\id REV - Ashéninka, Ucayali-Yurúa NT -Peru 2000 (DBL -2013) \h ROÑAAGAITANTZIRI \toc1 Roñaagaitakeriri Juan \toc2 Roñaagaitantziri \toc3 Ap. \mt1 ROÑAAGAITAKERIRI JUAN \c 1 \s1 Roñaagantakeri Jesucristo \p \v 1 Jiroka roñaagantakeri Pawa tsika ikantakota Jesucristo, iriira Pawa kantakaawori riyotantyaawori rimperatanepaini tsika onkantakotya okaakitzimataintsiri iñagaitero. Iroowa rotyaantantakariri Pawa imaninkarite inkamanteri Juan. Tema jirika Juan iri rimperatapiintakari Pawa. \v 2 Iri Juan kenkithatakerori okaatzi iñaakeri. Jiroka okaatzi ikenkithatakeri riñaane Pawa, iro inintakaantakeri Jesucristo inkamantantero. \v 3 Kimoshire inkantaiya ñaanatairone jiroka kamantaantsi, ari inkantaiyaari eejatzi inkaate kemisantairone. Kimoshire inkantaiya inkaate monkaatairone osankenatainchari. Tema okaakitzimatake iñaantaityaawori. \s1 Riwethaitari kemisantzinkaripaini kaatatsiri 7 rapatoyetaka \p \v 4 Naaka Juan osankenatzirori jiroka. Eerokaga nosankenatzini kemisantzinkaripaini kaatatsiri 7 pipiyotaga janta otsipaki nampitsi saikatsiri Asia-ki. Tema añaatsi Pawa, iri etakawo pairani itzimake, irootaintsi ripiyai, neshironka inkantayetaimi, kameetha risaikakaayetaimi janta. Ari roshiyakagaimiri iitaitziri “7 tasorentsi”. \v 5 Ari roshiyakagaimiri eejatzi Jesucristo, tema imaperotatya okaatzi ikenkithatakoitziri. Iri etaawori ipiriinta ikamawetakaga, ipinkathariwentairi maawoini pinkathariwetachari jaka kipatsiki. Iriira etakoyetairi aakapaini. Iri oshiyakagairi inkiwaatyaime, ipeyakotairowa ayaariperonka ikapathainkatake pairani ikamawentayetakaira. \p \v 6 Iri pinkatharitakaayetairi. Iri Imperatasorentsitakaayetairi antawaitantaanariri Pawa Ashitariri. Iri otzimimotziri rowaneenkawo, iri pinkathariperotatsiri. Rashi rowaatyeero. Ari onkantaitatyeeyaani. \v 7 Jirika Cristo inkenapai menkoriki, maawoini iñagaitawairi. Iñiitawaiyaari owathaamerekitakeriri. Riraakoitaiyaari maawoini jaka kipatsiki, rimatzityaawo itsipasatzi kaari sheninkatawakaachane. Ari onkantaitatyeeyaani. \p \v 8 Ikantzi Awinkatharite Pawa: \q1 Naaka oshiyawori etawori osankenarentsi, noshiyawo eejatzi weyaantapaakawori. \q1 Añaachana Naaka, Naaka etakawo pairani notzimake, Naakaga piyaatsine paata. \q1 Naakatakera tzimaperotatsiri noshintsinka. \s1 Roñaagantaka Itomi Atziri \p \v 9 Naaka Juan, pirentzi powana pikemisantaira, ari akaataiyakeni akisashitakawo akemaatsiwaitaka, ari atsipatawaka ipinkathariwentaira Jesús. Eeniro nisaiki pairani othampishiki jitachari Patmos nokenkithatziro riñaane Pawa, nokamantantziro ikantakenari Jesús. \v 10 Okanta apaani kiteesheri ikenkithatakotapiintaitzirira Awinkatharite, eenitatsi roñaagakenari Tasorenkantsi. Nokemakeri notaapiiki iita kantanari, roshiyakawo tyootaantsi riñaawaitzi, \v 11 ikantakena: “Posankenatero onkaate noñaayemiri. Iro potyaanteniriri kemisantzinkaripaini kaatatsiri 7 rapatoyetaka otsipaki nampitsi saikayetatsiri Asia-ki. Tema jiroka 7 nampitsi, jitachari: Efeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, Laodicea.” \p \v 12 Ari nipithokanaka notaapiiki naminiri iita ñaanatanari. Noñaatziiri ootamentotsipaini riwetsikaitziri ooro. Ikaatzi 7. \v 13 Iro kantacha janta niyankineki ari rosatekaka oshiyakariri Itomi Atziri. Ipamankakeri iitziki iithaare. Rontarekakari ishipaneeki riwetsikakontaitziri ooro. \v 14 Kitamaamampoki okantaka iishi, oshiyawaitakawo iroome iwitzi oweja, kitamaaki okantaka ariwaitake jiriniki. Roki oshiyakawo paampari. \v 15 Shipakiryaa okantayetaka iitzi, ariwaitake riporeryaatzi koriki ritagaitziri. Oshiyawaitakawo riñaane osootzi ñaa. \v 16 Rotaiyake impokiropaini rakoperoki, ikaatzi 7. Romishitowimaitawo ipaanteki oshiyawaitawori osataamentotsi, apitekeromeni okanta othoyempitake. Roshiyakari ipooki ooryaa rishipakiryaaperotzi tampatzikapaiteki. \p \v 17 Okanta noñaakerira, tyaanakena nokamawetanaka. Iro kantacha riterotantakenawo rakopero, ikantana: “Eero pithaawi, Naakatake etawori, Naakatake weyaantawori. \v 18 Naakatake kañaaneri, nokamawetaka ari nonkantaitaatyeeyaani nañagai. Naaka ashitaawo shintsinkantsi rowaitaana notyaantantai sarinkaweniki. \v 19 Posankenatero okaatzi piñaakeri, iroowa petanakya okaatzi piñaakeri iroñaaka, eejatzi onkaate piñeeri paata. \v 20 Ikaatzi ootamentotsi piñaakeri kaatatsiri 7, iri oshiyakaawentziriri kemisantzinkaripaini kaatatsiri 7 rapatoyetakaga otsipaki nampitsi. Ikaatzi piñaakeri impokiro notaiyakeri nakoperoki, kaatatsiri 7, iri oshiyakaawentziriri maninkaripaini tsipayetaariri kemisantzinkaripaini kaatatsiri 7 rapatoyetakaga.” \f + \fr 1:20 \ft Eenitatsi kantatsiri jirikapaini “maninkariite” kenkithatakotachari jaka, iri atziripaini ikaatzi itzinkamiyetaari kemisantzinkaripaini. Tzimatsi itsipa kantatsiri, iriiyetake iriiperori maninkariite. \f* \c 2 \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeniriri 7 rapatoyetakaga kemisantzinkaripaini: Kamantaantsi rotyaantaitakeri Efeso-ki \p \v 1 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Efeso-ki. Iri ñaanatziriri otaiyakeriri 7 impokiro rakoperoki, osatekainchari niyanki ipaampatakera 7 ootamentotsi. Ikantziri: \p \v 2 ‘Niyotziro pantayetziri, tsika pikanta pantawaitake, okaatzi pikisashitakari. Pisamakari kaariperoshireriite. Piñaantayetaari jitashiwaitachari “Otyaantaperori” yotaantashiwaitachari. Piyotai thairi rinayetatzi. \v 3 Kinatantaneri pinake, kisashiwaine pikantaka, osheki pikemaatsiwaitaka rowasankewentaitzimiro paakotaanawo nowairo. Temaita pisamawaita. \v 4 Iro kantacha, tzimatsi yotapainchari, kaaripero okantaka. Jiroka okanta: Pipakaanakero eerokapaini petakotantzi, te pantairo pikantawetanakawowa pairani. \v 5 Pinkenkithashiretairo pikantaga ketziroini owakera pikemisantanake. Pipakagairo pikantaga iroñaaka, pipiyakotairo pantairo pikantaga ketziroini pikemisantzi. Tema eerorika pipakagairo, ari niyaatashitakemi, naapithataimiri ootamentotsi saikimotakemiri janta. \v 6 Iroowa kameethatatsi pantakeri eerokapaini pikisaneentakero rantayetakeri kemisantanairori riyotaantziri pairani Nicolás. Nimatzitakari naaka. \f + \fr 2:6 \ft Te riyotaitzi tsika itzimi “kemisantanairori riyotaantziri pairani Nicolás.” Aamaaka iri inashitainchari ipiyota, iri yotaashiwaitakariri kemisantzinkaripaini. Aamaaka iri oshiyakariri Balaam okaatzi rantakeri pairani irirori. \f* \v 7 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi riñaanatziri kemisantzinkaripaini. Inkaate oitsinampaantatsine, ari nishinetagairi chochoki owañaantatsiri pankitainchari itasorentsipathateki Pawa.’ ” \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Esmirna-ki \p \v 8 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Esmirna-ki. Iri ñaanatziriri etawori, eejatzi weyaantawori. Iri riñaanatzi kamawetainchari, añagaatsiri eejatzi. Ikantziri: \p \v 9 ‘Niyotziro pantayetziri, niyotziro pikemaatsiwaitakaga, niyotziro pashironkaawaitakaga, eerokawetaka ashaagantashireri. Niyotzi eejatzi ithaiyakotakemi Judá-ite janta. Iitashiwaitaka Judá-ite, tema Satanás ashitakariri. \v 10 Eero pithaawantashiwaitawo pinkemaatsityaari. Irootaintsi piñeeri romonkyagaiteri Kamaari. Ari pisaikeri onkaate 10 kiteesheri pinkemaatsiwaitya, iñaantashiretemi Kamaari. Pinkyaaryooshirete eerokapaini piyaatakairo onkantawetakya ritsitokaitemi, aritake paata nañaakagaimi, oshiyawaitaiyaawo namanthaitaatyeemime. \v 11 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi riñaanatziri kemisantzinkaripaini. Inkaate oitsinampaantatsine, eero iñagairo inkemaatsiwaitaiya rapiitairo inkamai.’ ” \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Pérgamo-ki \p \v 12 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Pérgamo-ki. Iri ñaanatziriri otzimimotziri rosataamento apitekeromenitatsiri othoyempinka. Ikantziri: \p \v 13 ‘Niyotziro pantayetziri, niyotzi ari pitsipatari ipinkathariwentziri Satanás. Niyotzimi eejatzi kisokero powakena paakopiintakena nowairo, te pipakairo pawentaashiretana. Te pipakaanakero eerokapaini okantawetaka Antipas rowamaawetakari noyemisantakaaperotanewo, kenkithatakotakenari tsika inampitawo Satanás. \v 14 Iro kantacha, eenitatsi yotapainchari, kaaripero okantaka: Tzimayetatsi pikaataiyinira oshiyakariri Balaam riyotaantzi. Tema pairani Balaam, riyotaapiintakeri Balac inkaimashiretantyaariri charinetanakariri Israel-ni rowakayaari ritagaitziniriri roshiyakaashiwaitari iwawane. Imayempitakaakeri eejatzi. \v 15 Tzimatsi eejatzi kemisantakerori riyotaantziri pairani Nicolás. \v 16 ¡Pipakagairo! Eerorika pipakairo, ari niyaatashitakemi nomanatemi, iro nomanatantyaari osataamentotsi poñaachari nopaanteki. \v 17 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi riñaanatziri kemisantzinkaripaini. Inkaate oitsinampaantatsine, ari nompakeri royaawo maninkawotatsiri maná. Ari nompakeri eejatzi kitamaari mapi osankenatakaga owakerari wairontsi kaari riyotaitzi, apatziro riyotairo inkaate aakerone jiroka mapi.’ ” \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Tiatira-ki \p \v 18 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Tiatira-ki: Iri ñaanatziriri Itomi Pawa, oshiyakawori roki paampari, poreryagaintsiri iitziki. Ikantziri: \p \v 19 ‘Niyotziro pantayetziri, petakoyetantaka, pikemisantake, pantawaitake, kamaitane pikantaka. Eekero pikamaitatyaawo pawisakaanakero pikantawetaga pairani. \v 20 Iro kantacha, tzimatsi yotapainchari, kaaripero okantaka. Jiroka okanta: Paapatziyakawo tsinane jitachari Jezabel. Okantzi iroori kamantantanewo ini, okaatzi iyotaantakeri, oitzipinashiretakeri nimperatanewo. Owakaayetakari ritagaitziniriri roshiyakaashitaitari iwawane. Omayempitakaakari eejatzi. \v 21 Osamani noyaakowetakawo ipakairo antakeri, te okowi ipakairo omayempiwaitzi. \v 22 Eerorika ipakaashitawo, ari nomantsiyaakero omayempitapiintakera, ari onkemaatsiwaitaiya. Ari nonkanteriri inkaate mayempiterone. \v 23 Ari nowamaayetairi ikaatzi iyotaayetakeri. Iro riyotantaiyaari maawoini kemisantzinkaripaini, riyote naaka yoshiretziriri maawoini, niyotzi oita ikenkithashiretari, niyotzi oita ikemashiretziri. Iro noipiyantemirori okaatzi pantayetakeri eerokapaini. \v 24 Irooma eerokapaini, yotapainchari janta Tiatira-ki kaari kemisanterone iyotaantashiwetakari, eero nokisathatzimi. Tema te pipankenawaitawo okaatzi iyotaantashiwetakari iitaitziri “rimanakaaperotanewo Satanás”. \v 25 Ontzimatye pinkyaaryoote eerokapaini irojatzi nipiyantaiyaari. \v 26 Inkaate oitsinampaantatsine rimonkaatero niñaane irojatzi weyaantapaakyaawone, ari nimatakaakeri impinkathariwentairi atziripaini. \v 27 Ari ikantakena Ashitanari naaka, rimatakaakenawo ipinkatharitakaana, ari inkantaiyaari iriroripaini impinkatharitakagairi. \q1 Reewatantaiyaari iyotsirokotzitonkite. \q1 Irijatzi thonkairine iisanentanewo, roshiyakagairi itzimpookaitziro chomo. \m \v 28 Ari nowake naaka oshiyaarine impokiro sariwoto. \v 29 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi riñaanatziri kemisantzinkaripaini.’ ” \c 3 \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Sardis-ki \p \v 1 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Sardis-ki. Iri ñaanatziriri iitaitziri ‘7 tasorentsi,’ otaiyiriri 7 impokiro. Ikantziri: ‘Niyotzimiro pantayetakeri, ikantaitzimi “añaashireri”, te ari pinkantya, kamashireri pini. \p \v 2 Pinkakishiretai. Pinkyaaryooshirete eero pikamashiretanta. Tema Pawa iñiiro pantziri te pimonkaatziro ikowakayimiri. \v 3 Pinkenkithashiretero ikamantaitakemiri pairani, pimonkaatero. Pipakairo pantapiintakeri. Eerorika pikakitai, ari nomapokapaimi nipiyairika, noshiyapaiyaari romapokantzi koshintzi. \v 4 Iro kantacha eenitatsi Sardis-ki matakerori eepichokiini ikiteshiretzi. Iri oshiyakariri kaari oipatsiterone iithaare, iroowa ikameethatantaari jirikapaini intsipataina nokithaatawowa kitamaari. \v 5 Tzimatsirika kitsirinkerone, ari nonkithaatairi kitamaari. Eero noshetairo iwairo itsipataari rosankenatakotaka kañaaneyetaatsine. Ari nonkamantairi Ashitanari, eejatzi maninkariite, nonkantairi: “Ikemisantaana jirika.” \v 6 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi ikantziriri kemisantzinkaripaini.’ ” \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Filadelfia-ki \p \v 7 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Filadelfia-ki. Iri ñaanatziriri Tasorentsitatsiri, Iriiperori. Iri riñaanatzi rowaitakeri rashitaryaayetainiri atziripaini, iri rashitapithaite kaari rishinetaite inkyaayete. Ari roshiyaiyaari David-ni. Tekaatsi shintsithaterine ashitareerone, ashitzirori eejatzi. Ikantziri: \p \v 8 ‘Niyotziro pantayetziri. Pamine. Nishinetakemi pinkyagai, tekaatsi otzikemine. Iro nimatakemiri tema te pishintsishiretaiyini. Iro kantacha pimonkaatakenawo niñaane, te ikemaitzimi pinkante: “Te rashitana Pawa.” \v 9 Iriima jirikapaini kantashiwaitachari: “Naaka Judá-ite.” Kaari Judá-itepero iri rashiyetakari Satanás. Iroowa notziwerowakaantaiyaariri paata impinkathayetaimi. Ari riyotairi imaperotatyaaga netakotakemi. \v 10 Tema pikyaaryoowentakero eerokapaini pimonkaayetziro niñaane, ari nonkempoyaawentakemi eero iñaantashiretantaitzimi. Tema okaapichokitapaakeeni iñaantaitantyaariri nampiyetawori kipatsiki. \v 11 Irootaintsi nipokai. Kisokero powero pikemisantakeri, eero paminaashiwaitanta pinintagaiyaawo impaitaimiri, ramanthaiyetaimi. \v 12 Tzimatsirika aawyaakerone jiroka, ari noshiyakagairi tzinkamitsi otziyantzirori itasorentsipankote Pawa. Rashi rowairo risaikai. Ari nonkentakotainiri iwathaki iwairo Pawa, ari riyoitai Pawa ashitaari. Ari nonkentakotainiri iwathaki owairo nampitsi Jerusalén, ari riyoitai saikai inampiki Pawa, areetaachane isaawiki ompoñagaiyaawo inkiteki. Ari nonkentakotainiri eejatzi iwathaki owakerari nowairo. \v 13 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi ikantziriri kemisantzinkaripaini.’ ” \s1 Kamantaantsi rotyaantaitakeri Laodicea-ki \p \v 14 “Jiroka posankenateniriri imaninkarite kemisantzinkaripaini apatotainchari Laodicea-ki. Iri ñaanatziriri iitaitziri ‘Ari onkantaitaatyeeyaani,’ rawentaashiretaitari kenkithatzirori irooperori. Iriira riñaanatzi riwetsikaakeri pairani jiroka kipatsi. Ikantziri: \p \v 15 ‘Niyotziro pantayetziri. Poshiyakawo kaari saawaatatsine, kaari katsinkaatatsine. Nokowiri naaka, saawaari. Eerorika osaawatzi, nokowi katsinkaari. \v 16 Irooma poshiyaaworika jampaironkatatsiri ñaa, ari noowawintakemi. \v 17 Pikantapiintaiyini eerokapaini: “Ashaagantakena, tekaatsi nonkoitye.” Iro kantacha te ari pinkantya, owashire pikanta, manintaarewo, ashironkaarewo, mawityaakiri, aatonkoryaamerekiri. \v 18 Poshiyakagairo pamanantaatyeerime noorote rosaawakitaitziri riporekaperotantyaari. Ari pimatairo pashaagantya. Poshiyakagairo pamanantaatyeerome kitamaari noithaare, eero paatonkoryaamerekiwaitanta iro pinkaaniwaitantyaari. Poshiyakagairo pamanantaatyeerome naawintawo petsiyatakotantaiyaari pimawityaakiwetakaga. \v 19 Iro nametari naaka nokisaneentziri netakotanewo, nowasanketziri. Ontzimatye pinkyaaryootai eerokapaini, pipiyashiretai. \v 20 Pamine, oshiyawaitakawo nonkatziyatyeeme jakakeroki nonkaime nonkyaantyaari. Tzimatsirika inthomoiki kemakenari, rishinetanarika nonkye, arira antsipatawakagaiyaari akiyootawakagaiya. \v 21 Tzimatsirika aawyaakerone jiroka, ari intsipataina nompinkathariwentante. Tema nimatakero naaka naawyaakero, notsipataari risaikamentoki Nopaapate nopinkathariwentantai. \v 22 Kowirori inkemathatero, inkemisanteri Tasorenkantsi ikantziriri kemisantzinkaripaini.’ ” \c 4 \s1 Thaamentaantsi inkiteki \p \v 1 Okanta okaatapaake jiroka, noñaatzi ashitaryaanaka inkite. Irijatzi apiitapairo riñaanatapaana noñaakeri inkaaganki paimpatapaintsiri roshiyari tyoorentsi. Ikantana: “Pipoke jenoki, ari noñaagakemiro onkaate awisatsine paata.” \v 2 Okanta niyaashiretanake jenoki, noñaakero saikamentotsi, oshiyawaitakawo risaikantapiintari pinkathariperotatsiri, owaneenka okantaka. Eenitatsi apaani saikantakawori. \v 3 Jirika saikaintsiri shipakiryaa ikantaka, roshiyakawo potsitakiri mapi kareñaanikitatsiri. Itapotakeri oye risaikamentoki, roshiyawaitakawo oye natsiryaakiri mapi kareñaanikitatsiri. \f + \fr 4:3 \ft Mapi “potsitakiri kareñaanikitatsiri” iitaitziro “jaspe”, iitaitziro eejatzi “cornalina”. Irooma mapi “natsiryaakiri kareñaanikitatsiri” iitaitziro “esmeralda”. \f* \v 4 Eenitatsi otsipa saikamentotsi okaatzi 24, iro osatekakeriri niyankineki saikaintsiri. Ari risaikayetakeri itzinkamipaini, kitamaa okantayetaka iithaare, ooro rinayetake ramanthaire. \v 5 Nokemakero ookathawontsi, opoñaanakawo iñaanake saikamentotsiki. Eenitatsi 7 ootamentotsi ootainchari, iri imontetakari saikamentotsi. Iri oshiyakaawentziriri Itasorentsite Pawa, kaatatsiri eejatzi 7. \p \v 6 Eenitatsi inkaare imontetakari saikamentotsi, kityaaniki okantaka. Eenitatsi 4 inkiteweri katziyainchari, iri piyowentakawori jiroka saikamentotsi. Iri kantacha jirika inkiteweripaini otzimi osheki roki, iro raminantayetari tsikarikapaini, raminantayetawo eejatzi itaapiiki. \f + \fr 4:6 \ft Kantakotachari jaka “kityaaniki” oshiyakawo okanta poteryaa, vidrio eejatzi cristal. \f* \v 7 Etawori inkiteweri roshiyakari manitzi. Itsipa roshiyakari waakaaniki. Itsipa atziriwoo rinake. Iriima itsipa roshiyakari rewowaita shirontzi. \v 8 Romapokashitanaka otzimayetanake ishiwanki jirika inkiteweri, 6 ishiwanki tzimayetanaintsiri. Otzimi osheki roki iwathaki, otzimitanaka roki inthomoiki iwathaki. Iri kamaitanakawori romampaapiinta, kiteesheriki eejatzi tsireniri, ikantzi: \q1 Tasorentsi, Tasorentsi, Tasorentsi rini Pinkathari Pawa, Shintsiperori. \q1 Iriira añaatsiri iroñaaka, iri etawori pairani itzimake, irootaintsi ripiyai. \m \v 9 Ari ikantapiintatya jirikapaini inkiteweri ithaamentari saikaintsiri, kantaitachari rañi. Ikanta roñaagantakero jirikapaini ipinkathatapiintakeri, riwetharyaapiintakari, \v 10 rimatanakero eejatzi 24 itzinkamipaini rotziwerowashitanakari saikaintsirira, kantaitachari rañi. Ithaamentanakari, ramanthairiimotanakari. Ari iñagaitziro imapero rawisantzi saikaintsiri ipinkatharitzi, okantaweta ipinkathariwentantzi irirori itzinkamipaini. Ikantaiyanakeni: \p \v 11 Nowinkatharité, Pawá, \q1 Iroowa kameethaperotatsiri ontzimimotemi powaneenkawo, pinkathaga inkantaitemi, ontzimimotemi pishintsinka. \q1 Eerokatake wetsikayetakero maawoini, tema eeroka kowashitainchari ontzimayete piwetsikanewo. \c 5 \s1 Osankenarentsi eejatzi Oweja \p \v 1 Noñaatziiri saikaintsiri saikamentotsiki, rotaiyake rakoperoki osankenarentsi. Kameetha ampinaitaka, 7 okaatzi rontsirekaitakero eero rampinairyaantaitawo. \v 2 Noñaatzi maninkari tzimatsiri ishintsinka, richerayi ikenkithawaitzi, rosampitantzi: “¿Iitaka rowaitakeri rontsirekaryagairo osankenarentsi, rampinairyagairo?” \v 3 Tekaatsi materone rampinaireero riñaanatero. Tekaatsi inkiteki, kipatsiki, eejatzi sarinkaweniki, tekaatsi ampinairyagairone. \v 4 Antawoite niraanaka, tema tekaatsi materone rampinairyagairo riñaanatero. \v 5 Ikantana itzinkami: “Aritake piraaka. Pamine. Eenitatsi matakerori otzimimotziri itasorenka, iri materone rontsirekaryagairo, rampinairyagairo eejatzi. Iri charinetariri Judá, iitaitziri ‘Manitzi.’ Iri charinetariri David-ni. Iriira rowaitakeri rimatero.” \p \v 6 Noñaatzi oweja. Ikatziyaka niyankineki isaikakera saikamentotsi, rosatekakeri inkiteweriite, rosatekakeri itzinkamipaini. Jirika oweja oshiyawaitakawo rowamaitakityeerime pairani. Tzimatsi okaatzi 7 ichee. Tzimatsi eejatzi 7 roki. Iri oshiyakaawentacha 7 Tasorentsi, iñagaitairi maawoini kipatsiki. \v 7 Ikanta jirika oweja, riyaatashitakeri okaakiini saikaintsiri. Rotaiyapaakero osankenarentsi. \v 8 Ikanta inkiteweriite eejatzi itzinkamipaini, rotziwerowashitanakari oweja, ipinkathatanakeri. Tzimayetatsi romampaamento. Tzimatsi kasankari ritagaitziri rowaitakero janta ooronakiki. Jiroka kasankari iro oshiyakaawentacha ramananewo ikiteshiretakagaitanewo. \v 9 Ari romampaanakawo owakerari omampagaantsi, romampaakotari oweja, ikantaiyini: \q1 Eeroka rowaitake potaiyero osankenarentsi, eeroka ontsirekaryagairone, \q1 Tema eeroka kapathainkataintsi rowamaaweetakemi, ari pipinakowentairiri atziripaini rashitantaariri Pawa. \q1 Ari rashiyetaari Pawa itsipasatzi sheninkatawakaachari tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini, saikayetatsiri tsikarika janta, ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini. \q1 \v 10 Eeroka kantakaawori roshiyantaariri pinkatharipaini, roshiyaari Imperatasorentsitaarewo, rantawaitainiri Pawa. \q1 Iriira pinkathariwentairine isaawikisatzi. \m \v 11 Noñaatzi osheki maninkari piyowentapaakawori saikamentotsi, tsika risaikake inkiteweri eejatzi itzinkamipaini. Ari ipiyotapaaka oshekiperotatsiri maninkariite. \v 12 Ikantaiyini: \q1 Jirika oweja rowamaaweetakari, iri kameethaperotatsiri otzimimotziri itasorenka, otzimimotairi rashaagawo, riyorenka, ishintsinka, ipinkathaitairi, rowaneenkata, inthaamentaityaari. \m \v 13 Nokematzi romampagaiyanakani maawoini saikantawori inkite, kipatsi, inkaare, sarinkaweni. Ikantaiyini: \q1 Jirika saikaintsiri saikamentotsiki, itsipatakari oweja, thaamentaarewo rini, pinkathataarewo rini, otzimimotziri rowaneenkawo, ipinkathariwentantzi, rashi rowaatyeero. \m \v 14 Iri inkiteweriite apiipiintzirori ikantzi, “Ari onkantaitaatyeeyaani.” Iriima itzinkamipaini otziwerowa ikantaiyakani ipinkathataiyirini jirika kantaitaachane. \c 6 \s1 Rontsirekaryagaitakero \p \v 1 Ikanta noñaakeri oweja rontsirekaryaanakero etanakawori rontsirekaitakero. Ari richeraanake ikenkithatanake inkiteweri, oshiyanakawo ookathawontsi, ikantzi: “¡Pipoke! ¡Pamine!” \v 2 Noñaatziiri rishiyapaaka kitamaari kawayo, rotaiyakero iyaane kyaakaakariri kawayo. Ramanthaitaitawakeri, jatanake romanatya, rithonkaatante. \p \v 3 Rontsirekaryaanakero oweja otsipa. Ari richeraanake itsipa inkiteweri, ikantzi: “¡Pipoke! ¡Pamine!” \v 4 Ari rishiyapaaka itsipa kityonkari kawayo, ipaitawakeri kyaakaakariri antawoite owathaamentotsi. Iri rowaitake ripakaakagairi atziripaini risaikawetaga kameetha kipatsiki. Iroowa rowamaawakaantari atziripaini. \p \v 5 Rontsirekaryaanakero oweja otsipa. Ari richeraanake itsipa inkiteweri, ikantzi: “¡Pipoke! ¡Pamine!” Noñaatziiri rishiyapaaka itsipa cheenkari kawayo, rotaiyake itenamento kyaakaakariri. \v 6 Nokematzi cheraanaintsiri ikatziyaiyakanira inkiteweri, ikantzi: “Pimpimantayete eepiyokiini piwankire, pinkowantakaaperotyaawo, tema te otzimaperotzi. Ari paake osheki koriki kiteesheriki, ari iñagaitero antawoite tashetsi. Eerowa paperaatziro pankirentsi riraitziri, ragaitziri eejatzi oyeenka pankirentsi.” \f + \fr 6:6 \ft Jiroka jaka ikantajaantaitziri: “Pimpimante apaani pawiipanete harina pinkowantzimaityaawo apaani denario. Pimpimante mawa pawiipanete cebada pinkowantzimaityaawo apaani denario.”\f* \p \v 7 Rontsirekaryaanakero oweja otsipa. Ari richeraanake itsipa inkiteweri, ikantzi: “¡Pipoke! ¡Pamine!” \v 8 Noñaatziiri rishiyapaaka itsipa kiteriri kawayo, iitaitziri “Kaamanetaantsi” kyaakaakariri. Ari itsipatakari iitaitziri “sarinkaweni”. Jirika iitaitziri “Kaamanetaantsi” rowaitakeri rowamaayete apawopaini isaawikisatziite. Tzimatsi rowamaakeri rowathaantaitakari osataamentotsi, eenitatsi aayetakeri ritashe, itsipa aayetakeri mantsiyarentsi, itsipa ratsikayetakeri katsimari owantaneri. \f + \fr 6:8 \ft Kantakotachari jaka “apawopaini”, inkaaterika 4 atziri, apaani kamaintsine. Ari inkantya otsipaki nampitsi intzimerika 4 atziri, apaani kamaintsine. Ari inkantayetyaari maawoini kipatsiki. \f* \p \v 9 Rontsirekaryaanakero oweja otsipa. Noñaatziri oponkitziki taapokimentotsi ishirepaini rowamaawentaitakeri ikenkithatakotziro riñaane Pawa. \v 10 Richeraanake shintsiini, ikantaiyini: “Nowinkathariperorité, Tasorentsí, Iriiperorí. ¿Tsika onkaateka osamanite pinkisawentantainari, powasanketairi isaawikisatzipaini?” \v 11 Ipaitakeri kitamaari kithaarentsi inkithaatya, ikantaitziri: “Piyaatakairo pimakore rareetawaiyaata pirentziite pitsipatari pantawaitake. Ontzimatye rowamagaiteri iriroripaini roshiyakotaimiro eerokapaini.” \p \v 12 Noñaatziiri rontsirekaryaanakero oweja otsipa, yotapaaka apaani rithonkantyaawori. Ari omapokanakari antawoite omoyeka. Tsiwakimatanake ooryaa, tsireniki okantanaka. Kityonka ikantanaka kashiri roshiyanakawo iraantsi. \v 13 Rithopiryaayetanake impokiro, roshiyawaitanakawo ithopiryaakitzi iraka chochoki otekakitziro antawoite tampyaa. \f + \fr 6:13 \ft Kantakotachari “chochoki”, iro iitaitziri higuera.\f* \v 14 Te okoñaatai inkite, oshiyawaitanakawo ampinaita antawoite tsipana. Te iñagaitairo otzishipaini taankayetanaintsiri, eejatzi othampishipaini. \v 15 Manaiyanakani atziripaini impeetatapiki. Rimanaiyanakani maawoini, pinkatharipaini, iriiperoripaini, reeware owayeripaini, ashaagantzinkaripaini, shintsiripaini, noshikaarewopaini, saikashiwaitzinkaripaini eejatzi. \v 16 Jirikapaini manayetanainchari ikaimakaimatanakero otzishi, mapipaini, ikantzi: “Panaweenaata. Pimanena eero noñaantari saikaintsiri saikamentotsiki. Pimanena eero noñaantari oweja kisaneentakenari.” \v 17 Monkaatapaakaga iyatsimanka. ¿Eenitatsima kisashityaawone? \c 7 \s1 144,000 ikentakotamakoitakeri \p \v 1 Okanta okaatapaake jiroka, noñaake ikatziyaka 4 maninkari owatzitapaaga kipatsi. Iri otzikakerori antawoite tampyaa. Iroowa kaari iñaantaitawo ontamakaatakairo inkaare, kaari iñaantaitawo eejatzi owaagapanayetero tsipana. \v 2 Noñaakeri eejatzi itsipa maninkari ritonkaapaake rishitowapiintzira ooryaa. Richerayimotapaakeri 4 maninkari. Tema jirika 4 maninkari, otzimimotziri ishintsinka, rowaitakeri rowaariperotero kipatsi eejatzi inkaare. \v 3 Ikantapaakeri: “Paataga powaariperotziro kipatsi, inkaare, inchatopaini, nompothotawakeriita nokentakotamakotakaantakeri rimperayetaari Pawa.” \v 4 Nokematzi apaani kenkithatakotanakeriri ikaatzi ikentakotamakoitakeri. Ikaataiyini 144,000. Iriira kaataintsiri 12 isheninkapaini icharinetari Israel-ni. \v 5 Ikentakotamakoitake 12,000 isheninkapaini Judá, 12,000 isheninkapaini Rubén, 12,000 isheninkapaini Gad, \v 6 eejatzi 12,000 isheninkapaini Aser, 12,000 isheninkapaini Neftalí, 12,000 isheninkapaini Manasés, \v 7 eejatzi 12,000 isheninkapaini Simeón, 12,000 isheninkapaini Leví, 12,000 isheninkapaini Isacar, \v 8 eejatzi 12,000 isheninkapaini Zabulón, 12,000 isheninkapaini José, 12,000 isheninkapaini Benjamín. \s1 Kitamaataintsiri ikithaayetaka \p \v 9 Okanta okaatapaake jiroka, noñaatzi ipiyotaka atziripaini. Osheki ikaatzi, tekaatsi materone riyoteri tsikarika ikaataiyini. Iri poñaayetainchari tsikarikapaini ipinkathariwentaitziri, sheninkatawakaachari tsikarikapaini, nampitziyewetawori tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini. Jirika atziripaini, iri katziyainchari risaikamentoki oweja, kitamaa ikantayetaka ikithaayetaka. Rotaiyayetake opatzitenki kompiroshi. \v 10 Thaamenta ikantaiyani, ikaimaiyini ikantzi: \q1 Iriira Pawa owawisaakotantatsiri, iriitake saikaintsiri saikamentotsiki, itsipatakari oweja. \m \v 11 Ari rotziwerowaiyanakani tapothaikiwentakawori saikamentotsi. Jirika ikaataiyakeni: maninkariite, itzinkamipaini, eejatzi inkiteweriite. Ithaamentanakari Pawa, \v 12 ikantaiyini: “¡Ari onkantaitaatyeeyaani! Thaamentaarewo rini irirori, otzimimotziri rowaneenkawo, yotaneri rini, wetharyagaarewo rini, pinkathataarewo rini, eenitatsi itasorenka eejatzi ishintsinka. Ashi owaatyeero anthaamentaiyaari Pawa. Ari onkantaitaatyeeyaani.” \p \v 13 Riñaanatanakena apaani itzinkami, ikantzi rosampitana: “¿Tsika iitaka jirikapaini kitamaathaitaintsiri ikithaataka? ¿Tsika ikenapaakeka?” \v 14 Nokantanakeri naaka: “Iitaanitya, piyotziro eeroka nowinkatharite.” Ikantanakena irirori: “Iriitake ñaayetakerori ‘Antawoite Kemaatsiwaitaantsi.’ Oshiyawaitakawo inkiwantatyeeyaawome iithaare riraa oweja, iroowa kitamaamawotakaaperotairori. \v 15 Iro rimatantaawori jirikapaini ikatziyimotaari Pawa risaikamentoki. Rashi rowaatyeero kiteesheriki, eejatzi tsireniriki rantawaitainiri itasorentsipankoteki. Jirika saikaintsiri risaikamentoki, roshiyakawo iriime osatetairine raampeyeri jirikapaini. \v 16 Eero ritasheyaneentawaitai, eero imereneentawaitai, eero ikemaatsiwaitaari ooryaa, \v 17 tema jirika oweja montetakawori saikamentotsi, iriitake kempoyagairine, roshiyakagairi ikempoyagaitziri piratsi, iri aayetairine rirakagairi ñaa owañaantatsiri. Tema roimoshirenkairi Pawa oshiyawo rosheyookitaatyeerime riraawaitakaga.” \c 8 \s1 Kaatapaintsiri 7 rontsirekaryagaitakero \p \v 1 Ikanta oweja rontsirekaryaakero kaatapaintsiri 7 rontsirekaitakero. Osamani imairetaitapaintzi inkiteki, tekaatsi apaani kenkithawaitatsine. \f + \fr 8:1 \ft Kantakotachari jaka “osamani”, kemetaka okaatzi ½ hora. \f* \v 2 Noñaakeri iroñaaka 7-paini maninkari itsipatapiintari Pawa. Ipaitakeri tyoomentotsi. \v 3 Ari ripokapaake itsipa maninkari, ikatziyimotapaakawo taapokimentotsi, rotaiyanakitakeri ooronaki. Jirika maninkari, ipaitawakeri osheki kasankari ritaantyaawo rotaiyanakitakeri. Owaitakawo ramananewo atziripaini ikiteshiretakagaitanewo, oshiyawaitakawo ompiyotatyeeyaame onampinaki taapokimentotsiki. \v 4 Okanta itaanaka kasankari rotaiyanakitakeri maninkari, katziyainkatanaka oyachaarite owaitanakawo ramananewo ikiteshiretakagaitanewo, osheki inimotakeri Pawa. \v 5 Ikanta jirika maninkari otaiyanakitakerori ritaamento, raake omenki taapokimentotsi, rotetantakawo rotaiyanakitakeri. Rookakeri kipatsiki. Ari omapokanakari kamenitanaintsiri, antawoite ookathatanaka, antawoite omoyekanaka eejatzi. \s1 Tyoomentotsipaini \p \v 6 Wetsikaiyanakani 7 maninkari rityootaiyeni. \p \v 7 Ari retanakawo apaani maninkari rityootanake, omapokashitapaaka oparyaapaake kipatsiki jiriniki, eejatzi paampari, oshiyawaitanakawo iraantsi. Itaapaakero kipatsi. Iro ithonkyaame kashetani kipatsi itaiya inchatopaini, eejatzi inchashipaini. \f + \fr 8:7 \ft Kantakotachari jaka “Iro ithonkyaame kashetani kipatsi,” arika akotareerome mawakota kipatsi, aake apakotawoni, athonkakero tzimantawori, maawoini inchatopaini, shimapaini, ithonka oshityaatanake ñaa janta. \f* \p \v 8 Tyootanake itsipa maninkari, omapokashitanaka itonkanake antawoite otzishi, shitowanake paampari, jokapaaka inkaareki, oshiyanakawo iraantsi. Iro ithonkyaame kashetani kipatsi isaikayetzira ñaa, \v 9 iro rithonkyaame inkamayeteme saikantayetakawori inkaare, eejatzi saikantawori antawo pitotsi. \v 10 Tyootanake itsipa maninkari, omapokashitanaka rithopiryaanake impokiro, paampa ikantanaka irojatzi tsika isaikayetzi ñaa, iro ithonkyaame kashetani kipatsi isaikinta ñaa. \v 11 Jirika impokiro jokapainchari kipatsiki iitaitziri “Kepishiri”. Tema kepishaa ikantakaapaakawo maawoini ñaa oparyaakera ipomeki. Iro ithonkyaame kashetani kipatsi inkameme atziri opiyakeri rirakerowa ñaa. \p \v 12 Tyootanake itsipa maninkari, omapokashitanaka itsirenitanake ooryaa, iro rithonkyaame kashetani te rooryaaperotanai. Ari ikantakari kashiri eejatzi impokiro, te roorentaperotaawo tsireniriki. \p \v 13 Nokematzi kamenitapaintsiri raapaake inkiteki, noñaatziiri shirontzi rini, ratekapaake: “¡Oojé, oojé, oojé, inkantamatsitaiteri nampitaiyaawone kipatsiki, iri atsipetaiyaawone yotapainchari rityootawai mawa maninkari!” \c 9 \p \v 1 Tyootanake itsipa maninkari. Noñaatzi rithatyaanake oshiyakariri impokiro irojatzi kipatsiki. Iri rowaitake rashitareero omoo inthomoinaperotatsiri. \v 2 Ikanta rashitaryaakero, ari ishitowainkatanake kachaari, oshiyawaitakawo antawoite ootaantsi. Ipamankanakeri ooryaa, eejatzi tampyainka. \v 3 Shitowanake osheki kachaariki oshiyariri tsinawo, roshiyapaakari ikentantzi kitoniro. \v 4 Te rishinetaitziri rapeyayetero pankirentsi, inchashipaini, inchatopaini. Apatziro ikentayetapaakeri atziripaini kaari ikentakotamakoyetzi Pawa. \v 5 Jirikapaini oshiyariri tsinawo, te rishinetaitziniri rowamairi atziripaini ikentayetakeri. Apatziro ikemaatsitakaawaitakari ikaatzi 5 kashiri. Antawoite ikatsitzimotakeri, ariwaitake iyatsinka kitoniro. \v 6 Osheki inkemaatsiwaitya atziripaini, inkowawetya naaweta inkamapithateri, eero ikamimaita. \p \v 7 Jirikapaini oshiyakariri tsinawo, roshiyanakyaari kawayopaini iñaantakaari rowayerite, ramanthaiyetakari ooromoko. Atziriwoowaitake ikantayetaka. \v 8 Santhapetainka okanta iishi, roshiyawaitakawo oishi tsinane. Antawopaini raiki, ariwaitake raiki manitzi. \v 9 Rowakero ishipaneeki oshiyawori kotsirotaki. Antawoite ikamenitanake ragaiyanakeni, roshiyakari ikamenitzi iyawayote atziripaini arika romanatawakaiya. \v 10 Oshiyawaitakawo ontzimeme ithoyeni kitoniro ipatzithomeki. 5 kashiri osamanitzi awisantyaari iyepiyanka. \v 11 Jirika jewatziriri oshiyariri tsinawo, maninkari rinawetaka, iri pinkathariwentantatsiri inthomoinaperotzira omoo. Iitaitziri jirika “Thonkaatantaneri”. Ipaanteki Heber-thato, iita “Abadón”. Ipaanteki Grecia-thato, iita “Apolión”. \p \v 12 Ari iweyaawo etanakawori ratekaitzi “¡Oojé!” Iro kantacha yotapaaka imonkaatya apite inkantaite “¡Oojé!”. \p \v 13 Tyootanake itsipa maninkari, yotapaaka rityootawai apaani maninkari irojatzi rimonkaatantyaari 7 maninkari. Nokematzi cheraanaintsiri osorinanampiki taapokimentotsi montetakariri Pawa. \v 14 Riñaanatapaakeri maninkari tyootanaintsiri, ikantziri: “Poosoryaakoteri 4 maninkari oshiyakawori oosotatyeerime antawoite ñaa ‘Eufrates.’ ” \v 15 Rishiryaakoitakeri maninkari ayimatakeri ritsitokante. Iri thonkerineme ritsitokeri atziri nampiyetawori kashetani kipatsi. Iroowa roosoryaakoitantakariri rithonkante. \f + \fr 9:15 \ft Jiroka kantakotachari “iri thonkerineme ritsitokeri atziri nampiyetawori kashetani kipatsi,” oshiyatyaawowa arikame akotareerome mawakota kipatsi, irojatzi aantakyaawome apakotawoni, athonkakero okaatzi tzimantawori. \f* \v 16 Tzimatsi osheki owayeri kyaakaakariri iyawayote. Riyotagaitakena, ikaataiyini 200,000,000 owayeri. \v 17 Noñaatziiri ikoñaaperotanake owayeripaini noñaawyaatakari, rowayetakero kotsirotaki ishipaneeki. Eenitatsi porekathaitaintsiri roshiyakawo paampari, itsipa kityonkaironkathaitaintsiri, itsipa kiterithaitaintsiri. Jirika kawayopaini, ariwaitake iito manitzi. Ishitowanake ipaanteki paampari, kachaari, kiterimoito okantanaka, osheki oshitzinka. \v 18 Okaatzira shitowanaintsiri ipaanteki, iro thonkerineme owamairi atziri nampiyetawori kashetaniki kipatsi. \v 19 Tema ipaanteki kawayopaini otzimi ishintsinka. Kantacha ratsikantantyaawo itzinko, roshiyawaitakari maanke. \p \v 20 Iro kantzimaitacha, te ripakairo ikaariperotzi atziripaini kaari rowamagaitzi. Eekero riyaatakaatziiro ipinkathayetanakeri Kamaari, ipinkathatziri oshiyakaawontsi riwetsikaitziri ooro, koriki, kotsiro, mapi, inchakota, roshiyakaakeri pawa, te ikemanetzi, te ranashineta. \f + \fr 9:20 \ft Kantakotachari jaka “kotsiro”, irijatzi iitaitziri bronce. \f* \v 21 Te ripakaanakero eejatzi ritsitokantayetzi, ikisaminthatantzi, imayempitzi, ikoshiyetzi. \c 10 \s1 Maninkari otaiyakerori oryaani osankenarentsi \p \v 1 Noñaake rishaawiinkapaake itsipa maninkari, ikenantapaakawo menkori, oshiyawaitanakawo iro menkori inkithaatakyaame. Iri oye ramanthaitakyaame. Shipakiryaa ikantaka ipooki, kemewaitake ooryaa. Shipakiryaake iporipaini. \v 2 Rotaiyake oryaani osankenarentsi ampinairyagainchari. Rayiitzimatapaakera, raatzikantapaakawo iitziperori inkaareki, irooma rampate, iro raatzikantapaaka kipatsiki. \v 3 Ikaimapaake, ariwaitake rasoontzi manitzi. Omapokashitanaka ookathatanaka, okaatzi 7 apiitanaka. \v 4 Okanta okaatapaake 7 ookathata, ari nokowawetaka nosankenaterome nokemakeri ikantaitakeri ookathawontsiki. Nokematzi riñaanatanakena inkitesatzi, ikantana: “Eero posankenatziro pikemakeri ookathawontsiki.” \v 5 Irojatzi riñaawaitantanakari maninkari aatzikapaakerori inkaare, eejatzi kipatsi. Itzinaawakotanaka rakoperoki, \v 6 riyotaitantyaariri te ithaiya riñaawaitziri raakotairi iwairo Pawa Kañaaneri, wetsikakerori inkite, kipatsi, inkaare, maawoini ikaatzi tzimantawori. Ikantanake: “Te osamanitanai, \v 7 irootaintsi rityoote weyaantapaakawori maninkari, ari imonkaatya ikantakeriri Pawa Kamantantaneripaini inkamantantairo kaari riyotakowetaita pairani.” \p \v 8 Nokematzi rapiitanakena riñaanatana inkitesatzi, ikantana: “Piyaatashiteri maninkari katziyainchari inkaareki eejatzi kipatsiki, payero eeroka ampinairyagainchari rotaiyakeri.” \v 9 Ari nokantakero. Niyaatashitanakeri maninkari, nokantapaakeri: “Pimpenawo osankenarentsi.” Ikantanakena irirori: “Jiroka, poyaawo. Osheki owochanka, ariwaitake pitsi arika powakyaawo, arika piniyakero, osheki oyepishikemi pimotziki.” \v 10 Nimatakero, nowakawo. Ari okantaka, pochaanikitake ariwaitake pitsi, iro kantacha osheki oyepishikakena nomotziki. \v 11 Iro ikantantakenari maninkari: “Pinkamanteri awishimoterine ikaatzi nampiyetawori tsikarika janta, ikaatzi ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini. Pinkamantairi eejatzi pinkatharipaini.” \c 11 \s1 Apite kenkithatakotantaneri \p \v 1 Ipaitakena apaani kotzitsi, nimonkaamento inatye. Ikantaitakena: “Piyaate pimonkaatero tasorentsipanko, eejatzi taapokimentotsi. Piyoteri eejatzi tsika ikaatzi piyotainchari ipinkathatantzi. \v 2 Eero pimonkaatziro jekokeroini tasorentsipanko. Iro rishinetaitakeniriri itsipasatzi atziripaini, ari ipiyotaiyaani koshekantaneri tasorentsinampitsiki. Ari risaikeri inkaate 42 kashiri osamanite. \f + \fr 11:2 \ft Kantakotachari jaka “42 kashiri”, iroowa ikantaitziri “1260 kiteesheri”. Iro kantakotachari awisaneentanakerika mawa osarentsi osamanite. \f* \v 3 Ari notyaante apite kenkithatakotenane, iri kenkithatapaakerone awisayetatsine, onkaate 1260 kiteesheri inkenkithatakotena. Roshiyakotakyaari ikanta ikithaayeta owashiretakotariri kaminkari.” \p \v 4 Jirika apite kenkithatakotantaneri, iri roshiyakaawentaitakeri pairani apite inchato, irijatzi roshiyakaawentaitakeri apite rootamento Pawa pinkathariwentziriri kipatsisatzi. \f + \fr 11:4 \ft Kantakotachari jaka “apite inchato”, iroowa olivo. \f* \v 5 Tzimatsirika koshekyaarine jirika apite kenkithatakotantaneri, ari ishitowanake ipaanteki paampari, rithonkeri kisaneentziriri. Ari inkantya maawoini kowawetachane inkoshekyaari, ari inkamake. \v 6 Jirika kenkithatakotantaneri otzimimotziri ishintsinka. Ari inkantakaakyaawo eero oparyaagai inkani irojatzi imonkaatantakyaari ikenkithatakaantziri. Ari imatakya impeyero iraantsi ñaapaini. Ari imatakya ontzime pomeentsitzimotyaarine isaawikisatzi. Ari rapiipiintakero okaatzi ikowiri irirori. \v 7 Arika onkaatapaake ikenkithatake, ari rishitowanake mashireyantzi owantaneri omooki inthomoiperotatsiri, inkoshekapaakyaari apite kenkithatakotantaneri, irojatzi rowamaantakyaariri. \v 8 Rookanakeri rowamaanewo awotsiki saikatsiri antawoki nampitsi, tsika ikentakoitakeri pairani Iwinkatharite. Iroowa oshiyakaawentachari “Sodoma” eejatzi “Egipto”. \v 9 Eero rishinetziri inkitaiteri rowamaanewo, awisaneentawakeeta mawa kiteesheri osamanite raminaminthaiteri. Rithonkya iñeeri nampiyetawori tsikarikapaini, rowawiiroki sheninkatawakaachari tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini, ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini. \v 10 Antawoite roimoshirenkya isaawikisatziite, impashitawakaayetya oitarika. Kimoshire inkantayetya rowamaitakerira apitekeroini kenkithatakotantaneri owashironkaawaitakeriri isaawikisatziite. \v 11 Okanta awisaneentanake otsipa mawa kiteesheri, ritasonkairi Pawa jirikapaini, añaayetai. Piriintanaawo. Oshekira ithaawaitanake iñagaitakerira ipiriintaawo. \v 12 Ikemaitake cheraanaintsiri inkiteki, ikantaitake: “Pateete jenoki.” Romapokashitanaawo reethonkitantaawo menkori. Ari iñaawairi maawoini kisaneentawetakariri. \v 13 Ari omoyekanakari antawoite kipatsi, iro ithonkerome nampitsi, ikamayetake 7000 atziri. Iriima kaari kamatsine, ikantayetanake: “Imapero otzimi ishintsinka Pawa saikatsiri inkiteki.” \f + \fr 11:13 \ft Ikantaitziri “omoyekanaka antawoite kipatsi”, tsikarika isaiki pankotsi 10, pookanake apaani. Ari okantakari maawoini nampitsi. \f* \p \v 14 Ari awisawetaka apite ikantaitake “¡oojé!” Iro kantacha, irootaintsi iñagaitero mawatatsine. \s1 Weyaantawori tyootaantsi \p \v 15 Tyootanake weyaantawori maninkari, ari richeraacheraitanake inkiteki, ikantaitzi: “Iroñaaka impinkathariwentantai Awinkatharite kipatsikinta. Ari impinkathariwentantai Cristo, rotyaantakeri Pawa, rashi rowaatyeero impinkathariwentantai.” \v 16 Ari rotziwerowaiyanakani 24 itzinkamipaini, ithaamentanakari Pawa, \v 17 ikantaiyini: “Pawá, Pinkatharí, Shintsiperorí, eerokatake añaatsi, pitzimitakaga pairani, irootaintsi pipiyai. Osheki niwetharyaakemi, tema poñaagantakero pishintsinka, pipinkathariwentantzi. \v 18 Pairani osheki ikisaneentakemi atziripaini, iro kantacha, monkaatapaaka poñaagantaiyaariri piyatsimanka, powasanketairi kamayetaintsiri, pithonkayetairi owamaantayetaintsiri. Ari pipinayetairi Kamantantaneriite pimperatanewo eeroka, ari pinkantakeriri piiteshiretakaanewo aakoyetaimiri piwairo ipinkathayetaimi, maawoini pipinayetairi petanakyaari antariite irojatzi iryaaniite, maawoini.” \p \v 19 Irojatzi ashitaryaantanakari itasorentsipankote Pawa janta inkiteki, koñaawaitanake tasorentsinaki rotetakoitzirowa aapatziyawakagaantsi. Antawo ookathatanaka, omoyekanaka kipatsi, paryagainkatapaake antawoite jiriniki. \c 12 \s1 Tsinane eejatzi ironoya \p \v 1 Ari okoñaatanake inkiteki aamparentsi. Noñaatzi tsinane, okithaatakawo oithaare oshiyariri ooryaa, iriira kashiri okatziyantaka. Amanthaitakotakari 12 impokiro. \f + \fr 12:1 \ft Kantakotachari jaka “tsinane”, iriira oshiyakaawentacha Judá-ite. Kantakotachari “otomyaaniki”, iriira oshiyakaawentacha Jesucristo. \f* \v 2 Omotzitatzi jiroka tsinane. Osheki okaimakaimawaitake okemaatsitaka ontzimaanitantyaari. \v 3 Irojatzi okoñaatantanaka inkiteki otsipa aamparentsi. Noñaatziri ironoya, kityonka ikantaka. Eenitatsi 7 iito, 10 ichee. Ramanthaiyetakero iito. \v 4 Osheki impokiro rataantakari itzinko, iro rithonkeme kashetani inkite ikaatzi tzimatsiri impokiropaini. Ari ripokashitapaakero tsinane, ikowi rowityaawo eenchaanikite arika intzimapaake. \f + \fr 12:4 \ft Jiroka kantakotachari jaka “kashetani inkite”, arika akotareerome mawakota inkite, aaye apakotawoni, athonkakero okaatzi tzimantawori. \f* \v 5 Okanta otzimaanitake tsinane, shiramparyaaniki rini. Iri jewatantaiyaarine atziripaini iyotsirokotzitonkite. Omapokashitanaka ragaitanakeri risaikakera Pawa risaikamentoki. \v 6 Okanta tsinane shiyanaka iroori ochempiki. Ari riwetsikaantakero Pawa tsika onampitaiyaawo, onkaate 1260 kiteesheri intziyaitero. \p \v 7 Ari otzimake omanarentsi inkiteki. Iriira Miguel omanatachari itsipatakari imaninkaritepaini. Iri romanatzi ironoya itsipatakarira imaninkarite irirori. \v 8 Iri kantacha jirika ironoya, te otzimaperotzi ishintsinka, rotziryagaitakeri inkiteki. \v 9 Ari itsipatagaitakeri imaninkarite rotziryagaitakeri. Jirika ironoya rotziryagaitakeri, iriira jitachari “Kamaari”, iita eejatzi “Satanás”. Iri kowatsiri ramatawiteri maawoini atziripaini ikaatzi nampitawori kipatsiki. \v 10 Nokematzi cheraanaintsiri inkiteki, ikantzi: “Retanakawo ipinkathariwentantzi Pawa, retanakawo roñaagantziro ishintsinka, rowawisaakotantai. Retanakawo eejatzi Cristo rashitantaa. Tema rotziryaakeri thawetakotapiintziriri Pawaki iitaitziri ‘iyekiite.’ \v 11 Jirikapaini iitaitziri ‘iyeki’ roitsinampagairi Kamaari, tema ikamawentairi oweja, kapathainka ikantaka ikamake. Iro roitsinampaantaariri eejatzi ikenkithatairowa ñaantsi, rominthataawo irirori inkamawentairi Cristo. \v 12 Iro pinthaamentantyaariri eerokapaini inkitesatzi. Ikantamatsitaitzimi eerokaite kipatsisatzi, eejatzi inkaaresatzi, tema katsima ikantanaka Kamaari rotziryagaitakeri, riyotzi yotakotapaakaga eepichokiini.” \p \v 13 Ikanta iñaakero ironoya rotziryagaitakeri kipatsiki, retanakawo ikemaatsitakaawaitanakawo tsinane owaiyakeriri shiramparyaaniki. \v 14 Iro kantacha, tzimanake apite oshiwanki, ariwaitake ishiwanki shirontzi. Iro aantanakari okenanake ochempiki. Ari imanapithatakariri antari maanke. Ari awisaneentake mawa osarentsi isaikawaitake janta. \f + \fr 12:14 \ft Kantakotachari jaka “awisaneentake mawa osarentsi”, iroowa ikantaitziri: “apaani osarentsi, osarentsipaini eejatzi oniyankitzimatakerika osarentsi.”\f* \v 15 Ikanta antari maanke richeyaatanake ñaa ipaanteki, ariwaitanake antawaani ñaa. Ikowaweta rowiinkerome arika oonkakotanakya. \v 16 Iro kantzimaitacha, tankanake kipatsi, irawakero ñaa, iro awisakotantakari tsinane. \v 17-18 Ari ikatsimaperotanake ironoya. Jatake romanatyaari itsipa otomipaini jiroka tsinane. Iriira roshiyakagaitzi kemisantakerori inintakaantakeri pairani Pawa, kamaitanakawori ikenkithatakoyetairi Jesucristo. \c 13 \s1 Apite katsimari owantaneri \p \v 1 Ari nokatziyapaaka inkaarecheraaki. Noñaatzi rishitowanake ñaaki katsimari owantaneri. Eenitatsi okaatzi 10 ichee, 7 iito. Ramanthaiyetakero icheepaini. Eenitatsi rosankenayetakeri iitoki, rithainkatasorentsiwaitaitzi. \v 2 Jirika owantaneri roshiyawaitari karinari manitzi. Roshiyakawo iitzipaini maini. Ariwaitake ipaante manitzi. Ikanta ironoya, ipakeri ishintsinka jirika owantaneri, iriiperori ikantanaka ipinkathariwentantanake. \v 3 Okanta apaani iito oshiyawaitakawo rowamagaitakityeerome, iro kantacha eejatzi añagai. Riyokitziiwentanakeri isaawikisatzipaini, \v 4 osheki ipinkathayetanakeri, ithaamentanakari, ikantaiyini: “¿Iitaka monkaatyaarine jirika owantaneri? ¿Iitaka oitsinampairine?” Ari ikantaitakeriri eejatzi ironoya, ithaamentaitanakari, tema iri pakeriri ishintsinka jirika owantaneri. \p \v 5 Irojatzi richeraantanakari jirika owantaneri, rithainkatasorentsiwaitanake. Iri rowaitake impinkatharite, onkaate osamanite 42 kashiri impinkathariwentante. \v 6 Osheki rithainkatasorentsiwaitake raakominthawaitashitakari iwairo Pawa, raakominthawaitashitakawo iwairo tasorentsithaante, raakominthawaitashitakari iwairo inkitesatzi. \v 7 Jirika thainkatasorentsitantaneri, iri omanaterine ikiteshiretakaitanewo, inkowe roitsinampairi. Iri rowaitake impinkathariwentairi ikaatzi sheninkatawakaachari tsikarikapaini, nampiyetawori tsikarika, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini, ikaatzi ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini. \v 8 Osheki ipinkathatanakeri kipatsisatzipaini kaari osankenatakotachane rosankenatakoyetaga riyoyaitakeri pairani riwetsikantaitakawori kipatsi, inkaate rañaakagaitairi, ikaatzi ikamawentayetairi oweja. \v 9 Kowirori inkemathatero jiroka, inkemisante. \v 10 Inkaatera romonkyagaiteri, ¡Rimatero! Inkaate owamaantantyaawone osataamentotsi, ari inkantaitairi paata irirori rowamaantaityaari osataamentotsi. Iroowa roisokerotantyaawori inkemisantayetai ikiteshiretakagaitairi. \p \v 11 Irojatzi noñaantakari itsipa katsimari owantaneri rishitowanake kipatsiki. Tzimatsi apite ichee, ariwaitake otapoterempita ichee oweja. Richeraapaake, roshiyapaakari ironoya. \v 12 Jirika owantaneri otzimimotziri ishintsinka. Iroowa ripasawyaakeriri etakawori owantaneri rowamayitaweetakari iito, añagai eejatzi. Rotsiwakakaakari atziripaini impinkathateri etakawori owantaneri. \v 13 Roñaagantapaake kaari iñagaitapiintzi. Rithonka iñaayetakeri maawoini atziri rowayiitziro paampari. \v 14 Osheki kipatsisatzipaini ramatawitantakari ishintsinka ripasawyaakeriri etakawori owantaneri rowamayitaweetakari iito. Irojatzi rotsiwakakaantakariri atziripaini riwetsike roshiyakaawo etakawori owantaneri. \v 15 Ikanta jirika owantaneri oshiyakariri ichee oweja, ritasonkakeri oshiyakaawontsi, añaanake. Ñaawaitanake. Rithonka rowamaayetakeri kaari pinkathaterine. \v 16 Ikentakotamakotakaantakeri atziripaini, amaaka rakoperoki. Maawoini atziripaini ikentakotakaantakeri, antariite, iryaaniite, koityaawaineriite, ashaagantaneriite, noshikaarewopaini eejatzi kaari noshikaarewopaini, maawoini. \v 17 Tzimatsirika kaari ikentakoitzi, eero rishineetziri ramanantawaite, impimantawaite. Iro inkowantaperotyaari inkentakotyaawo iwairo owantaneri maawoini atziri. Tzimayetatsi itsipa ikentakoitziniri oshiyawetawori iwairo owantaneri. \v 18 Tzimatsirika yowairentzi, ari inkemathatakero oshiyakawori iwairo owantaneri. Tema jiroka oshiyakawori iwairo owantaneri, iroowa rosankenaitziri “666”. \f + \fr 13:18 \ft Kantakotachari jaka, maawoini letra rosankenatantari Heber-thato eejatzi Grecia-thato, kantacha roshiyakagaitero número. Oshiyawori jiroka: a=1, b=2, c=3, ari okantayeta maawoini. Ari onkantakya riyotaitero wairontsipaini arika riyoitero letra-paini. Iroowa kantakotachari eejatzi jaka.\f* \c 14 \s1 Romampaane kaatatsiri 144,000 \p \v 1 Ari napiitakero naminanai, noñaatziiri ikatziya oweja otzishiki iitaitziri Sion. Ari itsipayetakari kaatatsiri 144,000 kentakotamakoyetakawori iwairo oweja, eejatzi rashi Ashitariri. \v 2 Nokematzi kamenitanaintsiri inkiteki ariwaitake pareenkaari, ariwaitake shintsiri ookathawontsi, ariwaitake ipiyompiwaitaitzi. \v 3 Iriira omampagaiyacharini kaataintsiri 144,000 ripinakowentairi oweja. Tapothaitaka romampaawentari saikaintsiri saikamentotsiki, ari ikatziyanaka 4 inkiteweri, eejatzi itzinkamipaini. Iriira yoshiitacha romampagaiyani, tekaatsi itsipa materone romampayaawo. \v 4 Jirikapaini kaataintsiri 144,000, kiteshireri rinayetatzi, te rantayetziro kaariperoyetatsiri imayempiyetero tsinane. Iriira oyaatapiintakeriri oweja tsikarika ikenayetzi. Iriira retakari rashitaari Pawa, irijatzi rashiyetakari oweja. \v 5 Te ithaiyawaanteneta, te otzimai iyaariperoshirenka inthawetakoiteriri risaikira Pawa. \s1 Ikamantantakeri maninkari kaatatsiri mawa \p \v 6 Ari noñaake raapaake inkiteki itsipa maninkari, ikenkithatakaapaakeri kipatsisatzi ikaatzi ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini, rowawiiroki sheninkatawakaachari tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini, nampiyetawori tsikarika. Ikenkithatakaapaakeniri kantaitachane Kameethari Ñaantsi. \v 7 Richeraapaake, ikantzi: “Pimpinkathateri Pawa. Pinthaamentaiyaarini. Tema irootaintsi raminakoitairi maawoini rantaitakeri. Iroowa pinthaamentantyaariri wetsikakerori inkite, kipatsi, inkaare, eejatzi ñaapaini.” \p \v 8 Irojatzi ripokantapaakari itsipa maninkari, richeraapaake, ikantzi: “Rapathakeroryagaitakero antawoite nampitsi Babilonia. Rithonkaitakeri atziripaini saikantawori ashiminthatawori imayempiwaitzi. Ikaimashireyetakeri itsipasatzi atziripaini rimatakoteri rantayetziri irirori. Oshiyawaitakawo roshinkitatyeerime imayempitakaantakariri.” \p \v 9 Irojatzi ripokantapaaka itsipa maninkari, richeraapaake ikantzi: “Ikaatzira pinkathatakeriri owantaneri, pinkathayetakerori roshiyakaawo, kentakotamakoyetakawori iwairo eejatzi rakoki, \v 10 iriira ikisaneentziri Pawa. Oshiyawaitaiyaawo roitaatyeerime piyantatsiri. Antawoite inkemaatsitakaayetaiyaari ritagairi, ratsipetaiyaawo kachaari, kiterimoito onkantanakya, osheki oshitzinka. Ari iñaayetairi maawoini maninkariite tasorentsitaintsiri, ari iñeeri eejatzi oweja. \v 11 Rashi rowaatyeero inkemaatsitaiyaawo kachaari, kiteesheriki eejatzi tsireniriki, eero itsiwakaneentai eepichokiini. Ari inkantaiyaari maawoini pinkathatakeriri owantaneri, pinkathatakerori roshiyakaawo, kentakotakawori eejatzi iwairo.” \p \v 12 Iroowa inkamaitantyaawori inkisashiwaitya ikiteshiretakagaitairi ikemisantairira Jesús, rimonkaatapiintairo inintakaantziri Pawa. \p \v 13 Nokemakeri ikantana apaani inkitesatzi: “Posankenatero jiroka: Arika inkamayete rashitaari Awinkatharite, kimoshire inkantaiya.” Ikantanakeri eejatzi Tasorenkantsi: “Imatyaata, te okowanaa iñaashintsishirewaitaiya, kameetha rimakoryaawaitzi, inintaawaitapaawo rantawentakeri.” \s1 Inkowiitaiteri kipatsiki \p \v 14 Ari okoñaatapaake kitamaari menkori, noñaatziiri risaikake oshiyakariri Itomi Atziri. Ramanthaitakari ooro, rotaiyake thoyempyaanikiri kotsiro. \v 15 Irojatzi rishitowantanakari tasorentsipankoki itsipa maninkari, richerayimotanakeri saikaintsiri menkoriki, ikantziri: “Sampainkatake pankirentsi, pinkowiitantyaawo piyotsirote.” \v 16 Ikanta saikaintsiri menkoriki, ritotantakawo iyotsirote, ikowiitantake kipatsiki. \p \v 17 Ikanta itsipa maninkari saikantawori tasorentsipanko janta inkiteki, shitowanake irirori, irojatzi rotaiyitakari thoyempyaanikiri kotsiro. \v 18 Ari rishitowanake itsipa maninkari ipoñaakawo taapokimentotsiki. Riyaatashitakeri rowaitakeri kempoyiirori paampari. Richerayimotapaakeri itsipa otaiyakerori kotsiro, ikantziri: “Pichekayetero kithokitaintsiri kipatsiki, irakayetake.” \f + \fr 14:18 \ft Kantakotachari jaka “kithokiyetaintsiri”, okithoki uva inatzi. \f* \v 19 Rimatakero maninkari richekakero kithokitaintsiri kipatsiki, ipiyotakero inchatonaaki, inkatzikaataitero. Okaatzi oshiyakawori piyantatsiri riraitziri, iriira ikashaakayiriri Pawa maawoini iisaneentanewo. \v 20 Okaatzi oshiyakaawentziri inchatonaa iroowa okaathapitzira nampitsi rowamaantaitzira. Oshiyakaawentziri ikatzikaataitakeri, iroowa riraa kamayetaintsiri. Tema osheki iraantsi shitowaatatsine ipamankanakero nampitsi. Iweyaakari ipaanteki kawayo osaanaatzi iraantsi. Jatake intaina oonkya okaatzi 300 kilómetro. \f + \fr 14:20 \ft Okaatake iyaatake intaina oonkya 300 kilómetro, iro oshiyawori arika anashitya onkaate 7 kiteesheri, aamaaka onkaate 8 kiteesheri. Iroowa ikantaitziri 1600 estadio. \f* \c 15 \s1 Maninkariite amerone paata 7 owasanketaantsi \p \v 1 Noñaake otsipa aamparentsi inkiteki. Kameetha okantaka, osheki niyokitziiwentakero. Eenitatsi ikaatzi 7 maninkari. Iri inashiyetakawori rowasanketantayetake. Tema okaatzi rantayetakeri maninkari, ari imonkaatari iñagaitziro iyatsimanka Pawa. \p \v 2 Noñaake eejatzi inkaare, oshiyawaitakawo ñaawontsi. Iro kantacha morekathaitake jiroka inkaare. Ari ikatziyayetakari oitsinampaakeriri katsimari owantaneri, rotaiyayetakero iwiyompimento ipawairiri Pawa. Iriira kaari pinkathaterone roshiyakaawo owantaneri, kaari kentakotyaawone iwairo. \v 3 Romampagaiyanakawoni romampaari pairani Moisés-ni. Iitaitziro “Romampaane oweja”, ikantzi: \q1 Nowinkatharite Pawá, Shintsiperori, \q1 Kameetha pantakeri, niyokitziiwentakero. \q1 Pantapiintakero eeroka tampatzikari, piñaanetawo irooperori. \q1 Eeroka pinkathariwentairi atziripaini. \p \v 4 ¿Tekaatsima pinkathataimine, thaamentaimine, raakotaimi piwairo? \q1 Apatziro pitasorentsitzi eeroka. \q1 Eeroka ripokashiyetai atziripaini, impinkathayetaimi. \q1 Tema poñaagantakero osheki okameethatake pantayetakeri. \p \v 5 Noñaatzi inkiteki tasorentsipanko, ashitaryaanaka otasorentsiperotzira. \v 6 Ari rishitowanake tasorentsipankoki 7 maninkari owasanketantatsine. Kitamaa okantayetaka iithaare, shipakiryaa ikantaka rowaneenkataka. Roma-shipaneetakari ooro. \v 7 Ikanta apaani inkiteweri kaatatsiri 4, ipawakeri maninkaripaini apaani paso. Oshiyawaitakawo jaka pasoki, ari iyeekiteme iyatsimanka Pawa, kantaitachari ikañaanetzi. \v 8 Kachaareenkatanake tasorentsipanko, okantakaakawo rowaneenkawo Pawa eejatzi itasorenka. Tekaatsi kanterone inkye tasorentsipankoki irojatzi onkaatantapaakyaari rowasanketante maninkaripaini. \c 16 \s1 Pasokipaini iyeekitaka katsimankantsi \p \v 1 Nokematzi inkiteki, iita ñaanatanakeriri 7 maninkari, ikantziri: “Piyaate pisakotero kipatsiki yeekitaintsiri 7 pasoki oshiyakawori iyatsimanka Pawa.” \p \v 2 Ari retanakawo apaani maninkari risakotakero kipatsiki yeekitaintsiri iwasoneki. Ari omapokanakari antawoite ripathaawaitanake kentakotakawori iwairo katsimari owantaneri, pinkathawaitashitawori roshiyakaawo. \p \v 3 Ikanta itsipa maninkari risakotakero inkaarekipaini yeekitaintsiri iwasoneki. Oshiyanakawo iraantsi inkaare, ithonka ikamake saikantawori. \p \v 4 Ikanta itsipa maninkari risakotakero, oyaapiki ñaatenikipaini yeekitaintsiri iwasoneki. Oshiyawaitanakawo iraantsi ñaapaini. \v 5 Nokematzi richeraanake maninkari sakotakerori ñaaki, ikantanake: “Tasorentsí, eeroka añaatsiri, pañiitakaga pairani, tampatzikashireri pini, eeroka aminakotairone kameethaini jiroka. \v 6 Tema ikaatzi owamaayetakeriri ikiteshiretakagaitairi, kapathainkatakaakeriri Kamantantaneripaini rowamaayetakeri, iriira irerone jiroka iraantsi. Tema ripiyaitatyaari irirori.” \v 7 Nokematziiri richeraanake itsipa janta taapokimentotsiki, ikantanake: “¡Ariwé! Nowinkatharite Pawá, okaatzi pikowakeri pantero tampatzika okantayetaka. Kyaaryoopero inatzi.” \p \v 8 Ikanta itsipa maninkari, risakotakero ooryaaki yeekitaintsiri iwasoneki. Romapokashitanaka ooryaa rotsiyanakeri atziripaini. \v 9 Antawoite rotsiyakeri atziripaini ooryaa, ari opoñaanakari rithainkatasorentsiwaitanake, ikishimawaitanakeri Pawa, ashitawori ishintsinka, owasanketantatsiri. Te okantzimotari ripiyashiretai, impinkathatairi Pawa. \p \v 10 Ikanta itsipa maninkari, risakotakero ipinkathariwentantzira owantaneri yeekitaintsiri iwasoneki. Antawoite otsirenikitanake. Antawo rashironkaayetaka atziripaini janta, ratsikawaitakero inene ikemaatsiwaitaka. \v 11 Ari rithainkatasorentsiwaitanake, ikishimawaitanakeri Inkitesatzi Pawa, tema osheki ikemaatsiwaitaka, osheki ripathaawaitake. Iro kantacha te ripakayimaitawo iyaariperonka. \p \v 12 Ikanta itsipa maninkari, risakotakero antawaaki ñaa Eufrates-ki yeekitaintsiri iwasoneki. Omapokashitanaka opiryaatanake. Montyaapaaka pinkathariyetatsiri rishitowapiintzira ooryaa, romanatya. \v 13 Irojatzi rishitowantanakari peyari ipaanteki ironoya. Rishitowanake eejatzi peyari ipaanteki owantaneri, ari okantakari ipaanteki thairi kamantantaneri, rishitowanake peyari. Ikaatzi peyari shitowayetapaintsiri, roshiyanakari mashero, \v 14 kantacha rantayetero kaari iñagaitapiintzi. Rithonka rareeyetakari pinkathariyetatsiri kipatsiki. Iñaantakaayetakari romanatakayaari, ripiyapaakerika Pawa shintsiperori. \v 15 (Pamine, noshiyapaiyaari koshintzi arika nipiyairo. Kimoshire inkantya aamagainane, oshiyakariri owirori okaakiini iithaare onkene inkithaatanakyaawo, eero raatonkoryaamerekitanaka, rowaañagaitairi.) \v 16 Ikanta jirikapaini peyari, rapatotakeri pinkatharipaini janta oita “Armagedón”. Riñaane ini Judá-ite jiroka Armagedón. \f + \fr 16:16 \ft Kantakotachari jaka “Armagedón”, irootake janta romanatapiintakaga pairani Judá-ite. \f* \p \v 17 Ikanta weyaantapaakawori maninkari, risakotakero tampyainkaki yeekitaintsiri iwasoneki. Ikemaitatzi cheraanaintsiri tasorentsipankoki, isaikira saikamentotsi, ikantaitzi: “¡Ari okaatapaake!” \v 18 Iñagaitakero iporekanake ookathawontsi, ikemaitakero antawoite omoyekanaka kipatsi. Te iñagaitapiintziro oshiyawori jiroka omoyeka, irojatzi pairani owakera itzimantakari atziripaini kipatsiki. \v 19 Okanta antawo nampitsi, mawakota itankanake. Ari ithonkakari ipookanake nampitsipaini saikatsiri kipatsiki. Ari inkenkithashiryaakotaitanakero iñeeri Babilonia-satzi, rirakagaitairi “imashirenka Pawa”, oshiyakawo piyantatsiri. \v 20 Ari ithonkaka maawoini othampishi, te iñagaitairo. Ari okantzitaka eejatzi otzishipaini. \v 21 Paryaapaake tenakitatsiri jiriniki, itsitokayetapaakeri atziripaini. Eekero riyaatakaanakitziiro rithainkatasorentsiwaitanake, ikishimawaitantanake ikemaatsiwaitakaga osheki. \f + \fr 16:21 \ft Kantakotachari jaka “tenakitatsiri”, iro ikantaitziri eejatzi “talento”, irojatzi aitairi iroñaaka “40 kilo”.\f* \c 17 \s1 Rowasanketaitero oshiyakawori antawo mayempiro \p \v 1 Ari ripokashitapaakena apaani maninkari kaataintsiri 7 rotaiyakero iwasone, ikantapaakena: “Pipoke, piñeero rowasanketaiteri atziripaini, roshiyayetakawo mayempiro saikaatantakawori otzinkamyaa antawaa.” \v 2 Jiroka mayempiro, oshiyawaitakawo imayempitatyeerome pinkathariwentantatsiri nampitsikipainiki. Oshiyakawo eejatzi oshinkitatyeerime maawoini kipatsisatzipaini. \v 3 Raashiretanakena ochempiki. Noñaake tsinane okyaakaakari kityonkari owantaneri, okaatzi 7 iito, 10 ichee. Eenitatsi wairontsipaini osankenatainchari iwathaki, rithainkatasorentsiwaitaitzi. \v 4 Okityonkamawotatzi okithaatakari tsinane, anashirikimawotzi eejatzi. Kameetha rowaneenkaitantakawo ooro, eejatzi poreryaatzinkawo mapipaini. Otaiyanakitakeri riwetsikaitziri ooro. Oshiyawaitakawo ari iyeekitakeme oyaariperonka, eejatzi omayempinka. \v 5 Eenitatsi osankenatainchari otamakoki, te ikemathawetaitawo pairani, okantzi: ANTAWO BABILONIA, ANTAWOITE MAYEMPIRO, KISANEENTAPEROTAAREWO KIPATSIKI. \f + \fr 17:5 \ft Eenitatsi kantatsiri jiroka “Babilonia”, iro nampitsi Roma. Tema iro riñaaneyetari rimananekiini pairani kemisantzinkaripaini, ikenkithatakotziro jiroka Roma, ikantzi: “Babilonia”. Paminero janta 1 P. 5.13.\f* \v 6 Naminaperotanakero jiroka tsinane oshinkitatyaawo riraa ikiteshiretakagaitanewo ikaatzi rowamagaitakeri. Riraa eejatzi ikaatzi rowamagaitakeri ikenkithatakotanakeri Jesús. Okanta noñaakero jiroka, osheki niyokitziiwentanakero. \p \v 7 Ikantana maninkari: “¿Iitaka piyokitziiwentantawori jiroka? Ari nonkamantakemi oita oshiyakaawentachari, te riyotakowetaitawo pairani jiroka tsinane, eejatzi jirika owantaneri okyaakaakari, shenitatsiri iito, eejatzi ichee. \v 8 Itzimitaka pairani roshiyakaawentakeri owantaneri, te iñagaitziri iroñaaka, iro kantacha irootaintsi rishitowe impoñaakyaawo omoonakiki inthomoikiperotatsiri. Rowamagaiteri. Jirikapaini kipatsisatzi, kaari rosankenatakoitzi pairani riwetsikantaitakawori kipatsi, osheki riyokitziiwenteri owantaneri. Tema eero ikemathatziro oita kantakotachari: ‘Itzimitaka pairani, te iñagaitziri iroñaaka, irootaintsi ripiyai.’ \v 9 Inkemathatantaityaawori jiroka, okowaperotya intzime yowairentzi. Kaataintsiri 7 jitotsi okyaakaakari tsinane, iro oshiyakaawentakeri 7 otzishi. \f + \fr 17:9 \ft Eenitatsi jitzirori nampitsi Roma, ikantziro: “Roma, inampiite 7 pinkatharipaini”. Ikantaitzi eejatzi: “Roma, onampi 7 otzishi”.\f* \v 10 Tzimake pairani ikaatzi 7 pinkathariwentakerori janta. Rashiryagaitaka ikaatzi 5 pinkathari. Tzimatsi apaani pinkatharitatsiri iroñaaka. Iriima itsipa pinkatharitatsine, tekera itzimiita. Jirika weyaantyaawone eepichokiinira impinkatharitapainte, eero osamaniperotzi. \v 11 Jirika katsimari owantaneri tzimitachari pairani, kaari iñagaitzi iroñaaka, itsipa rini, iri kaatapaintsine 8. Ari roshiyawetapaakyaari itsipa kaataintsiri 7 pinkatharipaini. Ari rashiriimaitaitakyaari. \v 12 Irooma kaataintsiri 10 cheetsi, iro oshiyakaawentziriri pinkatharipaini, kaatatsiri 10. Te ipinkathariwentantayetzi. Tema arika impinkathariwentantanake owantaneri, iri intsipayetyaari impinkathariwentante. Eero osamaniperotzimaita, apa rishirinkapainte eepichokiini ooryaa. \v 13 Jirikapaini pinkathari rakakotawakayaawo ranteri. Pinkatha roweri owantaneri, eero ripiyathawaitari. \v 14 Osheki romanateri Oweja. Iri kantacha jirika Oweja, iriira ashiryaantachane. Iri imperatariri imperayetantachari. Iri pinkathariwentziri pinkathariwentantatsiri. Iri intsipataiyaari irirori, inkaimashireyetairi, riyoyaitakeri, oisokerotakariri.” \p \v 15 Ikantanakena eejatzi maninkari: “Jiroka otzinkamyaa antawaani, iroowa isaikaatantakari tsinane. Iriitake oshiyakaawentacha atziripaini nampiyetawori tsikarika, piyoyetainchari tsikarikapaini, ikaatzi ipinkathariwentaitziri tsikarikapaini, kemathatawakaawori riñaane tsikarikapaini. \v 16 Jirikapaini atziri saikantawori 10 nampitsi, iri oshiyakaawentakeri 10 cheetsi, ari inkisaneentanakeri saikantawori nampitsi oshiyakaawentakeri tsinane. Ari rimatakero irirori owantaneri osheki inkisaneentanakero. Oshiyawaityaawome raatonkoryaatyeerome tsinane, rowawathatakyaawome, ritaawaiterome. Tema ari rithonkero nampitsi oshiyakaawentakeri tsinane. \v 17 Iri Pawa kantakaawori rakawakaantari rantayetero jiroka. Irijatzi kantakaawori ikemisantantariri owantaneri. Iroowa rantaiteri, irojatzi imonkaatantakyaari ikantakeri Pawa. \v 18 Ari okanta, tema jiroka tsinane iro oshiyakaawentacha antawo nampitsi. Ikaatzi saikantawori nampitsi, ipinkathariwentawetakari nampitawori otsipaki nampitsikipaini.” \c 18 \s1 Rapathakeroryagaitziro Babilonia \p \v 1 Okanta okaatapaake jiroka, noñaatzi rishaawiinkapaake itsipa maninkari. Otzimimotziri osheki ishintsinka, osheki rowaneenkawo. Roorentapaakero kipatsi. \v 2 Richeraapaake, ikantzi: “Rapathakeroryagaitakero antawo nampitsi Babilonia. Apatziro inampitaawo itsipasatzi peyari, te rishinetaitziri rishitowe. Ari ikantaitakeri eejatzi itsipasatzi shiwankiri ipinkaitziri owapiintariri kaminkari. \v 3 Tema atziripaini ikaatzi saikantawetakawori nampitsi oshiyakaawentakeri tsinane, ashaagantaperowetachari, yomparitawakaapiintachari poñaayetachari otsipaki nampitsi. Ikaimashireyetakeri atziripaini roshiyakotaiyaari ikantawetaga iriroripaini, ikowaperotziro ashaagawontsi, iñaamaminthawaitashitaka. Iroowa iñaantakawori te ikinataari Pawa, roshiyawaitakawo tsinane mayempiro. Iroowa oshiyantakawori ishinkitatyeeyaawome ashaagawontsi, iro rantantayetakawori oshiyawori mayempitaantsi.” \v 4 Nokemakeri rapiitanakero richeraanake inkitesatzi, ikantzi: “Asheninká, eero pitsipatari saikantawori nampitsi oshiyakaawentakeri tsinane, pitsipataarikari arika rowasanketaitairi. \v 5 Tema Pawa, ikenkithatziro iyaariperonka ikaatzi tsipatakariri, oshiyawaitakawo eethonkitaatyeeme iyaariperonka inkiteki, ari opiyotakari. \v 6 Pinkisawentairi, papiipiinteri powasanketeri. Tema okaatzi oshiyakaawentachari irakaakeriri tsinane shinkitantatsiri, poipiyeniro iroori, tontaari pinkantakero oyepiyanka. \v 7 Aminaashiwaitaka iroori okantapiintzi: ‘Naaka pinkathawo, eero iñagaitana nashironkaawaitya noshiyakotyaawo kinankawo.’ Tema osheki oshametakaakero owaneenkawo, omayempiwaitake. Iroowa oñaantaiyaawori onkemaatsiwaitaiya. \v 8 Iro omapokantaiyaari rowasanketaitero, ari omantsiyatake, onkemaatsiwaitaiya, itasheneentawaitai, ritagaitairo. Iri matairone Awinkatharite Pawa rowasanketairo. Tema otzimimotziri irirori ishintsinka. \p \v 9 Arika iñagaitakero oyachaarite itagaiya nampitsi oshiyakaawentakeri tsinane, osheki rowashiretakotyaawo, riraakowaityaawo pinkatharipaini, iri tsipayetakariri saikantakawori rantayetakero oshiyakawori mayempitaantsi. \v 10 Intaina ikatziyaka iriroripaini inthaawantyaawo rowasanketaiteri, inkantaiyeni: ‘¡Ikantamatsitaitziri nampitawori Babilonia-ki!’ Irooperowaiwetaka nampitsi. ¿Okantzitama rowasanketzitaitemi? Tekera rishirinkaperoteeta ooryaa. \p \v 11 Ari inkantairiri riyompariwetapiintari, osheki rowashiretakotyaari, riraakowaityaari, tema tekaatsi riyomparitaiya. \v 12 Tema iri amanantapiintakeniriri roorote, iyorikite, poreryaari imapine, otsipasato kithaarentsi, kitamaamawori, anashirimawotatsiri, kityonkamawoperotatsiri, karenimawotatsiri. Tzimawetacha oshiyawori santari. Tzimawetacha riwetsikanewo ipothoyetakeri kameethaini, cheetsi, inchakota pinayetachari, kotsiro, mapi. \v 13 Tzimawetacha meta, Tzimawetacha otsipasato kasankari, tzimawetacha riraitziri, tzimawetacha owaaki inchato oshiyariri oyeenka pankirentsi, tzimawetacha opane rowaitari, tzimawetacha iwaakate, oweja, iyawayote, noshikayetzirori rishiyakomento, tzimawetacha rimperatanepaini eejatzi inoshikanepaini. \v 14 Inkantaiyeni: ‘Arira ithonkapaakari chochoki piñaamatapiintari. Te otzimayetai ashaagawontsi pikowapiintakeri, ari okaatapaake owaneenkata.’ \p \v 15 Intaina raminakoyetairo riyompariwaitapiintaga, thaawa inkantya irirori eero itsipatagaitziri rowasanketaitakeri. Antawoite riraakotyaari rowashiretakotanakyaari. \v 16 Inkantaiyeni: ‘¡Ikantamatsitaitziri nampitawori janta! Irooperowaiwetaka nampitsi. Tzimawetacha osheki irooperori kitamaamawori imanthaki, anashirimawotatsiri, eejatzi kityonkaperomawotatsiri. Tzimawetacha osheki roorote, imapine poreryaayetatsiri. \v 17 Apatziro rishirinkaneentanaka eepichokiini ooryaa, ari raperotaitakero antawo ashaagawo.’ Ari ikantakari saikayetaintsiri ramaatakomentoki, intaina ikatziyayetaka raminakotziri raperotaitakeri. Ari ipiyotaiyakani antakoyetziro ramaatakomento, itsipayetakari otetantawori. \v 18 Ikanta iñaakero oyachaarite nampitsi itagaa, osheki riraakotakawo, ikantayetzi: ‘Tekaatsi otsipa nampitsi oshiyaiyaawone jiroka irooperotzi.’ \v 19 Antawoite rowashiretaka, ikantaiyini: ‘Ikantamatsitaitziri nampitawori janta. Ashaagantawetakai aakaite aapiintzira ashaagawontsi amaatakomentoki. Tema apa rishirinkapainta eepichokiini ooryaa, ari raperaataitakerori.’ \v 20 Irooma eerokapaini inkitesatzi, ikiteshiretakagaitanewo, Otyaantaperoripaini, Kamantantaneripaini, pinkimoshirete, ikamantzitakai Pawa ketziroini rowasanketantakariri saikantawori antawo nampitsi, ikisawentaimi eerokapaini.” \p \v 21 Ikanta apaani maninkari tzimatsiri ishintsinka, raake antawo mapi, rookakero inkaareki, ikantzi: “Nokantakerowa nookakero antawo mapi, ari nonkantakero eejatzi antawo nampitsi Babilonia. Ari ompeyaari, eero iñagaitairo. \v 22 Eero ikemaitaimi pomampagaiya, onkameñeenkatai piwiyompimento, pisonkare, eejatzi pityoore. Eero iñagaitaimi pikaatzira piwetsikayetziro oitarika. Eero ikemaitairo ompaimpate pitoonkamento. \v 23 Eero iñagaitairi riporekai pootamento. Eero iñagaitaimi paawakagaiya. Ari okaatapaake maawoini jiroka, tema osheki poitzipinashireyetakeri itsipasatzi atziripaini, oshiyawaitakawo pinkisaminthatatyeerime. Tema antawoite ishintsiwetaka ikaatzi yomparitapiintawetzimiri. \v 24 Iri kemaatsiwaitakaakariri itsipasatzipaini, ikapathainkatakaawaitakeri Kamantantaneripaini. Ari ikantzitakari eejatzi maawoini ikiteshiretakagaitairi.” \c 19 \s1 Ithaamentaita inkiteki \p \v 1 Okanta okaatapaake jiroka, nokematzi kamenitanaintsiri inkiteki ikaimaiyini, ikantzi: \q1 ¡Oojé! Iriira Pawa owawisaakotairi. Otzimimotziri rowaneenkawo, eejatzi ishintsinka. \q1 \v 2 Okaatzi ikowiri ranteri, tampatzika okantayetaka. \q1 Iriiperori rini. \q1 Tema rowasanketakero mayempiro owaariperotakeriri kipatsisatzipaini. \q1 Ripiyawentairi ikaatzi rowamagaitakeri rimperatanewo. \m \v 3 Irojatzi rapiipiintaiyirini, ikantzi: \q1 ¡Oojé! Okatziyainkataka oyachaarite. \m \v 4 Ikanta 24 itzinkamipaini, itsipatakari 4 inkiteweri, rotziwerowaiyanakani, tema ipinkathatanakitziiri Pawa risaikake irirori risaikamentoki, ikantaiyini: \q1 ¡Ari onkantaitaatyeeyaani! ¡Oojé! \m \v 5 Tzimatsi ñaawaitanaintsiri saikamentotsiki, ikantzi: \q1 Rimperatanewo Pawa, pinthaamentaiya. \q1 Pimpinkathatairi maawoini, petanakyaari tsinampashireriite pimatzityaari eejatzi iriiperoriite. \m \v 6 Nokematzi kamenitapaintsiri, oshiyawaitakawo ipiyotaiyanira atziripaini, ariwaitake pareenkari, ariwaitake ookathawontsi. Ikantaitzi: \q1 ¡Oojé! Pinkathariwentantai Pawa, iri Awinkatharitetaari Shintsiperori. \q1 \v 7 Thame ankimoshirewenteri, thame ampinkathateri, tema irootaintsi roimoshirenkaiteri raawakaiya Oweja. Ari wetsikaka iinantyaari. \m \v 8 Kitamaari okantaka oithaare, te onkipatsiwaite, poreryaa okantaka. Oshiyakaawentachari “iinantyaari”, iriiyetake kemisantzinkaripaini ikiteshiretakagaitairi. Oshiyakaawentachari “te onkipatsiwaite oithaare”, iroowa kameethari rantayetakeri jirikapaini. \s1 Rakiyootaiteri Oweja \p \v 9 Ripokashitapaakena inkitesatzi, ikantzi: “Posankenatero jiroka: Osheki inkimoshiretai inkaate inkaimaiteri rakiyootairi Oweja raawakaiya.” Ikantanakena eejatzi: “Jiroka, riñaaneperowa Pawa ini.” \v 10 Ari notziwerowanaka nopinkathatanakeri maninkari, ikantana: “¡Eero pipinkathatana naaka! Ari akaataiyini rimperatai Oweja, ari noshiyimi eeroka, ari noshiyakari eejatzi ikaatzi oisokeroyetakawori ikenkithatakotapaintziri Jesús. Iriira pimpinkathate Pawa. Tema okaatzi ikenkithatakotapaintziri Jesús, iro yoshiretakaakeriri Kamantantaneripaini.” \s1 Kyaakaakariri kitamaari kawayo \p \v 11 Noñaatzi ashitaryaanaka inkite. Eenitatsi kitamaari kawayo janta. Iitaitziri kyaakaakariri, “Oisokerotantaneri”, iitaitziri eejatzi “Iriiperori”. Arika rowasanketante, tampatzika okanta. Ari okanta eejatzi arika romanatante. \v 12 Oshiyawaitakawo paampari roki. Ramanthaichonchoitakawo ramanthaire. Rosankenatakawo wairontsi kaari riyotakoitzi apatziro riyotziro irirori. \v 13 Ikithaatakawo ithakakeri iraantsi. Iri iitaitziri “RIÑAANE PAWA”. \v 14 Eenitatsi rowayerite inkiteki. Kitamaachonchoi okanta iithaare, te onkipatsiwaite. Iri oyaatakeriri kyaakaakariri kitamaari iyawayote. \v 15 Ari ishitowanake ipaanteki oshiyawori othoyempyaanikitzi osataamentotsi, iro ritsitokantayetaiyaariri iisaneentanewo. Iri imperatantaiyaawone iyotsirotonkikotzite. Iri wetsikakeniriri oshiyawori riraitziri “Imashirenka Pawa Shintsiperori”. \v 16 Rosankenatakawo wairontsi iithaareki, eejatzi iporiki. Jiroka wairontsi: PINKATHARIWENTZIRIRI PINKATHARIITE. IMPERATARIRI IMPERATANTANERIITE. \p \v 17 Noñaatzi itsipa maninkari ikatziyantakari ooryaa, ikaimapaakeri maawoini tsimeryaani aayetatsiri, ikantziri: “Pipoke pimpiyotya, poyaawo impayetemiri Pawa. \v 18 Tema powatyeeyaari atziriwatha: iwatha pinkatharipaini, iwatha reeware owayeripaini, iwatha iriiperoriite, iwatha kyaakaapiintariri iyawayote. Ari powanakyaawo eejatzi iwatha iyawayotepaini. Te apatziro powaiyaari jirikapaini powayetaiyaawo eejatzi iwatha maawoini: noshikaarewo eejatzi kaari noshikaarewo, tsinampashireriite eejatzi iriiperoriite, maawoini.” \v 19 Noñaatziiri katsimari owantaneri, noñaatziiri eejatzi kipatsisatzi pinkatharipaini itsipayetakari rowayerite. Ari ipiyotaiyakani ikowi romanateri kyaakaakariri kitamaari iyawayote itsipayetakari eejatzi rowayerite. \v 20 Tzimatsi iita otaiyawakeriri katsimari owantaneri. Ari ikantzitakariri thairi kamantantaneri itsipatapiintakari ritasonkawentantzi. Ari okanta ramatawitantakariri ikaatzi kentakoyetakawori iwairo owantaneri, ikaatzi pinkathayetakerori roshiyakaawo. Jirika owantaneri eejatzi thairi kamantantaneri, rookaitakeri opaampaporenthaatakera inkaare, tsika okiteriteyatziitake shitziwawo oyachaarinka. \v 21 Rowamagaitakeri maawoini kemisantanakeriri, rowathagaitantakari shitowapaintsiri ipaanteki kyaakaakariri kitamaari kawayo. Kemaperowaitaka tsimeryaanipaini. \c 20 \s1 Osheki osarentsi, onkaate 1000 \p \v 1 Noñaatzi rayiitapaake itsipa maninkari. Rotaiyakero rashitaryaantaitawori omoonaki inthomoiperotatsiri. Rotaiyake eejatzi antawoite kotsirotha. \v 2 Jirika maninkari, rotaiyapaakeri ironoya, iitzitaitari maanke tzimaintsiri pairani. Iriira Kamaari, Satanás. Roosotakeri onkaate 1000 osarentsi, \v 3 rotziryaakeri omoonakiki inthomoiperotatsiri. Rashitakotakeri, rontsirekakotakeri eero ramatawitantaari atziripaini, irojatzi imonkaatantakyaari onkaate 1000 osarentsi. Arika onkaatapaake jiroka, ari roosoryaakotapainteri eepichokiini. \p \v 4 Noñaatzi osheki saikamentotsi jimpe risaikayetai inkaate pinkathariwentantaatsine. Ari noñaakero ishirepaini ikaatzi rowamaawentaitakeri ikemisantairo riñaane Pawa, ikenkithatakotapaintziri Jesús. Te ipinkathatziri jirikapaini katsimari owantaneri, te ipinkathatziro roshiyakaawo eejatzi. Te ikentakotamakotawo iwairo owantaneri eejatzi rakoki. Iriira piriintaacha, ipinkathariwentantai itsipataari Cristo okaatzi 1000 osarentsi. \v 5 Iriima itsipa kamayetaintsiri, eero rañaayetai irirori, irojatzi imonkaatantapaakari 1000 osarentsi. Iroowa iitaitakeri “Etawori Añagaantsi”. \v 6 Kimoshire inkantaiya inkaate piriintaachane iitaitakeri “Etawori Añagaantsi”. Tema tasorentsishireri rinayetake. Eero rapiitziro inkamayetai. Kañaane inkantaiya, iri oshiyaiyaarine Imperatasorentsitaarewo rantawaitainiri Pawa, rantawaitainiri eejatzi Cristo. Ari intsipataiyaari impinkathariwentantai onkaate 1000 osarentsi. \p \v 7 Arika imonkaatapaakya 1000 osarentsi, ari romishitowaitapainteri Satanás rashitakoitakerira. \v 8 Arika rishitowapainte, retapaiyaawo ramatawitapairi maawoini atziri tsikarika inampiyetawo. Jiroka nampitsipaini iitaitziro “Gog”, otsipa “Magog”. Impiyotairi maawoini romanatakayaari. Intzimaperote osheki atziri, ariwaitake oshenitzi impaneki. \v 9 Riyaataiyakeni tsika owintenipathatzi, rotzikapaakeri oiteshiretaarewo tsika ipiyotaiyakani irirori. Rotzikapaakero eejatzi iitaitziri “Etakotaawo Nampitsi”. Omapokashitanaka oparyaapaake paampari, raperaatairi maawoini. \v 10 Rookaitakeri Kamaari opaampaporenthaatakera inkaare, kiterimoitaataintsiri oyachaarinka. Ari rookitaitakari katsimari owantaneri, itsipatagaitakeri thairi kamantantaneri. Rashi rowaatyeero inkemaatsiwaitaiya. \s1 Riyakowentantaitzi kitamaariki saikamentotsi \p \v 11 Noñaatzi antawoite kitamaari saikamentotsi. Eenitatsi saikantakawori, iriira matakerori rithonkairo inkite eejatzi kipatsi. \v 12 Ari ikatziyaiyakani kamayetaintsiri janta kitamaariki saikamentotsi, retakari itsipayetaari iriiperoriite eejatzi tsinampashireriite, maawoini. Ari rampinairyaanakero osankenarentsi, rampinairyaanakero eejatzi otsipa tsika rosankenatakoyeta añaayetaatsine. Raminakoyetairi atziri oiyetarika rantayetakeri okaatzi rosankenatakoitakeriri. \v 13 Eejatzi ikaatzi piinkayetaintsiri ñaaki, ari ipiyoyetakari irirori. Ikaatzi kamayetaintsiri, ari risaikitaiyakani eejatzi janta, oshiyawaitaawo atziritaatyeeme “Kaamanetaantsi”, ipakagairime imperawaiwetakari. Ari ikaatzi raminakoitairi okaatzi rantayetakeri. \v 14 Rookaitakero eejatzi “Kaamanetaantsi” opaampaporenthaatakera inkaare itagaiya. Jiroka opaampaporenthaatakera inkaare, iroowa iitaitziri “Apitetanaintsiri Kaamanetaantsi”. \v 15 Rookaitakeri eejatzi opaampaporenthaatakera inkaare maawoini kaari osankenatakotachane rañaayetai. \c 21 \s1 Owakerari inkite, owakerari kipatsi \p \v 1 Noñaatzi owakerari inkite, owakerari kipatsi. Tema thonkaka etawori inkite, eejatzi etawori kipatsi. Te iñagaitairo inkaare. \v 2 Noñaatziiro ishaawiinkapaake inkiteki apaani nampitsi tasorentsitatsiri, iitaitziri “Owakerari Jerusalén”. Iri Pawa owayiitakaantakerori. Owaneenkakitaka, ariwaitake apaani tsinane owaneenkatashitari oimentyaari. \v 3 Ari richeragaitanake janta saikamentotsiki, ikantaitzi: “¡Pamine! Isaikimotairi kipatsisatzipaini tasorentsithaante inampitawowa Pawa. Ari itsipataari Pawa inampitaawo, isheninkataari. \v 4 Iri Pawa osheyookiperotairine, roimoshirenkayetairi. Eero ikaamaneyetai, tekaatsi onkatsitzimowaitai, tekaatsi iragaachane, tekaatsi kemaatsiwaitaachane. Tema ari okaatapaake maawoini jiroka.” \p \v 5 Ikenkithawaitanake saikaintsiri saikamentotsiki, ikantzi: “Nowakeratakagairo maawoini.” Ikantanake eejatzi: “Posankenatero jiroka, irooperori ñaantsi ini, ashi owaatyeero.” \v 6 Ikantana eejatzi: “¡Ari iweyaapaaka! Naakatake oshiyawori etawori osankenarentsi. Naakatake oshiyawori eejatzi weyaantawori. Naakatake etakaantanakawori. Naakatake thonkairone. Tzimatsirika merewaitatsine, ari nirakagairi ñaa owañaantatsiri. Nompashitaiyaari, te ipinata. \v 7 Iroowa nokashaakaakeriri oitsinampaantaneriite. Naaka Pawa ipinkathaitziri. Iriira noshiyakagairi notomipaini. \v 8 Iro kantzimaitacha eero notomintaari thaawinkari, kisoshireri, kisaneentantaneri, tsitokantaneri, mayempiri, matsintzi, pinkathatziriri oshiyakaawontsi, thairi. Iri taayetaachane opaampaporenthaatakera inkaare, kiterimoitaataintsiri oyachaarinka. Iroowa apitetanaintsine inkamayeetai.” \s1 Owakerari Jerusalén \p \v 9 Okanta okaatapaake jiroka, ripokashitapaakena maninkari owasanketantaneri otaiyakerori iwasone. Ikantapaakena: “Pipoke, noñaayemiro oshiyakaawentziri tsinane iinantyaari Oweja.” \v 10 Raashiretanakena ochempiki. Roñaagakenawo nampitsi tasorentsitatsiri iitaitziri Jerusalén, rowayiitairi Pawa opoñagaawo inkiteki. \v 11 Janta nampitsiki, ari iñagaitairo rowaneenkawo Pawa, shipakiryaawaitake, ariwaitake okantaga mapiki porekatsiri, pinaperotachari. \f + \fr 21:11 \ft Kantakotachari jaka “porekatsiri”, iro iitaitziri eejatzi “jaspe”. \f* \v 12 Antawoite okantaka otantonampi. Eenitatsi 12 omoo ikyagaitapiintzira. Eenitatsi 12 maninkari kempoyiirori omoo ikyagaitapiintzira. Ari rosankenaitakero iwairo itomiite Israel-ni. \v 13 Okaatzi mawa omoo montetakariri rishitowapiintzira ooryaa. Eejatzi ikyaapiintzira ooryaa okaatzi mawa. Katonkokinta okaatzi mawa. Kirinkakinta okaatzi mawa. \v 14 Tzimatsi okaatzi 12 antawoite mapi otziyantakerori otantonampi. Ari osankenatakari 12 iwairopaini Otyaantaperori. \p \v 15 Jirika ñaanatakenari, rotaiyake rimonkaamento riwetsikaitziri ooro, iro rimonkaatantyaawori otantonampitaga, eejatzi omoo ikyaapiintaitzira. \v 16 Arira imonkaanampitawakaa jiroka nampitsi, te anaanampitawakaa. Ikanta jirika, retanakawo rimonkaanampitakero, okaatzi 2200 kilómetro osanthanka, eejatzi okaatzi ojenokitzi. \f + \fr 21:16 \ft Kantakotachari jaka “2200 kilómetro” iro ikantaitziri eejatzi “12000 estadio”. \f* \v 17 Rimonkaatakero eejatzi tsika okaatzi otontatzi otantonampi, okaatzi 144 akosampi. Iro rimonkaatantakari jirika maninkari oshiyawori rakosampi atziri rimonkaatantapiintakari irirori. \v 18 Jiroka otantonampi, oshiyawaitakawo mapi poreka okantaka. Riyoshiita ooro riwetsikantaitakawori nampitsi, poreka okantaka. \f + \fr 21:18 \ft Kantakotachari jaka “poreka”, oshiyakawo okanta poteryaa, eejatzi vidrio. \f* \v 19 Itzinkamitantaitakawori otantonampiki, iro ragaitake porekari mapi, pinaperotachari. Jiroka owairopaini mapi riwetsikaitantakawori: jaspe, zafiro, ágata, esmeralda, \v 20 ónice, cornalina, crisólito, berilo, topacio, crisopraso, jacinto, amatista. \v 21 Okaatake 12 omoo ikyaapiintaitzi, iro ragaitake antawoperori kitamaari mapi, iro rimokaitakeri riwetsikantakawori. Maawoini awotsite nampitsi, riyoshiitaka ooro riwetsikaitantakawori, poreka okantaka. \f + \fr 21:21 \ft Kantakotachari jaka “kitamaari mapi”, irojatzi iitaitziri “perla”. \f* \p \v 22 Te otzimapai janta tasorentsipanko. Tema iro inampi Awinkatharite Pawa Shintsiperori itsipataari Oweja. Iri poyaataawori tasorentsipanko janta. \v 23 Te inkowaiya ooryaa, eejatzi kashiri. Tema rowaneenkawo Pawa kiteeshetakairori. Iri Oweja oshiyaariri ootamentotsi. \v 24 Iri oiteeshetakotairiri atziripaini rashitaari janta. Pinkatharipaini tzimawetachari rowaneenkawo kipatsiki, kameethaini risaikayetai janta ipinkathatairira Pawa. \v 25 Eero otsirenitapai ashi owaatyeero onkiteeshetai. Te ashitaa nampitsi janta. \v 26 Ikaatzi tzimawetachari rowaneenkawo kipatsiki ipinkathaweetari, kameethaini risaikayetai impinkathatairi Pawa. \v 27 Eero itzimai janta kaariperotapaatsine, eero iñagaitairi antayetairone ipinkaitziri, eero itzimapai eejatzi thaiyachane. Apatziro inampiyetaiyaawo ikaatzi rosankenatakotakeri Oweja rañaayetai janta. \c 22 \p \v 1 Noñaakero ñaa kañaanetakaantatsiri. Kityaaniki okantaka. Iro shitowapaintsiri risaikamentoki Pawa itsipatakari Oweja, \f + \fr 22:1 \ft Kantakotachari jaka “kityaaniki” oshiyakawo okanta poteryaa, vidrio eejatzi cristal. \f* \v 2 iro shiyaagachari niyankineki awotsi. Imontethapyaatakawo ishookantakawo chochoki kañaanetakaantatsiri. Okantaitatya okithokitzi kashiriki eejatzi osarentsiki. Etsiyatakotakaantapai oshi. \v 3 Eero otzimapai owasanketaantsi janta. Ari isaikairi risaikamento Pawa, eejatzi rashi Oweja. Rashi rowaatyeero rantawaitapainiri rimperatanewo. \v 4 Iñaawootairi Pawa. Inkentakotamakotaiyaawo atziripaini iwairo Pawa. \v 5 Eero otsirenitai janta. Eero itzimapai ooryaa. Iri kiteeshetaatsine Awinkatharite Pawa. Rashi rowatyeero impinkathariwentairi atziripaini janta. \s1 Irootaintsi ripiyai Cristo \p \v 6 Ikantanakena maninkari: “Iroopero ini jiroka ñaantsi, kantacha ankemisantero.” Ikemetaakerira pairani Awinkatharite Pawa riyotakaakeri Kamantantaneripaini, ari ikantakena eejatzi naaka, rotyaantakenari imaninkarite roñaagayetakenawo jiroka, iro riyotantaiyaari rimperatanewo irootaintsi iñagaitero oitarika paata. \p \v 7 Jiroka ikantzi Jesús: “¡Pamine! Irootaintsi nipiyai. Kimoshire inkantaiya kemisantakerori ikamantantaitakeri jaka osankenarentsiki.” \p \v 8 Naakaga Juan osankenatzirori jiroka. Naaka ñaakerori maawoini, naaka kemakero eejatzi. Ari notziwerowawetanaka nompinkathateri maninkari oñaagakenawori maawoini jiroka. \v 9 Ikantanakena irirori: “¡Eero pipinkathatana naaka! Ari akaataiyini rimperatai Pawa, ari noshiyimi eeroka, ari noshiyari Kamantantaneripaini piitayetziri ‘iyeki,’ noshiyari eejatzi kemisantairone osankenatainchari jaka. Iri pimpinkathatai Pawa.” \p \v 10 Ikantanakena eejatzi: “Okaatzi posankenatakeri awisaatsine paata, eero pontsirekakotziro, tema irootaintsi iñagaitero. \v 11 ¡Rowatsiperotya inkaariperoshirete ikaatzi kaariperoshiretatsiri iroñaaka! ¡Rowatsiperotya inkoweenkashirete ikaatzi koweenkashiretaintsiri iroñaaka! ¡Inintaaperotaiya kameetha ikaatzi kameethatatsiri iroñaaka! ¡Inkiteshireperotai ikaatzi kiteshiretaintsiri iroñaaka! \p \v 12 ¡Irootaintsi nipiyairo! Nipinayetairi atziripaini okaatzi rantawentakari apawopaini. \v 13 Naaka oshiyawori etawori osankenarentsi, Naaka oshiyawori weyaantawori eejatzi. Naakatake etawori, Naakatake weyaantyaawone. Naakatake etakaantanakawori, Naakatake thonkairone.” \p \v 14 Kimoshire inkantaiya inkaate kiwayetairone iithaare, onkene rishinetagaiteri chochoki añaakaantatsiri, onkene inkyaayetai omooki ikyaapiintaitzira nampitsiki. \v 15 Eero ikyaayetai janta oshiyakariri otsitzi, kisaminthatantaneri, koweenkatatsiri, tsitokantaneri, pinkathatakeriri oshiyakaawontsi, ametapiintakawori ithaiya. \p \v 16 “Naakatake Jesús, otyaantakeriri maninkari inkamantemiro jirokapaini, powawisayeniri apatowentapiintariri Pawa tsikarikapaini. Naaka charinetariri David-ni. Naakatake iitaitziri ‘Impokiro Sariwoto.’ ” \p \v 17 Ikantzi Tasorenkantsi: “Pipokeeta.” Ari okantzitari eejatzi oshiyakawori tsinane iinantaityaari. Inkaate kemayetairone jiroka, inkantayetai: “Pipokeeta.” Ripokeeta mereyetatsiri. ¡Itzimirika kowanaintsiri rirero ñaa añaakaantatsiri, rirawaite, te ipinata! \p \v 18 Tzimatsi nonkamanteriri kemairone jiroka osankenatakoyetakaga awisaatsine paata: Tzimatsirika owanaawaitakerone osankenatainchari jaka, ari rowanagainiri Pawa inkemaatsitaiyaawo okaatzi kenkithatakotainchari jaka osankenarentsiki. \v 19 Tzimatsirika thañaapithatantakyaawone okaatzi osankenatainchari jaka, ari rithañaapithataiyaari paata Pawa irirori eero rishinetagairi chochoki añaakaantatsiri. Eero ikyagai nampitsiki ikenkithatakotaitakeri jaka. \p \v 20 Jirika kenkithatakaantakerori maawoini jiroka, ikantzi: “Irootaintsi nipiyairo.” Ari nakanake naaka: “Ari onkantaitaatyeeyaani, intsipaite pipiyai.” \v 21 Onkamintha ineshironkayetaimi Awinkatharite Jesucristo janta. Ari onkantaitaatyeeyaani.