\id ACT - Ashéninka, Ucayali-Yurúa NT -Peru 2000 (DBL -2013) \h RANTAYETAKERI \toc1 Rantayetakeri Otyaantaperoriite \toc2 Rantayetakeri \toc3 Hch. \mt1 RANTAYETAKERI OTYAANTAPERORIITE \c 1 \s1 Ikashaakagaitziri Tasorenkantsi \p \v 1 Teófilo, pairani owakera netantanakawori notyaantzimiro nosankenare, ari nokenkithatakotakemiro maawoini rantayetakeri Jesús, nokenkithatakotakemiro eejatzi okaatzi retanakari riyotaantziri, \v 2 irojatzi imonkaatantapaakari reethonkitai inkiteki. Tekera reethonkitaita, riyoyaakeri Rotyaantaperotaarewo, ikantakaakari Tasorenkantsi, riyotakaakeri oitarika rantayeteri. \v 3 Ikanta ikamawetaka, iñagaitawairi koñaawoini, ari riyotaiyini riyotaanewo añagai. Okaatzi 40 kiteesheri roñaagapanaantari riyotaanewo, riyotaapanaantziri jimpe ikanta ipinkathariwentantzi Pawa. \v 4 Eeniro itsipayetari Rotyaantaperore, ikantzitakari irojatzi risaikayetawake Jerusalén-ki, ikantakeri: “Ari poyaawentawakya imonkaatya okaatzi ikashaakaakemiri Ashitanari, nokenkithatakotzitakemiri. \v 5 Tema imapero Juan romitsitsiyaatantakawo ñaa, iro kantacha eero osamanitzimaita piñaayetantyaariri Tasorenkantsi risaikashiretantemi oshiyawaitakawome romitsitsiyaatantatyeemiri.” \s1 Reethonkitantaari Jesús \p \v 6 Ikanta jirikapaini tsipatakariri Jesús, rosampitakeri, ikantziri: “Pinkatharí, ¿Irootaintsima pookaawiritaantairi nosheninka Israel-iite?” \v 7 Ari rakanakeri Jesús, ikantziri: “Te okowajaanta piyotero eerokapaini tsikapaite, apatziro riyotzi Ashitanari tsikapaiterika, iriitajaantake oshekitzimotzi ishintsinka rantantyaawori. \v 8 Iro kantacha arika ripokake Tasorenkantsi risaikashiretantapaakemi eerokapaini, iriitake aawyaashiretakaimine, iro ompoñaantyaari piyaayetanake pinkenkithatakotaina naaka Jerusalén-ki, maawoini janta Judea-ki eejatzi Samaria-ki, irojatzi intaina jimpe iweyaapaa kipatsi.” \v 9 Ithonka ikenkithawaitakero jiroka, raminaminthaitziri riyotaanewo, eethonkitairo Jesús, irojatzi ipeyantapaakari menkoriki, te iñagaitanairi. \v 10 Raminaminthaitziri jimpe ikanta Jesús reethonkitai inkiteki, apite atziri katziyimotapaakari kitamaaniki iithaare, \v 11 ikantapaakeri: “Galilea-satzi, ¿Iitaka paminiri inkiteki? Piñaakeri jimpe ikanta Jesús riyaatai, ari inkantaiyaari eejatzi paata arika ripiye.” \s1 Raminake itsipa poyaatyaarine Judas \p \v 12 Ikanta ripiyaiyaani riyotaanewo janta Jerusalén-ki ipoñagaawo otzishiki iitaitziri Olivo, te osamaniperote, ishinetaantsita ranashiyeetya kiteesheriki rimakoryaantaitari. \v 13 Ikanta rareetaiyaani nampitsiki, ataitaiyapaini jenokinta pankotsi tsika rimaapiintaiyini. Jirika ikaataiyini: Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo itomi Alfeo, Simón iitaitziri “Jokaakotantaneri”, ipoñaapaaka Judas irirentzi Jacobo. \v 14 Maawoini jirikapaini ari ikantaiyapiintatyaani ipiyotaiyani ramanaiyani itsipayetakari irirentzi Jesús, itsipatawo María inaanate, eejatzi otsipapaini tsinane. \p \v 15 Ikanta ipiyotaiyani kemisantzinkaripaini, ikaataiyini 120 atziri. Ari ikenkithawaitanake Pedro, ikantanake: \f + \fr 1:15 \ft Ikantaitziri jaka kemisantzinkaripaini, irijatzi iitaitziri “iyekiite”. \f* \v 16 “Iyekiite, monkaataka okaatzi rosankenatakaakeriri Tasorenkantsi pairani David-ni, ikenkithatakotakeri Judas jewatapaintsiri raakaantziri Jesús. \v 17 Jirika Judas iri atsipatapiintawetari antawaireki. \v 18 Iro kantacha raakeri koriki ripinataitakeriri iyaariperonka, ramanantantakawo kipatsi. Ari iparyaakeri janta Judas, rowatziitotanaka, rithonka ritankawaitapaake, jokaporenthakeerekiwaitapaaka isheeto. \v 19 Ikanta ikemaiyakeni Jerusalén-satzi, iitakero kipatsi ‘Iraantsipatha’, iitziro riñaaneki iriroripaini ‘Acéldama.’ \v 20 Tema osankenarentsiki Salmo-ki, ikantaitake: \q1 Kaankithaante onkantya ipanko, \q1 Tekaatsi saikantaiyaawone. \m Ikantaitake eejatzi: \q1 Intzime itsipa poyaataiyaarine rantawaireki. \m \v 21 Eenitatsi jaka atziripaini tsipatapiintakairi eeniro itsipawetai Awinkatharite Jesús, \v 22 atsipatzitakari owakeraini romitsitsiyaataka Jesús irojatzi reethonkitantaari inkiteki. Ontzimatye aminai antsipataiyaari ñiitakariri eejatzi Jesús rañagai.” \v 23 Irojatzi rookotaitantanakariri José, iitaitziri Barsabás, iitaitziri eejatzi Justo, ipoñaapaaka Matías. \v 24 Ari ramanakowentanakari, ikantzi: “Pinkatharí, eeroka yotashiretziriri maawoini, jirika apite nookotakeri, poñaayenari jimpe itzimi pinintakeri eeroka, \v 25 iriitake nontsipataiyaari notyaantaperoritai nantawaitaimi, ripoyaataiyaari Judas-ni opeyakaashitakari iyaariperonka irirori. Tema Judas, jatake irirori tsika inintakagaitakeri. \v 26 Irojatzi roshiyakaantanakawori jirikapaini iñaaryaataita, iñaatziiro iriitake Matías. Iriitakera Matías kaatanairiri jirikapaini 11 Otyaantaperoriite. \c 2 \s1 Ripokantakari Tasorenkantsi \p \v 1 Okanta imonkaatapaa roimoshirenkantaitawori kiteesheri “Owiitaantsi”. Ipiyotaiyaani maawoini riyotaanewo Jesús. \f + \fr 2:1 \ft Kantakotachari jaka “Owiitaantsi”, irojatzi ikantaitzitari “Pentecostés”. \f* \v 2 Ari omapokapaakari antawoite kamenitapaintsiri oshiyawetapaakawo antawo tampyaa, okenapaake jenoki inkiteki, ookantapaakawo pankotsi risaikaiyakenira. \v 3 Iñaawakitzi paampashithakeerekitapaintsiri, opeyantapaakari apaanipaini ikaatzi piyotainchari. \v 4 Maawoini risaikashiretantapaakari Tasorenkantsi. Ari retanakawo riñaawaiyetanakero otsipasato ñaantsi, iriitakera Tasorenkantsi ñaawaitakaanakeriri. \p \v 5 Okanta janta Jerusalén-ki, ari risaikayetziri Judá-ite poñaayetachari intaina otsipaki nampitsi. Iriiyetake pinkathatasorentsitaneripaini. \v 6 Ikanta ikemaitakero kamenitapaintsiri, ripokaiyapaakeni osheki atziri, te riyotawakero oita awisatsiri, tema ikemathatakero apaanipaini ñaantsi okaatzi riñaawaiyeetziri, irootake riñaane. \v 7 Iyokitzii ikantayetanaka, ikantawakagaiyani: “¿Tema Galilea-satzi rinatzi ñaawaiyetakerori otsipasato ñaantsi? \v 8 ¿Tsika okantaka akemantariri riñaawaitziro añaanepaini aaka? \v 9 Tema atsipayetakari jaka Parto-satzi, Medo-satzi, Elam-satzi, Mesopotamia-satzi, Judea-satzi, Capadocia-satzi, Ponto-satzi, Asia-satzi, \v 10 Frigia-satzi, Panfilia-satzi, Egipto-satzi, eejatzi Africa-satzi jekaatapai Cirene. Tema atsipatakari eejatzi poñaayetachari Roma, Judá-ite eejatzi kaari Judá-itetatsi pairani. \v 11 Eejatzi Creta-satzi, ipoñaapaaka Arabia-satzi. Ari atsipatakari maawoini irirori akemayetakeri riñaawaitantayetakawo añaanepaini, ikenkithatakotziri Pawa ritasonkawentantzi.” \v 12 Iyokitzii ikantanaka atziripaini, te riyotzi oita iñiiri. Ikantawakagaiyani: “¿Oitaka jiroka?” \v 13 Iro kantacha tzimatsi atziri thainkantaneri, ikantayetzi irirori: “¡Ishinkitaiyatyaani jirikapaini!” \s1 Retantanakawori ikenkithatanake Pedro \p \v 14 Ikanta ikatziyanaka Pedro irirori, itsipatakari Otyaantaperoriite ikaatzi 11, ikenkithawaitanake shintsiini, ikantzi: “¡Asheninká! ¡Jerusalén-satzipaini! Pinkemisantawakena piyotantyaari. \v 15 Piñaawetaka eerokapaini ishinkitatya jirikapaini. Te, tema owakera reenokiityaapaake ooryaa. \f + \fr 2:15 \ft Kantakotachari jaka “reenokiityaapaake ooryaa”, irootake ikantaitziri pairani “ooryaa 3”. Okaatzi rametari Judá-ite irirori, te ishinkineta owakera okiteeshetamanai. \f* \v 16 Imonkaatatya okaatzi rosankenatakeri pairani Kamantantaneri Joel-ni, ikantake: \q1 \v 17 Ikantzi Pawa: \q1 Tzimatsi awisatsine weyaantapaakyaawone kiteesheri. \q1 Ari notyaantakeniri atziripaini Notasorenka oshiyawaitakawo risakoperoitatyeenirime. \q1 Ari inkenkithatakoyetanaina itomipaini eejatzi rishintopaini. \q1 Ari iñaawyaawaitakya mainaripaini, \q1 Eejatzi antarikitaintsiri rimishiwaiyetai. \q1 \v 18 Ari nonkantakeri ewankaripaini ronampireyeetari, eejatzi ewankawopaini. \q1 Notyaantainiri Notasorenka paata, ari inkenkithatakaantayetai. \q1 \v 19 Ari iñagaitake inkiteki kaari iñaapiintaitzi. \q1 Iñagaitero kipatsiki iraantsi, paampari, antawo oyachaarinka. \q1 \v 20 Iñagaiteri ritsiwakimate ooryaatsiri, \q1 Iñagaiteri eejatzi kashiri riratzimotante, \q1 Irootaatsi iyomaataiya kiteesheri ripokantaiyaari Pinkathari. \q1 Tema antawo rowaneenkawo onkantaiya. \q1 \v 21 Inkaate aakotairine iwairo Pinkathari, rawentaayetaari, iriiyetake awisakoshiretaatsine. \p \v 22 ¡Shiramparipaini! ¡Israel-iite! Pinkemaiyeni nonkante. Piñagaiyakerini eeroka, jirikaganki Jesús Nazaret-satzi, iriitake rotyaantakemiri Pawa. Ritasonkawentayetakemi, roñaagayetakemiro kaari piñaaweta pairani. \v 23 Iro kantacha, ramaitapaakemiri jirika, powamaakaantakeri eerokapaini ikentakotakeri kaariperoshireripaini, ari imonkaatakari onkaate awishimoterine, tema irootake ikenkithashiriitakari Pawa. \v 24 Ikanta rowiriintairi Pawa ikamawetakaga, te rishinetairi inkemaatsiwaitaiya. Tema te okitsirinkiri kaamanetaantsi. \v 25 Tema iri rosankenatakotakeri pairani David-ni, ikantake: \q1 Noñaapiintziri Nowinkatharite itsipatana. \q1 Tema risaiki nakoperoki, tekaatsi kitsirinkerine. \q1 \v 26 Irootake nokimoshiretantari, \q1 Kameniwaante nokanta nothaamentawentari. \q1 Iriitake noyaakoperotairi, nawentagaiyaarini. \q1 \v 27 Tema eero pookanawentanawo noshire sarinkaweniki arika nonkamawetakya. \q1 Eero pishinetziro ipathaye nowatha, pitasorentsite ninatzi. \q1 \v 28 Piyotaakenawo jimpe nonkantya nañaashiretai. \q1 Osheki poimoshirenkaina arika nontsipataimi. \p \v 29 Iyekiite, ayotaiyini aaka te iri acharine David-ni kenkithatakotachane jaka, kamake pairani irirori, ikitaitakeri, irojatzi risaiki iroñaaka jimpe ikitataka. \v 30 Tema Kamantantaneri rinake irirori, riyotzitaka pairani tzimatsi ikashaakaakeriri Pawa, ari impinkatharitakagairi apaani incharinentyaari. \f + \fr 2:30 \ft Tzimatsi osankenarentsi aakotziriri iwairo Cristo risaikimotairi Pawa tsika ipinkathariwentantzi irirori. \f* \v 31 Tema oshiyawaitakawo iñaakityeerome David-ni, ikenkithatakotakero rañagai Cristo, ikenkithatakotakeri eero risaiki sarinkaweniki, eero ipathai eejatzi iwathaki. \v 32 Iriitake añaakagairiri Pawa jirika Jesús. Imaperotatya maawoini noñagaiyawairini naaka. \v 33 Ari reethonkitai, risaikimotapairi rakoperoriki Pawa ipinkathariwentantapai. Ari imonkaatari okaatzi ikashaakayitakairi pairani Ashitairi, tema rotyaantakairi Tasorenkantsi oshiyawaitakawo risakoperoitaatyainirime. Irootajaantakera piñaayetakeri iroñaaka. \v 34 Tema kaari David-ni eethonkitaatsine inkiteki iriitake kenkithatakerori pairani jiroka, ikantake: \q1 Ikenkithawaitake Pinkathari, ikantawairi Nowinkatharite: \q1 Pisaikapai nakoperoki ampinkathariwentante. \q1 \v 35 Irojatzi paata nowasanketantaiyaariri kisaneentakemiri, \q1 Ari pimakoryaayitzitantaiyaari. \m \v 36 ¡Asheninká! iro kameethatatsi ayotaiyeroni jiroka maawoini aakapaini icharineyetaira Israel-ni. Jirika Jesús pikentakotakaantakeri eerokapaini, iri ipinkatharitakaakeri Pawa, irijatziita Cristo.” \p \v 37 Ikanta ikemaiyawakeni ikaatzi piyotainchari, antawoite ithaawashiryaanake, rosampitanakeri Pedro, eejatzi itsipapaini Otyaantaperoriite, ikantaitanakeri: “Iyekiite, ¿jimpe nonkantaiyaaka naaka?” \v 38 Ari rakanakeri Pedro: “Pipiyashireyetai, pomitsitsiyaawentaiyaari Jesucristo, paakoyetanairi iwairo. Iro riyotantaityaari impeyakotakagaimiro Pawa pikaariperowetaka, ari risaikashiretantaimi Tasorenkantsi. \v 39 Irootake ikashaakagaitakemiri eejatzi eeroka, irojatzi ikashaakayitaitakariri pitomipaini, eejatzi ikaatzi nampiyetawori intaina. Tema maawoini ikaimashireyeetairi iriitake ikashaakayitaitakari eejatzi irirori.” \v 40 Osheki okaatzi ikenkithatakotakeri Pedro, ishintsithatantakari eejatzi, ikantayetakeri: “¡Powawisaakoshiretya! ¡Pintainaryaapithateri atziripaini kenashiwaiyetainchari!” \v 41 Irojatzi ikemisantantanakari osheki atziri, omitsitsiyaayetanaka, ikaatzi 3,000 atziri kemisantanaintsiri. \v 42 Kisokero rowanakero okaatzi riyotaayetakeriri Otyaantaperoriite, kameetha raapatziyawakaanaka. Ari itzipetowapiintaiyironi pan, ikamaitanakawo eejatzi ramanaiyani. \f + \fr 2:42 \ft Kantakotachari jaka “itzipetowiro pan”, iro rantayetanairi kemisantzinkaripaini arika inkenkithashiryaakoteri Jesucristo ikamimotantake. Ari ikantziro rakiyootawakagaiyani, itzipetowiro pan, rowaiyani, riraiyini eejatzi imere. Tema roshiyakotatyaari Jesús tsika ikantanairo riweyaantanaawo rowakaanaari riyotaanepaini. Irootake ikenkithatakotapiintaitakeri, ikantaitzi “Pintzipetowero pan.” \f* \s1 Rañaantare etayetanakawori ikemisantzinkaritzi \p \v 43 Riyokitziiwentanakero iñaakerowa ritasonkawentantayetake Otyaantaperoriite, rantayetakero kaari iñagaitapiintzi. \v 44 Osheki raapatziyawakaanaka ikaatzi kemisantanaatsiri, rantetaawakaanawo okaatzi oshekitzimoyetziriri. \v 45 Ipimantayetziro oshekitzimoyetziriri. Rayi koriki ipayetziri itsipapaini kemisantanaatsiri ashironkaayetachari. \v 46 Ari ikantaitanaatya kiteesheriki raapatziyawakaana ipiyotaiyani tasorentsipankoki. Te ripakaanakero ikaimawakaiyani ipankoki rowaiyaani, ari itzipetowirori pan. Kimoshire ikanta itsipatawakaiyani, itsinampashireyetanai. \v 47 Ithaamentapiintanakari Pawa. Iro inimoyetakeriri atziripaini iñaayetakero jimpe ikantayetanaa. Ari okantaitanaatya kiteesheriki roshekyiiri Awinkatharite kemisantzinkaripaini inkaate awisakoshireyetaatsine. \c 3 \s1 Retsiyatakotakagaitziri kisopookiri \p \v 1 Okanta otsipa kiteesheri, tsireniityaanake ramanapiintaitantari. Ari ritonkaanakeri Pedro itsipatanakari Juan, riyaatero tasorentsipankoki. \f + \fr 3:1 \ft Kantakotachari jaka “tsireniityaanake”, irootake ikantaitziri pairani “ooryaa 9”. \f* \v 2 Ari ritonkyotakotantaka ramaitziri kisopookitatsiri. Rashi rowiro owakera itzimapaake. Maawoini kiteesheri ramaitapiintziri omooki tasorentsipanko iitaitziro “Owaneenkaanto”. Ari risaikapiintziri impashiyetantyaariri koriki ikowakoyetziriri kyaayetatsiri. \v 3 Ikanta jirika iñaawakeri Pedro itsipatakari Juan, iro inkyaantapaakyaarime tasorentsipankoki, ikowakotawakeri impashitanakyaari koriki. \v 4 Ari ipampoyaanakeri. Ikantziri: “¡Paminena!” \v 5 Ikemisantatzi kisopookiri, roshiyakaatzi impatyeeri jimpe oitya. \v 6 Iri kantacha Pedro, ikantanakeri: “Tekaatsi noorikite, te itzimi eejatzi ooro, iro kantacha eenitatsi nantzimotemiri. ¡Pinkatziye! ¡Panashitai! Naakotatziimiri iwairo Jesucristo Nazaret-satzi, iriitake antemirone.” \v 7 Rakathatakeri, ipiriintakeri. Omapokashitanaka ishintsitanai iitziki eejatzi ishoonketziki. \v 8 Ari rimitaanake ikatziyanaka, anashitanaka. Itsipatanakari jirikapaini ikyaapaake tasorentsipankoki, anashiwaitanaawo, mitaamitaawaitanai, ithaamentanaari Pawa. \v 9 Ithonka iñagaitakeri ranashitanaa, ikemaitakeri eejatzi ithaamentawaita. \v 10 Riyokitziiwentaitanakero iñagaitakerowa awisaintsiri, te rikompiyeetawakari jirika, iriitake kowakotantapiintatsiri impashiyeetyaari janta omooki tasorentsipanko, iitaitziri “Owaneenkaanto”. \s1 Ikenkithatakaantzi Pedro ikyaapiintaitzira tasorentsipankoki \p \v 11 Ikanta kisopookiwetachari, te rookanakeri Pedro itsipatakari Juan. Iyokitziiwenta rowanakeri atziripaini, intsipaiteperoini ipiyowentapaakari awisashetakera tasorentsipanko iitaitziro “Rashi Salomón”. \v 12 Ikanta iñaawakeri Pedro, ikantawakeri: “¡Shiramparipaini! ¡Judá-ite! ¿Iitaka piyokitziiwentantanari? Eero pikenkithashiryaashiwaita naaka ashitawo noshintsinka, naaka tasorentsi nimatantariri nanashitakagaari jirika. \v 13 Iwawane Abraham-ni, Isaac-ni, Jacob-ni, iwawanetanakari eejatzi acharineete, iriitake matakerori jiroka, ari onkantya impinkathaitantyaariri Itomi Jesús, paakaantakeri eerokapaini janta jewaripainiki. Ikowawetaka Pilato romishitowakaantairime, te pikowimaita eerokapaini. \v 14 Iriitakeme pomishitowakaantaime Tasorentsitatsiri, matzirori itampatzikashiretzi, pomishitowakaantashitaari tsitokantaneri. \v 15 Iro opoñaantari powamaantakariri añaashiretakaantaneri. Iri kantacha Pawa rowañagairi. Noñagaiyawairini naakapaini rañagai. \v 16 Okaatzi etsiyatakotakagairiri kisopookiri piñaapiintziri eerokapaini, iro matakaakeriri rawentaashirenka ikemakenaga naakotakeri iwairo Jesús. Irootake piñaantakariri iroñaaka retsiyatakotai kameethaperoini. \v 17 Iyekiite, niyotzi naaka, te piyoperotero okaatzi pantayetakeri, ari roshiyakemi eejatzi peewarepaini. \v 18 Ari ikenakairori Pawa rimonkaatziro okaatzi ikenkithatakaayetakeriri maawoini Kamantantaneriite, ikantake: ‘Aritake inkemaatsitakagaitakyaari Cristo paata.’ \v 19 Irootake pipiyashitantaiyaariri eerokapaini Pawa, pipakaayetairo piyaariperonka, oshiyawaitaiyaawome roshetakotaatyeerome irirori pikaariperowetakaga. Ari piñagairo intsipashiretaimi Awinkatharite, retsinaryaashiretakagaimi. \v 20 Aritake rotyaantairi Pawa eejatzi Jesucristo, tema ikashaakayitakemiro pairani aritake ripiye. \v 21 Onkantawetakya risaike Jesucristo inkiteki irojatzi inkowapaitetantakyaari Pawa rowakeratakagairo maawoini okantawetaga pairani. Iro ikenkithatakaayetakeriri Tasorentsishireri Kamantantaneriite. \v 22 Iro ikenkithatakotakeri pairani Moisés-ni, ikantake: \q1 Ari rotyaantake paata Pawa itsipa Kamantantaneri, ari roshiyapaakena naaka rotyaantakenaga. \q1 Asheninka rinatye. Maawoini inkamantayetapaakairi, ontzimatye ankemisantero. \q1 \v 23 Maawoini kaari kemisanterine jirika Kamantantaneri, ari rithonkayeetakeri, \q1 Eero iñagairi isheninkapaini. \m \v 24 Ari roshiyakari eejatzi Samuel-ni, ikenkithatakotakero okaatzi añaayetakeri iroñaaka, irojatzi ikenkithatakoyetakeri eejatzi maawoini itsipapaini Kamantantaneriite. \v 25 Eerokayetake ñeerone okaatzi ikowakaantakeri Pawa ikenkithatakoyetakeri Kamantantaneriite. Eerokayetake ñeerone eejatzi okaatzi raapatziyawakaantari pairani Pawa itsipatakari acharineete. Tema Pawa ikantakeri Abraham-ni: \q1 Iri picharine tasonkawentairine maawoini sheninkatawakagaachari tsikarikapaini janta kipatsiki. \m \v 26 Ikanta rowañagairi Pawa itomi, retakari rotyaantakemiri eerokapaini, ompoñaantyaari ritasonkawentemi. Iroowa pipakaantaiyaawori maawoini eerokapaini piyaariperonka.” \c 4 \s1 Pedro eejatzi Juan ragaitanakeri jewaripainiki \p \v 1 Ikanta Pedro itsipatakari Juan ikenkithatakaayetziri atziripaini, areetaiyapaakani Imperatasorentsitaarewo, itsipatapaakari reeware kempoyiirori tasorentsipanko, eejatzi Sadoc-iite. \v 2 Ikisaiyatyaani, tema Pedro eejatzi Juan riyotaatziiri atziripaini, ikantayetziri: “Imaperotatya rañaayetai kamawetainchari, iriitake Jesús oñaagantapaintzirori.” \v 3 Rotaiyaitapaakeri, romonkyaakaantakeri irojatzi oñaatamanai, tema tsireniityaake. \v 4 Iro kantacha osheki kemayetawakerori kenkitharentsi, ikemisantayetanake. Jirika ikaatzi tzimanaintsiri kemisantzinkaripaini, ikaataiyini 5,000 shiramparipaini. \p \v 5 Okanta okiteeshetamanai, ipiyotaiyakani Jerusalén-ki maawoini reewarite Judá-ite, Itzinkamipaini, eejatzi Yotzinkariite. \v 6 Ari risaikakeri eejatzi Anás Imperatasorentsiperotaarewo, Caifás, Juan, Alejandro, ipoñaapaaka isheninkapaini Imperatasorentsiperoriite. \v 7 Ikaimakaantakeri ramaiteri Pedro eejatzi Juan. Rosatekaitawakeri niyanki ipiyotaiyakanira, rosampitakeri: “¿Iitaka shintsitakaimiri pimatantakawori jiroka? ¿Iitaka paakotakeri iwairo?” \v 8 Irojatzi rakantanakari Pedro, ikantakaaperotakari Tasorenkantsi, ikantanake: “Pinkatharipaini, Itzinkamipaini. \v 9 ¿Iriima pikantakotanari netsiyatakotakagairira mantsiyari? ¿Pikowatziima piyotaiyeni jimpe ikanta retsiyatakotantaari? \v 10 Ari nonkamantaiyakemironi, onkantya riyotantyaari maawoini Israel-iite. Jirika shirampari atsipataiyakarini jaka, iri Jesucristo etsiyatakotakaakeriri, iitzitaitari Nazaret-satzi. Iriitake naakotakeri iwairo, irijatzi pikentakotakaantakeri eerokapaini. Iro kantzimaitacha rowañagairi Pawa. \v 11 Jirika Jesús iri oshiyakawori mapi pimanintakeri eerokapaini, poshiyakowaitakari wetsikirori pankotsi. Iro kantacha ipiriintaitairo pankotsinampiki roshiyaawo iroorikame tzinkamitsi. \f + \fr 4:11 \ft Paminero Mt. 21.42; Ef. 2.20; 1 P. 2.6-8. \f* \v 12 Tekaatsi itsipa oshiyaarine Jesús rowawisaakotantzi. Tekaatsi aakotai iwairo jaka isaawiki kipatsi, apatziro ikantakaawo Jesús.” \p \v 13 Iyokitzii rowaitanakeri Pedro, eejatzi Juan, ikantaiyanakeni piyowentakariri: “Pamineri jirika, te riyotaaperoweetari, iro kantzimaitacha pinkathawaante rowaitziri. ¿Iriima yotaakeriri Jesús itsipatakari pairani?” \v 14 Irojatzi itsipatakari Pedro eejatzi Juan jirika atziri retsiyatakotakagairi. Te otzimi oita inkantakoteriri. \v 15 Romishitowakaantairi ipiyotaiyanira, ari risaikaiyanakeni irirori riñaanatawakagaiyani. \v 16 Ikantzi: “¿Tsikama ankanterika jirikapaini atziri? Maawoini Jerusalén-satzi riyotaiyakeni ritasonkawentantake. Eero amatairo amanakoteri. \v 17 Jame asariimatashityaari, iro ompoñaantyaari eero riyaatakaantawo inkenkithatakoteri Jesucristo, raakotapiintairi iwairo.” \v 18 Irojatzi ikaimantaariri eejatzi. Ikantaiyakerini: “Atapaake pikenkithatakotakeri Jesús, eero papiitairo piyotaantayetai paakoyetairi iwairo.” \v 19 Iro kantacha rakanakeri Pedro eejatzi Juan, ikantanakeri: “¿Kameethatatsima nipiyathatyaari Pawa, nonkemisantantemiri eerokapaini? Janjaatya pinkantena. \v 20 Eero okanta nipakagairo nonkenkithatakoyetero okaatzira noñaawakeri, nokemajaantakeri eejatzi.” \v 21 Ikanta rasariimawaiwetakari jewaripaini, ripakagairi. Tema maawoini atziripaini ithaamentawentanakari Pawa iñaayetakero awisayetaintsiri, te otzimi oita rowasanketantyaariri. \v 22 Jirika atziri retsiyatakotakaayeetairi, tzimatsi rosarentsite awisaneentakero okaatzi 40. \s1 Ramanaiyani kemisantzinkaripaini rawentaashireperotantyaari eero ithaawantaiyani \p \v 23 Ikanta Pedro eejatzi Juan, ripakagaitairi, jatake ipiyotaiyani ikaataiyinira, ikamantakeri okaatzi ikantakeriri reeware Imperatasorentsitaarewo eejatzi Itzinkamipaini. \v 24 Ikanta ikemaiyakeni, maawoini ramanaiyanakarini Pawa, ikantzi: “Pinkathariperorí, eerokatake wetsikakerori inkite, kipatsi, inkaare, eejatzi ikaatzi tzimantayetawori. \v 25 Eerokatake kenkithatakaakeri pairani ponampire David-ni, ikantake: \q1 ¿Iitaka riñaawaiwentaiyirini atziripaini? \q1 ¿Iitaka ikenkithashiryaawaitantakari? \q1 \v 26 Piyotaiyakani pinkathariwentantatsiri jaka kipatsiki, \q1 Ipiyoyetaka jewaripaini, \q1 Inkoshekantyaariri Pinkathari, eejatzi riyoyaanewo Cristo. \m \v 27 Rimatzimaitakawo Herodes eejatzi Poncio Pilato ipiyotaiyakani nampitsikika, eejatzi Israel-iite ipiyotaiyakani itsipatakari itsipasatzi atziripaini, ikoshekakari Jesús, pitasorentsite Pitomi, piyoyaanewo. \v 28 Ari okantaka, rimatakero jirikapaini okaatzi pikenkithashiryaakari tsika onkantya. \v 29 Iroñaaka, Pinkatharí, paminero eeroka rasariimatakena, pishinetainawo ponampireyetaina, eero nothaawawaitanta nonkamantantairo piñaane. \v 30 Iro pishintsinka petsiyatakotakaantyaariri mantsiyayetatsiri. Iro pitasonkawentakaantantenari naakoteri iwairo Tasorentsi Pitomi Jesús.” \v 31 Ikanta ikaatakero ramanaiyani, ontziñaanaka janta tsika ipiyotaiyakani. Ikantakaakiperotanakari Tasorenkantsi ikenkithatakotanakero riñaane Pawa, tekaatsi inthaawakaanakya. \s1 Okaatzi oshekitzimoyetziriri maawoini rashitaiyawoni \p \v 32 Shenitanake kemisantanaatsiri. Apaani okantanaa ikenkithashiretanaari. Te ishampitsitawakaiyaawoni oitarika, ipayetawakaawo okaatzi koityiimoyetariri. \v 33 Jirikapaini Otyaantaperoriite eekero riyaatatzi ikenkithatakotziro tsika okanta rañaantaari Pinkathari Jesús. Antawoite ineshironkayetakeri Pawa maawoini. \v 34 Te itzimawaitzi apaani koityaawaitatsine, itzimirika tzimatsiri iipatsite, ipanko, ipimantayetziro. Raakeri koriki, \v 35 impakeri Otyaantaperoriite, iriitake antetaariri maawoini raantayetari apaanipaini oita ikowiri. \v 36 Iro rimatakeri apaani Leví-ite iitaitziri José, Chipre-satzi rinatzi, irijatzi iitakeri Otyaantaperoriite, Bernabé. (Oshiyakaawentachari jiroka wairontsi Bernabé: “Otomi oimoshirenkaantsi”.) \v 37 Jirika atziri tzimatsi iipatsite, ipimantakero. Raanakeri owinawo iipatsite, ipapaakeri Otyaantaperoriite. \c 5 \s1 Ananías eejatzi Safira \p \v 1 Iro kantacha eenitatsi itsipa atziri iita Ananías, itsipatakawo iina oita Safira, ipimantakero iipatsite. \v 2 Jirika atziri raapatziyakawo iina, rimanagaantake owinawo iipatsite. Ramakeri tzimagaantapaintsiri, ipapaakeri Otyaantaperoriite. \v 3 Ikantawakeri Pedro: “Ananías, ¿iitaka pishinetantakariri Satanás inthaiyakayemi, iro pikowantanakari pamatawiteri Tasorenkantsi, pimanagaantake owinawo piipatsite?” \v 4 “¿Kaarima eeroka ashiwetawo kipatsi? ¿Kaarima eeroka ashiwetari owinawo? ¿Iitaka pikenkithashiryaantakawori pantero jiroka? Tera iri atziripaini pamatawite, Pawaga.” \v 5 Ikanta ikemawake Ananías, tyaanake, kamanake. Antawoite ithaawaiyanakeni ikaatzi kemayetaintsiri. \v 6 Ikanta mainaripaini, iponatapaakeri, raanakeri, ikitatakeri. \p \v 7 Tekera osamaniteeta, ari okyaapaake iina Ananías, te iyote iroori oita awisaintsiri. \f + \fr 5:7 \ft Kantakotachari jaka “tekera osamaniteeta”, iro ikantaitzitari eejatzi “3 horas”. \f* \v 8 Rosampitawakero Pedro, ikantziro: “Pinkantena, ¿Arima ikaatzi owinawo?” Akanake iroori: “Jee, arimachee ikaatzi.” \v 9 Ikantziro Pedro: “¿Iitaka paapatziyawakaantakari pikowi piñaantyaari Itasorenka Pinkathari? Piyaiyakani aanakeriri piime ikitatziri, iroñaaka rayitanakemi eeroka.” \v 10 Apathakero ityaanake Safira ikatziyakaga Pedro, kamanake. Ikanta ikyagaiyapaini mainaripaini, iñaapaatziiro kamake. Raanakero, itsipatagairo oime ikitatakaga irirori. \v 11 Ikanta iñagaitakero awisaintsiri, antawoite ithaawaiyanakeni kemisantzinkaripaini, ari ikantzitanakari eejatzi kemakoyetakerori okaatzi awisaintsiri. \s1 Osheki ritasonkawentantayeetake \p \v 12 Eekero riyaatakaanakitziiro Otyaantaperoriite ipiyotapiintaiyanakani janta awisashetatakera tasorentsipanko iitaitziro “Rashi Salomón”. Eekero ritasonkawentanakitzi osheki atziripaini. \v 13 Iwinkanewo rowayetanakeri itsipapaini, te ikowayetanai intsipatanaiyaari. Iro kantzimaitacha eenitatsi osheki thaamentaperowentanakariri. \v 14 Eekero ripokanakitzi osheki shirampari eejatzi tsinanepaini, shenitanake ikaatzi kemisantanairiri Pinkathari. \v 15 Ramakoyetapaakeri atziri imantsiyarite romaryaakoyetapaakeri ishitashiki tsika inkenapaake Pedro. Ikantayetzi: “Inkenapaakerika Pedro jaka, arika ritsimankantanakyaari eepichokiini raampare, aritake retsiyatakotai.” \v 16 Ari ikantaiyapaakani atziripaini poñaayetainchari nampitsiki saikanampitzirori Jerusalén, ramayetake osheki mantsiyaripaini eejatzi osheki raagayetziri peyari, retsiyatakotakaayetawakeri maawoini. \s1 Ikisaneentaitanakeri Pedro eejatzi Juan \p \v 17 Ikanta Imperatasorentsiperori, itsipatakari ikaatzi aapatziyakariri, jirikapaini Sadoc-iite, ikisaneentaiyanakani. \v 18 Raakaantakeri Otyaantaperoriite, romonkyaakaantakeri. \v 19 Okanta otsireniwetanaka, pokake imaninkarite Pinkathari, rashitaryaakotairi, romishitowayetairi, ikantawairi: \v 20 “Piyaate tasorentsipankoki, pinkenkithatakotainiri atziripaini tsika okantakota owakerari añaamentotsi.” \v 21 Okanta okiteeshetamanai, areetaiyapaakani tasorentsipankoki, retapaakawo ikenkithatakaantapaake. Te riyotaatsikaitzi Imperatasorentsiperori, piyotaiyachani itsipayetakari raapatziyanewo, eejatzi maawoini Itzinkamipaini Israel-iite. Irojatzi rotyaantantakari ramaiteri Otyaantaperoriite romonkyaakaantaweetakari. \p \v 22 Ikanta riyaatashiweetanakari romonkyaakaantane, te iñaapairi. Piyapaaka, \v 23 ikantapaakeri: “Te añagairi. Irojatzi okanta noñaawetapaakawo ashita kameethaini, irojatzi ikatziyayeweta kempoyiiriri. Ikanta nashitaryaakowetapaakari, te noñaapairi.” \v 24 Ikanta ikemawake Imperatasorentsiperori, eejatzi reeware kempoyiirori tasorentsipanko, eejatzi reeware Imperatasorentsitaarewo, rosampitawakagaiyanakani oitarika awisatsine. \v 25 Areetapaaka kamantapaakeriri: “Jirikapaini pomonkyaakaantawetakari, risaikaiyini tasorentsipankoki ikenkithatakaayetziri atziripaini.” \v 26 Irojatzi riyaatantanakari reeware kempoyaantaneripaini, raanake osheki ratzirite, ramairi eejatzi. Iro kantacha te rakotashiwaitziri. Tema ithaawakaatyaari atziripaini rishemyaantyaari mapi. \p \v 27 Ikanta rareetakaapaakari, rowawisaapaakeri tsika ipiyotaiyakani jewaripaini. Ikanta Imperatasorentsiperori rosampitawakeri, \v 28 ikantziri: “¿Tema pikemi nokantzi chapinki: ‘Atapaake pikenkithatakotakeri Jesús?’ Eekero piyotaatziiri maawoini Jerusalén-satzi. Pikantakotakena eejatzi naaka, pikantzi: ‘Iri owamaakaantakeri Jesús.’ ” \v 29 Ari rakanake Pedro eejatzi itsipapaini Otyaantaperoriite, ikantanake: “Iriira Pawa nonkemisantaperote, eero nokemisantawaitashitari atziripaini. \v 30 Tema imapero powamaakaantakeri eeroka Jesús, pikentakotakaantakeri. Iro kantacha rowañagairi Pawa, ikemisantakeri pairani acharineni. \v 31 Rowenonkairi Pawa, roisaikairi rakoperoki, itsipataari ipinkathariwentantzi. Iri owawisaakotaine eejatzi. Ikowake apiyashireyetai maawoini aakapaini Israel-iite, ompoñaantyaari impeyakotantairori akaariperoshirewetakaga. \v 32 Naaka ñaakero okaatzi rantayetakeri Jesús, ontzimatye nonkenkithatakotero. Irijatzi Tasorenkantsi matakainawone, tema iriitake rotyaantakenari Pawa risaikashiretantaina naakapaini nokemisantairira.” \p \v 33 Ikanta ikemaiyakeni, antawoite ikisanaka, ikowanake ritsitokerime. \v 34 Iro kantacha ari ikatziyanaka apaani, jitachari Gamaliel. Fariseo rinatzi irirori, irijatzi yotaantzirori Inintakaantaitanewo. Pinkatha rowiri maawoini atziri. Ikantanake: “Asheninká, jametya omishitowawakeri eepichokiini jirikapaini.” \v 35 Irojatzi ikantantanakari: “¡Shiramparipaini! ¡Israel-iite! Ontzimatye pinkenkithashiryaawakya kameetha tsikarika pinkanteri jirika atziripaini. \v 36 Pinkenkithashiryaakoteri jitachari Teudas, ishamewaitake irirori. Ipiyotake pairani 400 atziri. Iri kantzimaitacha ritsitokaitakeri Teudas, rithonka ripookayetanake maawoini tsipayewetakariri, ari ipeyari. \v 37 Ari okantzitakari pairani rosankenatakotantari maawoini atziri, itzimaweta itsipa jitachari Judas, Galilea-satzi rinatzi. Ipiyotake atziri. Iro kantacha rowamagaitakeri irirori. Irojatzi ripookantanakari maawoini tsipayewetakariri, ari ipeyari. \v 38 Pinkeme nonkantemi naaka: Eero pikoshekari jirika, pinkempoyaaminthatashityaari. Iriirika antashiwaitawo inintakaanekiini, apanirowa impeyashitaiya, roshiyakotyaari apitetaintsiri nokenkithatakotakeri. \v 39 Iri kantzimaitacha, iriirika Pawa matakaayetziriri okaatzi rantayetziri, eerowa pimatziri eerokapaini poitsinampairi. Paamaawentya pikoshekakari Pawa.” \p \v 40 Inimotanakeri maawoini kemaintsiri. Ikaimairi eejatzi Otyaantaperoriite, ripasatakaantakeri, ikantakeri: “Ataama pikenkithatakotziri Jesús.” Ripakagairi. \v 41 Irojatzi rishitowaiyantanaarini Otyaantaperoriite ipiyowentaitakari. Thaamenta ikantaiyanakani, ikantaiyini: “Piñaakero, roshiyakagaitakai iriiperome anatye, rowasankewentaitakairi Jesús, aakotairira iwairo.” \v 42 Ari ikantapiintanakitya riyotaantzi maawoini kiteesheriki, ikenkithatakaantzi tasorentsipankoki, ikantzi: “Cristo rinatzi jirikaganki Jesús.” Ari ikantayetakero eejatzi janta pankotsipainiki. \c 6 \s1 Raminaitake 7 amitakotantaneri \p \v 1 Ikanta isheniperotanake riyotaanewo, ikenkithawaiyetanake Grecia-weri, ikantzi: “Pamineri rantapiintakeri Heber-thato, ipapiintayetziro owanawontsi kinankawo, ramaakiyetzimaitawo kaari isheninkayeta iriroripaini.” \v 2 Ikanta Otyaantaperoriite kaatatsiri 12, ipiyotakeri maawoini riyotaanewo, ikantakeri: “Te onkameethate nipakairo nonkenkithatakotanairi Pawa, nompantapiintemiri poyaari. \v 3 Iyekiite ontzimatye pamine akaataiyinira, inkaate 7 atziri, iriitake aminakaantapiinterone jiroka. Piyoyee kameethashiretzimotakemiri, eenitatsi riyorenka, risaikashireperotantari Tasorenkantsi. \v 4 Iro ompoñaantyaari nonkamaitantyaawori naakapaini namanayetya, nonkenkithatakaante, niyotaantayete eejatzi.” \v 5 Ikanta maawoini piyotainchari, inimotanakeri okaatzi ikantakeriri. Ari riyoyagaitakeri Esteban, awentaariri kameethaini Pawa, risaikashireperotantari Tasorenkantsi. Riyoyagaitakeri eejatzi Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas, ipoñaapaaka Nicolás Antioquía-satzi, oshiyakotaariri Judá-ite, tema kaari isheninka Judá-ite pairani. \v 6 Irojatzi ragaitantanakariri jirika 7 risaikira Otyaantaperoriite, ari ramanakotawakari, ritasonkawentayetakeri rotzimikapatziitoyetantakari rako. \p \v 7 Eekero iyaatakotanakitzi riñaane Pawa. Eekero isheniperotanakitzi riyotaanewo Jerusalén-ki. Rimatzitanakawo ikemisantayetanake osheki Imperatasorentsitaarewo. \s1 Raakaantantaitakariri Esteban \p \v 8 Ikanta Esteban osheki ritasonkawentantake atziripainiki, tema Pawa neshironkatakeri, ipakeri ishintsinka. \v 9 Iro kantzimaitacha, eenitatsi Judá-ite ikaatzi piyotapiintachari jitayetachari “Rimperaweetari”. Iri poñaayetainchari Cirene-ki, Alejandría-ki, Cilicia-ki eejatzi Asia-ki. Riñaanaminthatanakeri Esteban. \v 10 Iro kantzimaitacha te roitsinampairi, tema imaperotatya Esteban riyotanetakaakeri Tasorenkantsi. \v 11 Iro ikamantantakariri rimananekiini isheninka, ikantziri: “Pinthaiyakotyaari Esteban. Pinkante: ‘Nokemakeri Esteban rithainkimawaitziri Moisés-ni, eejatzi ikantzitari Pawa.’ ” \v 12 Iro owatsimaanakeriri atziripaini ikisaneentanakeri Esteban, rimatzitanakari Itzinkamipaini, eejatzi Yotzinkariite. Raakaantaitakeri, raayeetanakeri ipiyotaiyanira jewaripaini. \v 13 Ari ramaitapaakeri thaiyakotakariri Esteban, ikantapaake: “Jirika atziri osheki rithainkakero tasorentsipanko, rithainkakero Inintakaantaitanewo eejatzi. \v 14 Nokemakeri ikantake: ‘Ari intzimpookakero tasorentsipanko Jesús, iitaitziri Nazaret-satzi. Rowashiñaayetairo eejatzi ameyetari aakapaini riyotaayetairi pairani Moisés-ni.’ ” \v 15 Ikanta jewaripaini piyotainchari, ikempoyaanakeri Esteban, iñaatziiri ipooki roshiyanakari maninkari. \c 7 \s1 Roipiyanakeniri ñaantsi Esteban irojatzi ritsitokantaitakariri \p \v 1 Ikanta Imperatasorentsiperori rosampitakeri Esteban, ikantziri: “¿Imaperoma ikantakoitzimiri?” \v 2 Ari rakanake irirori, ikantzi: “¡Iyekiite! ¡Ashitaanitachari! Pinkeme nonkantemi. Pairani risaikantawetakari acharine Abraham-ni janta Mesopotamia-ki, roñaagakari owaneenkatachari Pawa, tekera riyaatanakeeta inampityaawo Harán-ki. \v 3 Ikantakeri: ‘Pookanairo pinampi, pookanairi pisheninkapaini, piyaate otsipaki kipatsi noñaagakemiri naaka.’ \v 4 Ikanta Abraham-ni, rookanairo inampi jitachari Caldea. Irojatzi ripokantaari inampitaawo Harán-ki. Ikanta ikamai ipaapate, irojatzi rotyaantantakariri Pawa jaka, tsika anampitawo iroñaaka aakapaini. \v 5 Iro kantzimaitacha, te rashitakaaperotari, tekaachaajaini rashitakayaariri eepichokiini. Ikashaakaakeri imperi paata, arika inkamake. Iri ashitaiyaawone inkaate charinetaiyaarine. Irootake ikantakeriri okantawetaka Abraham-ni te itzimi rowaiyaneni. \v 6 Iro kantacha ikantakeri eejatzi: ‘Iñeero pincharineyetyaari inampityaawo iipatsiteki itsipa atziri. Onkaate 400 osarentsi inkemaatsiwaitya rimperawaitaityaari janta. \v 7 Ari nowasanketairi naaka inkaate imperawaitakyaarine. Iriima pincharineyetyaari namairi maawoini jaka nampitsiki, ari rantawaitainari naaka.’ \v 8 Irojatzi ikantantakariri Pawa eejatzi pairani Abraham-ni: ‘Ontzimatye pitomeshaanitya, tema tzimatsi aapatziyawakayaari.’ Rimatakero pairani Abraham-ni. Rimatakeri eejatzi itomi irirori, rimaakotapaakera 8 kiteesheri, ritomeshaanitakeri. Rimatakero Isaac itzimake pairani Jacob-ni. Rimatakeri eejatzi Jacob-ni 12 itomipaini, acharineyetanakari aakapaini. \v 9 Ikanta jirikapaini, acharineyetaari aakapaini, ikisaneentakeri irirentzi José, ipimantakeri. Irojatzi rareetantakari inampiki Egipto-satzi. Iri kantacha, ari itsipatapiintakari Pawa, \v 10 rowawisaakotairi okaatzi ikemaatsiwaiwetaka. Ipakeri yorenkantsi, irootake raakameethatantakariri iwinkatharite Egipto-satzi jitachari Faraón. Irojatzi ipinkathariwentantakariri irirori maawoini Egipto-satzi, eejatzi maawoini isheninkapaini Faraón. \v 11 Irojatzi areetantakari antawo tashetsi janta. Osheki ikoityaaneentaiyakeni Egipto-satzi. Ari okantakari eejatzi inampiki Canaán-satzi. Te iñiiro pairani acharineni oitarika rowayetaiyaari. \v 12 Ari ikemakeri Jacob eenitatsi owanawontsi janta Egipto-ki. Rotyaantakeri itomipaini ramanantakite. \f + \fr 7:12 \ft Kantakotachari jaka “owanawontsi”, irootake ikantaitziri “trigo”. \f* \v 13 Ikanta rapiitakero riyaataiyini, ari riyotakagaari José irirentzipaini. Irojatzi riyotantakariri Faraón isheninkapaini José. \v 14 Ikanta José, ikaimakaantairi ipaapate Jacob, eejatzi maawoini isheninka, aamaaka ikaatzi 75 atziri jataintsiri Egipto-ki. \v 15 Irojatzi rareetantakari Jacob Egipto-ki. Ari ikamairi irirori janta. Ari ikantakari eejatzi ikaatzi acharineyetanakari. \v 16 Irojatzi raatonkiyeetantanaariri, ikitaitapairi Siquem-ki ramanantakeri pairani Abraham-ni, rashi naaweta itomipaini Hamor. \p \v 17 Okanta imonkaatzimataka okaatzi ikantakeriri pairani Pawa acharine Abraham-ni. Tzimanake osheki reentsite asheninkapaini janta Egipto-ki, \v 18 irojatzi itzimantakari itsipa pinkathari janta Egipto-ki, kaari yotakotziriri José. \v 19 Ikanta jirika pinkathari, osheki ramatawitakeri asheninka, rowashironkaawaitakeri. Ishintsineentakeri rookayeteri reenchaanikite, inkamantyaari, eero ishenitanta. \v 20 Aripaite itzimakeri Moisés irirori. Iriitake jirika eentsi kameethatzimotakeriri Pawa. Ikaatzi mawa kashiri rimanawetakari ipankoki ashitariri. \v 21 Okanta imonkaapaitetapaaka rookanawentantyaariri inkameme, oñaakeri rishinto Faraón, aakeri, opiraanikitakari, oshiyakaanakeri iriime owaiyane iroori. \v 22 Ari ikantakari Moisés-ni riyotantakawori okaatzi riyorenkatari Egipto-satzi. Iriiperori atziri rinake, iroopero okantayetaka rantayetakeri. \p \v 23 Ikanta otzimake 40 rosarentsite Moisés-ni, ikowake rareetyaari isheninkapaini, Israel-iite. \v 24 Ikanta iñaapaakeri Egipto-satzi rowasanketziri isheninka. Ikisawentapaakari Moisés isheninka, ritsitokakeri Egipto-satzi. \v 25 Roshiyakaatzi Moisés-ni ari inkenkithashiryagaiyakyaani isheninkapaini, iriitake rotyaantakeri Pawa rookaawiritaantairi. Iri kantzimaitacha jirikapaini te riyotaiyirini. \v 26 Okanta okiteeshetamanai, iñaatzi rantawakaiyani isheninka. Ikowawetaka Moisés rookakairime, ikantawetapaakari: ‘Eero powashironkaawakaiyani pantawakaa, pisheninka powawakaiyani.’ \v 27 Ikanta jirika antziriri isheninka, rotatsinkawakeri Moisés. Ikantziri: ‘¿Iitaka kantakemiri eeroka nowinkatharite? ¿Pikowatziima eeroka piyakowentena? \v 28 ¿Pikowatziima pitsitokena naaka pikemetaakerira chapinki Egipto-satzi?’ \v 29 Ikanta ikemawake Moisés ikantakeriri isheninka, shiyanaka. Jatake iipatsiteki Madián-satzi. Ari risaikakeri janta nampitsinentsiki, irojatzi itzimantakari apite itomi. \p \v 30 Okanta awisake okaatzi 40 osarentsi. Janta ochempiki, okaakitapai otzishi jitachari Sinaí, ari roñaagakari imaninkarite Pawa, ipaampatakairo kitocheemaishi. \v 31 Riyokitziiwentanakero Moisés iñaakerowa. Ikowaminthaitzi raminero okaakiini, ari ikemakeri Pinkathari riñaanatziri, ikantziri: \v 32 ‘Pawa ninatzi naaka, naakatake ipinkathatziri picharine, Abraham, Isaac, eejatzi Jacob.’ Ari ithaawanakeri Moisés, okawaitanaka, te ikowi raminanairo. \v 33 Irojatzi ikantantanakariri eejatzi: ‘Pizapato-reeya, tema pikatziyantatyaawo iroñaaka kipatsi notasorentsipathatakaakeri. \v 34 Noñaakeri janta Egipto-ki niyoyaakeri pisheninkapaini, osheki rashironkaawaitaka. Nokemakeri ratekawaitaiyini. Irootake nipokantakari nookaawiritaantairi. Eerokaga notyaante Egipto-ki pantero.’ \p \v 35 Tema pairani imanintaweetakari Moisés-ni, ikantaitakeri: ‘¿Iitaka nintakaakemirori eeroka nowinkatharite?’ Tema iriitajaantake rotyaantakeri Pawa impinkathariwentairi isheninkapaini, iri jokaawiritaantairine eejatzi. Iriitakera matakaakeriri imaninkarite Pawa iñaakeri pairani ipaampatakairo kitocheemaishi. \v 36 Irijatzi Moisés-ni omishitowairiri pairani asheninkapaini Egipto-ki, osheki ritasonkawentantake janta. Ari ikantakero eejatzi janta inkaareki iitaitziri ‘Kityonkaari’, eejatzi ikantakero risaikawaitantakari ochempiki okaatzi 40 osarentsi. \v 37 Irijatzi Moisés-ni kantakeriri pairani asheninkapaini: ‘Ari rotyaantake paata Pawa itsipa Kamantantaneri, ari roshiyakotapaakenawo naaka rotyaantakena. Asheninka rinatye.’ \v 38 Irijatzi Moisés-ni piyotakeriri pairani asheninkapaini janta ochempiki, ikenkithawaitakaakeri maninkari janta otzishiki Sinaí, itsipayetakari asheninkapaini. Iriitake aajaantakerori owañaantatsiri ñaantsi, irojatzi rowawisaantakairori aakapaini. \v 39 Iro kantacha te ikowi acharineni inkemisanteri Moisés-ni, osheki ripiyathatakari. Ikowaiyakeni ripiyaime inampiki Egipto-satzi. \v 40 Ikantakeri Aarón-ni: ‘Iriiwetaka Moisés jokaawiritaantaanari Egipto-ki. Iro kantacha te ayote oita awishimotakeriri kaari ripokanta riyaatzi chapinki otzishiki Sinaí. Piwetsikena nowawanetaiyaari.’ \v 41 Ari riwetsikaitakeniri oshiyawetariri ewonkeri waaka. Ikowaiyakeni roshiyakairi Pawa. Rowamaakeniri ipirapaini roimoshirenkantyaariri iwawane. Iriiwetaiyakani wetsikakeriri. \v 42 Irootake, rintainaryaapithatantanakariri Pawa jirikapaini, rishinetanakeri impinkathayetairi oorentayetachari inkiteki, tema iriitake rosankenatakotzitakari Kamantantaneriite, ikantake: \q1 ¡Israel-iite! ¿Naakama pipinkathatantaka pipirapaini pitaapiintzirira? \q1 Tema iro pantapiintakeri okaatzi 40 osarentsi janta ochempiki. \q1 \v 43 Iri Moloc pipinkathatapiintashitakari, pikenakenatakaapiintakero ipankoshetaitari. \q1 Ari pikantapiintakeri iwawanetashiitari oshiyariri impokiro iitaitziri Renfán, \q1 Pipinkathatashiwaitakari piwetsikayetanewo eerokapaini. \q1 Irootake nishinetantemiri ragaitemi intaina panaanakero Babilonia. \p \v 44 Risaikawaitantakari pairani acharineeteni ochempiki, otzimimotziri tasorentsithaante. Ari rowakoyetzirori rosankenare Moisés-ni. Jiroka tasorentsithaante, irootakera riwetsikakaantakeri kameethaini Moisés-ni okaatzira roñaagakeriri Pawa. \v 45 Iroowa ikenakenatakaapiintakeri pairani acharineeteni, irojatzi rareetantakari kipatsiki rashitakaitariri. Iro ramayetairi reewatantakariri Josué, roitsinampaantakariri ashiwetawori iipatsite, ikantakaari Pawa. Ari ikantaitatziiro roisokerotakawo tasorentsithaante, irojatzi itzimantakari pairani pinkathari David-ni. \v 46 Ikanta pinkathari David, osheki raakameethatakeri Pawa, ikantake irirori: ‘Tema eeroka Pawa ipinkathatake pairani Jacob-ni, pishinetena naaka niwetsikemi pankotsi pisaikantyaari.’ \v 47 Iri kantacha Salomón, iriira wetsikaperotakerori tasorentsipanko. \v 48 Iri kantzimaitacha Pawa Jenokisatzi, te inampitantawo pankotsi riwetsikanewoki atziri. Iro ikenkithatakotakeri Kamantantaneri, ikantake: \q1 \v 49 Jiroka ikantake Pawa: \q1 Iro inkite nisaikantari nopinkathariwentantzi. \q1 Iroowa kipatsi nimakoryaayitzitantari. \q1 ¿Tsika onkaateka pankotsi riwetsikaitenari? \q1 Eero niyomaatawo nimakoryaantyaawo. \q1 \v 50 ¿Tema naaka wetsikayetakerori maawoini tzimayetatsiri? \p \v 51 Eeke riñaawaitanakitzi Esteban, ikantzi: ‘Iro kantacha eerokapaini, ari pikantapiintatya pikisoshiretzi, te pikemisantanetzi, poshiyakari itsipasatzi atziri kaari asheninkata. Pashi powapiintziro pipiyathatakari Tasorenkantsi poshiyakotaari picharineni.’ \v 52 ¿Eenitatsima Kamantantaneri kaari inkemaatsitakaya pairani picharineni? Rowamaayetzira ikaatzi kenkithataintsiri, ikantake: ‘Awotsikitake matzirori itampatzikashiretzi.’ Tema pokake iroñaaka matzirori, iriira pipithokashitaiyakarini eerokapaini, pitsitokakeri. \v 53 Tema eerokatake yowetawori Inintakaantaitanewo riyotaawetakairi maninkari, iro kantacha osheki pipiyathataka.” \p \v 54 Ikanta ikemaiyawakeni piyotainchari, antawo ikisanakeri Esteban, ratsikaikitashitanakari. \v 55 Iriima Esteban risaikaperotantanakari Tasorenkantsi, raminanake inkiteki, iñaakero rowaneenkawo Pawa, iñaakeri eejatzi Jesús ikatziya rakoperoki Pawa. \v 56 Ikaimanake, ikantanake: “¡Pamine! Noñaakero inkite ashitaryaanaka, noñaakeri Itomi Atziri ikatziyaka rakoperoki Pawa.” \v 57 Ari rotzimikayempitatanakari jirikapaini. Ikaimaiyanakeni shintsiini, rishiyashitapaakari Esteban. Rotaiyapaakeri. \v 58 Irojatzi ragaitantanakariri okaathapitzira nampitsi. Ari retapaakari rishemyaantari mapi, raatonkoryaanaka, rookanakeniri iithaare mainari jitachari Saulo, ikantakeri: “Potaiyawakenawo noithaare, nishemyaawakeriita.” \v 59 Ikanta rishemyagaitzirira Esteban, ramananakari irirori Pawa, ikantziri: “Nowinkatharite Jesús, jatashiretaana noñaapaimi.” \v 60 Ari rotziwerowanakari, riñaawaitanake shintsiini, ikantanake: “Nowinkatharite, eero poipiyiniri jiroka kaariperotaantsi.” Ikaatakerowa riñaawaitzi, peyanaka. \c 8 \s1 Royaakyaaminthatziri Saulo kemisantzinkaripaini \p \v 1 Ikanta Saulo ipampoyaakowentakeri Esteban ritsitokaitziri, ikantanake irirori: “Ariwé, kamake Esteban.” Aripaite etanakawo royaakyaaminthaitziri kemisantzinkaripaini Jerusalén-ki. Irootake rishiyayetantanakari maawoini Judea-ki, ikenayetanake eejatzi nampitsiki Samaria. Irojatzimaita risaikanake Otyaantaperoriite. \v 2 Ikanta pinkathatasorentsitaneripaini ikitatakeri Esteban, antawoite riraakowaitakari. \v 3 Iriima Saulo ikowawetaka irirori rithonkerime kemisantanaatsiri. Riyaatashitapiintakeri ipankoki, inoshikayetziri atziri, tsinanepaini, maawoini. Romonkyaakaantayetakeri. \s1 Ikenkithaitziro Kameethari Ñaantsi nampitsiki Samaria \p \v 4 Ikanta maawoini shiyayetanainchari, jatayetanake otsipaki nampitsi. Ikenkithatakoyetakero Kameethari Ñaantsi. \v 5 Ikanta Felipe, iriitake itsipa shiyanainchari eejatzi, areetaka nampitsiki Samaria. Ikenkithatakotapaakeri Cristo. \v 6 Ari ipiyotaiyanakani maawoini atziripaini, rowayempitatakawo ikenkithatziri Felipe, tema iñaayetakero ritasonkawentantapaake. \v 7 Retsiyatakotakaayetai osheki atziri raagawetari peyari. Antawo ikaimayetzi peyari rishiyayetaga. Eejatzi ikantakeri, osheki atziri kisopookiwetachari, kaari kameethawetachane iitzi, retsiyatakotakaayetairi maawoini. \v 8 Irootake ikimoshiretantakari maawoini nampitawori janta nampitsiki. \p \v 9 Iro kantacha tzimatsi janta jitachari Simón. Sheripiyari rinaweta pairani. Ramatawitake osheki atziri nampitachari Samaria-ki. Osheki ishamewaitake. \v 10 Ipinkathawetari atziripaini, jewaripaini, maawoini, ikantayetzi: “Jame ankemisanteri, jirika Simón rimatakero iñaawyaatari Pawa.” \v 11 Ikemisantaitziri Simón maawoini ikantayetziri. Osheki osarentsi riyokitziiwentaitakeri eeni isheripiyariwetaga. \v 12 Iri kantacha rareetapaaka Felipe, ikenkithatapaakero Kameethari Ñaantsi kenkithatakotziriri Jesucristo, kenkithatakotziri eejatzi Pawa tsika inkantaiya impinkathariwentantai. Romitsitsiyaayetanaka shiramparipaini, eejatzi tsinanepaini. \v 13 Rimatzitanakawo eejatzi Simón irirori, ikemisantawetanaa, omitsitsiyaawetaka eejatzi. Kisokero rowanakeri Felipe itsipatari, iñaakeri ritasonkawentantayetzi. Iyokitzii ikantawentanakari. \p \v 14 Ikanta Otyaantaperoriite saikatsiri Jerusalén-ki, ikemakotakeri Samaria-satzi ikemisantayetairo riñaane Pawa. Irootake rotyaantantakariri Pedro eejatzi Juan. \v 15 Ikanta rareetaiyakani Samaria-ki, ramanakotapaakari kemisantzinkaripaini, ompoñaantyaari risaikashiretantyaariri Tasorenkantsi. \v 16 Tema apatziro romitsitsiyaayeetakeri raakotakeri iwairo Awinkatharite Jesús. Tekeramaita risaikashiretantyaariita iriroripaini Tasorenkantsi. \v 17 Ikanta Pedro eejatzi Juan, rotzimikapatziitoyetantakari rako apaanipaini. Risaikashireyetantanakari Tasorenkantsi. \v 18 Ikanta iñaakeri Simón rantakeri Otyaantaperoriite, ikaatzi rotzimikapatziitotantakari rako atziri, risaikashiretantaari Tasorenkantsi, ripinawetanakari irirori Otyaantaperoriite, \v 19 ikantanakeri: “Jirika koriki, pimpena eejatzi naaka pishintsinka, noshiyakotantemirori eeroka, ompoñaantyaari nisaikashiretakaantyaariri Tasorenkantsi nosheninka, notzimikapatziitotantyaari nako.” \v 20 Ari rakanakeri Pedro, ikantziri: “¡Ari pinkaatzimaitaiyaari piyorikite pimpeyashitaiya! ¿Poshiyakaatzi ari pamanantantakyaawo piyorikite ipashitantziri Pawa? \v 21 Eero pimataatsikaitziro poshiyakotenawo naaka, tema iñaakemi Pawa te pitampatzikashiretzi. \v 22 Pipakagairo piyaariperonka, pinkowakotairi Pawa, añaamatsite ari impeyakotaimiro pikenkithashiryaawetakari. \v 23 Niyotakemi naaka, osheki pikisashirewaitaka. Ari pikantapiintatya pikaariperoshirewaitzi.” \v 24 Irojatzi rakantanakari Simón, ikantanake: “Pamanakotaina eeroka Pinkathariki, ompoñaantyaari eero awishimotantana okaatzi pikantakenari.” \p \v 25 Ikanta Pedro eejatzi Juan, ikaatakero ikenkithatakotakeri Pawa. Irojatzi ikenayetantanakari otsipaki nampitsi okaatzi saikatsiri janta Samaria-ki, ikenkithatakero janta Kameethari Ñaantsi. Ari ripiyaiyaani Jerusalén-ki. \s1 Felipe eejatzi Etiopía-satzi \p \v 26 Ikanta imaninkarite Pawa, riñaanatakeri Felipe, ikantziri: “Piyaate nampitsiki jitachari Gaza, iro pimpampithatanake awotsi poñaachari Jerusalén-ki irojatzi janta.” Tema jiroka awotsi irootake awisatsiri ochempiki. \v 27 Jatake Felipe. Okanta niyanki awotsi, ritonkyotakari Etiopía-satzi. Iriiperori rinatzi. Iriitake kempoyiiriri koriki janta Etiopía-ki opinkathariwentantzira tsinane jitachari Candace. Ipoñagaawo irirori Jerusalén-ki iñaapinkathatzirira Pawa. \f + \fr 8:27 \ft Kantakotachari jaka “Iriiperori rinatzi”, Nowikyaanikiri rinatzi. Tema iro rametaiyarini pairani ikaatzi saikapankoyetziriri pinkathari, inowikyaanikiyeetziri, onkene eero rowaiyakaantanta ipankoki pinkathari. \f* \v 28 Iro riyaatairo irirori inampiki, risaikantakawo ranashitakomento, riñaanatziro rosankenare Kamantantaneri Isaías-ni. \v 29 Riñaanashiretanakeri Tasorenkantsi Felipe, ikantziri: “Piyaatashiteri shiyakotainchari.” \v 30 Ikanta riyaatashitanakeri Felipe, ikematziiri Etiopía-satzi riñaanatziro rosankenare Isaías-ni. Ari ikantziri: “¿Pikemathatakero piñaanatziri?” \v 31 Ari ikantzi Etiopía-satzi: “¿Tsika onkene nonkemathatero, tekaatsi yotainawone? Pipoke eeroka, pintsipatena.” \v 32 Jiroka okantzi Osankenarentsi riñaanatziri: \q1 Roshiyakagaitakeri ragaitziri oweja ritsitokaiteri. \q1 Roshiyakari oweja te ikaimawaitzi rameetaitziri, \q1 Ari ikantakari eejatzi irirori, maire ikantaka. \q1 \v 33 Tsinampashireri ikantakagaitakari, te otampatzikatzi okaatzi ikantakoweetakariri. \q1 Ari rowamagaitakeri, temaita itzimi rowaiyane irirori. \m \v 34 Ikanta jirika iriiperori Etiopía-satzi, rosampitanakeri Felipe: “Pinkantena. ¿Iitaka ikenkithatakotziri Kamantantaneri? ¿Iriijatzima kenkithatakotacha? ¿Itsipama ikenkithatakotziri?” \v 35 Ari retanakawo Felipe ikenkithatakaanakeniri rosankenareki Isaías-ni, ikenkithatakotanakeniri Kameethari Ñaantsi kenkithatakotziriri Jesús. \v 36 Okanta osamaniityaake, ikenaitapaakero ñaa, ikantzi Etiopía-satzi: “Jiroka ñaa. ¿Eeroma okanta nomitsitsiyaatya naaka?” \v 37 Rakanakeri Felipe, ikantziri: “Pikemisantaperotanairika, ari onkantake.” Ikantzi Etiopía-satzi: “Nokemisantzi, iriitake Jesucristo Itomi Pawa.” \v 38 Ari rowaatzinkakotapaake rishiyakomento Etiopía-satzi. Ayiitanake apitepaini, jatanake ñaaki. Ari romitsitsiyaatakari. \v 39 Ikanta ritonkaanai ñaaki, raanairi Felipe Tasorenkantsi. Jirika iriiperori Etiopía-satzi, te iñaanairi jimpe ikenanake. Iro kantacha jirika atziri kimoshire ikanta riyaatai irirori. \v 40 Iriima Felipe iñaashitaawo irirori risaikapai Azoto-ki. Irojatzi rawisantanakari otsipaki nampitsi ikamantantayetziro Kameethari Ñaantsi, irojatzi rareetantaari Cesarea-ki. \c 9 \s1 Pashinishiretai Saulo \r (Hch. 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Ikanta irirori Saulo, te ripakairo rasariimayetari rowamayeri riyotaanewo Pinkathari. Irootake riyaatashitantakariri Imperatasorentsiperori Judá-ite, \v 2 ikantakeri: “Posankenateniri Imperatasorentsitaarewo saikatsiri nampitsiki Damasco, pinkanteri: ‘Pishineteri Saulo raayeteri aapatziyanaariri iitaitziri “Awotsiweri”. Inkyaayete ipiyotaitapiintaga, roosoyeteri atziri eejatzi tsinanepaini, ramakeri jaka Jerusalén-ki.’ ” \v 3 Iro rareetzimataka nampitsiki Damasco, ari romapokakeri morekanaintsiri inkiteki, roorentapaakeri ikatziyakaga Saulo. \v 4 Tyaanake Saulo. Ikematzi ñaantsi inkiteki, ikantaitziri: “¡Saulo! ¡Saulo! ¿Oitaka poyaakyaaminthatantanari?” \v 5 Rakanake Saulo, ikantzi: “¿Piitaka eeroka Pinkathari?” Ari ikantaitanakeri: “Naakatake Jesús poyaakyaaminthatakeri. Eerokatakera owasankewaitacha apaniroini, oshiyawaitakawo pipaikayitzitatyeeyaawome thoyempithowari.” \v 6 Ikanta Saulo, okawaitanaka ithaawanake, ikantanake: “Pinkathari, iita pikowiri nantairi naaka.” Ari ikantanakeri Awinkatharite: “Pimpiriintanai, piyaate nampitsiki. Ari inkamantaitemiro oita panteri.” \v 7 Osheki ithaawanake ikaatzi oyaatakeriri Saulo, tema ikemawakero eejatzi irirori ñaantsi, te iñiimaitari kenkithawaitatsiri. \v 8 Irojatzi ikatziyantawetanaari Saulo. Ikowaweta rokiryaanaime, te onkantya raminanai. Irootake rakathatantanaariri itsipayetakari, raanakeri nampitsiki Damasco. \v 9 Ari risaikeri janta okaatzi mawa kiteesheri, te okanta raminawaitai, te rowaiya, te rirai eejatzi imere. \p \v 10 Okanta janta Damasco-ki, ari risaiki yotaarewo iita Ananías. Iriitake riñaanatakeri Awinkatharite rimishireki, ikantziri: “¡Ananías!” Ari rakanakeri irirori: “¿Iitaka, Pinkathari? Jaka nisaiki.” \v 11 Ikantziri: “Piyaate awotsiki iitaitziri ‘Tampatzikari’. Ari isaiki ipanko jitachari Judas, ari posampikowenteri atziri jitachari Saulo, iri poñaachari nampitsiki Tarso. Ari risaikiri irirori ramanawaita. \v 12 Nomishimpyaakeri irirori. Iñaakemi pikyaashitapaakeri, potzimikapatziitotantakari pako, irojatzi raminawaitantanaari.” \v 13 Ikanta ikemawake Ananías, ikantanake: “Pinkatharí, osheki nokemi ikenkithatakoitziri jirika atziri, koweenka okanta rantayetakeri Jerusalén-ki rowasankeyetziri pikiteshiretakaanewo.” \v 14 “Iro ripokantari iroñaaka jaka, tema rotyaantatziiri Imperatasorentsiperori raayeteri aakotzimiri piwairo rawentaanaimi.” \v 15 Ikantzi Pinkathari: “Piyaate. Tema jirika atziri iriitake niyoyaakeri naaka inkenkithatakotaina maawoiniki nampitsi. Inkenkithatakairi Israel-iite isheninkatari irirori, eejatzi itsipasatzi atziri kaari isheninkata, eejatzi iwinkatharite. \v 16 Ari noñaagakeri eejatzi jimpe onkaate inkemaatsiwentaina naaka.” \v 17 Irojatzi riyaatantanakari Ananías pankotsiki risaikakera Saulo. Kyaapaake, rotzimikapatziitotantapaakari rako. Ikantziri: “Iyekí, rotyaantakena Awinkatharite Jesús, oñaagakemiri awotsiki pikenapaakera. Iro rotyaantantanari ompoñaantyaari pokiryaantaiyaari, risaikashiretantaimiri eejatzi Tasorenkantsi.” \v 18 Ari oparyaanake rokiki oshiyawetariri shimapentaki, aminanai kameethaini. Irojatzi ikatziyantanakari, jatanake romitsitsiyaataiteri. \v 19 Ari rowawaitanaa, irojatzi ishintsitantaari kameethaini. Eepichokiinira risaikimowaitapaintziri kemisantzinkaripaini nampitawori Damasco-ki. \s1 Ikenkithatzi Saulo Damasco-ki \p \v 20 Ari retanakawo Saulo ikenkithatakaantanake rapatotapiintayeta Judá-ite, ikantzi: “Iriitake Itomi Pawa jitachari Jesús.” \v 21 Riyokitziiwentanakeri ikaatzi kemiriri, ikantawaka: “¿Tema iriitake jirika kisaneentziriri Jerusalén-ki ikaatzi aakotziriri iwairo Jesús? ¿Tema irijatzi pokaintsiri jaka rayeri kemisantzinkari Imperatasorentsiperorikinta?” \v 22 Iri kantacha Saulo eekero ishintsitatzi ikenkithatakaantzi tekaatsi inthaawantya. Te riyotzi oita inkanteri Judá-ite nampitawori Damasco-ki, ikemiri Saulo ikantzi: “Jirikaganki Jesús Cristo rinatzi.” \s1 Saulo rishiyapithatari Judá-ite \p \v 23 Okanta awisanake osheki kiteesheri, ikantawakaaka Judá-ite: “Jame atsitokeri Saulo.” \v 24 Tema kiteesheriki eejatzi tsireniriki royaawentakeri rishitowapiintaitzira nampitsiki, ritsitokeri. Iri kantacha Saulo riyotake ikowatzi rowamagaiteri. \v 25 Ikanta kemisantzinkaripaini, rotetakeri antawoki kantziri, roinkitaakotakeri tsireniriki jakakeroki rotantotaitzirowa nampitsi. Ari okanta rishiyantakari Saulo. \s1 Areetaawo Saulo Jerusalén-ki \p \v 26 Ikanta rareetaawo Saulo Jerusalén-ki, ikowawetaka intsipatapaiyaarime riyotaanewo Pinkathari. Iro kantacha osheki ithaawantakari, roshiyakaatzi te ikemisantaperotai irirori. \v 27 Iro kantacha tzimatsi kemisantzinkari jitachari Bernabé, raapatziyanakari Saulo, jatake roñaagantairi ipiyotaga Otyaantaperoriite. Ikantapaakeri: “Jirika Saulo iñagairi Awinkatharite awotsiki jatachari Damasco-ki, ari ikenkithawaitakaakeriri. Ari retanakawo Saulo nampitsiki Damasco raakotanairi iwairo Jesús ikenkithatakotanairi. Tekaatsi inthaawantanakya.” \v 28 Ari ikantaka Saulo risaikantapaari Jerusalén-ki, itsipayetapaari jirikapaini Otyaantaperoriite. \v 29 Raakotakeri iwairo Pinkathari Jesús ikenkithatakotziri, tekaatsi inthaawantya. Ikenkithatakaayetziri Judá-ite Grecia-weri. Iro kantacha ikowake jirikapaini ritsitokeri. \v 30 Ikanta riyotaiyakeni kemisantzinkaripaini, raanakeri Saulo janta Cesarea-ki. Irojatzi rotyaantantaariri Tarso-ki. \p \v 31 Ikanta kemisantzinkaripaini, nampiyetawori Judea-ki, Galilea-ki eejatzi Samaria-ki, kameetha ikanta risaikawaitaiyini, eekero rantakishireperotanakitzi, pinkatha rowapiintanakeri Pinkathari, ikempoyaawentziri Tasorenkantsi. Eekero riyaatatzi isheniperotanake. \s1 Retsiyatakotakagaitairi Eneas \p \v 32 Ikanta rareetantayetaka Pedro nampitsipainiki, irojatzi rareetantaka Lida-ki inampiyetawowa ikiteshiretakagaitairi. \v 33 Ari iñaapaake jitachari Eneas, kisopookiri rinatzi, tzimakotake 8 osarentsi romaryaawaitaka. \v 34 Riñaanatapaakeri, ikantziri: “¡Eneas, retsiyatakotakagaimi Jesucristo. Pinkatziye, paanairo pomaryaamento!” Ari ikatziyanakari Eneas. \v 35 Ikaatzi nampitawori Lida-ki eejatzi Sarón-ki, iñaayetakeri ikatziyawaitanaa Eneas, iroowa ikemisantantanakariri Awinkatharite. \s1 Añaantaari Dorcas \p \v 36 Okanta nampitsiki Jope, tzimatsi tsinane yotagaarewo oita Tabita, riñaaneki Grecia-thato iitaitziro “Dorcas”. Jiroka tsinane opashitantapiinta, oneshironkatantapiintzi. \v 37 Okanta apaani kiteesheri, omantsiyatake Dorcas, kamake. Raayeetakero, ikaawoshitaitakero, romaryagaitapaintziro jenoki opankoki. \v 38 Okanta janta Jope-ki te intainaperote nampitsi Lida, rareetakaga Pedro. Ikanta ikemaiyakeni yotaarewopaini ari risaikiri Pedro janta, rotyaantake apite atziri inkantakiteri: “Pipokeeta intsipaite Jope-ki.” \v 39 Jatanake Pedro. Ikanta rareetapaaka janta, ragaitanakeri jenoki romaryagaitakerowa. Opiyowentapaakari maawoini kinankawo, iragaiyapaakani, oñaagayetapaakeri kithaarentsi ishirikanewo Dorcas. \v 40 Ikanta Pedro romishitowakero maawoini, ari rotziwerowanaka, ramananaka. Irojatzi ripithokashitantanaawori kaminkawo, ikantziro: “¡Tabita, pimpiriintai!” Ari okiryaanake, oñaatziiri Pedro, piriintanaka saikanai iroori. \v 41 Rakathawakotanakero, ikatziyakero. Ikaimayetairo kinankawo eejatzi ikaatzi ikiteshiretakagaitanewo, iñaayeetairo añagai. \v 42 Ikanta ikemakoyeetakero nampitsiki Jope, osheki kemisantanakeriri Pinkathari. \v 43 Osheki kiteesheri risaikawaitanake Pedro nampitsikika, iri risaikimotake jitachari Simón “Mashicheempeki”. \c 10 \s1 Pedro eejatzi Cornelio \p \v 1 Tzimatsi Cesarea-ki atziri jitachari Cornelio, iriitake reewarite owayeripaini Roma-satzi iitaitziri “Italia-satzi”. \v 2 Jirika atziri pinkathatasorentsiwaitaneri rinatzi, ari ikaataiyini maawoini isheninkapaini ipinkathatziri Pawa. Ipapiintziri ashironkainkari osheki iyorikite okantawetaka te isheninkatari. Ramanapiintari Pawa irirori. \v 3 Okanta apaani kiteesheri, thataawo ooryaa, ishaawiityaake, ari romapokakeri imaninkarite Pawa ikyaashitapaakeri risaikakera irirori, iñaawakeri koñaawoini, ikantapaakeri: “¡Cornelio!” \f + \fr 10:3 \ft Kantakotachari jaka “thataawo ooryaa”, iri ikantaitziri pairani “ooryaa 9”. \f* \v 4 Iyokitzii ikantanaka Cornelio, ithaawankakiini rosampitanakeri, ikantziri: “¿Pinkatharí, iitaka pikowakotanari?” Ikantanakeri maninkari: “Ikemakemiro Pawa pamananewo, iñaakemi pineshironkatantapiintzi. \v 5 Potyaante ponampire nampitsiki Jope ramantyaariri Simón, iitaitziri eejatzi Pedro. \v 6 Ari rimayimotziri itsipa Simón, ‘Mashicheempeki’ saikacheraatzirori inkaare. Iri kamantemine oita pantairi.” \v 7 Ikanta rishitowanai maninkari, ikaimake Cornelio apite ronampire. Ikaimake eejatzi owayeri, rawentaanewo rowiri, pinkathatasorentsiwaitaneri rinayetzi irirori. \v 8 Ikamantakeri okaatzi ikantaitakeriri. Rotyaantakeri Jope-ki. \p \v 9 Okanta okiteeshetamanai, tampatzikatapaake ooryaa, areetzimataiyakani Jope-ki rotyaantaitakerira. Ari rateetanake irirori Pedro ramaña otaapiipankaki pankotsi. \v 10 Ikemaminthatakero ritashe, ikowake roya, iro kantacha owakera ronkotsitaitzi royaari, ari iñaawyaatakari. \v 11 Iñaakero ashitaryaanaka inkite, rowayiitaitziro oshiyawetawori antawo manthakintsimanki, ithatotaitakero opatzikaakipainiki. \v 12 Okanta manthakintsimankiki eenitatsi osheki itsipasatzipaini tsimeri, tzimatsi anashiyetachari kipatsiki, eejatzi shiwankiyetatsiri. \v 13 Irojatzi ikemantakari riñaanataitanakeri, ikantaitziri: “Pedro, pinkatziye, powamayeri jirikapaini, poyaari.” \v 14 Rakanake Pedro: “Eero Pinkatharí. Te nowapiintari naaka jirika ipinkaitziri.” \v 15 Rapiitaitanakeri Pedro riñaanataitziri, ikantaitziri: “Tema jirikapaini ikaatzi rishinetaantziri Pawa, eero piitashiwaitari eeroka ‘Ipinkaitziri.’ ” \v 16 Mawa apiitaka jiroka. Irojatzi ragaitantanaawori manthakintsimanki inkiteki. \p \v 17 Antawo okantzimoshiretanakari Pedro, ikenkithashiryaawaitanaka oita oshiyakaawentachari okaatzi iñaakeri. Irojatzi rareetantapaakari rotyaantanewo Cornelio, rosampikowentapaakero ipanko Simón. \v 18 Ikanta rareetapaaka pankotsiki, ikaimaiyapaakitziini rosampitantapaake, ikantzi: “¿Ari rimayiri jaka Simón, iitaitziri Pedro?” \v 19 Ikenkithashiryaakominthaitawo Pedro iñaakeri, riñaanashiretanakeri Tasorenkantsi, ikantziri: “Pamine, areetapaaka mawa atziri aminaminatzimiri. \v 20 Pinkatziye, payiite. Eero pikisoshirewaitzi, pintsipatyaari, tema naaka otyaantakeriri.” \v 21 Ari rayiitapaake Pedro, ikantapaakeri areetapainchari: “Naaka pithotyaakotzi. ¿Iitaka pipokantari?” \v 22 Ikantaiyanakeni irirori: “Nipokantari rotyaantatyaana Cornelio, reeware owayeripaini. Tampatzikashireri rinatzi, pinkathatasorentsiwaitaneri rinatzi, iri aakameethatapiintziriri pisheninkapaini Judá-ite. Tema chapinki ripokashitakeri imaninkarite Pawa, ikantakeri: ‘Pinkaimakaanteri Pedro, ripokantyaari pipankoki, ari pinkemeri oita inkamantemiri.’ ” \v 23 Ikanta Pedro ikyaakaanakeri pankotsiki, ari rimagaiyapaakeni. Okanta okiteeshetamanai, jatake Pedro royaataiyanakerini pokashitakeriri, itsipatanakari eejatzi Jope-satzi, “iyekiite” rinatzi. \p \v 24 Okanta otsipa kiteesheri areetaiyakani Cesarea-ki. Oyaatsi Cornelio itsipayetakari isheninkapaini, eejatzi aapatziyariri ikaatzi ikaimayetakeri irirori. \v 25 Areetapaaka Pedro pankotsiki, rishitowashitanakeri Cornelio, rotziwerowashitawakari, impinkathatawakerime. \v 26 Iri kantacha Pedro ipiriintakeri, ikantziri: “Pinkatziye, atziri ninatzi eejatzi naaka, ari noshiyimi eeroka.” \v 27 Ikanta ikenkithawaitakaawakeri Cornelio, ikyaakaanakeri ipankoki, iñaapaakitzi osheki atziri piyotainchari. \v 28 Ikantanake Pedro: “Piyotaiyini eeroka, naakapaini Judá-ite te rishinetaitana nontsipatemi eerokapaini kaari nosheninkata, te onkantya nonkyaawankotemi. Iro kantacha owakeraini riyotaakena naaka Pawa, te onkameethate nonkantayetemi: ‘Nowinkane pinatzi.’ \v 29 Iroowa kaari nishenkaantanaka pikaimakaantakenaga. Iroñaaka nokowi niyote oita pikaimakaantantanari.” \p \v 30 Rakanake Cornelio, ikantzi: “Chapinki, tzimake 4 kiteesheri, ari ikaatake ooryaa iroñaaka, ishaawiityaake. Nisaiki naaka nopankoki nitziwentawaita, namana otsireniityaanaira, ari ikoñaatzimotakena atziri, shipakiryaa okantapaaka iithaare. \f + \fr 10:30 \ft Kantakotachari jaka “ishaawiityaake”, iri ikantaitziri pairani “ooryaa 9”. \f* \v 31 Ikantapaakena: ‘Cornelio, ikemakemi Pawa pamanari, ikenkithashiryaakero pineshironkatantapiintzira. \v 32 Potyaante nampitsiki Jope amerine Simón, iitaitziri eejatzi Pedro. Ari rimayiri itsipaki Simón, mashicheempeki nampitawori inkaarecheraaki.’ \v 33 Intsipaite notyaantake iñagaitemi, pimatakero eeroka pipokanake intsipaite. Naakaga ipiyotakaakari Pawa iroñaaka. Janjaatya pinkantenawo okaatzi ikantakemiri Awinkatharite.” \p \v 34 Irojatzi ikantantanakari Pedro: “Ari niyotziri iroñaaka rimaperotatya Pawa te ramaakinetziri atziri, \v 35 raakameethatziri pinkathatanairiri, tampatzikashiretatsiri, okantawetaka jimpe inampiyetawo, kaari nosheninkata. \v 36 Tema jiroka Ñaantsi kenkithatakotziriri Jesucristo, okaatzi jatakotaintsiri nosheninkapainiki Israel-iite, iriira Pawa kantakaawori nokenkithatakotantaariri. Tema iriitake pinkathariwentaine maawoini, iriira saikakaayetaine kameetha. \v 37 Piyoperotaiyini eeroka okaatzi awisaintsiri noipatsiteki. Tema pikemakowentakero pairani ikenkithatakotakero Juan-ni okantakota omitsitsiyaataantsi. Irojatzi opoñaanaka Galilea-ki, \v 38 iñagaitakeri Jesús Nazaret-satzi. Iri Pawa pakeriri ishintsinka eejatzi Itasorenka. Irojatzi ikenakenayetantanakari irirori ineshironkatantayetzi, rowawisaakoyetake osheki raagayetziri peyari. Iroowa rantantakawori jiroka tema Pawa tsipatakari. \v 39 Naakayetake ñaaperotawakeriri rantayetakeri Jesús janta Judea-ki eejatzi Jerusalén-ki. Irojatzi rowamagaitantakariri, ikentakoitakeri. \v 40 Iro awisawetaka mawa kiteesheri rowañagairi Pawa, ikantakaakawo irirori noñaayetairi naakapaini. \v 41 Te roñaagapanaantari maawoini atziri, apatziro naakapaini, ikaatzi riyoyaakeri pairani Pawa iñaayetairi. Ikanta rañagaira, notsipatawaari nowaiyani eejatzi nirawaitaiyini. \v 42 Iriira otyaantakenari nonkamantayetairi atziripaini, nonkantairi: ‘Iri Jesús rowake Pawa kantakowentairine maawoini añaayetatsiri, eejatzi kamayetaintsiri.’ \v 43 Irijatzi Jesús ikenkithatakotzitakari pairani Kamantantaneriite, ikantake: ‘Inkaate kemisantairine jirika, raakoyetairi iwairo, aritake impeyakotainiri iyaariperonka.’ ” \p \v 44 Ikenkithawaiminthaitzi Pedro, risaikashiretantapaakari Tasorenkantsi maawoini kemisantakeriri ikenkithatzi. \v 45 Iyokitziitanake ikaatzi oyaatakeriri Pedro, iñaakerira risaikashiretantapaakari Tasorenkantsi kaari isheninkata, oshiyawaitakawo risakoperoitatyeenirime, \f + \fr 10:45 \ft Jirikapaini “oyaatakeriri Pedro”, irijatzi iitaitzitari “Tomeshaaniri”. \f* \v 46 ikemaiyakerini riñaawaitantanakawo otsipasato ñaantsi, ithaamentanakari Pawa. \v 47 Ikantanake Pedro: “¿Kantachama athañaapithatyaari romitsitsiyaatya jirikapaini atziri, oshiyakairi aakapaini risaikashiretantaira Tasorenkantsi?” \v 48 Rotyaantakeri romitsitsiyaataiteri jirikapaini raakotakeri iwairo Jesucristo. Ikanta jirikapaini ikantakeri Pedro: “Pisaikimowaitanakena.” \c 11 \s1 Ikamantapairiri Pedro kemisantzinkaripaini Jerusalén-ki \p \v 1 Ikanta ikemaiyakeni itsipa Otyaantaperoriite eejatzi iyekiite nampitawori Judea-ki, ikantaitzi: “Ikemairo riñaane Pawa kaari asheninkata, ikemisantayetai irirori.” \v 2 Iro kantacha rareewetaaga Pedro Jerusalén-ki, riñaanaminthatawairi Judá-ite kemisantayetaatsiri. \f + \fr 11:2 \ft Kantakotachari jaka “Judá-ite”, irijatzi iitaitzitari “Tomeshaaniri”. \f* \v 3 Ikantawairi: “¿Iitaka pareetantariri kaari asheninkata, pakiyooyetakeri eejatzi?” \f + \fr 11:3 \ft Kantakotachari jaka “kaari asheninkata”, irijatzi iitaitziri “kaari tomeshaaniri”. \f* \v 4 Ari ikamantanakeri Pedro oita opoñaantari. Ikantanakeri: \v 5 “Nisaiki naaka nampitsiki Jope, namana, ari noñaawyaatakari. Noñaake oshiyawetawori antawoite manthakintsimanki, ithataitakero opatzikaakiki, rowayiitaitakero okenapaake inkiteki irojatzi tsika nisaikake naaka. \v 6 Ari naminaperotanakero, noñaake osheki tsimeri, noñaake anashiyetachari kipatsiki, eejatzi shiwankiyetatsiri. \v 7 Irojatzi nokemantakari ñaanatakenari, ikantana: ‘Pedro, pinkatziye, powamairi jirikapaini, poyaari.’ \v 8 Ari nakanake naaka: ‘Eero Pinkatharí, tema te namonkotapiintziri naaka ipinkaitziri.’ \v 9 Rapiitaitanakena riñaanataitana, ikantaitana: ‘Tema jirikapaini ikaatzi rishinetaantairi Pawa, eero piitashiwaitari eeroka “Ipinkaitziri”.’ \v 10 Mawa apiitaka jiroka. Irojatzi ragaitantanaawori inkiteki okaatzi noñaakeri. \v 11 Ari rareetaiyapaakani mawa atziri thotyaakotanari, rotyaantaitakeri ipoñaakawo Cesarea-ki. \v 12 Riñaanashiretakena Tasorenkantsi, ikantakena: ‘Poyaatanakeri jirikapaini, eero pikisoshirewaitanake.’ Irootake nantakeri. Jirika 6 iyekiite notsipatanakari. Iri notsipatakari nokyaapankotakeri atziri kaari asheninkata. \v 13 Ikamantawakena, ikantana: ‘Chapinki, noñaake maninkari ikatziyapaaka jaka nopankoki, ikantakena: “Potyaante jatatsine nampitsiki Jope raakiteri Simón, iitaitziri eejatzi Pedro. \v 14 Iriitake kamantemirone tsika pinkantya pawisakoshiretantaiyaari, pitsipataarira maawoini pisheninkapaini.” ’ \v 15 Ikanta nokenkithawaitakaapaakeri, ari omapokapaaka risaikashiretantapaakari Tasorenkantsi iriroripaini, ariwaitake risaikashiretantakairi ketziroini aakapaini. \v 16 Ari nokenkithashiryaanakero ikantakeri pairani Awinkatharite: ‘Imapero Juan romitsitsiyaatantawo ñaa, iro kantacha ari piñaayetakero eeroka risaikashiretantemi Tasorenkantsi oshiyawaityaawome romitsitsiyaatantaitatyeemirime.’ \v 17 Tema iriitake Pawa neshironkatakeriri eejatzi iriroripaini itsipayetai aakapaini akemisantayetairi Pinkathari Jesucristo. ¿Iitaka nonkoshekantyaariri Pawa?” \v 18 Ikanta ikemaiyawakeni iyekiite nampitawori Jerusalén-ki, tekaatsi inkantaiyanakeni. Ithaamentaiyanakarini Pawa, ikantaiyanakeni: “¡Imaperotatyaawé! ¡Ineshironkatairi Pawa kaari asheninkata! ¡Kantacha iriroripaini ripakagairo iyaariperonka, ompoñaantaiyaari rañaashireyetai!” \s1 Kemisantaatsiri Antioquía-ki \p \v 19 Rowamagaitakerira Esteban, ari retaitanakawo royaakyaataitziri kemisantzinkaripaini. Iro opoñaantanakari rishiyayetanaka kemisantzinkaripaini janta Fenicia-ki, Chipre-ki eejatzi Antioquía-ki. Ari ikenkithatakaayetakeri Judá-ite jimpe okantakota Kameethari Ñaantsi, temaita ikenkithatakairi kaari isheninkata. \v 20 Iro kantzimaitacha, ari rareetaiyakani Antioquía-ki, kemisantaatsiri poñaachari Chipre-ki eejatzi Cirene-ki. Ikenkithatakaapaakeri kaari isheninkata, ikenkithatakeniri Kameethari Ñaantsi tsika ikantakota Jesús, Awinkatharite. \v 21 Okantakaaperotanakari ishintsinka Awinkatharite jirikapaini, ripakaakagairi itsipasatzi atziri ramewaitashitari. Osheki kemisantanairiri Awinkatharite. \v 22 Ikanta kemisantanaintsiri Jerusalén-ki, ikemakotaiyakerini, rotyaantakeri Bernabé janta Antioquía-ki. \v 23 Areetaka Bernabé, iñaapaakeri tsika ikanta Pawa ineshironkayetakeri jirikapaini, antawoite ikimoshiretapaake. Ikaminaayetapaakeri maawoini ompoñaantyaari roisokeroshireyetantyaariri Awinkatharite. \v 24 Tema jirika Bernabé neshironkatantaneri rinatzi, rawentaashiretari Awinkatharite, risaikashiretantari Tasorenkantsi. Irootake isheniperotantanakari kemisantanairiri Awinkatharite. \v 25 Ikanta Bernabé, jatake Tarso-ki iñeeri Saulo. \v 26 Ikanta iñaapairi, ramairi Antioquía-ki. Ari risaikimowaitakeri riyotaanewo apaani osarentsi, riyotaayetake osheki atziri. Ari etanakawo janta Antioquía-ki iitaitziri kemisantzinkari “Cristo-weripaini”. \p \v 27 Okanta apaani kiteesheri, rareetaiyakani Antioquía-ki kamantantaneripaini ipoñaanakawo Jerusalén-ki. \v 28 Ikanta apaani kamantantaneri jitachari Agabo, ikatziyanaka ipiyotaiyanira, ikantanake: “Ari iñagaitake antawoite tashetsi maawoiniki nampitsi.” Iri Tasorenkantsi ñaanashiretakeriri riyotantakawori. Iroowa monkaatainchari pairani ipinkathariwetantakari Claudio. \v 29 Irootake ikenkithashiryaantaiyakarini Antioquía-satzi ineshironkateri Judea-satzi rotyaanteniri iyekiite okaatzi rimayetziri. \v 30 Iro rantaiyakerini, rowaitakeri Bernabé itsipatakari Saulo iri aminakaanterone. Rotyaantakeniri itzinkamipaini janta Judea-ki. \c 12 \s1 Rowamagaitantakariri Jacobo, romonkyagaitakeri Pedro \p \v 1 Ikanta pinkathari Herodes royaakyaatakeri kemisantzinkari. \v 2 Ikantakaantakeri rithatzinkaiteri Jacobo, irirentzi Juan. \v 3 Ikanta iñaakero Herodes kameetha inimotakeri Judá-ite, rotaiyakaantakeri Pedro. Aripaite imonkaatakari jiroka roimoshirenkantawori rowantapiintawori tashirentsiponka. \v 4 Ari rotaiyakaantaitakeri Pedro, romonkyaakaantakeri. Rowaitake 16 owayeripaini aminerine. Ikenkithashiryaaka Herodes roñaaganterime atziripainiki onkaatakerika roimoshirenkaita kiteesheriki Anonkoryagaantsi. \v 5 Romonkyaaminthaitziri Pedro, amanaiyachani kemisantzinkaripaini ipiyowentaiyarini Pawa. \s1 Romishitowaitairi Pedro \p \v 6 Okanta imonkaatzimatapaaka raantyaariri Herodes jirika Pedro roñaaganteri atziripainiki. Maatsi Pedro tsireniriki rosatekakeri apite owayeri, roosotantakari apite kotsirotha. Saikaiyatsini itsipa owayeripaini ikyaapiintaitzira aminiriri. \v 7 Ari romapokaka ripokake imaninkarite Awinkatharite, kiteeshaaniki ikantakaapaakawo. Rotzinkamerekitapaakeri Pedro, rowakiryaapaakeri, ikantziri: “¡Pinkatziye!” Oparyaashiwaitanaka kotsirotha roosotantaitakariri rakoki. \v 8 Rapiitakeri maninkari, ikantziri: “Pinkithaatya, pizapato-tya.” Ari ikantakero Pedro. Eekero ikantatzi maninkari: “Pinkithaatyaawo piwewiryaakowo, poyaatena.” \v 9 Shitowanake Pedro royaatanakeri maninkari. Te riyotzi kyaaryooperorika okaatzi rantziri maninkari. Oshiyimowaitakari iñaawyaatatyeeyaame. \v 10 Iro kantacha rawisanake apaani aminiriri, rawisanake itsipa. Iro rishitowimate, rareetapaakawo kotsirotakitatsiri ashitakowontsi, ashitaryaashiwaitanaka apaniroini. Shitowanake. Ikanta ranashitanaka, iro itaponeentanaka, ari rookanairi maninkari apaniroini. \v 11 Ari ikenkithashiryaanakari Pedro, ikantanake: “Ari niyotzi iroñaaka imaperotatya rotyaantakeri Pinkathari imaninkarite, rookaawiritaantakena Herodes-ki, rookaawiritaantakena eejatzi tsikame inkantawaitename Judá-ite.” \p \v 12 Ikanta riyotanakero Pedro jiroka, jatanake opankoki María, inaanate Juan, iitaitziri eejatzi Marcos, ari ipiyota ramana. \v 13 Kaimapaake ikyaapiintaitzira. Okanta ewankawo jitachari Rode, jatanake amineri iitarika. \v 14 Ari iyowaantetawairi Pedro rinatzi, antawoite okimoshiretanake, te ashitaryaanakeniri inkyaantapaakyaari, piyanaka inthomoiki okamantantzi, okantapaake: “Pedro rinatzi kaimatsiri.” \v 15 Ari ikantaitawakero: “¡Te pishinkiwenta!” Eekero oshintsitatzi iroori, okantzi: “Imaperotatya.” Ikantaiyini irirori: “Aamaaka ramanka Pedro.” \v 16 Eekero ishintsitatzi Pedro ikaimi. Ikanta rashitaryagaitakeniri, iñagaitatziiri Pedro rinatzi, riyokitziitaiyanakeni. \v 17 Rowaatzinkawakotanaka Pedro, imairetantyaari. Irojatzi ikenkithatakotantanakawori jimpe ikantakero Awinkatharite romishitowantaariri. Eekero ikantanakitzi Pedro: “Pinkamanteri jiroka Jacobo eejatzi itsipa iyekiite.” Ari rishitowanai, jatanake otsipaki nampitsi. \p \v 18 Okanta okiteeshetamanai, osheki okantzimoshiretaiyakerini aminiriri, tema te riyotaiyini jimpe ikenake Pedro. \v 19 Inintakaantakero Herodes rithotyaakoitairi, iro kantacha te iñagaitairi. Irootake rookoitantanakariri aminiriri, rowamaakaantaitakeri. Okanta awisake jiroka, shitowai Herodes Judea-ki, jatake inampitapaintyaawo Cesarea-ki. \s1 Ikamantakari Herodes \p \v 20 Ari ikantatya Herodes ikoshekawaitakari nampitawori Tiro-ki eejatzi Sidón-ki. Ikanta ikenkithashiryagaiyakani ikoshekaminthatane raakameethayetairi, tema ari riyomparitaiyapiintani. Rotyaantaiyakeni jatashiyeterine Herodes raapatziyaiyaari. Ikanta saikawankotziriri Herodes, rawentaaperotanewo, jitachari Blasto, raakameethayetawakeri pokashitakeriri. Ikantakowentakeri Herodes-ki tsikapaiterika inkenkithatakaantyaariri. \v 21 Monkaatapaaka kiteesheri ikaimakaantakeri Herodes inkenkithawaitakairi. Ari ikithaatanakawo owaneenkari iithaare ikenkithawaitantapiintari, saikapaake risaikamentoki ipiyotaiyakanira, kenkithawaitanake. \v 22 Ari ikaimakotaiyirini atziripaini, ikantzi: “¡Jirinta kenkithawaitaintsiri, Pawaga rinatzi, kaari atziri!” \v 23 Te onkantzimotaatsikaityaari Herodes roshiyakaantaitakariri Pawa ithaamentaitakari. Irootakera romapokantanakari romantsiyaakeri imaninkarite Awinkatharite, chowiwaitanake, kamake. \p \v 24 Iro kantacha, eekero iyaatakotanakitzi riñaane Awinkatharite, eekero isheniperotanakitzi kemisantzinkaripaini. \p \v 25 Ikanta Bernabé eejatzi Saulo rimonkaatakero rantakero rotyaantantaitakariri Jerusalén-ki, piyaiyaani Antioquía-ki, ari itsipataari Juan iitaitziri eejatzi Marcos. \c 13 \s1 Retanakawo ikenkithatakaantzi Bernabé eejatzi Saulo \p \v 1 Tzimatsi kamantantaneriite janta Antioquía-ki rapatotapiintaiyanira kemisantzinkaripaini, tzimatsi eejatzi yotaantaneriite. Jirika ikaataiyini: Bernabé, Simón iitaitziri eejatzi Kisaakiri, Lucio poñaachari Cirene-ki, Manaén iyempiyane pairani Herodes roimonkaiyakanira, ipoñaapaaka Saulo. \f + \fr 13:1 \ft Jirika “Herodes” iriitake pinkathariwentantatsiri pairani Galilea-ki. \f* \v 2 Ikanta ipiyowentaiyarini Awinkatharite, ritziwentaiyani, riñaanashiretakeri Tasorenkantsi, ikantakeri: “Powenari Bernabé pintsipataakenari Saulo nantawaitakaantyaariri.” \v 3 Ikanta rithonkakero ramanaiyani, ritziwentaiyani, rotzimikapatziitoitantakari rako jirikapaini, rotyaantaiyakerini. \s1 Ikenkithataiyini Otyaantaperoriite Chipre-ki \p \v 4 Ikanta rotyaantanewo Tasorenkantsi, jataiyakeni Seleucia-ki, ari rotetaiyanakani riyaatero Chipre-ki. \v 5 Aatakotaiyapaakeni Salamina-ki. Retapaakawo ikamantantapaakero riñaane Pawa rapatotapiintaiyanira Judá-ite. Ari riyaatzitanakari irirori Juan ramitakoteri. \v 6 Ranonkanakero eentamentare, irojatzi rareetantakari Pafos-ki. Ari iñaake kamantantaneri sheripiyari Judá-ite, thairi rinatzi, iita Barjesús. \v 7 Jirika sheripiyari raapatziyanewo rinatzi pinkathari Sergio Paulo. Osheki riyorenka jirika pinkathari, ikaimakaantakeri Bernabé eejatzi Saulo, ikowi inkemero riñaane Pawa. \v 8 Iri kantacha jirika sheripiyari jitachari Elimas riñaaneki Grecia-thato, ikowake rotzikawakeri pinkathari eero ikemisantanta. \v 9 Ikanta Saulo, iitaitziri eejatzi Pablo, ipampoyaanakeri jirika, ikantakaaperotanakari Tasorenkantsi, \v 10 ikantanakeri: “¡Thairí! Kaariperori, itomi kamaari pinatzi. Pimanintakero kameethari. ¿Eeroma pipakairo potzikayetziro tampatzikatzimotziriri Nowinkatharite? \v 11 Iroñaaka rowasanketaitemi, osamani pinkantya pimawityaakite.” Apathakero ikantanaka, te ikowichaatanai. Rithotyaakowaiweta akathawakotairine. \v 12 Ikanta iñaakero pinkathari awisaintsiri, ikemisantanake. Riyokitziiwentaitanakero ikenkithatakoitziri Awinkatharite. \s1 Areetaka Pablo eejatzi Bernabé Antioquía-ki saikatsiri Pisidia-ki \p \v 13 Ikanta rishitowanai Pablo janta Pafos-ki itsipatakari ikaataiyinira otetanaka riyaatero Perge-ki saikatsiri janta Panfilia-ki. Iri kantacha Juan, te royaatanairi, piyanaka irirori Jerusalén-ki. \v 14 Ikanta rareetaka Perge-ki awisanake otsipaki nampitsi Antioquía-ki saikatsiri janta Pisidia-ki. Ikanta ikyagaiyakeni rapatotapiintaga Judá-ite kiteesheriki rimakoryaantaitari, saikapaake. \v 15 Tema rithonkaitakero riñaanaitziro rosankenare Kamantantaneriite, Inintakaantaitanewo eejatzi, ikantake jewatakaantatsiri rapatotapiintaitaga: “Iyekiite, eenitatsi pinkanteri ompoñaantyaari inthaamentantyaari atziripaini.” \v 16 Irojatzi ikatziyantanakari Pablo, rowaatzinkawakotanaka imairetantaityaari, ikantanake: “¡Shiramparipaini! ¡Israel-iite! ¡Maawoini pinkathatairiri Pawa! \p \v 17 Iriitake Pawa yoyaakeriri pairani etakaantawori acharineeteni, Israel-iite. Iriitake oshekyaakeriri. Irojatzi roñaagantantakawori ishintsinka rookaawiritaantairi Egipto-ki. \v 18 Irojatzi ripiyathawaitantakariri Pawa janta ochempiki okaatzi 40 osarentsi. Iri kantacha Pawa ikisashitakawo ripiyathayetakari. \v 19 Irojatzi rithonkantakariri Pawa sheninkatawakaachari janta Canaán-ki ikaatzi 7, irootake iipatsitetakaayetaariri acharineeteni. \v 20 Maawoini jiroka nokenkithatakotakemiri awisake 450 osarentsi okaatzi osamanitake. Irojatzi rowantakariri jewaripaini aminakoterine, irojatzi riweyaantantapaakawori Samuel-ni, Kamantantaneri. \v 21 Iro kantzimaitacha ikowawetaka apaani iwinkathariteperotyaari. Iroowa rowantakariri Pawa jitachari Saúl, itomi Cis, icharinetari Benjamín. Iri pinkathariwentakeriri okaatzi 40 osarentsi. \v 22 Iri kantacha Pawa rowinkatharyaakeri Saúl-ni, ripoyaatantaari David-ni. Tema iri David-ni ikenkithatakotake pairani Pawa, ikantzi: \q1 Noñaakeri David itomi Isaí, rinimotakena, \q1 Iriitake materone nokowiri naaka. \m \v 23 Ikanta itzimake Jesús, icharinetakari David-ni. Iriitake ikashaakaakeri Pawa rotyaanteri rowawisaakoyetai aakapaini Israel-iite. \v 24 Tekeraata ripokeeta Jesús, ikenkithatakotzitakari Juan-ni, ikantake: ‘Ontzimatye pipiyashireyetai, pomitsitsiyaawentaiyaari Pawa.’ \v 25 Ikanta Juan-ni rithonkimatakero rantawaitanewo, ikantanake: ‘¿Piñaakityaanama naakatake jirika? Te naaka. Awotsikitake nopinkathaperotziri naaka, te onkantaatsikaitya roshiyakayena rimperatanewo no-zapato-ryaantyaariri.’ \p \v 26 ¡Iyekiite! ¡Isheninkapaini Abraham! ¡Maawoini eerokapaini ikaatzi pinkathatairiri Pawa! Aakatakera rotyaantaitakai jiroka Ñaantsi awisakoyetantaiyaari. \v 27 Tema ikaatzi nampitawori Jerusalén-ki eejatzi reewarepaini, te riyotawakeri Jesús riyakowentaiyakerini. Iro opoñaantari kaari riyotantawo rimonkaatero okaatzira rosankenatakotakeriri Kamantantaneriite, okantaweta reshiwentapiintawetawo riñaanawetawo ipiyotaiyanira kiteesheriki rimakoryaantaitari. \v 28 Irojatzi ikowakotantakariri Pilato ritsitokaiteri Jesús, okantawetaka tekaatsi inkenakaashitya irirori. \v 29 Ikanta rithonkakero rantayetakero okaatzi rimonkaatakaakari rosankenatakoitakeriri pairani, inowikyaakotakeri ikentakoitakerira, ikitatakeri. \v 30 Iri kantacha Pawa rowiriintairi. \v 31 Ari retanakawo Jesús roñaagapanaantari ikaatzi tsipatakariri pairani ipoñaantakari Galilea-ki irojatzi Jerusalén-ki. Osheki okaatzi kiteesheri roñaagapanaantari. Iriitajaantakera kenkithatakoyetairiri iroñaaka tsikarikapaini risaikayetzi atziri. \v 32 Irijatziita nokenkithatakotzimiri iroñaaka eerokapaini, nokenkithatakotzimiro Kameethari Ñaantsi jimpe okantakota ikashaakaakeriri Pawa acharineeteni. \v 33 Ari rimonkaatakero Pawa okaatzi ikashaakaakeriri, tema rowiriintairi Jesús roñaagayetai aakapaini, tema icharine anaiyini. Irootake osankenatakotachari Salmo-ki, okantzi: \q1 Notomi nowimi eeroka. \q1 Naaka pipaapatetanaa iroñaaka. \f + \fr 13:33 \ft Kantakotachari jaka “Salmo”, irojatzi ikantaitziri “Salmo 2”. Omampagaantsi inayetzi iitaitziri Salmo. Osheki okaatzi, iro apitetanaintsiri rosankenaitakero pairani jiroka. \f* \m \v 34 Ari ikenkithatakotzitakari Pawa rowiriintairi Jesús, eero oshitziwaitanta iwatha. Ikantake ikenkithawaitake: \q1 Okaatzi nokashaakaakeniriri David-ni, iroowa nantemiri eeroka. \p \v 35 Otsipaki Salmo okoñaatakoperotzira jiroka, okantzi: \q1 Eero pishinetziri ishitziwaite iwatha pitasorentsite. \m \v 36 Imaperotatya, kaari David-ni onkenkithatakote jaka, tema rañaakaakeri Pawa jirika David-ni, rimakoryaagai eejatzi, itsipataari icharineete jimpe ikitayetaa, ari ishitzitairi iwatha. \v 37 Irooma iwatha jirika rowiriintairi Pawa, te ishitziwaite iwatha irirori. \v 38 Iyekiite, ontzimatye piyoyetai eerokapaini, iri nokenkithatakotzi Jesús, tema iri matzirori ipeyakotakagaimiro piyaariperonka. \v 39 Eekerorika poyaatatyeero Inintakaantaitakeri rosankenatakeri Moisés-ni, eero ipeyakotaitzimiro piyaariperonka. Irooma arika pinkemisantanairi Jesús, ari impeyakotaimiro irirori. \v 40 Paamaawentaiya eerokapaini, patsipetawokari rosankenatakotakeri Kamantantaneriite, ikantake: \q1 \v 41 Pinkemaiyeni manintzirori kyaaryooperori, \q1 Ari pinkitakitziitapainte, irojatzi pimpeyantakyaari. \q1 Tzimawetakaga oita nantzimotaimiri, \q1 Eeromaita pikemisantziro, intzimawetakya ooñaawontemirone.” \p \v 42 Ikanta rishitowimatanai Pablo rapatotapiintaitaga, ikowakotaiyakerini kaari isheninkata, ikantziri: “Pipiyai otsipaki kiteesheri rimakoryaantaitari, papiitero pinkenkithatakayenawo jiroka ñaantsi.” \v 43 Ikanta riyaataiyaini Judá-ite eejatzi kaari isheninkata ipiyotaiyani, eenitatsi osheki oyaatanakeriri Pablo eejatzi Bernabé. Ari ikaminaathayetakeri roisokerotantyaawori ineshironkayetairiri Pawa. \p \v 44 Okanta imonkaatapaawo kiteesheri rimakoryaantapiintaitari, ipiyotaiyakani osheki atziri inkemisantero riñaane Pawa. \v 45 Ikanta iñaakerira Judá-ite ipiyotaiyapaakani atziripaini, ikisashiretaiyanakani, retanakawo ikoshekawaitakari Pablo, rithainkimawaitanakeri. \v 46 Te ithaawanake Pablo itsipatakari Bernabé, ikantakeri irirori: “Iro kameethawetachari netawakemi nonkamantayetemirome eerokapaini riñaane Pawa, tema Judá-ite pinayetzi. Irooma pimanintaiyakeronira, eero piñagairo rañaashiretakagaitaimi. Iroowa nonkenkithatakaantyaariri iroñaaka kaari asheninkata. \v 47 Iroowa rotyaantantanari Nowinkatharite, ikantakena: \q1 Eeroka nowake poiteesheetyaakotairi kaari pisheninkata, \q1 Pinkenkithatakotainiri awisakotaantsi. \q1 Pithotyagairo maawoiniki kipatsi.” \p \v 48 Ikanta ikemaiyawakeni kaari isheninkata, ikimoshiretaiyanakeni, ikantaiyanakeni: “Osheki okameethatzi riñaane Pinkathari.” Rithonka ikemisantaiyaini ikaatzi riyoyagaitakeri rañaashireyetai. \v 49 Ithonka ikenkithatakoitanakero riñaane Awinkatharite nampitsikipaini. \v 50 Iri kantacha Judá-ite, ikenkithawaitakaake iriiperoripaini jewatakaantatsiri nampitsiki, tsinanepaini iyemakoitane, tsipatapiintariri Judá-ite ipiyotaiyanira, rakakaayetakeri royaakyaateri Pablo eejatzi Bernabé, romishitowairi inampitsiteki. \v 51 Ikanta Pablo itsipatakari Bernabé rotekanairo iipatsiyitzite riyotantaityaari te ikemisantaitziri Pawa janta. Irojatzi ikenaiyantanakarini otsipaki nampitsi Iconio-ki. \v 52 Iro kantacha kimoshire ikantaiyani riyotaanewopaini, risaikashireperotantanakari Tasorenkantsi. \c 14 \s1 Riyaatake Pablo itsipatakari Bernabé Iconio-ki \p \v 1 Ikanta Pablo itsipatakari Bernabé, ikyagaiyakeni rapatotapiintaiyanira Judá-ite janta Iconio-ki. Ikenkithatakaapaakeri, ari ikemisantaiyanakeni osheki Judá-ite eejatzi kaari isheninkata. \v 2 Iro kantzimaitacha, eeniyetatsi kisoshireri Judá-ite, ikaminaakeri kaari isheninkata inkoshekyaari kemisantakaantapaintsiri. \v 3 Iroowa risaikantapaakari osamani janta. Eekero ikenkithatakotanakitziiri Awinkatharite te ithaawaiyini. Ritasonkawentantayetake, iroowa riyotantaitari imaperotatya ikenkithatakotziro ineshironka Awinkatharite. \v 4 Iro kantacha ikoshekawakaanaka ikaatzi nampitawori janta. Eenitatsi aapatziyanakariri Judá-ite, tzimatsi itsipapaini aapatziyanakariri Otyaantaperoriite. \v 5 Ikanta Judá-ite itsipayetakari kaari isheninkata, ikenkithawaitakaakeri jewaripaini rowasankewaiteri, rishemyaantyaari eejatzi mapi. \v 6 Iri kantacha iriroripaini, riyotake oitarika rantaiteri, shiyaka ikenaiyanakeni Listra-ki eejatzi Derbe-ki, iro nampitsipaini saikatsiri janta Licaonia-ki. Irojatzi raayetantanakari eejatzi otsipaki nampitsi okaatzi tzimayetatsiri janta. \v 7 Arira ikenkithayetakero Kameethari Ñaantsi janta. \s1 Rishemyaaweetakari Pablo Listra-ki \p \v 8 Okanta janta Listra-ki tzimatsi atziri kisopookiri, te ranashiwaita, tema rashi rowiro owakera itzimapaake. Ari risaikiri jirika atziri, \v 9 ikemisantziri Pablo. Ikanta Pablo rotzikanatanakari atziri, riyotake osheki rawentaashiretakari, kantacha retsiyatakotakagairi. \v 10 Riñaanatanakeri shintsiini, ikantanakeri: “¡Pinkatziye, potampatzikatero piitzi!” Apathakero rimitaanake katziyanaka, anashitanaa. \v 11 Ikanta iñagaitakero rantakeri Pablo, ikaimaiyanakeni atziripaini riñaaneki Licaonia-satzi, ikantaiyini: “¡Rayiitzimotakai pawa roshiyapaakari atziriwé!” \v 12 Roshiyakagaitanakeri Bernabé iriime jitachari “Júpiter”, iriima Pablo roshiyakagaitanakeri iriime jitachari “Mercurio”, tema iriitake Pablo ñaawaitatsiri. \v 13 Janta ikyaapiintaitzira nampitsiki, ari isaikiri iyaapapankote sheripiyariwentziriri Júpiter. Jirika sheripiyari, ramake iroñaaka ipirapaini, inchateyakipaini. Itsipayetakari atziripaini ikowawetaiyani impinkathateri Bernabé eejatzi Pablo. Ikowi rowamayenirime ipirapaini, ritayeniri. \f + \fr 14:13 \ft Kantakotachari jaka “ipirapaini”, iriira toro-paini. \f* \v 14 Iri kantacha Bernabé itsipatakari Pablo, Otyaantaperori rini, riyotake irirori oita ikenkithashiryaari ranteniriri atziripaini. Weshiryaaperotanaka, risaperyaanakero iithaare. Rosatekantanakari atziripaini, ikaimanake, \v 15 ikantzi: “¿Oitaka pantantyaawori jiroka? Atziri ninayetatzi naaka, ari noshiyimi eerokapaini. Irootake nipokantakari nonkamantayetaimi pipakaayetairo pametashitapiintari. Ontzimatye pinkemisantairi Pawa Kañaanetatsiri, wetsikakerori inkite, kipatsi, inkaare, maawoini tzimantayetawori. \v 16 Irijatzi shinetakeriri pairani picharinepaini rantapiintantakawori iñaamatashiyetari iriroripaini. \v 17 Iro kantzimaitacha te rimanapithawetari kaari riyotantaatsikaitari añaatsira irirori. Tema iri Pawa neshironkatapiintakairi aakapaini, rowariiro inkani, okithokiyetantari awankirepaini, iri payetairori maawoini owayetari, iro opoñaantari akimoshiretai.” \v 18 Okantawetaka ikantayewetakari atziripaini jiroka, osheki opomeentsitaka ripakaakaantyaariri rowamayeniri ipirapaini ritayeniri. \p \v 19 Ari rareetaiyapaakani Judá-ite poñagainchari Antioquía-ki eejatzi Iconio-ki. Ikaminaayetapaakeri atziripaini. Irootake rishemyaantawetakariri Pablo. Inoshikaitanakeri rookakeri nampitsithapiki, roshiyakaaminthaitzi ari rowamaakeri. \v 20 Ikanta riyotaanepaini Pablo ipiyowentapaakari, ari ipiriintanaari eejatzi ripiyanaawo nampitsiki. Okanta okiteeshetamanake jatake Derbe-ki itsipatanaari Bernabé. \v 21 Ikanta ikamantantapaakero Kameethari Ñaantsi janta Derbe-ki, ikemisantakaake osheki atziri. Irojatzi ripiyantanaawori Listra-ki, Iconio-ki irojatzi Antioquía-ki. \v 22 Ari ikenkithatakaayetanairi riyotaanepaini, ikaminaayetanairi onkantya roisokerotantyaariri rawentaashiretanakari, ikantayetziri: “Ontzimatye añeero osheki ankemaatsiwaityaari ompoñaantyaari ankyaantaiyaari jimpe ipinkathariwentantai Pawa.” \v 23 Raminake apawopaini itzinkamipaini jewaterine kemisantzinkaripaini tsika rapatotapiintaiyani. Ramanakotanaari, ritziwentanaari, ikantapiintake: “Nowinkatharité, pinkempoyagairi jirikapaini awentaayetanaimiri.” \s1 Piyaawo Antioquía-ki saikatsiri Siria-ki \p \v 24 Ikanta ikenapairo Pablo janta Pisidia-ki, irojatzi Panfilia-ki. \v 25 Ikenkithatakaantanake janta Perge-ki, rawisanake irojatzi janta Atalia-ki. \v 26 Ari rotetanaa irojatzi Antioquía-ki, tsika janta rowaitakeri pairani riyaatantyaari inkamantantero ineshironka Pawa. Irootake rimatakeri rantayetakero. \v 27 Ikanta rareetaa Antioquía-ki, ipiyoyetapairi kemisantzinkaripaini, ikamantapairi okaatzi rantakaayetakeriri Pawa, jimpe ikanta Awinkatharite rawentaashiretakaayetaari kaari isheninkata. \v 28 Ari risaikapairi Pablo itsipatakari Bernabé itsipayetapaari riyotaanewo. \c 15 \s1 Rapatotaita Jerusalén-ki \p \v 1 Ari rareetaka Antioquía-ki, apawopaini atziri ipoñaayetakawo Judea-ki, riyotaantayetapaake, ikantantapaake: “Iyekiite, eerorika pimonkaayetziro Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni, pitomeshaanitya, eero pawisakoshireyetai.” \v 2 Ikanta Pablo itsipatakari Bernabé osheki riñaanaminthatakeri jirikapaini areetapainchari. Irootake ikowantaitakari rotyaantaiteri Pablo, Bernabé eejatzi itsipapaini, riyaate Jerusalén-ki iñeeri Otyaantaperoriite eejatzi itzinkamipaini, impiyowentyaawo awisaintsiri. \v 3 Ari rotyaantaitakeri ikenanake Fenicia-ki irojatzi Samaria-ki, ikamantantayetanake jimpe ikantayetaa ikemisantayetai kaari isheninkata. Ikimoshiretaiyanakeni iyekiite ikemawakera. \v 4 Irojatzi rareetantakari Jerusalén-ki. Kameetha raawakeri kemisantzinkaripaini, Otyaantaperoriite eejatzi itzinkamipaini. Ikamantapaakeri iriroripaini rantakaayetakeriri Pawa. \v 5 Iri kantacha apawopaini Fariseo kemisantaatsiri, ikatziyanaka iriroripaini, ikantanake: “Ikaatzi kemisantayetaatsiri kaari asheninkata, okowaperotatya rimonkaayetairo Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni, ritomeshaanitya.” \p \v 6 Ari ipiyotaiyakani Otyaantaperoriite itsipayetakari itzinkamipaini raminakotantyaawori tsika okantakota jiroka. \v 7 Okanta osamanitake riñaanatawakaawentakawo, ikatziyanaka Pedro, ikantanake: “Iyekiite, pinkenkithashireero eerokapaini eenitatsi rantzimoyetakairi Pawa pairani. Rotyaantakena naaka nokenkithatakaayetairi Kameethari Ñaantsi kaari asheninkata, ari okantaawo ikemisantantaari iriroripaini. \v 8 Tema Pawa riyotake jimpe ikanta ishireki, ari roñaagayetairo ikowiri irirori risaikashiretantaiyaari Tasorenkantsi kaari asheninkata ikemetaakaira pairani aakapaini. \v 9 Tema raakameethatairi Pawa jirikapaini ikemetaakaira eejatzi aakapaini, roiteshireyetairi rawentaashiretaarira. \v 10 ¿Kameethatatsima piñaantawaityaari Pawa? ¿Iitaka pinkematenatakaantyaariri ayotaanewo? Tema potsiwakakaakari kaari amataatsikaitzi aakapaini, kaari rimataatsikaitzi eejatzi acharineete. \v 11 Iroowa ineshironka Awinkatharite Jesús owawisaakoshireyetairi aakapaini. Ari ikantayetaari eejatzi iriroripaini.” \p \v 12 Ari imairetaiyanakeni maawoini, ikemisantanakeri Bernabé eejatzi Pablo ikenkithatakotziro okaatzi rantakaayetakeriri Pawa janta itsipasatziki atziripaini, ritasonkawentantayetake. \v 13 Ikanta rithonkakero ikamantantake, ikantanake Jacobo: “Iyekiite, pinkemisantawakena: \v 14 Ikamantakairo Simón jimpe ikanta Pawa retantanakawori riyoyayetairi itsipasatzipaini, opoñaantari ikemisantairi, raakoyetairi iwairo. \v 15 Ari imonkaatari iroñaaka rosankenatakotakeri pairani Kamantantaneriite, ikantake: \q1 \v 16 Arika onkaatapaake jiroka, ari nipiye. \q1 Nompiriintairo ipanko David tyagaintsiri. \q1 Nompinkatharitakagairi incharinetyaari ari roshiyaiyaari jimpe ikanta irirori nopinkatharitakaakeri. \q1 \v 17 Iro ompoñaantyaari rithotyaakoyetaina itsipasatzipaini, inkantayetaina: ‘Nowinkatharite’, \q1 Iro ompoñaantyaari nashitaiyaari kaari pisheninkata, raakoyetaina nowairo. \q1 \v 18 Ari ikantake ikenkithawaitake Awinkatharite, oñaagantzirori ikenkithashiretzitakari owakera retantanakawori. \m \v 19 Irootake nonkantantyaari naaka, eero okanta oomerencheeri kaari asheninkata ikaatzi kemisantayetairiri Pawa. \v 20 Apatziro otyaanteniri osankenarentsi eero rowantari wathatsi rashitakagaitariri iwawanetashiyeetari, eero imayempiwaiyetanta, eero rowakoyetantawo riraa piratsipaini. \v 21 Tema irootake jiroka rosankenare Moisés-ni ikenkithatakoitapiintziri tsikarikapaini rapatotapiintayeta Judá-ite kiteesheriki rimakoryaantaitari. Irootake retanakari pairani. Irootake ripakaantyaawori jirokapaini eero ikantzimoshiretakaantari asheninkapaini.” \p \v 22 Ikanta Otyaantaperoriite eejatzi itzinkamipaini, itsipayetakari kemisantzinkaripaini, riyoyaake rotyaanteri Antioquía-ki intsipatyaari Pablo eejatzi Bernabé. Jirika ikaatzi riyoyaakeri: Judas iitaitziri Barsabás, eejatzi Silas. Iriitake jewatakaayetakeriri iyekiite janta. \v 23 Iriitake aanakerone osankenarentsi. Jiroka okantzi osankenataka: “Iyekiite, naakatake Otyaantaperoriite, itzinkamipaini. Niwethataiyimini eerokapaini kaari nosheninkata nampiyetawori Antioquía-ki, Siria, eejatzi Cilicia-ki. \v 24 Niyotaiyakeni tzimatsi poñaayetanainchari jaka, iri oomerenchaakemiri janta, ikowi pimonkaayetairo Inintakaantaitanewo, pitomeshaanitaiya. Kaarira jirika notyaantanewo naaka. \v 25 Irootake nokenkithawaitantakari jaka, ari niyoyaake apawopaini akaataiyinira, jatatsine iñeemi intsipatanakyaari etakokitanewo Pablo eejatzi Bernabé. \v 26 Iriiyetake atsipewentakariri Awinkatharite Jesucristo. \v 27 Jirika notyaantakemiri: Judas eejatzi Silas. Iriira kenkithawaitakaapaakemine janta inkamantapaakemiro maawoini jiroka. \v 28 Te onkameethate nonkematenatakaawaitemi eerokapaini, tema iro kameethatzimotakeriri Tasorenkantsi, eejatzi naakapaini. Apatziro pantayetairo okaatzi kowaperotachari. Jiroka okantzi: \v 29 Eero powayetari wathatsi rashitakagaitariri iwawanetashiyeetari. Eero powakoyetawo riraa piratsi. Eero pimayempiwaitzi. Arika pimonkaayetanakero jiroka, kameethatake. Ari okaatzi.” \p \v 30 Ikanta rotyaantaitakeri, jatake Antioquía-ki. Ari ipiyotapaakeri kemisantzinkaripaini, ipapaakeri osankenarentsi. \v 31 Ikanta riñaanatawakero, ikimoshireperotaiyanakeni. \v 32 Tema kamantantaneri rinayetzi Judas eejatzi Silas, ithaamentakaapaakari iyekiite roisokerotyaari Pawa, ikenkithawaitakaapaakeri. \v 33 Okanta osamanitake risaikimowaitakeri kameetha, rotyaantairi jimpe ipoñaakawo pairani. \v 34 Iri kantacha Silas okameethatzimotakeri irirori risaikanake. \v 35 Eejatzi Pablo itsipatakari Bernabé irojatzi risaikanake iriroripaini Antioquía-ki, itsipayetakari itsipapaini, eekero riyotaantanakitzi, ikamantantziro riñaane Awinkatharite. \s1 Rontsiparyaari Pablo jirika Bernabé rapiitairowa riyaatzi ikenkithatzi \p \v 36 Okanta osamanitake, ikantairi Pablo jirika Bernabé: “Jame apiitero areetyaari inampipainiki iyekiite tsika akamantantakero riñaane Awinkatharite. Aminairi jimpe ikantayeta.” \v 37 Ari ikowawetaka Bernabé raanakerime Juan, iitaitzitari Marcos. \v 38 Iro kantacha te inimoteri Pablo raanairi, tema Marcos rookanawentakeri janta Panfilia-ki, te rithotyiiro intsipatyaari jimpe ikenayetake ikenkithatakaantzi. \v 39 Ari riñaanaminthatawakaiyakani. Aripaite rontsiparyaawakaiyanakani. Raanakeri Bernabé jirika Marcos, otetanaka ikenanake Chipre-ki. \v 40 Iriima Pablo, raanakeri Silas. Ramanakotawaari iyekiite, ikantaiyini: “Nowinkatharité, nawentaimi eeroka, pineshironkateri jirika.” Ari riyaataiyanakeni. \v 41 Ikanta ikenanake Siria-ki, irojatzi Cilicia-ki, rominthashiretakaayetakari ikaatzi kemisantayetaatsiri. \c 16 \s1 Timoteo itsipatari Pablo eejatzi Silas \p \v 1 Ikanta rareetaka Pablo janta Derbe-ki itsipatari Silas irojatzi rareetantakari Listra-ki. Ari iñaake riyotaanewo Awinkatharite iita Timoteo, otomi osheninka Judá-ite rinatzi, kemisantatsiri, riñaawaitziro Grecia-thato ipaapate. \v 2 Jirikapaini kemisantzinkaripaini nampitawori Listra-ki eejatzi Iconio-ki kameetha ikenkithatakotakeri jirika Timoteo. \v 3 Kowanake Pablo intsipatyaari Timoteo. Iro kantacha retawakari ritomeshaanitziri eero ikisawaitanta Judá-ite nampitawori janta, tema riyotaiyini maawoini Grecia-thato rinatzi ipaapate Timoteo. \v 4 Ikanta ikenayetanake nampitsipainiki, ikamantayetanakeri kemisantzinkaripaini rimonkaayetairo rosankenatakeri pairani Otyaantaperori itsipatakari itzinkamipaini janta Jerusalén-ki. \v 5 Iroowa ikyaaryooyetantanakari kemisantzinkaripaini rawentaayetanaka, eeke riyaatanakitzi kiteesheriki isheniperotanake. \s1 Romishimpyaakeri Pablo Macedonia-satzi \p \v 6 Ikanta Pablo roshinampitanakawo Frigia eejatzi Galacia, tema te rishinetziri Tasorenkantsi inkenkithatakaante Asia-ki. \v 7 Irojatzi rareetantakari Misia-ki. Ari ikenkithashiryaawetakari riyaatero Bitinia-ki, iro kantacha te rishinetziri Itasorenka Jesús. \v 8 Awisanake janta Misia-ki, oirinkaiyapaakani nampitsiki Troas. \v 9 Ari janta rimishiwaitake Pablo tsireniriki, rimishitake apaani Macedonia-satzi, ikantziri: “Pareetena nonampiki, pineshironkayetaina naakapaini.” \v 10 Ikanta rimishiwaitakera Pablo, ari niwetsikaiyanakani niyaataiyeni Macedonia-ki, tema niyotanake iri Pawa kaimashireyetakenari janta nonkenkithatakotero Kameethari Ñaantsi. \s1 Romonkyagaitanakeri Filipos-ki \p \v 11 Ari notetaiyanakani Troas-ki, apatziro nowanakero niyaatziro Samotracia-ki. Okanta okiteeshetamanake naatakotapaake nampitsiki Neápolis-ki. \v 12 Okanta nawisanake irojatzi Filipos-ki, inampiyetawowa poñaayetainchari Roma-ki, otzinkami nampitsi inatzi janta Macedonia-ki. Ari nisaikawaitapaakeri janta. \v 13 Okanta apaani kiteesheri rimakoryaantapiintari Judá-ite, niyaatake ñaacheraaki, nokantashiretzi ari ramanapiintaiyani. Ari noñaapaake tsinane opiyotaiyani, nisaikaiyapaakeni nokenkithatakairo Kameethari Ñaantsi. \v 14 Okanta apaani tsinane piyotainchari oita Lidia, opoñaawo iroori nampitsiki Tiatira. Ipoki iyompariwaita kithaarentsi anashirikimawotatsiri. Tema opinkathatapiintziri Pawa jiroka tsinane, okemaminthatakeri ikenkithatzi Pablo, rominthashiretakaanakawo Awinkatharite. \v 15 Omitsitsiyaataka, otsipatakari ikaatzi saikawankotzirori. Ari okantaiyanakenani: “Piyotanarika nokyaaryoowentairi Awinkatharite, pipokaiyeni pimaye nopankoki.” Ari nimataiyakeroni, tema irootake kantakenari. \p \v 16 Okanta apaani kiteesheri, niyaataiyini namaña, nitonkyotaka apaani mainawo imperataarewo. Riyoshiretakairo peyari oitarika awishimoterine atziri. Iroowa ripinatantaitariri imperatawori osheki. \v 17 Jiroka mainawo oyaatanakeri Pablo, oyaataiyanakenani eejatzi naakapaini, okantzi okaimi: “¡Jirika shiramparipaini rimperatanewo rinatzi Pawa Jenokisatzi, iriira kamantemirone pawisakoshiretantaiyaari!” \v 18 Ari okantapiintatya kiteesheriki, irojatzi owatsimaashiretantakariri Pablo, ripithokashitanakawo, riñaanatanakeri peyari iyoshiretakairori, ikantziri: “Piyaatapithatairo mainawo, iri Jesucristo matemirone naakotakerira iwairo.” Apathakero riyaatapithatanairo peyari. \p \v 19 Ikanta iñaakero imperatawori, riyotanake eero raantaawo osheki koriki. Rotaiyakeri Pablo itsipataakeri Silas, raanakeri jewaripainiki, irojatzi janta ipiyowentantapiintaitaga. \v 20 Ikantapaakeri yakowentantaneri: “Jirikapaini Judá-ite rinatzi. Rochapishiryaakeri atziripaini jaka anampiki, \v 21 riyotaayetakeri kaari ashineyetzi rantaitero, tema asheninkapaini rinatzi Roma-satzi.” \v 22 Ari ripithokashitaitanakari Pablo eejatzi Silas, ikantake yakowentantaneri: “Paatonkoreeri, pipasateri.” \v 23 Ikanta ripasatakeri, romonkyaakaantakeri. Ikantanake: “Pinkempoyaaperoterira.” \v 24 Ikemake kempoyaantaneri ikantaitakeri, romonkyaaperotakeri inthomointa, rawitsinayitzitantakari inchakota. \p \v 25 Okanta niyanki tsireniri, ramanaiyani Pablo itsipatari Silas romampagaiyani eejatzi, kemaiyatsini itsipa omonkyagaarewo. \v 26 Omapokashitanaka omoyekanaka, eewokapaakero pankotsi romonkyagaitakerira. Ashitaryaashiwaitanaka rashitakotantaitariri, itzintaryaakowaitashitanaka omonkyagaarewo roosotakoweetantakarira kotsirotha. \v 27 Ari ikakitanake kempoyiiriri, iñaatziiro ashitaryaaka rashitakowetakarira, inowikyaanakero rosataamento rishinetya rosataya, roshiyakaatzi shiyaka maawoini omonkyagaarewo. \v 28 Ikaimotanakeri Pablo, ikantziri: “¡Eero pishinewaitashita, irojatzi nisaikaiyini maawoini jaka!” \v 29 Ikanta jirika kempoyaantaneri ikaimakaantake ootamentotsi, rishiyaperotanakitya ikyaapaake, okawaitanaka ithaawanakera, rotziwerowashitapaakari Pablo eejatzi Silas. \v 30 Ari romishitowanakeri, rosampitakeri, ikantziri: “Pinkatharí, ¿Iitaka nanteri nawisakotantaiyaari?” \v 31 Ikantanakeri: “Pinkemisantairi Pinkathari Jesús, aritake pawisakotai eeroka eejatzi ikaatzi saikawankotzimiri.” \v 32 Ikenkithatakaanakeri tsika ikantakota Awinkatharite eejatzi ikaatzi saikawankotakeriri. \v 33 Niyankira tsireniri jirika kempoyaantaneri ikiwainiri aawyaakerira pasataantsi. Irojatzi romitsitsiyaatantakariri itsipataakeri isheninkapaini. \v 34 Raanakeri ipankoki, ipapaakeri rowanawo. Kimoshire ikantanaka jirika ikemisantairi Pawa itsipayetaari ikaatzi saikawankotziriri. \p \v 35 Okanta okiteeshetamanai, jirikaga yakowentantaneri ikantakaantakeri kempoyaantaneri, ikantake: “Pomishitowairi jirikapaini.” \v 36 Ikanta kempoyaantaneri, ikantakeri Pablo: “Inintakaantakena yakowentantaneri nomishitowayetaimi. Kantacha piyaayetai iroñaaka kameetha.” \v 37 Ikantanake Pablo: “Rosankenatakotane Roma-satzi nini naaka, iro kantacha ripasawaitaitakena janta ipiyowentantapiintaitaga, te raminawakero tzimatsirika nokenakaashitanewo. Romonkyaakaantakena. ¿Iroñaakama ikowi rimanakaina romishitowaina? ¡Te nokowi! Pinkanteri ripokanake irirori romishitowaina.” \v 38 Ikanta jirika kempoyaantaneri, ikamantakeri yakowentantaneri. Ikemawake rosankenatakotane rinatzi Roma-satzi, antawoite ithaawaiyanakeni. \v 39 Jatanake yakowentantaneri, ikantapaakeri Pablo eejatzi Silas: “Pimpeyakotainawo nowasanketakaantakemira.” Romishitowakaantairi, ikantawairi: “Piyaatai.” \v 40 Ari riyaataiyaini opankoki Lidia. Ikenkithatakaayetanairi kemisantzinkaripaini, ithaamentashireyetakaanaari, jataiyaini. \c 17 \s1 Ikoshekantaitaka Tesalónica-ki \p \v 1 Ikanta rareetantayetaka Pablo eejatzi Silas ikenayetanake Anfípolis-ki, Apolonia-ki irojatzi rareetantakari Tesalónica-ki, ari isaikiri janta rapatotapiintaga Judá-ite. \v 2 Iro rametapiintari Pablo arika rareetya otsipaki nampitsi, ikyaapiintzi rapatotapiintaga Judá-ite, ikenkithatzi. Iroowa rantapaakeri iroñaaka. Irojatzi rapiitantaawori otsipaki kiteesheri rimakoryaantaitari, rapiitairo eejatzi. Ari riñaanaminthatapiintakeri Judá-ite. \v 3 Rookoyetziniri Osankenarentsipero tsika ikenkithatakota Cristo inkamimotante, rañagai eejatzi. Ikantayetziri: “Jirika Jesús nokenkithatakotakemiri, iriitake Cristo.” \v 4 Ari ikemisantanake apawopaini Judá-ite, itsipatanakari Pablo eejatzi Silas. Ikemisantaiyanakeni osheki Grecia-thato pinkathatasorentsitaneri, ari okantanakari eejatzi tsinanepaini irooperori. \v 5 Iri kantacha Judá-ite kaari kemisantatsine, te inimoshiretanakeri. Ipiyotakeri kaariperoshireri. Rotyaantakeri inkoshekantya nampitsiki. ikoshekawankotakari eejatzi Jasón, rithotyaakotziri Pablo eejatzi Silas. \v 6 Te iñaashitari, raanakeri Jasón itsipataanakeri itsipa kemisantzinkaripaini, raanakeri risaikira jewatakaantzirori nampitsi, ikantaiyapaakeni: “¡Tzimatsi shiramparipaini ochapishiryaantaintsiri nampitsiki, pokake iroñaaka jaka. \v 7 Jirika Jasón oisaikawakeriri ipankoki! Rithainkayetakero jirika ikantakaantanewo pinkatharitatsiri Roma-ki, ikantaiyakeni: ‘Eenitatsi itsipa pinkathari, iita Jesús.’ ” \v 8 Ikanta ikemaitawakero, te inimotanakeri atziripaini eejatzi jewaripaini. \v 9 Ikowakoitakeri Jasón ripinawentya itsipayetakarira itsipapaini, ompoñaantyaari ripakagaitairi. \s1 Jatake Pablo Berea-ki itsipatakari Silas \p \v 10 Ikanta kemisantzinkaripaini, rotyaantairi tsireniriki Pablo eejatzi Silas, riyaatai Berea-ki. Ikanta rareetaiyakani janta, jataiyakeni rapatotapiintaiyanira Judá-ite. \v 11 Jirikapaini Judá-ite, neshironkatantaneri rinaiyini te roshiyari Tesalónica-satzi, kameetha ikemisantawakero ñaantsi. Ikamaitanakawo kiteesheriki riñaanatanairo Osankenarentsipero iñaantyaawori kyaaryooperorika ikamantaitziriri. \v 12 Osheki Judá-ite kemisantanaintsiri, ari ikantakari Grecia-thato iriiperotatsiri, eejatzi tsinanepaini. \v 13 Iri kantacha Judá-ite nampitawori Tesalónica-ki, ikemakotakeri ikenkithatakaantatzi Pablo janta Berea-ki, pokaiyanakeni, ikoshekawaitapaakari atziripaini. \v 14 Iri kantacha kemisantzinkaripaini raanakeri Pablo inkaarecheraaki. Iriima Silas itsipatakari Timoteo ari risaikanake irirori. \v 15 Ari rawisakaitanakeri Pablo irojatzi rareetantakari Atenas-ki. Ikanta ripiyaiyaani Berea-ki, ikantapairi Silas itsipatakari Timoteo: “Ikaimakaantaimi Pablo, piyaate intsipaite.” \s1 Risaiki Pablo Atenas-ki \p \v 16 Ikanta Pablo royaawentziri Silas itsipatakari Timoteo janta Atenas-ki, te inimoteri irirori iñaayetzirira Atenas-satzi ipinkathayetziro oshiyakaawontsi. \f + \fr 17:16 \ft Jiroka nampitsi Atenas otzinkami inatzi nampitsi, ari inampitawori osheki yotzinkaripaini Grecia-thato. \f* \v 17 Iroowa ikenkithatakaantakariri Judá-ite, eejatzi itsipapaini pinkathatasorentsitaneri janta rapatotapiintaitaga. Osheki ikenkithatapiintake eejatzi kiteesheriki ipiyotapiintaiyanira atziripaini nampitsiki. \v 18 Riñaanaminthatakeri eejatzi yotaneriite nampitsiki. Eenitatsi kantayetatsiri: “¿Iitamatsitaka ikenkithatakotziri kenkithawaitashitachari?” Ikantaiyini itsipa: “Ikenkithatakotatziiri itsipasatzi Pawa.” Iro ikantantari jirikapaini tema Pablo ikamantantatziiro Kameethari Ñaantsi jimpe ikantakota Jesús, rañaantaari. \f + \fr 17:18 \ft Iitaitziri jaka “yotaneriite” iriiyetake kemisantayetzirori okaatzi riyotaantayetziri jitachari “Epicuro”, ikantzi: “Iro kowaperotacha ankimoshirewaite.” Eenitatsi itsipa iitaitziri jaka “yotaneriite” iita “Stoa-satzipaini”. Ikemisantaiyironi iriroripaini okaatzi riyotaantakeri pairani jitachari “Zenón”, ikantake: “Ontzimatye añaakoperotya.” Iroowa iiyetantari “Stoa-satzipaini”, ipiyotapiintaiyani iitaitziro riñaaneki iriroripaini “Stoa”, owaankiityagaantsi inatzi, pothopooki ikantayetziro. \f* \v 19 Ikanta romiñaanakeri otzishiki jitachari “Areópago”, ari ipiyotapiintaiyani. Rosampitakeri: “Janjaatya pinkenkithatakotenawo owakeratatsiri piyotaantziri nonampiki. \v 20 Tema pikenkithatakaakenawo kaari nokemapiintaiyini. Nokowaiyini niyote oita kantakotachari.” \v 21 (Tema okaatzi itzimawentziri Atenas-satzipaini itsipatakari areetzinkaripaini, ikemisantayetziro owakerayetatsiri ñaantsi, rowaayimaitawo.) \p \v 22 Ikatziyanaka Pablo ipiyowentaitakarira, ikantanake: “Atenas-satzipaini, noñaakemi tzimatsi osheki piwawaneyetari, pipinkathatapiintziri. \v 23 Nokenayetake pinampiki, noñaayetakero pitaapokimento. Eenitatsi apaani osankenataka, okantzi: ‘PAWA KAARI RIYOYEETZI.’ Irijatzira nokenkithatakotzimiri naaka. \v 24 Iri wetsikakerori kipatsi eejatzi maawoini tzimantayetawori, irijatzi Pinkathariwentzirori inkite eejatzi kipatsi. Te risaikantawo tasorentsipanko riwetsikanewo atziripaini. \v 25 Te ikoityiiro irirori riwetsikaiteniri tsikarika oitya. Tema iriitake añaakaayetairi maawoini aakapaini, irijatzi owiñeenkatakaayetairi, ipayetairo maawoini tsikarika oiyeta. \v 26 Iriitake wetsikakeriri etakawori atziri, ishenitakagairi, roiwawagairi inampitantaawori maawoini kipatsi. Ikenkithashiretzitaka tsikarika onkaate osamanite inampiyetyaawo tsikarikapaini. \v 27 Iro rantantayetakawori jiroka, rithotyaakoitantaiyaariri. Oshiyawaitakawo impampipookiwaitatyeeme rithotyaakoitziri. Ari iñaayeetairi. Tema te intaina risaiki Pawa, ari itsipayetai maawoini aakapaini. \v 28 Iriira añaakaayetairi iroñaaka, ranashitakaayetai, iri tzimakaayetairi. Irojatzi ikantayetzitari pisheninkapaini, kenkithayantzi, ikantake: ‘Rashiyetai Pawa.’ \v 29 Tema rashitaira Pawa, ontzimatye ayote te okameethatzi oshiyakayeri oshiyakaawontsi riwetsikanewo atziripaini, riwetsikayetziri ooro, koriki, mapi. \v 30 Tema pairani osheki ikisashitakawo Pawa okaatzi rantashiwaitakari imasontzinkakiini atziripaini. Iro kantacha iroñaaka ikantayetai maawoini tsikarikapaini inampiyeetawo, ikantzi: ‘Pipakagairo kaariperori pametashiyetari.’ \v 31 Tema Pawa riyoyaake apaani atziri, iriitake rotyaantairi raminakoyetairo okaatzi antayetakeri. Tema riyotairo Pawa tsikapaiteka rantero. Tema roñaagantairi atziri rowiriintairi ikamawetakaga.” \p \v 32 Ikanta ikemawakera ikenkithatakotakeri ipiriintaaga kaminkari, ishirontaiyanakarini. Tzimatsi itsipa kantanaintsiri: “Apiitero paata nonkememi pinkenkithatakotero jiroka.” \v 33 Riyaatapithatanairi Pablo. \v 34 Iri kantacha eenitatsi oyaatanakeriri, kemisantayetai irirori. Jirika ikaatzi kemisantanaatsiri: Dionisio, iri tsipatapiintawetariri ipiyotapiintaga Areópago-ki. Opoñaapaaka tsinane jitachari Dámaris, tzimatsi otsipapaini. \c 18 \s1 Areetaka Pablo Corinto-ki \p \v 1 Okanta okaatapaake jiroka, rishitowanake Pablo janta Atenas-ki, jatake Corinto-ki. \v 2 Ari iñaake apaani Judá-ite jitachari Aquila, Ponto-satzi rinatzi jirika. Owakera rareetaka Aquila itsipatakawo iina jitachari Priscila ipoñaakawo Italia-ki, tema pinkathari Claudio ikantakaantake janta Roma-ki rishitowayete maawoini Judá-ite. Jatake Pablo rareetari Aquila. \v 3 Ari risaikapaake Pablo itsipatapaakari. Tema iro rantawaire jirika, rishirikayetziro tontamawotatsiri, ipankoitawo. Irojatzi rantawaire pairani Pablo irirori. \v 4 Ari ikantapiintatya Pablo riyaatzi rapatotapiintaitaga kiteesheriki rimakoryaantaitari, ikenkithatakaantayetake ompoñaantyaari roitsinampaantyaariri Judá-ite inkemisantakaayetairi, eejatzi Grecia-thatotatsiri. \p \v 5 Ikanta Silas eejatzi Timoteo areetaiyapaakani ipoñagaawo Macedonia-ki. Ari ikamaitanakawo Pablo ikenkithatakaantanake. Ikantayetakeri Judá-ite: “Jirika Jesús, Cristo rinatzi.” \v 6 Iri kantacha te inimoteri Judá-ite, kisaneentanaka, ikaweyawaitanakeri. Ari rotekanairo iithaare Pablo riyotantaityaari te ikemisantaiyini, ikantanakeri: “Eerokaga kantakaanterone pimpeyawaitantaiyaari, te naaka kantakaanterone. Iri nipithokashite iroñaaka kaari asheninkata.” \v 7 Shitowanake rapatotapiintaitaga. Jatake ipankoki apaani atziri jitachari Justo, pinkathatasorentsitaneri rinatzi. Risaikanampitziro irirori rapatotapiintaiyanira Judá-ite. \v 8 Ikanta Crispo, jewatatsiri rapatotapiintaga Judá-ite, ikemisantanakeri Awinkatharite, rimatanakero eejatzi ikaatzi saikapankotziriri. Iro rantanakeri eejatzi osheki Corinto-satzi, ikemayetakero ñaantsi, kemisantayetanake, romitsitsiyaataitakeri. \v 9 Ikanta Pablo, romishimpyaakeri Awinkatharite tsireniriki, ikantakeri: “Eero pithaawi. Piyaatakairo pinkamantantero ñaantsi jaka, eero pimairetzi. \v 10 Tema ari notsipatzimi naaka, eero rowatsinaawaitaitzimi jaka, tema tzimatsi osheki nashiyetaari naaka jaka nampitsiki.” \v 11 Iro risaikantanakari Pablo Corinto-ki, anaaneentakero apaani osarentsi risaikawaitake. Riyotaantayetziro riñaane Pawa. \f + \fr 18:11 \ft Kantakotachari jaka “anaaneentakero apaani osarentsi”, irojatzi ikantaitziri apaani osarentsi eejatzi 6 kashiri. \f* \p \v 12 Ikanta reewaritantari Galión janta Acaya-ki, retanakawo Judá-ite itzimawentanakeri Pablo. Irojatzi raantanakariri jewariki. \v 13 Ikantapaakeri: “Jirika atziri ikenakaashitakawo riyotaayetziri atziripaini impinkathatairi Pawa, ripiyathatakawo inintakaantaitziri.” \v 14 Iro riñaawaitanakeme Pablo, akanake Galión ikantanakeri Judá-ite: “Iroorika pikenkithatakotzi ritsitokante jirika atziri, aritake nonkemisantakemi pikantanari. \v 15 Iro kantacha, aamaaka pikantakotawakaashitawo okaatzi piñaawaitashitari eeroka, paakowaitashitari, piitashiwaitari: ‘Inintakaantaitanewo.’ Piyotaiyeroni eerokapaini tsika pinkantero, te nimeraawentawaitziro naaka.” \v 16 Romishitowawetaari jirikapaini. \v 17 Ikanta Grecia-thato, rotaiyanakeri jitachari Sóstenes, iri jewatzitachari rapatotapiintaga Judá-ite. Ripasawaitanakeri. Iri kantzimaitacha Galión, te rimatzimaitawo irirori. \p \v 18 Osheki kiteesheri risaikawaitanai Pablo janta Corinto-ki. Irojatzi riyaatantaari itsipatanaawo Priscila eejatzi Aquila, riyaatairo Siria-ki. Okanta janta Cencrea-ki, tekera rotetanaiyaata, rameetanakero iishi, rimonkaatantyaawori ikashaakaantakeri. \v 19 Ikanta rareetaka Efeso-ki, jatake Pablo rapatotapiintaitaga, ari ikenkithatakaayetapaakeri Judá-ite. Ari rookanairi Aquila eejatzi Priscila. \v 20 Ikowakowetawaari Judá-ite osamani risaikanake, iri kantacha Pablo te ikowi. \v 21 Ikantanairi riyaatzimatanaira: “Ontzimatye nareetaiya Jerusalén-ki roimoshirenkaitaga. Iriirika Pawa kowatsine, aritake nipiye noñaayetaatemi.” Irojatzi rotetantanaari Pablo, jatai. \s1 Piyaawo Pablo Antioquía-ki, ikenkithatanai eejatzi \p \v 22 Ikanta rareeta Cesarea-ki, awisapai Jerusalén-ki riwethatapaiyaari kemisantzinkaripaini. Irojatzi rawisantanaari Antioquía-ki. \v 23 Okanta osamanitake, rapiitairo rareetantayeta apawopainiki nampitsi janta Galacia-ki eejatzi Frigia-ki, raawyaashiretakaayetairi riyotaanewo. \s1 Ikenkithatzi Apolos Efeso-ki \p \v 24 Okanta janta Efeso-ki, areetaka apaani Judá-ite jitachari Apolos, Alejandría-satzi rinatzi. Kameetha ikenkithatzi, riyotakotziro kameethaini Osankenarentsipero. \v 25 Eenitatsi kenkithatakotakeniriri Juan-ni omitsitsiyaatantaneri, ikenkithatakoitakeniri eejatzi ikamantantakeri Juan-ni ikantakota Jesús. Ari iweyaa riyotakotziro irirori. Iro kantacha, kameetha ikanta rooñaawontawetawowa ikenkithatakotziri Jesús. \v 26 Ari ikenkithatakaantapaake Apolos rapatotapiintaitaga. Ikanta okemakeri Priscila eejatzi Aquila, raanakeri Apolos, riyotaakeri tsika ikantakoperota Jesús. \v 27 Ikowake Apolos rawishe Acaya-ki. Ari ipawakeri kemisantzinkaripaini Efeso-satzi apaani osankenarentsi raakameethatantawakyaariri Acaya-satzi. Ikanta rareetaka Acaya-ki, osheki ithaamentakaapaakari kemisantzinkaripaini ikaatzi ineshironkayetairi Pawa. \v 28 Rimatziro Apolos roitsinampaayetakeri Judá-ite, roñaagayetziri Osankenarentsipero ikenkithatakotziri Cristo, iro opoñaantari riyotakoitantanakariri Jesús, iriitake Cristo. \c 19 \s1 Areetaawo Pablo Efeso-ki \p \v 1 Ikanta Apolos risaiki Corinto-ki, anonkanake Pablo ochempiki, areetaka Efeso-ki. Iñaapaake kemisantawetaachari. \v 2 Rosampitapaakeri: “¿Risaikashiretantakemi Tasorenkantsi owakera ikemisantakagaitakemi?” Ari ikantaiyanakeni jirikapaini: “Te. ¿Oitaka kantakotachari jiroka? ¿Iitaka ikantaitziri Tasorenkantsi?” \v 3 Rakanake Pablo, ikantzi: “¿Iitaka pomitsitsiyaawentakari pikemisantawetaga?” Ikantaiyini jirikapaini: “Iro nomitsitsiyaawentari riyotaantakeri Juan-ni.” \v 4 Ikanta Pablo riyotaanakeri, ikantziri: “Romitsitsiyaatantzi Juan-ni, roshiyakaawentatziiro ripakagaitairo kaariperori. Iro ikantzitakari Juan-ni: ‘Pinkemisantairi awotsikitaintsiri, iri poyaatapaakenane.’ Iriitake Jesucristo ikenkithatakotakeri jaka.” \v 5 Ikanta ikemaiyawakeni jirikapaini, romitsitsiyaawentanakari Awinkatharite Jesús, raakotainiri iwairo jirikapaini. \v 6 Ikanta Pablo rotzimikapatziitoyetantakari rako, ari risaikashiretantanakari eejatzi iriroripaini Tasorenkantsi. Riñaawaiyetanakero otsipasato ñaantsi. Ikamantantanakero ñaantsi riyotakaayetanairiri Pawa. \v 7 Ikaataiyini 12. \p \v 8 Irojatzi rawisantakari Pablo rapatotapiintaiyanira Judá-ite, ari ikenkithatakaantapaake ikaatzi mawa kashiri. Tekaatsi inthaawakaiya, ikowi riyotakaayetairi atziripaini jimpe ikanta Pawa ipinkathariwentantai. \v 9 Iro kantacha tzimatsi apawopaini kisoshirewaitatsiri, te ikowi inkemisantaiyeni, ikishimawaitakeri tsipatanaariri iitaitziri “Awotsiweri”. Ikanta Pablo, rintainaryaanakeri jirikapaini. Romiñaanakeri riyotaanewopaini iyaapapankoteki iitaitziro “Tiranno”. Ari riyotaapiintakeri maawoiniki kiteesheri. \v 10 Ari ikantapiintanakitziiro, tzimakotake apite osarentsi. Ikemakoyetairo riñaane Pawa nampiyetawori Asia-ki, Judá-ite, Grecia-thato, maawoini. \p \v 11 Osheki ritasonkawentantayetake Pablo, ikantakaakari Pawa. \v 12 Etsiyatakotakaantzita imanthaki. Arika ragaitero tsikarikapaini, riterotantaityaari mantsiyari, aritake retsiyatakotai. Imatziri eejatzi etsiyatakotakagairi raaganewo peyari. \v 13 Eenitatsi apaanipaini Judá-ite kenawaitatsiri janta retsiyatakotakayitari eejatzi irirori raaganewo peyari. Ikowake iroñaaka raakotairi iwairo Jesús, retsiyatakotakaantyaariri. Ikantawetapaakari peyari, ikantziri: “¡Pintainaryaapithateri, naakotziro iwairo Jesús, ikenkithatakotziri Pablo!” \v 14 Iroowa rantawetakari 7 itomipaini Judá-ite jitachari Esceva, jewawetariri imperatasorentsitaneri janta. \v 15 Iro kantacha rakanake peyari, ikantziri: “Noñiiri Jesús, niyotziri Pablo. Eeroka, te niyotzimi.” \v 16 Ikanta raayiri peyari rotaiyanakeri jirikapaini, antawoite iñaashintsitanakari roitsinampaakeri maawoini, romishiyairi ipankoki raatonkoryaamerekitakeri, antawo rowatsinawaitakeri iwathaki. \v 17 Ikemaiyakeni nampitawori Efeso-ki, ikemake Judá-ite eejatzi Grecia-thato, maawoini. Osheki ithaawaiyanakeni. Iro opoñaantari ipinkathaitantanakariri Awinkatharite Jesús. \v 18 Ari ripokapaake osheki kemisantanaatsine, ithawetakoyetapaakero iyaariperonka. \v 19 Ikanta sheripiyariwetachari, ramayetapaakero tsika riñaanatakotapiintziro isheripiyarinka, ritaapaakero. Ikanta raminakoitakero tsika okaatzi ipinata ritagaitakeri, areetaka ikaatzi: 50,000 ikithoki koriki. \v 20 Eeke ikemakoperoitanakitziiri Awinkatharite. \p \v 21 Okanta ithonkapaaka jiroka, rominthatanakawo Pablo rareetantya Macedonia-ki eejatzi Acaya-ki. Irojatzi rawisantakyaari janta Jerusalén-ki. Ikantzitaka eejatzi: “Arika niyaatake Jerusalén-ki irojatzi nawisantakyaari Roma-ki.” \v 22 Rotyaantake Macedonia-ki apite amitakotapiintakeriri, Timoteo eejatzi Erasto, eenitatsi risaikanake irirori Asia-ki. \s1 Ikoshekantaita Efeso-ki \p \v 23 Okanta janta Efeso-ki antawoite riñaanatawakaawentaitakari iitaitziri “Awotsiweri”. \v 24 Iri poñaakaantakawori jitachari Demetrio, kotsiropakoimpeki. Eenitatsi oshiyakariri irirori riwetsikayetziro oryaani oshiyakaawontsi iyaapapankote iwawanetashitaitari iitaitziro “Diana”. Iriira raantayetari osheki koriki. \v 25 Ipiyotaiyakani maawoini kotsiropakoimpeki. Ikantake Demetrio: “¡Shiramparipaini! Iroowa añaantaiyarini aakapaini jiroka antawaire. \v 26 Pikemakotaiyakerini iitaitziri Pablo, roitsinampaakeri osheki atziri, ikantayetziri: ‘Riwetsikanewo atziripaini te roshiyari Pawa.’ Te apatziro ikantakero anampiki Efeso-ki, rimatzitakawo maawoini jaka Asia-ki. \v 27 Te apatziro onkantzimoshiretai eerowa ramanantayeetairi awetsikanewo, iroowa kantzimoshireperotairi ompeya inkemakoitero maawoini awawane Diana jaka Asia-ki, ari ripakagaitanakero ripokaitzi oyaapapankoteki.” \p \v 28 Ikanta ikemaiyawakeni, antawo ikisaiyanakani, ikaimaiyanakeni: “¡Irooperori inatzi Diana, awawanetari jaka Efeso-ki!” \v 29 Eeke rakisheenkatanakitzi jirikapaini. Irojatzi rotaiyaitantanakariri Gayo eejatzi Aristarco, raanakeri ipiyotaiyapiintanira atziripaini. Jirika ragaitanakeri iriitake itsipatapiintari Pablo rareetantayeta, Macedonia-satzi rinaiyini. \v 30 Ikowawetaka Pablo inkyaapaakeme irirori, temaita rishineteri riyotaanewo. \v 31 Ari ikantakari eejatzi ikaatzi jewaripaini raapatziyanewo Pablo, ikantakaantakeri: “Eerowa pimatzitawo eeroka janta.” \v 32 Ikanta janta ipiyotaiyakanira, eeke richeraacheraataiyatziini, te oshiyawakaa okaatzi richeragaiyirini. Tema jirika atziripaini te riyoperotaiyini oita ipiyowentaiyarini, ikaimaminthawaitashitaiyani. \v 33 Iri kantacha apawopaini Judá-ite, iñaakeri Alejandro rosatekaka ipiyotaiyakanira, ishintsineentanakeri riñaawaite. Ikanta Alejandro rowaatzinkawakotanaka imairetantyaarime, kenkithawetanaawo. \v 34 Iro kantacha riyotake atziripaini Judá-ite rinatzi jirika Alejandro, eekero rapiitanakitziiro ikaimaiyini, osamani ikantaka ikaimi, ikantaiyini: “¡Irooperori inatzi Diana, awawanetari jaka Efeso-ki!” \f + \fr 19:34 \ft Kantakotachari jaka “osamani ikantaka ikaimi”, apite hora osamanitake. \f* \v 35 Irojatzi ikatziyantanakari osankenawairentzi, romairyaakeri, ikantakeri: “Efeso-satzí, riyotaitzi aakapaini kempoyaawentzirori oyaapapankote awawane Diana, eejatzi oshiyakaawo poñainchari inkiteki. \v 36 Ontzimatye pinkenkithashiryaawakya kameetha, eero pikoshekantashiwaita. \v 37 Tema jirika pamayetakeri, te rowaariperotziro yaapapanko, te ikishimaminthatziro awawane. \v 38 Ikowirika riyakowentante Demetrio itsipayetakari ikaataiyinira, raanakeri ajewariteki raminakoteri, iri wetsikerone okaatzira kantzimoshiretariri. \v 39 Okowarika ayotakotero maawoini aakapaini, kantacha apatoteri maawoini jewari, raminakotantyaawori. \v 40 Okaatzi awisaintsiri iroñaaka, aritake rowasankewentaitakairo akoshekantaga. Eero otzimi oita ankanteri apiyakowentantyaari.” \v 41 Ikanta rithonkakero ikenkithawaitakero jiroka, rotyaantairi atziripaini. \c 20 \s1 Riyaatzi Pablo Macedonia-ki eejatzi Grecia-ki \p \v 1 Ikanta reshitanakero rakisheenkataiyini, ipiyotakeri Pablo riyotaanewo ikaminaayetanairi. Ari riwethatanaari, jatake Macedonia-ki. \v 2 Ikanta ikenayetanairo nampitsiki risaikayetzira iyekiite, ikaminaayetanairi. Irojatzi rareetantakari Grecia-ki. \v 3 Ari risaikawaitapaake ikaatzi mawa kashiri. Iro rotetanaiyaame riyaatantyaari Siria-ki, ari ikemake rowamaatyeeri Judá-ite rareetakyaarika janta. Iroowa ripiyantanaari Macedonia-ki. \v 4 Ari itsipatanaari Sópater, Berea-satzi rinatzi irirori, itomi Pirro. Ipoñaapaaka Aristarco, eejatzi Segundo, Tesalónica-satzi rinatzi. Eejatzi Gayo, Derbe-satzi rinatzi. Eejatzi Timoteo, Tíquico, Trófimo, Asia-satzi rinayetatzi jirika. \v 5 Ari reewataiyanakeni jirikapaini iyeki, royaawentapaakena Troas-ki notsipatakari Pablo. \v 6 Okanta awisanake kiteesheri rowapiintantaitawori tashirentsiponka, ari notetanaari Filipos-ki. Awisake 5 kiteesheri, noñaayetapairi janta Troas-ki, ari nisaikaiyapaakeni okaatzi 7 kiteesheri. \s1 Rareetantaka Pablo Troas-ki \p \v 7 Okanta imonkaatapaa kiteesheri rapatotantapiintaitari, ari nopiyotaiyakani nontzipetowero pan, ikenkithatakaantake Pablo. Tema nawisatye onkiteeshetamanairika, eekero riyaatakaanakitziiro ikenkithatzi niyankiityaakotakena. \f + \fr 20:7 \ft Kantakotachari jaka “rapatotantapiintaitari”, irojatzi ikantaitzitari “etapiintawori kiteesheri otsipaki tominko”. \f*\f + \fr 20:7 \ft Kantakotachari jaka “intzipetowaitero pan”, iro rantayetanairi kemisantzinkaripaini arika inkenkithashiryaakoteri Jesucristo ikamimotantakera. Ari ikantziro rakiyootawakagaiyanira, itzipetowiro pan, rowaiyani, riraiyini eejatzi imere. Tema roshiyakotatyaari Jesús jimpe ikantanairo riweyaantanaawo rowakaanaari riyotaanewopaini. Iroowa ikenkithatakotapiintaitakeri, ikantaitzi “intzipetowaitero pan.” \f* \v 8 Ari nopiyotaiyakani jenoki pankotsiki, osheki ootamentotsi roonthotaitake. \v 9 Ikanta apaani mainari jitachari Eutico risaikake omooki pankotsi. Tema osamanitake ikenkithatake Pablo, ayimatakeri iwochokine mainari, paryaake isaawiki, kamapaake. \f + \fr 20:9 \ft Kantakotachari jaka “paryaake isaawiki”, iroowa ikantakoitziri pankotsi riwetsikaitziri, opewiryaa okaatzi mawa. Ari ipoñaanaka iparyaake mainari irojatzi isaawikinta. \f* \v 10 Ayiitanake Pablo, roiyotashitapaakari mainari, ithomaapaakeri. Ikantanake: “Eero pithaawaiyini, añagai.” \v 11 Eejatzi ripiyanaawo Pablo jenoki, itzipetowapaakero pan, owaiyakani. Eekero ikenkithatanakitzi, irojatzi okiteeshetantanakari. Ari nawisaiyanakeni. \v 12 Iriima mainari, ragaitanairi rañagaira. Iroowa thaamentashiretakaaperotanakariri. \s1 Rawisanake Troas-ki irojatzi Mileto-ki \p \v 13 Ari neewatanake naakapaini, notetaiyanakani irojatzi Asón-ki, ari nokenkithashiryaaka naanairi Pablo, tema ikowatzi irirori inkenanake awotsiki. \v 14 Ikanta noñaapairi Pablo janta Asón-ki, ari rotetanaawo, jataiyakenani Mitilene-ki. \v 15 Irojatzi nawisantanakari janta, nokiteeshetakotapaake Quío-ki, okanta namaatakotanai apaani kiteesheri areetakena Samos-ki, naatakotapaintzi Trogilio-ki. Irojatzi nawisantanakari otsipaki kiteesheri, areetaiyakenani Mileto-ki. \v 16 Irojatzi nawisantanakawori Efeso te naatapaintzi, tema te ikowi Pablo raatapainte janta, eero rosamanitanta Asia-ki. Ikowatzi rareetaiya intsipaite Jerusalén-ki, roimoshirenkapairo kiteesheri “Owiitaantsi”. \f + \fr 20:16 \ft Kantakotachari jaka “Owiitaantsi”, irojatzi ikantaitzitari “Pentecostés”. \f* \s1 Inkenkithatakairi Pablo rantarite Efeso-satzi \p \v 17 Ikanta nareetaka Mileto-ki, ikaimakaantapaakeri Pablo itzinkamipaini kemisantzinkari Efeso-satzi. \v 18 Ikanta ripokaiyakeni, ikantawakeri: “Piyotzi eerokapaini jimpe nokanta nisaikimotaiyakemini owakera nareetantakari Asia-ki. \v 19 Ari nokantapiintatya nantawaitziniri Awinkatharite, tsinampashire nokanta, osheki niraawaitaka noñaakerowa inkoshekename Judá-ite. \v 20 Iro kantacha te nipakaanakero nokenkithatakaayetzimiro onkaate pinintagaiyaari, niyotaapiintakemi pipankopainiki, eejatzi ipiyotapiintaga atziripaini. \v 21 Nokenkithatakaayetziri nosheninkapaini Judá-ite eejatzi Grecia-thato, nokantayetziri: ‘Pipiyashitairi Pawa, pawentagaiyaari Awinkatharite Jesucristo.’ \v 22 Iroñaaka niyaatatye Jerusalén-ki, Tasorenkantsira thaamentashiretakaanari, te niyotzimaitya oitarika awishimotenane janta. \v 23 Iro kantacha tsikarika niyaayetzi, riyoshiretakaana Tasorenkantsi, ikantana: ‘Osheki pinkemaatsiwaityaawo romonkyagaitemi.’ \v 24 Iro kantzimaitacha naaka, tekaatsi oitzimotena onkaate nonkemaatsiwaityaari, te netakoneta. Iro kowaperotacha nonkimoshirewentero noshiyakaanakero irootaintsime nanaakotante nareetya jimpe iweyaa nishiye. Tema irootaintsi nithotyeero ikantakenari Awinkatharite Jesús nonkamantantairo Kameethari Ñaantsi okantakota ineshironkayetaira Pawa. \v 25 Nokenkithatakaayetakemi eejatzi eerokapaini tsika okantakota ipinkathariwentantai Pawa. Eero papiitairo piñaayetaina. \v 26 Irootake nokowantari nonkantemi, te naaka kantakaashityaawone intzimantaiyaari peyashitaachane, \v 27 tema nokenkithatakotakemiro maawoini ikenkithashiriitakari Pawa ranteri, tekaatsi apaani nimanimotemi. \v 28 Pinkempoyaayetaiya, ari pinkantakaayetaiyaari apatotapiintachari tsika rowayetakeri Tasorenkantsi. Poshiyaiyaari kempoyaantaneri pinkempoyaayetairi kemisantanairiri Awinkatharite, tema iriitake ikapathainkawentake ripinawentairi. \v 29 Niyotzi naaka arika niyaatai, ripokapaake itsipapaini, roshiyapaakyaari koweenkari owantaneri, inkowapaake rithonkeri kemisantzinkaripaini. \v 30 Ari intzimanake pikaataiyinira eerokapaini amatawitanakerine kemisantzinkaripaini, ripakaakaanakeri ikemisantzi, inkantakaakyaari riyotaanewo rashi irirori. \v 31 Pinkenkithashireero eerokapaini, mawa osarentsi nisaikimowaitapaintzimi, te nipakaapaintero nokaminaayetzimi maawoini, niraakowaitakemi. \v 32 Nawentaari naaka Pawa iyekiite, iriira aminawentemine, iriitake neshironkatemine, tema irootake ikantayetakairi. Ari inthaamentakaayetaimi, aritake iñaakaayetaimiro okaatzi ikowakaakeriri maawoini oiteshiretaarewo. \v 33 Te niyotziro naaka noñaamatakotantyaari, koriki, ooro, eejatzi ikithaataitari. \v 34 Piyotaiyini eerokapaini, naakatake antawaitaintsiri nakoki naantari koityiimoyetanari, ari nonkantzitakari eejatzi naayiniri koityiimoyetariri ikaatzi tsipayetakenari. \v 35 Ari nokenakairo niyotaantakemirori jimpe ankantero antawaiperotai, aneshironkayetairi koityaawaitatsiri. Iroowa pinkenkithashiretantaiyaawori ikenkithatakotapaintziri Awinkatharite Jesús, ikantake: ‘Osheki ikimoshirewentaitziri neshironkatantaneri, anaanakero okaatzi ikimoshirewetanakaga ipaitakeri.’ ” \p \v 36 Ikanta ikaatanakero Pablo ikantakero jiroka, rotziwerowanaka ramanakaanaari maawoini, piyotainchari. \v 37 Maawoini riragaiyanakani, rawithakitaiyakerinira Pablo, riwethatawaari riyaataira. \v 38 Owashire ikantaiyanakani, tema ikantakerira eero iñagairi. Ari royaataiyanakerini irojatzi rotetantanaari Pablo. \c 21 \s1 Riyaatantaari Pablo Jerusalén-ki \p \v 1 Ikanta nookanairi iyekiite, otetaiyanaanani, tampatzika nowanakero niyaatake Cos-ki, okanta okiteeshetamanai areetakena Roda-ki, nawisanake irojatzi Pátara-ki. \v 2 Ari noñaapaakero antawo pitotsi jatatsine Fenicia-ki, ari notetaiyanakani. \v 3 Okanta namaatakotzi, naminakotanakero othampishi Chipre nampateki, nokenakotanake nakoperoki irojatzi Siria-ki. Eenitatsi owaagawontsi rookaitanakeri Tiro-ki, ari naatakotaiyapaakeni. \v 4 Noñaapaatziiri kemisantzinkaripaini, ari nisaikimowaitanakeri okaatzi 7 kiteesheri. Ikantawakeri Pablo: “Eero piyaatzi Jerusalén-ki.” Iro ikantantari, riyoshiretakaatziiri Tasorenkantsi. \v 5 Okanta imonkaataka 7 kiteesheri, nawisantanaiyaari, ari royaataiyakenani iyekipaini, itsipayetakawo iina, eejatzi reentsite. Irojatzi othapiki nampitsi, ari notziwerokaiyapaakani impanekiiteki, namanaiyani. \v 6 Ari niwethatawakaanaa, otetanaana naakapaini, piyaiyanaani irirori ipankokipaini. \p \v 7 Irojatzi namaatakotantanaari areetakena Tolemaida-ki, ari niwethatapaari iyekipaini, apaani kiteesheri nisaikimowaitanakeri irirori. \v 8 Okanta okiteeshetamanai awisakotanakena, areetakena Cesarea-ki. Irojatzi nokenantanakari ipankoki Felipe kenkithatakaantaneri, ari nisaikapaake. Jirika Felipe iriitake apaani kaatatsi pairani 7 rowaitakeri ramitakoyeteri Otyaantaperori. \v 9 Eenitatsi Felipe rishinto mainawo okaatzi 4, kamantantanewo inaiyini. \v 10 Shekitake kiteesheri nisaikapaake janta, ari rareetakari kamantantaneri ipoñaakawo Judea-ki, iita Agabo. \v 11 Ikanta iñaayetapaakena raapaakero romathakiro Pablo, roosotapaakawo rakoki eejatzi iitziki ikenkithawaitanake, ikantzi: “Ari inkantyaari ashitakawori jiroka omathakirontsi, roosoteri Judá-ite janta Jerusalén-ki, raanakeniri kaari asheninkata. Iroowa riyotakaanari Tasorenkantsi.” \v 12 Ikanta nokemaiyawakeni, nokantakantawetanakari Pablo: “Eero piyaatzi Jerusalén-ki.” Ari ikantawetakariri eejatzi Cesarea-satzi. \v 13 Iro kantacha ikantanake irirori: “¿Iitaka piraantaiyarini, antawowa powashiretakaakena? Kowakena naaka. Arika roosoitakena irojatzi nonkamawentantakyaariri Awinkatharite Jesús janta Jerusalén-ki, imawaityaata.” \v 14 Tera noitsinampaatyeeri, apatziro nokantanake: “Imatyaata ikowiri Awinkatharite.” \p \v 15 Okanta okaatapaake jiroka, wetsikaiyanaanani, jataiyakenani Jerusalén-ki. \v 16 Ari royaataiyanakenani Cesarea-satzi yotaarewopaini rinatzi. Iriira aanakenari ipankoki Chipre-satzi jitachari Mnasón, pairanitake riyotaarewotzi jirika, iriitake nimayimotaiyakerini. \s1 Rotaiyaitakeri Pablo tasorentsipankoki \p \v 17 Ikanta nareetaiyapaakani Jerusalén-ki, kimoshire ikantaiyani iyekiite iñaawakenaga. \v 18 Okanta okiteeshetamanai, raanakena Pablo nareetyaari Jacobo, ari risaikitakari eejatzi maawoini itzinkamipaini. \v 19 Riwethatapaakari Pablo, ikamantapaakeri maawoini oita rantakaayetakeriri Pawa janta inampipainiki itsipasatzi atziripaini. \v 20 Ikanta ikemaiyawakeni, ithaamentanakari Pawa. Irojatzi ikantaitantanakariri Pablo: “Iyekí, imapero ishenitake jaka asheninka Judá-ite kemisantanaintsiri, tzimimaitacha rotsiwakakagaitari kemisantzinkaripaini rimonkaatero Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni. \v 21 Ikemakotakemi piyotaayetakeri asheninkapaini nampiyetawori otsipaki nampitsi, pinkantayeterime: ‘Te okowaawo pinkemisantero Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni, te okowaawo pitomeshaanitairi pitomipaini, te okowaawo eejatzi antayetairo ameyetari pairani.’ \v 22 ¿Tsika ankantyaaka? Yoyetake iroñaaka asheninka, areetaimi jaka. \v 23 Jiroka kameethatatsiri panteri: Eenitatsi akaataiyinira jaka, ikaatzi 4 atziri monkaaterone ikowakaantziri. \v 24 Pintsipatanakyaari jirikapaini, pantero onkaate kitewathatakagaimine. Arika rameetaitakeniri iishi, eeroka pinakowenterine ritagaiteri. Iroowa riyoitantyaari thaiyaantsi ikantakoitzimiri, tema pimonkaatzitawo eeroka Inintakaantaitanewo. \v 25 Irooma naakapaini, niyotzi ikenakaashitakawo asheninkapaini shintsiwaiwetachari rimonkaatakaanterome Inintakaantaitanewo. Tema ikaatzi kaari asheninkayeta kemisantayetaatsiri, notyaantakeniri pairani osankenarentsi okaatzi nokenkithashiretaiyakarini jaka, nokantakeri: ‘Eero powayetari wathatsi ritagaitziniriri iwawanetashiyeetari. Eero powakoyetawo riraa piratsi. Eero pimayempiwaitzi.’ Apatziro rantayetairo jiroka.” \v 26 Ikanta Pablo raanakeri 4 atziri. Okanta okiteeshetamanai itsipatakari ikitewathatakagaitairi, ikyaake tasorentsipankoki inkamantante jimpe onkaate kiteesheri ithonkantyaari ikowakaantakeri, ikenkithatakotakero tsikapaite ramantyaari apawopaini rashitakayaariri Pawa. \p \v 27 Okanta imonkaatzimatapaaka 7 kiteesheri, eenitatsi Judá-ite poñaayetachari Asia-ki, iñaakeri Pablo janta tasorentsipankoki. Rapatotake atziripaini, ripokashiteri Pablo rotaiyeri, \v 28 ikaimaiyini, ikantzi: “¡Shiramparipaini! ¡Israel-iite! ¡Pamitakotena! Jirika atziri kenakenayetatsiri tsikarikapaini riyotaayetziri atziripaini pithokashitariri asheninkapaini, pithokashitawori Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni, pithokashitzitawori tasorentsipanko. Iro maperotaincha, ikyaakaakeri kaari asheninkata tasorentsipankoki, rithainkatasorentsiwaitakero.” \v 29 Iro ikantantawori jiroka tema iñaakitziiri Pablo janta Jerusalén-ki itsipatakari Trófimo poñaachari Efeso-ki, roshiyakaatzi ikyaakaatziiri tasorentsipankoki. \v 30 Piyotaiyapaakani osheki atziri, shiyaiyapaakani, rotaiyapaakeri Pablo, inoshikanakeri romishitowakeri jekokeroini tasorentsipankoki, rashitanakero. \v 31 Iroowetaincha ritsitokerime, ari ikamantaitakeri reeware owayeripaini poñaachari Roma-ki, ikantaitakeri: “Ikoshekawakagaitya janta.” \v 32 Ikanta reewarite raanake rowayerite, riyaatashitanakeri ipiyotaiyakanira atziri. Ikanta iñagaiyawakerini ripokake, ripakaanakeri ripasataitziri Pablo. \v 33 Rotaiyaitapaakeri Pablo, ikantanakeri rowayerite: “Poosotantyaari apite kotsirotha.” Rosampitanakeri atziripaini: “¿Iitaka jirika, iitaka rantakeri?” \v 34 Eenitatsi cheraanaintsiri, temaita oshiyawakaa okaatzi richeraawetaiyakarini. Te riyotero jewari oita awisatsiri. Rotyaantakeri rowayerite raanakeri Pablo rimaapiintaiyinira. \v 35 Ikanta roirinkakaawetari Pablo, eekero ishintsitatzi atziripaini ikowi ripasawaiteri, iroowa inatantanakariri owayeripaini rookaakowenteri. \v 36 Maawoini atziri royaatakowentanakeri, ikaimaiyini: “¡Powamayeriwé!” \s1 Ikenkithatakota Pablo \p \v 37 Iroowetaincha romonkyagaiteri rimaapiintzira owayeri, rosampitanakeri Pablo jewari, ikantziri: “¿Kantachama nonkenkithawaitakaimi eepichokiini?” Ari ikantanake jewari: “¡Jimpe piyotziroka niñaane! \v 38 ¿Tema Egipto-satzi pinatzi eeroka poñaakaantakawori chapinkipaite koshekaantsi? Pikenapaakero ochempiki, pamake 4000 owayeri.” \v 39 Ikantanake Pablo: “Judá-ite ninatzi naaka, nopoñaawo Tarso-ki saikatsiri Cilicia-ki. Otzinkami inatzi nonampi. Nokowi pishinetena nonkenkithawaitakairi nosheninka.” \v 40 Rishinetakeri. Katziyanaka Pablo pawitsiki, rowaatzinkawakotanaka imairetantyaari isheninkapaini. Mairetaiyanakeni. Kenkithawaitanake Heber-thato riñaaneki irirori, ikantanakeri: \c 22 \p \v 1 “Iyekí, Ashitantanerí, pinkeme nonkenkithatakotya.” \p \v 2 Ikanta ikemaiyawakerini riñaaneki irirori Heber-thato, imaireperotaiyanakeni. Eeke ikantanakitzi Pablo: \p \v 3 “Judá-ite ninatzi naaka. Notzimake Tarso-ki saikatsiri Cilicia-ki, nokimotatake jaka Jerusalén-ki, riyotaanewo Gamaliel ninatzi, niyotakoperotziro Inintakaantanewo acharinepaini. Nokowake naaka noshireperotyaari Pawa, pikantakaga eerokapaini iroñaaka. \v 4 Pairani nopatzimaminthatakeri iitaitziri ‘Awotsiweri’ nowamaayeteri. Osheki nonoshikayetake atziri, ari nokantakero eejatzi tsinane, maawoini, nomonkyaakaantayetakeri. \v 5 Iñaakena maawoini reeware Imperatasorentsitaarewo eejatzi Itzinkamipaini nantayetakero jiroka. Iriitake pakenawori osankenarentsi ipakaantziri asheninka Judá-ite janta Damasco-ki. Irojatzi niyaatantakari janta nithotyaakoyetziri jirikapaini, namayeteri jaka Jerusalén-ki rowasankeeteri.” \s1 Ikenkithatakota Pablo ikemisantantaari \r (Hch. 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 “Okanta nanashita awotsiki, irootaintsi nareetya Damasco-ki, ikaatake tampatzika ooryaa, ari romapokakenari morekanaintsiri inkiteki, roorentapaakena nokatziyakaga, \v 7 tyaanakena kipatsiki. Nokematzi riñaanaitana, ikantzi: ‘¡Saulo! ¡Saulo! ¿Iitaka poyaakyaaminthatantanari?’ \v 8 Nosampitanakeri naaka: ¿Piitaka Pinkatharí? Ari rakaitanakena: ‘Naakatake Jesús Nazaret-satzi poyaakyaaminthatakeri.’ \v 9 Ikaatzi tsipatakenari iñagaiyakerini oorentapainchari, antawoite ithaawaiyanakeni, temaita ikemathatawakeri iriroripaini riñaanaitakenaga naaka. \v 10 Ari nosampitanakeri, nokantziri: ‘Pinkatharí. ¿Iitaka pikowiri nanteri naaka?’ Ikantanakena Pinkathari: ‘Pinkatziye, piyaate nampitsiki Damasco-ki. Ari inkamantaitemi oita panteri.’ \v 11 Imawityaakitakaanakena oorentakenari, rakathatashitaana notsipayetakari irojatzi Damasco-ki. \p \v 12 Ari risaikiri janta atziri iita Ananías, pinkathatasorentsitane rinatzi, rimonkaayetziro Inintakaantaitanewo rosankenatakeri Moisés-ni. Pinkatha rowiri maawoini Judá-ite nampiyetawori Damasco-ki. \v 13 Pokake Ananías iñeena. Ikanta rareetapaaka, ikantapaakena: ‘Iyeki Saulo, pokiryagai.’ Apathakero nokiryaanai, aminawaitanaana. \v 14 Eeke ikantanakityaana Ananías: ‘Eeroka riyoyaake Iwawane acharinepaini. Riyoyaakemi piyotantaiyaawori ikowakaimiri irirori, piñagairi Cristo tampatzikatatsiri, pikemawaantetairi eejatzi. \v 15 Eerokatake kenkithatakotairine maawoiniki atziri. Pinkamantairi okaatzi piñaakeri, okaatzi pikemakeri. \v 16 Tekaatsi poyaawentanake. Pinkatziye iroñaaka, pomitsitsiyaatya, paakotairi iwairo Awinkatharite pinkowakotairi impeyakotaimiro piyaariperonka.’ ” \s1 Ikenkithatakotziro Pablo ipatzimaitziri inkenkithatakagairira itsipasatzi atziri \p \v 17 “Okanta nipiyapaawo Jerusalén-ki, niyaatake tasorentsipankoki namaña, ari noñaawyaatakari janta. \v 18 Noñaakeri Awinkatharite, ikantakena: ‘Intsipaite pishitowanake Jerusalén-ki, tema eero ikemisantaitzimi pinkenkithatakotena jaka.’ \v 19 Ari nokantanakeri naaka: ‘Pinkatharí, riyotaiyini maawoini niyaatapiintzi tsika rapatotapiintaita, nomonkyaakaantayetakeri ikaatzi kemisantayetzimiri, osheki nipasatakaantawaitakeri. \v 20 Tema rowamagaitakeri pairani pimperatanewo Esteban, kenkithatakotzimiri eeroka, ari nokaatzitakari naaka janta, naapatziyakotakari owamaakeriri, nokempoyaakeniri iithaarepaini.’ \v 21 Iro kantacha ikantanakena Pawa: ‘Piyaate, naakatake otyaantemine intaina risaikayetzira kaari pisheninkata.’ ” \s1 Risaikimotakeri Pablo reewarite owayeripaini \p \v 22 Ikanta ikemawakero atziripaini jiroka, rapiitaiyanakeroni ikaimaiyini ikantzi: “¡Jirika atziri te onkameethate rañe! ¡Pashireeyaari!” \v 23 Eeke ishintsitatzi ikaimaiyini, rotekakotaiyani iithaareki. \f + \fr 22:23 \ft Ikantaitzi eejatzi, rookawanetzitaka kipatsi tsika ipiyotaiyakani, tema ikisaiyatyaani. \f* \v 24 Ikanta jewari, ikantakeri rowayerite: “Paanakeri inthomoikinta jirika, apasatawakeriita inkamantantairori oita ikenkithawaitakeri rowatsimaantakariri isheninkapaini.” \v 25 Ari roosoitanakeri ripasatantaityaariri, rosampitanakeri Pablo itsipa jewari, ikantziri: “Rosankenatakotanewo Roma-satzi ninatzi naaka. ¿Shinetaantsitatsima ripasawaitaitena, te raminakoitawakenawo oitarika nokenakaashitakari?” \v 26 Ikanta ikemawake jirika, ripiyashitanakari reewarepero, ikantapairi: “Nowinkatharité, ¿Piyotakema oita antakeri? Iriitake jirika, rosankenatakotanewo awinkathariperote saikatsiri Roma-ki.” \v 27 Ikanta ikemawake, ripokashitapaakeri Pablo, rosampitapaakeri: “¿Pimaperotatyaama posankenatakoperota eeroka?” Ari rakanake Pablo, ikantzi: “Jee.” \v 28 Ikantzi jewari: “Osheki nipinakowentakari naaka nosankenatakotantyaari.” Ikantzi Pablo: “Te naaka, rosankenatakoitzitakena owakera notzimapaake.” \v 29 Ikemaiyakeni ikantake, roosoryaakotanakeri. Ithaawakaanakawo jewari, roosotakaantakeri osankenatakotachari Roma-ki. \s1 Ragaitanairi Pablo rapatotapiintaiyanira reeware Judá-ite \p \v 30 Okanta okiteeshetamanai, ikowi riyote jewari oita ikoshekaminthatantariri Judá-ite Pablo. Ipiyotakaantakeri reeware Imperatasorentsitaarewo, eejatzi reewarepero Judá-ite. Romishitowakaantakeri Pablo, roisaikakeri ipiyotaiyanira. \c 23 \p \v 1 Rotzikanaminthatapaakari Pablo jewaperori piyotainchari, ikantanakeri: “Iyekiite, nokempoyaapiintaka naaka eero otzimanta nantzimoteriri Pawa.” \v 2 Ikanta Ananías, Imperatasorentsiperori, ripasawaantetakaantakeri Pablo. \v 3 Ikantanakeri Pablo: “¡Thaiyawairentzí! Pawa pasatemine eeroka! Saikawetatsimi jaka paminakoterome Inintakaantaitanewo, ¿Tema pipiyathatakawo eeroka pipasatakaantakenaga?” \f + \fr 23:3 \ft Kantakotachari jaka “thaiyawairentzí”, iriiyetakera Imperatasorentsitaarewo. Iriitake roshiyakaawentziri Pablo okitamaaweta rowantaitariri kaminkari. Paminero Mt. 23.27. \f* \v 4 Ikanta piyotainchari, ikantanakeri Pablo: “¿Arima pinkanteri pinkaweyeri Rimperatasorentsiperotaarewote Pawa?” \v 5 Ikantzi Pablo: “Iyekiite, te niyoweta naaka Imperatasorentsiperotaarewo rinatzi, tema okantzi Osankenarentsipero: ‘Eero pikaweyiri jewatakaantatsiri.’ ” \p \v 6 Riyotakotakeri Pablo ikaatzi jewaperori piyotainchari, apaanipaini Sadoc-iite rini, iriima itsipapaini Fariseo rinatzi. Ikantzi Pablo: “Iyekiite, Fariseo ninatzi naaka, eejatzi maawoini nosheninkapaini. Iroowa riyakowentantaitanari iroñaaka tema niyotakotaatziiro rañagaira kamaintsiri.” \v 7 Ikantakera Pablo, ari riñaanaminthatawakaanakari Fariseo-paini eejatzi Sadoc-iite. \v 8 Tema ikantapiintzi Sadoc-iite: “Eero rañaayetai kamayetaintsiri, tera otzimi shiretsi, tera itzimita maninkari.” Iriima Fariseo-paini, riyoyetzi irirori imaperotatya jirokapaini. \v 9 Ari richeraanake maawoini. Ikanta yotzinkaripaini Fariseo, ikatziyanaka, ikantanake: “Jirika atziri te otzimi iyenakaashitanewo. Aamaaya maninkari ñaanashiretakeriri, kaaririka shiretsi.” \v 10 Eeke ishintsitatzi richeragaiyini. Ikenkithashiryaanaka reeware owayeripaini, ikantzi: “Naanairiita Pablo, rowaariperotaitzirikari.” Ikaimakaantake rowayerite romishitowairi, raanairi rimaapiintaiyinira. \p \v 11 Okanta otsirenitanai, eejatzi roñaaganaari Awinkatharite, ikantairi: “Pablo, eero pithaawi, arira pinkenkithatakotakena Roma-ki poshiyakairo jaka Jerusalén-ki.” \s1 Ikenkithashiretaita ritsitokaiteri Pablo \p \v 12 Okanta okiteeshetamanai, ikenkithawaitake Judá-ite, ikantawakaiyani: “Jame atziwentashityaari Pablo irojatzi atsitokantakyaariri. Eerorika nimonkaatziro, rowasanketainaata Pawa.” \v 13 Aamaaka ranaanakeri 40 atziri ikaataiyini kantaintsiri. \v 14 Irojatzi riyaatashitantanakariri reeware Imperatasorentsitaarewo, eejatzi Itzinkamipaini, ikantaiyakerini: “Nitziwentaiyarini Pablo irojatzi nitsitokantakyaariri. Eerorika nimonkaatziro, rowasanketainaata Pawa. \v 15 Janjaatya paapatziyawakaiya eerokapaini pikaatzi papatotapiinta, pinkowakotairi reeware owayeripaini, pinkantairi: ‘Pamainari Pablo onkiteeshetamanairika naminakoperotainiri iyenakaashitane.’ Aamaawenta nonkantaiyaani naaka nitsitokawakeriita tekera rareetapaakaata jaka.” \p \v 16 Kemake itzineri Pablo, jatanake rimaapiintaiyinira owayeri ikamantapaakeri. \v 17 Ikanta Pablo ikaimake apaani owayeri, ikantakeri: “Paanakeniri pitzinkami jirika mainari, eenitatsi oita inkamanteriri.” \v 18 Ikanta owayerika raanakeniri itzinkami, ikantapaakeri: “¡Itzinkami! Ikowakotakena Pablo namakemiri jirika mainari, eenitatsi inkamantemiri.” \v 19 Ikanta jewarika, raanakeri mainari jantyaatsikaini, rosampitakeri: “¿Oitaka pinkamantenari?” \v 20 Ikantanake mainari: “Ikenkithashiretaiyakani Judá-ite inkowakotemi onkiteeshetamanairika paanairi Pablo janta rapatotapiintaiyanira jewaripero, raminakoperotero iyenakaashitanewo. \v 21 Eero pikemisantziri, tema manaiyakani 40 atziri. Ikantaiyakeni: ‘Jame atziwentashityaari Pablo irojatzi atsitokantakyaariri. Eero owashitari, eero arita amere. Eerorika nimonkaatziro, rowasanketainaata Pawa.’ Wetsikaiyakani iroñaaka, royaawentaiyani tsika pinkante eeroka.” \v 22 Ikanta jewari rotyaantairi mainari, ikantawairi: “Eero pikamantantziro jiroka.” \s1 Rowawisagaitakeri Pablo pinkathariki Félix \p \v 23 Ikanta jewari ikaimake apite reeware owayeripaini, ikantakeri: “Pimpiyote 200 powayerite, pintsipataakeri 70 owayeri kyaakayaarine kawayo, eejatzi itsipa 200 aatsine rowathaamento. Paanakeri tsireniriki Cesarea-ki. \v 24 Piwetsike kawayo inkyaakaanakyaari Pablo, pinkempoyeeri kameethaini. Paanakeri pinkathariki Félix.” \v 25 Ari rosankenatakero rotyaanteniriri pinkathari, okantzi: \p \v 26 “Rosankenare Claudio Lisias rotyaantziniri pinkathari Félix: Osheki niwethatemi. \v 27 Jirika atziri notyaantakemiri, rotaiyakaantawetakari Judá-ite jaka, iroowetaincha ritsitokerime. Ikanta niyotake rosankenatakotanewo itzinkamipero Roma-satzi, naanake nowayerite, nookakaawentakeri. \v 28 Nokowawetaka niyote oitarika ikenakaashitari jirika ikoshekantaitakariri, irootake naantanakariri rapatotapiintaiyanira itzinkami. \v 29 Noñaakero ikoshekawentashitari Inintakaantaitanewo rashiyetari irirori. Tekaatsi ompoñaantyaari ritsitokaiteri, te okameethatzi romonkyaakaantaiteri eejatzi. \v 30 Tema nokemake ikowaiyatziini Judá-ite ritsitokeri, irootake notyaantantakemiriri eeroka. Nokantzitakari eejatzi jirikapaini koshekawaitariri inkamantemiro eeroka oitarika ikoshekantariri.” \p \v 31 Rimatakero owayeripaini. Raanakeri tsireniriki Pablo janta Antípatris-ki. \v 32 Okanta okiteeshetamanai, piyaiyaani owayeri anashitaiyanaincharini. Iriima ikaatzi kyaakaanainchari eekero royaatatziiri Pablo. \v 33 Ikanta rareetakaakari Cesarea-ki, ipapaakeri osankenarentsi pinkathari, ikantapaakeri: “Pinkatharí, jirika Pablo.” \v 34 Ikanta rithonkanakero pinkathari riñaanatawakero osankenarentsi, rosampitanakeri Pablo, ikantziri: “¿Tsika pipoñaaka?” Rakanake Pablo: “Nopoñaawo Cilicia-ki.” \v 35 Ikantanake pinkathari: “Ari nonkemakemi paata arika rareetapaakya ikaatzi koshekawaitzimiri.” Irojatzi inintakaantantanakariri ragaitanakeri ipankoki Herodes, ari inkempoyagaiteri. \c 24 \s1 Ikenkithatakota Pablo janta Félix-ki \p \v 1 Okanta awisanake 5 kiteesheri, areetapaaka Cesarea-ki, Ananías Imperatasorentsiperori itsipayetakari Itzinkamipaini eejatzi yakowentantaneri iita Tértulo. Rawisashitapaakeri pinkathari inkoshekakaantyaariri Pablo. \v 2 Ikanta ramaitapaakeri Pablo, kenkithawaitanake Tértulo, ikantanakeri Félix: “Ariwé Pinkatharí, noñaakero kameetha nisaiki, osheki piyotanetzi pantakeniri kameethatatsiri nosheninka. \v 3 Okaatake jiroka nowinkathariperote Félix, osheki riwetharyaapiintaiyakemini maawoini nosheninka. \v 4 Eero osamanitanta, nokowatzi pinkemisantawakena eepichokiini nonkantemiri. \v 5 Noñaakeri naaka, jirika atziri owaariperotantaneri rinatzi. Rithonka ikenayetake nampitsiki, te apatziro ikoshekakari nosheninka nokaatzira no-judá-itetzi, irijatzi jewatakaanairiri jitashiwaitachari ‘Oshiretanaariri Nazaret-satzi’. \v 6 Ikowake eejatzi rowaariperoterome notasorentsipankote, iroowa notaiyakaantantakariri, nokowaiyawetakani naminakotantyaarime Inintakaantaitanari naaka. \v 7 Iro kantacha, ripokapaake jewari Lisias, raapithatakenari, richeraimowaitakena. \v 8 Ikantanakena: ‘Ontzimatye piyaataiyeni pinkathariki riwetsikemiro awisaintsiri.’ Janjaatya posampiperoteri eeroka ayotantyaawori imaperotatyaarika nokoshekaminthatantari.” \p \v 9 Irojatzi ikantaiyakerini eejatzi Judá-ite ikaatzi pokaintsiri. \p \v 10 Ari rowaatzinkawakotanaka pinkathari ompoñaantyaari riñaawaite Pablo. Irojatzi ikantantanakari Pablo: “Osheki nokimoshirewentakemi eerokatake kemenane nonkenkithatakotya, tema niyotzi eerokatake wetsikapiintakeniriri nosheninkapaini inkoshekawakaiyaani. \p \v 11 Kantacha posampikowentero eeroka, owakera nareetaa naaka Jerusalén-ki okaatzi 12 kiteesheri, nokowaweta nompinkathatapairime Pawa. \v 12 Te niñaanaminthatantawaite, te nokoshekanetari atziripaini tasorentsipankoki, eejatzi nokantakari jantapaini nampitsiki, tekaatsi nonkoshekya ipiyotaitapiintaitaga. \v 13 Jirikapaini thawetakotakenari iroñaaka jaka, eero iñagaitziro imaperotatya ikantakotanari. \v 14 Ari okantaka, notsipataari naaka ikaatzi iitaitziri ‘Awotsiweri.’ Iroowa ikantakeri jirikapaini yakowentantaneri nokemisantashiwaitane inatzi. Ari nokenakairo naaka nopinkathatziri Pawa ikemisantziri pairani nocharinepaini. Nokemisantziro Inintakaantanewo, eejatzi rosankenarepaini Kamantaneri. \v 15 Ari noshiyayetari irirori, royaawentziri Pawa rowañaayetairi kamayetaintsiri, te apatziro rañaayetai kameethashireri, eejatzi inkantzitaiya kaariperoshireripaini. \v 16 Iroowa nokowantapiintari eero otzimi oita nantzimoteriri Pawa, eejatzi atziripaini. \v 17 Awisake osheki osarentsi nokenakenawaitake, nipiyaawo nonampiki namai nompashitapaiyaariri nosheninka koityaawaitatsiri, nokowawetapaa eejatzi nashitakaapaiyaarime Pawa. \v 18 Irootake nantziri tasorentsipankoki. Ari nameetziro noishi ompoñaantyaari nonkitewathatai. Te osheki nonkaataiyeni, tekaatsi nonkoshekawaitya janta. Ari iñaapaakena Judá-ite poñainchari Asia-ki. \v 19 Iriitakeme pokatsine jaka inkenkithatakotena oitarika iñaakotakenari. \v 20 Tera ripokaiyatziini irirori. Jirika pokaintsiri jaka piyowentakenari, janjaatya inkantemi eenitatsirika iñaakotakenari rokiki nokenakaashitakari. \v 21 Aamaa iro ikantakotanari nokantakeriri ipiyowentantakenari ketziroini, nokantakeri: ‘Iroowa riyakowentantaitanari nokemisantaatziiro rañaayetai kamayetatsiri.’ ” \p \v 22 Tema pinkathari Félix riyotakotziri iitaitziri “Awotsiweri”, iro ripakaantanakariri, ikantanakeri: “Arika ripokake jewari Lisias, ari inkamantaperotapaakenawo jiroka.” \v 23 Irojatzi ikantantakariri reeware owayeripaini: “Pinkempoyeeri Pablo, pishineteri rareetyaari raapatziyanewo impantyaariri koitziimotariri.” \p \v 24 Okanta otsipa kiteesheri, piyaawo Félix, itsipatakawo iina Drusila, Judá-ite inatzi iroori. Ikanta ikaimakaantapairi Pablo inkemawakeri inkenkithatakoteniri tsika okantakota rawentaashiretantaariri Jesucristo. \v 25 Iri kantacha Pablo retanakawo ikenkithatakotanakeniri tampatzikashiretaantsi, ñaakoshiretaantsi, rowasanketantayetai paata. Ari ithaawanakeri Félix, ikantanakeri: “¡Ataama, piyaatai! Ari napiitairo nonkaimakaantaimi paata arika nisaikashiwaitya.” \v 26 Tema royaawentawetatya Félix ripinaterime Pablo, ripakaantaiyaariri. Iroowa rapiitantawetakariri ikaimakaantziri inkenkithawaitakairi. \v 27 Awisake okaatzi apite osarentsi. Ari okaatapaake ipinkatharitzi Félix. Ikowake raapatziyapiintyaari Judá-ite, irootake kaari ripakaakaantantariri Pablo. Ikanta ripoyaatapaari itsipa pinkathari jitachari Porcio Festo. \c 25 \s1 Ikowake Pablo iri aminakoterine César \p \v 1 Pinkathariwentantake Festo. Iro awisanake mawa kiteesheri jatake Jerusalén-ki ipoñaanakawo Cesarea-ki. \v 2 Ikanta reeware Imperatasorentsitaarewo itsipayetakari iriiperori Judá-ite, ithawetakotawakeri Pablo. \v 3 Ikowakotakeri rotyaantairi Pablo Jerusalén-ki. Ikenkithashiryagaiyakani ritsitokakaanteri niyankithakineki awotsi. \v 4 Ari ikantanake Festo: “Tema romonkyagaitakeri Pablo Cesarea-ki, irootaintsi niyaatai janta. \v 5 Royaatanakena itzinkami, tzimatsirika iyenakaashitane jirika atziri, ari piyakowenteri janta.” \p \v 6 Te osamanitzi risaikawaitapaintzi Festo janta Jerusalén-ki, piyaawo Cesarea-ki. Okanta risaikamanai risaikamentoki ipinkathariwentantzira, ikaimakaantakeri Pablo. \f + \fr 25:6 \ft Kantakotachari jaka “te osamanitzi”, irojatzi ikantakoitziri 8 aamaakarika 10 kiteesheri risaikawaitapaintzi. \f* \v 7 Ikanta ikyaapaake Pablo, ari ripokaiyapaakeni Judá-ite poñaayetainchari Jerusalén-ki, ikantakowaitapaakeri osheki kaariperori, okantaweta te iñaayewetawo imaperotatyaarika ikantakoitziriri. \v 8 Kenkithatakotanaka Pablo, ikantake: “Tekaatsi kaariperori nante naaka, te nipiyathatawo Inintakaantaitakeniriri nosheninkapaini, te nowaariperotero tasorentsipanko, te nokaweyawaitziri César reewariperote Roma-satzi.” \v 9 Iriima pinkathari Festo ikowira raapatziyapiintyaari Judá-ite, rosampitanakeri Pablo: “¿Pikowima piyaate Jerusalén-ki, nonkemantyaariri yakowentemine janta?” \v 10 Ikantanake Pablo: “Iro kameethatatsi nisaike jaka paminakotena, tema eerokatake rowakeri César reewariperote Roma-satzi. Piyotaiyakeni tekaatsi kaariperori nantzimoteriri nosheninkapaini Judá-ite. \v 11 Ontzimatyeeme noyenakaashiperotane, kameethatakeme ritsitokaitena. Tema tekaatsi nonkenakaashitya, te okameethatzi potyaantena janta. Nokowaperotzi iri pinkathari César aminakoperotenane.” \v 12 Ikanta Festo ikenkithawaitakaakeri ikaataiyini ipinkatharitzi. Ari ikantanakeri: “Iroorika pikowi raminakotemi César, ari nosankenatakotakemi, piyaatantyaari janta.” \s1 Ragaitanakeri Pablo pinkathariki Agripa \p \v 13 Ikanta pinkathari Agripa itsipatakawo iina Berenice pokaiyakeni Cesarea-ki, riwethatyaari Festo. \f + \fr 25:13 \ft Jirika Agripa, iitaitziri eejatzi Herodes. \f* \v 14 Ikanta risaikawaitapaintzi janta, ikenkithawaitakaakeri Festo tsika ikantakota Pablo, ikantakeri: “Eenitatsi apaani atziri rookanairi pinkathari Félix romonkyagaitziri. \v 15 Niyaatake chapinkipaiteki Jerusalén-ki, osheki ikantakowaitawakeri reeware Imperatasorentsitaarewo itsipayetakari Itzinkamipaini, ikowakotakena nitsitokakaanteri. \v 16 Nokantanakeri naaka: ‘Jiroka nametaiyarini No-roma-satzitzira: Ontzimatye impiyotaiyaani ikaatzi koshekawakaachari, ompoñaantyaari inkenkithatakotantyaariri riyakowentanewo. Kyaaryooperorika otzimi iyenakaashitane, aritake ritsitokaitakeri.’ \v 17 Irootake nantakeri ripokaiyakenira irirori, te nishenkaanaka, jatakena nisaikamentoki, nokaimakaantakeri atzirika. \v 18 Iro kantzimaitacha okaatzi ikantapaakeri yakowentziriri, te noñiiro onkantaperotya okaatzi nokenkithashiryaakowetakariri. \v 19 Apatziro ikenkithatakotashitakawo ikemisantashiwaiyetari, ikenkithatakotakeri eejatzi iitaitziri Jesús rowamagaitakeri, iriitake ikantziri Pablo eeniro rañi. \v 20 Temaita niyotzi jimpe nonkantero jiroka, nosampitakeri Pablo ikowirika riyaate Jerusalén-ki raminakoitantyaariri janta. \v 21 Ikowaperotake Pablo iriitake aminakoperoterine César Augusto awinkathariperote Roma-ki. Irootake nokantantakari riyaatatziira romonkyagaiteri irojatzi notyaantantakyaariri.” \v 22 Ikanta Agripa, ikantanakeri Festo: “Nokowi nonkemeri naaka jirika atziri.” Ikantanake Festo: “Aritake pinkemakeri onkiteeshetamanai.” \p \v 23 Okanta okiteeshetamanai, ikyaake Agripa itsipatakawo Berenice, owaneenka ikantayetaka. Itsipayetakari reeware owayeripaini, eejatzi iriiperoripaini atziri saikayetatsiri janta. Ikantake Festo ramaiteniri Pablo. \v 24 Ari ikenkithawaitanakeri Festo, ikantzi: “Pinkathari Agripa, pinkatharipaini ikaatzi piyotainchari jaka, jirika atziri. Osheki riyakowentakeri Judá-ite janta Jerusalén-ki eejatzi jaka Cesarea-ki. Richeraapiintaiyini ikowi ritsitokaiteri. \v 25 Noñiimaitakawo naaka tekaatsi inkenakaashitya jirika ritsitokantaityaariri. Iri kantzimaitacha, iri kowanaintsiri raminakoperoteri Augusto, iri kameethatatsi notyaanteri janta. \v 26 Temaita noñe naaka oita nosankenateniriri pinkathariperori ikantakota jirika, iroowa namantzimiriri eerokapaini piñeeri, eerokaga pinkathari Agripa namakeniri, posampitawakeri, ari ontzimeri nosankenateri. \v 27 Te onkameethatzimotena notyaante apaani romonkyagaitziri, eerorika otzimi tsika osankenatakota iyenakaashitane.” \c 26 \s1 Ikenkithatakota Pablo Agripa-ki \p \v 1 Ikantanakeri Agripa jirika Pablo: “Kantacha pinkenkithawaitapai eeroka.” Ari rowaatzinkawakotanaka Pablo, kenkithawaitanake, ikantzi: \v 2 “Pinkatharí Agripa, osheki nokimoshiretake nonkenkithawaitakaakemira eeroka, nokowi nonkenkithatakotero okaatzi ikantakowaitakenari Judá-ite. \v 3 Piyotakoperotziro eeroka okaatzi rameyetari asheninkapaini Judá-ite. Irootake nokowantari pinkemisantawakena nonkantemiri.” \s1 Rañaamento Pablo tekera ikemisantanakeeta \p \v 4 “Riyotaiyini nosheninkapaini Judá-ite tsika nokanta eeniro nomainaritapaake, nisaikimotantakariri Jerusalén-ki. \v 5 Naakatake Fariseo monkaawairentzi, te nipiyathanetawo Inintakaantaitziri. Ikowirika, kantacha inkenkithatakotena. \v 6 Iroowa nisaikantari iroñaaka jaka, tema nokenkithatakotaatziiro okaatzi pairani ikowakaakeriri Pawa acharinepaini, oyaakoneentaiyirini aakapaini. \v 7 Pinkatharí Agripa, irojatzi noyaakotzitakari naaka, irootake ikantakotakenari asheninkapaini. Irojatzi royaakoneentakeri maawoini asheninka icharineyetaari 12 itomipaini Israel-ni. Irootake iñaashintsiwaitashitantakari rantawaitainiri Pawa iñaantayetaiyaaworime. \v 8 ¿Iitaka kaari pikemisantanta eerokapaini rowañagairi Pawa kamawetainchari?” \s1 Royaakyaaminthawetakari Pablo kemisantzinkaripaini \p \v 9 “Nimatziwetakawo naaka pairani noñaashintsiwaitashita, nokenkithashiryaaweta nanteme osheki oitarika nonkoshekantantyaariri aakotanairiri iwairo Jesús Nazaret-satzi. \v 10 Iro nantakeri Jerusalén-ki. Rishinetakenawo reeware Imperatasorentsitaarewo, osheki nomonkyaakaantake ikiteshiretakagaitairi. Okanta noñaakowentayetzirira ritsitokaitziri, inimotana. \v 11 Tzimatsi osheki nowasankewetakari ripakaantyaaworime ikemisantzi. Nimatzitari tsika rapatotapiintaita. Osheki nokisaneentakeri jirikapaini, noyaakyaaminthawaitakeri, eejatzi nokantzitakari saikayetatsiri otsipaki nampitsi.” \s1 Rapiitziro Pablo ikenkithatakota ikemisantantaari \r (Hch. 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 “Iro niyaatantakari nampitsiki Damasco, rotyaantakena reeware Imperatasorentsitaarewo. \v 13 Iro kantacha niyankithakineki awotsi, ikaatake tampatzika ooryaa noñaake shipakiryaanaintsiri inkiteki, ranaanakeri ooryaa, roorentakotapaakena nokatziyakaga, eejatzi ikaatzi tsipatakenari. \v 14 Nityeeyanakeni maawoini kipatsiki. Nokematzi riñaanaitanakena niñaaneki Heber-thato, ikantana: ‘¡Saulo! ¡Saulo! ¿Iitaka poyaakyaaminthatantanari? Eerokatake owasankewaitacha apaniroini, oshiyawaitakawo pipaikayitzitatyeeyaawome thoyempithowari.’ \v 15 Ari nakanakeri naaka: ‘¿Piitaka eeroka Pinkatharí?’ Rakanakena Nowinkatharite: ‘Naakatake Jesús, poyaakyaaminthatakeri. \v 16 ¡Pinkatziye! Iroowa noñaagantzimiri pantawaitaina naaka. Pinkenkithatakotairo okaatzi piñaakeri, onkaate piñagairi eejatzi paata nantakagaimiri. \v 17 Aritake piñagairo nookaakowentaimi pisheninkaki, eejatzi janta kaari pisheninkata tsika notyaantemi iroñaaka. \v 18 Oshiyawaitaiyaawo pokiryaakagaatyeerime. Aritapaake ikenashiwaitaka otsirenikitzira ranashiyetaiya kiteesheriki. Aritapaake ipinkathariwentakeri Satanás, iri Pawa pinkathariwentairine. Iro ompoñaantyaari nompeyakotantaiyaanariri iyaariperonka, nonkiteshiretakaayetairi awentaashiretainane naaka. Iroowa ikowakagaitakeriri.’ ” \s1 Te ripiyathawaitanaka Pablo roñaagaitakarira \p \v 19 “Pinkatharí Agripa, te nipiyathatanaka roñaagaitakenawowa inkite, \v 20 netanakawo nokenkithatakaanakeri Damasco-satzi, Jerusalén-satzi, maawoini nampiyetawori Judea-ki, nokenkithatakayitanakari ikaatzi kaari asheninkata, nokantayetziri: ‘Pipiyashitairi Pawa, pantayetairo oñaaganterone pipakagairo piyaariperonka.’ \v 21 Iroowa kantakaantzirori, rotaiyantakenari nosheninkapaini tasorentsipankoki, ikowawetaiyakani ritsitokena. \v 22 Iro kantacha ineshironkatakena Pawa eekero niyaatakaatziiro nokenkithatakotziri iroñaaka. Nokenkithatakotainiri maawoini, iriiperoripaini eejatzi kaari iriiperotatsine. Okaatzi nokenkithatapiintakeri, te noipiyiro okaatzi rosankenayetakeri Moisés-ni, eejatzi Kamantantaneripaini. Tema rosankenatakoitakero awisayetatsine, ikantaitake pairani: \v 23 Ontzimatye inkame Cristo, iriitake etaiyaawone rañagai. Iro ompoñaantyaari inkenkithatakoiteniri awisakotaantsi asheninkapaini, inkenkithatakoiteniri eejatzi kaari asheninkata.” \s1 Ikowi Pablo inkemisantakairi Agripa \p \v 24 Ikantayetakero Pablo jiroka, ikaimanake Festo: “¡Pablo, pishinkiwentatya! Okantakaimi pikamaitakawowa piñaanawaitzi.” \v 25 Rakanakeri Pablo: “Pinkatharí Festo, te noshinkiwenta, okaatzi nokantayetakeri imaperotatya. \v 26 Riyotakotziro pinkathari Agripa jiroka, iroowa nokamantantakemirori jirokapaini. Niyotzi naaka riyotakotziro maawoini, te imanakoyeta jiroka. \v 27 Pinkatharí Agripa, ¿tema pikemisantziro rosankenayetakeri Kamantantaneriite? Niyotzi naaka pikemisantziro.” \v 28 Rakanake Agripa: “Eepichokiini piyotaawetakena, ¿Piñaawetaka ari pinkemisantakaakena, noshiyakotantaiyaariri ‘Cristo-weri?’ ” \v 29 Ikantzi Pablo: “Okantawetaka eepichokiini nokantakemiri, aamaakarika, osheki nokantakemiri, onkamintha iri Pawa kantakayaawone, te apatziro eeroka pinkatharí, eejatzi maawoini pikaatzi pikemaiyakenani iroñaaka, poshiyakotainawo nokantakaga naaka, onkantawetya eero roosotantaitzimiro kotsirotha.” \p \v 30 Irojatzi ikatziyantanakanari pinkathari Agripa itsipatakawo Berenice, rimatzitanakawo eejatzi itsipa pinkathari Festo, eejatzi maawoini ikaatzi saikaintsiri, \v 31 jataiyanakeni jantyaatsikaini ikenkithawaitakotziro jiroka. Ikantawakagaiyani: “Iitakakya romonkyagaitantakariri jirika atziri, tekaatsi inkenakaashityaari ritsitokantaityaariri.” \v 32 Ikanta Agripa ikantanakeri Festo: “Aritakeme apankagairime naaweta jirika atziri, eerome ikowakotakemime posankenatakoteri Pinkathariki César iñaantyaawori oitarika awisatsiri.” \c 27 \s1 Rotyaantaitakeri Pablo Roma-ki \p \v 1 Ari ikowaiyakeni rotyaanteri Pablo janta Italia-ki, intsipatanakyaari itsipapaini romonkyagaitziri, ari niyaatzitanakyaari eejatzi naaka. Raminaitakeniri jitachari Julio jewatziriri owayeripaini pinkathariki Augusto, iriitake aanakerine. \v 2 Notetakotanakari Adramitio-satzi niyaatero Asia-ki. Notsipatanakari Aristarco Tesalónica-satzi saikatsiri Macedonia-ki. \v 3 Okanta okiteeshetamanai areetakena Sidón-ki, ari rariperotapaakari Julio jirika Pablo, inintakaakeri rareetapaintyaari raapatziyanepaini impantawakyaariri koityiimotariri. \v 4 Irojatzi nawisantanakari Sidón-ki, ari itonkyotakena tampyaa, te onkantanaiya namaatakote, iro nokenakotantanakari othampishiki iitaitziro Chipre. \v 5 Naathakiryaanakero inkaare irojatzi Cilicia-ki eejatzi Panfilia-ki. Areetakena Mira-ki, nampitsi saikatsiri Licia-ki. \v 6 Ari noñaapaake otsipa notetantanaiyaari poñaachari Alejandría-ki iyaatero Italia-ki, ari rotetakenari jewari. \v 7 Osheki kiteesheri namaatakotake neetsikeroini. Osheki nopomeentsiwaitaka nareetantakari Gnido-ki. Eekero itonkyotakotatyaana tampyaa, nimontyaakotanaka Salmón-ki, noshinampitapithatanakawo othampishi Creta. \v 8 Osheki opomeentsitaka namaatakotzi, irojatzi nareetantakari nampitsiki iitaitziro “Awochaaki”, eekaatapaira nampitsi Lasea. \p \v 9 Awisake osheki kiteesheri namaatakotake, kyaawontsitai, koweenkatanake namaatakote. Irootake ikantantanakari Pablo: \f + \fr 27:9 \ft Kantakotachari jaka “kyaawontsitai”, irojatzi ikantakoitziri “ikaatapiintakero ritziwentaiyani”. \f* \v 10 “Pinkemisantawakena, akoweenkatakotatziira amaatakotzi, aritake ampeyakero amaatakomentotsi, powaagawopaini, aritake ankamagaantake eejatzi.” \v 11 Iri kantacha reeware owayeripaini te ikemisantziri Pablo, iri ikemisantake ashitawori amaatakomentotsi eejatzi antakotzirori. \v 12 Te opantawo tsika raatakowetaka rowawisaantyaaworime kyaawontsi, ikowaiyakeni riyaaneenteme Fenice-ki saikatsiri eejatzi Creta-ki, eero oñaashirenkantari tampyaa kenayetatsiri kirinka eejatzi katonko. Ari ikowaiyakeni rowawisairome kyaawontsi. \s1 Itampyaatakotzi inkaareki \p \v 13 Ikenkithashiryagaiyakani ari onkantakya ramaatakote tema owakera etapaakawo otampyaatzi eepichokiini. Ari nokenakotaiyanakeni othapyaaki Creta. \v 14 Iro osamanitake eepichokiini antawotapaake tampyaa, iitapiintaiyironi irirori “Euroclidón”, ookantapaakawo amaatakomentotsi, \v 15 otainkakotanakena. Te riyotzi jimpe inkantanairo ramaatakomento, rishinetanakero otainkakotena tampyaa. \v 16 Osheki nopomeentsitakawo pitotsi thatainchari amaatakomentotsiki. Nokenakotanake othampishiki jitachari Clauda te otampyaaperotzi janta. \v 17 Ari noteyetakero pitotsi amaatakomentotsiki. Tema ithaawantatyaawo rawikakotya impanekiki eentaatzira inkaare iitaitziro “Sirte”, roosoitanakero omerekiki amaatakomentotsi eero ikotaanta. Rishinetanakero otainkakotena tampyaa. \v 18 Okanta okiteeshetamanai, eekero oshintsitatzi otampyaatzi, ari retanakawo rowiinkakaantanake rowaagawo. \v 19 Okanta otsipa kiteesheri, rowiinkakero tzimatsiri amaatakomentotsiki. \v 20 Osheki kiteesheri awisaintsiri te noñaayetairi ooryaa eejatzi impokiro. Antawoite notampyaatakotake te niyotaiyeni arika nawisakoyetai. \p \v 21 Awisake osheki kiteesheri te nowaawo, ikantanake Pablo: “Pinkemisantawakena, kameethawetaka arika pinkemisantakename irojatzi asaikeme Creta-ki. Eerome añaayetziro okaatzi owaariperotakairi. \v 22 Iro kantzimaitacha, eero okantzimoneentzimi, tema eero pikamagaantawaitzi apaani, onkantawetya ompeya jiroka amaatakomentotsi. \v 23 Inkaaganki tsireniriki, noñaake maninkari, rotyaantanewo Pawa Ashitanari, nantawaitziniri, \v 24 ikantakena: ‘Pablo, eero pithaawi, ontzimatye pareetya iñeemi César itzinkamiperori Roma-ki. Ineshironkatemi Pawa eeroka powawisaakotantyaariri pitsipatakari jaka amaatakomentotsiki.’ \v 25 Ari ikantakenari. Iroowa pinthaamentashiretantyaari, tema nawentaashiretakari naaka Pawa, niyotake ari imatakya okaatzi ikamantakenari maninkari. \v 26 Iro kantacha ontzimatye otzitakotya othampishiki.” \p \v 27 Okanta apaani tsireniri, tzimake 14 kiteesheri, areetakena inkaareki Adriático-ki otainkakotakena tampyaa. Niyankipaite tsireniri, ari ikaimaiyanakeni antakotzirori amaatakomentotsi ikenkithashiryagaiyani iro nareetaiya kipatsiki. \v 28 Rimonkaataiyakeroni jimpe iweyaa osaanaatzi, iñaatziiro te osaanaaperotzi, rapiitakero eejatzi, iñaatziro eepichokiini osaanaatanai. \f + \fr 27:28 \ft Kantakotachari jaka “te osaanaaperotzi”, irojatzi iitaitziri pairani 20 apishempate ashempa, ikantaitziri iroñaaka 36 metro. Kantakotachari eejatzi “eepichokiini osaanaatanai”, irojatzi iitaitziri pairani 15 apishempate ashempa, ikantaitziri iroñaaka 27 metro. \f* \v 29 Ithaawaiyini notzitakotya, rowiinkanake 4 owaatzinkerone amaatakomentotsi opataki, ari ramanaiyanakani onkiteeshetantyaari intsipaite. \v 30 Iri kantacha ikaatzi antakotzirori ikenkithashiryagaiyakani rishiye, rotetantanakyaawome pitotsi thatayetainchari, ramawenatanakawo rowiinkaiyeroni owaatzinkerone othowaki amaatakomentotsi. \v 31 Iri kantacha Pablo ikamantakeri jewari, eejatzi rowayerite, ikantakeri: “Arika rishiyake jirikapaini, eerowa pawisakoyetai eeroka.” \v 32 Ari ritotakotanakero owayeripaini pitotsi, rowamaatakero. \p \v 33 Irootaintsi onkiteeshetzimate, ikantantake Pablo: “Tzimake 14 kiteesheri oyaawenta oita awisatsine, te powaiya eerokapaini. \v 34 Ontzimatye poya pañaantyaari, tema tekaatsi kamagaantatsine apaani.” \f + \fr 27:34 \ft Kantakotachari jaka “tekaatsi kamagaantatsine apaani”, iro oshiyawori ikantaitziri eejatzi “eero opeyagaantawaita apaani kishitsi”. \f* \v 35 Riñaawaitakera Pablo, rayimotakeri pan, riwetharyaakari Pawa. Itzipetowakero, owanaka. \v 36 Irojatzi ithaamentantanakawori maawoini, owaiyanakani eejatzi. \v 37 Jiroka nokaataiyini notetaiyani 276 atziri. \v 38 Ikanta ikaatakerowa rowaiyani, rowiinkakoyetanakero owanawontsi othomakaneentantyaari tenari. \s1 Tsitsiyakotake \p \v 39 Okanta okiteeshetamanai, jirikapaini antakotzirori, ikompitzimotapaakari kipatsi, iñaapaake eejatzi impaneki. Ari ikowanake raatakote janta. \v 40 Ritotakotanakero oosotantari owaatzinkirori amaatakomentotsi, rookanakero, itzinaayetanairo antawoite manthakintsi, riwetsikanairo iyomaro rikomatantyaari onkene raatakote impanekiiteki. \f + \fr 27:40 \ft Kantakotachari jaka “itzinaakotanairo antawoite manthakintsi”, iroowa ookantari tampyaa inkene rishiyakoyete otetantawori amaatakomentotsi. \f* \v 41 Iro kantacha awikakotaiyapaakani othowaki eentaatzira inkaare, te onkantanaiya nishewatakote. Tankanake opataki ookantapaakawowa otamakaare inkaare. \v 42 Ari ikowawetanaka owayeripaini ritsitokanakerime omonkyagaarewo, eero rimaatantanaka rishiye. \v 43 Iri kantacha reeware owayeripaini, ikowake irirori rowawisaakoteri Pablo, te rishinetziri rowamagaiteri, apatziro ikantanake: “Ikaatzi yotzirori rimaare, rimaateeta riyaate kipatsikinta. \v 44 Iriima itsipapaini rontarekayetya inchakaakiki inkene rimaate.” Iroowa opoñaantari nawisakotantaari maawoini. \c 28 \s1 Risaikake Pablo othampishiki jitachari Malta \p \v 1 Okanta nawisakoyetai maawoini, ari niyotaiyakeni jiroka othampishi oita Malta. \v 2 Ari raakameethatawakena maawoini nampiyetawori janta. Tema oparyaatzi inkani, katsinkaite okantaka, oishitapaaka, ikaimaiyakenani. \v 3 Jatanake eejatzi Pablo raye irirori tsitsi, iro ripiyawetapaaka rowapaakerome ritsima, shiyapaaka maanke, ratsikakeri rakoki. \v 4 Ikanta iñaayetakeri nampitawori janta rowikantapaakari, ikantawakaiyanakani: “Jirika atziri tsitokantaneri rinatzi. Okantawetaka rawisakowetaawo ripiinkeme, temaita rishinetaitziri rañe.” \f + \fr 28:4 \ft Irootake ikantakeri, tema roshiyakaatzi atziripaini iri Pawa otyaantakeniriri maanke, rowasanketeri. \f* \v 5 Iri kantacha Pablo rotekanakeri maanke paampariki. Tekaatsi awishimoterine. \v 6 Ikanta royaawentawetari raawaakayerime irojatzi inkamantyaari. Okanta osamanitake iñaitatziiri tekaatsi awishimoterine, ikantayetanai: “Pawa rinatzi jirika atziri.” \p \v 7 Eenitatsi janta jewari nampitawori othampishiki jitachari Publio. Eenitatsi okaakiini rowane. Raakameethatakena maawoini raanakena janta. Mawa kiteesheri nisaikimowaitakeri. \v 8 Ari nokemakotakeri ipaapate Publio isaawakiwaitzi, ishiwaita. Ikyaashitanakeri Pablo. Ikanta ramanakotakari, riterotantakari rako, apathakero ikantanaka, retsiyatakotanai. \v 9 Rantakerowa jiroka, pokayetanake maawoini mantsiyari ikaatzi nampitawori janta othampishiki, retsiyatakotakaayetakeri. \v 10 Ari ipashitanakena osheki oitarika. Okanta notetanaa niyaatantaiyaari, ipayetawaana naayetanairi. \s1 Areetaawo Pablo Roma-ki \p \v 11 Okanta nisaikanake mawa kashiri janta othampishiki, ari notetanaari otsipaki amaatakomentotsi, owawisaakerori kyaawontsi janta. Opoñaawo jiroka amaatakomentotsi Alejandría-ki. Riwetsikaitakeniro iwawanetashitaitari othowaki roshiyakaawo “Tsipari”. \f + \fr 28:11 \ft Ikantaitziri jaka “Tsipari”, iroowa iwairo apite itomipaini iwawanetashitaitari jitachari Júpiter, Cástor eejatzi Pólux. \f* \v 12 Ari nareetaiyakani Siracusa-ki, mawa kiteesheri nisaikanake janta. \v 13 Irojatzi nawisantanakari janta irojatzi nareetantakari Regio-ki. Okanta okiteeshetamanai, okamintha itasonkakotakena tampyaa kenatsiri katonko, irojatzi nareetantakari Puteoli-ki otsipa kiteesheri. \v 14 Ari noñaapaake iyekipaini, ikantawakena nisaikawaitanake. Iro nisaikimowaitantanakariri okaatzi 7 kiteesheri. Ari nompoñaanaiyaari irojatzi nareetantyaari Roma-ki. \v 15 Ikanta ikemakotaiyakenani iyekipaini nampitawori Roma-ki, ritonkyotawakena awotsiki iitaitziro “Apio” tsika riyomparitaitapiinta. Okanta janta iitaitziri “Mawapanko”, ari royaawentakena itsipa. Ikanta Pablo iñaayetapaakeri iyekipaini, riwetharyaanakari Pawa, thaamentashire ikantanaka. \v 16 Areetapaakena Roma-ki. Ikanta reeware owayeripaini rowawisaapaakeniri itsipa reeware maawoini omonkyagaarewo. Iriima Pablo rishinetakeri risaikawaitapaake tsikarika ikowiro, apaani owayeri kempoyiiriri. \s1 Ikenkithatakaantzi Pablo janta Roma-ki \p \v 17 Okanta awisake mawa kiteesheri nareetapaaka, rapatotapaakeri Pablo iriiperoripaini Judá-ite nampitawori Roma-ki. Ikantakeri: “Iyekiite, pairanitake raakaantawaitakena asheninkapaini janta Jerusalén-ki, rowawisaakena reewareki Roma-satzi. Iroowa rantakeri, okantawetaka tekaatsi nantzimowetyaari, te nokoshekawetawo okaatzi rameyetari pairani acharinepaini. \v 18 Osheki rosampiwetakenari reewarepaini Roma-satzi janta, te iñaashitawo nonkenakaashityaari ompoñaantyaari ripasatakaantantenari. Ikowawetaka rapankaakaantainame. \v 19 Temaita ikowaiyini asheninkapaini Judá-ite. Irootake nokowakotantakariri pinkathari janta rotyaantena jaka, iriitakera wetsikakotenane pinkathari César. Iro kantacha te iro nipokantari jaka niyakowenteri asheninkapaini Jerusalén-satzi. \v 20 Iroowa napatotantzimiri eerokapaini nonkamantemiro. Nonkenkithatakotairi oyaakoneentanewo iiyeetaira Israel-iite, iroowa piñaantakenari jaka roosotantaitanawo kotsirotha.” \v 21 Ari ikantaiyanakeni irirori: “Te noñi naaka rosankenatakotemi poñaachane Judea-ki. Tekaatsi nonkemakotemiri rareeyewetaga asheninkapaini jaka. \v 22 Apatziro nokemakowentakeri ikenkithatakoitziri kemisantashiwaitachari. Nokowi nonkememi jimpe pikantzi eeroka.” \p \v 23 Ikenkithashiryagaiyanakani rapatotya otsipaki kiteesheri. Ari ipiyowentaiyakarini osheki atziri rimaapiintzira Pablo. Ikenkithatakotakeniri tsika ikanta Pawa ipinkathariwentantai, roñaagakeri rosankenatakotaga Jesús, retanakawo rosankenareki Moisés-ni irojatzi rosankenayetakeri Kamantantaneriite. Tema retanakawo okiteeshetamanaira irojatzi ishaawiiteeni. \v 24 Eenitatsi kemisantawakeriri, iriima itsipapaini, te. \v 25 Te raapatziyawakaiyani, apawopaini riyaayetanai. Riweyaantawaari Pablo ikantawairi: “Jiroka ikantaitakeriri pairani picharinepaini, ikenkithawaitakaakeri Tasorenkantsi Kamantantaneri Isaías-ni, ikantakeri: \q1 \v 26 Piyaate, pinkanteri jirika atziripaini: \q1 Pinkemaiyawetyaani, eeromaita pikemathatziro. \q1 Paminaiyawetyaani, eeromaita piñiiro. \q1 \v 27 Tema kisoshire ikantaiyakani jirikapaini. \q1 Witakempitari rinaiyakeni. \q1 Mawityaakiri rinaiyakeni eejatzi. \q1 Irootake kaari iñaantaiyawoni. \q1 Kaari ikemantaiyani, \q1 Kaari ikenkithashiretantaiyani, \q1 Te inkemisantaiyeni, eero nowawisaakotairi. \m \v 28 Piyotaiyeroni eeroka jiroka, aritake rowawisaakoyetairi Pawa kaari asheninkata. Aritake inkemisantayetai irirori.” \v 29 Ikantakerowa Pablo jiroka ñaantsi, jataiyanakeni isheninkapaini Judá-ite, osheki riñaanaminthatawakaanaka. \p \v 30 Ari risaikapairi Pablo okaatzi apite osarentsi. Ari raakameethatapiintakeri ikaatzi areeyetariri. \v 31 Ari ikenkithatakotapiintakero ipinkathariwentantai Pawa, riyotaantapiintakotairi eejatzi Awinkatharite Jesucristo. Tekaatsi oñaashirenkawaiterine.