\id 1JN \h 1 San Juan \toc1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ San Juan, ɨ́ tɨ seɨj \toc2 1 San Juan \toc3 1 Jn. \mt1 Aꞌij tɨ tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ San Juan, ɨ́ tɨ seɨj \c 1 \s1 Ɨ́ niuucari tɨ ruurican eꞌihuateájtuaani \p \v 1 Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ Cɨríistuꞌu púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene. Aꞌɨ́ɨ pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tej ráanamuajriꞌi aꞌij tɨ yeꞌí tiuꞌutaxájtacaꞌa. Teen tu teajta tajɨ́ꞌɨ jɨ́n raaseíj, teajta tiyen raamuáꞌa jaꞌatɨ tɨ púꞌeeneꞌe, teajta tiyen tamuájcaꞌa jɨ́n raꞌajtamuárɨej teꞌɨ́jna tɨ niuucari púꞌeen tɨ ajta ruurican eꞌihuateájtuaani. \v 2 Ajta, aꞌɨ́ɨ pu huataseíjre aꞌɨ́jna tɨ ruurican eꞌihuateájtuaani. \p Teajta iteen, teen tu raaseíj. Teajta tiyen tiraataxájta, teajta tiyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe teꞌɨ́jna tɨ rusén jɨ́n iꞌi ruuri, tɨ ajta jemin seijreꞌe ɨ́ rutáàta ɨ́ Dios. Ajta, aꞌɨ́ɨ pu téjmi jemi huataseíjre. \p \v 3 Aꞌɨ́j tu teajta tiyen tejáꞌamuaꞌixaateꞌe teꞌɨ́jna ɨ́ tej raaseíj, teajta ɨ́ tej ráanamuajriꞌi, sej si seajta múꞌeen siyen cheꞌatá senaꞌa tiúꞌumuaꞌati tetɨ́j iteen tíꞌimuaꞌatze tej ti naíjmiꞌi taꞌihuaamuaꞌa táꞌaraꞌani. Jee xaa neꞌu, teen tu jemin seijreꞌe, teꞌɨ́jna ɨ́ Dios jemi ɨ́ tej rájyaꞌupua. Teen tu teajta tiyen cheꞌatá tenaꞌa jemin seijreꞌe teꞌɨ́jna jemi ɨ́ tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ɨ́ tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. \p \v 4 Ayee tu ꞌeen jɨ́n tiyen tejáꞌamuayuꞌuseꞌe tɨ ij ayén raanaíjmiꞌireꞌen ɨ́ tɨ jamuaatáꞌaca sej jɨ́meꞌen rutémuaꞌaveꞌe. \s1 Dios pu téjmi jemi seijreꞌe tɨ ayén cheꞌatá naꞌa ꞌeen tɨ́j tatzari \p \v 5 Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari ɨ́ tɨ Cɨríistuꞌu ayén titaatáꞌixaa tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn Dios ayén téjmi jemi seijreꞌe tɨ́j tatzari tɨ ayén tátatzaviꞌi ɨ́ ta tzajtaꞌa, ajta nuꞌu capu aꞌatzu jemin seijreꞌe tiꞌitɨ́j tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, tɨ ayén cheꞌatá naꞌa ꞌeen tɨ́j tɨ́caꞌari. \p \v 6 Tɨ́ puaꞌa tiyen teꞌɨ́jna jetze tiyen mé titejáꞌujujhuaꞌaneꞌen aꞌu tɨ aꞌutɨ́caꞌa teajta ráꞌantixáata tiyen titeejúꞌun aꞌu yee tej Dios jemi seijreꞌe, catu jéꞌiyecan jɨ́n tiyen tiꞌitítachaꞌɨɨ sino tetíꞌihuaꞌitaca tuꞌu. \p \v 7 Mɨ́ teajta iteen, tɨ puaꞌa tiyen cheꞌatá tenaꞌa teꞌɨ́jna jetze tiyen titeejúꞌun, teꞌɨ́jna jetze tɨ tátatzaviꞌi, aꞌɨ́ɨ pu rɨ́ꞌɨ taruure tej ti tiyen temuaꞌa naa taꞌihuaamuaꞌa táꞌaraꞌani. Ajta, aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aꞌɨ́ɨ pu ajta táꞌariꞌira nain tɨ́j naꞌa ɨ́ tej jɨ́n ateáturaaveca ɨ́ Dios jemi. Aꞌɨ́ɨ pu ayén taruure aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ari huamɨ́ꞌɨ ta jetze meꞌecan. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ayén tiraꞌiráaxɨre ɨ́ ruxuureꞌe. \p \v 8 Tɨ́ puaꞌa tiyen tiraataxáj yee tej nuꞌu caí tiꞌitɨ́j jɨ́n ateáturaaveca ɨ́ Dios jemi, ayée tu tajɨ́ɨmuaꞌa tenaꞌa tacuanamua. Ajta, aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ ayén tiꞌayajna, capu téjmi jemi seijreꞌe. \v 9 Mɨ́ teajta iteen, tɨ puaꞌa tiyen tiraataxáj ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, ayée tu tíꞌijmuaꞌaree tɨ Dios raꞌaráꞌastejsin aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen tɨ jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi tɨ nuꞌu ayén titaatáꞌuuniꞌi nain jɨmeꞌe ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. Teen tu teajta tiyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ ayén tiraavíjteꞌe tɨ Dios ayén titaatáꞌuuniꞌi. \p \v 10 Tɨ́ puaꞌa tiyen tiraataxáj yee tej nuꞌu caí jaꞌanáj tiꞌitɨ́j jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi, ayée pu huataújmuaꞌa ɨ́ tej teri tiyen teꞌɨ́jna jɨ́meꞌen raatamuáꞌa ɨ́ Dios tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn tíꞌihuaꞌitaca. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ ayén téjmi jemi raateájtuaa, capu xaa neꞌu aꞌatzu téjmi jemi seijreꞌe. \c 2 \s1 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́ɨ pu tíꞌixɨꞌepɨꞌɨntareꞌe itejmi jetze meꞌecan \p \v 1 Mɨ́ sej niyaujmuaꞌa, mɨ nej huápɨꞌɨ jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, ayée nu ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe sej si caí tiꞌitɨ́j jɨ́n auteáturan ɨ́ Dios jemi. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n teuuteáturan ɨ́ Dios jemi, seɨj pu tayáꞌupua jemin seijreꞌe tɨ ta jetze meꞌecan tíꞌixɨꞌepɨꞌɨntareꞌe. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. Aꞌɨ́ɨ pu urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n seijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \v 2 Cɨríistuꞌu pu ajta ta jetze meꞌecan rɨ́ꞌɨ tiraatáꞌa ɨ́ Dios tɨ ij caí puaíjtzi taatáꞌan aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin. Ayee pu ajta cheꞌatá naꞌa huáꞌa japua huaniú naíjmiꞌica aꞌachú mej puaꞌamé ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ chaanaca japua. \p \v 3 Tɨ́ puaꞌa tiyen tiráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn titaataꞌaíj, ayée tu aꞌɨ́jna jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree tej jéꞌiyecan jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌate. \v 4 Tɨ́ puaꞌa seɨj jaꞌatɨ caí ráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ titaataꞌaíj, ajta tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén tiuꞌutaxáj yee tɨ nuꞌu ayén tíꞌijmuaꞌate aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, ayée pu tíꞌihuaꞌitaca. Ajta, capu jéꞌiyecan jɨ́n tiꞌitiújchaꞌɨɨ. \p \v 5 Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén tiraꞌaráꞌasten aꞌíjna i niuucari ɨ́ tɨ téjmi jemi huatétuiihuacaꞌa, ayée tu teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijmuaꞌaree tɨ ayén raanaíjmire ɨ́ tzajtaꞌan aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌɨ́ɨn jéꞌiyecan jɨ́n raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios nain jɨmeꞌe. Ayee tu teajta teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijmuaꞌaree tej tiyen teꞌɨ́jna jemi seijreꞌe ɨ́ Dios. \v 6 Ajta tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tiúꞌujseijrata tɨ aꞌɨ́ɨ pu miijmu ayén nuꞌu urarɨ́ꞌeneꞌacan jɨ́n seijreꞌe jemin ɨ́ Dios, ayée pu ajta tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ ayén cheꞌatá naꞌa rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨ tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn Cɨríistuꞌu rɨ́ꞌɨ tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa. \s1 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jéjcuacan jɨ́n tíꞌitaꞌaijteꞌe \p \v 7 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, canu jéjcuacan jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe ɨ́ tɨ jɨ́n titaataꞌaíj ɨ́ Dios, sino aꞌɨ́j nu jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe neꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jéjcua ɨmuá Dios ayén aꞌɨ́jna jɨ́n titaataꞌaíj tɨ́j naꞌa tɨ jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa múꞌejmi jemi tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene. Ajta aꞌɨ́jna tɨ jéjcua ɨmuá jɨ́n titaataꞌaíj ɨ́ Dios, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari ɨ́ sej ráanamuajriꞌi. \p \v 8 Mɨ́ neajta inee, neajta nu jéjcuacan jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe tɨ ayén tiꞌayajna aꞌɨ́jna jemi, ajta múꞌejmi jemi, aꞌiné puꞌuri teꞌentipuáꞌari aꞌɨ́jna tɨ aꞌuun éꞌeseijreꞌe aꞌu tɨ aꞌutɨ́caꞌa. Ajta puꞌuri aꞌutéjche tɨ huatatátzaveꞌen aꞌɨ́jna tɨ jéꞌiyecan jɨ́n tátatzaviꞌi. \p \v 9 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tiúꞌujseijrata tɨ aꞌɨ́ɨn miijmu ari nuꞌu aꞌuun áꞌume aꞌu tɨ áꞌuneeriꞌi, mɨ ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu ruꞌihuaaraꞌa tíchaꞌɨɨreꞌe, aꞌɨ́ɨ pu ajta aúcheꞌe aꞌuun auumé aꞌu tɨ aꞌutɨ́caꞌa aꞌu tɨ caí áꞌatatzaveꞌe. \p \v 10 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌuun auumé aꞌu tɨ áꞌatatzaveꞌe ɨ́ tavástaraꞌa. Ajta capu tiꞌitɨ́j jɨ́n aꞌaturáa ɨ́ Dios jemi. \v 11 Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa, aꞌɨ́ɨ pu aꞌuun éꞌeseijreꞌe aꞌu tɨ aꞌutɨ́caꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu xaa auj auumé aꞌu tɨ aꞌutɨ́caꞌa, ajta capu ramuaꞌaree aꞌu tɨ áꞌume aꞌiné tɨ́caꞌari pu ayén ráaruu tɨ ij arácun. \s1 Tej nuꞌu caí tíꞌixeꞌeveꞌe aꞌíjna tɨ yen seijreꞌe i chaanaca japua \p \v 12 Ayee nu ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe múꞌejmi mɨ sej niyaujmuaꞌa aꞌiné Dios pu ayén tejámuaatáꞌuuniꞌiriꞌi ɨ́ sej jɨ́n auteájturaa ɨ́ jemin aꞌɨ́jna jɨmeꞌe aꞌij tɨ huarɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. \v 13 Seajta múꞌeen, mɨ sej huáꞌavaujsimuaꞌa púꞌeen, ayée nu ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe aꞌiné múꞌeen xu ramuaꞌate seꞌɨ́jna tɨ tɨ́j naꞌa jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa, ajta tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene seijreꞌe. Seajta múꞌeen, mɨ sej teemua, ayée nu ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe aꞌiné múꞌeen xu seri raꞌantimuáꞌitɨ seꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p Seajta múꞌeen, mɨ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, ayée nu ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe aꞌiné múꞌeen xu ramuaꞌate seꞌɨ́jna ɨ́ tej rájyaꞌupua. \v 14 Ayee nu neajta ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe mɨ sej huáꞌavaujsimuaꞌa púꞌeen aꞌiné múꞌeen xu seri ramuaꞌate seꞌɨ́jna tɨ jéjcua ɨmuá seijreꞌecaꞌa tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene. Ayee nu neajta ꞌeen jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe mɨ sej teemua aꞌiné múꞌeen xu temuaꞌa naa téꞌeviicuaꞌi. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ Dios ayén téjmi jemi raateájtuaa, aꞌɨ́ɨ pu múꞌejmi jemi seijreꞌe aꞌiné múꞌeen xu ráꞌastijreꞌe. Múꞌeen xu seajta seri raꞌantimuáꞌitɨ seꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 15 Ayee nu tejáꞌamuaꞌíjcateꞌe sej caí siyen tihuáꞌɨjchuej aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen japuan huachéjme ɨ́ chaanaca. Setáꞌaj caí seajta siyen tíꞌijxeꞌeveꞌe tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ tíꞌiseijreꞌe íiyen chaanaca japua. Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ raxɨ́ꞌeveꞌe huaꞌayeꞌira ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua, capu ajta cuiꞌi raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios. \p \v 16 Ayee pu xaa neꞌu tiꞌayajna, aꞌiné tɨ́j naꞌa tɨ ayén tíꞌiseijreꞌe íiyen chaanaca japua, yen pu meꞌecan. Tɨ́j naꞌa ɨ́ mej miyen titéꞌujcaꞌane aꞌɨ́j tɨ tzajtaꞌan tásiseiiri, ajta tɨ́j naꞌa ɨ́ mej raseíj tɨ caꞌaníjraꞌa huaꞌatáꞌaca mej mi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe tíꞌinecuaꞌatzen, ajta naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa ɨ́ mej jɨ́meꞌen áꞌujtzaahuateꞌe, nain tɨ́j naꞌa tɨ ayén ꞌeen, aꞌɨ́j pu jetze mé jeꞌevéꞌeme ɨ́ huáꞌamuaꞌatziiraꞌa ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Capu Dios jemi éꞌemeꞌecan. \v 17 Ajta tɨ́j naꞌa tɨ huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua, ajta aꞌɨ́jna tɨ́j naꞌa ɨ́ mej jetzen titéꞌujcaꞌane, aꞌɨ́ɨ pu xaa teꞌentipuáꞌajteꞌesin. \p Mɨ́ ajta aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ayén tiráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ruuri huateáturaasin ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \s1 Aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu ayén tiꞌayajna, ajta aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu huaꞌitzi púꞌeen \p \v 18 Mɨ́ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, puꞌuri tɨ́n tejaꞌuréꞌenejsin aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen nain teꞌentipuáꞌajteꞌesin. Múꞌeen xu seajta seri ráanamuajriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn ayén huataseíjreꞌesin aꞌɨ́jna tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu. Jee xaa neꞌu, ayée pu tiꞌayajna mej meri muꞌiitɨ́ huataseíjre ɨ́ mej rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu. Aꞌɨ́j tu jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ ari tɨ́muaꞌa tejaꞌuréꞌenejsin aꞌɨ́jna xɨcáaraꞌan jetze tɨ nain teꞌentipuáꞌajteꞌesin. \p \v 19 Aꞌɨ́ɨ mú ta jemi tíhuii. Mɨ́ majta, camu ta jetze ajtémeꞌecantacaꞌa. Tɨ́ puaꞌa miyen ta jetze ajtémeꞌecantacheꞌe, aꞌɨ́ɨ mú ta jemi huateáturancheꞌe. Mɨ́ majta, ayée mú ꞌeen jɨ́n ajtacɨ́j tɨ ij ayén huataseíjreꞌen mej caí naíjmiꞌi ta jetze ajtémeꞌecan. \p \v 20 Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ari huateájturaa múꞌejmi jemi, ajta aꞌɨ́ɨ pu ayén tejamuaatáꞌa ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa sej si nain jéꞌiyecan jɨ́n tiúꞌumuaꞌati. \p \v 21 Canu neꞌɨ́jna jɨ́n tejáꞌamuayuꞌuseꞌe neꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej caí jéꞌiyecan jɨ́n ramuaꞌaree seꞌɨ́jna tɨ ayén tiꞌayajna sino neꞌɨ́jna jɨmeꞌe sej xaa siyen ramuaꞌaree. Ajta tiꞌitɨ́j tɨ ayén huaꞌitzi púꞌeen, capu aꞌiránineica aꞌɨ́jna jetze tɨ jéꞌiyecan jɨ́n ayén tiꞌayajna. \p \v 22 ¿Ni secaí ramuaꞌaree jaꞌatɨ tɨ aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ tíꞌihuaꞌitaca? Jee xaa, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ ayén tiꞌixa yee tɨ caí Jesús aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén cheꞌatá naꞌa mé rúujɨpua aꞌɨ́jna ɨ́ tej rájyaꞌupua, tɨ ajta mé rúujɨpua aꞌɨ́ɨn tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios. \v 23 Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ mé rúurɨeni aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen, capu ajta rɨ́ꞌɨ tíꞌiseijreꞌe aꞌɨ́jna jemi ɨ́ tej rájyaꞌupua. Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨn tɨ ayén tiraataxáj yee Jesús pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, tɨ puaꞌa ayén huárɨni, aꞌɨ́ɨ pu ajta rɨ́ꞌɨ tiꞌiseíireꞌe aꞌame ɨ́ Dios jemi. \p \v 24 Seajta múꞌeen, ayée xu huárɨni. Chéꞌe aꞌɨ́ɨn niuucari ɨ́ sej jéjcua ɨmuá ráanamuajriꞌi, chéꞌe ayén múꞌejmi jemi huateáturan. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari ɨ́ sej jéjcua ɨmuá ráanamuajriꞌi, tɨ puaꞌa ayén múꞌejmi jemi huateáturan, ayée xu seajta múꞌeen naímiꞌi rɨ́ꞌɨ tiꞌiteseíireꞌe xáꞌajuꞌun seꞌɨ́jna jemi tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, seajta seꞌɨ́jna jemi ɨ́ tej rájyaꞌupua. \v 25 Ajta aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ jɨ́n teꞌataújratziiriꞌi itejmi jemi tɨ ayén titáacɨꞌɨti tej tiyen rusén jɨ́n ruuri táꞌaraꞌani ɨ́ jemin. \p \v 26 Ayee nu tejáꞌamuayuꞌuseꞌe neꞌɨ́mej jɨ́meꞌen ɨ́ mej miyen tejáꞌamuahuaꞌitzeꞌe. \v 27 Mɨ́ seajta múꞌeen, aúcheꞌe pu múꞌejmi jemi seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén tejamuaatáꞌa. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ jaꞌatɨ ayén tejamuáꞌitɨii, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa, ayée pu tejáꞌamuaꞌitɨii nain jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ɨ pu ajta jéꞌiyecan jɨ́n tejáꞌamuaꞌitɨii, ajta caí tejáꞌamuahuaꞌitzeꞌe. Setáꞌaj siyen cheꞌatá senaꞌa huárɨni aꞌij tɨ ari tejámuaatáꞌitɨiiriꞌi, setáꞌaj naíjmiꞌi huateáturan ɨ́ jemin. \p \v 28 Ajta iꞌi, mɨ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, setáꞌaj siyen naímiꞌi huateáturan ɨ́ jemin tej ti tiyen aꞌatacaꞌanéecan jɨ́n raꞌancuréꞌeviꞌitɨn aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen huataseíjreꞌesin. Setáꞌaj seajta siyen huárɨni tɨ ij caí taꞌatatéviꞌirasteꞌen ɨ́ jemin. \v 29 Tɨ́ puaꞌa seri múꞌeen ramuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨ pu araꞌaxcáacan jɨ́n seijreꞌe ɨ́ Dios, xuꞌuri seajta ramuaꞌaree tɨ ayén tiꞌayajna tɨ jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén xɨ́ꞌepɨꞌɨn tiꞌitiújchaꞌɨɨ, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌɨ́ɨn Dios jetze airáane. \c 3 \s1 Ɨ́ yaújmuaꞌameꞌen ɨ́ Dios \p \v 1 Jee xaa neꞌu, setáꞌaj seꞌɨ́jna jetze tiúꞌumuaꞌati tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tej rájyaꞌupua, ayén jeíhua huápɨꞌɨ taataxɨ́ꞌeve aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu xaa taatéyaꞌupuajtacaꞌa. Aꞌɨ́j tu jɨ́n, tuꞌuri yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j mú jɨ́n caí tamuajte aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen huachéjme ɨ́ chaanaca japua meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej caí raamuáꞌa. \p \v 2 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, tuꞌuri yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios. Mɨ́ ajta caí xɨ aꞌij ámitɨeereꞌe aꞌij tej éeneꞌe táꞌajuꞌun. Mɨ́ teajta iteen, ayée tu tíꞌijmuaꞌaree tɨ ayén tíꞌitacɨꞌɨti aꞌájna xɨcáaraꞌan jetze ɨ́ tɨ jetzen huataseíjreꞌesin. Aꞌɨ́ɨ pu seɨcɨé taruuren yé ta jetze tej ti tiyen cheꞌatá tenaꞌa éeneꞌe táꞌaraꞌani tɨ́j ajta aꞌɨ́ɨn éeneꞌe seijreꞌe u ta japua aꞌiné aꞌájna tu raseijran teꞌɨ́jna aꞌij tɨ ꞌeen. \p \v 3 Ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén tiꞌijchúꞌeveꞌe aꞌɨ́jna tɨ ayén tiráacɨꞌɨti, ayée pu aꞌɨ́jna jɨ́n rɨ́ꞌɨ ruruuren tɨ ayén cheꞌatá naꞌa rumuaꞌatzíiraꞌa jɨ́meꞌen rɨꞌéeneꞌe seíireꞌe áꞌaraꞌani tɨ́j ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. \v 4 Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n atéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ pu ajta raatéxɨeehuata aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n Dios tíꞌaijta. Ajta tɨ́j naꞌa ɨ́ mej jɨ́n atéꞌɨtzeaara, ayée pu seijreꞌe ɨ́ Dios jemi tɨ ayén cheꞌatá naꞌa ꞌeen ɨ́ mej jɨ́n raatéxɨeehuata meꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ ajta jɨ́n Dios tíꞌaijta. \p \v 5 Ajta, xuꞌuri ramuaꞌaree tɨ ayén ꞌeen jɨ́n huataseíjre aꞌɨ́jna tɨ́ꞌij ayén raꞌuréꞌuuna ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi. Ajta, capu aꞌatzu tiꞌitɨ́j jɨ́n atéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. \v 6 Ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ Dios jemi seijreꞌe capu ajta áꞌatura ɨ́ jemin. Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n atéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ capúu xɨ yaúꞌitɨée jáꞌaraa aꞌij tɨ ꞌeen aꞌɨ́jna, capu ajta xɨ raamuáꞌa. \p \v 7 Mɨ́ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, caxu raatáꞌacareꞌen tɨ jaꞌatɨ ayén tejáꞌamuacuanamua. Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén xɨ́ꞌepɨꞌɨn tiꞌitiújchaꞌɨɨ, aꞌɨ́ɨ pu ayén cheꞌatá naꞌa rɨꞌéeneꞌecán jɨ́n seijreꞌe ɨ́ Dios jemi tɨ́j ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. \p \v 8 Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ tiꞌitɨ́j jɨ́n autéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́jna jetze ajtémeꞌecan ɨ́ tiyaaruꞌu, aꞌiné aꞌɨ́jna ɨ́ tiyaaruꞌu, ayée pu tɨ́j naꞌa jéjcua ɨmuá teꞌutéjche tɨ ayén teꞌutéꞌɨtzeaara tɨ́j naꞌa ɨ́ tɨ ꞌɨrí yé eꞌiréꞌene. Ayee pu ꞌeen jɨ́n huataseíjre aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios tɨ ij raatéꞌuuna nain ɨ́ muárɨꞌeriꞌireꞌaraꞌan ɨ́ tiyaaruꞌu. \p \v 9 Capu atéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ Dios jetze airáane. Capu tiꞌitɨ́j jɨ́n atéꞌɨtzeaara aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ Dios ayén raateájtuaa. Capu rɨꞌɨrí tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌutéꞌɨtzeaaraꞌan aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu Dios jetze airáane. \v 10 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n téꞌemitɨeereꞌe jaꞌatén mej púꞌeen ɨ́ yaújmuaꞌameꞌen ɨ́ Dios, ajta jaꞌatén mej púꞌeen ɨ́ yaújmuaꞌameꞌen ɨ́ tiyaaruꞌu. Capu Dios jetze airáane jaꞌatɨ tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn tiꞌitiújchaꞌɨɨ, tɨ ajta caí raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa. \s1 Tej nuꞌu huátaxeꞌeveꞌen seɨj teajta seɨj \p \v 11 Ajta, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari sej ráanamuajriꞌi tɨ́j naꞌa jéjcua ɨmuá tɨ́j naꞌa tɨ yú eꞌiréꞌene tɨ ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tej tiyen titehuátaxeꞌeveꞌen seɨj teajta seɨj. \v 12 Tej ti caí nuꞌu tiyen huárɨni aꞌij tɨ ráaruu aꞌɨ́jna ɨ́ Caín teecan tɨ aꞌɨ́jna jetze airáane aꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. Ajta ayén tiraajéꞌica ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa. ¿Ni secaí ramuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeen jɨ́n raajéꞌica? Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n tiraajéꞌica aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌij puaꞌa tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa aꞌɨ́jna. Mɨ́ ajta, xɨ́ꞌepɨꞌɨn pu tiꞌitiújchaꞌɨɨcaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ihuáareꞌaraꞌan. \p \v 13 Neꞌihuaamuaꞌa, caxu aꞌij titéꞌujmuajca tɨ puaꞌa miyen tejamuájchaꞌɨɨreꞌe aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua. \v 14 Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijmuaꞌaree tej caí chéꞌe mɨꞌɨchíjta seijreꞌe ɨ́ Dios jemi sino tuꞌuri tiyen ruurican jemin huateájturaa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej huáꞌaxeꞌeveꞌe teꞌɨ́mej ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa. \p Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ caí raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa, aꞌɨ́ɨ pu aúcheꞌe ayén mɨꞌɨchíjta seijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \v 15 Jee xaa neꞌu, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ tíꞌitecuiꞌica. Seajta múꞌeen, xuꞌuri siyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ caí rusén jɨ́n ruuri huateáturaasin ɨ́ Dios jemi jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén tíꞌitecuiꞌica. \v 16 Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijmuaꞌaree aꞌij tɨ ꞌeen tɨ puaꞌa jaꞌatɨ jéꞌiyecan jɨ́n raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa. Aꞌɨ́ɨ pu Jesús tɨ Cɨríistuꞌu pɨ́rɨcɨ, aꞌɨ́ɨ pu ta jetze meꞌecan huamɨ́ꞌɨ. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tej tiyen cheꞌatá tenaꞌa huácuiꞌini huáꞌa jetze meꞌecan ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa. \p \v 17 Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ tɨ ayén jeíhua huápɨꞌɨ tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ mej jɨ́n huateújvaɨreꞌen íiyen chaanaca japua, tɨ puaꞌa ajta ayén raseijra tɨ aꞌɨ́ɨn ihuáareꞌaraꞌan caí aꞌij tíꞌijviicuaꞌi, ajta tɨ puaꞌa caí ráꞌancuꞌuvajxɨꞌɨn tɨ ij tiꞌitɨ́j jɨ́n raatévaɨreꞌen, capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ aꞌɨ́jna tɨ jeíhua tíꞌijchaꞌɨɨ ayén tiꞌixáata aꞌame tɨ nuꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios. \p \v 18 Mɨ́ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, tichéꞌe caí tiyen tenaꞌa tíꞌixajta tej nuꞌu taxeꞌeveꞌe seɨj teajta seɨj. Tichéꞌe caí teꞌɨ́jna jɨ́n tenaꞌa tiyen tíꞌixajta taniuuca jɨmeꞌe sino tichéꞌe jéꞌiyecan jɨ́n huáꞌaxeꞌeveꞌe teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiꞌitɨ́j jɨ́n huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ taꞌihuaamuaꞌa. \s1 Aꞌij tɨ nuꞌu yeꞌí tíꞌirɨꞌɨri tej nuꞌu caí tíꞌitziɨɨneꞌe ɨ́ Dios jemi \p \v 19 Tɨ́ puaꞌa tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n huárɨni, aj tu xaa tiyen tíꞌijmuaꞌareeren tej tiyen jéꞌiyecan jɨ́n rɨ́ꞌɨ tiꞌitítachaꞌɨɨ teꞌɨ́jna jemi ɨ́ niuucari tɨ ayén tiꞌayajna. Tɨ́ puaꞌa teajta teꞌɨ́jna jɨ́n tiyen huárɨni, aj tu ti caí chéꞌe aꞌij puaꞌa titeꞌutátamuajte ɨ́ taxɨejniuꞌuca jetze teꞌɨ́jna jemi ɨ́ Dios. \v 20 Tɨ́ puaꞌa ayén táꞌaxɨjteꞌe ɨ́ taxɨejniuꞌuca, capu ruxeꞌeveꞌe tej tiyen tíꞌitziɨɨneꞌe aꞌiné jaítzeꞌe pu veꞌecán jɨ́n tiꞌitéjvee ɨ́ Dios caí ɨ́ taxɨejniuꞌuca. Ajta, aꞌɨ́ɨ pu nain téꞌumuaꞌaree. \p \v 21 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, tɨ puaꞌa caí tiꞌitɨ́j jɨ́n táꞌaxɨjteꞌe ɨ́ taxɨejniuꞌuca, ayée pu ꞌeen jɨ́n rɨꞌɨrí tej caí tiꞌitɨ́j jɨ́n tíꞌitziɨɨneꞌe ɨ́ Dios jemi. \v 22 Ayee tu teajta teꞌɨ́jna jɨ́n tiyen tiraꞌancuréꞌasin teꞌɨ́jna jemi tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tej raatáhuaviira. Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌitacɨꞌɨti aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiyen tiráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌitaꞌaijteꞌe, ajta aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiyen rɨ́ꞌɨ tiꞌitítachaꞌɨɨ aꞌij tɨ tiraꞌaráanajche. \p \v 23 Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n ayén tíꞌitaꞌaijteꞌe tej ti tiyen téꞌantzaahuateꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn Jesús yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, ajta aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ Dios raꞌantíhuaꞌu, tej ti teajta tiyen titehuátaxeꞌeveꞌen seɨj teajta seɨj aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn titaataꞌaíj. \v 24 Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ ayén ráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ Dios tíꞌaijta, aꞌɨ́ɨ pu ayén cheꞌatá naꞌa jemin seijreꞌe ɨ́ Dios tɨ́j ajta Dios jemin tíꞌiseijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijmuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn Dios ta jemi seijreꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén ta jemi huateájturaa. \c 4 \s1 Aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, ajta aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu \p \v 1 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, setáꞌaj caí ráꞌatzaahuateꞌe jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén ruseijrata tɨ nuꞌu aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios caꞌaníjraꞌa raatáꞌa tɨ tiuꞌutaxáj, sino setáꞌaj amuacaícan huaꞌutéeseij sej si ráamuaꞌaree tiꞌitɨ́j tɨ xɨejniuꞌucariraꞌa caꞌaníjraꞌa huaꞌatáꞌaca mej miyen tiuꞌutaxáj. Setáꞌaj siyen huárɨni aꞌiné aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej caí jéꞌiyecan jɨ́n tíꞌixaxaꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan, muꞌiitɨ́ mú meri huáꞌa tzajtaꞌa huataseíjre aꞌɨ́mej jemi ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. \p \v 2 Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n tiráamuaꞌaree tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca tɨ jaꞌatɨ ayén tiuꞌutaxáj ɨ́ Dios jetze meꞌecan nusu caí. Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén tiraataxáj yee aꞌɨ́ɨn Jesús pu Cɨríistuꞌu púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu ajta ayén tehuáꞌiraꞌatacan jɨ́n huataseíjre íiyen chaanaca japua, tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén tiraataxáj, aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios ayén caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca tɨ ayén tiuꞌutaxáj Dios jetze meꞌecan. \p \v 3 Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén seɨcɨé tiraataxáj yee tɨ Jesús caí ayén tehuáꞌiraꞌatacan jɨ́n huataseíjre, aꞌɨ́ɨ pu caí jéꞌiyecan jɨ́n tíꞌixaxaꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan, sino aꞌɨ́ɨ pu ayén caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca aꞌij tɨ tiuꞌutaxáj aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ Cɨríistuꞌu. Xuꞌuri siyen tiráanamuajriꞌi tɨ aꞌɨ́ɨn yen huataseíjreꞌesin íiyen chaanaca japua. Jee xaa neꞌu, puꞌuri yen seijreꞌe huáꞌa tzajtaꞌa ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua. \p \v 4 Mɨ́ sej yaújmuaꞌameꞌen, múꞌeen xu Dios jetze ajtémeꞌecan. Seajta seri huaꞌutémuaꞌitɨ seꞌɨ́mej ɨ́ mej huaꞌitzi jɨ́n tíꞌixaxaꞌa seꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tɨ múꞌejmi jemi huateájturaa, jaítzeꞌe pu veꞌecán jɨ́n antiújmuaꞌaree caí aꞌɨ́jna tɨ yen seijreꞌe íiyen ɨ́ chaanaca japua. \p \v 5 Mɨ́ majta aꞌɨ́ɨme, aꞌɨ́ɨ mú huáꞌa jetze ajtémeꞌecan aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua. Aꞌɨ́j pu jɨ́n, tɨ́j naꞌa mej miyen tiꞌixáata muáꞌayeꞌi, aꞌɨ́ɨ pu caꞌaníjraꞌa huaꞌatáꞌaca mej miyen tiuꞌutaxáj aꞌɨ́jna ɨ́ huáꞌamuaꞌatziiraꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej yen seijreꞌe, aꞌɨ́ɨ mú miyen tihuáꞌanamua. \p \v 6 Mɨ́ teajta iteen, teen tu Dios jetze ajtémeꞌecan. Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén ramuaꞌate ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén tanamuaj. Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ caí ramuaꞌate ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ajta caí tanamuaj. Ayee tu ꞌeen jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén jéꞌiyecan jɨ́n tíꞌixaxaꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan naꞌari tɨ puaꞌa huaꞌitzi jɨ́n tíꞌixaxaꞌa. \s1 Dios pu huápɨꞌɨ taxeꞌeveꞌe itejmi \p \v 7 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, tichéꞌe tiyen titehuátaxeꞌeveꞌen seɨj teajta seɨj aꞌiné Dios pu ruseɨ́j ayén caꞌaníjraꞌa titatáꞌaca tej ti tiyen huátaxeꞌeveꞌen. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ huáꞌaxeꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte, aꞌɨ́ɨ pu Dios jetze airáane, ajta aꞌɨ́ɨ pu ramuaꞌate ɨ́ Dios. \v 8 Mɨ́ ajta, aꞌɨ́ɨn tɨ caí huáꞌaxeꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte, aꞌɨ́ɨ pu caí xɨ ramuaꞌate ɨ́ Dios, aꞌiné Dios pu jéꞌiyecan jɨ́n ruseɨ́j taxeꞌeveꞌe, nain xɨcaj tzajtaꞌa, ajta nain tɨ́caꞌari tzajtaꞌa. \p \v 9 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n téjmi jemi huataseíjre tɨ Dios ayén taxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ayén yaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruyauj tɨ seɨ́j naꞌa púꞌeen tɨ ij yé uvéꞌenen íiyen chaanaca japua tej ti ruuri huateáturan ɨ́ Dios jemi teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn ta japua huaniú. \p \v 10 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n ayén éeniꞌicɨꞌe seijreꞌe tɨ Dios ayén taxeꞌeveꞌe. Catu teen amuacaí raataxɨ́ꞌeve ɨ́ Dios, sino aꞌɨ́ɨ pu amuacaí taataxɨ́ꞌeve itejmi, ajta ayén yaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruyauj tɨ ij aꞌɨ́ɨn ayén raꞌuréꞌuuna ɨ́ tej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi tɨ ij caí Dios ayén puaíjtzi titaatáꞌacareꞌen. \p \v 11 Mɨ́ nej jáꞌamuaxeꞌeveꞌe, aꞌiné Dios puꞌuri ayén titaataxɨ́ꞌeve, ayée pu tiúꞌujxeꞌeveꞌe tej tiyen cheꞌatá tenaꞌa huátaxeꞌeveꞌen seɨj teajta seɨj. \v 12 Capu jaꞌatɨ jaꞌanáj raaseíj ɨ́ Dios. Mɨ́ ajta, tɨ puaꞌa tiyen tíꞌitaxeꞌeveꞌe seɨj teajta seɨj, Dios pu ayén téjmi jemi seijreꞌe, ajta aꞌɨ́ɨ pu téjmi jemi runaíjmireꞌe aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios ayén tíꞌitaxeꞌeveꞌe. \p \v 13 Ayee tu ꞌeen jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree tej tiyen jemin seijreꞌe, ajta tɨ ayén aꞌɨ́ɨn téjmi jemi seijreꞌe aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ ayén téjmi jemi raateájtuaa ɨ́ ruxɨ́ejniuꞌuca. \v 14 Teajta iteen, teen tu tiyen tiraaseíj, teajta tiyen tirataxájtave tɨ aꞌɨ́ɨn ɨ́ tej rájyaꞌupua, aꞌɨ́ɨn ayén tíyaꞌutaꞌítecaꞌa ɨ́ ruyauj tɨ ij ayén huaꞌirájtuaani aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua. \p \v 15 Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén tiraataxáj yee Jesús pu nuꞌu ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ yaujraꞌan pɨ́rɨcɨ ɨ́ Dios. Dios pu jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu ayén cheꞌatá naꞌa seijreꞌe ɨ́ Dios jemi. \p \v 16 Aꞌɨ́j tu jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree, teajta tiyen tiráꞌatzaahuateꞌe tɨ ayén tíꞌitaxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, aꞌiné Dios pu ayén jaꞌanáj tɨ naꞌa tíꞌitaxeꞌeveꞌe. Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén seijreꞌe tɨ huáꞌaxeꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej teɨte, aꞌɨ́ɨ pu ajta jemin seijreꞌe ɨ́ Dios. Ajta Dios pu ayén cheꞌatá naꞌa jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 17 Ayee pu éeniꞌicɨꞌe seijreꞌe tɨ ayén huaújnaijmiꞌire itejmi jemi tej ti caí tíꞌitziɨɨneꞌe aꞌájna xɨcáaraꞌan tɨ jetzen huáꞌaxɨjteꞌen, aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiyen cheꞌatá tenaꞌa seijreꞌe íiyen chaanaca japua tɨ́j ajta aꞌɨ́jna, teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej huáꞌaxeꞌeveꞌe ɨ́ taxɨ́ꞌej teɨte. \v 18 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ ayén rachúꞌeveꞌe aꞌame aꞌájna xɨcáaraꞌan jetze tɨ Dios jetzen huáꞌaxɨjteꞌen, capu ayén tíꞌitziɨɨneꞌe, aꞌiné tɨ puaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ nain jɨ́n ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, aꞌɨ́j pu jɨ́n raatépuaꞌajteꞌesin ɨ́ ru tzajtaꞌa aꞌɨ́jna tɨ jɨ́n tíꞌitziɨɨneꞌe tɨ Dios puaíjtzi raatáꞌan. \p Ayee pu xaa neꞌu tiꞌayajna aꞌiné tɨ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tíꞌitziɨɨneꞌe, aꞌɨ́ɨ pu ajta tiꞌitɨ́j jɨ́n rajpuaíjtzi áꞌayeꞌi. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ tíꞌitziɨɨneꞌe, capu u huateújnaijmire ɨ́ ru tzajtaꞌa tɨ aꞌɨ́ɨn ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ ruxɨ́ꞌej tevi. \p \v 19 Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios aꞌiné Dios pu amuacaí ayén titaataxɨ́ꞌeve itejmi. \p \v 20 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tíꞌixajta yee aꞌɨ́ɨ pu nuꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios, ajta tɨ puaꞌa rájchaꞌɨɨreꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa, ayée pu tíꞌihuaꞌitaca aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ayee pu tíꞌeen, aꞌiné tɨ puaꞌa aꞌɨ́ɨn caí raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa tɨ ayén mé tirúusiseꞌiran, capu aꞌatzu aꞌij tíꞌirɨꞌɨri tɨ aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ayén raxɨ́ꞌeveꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ Dios tɨ caí jaꞌanáj rasiseꞌi. \p \v 21 Ajta aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari tɨ jɨ́n aꞌɨ́ɨn ayén titaataꞌaíj. Chéꞌe nuꞌu aꞌɨ́ɨn tɨ ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, chéꞌe aꞌɨ́ɨn ajta ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ ruꞌihuaaraꞌa. \c 5 \s1 Tej nuꞌu teri huaꞌutémuaꞌitɨ teꞌɨ́jna tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen, tɨ ajta yen japuan seijreꞌe íiyen ɨ́ chaanaca japua \p \v 1 Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén téꞌatzaahuateꞌe tɨ Jesús aꞌɨ́ɨn púꞌeen aꞌɨ́jna ɨ́ Cɨríistuꞌu tɨ Dios raꞌantíhuaꞌu, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu ajta Dios jetze huanéj. Ajta aꞌɨ́ɨn tɨ ayén tíꞌijxeꞌeveꞌe aꞌɨ́jna tɨ yaꞌupuáaraꞌan púꞌeen, aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén huáꞌaxeꞌeveꞌe aꞌɨ́mej ɨ́ tɨ ayén huaꞌutéyaꞌupuajtacaꞌa. \p \v 2 Ayee tu ꞌeen jɨ́n tiyen tíꞌijmuaꞌaree tej jéꞌiyecan jɨ́n huáꞌaxeꞌeveꞌe teꞌɨ́mej ɨ́ mej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen ɨ́ Dios teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej tiyen tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios, teajta tiyen tiráꞌastijreꞌe aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tíꞌitaꞌaijteꞌe. \v 3 Ajta, ayée pu huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ tej nuꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe ɨ́ Dios tej ti tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen teꞌɨ́jna ɨ́ tɨ jɨ́n tíꞌitaꞌaijteꞌe. Ajta, capu muárɨꞌeri tej tiyen teꞌɨ́jna jɨ́n raꞌaráꞌastijreꞌen teꞌɨ́jna tɨ jɨ́n Dios ayén tíꞌitaꞌaijteꞌe. \p \v 4 Ayee pu aꞌɨ́jna jɨ́n ayén tíꞌeen aꞌiné jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ayén Dios jetze airáane, aꞌɨ́ɨ pu huaꞌantimuáꞌitɨcɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Ajta, ayée tu teꞌɨ́jna jɨ́n huaꞌantimuáꞌitɨcɨ teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tej téꞌatzaahuateꞌe. \p \v 5 Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ huaꞌantimuáꞌitɨcɨ aꞌɨ́mej ɨ́ mej yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Aꞌɨ́ɨ pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ ayén téꞌatzaahuateꞌe tɨ Jesús aꞌɨ́ɨn pɨ́rɨcɨ tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios. \s1 Aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu raataxájtave aꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen aꞌɨ́ɨn tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios \p \v 6 Ajta aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ Cɨríistuꞌu púꞌeen, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ ayén huataseíjre itejmi jemi. Ayee tu teꞌɨ́jna jɨ́n ramuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨ pu jéꞌiyecan jɨ́n téjmi jemi huataseíjre tɨ́ꞌɨj ayén huámuaɨꞌɨvijhuacaꞌa, ajta ayén tiraꞌiráaxɨre ɨ́ ruxuureꞌe tɨ́ꞌɨj huamɨ́ꞌɨ. Dios pu ayén tiraataxájtacaꞌa aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen ɨ́ Jesús tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huámuaɨꞌɨvijhuacaꞌa. Ajta ayén cheꞌatá naꞌa jɨ́meꞌen tiraataxájtacaꞌa tɨ́ꞌɨj Jesús huamɨ́ꞌɨ, majta raseíirecaꞌa ɨ́ teɨte. \v 7 Ajta aꞌɨ́ɨn xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén raataxájtave aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen aꞌiné aꞌɨ́ɨ pu jéꞌiyecan jɨ́n tíꞌixaxaꞌa. \p \v 8 Jee xaa neꞌu, mehuaíca ɨ́ mej miyen raataxájtave. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan tɨ Dios téjmi jemi raateájtuaa. Aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ niuucari ɨ́ tej ráanamuajriꞌi tɨ́ꞌɨj Jesús ayén huámuaɨꞌɨvijhuacaꞌa. Aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tej jɨ́n raꞌutámuaꞌaree tɨ Cɨríistuꞌu ayén tiuꞌumɨ́ꞌɨ ɨ́ cúruu jetze. Majta meꞌɨ́jna ɨ́ mej huaica, naíjmiꞌi mú miyen cheꞌatá menaꞌa tiraataxájtave. \p \v 9 Ajta, tɨ puaꞌa tiyen tiraꞌancuréꞌan aꞌij mej tiꞌixa ɨ́ teɨte mej yen japuan seijreꞌe íiyen chaanaca japua, ayée pu jaítzeꞌe ayén tiraavíjteꞌe tej tiyen tiraꞌancuréꞌan aꞌij tɨ ajta tiꞌixa ɨ́ Dios aꞌiné jaítzeꞌe pu ruxeꞌeveꞌe aꞌij tɨ aꞌɨ́ɨn tiꞌixa. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ jɨ́meꞌen Dios raataxájtacaꞌa, tɨ raataxájtacaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ruyauj. \p \v 10 Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ ráꞌatzaahuateꞌe aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ jɨ́meꞌen huataújxajtacaꞌa. Ajta jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ caí ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ayén tiꞌixa tɨ nuꞌu tíꞌihuaꞌitaca ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ caí ráꞌantzaahua aꞌɨ́jna tɨ jɨ́meꞌen Dios raataxájtacaꞌa ɨ́ ruyauj jɨmeꞌe. \p \v 11 Ajta, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ jɨ́meꞌen raataxájtacaꞌa, tɨ jɨ́meꞌen Dios ayén taatáꞌa tej ti tiyen ruuri huateáturan ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Ajta, ayée tu ꞌeen jɨ́n ruuri táꞌajuꞌun teꞌɨ́jna jɨmeꞌe tɨ aꞌɨ́jna jetze tɨ yaujraꞌan púꞌeen, aꞌɨ́j pu jetze airáninei ɨ́ tej jɨ́n ruuri táꞌaraꞌani. \v 12 Jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́ɨ pu ajta jemin ruuri huateáturaasin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. Mɨ́ ajta, jaꞌatɨ tɨ naꞌa tɨ caí jemin seijreꞌe aꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, capu ajta ruuri huateáturaasin ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \s1 Tej tiyen ruuri huateáturaasin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe \p \v 13 Ayee nu ꞌeen jɨ́n niyen tejamuaatayúꞌuse sej si siyen tiráamuaꞌaree sej siyen jemin ruuri huateáturaasin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe mɨ sej siyen téꞌatzaahuateꞌe seꞌɨ́jna jemi tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios. \p \v 14 Ajta, aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen tɨ caꞌaníjraꞌa tatáꞌa tej ti tiyen taxɨéehua ajteáxɨɨre ɨ́ jemin. Tɨ́ puaꞌa tiyen tiꞌitɨ́j tiraatáhuavii aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe ɨ́ jemin, ayée tu tiráamuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn ayén tíꞌitanamua. \v 15 Ajta tɨ puaꞌa tiyen tiráamuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn ayén tíꞌitanamua tɨ́j naꞌa aꞌij tej tiꞌitɨ́j tiraatáhuaviira, aꞌɨ́j tu jɨ́n tiyen teajta tiráamuaꞌaree tɨ ayén titaatáꞌasin aꞌij tɨ tiraavíjteꞌe aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen ɨ́ tej raatáhuaviiriꞌi. \p \v 16 Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ ayén tíꞌijseijra tɨ aꞌɨ́ɨn ihuáareꞌaraꞌan ayén teꞌutéꞌɨtzeaaraꞌan tiꞌitɨ́j jɨmeꞌe tɨ caí ayén tíꞌijcɨꞌɨti tɨ huámɨꞌɨni, chéꞌe aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ ayén aꞌɨ́jna jɨ́n tiraatáhuavii ɨ́ Dios. Tɨ́ puaꞌa ayén aꞌɨ́jna jɨ́n huárɨni, Dios pu ajta ayén tiraatáꞌasin tɨ aꞌɨ́ɨn ruuri huateáturan ɨ́ jemin aꞌɨ́jna ɨ́ ihuáareꞌaraꞌan tɨ ayén tiꞌitɨ́j jɨ́n teꞌutéꞌɨtzeaara tɨ caí ayén aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen tiráacɨꞌɨti tɨ huámɨꞌɨni. \p Mɨ́ ajta, ayée pu ajta seijreꞌe ɨ́ mej jɨ́n autéꞌɨtzeaaraꞌa tɨ aꞌɨ́jna jɨ́n ayén tiráacɨꞌɨti tɨ jaꞌatɨ huámɨꞌɨni. Canu niyen tejáꞌamuaꞌíjcateꞌe sej si seꞌɨ́jna jɨ́n siyen tiraatáhuavii. \p \v 17 Matɨ́j menaꞌa miyen meꞌɨ́jna jɨ́n aꞌij puaꞌa tíꞌiterɨcɨ, aꞌii pu ajta aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ mej jɨ́n autéꞌɨtzeaara ɨ́ Dios jemi. Ajta, aúcheꞌe pu téjmi jemi seijreꞌe ɨ́ mej jɨ́n autéꞌɨtzeaara tɨ ajta caí ayén tiráacɨꞌɨti tɨ jaꞌatɨ aꞌɨ́jna jɨ́meꞌen huámɨꞌɨni. \s1 Ɨ́ tɨ nuꞌu jɨ́n teꞌentipuáꞌajteꞌesin \p \v 18 Teen tu tiyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ caí tiꞌitɨ́j jɨ́n autéꞌɨtzeaara ɨ́ jaꞌatɨ tɨ ayén Dios jetze airáane, sino aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ Dios jetze airáane, aꞌɨ́ɨ pu ayén téꞌujcuꞌuve, ajta caí ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen capu raꞌajtamɨ́jhua aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. \p \v 19 Teen tu teajta tiyen tíꞌijmuaꞌaree tej Dios jetze ajtémeꞌecan. Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ seica ɨ́ mej yen huachéjme íiyen chaanaca japua, naíjmiꞌi mú ráꞌastijreꞌe meꞌɨ́jna ɨ́ xɨéjniuꞌucari tɨ aꞌij puaꞌa ꞌeen. \p \v 20 Teajta tu tiyen tíꞌijmuaꞌaree tɨ aꞌɨ́ɨn tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios yen huataseíjre. Aꞌɨ́ɨ pu ajta ayén taatáꞌa tej ti tiyen tiyaúꞌitɨée táꞌaraꞌani tej ti tiyen tiráamuaꞌati teꞌɨ́jna tɨ ayén tiꞌayajna. Teen tu teajta teꞌɨ́jna jemi seijreꞌe tɨ ayén tiꞌayajna. \p Jee xaa neꞌu, teen tu teajta jemin seijreꞌe teꞌɨ́jna tɨ yaujraꞌan púꞌeen ɨ́ Dios, aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨ ajta Cɨríistuꞌu púꞌeen. Aꞌii pu aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ Dios tɨ nain jɨ́n ajta jéꞌiyecan jɨ́n seijreꞌe, tɨ ajta ayén titatáꞌaca tej tiyen ruuri huateáturan ɨ́ jemin tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe. \p \v 21 Mɨ́ sej yaújmuaꞌameꞌen púꞌeen, rɨ́ꞌɨ xuꞌu seꞌɨ́jna jɨmeꞌe, sej si caí ranáꞌamicheꞌen tiꞌitɨ́j tɨ naꞌa tɨ caí Dios púꞌeen.