\id MRK mrk 
\h San Marcos 
\toc1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Marcos jɨ́meꞌen ɨ́ Jesucɨriistuꞌu 
\toc2 San Marcos 
\toc3 Mr. 
\mt1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ San Marcos jɨ́meꞌen ɨ́ Jesucɨriistuꞌu 
\c 1  
\s1 Juan pu tihuáꞌaꞌixaateꞌe aꞌujna aꞌu tɨ caí éꞌe tiꞌitɨ́ 
\r (Mt. 3:1-12; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28) 
\p  
\v 1 Yee pu éeniꞌicɨꞌe aꞌutéjche ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen ráꞌaxa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ ajta yaujraꞌan pɨ́rɨcɨ ɨ́ Dios. 
\p  
\v 2 Ayee pu teꞌuyúꞌuxacaꞌa ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ajmíꞌi tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Ayee pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Isaías. Ayee pu tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa ayén tɨjɨ́n: 
\q1 Yee pu Dios tiꞌixa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe 
\q2 tɨ án yáꞌujra ɨ́ ɨpuari japua ayén tɨjɨ́n: 
\q1 “Meꞌecui xaa neꞌu, nuꞌuri jaꞌatɨ́ huataꞌíti 
\q2 tɨ́ꞌij amuacaí huataseíjreꞌen pecaí múꞌee. 
\q1 Aꞌɨ́ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ amuacaí tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin 
\q2 ɨ́ teɨte mej nuꞌu muaꞌijchúꞌeveꞌe.” 
\q1  
\v 3 Ajta nuꞌu ɨ́ Dios ayén tɨjɨ́n: 
\q1 “Aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ amuacaí tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin, 
\q2 aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu u eꞌejíihuá aꞌame jáꞌahuaꞌa ɨtzitá.” 
\q1 Ayen tɨjɨ́n: “Naa xu rɨ́ꞌɨ huaújruuren múꞌeen, 
\q2 aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu yé uvéꞌenejsin ɨ́ tavástaraꞌa. 
\q1 Caxu raꞌantánaamuan ɨ́ juyáaraꞌan jetze.” 
\p  
\v 4 Aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ nuꞌu amuacaí huataseíjreꞌesin, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Juan ɨ́ tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuacareꞌe. Aa pu aꞌutéveecaꞌa aꞌu tɨ caí tiꞌitɨ́ éꞌe jáꞌahuaꞌacaꞌa. Ayee pu tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa tɨ ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe mej seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati mej mi miyen huárɨni aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn huáꞌamuaɨꞌɨhuan ɨ́ Juan tɨ ij Dios tihuaꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. 
\p  
\v 5 Matɨ́ꞌɨj mi naíjmiꞌi eꞌiréꞌene aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Juan. Aꞌuu mú eꞌerácɨꞌɨcaꞌa tɨ́j naꞌa aꞌu tɨ huatacáꞌa aꞌujna chuéjraꞌa japua tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Judea, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aꞌuun aꞌuchéjme aꞌujna chajtaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jerusalén. Aꞌuu pu eꞌejtémeꞌecan u Judea. Jɨ́meꞌen muꞌu raataxájtacaꞌa ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aj pu i aꞌɨ́jna ɨ́ Juan huáꞌumuaɨꞌɨhuacaꞌa ɨ́ játeꞌana jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jordán. 
\p  
\v 6 Ajta Juan, ayée pu éꞌeneꞌe tiꞌitéchejcaꞌa cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ itzíjhua tiꞌitɨ́j cameeyuꞌu juꞌuxaꞌa tɨ púꞌeen. Ajta navij típuaasicaꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu jɨ́n aváꞌujɨꞌɨcɨeꞌecaꞌa. Ajta huátunaꞌise pu cuaꞌacareꞌe, ajta searate ꞌɨtzitá mej huáxuaavi. 
\p  
\v 7 Ayee pu tihuáꞌihuaꞌixáateꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―Seɨ́j pu yé éꞌe véꞌeme aúcheꞌe. Jaítzeꞌe pu hui veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee aꞌɨ́jna necaí inee. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí naavíjteꞌe ineetzi nej tiꞌitɨ́ jɨ́n tiꞌitevée náꞌaraꞌani tɨ cɨ́lieen jɨ́n seijreꞌe jemin aꞌɨ́jna tɨ yé éꞌe véꞌeme, capu xaa neꞌu naavíjteꞌe ineetzi nej ni yejtaꞌɨ́ꞌɨpɨꞌɨn ɨ́ caꞌacairaꞌan.  
\v 8 Ayee nu xaa neꞌu neri amuáamuaɨꞌɨhuacaꞌa jaj jɨmeꞌe. Mɨ́ ajtáꞌi aꞌɨ́ɨn, seɨj pu huataꞌíti tɨ huateáturan múꞌejmi jemi. Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios pu uteáꞌasin mɨ aꞌamua tzajtaꞌa. 
\s1 Tɨ́ꞌɨj Juan ráamuaɨꞌɨhuacaꞌa ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 3:13-17; Lc. 3:21-22) 
\p  
\v 9 Yee pu tiujuꞌurɨ́j aꞌájna tɨ́ꞌɨj huáꞌamuaɨꞌɨhuacaꞌa ɨ́ Juan. Tɨ́ꞌɨj jí i á eꞌiréꞌene ɨ́ Jesús. Aꞌuu pu eꞌerájraa u Nazarét, chajtaꞌa tɨ eꞌejtémeꞌecan aꞌujna jáꞌahuaꞌa Galilea. Aj pu i aꞌɨ́ɨ Juan ráamuaɨꞌɨhuacaꞌa ɨ́ Jesús u játeꞌana jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jordán.  
\v 10 Jɨ́meꞌen puꞌu Jesús aꞌitáraa á jaataꞌa, aj pu i raaseíj tɨ antaújcu ɨ́ ta japua tɨ aꞌutéjmuaa. Ajta áꞌiyen Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan huaseíj ɨ́ Dios tɨ eꞌicámeꞌecaꞌa. Yee pu seijreꞌecaꞌa tɨ́j cucuiꞌi. Aj puꞌi muꞌúutzeꞌen japua aꞌujyeíjxɨ.  
\v 11 Ajta áꞌiyen niuucari huánamuajriꞌi tɨ uj eꞌicánamuajre u ta japua. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Niyauj pej pɨ́rɨcɨ ɨ́ nej muaxeꞌeveꞌe. Jéꞌecan pej rɨ́ꞌɨ tinaatáꞌaca. 
\s1 Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu tiuꞌutése tɨ ij raatémuaꞌitɨn aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 4:1-11; Lc. 4:1-13) 
\p  
\v 12 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios caꞌanéeri jɨ́n yaꞌuvíꞌitɨ ɨ́ Jesús áa jáꞌahuaꞌa ɨtzitá aꞌu tɨ caí tiꞌitɨ́ eꞌeréꞌevee.  
\v 13 Aꞌujna ɨtzitá, ayée pu u éꞌetee sei máxcɨraꞌi japuan tamuáamuataꞌa xɨca. Aꞌuu pu aꞌutéveecaꞌa aꞌu mej tiꞌitén aꞌucɨ́ꞌɨca mej simuáruuni. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiyaaruꞌu tiꞌihuaújtesiꞌijre tɨ ꞌij caꞌaníjraꞌa raatáꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ́ꞌij tiꞌitɨ́j jɨ́n autéꞌɨtzen ɨ́ Dios jemi. Aru capu ayén tejaꞌuréꞌene. Aꞌɨ́ɨ mú raatévaɨ ɨ́ Jesús ɨ́ mej títetateí u ta japua ɨ́ Dios jemi. 
\s1 Jesús pu aꞌutéjche tɨ tiuꞌumuárɨꞌen aꞌájna u Galilea 
\r (Mt. 4:12-17; Lc. 4:14-15) 
\p  
\v 14 Tɨ́ꞌɨj aiteánamiꞌihuacaꞌa ɨ́ Juan, aj puꞌi Jesús u aꞌutanéj u Galilea. Aꞌɨ́ɨ pu huaꞌutáꞌixa jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios tiraaꞌíjca ɨ́ Juan, aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ teꞌáijta nain japua ɨ́ chaanaca.  
\v 15 Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Puꞌuri araúraste tɨ aꞌájna tejaꞌuréꞌenejsin tɨ tiuꞌutaꞌaíjta ɨ́ Dios naíjmiꞌicɨꞌe chaanaca japua. Setáꞌaj hui seɨcɨé huárɨni, setáꞌaj siyen seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati seꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Setáꞌaj seajta ráꞌantzaahuateꞌen ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios amuaꞌirájtuaani. 
\s1 Jesús pu huaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej ruhuaꞌitépeꞌecaꞌa ɨ́ mej muáacua 
\r (Mt. 4:18-22; Lc. 5:1-11) 
\p  
\v 16 Tɨ́ꞌɨjtáꞌi ɨ́ Jesus aꞌujna eꞌejtémeꞌecaa aꞌujna vejliꞌi aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Galilea. Aj puꞌi aꞌɨ́mej huaseíj ɨ́ Simón, ajta ɨ́ Andrés tɨ juutzeájraꞌan púꞌeen ɨ́ Simón. Aꞌɨ́ɨ mú xɨéjmuaꞌari áuuhuaꞌanaa á jaataꞌa. Ayee mú tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huaꞌité huavíviꞌi. 
\p  
\v 17 Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Mú seꞌutáuruyiꞌi ineetzi jemi setáꞌaj nej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen. Nee nu tejáꞌamuamuaꞌaten sej si caí chéꞌe siyen huaꞌité tíꞌiviviꞌiraꞌa, sino aꞌɨ́mej xuꞌu si caꞌaníjraꞌa huaꞌutáꞌasin ɨ́ teɨte mej mi neetzi náꞌantzaahuateꞌen. 
\p  
\v 18 Aj mú mi raatapuáꞌajtacaꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi á téjaupíi ɨ́ xɨéjmuaꞌari meꞌájna. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j jamuan ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 19 Aj pu ijtáꞌi áꞌayee aꞌuréꞌene. Tɨꞌɨquí seɨj huaseíj ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Jacobo. Yaujraꞌan ɨ́ Zebedeo. Aꞌɨ́ɨ pu ajta raaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, ɨ́ tɨ juutzeájraꞌan púꞌeen ɨ́ Jacobo. Aꞌuu mú baarcu jetze eꞌeráateꞌeca. Majta rɨ́ꞌɨ tíꞌiruurejcaꞌa ɨ́ xɨéjmuaꞌari tɨ tíꞌisiujtzaꞌani.  
\v 20 Ajta áꞌiyen Jesús huaꞌutajé. Aj mú mi raatapuáꞌajtacaꞌa ɨ́ mej xɨéjmuaꞌari rɨ́ꞌɨ tíꞌiruurejcaꞌa. Aa muꞌu yaúurɨe ɨ́ rutáàta ɨ́ baarcu jetze, ajta tɨ jemin tíꞌimuarɨꞌecaꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi Jesús jamuan aꞌucɨ́j. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ teáataꞌa tɨ tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa 
\r (Lc. 4:31-37) 
\p  
\v 21 Aj mú mi meꞌuun chajtaꞌa aꞌuteájrupi, tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Capernaúm. Tɨ́ꞌɨj teꞌaráꞌa aꞌatzaj tɨ puaꞌa eꞌireꞌenén aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze ɨ́ mej jetzen ruséꞌupihuaꞌa, aj puꞌi Jesús teyujtaꞌa aꞌuteájrupi. Aꞌuu pu tihuaꞌuhuamuáꞌate. 
\p  
\v 22 Aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, capu cháꞌanaꞌa naꞌa tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa matɨ́j ɨ́ seica ɨ́ mej majta aꞌuun tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, sino ayée pu tɨ́j seɨj tɨ tiꞌitéjvee tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ veꞌée. Aꞌɨ́j mú jɨ́n aꞌij teꞌutaseíj matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi.  
\v 23 Ajta pu seɨj aꞌutéveecaꞌa u teyujtaꞌa, tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa. Aꞌij pu puaꞌa tejaꞌuxáatayeꞌicaa aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu.  
\v 24 Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Aa qui carai jéꞌecan, ¿aꞌiné hui tiꞌitɨ́j petéꞌumuaꞌaree itejmi jemi, Jesús pej piyen ántehuaa tɨjɨ́n ɨ́ pej Nazarét éꞌemeꞌecan? ¿Ni piyen mú aꞌuvéꞌemej pej taꞌantipuáꞌajteꞌen? Némuamuaꞌate jaꞌatɨ́ pej hui pɨ́rɨcɨ. Aꞌuu pej aꞌuvéꞌemej Dios jemi, ɨ́ pej yaujraꞌan púꞌeen. 
\p  
\v 25 Aj puꞌi Jesús raꞌajtéꞌaxɨ ɨ́ tiyaaruꞌu. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Pecáj yee tiꞌitɨ́j xajta. Huirájraꞌa mɨ tevi jetze. ―Ayee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 26 Aj aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiyaaruꞌu raatécaꞌatzɨjxɨ ɨ́ tevi caꞌanín jɨmeꞌe. Tɨ́ꞌɨj jí huajíjhuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tevi. Aj puꞌi huirájraa ɨ́ tevi jetze.  
\v 27 Aj aꞌij teꞌutaseíj aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa. Jéꞌecan mú tiújꞌixaateꞌecaꞌa seɨj ajta seɨj. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni púꞌeen tɨ jéjcuacan jɨ́n tiꞌitéjvee? ¿Aꞌuquí éꞌemeꞌecan? Xɨee tɨ cuj tiꞌitéjvee tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ veꞌée. Amɨ́ pu tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ tiyáaruꞌuse. Majta meꞌɨ́n ráꞌatzaahuateꞌe aꞌij tɨ yeꞌí tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin. ―Yee mú tiújꞌixaateꞌecaꞌa ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 28 Majta mú áꞌiyen nain japua ráamuaꞌareeriꞌi tɨ́j naꞌa u Galilea aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ jɨ́n huarɨ́j ɨ́ Jesús. 
\s1 Jesús pu tiráahuaa ɨ́ muꞌuneáraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Simón 
\r (Mt. 8:14-15; Lc. 4:38-39) 
\p  
\v 29 Aj mú mi huiráacɨ u teyujtaꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi meꞌuun aꞌaráꞌa Simón tɨ éꞌeche, ajta ɨ́ Andrés. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ Jacobo, ajta ɨ́ Juan, aꞌɨ́ɨ mú huáꞌa jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe.  
\v 30 Aꞌɨ́ɨ pu án jáꞌujcaꞌatii ɨ́ muꞌuneáraꞌan ɨ́ Simón. Aꞌɨ́ɨ pu tíꞌicuiꞌicaa. Pɨ́stacaꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌixaa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Tiꞌicuiꞌi. 
\p  
\v 31 Aj puꞌi ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ jemin aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj i rajvíꞌi muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌajjáj. Aj puꞌi caꞌanacan huarúj. Ajta áꞌiyen aꞌɨ́ɨn tɨ tíꞌicuiꞌicaꞌa tihuaꞌumí. 
\s1 Jesús pu tihuáꞌuhuaa jeíhua ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌicaꞌa 
\r (Mt. 8:16-17; Lc. 4:40-41) 
\p  
\v 32 Chumuaꞌan, tɨ́ꞌɨj ari u eꞌeteárutij ɨ́ xɨca, naíjmiꞌica mú curéꞌeviꞌitɨxɨ ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi, majta ɨ́ mej tiyaaruꞌu huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌe.  
\v 33 Naíimiꞌi mú eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa á puaꞌacɨé taꞌiténinei, matɨ́j menaꞌa mej meꞌuun eꞌechéjmeꞌe, majta u áꞌahuaꞌayee.  
\v 34 Aꞌɨ́ɨ tihuáꞌuhuaa muꞌiicáca ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌicaꞌa. Capu seica naꞌa ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa. Tɨ́ꞌɨj i Jesús huaꞌutamuári ɨ́ tiyaaruꞌu ɨ́ mej seijreꞌecaꞌa seica ɨ́ teɨte tzajtaꞌa. Jesús pu ajta caí huaꞌatáꞌacareꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ tiyaaruꞌu mej tiuꞌutaxáj, aꞌiné méjmuaꞌatejcaꞌa jaꞌatɨ́ tɨ púꞌeeneꞌe. 
\s1 Jesús pu tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ teɨte u Galilea 
\r (Lc. 4:42-44) 
\p  
\v 35 Tapuáꞌarijmeꞌeca, tɨ́ꞌɨj auj huachuíjxa, Jesús pu ájchee. Aj puꞌi mú aꞌij huárupi. Aa pu aꞌaráꞌa jáꞌahuaꞌa ɨtzitá, aꞌutɨ́ caí tiꞌitɨ́ eꞌeréꞌevee. Aꞌuu pu huatéeniu ɨ́ Dios jemi.  
\v 36 Ajta ɨ́ Simón, ajta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌɨ́ɨ mú raꞌavéꞌehuau ɨ́ Jesús.  
\v 37 Matɨ́ꞌɨj ráateu, aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Naíjmiꞌi mú muahuauhuau. 
\p  
\v 38 Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Cheꞌeré, tichéꞌe áꞌucɨɨne aꞌuun tɨ huatacáꞌa ɨ́ seica chajtaꞌaraꞌa jetze. Aꞌuu nu neajta huaꞌutáꞌixaateꞌesin ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios huaꞌirátuaasin. Ayee nu een jɨ́n u eꞌerájraa u Capernaúm. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 39 Tɨ́ꞌɨjí huaꞌatéyujtaꞌa tíhuaꞌihuáꞌixaa nainjapua tɨ́j naꞌa u Galilea. Ajta aꞌɨ́mej ɨ́ tiyáaruꞌuse, Jesús pu huaꞌutamuári ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa úꞌuseijreꞌecaꞌa ɨ́ teɨte. 
\s1 Jesús pu seɨj tiúꞌuhuaa seɨ́j tɨ lepra tineájxɨ ɨ́ jetzen 
\r (Mt. 8:1-4; Lc. 5:12-16) 
\p  
\v 40 Tɨ́ꞌɨj jí seɨ́j ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ Jesús jemi. Tíꞌicuiꞌicaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Xánaꞌaviꞌireꞌecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cuíꞌiniꞌiraꞌa jɨmeꞌe tɨ tineájxɨ ɨ́ huáꞌireꞌaraꞌan jetze tɨ́ꞌij huatépete ɨ́ huáꞌireꞌaraꞌan. Ayee mú ratamuáꞌamua tɨjɨ́n lepra. Tɨ́ꞌɨj i aꞌɨ́ɨn títunutacaꞌa. Rájhuaviiriꞌi ɨ́ Jesús tɨ tiráahuaateꞌen. Ayee pu tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa muaꞌaráanajche, pej tináahuaateꞌen. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ jaꞌatɨ tɨ títunutacaꞌa. 
\p  
\v 41 Aj puꞌi Jesús huataújxɨeemɨste aꞌɨ́jna jemi tɨ́ꞌɨj raaseíj. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌajtamuárɨej. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Naꞌaráanajche pej huarún. 
\p  
\v 42 Ayee pu tejaꞌuréꞌene. Jɨ́meꞌen puꞌu raataxájtacaꞌa ɨ́ Jesús, tiraacáꞌariꞌiriꞌi ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌicuiꞌicaꞌa. Aj puꞌi huarúj.  
\v 43 Tɨ́ꞌɨj i aꞌɨ́ɨn Jesús jeíhua raꞌíjca tɨ nuꞌu caí raxájta aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ huarɨ́j. Aj puꞌi áꞌuraa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 44 Aru amuacaí pu ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Casiꞌi, pecáj jaꞌatɨ́ íꞌixaateꞌe ni cɨ́j caj, sino aricu, u páꞌumeꞌen jamuan ɨ́ tɨ tíꞌivaɨreꞌe teyujtaꞌa, táꞌaj muaaseíj, pajta tiuꞌutámuaɨꞌɨvejta aꞌij tɨ tiuꞌuxájtacaꞌa ɨ́ Moisés teecan. Aꞌɨ́ɨ mú jɨ́n ramuaꞌaréeren mej tíꞌivaɨreꞌe teyujtaꞌa tɨjɨ́n pepuꞌuri huarúj. 
\p  
\v 45 Mɨ́ ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tevi, tɨ́ꞌɨj áꞌuraa, aꞌɨ́ɨ pu aꞌutéjche tɨ raataxáj jeíhua aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ huarɨ́j. Nainjapua pu huaꞌuréꞌixaa seɨj ajta seɨj. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí chéꞌe huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ Jesús aꞌuteárute ɨ́ chajtaꞌa, sino ɨtzitá puꞌu jí huáyeꞌicaa aꞌutɨ́ caí tiꞌitɨ́ eꞌeréꞌevee. Aru jaꞌanáj tɨ naꞌa, aꞌɨ́ɨ mú teɨte éꞌecɨꞌɨcaꞌa aꞌutɨ́ aꞌij éꞌeneꞌe ɨ́ Jesús. Aꞌuu mú eꞌerácɨꞌɨcaꞌa aꞌu tɨ naꞌa mej huachéjme. 
\c 2  
\s1 Jesús pu seɨ́j tiúꞌuhuaa seɨ́j tɨ cɨyáaxaraꞌacaꞌa 
\r (Mt. 9:1-8; Lc. 5:17-26) 
\p  
\v 1 Teuuméꞌeca huaꞌapua xɨcaj, huaíca xɨcaj, ajtahuaꞌa pu aꞌɨ́ɨn Jesús aꞌuteájrupi u Capernaúm. Matɨ́ꞌɨj mi ráamuaꞌareeriꞌi ɨ́ teɨte tɨjɨ́n: “U pu nuꞌu jáꞌahuaꞌa eꞌirájca ruche.”  
\v 2 Aj mú mi caꞌanacan tiújseɨj jeíhua ɨ́ teɨte, matɨ́j menaꞌa caí chéꞌe titéꞌuve u chiꞌita. Camu majta áꞌavejricaꞌa taꞌiténinei. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, u pu ánuꞌuhuatéveecaꞌa u chiꞌita. Aꞌɨ́ɨ pu tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. 
\p  
\v 3 Aꞌɨ́ɨ mú jaꞌatɨ́ aꞌuréꞌeneijte ɨ́ Jesús jemi seɨj tɨ tíꞌicuiꞌi. Cɨyáaxaraꞌacaa nainjapua ɨ́ jaꞌatɨ. Memuáacua mú mé ráachuisimeꞌe. 
\p  
\v 4 Aru capu huatárɨꞌɨristarecaꞌa mej ruꞌuteárujteꞌen u téteꞌe aꞌutɨ́ Jesús ánuꞌuhuatéveecaꞌa, aꞌiné temuaꞌa mú tíꞌitemuꞌiicaa ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j mú jɨ́n, anticɨ́j án ɨmuá ɨ́ chiꞌij japua, matɨ́ꞌɨj mi raꞌanáacu ɨ́ chiꞌij. Aj mú mi ruꞌucájtuaa ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi aꞌutɨ́ ánuꞌuhuatéveecaꞌa ɨ́ Jesús.  
\v 5 Aj puꞌi huaꞌuseíj, ajta ayén tiuꞌumuáꞌaj tɨjɨ́n: “Metéꞌatzaahuateꞌe, micu.” Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tiraataꞌixaa ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Niyauj, puꞌuri hui timuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ Dios ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. 
\p  
\v 6-7 Majta á vejliꞌi seica meꞌuun eꞌiráꞌuu ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca ɨ́ ruyeꞌirá jɨmeꞌe. Matɨ́ꞌɨj meꞌɨ́jna huánamuajriꞌi aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús, matɨ́ꞌɨj mi miyen tiuꞌumuáꞌaj ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨjɨ́n: “¿Aꞌiquí een jɨ́n ayén tiꞌixa amɨ́jna mɨ tevi? Aꞌij pu puaꞌa, xaa neꞌu, tiꞌixa. Capu hui aꞌɨ́jna jɨ́n antiújmuaꞌaree amɨ́jna tɨ seɨj tiuꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ tɨ jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́ɨ puꞌu ɨ́ Dios antiújmuaꞌaree tɨ ayén seɨj tiuꞌutáꞌuuniꞌi.” Yee mú téꞌumuaꞌatzejcaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca ɨ́ ruyeꞌirá jɨmeꞌe. 
\p  
\v 8 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌɨ́ɨ pu ru tzajtaꞌa rúꞌumuaꞌareerecaꞌa aꞌij mej yeꞌí tíꞌimuaꞌatzejcaꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa. Tɨ́ꞌɨj i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n siyen téꞌumuaꞌatze ɨ́ ru tzajtaꞌa?  
\v 9 ¿Tiꞌitájni caí muárɨꞌeri? ¿Ni qui nej niyen tiraataꞌixaateꞌen ɨ́ tɨ cɨyáaxaraꞌa yee: “Puꞌuri timuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi”, naꞌari yee: “Ájchesi, patáꞌaj ráꞌanchueni muáꞌutaatzi; pajta yee áꞌuraꞌani”?  
\v 10-11 Ayee nu xaa neꞌu rɨni tɨ́j ɨ́ nevástaraꞌa, ɨ́ tɨ jíꞌi Dios, setáꞌaj ráamuaꞌaree, i nej neajta teáataꞌa jetze airáane, neajta nu neꞌíjna jɨ́n antínmuaꞌaree íiyen chaanaca japua nej ni tihuaꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ mej jɨ́n ateáturaaveca ɨ́ Dios jemi. ―Yee pu tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p Aj puꞌi ayén tiraataꞌixaa ɨ́ tɨ cɨyáaxaraꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe. Ájchesi, pajta ráꞌanchueeni muáꞌutaatzi. Aricu aꞌu pej éꞌeche. 
\p  
\v 12 Ajta áꞌiyen aꞌɨ́ɨn tɨ tíꞌicuiꞌicaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ájchee. Ráꞌajchui ɨ́ rúꞌutaatzi. Tɨ́ꞌɨj i áꞌuraa, metiꞌiseíiracaꞌa ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j mú jɨ́n naímiꞌi aꞌij teꞌutaseíj. Rɨ́ꞌɨ mú tiraatáꞌa ɨ́ Dios. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Catu jaꞌanáj tiꞌitɨ́j huaseíj tetɨ́j íjii. Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ teɨte. 
\s1 Jesús pu raatajé ɨ́ Leví 
\r (Mt. 9:9-13; Lc. 5:27-32) 
\p  
\v 13 Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa Jesús aꞌuun áꞌume aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj. Aa mú aꞌuréꞌenineicaꞌa naímiꞌi ɨ́ teɨte jemin ɨ́ Jesús. Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌɨ́ɨ pu huáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios huaꞌirájtuaani.  
\v 14 Aj puꞌi ayée aꞌuréꞌene. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun ɨ́ Leví huaseíj, ɨ́ tɨ iꞌi yaujraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Alfeo. Aꞌuu pu anúꞌujcatii chiꞌita mej tzajtaꞌan tíꞌitejiꞌivi ɨ́ mej tíꞌitɨꞌɨcɨca. Aj puꞌi Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Patáꞌaj nee jamuan áꞌucheꞌecaneꞌen. 
\p Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ájchee ɨ́ Leví. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌume jamuan. 
\p  
\v 15 Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiujuꞌurɨ́j matɨ́ꞌɨj aꞌaráꞌa ɨ́ Leví tɨ éꞌeche. Jesús pu aꞌɨ́mej jamuan tíꞌicuaꞌacaa ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨte. Aꞌɨ́ɨ mú aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ ɨ́ mej huáꞌajijveꞌe ɨ́ mej tíꞌitɨꞌɨcɨca, majta ɨ́ mej caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨjca. Aꞌɨ́ɨ mú tíꞌicuaꞌacaa meesa japua jamuan ɨ́ Jesús, majta seica ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Naíjmiꞌi mú tíꞌicuaꞌacaa aꞌiné memuꞌiicáa ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ Jesús jamuan. 
\p  
\v 16 Majta seica áꞌa vejliꞌi cɨɨnecaꞌa. Aꞌɨ́ɨ mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tiúꞌujmuaꞌate aꞌij tɨ tiuꞌuxájtacaꞌa ɨ́ Moisés teecan. Jeíhua mú nuꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruyeꞌirá. Ayee mú ánteꞌarua aꞌɨ́ɨme tɨjɨ́n fariseo. Aꞌɨ́ɨ mú miyen tiuꞌuséij jaꞌatén mej jamuan tíꞌicuaꞌacaa ɨ́ Jesús. Aj mú mi miyen aꞌɨ́mej tiuꞌutáꞌixaa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n aꞌɨ́ɨn áꞌamuamaestru tíꞌicuaꞌaca, ajta yeꞌeca huáꞌa jamuan ɨ́ mej tíꞌitejiꞌivi, ajta huáꞌa jamuan ɨ́ mej caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ? Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tiúꞌujmuaꞌate yúꞌuxareꞌaraꞌan jetze ɨ́ Moisés, aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huáꞌa jetze ajtémeꞌecantacaꞌa ɨ́ fariseo. 
\p  
\v 17 Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huáꞌunamuajriꞌi ɨ́ Jesús, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Ayee pu tíꞌeen jɨ́meꞌen ɨ́ teɨte ɨ́ mej meꞌuun aꞌuréꞌenineꞌi jemin ɨ́ tɨ yaꞌanaca. Capu ruxeꞌeveꞌe mej meꞌɨ́n aꞌuréꞌenineꞌicaꞌan ɨ́ jemin aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej rɨ́ꞌen, sino aꞌɨ́ɨ mú xaa aꞌuréꞌenineꞌi ɨ́ tɨ yaꞌanaca jemi ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi. Ayee pu cheꞌatá naꞌa een ineetzi jemi. Canu neꞌíjna jɨ́n yevéꞌeme nej neꞌíjme huatáꞌinen ɨ́ mej miyen tiúꞌujseijrata yee mej xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ, sino aꞌímej nu jemi yé véꞌeme ɨ́ mej miyen tirúꞌumuaꞌaree ɨ́ ru tzajtaꞌa mej caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn rɨcɨ. 
\s1 Aꞌɨ́ɨ mú raataꞌíhuaꞌuriꞌi ɨ́ Jesús jɨ́meꞌen ɨ́ mej rúꞌitziꞌivi 
\r (Mt. 9:14-17; Lc. 5:33-39) 
\p  
\v 18 Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiujuꞌurɨ́j. Aꞌɨ́ɨ mú rúꞌitziꞌiveꞌecaꞌa ɨ́ mej Juan jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, majta ɨ́ fariseo. Matɨ́ꞌɨj mi seica eꞌiréꞌene ɨ́ Jesús jemi. Ayee mú tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n maúrɨitziꞌivij ɨ́ mej Juan jamuan áꞌujujhuaꞌan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ fariseo? Mɨ majta, ɨ́ mej múꞌeetzi jamuan áꞌujujhuaꞌan, camu miyen rɨcɨ. ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 19 Aj puꞌi Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ huaténeɨche, aj puꞌi aꞌɨ́mej huatáꞌineesin ɨ́ mej ráꞌajaahuateꞌe mej mi tiúꞌuyesten. Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn tihuáꞌamin. ¿Ni qui rɨꞌɨrí mej rúꞌitziꞌiveꞌeca tɨ puaꞌa huáꞌa jamuan auj tíꞌiyeste ɨ́ jaꞌatɨ? Capu xaa neꞌu.  
\v 20 Aru jee, aj pu tejaꞌuréꞌenejsin ɨ́ xɨca ɨ́ mej jetzen ráꞌaviꞌitɨn ɨ́ jaꞌatɨ. Aj mú xaa meꞌɨ́n ɨ́ mej ráꞌajaahuateꞌe ruꞌítziꞌiveꞌen aꞌiné capu chéꞌe huáꞌa jamuan aꞌutéjvee ɨ́ mej ráꞌajaahuateꞌe. Aꞌiné inee, naúcheꞌe nu yé huatéjvee, camu ruꞌítziꞌiveꞌen ɨ́ mej náꞌajaahuateꞌe. 
\p  
\v 21 ’Nicheꞌe seɨj amuaatáꞌixaateꞌen ɨ́ chuijtari. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌɨ́jna huaújcuꞌuneꞌepeꞌen ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ míꞌimeꞌecan, capu aꞌɨ́jna jamuan rucúꞌuneꞌepeꞌen ɨ́ cɨ́ɨxuri jɨmeꞌe tɨ caí xɨ jaꞌanáj jáꞌusiniꞌi. Huatétzuꞌuta aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri tɨ jéjcua tɨ́ꞌɨj huatéjaꞌusiniꞌihua. Tɨ́ꞌɨj i rasiújtzaꞌanan ɨ́ tɨ míꞌimeꞌecan. Aj puꞌi aꞌɨ́jna tɨ anásiujtzaꞌani, jaítzeꞌe pu veꞌetɨ́ anásiujtzaꞌani aꞌame. 
\p  
\v 22 ’Ajta, capu tiꞌitɨ́ vaɨreꞌe tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ruꞌucájtuꞌani navij limeetajraꞌa tzajtaꞌa tɨ racuaꞌiríihuajme nahuáj ɨ́ mej mauchén ráataahuacaꞌa. Tɨ́ puaꞌa miyen ráaruuren aꞌɨ́jna ɨ́ nahuáj tɨ jéjcua, aꞌɨ́ɨ pu huatéveꞌeri, ajta raꞌanasiújtzaꞌana ɨ́ navij tɨ racuaꞌiríihuajme. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuvaɨ́jtzi ɨ́ navij, ajta ɨ́ nahuáj. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ruꞌucájtuꞌani ɨ́ navij tzajtaꞌa tɨ jéjcua aꞌɨ́jna ɨ́ nahuáj tɨ ajta jéjcua. 
\s1 Aꞌɨ́ɨ mú rúꞌijtzaanaxɨ ɨ́ teuuri jaꞌanáj matɨ́ꞌɨj ruseꞌupi aꞌíime ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe 
\r (Mt. 12:1-8, Lc. 6:1-5) 
\p  
\v 23 Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiujuꞌurɨ́j. Aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze mej ruséꞌupihuaꞌa, aꞌúu pu auméꞌecaa jáꞌitaꞌa ɨ́ viꞌiraꞌa japua ɨ́ Jesús. Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌɨ́ɨme mú autéjhuii mej rúꞌijtzaanaxɨꞌɨn tiꞌitɨ́ teuuri jatzeꞌe aꞌiné jeíhua mú tɨejcucaꞌa. Aꞌuu mú aꞌatajúꞌucaꞌa meruꞌijtzáꞌana.  
\v 24 Majta meꞌɨ́n ɨ́ fariseo, matɨ́ꞌɨj huaꞌuseíj mej miyen rɨjcaꞌa, aj mú mi miyen tiraataꞌixaa ɨ́ Jesús. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Casiꞌi, ¿aꞌiné een jɨ́n miyen rɨcɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej múꞌeetzi jamuan áꞌujujhuaꞌan? Capu hui aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ ayén rɨjca aꞌɨ́jna ɨ́ xɨcájraꞌa jetze mej jetzen ruseꞌupi. 
\p  
\v 25 Aj puꞌi huaꞌutáꞌixa ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Nicheꞌe aꞌatzu tejamuáꞌixaateꞌen. ¿Ni secaí múꞌeen jaꞌanáj raꞌujíjve ɨ́ yuꞌuxari jetze aꞌij tɨ yeꞌí huarɨ́j ɨ́ David teecan tɨ́ꞌɨj huatáꞌicuatacaꞌa, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe? Tɨ́ꞌɨj nuꞌu tiꞌitéveecaꞌa ɨ́ Abiatar teecan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌecaꞌa teyujtaꞌa, aꞌúu pu aꞌuteájrupi ɨ́ David. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ pan ɨ́ mej Dios huatámuaɨꞌɨvejte u teyujtaꞌa, aꞌɨ́ɨ muꞌu nuꞌu racuaꞌaca ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe aꞌujna teyujtaꞌa. Capu máa jaꞌatɨ́ racuaꞌaca. 
\p  
\v 26 ’Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ David, aꞌii pu caí teyujtaꞌa tíꞌivaɨreꞌecaꞌa. Capu aꞌij tiꞌitɨ́ huarɨ́j. Aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu ráacua aꞌɨ́jna ɨ́ pan ɨ́ mej Dios huatámuaɨꞌɨvejte. Ajta tihuaꞌumí ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Capu aꞌatzu auteájturaa ɨ́ David teecan ɨ́ Dios jemi. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 27-28 Ajta Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze ɨ́ mej jetzen ruseꞌupi, ayée pu Dios tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare tɨ́ꞌij huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ teɨte. Capu ayée naꞌa ayén tiraaxɨ́ꞌepɨꞌɨntare ɨ́ Dios mej mi araúrasten menaꞌa aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa ɨ́ mej jetzen ruseꞌupi. Aꞌɨ́j nu jɨ́n, inee i nej neajta teáataꞌa jetze airáane, ayée nu een jɨ́n antínmuaꞌaree neajta neꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze matɨ́ꞌɨj ruseꞌupi. 
\c 3  
\s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ cɨyáaxaraꞌacaꞌa ɨ́ ɨ́ rumuájcaꞌa jetze 
\r (Mt. 12:9-14; Lc. 6:6-11) 
\p  
\v 1 Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa aꞌuteájrupi teyujtaꞌa ɨ́ Jesús. Seɨ́j pu únuꞌuhuatéveecaꞌa. Tiꞌicuiꞌi aꞌɨ́jna, cɨyáaxaraꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jetze.  
\v 2 Majta mú meꞌɨ́n unuꞌuhuatéꞌuucaꞌa ɨ́ fariseo. Aꞌɨ́ɨ mú ráꞌeeveꞌecaꞌa ɨ́ Jesús, aisí tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn caí tiráahuaateꞌen ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi. Aj pu ajtahuaꞌa pɨ́tíꞌirɨjca ɨ́ xɨcájraꞌa ɨ́ mej jetzen ruseꞌupi. Aꞌɨ́ɨ mú fariseo rumuaꞌatzíiteꞌecaꞌa ɨ́ mej jɨ́n jetzen teꞌujpuáꞌajteꞌen. 
\p  
\v 3 Aj puꞌi Jesús ayén tiraataꞌixaa ɨ́ tɨ cɨyáaxaraꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jetze, tɨjɨ́n: 
\p ―Ájchesi. Huatéechaxɨ íiye jáꞌitaꞌa. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 4 Ajta áꞌiyen huaꞌutáꞌixa ɨ́ seica. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitáni íꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ ayén huárɨni tɨ́ꞌɨj aꞌájna tejaꞌuréꞌenen, aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mej jetzen ruseꞌupi? ¿Ni ayén tiraavíjteꞌe tɨ jaꞌatɨ ayén huárɨni ɨ́ tɨ xɨ́ꞌepɨꞌɨn jɨ́n seijreꞌe, naꞌari ɨ́ tɨ tiraacuíꞌinteꞌen? Ajta, ¿ni qui iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn nej niyen huárɨni aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze mej jetzen ruseꞌupi nej ni iráarujteꞌen nemɨ́jna mɨ jaꞌatɨ tɨ́ꞌij caí huámɨꞌɨni, naꞌari nej ni raatáꞌan tɨ huámɨꞌɨni? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús. 
\p Mɨ́ majta meꞌɨ́n ɨ́ seica, camu aꞌij tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme. 
\p  
\v 5 Aj puꞌi Jesús huaꞌuseíirajraa. Acaujtzáahuateꞌe yee cumu tɨ́j niuꞌucamɨꞌɨ. Ajta huataújxɨeemɨste huáꞌa jemi aꞌiné camu raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa mej ráanamua. Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ayén tiuꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna tɨ tíꞌicuiꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Huatátzeaara mɨ áꞌamuajcaꞌa. 
\p Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ teáataꞌa, raatátzeaaracaꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa. Jɨ́meꞌen puꞌu raatátzeaaracaꞌa, aj puꞌi huarúj ɨ́ jaꞌatɨ ɨ́ rumuájcaꞌa jetze.  
\v 6 Aj mú mi huiráacɨ aꞌɨ́ɨme ɨ́ fariseo. Matɨ́ꞌɨj mi autéjhuii mej raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen seica jamuan aꞌij mej yeꞌí huárɨni mej mi raajéꞌica ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica, aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌan jamuan ɨ́ tajtuhuan tɨ veꞌée. Ayee pu ántehuaa aꞌɨ́jna tɨjɨ́n Heródes. 
\s1 Jeíhua mú teɨte ajteáxɨɨrecaꞌa aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj 
\p  
\v 7 Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa ɨ́ Jesús. Aa pu aꞌaráꞌa aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj. Majta mú jamuan aꞌucɨ́j ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Jeíhua mú majta teɨte aꞌucɨ́j jamuan ɨ́ mej meꞌuun aꞌuchéjmeꞌecaa u Galilea.  
\v 8 Matɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ huáruu ɨ́ Jesús, tɨ ayén jaítzeꞌe raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa caí máa jaꞌatɨ́, jeíhua mú majta meꞌuun aꞌarácɨꞌɨcaꞌa aꞌujna u Judea, majta aꞌujna u Jerusalén. Aꞌuu mú majta aꞌarácɨꞌɨcaꞌa u Idumea. Majta seica mej aꞌuchéjmeꞌecaa u Tiro, majta u Sidón. Seica mú majta aꞌitacɨ́ꞌɨcaꞌa utavén pújmeꞌen ɨ́ Jordán. 
\p  
\v 9-10 Aꞌiné puꞌuri tihuáꞌuhuaꞌateꞌecaꞌa jeíhua ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌicaꞌa, jeíhua mú ɨ́ mej tiꞌicúcuiꞌijme ajteáxɨɨrecaꞌa aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús. Muaꞌitávatzɨjxɨ aꞌájna vejliꞌi jemin. Jeíhua mú raꞌajtamɨ́jhuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́j pu jɨ́n aꞌɨ́ɨn huaꞌutaꞌaíj mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe mej baarcu ráahuaviitzeꞌen tɨ jetzen atéeyeijxɨꞌɨn mej mi caí ratzíinajyeꞌican ɨ́ teɨte.  
\v 11 Majta meꞌɨ́n tiyáaruꞌuse ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa, matɨ́ꞌɨj raaseíj ɨ́ Jesús, aj mú mi títunutaxɨ vejliꞌi jemin. Ayee mú titeejíjhuacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌee pej hui iꞌi yaujraꞌan ɨ́ Dios. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme. 
\p  
\v 12 Aru Jesús, tɨ́ꞌɨj huaꞌajtéꞌaxɨ, aj puꞌi ayén tíhuaꞌutaꞌaíj mej caí miyen rɨjca, mej raxájta jaꞌatɨ́ tɨ pɨ́rɨcɨ. 
\s1 Jesús pu huaꞌavéꞌejajpuaxɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase 
\r (Mt. 10:1-4; Lc. 6:12-16) 
\p  
\v 13 Aj puꞌi án aꞌujnéj ɨ́ jɨrí jetze, aꞌiné puꞌuri rúꞌumuaꞌareerecaꞌa aꞌachú mej puaꞌamé ɨ́ tɨ tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌesin. Aj puꞌi huaꞌutajé. Matɨ́ꞌɨj mi á veꞌeréꞌene ɨ́ tɨ huaꞌavéꞌejajpuaxɨ.  
\v 14 Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua mú aꞌaráꞌaxcan ɨ́ tɨ huaꞌavéꞌejajpuaxɨ. Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn tihuaꞌuꞌíjca aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej áꞌujujhuaꞌaneꞌen jamuan, majta huaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ teɨte ɨ́ Dios jetze meꞌecan.  
\v 15 Aꞌɨ́ɨ pu ajta huauꞌíjca aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej antiújmuaꞌareere mej mi miyen tihuáꞌuhuaateꞌen ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi, ajta mej majta huaꞌutamuáriteꞌen ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌe ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 16 Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Jesús pu aꞌɨ́ɨn huatajé ɨ́ Simón. Tɨ́ꞌɨj jí ayén raatamuáꞌa tɨjɨ́n Pedro.  
\v 17 Ajta pu aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jacobo, ajta juutzeájraꞌan ɨ́ Juan. Aꞌii mú meꞌɨ́n pɨ́rɨcɨ yaújmuaꞌameꞌen ɨ́ Zebedeo. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ayén huaꞌutamuáꞌa ɨ́ runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n Boanerges. Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna tɨjɨ́n Yaújmuaꞌameꞌen ɨ́ mej Téjniuuve. 
\p  
\v 18 Seica pu ajta huatajé. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Andrés, ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Felipe, ajta ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Bartolomé, ajtahuaꞌa seɨj ɨ́ Mateo, ajta ɨ́ Tomás, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Santiago, ɨ́ tɨ yaujraꞌan púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Alfeo, ajta ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Tadeo. Aꞌɨ́j pu ajta huatajé aꞌɨ́jna ɨ́ Simón ɨ́ tɨ áꞌucheꞌecaneꞌe huáꞌa jamuan mej miyen huataújmuaꞌa tɨjɨ́n cananista.  
\v 19 Aꞌɨ́j pu ajta huatajé ɨ́ Judás tɨ ayén teꞌentímuꞌutaca tɨjɨ́n Iscariotes. Aꞌɨ́jna ɨ́ Judás, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ avíitzi jɨ́n huaꞌutátuire aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\s1 Aꞌɨ́ɨ mú Jesús jetze teꞌujpuáꞌajte tɨ aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu caꞌaníjraꞌa raatáꞌacareꞌe tɨ ayén huárɨni 
\r (Mt. 12:22-32; Lc. 11:14-23; 12:10) 
\p  
\v 20 Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa ɨ́ Jesús. Aj puꞌi chiꞌita áꞌa aꞌuteájrupi, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Majtahuaꞌa mú jeíhua ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ teɨte, ca chéꞌe huatárɨꞌɨristarecaꞌa mej tiúꞌucuaꞌani aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej jeíhua teɨte.  
\v 21 Aj mú mi ráamuaꞌareeriꞌi ɨ́ ihuáamuaꞌameꞌen ɨ́ Jesús aꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌij éꞌeneꞌe. Aj mú mi aꞌuréꞌene mej mi ráꞌanviꞌitɨn. Ayee mú een jɨ́n huarɨ́j aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ nuꞌu huateújtɨmuaꞌiriꞌi ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 22 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa, ɨ́ mej meꞌuun eꞌeráacɨ u Jerusalén, ayée mú tíꞌixajtacaꞌa aꞌɨ́ɨme. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Beelzebú pu hui jetze araújcaꞌane amɨ́jna mɨ tevi. Beelzebú ɨ́ tɨ tihuáꞌaijteꞌe naíjmiꞌica ɨ́ tiyáaruꞌuse, aꞌɨ́jna Beelzebú pu caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca amɨ́jna tɨ huaꞌutamuáriteꞌen ɨ́ tiyáaruꞌuse. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme. 
\p  
\v 23 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌutajé aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca mej mi ráanamua ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n tihuáꞌamuaꞌaten. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri tɨ Satanás ruseɨ́j huaꞌutamuáriteꞌen ɨ́ ruteɨ́testemuaꞌa? Capu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri.  
\v 24 Ayej cheꞌatá naꞌa, tɨ puaꞌa chajtaꞌaraꞌa jáꞌitaꞌa maꞌutácɨɨne, tɨ puaꞌa miyen huárɨni, aj mú mi tiújneꞌusiꞌiteꞌesin. Matɨ́ꞌɨj aꞌutácɨɨne jáꞌitaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ chajtaꞌaraꞌa, capu chéꞌe áꞌateere.  
\v 25 Ajta, tɨ puaꞌa teɨtestemuaꞌameꞌen ɨ́ jaꞌatɨ, miyen cheꞌatá menaꞌa jáꞌitaꞌa aꞌutácɨɨne, camu chéꞌe áꞌateere ɨ́ teɨtestemuaꞌameꞌen aꞌájna aꞌu tɨ éꞌeche ɨ́ jaꞌatɨ. 
\p  
\v 26 ’Ayej cheꞌatá naꞌa, tɨ puaꞌa Satanás ayén huárɨni aꞌutɨ́ éꞌeche, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌen ɨ́ ruteɨ́testemuaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ajta caí chéꞌe áꞌateere, sino aꞌɨ́ɨ pu teꞌentipuáꞌajteꞌesin. 
\p  
\v 27 ’Seɨj nu neajtahuaꞌa huataxájta ɨ́ niuucari. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ tiraanáhuaꞌi tiꞌáꞌaraꞌan tɨ á éꞌeche ɨ́ tɨ rucaꞌané, amuacaí pu ruxeꞌeveꞌe tɨ raꞌatéjɨꞌɨcɨꞌen ɨ́ tɨ rucaꞌané. Aj pu xaa rɨꞌɨrí tɨ uteárute aꞌu tɨ éꞌeche tɨ́ꞌij tiraanáhuaꞌi. 
\p  
\v 28 ’Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ teteca, rɨꞌɨrí tɨ tihuaꞌutáꞌuuniꞌi naíjmiꞌica ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, ajta naíjmiꞌica ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tíꞌixaxaꞌa.  
\v 29 Aru, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌij puaꞌa tíꞌixajta aꞌɨ́jna jetze ɨ́ Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, capu xaa neꞌu jaꞌanáj tiraatáꞌuuniꞌira aꞌɨ́jna. Aꞌɨ́ɨ pu ruꞌitéꞌaa aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 30 Ayee pu Jesús tihuaúꞌixaa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej miyen tíꞌixajtacaꞌa tɨ nuꞌu tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa, mej mi miyen tiráamuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn Jesús aꞌɨ́jna jetze aráujcaꞌanejcaꞌa ɨ́ Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, tɨ́ꞌij ayén huárɨni tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe. 
\s1 Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej púꞌeen ɨ́ náànajraꞌan ɨ́ Jesús, majta ɨ́ ihuáamuaꞌameꞌen 
\r (Mt. 12:46-50; Lc. 8:19-21) 
\p  
\v 31 Ajta aꞌɨ́ɨn náànajraꞌan, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ júutzimuaꞌameꞌen, aꞌɨ́ɨ mú u aꞌaráꞌa. Aa mú aꞌutéhuiixɨ menaꞌa puaꞌacɨé. Aj mú mi raatachúꞌeve.  
\v 32 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej huiiráteꞌecaꞌa jamuan ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ mú raatáꞌixaa, miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Mé mú aꞌutéꞌuu puaꞌacɨé anaanaj, majta áꞌajuutzimuaꞌa. Mémuahuahuau, micu. ―Ayee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 33 Aj puꞌi ayén tiuꞌutaniú ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataani meꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ mej nináàna nusu neꞌihuaamuaꞌa? ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 34 Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌuseíirajraa ɨ́ teɨte ɨ́ mej aꞌitecaíjmeꞌeca ɨ́ jemin. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej nináàna, majta ɨ́ nejúutzimuaꞌa.  
\v 35 Aꞌachú mej puaꞌamé miyen tiráꞌaste aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej nináàna, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ nejúutzimuaꞌa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa. 
\c 4  
\s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu tejaꞌuhuáste 
\r (Mt. 13:1-9; Lc. 8:4-8) 
\p  
\v 1 Aj puꞌi Jesús aj aꞌucáane aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ́ꞌij ajtahuaꞌa tihuáꞌumuaꞌaten. Aj mú mi jeíhua ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa. Temuaꞌa mú tíꞌitemuꞌiicaa ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ateájraa ɨ́ baarcu jetze tɨ jaataꞌa eꞌecáveꞌecaꞌa. Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, áa mú aꞌucaíjmeꞌecaa jaꞌapuaíri japua.  
\v 2-3 Jéihua pu tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chuijtari. Ayee pu tihuaúꞌixaa seɨj jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. 
\p Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Xaanamuajriꞌi múꞌeen. Jaꞌatɨ́ tɨ nuꞌu tíꞌihuastehuaꞌa, u pu áꞌume tɨ tejéꞌehuasteꞌe.  
\v 4 Aa pu auméꞌecaa ratáhuaꞌanáa ɨ́ imueꞌeri. Seica pu juye jetze aꞌuvatzɨ́jraa. Aj mú mi pinaꞌase júteꞌe ɨmuá aveꞌecáane, meraaréꞌejeꞌipɨ. 
\p  
\v 5 ’Ajta nuꞌu seica huavatzɨ́jraa tetej tzajtaꞌa aꞌu tɨ caí jeíhua chuej áꞌuca. Yee puꞌi tejaꞌuréꞌene, aꞌiné capu huatétee ɨ́ chuej tɨ tzajtaꞌan iruꞌucárutixɨꞌɨn ɨ́ jíineꞌaraꞌan, caꞌanacan pu huaréꞌepɨstacaꞌa ɨ́ chuej. Aj puꞌi caꞌanacan ajneájxɨ ɨ́ imueꞌeri.  
\v 6 Ajta tɨ́ꞌɨj u eꞌiréꞌene ɨ́ xɨcaj, tɨ́ꞌɨjí huaréꞌehuaa xɨcaj jɨmeꞌe ɨ́ tɨ tiuꞌunéj. Aꞌiné capu ajtanáanaꞌajmeꞌecaꞌa, aꞌɨ́j pu jɨ́n huaréꞌehuaa. 
\p  
\v 7 ’Ajta seica ɨ́ imueꞌeri, aꞌúu pu aꞌuvatzɨ́jraa aꞌu tɨ tzicareꞌe aꞌuvéjmeꞌecaa. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn tzicareꞌe huavaújse, tɨ́ꞌɨjí aꞌɨ́ɨn tzicareꞌe raꞌaváꞌana aꞌɨ́jna tɨ tiuꞌunéj. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí huácɨɨrecaꞌa. 
\p  
\v 8 ’Aru seica pu nuꞌu aꞌuun aꞌuvatzɨ́jraa aꞌu tɨ aꞌurɨ́ꞌen ɨ́ chuej. Aꞌɨ́ɨ pu huanéj. Tɨ́ꞌɨj huavaújse, aj puꞌi temuaꞌa tiúꞌucɨɨrecaꞌa. Seica ɨ́ imueꞌeri, ayée pu catéꞌetejmeꞌecaa ɨ́ cuuxaꞌa jetze seɨj tɨ ajtanéj ɨ́ ꞌicɨɨri aꞌachú cumu seité japuan tamuáamuataꞌa ɨ́ jatzi. Ajta seica ayén catéꞌetejmeꞌecaa aꞌachú cumu huaícate. Ajta seica, anxɨ́te pu catéꞌetejmeꞌecaa seɨj ajta seɨj. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 9 Ajta ayén tihuaúꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ rarɨ́ꞌɨrejmɨꞌɨ, chéꞌe aꞌɨ́ɨn huaruitɨejteꞌen temuaꞌa naa. 
\s1 Aꞌiné een chuijtari jɨ́n tihuáꞌuꞌitɨiiriꞌi 
\r (Mt. 13:10-17; Lc. 8:9-10) 
\p  
\v 10 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j ɨ́ teɨte. Aru camu naíjmiꞌi. A pu aꞌuteájturaa ɨ́ Jesús, majta seica ɨ́ mej naímiꞌi áꞌujujhuaꞌaneꞌe huáꞌa jamuan ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ raaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 11 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌejmi pu Dios tiúꞌixaa eꞌehuaruitɨéecan jɨmeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huateúꞌavaatacaꞌa ɨ́ Dios jemi aꞌiquí tíꞌiseijreꞌe aꞌame aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios tíꞌitaꞌaíiteꞌe aꞌame íiyen chaanaca japua. Aru amɨ́mej mej mé aꞌutéꞌuu puaꞌacɨé puaꞌacɨé, nain pu tihuáꞌitɨiiran chuijtari jɨmeꞌe.  
\v 12 Ayee pu tihuáꞌaruure. Tɨ́ꞌɨj tihuaúꞌixaateꞌe ɨ́ niuucari jetze, seica mú miyen tiúꞌumuaꞌati tɨjɨ́n: “Cu xɨee teyaúꞌitɨe iteen.” Ajta matɨ́ꞌɨj ranamuajran, miyen tɨjɨ́n: “Tuꞌiteájnamua iteen.” Aru capu xaa neꞌu. Camu yaúꞌitɨe, camu majta tanamuaj. Dios pu tihuáꞌitɨii chuijtari jɨmeꞌe mej mi caí yaúꞌitɨée muáꞌaraꞌani, mej mi caí ráanamua, aꞌiné camu xaa neꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe mej seɨcɨé tirájteuni aꞌij mej yeꞌí huárɨni, tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn caí tihuaꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. 
\s1 Aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ tejaꞌuhuáste 
\r (Mt. 13:18-23; Lc. 8:11-15) 
\p  
\v 13 Ajta Jesús pu ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni tzaa secaí yaúꞌitɨée xaꞌaraa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari? Tɨ́ puaꞌa secaí yaúꞌitɨée xaꞌaraa, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri sej si siyen yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani ɨ́ seica ɨ́ niuucari? Nuꞌuri íjii amuaatáꞌixaateꞌesin amitɨéereꞌecan jɨmeꞌe aꞌij tɨ huataújmuaꞌa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu tíꞌihuastehuaꞌa imueꞌeri jɨmeꞌe. 
\p  
\v 14 ’Aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huastiꞌi, ayée pu seijreꞌe tɨ́j ɨ́ jaꞌatɨ tɨ á eꞌetécheꞌecaneꞌe huáꞌaꞌixaateꞌe ɨ́ niúucareꞌaraꞌan jɨmeꞌe tɨ Dios jemi aꞌuvéꞌemej.  
\v 15 Ajta seica ɨ́ teɨte, yee mú eꞌen cumu ɨ́ imueꞌeri tɨ aꞌuun aꞌuvatzɨ́jraa juye jetze. Aꞌɨ́ɨ mú naa tíꞌijnamua ɨ́ niúucareꞌaraꞌan tɨ raaxájtacaꞌa ɨ́ jaꞌatɨ. Aru, matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi, aꞌɨ́ɨ pu tiyaaruꞌu huaꞌiráꞌaꞌariꞌiracareꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej rúꞌumuaꞌareerecaꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa.  
\v 16 Majta seica, yee mú eꞌen tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huahuástiꞌihuacaꞌa ɨ́ tetej tzajtaꞌa. Amuacaí pu huaꞌaránajchecaꞌa ɨ́ niuucari ɨ́ mej ráanamuajriꞌi.  
\v 17 Aru cumu caí jeíhua ajtanáanaꞌajme, aꞌɨ́j mú jɨ́n rajpuaíitzi muáꞌayeꞌi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej seica huáꞌaxɨeehuasti ɨ́ niuucari, naꞌari tɨ puaꞌa seica aꞌij puaꞌa mehuáꞌaruure, cɨ́j muꞌu téꞌeviicuaꞌi. Caꞌanacan mú mé rúujɨsin. 
\p  
\v 18 ’Majta seica ɨ́ teɨte, ayée mú ꞌeen tɨ́j ɨ́ imueꞌeri tɨ huahuástiꞌihuacaꞌa aꞌu tɨ aꞌutzícareꞌeme. Aꞌɨ́ɨ mú ranamua ɨ́ niuucari.  
\v 19 Aru jeíhua pu huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe aꞌij mej rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa tirájteuve íiyen chaanaca japua tej japuan seijreꞌe. Ayee mú huaújmuaꞌamua mej tíꞌituaaveꞌen. Majta miyen tíꞌinecuaꞌatze mej chíjteaani púꞌeeneꞌen. Aꞌiné tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa mú miyen tíꞌimuaꞌatze aꞌiné ayée mú tíꞌixeꞌeveꞌe, capu chéꞌe téꞌuve ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa mej japuan tiúꞌumuaꞌati ɨ́ niuucari. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí chéꞌe rɨꞌɨrí tɨ huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ niuucari ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa. 
\p  
\v 20 ’Majta seica, ayée mú ꞌeen cumu aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huavatzɨ́jraa japuan ɨ́ chuej tɨ aꞌurɨ́ꞌen. Aꞌɨ́ɨ mú xaa ranamua ɨ́ niuucari, majta ɨ́ ru tzajtaꞌa raateátuaasin ɨ́ rumuaꞌatzíiraꞌa jɨmeꞌe. Ayee pu ꞌeen tɨ́j ꞌeen ɨ́ imueꞌeri tɨ huácɨɨrecaꞌa jeíhua. Seica mú tiuꞌutévaɨreꞌesin jeíhua. Seica mú tiuꞌutévaɨreꞌesin cumu ɨ́ imueꞌeri tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu seité japuan tamuáamuataꞌa tɨ catéꞌetejme, seɨj ajta seɨj. Majta seica cumu ɨ́ tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu huaícate tɨ catéꞌetejme, majta seica miyen ꞌeen cumu ɨ́ tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu anxɨ́te, seɨj ajta seɨj. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ lámpara tɨ aꞌɨmuá aꞌatáneeriꞌicɨj 
\r (Lc. 8:16-18) 
\p  
\v 21 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe múꞌejmi? Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ yé véꞌemeꞌen, lámpara tɨ tijájna, ¿aꞌuné jetze yáꞌaruuren aꞌɨ́jna ɨ́ lámpara? ¿Ni sicuꞌuj jetze ruꞌutéeyeijtza, naꞌari utaatzi jete yeꞌiráchajtza? Capu xaa neꞌu áa yaꞌutéꞌavaata, sino án pu jéjreꞌe yaꞌujchájtza, án ɨmuá tɨ́ꞌij aꞌɨmuá aꞌatáneeriꞌicɨj.  
\v 22 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij tíꞌaviitziꞌi, capu ayén éeneꞌen aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, sino huataújseijrata á jéjreꞌe. Naꞌari tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij avíitzi jɨ́n tíꞌimuariꞌihua, aj puꞌi muáꞌareeriꞌihuan.  
\v 23 Múꞌeen, mɨ sej rarɨ́ꞌɨrejve, xáanamuajriꞌi. ―Ayee pu tihuaúꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 24 Ajta ayén tihuaúꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Rɨ́ꞌɨ xuꞌu tiráanamua i sej tíꞌinamua. Aꞌachú sej caj tíꞌijnamua ɨ́ niuucari, ayée pu cheꞌatá naꞌa Dios tejámuaatáꞌasin múꞌejmi sej si jaítzeꞌe yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani. Ajta aꞌɨ́ɨn, aúcheꞌe pu jaítzeꞌe tejámuaatáꞌasin i sej ranamua.  
\v 25 Ayee pu téꞌeme. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ rɨ́ꞌɨ tíꞌijnamuajraveꞌen, Dios pu raatáꞌasin tɨ jaítzeꞌe yaúꞌitɨée áꞌaraꞌani. Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ caí rɨ́ꞌɨ tíꞌijnamuajraveꞌen, Dios pu ráꞌariꞌira aꞌachú tɨ caj ari tiyaúꞌitɨée jáꞌaraa. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ imueꞌeri tɨ huavaújseꞌen 
\p  
\v 26 Ajta ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee pu tíꞌirɨneca matɨ́ꞌɨj miyen rɨjca aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Yee muꞌu huatámuꞌiireca tɨ́j huavaújseꞌen ɨ́ imueꞌeri tɨ jaꞌatɨ raahuáste. Aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ratáhuaꞌanáa pu auméꞌecaa ɨ́ imueꞌeri.  
\v 27 Tɨ́ꞌɨj jí huatácutzi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Aj pu ijtáꞌi íꞌijɨstin, tɨ́ꞌɨjtáꞌi ájchesin. Aꞌateeri tɨ huatéꞌa aꞌame. Aj puꞌi ajnéjsin, tɨ́ꞌɨj i vaujseꞌen. Aru aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu caí ramuaꞌaree aꞌij tɨ yeꞌí teꞌejnéj ɨ́ imueꞌeri.  
\v 28 Aꞌɨ́jna ɨ́ chuej pu hui ruseɨ́j rɨ́ꞌɨ raruuren tɨ huavaújseꞌen ɨ́ imueꞌeri. Amuacaí pu ajnéjsin ɨ́ huáacɨxaꞌa. Aj puꞌi ɨ́ huíjmuaiyu. Tɨ puaꞌa ari huijmuaíiyuren, tɨ́ꞌɨjí ajtanéjsin tɨ jetzen catéꞌete aꞌame ɨ́ jatzi.  
\v 29 Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huácaꞌanáan ɨ́ jatzi, aj mú mi u yáꞌatzaanan. Puꞌuri íjii tejaꞌuréꞌene aꞌájna xɨcájraꞌa jetze mej jetzen tíꞌitzaꞌanaca. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mostaasa tɨ rajatzeꞌe 
\r (Mt. 13:31-32; Lc. 13:18-19) 
\p  
\v 30 Ajta ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné yeꞌí tíꞌirɨꞌɨri tej ti tiyen raataxáj aꞌij tɨ yeꞌí tejéꞌaijta ɨ́ Dios? ¿Tiꞌitájqui niuucarijraꞌa ruxeꞌeveꞌe tej raataxáj aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌirɨneca Dios tɨ éꞌeseijreꞌe? 
\p  
\v 31 ’Ayee pu ꞌeen cumu tiꞌitɨ́ tuꞌupi tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n mostaasa. Ayee pu ꞌeen tɨ jaítzeꞌe cɨ́lieen caí máàj seica jatzíjraꞌa tɨ yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua.  
\v 32 Tɨ́ꞌɨj huastiꞌihua aꞌɨ́jna ɨ́ jatzi, aj puꞌi vaujseꞌen. Tɨ́ꞌɨj huavaújseꞌen, jaítzeꞌe pu uratɨ́tɨꞌɨj áꞌayeꞌi caí ɨ́ piꞌista tɨ yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Temuaꞌa pu tiꞌipuápuaꞌamee ɨ́ cɨ́yeꞌaraꞌan. Ajta ɨ́ xamuaꞌiraꞌan, temuaꞌa pu teꞌantajíyaꞌume. Aꞌɨ́j pu jɨ́n rɨꞌɨrí mej pinaꞌase jetzen tihuaúrituꞌateꞌen tɨ huácɨen tzajtaꞌa. ―Ayee pu tihaúꞌixa ɨ́ Jesús. 
\s1 Aꞌij tɨ yeꞌí Jesús tihuáꞌuꞌitɨiiriꞌi niuucari jɨmeꞌe 
\r (Mt. 13:34-35) 
\p  
\v 33 Ayee pu tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa ɨ́ niúucareꞌaraꞌan jɨmeꞌe tɨ Dios jemi éꞌemeꞌecan. Jeíhua pu tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa niuucari jɨmeꞌe aꞌachú mej caj téꞌeviicuaꞌiracaꞌa mej ráanamua.  
\v 34 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij tɨ tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa ɨ́ teɨte, Jesús pu ayén tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa niuucari jɨmeꞌe tɨ caí eꞌehuáuritɨiiricɨ. Aru aꞌɨ́ɨ pu tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe aꞌij tɨ huataújmuaꞌa naíjmiꞌi ɨ́ niuucari amitɨéereꞌecan jɨmeꞌe. 
\s1 Jesús pu raatépuaꞌajte ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj tɨ vivejméꞌe tiújtaꞌahuaꞌa 
\r (Mt. 8:23-27; Lc. 8:22-25) 
\p  
\v 35 Aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, tɨ́ꞌɨj ari téchumuaꞌarijmeꞌe, Jesús pu huaꞌutáꞌixa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Tichéꞌe antácɨɨne után pújmeꞌen. 
\p  
\v 36 Matɨ́ꞌɨj mi á huajauhuáꞌaxɨ ɨ́ teɨte. Aj mú mi yáꞌutɨɨ ɨ́ Jesús jetzen ɨ́ baarcu aꞌuun tɨ aꞌutéveecaꞌa. Majta seica aꞌucɨ́j seɨj jetze ɨ́ baarcu.  
\v 37 Aj puꞌi huatáꞌeecarecaꞌa temuaꞌa caꞌanín jɨmeꞌe. Japuutzari pu temuaꞌa téꞌuxɨjveꞌe. Ajta vivejméꞌen tiújtaꞌahuaꞌa ɨ́ jaj. Tɨ́ꞌɨj i ateáxɨɨreꞌaxɨ ɨ́ baarcu jetze. Puꞌuri tɨ́n avéꞌejɨstijmeꞌe ɨ́ jaj. 
\p  
\v 38 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌúu pu éꞌecujcaa cɨ́tzataꞌan pújmeꞌen ɨ́ baarcu. Timuꞌutzi pu huaméꞌecaa. Aj mú mi raajɨ́ste. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, ¿ni caí á jetze ruxeꞌeveꞌe tej teri tɨ́n cuiꞌini? 
\p  
\v 39 Aj pu ꞌi caꞌanacan ájchee ɨ́ Jesus. Tɨ́ꞌɨj jí raatépuaꞌajte ɨ́ eeca. Ajta ayén tiraataꞌixaa ɨ́ jaj, tɨjɨ́n: 
\p ―Pecaj chéꞌe sihuájna. Xaatapuáꞌajta. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p Aj puꞌi huateápuaꞌarecaꞌa ɨ́ eeca. Ajta aꞌuréujéꞌiyerecaj ɨ́ jaj temuaꞌa naa.  
\v 40 Aj pu ijtáꞌi Jesús huaꞌutáꞌixa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n huápɨꞌɨ setiuꞌutátziɨn? ¿Aꞌiné een jɨ́n secaí téꞌatzaahuateꞌe? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 41 Temuaꞌa mú mi jeíhua tiuꞌutátziɨn. Majta miyen tiújꞌixaateꞌecaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiuꞌutátziɨn. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni téviraꞌa púꞌeen? Amɨ́ pu hui tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj. Naímiꞌi mú ráꞌastijreꞌe. ―Yee mú tiújꞌixaateꞌecaꞌa. 
\c 5  
\s1 Aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ Gadara éꞌemeꞌecan 
\r (Mt. 8:28-34; Lc. 8:26-39) 
\p  
\v 1 Aj mú mi antacɨ́ɨ antavén pújmeꞌen. Ayee pu téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Gadara.  
\v 2 Aj puꞌi Jesús aꞌitáraa ɨ́ baarcu jetze. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌiyen seɨj aveꞌeréꞌene tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa. Aꞌuu pu huirájraa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ aꞌu mej mɨꞌɨchite eꞌevéꞌenaamuaca. 
\p  
\v 3 Aꞌuu pu éꞌechejcaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Jéꞌecan pu simuárun. Capu rɨꞌɨríistacaꞌa tɨ jaꞌatɨ raꞌamuájɨꞌɨcɨꞌen caujnari jɨmeꞌe, ni alaambre jɨmeꞌe.  
\v 4 Muꞌíi mú raatatése. Maraꞌamuajɨ́ꞌɨcɨꞌihuaꞌa muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze, majta ɨɨcájraꞌan jetze alaambre jɨmeꞌe. Aru aꞌɨ́ɨn, tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa pu tijtzáꞌanaꞌa cɨ́lieeneꞌen, ajta méjcaꞌi iyaúhuaꞌaxɨjsin. Capu huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ jaꞌatɨ aꞌij ráaruuren tɨ raamuáꞌacanteꞌen.  
\v 5 Nain tújcaꞌari tzajtaꞌa, ajta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu áꞌucheꞌecaneꞌe, anjiihua aꞌájna jɨrí jetze. Ajta aꞌájna aꞌu mej mɨꞌɨchite eꞌevéꞌenaamuaca, á pu ij ayén huaꞌuteátuꞌasixɨ tetej jɨmeꞌe. 
\p  
\v 6 Tɨ́ꞌɨj raaseíj ɨ́ Jesús, áꞌiyen púu aꞌutatɨ́ej. Aj puꞌi títunutacaꞌa aꞌájna vejliꞌi aꞌutɨ́ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús.  
\v 7 Ajta huajíjhuacaꞌa caꞌanín jɨmeꞌe. Ayen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné tiꞌitɨ́j peteáruuren neetzi jemi, Jesús ɨ́ pej iꞌi yaujraꞌan ɨ́ Dios tɨ nainjapua tíꞌaijta? Aꞌij nu muahuavii ɨ́ Dios jemi pej caí puaíjtzi neetáꞌacareꞌen. 
\p  
\v 8 Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌiné ayée pu tiraatáꞌixaateꞌecaꞌa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Tiyaaruꞌu pej tzajtaꞌan seijreꞌe mɨ tevi, pej aꞌij puaꞌa meteúumuaꞌaree, huirájraꞌa mɨ tevi jetze. ―Yee pu tiraataꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 9 Ajta ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné puaꞌantehuaa múꞌee? 
\p Ajta ayén tiuꞌutaniú tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu ántehuaa tɨjɨ́n I tej arájsevi viꞌiraꞌa taꞌaráꞌase. Ayee tu tiꞌitamuáꞌamua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej iꞌi muꞌíi. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 10 Aj puꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ jeíhua rájhuaviiriꞌi ɨ́ Jesús tɨ aꞌɨ́ɨn huaꞌutaꞌíte mej áꞌucɨɨne mé áꞌahuaꞌayee ɨ́ mej tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa. 
\p  
\v 11 Majta meꞌɨ́n tuiixute, á vejliꞌi teꞌantácuaꞌatɨyeꞌicaa jɨrí jetze, memuꞌiicáa ɨ́ tuiixute aꞌachú mú aráꞌaxca huaꞌapua viꞌiraꞌa.  
\v 12 Aj mú mi meꞌɨ́n tiyáaruꞌuse miyen tirájhuaviiriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Taatáꞌa itejmi tej aꞌuteárute mɨ tuiixute tzajtaꞌa. 
\p  
\v 13 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn huaꞌutáꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi huiráacɨ meꞌɨ́jna ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tevi. Aj mú mi tiyáaruꞌuse huataseíjre ɨ́ tuiixute tzajtaꞌa. Majta meꞌɨ́n ɨ́ tuiixute, muaatauruj aꞌuun pújmeꞌen u jateꞌe. Aj mú mi atéevatzɨ á jaataꞌa. Matɨ́ꞌɨj mi aujamɨ́, naíjmiꞌi. 
\p  
\v 14 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tuiixute chaꞌɨɨcaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú temuaꞌa tiuꞌutátziɨn. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j mej huaꞌutáꞌixaateꞌen mej chajtaꞌa aꞌuchéjmeꞌe, majta matɨ́j menaꞌa mej aꞌuchéjmeꞌe aꞌɨmuá. 
\p Aj mú mi eꞌiréꞌene ɨ́ teɨte mej mi ráamuaꞌaree aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ huarɨ́j.  
\v 15 Matɨ́ꞌɨj mi aveꞌeréꞌene aꞌu tɨ aꞌij éꞌeneꞌe ɨ́ Jesús. Aj mú mi meꞌɨ́n huaseíj ɨ́ tevi ɨ́ mej tiyáaruꞌuse tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa. A pu aꞌutácatii. Capu chéꞌe muaꞌaviꞌi. Capu chéꞌe rutɨ́muaꞌi. Puꞌuri huarúj aꞌɨ́jna ɨ́ tevi. Aj mú mi tiuꞌutátziɨn.  
\v 16 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej raaseíj aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j huarɨ́, nain mú huaꞌutáꞌixa ɨ́ teɨte aꞌij tɨ tiráaruu ɨ́ tevi ɨ́ tiyáaruꞌuse mej tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa, aꞌij tɨ tihuáꞌuruu ɨ́ tuiixute.  
\v 17 Aj mú mi aꞌuteájhui ɨ́ teɨte mej rahuavii ɨ́ Jesús tɨ áꞌuraꞌani u áꞌahuaꞌayee.  
\v 18 Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa ɨ́ Jesús. Aꞌuun pu ateájraa ɨ́ baarcu jetze. Tɨ́ꞌɨj i aꞌíjna i tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa ɨ́ tiyaaruꞌu, aꞌɨ́ɨ pu rájhuaviiriꞌi tɨ Jesús raatáꞌan tɨ áꞌuraꞌani jamuan.  
\v 19 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, capu raatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tevi tɨ áꞌuraꞌani jamuan. Ayee pu tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aricu aꞌu pej éꞌeche huáꞌa jamuan aꞌihuáamuaꞌa. Patáꞌaj huaꞌutáꞌixaateꞌen nain aꞌij tɨ timuáaruu ɨ́ tavástaraꞌa jemi, aꞌij tɨ yeꞌí rɨ́ꞌɨ timuájchaꞌɨ. 
\p  
\v 20 Aj pu i iyáꞌuraa ɨ́ jaꞌatɨ. Ajta áꞌiyen aꞌɨ́ɨn aꞌutéjche tɨ huaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ mej meꞌuun aꞌuchéjme aꞌájna tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Tamuáamuataꞌa tɨ Chájtaꞌajme. Nain pu huaꞌutáꞌixa aꞌij tɨ tiúꞌuruu aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌu tɨ naꞌa rɨ́ꞌɨ mú tiráanamuajracaꞌa ɨ́ teɨte aꞌiné jéjcua meꞌecan ɨ́ niuucari. 
\s1 Jɨ́meꞌen Jairo tɨ rapeꞌeri, ajta, ajta ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ raꞌajtamuárɨej ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 9:18-26; Lc. 8:40-56) 
\p  
\v 21 Aj pu ijtáꞌi huaréꞌaraa ɨ́ Jesús ɨ́ baarcu jetze. Tɨ́ꞌɨj ii aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌuun jetze pújmeꞌen vejliꞌi aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj. Matɨ́ꞌɨj mi aveꞌeréꞌene jeíhua ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús.  
\v 22 Aj puꞌi seɨj aꞌaráꞌa jaꞌatɨ́ tɨ tíꞌivaɨreꞌecaꞌa huaꞌatéyujtaꞌa. Veꞌecán pu jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa. Ayee pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Jairo. Tiyaúj, ɨ́iitacan. Tíꞌicuiꞌicaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Jairo raaseíj ɨ́ Jesús, aj puꞌi títunutacaꞌa á chuaataꞌa Jesús tɨ jéꞌejvee.  
\v 23 Jeíhua pu rájhuaviiriꞌi, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Niyauj pu áꞌameꞌere. Mu aꞌutáꞌiyiꞌi patáꞌaj raꞌajtamuárɨꞌen, táꞌaj huarún, táꞌaj auj ruuri áꞌaraꞌani. ―Ayee pu tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 24 Aj puꞌi Jesús u áꞌume jamuan. Majta jeíhua teɨte aꞌucɨ́j huáꞌa jamuan aꞌɨ́mej ɨ́ mej huaꞌapua. Matɨ́ꞌɨj mi ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ teɨte. Temuaꞌa mú huápɨꞌɨ titéꞌucatacaꞌa. 
\p  
\v 25 Ajta huáꞌa tzajtaꞌa aꞌutéveecaꞌa ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ tíꞌicuiꞌi. Puꞌuri aꞌateeviꞌi aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua nineꞌiraꞌa tɨ tíꞌicuiꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa pu uvéꞌemɨꞌɨyecaꞌa. Jeíhua pu xuurecaꞌa.  
\v 26 Puꞌuri jeíhua huaúꞌaijtacaꞌa ɨ́ mej tíꞌihuaꞌataca jemi. Puꞌuri téjeꞌehuáujrɨe nain tɨ́j naꞌa tɨ́j caj tíꞌituaaveꞌecaꞌa. Ajtáꞌi, capu tiꞌitɨ́j aꞌij tiraatévaɨ. Mɨ́ ajtáꞌi, ayée pu i éeneꞌe ajtahuaꞌa jaítzeꞌe tijcuíꞌinecaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, rajpuaíjtzicaꞌa jeíhua aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. 
\p  
\v 27-28 Tɨ́ꞌɨj jí tiúꞌunamuajriꞌi aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j huáruu ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: “Aꞌij nu jɨ́n niyen rɨni nej raꞌajtamuárɨꞌen cɨ́ɨxureꞌaraꞌan jetze, aj nu run.” Yee pu tiuꞌumuáꞌaj aꞌɨ́jna tɨ tíꞌicuiꞌi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n á aúurupi teɨte tzajtaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Tɨ́ꞌɨj i á eꞌiréꞌene huaritaꞌan ɨ́ Jesús. Aj puꞌi raꞌajtamuárɨej cɨ́ɨxureꞌaraꞌan jetze.  
\v 29 Jɨ́meꞌen puꞌu raꞌajtamuárɨej, aj puꞌi huatépuaa tɨ uvéꞌexuuricaꞌa. Tɨ́ꞌɨj i ayén raatáꞌa ɨ́ tzajtaꞌan cumu puꞌuri huarúj.  
\v 30 Aj pu i ráamuaꞌareeriꞌi ɨ́ Jesús ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨ jaꞌatɨ́ tiúꞌuhuaa cumu tɨ caí chéꞌe racáꞌanistiꞌi. Aj pu i pɨ́ɨ aꞌuréꞌeve, huaꞌuseíirajraa ɨ́ teɨte. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataani naꞌajtamuárɨej i necɨ́ɨxu jetze? ―Ayee pu tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi. 
\p  
\v 31 Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌee pej huáꞌaseij ɨ́ teɨte mej áꞌacata. ¿Aꞌiné een jɨ́n piyen tiuꞌutaꞌíhuaꞌu? yee: “¿Aꞌataani naꞌajtamuárɨej?” ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 32 Mɨ́ ajtáꞌi aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌuseíirajyeꞌicaa matɨ́j menaꞌa titeꞌanavéejmeꞌeca. Ayee pu aꞌɨ́ɨn rɨjcaa tɨ́ꞌij raaseíj jaꞌatɨ́ tɨ raꞌajtamuárɨej.  
\v 33 Aj pu i aꞌɨ́ɨn ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, temuaꞌa tiuꞌutátziɨn. Temuaꞌa pu tiúꞌujviveecaꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa aꞌiné rúꞌumuaꞌareerecaꞌa tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij huáruu. Aj pu i ajteáxɨɨrecaꞌa aꞌu tɨ aꞌij eꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Títunutacaꞌa á vejliꞌi jemin. Tɨ́ꞌɨj jí nain raatáꞌixaa aꞌij tɨ tiꞌitɨ́ ráaruu tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe.  
\v 34 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Niyauj, petéꞌantzaahua nej timuáahuaateꞌencheꞌe. Aꞌɨ́j pej jɨ́n peri huarúj. Aricu, rɨ́ꞌɨ pej teꞌamuaꞌastɨ́. Paúcheꞌe pej rɨꞌéeneꞌe puaꞌamé. 
\p  
\v 35 Aúcheꞌe pu tíꞌixajtacaꞌa aꞌɨ́jna matɨ́ꞌɨj seica aꞌaráꞌa. Aꞌii mú aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej éꞌeche jamuan ɨ́ tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee huaꞌatéyujtaꞌa. Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan ɨ́ temuaij tɨ tíꞌicuiꞌi. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Puꞌuri huamɨ́ꞌɨ aꞌayauj. ¿Aꞌiné een jɨ́n péraꞌɨtziiteꞌe mɨ maestro? ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 36 Mɨ́ ajtáꞌi aꞌɨ́ɨn Jesús, capu huáꞌantzaahua aꞌij mej yeꞌí tíꞌixajtacaꞌa. Ayee pu tiraataꞌixaa ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan tɨjɨ́n: 
\p ―Pecaj tíꞌitziɨɨneꞌe. Aꞌii puꞌu ruxeꞌeveꞌe pej téꞌatzaahuateꞌe. ―Yee pu tiraataꞌixaa ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 37 Aj pu i huajaꞌuviꞌitɨ́ aꞌu tɨ éꞌeche ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan. Aru Jesús capu huaꞌutáꞌa naíjmiꞌica ɨ́ teɨte mej áꞌujuꞌun jamuan. Aꞌɨ́mej puꞌu, ɨ́ Pedro, ajta ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, tɨ iꞌi juutzeájraꞌan ɨ́ Jacobo.  
\v 38 Aa mú aꞌaráꞌa aꞌu tɨ éꞌeche ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ. Aj mú mi huaꞌuseíj ɨ́ teɨte mej chiꞌita huiráatei. Jeíhua mú uꞌuteújyeinijmeꞌe. Maújyeinecaꞌa. Caꞌanín mú jɨ́n uꞌuteújyeinijmeꞌe meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ.  
\v 39 Aj puꞌi chiꞌita aꞌuteájrupi. Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌutáꞌixa ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné sej si caꞌanín jɨ́n jijhua? ¿Aꞌiné sej si ruyein? Capu mɨꞌɨchi mɨ temuaij, sino cutzú puꞌu. 
\p  
\v 40 Matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaxájtacaꞌa, aj mú mi raꞌutéxɨeehuatacaꞌa aꞌiné méjmuaꞌareerecaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn paꞌarɨꞌɨ huamɨ́ꞌɨ. Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn huaꞌutaꞌaíj mej huirácɨɨne. Aj mú mi huiráacɨ. 
\p Tɨꞌɨquí yaꞌuvíꞌitɨ ɨ́ yaꞌupuáaraꞌan, ajta ɨ́ náànajraꞌan, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe jamuan. Aꞌuu mú uteájrupi aꞌu tɨ auucáꞌa ɨ́ temuaij.  
\v 41 Aj puꞌi rajvíꞌi muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze. Ayee pu tiraatajé runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―Taliita, cuumi. 
\p Taliita, cuumi, ayee pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: Temuaij, ayée nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe, ájchesi. 
\p  
\v 42 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén huarɨ́j ɨ́ Jesús, aj pu i xaa ájchee ɨ́ temuaij. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌutéjche tɨ á áꞌucheꞌecaneꞌen. Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, jéꞌecan mú u huateújtzaahuate. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ paꞌarɨꞌɨ, ayée pu rájchaꞌɨɨcaꞌa aꞌachú cumu tamuáamuataꞌa nineꞌiraꞌa japuan huaꞌapua.  
\v 43 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, jeíhua pu huaꞌuꞌíjca mej caí jaꞌatɨ́j ixaateꞌe, ajta mej nuꞌu tiraamín ɨ́ temuaij. 
\c 6  
\s1 Jesús tɨ Nazarét éꞌemeꞌecan 
\r (Mt. 13:53-58; Lc. 4:16-30) 
\p  
\v 1 Aꞌuu pu áꞌuraa ɨ́ Jesús, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́ aꞌuun pújmeꞌen aꞌu tɨ aꞌuvéꞌese aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.  
\v 2 Tɨ́ꞌɨj tejaꞌuréꞌene aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mej jetzen ruseꞌupi, tɨ́ꞌɨjí aꞌutéjche tɨ tihuáꞌumuaꞌaten huaꞌatéyujtaꞌa. Jeíhua mú teɨte ráanamuajriꞌi. Jéꞌecan mú aꞌij teꞌutaseíj. Ayee mú tíꞌiraꞌihuaꞌuracaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌuné yaꞌurɨ́ꞌɨre amɨ́n niuucarijraꞌa? ¿Tiꞌitáani muaꞌatzíireꞌaraꞌan púꞌeen aꞌíjna tɨ raateájtuaa amɨ́jna jemi mɨ Jesús tej caí xɨ jaꞌanáj méꞌe yáꞌunamuajriꞌi?  
\v 3 Amɨ́ pu yeehui aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ yaujraꞌan ɨ́ tɨ tíꞌisiꞌicheca. Aꞌɨ́ pu náànajraꞌan ayén ántehuaa tɨjɨ́n María. Aꞌɨ́ mú júutzimuaꞌameꞌen púꞌeen aꞌɨ́ɨme ɨ́ Jacobo, ajta ɨ́ José, ajta ɨ́ Judás, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Simón. Majta seica ɨ́ júutzimuaꞌameꞌen ɨ́ mé ꞌuuca, aꞌɨ́ɨ mú yéchej ta jamuan. ―Ayee mú tiújꞌixaateꞌecaꞌa. 
\p Aꞌɨ́j mú jɨ́n ráꞌachueereꞌecaa meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́j mú jɨ́n caí raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa.  
\v 4 Ajta, ayée pu Jesús tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Naíimiꞌi mú rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj temuaꞌa naa ɨ́ tɨ tiꞌixa ɨ́ niuucari tɨ Dios jemi meꞌecan. Mɨ́ ajtáꞌi, ɨ́ mej huacaíjme ruche, majta ɨ́ mej iꞌivaujsimuaꞌameꞌen, majta ɨ́ mej jamuan éꞌeche, camu tɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraꞌutaseíj aꞌɨ́ɨme. 
\p  
\v 5 Ayee puꞌu caí tiuꞌutárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn Jesús tiꞌitɨ́ aꞌij huáruuren ɨ́ mej jɨ́n aꞌij raꞌutaseíj tɨ́j ari tiúꞌuruu puaꞌamecɨé. Ayee puꞌu huarɨ́j; huaꞌajtamuárɨꞌexɨ seica ɨ́ teɨte. Tɨ́ꞌɨj i xaa tihuáꞌuhuaa.  
\v 6 Aꞌɨ́j puꞌi jɨ́n aꞌij tiraꞌutaseíj ɨ́ tzajtaꞌan mej caí ráꞌatzaahuateꞌecaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa ɨ́ Jesús. Aꞌuu pu áꞌuyeꞌicaa aꞌɨmuá aꞌu tɨ aꞌuchájtaꞌajmee. Ajta tihuáꞌamuaꞌatejcaꞌa. 
\s1 Jesús pu tíhuaꞌutaꞌaíj aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe mej nuꞌu tihuaúꞌixaateꞌe ɨ́ teɨte 
\r (Mt. 10:5-15; Lc. 9:1-6) 
\p  
\v 7 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús pu huaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Aj puꞌi huaꞌaréꞌeꞌitixɨ huaꞌapuacajméꞌen. Ajta tihuaꞌuꞌíjca aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej mi huaꞌutamuáriteꞌen ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa ɨ́ teɨte.  
\v 8 Ajta ayén tihuaꞌuꞌíjca mej caí tiꞌitɨ́ antiáꞌa ɨ́ mej jɨ́n huateújvaɨreꞌen ɨ́ juye jetze. Aꞌɨ́ muꞌu nuꞌu aꞌachueeni tiꞌitɨ́ itzɨ́j ɨ́ mej jɨ́n raújcaꞌaníhuaꞌa. Capu nuꞌu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri mej tiꞌitɨ́j antiáꞌa caꞌaní naꞌari tiꞌitɨ́ ínɨeꞌe nusu tumin.  
\v 9 Majta, ajtaújcaꞌacaíiteꞌaxɨꞌɨn. Majta seexuꞌijméꞌen teꞌucaujchéeteꞌaxɨꞌɨn seɨj ajta seɨj. Capu nuꞌu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri mej huaꞌapuacajméꞌen teꞌentipíi ɨ́ tiúꞌujsiicuꞌu.  
\v 10 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa hui chiꞌita xuꞌuteárute mé jáꞌahuaꞌa chajtaꞌa, aꞌúu xu huateáturaasin tɨ́j naꞌa aꞌachú sej áꞌateere aꞌájna chajtaꞌa. 
\p  
\v 11 ’Ajta tɨ puaꞌa mé jáꞌahuaꞌa mecaí amuaatáꞌacareꞌen sej uteárute, naꞌari tɨ puaꞌa mecaí ranamuajracu ɨ́ sej tihuáꞌaꞌixaateꞌen, ayée xu huárɨni, sej huirácɨɨne seꞌújna. Seraꞌatécaꞌatzɨjxɨꞌɨn ɨ́ rucaꞌacai tɨ́ꞌij cáaxɨn ɨ́ chuej. Ayee xu huárɨni mej mi ráamuaꞌaree ɨ́ teɨte tɨjɨ́n maꞌuteájturaa ɨ́ Dios jemi. Michéꞌe ráamuaꞌaree mej auteájturaa ɨ́ Dios jemi aꞌachú mej puaꞌamé mej caí áꞌamuanamuajracucaꞌa. 
\p ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa tɨ jetzen huaꞌuxɨ́jteꞌen ɨ́ Dios ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin, jeíhua pu puaíjtzi huaꞌutáꞌasin. Jaítzeꞌe mú rajpuaíitzi muáꞌajuꞌun aꞌujna chajtaꞌa mecaí ɨ́ mej meꞌuun éꞌechejcaꞌa aꞌujna tɨ ayén tejaꞌarájtehuaacaꞌa tɨjɨ́n Sodoma, ajta tɨjɨ́n Gomorra. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 12 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Metihuáꞌihuaꞌixaateꞌe ɨ́ teɨte tɨ nuꞌu ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe mej nuꞌu seɨcɨé tiúꞌumuaꞌati ɨ́ ru tzajtaꞌa.  
\v 13 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ mú jeíhua huaꞌutamuári ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa ɨ́ teɨte. Majta jeíhua tihuaꞌavéꞌehuaateꞌaxɨ aceite jɨmeꞌe huáꞌa muꞌúutzeꞌen ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi. Naíjmiꞌica mú tiúꞌuhuaate. 
\s1 Matɨ́ꞌɨj raajéꞌica meꞌɨ́jna ɨ́ Juan tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuacareꞌe 
\r (Mt. 14:1-12; Lc. 9:7-9) 
\p  
\v 14 Iraꞌatéeviꞌi, matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi nain japua, tɨ́j naꞌa aꞌuun mej aꞌuchéjmeꞌecaa ɨ́ teɨte aꞌij tɨ tiúꞌuruu ɨ́ Jesús. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan tɨ veꞌée, aꞌɨ́ɨ pu ajta ráamuaꞌareeriꞌi. Ayee pu ántehuaacaꞌa ɨ́ tajtuhuan tɨjɨ́n Heródes. Aj puꞌi ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́jna ɨ́ Juan teecan, ɨ́ tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuacareꞌe, aꞌɨ́ɨ pu hui huatarúj. Aꞌitáraa aꞌu mej yeꞌaváꞌana. Aꞌɨ́j pu jɨ́n raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ayén tiúꞌuruuren. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan. 
\p  
\v 15 Majta seica, miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Elías ɨ́ tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. 
\p Majta seica miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi pu aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ jaꞌatɨ́ tɨ tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tiꞌitéjvee ɨ́ Dios jemi matɨ́j ɨ́ seica ɨ́ mej mejmíꞌi miyen tíꞌixaxaꞌataꞌa. 
\p  
\v 16 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Heródes, tɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi, ayée pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna teecan ɨ́ Juan ɨ́ nej raataꞌaíjtacaꞌa mej ruꞌijveíjche ɨ́ muꞌúuraꞌan. Aꞌɨ́ pu hui huatarúj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes. 
\p  
\v 17 Aru seɨ́j pu púꞌeeneꞌe, ꞌɨ́itaꞌa tɨ ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Herodías. Aꞌɨ́ pu ɨ́raꞌaraꞌan puꞌéeneꞌe ɨ́ Felipe. Ajta aꞌɨ́ɨn Felipe, aꞌɨ́ɨ pu juutzeájraꞌan púꞌeeneꞌe ɨ́ tajtuhuan ɨ́ Heródes. Tɨ́ꞌɨj jí Heródes aꞌɨ́ɨn ancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, aꞌɨ́ɨn tɨ Felipe raatéviꞌitɨneꞌe.  
\v 18 Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ Juan ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes tɨjɨ́n: 
\p ―Capu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri pej ratéviꞌitɨneꞌen muáꞌihuaaraꞌa tɨ yáꞌuviꞌitɨneꞌe. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. 
\p  
\v 19 Tɨ́ꞌɨj jí huataniúꞌucacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n aꞌɨ́ɨn Heródes, raataꞌaíjtacaꞌa mej raꞌanján aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Majta raꞌamuáajɨꞌɨcɨe alaambre jɨmeꞌe aꞌu tɨ aiteánamiꞌihuacaꞌa. Jéꞌecan pu rájchaꞌɨɨreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aꞌɨ́ pu jɨ́n rajéꞌicatamɨꞌɨcaꞌa. 
\p  
\v 20 Mɨ́ ajtáꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ Heródes, aꞌɨ́ɨ pu ráamuaꞌareeracaꞌa tɨ rɨ́ꞌɨ tíꞌitevistacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, ajta tɨ ayén rɨjca aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌecaꞌa ɨ́ Dios. Ajta aꞌɨ́ɨ pu tíꞌimuaꞌajca aꞌɨ́jna jemi ɨ́ Juan. Aúcheꞌe pu raꞌaránajchecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes tɨ ráanamua aꞌij tɨ tiuꞌuxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Capu aꞌij íꞌirɨni tɨ caí temuaꞌa tiyaúꞌitɨeecaꞌa aꞌij tɨ tíꞌixajtacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n Heródes caí raatáꞌacareꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨ raajéꞌica. 
\p  
\v 21 Tɨ́ꞌɨj aꞌájna teꞌaráꞌa ɨ́ xɨcáaraꞌan jaꞌanáj tɨ meꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes, aj pu xaa aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ráꞌamitɨejteꞌecaꞌa aꞌij tɨ yeꞌí huárɨni tɨ raajéꞌica ɨ́ Juan. Tɨ́ꞌɨj jí Heródes, aꞌɨ́jna tɨ tíꞌiyesten tɨ teꞌaráꞌa ɨ́ xɨcáaraꞌan jaꞌanáj tɨ meꞌecan, jeíhua pu teɨte huatáꞌinee, xantaaruꞌu, matɨ́j menaꞌa huáꞌa capitanme, majta mej títetéꞌuꞌupuꞌu meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ teɨte, majta ɨ́ mej meꞌuun aꞌuchéjme aꞌujna Galilea, ɨ́ mej jeíhua ruxeꞌeveꞌe. 
\p  
\v 22 Aj puꞌi yaujraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Herodías, aꞌɨ́ɨ pu aꞌuteájrupi u chiꞌita aꞌu mej tejanúꞌucuaꞌacaꞌa. Aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan, ꞌɨ́itaꞌa pu pɨ́rɨcɨ. Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn tiuꞌutéenei ruseɨ́j huáꞌa vejliꞌipua. Temuaꞌa pu jeíhua tiraꞌaránajchecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes ɨ́ tɨ tiuꞌutéenei, majta aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan tíꞌicuaꞌacaa. Aj puꞌi ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan tɨjɨ́n: 
\p ―Naatáhuaviiriꞌi tiꞌitɨ́j pej aꞌij tíꞌixeꞌeveꞌe. Nemuaatáꞌasin. 
\p  
\v 23 Jeíhua pu teꞌataújratziiriꞌi ruseɨ́j tɨ ayén tiraatáꞌan tiꞌitɨ́j tɨ raatáhuaviira. Capu nuꞌu aꞌij rɨni tɨ puaꞌa raatáhuavii jáꞌitaꞌa aꞌu tɨ tihuajéꞌaijteꞌe.  
\v 24 Aj puꞌi áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Tɨ́ꞌɨj i ayén tíyaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ runáàna tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni neraatáhuavii ɨ́ tajtuhuan? ―Yee pu tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi. 
\p Aj pu i ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ náànajraꞌan tɨjɨ́n: 
\p ―Huatáhuaviiriꞌi hui ɨ́ muꞌúuraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Juan tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuaca. 
\p  
\v 25 Aj pu i ajtahuaꞌa caꞌanacan uteájrupi aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan tɨ veꞌée. Aj pu i ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu tíꞌijxeꞌeveꞌe pej naataꞌɨ́ꞌɨteꞌen tuxaꞌa jetze ɨ́ muꞌúuraꞌan ɨ́ Juan tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuaca tej ti ramuaꞌareere tɨjɨ́n puꞌuri huamɨ́ꞌɨ. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan ɨ́ Herodías. 
\p  
\v 26 Temuaꞌa pu aꞌij puaꞌa tiraatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan tɨ ruseɨ́j ayén teꞌataújratziiriꞌi tɨ ayén nuꞌu huárɨni aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa ɨ́ yaujraꞌan ɨ́ Herodías. Majta aꞌɨ́ɨme tɨ huaúꞌinee, aꞌɨ́ɨ mú majta ráanamuajriꞌi tɨ́ꞌɨj raatáꞌa ɨ́ runiuuca. Aꞌɨ́j pu jɨ́n rutéviꞌiraꞌacaꞌa huáꞌa jemi aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌɨ́ɨn raꞌaráꞌaste ɨ́ runiuuca. 
\p  
\v 27 Ajta áꞌiyen xantaaruꞌu huataꞌáitecaꞌa tɨ raajéꞌicatan, ajta nuꞌu áꞌiyen yeꞌaráꞌɨꞌiteꞌen ɨ́ muꞌúuraꞌan ɨ́ Juan.  
\v 28 Ajta áꞌuraa ɨ́ xantaaruꞌu. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa áa tɨ aiteánamiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Aj puꞌi ruꞌijveíjchecaꞌa ɨ́ muꞌúuraꞌan ɨ́ Juan. Tɨ́ꞌɨj jí yaꞌaráꞌɨꞌite ɨ́ tuxaꞌa jetze. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tajtuhuan, aꞌɨ́ɨ pu raatáꞌɨꞌite aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan ɨ́ Herodías. Tɨ́ꞌɨjtáꞌi aꞌɨ́ɨn raatáꞌɨꞌite ɨ́ runáàna. 
\p  
\v 29 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe jamuan ɨ́ Juan, matɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi, aj mú mi aꞌuréꞌene jemin Heródes, meyaꞌutɨ́ɨ aꞌɨ́jna ɨ́ mɨ́ꞌɨchi. Matɨ́ꞌɨj mi raꞌaváꞌana. Yee pu éeniꞌicɨꞌen huamɨ́ꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. 
\s1 Jesús pu tihuaꞌumí ɨ́ mej anxɨ́j viꞌiraꞌa aráꞌaxca 
\r (Mt. 14:13-21; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14) 
\p  
\v 30 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase, aꞌɨ́ɨ mú tiújseɨj aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj mú mi raatáꞌixaa nain aꞌij mej tiꞌitɨ́j huáruu, nain aꞌij mej yeꞌí tihuaꞌumuáꞌate.  
\v 31 Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Mú seꞌutáuruyiꞌi. Tichéꞌe huátaseꞌupeꞌen mé jáꞌahuaꞌa aꞌu tɨ caí tiꞌitɨ́ eꞌeréꞌevee. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p Aru jeíhua mú aꞌuréꞌenineicaꞌa ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Majta aꞌucɨ́ꞌɨcaꞌa jemin mé muꞌiitɨ́ ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j pu jɨ́n camu huatácɨꞌɨpejcaꞌa mej tiúꞌucuaꞌani aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe.  
\v 32 Aj mú mi aꞌucɨ́j rujɨ́ɨmuaꞌa baarcu jetze. Matɨ́ꞌɨj mi meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌu tɨ caí éꞌe jaꞌatɨ.  
\v 33 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, aꞌɨ́ɨ mú huaꞌaseíiracaꞌa matɨ́ꞌɨj aꞌucɨ́j. Jeíhua mú raamuáꞌa ɨ́ Jesus. Aꞌɨ́j mú jɨ́n ruꞌɨcán aꞌiréꞌeneajxɨ aꞌu tɨ naꞌa mej aꞌuchéjme. Aꞌɨ́ mú mi amuacaí aꞌaráꞌa aꞌu tɨ eꞌeráꞌastiicheꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe.  
\v 34 Ajta, tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn aꞌitaméꞌecaꞌa ɨ́ baarcu jetze, jeíhua pu teɨte huaséijracaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí ii huataújxɨeemɨste tɨ́ꞌɨj huaꞌuseíj. Yee mú titejaꞌuvátzɨj cumu cáneꞌaxɨ tɨ caí jaꞌatɨ́ huáꞌa cujtaꞌa huaméꞌecaa. Aꞌɨ́j puꞌi jɨ́n aꞌutéjche aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ tihuáꞌumuaꞌaten jeíhua.  
\v 35 Tɨ́ꞌɨj huateáchumuaꞌarecaꞌa, aj mú mi aveꞌeréꞌene jemin ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Puꞌuri téchumuaꞌari. Ajta caí jaꞌatɨ́ yeꞌeche ayajna vejliꞌi.  
\v 36 Teajta caí tiꞌitɨ́j tíchaꞌɨɨ mej ráacuaꞌani mɨ teɨte. Patáꞌaj huaꞌuréꞌitixɨꞌɨn, mej mi aꞌucɨ́jxɨꞌɨn mé jáꞌahuaꞌa chajtaꞌa, aꞌu mej aꞌuchéjme teɨte mej mi pan huánanan. 
\p  
\v 37 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌeen xu tihuáꞌamin rujɨ́ɨmuaꞌa senaꞌa. 
\p Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni rɨꞌɨrí tej áꞌujuꞌun tej pan aꞌuvéꞌenanan tej ti tihuaꞌumín? Tɨ́ puaꞌa tiyen tíꞌituaaveꞌe aꞌachú tɨ caj jaꞌatɨ́ tíꞌijmuaꞌitɨcɨ tɨ puaꞌa tiuꞌumuárɨꞌen aꞌachú cumu huaꞌapua ciento xɨca jɨmeꞌe, capu ajta tiꞌicɨꞌɨpée aꞌame ɨ́ tumin tej ti tiyen huárɨni. 
\p  
\v 38 Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Sericu, xaaréꞌixɨꞌereꞌe aꞌachúni caj mé tirájchaꞌɨɨ ɨ́ pan. 
\p Matɨ́ꞌɨj mi ráamuaꞌareeriꞌi. Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi puꞌu caj tíꞌixuaavi. Anxɨ́vi ɨ́ pan. Majta huaꞌité, caj mú tíꞌitehuaꞌapua. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 39 Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌutaꞌaíjtacaꞌa mej aꞌujráꞌase áa tɨ áꞌutuꞌupi mé muꞌiitɨ́ méꞌe.  
\v 40 Aj mú mi aꞌujráꞌasecaꞌa, seica anxɨ́te mé arástɨméj, majta seica huaꞌapuate japuan tamuáamuataꞌa mú arástɨméj.  
\v 41 Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, raꞌancuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌɨ ɨ́ pan, ajta aꞌɨ́mej ɨ́ huaꞌité. Tɨ́ꞌɨjtaꞌi raꞌantítaaraxɨ ɨ́ pan, aj mú mi huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite ɨ́ teɨte. Majta ɨ́ huaꞌité, aꞌɨ́ɨ mú huatámuꞌiirecaꞌa. Aj puꞌi huaꞌutáꞌɨ́ꞌɨpɨꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe mej mi huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌiteꞌen ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 42 Naíjmiꞌi mú tiúꞌucuaa ɨ́ teɨte. Temuaꞌa mú jeíhua titéejuꞌuxai.  
\v 43 Ajta jeíhua pu aváꞌaturaa ɨ́ pan, majta ɨ́ huaꞌité. Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua mú teꞌevéꞌejɨste tiꞌitɨ́ sicɨ́ri jetze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ aváꞌaturaa.  
\v 44 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tiúꞌucuaa ɨ́ teteca, ayée mú aráꞌaxcaa aꞌachú cumu anxɨ́j viꞌiraꞌa. 
\s1 Jesús pu á eꞌiréꞌene ɨ́ jaj japua 
\r (Mt. 14:22-27; Jn. 6:16-21) 
\p  
\v 45 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús pu huaꞌutaꞌaíj mej atécɨɨne ɨ́ baarcu jetze mej antácɨɨne utavén pújmeꞌen, mej nuꞌu amuáatée eꞌaráꞌasti aꞌájna Betsaída. Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌɨ́ɨ pu aꞌuun aꞌuteájturaa tɨ́ꞌij huaꞌaréꞌeꞌitixɨꞌɨn ɨ́ teɨte.  
\v 46 Tɨ́ꞌɨj huaꞌuréꞌitixɨ, aj puꞌi áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌu tɨ áꞌujɨ́rime tɨ́ꞌij raatéjhuauni ɨ́ Dios jemi.  
\v 47 Tɨ́ꞌɨj huateátɨcaꞌarecaꞌa, áa mú meri aꞌujuꞌucaa jáꞌitaꞌa ɨ́ jaj japua, jetzen muaꞌaraatéꞌee ɨ́ baarcu. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu ruseɨ́j aꞌutácatii jɨrí jetze.  
\v 48 Tɨ́ꞌɨj jí raaseíj tɨ huáꞌamuarɨꞌeristeꞌecaꞌa mej antácɨɨne jaj japua aꞌiné á pu eꞌevéꞌeecacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj tapuáꞌarijmeꞌeca, aꞌɨ́ɨ pu á eꞌiréꞌene aꞌájna vejliꞌi mej huajúꞌucaa baarcu jetze. Aꞌɨ́ pu huaméꞌecaa ɨ́ jaj japua. Puꞌuri huaꞌantinájchijmeꞌe.  
\v 49-50 Majta meꞌɨ́n, matɨ́ꞌɨj raaseíj, metiuꞌutátziɨn. Muaajíjhuacaꞌa naíjmiꞌi aꞌiné naíjmiꞌi mú raaseíj tɨ huaméꞌecaa ɨ́ jaj japua. Ayee mú tiuꞌumuáꞌaj tɨjɨ́n: “Chéjcan pu púꞌeen.” 
\p Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Xaateújcaꞌane ɨ́ ru tzajtaꞌa. Caxu tíꞌitziɨɨneꞌe. Nee nu neꞌɨ́n pɨ́rɨcɨ ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 51 Aj puꞌi ateájraa ɨ́ baarcu jetze aꞌu mej aꞌaráteꞌecaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí huateápuaꞌarecaꞌa tɨ huáꞌeecacaꞌa. Aj mú mi aꞌij teꞌutaseíj. Tɨ́ꞌɨj jí utéevatzɨ́ ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej tíꞌimuaꞌajca.  
\v 52 Jéꞌecan mú tíꞌimuaꞌajca aꞌiné camu yaúꞌitɨée muáꞌaraa aꞌij tɨ ꞌéen jɨ́n raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ aꞌɨ́ɨn raatámuꞌiiren ɨ́ pan, aꞌiné rujɨ́ɨmuaꞌa muaꞌanteújnaamua ɨ́ ru tzajtaꞌa. 
\s1 Jesús pu tihuáꞌuhuaa aꞌɨ́mej ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌicaa aꞌujna u Genesaret 
\r (Mt. 14:34-36) 
\p  
\v 53 Matɨ́ꞌɨj mi antacɨ́j jaj japua. Aꞌuu mú mi aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Genesaret. Aa tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj, áa mú raꞌijtápe ɨ́ baarcu.  
\v 54 Jɨ́meꞌen muꞌu aitacɨ́j ɨ́ baarcu jetze, áꞌiyen mú raamuáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ɨ́ teɨte.  
\v 55 Aꞌɨ́j mú mi jɨ́n caꞌanacan meruaachijméꞌe, á mé veꞌeréꞌene ɨ́ jemin. Matɨ́ꞌɨj mi autéjhuii mej huáꞌajseɨreꞌen utaatzi japua ɨ́ mej tíꞌicucuiꞌi aꞌájna aꞌu mej yéꞌemuaꞌareerecaꞌa tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.  
\v 56 Ajta aꞌu tɨ naꞌa tɨ aꞌuréꞌenineicaꞌa raanchu tzajtaꞌa tɨ huachájtaꞌajme naꞌari tɨ chajtaꞌa tɨ vivéjme, aꞌu tɨ naꞌa neꞌu, mehuaꞌuráatzajyeꞌicaa caaye jetze. Aj mú mi rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna tɨ huaꞌutáꞌan mej raꞌajtamuárɨꞌen cɨ́ɨxureꞌaraꞌan jetze, aꞌɨ́jna jetze tɨ uvíjpiꞌi ɨ́ síicuꞌureꞌaraꞌan tɨ́ꞌij aꞌachú mej puaꞌamé raꞌajtamuárɨꞌen, mej mi huarún. Ayee puꞌu xaa neꞌu tiúꞌuruu aꞌájna u Genesaret. 
\c 7  
\s1 Aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ꞌuráchueemuaraꞌa ɨ́ teáataꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa 
\r (Mt. 15:1-20) 
\p  
\v 1-2 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n ɨ́ fariseo, jamuan majta seica ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa mej mi meꞌɨ́jna huaruitɨejteꞌen aꞌij mej yeꞌí rɨ́ɨj muáꞌayeꞌi, aꞌúu mú eꞌeráacɨ u Jerusalén, majta meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌutɨ́ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús mej mi rájjaahuate. Matɨ́ꞌɨj mi huaꞌuseíj aꞌɨ́mej ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe mej caí amuaújmuaijteaꞌaxɨ mej tiúꞌucuaa aꞌij mej tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan.  
\v 3-4 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, ɨ́ mej majta miyen ánteꞌarua tɨjɨ́n fariseo, aꞌɨ́ɨ mú ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ ruvaújsimuaꞌa teecan tíꞌiyeꞌira. Ayee mú cheꞌatá menaꞌa rɨjca naíjmiꞌi ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. 
\p Capu tíꞌiseicaj naꞌa ɨ́ tihuáꞌayeꞌira ɨ́ mej jɨ́n amuaújmuaijteꞌaxɨꞌɨn. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiúꞌucuaꞌani, amuacaí pu nuꞌu ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ jeíhua amuaújmuaijteꞌen, naꞌari caí, ayée muꞌu tíꞌixaxaꞌa tɨjɨ́n xánaꞌavisiꞌi pu seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ɨ́ tayeꞌirá jemi. Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ tejaꞌuvéꞌenanan aꞌujna aꞌu mej tejáꞌatua aꞌɨ́ɨ pu caí tíꞌicuaꞌani tɨ puaꞌa caí amuacaí amuaújmuaijteꞌen. 
\p Ajta tiꞌimuꞌíi tɨ ayén jɨ́n teꞌaváꞌujmuaꞌaree ɨ́ ruvaújsimuaꞌa teeca tihuáꞌayeꞌira. Ayee mú rɨjca: metíꞌijaꞌusica ɨ́ vaasu ɨ́ mej jɨ́n yeꞌeca. Aꞌɨ́j mú majta tíꞌijaꞌusica ɨ́ tiꞌitɨ́ xaꞌari, majta ɨ́ casueela.  
\v 5 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n fariseo, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné ꞌéen jɨ́n mecaí ráꞌaste ɨ́ tavaújsimuaꞌa teeca tíꞌiyeꞌira ɨ́ mej ajamuan áꞌujujhuaꞌan? Ayee muꞌu rɨcɨ mej xánaꞌavisiꞌi tíꞌicuaꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jɨmeꞌe. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ fariseo. 
\p  
\v 6 Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Temuaꞌa pu tejámuaavíjteꞌe ɨ́ tɨ ayén ajmíꞌi tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan, aꞌɨ́jna tɨ tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Aꞌɨ́ pu raꞌuyúꞌuxacaꞌa temuaꞌa aꞌij sej ꞌeen mɨ sej caí huataújcɨꞌɨpuáacan jɨ́n tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ teɨte sino ayée xu tiúꞌujseijrata ɨ́ teɨte jemi sej nain jɨ́n ráꞌastijreꞌe. Ayee pu raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna tɨjɨ́n: 
\q1 Rɨ́ꞌɨ mú tineeteátuꞌaraca 
\q2 tɨ puaꞌa metíꞌixajta ineetzi jɨmeꞌe. 
\q1 Mɨ́ ajtáꞌi, muꞌuri ajtacɨ́j ineetzi jemi 
\q2 rumuaꞌatzíiraꞌa jɨmeꞌe. 
\q1  
\v 7 Capu tiꞌitɨ́j vaɨreꞌe 
\q2 tɨ puaꞌa metiuꞌuteánajche ineetzi jemi. 
\q1 Ayee mú tiꞌihuáꞌamuaꞌatehua tɨjɨ́n: 
\q2 “Dios pu raateájtuaa i tayeꞌirá itejmi jemi.” 
\q1 Mɨ́ ajtáꞌi caí, capu, 
\q2 rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa mú rájteu ɨ́ ru tzajtaꞌa. 
\m Yee pu hui raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan. 
\p  
\v 8 ’Ayee xuꞌu rɨcɨ. Múꞌeen sej seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌij tɨ ajmíꞌi tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios, sej si siyen huárɨni aꞌij mej tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́ pu amuaꞌaráanajche ɨ́ tihuáꞌayeꞌira, tɨ ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ xaꞌari tiuꞌujáꞌusin naꞌari tɨ tiuꞌujáꞌusin ɨ́ vaasu ɨ́ sej jɨ́n yeꞌeca. Jeíhua pu ajta tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén tíꞌeen. Ayee pu neꞌu. 
\p  
\v 9 ’Temuaꞌa xu seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌij tɨ tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios, setáꞌaj raꞌaráꞌasten ɨ́ huaꞌayeꞌira ɨ́ teɨte.  
\v 10 Ayee pu tíꞌeen, aꞌiné ayej tiraataxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan, tɨjɨ́n: “Patáꞌaj ráꞌatzaahuateꞌe aꞌatáàta, ajta aꞌanáàna.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Setáꞌaj raajéꞌica aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌij puaꞌa tíꞌixaxaꞌa ɨ́ rutáàta jemi naꞌari ɨ́ runáàna jemi.” 
\p  
\v 11 ’Mɨ́ seajta múꞌeen, ayée xu tiratáꞌaca tɨ jaꞌatɨ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ ruvaújsimuaꞌa ɨ́ runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n Corbán. (Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨjɨ́n muaɨꞌɨvéjri pu pɨ́rɨcɨ.) Ajta ayén tɨjɨ́n: “Naíjmiꞌi, aꞌachú nej caj tíꞌijchaꞌɨɨ, aꞌɨ́j nu neri raatámuaɨꞌɨvejte ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j nu jɨ́n necaí chéꞌe tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ nej jɨ́n amuaatévaɨreꞌen.”  
\v 12 Tɨ́ puaꞌa hui jaꞌatɨ́ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen tɨjɨ́n: “Corbán”, ca xu chéꞌe raatáꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ ruvaújsimuaꞌa.  
\v 13 Aꞌɨ́j xu jɨ́n, siyen á tirúurɨeeni ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ áꞌamuayeꞌira sej seica huatátuꞌireꞌen. Jeíhua xu siyen tíꞌijrɨꞌɨre. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 14 Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa huaꞌutajé ɨ́ teɨte. Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa. Tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌeen xu ráanamua naíjmiꞌi, sej si yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani:  
\v 15 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij ɨ́ tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ráacuaꞌani, capu aꞌatzu raxanaꞌaveꞌe. Capu raxanaꞌaveꞌe aꞌiné mé puaꞌacɨé pu meꞌecan. Mɨ́ ajta ɨ́ tɨ tzajtaꞌan meꞌecan, aꞌɨ́ɨ pu xaa raxanaꞌaveꞌe.  
\v 16 Múꞌeen xu rarɨ́ꞌɨrejve, rɨ́ꞌɨ xu tiráanamua. 
\p  
\v 17 Tɨ́ꞌɨj caí chéꞌe méꞌe aꞌatɨ́jcaꞌa, aj pu i aꞌɨ́ɨn aꞌuteájrupi u chiꞌita. Aj mú mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu raxanaꞌaveꞌe ɨ́ jaꞌatɨ.  
\v 18-19 Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni tzaa secaí seajta yaúꞌitɨée xaꞌaraa? ¿Ni tzaa secaí yaúꞌitɨe seꞌɨ́jna? Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j huácuaꞌani tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi, aꞌɨ́jna tɨ ráacuaꞌani, mé puaꞌacɨé pu éꞌemeꞌecan. Aj pu i ucáruti ɨ́ jucáaraꞌan jetze. Ajta áꞌiyen huiráame ɨ́ chuitɨreáaraꞌan jetze. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí raxanaꞌaveꞌe aꞌiné capu rájrupi ɨ́ tzajtaꞌan, ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan jetze. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨ iꞌi rɨ́ꞌen naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi.  
\v 20 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́jna tɨ tzajtaꞌan airáninei, amɨ́ pu xaa raxanaꞌaveꞌe ɨ́ tevi.  
\v 21 Aꞌuu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan ɨ́ tevi naíjmiꞌi ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ aꞌij puaꞌa eꞌen, tɨ ajta caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca ɨ́ tevi tɨ́ꞌij aꞌij puaꞌa tiúꞌumuaꞌati, tɨ́ꞌij tiúꞌujxanaꞌacɨraꞌaten seɨj jamuan tɨ caí ratéviꞌitɨn, naꞌari ꞌɨ́itaꞌa ayén huaújxanaꞌacɨraꞌaten seɨj jamuan tɨ caí cɨ́naꞌaraꞌan púꞌeen. 
\p ’Aꞌuu pu hui tzajtaꞌan ajta huiráayeꞌi ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca ɨ́ tevi tɨ tiuꞌunáhuaꞌan naꞌari tɨ tiuꞌujéꞌica naꞌari tɨ chéꞌe naꞌa tiúꞌuxanaꞌacɨraꞌaten huáꞌa jamuan ɨ́ tɨꞌɨríi. 
\p  
\v 22-23 ’Ajta aꞌúu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan aꞌíjna tɨ caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca tɨ jaꞌatɨ tɨ ayén tiꞌitɨ́ tíꞌijmuaireꞌe ɨ́ tɨ tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ seɨj naꞌarɨ́ tɨ jaꞌatɨ aꞌij puaꞌa rɨjca, nusu tɨ seɨj huácuanamuan. Ayee pu cheꞌatá naꞌa een tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén aꞌij puaꞌa tiúꞌujepeꞌeveꞌen, naꞌari tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ seɨj ánchueereꞌen, nusu tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌij puaꞌa tiuꞌutájeeve, naꞌari áꞌujtzaahuateꞌe, caꞌɨ́n aꞌɨ́ɨn ayén rɨcɨ ɨ́ tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ ayén een, aꞌúu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan ɨ́ tevi. Ayee nu hui tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ ruꞌuráchueemuareꞌe ɨ́ tevi ɨ́ ru tzajtaꞌa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\s1 ꞌƗ́itaꞌa tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, tɨ ajta ráꞌantzaahua ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 15:21-28) 
\p  
\v 24 Aj pu i Jesús áꞌuraa aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Tiro, amájna vejliꞌi u Sidón. A pu jáꞌahuaꞌa chiꞌita aꞌuteájrupi, aꞌiné capu raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa tɨ jaꞌatɨ ráamuaꞌaree tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa. Mɨ́ꞌajtáꞌi caí, capu huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ huateuravajtáa.  
\v 25-26 Capu xaa neꞌu, aꞌiné seɨj pu caꞌanacan ráamuaꞌareeriꞌi. ꞌƗ́itaꞌa pu puꞌeeneꞌe aꞌɨ́jna tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. Seɨ́j pu téviraꞌa puꞌeeneꞌe. Ayee mú huaꞌatamuáꞌamua tɨjɨ́n Sirofenicia, ɨ́ mej nuꞌu chiicate púꞌeen. 
\p Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu tiyáujcaꞌa, ɨ́iitacan tɨ tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌe. Aj pu i eꞌiréꞌene aꞌɨ́jna ɨ́ náànajraꞌan. Títunutacaꞌa aꞌájna vejliꞌi aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj pu i ayén tirájhuaviiriꞌi tɨ ruꞌirámuariteꞌen ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌe ɨ́ yaujraꞌan.  
\v 27 Aj pu i ayén seɨj niuucari jɨ́n tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Micheꞌe amuacaí tiúꞌucuaꞌani mɨ tɨꞌɨríi. Capu ayén tiraavíjteꞌe tɨ huaꞌaꞌɨ́ꞌɨpuiꞌi ɨ́ pan tɨ́ꞌij chiicate huataꞌɨ́ꞌɨpɨꞌiteꞌen. 
\p  
\v 28 Aj puꞌi ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, nevástaraꞌa. Aru casiꞌi, tɨ puaꞌa meꞌɨ́n tɨꞌɨríi raꞌacáhuaꞌanan tɨ teꞌení ɨ́ pan ɨ́ meesa japua, ¿ni qui mecaí racuaꞌani ɨ́ chiicate ɨ́ mej meesa jete eꞌiráꞌuu? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. 
\p  
\v 29 Aj pu i ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiraavíjteꞌe patɨ́j peri tiraataxájtacaꞌa. Patáꞌaj áꞌuraꞌani. Puꞌuri huirájraa ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa muáꞌayauj. 
\p  
\v 30 Aj pu i áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌaráꞌa ɨ́ ruche. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn raaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ ruyauj, tɨ án aꞌujcáꞌa utaatzi japua. Aj pu i aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ráamuaꞌareeriꞌi tɨ ari huirájraa ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa. 
\s1 Jesús pu seɨj tiúꞌuhuaa tɨ caí huiteájnamua, tɨ ajta caí téꞌanrɨꞌɨre 
\p  
\v 31 Ajtahuaꞌa pu huirájraa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús aꞌájna jáꞌahuaꞌa Tiro. Aj pu i u aꞌuréꞌene aꞌájna jáꞌahuaꞌa Sidón. Aꞌuu pu jáꞌitaꞌa aꞌatanéj aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Tamuáamuataꞌa tɨ Chájtaꞌajme. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna jaj tɨ jéjmuaa, ɨ́ mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Galilea.  
\v 32 Aj mú mi seɨj aꞌarájtɨ tɨ tíꞌicuiꞌi. Capu huiteájnamua aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ajta capu téꞌanrɨꞌɨre. Aj mú mi rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ raꞌajtamuárɨꞌen ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi tɨ́ꞌij tiráahuaateꞌen.  
\v 33 Aj pu i aꞌatzu aꞌɨmuá raꞌiráaviꞌitɨ aꞌájna teɨte tzajtaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Jesús, ɨ́ ruxɨté urújteꞌaxɨꞌɨ ɨ́ naxaitaꞌa ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi. Tɨ́ꞌɨj jí ajta aꞌɨ́ɨn á chuaataꞌa á éꞌejtzitze. Aj puꞌi raꞌantiméijriꞌi neanureáaraꞌan jetze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ruꞌíjcɨꞌe.  
\v 34 Tɨ́ꞌɨj jí júteꞌe áꞌujneerecaꞌa. Ajta ucayáatɨraa. Aj puꞌi ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―¡Efata! ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. (Aꞌijna i niuucari, ayée pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: “Teꞌantácuuna.” Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌíjna tɨjɨ́n: “Efata.”) 
\p  
\v 35 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aj pu i aꞌɨ́ɨn huarúj ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌicaꞌa. Puꞌuri xaa aꞌájna huitenamuáaraꞌa jáꞌaraa. Ajta, ari téꞌanrɨꞌɨrejcaꞌa. Capu chéꞌe cáꞌachiraꞌacaꞌa ɨ́ neanureáaraꞌan.  
\v 36 Ajta Jesús raatáꞌijmɨijriꞌi tɨ caí jaꞌatɨ́ huatáꞌixaateꞌen. 
\p Mɨ́ majta, camu miyen huarɨ́j. Aꞌachú tɨ caj ayén tíhuaꞌutaꞌaíteꞌencheꞌe, ayée mú cheꞌatá caj tíhuaꞌutaꞌixáateꞌencheꞌe ɨ́ seica.  
\v 37 Matɨ́ꞌɨj mi temuaꞌa aꞌij teꞌutaseíj ɨ́ teɨte. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Rɨ́ꞌɨ pu tíꞌijrɨꞌɨre aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús nain jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ pu hui raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ tihuáꞌuhuaateꞌen mej mi huitenamuáaraꞌa muáꞌaraꞌani, ajta mej mi teꞌanrɨꞌɨrée muáꞌaraꞌani ɨ́ mej caí téꞌanrɨꞌɨréjme. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\c 8  
\s1 Jesús pu tihuaꞌumí aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej muáacua viꞌira aráꞌaxcaa 
\r (Mt. 15:32-39) 
\p  
\v 1 Tɨ́ꞌɨj áꞌajaꞌa aꞌuun aꞌutéveecaꞌa aꞌujna Galilea ɨ́ Jesús, jeíhua mú teɨte tiújseɨj. Camu tiꞌitɨ́j tíchaꞌɨɨcaꞌa mej ráacuaꞌani. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Jesús huaꞌutajé aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. 
\p  
\v 2 Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Neánxɨeemɨsteꞌe amɨ́ɨme jemi mɨ teɨte, aꞌiné puꞌuri huaíca xɨca teuumé mej áꞌujujhuaꞌan nee jamuan. Camu majta tiꞌitɨ́j tíchaꞌɨɨ ɨ́ mej ráacuaꞌani.  
\v 3 Seica mú ɨmuá curéꞌecɨjxɨ. Aꞌɨ́j pu jɨ́n tɨ puaꞌa nehuaꞌuréꞌitixɨꞌɨn ɨ́ ruche mecaí xɨ tiuꞌucuáꞌan, camu teꞌutáviicuaꞌira ɨ́ juye japua. 
\p  
\v 4 Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi, tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri pej tihuaꞌumín ayajna aꞌu tɨ caí jaꞌatɨ́ éꞌeche? ―Ayee mú tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi. 
\p  
\v 5 Aj pu i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌachúni puaꞌaméca xaꞌɨ́ꞌɨpɨꞌɨsin ɨ́ pan? 
\p Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Arahuaꞌapuáca. ―Yee mú tiraataꞌixaa aꞌɨ́ɨme. 
\p  
\v 6 Aj pu i raataꞌaíjtacaꞌa mej aꞌujráꞌasen ɨ́ teɨte á chuaataꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí raatiɨ́ꞌɨpɨi ɨ́ pan júteꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj pu i rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa ɨ́ Dios jemi, ajta raꞌantítaaraxɨ. Aꞌɨ́j pu i huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Majta meꞌɨ́n, aꞌɨ́ɨme mú huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌite ɨ́ teɨte.  
\v 7 Majta mú, seica huájchaꞌɨɨcaꞌa ɨ́ huaꞌité. Ajta pu raatáhuau ɨ́ Dios jemi. Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌutaꞌaíj mej huaꞌuréꞌataꞌareꞌen.  
\v 8 Naíjmiꞌi mú tiúꞌucuaa. Majta temuaꞌa titéejuꞌuxai. Ajta aváꞌaturaa ɨ́ pan tɨ raꞌantítaaraxɨ. Sicɨ́ri mú jetze raꞌavéꞌejɨsteꞌaxɨ aꞌɨ́jna tɨ aváꞌaturaa. Aráhuaꞌapua sicɨ́ pu teꞌaráꞌa.  
\v 9 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte ɨ́ mej tiúꞌucuaa, muaaráꞌasecaꞌa cumu muáacua viꞌiraꞌa. 
\p Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús huaꞌaréꞌeꞌitixɨ ɨ́ teɨte.  
\v 10 Tɨ́ꞌɨj jí ateájraa baarcu jetze, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Aꞌuu mú aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Dalmanuta. 
\s1 Aꞌɨ́ɨ ɨ́ fariseo mej tirájhuaviiriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn Jesús tihuaꞌutaseíjrateꞌen ɨ́ mej jɨ́n aꞌij teꞌutaseíjra 
\r (Mt. 16:1-4; Lc. 12:54-56) 
\p  
\v 11 Matɨ́ꞌɨj mi fariseo á eꞌiréꞌene, majta áꞌiyen autéjhuii mej tíꞌiraꞌihuaꞌun meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Meraatatése mej caꞌaníjraꞌa raatáꞌan tɨ ij aꞌɨ́ɨn autéꞌɨtzen. Meraatáhuaviiriꞌi tɨ huaꞌutaseíjrateꞌen ɨ́ mej jɨ́n aꞌij teꞌutaseíj mej nuꞌu mi jɨ́n ráamuaꞌaree aꞌɨ́jna tɨ jetzen araújcaꞌane aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ puaꞌa aꞌuun paꞌuvéꞌemej aꞌɨ́jna jemi tɨ júteꞌe éꞌeseijreꞌe tɨ ij ayén huárɨni.  
\v 12 Aj pu i aꞌɨ́ɨn caí chéꞌe aꞌij teꞌanrɨꞌɨrée jáꞌaraa. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n ménehuavii aꞌímej teɨtejraꞌa nej tiꞌitɨ́ huaꞌutaseíjrateꞌen ɨ́ mej jɨ́n ráamuaꞌaree aꞌu tɨ éꞌemeꞌecan ɨ́ nej jɨ́n tíꞌimɨjhuaca? 
\p Ajta ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu xaa neꞌu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe múꞌejmi, canu tiꞌitɨ́j amuaataseíjrateꞌesin. 
\p  
\v 13 Aj pu i huajauhuáꞌaxɨ ɨ́ teɨte. Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa ateájraa ɨ́ baarcu jetze. Aj mú mi aꞌucɨ́j utavén pújmeꞌen pújmeꞌen. 
\s1 Jɨ́meꞌen huaꞌaniuuca ɨ́ fariseo ɨ́ mej jɨ́n huáꞌacuanamua ɨ́ teɨte 
\r (Mt. 16:5-12) 
\p  
\v 14 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe jamuan ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ mú yaꞌuhuáꞌaxɨ mej yaꞌaraꞌɨ́ꞌɨpɨ́n ɨ́ pan mej ráacuaꞌani. Seɨj muꞌu caj tiuꞌɨ́ꞌɨsimeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ baarcu jetze.  
\v 15 Aj pu i ayén tíhuaꞌutaꞌaíj tɨjɨ́n: 
\p ―Xaanamuajriꞌi múꞌeen. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu seꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ fariseo mej rajnájchi ɨ́ pan jetze tɨ́ꞌij huacúꞌusta, seajta seꞌíjna jɨmeꞌe mej majta rajnájchi ɨ́ mej Heródes jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. 
\p  
\v 16 Matɨ́ꞌɨj mi autéjhuii mej tiꞌitiúrixaateꞌen ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Yee pu aꞌɨ́jna jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌiné catu pan tíchaꞌɨɨ. 
\p  
\v 17 Aj pu i ráamuaꞌareeriꞌi aꞌij mej yeꞌí tíꞌixajtacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n siyen tiꞌixa yee sejcaí pan tíchaꞌɨɨ? ¿Ni tzaa secaí xɨ yaúꞌitɨée, caꞌɨ́n secaí xɨ tihuáuritɨejte? ¿Ni caí tiꞌitɨ́ aꞌamua jetze tásiseiiri?  
\v 18 ¿Ni tzaa secaí tíꞌiseij, caꞌɨ́n secaí tíꞌinamua? ¿Ni secaí ramuaꞌaree?  
\v 19 ¿Aꞌachúni puaꞌan sicɨ́ri aváꞌaturaa ɨ́ pan tɨ teꞌaváꞌaturaa netɨ́ꞌɨj huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌi ɨ́ mej anxɨ́j viꞌiraꞌa aráꞌaxcaa ɨ́ teɨte aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ anxɨ́vi aráꞌaxcaa ɨ́ pan? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua pu aváꞌaturaa. 
\p  
\v 20 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús, ayén ajtahuaꞌa tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Ajta ¿aꞌachúni puaꞌan sicɨ́ri sétéꞌeveꞌejɨ́steꞌaxɨ seꞌɨ́jna mé tíꞌiveꞌaa taꞌaráhuaꞌapua tɨ aráꞌaxcaa netɨ́ꞌɨj tihuaꞌumí ɨ́ mej muáacua viꞌiraꞌa aráꞌaxcaa? 
\p Aj mú mi miyen titeetaniú tɨjɨ́n: 
\p ―Arahuaꞌapua sicɨ́ri. 
\p  
\v 21 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni tzaa secaí xɨ yaúꞌitɨée, múꞌeen? 
\s1 Jesús pu tiráahuaa seɨj tɨ arácuunicaꞌa aꞌujna u Betsaída 
\p  
\v 22 Matɨ́ꞌɨjtá mi meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa chajtaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Betsaída. Matɨ́ꞌɨj mi seɨj jeꞌiréꞌeneijte tɨ arácuunicaꞌa. Aj mú mi rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ raꞌajtamuárɨꞌen.  
\v 23 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Jesús rajvíꞌi muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ arácun. Yaꞌuviꞌitɨ́ á puaꞌacɨé ɨmuá aꞌujna aꞌu tɨ éꞌechajtaꞌa. Aꞌɨ́ pu ruꞌíjcɨꞌe raꞌarámeijraxɨ á jɨꞌɨseáaraꞌan jetze. Ajta raꞌavéꞌemuarɨej. Tɨ́ꞌɨj jí raataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni hui peri mé úunee? 
\p  
\v 24 Aj pu i aꞌɨ́ɨn ɨ́ taꞌarácun, antanéerejyeꞌicaa, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Ahuii, teteca nu seɨj. Cɨ xɨee cɨyej menaꞌa púꞌeen mej mú áꞌujujhuaꞌan. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ arácun. 
\p  
\v 25 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, ajtahuaꞌa pu raꞌaráamuarɨe á jɨꞌɨseáaraꞌan jetze ɨ́ taꞌarácun. Ajtahuaꞌa pu rɨ́ꞌɨ meteúuneerecaꞌa. Puꞌuri xaa aꞌájna icu huarúj. Naíjmiꞌi pu tiꞌiseíjracaꞌa temuaꞌa naa.  
\v 26 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús raataꞌítecaꞌa aꞌɨ́jna tɨ arácuunicaꞌa tɨ nuꞌu áꞌuraꞌani ɨ́ ruche. Ajta ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Pecaj uteáruꞌipicheꞌen u chajtaꞌa. Ni pecáj pajta jaꞌatɨ́ ixaateꞌe aꞌíjna jɨmeꞌe aꞌij nej timuáahuaa. 
\s1 Pedro pu raataxájtacaꞌa tɨ nuꞌu Jesús aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ Dios án yaꞌujyeíjtza ɨ́ ɨpuari japua 
\r (Mt. 16:13-20; Lc. 9:18-21) 
\p  
\v 27 Tɨ́ꞌɨj ayén tiujuꞌurɨ́j, aj puꞌi Jesús, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌúu mú aꞌaráꞌa aꞌu tɨ aꞌuchájtaꞌajmee, aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Cesarea de Filipo. Juye jetze mú aujúꞌucaa. Tɨ́ꞌɨj i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiquí metíꞌixa ɨ́ teɨte yee aꞌatani nej pɨ́rɨcɨ inee? 
\p  
\v 28 Aj mú mi miyen tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Seica mú miyen tiꞌixa tɨjɨ́n múꞌee pej peꞌɨ́n pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Juan tɨ huáꞌamuaɨꞌɨhuacaꞌa, majta seica miyen tɨjɨ́n pej aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ ɨ́ Elías. Majta seica, miyen tiꞌixa tɨjɨ́n pej nuꞌu aꞌɨ́ɨn pɨ́jíꞌirɨcɨ seɨj ɨ́ tɨ tiꞌitéjvee ɨ́ Dios jemi. ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 29 Tɨ́ꞌɨjtaꞌi aꞌɨ́ɨn ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Ari múꞌeen, ¿aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe aꞌatani nej púꞌeen inee? 
\p Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro, tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌee pej aꞌɨ́ɨn pɨ́jíꞌirɨcɨ aꞌɨ́jna ɨ́ mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n ɨ́ Cɨríistuꞌu, ɨ́ tɨ Dios án yaꞌujyeíjtza ɨ́ ɨpuari japua. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. 
\s1 Jesús pu raataxájtacaꞌa tɨ nuꞌu huámɨꞌɨni 
\r (Mt. 16:21-28; Lc. 9:22-27) 
\p  
\v 30 Aj pu i aꞌɨ́ɨn huaꞌutáꞌijmɨijriꞌi mej caí jaꞌatɨ́ ixaateꞌe.  
\v 31 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌutéjche tɨ tihuáꞌumuaꞌaten. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨ aꞌɨ́ɨn ruseɨ́j, ɨ́ tɨ ajta teáataꞌa jetze airáane, aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu jeíhua rajpuaíjtzi aꞌame. Ajta tɨ nuꞌu ayén ruxeꞌeveꞌe aꞌame mej caí raxɨ́ꞌeveꞌe muáꞌajuꞌun ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, majta ɨ́ mej veꞌecán jɨ́n títetateí u teyujtaꞌa, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca. Naíjmiꞌi mú nuꞌu caí raxɨ́ꞌeveꞌe muáꞌajuꞌun. Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa mej nuꞌu raajéꞌicatan. Tɨ́ꞌɨj nuꞌu huamɨ́ꞌɨn, aj pu ijtáꞌi huatarújsin huaíca xɨcaj tzajtaꞌa.  
\v 32 Temuaꞌa pu tihuaúꞌixaa eꞌehuauritɨéecan jɨmeꞌe. 
\p Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Pedro, aꞌɨ́ɨ pu raꞌiráaviꞌitɨ ayée. Aj puꞌi tiraatixáateꞌajraa tɨ nuꞌu caí ayén tiꞌitaúꞌaꞌacareꞌen.  
\v 33 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌɨ́ɨ pu ruhuáritaꞌa caꞌacheecajraa. Huaꞌuseíirajraa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Aj pu i aꞌɨ́ɨn ɨ́ Pedro titéꞌaxɨ. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Aricu. Ajtáraꞌa ineetzi jemi, mɨ pej piyen tíꞌixaxaꞌa tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu. Múꞌee pej caí piyen tíꞌimuaꞌatze aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios sino aꞌij mej tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 34 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús huaꞌutajé aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, ajta ɨ́ teɨte. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ ne jamuan áꞌucheꞌecaneꞌen, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ caí chéꞌe ayén rɨjca aꞌij tɨ ruseɨ́j tíꞌijxeꞌeveꞌe. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ áꞌucheꞌecaneꞌen ne jamuan, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ rajpuaíjtzi áꞌaraꞌani ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn huámɨꞌɨni, capu aꞌij íꞌirɨni. 
\p  
\v 35 ’Ayee nu tejámuaatáꞌixaateꞌesin. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiúꞌujtesiꞌireꞌe tɨ caí huámɨꞌɨni, aúcheꞌe pu mɨꞌɨni aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Aꞌij pu áꞌujɨsin ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ auj ruuri. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ huámɨꞌɨni aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ áꞌucheꞌecaneꞌen neetzi jamuan, naꞌari aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niúucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ajtahuaꞌa huatarújsin. Ajtahuaꞌa pu rateuni ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ auj ruuri. 
\p  
\v 36 ’Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiuꞌumuáꞌitɨn naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ íiyen tíꞌiseijreꞌe chaanaca japua, ¿aꞌiquí tiraatévaꞌɨre aꞌɨ́jna tɨ raamuáꞌitɨ tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn yáꞌurɨeeni ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ auj ruuri? Capu tiꞌitɨ́ aꞌij tiraatévaꞌɨre, ¿ni caí?  
\v 37 ¿Ni caí aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ huaújnanai ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca tɨ ari yáꞌurɨe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tɨ tíꞌijchaꞌɨɨcaꞌa? Capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri, icu. 
\p  
\v 38 ’Ayee nu neajta tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Aꞌíjna i teɨtejraꞌa, jeíhua mú auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Ayee mú eꞌen ɨ́ Dios jemi matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tiúꞌujxanaꞌacɨraꞌate ꞌɨ́itaꞌa jamuan. 
\p ’Tɨ́ puaꞌa setíꞌiteviꞌiraꞌa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej ráamuaꞌaree ɨ́ teɨte sej ne jamuan áꞌujujhuaꞌan, naꞌari mej ráamuaꞌaree tɨ aꞌamuaráanajche i neniuuca, tɨ puaꞌa siyen tíꞌiteviꞌiraꞌa huáꞌa jemi, aj nu neajta inee i nej neajta teáataꞌa jetze airáane, nee nu niyen cheꞌatá nenaꞌa tíꞌiteviꞌiraꞌa naꞌame múꞌejmi jemi. Netíꞌiteviꞌiraꞌa nu naꞌame múꞌejmi jemi aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze netɨ́ꞌɨj neajtahuaꞌa yatanéjsin íiyen chaanaca japua. Veꞌecán nu jɨ́n tiꞌitevée naꞌame jemin ɨ́ Dios tɨ niyáꞌupua aꞌájna netɨ́ꞌɨj yatanéjsin huáꞌa jamuan ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe ta japua ɨ́ Dios jemi. 
\c 9  
\s1 Tɨ́ꞌɨj Jesús seɨcɨé huataújseijratacaꞌa huáꞌa jemi ɨ́ mej huaíca 
\r (Mt. 17:1-13; Lc. 9:28-36) 
\p  
\v 1 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Seica ɨ́ mej yé huatéꞌuu ayajna, aꞌɨ́ɨ mú caí xɨ cuiꞌini aꞌajtá menaꞌa caí amuacaí raaseíj tɨ́ꞌɨj yatanéjsin ɨ́ Dios tɨ́ꞌij tiuꞌutaꞌaíjta íiyen chaanaca japua aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan. 
\p  
\v 2 Teuuméꞌeca aꞌachú cumu arájsevi xɨca, aj puꞌi aꞌɨ́ɨn Jesús án aꞌujnéj jɨrí japua. Aꞌɨ́mej pu aꞌuvíꞌitɨ́ aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro, ajta ɨ́ Jacobo, ajta ɨ́ seɨ́j, aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. 
\p Ajta áꞌiyen seɨcɨé huaújruu aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, á mú aꞌunéjneꞌericaꞌa.  
\v 3 Tatzari pu jɨ́n seijreꞌecaꞌa aꞌɨ́jna. Temuaꞌa pu tiuꞌutécuainarecaꞌa ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan. Yee pu éeneꞌe seijreꞌecaꞌa tɨ́j seeri. Iíyen chaanaca japua capu máꞌa jaꞌatɨ́ tɨ raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ cɨ́ɨxuri tiuꞌujáꞌusin tɨ́ꞌij ayén tiꞌicuáinaviꞌi áꞌaraꞌani. 
\p  
\v 4 Majta aꞌɨ́mej huaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ Elías tɨ ajmíꞌi tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan, majta meꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan. Aꞌɨ́ mú tíꞌixajtacaꞌa meꞌɨ́jna jamuan ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 5 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Pedro, ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, xɨ́ꞌepɨꞌɨn pu naa tej yé huatéꞌuu tiyajna. Tichéꞌe huaícaca huátaahuaa ɨnaamua. Seɨ́j tɨ múꞌeetzi huácɨꞌɨti, ajta seɨj aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés, ajta seɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Elías. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. 
\p  
\v 6 Aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ Jesús metiuꞌutátziɨn huápɨꞌɨ. Ajta aꞌɨ́ɨn Pedro, capu aꞌij ráꞌamitɨejteꞌecaꞌa aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaxáj.  
\v 7 Tɨ́ꞌɨj jí jaitɨri eꞌecáviꞌirixɨ huáꞌa japua. Huáꞌa tzajtaꞌa pu rájrupi. Aj mú mi ráanamuajriꞌi tɨ jaꞌatɨ ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa, tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi pu Niyauj pɨ́rɨcɨ ɨ́ nej rachúꞌeveꞌe. Xáanamuajriꞌi seꞌíjna. ―Ayee pu tiuꞌutánamuajre. 
\p  
\v 8 Matɨ́ꞌɨj huanéereajraa nain japua, capu chéꞌe éꞌe aꞌatɨ́jcaꞌa. Aꞌɨ́ puꞌu aꞌutéveecaꞌa huáꞌa jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj mú mi aꞌucɨ́j. 
\p  
\v 9 Matɨ́ꞌɨj eꞌiicájuꞌucaa, aꞌɨ́ɨ pu tihuaꞌuꞌíjca aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí jaꞌatɨ́ ixaateꞌe aꞌij mej tiuꞌuséij, aꞌiné seica mú nuꞌu raajéꞌicatan aꞌɨ́jna tɨ ajta teáataꞌa jetze ajtémeꞌecan. Tɨ́ꞌɨj nuꞌu huamɨ́ꞌɨn, aj pu nuꞌu ijtáꞌi huatarújsin. Aj pu nuꞌu i huatárɨꞌɨristari mej raataxáj. 
\p  
\v 10 Aꞌɨ́j mú jɨ́n, avíitziꞌi jɨ́n tíꞌixajtacaꞌa aꞌij mej tiuꞌuséij. Ayee mú tiúꞌurihuaꞌuracaꞌa aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌíjna tɨ nuꞌu ajtahuaꞌa nuꞌu huatarún ɨ́ tɨ mɨꞌɨni.  
\v 11 Aj mú mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, ¿aꞌiné een jɨ́n miyen tíꞌixaxaꞌa tɨ amuacaí yé nuꞌu uvéꞌenejsin aꞌɨ́jna ɨ́ Elías? 
\p  
\v 12 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Aꞌɨ́jna Elías amuacaí pu aꞌɨ́ɨn yé uvéꞌenejsin. Aꞌɨ́ pu nain tiꞌijéjcuareꞌen. Neajta inee, nichéꞌe aꞌatzu tejámuaataꞌíhuaꞌu. ¿Aꞌiné téꞌaxa ɨ́ yuꞌuxari jetze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe i nej neajta teáataꞌa jetze airáane? Ayee pu téꞌaxa nej nuꞌu jeíhua rajpuaíjtzi naꞌame. Majta nuꞌu naꞌaxɨéehuariꞌira muáꞌajuꞌun. 
\p  
\v 13 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Puꞌuri yé uvéꞌene aꞌɨ́jna ɨ́ Elías. Puꞌuri ayén teꞌaraúraste aꞌij tɨ yeꞌí téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna yuꞌuxari jetze. Seica mú miyen aꞌij puaꞌa ráaruuren aꞌij mej yeꞌí tíꞌijxeꞌeveꞌe. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Ajta áꞌuraa aꞌɨ́ɨme jamuan, aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro, ajta ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. 
\s1 Jesús pu tiráahuaa ɨ́ paꞌarɨꞌɨ tɨ tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa 
\r (Mt. 17:14-21; Lc. 9:37-43) 
\p  
\v 14 Matɨ́ꞌɨj u eꞌiréꞌene aꞌu mé éꞌaij éꞌeneꞌe ɨ́ seica ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, matɨ́ꞌɨj mi huaꞌuseíj mej jeíhua eꞌetiújseɨreꞌecaꞌa ɨ́ teɨte huáꞌa jamuan meꞌɨ́jna ɨ́ seica. Aꞌɨ́ɨme mú majta huaseíj ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa. Aꞌɨ́ mú miyen tiúꞌurihuaꞌuracaꞌa. Majta mú tɨ́n níniuꞌucacucaꞌa.  
\v 15 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, matɨ́ꞌɨj raaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, jeíhua mú huataújtemuaꞌave. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌuruáachejraa jemin mej mi raatateújteꞌen.  
\v 16 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni jɨ́n setiúꞌurihuaꞌu? 
\p  
\v 17 Aj pu i seɨ́j tɨ aꞌutéveecaꞌa huáꞌa tzajtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, yee nu ravéꞌeviꞌitɨ ɨ́ niyauj, tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌe. Aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu, aꞌɨ́ɨ pu caí ratáꞌaca tɨ huatáaniuni.  
\v 18 Aꞌiné jaꞌanáj tɨ naꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn tiyaaruꞌu rájviiviꞌi, ajta á yaꞌarájrɨeesin á chuaataꞌa. Ajta jeíhua áijjaamɨxcueꞌireꞌe áꞌayeꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ. Ajta ancuréꞌujcɨꞌɨmee ɨ́ rutamej jɨmeꞌe. Ajta huatécɨyaaxari nain japua ɨ́ ru tzajtaꞌa. Nuꞌuri huaꞌutáhuaviiriꞌi ɨ́ mej múꞌeetzi jamuan áꞌujujhuaꞌan mej raatamuáriteꞌen meꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu. Mɨ́ majta meꞌɨ́n, camu raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa muáꞌaraa. ―Yee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. 
\p  
\v 19 Aj puꞌi ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni tzaa secaí raayɨ́ꞌɨtɨ múꞌeen? ¿Ni secaí xɨ́ɨ téꞌatzaahuateꞌe? ¿Aꞌachúni puaꞌan nineꞌiraꞌa ruxeꞌeveꞌe nej aꞌamua jɨmeꞌe huáviicuaꞌireꞌen sej si huaruitɨejteꞌen? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Aj pu i ayén tíhuaꞌutaꞌaíjte tɨjɨ́n: 
\p ―Mé seꞌevéꞌeviꞌitɨchi mɨ paꞌarɨꞌɨ. 
\p  
\v 20 Aj mú mi áa yeꞌevéꞌeviꞌitɨ. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa ɨ́ paꞌarɨꞌɨ, tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huaseíj ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu raatécaꞌatzɨjxɨ ɨ́ paꞌarɨꞌɨ. Aj pu i aitáve á chuaataꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí pɨ́ tavaɨ́jtzixɨ́, áijjaamɨxcueꞌireꞌe. 
\p  
\v 21 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ táàtajraꞌan ɨ́ paꞌarɨꞌɨ tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌachúni ari áꞌatee tɨ ayén tíꞌiruure? 
\p Ajta aꞌɨ́ɨn táàtajraꞌan, ayén tiuꞌutaniú tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́j naꞌa tɨ páꞌarɨꞌɨstacaꞌa.  
\v 22 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa, jeíhua pu hui án yáꞌujɨ́puaa taij tzajtaꞌa, ajta á jaataꞌa tɨ́ꞌij raajéꞌica. Tɨ́ puaꞌa peraayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan pej tiráahuaateꞌen, táꞌancuꞌuvajxɨꞌɨ, pajta taatévaɨreꞌen. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna táàtajraꞌan. 
\p  
\v 23 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Naíjmiꞌi pu tíꞌirɨꞌɨri jemin ɨ́ tɨ téꞌatzaahuateꞌe. 
\p  
\v 24 Aj pu i aꞌɨ́ɨn táàtajraꞌan ɨ́ paꞌarɨꞌɨ ayén tiꞌihuaújyeinecaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Netéꞌatzaahuateꞌe inee. Naatévaɨreꞌe neatáꞌaj jaítzeꞌe téꞌantzaahuateꞌen. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 25 Aj mú mi ajteáxɨɨrecaꞌa jeíhua ɨ́ teɨte meruaachijméꞌe. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Jesús huaꞌuseíj, aj puꞌi raꞌajtéꞌaxɨ ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ paꞌarɨꞌɨ tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌee tiyaaruꞌu, pej caí huiteájnamua, pej caí atániuuve, ayée nu tíꞌimuaꞌaijteꞌe, pej raatátuaani mɨ paꞌarɨꞌɨ. Pecaj chéꞌe tzajtaꞌan uteáruꞌipicheꞌen. 
\p  
\v 26 Aj pu i huajíjhuacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu. Temuaꞌa pu tiraatécaꞌatzɨjxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ caꞌanín jɨmeꞌe. Aj puꞌi huirájraa ɨ́ tzajtaꞌan. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ paꞌarɨꞌɨ, áa puꞌu aucaꞌitɨ́ jáꞌaraa. Xɨee tɨ cuj huamɨ́ꞌɨ. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen tíꞌimuaꞌatzejcaꞌa ɨ́ teɨte tɨ nuꞌu huamɨ́ꞌɨ.  
\v 27 Mɨ́ ajtáꞌi caí capu. Jesús pu raꞌajvíꞌi muájcaꞌareꞌaraꞌan jetze. Aj puꞌi raꞌajjáj. Tɨ́ꞌɨj jí huatéechaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ paꞌarɨꞌɨ. Aj mú mi aꞌucɨ́jxɨ naíjmiꞌi. 
\p  
\v 28 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús chiꞌita uteájrupi, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi avíitzi jɨ́n tiraꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, miyen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n tecaí raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa taꞌaraa tej tiyen tiraatamuáriteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa? 
\p  
\v 29 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Seꞌej raatamuáriteꞌen seꞌɨ́jna tiyaaruꞌujraꞌa, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe sej raatéjhuauni ɨ́ Dios jemi, seajta rúꞌitziꞌiveꞌe. 
\s1 Jesús pu ajtahuaꞌa raataxájtacaꞌa tɨ nuꞌu huámɨꞌɨni 
\r (Mt. 17:22-23; Lc. 9:43-45) 
\p  
\v 30-31 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Aꞌuu mú aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa u Galilea. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa avíitzi jɨmeꞌe ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́j aꞌiné capu raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa mej ráamuaꞌaree ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌij jeeꞌin. Ayee pu tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa tɨ nuꞌu jaꞌatɨ́ jɨ́meꞌen tiuꞌutátuiireꞌesin aꞌɨ́jna tɨ ajta teáataꞌa jetze airáane aꞌɨ́ɨme jemi ɨ́ teteca. Aj mú nuꞌu mi raajéꞌicatan. Aru huaíca xɨca jetze pu huatarújsin, ruuri pu nuꞌu ajtahuaꞌa aꞌame. 
\p  
\v 32 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen, camu yaúꞌitɨée muáꞌaraa aꞌij tɨ tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa. Majta tíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa. Camu áꞌujcaꞌanejcaꞌa mej raatáhuavii tɨ huaꞌutáꞌixaateꞌen temuaꞌa naa eꞌehuauritɨéecan jɨmeꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios jemi 
\r (Mt. 18:1-5; Lc. 9:46-48) 
\p  
\v 33 Aꞌuu mú aꞌaráꞌa jáꞌahuaꞌa chajtaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Capernaúm. Matɨ́ꞌɨj mi chiꞌita aꞌuteájrupi. Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni aꞌij setiúꞌurihuaꞌuracaꞌa aꞌájna juye jetze? 
\p  
\v 34 Camu huataniú, aꞌiné metíꞌiteviꞌiraꞌacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiúꞌurihuaꞌuracaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨjɨ́n aꞌatani jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe aꞌame.  
\v 35 Aj pu i aꞌujyeíjxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌutajé ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén tiraꞌaráanajche tɨ aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌen tɨ jaítzeꞌe veꞌecán jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌen tɨ jaítzeꞌe cɨ́lieeneꞌecan jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa. Ruxeꞌeveꞌe tɨ huaꞌutévaɨreꞌen naíjmiꞌica ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 36 Aj pu i paꞌarɨꞌɨ aj auvíꞌitɨ. A jáꞌitaꞌa yaꞌutára aꞌu mej eꞌeréꞌetei ɨ́ seica. Aj pu i raꞌavéꞌevii ɨ́ muꞌúutzeꞌen. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p  
\v 37 ―Ayee pu tíꞌeen, jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa tɨ paꞌarɨꞌɨ jamuan huayeíjxɨꞌɨn, ajta ráachaꞌɨɨn neetzi jetze meꞌecan seɨj ɨ́ paꞌarɨꞌɨ tɨ́j aꞌíjna, aꞌɨ́jna téviraꞌa ajta pu nechaꞌɨj ineetzi. Ajta aꞌíin ɨ́ téviraꞌa, capu ineetzi naꞌa ancuréꞌeviꞌitɨ sino ajta pu raꞌancuréꞌeviꞌitɨ ɨ́ Dios, ɨ́ tɨ nejaꞌutaꞌítecaꞌa nej yé tanén. 
\s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ caí ta jemin niuu, aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu ajta téjmi jetze ajtémeꞌecan 
\r (Lc. 9:49-50; Mt. 10:42) 
\p  
\v 38 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, seɨj tu huaseíj tɨ huáꞌamuariteꞌecaꞌa aniúucajtzeꞌen jɨmeꞌe ɨ́ tiyaaruꞌu ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌecaꞌa ɨ́ teɨte. Aꞌiné capu áꞌucheꞌecaneꞌe ta jamuan, aꞌɨ́j tu jɨ́n raatáꞌijmɨijriꞌi tɨ caí ayén rɨjca. ―Yee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. 
\p  
\v 39 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Caxu siyen tíꞌiraꞌijmɨijra. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén rɨjca ɨ́ mej jɨ́n aꞌij tiraꞌutaseíjra, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ pu xaa áꞌucheꞌecaneꞌe aꞌame ne jamuan. Ajta aꞌɨ́ɨn, capu jaꞌanáj aꞌij puaꞌa tiꞌinexáata aꞌame.  
\v 40 Tɨ́ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ caí ta jemi niuu, aꞌɨ́ɨ pu xaa tavaɨreꞌe itejmi.  
\v 41 Ayee nu xaa neꞌu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn cɨ́j caj tejamuaatáꞌan ɨ́ jaj sej huayéꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej ne jamuan áꞌujujhuaꞌan, Dios pu xaa tiraatanájchiteꞌesin aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ tɨ caj aꞌɨ́ɨ japua cájveti tɨ puaꞌa autéꞌɨtzen ɨ́ Dios jemi 
\r (Mt. 18:6-9; Lc. 17:1-2) 
\p  
\v 42 Ajta ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Naꞌari puaꞌa jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ aꞌij puaꞌa tiruꞌutérɨiira ɨ́ paꞌarɨꞌɨ tɨ cɨ́lieen, tɨ ajta náꞌatzaahuateꞌe ineetzi tɨ́j aꞌíjna, jéꞌecan pu puaíjtzi tíchesin aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ japua. Capu ayén tirajpuaíjtzi áꞌameꞌencheꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ puaꞌa amuacaí mú raꞌacáviꞌireꞌen ɨ́ tetej seꞌuníjraꞌa tɨ veꞌée, majta áꞌiyen raꞌateájrɨeeni á jaataꞌa. 
\p  
\v 43 ’Matɨ́ꞌɨj auteáturan ɨ́ Dios jemi, seica mú miyen ru jetze teꞌujpuáꞌajteꞌe. Ayee nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa piyen jetzen tiruꞌujpuáꞌajteꞌen ɨ́ amuájcaꞌa peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, ayée pej huárɨni. Paraꞌantiveíjche ɨ́ amuájcaꞌa, pej pi seɨj panaꞌa jɨ́n aꞌuteáturan ɨ́ amuájcaꞌa aꞌájna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios, aꞌájna pej eꞌerúuri puaꞌamé jemin. Naꞌari pecáj piyen huárɨni, huaꞌapuaca pej jɨ́n aꞌuteáruti ɨ́ áꞌamuajcaꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa aꞌu pej antipuáꞌari, aꞌu tɨ caí éꞌerɨꞌɨri tɨ raꞌujéꞌica ɨ́ taij.  
\v 44 Aꞌuu mej caí éꞌecuiꞌini ɨ́ chuꞌinute ɨ́ mej muaatécɨꞌɨmee muáꞌajuꞌun. Capu ajta jaꞌanáj áꞌamɨꞌɨni ɨ́ taij. 
\p  
\v 45-46 ’Naꞌari tɨ puaꞌa piyen muaꞌa jetze tiruꞌujpuáꞌajteꞌen peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ muáꞌɨɨca ɨ́ pej auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ pu ajta muaatévaꞌɨre pej raꞌataveíjche pemɨ́jna muáꞌɨɨca. Jéꞌecan pu muaatévaꞌɨre pej múꞌee aꞌuteáturan seɨj jɨmeꞌe ɨ́ aꞌɨ́ɨca aꞌájna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios. Naꞌari tɨ puaꞌa pecáj piyen huárɨni, amée pepuꞌu aꞌumé aꞌu tɨ Dios áa muajáꞌujɨsin aꞌu tɨ áꞌataa. Capu timuaatévaꞌɨre pej huaꞌapuaca jɨ́n áꞌumeꞌen aꞌujna aꞌu tɨ caí jaꞌanáj éꞌerɨꞌɨri pej raꞌujéꞌica ɨ́ taij, aꞌájna aꞌu mej caí jaꞌanáj éꞌecuiꞌini ɨ́ chuꞌinute ɨ́ mej muaatécɨꞌɨmee. Capu ajta jaꞌanáj áꞌamɨꞌɨni ɨ́ taij. 
\p  
\v 47-48 ’Naꞌari tɨ puaꞌa múꞌee á jetze paruꞌujpuáꞌajteꞌen muaꞌa jɨ́ꞌɨ peꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, aitátɨchi. Jéꞌecan pu timuaatévaꞌɨre pej pi piyen aꞌuteárute seɨj jɨmeꞌe muaꞌa jɨ́ꞌɨ aꞌájna chajtaꞌa aꞌu tɨ teꞌáijta ɨ́ Dios. Mɨ́ ajta, capu tiꞌitɨ́ aꞌij timuaatévaꞌɨre pej huaꞌapuaca ájɨꞌɨsijméꞌe peꞌuun aꞌuteárute tɨ puaꞌa piyen éeneꞌen aꞌɨ́ɨ pu muajáꞌujɨsin aꞌujna tɨ áꞌataa, aꞌu mej caí jaꞌanáj éꞌecuiꞌini ɨ́ chuꞌinute mej muaatécɨꞌɨmee, ajta capu jaꞌanáj áꞌamɨꞌɨni ɨ́ taij. 
\p  
\v 49 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Naímiꞌi xu rajpuaíjtzi xáꞌajuꞌun, múꞌeen, mɨ sej ne jamuan áꞌujujhuaꞌan sej si siyen titeeteáturan temuaꞌa naa ɨ́ ru tzajtaꞌa.  
\v 50 Ayee pu tíꞌivaɨreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ unaj tɨ tiꞌitɨ́ tícacaren. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa huateáruꞌuna aꞌɨ́jna ɨ́ unaj tɨ́ꞌɨj rajxɨ́ꞌɨni ɨ́ taꞌancacá, aꞌiné auj tíꞌirɨꞌɨri tɨ́ꞌij ajtahuaꞌa ancacáa áꞌaraꞌani. Capu chéꞌe aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. Aꞌíjna i niuucari i nej jáꞌamuaꞌixaateꞌe, ayée pu cheꞌatá tíꞌivaɨreꞌe múꞌejmi tzajtaꞌa tɨ́j ɨ́ unaj. Chéꞌe aꞌíin amuájcacaren aꞌamua tzajtaꞌa tɨ ij rɨ́ꞌɨ amuáaruuren. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu titéꞌujmuajte ɨ́ ru tzajtaꞌa. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu seajta eꞌehuaújmuaꞌaraa rujɨ́ɨmuaꞌa senaꞌa. 
\c 10  
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej huataújtuaa ɨ́ mej naímiꞌi áꞌujujhuaꞌaneꞌe 
\r (Mt. 19:1-12; Lc. 16:18) 
\p  
\v 1 Jesús pu huirájraa aꞌujna u Capernaúm. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa Jerusalén. Ayuu pu pújmeꞌen áꞌucheꞌecaneꞌe aꞌu tɨ ɨ́ játeꞌana ayée huataújmuaꞌa tɨjɨ́n ɨ́ Jordán. Majtahuaꞌa mú tiújseɨj ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús. Ajta aꞌɨ́ɨ pu áꞌiyen aꞌutéjche tɨ tihuáꞌumuaꞌaten aꞌij tɨ ari tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa.  
\v 2 Aj mú mi seica eꞌiréꞌene. Fariseo mú pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́ɨme. Aꞌɨ́ɨ mú tíꞌiteseꞌecaꞌa mej miyen caꞌaníjraꞌa tiraatáꞌan tɨ ij autéꞌɨtzen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́j mú jɨ́n miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨ puaꞌa nuꞌu aꞌɨ́ɨn ayén tiꞌitáꞌaca tɨ jaꞌatɨ mé rúurɨeni ɨ́ ruꞌɨ́j.  
\v 3 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitáani amuaataꞌaíj aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan? 
\p  
\v 4 Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́ pu hui Moisés tiuꞌutáꞌa tɨ cuapée raatapíjteꞌen ɨ́ tɨ jɨ́n jaꞌatɨ́ mé rúurɨeni ɨ́ ruꞌɨ́j. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 5 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌij xu puaꞌa tirájteu ɨ́ ru tzajtaꞌa. Moisés pu tiuꞌutáꞌa tɨ jaꞌatɨ mé rúurɨeni ɨ́ ruꞌɨ́j. Aꞌɨ́ pu xaa ayén cuapée tiraatapíjteꞌen aru capu ayén tiraatáꞌa ruxɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe. Aꞌii puꞌu een jɨ́n ayén huarɨ́j aꞌɨ́jna aꞌiné ayée xu tíꞌijxeꞌeveꞌecaꞌa senaꞌa rujɨ́ɨmuaꞌa. 
\p  
\v 6 ’Mɨ́ ajta, tɨ́ꞌɨj Dios raatétaahuacaꞌa ɨ́ chaanaca te japuan yen seijreꞌe, “aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu aꞌɨ́ɨme huátaahuacaꞌa ɨ́ teáataꞌa jamuan ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa.”  
\v 7 “Aꞌɨ́j pu jɨ́n aꞌɨ́ɨn teáataꞌa mé huauuhuáꞌaxɨjsin ɨ́ ruvaújsimuaꞌa. Ruꞌɨ́j pu nuꞌu jamuan aꞌutevée aꞌame.  
\v 8 Matɨ́ꞌɨj mi miyen éeneꞌe muáꞌajuꞌun ɨ́ mej huaꞌapua, cumu seɨ́j puꞌu ɨ́ tevi.” Camu chéꞌe huaꞌapua, sino seɨ́j puꞌu. 
\p  
\v 9 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Dios pu ayén tiraataxájtacaꞌa tɨ seɨ́j naꞌa ɨ́ tevi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, capu ayén tiraavíjteꞌe sej siyen mé tihuaúuhuaꞌanan ɨ́ ruꞌɨ́jtaꞌamuaꞌa, cuapée sehuaꞌutapíiteꞌen ɨ́ rucɨ́naꞌastemuaꞌa. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe.  
\v 10 Matɨ́ꞌɨjtáhuaꞌa mi chiꞌita aꞌaꞌuteájrupi, majtáhuaꞌa mú miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cuapée tɨ jɨ́n jaꞌatɨ́ ruꞌɨ́j mé úurɨeeni.  
\v 11 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ruꞌɨ́j mé úurɨeeni, aꞌɨ́ɨ pu tíꞌijxanaꞌacɨraꞌa tɨ puaꞌa áꞌiyen seɨj teꞌencuréꞌeviꞌitɨ ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n auteáturaasin jemin ɨ́ ruꞌɨ́j ɨ́ tɨ mé rúujɨsin.  
\v 12 Naꞌari tɨ puaꞌa ꞌɨ́itaꞌa rucɨ́n mé úurɨeeni, aꞌɨ́ɨ pu ajta tíꞌijxanaꞌacɨraꞌa tɨ puaꞌa ajta áꞌiyen seɨj antéenaxca ɨ́ teáataꞌa. Aꞌɨ́ pu ajta auteáturaasin jemin ɨ́ rucɨ́n ɨ́ tɨ mé rúujɨsin. 
\s1 Jesús pu rɨ́ꞌɨ huaꞌuteájtuaa ɨ́ tɨꞌɨríi 
\r (Mt. 19:13-15; Lc. 18:15-17) 
\p  
\v 13 Matɨ́ꞌɨj mi tɨꞌɨríi ayauvíꞌitɨ́che ɨ́ Jesús tɨ́ꞌij huaꞌajtamuárɨꞌen. Aj mú mi meꞌɨ́n ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌɨ́ɨ mú huaꞌutáꞌijmɨijriꞌi ɨ́ tɨꞌɨríi mej nuꞌu caí huajaꞌuvéꞌeviꞌitɨ́jcareꞌen. 
\p  
\v 14 Tɨ́ꞌɨj Jesús huaꞌuseíj aꞌij mej yeꞌí rɨjcaa, aꞌɨ́ɨ pu huataniúꞌucacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Micheꞌe yéj huaveꞌeréꞌeneijteꞌen mɨ tɨꞌɨríi ineetzi jemi. Matɨ́j menaꞌa puaꞌamé ɨ́ mej áꞌujcaꞌane tɨ Dios tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen, naíjmiꞌi mú miyen eꞌen matɨ́j i tɨꞌɨríi. Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Caxu huáꞌijmɨijra.  
\v 15 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Naa pu huaꞌase mɨ tɨꞌɨríi tɨ tíhuaꞌutaꞌaíjteꞌen ɨ́ Dios. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ aꞌuteárute aꞌujna aꞌu tɨ Dios teꞌáijta, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén cheꞌatá naꞌa tíꞌiraxeꞌeveꞌe tɨ tiraataꞌaíjteꞌen ɨ́ Dios tɨ́j seɨj paꞌarɨꞌɨ, mɨ tɨ yee seijreꞌe. Naꞌari caí, capu jaꞌanáj aꞌuteáruti aꞌujna aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. 
\p  
\v 16 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús huaꞌancuréꞌeviꞌitɨ ɨ́ tɨꞌɨríi. Seexuꞌijméꞌen pu ancaújtɨsteajxɨ ɨ́ ru jetze. Ajta huaꞌavéꞌemuarɨꞌexɨ, aj puꞌi raatéjhuau ɨ́ Dios jemi tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn huáꞌuchaꞌɨɨn. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\s1 Temuaij tɨ chíjteaani pu tiuꞌutaxájtacaꞌa jamuan ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 19:16-30; Lc. 18:18-30) 
\p  
\v 17 Tɨ́ꞌɨj Jesús ari huiiraméꞌeca, seɨ́j pu aveꞌeréꞌene, temuaꞌa tɨꞌéechijraꞌa. Aj pu i títunutacaꞌa vejliꞌipuan ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, nee nu ramuaꞌaree pej rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij. ¿Tiꞌitájni aꞌij tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén tináacɨꞌɨti nej ruuri náꞌaraꞌani ɨ́ Dios jemi tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe matɨ́ꞌɨj aꞌitácɨɨne á chuaataꞌa ɨ́ mej meri huácuii? 
\p  
\v 18 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n piyen tíꞌinexa yee nej rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij? Seɨ́j puꞌu seijreꞌe tɨ rɨ́ꞌɨ tíꞌitevij. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Dios.  
\v 19 Múꞌee pej peri rúꞌumuaꞌaree aꞌij tɨ tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios. Ayee pej éeneꞌen: “Pecaj tíꞌixanaꞌacɨreꞌe.” Ajtahuaꞌa seɨj, ayén tɨjɨ́n: “Pecaj tíꞌitecuiꞌica.” Ajtahuaꞌa aꞌíjna tɨ ayén tɨjɨ́n: “Pecaj tíꞌinahuaꞌaj.” Ajta seɨ́j tɨ ayén tɨjɨ́n: “Pecaj jaꞌatɨ́ huaꞌitzi jɨ́n tiꞌixáateꞌe.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Pecaj jaꞌatɨ́ tzeɨ́jrajmuaꞌa.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Peráꞌatzaahuateꞌen aꞌatáàta, pajta aꞌanáàna.” Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ raataꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios. 
\p  
\v 20 Aj pu aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, jɨ́meꞌen ɨ́ pej pauchén raataxájtacaꞌa, nain nu jɨ́n téꞌaste i niuucari netɨ́j nenaꞌa tiuꞌuvéꞌese. 
\p  
\v 21 Tɨ́ꞌɨj raaseíj, rɨ́ꞌɨ pu teꞌutaújmuaꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj pu i ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tiꞌitɨ́ pu auj muáꞌaturaateꞌe pej caí xɨ jɨ́n teꞌaráꞌaste. Aricu. Nain tiuꞌutuáa ɨ́ pej tíꞌijchaꞌɨ́. Patáꞌaj huaꞌuréꞌeꞌaꞌateꞌen ɨ́ tumin ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. Tɨ́ puaꞌa piyen huárɨni, jeíhua pej raꞌancuréꞌasin aꞌujna jáꞌahuaꞌa u ta japua. Chíjteaani pej puꞌéeneꞌe puaꞌamé aꞌujna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios. Ajta patáꞌaj mú aꞌarájraꞌani pej pi neetzi jamuan áꞌucheꞌecaneꞌen. 
\p  
\v 22 Tɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari, tɨ́ꞌɨj i utéevatzɨ́ ɨ́ tzajtaꞌan. Huataújxɨeemɨste aꞌiné jeíhua pu tíꞌijchaꞌɨɨcaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. 
\p  
\v 23 Aj pu i Jesús ruhuáritaꞌa aꞌanéereajraa. Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―Temuaꞌa pu tihuaꞌamuárɨꞌeristeꞌe mej aꞌuteárute aꞌujna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios ɨ́ chíjteaani. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 24 Aj pu i utéevatzɨ́ ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ajtahuaꞌa ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Niyaujmuaꞌa, temuaꞌa pu tihuaꞌamuárɨꞌeristeꞌe ɨ́ mej jeíhua tíꞌijchaꞌɨɨ. Jeíhua pu huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe ɨ́ mej caj tíꞌijchaꞌɨɨ. Aꞌɨ́j pu jɨ́n muárɨꞌeri mej meꞌaun aꞌuteárute aꞌujna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios.  
\v 25 Capu xaa neꞌu ayén tíꞌimuarɨꞌeri tɨ amuájraꞌani cameeyuꞌu tiꞌitɨ́ pɨ́ꞌɨseꞌe jetze, tɨ́j tɨ puaꞌa chíjteaani tiuꞌutéseꞌen tɨ ruseɨ́j aꞌuteárute aꞌájna tɨ éꞌeseijreꞌe ɨ́ Dios. 
\p  
\v 26 Matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi, jéꞌecan mú aꞌij tiraꞌutánamuajriꞌi. Aj mú mi tiꞌitiúrihuaꞌuriꞌi rujɨ́ɨmuaꞌa. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa ayén tiꞌayajna, ¿aꞌii táꞌuj naꞌa tíꞌirɨꞌɨri tɨ jaꞌatɨ aꞌuun aꞌuteáturan ɨ́ Dios jemi? ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 27 Ajtahuaꞌa Jesús huaꞌuseíj. Ayen tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́ɨme jemi ɨ́ teteca, capu xaa aꞌij tíꞌirɨꞌɨri. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨ pu raayɨ́ꞌɨtɨ ɨ́ Dios. Nain jɨmeꞌe pu jemin tíꞌirɨꞌɨri. 
\p  
\v 28 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Pedro aꞌutéjche tɨ raatáꞌixaateꞌen. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¡Tavástaraꞌa, meꞌecui xaa!, nain tu teri tejáꞌurɨe ɨ́ tej tíꞌijchaꞌɨɨcaꞌa tej ti áꞌujujhuaꞌaneꞌen áꞌa jamuan. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. 
\p  
\v 29-30 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j jáꞌurɨeeni ineetzi jemi, naꞌari jemin ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n huaujjéjcuareꞌen ɨ́ Dios jemi, tiꞌitɨ́ tɨ naꞌa tɨ yáꞌurɨeeni, aꞌɨ́ɨ pu cheꞌatá naꞌa ancuréꞌasin tɨ́ꞌɨj auj ruuri íiyen chaanaca japua. Tɨ́ puaꞌa seɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ yáꞌurɨe, ayée pu cheꞌatá naꞌa raꞌancuréꞌasin aꞌachú cumu anxɨ́te tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij, tɨ puaꞌa chiꞌij, naꞌari rujaꞌatzimuá naꞌari rucuꞌutzimuá naꞌari rujúutzimuaꞌa. Ajta ayén huaꞌancuréꞌeviꞌitɨ ɨ́ ruteɨ́testemuaꞌa, aꞌɨ́ɨme rutáàta naꞌari runáàna nusu ruꞌɨ́j, naꞌari ruyaujmuaꞌa. Ajta pu raꞌancuréꞌasin ɨ́ chuej mej japuan vaujse ɨ́ teɨte. Nain pu teꞌancuréꞌasin. Ajta rajpuaíjtzi aꞌame. Aru capu amɨ́n aꞌij. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn aꞌuteárute aꞌujna Dios tɨ éꞌeseijreꞌe, Dios pu raatáꞌasin tɨ ruuri áꞌaraꞌani jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. 
\p  
\v 31 Ajta ayén tɨ jɨ́meꞌen yee: 
\p ―Memuꞌií ɨ́ mej vivejméꞌen jɨ́n títetateí íjii, aꞌɨ́ɨ mú cɨ́lieeneꞌen jɨ́n títetatéꞌe muáꞌajuꞌun. Majta muꞌiitɨ́ ɨ́ mej cɨ́lieeneꞌen jɨ́n títetateí íjii, aꞌɨ́ɨ mú vivejméꞌen jɨ́n títetatéꞌe muáꞌajuꞌun. Ayej xaa neꞌu téꞌeme. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\s1 Jesús pu ajtahuaꞌa raataxájtacaꞌa tɨ nuꞌu huámɨꞌɨni 
\r (Mt. 20:17-19; Lc. 18:31-34) 
\p  
\v 32 Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa ɨ́ Jesús, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. An mú aꞌucɨ́ jáꞌahuaꞌa Jerusalén. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu amuacaí huaméꞌecaa. Jeíhua mú rutemuaꞌaveꞌeca ɨ́ seica. Majta tíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa ɨ́ mej huáꞌa cujtaꞌa huajúꞌucaa. 
\p Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa Jesús huaꞌutajé rujɨ́ɨmuaꞌa. Aj pu i aꞌutéjche tɨ tihuaꞌutáꞌixaateꞌen aꞌij tɨ tiꞌitɨ́j raruuren.  
\v 33 Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Casiꞌi, xáanamuajriꞌi múꞌeen. Tuꞌuri áꞌujuꞌun aꞌánna Jerusalén. Seɨ́j pu tiuꞌutátuiireꞌesin ɨ́ nejɨ́meꞌe, i nej neajta teáataꞌa jetze airáane aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe teyujtaꞌa, ajta aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca. Aꞌɨ́ mú tiuꞌutáꞌasin mej neejéꞌica. Aj mú mi meꞌɨ́n tiuꞌutátuiireꞌesin aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan.  
\v 34 Matɨ́ꞌɨj mi naꞌaxɨeehuástiꞌira muáꞌajuꞌun, majta naatévajxɨꞌɨsin. Majta naatetzíꞌijmuaꞌaxɨꞌɨsin ɨ́ ne jetze. Majta neejéꞌicatan. Netɨ́ꞌɨj hui huámɨꞌɨni, huaíca xɨcaj tzajtaꞌa nu neajtahuaꞌa á aꞌitaméj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite. 
\s1 Aꞌɨ́ mú raatéjhuau aꞌij mej tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan 
\r (Mt. 20:20-28) 
\p  
\v 35 Aj mú mi ajteáxɨɨrecaꞌa Jesús jemi aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Aꞌii mú meꞌɨ́n púꞌeen yaújmuaꞌameꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Zebedeo. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, ayée tu tíꞌijxeꞌeveꞌe pej piyen huárɨni aꞌij tej yeꞌí timuaatáhuaviira. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 36 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné setíꞌijxeꞌeveꞌe nej niyen huárɨni múꞌejmi jɨmeꞌe? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 37 Aj mú mi miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ahuii, ayée tu tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze patɨ́ꞌɨj yatanéjsin pej titaataꞌaíjteꞌen íiyen chaanaca japua. Patáꞌaj taatáꞌan tej uhuaráꞌasixɨꞌɨn seɨ́j aꞌarɨꞌɨríntaꞌa, ajta seɨ́j áꞌutataꞌa. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 38 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌeen, caxu ramuaꞌaree aꞌij sei tiꞌitɨ́j éeneꞌe huauhuau. ¿Ni siyen ráꞌaviicuaꞌi sej rajpuaíjtzi xáꞌaraꞌani netɨ́j inee tirajpuaíjtzi naꞌame? ¿Naꞌari secaí ráꞌaviicuaꞌi ɨ́ teɨte mej aꞌij puaꞌa amuáaruuren múꞌejmi matɨ́j majta aꞌij puaꞌa tíꞌineruure ineetzi? ―Yee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ ɨ́ Jesus. 
\p  
\v 39 Aj mú mi miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Nétiꞌijtá neꞌu, ayée tu tiráꞌaviicuaꞌiran. 
\p Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Múꞌeen xu rajpuaíjtzi xáꞌajuꞌun netɨ́j tirajpuaíjtzi naꞌame inee. Ajta, múꞌejmi, aítzeꞌe mú aꞌij puaꞌa amuáaruuren matɨ́j aꞌij puaꞌa tíꞌineruuren ineetzi.  
\v 40 Mɨ́ ajta, canu neꞌɨ́jna jɨ́n antínmuaꞌaree nej amuaatáꞌan sej uhuaráꞌasixɨꞌɨn seɨ́j nejrɨꞌɨríntaꞌa, ajta seɨ́j neꞌúutataꞌa. Aꞌɨ́mej puꞌu cɨꞌɨti ɨ́ mej ayén huaújxɨꞌepɨꞌɨntariꞌiraꞌa. 
\p  
\v 41 Matɨ́ꞌɨj mi ráamuaꞌareeriꞌi ɨ́ seica ɨ́ mej tamuáamuataꞌa mej aráꞌase aꞌij mej yeꞌí tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Aj mú mi tiníniuꞌucacucaꞌa aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej huaꞌapua. 
\p  
\v 42 Aj pu i Jesús huaꞌutajé naíjmiꞌica. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Xuꞌuri ramuaꞌaree, múꞌeen, aꞌij mej yeꞌí rɨcɨ ɨ́ mej tíꞌitaꞌaijteꞌe nain chuéjraꞌa japua. Caꞌanín mú jɨ́n tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej vivéjme jɨ́n títetateí, aꞌɨ́ɨ mú huaꞌuꞌáijteꞌe aꞌij mej yeꞌí huárɨni ɨ́ seica. 
\p  
\v 43 ’Mɨ́ ajta, capu ayén téꞌeme múꞌejmi jemi. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ veꞌecán jɨ́n tiꞌitevée áꞌaraꞌani, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn cɨliéeneꞌe jɨ́n tiꞌitevée áꞌaraꞌani.  
\v 44 Ajta tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ raxɨ́ꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌen ɨ́ tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn huaꞌutévaɨreꞌen naíjmiꞌica ɨ́ seica. 
\p  
\v 45 ’Ayej cheꞌatá naꞌa tíꞌeen ineetzi jemi, inee i nej neajta teáataꞌa jetze airáane. Canu neꞌɨ́jna jɨ́n yé uvéꞌene mej mi naatévaɨreꞌen ineetzi, sino neatáꞌaj huaꞌutévaɨreꞌen muꞌiicáca ɨ́ teɨte. Ayee nu xaa een jɨ́n yé uvéꞌene nexɨ́ꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe neatáꞌaj huáꞌa japua huániuuni, neꞌaꞌɨjna jɨmeꞌe nej huámɨꞌɨni huáꞌa jetze meꞌecan. Netiraatanájchiteꞌen ɨ́ Dios ɨ́ tɨ jɨ́n aꞌɨ́ɨn huáꞌajijveꞌe ɨ́ mej jɨ́n áꞌapuaꞌaren ɨ́ teɨte. 
\s1 Jesús pu tiráahuaa aꞌɨ́jna ɨ́ Bartimeo tɨ arácuunicaꞌa 
\r (Mt. 20:29-34; Lc. 18:35-43) 
\p  
\v 46 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Jericó. Matɨ́ꞌɨj mi huiráacɨ meꞌújna. Puꞌuri huiiraméꞌeca aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, majta muꞌiitɨ́ ɨ́ teɨte. Aꞌuu pu seɨ́j jeꞌitécatii vejliꞌi juye jetze. Ayee pu ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Bartimeo. Yaujraꞌan pu púꞌeeneꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Timeo. Ajta arácuunicaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Bartimeo. Aꞌɨ́j pu vaɨ́riꞌira huáꞌahuaviiracaꞌa. 
\p  
\v 47 Tɨ́ꞌɨj i huáꞌunamuajriꞌi mej á vejliꞌi eꞌevéꞌejuꞌucaꞌa. Jɨ́meꞌen puꞌu huáꞌunamuajriꞌi, tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn taꞌarácun aꞌutéjche tɨ huajíjhua. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Jesús, mɨ pej íꞌihuaacɨxaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ tajtuhuan teecan ɨ́ David, náꞌancuꞌuvajxɨꞌɨ ineetzi. ―Ayee pu tiraatajé. 
\p  
\v 48 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, temuaꞌa mú tiraꞌajteáꞌajxɨ. Meraatáꞌijmɨijriꞌi tɨ́ꞌij caí ayén tíꞌijijhua. Ajta aꞌɨ́ɨn, jaítzeꞌe pu caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―Mɨ́ pej íꞌihuaacɨxaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan, náꞌancuꞌuvajxɨꞌɨ ineetzi. 
\p  
\v 49 Aj pu i Jesús aꞌutéechaxɨ. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Sericu, seꞌutáje. 
\p Aj mú mi yaꞌutajé. Ayee mú tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Huatéꞌacaꞌane ɨ́ áꞌa tzajtaꞌa. Ájchesi. Aꞌɨ́ pu muachuꞌeveꞌe ɨ́ Jesús. ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 50 Aj pu i aꞌɨ́ɨn aireújchuiriꞌi ɨ́ rucɨɨxu caꞌanín jɨmeꞌe. Tɨ́ꞌɨj jí ájtzucu. Aj pu i eꞌiréꞌene ɨ́ Jesús jemi.  
\v 51 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Jesús ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné petíꞌijxeꞌeveꞌe nej tiꞌitɨ́ aꞌij huáruuren múꞌeetzi jemi? 
\p Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ arácun tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, ayée nu tíꞌijxeꞌeveꞌe nej atáneere. 
\p  
\v 52 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Puꞌuri pejáꞌuraꞌani múꞌee. Petéꞌatzaahuateꞌe nej inee timuáahuaateꞌen. Aꞌɨ́j pej jɨ́n peri huarúj. 
\p Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiraataꞌixaa ɨ́ Jesús, aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ arácun, aj pu i atáneerecaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí, aꞌɨ́ɨ pu ɨ́ Jesús jamuan áꞌucheꞌecaneꞌe jáꞌaraa, aꞌu tɨ naꞌa tɨ huáyeꞌicaa. 
\c 11  
\s1 Jesús pu aꞌuun aꞌuteájrupi u Jerusalén 
\r (Mt. 21:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19) 
\p  
\v 1 Matɨ́ꞌɨj meri vejliꞌi meꞌánna autenéesimeꞌecaa u Jerusalén, aꞌúu mú aꞌatanéj aꞌu tɨ chájtaꞌajme tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Betfagé, ajta Betania. Aꞌuu pu éꞌechajtaꞌa jɨrí jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Aceituunajemi. Tɨ́ꞌɨj jí Jesús huaꞌapuaca huataꞌáitecaꞌa.  
\v 2 Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Sericu, setáꞌaj seꞌuun aꞌatanén aꞌájna vejliꞌi chajtaꞌa tɨ éꞌeseijreꞌe. Tɨ́ puaꞌa seri eꞌaráꞌasti, aꞌúu xu puuruꞌu éꞌeteuni tɨ caí xɨ jaꞌanáj jaꞌatɨ́ japuan avéꞌeca. Aꞌuu pu aꞌijtápiꞌihuá aꞌame. Setáꞌaj ráꞌijxɨjta, seajta mú yeꞌeráajan.  
\v 3 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén tejámuaataꞌíhuaꞌu yee: “¿Aꞌiné een jɨ́n seráꞌijxɨjta mɨ puuruꞌu?”, ayée xu tiraataꞌixaateꞌen yee: “Aꞌɨ́ pu raꞌucupadu ɨ́ tavástaraꞌa”, seajta siyen tiraataꞌixaateꞌen yee: “Seajtahuaꞌa xu caꞌanacan seraatátuiireꞌesin ɨ́ tɨ racɨi.” 
\p  
\v 4 Matɨ́ꞌɨj mi u áꞌujuꞌu. A mú puaꞌacɨé caaye jetze yáꞌuteu meꞌɨ́jna ɨ́ puuruꞌu. Aꞌuu pu aꞌijtápiꞌihuacaꞌa puéerta jetze. Matɨ́ꞌɨj mi raꞌijxɨ́jtacaꞌa. 
\p  
\v 5 Seica mú meꞌuun aꞌutéꞌuucaꞌa aꞌujna. Aꞌɨ́ mú tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni aꞌij seruure? ¿Aꞌiné een jɨ́n seráꞌijxɨjta mɨ puuruꞌu? 
\p  
\v 6 Ayee mú tihuaꞌutáꞌixaa aꞌij tɨ yeꞌí Jesús tihuaꞌutáꞌixaa. Majta meꞌɨ́n ɨ́ seica, aꞌɨ́ɨ mú huaꞌutáꞌa mej raꞌanján.  
\v 7 Matɨ́ꞌɨj mi yaꞌujáj ɨ́ Jesús jemi aꞌɨ́jna ɨ́ puuruꞌu. Metiraꞌitéꞌitajte rucɨɨxu jɨmeꞌe. Tɨ́ꞌɨj jí avéꞌeyeijxɨ ɨ́ Jesús ɨ́ puuruꞌu japua.  
\v 8 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, jeíhua mú cɨ́ɨxuri teꞌepíijraa juye jetze. Majta seica piꞌista teꞌentiveíchixɨꞌɨ, aꞌɨ́j mú majta aꞌupíijraa aꞌájna juye jetze. 
\p  
\v 9 Majta meꞌɨ́n mej amuaatéꞌee muaajúꞌucaa, aꞌɨ́ɨ mú autéjhuii mej huajíjhua, majta meꞌɨ́n ɨ́ mej huajúꞌucaa cujtaꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Yee mú tíꞌijijhuacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Puꞌuri iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Chéꞌe Dios ráaveꞌesi aꞌíjna tɨ yevéꞌeme niuucajtzeꞌen ɨ́ tavástaraꞌa.  
\v 10 Puꞌuri iꞌi xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Chéꞌe Dios ráaveꞌesi temuaꞌa naa, aꞌíjna tɨ á yevéꞌeme tɨ́ꞌij tiuꞌutaꞌaíjta tɨ́j ajmíꞌi tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ tahuáacɨxaꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan. Ajta hui meꞌɨ́n ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, michéꞌe miyen tiraataxáj yee temuaꞌa pu íꞌixɨꞌepɨꞌɨn. ―Yee mú mi tiuꞌutaxájtacaꞌa, aꞌujna caaye jetze. 
\p  
\v 11 Tɨ́ꞌɨj i Jesús aꞌuteájrupi aꞌánna Jerusalén. Ajta áꞌiyen aꞌaꞌuteájrupi aꞌujna teyujtaꞌa. Tɨ́ꞌɨj tiuꞌuséij nainjapua, tɨ́ꞌɨjí áꞌuraa, majta ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Puꞌuri téchuijxarijmeꞌeca, matɨ́ꞌɨj mi meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna Betania. 
\s1 Jesús pu aꞌij puaꞌa tiraateájtuaa ɨ́ huaréj tɨ caí tacaꞌa 
\r (Mt. 21:18-19) 
\p  
\v 12 Yee ruijmuaꞌa yee majta u eꞌeráacɨ aꞌujna Betania. Puꞌuri íꞌicuatacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.  
\v 13 Tɨ́ꞌɨj i aꞌɨ́ɨn huaréj piꞌista huaseíj tɨ aꞌɨmuá aꞌatáveecaꞌa. Jeíhua pu téxamuaꞌi. Tɨ́ꞌɨj jí u áꞌume tɨ́ꞌij raaseíj tɨ puaꞌa tacaꞌa. Mɨ́ ajtáꞌi caí, capu tacaꞌacaa. Aꞌɨ́ puꞌu, xamuaꞌiraꞌan seijreꞌecaꞌa aꞌiné capu aꞌájna pɨ́tíꞌirijcaa tɨ́j puaꞌa taaca.  
\v 14 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ huaréj, tɨjɨ́n: 
\p ―Capu chéꞌe jaꞌatɨ́ mú aꞌuvéꞌeméꞌe aꞌame tɨ ráacuaꞌani mɨ áꞌatacaꞌi. ―Yee pu tiraataꞌixaa. 
\p Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej áꞌujujhuaꞌaneꞌe ɨ́ Jesús jamuan, aꞌɨ́j mú ráanajmuajriꞌi aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa. Matɨ́ꞌɨjtá mi aꞌucɨ́j. 
\s1 Jesús pu raajéjcuare ɨ́ teyuu tɨ seijreꞌecaꞌa 
\r (Mt. 21:12-17; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22) 
\p  
\v 15 Aꞌuun mú aꞌaráꞌa aꞌánna Jerusalén. Tɨ́ꞌɨjtaꞌi aꞌɨ́ɨn Jesús aꞌaꞌuteájrupi aꞌujna teyujtaꞌa. Ajta aꞌutéjche tɨ huaꞌirámuariteꞌen ɨ́ mej meꞌuun teꞌutuꞌaca, ajta ɨ́ mej meꞌuun titeꞌunanáave. Temuaꞌa pu teꞌijhuáꞌaxɨjxɨ ɨ́ tihuáꞌameesa ɨ́ mej tumin jetzen tihuáꞌapuataꞌatiꞌiraca, ajta aꞌu mej cucuiꞌise eꞌetuꞌaracareꞌe.  
\v 16 Ajta caí huaꞌutáꞌa tɨ jaꞌatɨ tiꞌitɨ́ aútɨsimeꞌen á jáꞌitaꞌa teyujtaꞌa.  
\v 17 Ajta áꞌiyen tihuáꞌamuaꞌateajraa, ayén tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni caí ayén téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨ ayén tiraataxájtacaꞌa ɨ́ Dios tɨjɨ́n: “Ayee pu nuꞌu tejaꞌarajtehuaá aꞌame ɨ́ chiꞌiraꞌan tɨjɨ́n chiꞌij mej tzajtaꞌan rɨ́ꞌɨ tiratáꞌaca ɨ́ Dios ɨ́ mej curéꞌecɨꞌɨca nain japua ɨ́ chuej tɨ seijreꞌe”? Mɨ́ ajta, capu aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌivaɨreꞌe. Ayee xu ráaruu ɨ́ chiꞌij tɨ́j teástaꞌa aꞌu mej aꞌiráatei ɨ́ nahuaꞌari. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 18 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, naíjmiꞌi mú aꞌij tiraꞌutaseíj aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ yeꞌí tihuáꞌamuaꞌate. Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej teꞌáijta teyujtaꞌa, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, aꞌɨ́ɨ mú rátziɨɨneꞌecaꞌa matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi aꞌij tɨ yeꞌí tihuaꞌumuáꞌate. Aj mú mi ráahuau aꞌij mej yeꞌí huárɨni mej mi raajéꞌica meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.  
\v 19 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, tɨ́ꞌɨj huatétɨcaꞌareꞌecaꞌa, aj puꞌi huirájraa aꞌujna chajtaꞌa, majta ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen. 
\s1 Huateáhuaa aꞌɨ́jna ɨ́ huaréj 
\r (Mt. 21:20-22) 
\p  
\v 20 Yee ruijmuaꞌateꞌe yee, tɨ́ꞌɨj huateapuáꞌarecaꞌa, aꞌúu mú aꞌuréꞌene aꞌutɨ́ aꞌatáveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ huaréj. Puꞌuri temuaꞌa tíꞌihuachicaꞌa nainjapua, ajta téteꞌɨmua ɨ́ runáanaꞌa jetze huateáhuaa.  
\v 21 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn ɨ́ Pedro raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ een jɨ́n huateáhuaa. Aj pu i ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, casiꞌi. Puꞌuri temuaꞌa tiꞌihuáchi mɨ huaréj pej aꞌij puaꞌa tiraateájtuaa. 
\p  
\v 22 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe sej ráꞌatzaahuateꞌen ɨ́ Dios. 
\p  
\v 23 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu xaa neꞌu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Ayej tiꞌayajna tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ téꞌatzaahuateꞌe ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨ ayén teꞌaráꞌasti aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tiráꞌamitɨejteꞌe, ayée pu téꞌeme. Naꞌari, tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén tiraataꞌaíjteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ jɨrí tɨjɨ́n: “Tíchesi, ateáruti mé jaataꞌa aꞌájna jáꞌahuaꞌa el mar”, ayée puꞌi rɨni, rɨꞌɨrí. Naꞌari caí, tɨ puaꞌa utévatziɨn ɨ́ tzajtaꞌan aꞌíjna i muáꞌariiraꞌa tɨjɨ́n: “Ayej neꞌase capu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri”, capu ayén téꞌeme tɨ ayén huárɨni. 
\p  
\v 24 ’Aꞌɨ́j nu jɨ́n, niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Aꞌij sej yeꞌí tiraatáhuaucu ɨ́ Dios jemi, tɨ puaꞌa siyen téꞌatzaahuateꞌe sej si raꞌancuréꞌasin, ayée pu téꞌeme, tiꞌitɨ́ sej aꞌij tiuꞌutáhuausin.  
\v 25 Ajta, patɨ́ꞌɨj raatéjhuauni ɨ́ Dios jemi, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ auteáturan múꞌeetzi jemi, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe pej tiraatáꞌuuniꞌi. Tɨ́ puaꞌa piyen huárɨni, aꞌɨ́ɨn ɨ́ ayáꞌupua tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe u ta japua, aꞌɨ́ɨ pu timuaatáꞌuuniꞌira múꞌeetzi nain jɨmeꞌe ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin.  
\v 26 Naꞌari tɨ puaꞌa pej caí tiraatáꞌuuniꞌi ɨ́ tɨ á jemin auteájturaa, capu ajta timuaatáꞌuuniꞌira ɨ́ Dios ɨ́ pej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ tɨ jɨ́n antiújmuaꞌaree aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 21:23-27; Lc. 20:1-8) 
\p  
\v 27 Aj mú mi majtáhuaꞌa u Jerusalén áꞌujuꞌun. Aj pu i Jesús aꞌuun vejliꞌi áꞌucheꞌecaneꞌecaꞌa teyujtaꞌa matɨ́ꞌɨj seica á eꞌiréꞌene. Aꞌɨ́ mú púꞌeen ɨ́ mej teꞌáijta teyujtaꞌa, majta ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, majta seica vaujsi.  
\v 28 Aj mú mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitájni jɨ́n petiꞌitéjvee pej pi piyen rɨcɨ? ¿Aꞌataani ayén tímuaataꞌaíj pej pi piyen rɨjca? 
\p  
\v 29 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Neajta nu inee seɨj tejámuaataꞌíhuaꞌura. Tɨ́ puaꞌa senaatáꞌixaateꞌen seꞌíjna, aj nu ni amuaatáꞌixaateꞌesin tiꞌitɨ́ ɨ́ nej jɨ́n tiꞌitéjvee nej ni niyen rɨcɨ.  
\v 30 ¿Aꞌataani raatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Juan tɨ́ꞌij huáꞌumuaɨꞌɨhua ɨ́ teɨte? ¿Ni Dios, caꞌɨ́n mɨ teteca? Xaatániuuchi. 
\p  
\v 31 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌuteájhui mej rujɨ́ɨmuaꞌa tiꞌihuaúrihuaꞌu. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa tiyen tiraataꞌixaateꞌen yee: “Dios pu yaꞌutaꞌítecaꞌa”, ayée pu titaatáꞌixaateꞌesin yee: “¿Aꞌiné een jɨ́n tecaí ráꞌatzaahuateꞌe aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna?”  
\v 32 Mɨ́ ajta, capu hui rɨꞌɨrí tej tiyen tiraataꞌixaateꞌen yee: “Teteca mú yaꞌutaꞌítecaꞌa.” 
\p Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme, aꞌiné muꞌuri ramuaꞌareerecaꞌa mej naíjmiꞌi miyen ráꞌatzaahuateꞌecaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ Juan tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Aꞌɨ́j mú jɨ́n huáꞌatziɨɨneꞌecaꞌa ɨ́ teɨte.  
\v 33 Aꞌɨ́j mú mi jɨ́n miyen tiraataꞌixaa meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Catu hui ramuaꞌaree. 
\p Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Canu neajta nee tejámuaatáꞌixaateꞌesin ɨ́ nej jɨ́n tiꞌitéjvee nej ni niyen rɨcɨ. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\c 12  
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca, ɨ́ mej majta aꞌij puaꞌa huarɨ́j 
\r (Mt. 21:33-46; Lc. 20:9-19) 
\p  
\v 1 Ajta áꞌiyen aꞌutéjche ɨ́ Jesús tɨ tihuaꞌutáꞌixaateꞌen seɨj jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌatɨ́ tɨ yee ráahuii ɨ́ uuva cɨyeꞌe. Tejcuáa pu nuꞌu jɨ́n raaréꞌana. Aj pu i tiꞌitɨ́ huatétaahuacaꞌa tɨ jɨ́n raajáꞌaraꞌapeꞌen ɨ́ uuva. Ajta tiꞌitɨ́ ájtaahuacaꞌa ájteeviꞌi, ɨ́ mej japuan utiúu huaꞌíxɨꞌereꞌen ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca. 
\p ’Tɨ́ꞌɨj jí ayén huarɨ́j, seica pu huatániɨjte ɨ́ chuej mej mi tiraanájchiteꞌen cɨ́j caj. Aj pu i áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ seica chuéjraꞌa japua. 
\p  
\v 2 ’Tɨ́ꞌɨj nuꞌu aꞌájna tejaꞌuréꞌene jaꞌanáj mej puaꞌa rajuꞌuraca aꞌɨ́jna ɨ́ uuva, seɨj pu huataꞌáitecaꞌa tɨ i huaꞌutáhuavii aꞌachú tɨ racɨ́ꞌɨcɨpua aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ.  
\v 3 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca, aꞌɨ́ɨ mú yeehui rajvíꞌi aꞌɨ́jna tɨ tiuꞌutaꞌaíjtiꞌire. Temuaꞌa mú tiraatéevajxɨ. Ayee muꞌu tiraataꞌítecaꞌa. Camu tiꞌitɨ́ raatáꞌa. 
\p  
\v 4 ’Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ áꞌareꞌaraꞌan púꞌeen ɨ́ chuej, ajtahuaꞌa pu seɨj huataꞌáitecaꞌa. Majta mú meꞌɨ́n huateátuꞌasixɨ tetej jɨmeꞌe. Matɨ́ꞌɨj mi temuaꞌa tiraꞌaváꞌatuꞌa ɨ́ muꞌúuraꞌan jetze. Majta temuaꞌa aꞌij puaꞌa tiraꞌajteáꞌajxɨ.  
\v 5 Ajtahuaꞌa nuꞌu seɨj huataꞌáitecaꞌa. Majta mú amɨ́n temuaꞌa tiuꞌujéꞌica. Aꞌatzu ayée teuuméꞌeca. Ajtahuaꞌa seica huataꞌáitecaꞌa. Seica mú huatéevajxɨ, majta seica huácuii. Ayee mú huáꞌuruu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca. 
\p  
\v 6 ’Aúcheꞌe pu yeehui seɨ́j turaacaꞌa. Yaujraꞌan nuꞌu aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Jeíhua pu huápɨꞌɨ raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa. Ayee pu tíꞌimuaꞌatzejcaꞌa ayén tɨjɨ́n: “Ayej neꞌase yeehui meráꞌantzaahuateꞌesin, meꞌɨ́jna.” Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn huataꞌítecaꞌa. 
\p  
\v 7 ’Mɨ́ ajta, capu ayén teꞌirájraa. Ayee mú tiꞌihuaúꞌixaa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca. Miyen tɨjɨ́n: “Aꞌi pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ nain tíꞌijcɨꞌɨti. Cheꞌeré, tichéꞌe yeehui raajéꞌica, tɨ́ꞌij téjmi taꞌáa áꞌaraꞌani.” Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa.  
\v 8 Aj mú mi rajvíꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ yaujraꞌan. Matɨ́ꞌɨj mi raajéꞌica. Aj mú mi ruꞌirájrɨe á puaꞌacɨé aꞌɨ́jna ɨ́ mej raajéꞌica. Yee pu tihuáꞌuruu. Antipuáꞌarecaꞌa icu. 
\p  
\v 9 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌíjna i niuucarijraꞌa jetze tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe? ¿Aꞌiné tiꞌitɨ́j ruuren aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ áꞌareꞌaraꞌan puꞌeeneꞌe ɨ́ uuva? Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Aꞌɨ́ pu mú aꞌuvéꞌeméꞌe aꞌame. Tɨ́ꞌɨj jí huáꞌacuiꞌini ɨ́ mej tíꞌimɨjhuacareꞌe aꞌájna. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ chuej, aꞌɨ́ɨ pu seica huatapuaíjveꞌesin. Ayej xaa neꞌu téꞌeme. 
\p  
\v 10 ’¿Ni secaí jaꞌanáj raꞌujíjve ɨ́ yuꞌuxari jetze seꞌíjna i niuucari tɨ ayén aꞌɨ́jna jɨ́n ráꞌaxa? Ayen tɨjɨ́n: 
\q1 Aꞌíjna ɨ́ tetej ɨ́ mej ayaúuhuaꞌaxɨ 
\q2 ɨ́ mej chiꞌij taꞌahuaca, 
\q1 ayée pu teꞌirájraa tɨ aꞌɨ́ɨn puꞌéeneꞌe jáꞌaraa 
\q2 tɨ iꞌi esquineero. 
\q1  
\v 11 Ayee pu ráaruu ɨ́ tavástaraꞌa, 
\q2 ɨ́ tɨ jaítzeꞌe íꞌixɨꞌepɨꞌɨn. 
\q1 Rɨ́ꞌɨ pu teꞌutéevatzɨ ɨ́ tatzajtaꞌa. 
\p  
\v 12 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte ɨ́ mej teꞌáijta u teyujtaꞌa, majta ɨ́ seica, aꞌij pu puaꞌa huáꞌuruu aꞌij tɨ tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ayén huaꞌaj jɨmeꞌe tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. Aj mú mi raatatése mej raatéeviꞌi, mej mi raꞌiteáanan. Mɨ́ majta, camu miyen ráaruu. Mehuáꞌatziɨɨneꞌecaꞌa ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j mú jɨ́n raatátuaa. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej huáꞌajiꞌiveꞌecaa 
\r (Mt. 22:15-22; Lc. 20:20-26) 
\p  
\v 13 Matɨ́ꞌɨj mi seica huataꞌáitecaꞌa mej mi tiuꞌuxáj jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Fariseo mú pɨ́rɨcɨ, majta seica ɨ́ mej jetzen ajtémeꞌecan aꞌɨ́jna ɨ́ Heródes. Aꞌɨ́ mú raatatése mej caꞌaníjraꞌa raatáꞌan tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn autéꞌɨtzen niuucari jɨmeꞌe tɨ tiuꞌutaxáj, mej mi raatéehuaꞌita.  
\v 14 Matɨ́ꞌɨj mi eꞌiréꞌene, miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, aꞌij tu muaꞌaree pej tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe tíꞌixaxaꞌa. Capu á jetze ruxeꞌeveꞌe aꞌij mej yeꞌí tíꞌixaxaꞌa ɨ́ teɨte. Múꞌee pej caí titeꞌajáahuateꞌe sino ayée pej tíꞌimuaꞌata puáꞌayeꞌi tzáahuatiꞌiraꞌa jɨmeꞌe aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Tichéꞌe seɨj muaataꞌíhuaꞌu. ¿Ni qui xɨ́ꞌepɨꞌɨn tej tiuꞌunajchitáa aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌitajijveꞌe aꞌɨ́jna tɨ tíꞌitaꞌaijteꞌe tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n César? ¿Ni qui tetiuꞌunájchitáa caꞌɨ́n tecaí? ―Yee mú tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi. 
\p  
\v 15 Mɨ́ ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu ramuaꞌareerecaꞌa mej caí jéꞌiyecan jɨ́n tíꞌiraꞌihuaꞌuracaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné sej si siyen tíꞌineteseꞌe sej naateeviꞌi niuucari jɨmeꞌe? Seɨj mɨ tumin mé senejeꞌeveꞌɨ́ꞌiteꞌe. Nichéꞌe raꞌuseíj. 
\p  
\v 16 Matɨ́ꞌɨj mi yeꞌeveꞌɨ́ꞌite. Tɨ́ꞌɨj raꞌuseíj, tɨ́ꞌɨj jí ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataani néerimeꞌaraꞌan aꞌaseijreꞌe? ¿Aꞌiné ántehuaa ɨ́ tɨ áꞌayuꞌusiꞌi? 
\p Aj mú mi miyen tiuꞌutaniú tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ tíꞌitaꞌaijteꞌe, aꞌɨ́jna tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n César. 
\p  
\v 17 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee xu seꞌɨ́jna jɨ́n huárɨni. Setáꞌaj raatáꞌan seꞌɨ́jna tɨ tíꞌitaꞌaijteꞌe tiꞌitɨ́j tɨ racɨ́ꞌɨcɨpua. Seajta siyen tiraatáꞌan ɨ́ Dios tiꞌitɨ́ tɨ ajta ayén tíꞌijcɨpua. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p Majta meꞌɨ́n, temuaꞌa mú titeeteújtzaahua meꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\s1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mej jetzen huatarún ɨ́ mɨꞌɨchite 
\r (Mt. 22:23-33; Lc. 20:27-40) 
\p  
\v 18 Matɨ́ꞌɨj mi seica á eꞌiréꞌene ɨ́ mej miyen ánteꞌarua tɨjɨ́n Saduceo. Aꞌii mú miyen tíꞌixaxaꞌa mej nuꞌu caí chéꞌe huatarújsin ɨ́ mej meri huácuii. Seɨj mú jɨ́n niuucari tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesus.  
\v 19 Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, ayée pu tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés. Tɨ́ puaꞌa nuꞌu jaꞌatɨ́ neɨche, tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨ caí títɨꞌɨríjmuaꞌa huámɨꞌɨni, ruxeꞌeveꞌe nuꞌu tɨ ihuáareꞌaraꞌan raꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́jna tɨ ratéviꞌitɨneꞌe ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ. Ajta ayén ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn tiyaúumuaꞌa áꞌaraꞌani aꞌɨ́jna jetze meꞌecan ɨ́ tɨ huamɨ́ꞌɨ. 
\p  
\v 20 ’Ayee puꞌu nuꞌu tiujuꞌurɨ́j. Muaꞌaráhuaꞌapua mú aráꞌasecaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej ruꞌihuaamuaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn tɨ vástaꞌa huaténeꞌɨchecaꞌa. Capúu xɨ títɨꞌɨríjmuaꞌa huamɨ́ꞌɨ aꞌɨ́jna tɨ iꞌivastaꞌa.  
\v 21 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn tɨ raꞌitéꞌase, aꞌɨ́ɨ pu raꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́jna tɨ ratéviꞌitɨ́néꞌe aꞌɨ́jna tɨ huamɨ́ꞌɨ. Ajta aꞌɨ́jna juutzeájraꞌan ajta pu huamɨ́ꞌɨ. Capu ajta títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa. Ajtahuaꞌa seɨ́j juutzeájraꞌan raꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Ayee pu cheꞌatá naꞌa huarɨ́j. Ajta pu huamɨ́ꞌɨ. Capu ajta títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa. 
\p  
\v 22 ’Ayee pu cheꞌatá naꞌa tihuáꞌuruu naíjmiꞌica ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌasecaꞌa ɨ́ ruꞌihuaamuaꞌa. Capu jaꞌatɨ́ títɨꞌɨríjmuaꞌa jáꞌaraa. Tɨ́ꞌɨjtaꞌi nuꞌu huamɨ́ꞌɨ ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa.  
\v 23 ¿Aꞌiquí téꞌeme matɨ́ꞌɨj aꞌitácɨɨne aꞌu mej eꞌevéꞌenamiꞌi ɨ́ mej huácuii? Naíjmiꞌi mú huácuii ɨ́ mej ratéviꞌitɨneꞌe. ¿Aꞌataani ɨ́raꞌaraꞌan puꞌéeneꞌe aꞌame aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze matɨ́ꞌɨj huatarún? 
\p  
\v 24 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Múꞌeen xu caí ramuaꞌaree aꞌij tɨ téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa ɨ́ yuꞌuxari jetze. Seajta caí ramuaꞌaree aꞌij tɨ rɨcɨ ɨ́ Dios ɨ́ rumuárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan jɨmeꞌe. Aꞌɨ́j xu jɨ́n, múꞌeen seteꞌuteújxua jeíhua huápɨꞌɨ. 
\p  
\v 25 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Matɨ́ꞌɨj huatarún ɨ́ mej huácuii, camu chéꞌe néjneꞌɨche muáꞌajuꞌun. Majta ɨ́ ꞌuuca, camu majta viɨ́che muáꞌajuꞌu. Ayee muꞌu éeneꞌe muáꞌajuꞌu matɨ́j eꞌen ɨ́ xɨéjniuꞌucari ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe aꞌujna ta japua. 
\p  
\v 26 ’Aꞌɨ́jna jetze ɨ́ xɨcájraꞌa mej jetzen aꞌitajúꞌun ɨ́ mej huácuii, ayée nu aꞌatzu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. ¿Ni secaí jaꞌanáj raꞌujíjve aꞌɨ́jna yuꞌuxari jetze tɨ raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan aꞌij tɨ téꞌaxa ɨ́ niuucari tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Moisés tuꞌupi huaseíj tɨ vivéj, tɨ ajta teátaasimeꞌe? Aꞌɨ́ pu jetzen Dios raatajé. Ayen tɨjɨ́n: “Nee nu naúcheꞌe huáꞌa Dios púꞌeen ɨ́ mej áꞌamuayaaxustemuaꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Abraham, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Isaac, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo.” 
\p  
\v 27 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Dios aꞌɨ́mej jɨmeꞌe ɨ́ mej meri huácuii. Tihuaúꞌixaa cumu mej mauj ruuri. Tɨ́ puaꞌa mecaí chéꞌe rúuricajcheꞌe jemin ɨ́ Dios, capu huáꞌa Dios áꞌameꞌencheꞌe. ―Ayee pu Jesús tihuaꞌutáꞌixaa. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n teꞌáijta tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe 
\r (Mt. 22:34-40) 
\p  
\v 28 Seɨ́j pu ajta aꞌaráꞌa ɨ́ tɨ téꞌeyuꞌuxaca yuꞌuxari jetze. Huaꞌunamuajriꞌi aꞌij mej yeꞌí tíꞌiruixaateꞌecaꞌa. Raꞌaranájchecaꞌa aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌuxájtacaꞌa ɨ́ Jesús. Aj pu i ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Tiꞌitáani niuucarijraꞌa jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe ɨ́ tɨ raaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan? ―Yee puꞌu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna tɨ téꞌeyuꞌuxaca ɨ́ yuꞌuxari jetze. 
\p  
\v 29 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌi pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe caí méèj seɨj ɨ́ niuucari, tɨ ayén een: “Xaanamuajriꞌi mɨ sej íiyen huachéjme aꞌíjna chuéjraꞌa japua yú Israél. Aꞌíjna tɨ taꞌivástaraꞌa, ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu seɨ́j naꞌa púꞌeen.  
\v 30 Ayee pu nuꞌu tiúꞌujxeꞌeveꞌe pej rɨ́ꞌɨ tiraateájtuaani aꞌatzajtaꞌa ɨ́ Dios jemi, nain pej jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraateájtuaani, áꞌaxeꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe, pajta áꞌamuaꞌareereꞌe jɨmeꞌe, pajta nain ɨ́ aꞌacaꞌaníjraꞌa, pajta ɨ́ áꞌaxɨejniuꞌuca jɨmeꞌe.” Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari tɨ jaítzeꞌe ruxeꞌeveꞌe.  
\v 31 Ajta ɨ́ niuucari tɨ raꞌitéꞌase, ayej cheꞌatá naꞌa tɨ́n een. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ tɨ jɨ́meꞌen raxa yee: “Patáꞌaj piyen cheꞌatá penaꞌa rɨ́ꞌɨ tirájchaꞌɨ́ɨ ɨ́ axɨ́ꞌej tevi patɨ́j aseɨ́j.” Capu méèj niuucari tɨ ayén jaítzeꞌe tiúꞌujxeꞌeveꞌe caí aꞌíjna i niuucari ɨ́ tɨ tíꞌihuaꞌapua. 
\p  
\v 32 Aj pu i aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ téꞌeyuꞌuxaca ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, temuaꞌa pej naa xɨ́ꞌepɨꞌɨn tiraataxájtacaꞌa. Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna patɨ́j pauchén tiraataxájtacaꞌa. Seɨ́j puꞌu i Dios. Camu muꞌíi.  
\v 33 Ajta pu tíꞌivaɨreꞌe tɨ puaꞌa rɨ́ꞌɨ petiraateájtuaani ɨ́ Dios jemi nain jɨmeꞌe ɨ́ aꞌatzajtaꞌa, pajta ɨ́ áꞌaxeꞌeviꞌiraꞌa jɨmeꞌe, pajta áꞌamuaꞌareereꞌe jɨ́meꞌen. 
\p ’Ayen cheꞌatá naꞌa tíꞌivaɨreꞌe pej rɨ́ꞌɨ tirájchaꞌɨɨ axɨ́ꞌej tevi patɨ́j aseɨ́j. Jeíhua pu hui tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ teꞌaráꞌasten aꞌíjna jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ tíꞌihuaꞌapua. Jaítzeꞌe pu tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi aꞌíjna caí tɨ jaꞌatɨ teꞌaráꞌasten nain jɨmeꞌe ɨ́ muaɨꞌɨvéjri mej tíꞌitecuiꞌica naꞌari nain jɨmeꞌe aꞌu mej huajaꞌataꞌiraca ɨ́ yeꞌemuaate. 
\p  
\v 34 Tɨ́ꞌɨj Jesús ráamuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ téꞌeyuꞌuxaca, aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tiuꞌutaxájtacaꞌa ehuauritɨ́éecan jɨmeꞌe, aj pu i ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Pepuꞌuri tɨ́muaꞌa áꞌacaꞌane tɨ huataseíjreꞌen mɨ aꞌatzajtaꞌa nain aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. ―Ayee pu tiraataꞌixaa. 
\p Aj pu xaa caí chéꞌe jaꞌatɨ́ aꞌujcaꞌanée jáꞌaraa tɨ ayén tiraaꞌíhuaꞌu. 
\s1 ¿Aꞌataani yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu? 
\r (Mt. 22:41-46; Lc. 20:41-44) 
\p  
\v 35 Ajtahuaꞌa pu aꞌaꞌuteájrupi ɨ́ Jesús aꞌujna teyujtaꞌa. Tihuaꞌuhuamuáꞌate. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee mú tíꞌixaxaꞌa ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ huáacɨxaꞌaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan.  
\v 36 Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨn Xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa raatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan tɨ ayén tiuꞌutaxáj tɨjɨ́n: 
\q1 Tavástaraꞌa pu ayén tiraataꞌixaa 
\q2 aꞌíjna i nevástaraꞌa tɨjɨ́n: 
\q1 “Antiyeíjxɨꞌɨ i ɨpuari japua, íiye nerɨꞌɨríintaꞌa. 
\q1 Paúcheꞌe antícatii aꞌajtá necaí huaꞌutémuaꞌitɨn 
\q2 ɨ́ mej muájchaꞌɨɨreꞌe.” 
\m Ayee puꞌu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan. 
\p  
\v 37 ’Aꞌijna ɨ́ mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Cɨríistuꞌu, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ aváꞌujyaꞌupuateꞌecaꞌa ɨ́ David teecan ayén tɨjɨ́n: “Nevástaraꞌa.” Huaꞌapua pu jɨ́n raatámuaꞌatzi David teecan aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu. Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌihuaꞌu, ¿aꞌiquí tɨ ayén huaꞌapuaca jɨ́n raatamuáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan? ¿Aꞌiquí huataújmuaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu tɨ jetzen airáane aꞌɨ́jna ɨ́ David teecan, ayée pu ajta tijíꞌivastareꞌaraꞌan? 
\p Majta meꞌɨ́n teɨte ɨ́ mej ráanamuajriꞌi, jeíhua mú aꞌutéꞌuucaꞌa. Huaꞌaránajchecaꞌa jeíhua aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\s1 Jesús pu huáꞌa jetze teꞌujpuáꞌajte aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíꞌimuaꞌatacareꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej jɨ́n teꞌáijta 
\r (Mt. 23:1-36; Lc. 11:37-54; 20:45-47) 
\p  
\v 38 Ajta Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Rɨ́ꞌɨ xuꞌu aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca. Huaꞌaránajche mej tíꞌitechejca ɨ́ síicuꞌuri jɨmeꞌe tɨ tɨ́tɨꞌɨjme mej mi huataújseijrata mé jéjreꞌe. Ajta huaꞌaráanajche mej huáꞌajtzaahuatiꞌireꞌe ɨ́ teɨte jeíhua mej mi meꞌɨ́n teɨte huaꞌutateújteꞌen aꞌu tɨ naꞌa caaye jetze. 
\p  
\v 39 ’Majta meꞌɨ́jna ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, matɨ́ꞌɨj teyujtaꞌa uteáruꞌipicheꞌe, aj mú mi rahuau aꞌu mej jeꞌecáaraꞌase ɨ́ mej veꞌecán jɨ́n títetateí. Naꞌari tɨ puaꞌa metíꞌiyeste jáꞌahuaꞌa chiꞌita, aꞌɨ́ɨ mú rahuauni aꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌujcáꞌa ɨ́ tɨ tihuáꞌamicua mej mi tiúꞌucuaꞌani meesa japua á vejliꞌi jemin. 
\p  
\v 40 ’Aꞌɨ́ mú hui majta tihuáꞌariꞌiracareꞌe nain aꞌachú mej caj tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ mej antiujseɨ́jtacareꞌe ɨ́ ucarijse. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n huárɨni, majta meꞌuun aꞌuteáruꞌipicheꞌe u teyujtaꞌa. Majta áꞌateeren mej téniuusimeꞌe muáꞌajuꞌun ɨ́ Dios jemi. Ayee mú tiúꞌujseijrata mej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n autéꞌɨtzen. Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, jaítzeꞌe mú rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌu aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca caí méèj jaꞌatɨ́. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ tɨ raatámuaɨꞌɨvajtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ucarij tɨ caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌiracaꞌa 
\r (Lc. 21:1-4) 
\p  
\v 41 Ajtahuaꞌa, Jesús pu aꞌuun aꞌutéveecaꞌa teyujtaꞌa, aꞌájna vejliꞌi cajun jetze aꞌu mej tumin tzajtaꞌan aucájhuaꞌanaa muáꞌayeꞌi. Jesús pu huáꞌaseijracaꞌa ɨ́ teɨte mej ruꞌucáhuaꞌanaa ɨ́ tumin ɨ́ cajun jetze. Majta meꞌɨ́n chíjteaani mej muꞌiicáa, jeíhua mú tumin ucahuaꞌanáa.  
\v 42 Matɨ́ꞌɨj tumin ucahuaꞌanáa, aj puꞌi ucarij eꞌiréꞌene tɨ ruseɨ́jtacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌíin huaꞌapuaca ucáahuaꞌaxɨ ɨ́ tumin tɨ cɨ́j arástɨme. 
\p  
\v 43 Tɨ́ꞌɨj raaseíj ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌutajé aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Ayej tiꞌayajna. Jaítzeꞌe pu tíꞌivaɨreꞌe ɨ́ Dios jemi aꞌachú tɨ caj tiuꞌutáꞌa amɨ́jna mɨ ucarij caí nain ɨ́ mej caj tiuꞌutáꞌa ɨ́ seica mɨ chíjteaani. 
\p  
\v 44 ’Amɨ́me chíjteaani, aꞌɨ́ɨ muꞌu uꞌucájhuaꞌanáa ɨ́ tumin tɨ huaꞌavéꞌeturaate. Mɨ́ ajta amɨ́jna mɨ ucarij, ayée pu caj éeneꞌe tɨ caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, nain pu caj teꞌucáahuaꞌaxɨ tɨ́j naꞌa tɨ caj tíꞌituaaveꞌecaꞌa. 
\c 13  
\s1 Jesús pu tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨ nuꞌu teyuu huatéꞌuuniꞌihuaꞌa 
\r (Mt. 24:1-2; Lc. 21:5-6) 
\p  
\v 1 Matɨ́ꞌɨj mi huiráacɨ aꞌujna teyujtaꞌa. Puꞌuri huiiraméꞌeca aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ́ꞌɨj jí seɨ́j tɨ jamuan áꞌucheꞌecaneꞌe ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru, casiꞌi. Huaseíj. Temuaꞌa pu tiꞌivivéjme mɨ tetej tɨ ticaíjme íiyej jaxuꞌu jetze. Ajta mɨ chiꞌij, naa pu een. 
\p  
\v 2 Aj pu i ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―Casiꞌi, múꞌeen. Xaaseíj. Naíjmiꞌi tɨ vivejméꞌe huavéjme ɨ́ chiꞌij, nain pu huatéꞌuuniꞌihuaꞌa tɨ aréꞌevee ɨ́ chiꞌij. Capu chéꞌe seíireꞌe aꞌame ɨ́ jaxuꞌu jetze ɨ́ tetej tɨ rujapua ticaíjme. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej jɨ́n ráamuaꞌaree tɨ ari tɨ́muaꞌa nain teꞌentipuáꞌari 
\r (Mt. 24:3-28; Lc. 21:7-24; 17:22-24) 
\p  
\v 3 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Aꞌuun mú aꞌaráꞌa aꞌájna teyuu tɨ jéꞌejnee jɨrí jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Aceituunajemi. Tɨ́ꞌɨj jí á aꞌujyeíjxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, majta seica, aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro, ajta ɨ́ Jacobo, ajta ɨ́ Juan, ajta ɨ́ Andrés. Aꞌii mú avíitzi jɨ́n miyen tirájhuaviiriꞌi tɨjɨ́n: 
\p  
\v 4 ―Patáꞌaj titaatáꞌixaateꞌen jaꞌanáj tɨ ayén tíꞌirɨni. ¿Tiꞌitájni aꞌij tíꞌiseijreꞌen tɨ́ꞌɨj aꞌájna pɨ́ tejaꞌuréꞌenen tɨ teꞌaráꞌasten nain patɨ́j peri tiuꞌutaxájtacaꞌa? 
\p  
\v 5 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Rɨ́ꞌɨ xuꞌu múꞌeen, tɨ́ꞌij caí jaꞌatɨ́ amuaacuanamuan.  
\v 6 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Muꞌiitɨ́ mú huataseíjreꞌesin mej nuꞌu neniuuca jɨmeꞌe tiꞌixáata muáꞌajuꞌun. Miyen tɨjɨ́n: “Nee nu Cɨríistuꞌu pɨ́rɨcɨ.” Jeíhua mú huáꞌacuanamuan ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 7 ’Tɨ́ puaꞌa seri siyen tínamuajra mej nuꞌu neꞌuseꞌen á jáꞌahuaꞌa, naꞌari mej nuꞌu meri tɨ́muaꞌa autéhuijsin mej neꞌuseꞌen, caxu tíꞌitziɨɨneꞌe. Capu amɨ́n aꞌij. Ayee pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén tejaꞌuréꞌenen. Caxɨ́ɨ pu aꞌájna tejaꞌuréꞌenejsin aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ jetzen teꞌaráꞌasti nain jɨmeꞌe. 
\p  
\v 8 ’Ayee pu téꞌeme. Seica mú teɨtejraꞌa, majta seica teɨtejraꞌa, aꞌɨ́ɨ mú naíjmiꞌi huateújneꞌusiꞌiteꞌesin. Majta ɨ́ mej seica chuéjraꞌa japua aꞌuchéjme, majta mej seɨj chuéjraꞌa japua aꞌuchéjme, aꞌɨ́ɨ mú naíjmiꞌi huateújneꞌusiꞌiteꞌesin. Ajta huateújcaꞌatzɨjxɨꞌɨsin ɨ́ chuej puaꞌamecɨé íiyen chaanaca japua. Muꞌiitɨ́ mú majta huatatɨéjcu. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ taꞌamuájca ɨ́ mej jɨ́n rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌu. 
\p  
\v 9 ’Sehuaújchaꞌɨn múꞌeen, aꞌiné mejamuáꞌanviꞌitɨ́n huáꞌa jemi ɨ́ mej teꞌáijta. Majta teyujtaꞌa mú amuaꞌatévajxɨꞌɨsin. Mejamuaatájeevi sej si tiuꞌuxáj jamuan ɨ́ tajtuhuan, seajta jamuan ɨ́ rey. Mejamuaatájeevi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ neniúucajtzeꞌe ineetzi. Ayee mú meꞌɨ́jna jɨ́n rɨni, múꞌeen xu neetzi jetze meꞌecan tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin.  
\v 10 Amuacaí, aꞌii pu ruxeꞌeveꞌe sej tihuaꞌutáꞌixaateꞌen nainjapua ɨ́ chuéjraꞌa aꞌij tɨ een jɨ́n Dios tíhuaꞌutáꞌuuniꞌira. Ayee xu seꞌɨ́jna jɨ́n huarɨ́n, aj pu xaa teꞌentipuáꞌari nain. 
\p  
\v 11 ’Tɨ́ puaꞌa seica mejamuáꞌanviꞌitɨ́n aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej tíꞌitaꞌaijteꞌe, caxu siyen tíꞌimuaꞌajca aꞌij sej yeꞌí tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin. Ayee xuꞌu huárɨni aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze. Aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu amuaatáꞌasin aꞌij sej yeꞌí tiuꞌutaxáj. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, aꞌij tɨ tejamuaatámitɨejteꞌesin, aꞌɨ́j xuꞌu huaꞌutáꞌixaateꞌen. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios. 
\p  
\v 12 ’Ayee pu ajta téꞌeme aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze. Seica mú rujúutzimuaꞌa áꞌaviꞌitɨn aꞌɨ́jme jemi ɨ́ mej teꞌáijta mej mi huáꞌucuiꞌini. Ayee mú cheꞌatá menaꞌa huáꞌaruuren ɨ́ rujaꞌatzimuá. Majta seica ayén cheꞌatá menaꞌa huáꞌaruuren ɨ́ ruyaujmuaꞌa. Majta meꞌɨ́n yaújmuaꞌameꞌen, aꞌɨ́ɨ mú huaꞌuténeꞌusiꞌiteꞌesin ɨ́ ruvaújsimuaꞌa. Aꞌɨ́ mú majta tiuꞌutáꞌasin mej seica huáꞌucuiꞌini.  
\v 13 Naíjmiꞌi ɨ́ teɨte, múꞌejmi jemi camu jáꞌamuaxeꞌeveꞌe muáꞌajuꞌu aꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej ineetzi jetze ajtémeꞌecan; aꞌɨ́ɨ mú naímiꞌi amuajchaꞌɨ́ɨreꞌe muáꞌajuꞌu. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén teꞌutáviicuaꞌira aꞌajtá caí huámɨꞌɨni, Dios pu raꞌancuréꞌeviꞌitɨ aꞌájna tɨ tejéꞌaijta. 
\p  
\v 14 ’Aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tiꞌitɨ́j xu seijran tɨ aꞌij puaꞌa een, tɨ xánaꞌaviꞌireꞌe, tɨ tziɨ́ɨniꞌireꞌe. Aꞌuu mú raatéchajtza aꞌu tɨ caí ayén tiraavíjteꞌe. (Aꞌɨ́ pu yaúꞌitɨée aꞌame tɨ raꞌajíjveꞌen aꞌíjna jetze i yuꞌuxari.) 
\p ’Setɨ́ꞌɨj raseijran, ayée xu huárɨni. Aꞌɨ́ɨ ɨ́ mej Judea huachéjme, michéꞌe meꞌɨ́n aꞌucɨ́jxɨꞌɨn caꞌanacan aꞌu tɨ áꞌujɨ́rime.  
\v 15 Tɨ́ puaꞌa aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, jaꞌatɨ́ án áꞌujcatii ɨ́ ruchiꞌi japua taꞌavéꞌenamiꞌi, chéꞌe aꞌɨ́ɨn caꞌanacan acájraꞌani. Ajta caí ayén rɨjca, tɨ tiꞌitɨ́j huiráꞌavecareꞌen ɨ́ ruchiꞌitá.  
\v 16 Naꞌari tɨ puaꞌa seɨ́j tejéꞌemuarɨꞌe ɨ́ ruvíꞌiraꞌataꞌa, chéꞌe caí aꞌuréꞌenineꞌicaꞌan ɨ́ ruche tɨ́ꞌij rucɨɨxu huiráapin. 
\p  
\v 17 ’Cuiꞌi xaa aꞌɨ́ɨme, ɨ́ mej rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌu aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze aꞌɨ́ɨme ɨ́ ꞌuuca ɨ́ mej aꞌutájucájme, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej huáꞌatziꞌite ɨ́ ruyaujmuaꞌa.  
\v 18 Múꞌeen xu siyen tíꞌijhuaviira ɨ́ Dios tɨ́ꞌij caí ayén aꞌájna tejaꞌuréꞌenen tɨ́ꞌɨj huáseeviꞌin. 
\p  
\v 19 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe tɨ ayén téꞌeme aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze. Jaítzeꞌe mú rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌu mecaí ɨ́ mej meri rajpuaíjtzi muáꞌaraa tɨ yú eꞌiréꞌene. Capu ajta chéꞌe ayén tejaꞌuréꞌenejsin seɨj xɨcájraꞌa jetze tɨ́j aꞌájna.  
\v 20 Ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn tavástaraꞌa caí aꞌɨ́ɨn ayén raruuren tɨ́ꞌij caí chéꞌe ayén áꞌateeviꞌin tɨ teuuméꞌen aꞌachú puaꞌan xɨca, capu jaꞌatɨ́ ruuri áꞌameꞌencheꞌe. Mɨ́ ajta, huáꞌa jɨmeꞌe ɨ́ teɨte tɨ Dios ari huaꞌantíhuau ɨ́ jéjcua ɨmuá, aꞌɨ́ɨ pu ari ayén raruure tɨ́ꞌij caí chéꞌe ayén áꞌateeviꞌin. 
\p  
\v 21 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, ayée pu téꞌeme. Aꞌatɨ́ pu ayén tejámuaatáꞌixaateꞌesin yee: “Casiꞌi, íiye pu jáꞌitaꞌa een aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu”, naꞌari seɨ́j ayén yee: “Aꞌacuí, áa pu jáꞌitaꞌa een.” Tɨ́ puaꞌa miyen tejámuaatáꞌixaateꞌen aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, caxu ráꞌatzaahuateꞌe.  
\v 22 Seica mú yé uvéꞌenejsin ɨ́ mej tíꞌihuaꞌitaca. Miyen tɨjɨ́n: “Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu.” Majta seica miyen tɨjɨ́n: “Netiꞌitéjvee neꞌɨ́jna jɨmeꞌe niuucajtzeꞌen ɨ́ Dios.” Aꞌii mú huaꞌutaseíjrateꞌesin ɨ́ teɨte aꞌij mej yeꞌí tiꞌitɨ́j tiuꞌuyɨ́ꞌɨtɨ mej mi huáꞌucuanamuan, tɨ puaꞌa huatárɨꞌɨristare mej huáꞌucuanamuan ɨ́ teɨte tɨ Dios ari huaꞌantíhuau ruseɨ́j. 
\p  
\v 23 ’Aru, xáanamuajriꞌi temuaꞌa naa. Caxu xaa neꞌu yáꞌuhuaꞌanan nej amuacaí neri amuáꞌixaa nain jɨmeꞌe ɨ́ niuucari. 
\s1 Aꞌɨ́ pu ajtahuaꞌa yé veꞌecánejsin aꞌɨ́jna tɨ ajta jetzen airáane ɨ́ teáataꞌa 
\r (Mt. 24:29-35, 42-44; Lc. 21:25-36) 
\p  
\v 24 ’Ajta hui aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, aꞌájna mej rajpuaíjtzi muáꞌajuꞌun, capu chéꞌe airáxɨri ɨ́ xɨcaj. Ajta ɨ́ máxcɨraꞌi jɨmeꞌe, capu chéꞌe ajta huanéeriꞌicɨ́ aꞌame.  
\v 25 Majta ɨ́ mej tátatzaviꞌi ɨ́ ta japua, aꞌɨ́ɨ mú huateújcaꞌatzɨjsin. Aj mú mi cávatzɨ́jxɨꞌɨsin ɨ́ xuꞌuraꞌave aꞌujna ɨ́ ta japua.  
\v 26 Aj xu xaa si neseijran ineetzi, i nej neajta jetzen airáane ɨ́ teáataꞌa. Yé nu veꞌecánejsin jaitɨri tzajtaꞌa. Naa pu temuaꞌa tiuꞌunéeriꞌicɨ́j aꞌame. Nain nu jɨ́n antínmuaꞌareere naꞌame aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze. 
\p  
\v 27 ’Matɨ́ꞌɨj mi huaꞌaréꞌeꞌitixɨꞌɨsin ɨ́ mej nevaɨreꞌe mej mi huáꞌajseɨreꞌen naíjmiꞌica ɨ́ teɨte tɨ Dios ari huaꞌantíhuau ɨ́ jéjcua ɨmuá. Aꞌu tɨ naꞌa mú huaꞌuréꞌeseɨreꞌesin íiyen chaanaca japua aꞌu mej aꞌucaíjmee ɨ́ teɨte. 
\p  
\v 28 ’Sej si jaítzeꞌe yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani aꞌij nej tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌij xu jetze huaruitɨejteꞌen ɨ́ piꞌista aꞌɨ́jna ɨ́ huaréj. Tɨ́ꞌɨj antícuaꞌatíjmeꞌeni ánɨmua tɨ antipíꞌistáreꞌejmee, ajta tɨ́ꞌɨj ajtaxámuaꞌitaxɨꞌɨn, ayée xu éeniꞌicɨꞌe ramuaꞌaréeren tɨ ari vejliꞌi ɨ́ víitaꞌari.  
\v 29 Ayee pu cheꞌatá naꞌa tíꞌiseijreꞌen tɨ ari tíꞌirɨcɨ aꞌij nej neuchén tejamuáꞌixaa. Ayee xu éeniꞌicɨꞌe ramuaꞌaréeren tɨ ari vejliꞌi aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ jetzen teꞌentipuáꞌari naíjmiꞌi. Puꞌuri xaa neꞌu vejliꞌi tɨ́muaꞌa. 
\p  
\v 30 ’Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe ɨ́ mej mauj ruuri ɨ́ teɨte mej íiyen seijreꞌe chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú caí cuiꞌini asta caí naíjmiꞌi ayén tiúꞌurɨni.  
\v 31 Naíjmiꞌi pu teꞌentipuáꞌari aꞌíjna i chaanaca japua, ajta ɨ́ ta japua. Mɨ́ ajta, aúcheꞌe teꞌaraúrastejsin aꞌíjna i nej neri tejamuáꞌixaa. 
\p  
\v 32 ’Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa tɨ jetzen teꞌentipuáꞌari naíjmiꞌi, capu jaꞌatɨ́ ramuaꞌaree jaꞌanáj tɨ ayén téꞌeme. Capu ajta jaꞌatɨ́ ramuaꞌaree aꞌatzaj tɨ puaꞌa ayén téꞌeme. Aꞌɨ́ɨ ɨ́ mej tíꞌivaɨreꞌe u ta japua, camu majta ramuaꞌaree. Neajta inee, i nej íꞌiyaujraꞌan ɨ́ Dios, canu neajta ramuaꞌaree. Aꞌɨ́ puꞌu ramuaꞌaree ɨ́ niyáꞌupua ɨ́ Dios. 
\p  
\v 33 ’Múꞌeen, caxu seajta ramuaꞌaree jaꞌanáj tɨ aꞌájna tejaꞌuréꞌenejsin. Aꞌɨ́j nu jɨ́n niyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Rɨ́ꞌɨ xuꞌu huaújruuren múꞌeen. Seucheꞌe xu atanéjneꞌere. Seajta nejchúꞌeveꞌe. 
\p  
\v 34 ’Aꞌatɨ́ tɨ huápuaseaaruveꞌen á jáꞌahuaꞌa ɨmuá. Amuacaí pu ruchiꞌi huaꞌíjcateꞌen ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca aꞌujna chiꞌita. Aꞌɨ́ pu huaꞌíjcateꞌe seɨj ajta seɨj mej tiuꞌumuárɨꞌen tiꞌitɨ́j tɨ seɨ́j huayɨ́ꞌɨtɨ. Ajta seɨ́j pu tíꞌijcateꞌen aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ tíꞌichaꞌɨcaꞌa á taꞌiténinei.  
\v 35 Ayee nu cheꞌatá nenaꞌa tejáꞌamuaꞌíjcateꞌe múꞌejmi, setáꞌaj atanéjneꞌere aꞌiné caxu ramuaꞌaree jaꞌanáj nej uvéꞌenejsin, inee yé nej iꞌichej. Capu aꞌij ámuaatámitɨejteꞌesin jaꞌanáj nej uvéꞌenejsin, tɨ puaꞌa huatechuíixaren, naꞌari tɨ jáꞌitaꞌa tɨ́caꞌa nusu matɨ́ꞌɨj huajíjhuan ɨ́ tecuaaraꞌise, naꞌari aꞌatzaj tapuáꞌarijmeꞌeca. 
\p  
\v 36 ’Tɨ́ puaꞌa caꞌanacan nuꞌuvéꞌenen, caxu taúraꞌacareꞌen nej amuáateuni secuꞌutzúcaꞌa.  
\v 37 Aꞌíjna i nej jáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌij nu neajta huáꞌaꞌixaateꞌe naíjmiꞌica ɨ́ seica niyen tɨjɨ́n: Seucheꞌe xu atanéjneꞌeri. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\c 14  
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ mej huaújmuaꞌareerecaꞌa mej mi raatéeviꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 26:1-5; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53) 
\p  
\v 1 Puꞌuri tɨ́n aꞌájna tejaꞌuréꞌenejsimeꞌeca matɨ́ꞌɨj puaꞌa tíꞌiyestehuaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe cáneꞌaxɨ mej huáꞌacuiꞌini, majta mej pan cuaꞌaca tɨ caí levadura ranaxca. Ayee pu téꞌaturaacaꞌa huaꞌapua xɨcaj. Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe teyujtaꞌa, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, aꞌɨ́ɨ mú tihuaúrixaa aꞌij mej yeꞌí avíitzi jɨ́n tiraatéeviꞌi ɨ́ Jesús mej mi raajéꞌica.  
\v 2 Ayee mú tíꞌiruixaateꞌecaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Ijii catu raatéviꞌira. Aj tu ti tiyen rɨni matɨ́ꞌɨj tiúꞌuyesten ɨ́ teɨte. Tɨ́ puaꞌa tiyen huárɨni íjii, ayée tu huaꞌutájaaxɨejteꞌesin ɨ́ teɨte. Aj mú mi huataníniuꞌucacu téjmi jemi. Aꞌɨ́j pu jɨ́n tamuárɨꞌeristeꞌe aꞌame tɨ puaꞌa teraatéeviꞌi teꞌaꞌájna. ―Ayee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\s1 ꞌƗ́itaꞌa pu aceite án yáꞌajtuaa ɨ́ muꞌúutzeꞌen ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 26:6-13; Jn. 12:1-8) 
\p  
\v 3 Meenti aꞌɨ́ɨn ɨ́ Jesús, aꞌujna aꞌutéveecaꞌa u Betania. Aꞌuu pu aꞌutéveecaꞌa aꞌu tɨ éꞌeche aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Simón. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Tɨ́ tineájxɨ huáꞌireꞌaraꞌan jetze ɨ́ atzaj. 
\p Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Jesús huatecaíca meesa jetze, seɨj pu aveꞌeréꞌene. ꞌƗ́itaꞌa pu púꞌeen aꞌɨ́jna. Aꞌɨ́ pu limeeta huajáasimeꞌe rumuájcaꞌa jetze. Huíjpiticaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tiꞌitɨ́. Tetej limeetajraꞌa pu puꞌeeneꞌe. Ajta aceite pu avéꞌejɨsti, nardu jetze tɨ meꞌecan, tiꞌitɨ́ tuꞌupi. Naa pu teáarɨ́ꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ aceite, ajta jeíhua tíꞌijnajche. 
\p Aj pu i aꞌɨ́ɨn ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, raꞌantítapua aꞌɨ́jna ɨ́ limeeta. Tɨ́ꞌɨj jí án yáꞌajtuaa aꞌɨ́jna ɨ́ aceite muꞌúutzeꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.  
\v 4 Aj mú mi seica ɨ́ mej aꞌutéꞌuucaꞌa aꞌujna, aꞌɨ́ɨ mú huataníniuꞌucacucaꞌa meꞌɨ́jna jemi ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Ayee mú tíꞌiruixaateꞌecaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n huaújhuajcacaꞌa amɨ́jna ɨ́ aceite tɨ iꞌicáujmeijra?  
\v 5 Iꞌirɨꞌɨriistacaꞌa pu mej ráatuaanijcheꞌen mej mi raamuáꞌitɨncheꞌe aꞌachú caj huaíca cientos tumin naꞌari jaítzeꞌe, tɨ́ꞌɨj ii tiuꞌutévaɨreꞌencheꞌe ɨ́ tumin mej huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p Aj mú mi raatájaaxɨejviꞌiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. 
\p  
\v 6 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Xaatapuáꞌajta sej níniuꞌucacu. ¿Aꞌiné een jɨ́n jáꞌitaꞌa xuꞌuráninei? Aꞌíjna tɨ jɨ́meꞌen ayén náaruu mɨ ꞌɨ́itaꞌa, temuaꞌa pu naa xɨ́ꞌepɨꞌɨn huarɨ́j.  
\v 7 Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, aꞌɨ́ɨ mú múꞌejmi jemi seíireꞌe muáꞌajuꞌu tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Jaꞌanáj tɨ naꞌa puꞌi íꞌirɨꞌɨriista aꞌame sej huaꞌutévaɨreꞌen tɨ puaꞌa siyen tíꞌijxeꞌeveꞌe. Mɨ́ ajta inee, canu chéꞌe múꞌejmi jemi seíireꞌe naꞌame. 
\p  
\v 8 ’Aꞌijna i ꞌɨ́itaꞌa, ayée pu huarɨ́j aꞌachú tɨ caj tiuꞌutárɨꞌɨristarecaꞌa ɨ́ jemin. Nej caí xɨ huamɨ́ꞌɨ, aꞌɨ́ɨ pu amuacaí necámeijriꞌi ineetzi matɨ́j tíꞌijrɨꞌɨre tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ huámɨꞌɨni.  
\v 9 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌu tɨ naꞌa mej tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ teɨte niuucajtzeꞌen ɨ́ Dios, naíjmiꞌicɨꞌe íiyen chaanaca japua, aꞌɨ́ɨ mú majta huataxájta aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌíjna i ꞌɨ́itaꞌa mej mi jeíhua raꞌutámuaꞌaree. 
\s1 Judás pu raaxájtacaꞌa aꞌij tɨ yeꞌí tiraatéeviꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 26:14-16; Lc. 22:3-6) 
\p  
\v 10 Ajta seɨ́j ajtáraa aꞌu mej aꞌutéꞌuucaꞌa ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Ayee pu ántehuaa tɨjɨ́n Judás Iscariotes. Aꞌɨ́ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna tɨ Jesús jetze ajtémeꞌecan. Ayee pu een jɨ́n ajtáraa tɨ i avíitzi jɨ́n tejáꞌuxa huáꞌa jamuan ɨ́ mej teꞌáijta teyujtaꞌa. Raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa mej naíjmiꞌi raaxɨ́ꞌepɨꞌɨntareꞌen aꞌij mej yeꞌí huárɨni tɨ i aꞌɨ́ɨn huaꞌutátuiireꞌen ɨ́ Jesús.  
\v 11 Matɨ́ꞌɨj meꞌɨ́n huánamuajriꞌi, jéꞌecan pu rɨ́ꞌɨ huaꞌutáꞌa. Aj mú mi teꞌataújratziiriꞌi mej mi tiraanájchiteꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Judás. Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa. Tɨ́ꞌɨj ji raachúꞌeve jaꞌanáj tɨ íꞌirɨꞌɨri tɨ́ꞌij huaꞌutátuiireꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\s1 Tavástaraꞌa pu tihuaꞌumí aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe 
\r (Mt. 26:17-29; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26) 
\p  
\v 12 Tɨ́ꞌɨj jí tejaꞌuréꞌene aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, ɨ́ mej jetzen pan cuaꞌaca tɨ caí cuꞌusti, ajta aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mej jetzen mehuáꞌamuaɨꞌɨvajtacareꞌe ɨ́ cáneꞌaxɨ. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ áꞌamuajcaꞌa ɨ́ mej tíꞌiyeste. Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen, aꞌɨ́ɨ mú mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi ɨ́ ɨ́ Jesus tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌuné jetze muaꞌaráanajche tej áꞌujuꞌun tej ti rɨ́ꞌɨ tejáꞌuruuren teꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ pan tej ráacuaꞌani, tej ti raꞌutámuaꞌaree aꞌij tɨ titáachaꞌɨɨ ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ huáꞌucuii ɨ́ huáꞌayaujmuaꞌa ɨ́ mej amuáatée huanúnuꞌihuacaꞌa? 
\p  
\v 13 Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌapuaca huataꞌítecaꞌa mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌen. Ayen tihuáꞌaꞌixaateꞌe tɨjɨ́n: 
\p ―Sericu aꞌájna chajtaꞌa. Aa xu jaꞌatɨ́ éꞌeteuni tɨ xaꞌari huátɨsin, jaj tuꞌurájmuaa. Aj xu si jamuan áꞌujuꞌun.  
\v 14 Aꞌu tɨ aꞌɨ́ɨn aꞌuteáruti, aꞌájna xu ráahuauni chiꞌiraꞌan jetze ɨ́ jaꞌatɨ. Aj xu si siyen tiraataꞌixaateꞌen ayén tɨjɨ́n: “Yee pu tiꞌixa aꞌɨ́jna ɨ́ Maeestru yee: ¿Aꞌuné neꞌatáꞌaca nej tzajtaꞌan tiúꞌucuaꞌani huáꞌa jamuan ɨ́ neteɨ́testemuaꞌa?” Seajta siyen: “Tetaꞌaj raꞌutámuaꞌaree aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze matɨ́ꞌɨj huácuii ɨ́ huáꞌayaujmuaꞌa ɨ́ mej amuáatée huanúnuꞌihuacaꞌa.” Ayee xu tiraatáꞌixaateꞌesin.  
\v 15 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn hui amuaataseíjrateꞌesin ánɨmua tɨ rujapua tiveꞌéjme cuaartu tɨ veꞌée. Puꞌuri rɨ́ꞌɨ tiúꞌuruu temuaꞌa naa. Aꞌuu xu si rɨ́ꞌɨ teꞌuhuáruuren ɨ́ tej ráacuaꞌani ɨ́ pan. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 16 Matɨ́ꞌɨj mi u áꞌujuꞌu ɨ́ mej huaꞌapua. Ayee pu tejaꞌuréꞌene naíjmiꞌi tɨ tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ Jesús. Aj mú mi rɨ́ꞌɨ ráaru ɨ́ mej ráacuaꞌani mej mi raꞌutámuaꞌaree aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ Dios huáꞌuchaꞌɨj. 
\p  
\v 17 Tɨ́ꞌɨj ari huachúmuaꞌancaa, aj pu i aꞌuteájrupi u chiꞌita ɨ́ Jesús, majta ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase.  
\v 18 Matɨ́ꞌɨj meri tíꞌicuaꞌacaa meesa japua, aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu xaa neꞌu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Seɨ́j tɨ aꞌamua jetze ajtémeꞌecan múꞌeen mɨ sej tíꞌicuaꞌa ne jamuan, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu neetzi jɨmeꞌe tiuꞌutátuiireꞌesin huáꞌa jemi ɨ́ mej teꞌáijta teyujtaꞌa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 19 Tɨ́ꞌɨj jí utéevatzɨ́ ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa. Aj mú mi autéjhuii mej raataꞌíhuaꞌu meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, seɨ́j ajta seɨ́j. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataani púꞌeen? ¿Ni qui inee? 
\p Ajtahuaꞌa seɨ́j ayén tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataani, caꞌɨ́n inee? 
\p  
\v 20 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen, ɨ́ seɨ́j ɨ́ sej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Aꞌii pu pan cuaꞌa aꞌíjna jetze i tuxaꞌa ne jamuan.  
\v 21 Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Ayee pu tejaꞌuréꞌenejsin ineetzi jemi nej neajta ɨ́ teáataꞌa jetze airáane aꞌij tɨ yeꞌí téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze. 
\p ’Mɨ́ ajta, aꞌɨ́jna tɨ nejɨ́meꞌen tiuꞌutátuiireꞌesin huáꞌa jemi, ayée nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌii pu huápɨꞌɨ rajpuaíjtzi aꞌame. Jaítzeꞌe pu raatévaɨreꞌencheꞌe tɨ caí núꞌihuaacheꞌe. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 22 Maúcheꞌe mú tíꞌicuaꞌacaa. Aj pu i Jesús pan tɨ́ꞌɨj. Aj pu i rɨ́ꞌɨ tiuꞌutáꞌa ɨ́ Dios jemi, ajta raꞌantítaaraxɨ, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌuréꞌeꞌɨꞌɨpɨꞌɨ. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Xáacuaꞌa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen i nehuáꞌiraꞌa. 
\p  
\v 23 Ajta áꞌiyen vaasu tijáj. Ajta rɨ́ꞌɨ tiuꞌutáꞌa ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ pu ajta huaꞌuréꞌijte. Naíjmiꞌi mú raꞌantiꞌí ɨ́ jaj ɨ́ vaasu jetze.  
\v 24 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌijna tɨ urajmuaa i vaasu tzajtaꞌa, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen i nexuureꞌe ɨ́ nej raꞌiráxɨreꞌesin nej ni huaꞌutévaɨreꞌen muꞌiicáca jemi, ajta tɨ ij Dios raꞌantipuáꞌajteꞌen ɨ́ tɨ jéjcuacan jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi ruseɨ́j aꞌɨ́mej jemi tɨ aꞌɨ́ɨn tihuaꞌutáꞌuuniꞌi. 
\p  
\v 25 ’Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Ijii, canu chéꞌe raꞌantíꞌisin aꞌíjna i uuva jáꞌaraꞌa. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios avéuraꞌateꞌe nainjapua ɨ́ chaanaca, aꞌájna xɨcájraꞌa jetze nu xaa raꞌantíꞌisin jéjcuacan jɨmeꞌe ɨ́ jáꞌaraꞌaraꞌan ɨ́ uuva. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\s1 Jesús pu raataxájtacaꞌa tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn Pedro tiꞌihuaꞌitáa aꞌame, tɨ nuꞌu caí ramuaꞌate 
\r (Mt. 26:30-35; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38) 
\p  
\v 26 Matɨ́ꞌɨj mi seɨj tiuꞌutáchuiicacaꞌa chuiicari ɨ́ mej jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan ɨ́ Dios. Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Aj mú meꞌuun aꞌaráꞌa Aceituunajemi, jɨrí tɨ aꞌutacáꞌa.  
\v 27 Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze tɨ Dios ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: “Nee nu i nej iꞌi Dios, aꞌɨ́j nu jéꞌicatan ɨ́ tɨ cáneꞌaxɨ tiseíj. Majta aꞌucɨ́jxɨꞌɨsin ɨ́ cáneꞌaxɨ.” Yee puꞌu téꞌeyuꞌusiꞌi. Ayee pu tíꞌineruuren ineetzi. Seajta múꞌeen, setiuꞌutatéviꞌiraꞌata ineetzi jemi. Aj xu si aꞌucɨ́jxɨꞌɨsin cumu ɨ́ cáneꞌaxɨ tɨ caí jaꞌatɨ́ huáꞌajyeꞌemua.  
\v 28 Mɨ́ neajta inee, netɨ́ꞌɨj huatarún, áa nu aꞌuméꞌe naꞌame aꞌájna Galilea. Amuacaí nu neꞌuun aráꞌaiixa. Seajta áꞌiyen múꞌeen. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 29 Aj pu i aꞌɨ́ɨn Pedro ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Capu amɨ́n tɨ puaꞌa metiuꞌutatéviꞌiraꞌata mɨ seica múꞌeetzi jemi. Canu niyen rɨni inee. 
\p  
\v 30 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee nu tíꞌimuaꞌixaateꞌe. Ayee pu téꞌeme íjii tɨ́caꞌa, tɨ caí xɨ huajíjhuaꞌa ɨ́ tecuaaraꞌi, huaíca pej piyen tiuꞌitéhuaꞌita tɨjɨ́n pecáj nemuaꞌate. 
\p  
\v 31 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Pedro, caꞌanín pu jɨ́n ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Tɨ́ puaꞌa ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe nej huámɨꞌɨni á jamuan, canu cuiꞌi niyen tihuaꞌutáꞌixaateꞌesin yee canu muamuaꞌate. ―Yee puꞌu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p Majta ɨ́ seica, ayée mú cheꞌatá tíꞌixajtacaꞌa seɨj ajta seɨj aꞌij tɨ Pedro tíꞌixajtacaꞌa. 
\s1 Jesús pu huatéjniuu aꞌujna u Getsemaní 
\r (Mt. 26:36-46; Lc. 22:39-46) 
\p  
\v 32 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j. Aa mú aꞌaráꞌa huastari tzajtaꞌa, cɨyej tɨ eꞌeréꞌevee tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Getsemaní. Aj pu i Jesús ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Xaꞌujráꞌasi múꞌeen iiyecuí, meenti nee, neraatéhuauusin ɨ́ Dios jemi. 
\p  
\v 33 Tɨ́ꞌɨj i á aúurupi. Aꞌɨ́mej pu aꞌuvíꞌitɨ́ aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro, ajta ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Juan. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌij puaꞌa ruꞌuhuatáꞌa ɨ́ tzajtaꞌan. Jéꞌecan pu uhuateújxɨemɨste ɨ́ ru tzajtaꞌa.  
\v 34 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌij pu puaꞌa neꞌase, huápɨꞌɨ. Xɨee nej cuj mɨꞌɨni. Yee xu huateáturan múꞌeen íiye. Seucheꞌe atanéjneꞌeri. ―Ayee puꞌu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 35 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌirájraa aꞌatzu ꞌáꞌayee. Aj pu i aicaújtutzi á chuaataꞌa. Rájhuaviiriꞌi ɨ́ Dios tɨ puaꞌa nuꞌu íꞌirɨꞌɨristan tɨ caí ayén tejaꞌuréꞌenen aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa tɨ nuꞌu jetzen tirajpuaíitzi áꞌaraꞌani.  
\v 36 Ayee pu aꞌɨ́ɨn tirájhuaviiriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―Dios, ɨ́ pej niyáꞌupua púꞌeen. Naíjmiꞌi pu íꞌirɨꞌɨri múꞌeetzi jemi. Tɨ́ puaꞌa petiꞌitáꞌacareꞌen tɨ caí náacɨꞌɨti aꞌíjna tɨ aꞌij puaꞌa een nej jɨ́n rajpuaíitzi naꞌame. Aru tɨ puaꞌa íꞌirɨꞌɨristan, chéꞌe caí ayén tejaꞌuréꞌenineicaꞌan netɨ́j tíꞌijxeꞌeveꞌe inee, sino patɨ́j múꞌee tíꞌijxeꞌeveꞌe. ―Yee puꞌu. 
\p  
\v 37 Aj pu ijtáꞌi u yaꞌuvéꞌeme. Aa pu aꞌaráꞌa aꞌu mej aꞌutéꞌuucaꞌa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Muꞌuri íꞌicuꞌutzucaꞌa. Aj pu i huaꞌujɨ́ste aꞌɨ́ɨme. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiraataꞌixaa ɨ́ Pedro tɨjɨ́n: 
\p ―Simón, ¿ni pecáj téꞌeviicuaꞌi pej atáneere aꞌatzu caj sei hora?  
\v 38 Seucheꞌe atanéjneꞌeri. Seajta raatéjhuauni ɨ́ Dios jemi tɨ ij caí tejamuáacɨꞌɨti tiꞌitɨ́ ɨ́ sej jɨ́n auteáturan ɨ́ Dios jemi. Ayee nu tejáꞌamuaꞌixaateꞌe. Rɨ́ꞌɨ xu títeꞌuhuateújcaꞌanen ɨ́ ru tzajtaꞌa. Mɨ́ ajta caí, capu áꞌamuacaꞌanistiꞌi sej atanéjneꞌeri. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 39 Ajtahuaꞌa pu áꞌume. Ayee pu cheꞌatá naꞌa tirájhuaviiriꞌi ɨ́ Dios tɨ caí rajpuaíjtzi áꞌaraꞌani.  
\v 40 Tɨ́ꞌɨj jí u aꞌuvéꞌemej. Ajtahuaꞌa pu huáꞌuteu mecuꞌutzúcaꞌa aꞌiné cutzi pu huaꞌamuaꞌitɨ́jcɨ́caꞌa jeíhua. Aj pu i Jesús huaꞌutajé. Capu aꞌij huáꞌamitɨejteꞌecaꞌa aꞌij mej yeꞌí tiraataꞌixaateꞌen.  
\v 41 Huaícaca tzajtaꞌa, ajtahuaꞌa pu áꞌume. Ajtahuaꞌa pɨ́ aꞌuréꞌeve tɨ puaꞌa meriꞌijtáhuaꞌa íꞌicuꞌutzu. 
\p Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni seuj íꞌicuꞌutzu? ¿Ni seújseꞌupeꞌe? Puꞌuri aúcheꞌe. Puꞌuri aꞌájna tejaꞌuréꞌene mej meri nejɨ́meꞌen tiuꞌutátuiireꞌesin, i nej neajta ɨ́ teáataꞌa jetze airáane, aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej aꞌij puaꞌa tíꞌiteteɨte.  
\v 42 Xáꞌajhuiixɨꞌɨ. Cheꞌeré ticu. Puꞌuri eꞌevéꞌeme aꞌɨ́jna tɨ tiuꞌutátuiireꞌesin ineetzi jɨ́meꞌen aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej teꞌáijta. 
\s1 Matɨ́ꞌɨj raatéeviꞌi ɨ́ Jesús, majta yaꞌujáj 
\r (Mt. 26:47-56; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11) 
\p  
\v 43 Aúcheꞌe pu tiꞌixáatacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ́ꞌɨj seɨ́j eꞌiréꞌene tɨ aꞌɨ́mej jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Judás pu ántehuaa. Jeíhua mú teɨte eꞌevéꞌejuꞌucaꞌa jamuan aꞌɨ́jna ɨ́ Judás. Huáꞌaniuucajtzeꞌe mú jɨ́n huajúꞌucaa meꞌɨ́jna ɨ́ mej teꞌáijta teyujtaꞌa, majta meꞌɨ́jna ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, majta meꞌɨ́jna ɨ́ vaujsi.  
\v 44 Aꞌɨ́jna ɨ́ Judás, tɨ huaꞌutátuiireꞌesin ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu teꞌataújratziiriꞌi aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén huárɨni mej mi ráamuaꞌaree jaꞌatɨ́ tɨ pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Aꞌɨ́jna ɨ́ nej ruꞌitépɨꞌɨtzeꞌe, ajta ɨ́ nej raatateújteꞌesin, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ. Setáꞌaj raatéeviꞌi, seajta raꞌanján, amuajɨ́ꞌɨcɨꞌihuacan temuaꞌa naa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Judás. 
\p  
\v 45 Jɨ́meꞌen puꞌu aꞌaráꞌa, aj pu i ajteáxɨɨrecaꞌa aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru. 
\p Aꞌɨ́ pu ayén huataújseijratacaꞌa tɨ́j ɨ́ tɨ rajaahua aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Maeestru. 
\p Ajta ruꞌitépɨꞌɨtzeꞌe.  
\v 46 Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, aꞌɨ́ɨ mú raatéeviꞌi. 
\p  
\v 47 Seɨ́j pu ajta aꞌájna huatéveecaꞌa. Aꞌɨ́ pu ruchun huíjcupi. Aj pu i raꞌajtaveíjchecaꞌa ɨ́ naxairaꞌan jetze ɨ́ tɨ ravaɨ́reꞌe aꞌɨ́jna tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa. Aꞌɨ́ pu tiraapuaíj. 
\p  
\v 48 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́mej ɨ́ teɨte tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨ́n yé sevéꞌejuꞌu? ¿Aꞌiné sej si yé cɨyej tiꞌivéꞌɨꞌɨsin, seajta tepúustiꞌi chuumiraꞌa? ¿Ni qui nahuaꞌari nej púꞌeen sej si siyen tinaatevíꞌira?  
\v 49 Nain tújcaꞌari tzajtaꞌa nu tejáꞌamuamuaꞌatehuaꞌa náꞌayeꞌi aꞌujna teyujtaꞌa. Caxu jaꞌanáj naateeviꞌi aꞌujna, aꞌiné ayée xu neruuren tɨ ij araúrasten aꞌij tɨ yeꞌí téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 50 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, aꞌɨ́ɨ mú huataúruu. Aa mú yaúurɨe naímiꞌi. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ temuaij tɨ huataúruu 
\p  
\v 51 Ajta seɨ́j pu raavájrajmeꞌe cujtaꞌan ɨ́ Jesús. Temuaij pu púꞌeen tɨ saavana jɨ́n aꞌiréꞌechejcaꞌa tɨ jetzen aꞌiréꞌecaꞌitɨ́ cúꞌucutzu. Seica ɨ́ teɨte mú raatéeviꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ temuaij.  
\v 52 Ajta aꞌɨ́ɨn, aꞌɨ́ɨ pu aꞌiréujchui. A yaúuhuaꞌaxɨ aꞌɨ́jna ɨ́ rucɨɨxu. Aj pu i mú aꞌij huárupi. Aꞌutɨéechejraa muaꞌaviꞌi. 
\s1 Meyaꞌuvíꞌitɨ ɨ́ Jesús huáꞌa jemi ɨ́ huaꞌajueesi. 
\r (Mt. 26:57-68; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24) 
\p  
\v 53 Matɨ́ꞌɨj mi yaꞌuvíꞌitɨ́ aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús aꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe naíjmiꞌica ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca u teyujtaꞌa. Naíjmiꞌi mú tiújseɨj, ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca u teyujtaꞌa, majta ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, majta ɨ́ huáꞌavaujsimuaꞌa. 
\p  
\v 54 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Pedro, á pu auméꞌecaa aꞌatzu ɨmuá huáꞌacujtaꞌan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yaꞌuvíꞌitɨ́ ɨ́ Jesús. Aa pu aꞌaráꞌa aꞌu tɨ éꞌeche aꞌɨ́jna tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa. Aꞌuu pu aꞌuteájrupi jáꞌitaꞌa tɨ eꞌeráyaujtaꞌa. Aj pu i aꞌujyeíjxɨ huáꞌa jamuan ɨ́ xantaaruꞌu. A pu aꞌutacái jáꞌaraa. Aꞌujpɨ́steꞌe pu jáꞌaraa ɨ́ taij jɨmeꞌe. 
\p  
\v 55 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa, majta huaꞌajueesi, aꞌɨ́ɨ mú tíꞌihuaꞌucaꞌa mej mi ráateuni tiꞌitɨ́j ɨ́ mej jɨ́n jetzen teꞌujpuáꞌajteꞌen, tiꞌitɨ́j ɨ́ mej jɨ́n raajéꞌica aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Camu tiꞌitɨ́j huáteu.  
\v 56 Aꞌii muꞌu huáteu: Mej jeíhua raahuáꞌitacaꞌa ɨ́ teɨte. Mɨ́ ajta, camu ramuaꞌareerecaꞌa ɨ́ seica, majta ɨ́ seica, tiꞌitɨ́j ɨ́ mej xajtacaꞌa. 
\p  
\v 57 Seica mú huatéhuiixɨ. Huaꞌitzi mú jɨ́n tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ Jesús. Miyen tɨjɨ́n: 
\p  
\v 58 ―Ayee tu tiráanamuajriꞌi tɨ ayén tiꞌixa tɨ jɨ́meꞌen yee: “Nee nu raatéꞌuuna aꞌíjna i teyuu teteca mej ráꞌajtaahuacaꞌa. Huaica xɨcaj tzajtaꞌa nu seɨj ájtaahua teyuu mej nuꞌu caí ráꞌajtaahua ɨ́ teteca.” Ayee pu yeehui tiuꞌutaxájtacaꞌa amɨ́jna mɨ Jesús. ―Ayee mú tíꞌixajtacaꞌa meꞌɨ́jna. 
\p  
\v 59 Mɨ́ ajta meꞌɨ́n, camu ramuaꞌareerecaꞌa ɨ́ seica, majta ɨ́ seica, tiꞌitɨ́j ɨ́ mej xajtacaꞌa. 
\p  
\v 60 Aj pu i seɨj ájchee huáꞌa tzajtaꞌa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe naíjmiꞌica ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa. Aj pu i aꞌɨ́ɨn ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni pecáj huatániuusin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ mej múꞌeetzi jetze tíꞌijpuaꞌajteꞌe? ¿Tiꞌitájni jɨ́n paꞌuteájturaa ɨ́ Dios jemi mej mi miyen tíꞌimuahuaꞌita? 
\p  
\v 61 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, capu tiꞌitɨ́ huataxájtacaꞌa. Áꞌatee aꞌatzu tɨ ayén caí teꞌevéꞌeniuucaꞌa. Aj pu ijta aꞌɨ́ɨn tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa, ajtahuaꞌa pu ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni múꞌee peꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu, ɨ́ tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ tej rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌan iteen? ―Yee pu tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi. 
\p  
\v 62 Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen. Ajta xu neseij i nej neajta teáataꞌa jetze airáane. An nu eꞌecacaí naꞌame rɨꞌɨríintaꞌa ɨ́ tɨ nain jɨ́n antiújmuaꞌaree. Seajta, múꞌeen xu neseijran netɨ́ꞌɨj aꞌicaaméꞌen jaitɨri tzajtaꞌa. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. 
\p  
\v 63 Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe ɨ́ mej tíꞌimɨjhuaca teyujtaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu raꞌantisiújtzaꞌan ɨ́ rusiicuꞌu mej mi ráamuaꞌaree tɨjɨ́n aꞌɨ́ɨ pu huataniúꞌucacaꞌa. Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Meꞌecui xaa neꞌu. ¿Ni caí neꞌu icu? Capu chéꞌe ruxeꞌeveꞌe tɨ jaꞌatɨ jɨ́meꞌen teꞌanxájta.  
\v 64 Múꞌeen xu seri ráanamuajriꞌi tɨ aꞌij puaꞌa tiuꞌuxájtacaꞌa ɨ́ Dios jemi. ¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe múꞌejmi? ¿Tiꞌitájni ayén tiraavíjteꞌe? ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p Aj mú mi naíjmiꞌi tiuꞌutáꞌa tɨ huámɨꞌɨni aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 65 Matɨ́ꞌɨj mi seica autéjhuii mej raꞌatétzijmuaꞌaxɨꞌɨn, majta raꞌutanán. Majta ruꞌitévaꞌaraꞌa rumuájcaꞌan jɨmeꞌe. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Huataxáj, ¿aꞌatani muꞌitéjvee? ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p Majta meꞌɨ́n ɨ́ xantaaruꞌu, aꞌɨ́ɨ mú majta ruꞌitéevajxɨ. 
\s1 Pedro pu tiuꞌutéhuaꞌitacaꞌa tɨ nuꞌu caí raamuáꞌa ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 26:69-75; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-29) 
\p  
\v 66 Ajta aꞌɨ́ɨn Pedro, aꞌɨ́ɨ pu u aꞌutéveecaꞌa aꞌujna jáꞌitaꞌa tɨ eꞌeráyaujtaꞌa u chiꞌita. Aj pu i seɨj aꞌuteájrupi tɨ ravaɨ́reꞌe ɨ́ tɨ tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe mej tíꞌimɨjhuaca u teyujtaꞌa. ꞌƗ́itaꞌa pu pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna.  
\v 67 Aꞌɨ́ pu aꞌuteájrupi aꞌu tɨ anúꞌujcatii aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro aꞌu tɨ áꞌujpɨsteꞌecaꞌa ɨ́ taij jetze. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn raaseíj, áa puꞌu aꞌutéechaxɨ rajseíiraꞌajraa. Aj pu i ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Peajtá pej múꞌee áꞌucheꞌecaneꞌe jamuan Jesús tɨ Nazarét éꞌemeꞌecan. ―Ayee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. 
\p  
\v 68 Aj pu i seɨcɨé tiraataxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro tɨjɨ́n: 
\p ―Canu ramuaꞌate. Canu neajta ramuaꞌaree aꞌij pej yeꞌí tíꞌineꞌixaateꞌe múꞌee. 
\p Aj pu i aꞌɨ́ɨn huirájraa. Aa pu aꞌitéechaxɨ á tɨ eꞌiténineꞌi. Aj pu i tecuaaraꞌi huajíjhuacaꞌa. 
\p  
\v 69 Tɨ́ꞌɨj i ajtahuaꞌa aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa raaseíj. Aj pu i ayén tihuáꞌitixaa aꞌɨ́mej ɨ́ mej eꞌeréꞌeteꞌecaa aꞌujna. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―Amɨ́jna mɨ jaꞌatɨ, aꞌii pu seɨ́j púꞌeen tɨ huáꞌa jetze ajtémeꞌecan ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. 
\p  
\v 70 Ajtahuaꞌa seɨcɨé tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. Aꞌatzu áꞌateeviꞌica matɨ́ꞌɨj eꞌeréꞌeteꞌecaa, majtáhuaꞌa miyen tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, múꞌee pe aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Galilea pej éꞌemeꞌecan. Ayee pej tíꞌixaxaꞌa matɨ́j aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej aꞌuun aꞌuhuachéjme. ―Yee mú tiraataꞌixaa. 
\p  
\v 71 Aj pu i Pedro aꞌutéjche tɨ niuucajtzeꞌen ɨ́ Dios ayén tihuáꞌaꞌixaateꞌen tɨjɨ́n capu ramuaꞌate. Ajta, tɨ puaꞌa nuꞌu caí ayén tiꞌayájnacaꞌa, chéꞌe nuꞌu Dios raatáꞌan ɨ́ puaíjtzi. Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Canu aꞌatzu ramuaꞌate aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ sej raxa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 72 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa, aj pu i huaꞌapuaca jetze huajíjhuacaꞌa ɨ́ tecuaaraꞌi. Tɨ́ꞌɨj jí Pedro raꞌutámuaꞌareeriꞌi aꞌij tɨ tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n: “Tɨ́ caí xɨ huaꞌapuaca jetze huajíjhua ɨ́ tecuaaraꞌi, múꞌee pe huaícacajetze piyen tiraataxáj yee pecáj nemuaꞌate.” Ayee pu tiraatáꞌixaateꞌecaꞌa aꞌɨ́jna. Aj pu i aꞌij puaꞌa raatáꞌa, tiujyeínejraa huápɨꞌɨ aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. 
\c 15  
\s1 Meraatátui meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús ɨ́ Pilato jemi 
\r (Mt. 27:1-2, 11-14; Lc. 23:1-5; Jn. 18:28-38) 
\p  
\v 1 Yee ruijmuaꞌateꞌe yee, tɨ́ꞌɨj huatapuáꞌare, naíjmiꞌi mú tiújseɨj ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe u teyujtaꞌa, majta huáꞌavaujsimuaꞌa, majta ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, majta ɨ́ seica ɨ́ mej majta iꞌijuéesi. Naíjmiꞌi mú tíꞌiruixaateꞌecaꞌa aꞌij mej yeꞌí huárɨni. Aj mú mi raꞌamuáajɨꞌɨcɨe meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Meyeꞌujáj. Matɨ́ꞌɨj mi raatátui aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Pilato. 
\p  
\v 2 Aj pu i Pilato ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni múꞌee peꞌɨ́n púꞌeen ɨ́ huaꞌatajtuhuan ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan? 
\p Aj pu i Jesús ayén tiraataꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Nee nu neꞌɨ́n púꞌeen aꞌij pej yeꞌí tiꞌixa múꞌee. ―Yee puꞌu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 3 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe u teyujtaꞌa, jeíhua mú tiraaxájtziꞌiriꞌi. 
\p  
\v 4 Ajta aꞌɨ́ɨn Pilato, ajtahuaꞌa pu ayén tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni pecáj naatáꞌixaateꞌe peꞌɨ́jna jɨmeꞌe? Pepuꞌuri huáꞌunamuajriꞌi mej jeíhua tiꞌimuaxájtziꞌi. ―Ayee pu tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato. 
\p  
\v 5 Mɨ́ ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, capu tiꞌitɨ́j xajtacaꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, caí aꞌij ráꞌamitɨejteꞌecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato. 
\s1 Pilato raatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ huámɨꞌɨni 
\r (Mt. 27:15-31; Lc. 23:13-25; Jn. 18:38–19:16) 
\p  
\v 6 Ayee pu tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato matɨ́ꞌɨj meꞌɨ́n tíꞌiyestehuaꞌa. Tɨ́ puaꞌa meraatáhuavii ɨ́ teɨte tɨ aꞌɨ́ɨn raatátuaani seɨj tɨ aiteánamiꞌi, jaꞌatɨ́ tɨ naꞌa ɨ́ mej raatáhuavii, aj pu i raateátuaasin.  
\v 7 Aꞌájna jáꞌahuaꞌa seica mú aiteánamiꞌihuacaꞌa ɨ́ mej néꞌuseꞌecaꞌa ɨ́ uꞌuviernu jemi. Aꞌii mú huáꞌucuii ɨ́ teɨte. Ajta seɨj aꞌujna aiteánamiꞌihuacaꞌa tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Barrabás.  
\v 8 Aj mú mi eꞌiréꞌene ɨ́ teɨte ɨ́ Pilato jemi. Aꞌɨ́ mú autéjhuii mej raatáhuavii tɨ aꞌɨ́ɨn ayén huárɨni aꞌɨ́mej jemi aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌijrɨꞌɨre. 
\p  
\v 9 Aj pu i ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné setíꞌijxeꞌeveꞌe múꞌeen? ¿Ni qui neraatátuaani neꞌíjna tɨ áꞌamuatajtuhuan púꞌeen, múꞌeen mɨ sej Israél jetze ajtémeꞌecan? 
\p  
\v 10 Ayee pu tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu ráamuaꞌareeriꞌi mej ráꞌachueereꞌecaa ɨ́ Jesús aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe u teyujtaꞌa. Aꞌɨ́j mú jɨ́n raatátui meꞌɨ́jna ɨ́ Pilato.  
\v 11 Mɨ́ majta meꞌɨ́n ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe u teyujtaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú raatáꞌa ɨ́ caꞌaníjraꞌa jeíhua ɨ́ teɨte mej mi raatáhuavii aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato tɨ aꞌɨ́ɨn huatátuaani aꞌɨ́jna ɨ́ Barrabás jetzen meꞌecan ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 12 Ajtahuaꞌa ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné náarɨni nemɨ́jna jemi, mɨ tɨ áꞌamuatajtuhuan púꞌeen, mɨ sej Israél jetze ajtémeꞌecan? 
\p  
\v 13 Aj mú mi caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Patáꞌaj ráꞌutatan cúruu jetze. 
\p  
\v 14 Aj pu i Pilato ayén tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌiné een jɨmeꞌe? ¿Tiꞌitájni aꞌij puaꞌa huáruu? 
\p Matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi, jaítzeꞌe mú caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Aútataichi cúruu jetze. ―Yee muꞌu titeejíjhuacaꞌa. 
\p  
\v 15 Ajta aꞌɨ́ɨn Pilato, aꞌɨ́ɨ pu raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa tɨ rɨ́ꞌɨ tihuaꞌutáꞌan ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j pu jɨ́n raatátuaa aꞌɨ́jna ɨ́ Barrabás. Ajta raataꞌaíjtacaꞌa mej raꞌiréꞌavajxɨꞌɨn aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj pu ijtáꞌi huaꞌutátuii mej mi ráꞌutatan ɨ́ cúruu jetze. 
\p  
\v 16 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n xantaaruꞌu yaꞌujáj aꞌájna tɨ teꞌáijta tɨ éꞌeche. Aꞌuu mú yaꞌuteárujte jáꞌitaꞌa tɨ u eꞌeráyaujtaꞌa. Aj mú mi naíjmiꞌica tiseɨ́j ɨ́ seica, xantaaruꞌu.  
\v 17 Síicuꞌuri mú ruꞌucáachejte tɨ páꞌuviꞌin jɨ́n, raxúꞌumuaviꞌimeꞌecaa. Majta curuun raateátaave tɨ tzicareꞌe jɨmeꞌe cɨstíjhuacaꞌa. Aꞌɨ́j mú raꞌavéꞌerujtiꞌiriꞌi.  
\v 18 Matɨ́ꞌɨj mi autéjhuii mej raatejíivajra, yee cumu rɨ́ꞌɨ mú tiraatáꞌa. Miyen tɨjɨ́n: 
\p ―Ayajna neꞌu. Temuaꞌa pu íꞌixɨꞌepɨꞌɨn. Chéꞌe aꞌateeviꞌi tɨ ruuri amɨ́jna tɨ huaꞌatajtuhuan púꞌeen ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan. ―Ayee mú tiráꞌuxɨeehuariꞌiriꞌi. 
\p  
\v 19 Majta raꞌavéꞌevajxɨ án muꞌúutzeꞌen itzɨ́j jɨmeꞌe. Majta raꞌatétzijmuaꞌaxɨ. Majta mú títunutaxɨ. Ayee cumu rɨ́ꞌɨ mú tiratáꞌacareꞌe.  
\v 20 Matɨ́ꞌɨj ráꞌuxɨeehuariꞌiraꞌa, aj mú mi rúꞌijchuiiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ síicuꞌuri tɨ páꞌuviꞌin jɨ́n, raxúꞌumuaviꞌimeꞌecaa. Matɨ́ꞌɨjtá mi ruꞌucáachejte ɨ́ síicuꞌureꞌaraꞌan. Aj mú mi yaꞌujáj mej mi ráꞌutatan ɨ́ cúruu jetze. 
\s1 Matɨ́ꞌɨj ráꞌutatai ɨ́ Jesús ɨ́ cúruu jetze 
\r (Mt. 27:32-44; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27) 
\p  
\v 21 Aꞌájna, seɨj pu huaꞌantinájchecaꞌa aꞌujna aꞌu mej yeꞌevéꞌejajsimeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Ayee pu ántehuaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨjɨ́n Simón. Aꞌuu pu éꞌemeꞌecan tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Cirene. Aꞌii pu yaꞌupuáaraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Alejandro, ajtahuaꞌa seɨj ɨ́ Rufo. Aꞌuu pu eꞌerájraa aꞌájna jáꞌahuaꞌa aꞌu tɨ caí jaꞌatɨ́ áꞌa éꞌeche. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Simón huaꞌantinájchecaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú huataꞌáij tɨ aꞌɨ́ɨn ráꞌanchueni cúrujraꞌan ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 22 Aꞌuu mú yaꞌujáj aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aꞌájna jáꞌahuaꞌa, jɨrí jetze tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa huaꞌaniuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n Gólgota. Gólgota, ayée pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n Mɨ́ꞌɨchí naꞌa jemi.  
\v 23 Matɨ́ꞌɨj mi raatanéste tiꞌitɨ́ nahuáj, cuaaneꞌe tɨ ranaxca. Ayee mú ratamuáꞌamua aꞌɨ́jna ɨ́ cuaaneꞌe tɨjɨ́n mirra. Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, capu raꞌantiꞌí aꞌɨ́jna ɨ́ nahuáj. 
\p  
\v 24 Matɨ́ꞌɨj mi rúꞌijchuiiriꞌi ɨ́ síicuꞌureꞌaraꞌan. Majta tiraacáꞌariꞌiriꞌi ɨ́ tíꞌicɨɨxureꞌaraꞌan. Matɨ́ꞌɨjtá mi ráꞌutatai ɨ́ cúruu jetze. Aj mú mi tiꞌihuaújmuaꞌitɨ́ tetej jɨmeꞌe mej mi ráamuaꞌaree jaꞌatɨ́ tɨ racɨꞌɨti ɨ́ cɨ́ɨxureꞌaraꞌan ɨ́ Jesús seɨj ajta seɨj. Ayee mú titeeréꞌujpijte aꞌɨ́jna ɨ́ tíꞌicɨɨxureꞌaraꞌan. 
\p  
\v 25 Puꞌuri jáꞌitaꞌa ujméꞌeca ɨ́ xɨca matɨ́ꞌɨj ráꞌutatai ɨ́ cúruu jetze.  
\v 26 Majta tiꞌitɨ́ taabla aúutatai cúruu japua. Ayee pu téꞌeyuꞌusiꞌihuacaꞌa aꞌɨ́jna jetze ɨ́ taabla ɨ́ mej tiꞌitɨ́j jɨ́n jetzen teꞌujpuáꞌajte tɨjɨ́n: “Huaꞌatajtuhuan ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan.” 
\p  
\v 27 Majta jamuan ɨ́ Jesús, mehuáꞌutátaixɨ cúruu jetze huaꞌapuaca ɨ́ nahuaꞌari mej púꞌeen. Seɨj mú aꞌutéjche ɨ́ cúruu rɨꞌɨríintaꞌa pújmeꞌen, majta seɨj áꞌutataꞌa pújmeꞌen.  
\v 28 Ayee puꞌu éeneꞌecan jɨ́n araúraste aꞌíjna ɨ́ niuucari tɨ téꞌeyuꞌusiꞌi ɨ́ yuꞌuxari jetze. Ayen tɨjɨ́n: “Yee mú yáꞌumuaꞌarejcaꞌa tɨ́j aꞌij puaꞌa tíꞌitevijcaꞌa.” 
\p  
\v 29 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej á aꞌatánineicaꞌa, matɨ́ꞌɨj raaseíj, aꞌɨ́ɨ mú aicámuꞌuvajra mej caí ráꞌacuꞌuvejcaꞌa. Ayee mú aꞌij puaꞌa tíꞌixajtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Ni caí icu, múꞌee pe aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ pej nuꞌu raatéꞌuuna ɨ́ teyuu, pajta nuꞌu huaíca xɨca jetze ráꞌajtaahua?  
\v 30 Ijii múꞌee aseɨ́j á japua huániuuchi pej pi caí huámɨꞌɨni. Acájraꞌa yeehui amɨ́jna jetze mɨ cúruu. ―Ayee mú tiráꞌaxɨeehuastiꞌiracaꞌa. 
\p  
\v 31 Aꞌɨ́ majta ɨ́ mej tíhuaꞌuꞌaíjteꞌe u teyujtaꞌa, majta ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca, aꞌɨ́ɨ mú naíjmiꞌi ráꞌaxɨeehuastiꞌiracaꞌa. Miyen tíꞌiruixaateꞌecaꞌa rujɨ́ɨmuaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Amɨ́ pu ari huáꞌa japua huaniú ɨ́ seica. Mɨ́ ajta, capu raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ ruseɨ́j rujapua huániuuni.  
\v 32 Amɨ́jna tɨ nuꞌu iꞌi Cɨríistuꞌu tɨ nuꞌu tatajtuhuan i tej Israél jetze ajtémeꞌecan, chéꞌe amɨ́n acájraꞌani amɨ́jna jetze mɨ cúruu tej ti raaseíj, tetáꞌaj téꞌantzaahuateꞌen. ―Ayee mú tíꞌiruixaateꞌecaꞌa. 
\p Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej jamuan huáꞌutatai ɨ́ cúruu jetze, aꞌɨ́ɨ mú majta ráꞌuxɨeehuastiꞌiracaꞌa. 
\s1 Jɨ́meꞌen tɨ́ꞌɨj Jesús huamɨ́ꞌɨ 
\r (Mt. 27:45-56; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30) 
\p  
\v 33 Tɨ́ꞌɨj aꞌájna tejaꞌuréꞌene aꞌatzaj tacuarixpua, aj pu i huateátɨcaꞌarecaꞌa nainjapua ɨ́ chuej aꞌuun tɨ huatacáꞌa u Israél. Ajta áꞌatee tɨ ayén huatɨ́caꞌa jáꞌitaꞌa tacuarixpua.  
\v 34 Jɨ́meꞌen puꞌu tejaꞌuréꞌene aꞌájna jáꞌitaꞌa tacuarixpua, aj pu i Jesús caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa runiúucajtzeꞌen. Ayen tɨjɨ́n: 
\p ―¿Eloi, eloi, lama sabactani? ―Ayee pu tiuꞌujíjhuacaꞌa. 
\p Aꞌíjna i niuucari, ayée pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: “Niyaꞌupua, ¿aꞌiné een jɨ́n penejaꞌuhuáꞌaxɨ múꞌee, pej níꞌiyaꞌupua?” Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌíjna i niuucari. 
\p  
\v 35 Seica ɨ́ mej meꞌuun aꞌutéꞌuucaꞌa meráanamuajriꞌi. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiuꞌutaxájtacaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―Xaanamuajriꞌi, aꞌɨ́j pu huatajé aꞌɨ́jna ɨ́ Elías tɨ ajmíꞌi tiꞌitéveecaꞌa ɨ́ Dios jemi. 
\p  
\v 36 Aj pu i seɨj eꞌiréꞌene rutɨéchijméꞌen. Tiꞌitɨ́j pu autɨ́ɨ tɨ uꞌurájtaꞌati. Aꞌɨ́j pu huateáruꞌune nahuáj jɨmeꞌe tɨ antzíjviꞌi. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌantijɨ́ꞌɨcɨꞌe cɨyej jetze. Aj pu i aꞌɨ́ɨn ráꞌajchui tɨ́ꞌij Jesús raꞌantiyéꞌen aꞌɨ́jna jetze ɨ́ tiꞌitɨ́. Tɨ́ꞌɨj ayén huarɨ́j, aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨjɨ́n: 
\p ―Xaachúꞌeveꞌe. Tɨ́ puaꞌa yatanéjsin aꞌɨ́jna ɨ́ Elías tɨ ij raꞌacájtuaani. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa. 
\p  
\v 37 Aj pu i Jesús caꞌanín jɨ́n huajíjhuacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí huamɨ́ꞌɨ. 
\p  
\v 38 Aꞌájna teyujtaꞌa, tiꞌitɨ́ pu huatáviviɨjmeꞌeca cɨ́ɨxuri tɨ itzíjhua. Jɨ́meꞌen puꞌu huamɨ́ꞌɨ ɨ́ Jesús, aj pu i jáꞌitaꞌa acásiujtzaꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ cɨ́ɨxuri.  
\v 39 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ huaꞌacapítan ɨ́ xantaaruꞌu ɨ́ mej anxɨ́te aráꞌase, áa pu aꞌutéveecaꞌa aꞌájna vejliꞌi taꞌavéꞌenee aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aꞌɨ́ pu ráanamuajriꞌi aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌujíjhuacaꞌa ɨ́ Jesús. Ajta raaseíj aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌumɨ́ꞌɨ. Aj pu i ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ capitán tɨjɨ́n: 
\p ―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌen ɨ́ yaujraꞌan ɨ́ Dios. 
\p  
\v 40 Majta seica, á muꞌu ɨmuá aꞌutéꞌuu mejseíiracaꞌa aꞌɨ́ɨme mej ꞌuuca. Seɨj pu ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n María, tɨ Magdala éꞌemeꞌecan. Ajta, seɨj tɨ ajta ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n María. Huaꞌanaana aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo tɨ cɨ́lieen, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ José. Ajtahuaꞌa seɨj ꞌɨ́itaꞌa huáꞌa jamuan pu aꞌutéveecaꞌa tɨ ayén ántehuaacaꞌa tɨjɨ́n Salomé.  
\v 41 Aꞌii mú áꞌujujhuaꞌaneꞌecaꞌa ɨ́ Jesús jamuan. Majta raatévaɨreꞌecaꞌa tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn aꞌutéveecaꞌa aꞌujna jáꞌahuaꞌa Galilea. Mé muꞌiitɨ́ mú majta aꞌutéꞌuucaꞌa ɨ́ mej jamuan aꞌujnéj aꞌánna Jerusalén. 
\s1 Maraꞌaváꞌana meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús 
\r (Mt. 27:57-61; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42) 
\p  
\v 42 Tɨ́ꞌɨj huateáchumuaꞌarecaꞌa, puꞌuri tejaꞌuréꞌene aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze matɨ́ꞌɨj rɨ́ꞌɨ huaújruuren. Yee ruijmuaꞌa yee pu tejaꞌuréꞌenejsin aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mej jetzen ruseꞌupi. 
\p  
\v 43 Aj pu i jaꞌatɨ́ aꞌuréꞌene jemin aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato. Ayee pu ántehuaacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨjɨ́n José. Aꞌuu pu jáꞌahuaꞌa éꞌemeꞌecantacaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Arimatea. Aꞌɨ́ pu ajta huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej iꞌijuéesi. Jéꞌecan pu veꞌecán jɨ́n tiꞌitéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ José. Aꞌɨ́ pu ajta rachúꞌeveꞌecaꞌa aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios autéjcheni tɨ tiuꞌutaꞌaíjta nainjapua íiyen chaanaca japua. Aꞌɨ́ pu uhuateújcaꞌane ɨ́ ru tzajtaꞌa. Aꞌuu pu a aꞌuteájrupi aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Pilato. Aj pu i rájhuaviiriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn raatáꞌan tɨ raꞌacájtɨni ɨ́ Jesús, tɨ ari mɨ́ꞌɨchi. 
\p  
\v 44 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ Pilato, jéꞌecan pu aꞌij teꞌutaseíj tɨ Jesús ari huamɨ́ꞌɨ. Aj pu i raatajé ɨ́ huaꞌacapítan ɨ́ mej ráꞌutatai ɨ́ cúruu jetze. Raataꞌíhuaꞌuriꞌi tɨ puaꞌa ayén tiꞌayájnacaꞌa tɨ ari huamɨ́ꞌɨ.  
\v 45 Aj puꞌi aꞌɨ́ɨn huaꞌacapítan ayén tiraataꞌixaa tɨ ayén tiꞌayájnacaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí Pilato raatáꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ José tɨ aꞌɨ́ɨn raꞌacájtɨni. 
\p  
\v 46 Tɨ́ꞌɨj jí áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ José tɨ cɨ́ɨxuri áꞌunanan tɨ rɨ́ꞌen, tɨ naa tíꞌicuaina. Aj pu i raꞌacájchuii aꞌɨ́jna ɨ́ mɨ́ꞌɨchi. Tɨ́ꞌɨj jí raꞌiréꞌeꞌijcatacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ cɨ́ɨxuri. Ajta áꞌiyen aꞌuun yaꞌutéete aꞌujna aꞌu mej ruꞌuréꞌijche u téteꞌe ɨ́ tetej tzajtaꞌa. Ayee pu huarɨ́j, tɨ́ꞌɨj jí tetej aitéjmuaa tɨ sicɨ́ɨraraꞌa.  
\v 47 Majta meꞌɨ́n ɨ́ ꞌuuca, ɨ́ María tɨ Magdala éꞌemeꞌecan, ajta aꞌɨ́jna María tɨ iꞌináànajraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ José, aꞌɨ́ɨ mú raaseíj aꞌu tɨ yeꞌetéete. 
\c 16  
\s1 Jesús pu huatarúj huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mɨꞌɨchite 
\r (Mt. 28:1-10; Lc. 24:1-12; Jn. 20:1-10) 
\p  
\v 1 Tɨ́ꞌɨj mú áꞌume aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa mé jetzen ruseꞌupi, aꞌɨ́ɨme ɨ́ ꞌuuca, aꞌɨ́jna ɨ́ María tɨ Magdala éꞌemeꞌecan, ajta aꞌɨ́ɨn María tɨ iꞌináànajraꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ Jacobo, ajta aꞌɨ́ɨn Salomé, aꞌɨ́ɨ mú tiꞌitɨ́j huánanai tɨ naa teáarɨ́ꞌe, tuꞌupi aꞌaráꞌa. Matɨ́ꞌɨj meꞌɨ́n huánanai, aj mú mi áꞌujuꞌun mej mi raꞌacáameijra aꞌɨ́jna ɨ́ mɨ́ꞌɨchi.  
\v 2 Yee ruijmuaꞌateꞌe yee, tɨ́ꞌɨj auchén eꞌiréꞌeneesimeꞌeca ɨ́ xɨca, aꞌúu mú aꞌaráꞌa aꞌu tɨ eꞌevéꞌenamiꞌihuacaꞌa. Aꞌij pu jetze pɨ́tíꞌirɨcɨ i xɨca taꞌamuájca ɨ́ itɨeeri.  
\v 3 Ayee mú tiúꞌurihuaꞌuracaꞌa tɨjɨ́n: 
\p ―¿Aꞌataqui seɨ́jtaꞌa yaꞌanxɨ́ɨra ɨ́ tetej tɨ jɨ́n ujnámiꞌi ɨ́ tɨ úucun tej ti uteárute? 
\p  
\v 4 Matɨ́ꞌɨj mauj ɨmuá eꞌevéꞌejuꞌucaꞌa meraaseíj tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn tetej caí chéꞌe aitéjmuaa. Temuaꞌa pu tiꞌiveꞌecaa aꞌɨ́jna tɨ aꞌitémuaacaꞌa.  
\v 5 Aj mú mi a aꞌuteájrupi aꞌájna tɨ aúucun matɨ́ꞌɨj mi seɨj huaseíj tɨ anúꞌujcatii rɨꞌɨríintaꞌa. Temuaij pu pɨ́rɨcɨ aꞌɨ́jna. Tɨ́tɨꞌɨcan pu teꞌucáviɨjcaa unúꞌujcatii. Naa pu tiꞌicuáinaviꞌi teꞌucáviɨjcaa aꞌɨ́jna ɨ́ temuaij. Matɨ́ꞌɨj mi temuaꞌa jeíhua tiuꞌutátziɨn.  
\v 6 Aj pu i aꞌɨ́ɨn ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Caxu tíꞌitziɨɨneꞌe. Múꞌeen xu yáꞌuhuaunen seꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ Nazarét éꞌemeꞌecan, ɨ́ tɨ áꞌutataihuacaꞌa ɨ́ cúruu jetze. Capu yuꞌu jáꞌahuaꞌa. Puꞌuri huatarúj. Casiꞌi. Xaaseíj íiyen mej yaꞌujté.  
\v 7 Sericu, setáꞌaj huaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, seajta aꞌɨ́jna ɨ́ Pedro. Múꞌeen xu huaꞌutáꞌixaateꞌen yee: “Tɨ́ nuꞌu aꞌɨ́ɨn amuacaí aꞌuméꞌe aꞌame aꞌánna Galilea tɨ́ꞌij huaꞌuchúꞌeveꞌen. Ayen cheꞌatá naꞌa téꞌeme tɨ́j aꞌɨ́ɨn ari tihuaꞌutáꞌixaa mej nuꞌu aꞌuun yéꞌeseijran.” ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ temuaij. 
\p  
\v 8 Majta meꞌɨ́n ɨ́ ꞌuuca, temuaꞌa mú tiúꞌujviveecaꞌa, majta mej aꞌij titéꞌujmuajca. Aj mú mi huiráruáachejraa. Camu majta jaꞌatɨ́ huatáꞌixaa, aꞌiné metíꞌitziɨɨneꞌecaꞌa. 
\s1 Jesús pu huataseíjre aꞌɨ́jna jemi María tɨ Magdala éꞌemeꞌecan 
\r (Jn. 20:11-18) 
\p  
\v 9 Ayee pu tiujuꞌurɨ́j aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze ɨ́ taꞌamuájca ɨ́ itɨeeri tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn Jesús huatarúj tɨ tapuáꞌarijmeꞌeca aꞌɨ́jna xɨcaj jetze tɨ amuájca. Amuacaí pu huataseíjre aꞌɨ́jna jemi ɨ́ María tɨ Magdala éꞌemeꞌecan. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeeneꞌen ɨ́ mej tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej aráhuaꞌapua aráꞌaxca tɨ huaꞌutamuári ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 10 Ajta aꞌɨ́ɨn María, aꞌɨ́ɨ pu u áꞌume tɨ tihuaꞌutáꞌixaateꞌen aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌecaꞌa ɨ́ Jesús, ɨ́ mej ruxɨeemɨjteꞌecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ Jesús huamɨ́ꞌɨ. Majta ruyeinecaꞌa.  
\v 11 Majta aꞌɨ́ɨme, matɨ́ꞌɨj ráamuaꞌareeriꞌi tɨ ari nuꞌu aꞌɨ́ɨn María raaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, camu ráꞌatzaahuateꞌecaꞌa. 
\s1 Jesús huataseíjre huáꞌa jemi ɨ́ mej huaꞌapua, ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe 
\r (Lc. 24:13-35) 
\p  
\v 12 Tɨ́ꞌɨj jí Jesús ajtahuaꞌa huataseíjre huaꞌapuaca jemi matɨ́ꞌɨj meꞌuun aujúꞌucaa aꞌájna jáꞌahuaꞌa aꞌu tɨ caí áꞌuchajtaꞌa. Capu chéꞌe aꞌɨ́ɨ púꞌeeneꞌen ɨ́ mej amuacaí ramuaꞌajcaa. Mɨ́ ajta, aꞌii pu púꞌeeneꞌen.  
\v 13 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j mej mi huaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ seica. Camu majta huáꞌantzaahuate aꞌɨ́mej ɨ́ mej huaꞌapua. 
\s1 Jɨ́meꞌen ɨ́ tɨ jɨ́n Jesús tihuauꞌíjca aꞌɨ́mej ɨ́ mej tiuꞌutaꞌaíjtiꞌire 
\r (Mt. 28:16-20; Lc. 24:36-49; Jn. 20:19-23) 
\p  
\v 14 Tɨ́ꞌɨj ari jaítzeꞌe huachúmuaꞌancaa, matɨ́ꞌɨj huatéteꞌecaꞌa ɨ́ meesa jetze ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan seɨj aráꞌase, ajtahuaꞌa pu huataseíjre aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Tɨ́ꞌɨj jí huaꞌajtéꞌaxɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej raꞌantánaamua ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca, ajta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí téꞌatzaahuateꞌecaꞌa. Ajta huaꞌajtéꞌaxɨ aꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí huáꞌatzaahuateꞌecaꞌa ɨ́ mej raaseíj tɨ́ꞌɨj ari huatarúj. 
\p  
\v 15 Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Sericu múꞌeen. Seꞌucɨ́jxɨꞌɨn nain japua ɨ́ chaanaca. Setihuaꞌutáꞌixaateꞌe naíjmiꞌica ɨ́ teɨte aꞌíjna i niuucari tɨ jɨ́n huaꞌirátuaasin.  
\v 16 Aꞌatɨ́ tɨ ráꞌatzaahuateꞌe aꞌíjna i niuucari, ajta huámuaɨꞌɨvijhua, Dios pu ruꞌirátuaasin. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ caí ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ niuucari, aꞌɨ́ɨ pu rajpuaíjtzi aꞌame. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\p  
\v 17 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n: 
\p ―Ayee mú tiuꞌuyɨ́ꞌɨtɨhuaꞌa muáꞌajuꞌu ɨ́ mej téꞌatzaahuateꞌe. Neniúucajtzeꞌe mú huaꞌutamuáriteꞌesin ɨ́ tiyáaruꞌuse ɨ́ mej huáꞌa tzajtaꞌa seijreꞌe ɨ́ teɨte. Majta tíꞌixaxaꞌataꞌa muáꞌajuꞌu seica jɨmeꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej caí xɨ raayɨ́ꞌɨtɨ.  
\v 18 Cuꞌucuꞌuse mú muarɨꞌen ɨ́ mej tiúꞌucheꞌeveca ɨ́ rumuájcaꞌa jɨmeꞌe; meꞌɨ́n cuꞌucuꞌuse camu aꞌij huáꞌaruuren. Naꞌari tɨ puaꞌa huáꞌaveꞌeri muaꞌantiyéꞌen, capu ajta aꞌij huáꞌaruuren. Ajta tɨ puaꞌa meꞌɨ́n huaꞌajtamuárɨꞌen aꞌɨ́mej mej tíꞌicucuiꞌi, majta mú rujni. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. 
\s1 Jesús pu antíraa ɨ́ júteꞌe, u ta japua 
\r (Lc. 24:50-53) 
\p  
\v 19 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tihuaꞌutáꞌixaa ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aj pu i Dios yaꞌuvíꞌitɨ u ta japua. An pu aꞌujyeíjxɨ rɨꞌɨríintaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Dios.  
\v 20 Majta meꞌɨ́n ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌecaꞌa, matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́jxɨ nain japua ɨ́ chaanaca. Metihuáꞌaꞌixaa nain jɨmeꞌe ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios huaꞌirátuaasin. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ tavástaraꞌa, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌatévaꞌɨrihuaꞌa. Ayee puꞌu aꞌɨ́ɨn huaꞌatáꞌacareꞌe mej jaítzeꞌe raayɨ́ꞌɨtɨhuaꞌan caí méèj jaꞌatɨ́. Aꞌɨ́j mú jɨ́n ráamuaꞌareeriꞌi ɨ́ teɨte tɨ ayén tiꞌayájnacaꞌa aꞌij mej yeꞌí tíꞌixajtacaꞌa meꞌɨ́jna ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌecaꞌa. Ayee pu upuáꞌaracaꞌa ɨ́ yuꞌuxari tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n Marcos.