꞌaxɨn. \p Aꞌii puꞌu, jéꞌecan pu jaítzeꞌe tineetévaꞌɨri nej ráamuaꞌati neꞌɨ́jna ɨ́ nevástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta iꞌi Jesús. Neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu, nain nu mé huahuáꞌaxɨ. Cu xɨee, xaɨɨri tɨ cu púꞌeeneꞌen aꞌɨ́jna tɨ ajmíꞌi naꞌaránajchecaꞌa. Ayee pu tináꞌamitɨejteꞌe íjii tɨ ayén een jɨmeꞌe. Nee nu mé rúurɨexɨ neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej ni tiuꞌutémuaꞌitɨn ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi. \p \v 9 Ayee nuꞌu tíꞌimuaꞌatze neꞌɨ́jna jɨmeꞌe, nej ni huatevée náꞌaraꞌani ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi, nej ni caí tiꞌitɨ jɨ́n auteáturan ɨ́ Dios jemi. Canu chéꞌe niyen tíꞌimuaꞌatze yee nee nu rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej yee nain jɨ́n raꞌaráꞌastijre aꞌij tɨ téꞌaxa ɨ́ yuꞌuxari jetze, sino ayée pu tiráꞌamitɨejteꞌe ɨ́ Dios ɨ́ nej rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu. \p \v 10 Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ nej raxɨ́ꞌeveꞌe neatáꞌaj ráamuaꞌati neꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu, neajta ráamuaꞌati ɨ́ muárɨꞌeriꞌiraꞌa ɨ́ tɨ jɨ́n Dios raꞌajjáj ɨ́ Cɨríistuꞌu huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite, neajta rajpuaíitzi naꞌame ɨ́ Cɨríistuꞌu jamuan, nej ni niyen seíireꞌe náꞌaraꞌani tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ́ꞌɨj huamɨ́ꞌɨ. \p \v 11 Aꞌɨ́j nu jɨ́n rachúꞌeveꞌen nej raatáꞌase aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan jetze matɨ́ꞌɨj aꞌitácɨɨne ɨ́ mɨꞌɨchite tɨ puaꞌa necaí aꞌij huárɨni inee. \s1 Aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu tíꞌiteseꞌe tɨ ayén tiraꞌaráꞌasten tɨ jɨ́meꞌen Cɨríistuꞌu raatáꞌasecaꞌa \p \v 12 Caxɨ́ɨ nu xaa neꞌu raatáꞌasecaꞌa neꞌɨ́jna ɨ́ nej caí xɨ autéꞌɨtzeꞌaraꞌan; canu neajta xɨ́ɨ nain raꞌaráꞌastijre. Naúcheꞌe nu huátɨeen nej ni raatáꞌase neꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́meꞌen naatáꞌasecaꞌa ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús tɨ ij aꞌɨ́ɨn huateúraꞌateꞌen ineetzi. \p \v 13 Neꞌihuaamuaꞌa, canu niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe yee nuꞌuri raanaíjmire, sino ayée nuꞌu rɨcɨ: canu chéꞌe niyen neꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌimuaꞌatze yee ɨ́ tuꞌuvéꞌeteajtɨ sino netíꞌiteseꞌe nej ni raatáꞌase ɨ́ taꞌamuájca. \p \v 14 Ayee nu een jɨ́n rɨcɨ, nej ni raatáꞌase aꞌu tɨ aꞌutaviɨ́ɨ ɨ́ júmiꞌinari, nej ni tiꞌitɨ huamuáꞌitɨn ɨ́ tɨ jɨ́n Dios néꞌejee u júteꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu jemi, aꞌɨ́jna jemi tɨ ajta iꞌi Jesús. \v 15 Naímiꞌi aꞌachú tej caj tiꞌipuaꞌamé ɨ́ tej teri vaujsi, tichéꞌe tiyen cheꞌatá tenaꞌa tiúꞌumuaꞌati. Naꞌari caí tɨ puaꞌa siyen seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati tiꞌitɨj jɨmeꞌe, tɨ caí ayén tejámuaavíjteꞌe, Dios pu tejámuaataseíjrateꞌesin. \p \v 16 Aꞌɨ́j tuꞌu, tichéꞌe tiyen raꞌaráꞌastijreꞌen teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej teri raatáꞌasecaꞌa. \p \v 17 Neꞌihuaamuaꞌa, setáꞌaj siyen tiꞌihuaúritɨejteꞌen netɨ́j rɨcɨ inee. Seajta múꞌeen, ayée xu tiúꞌumuaꞌati seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej miyen rɨcɨ aꞌij tej tejamuáꞌixaa. Neajta nu xaa huányeinixɨ neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej neriꞌitíhuaꞌa niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. \p \v 18 Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen, aꞌiné muꞌíi nu tejámuaatáꞌixaa, neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej neriꞌitíhuaꞌa niyen tejámuaatáꞌixaateꞌesin, neajta nu neyeínen neꞌɨ́jna jɨmeꞌe, ɨ́ mej muꞌiitɨ́ seɨcɨé miyen tíꞌimuaꞌatze. Ayee mú rɨcɨ, cu xɨee mej cu rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn huamɨ́ꞌɨ ɨ́ cúruu jetze. \p \v 19 Ayee pu tihuáꞌacɨꞌɨti ɨ́ mej yáꞌurɨeeni ɨ́ huáꞌaxɨejniuꞌuca tɨ auj ruuricaꞌa. Meꞌehuaújpuaꞌarixɨꞌɨsin, micu. Jaítzeꞌe pu huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe mej jeíhua tiúꞌucuaꞌani. Aꞌɨ́j pu jɨ́n huaꞌaxaye pu púꞌeen ɨ́ huáꞌa Dios. Majta miyen áꞌujtzaahuateꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej jɨ́n tiuꞌutatéviꞌiraꞌata. Aꞌii muꞌu jetze tiúꞌumuaꞌati aꞌɨ́jna tɨ éꞌeseijreꞌe íiyen chaanaca japua. \p \v 20 Mɨ teajta iteen, aꞌúu tu éꞌemeꞌecan u ta japua. Teajta jéꞌecan tu rachúꞌeveꞌe tɨ aꞌuun eꞌicáanen aꞌɨ́jna tɨ tuꞌirájtuaani, ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ iꞌi Cɨríistuꞌu. \p \v 21 Aꞌɨ́ɨ pu seɨcɨé táaruuren tɨ́j naꞌa aꞌɨ́ɨn ratéhuaꞌiraꞌa tɨ naa seijreꞌe, aꞌɨ́jna ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan jɨmeꞌe, ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutémuaꞌitɨn naíjmiꞌi tɨ yé seijreꞌe íiyen chaanaca japua, ajta naíjmiꞌi tɨ án éꞌeseijreꞌe u ta japua. \c 4 \s1 Tej nuꞌu rɨ́ꞌɨ huátaruuren ɨ́ tavástaraꞌa jemi \p \v 1 Ayee puꞌu, neꞌihuaamuaꞌa ɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe. Jéꞌecan nu áꞌamuaseijramɨꞌɨ, aꞌiné múꞌeen xu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ nej jɨ́n huatántemuaꞌaveꞌe, ɨ́ nej raamuáꞌitɨ. Xaꞌahuaújcaꞌanen mɨ ru tzajtaꞌa sej si tiuꞌutévaɨreꞌen seúcheꞌe ɨ́ tavástaraꞌa jemi, múꞌeen mɨ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe. \p \v 2 Nee nu huáꞌijee amɨ́ɨmej, neꞌɨ́jna ɨ́ Euodia, neajta neꞌɨ́jna ɨ́ Sintique, mej mi antiújcɨꞌɨpiireꞌen mej mi ruꞌihuaamuaꞌa muáꞌaraꞌani ɨ́ tavástaraꞌa jemi. \p \v 3 Pajta múꞌee, mɨ pej xaa neetzi jetze ajtévaɨreꞌe, nee nu muahuavii ɨ́ pej huaꞌutévaɨreꞌen amɨ́mej ɨ́ uuca, aꞌiné aꞌɨ́ɨ mú majta najtévaɨreꞌecaꞌa ineetzi, tetɨ́ꞌɨj tihuaꞌutáꞌixaateꞌecaꞌa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios tuꞌirájtuaani. Majta jetzen rajtévaɨreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Clemente, majta huáꞌa jetze mɨ seica ɨ́ mej neetzi jetze najtévaɨreꞌecaꞌa. Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze aꞌij mej ánteꞌarua mej mi aꞌutéꞌuu muáꞌaraꞌani ruurican tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe ɨ́ Dios jemi. \p \v 4 Jaꞌanáj tɨ naꞌa nain xɨcaj tzajtaꞌa, ajta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, sehuaújtemuaꞌaveꞌe múꞌeen ɨ́ tavástaraꞌa jemi. Neajtahuaꞌa nu tejámuaatáꞌixaateꞌesin yee: Sehuaújtemuaꞌaveꞌe. \p \v 5 Setáꞌaj naímiꞌi siyen tiráamuaꞌaree sej caí tiꞌitɨ teúuraꞌateꞌe, sino seráꞌuviicuaꞌi temuaꞌa naa aꞌɨ́mej ɨ́ mej seɨcɨé tíꞌimuaꞌatze. Puꞌuri yé vejliꞌi huatéjvee ɨ́ tavástaraꞌa. \p \v 6 Caxu tíꞌimuajca tiꞌitɨj jɨmeꞌe, sino nain xu tiraataꞌixaateꞌen ɨ́ Dios jemi aꞌachú tɨ caj tejamuáꞌaturaateꞌe, setáꞌaj raatáhuavii nain jɨmeꞌe, seajta rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios. \p \v 7 Aj pu xaa Dios amuaatáꞌasin ɨ́ sej jɨ́n rɨ́ꞌɨ huárɨni ɨ́ ru tzajtaꞌa. Capu jaꞌatɨ ramuaꞌaree aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌirɨꞌɨri tɨ ayén rɨ́ꞌɨ tejaamuaatáꞌan ɨ́ ru tzajtaꞌa. Aꞌɨ́j pu xaa Dios amuaatépuaꞌajteꞌesin ɨ́ áꞌamuaxɨejniuꞌuca, ajta ɨ́ áꞌamuamuaꞌatziiraꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej jetzen araújcaꞌane ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús. \s1 Mej nuꞌu rɨ́ꞌɨ tiúꞌumuaꞌatzi meꞌɨ́jna jetze tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn een \p \v 8 Seajta áꞌiyen, neꞌihuaamuaꞌa, setáꞌaj siyen tiúꞌumuaꞌati seꞌɨ́jna jetze tiꞌitɨ tɨ ayén tiꞌayajna, naꞌari tiꞌitɨ tɨ ayén raavíjteꞌe sej si rɨ́ꞌɨ tiraatéjtuaani nusu tiꞌitɨ tɨ ayén raavíjteꞌe tɨ tiráacɨꞌɨti seɨ́j. \p Seajta siyen jetzen tiúꞌumuaꞌati tiꞌitɨ tɨ jéꞌiyecan, caꞌɨ́n tiꞌitɨ tɨ naa seijreꞌe. Tɨ puaꞌa tiꞌitɨ tíꞌixɨꞌepɨꞌɨn naꞌari ayén tiraavíjteꞌe sej rɨ́ꞌɨ tiraataꞌixaateꞌen, setáꞌaj seꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati. \p \v 9 Ajta, tiꞌitɨ tɨ naꞌa nej tejamuaamuáꞌate, nusu tiꞌitɨ sej raꞌancuréꞌa neetzi jetze, naꞌari nej tejámuaatáꞌixaa, setáꞌaj siyen huárɨni. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios pu amuaatévaɨreꞌesin sej si naa rɨ́ꞌɨ titeetéꞌuuca. \s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej jɨ́n raatapuaíjve \p \v 10 Jéꞌecan nu huatántemuaꞌaveꞌe ɨ́ nevástaraꞌa jemi, neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ sej seajtáhuaꞌa senaꞌa naꞌutámuaꞌareeriꞌi. Múꞌeen xu ramuaꞌareerecaꞌa tzɨ́teꞌe tiꞌitɨ tɨ náꞌaturaateꞌecaꞌa. Ayee puꞌu, capu tejamuaatáꞌa aꞌij sej yeꞌí tinaatévaɨreꞌen. \p \v 11 Canu niyen tiꞌixa yee canu aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Canu xaa neꞌu. Nuꞌuri raarɨ́ꞌɨre aꞌij nej tiráꞌaviicuaꞌiran neꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌachú nej caj tíꞌituaave. \p \v 12 Nee nu ramuaꞌaree aꞌij nej yeꞌí huárɨni tɨ puaꞌa nej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi nusu tɨ puaꞌa yee netíꞌituaave inee. Nee nu neri raarɨ́ꞌɨre nej nain jɨ́n tiuꞌutémuaꞌitɨn neꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ nej juxa naꞌari tɨ puaꞌa neꞌiꞌicua. Ajta tɨ puaꞌa tiꞌitɨ naꞌavéꞌeturaateꞌen, naꞌari tɨ puaꞌa necaí tiꞌitɨj tíchaꞌɨɨ, neajta niyen raarɨ́ꞌɨre nej tiuꞌutémuaꞌitɨn. \v 13 Nain nu jɨ́n tiuꞌutémuaꞌitɨn, neꞌɨ́jna jɨmeꞌe nej Cɨríistuꞌu jetzen aráncaꞌane. \p \v 14 Mɨ seajta múꞌeen, xɨ́ꞌepɨꞌɨn xu huarɨ́j seꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej siyen tinaatévaɨ íiye nej aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌiteseꞌecaꞌa. \p \v 15 Seajta múꞌeen, mɨ sej Filipos éꞌeche, xuꞌuri ramuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeeneꞌe setɨ́ꞌɨj xaꞌichuꞌi teꞌaráꞌaste amuacaícan ɨ́ sej cɨ́j ráꞌantzaahua ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa ɨ́ Dios. \p Netɨ́ꞌɨj neri huiiraméꞌeca neꞌújna Macedonia, múꞌeen xuꞌu naatévaɨ seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej naíjmiꞌi tiuꞌumuárɨej. Múꞌeen xu xaa tínaatapuaíjve ineetzi. Seajta múꞌeen xu teꞌencuréꞌa neetzi jemi. Aꞌu tɨ naꞌa mú tiújseꞌɨrihuaꞌa mɨ seica, camu aꞌatzu miyen huarɨ́j setɨ́j múꞌeen. \p \v 16 Ajta, netɨ́ꞌɨj neꞌuun aꞌutéveecaꞌa aꞌujna Tesalónica, caxu seɨj senaꞌa tinejaꞌutaꞌítiꞌiriꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ tináꞌaturaateꞌecaꞌa. \p \v 17 Canu xaa rahuauca sej seajtáhuaꞌa tinaatáꞌan, sino aꞌij nuꞌu huauca ɨ́ tɨ tejamuáacɨꞌɨti aúcheꞌe. \v 18 Nain nu neri ancuréꞌa. Neajta xaa neꞌu jaítzeꞌe aúcheꞌe. Aꞌiné Epafrodito ari tinaatáꞌa aꞌachú sej caj tinejaꞌutaꞌítiꞌiriꞌi, jeíhua nu tíꞌijchaꞌɨɨ neri ɨ́ sej tinejaꞌutaꞌítiꞌiriꞌi. Yee pu ꞌeen tɨ́j muaɨꞌɨvéjri tɨ naa teáarɨ́ꞌe, tɨ naa ꞌeen, tɨ raꞌaráanajche ɨ́ Dios. \p \v 19 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Dios ɨ́ nej tíꞌijvaɨreꞌe, aꞌɨ́ɨ pu nain tejámuaatapuaíjveꞌesin ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe aꞌachú tɨ caj tejamuáꞌaturaateꞌe. Ayee pu tejámuaatáꞌasin aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe, aꞌiné aꞌɨ́ɨn pu nain tíꞌijchaꞌɨɨ jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu, ɨ́ tɨ iꞌi Jesús. \p \v 20 Tichéꞌe jéꞌecan tiraatateújtziꞌire ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna ɨ́ tej rájyaꞌupua. Tichéꞌe rɨ́ꞌɨ tiraataxáj tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Chéꞌe ayajna. \s1 Aꞌɨjna tɨ jɨ́n raꞌantipuáꞌari \p \v 21 Setáꞌaj huaꞌutateújteꞌen neetzi jetze meꞌecan naíjmiꞌica ɨ́ mej aꞌutéꞌuu ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu huáꞌa japua huaniú. \p Majta ɨ́ neꞌihuaamuaꞌa ɨ́ mej ayajna huateí, aꞌɨ́ɨ mú majta huáꞌateujteꞌe. \v 22 Naíjmiꞌi ɨ́ mej yé huateí ayajna, ɨ́ mej yé huatéꞌuu ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ mú áꞌamuateujteꞌe tzɨ́teꞌe, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ huáꞌateɨtestemuaꞌa aꞌɨ́jna tɨ iꞌi César. \p \v 23 Chéꞌe aꞌɨ́ɨn ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ iꞌi Jesús, chéꞌe aꞌɨ́ɨn rɨ́ꞌɨ tejáꞌamuachaꞌɨ́ɨ áꞌaraꞌani.