\id 1CO - Ashéninka, Ucayali-Yurúa NT -Peru 2000 (DBL -2013) \h 1 CORINTO-SATZI \toc1 Retakari Rosankenatziniri Pablo Corinto-satzi \toc2 1 Corinto-satzi \toc3 1 Co. \mt1 RETAKARI ROSANKENATZINIRI PABLO CORINTO-SATZI \c 1 \s1 Wethataantsi \p \v 1 Naaka Pablo otyaantzimirori jiroka osankenarentsi. Rotyaantaperore Jesucristo ninatzi, tema iri Pawa kowakaakenawori, ikaimashiretakena. Ari notsipatakari Sóstenes nosankenatzimiro. Iriitake noshiyakagairi iyeki. \v 2 Eeroka nosankenayetzini pikaatzira pipiyowentaari Pawa janta Corinto-ki, rotampatzikashireyetaimi Cristo Jesús. Iri kaimashireyetaimiri pikiteshiretantaari, poshiyakotaari nampiyetawori tsikarikapaini, aakotapiintairori iwairo Awinkatharite Jesucristo, tema irijatzi Pinkathariwentairiri irirori. \v 3 Onkamintha ineshironkayetaimi Ashitairi Pawa, kameetha risaikakaayetaimi, ari inkantzitemiri eejatzi Awinkatharite Jesucristo. \s1 Riwetharya Pablo ritasonkawentantaitzira \p \v 4 Niwetharyaapiintari naaka Pawa, tema antawoite ineshironkayetaimi, itsipashiretakagaimiri Cristo. \v 5 Irijatzi kantakaawori pikenkithatakotantariri, piyotakoperotantariri eejatzi. \v 6 Irootake poisokerotantakawori netakarira nokenkithatakotzimiri Cristo. \v 7 Pikanta poyaawentziri ripiye Awinkatharite Jesucristo, tekaatsi kowimotemine ritasonkawentzimi pantawaitantaanariri irirori. \v 8 Iriira kantakayaawone pinkyaaryoowentantyaariri irojatzi ripiyantaiyaari, iro eero otzimanta oita riyakowentapaimiri irirori. \v 9 Kisokero rowimi Pawa, iriitake kaimashiretaimiri paapatziyantaariri Itomi Awinkatharite Jesucristo. \s1 ¿Ishekitzima pairani irirori Cristo? \p \v 10 Iyekiite, naakotemiri iwairo Awinkatharite Jesucristo noshintsithatemi, nonkante: Paapatziyawakaayetaiya, oshiyawaitaiyaawo apaanime onkantya pikenkithashiretziri, eero pipankenatawakaantawo oitarika. \v 11 Tema nokemakeri isheninkapaini Cloé ikantapaakena te paapatziyawaka kameetha. \v 12 Eenitatsi pitsipayetari janta kantatsiri: “Nokemisantziri naaka Pablo.” Itsipa kantayetatsiri: “Iri nokemisantziri naaka Apolos.” Itsipa kantatsiri: “Iri nokemisantziri naaka Pedro.” Eenitatsi itsipa kantayetanaintsiri: “Nokemisantziri naaka Cristo.” \v 13 ¿Ishekitzima pairani irirori Cristo? ¿Naakama kentakowentakemiri? ¿Naakama raakotaitake romitsitsiyaatantaitakemiri? \v 14 Iroowa niwetharyaantariri Pawa, ikamintha te naaka omitsitsiyaatemine. Apatzirowa nomitsitsiyaamatsitakeri Crispo, notsipataakeri Gayo. \v 15 Arira ontzimakeme ñaantsipooki iroñaaka, inkantaiteme: “Nomitsitsiyaawentakari naaka Pablo.” \v 16 ¡Jaa! Irijatzira nomitsitsiyaatzitakari Estéfanas, notsipataakeri isheninkapaini. Te nokenkithatziro tzimatsirika itsipa nomitsitsiyaatakeri. \v 17 Te iro rotyaantantenari Cristo nomitsitsiyaatante, iroowa rotyaantantakenari nonkamantantairo Kameethari Ñaantsi. Te noshiyakotapaakari tzimatsiri riyorenka nokenkithatakotzirowa Kameethari Ñaantsi. Tema te nokowi aminaashiwaitya irooperotzira ikentakoitantakariri Cristo. \s1 Iri Cristo, ishintsinka Pawa, riyorenka eejatzi \p \v 18 Arika ankenkithatakaawetyaari kaari oshiretyaawone tsika ikanta ikentakoitakeri Cristo, roshiyakaantai masontzi anatyeeme. Irooma aakapaini awisakoshiretai, ayotai imaperotatyaaga roñaagantakero ishintsinka. \v 19 Tema rosankenatakotzitaitakari kaari oshiretachane, ikantaitake: \q1 Naapithateri riyorenka ikaatzi yotanewetachari. \q1 Nompeyapithateri ikenkithashiretanewo ikaatzi kenkithashiryaawetachari. \p \v 20 ¿Tsika inkantaiyaaka yotaneri? ¿Tsika inkantaiyaaka yotzinkari ikaatzi yotaantawaitzirori irooperotzimotziriri iriroripaini? Pawaga omasontyaayetairiri isaawikisatzipaini, ikaatzi yotanewetachari pairani. \v 21 Tema jirikapaini yotanewaitashitachari, te riyotziri Pawa. Iriima Pawa rimatziro riyotanetzi, inimotakeri rowawisaakoshiretairi kemisantañaanetairiri, inkantawetya intzimayete oshiyimowetari masontzishirenkantsi inatzi riñaane Pawa. \v 22 Arika iñeero nosheninkapaini Judá-ite ritasonkawentantaite, iro inkemisantantyaari iriroripaini. Iriima Grecia-thatori, arika inkemeri roshiyakaantziri iriroripaini yotaneri rinatzi, iriitake inkemisantayeteri. \v 23 Irooma naaka, nokenkithatakotanairi Cristo tsika ikanta ikentakowentantaka. Irootake ikompitzimotantakariri nosheninkapaini. Iriima Grecia-thatori roshiyakaakena nomasontzishirewaitatyeeme. \v 24 Iro kantzimaitacha aakapaini, ayotaiyini roñaagantairo Cristo Itasorenka Pawa, eejatzi riyorenka. Irojatzi riyoyetairi maawoini ikaimashireyetairi Pawa, onkantawetakya Judá-ite rinatzi, kaaririka Judá-ite, maawoini. \v 25 Tema Pawa ranairi yotanewaitashitachari atziripaini, okantawetaka jirika atziripaini oshiyimowetakari masontzitaantsi inatzi ikantayetakeri Pawa. Tema Pawa ranairi atziripaini oshekitzimotziri ishintsinka, okantawetaka jirika atziripaini oshiyimotakari te aawyaantanete okaatzi rantawetakari Pawa. \p \v 26 Iyekiite, ontzimatye pinkenkithashiryaakotawakero tsikarika pikantaiyani eeroka pairani, tekera ikaimashiretaitzimiita. Te itzimaperotzi yotaneri pikaataiyinira, te itzimaperotzi peewarite, te itzimaperotzi iriiperori pinkathariwentzimiri. \v 27 Iri kantacha Pawa riyoyaayetairi roshiyakaawetakari atziripaini masontzi rinatzi, iro rowaañaantaiyaariri paata yotanewaitashitaneri. Riyoyaayetairi eejatzi roshiyakaawetakari kaari aawyaawaitaneri, iro rowaañaantaiyaariri paata iriiperoripaini. \v 28 Ari ikenakairori Pawa riyoyaantariri imanintanewo atziripaini kaari iriiperotzimoyeterine. Iro opoñaantaari opantzimotaari okaatzi imanintaweetakari. \v 29 Ari ikenakairori Pawa eero itzimanta iita asagaawentawaitachane. \v 30 Iriira Pawa tsipashiretakagaimiriri Cristo Jesús, rotyaantairi riyotanetakaayetaimi, rotampatzikashireyetaimi, rowameethashireyetaimi. Iri pinakowentaimiri pisaikashiwaitantaari kameetha. \v 31 Irootake rosankenatzitaitantakawori pairani, kantatsiri: \q1 Tema tekaatsi pantyaawone rasagaawentaitya apaniroini. \q1 Iroowa pantaperotawori asagaawentaiyaawo rantayetziri Awinkatharite. \c 2 \s1 Ikenkithatakoitairi Cristo ikentakoitakerira \p \v 1 Iyekiite, niyaatake pairani nareetzimi nokenkithatakotakemiri Pawa, te noshiyakotapaakari yotanewaitashitaneri, te nonintathawaitashitapaakemi. \v 2 Apatziro nokowaperotanakero nokenkithatakotaimiri Jesucristo, ikentakoitakerira. \v 3 Te noñiiro inimotena kameetha nisaikimotemi thaawashireri nokantaka. \v 4 Iro kaari oitsinampaantzimi niñaaneyetakari, te oshiyawo riñaane yotanewaitashitachari. Iro kantacha okaatzi niñaaneyetakari, oñaagantakeri Tasorenkantsi, oñaagantakero ishintsinka. \v 5 Ari okantakari, iro ishintsinka Pawa ikemisantakaantakemiri, kaari riyorenka atziripaini matakayemirone. \s1 Itasorenka Pawa oñaagantakerori \p \v 6 Iro kantzimaitacha, arika ankenkithatakaayeteri antakishireri, iro kameethatatsi ankenkithatakoteniri yotanetaantsi. Iro kantacha jiroka yotanetaantsi, te oshiyawo okaatzi riyotanewaitashitari isaawikisatzi, okaatzira riyotanewaitashitari pinkathariwetachari iroñaaka. Eerowa rashi rowaatyeero jirikapaini. \v 7 Jiroka yotanetaantsi nokenkithatakotziri naaka, te riyotakoperoitziro pairani. Oshiyawaitakawo rimanaitatyeerome. Irootake ikowitakari Pawa, iro añaantaiyaawori paata rowaneenkawo. \v 8 Jirikapaini pinkathariwetachari iroñaaka, tekaatsi apaani yotakoperoterone jiroka yotanetaantsi. Arime riyoterome, eeromachee ikentakotakaantzirime Awinkatharite, oshekitzimoperotziri rowaneenkawo. \v 9 Iro kantzimaitacha, rosankenatakoitakero pairani, ikantaitake: \q1 Okaatzi ikashaakaakeriri Pawa nintayetairiri irirori, \q1 Anaaperotziro iñaapiintaitziri, ikemapiintaitziri, \q1 Anaaperotzitawo okaatzi anewiyatakari. \m \v 10 Irooma aakapaini, rotyaantakairi Itasorenka Pawa riyotakaantairori. Ari ikantari Tasorenkantsi, riyotakaaperotairi Pawa. \v 11 Tekaatsi materone riyotakotero ikenkithashiretari itsipa atziri, apatziro riyotziro ishireki irirori. Ari ikantari eejatzi Pawa, tekaatsi yotakoterine ikenkithashiretari apatziro riyotziro irirori ishireki. Jirika Tasorenkantsi, ishire Pawa rinatzi. \v 12 Irootake añaantawori inampishiretakagairi Pawa Itasorenka ashireki, iro ayoperotantaiyaawori okaatzi ikashaakaakairi aakapaini akemisantayetaira. Iroowa kaari riyomatsitai isaawikisatzipaini, \v 13 yotaantapiintakerori riyotashiwaitari irirori. Okaatzira akenkithatakotakeri aakapaini iroowa riyotakaayetairi Tasorenkantsi. Iroowa akenkithatakaayetairiri antakishireri tsika okantakotajaanta ashire. \p \v 14 Iriima ikaatzi kaari antakishireri, te ikemisantziro iriroripaini riyotaantawetari Tasorenkantsi, oshiyimowaitakari masontzishirenkantsi. Te onkantaatsikaitya riyotakotairo irirori, tema te inampishiretantari Tasorenkantsi riyotakaantyaariri. \v 15 Irooma aakapaini antakishireri, aritake ayotairo maawoini tsikarika oiyeta. Aritake okanta, okantawetaka te ikemathatai isaawikisatzipaini jimpe akantayetanaa aakapaini. \v 16 Irootake rosankenatakoitakeri jaka, kantatsiri: \q1 ¿Tzimatsima yotakoperotairine ikenkithashiretanewo Awinkatharite? \q1 ¿Tzimatsima materine riyotairi? \m Irooma aakapaini, riyotakaayeetairo ikenkithashiretanewo Cristo. \c 3 \s1 Antawaitainiriri Pawa \p \v 1 Iyekiite, te nimatero nonkenkithatakaayetemi nokemetzirira nokenkithatakairi antakishireri. Oshiyawaitakawo owakerame pawentagaiyaari Cristo. Oshiyawaitakawo eejatzi eenirome pinkaatziinite, \v 2 eenirome inthotagaitemi, te ipaitzimiro kisotatsiri owanawontsi. Tema te okanta pinkemathatairo niyotaawetakemiri, irojatzi pikantayeta iroñaaka. \v 3 Tekeraata pantakishiretziita. Tema okaatzi piñaanatawakaapiinta, pikisaneentawakaayetaga. ¿Kaarima jiroka rantapiintziri thainkantzinkaripaini? \v 4 Tema eenitatsi, kantatsiri: “Nokemisantziri Pablo.” Itsipa kantayetatsiri: “Nokemisantziri naaka Apolos.” ¿Kaarima jiroka oshiyawori riñaanaminthatawakaayetari thainkantzinkaripaini? \p \v 5 ¿Noitaka naaka? ¿Iitaka Apolos? Naakawetaka apitepaini rimperatanewo Pawa, rotyaantakena nonkenkithatakaayetaimi, pinkemisantantaiyaari eerokapaini. \v 6 Tema naaka noshiyakari pankiwaitatsineme. Iriima Apolos roshiyakari oyaatapaakenaneme rithamaitakotero nompankiterime. Iriima Pawa iriitakeme antakitakaironeme pankirentsi. \v 7 Te ririiperotzi pankitakerori, ari roshiyari thamaitakotakerori. Iriira iriiperotatsi Pawa, rantakishiretakaayetaimi. \v 8 Oshiyawaitakawo intzimatyeeme rantawaitakaanewo. Rotyaantaitakeri impankiwaite, rotyaantaitake itsipa rithamaitaantero. Apatziro ripinamatsitakeri okaatzira rantawaitake, roipiyaitairi inampiki, tema te ikowaperota irirori. \v 9 Ari nokantakari naakapaini, oshiyawaitakawo naakame antawaitziniriri Pawa. Irooma eerokapaini, poshiyawaitakawo eerokame pankirentsimashi. Poshiyawaitakawo eejatzi eerokame pankotsi. \p \v 10 Naaka oshiyakariri yotzirori riwetsikawaitzi. Naaka etakaantanakawo niwetsikakero pankotsi, Pawa neshironkatakenari niwetsikantawori. Irojatzi ripokantapaakari itsipa thonkaterone riwetsikero. Iro kantacha ontzimatye ramatsinkawentyaawo rithonkantyaawori kameethaini. \v 11 Iriitakera Jesucristo oshiyawori retapiintaitari raayeetziro riwetsikantaityaawori pankotsi. Eerowa okanta ripoyaayeetairi. \v 12 Arika rowatzikaitakero retapiintaitari, aritake rithonkaitairo pankotsi. Kantacha riwetsikantaityaawo ooro, koriki, mapipaini poreryaayetatsiri. Ari imatakya eejatzi riwetsikantaityaawo inchapanke, kompiroshi, sawooshi. \v 13 Iro kantacha, arika itaiya pankotsi, ari iñagaitero oitarika riwetsikantaitakawori pankotsi. \v 14 Irooma riwetsikantaityaaworika mapipaini, eero itaayeta, imaperotatya okisonetzi riwetsikantaitakawori. Osheki ripinaperoiteri wetsikakerori pankotsi. Ari inkantaiyaari eejatzi roshiyakaawentaitakeri wetsikiro pankotsi, ripinaperoitairi eejatzi. \v 15 Irooma riwetsikantaityaaworika pankotsi kaari shenkaatsine itaya, eepichokiinira ripinayeetairi jirika. Ari inkantaiyaari eejatzi roshiyakaawentaitakeri wetsikakerori pankotsi, eepichokiini inkantaiya rawisakoshiretantaiyaari, roshiyaiyaari awisakotatsiri ritaawetyaame. \p \v 16 ¿Tema piyotaiyini eerokapaini, eeroka oshiyakaawentzi pankotsi? Tema oshiyawaitakemi eerokame itasorentsipankote Pawa, eerokatake risaikashiretantaka Tasorenkantsi. \v 17 Arika intzime owaariperoterine oshiyawori itasorentsipankote Pawa, ari rowaariperoitairi irirori, tema tasorentsi inatzi ipanko. Iro roshiyakaawentaitzimiri eejatzi eerokapaini. \p \v 18 Paamaiya ramatawitaitzimikari. Eenitatsi janta kantatsiri: “Yotaneri ninatzi.” Iri kameethawetacha jirikapaini inkenkithashiretakotairome oshiyimowetakariri isaawikisatzi masontzishirenkantsi inatzi. Tema jiroka, irootake kantakayaawone riyotanetantaiyaari. \v 19 Tema Pawa te opantzimotari roshiyakaantapiintakeri isaawikisatzi yotanetaantsi inatzi. Iroowa rosankenatakoitakeri pairani, ikantaitake: \q1 Iriira Pawa otaiyakeriri yotanewaitashitachari riyoshirenkakiini. \m \v 20 Rosankenaitake eejatzi kantatsiri: \q1 Riyotzitakawo Pawa ikenkithashirewaitari yotanewaitashitachari. \m \v 21 Iroowa eero rasagaawentantawo atziripaini riyomatsiwetari iriroripaini. Irooma eerokapaini piyotakoyetairo maawoini: \v 22 Okaatzi niyotaayetakemiri naaka, irojatzi riyotayitakemiri Apolos, irojatzi riyotayitzitakemiri Pedro, tsika okantakota isaawikisato, añaamentotsi, kaamanetaantsi, awisayetatsirika iroñaaka, awisayetaatsine eejatzi paata. Arira piyotakoyetairo maawoini jiroka, oshiyawaitakawo eerokame ashityaawoneme maawoini, \f + \fr 3:22 \ft Iitaitziri jaka “Pedro”, irijatzi iitaitziri “Cefas”. \f* \v 23 tema eerokapaini rashiyetaa Cristo, iriima Cristo rashitaari irirori Pawa. \c 4 \s1 Rantawaire Otyaantaperoriite \p \v 1 Ari okantari, ontzimatye roshiyakaayeetaina rimperatanewo Cristo, naakapaini rowake niyotaantayetairo kaari riyotakoweeta pairani. \v 2 Iro kantacha itzimirika rowaitakeri rantayetairo oitarika, ontzimatye inkyaaryoowentairo rimatantaiyaawori kameethaini. \v 3 Niyotzi naaka piyomaatakaatyaanari nokaataiyinira. Tekaatsi oitya pikowirika paminakotenawo nantakerorika kameethari. Tekaatsi oitzimaitya inkowerika raminakotenawo jewayetatsiri nampitsiki. Tema te nokenkithashiretawo naaka nimonkatziyaari nokaataiyinira. \v 4 Arikame naminakotya naaka, aamaa tekaatsi noyenakaashitane. Iro kantacha tera naaka aminakowaitachane, iriitakera Awinkatharite aminakoperotainane. \v 5 Eero pimatziro eerokapaini piyomaatyaari iitarika. Iriira Awinkatharite aminakoyetairine maawoini ripiyairika. Iriitake ooñaawontapairone okaatzi rantaitakeri manaantsikiini. Ari rooñaawontapairo eejatzi okaatzi akenkithashirewetari antayeterime. Ari inkantaiyaari Awinkatharite thaamentakotaimine paata. \p \v 6 Okaatzi nokenkithatakotakemiri jaka, naaka oshiyakaawentacha notsipatakarira Apolos. Iroowa nokantantzimirori poisokerotantyaawori Osankenarentsipero, tema irootake ikantaitapiintziri: “Eero panaakairo osankenatainchari.” Pipakagairo okaatzi pimonkatziyapiintakena, pasagaawentapiintana pikantaiyini, “Jirika anairiri itsipa.” \v 7 Okaatzi pikantakeri ¿Piñaakama eeroka panayiri itsipapaini? ¿Piyotashitawoma apaniroini kaari riyotagaitzimiri? ¿Iitaka pasagaawentantari, apaniroinima piyotanetashita? \p \v 8 Pasagaawentawaitaka eerokapaini poshiyakotakari pinkatharipaini, ashaagantzinkaripaini, aashiryaaneentziri rowanawo. Oshiyawaitakawo te niyotaimi naakapaini. Pimpinkathariteetatya iroñaaka nontsipatantemiri naaka pimpinkathariwentante. \v 9 Tema naakapaini Otyaantaperoriite te noshiyari pinkatharipaini, te niriiperowaite. Oshiyawaitakawo rowamaakaantatyeename Pawa, maawoini raminakowentaitakena rowamagaitanaga, raminakotakena atziripaini eejatzi maninkariite. \v 10 Ikenkithashiretakoitakena tekaatsi pantenane nokenkithatakotzirira Cristo. Irooma eerokapaini pikenkithashireta yotaneri pinatzi pikenkithatakotairi irirori. Irooma naaka ikenkithashiretakoitana te naawyaashireperowaite. Irooma eerokapaini ikenkithashiretakoitakemi aawyaashirewaitaneri pinatzi. Osheki ipinkathaitakemi eerokapaini, irooma naaka, temacheeni. \v 11 Eekero nokemaatsiwaitatyaawo, irojatzi nokanta iroñaaka, nitasheneentawaitzi, nomereneentawaitzi, thonkatakowaitakena, rowatsinaawaitaitakena, te otzimi nopanko, \v 12 osheki nantawaitake, naakatake antawaiwentacha. Itzimirika kisaneentawaitenane, noneshironkatziri naaka. Arika rowatsinaapookiwaitaitakena, kisashiwaitaneri nokanta. \v 13 Arika inkaweyawaitaitena, noitsimaryaayetziri. Roshiyakagaitakena kaagashi tekaatsi pantenane. Irojatzi ikantaitana iroñaaka. \p \v 14 Te iro nosankenatantawori jiroka nokowi nowaañaashireyetemi, tema nokowatzi nonkaminaayetemi, noshiyakotari ipaapateetari ikaminayiri retakotanewo itomi. \v 15 Tzimawetacha osheki kowawetachari riyotagaimime eerokapaini, iro kantacha te niyote tzimawetacharika kowawetachane raakameethatemi roshiyaari ashitzimiri. Irootake noshiyakaawentakeri naaka, oshiyawaitakawo iriime Jesucristo matakaakenawone noshiyakotyaari ashitzimiri, nokenkithatakaapaakemiro pairani Kameethari Ñaantsi. \f + \fr 4:15 \ft Kantakotachari jaka “osheki”, aamaaka ikaatzi 10,000 atziri. \f* \v 16 Irootake nosankenatantzimirori jiroka: Poshiyakotaina naaka. \v 17 Irootake notyaantantzimiriri iroñaaka Timoteo, noshiyakaakeri iriime netakotanewo notomi, iriitake kyaaryoowentakeriri Awinkatharite. Iriitake kenkithatakaapaimirone jimpe ikantakagaana Cristo, niyotaayetairi kemisantzinkaripaini tsikarika risaikayetzi. \v 18 Tzimatsira pikaataiyini janta asagaawentachari, ikowaiyini pinkemisanteri irirori. Roshiyakaatzi eero napiitairo nareetaimi. \v 19 Iro kantacha intsipaite nipiyapaake, iriirika Pawa kowatsine. Iro noñaantyaawori kyaaryoorika raawyaashirewaitzi ikaatzi asagaawaitainchari janta. Aamaashitya riñaawaipookitashitarika. \v 20 Tema ikaatzi ipinkathariwentairi Pawa, iriitake oñaaganterone raawyaashirenka. Te riñaawaipookitashita. \v 21 ¿Arima inimotakemi nareetemi nowasankewaitapaakemirika? Iroowa pikowiri noneshironkatapaakemi, eero noshintsineentawaitapaakemi. \c 5 \s1 Riyakowentaitziri antayetzirori koweenkatatsiri \p \v 1 Tema nokemake eenitatsi pitsipatari janta, imayempiwaitake. Rantakero koweenkatatsiri kaari ikemakoitziri rantero thainkantzinkari. Tema rathataakawo irinirothori, iinantari ipaapate. \v 2 ¿Iitaka pasagaawaitantari pitsipatari antakerori jiroka? Te powashiretakotyaari piñaakerira rantakero. Tema iro kameethawetachari pomishitowakaanterime jirika atziri. \p \v 3 Okantawetaka te nisaikimotemi pinampiki, iro kantacha nokenkithashiretakotapiintakemi oshiyawaitakawo arime antsipatawakaya pinampiki. Irootake poshiyakaantyaawori iroñaaka arime antsipatawakaiya, niyakowenteri jirika atziri. \v 4 Ontzimatye pimpiyotaiyaani, paakoteri iwairo Awinkatharite Jesús, poshiyakayero arime antsipatawakaya janta. Pantero ikantakemiri Awinkatharite, \v 5 pomishitoweri atziri, rowasanketeriita Satanás. Aamaiya arika rawisakoshiretai paata ripiyairika Awinkatharite Jesús. \p \v 6 Te opantawo pasagaawentawaitya. ¿Tema piyotero ikantaitakeri: “Eepichokiini inawetaka kachopathari, iro kantacha okachotakairo maawoini oshe?” \v 7 Poshiyakayero posokatyeerome kachopathatakairori oshe, pinkiwairo kameetha. Irootake pantayeteri, poimishitoweri antapiintzirori koweenkatatsiri, rantetawokari. Ontzimatye poshiyaawo oshe kaari kachotatsine, rowapiintaitari roimoshirenkaitzirowa kiteesheri “Anonkoryagaantsi”. Tema ratsipewentakai Cristo roshiyakari oweja rowaitari roimoshirenkaitzirowa Anonkoryagaantsi. \v 8 Iroowa antantyaawori roshiyakaawentaitakeri. Ontzimatye pipakaayetairo koweenkatatsiri, kaariperotatsiri, oshiyakaawentakeri kachotakairori oshe. Ontzimatye ankameethashiretai, ankenkithayetairo irooperotatsiri, oshiyakaawentziri oshe kaari kachotatsine. \p \v 9 Nosankenatzitakemiro ketziroini, nokantakemi: “Eero paapatziyari antapiintakerori koweenkayetatsiri.” \v 10 Nokantayetzimirowa jiroka, te iri nonkantakote kaari kemisantatsine, antayetzirori koweenkayetatsiri, kisakowairentzi, kamatawireri, pinkathatashiwaitariri oshiyakaawontsi. Iriime nonkantakoteme, eero okantaatsikaitame pisaikayetaime isaawiki. \v 11 Iriira nokantakotziri jitashiwaitachari “Iyekiite”. Eero paapatziyari, iriira antapiintakerori koweenkayetatsiri, kisakowairentzi, ipinkathawaitashitari oshiyakaawontsi, ikaweyantawaitzi, ishinkiwaita, ramatawitantzi. Tera okameethatzi pakiyooteri jirikapaini. \v 12 Tera rowayeetai aakapaini ayakowenteri kaari kemisantatsine. Iri kameethatatsi ayakowenteri kemisantatsiri atsipatapiintari, rantakerorika kaariperotatsiri. \v 13 Iroowa pookantyaariri jirika atziri antapiintakerori kaariperori. Iriima Pawa iri aminakoyetairine kaari kemisantayetatsine. \c 6 \s1 Te okameethatzi raminakotairo apankenataiyarini kaari kemisantatsine \p \v 1 Arika pinkoshekawakagaiya pikaatzira pikemisantaiyini, te onkameethate raminakotemiro jewatakaantatsiri nampitsiki, kaari kemisantatsine. Iroowa kameethatatsi piyaatashitawakaiya pikaataiyinira ikiteshiretakagaitaimi. \v 2 ¿Tema paata eeroka aminakotairine maawoini isaawikisatzipaini? ¿Eeroma pimatziro piwetsikayetairo pomeentsitzimotzimiri eepichokiini eerokapaini? \v 3 Tema aakapaini aminakoyetairine eejatzi maninkariite. ¿Eeroma okanta aminakotantero okaatzi añaakotantziri iroñaaka? \v 4 ¿Iitaka pishinetantariri raminakotaimi atziripaini kaari pitsipatapiinta pipiyowentari Pawa? \v 5 Ontzimatye pinkaaniwentairo jiroka. ¿Tekaatsima tzimatsine riyorenka, wetsikemirone? \v 6 Jiroka pikantapiintaiyani: Piyaatashitakeri jewari kaari kemisantatsine, pikowakotakeri riwetsikemiro pikoshekawakaaga, pikantawakaapiintaga “Iyekiite”. \p \v 7 Ari iñagaitzimiri eenitatsi piyenakaashitanewo, piyakowentawaitakeri pitsipatapiintari pinampiki. ¿Iitaka kaari pikisashitantawo ikaweyawaitaitzimi, ramatawiwaitaitakemi? \v 8 Iroowa pantayetakeri. Eerokatake kantzimoshireneentawakaachari, pamatawitawakaiyakani okantawetaka pikantawaka “Iyekiite”. \p \v 9 ¿Tema piyotaiyeni, paata eero ipinkathariwentairi Pawa kaariperotatsiri? Paamaawentaiya, otzimikari piyenakaashitanewo. Arira ikanta antapiintzirori koweenkayetatsiri, pinkathayetziriri oshiyakaawontsi, mayempiriite, pankenatawakaachari ishiramparinkaki, \v 10 koshintzipaini, kisakowaitaneri, shinkiyantzi, kaweyantaneri, kamatawireri. Eerowa iñaayetairo impinkathariwentairira Pawa jirikapaini. \v 11 Pairani, ari pikantawetakari eerokapaini. Irooma iroñaaka oshiyawaitaawo intzimatyeeme kiwakemiri, ikiteshiretakaitaimi, rotampatzikashiretaimi, tema paakotapiintairi iwairo Awinkatharite Jesucristo. Iriitake Tasorenkantsi kantakaayetaimiri. \s1 Pimpinkathatantaiyaariri Pawa, oitarika pantayetairi \p \v 12 Eenitatsi kantayetatsiri: “Rishinetaitanawo nantayetero oitarika.” Iro kantacha te opantawo rantaitero maawoini. Aritake okantaweta, rishineyeetairo antayetero oitarika. Iro kantacha te akowiro awathatakotyaawo oitarika rishineyeetairi. \v 13 Eenitatsi kantayetatsiri eejatzi: “Iro otzimantari owanawontsi inimoneentantairi amotziki. Iro otzimantari amotzi, ankemaneentantyaawo owanawontsi.” Ari okantaweta, iri kantacha Pawa rapitekeroryagairo jiroka, rithonkairo. Iro eero pikantawaitanta eeroka: “Iro otzimantari awatha, añaathatawakaantyaari.” Te ari onkantya. Iro otzimantari awatha ampinkathatantaiyaariri Awinkatharite. Iro itzimantari Awinkatharite animotakaantaiyaariri awatha. \v 14 Tema Pawa, eero raperaatziro awatha, aritake rowiriintayetai, roñaagantayetairo ishintsinka, oshiyaiyaari tsika ikanta ipiriinta pairani irirori Awinkatharite. \v 15 ¿Tema piyotaiyini iri Cristo ashiyetaawo piwatha? ¿Kantachama aapithatairi rashitari irirori? ¿Ashinewaitziroma awatha amayempiwaitantyaawo? ¡Tera ari onkantya! \v 16 ¿Tema piyotaiyini ikaatzi mayempiyetatsiri, oshiyawaitanakawo riwithaatyeeyaawome jiroka, apaani ikantanaa iwathaki? Iro okantziri rosankenaitakeri: \q1 Apaani ikantanaa iwathaki raawakaanaaga. \m \v 17 Iriima tsipatanaariri Awinkatharite, riwithaashiretanaatyaarira, oshiyawaitanaawo apaanime ikantanaawo. \v 18 Ontzimatye pinkokitapithatero ñaathataantsi. Okaatzi otsipa kaariperoyetatsiri rantaitziri, te iri atziri owashironkaachane arika rantakero, itsipaga atziri rowashironkagaitakeri. Irooma iroorika rantake ñaathataantsi, iriira owashironkaawaitaincha apaniroini iwathaki. \v 19 ¿Tema piyotaiyini iroowa piwatha oshiyakawori pankotsi risaikantari Tasorenkantsi? Iri Pawa imperayetzimiri. Tera eeroka añaashiwaitachane apaniroini, \v 20 iri Pawa pinakowentaimiri opoñaantari rashiyetaimi. Pimpinkathatantaiyaari Pawa oitarika pantayetairi, eejatzi okaatzi pikenkithashiretari. \c 7 \s1 Ikoshekawakaa aawakaachari \p \v 1 Iroñaaka nakemiro okaatzi posampitanari posankenareki: Iro kameethawetacha eero rayi iina atziri. \v 2 Iro kantacha, ontzimatye piinantayetaiya, pimayempitzikari. Eejatzi tsinanepaini, ontzimatye oimentayetaiya. \v 3 Ari okameethatzi piñaawakaapiintaiya paawakaayetaga. \v 4 Okaatzi iinantaitari, te apaniroini ashitawo owatha iriira ashitawori oime. Ari ikantzitari eejatzi iimentaitari, te apaniroini rashitawo iwatha iroowa ashitawo iina. \v 5 Iro kaari okameethatanta poshitayero piñaawakaapiintaiya paawakaayetaga. Iro kantacha ontzimatye pinkenkithawaitawakaya pitziwentantyaawori pamananewo. Pimatakerorika pitziwentawo pamananewo, ari petanaiyaawo piñaawakaanaiya, iroowa eero rowaariperotantzimi Satanás, tema te piñaakoneta eerokapaini. \v 6 Irootakera jiroka nishinetaantziri, iro kantacha te noshintsineentemiro maawoini pimonkaayetairo jirokapaini. \v 7 Nokowaweta naaka maawoini atziri roshiyakotenawo naaka. Iro kantacha eero rimataitziro jiroka. Tema Pawa rinashitakawo ritasonkawentayetakai maawoini aakapaini. Ritasonkawentake apaanipaini kaari otzimitanta iina, iriima itsipapaini otzimayetzi. \p \v 8 Niñaanatziri mainaripaini, nokantziri: Iro kameethatatsi pisaikashiwaitaiya eero otzimi piina, poshiyena naaka. Irojatzi nokantzitariri kamayetatsiri iina. \v 9 Irooma terika piñaakonetya, ontzimatye piinantayetaiya. Tema iro kameethatatsiri piinantayetaiya, eero piñaantawo ayimawaitemi. \p \v 10 Niñaanatziro tsinane, aawakaachari, nokantziro: Te onkameethate pookawakaayetaiya. Te naaka ashityaawone niñaane jiroka iriitakera Awinkatharite. \v 11 Arika pookawakaiya, iro kameethatatsi pisaikashiwaitaiya apaniroini eero pagai itsipa piime. Irooma eerorika, kantacha pipiyashitairi piime. Niñaanatzimi eerokapaini iimentaitari, te onkameethate pookero piina. \p \v 12 Niñaanatziri itsipapaini, nokantziri: Iyekiite, arika piinantyaawo kaari kemisantatsine, ontzimatye poisokerotyaawo, aapatziyakotzimirorika iroori pikemisantziri. Ari nokantziri naaka, tera iri nintakaanterone Awinkatharite jiroka. \v 13 Ari onkantzityaari eejatzi tsinane jimentariri kaari kemisantatsine, raapatziyakotaworika okemisantziri, ontzimatye oisokerotyaari. \v 14 Okantawetaka te ikemisantzinkaritzi oime, tasorentsishire ikantanaawo irirori, okantakaakawo iina. Ari ikantzitari eejatzi jinantawori kaari kemisantatsine, tasorentsishire okantanaawo iroori, ikantakaanaawo oime. Irooma arika rookawakaiya, aamaa eero rawisakoshiretai rowaiyanewo. Irooma raawakaana, itasorentsishiretakagairi rowaiyanewo. \v 15 Iro kantzimaitacha, inkowerika rookawakaiya kaari kemisantatsine, kantacha rimatero. Eejatzi okemetzimaita, tekaatsi shintsithaterine eero rookawakaanta, akantayetairi “Iyekiite”, akantayetairi eejatzi “Choiñaaye”, aayetziriri kaari kemisantatsine. Irooma arika raapatziyawakaiya kameethaini, iroowa ikowiri Pawa. \v 16 Nokantzimi iinantaitari, te piyotzi aamaa eeroka kantakaantairone rawisakoshiretantaiyaari piime. Eejatzi eeroka iimentaitari, te piyotzi aamaa eeroka kantakaantairone awisakoshiretantaiyaari piina. \p \v 17 Ari okantari. Tsika akantayeta asaikayetzi, eero athawaawo owashiñeero jimpe akantapiinta. Iroowa ikowakagairi Awinkatharite, tema ari akantari ketziroini ikaimashiretantakairi Pawa. Irootake nokantapiintziri rantaitero nareeyetarira kemisantzinkaripaini tsika ipiyotaiyani. \v 18 Thame oshiyakaawentawakero, apaani shirampari tomeshaanitainchari, rashi rowatyeero tsika ikanta. Terika ritomeshaanita ikemisantantakari, tekaatsi oitya ritomeshaanitantaiyaari. \v 19 Tekaatsi oitya aakarika tomeshaaniri, terika atomeshaanita. Iroowa kowaperotachari antayetairo ikowakagairi Pawa. \v 20 Ari ankantaiyaari maawoini, eero athawaawaitawo owashiñeero tsikarika akantayeta ketziroini ikaimashiretantakairi Pawa. \v 21 Ari okantari eejatzi. Eerokarika noshikaarewo ikaimashiretantaimiri Pawa, eero okantzimoshirewaitzimi. Irooma rothatairorika imperatzimiri ikowi pishitowai, pimatero. \v 22 Eerokarika ronampitaitanewo ikaimashiretantaimiri Awinkatharite, ontzimatye pinkenkithashiretya risaikakaashiwaitaimi. Eerokarika kaari rimperaitanewo ikaimashiretantaimiri Cristo, oshiyawaitaiyaawo rimperataneme pinatye Cristo. \v 23 Tema Pawa pinakowentaperotaimiri rashitantaimiri, iro kameethatatsiri eero poshiyakotaari inoshikaitanewo, ishintsineentaitziri rimonkaatero ikowakairiri itsipa atziri. \v 24 Iyekiite, eero athawaawaitawo tsika akantayeta maawoini ikaimashiretantairi Pawa atsipashiretantaariri. \p \v 25 Iroñaaka nakayeteri osampikowentzirori mainawopaini. Te otzimi inintakaantairi Awinkatharite tsika okantakota jiroka, iro kantacha nonkantemi okaatzi nokenkithashiretakotawori naaka. Iri Awinkatharite neshironkataanari opoñaantari pawentagaana naaka. \v 26 Jiroka okaatzi nokenkithashiretakotawori: Tema asaikantatyaawo iroñaaka jimpe rashironkagaita, iro kameethatatsiri pashi powairo tsika pikantayeta pisaiki iroñaaka. \v 27 Thame oshiyakaawentawakero: tzimatsirika eeroka piina, te okameethatzi pookero. Terika otzimi piina, eero pikowakowatzi piinantyaari. \v 28 Irooma arika piinantakya, tera pantziro kaariperori. Ari okantzitari mainawo jimentachari rakotagaitakeri shirampari, tera antziro kaariperori. Iro kantacha ikaatzi aawakaayetachari, aritake iñaayetakero oita ratsipetyaari. Nokantashitzimira naaka eero piñaantawo oita patsipewaityaari eerokapaini. \v 29 Iyekiite, irootaintsi imonkaapaitetya. Ari etanakawo iroñaaka, ikaatzi tzimayetatsiri iinapaini, ontzimatye roshiyakagairo terikame otzimayetzi iina. \v 30 Ikaatzi iraawaiyetachari, ontzimatye roshiyakagairo tekaatsime oita riraawaitantari. Ikaatzi kimoshirewaitatsiri, ontzimatye roshiyakagairo tekaatsime oita ikimoshirewaitantari. Ikaayetzi amanantayetatsiri oitarika, ontzimatye roshiyakagairo te iri ashityaawoneme. \v 31 Tzimatsirika oshekitzimoyetziri oitarika, ontzimatye roshiyakagairo, te opantaperotawo. Tema irootaintsi ompeyashiwaitaiya okaatzi tzimayetatsiri kipatsiki, okaatzi antapiintawetari. \p \v 32 Iroowa nokowakagaimiri eerokapaini eero okantzimoshirewaitantzimi maawoini jiroka. Ikaatzi mainaritatsiri, inkamaityaawo rantairo ikowiri Awinkatharite, rinimotakaantyaariri. \v 33 Iriima aawakainchari, ontzimatye rinimotakaayetairo iina, inkenkithashiretakotapiintairo rantawaire jaka isaawiki. \v 34 Piñaakero, apite onkantya roshiretakotapiintaityaari. Ari onkantyaari mainawotatsiri eejatzi ewankawotatsiri, onkamaityaawo ikowiri Awinkatharite, tsikarika oiyeta antayetziri eejatzi okaatzi okenkithashiretari. Irooma aawakainchari, ontzimatye inimotakairi oime, onkenkithashiretakotairo eejatzi antawaire jaka isaawiki. \v 35 Tera noshintsineentatyeemi nokantantzimirori jiroka. Iro kameethatatsiri nonkantayetemiro nominthatakaantemiri pantayetairo kameethatzimotemine, pinkamaitantaiyaariri Awinkatharite. \p \v 36 Tzimatsirika ashityaawone rewankawote antawokitaintsine, iñaakerorika kowake aye oime, ontzimatye raakairo, tera okaariperotzi aawakaiya. \f + \fr 7:36 \ft Kantakotachari jaka “ashityaawone rewankawote”, irijatzi kantakotachari rakotagaitakeri iinantyaawo ewankawo. \f* \v 37 Iriima ashitawori ewankawo, kaari kowatsine aawakaiya, kameethatake, tema iro ikowakeri ranteri irirori. \v 38 Ari okantari. Arika aawakaakya rewankawote, kameethatake. Irooma eerorika rakotairo, iro kameethaperotatsiri rantero. \p \v 39 Jiroka antairi iinantaitari: okowaperotatya ontsipatapiintaiyaari oime eeniro aawakaaga. Irooma arika inkamapithatakero, isaikashiwaitanaiyaarika iroori, kantacha agai itsipa shirampari, iro kantacha ontzimatye inkemisantzinkarite irirori. \v 40 Iro kantacha eenitatsi nokenkithashiretari naaka, ari onkimoshireperoteri tsinane isaikashiwaitaiyaarika, eerorika agai itsipa oime. Iriira Itasorenka Pawa ñaawaitakaanawori jiroka. \c 8 \s1 Owanawontsi rashitakagaitariri oshiyakaawontsi \p \v 1 Iroñaaka nakayeteri osampikowentzirori owanawontsi rashitakagaitariri oshiyakaawontsi. Eenitatsi ayotakotzirori jirokapaini, kaari riyoyetzi itsipa kemisantzinkaripaini, kantachama asagaawentyaawo. Eeromaita amatziro jiroka, iro kameethatatsiri etakotaiyaari kemisantzinkaripaini kaari yotakoterone, athotyaakotairo anthaamentashiretakaantaiyaariri. \v 2 Iro itzimantari asagaawentawaitachari, kantatsiri: “Naaka yoperotzinkari.” Iro kantacha tera riyonetzi ikaatzi kantayetatsiri. \v 3 Iriima Pawa riyoyetziri irirori ikaatzi nintziriri. \p \v 4 Nakawakeri ikaatzi osampikowentzirori owanawontsi rashitakagaitariri oshiyakaawontsi. Tema ayotaiyini aakapaini iita ikantaitziri oshiyakaawontsi, tekaatsi rañaamento. Apaani ikanta Pawaperori tekaatsi itsipa pawatatsine. \v 5 Niyotzi eenitatsi oshiyakaawontsi jaka isaawiki iwawanetashiitaitari, eejatzi jenoki eenitatsi itasorentsitashitaitari. Iriitake iitashitapiintaitari: “pawa”, iitzitaitari eejatzi “nowinkatharite”. \v 6 Irooma aakapaini, apaani ikanta aitziri “Pawa”. Iriitake ashitairi wetsikayetakerori maawoini. Iri kantakaawori atzimayetantari. Ari roshiyari aitziri “Nowinkatharite”. Iriitakera Jesucristo, riwetsikakagaitakeri maawoini. Iriira kantakaawori añaantaari aakapaini. \p \v 7 Iro kantacha tzimatsi osheki kaari yotakoterone jiroka. Iroowa itzimantaari ametashitapiintawori rashitakaari rowanawo oshiyakaawontsi, rowimaitawo owanawontsi. Jirika atziripaini antapiintashitakawori, kemisantzinkari rinaweta, jentashireri ikantayetaka iroñaaka. Arika rowayetyaawo owanawontsi oshiyawaitakawo rantaitziro kaariperori. \v 8 Iro kantacha, tera iro owanawo kantakayaawone raakameethatantairi Pawa. Arika ontzime owanawontsi apinkapiintanewo, te antero kaariperori. Arika atziwaiwetakyaawo jiroka, te owameethashiretai eejatzi. \v 9 Iro kantacha ontzimatye paamaawentaiya, potzikashirewaitzirikari jentashireriite, pinkantayete: “Nisaikashiwaita naaka, kantacha nowayetyaari iiyetarika.” \v 10 Pinkenkithashiretakotero oitarika awisatsine raminemirika jirikapaini jentashireri, arika iñeemi poyaawo owanawontsi rashitakaitariri oshiyakaawontsi. Okantawetaka pikantapiintzi eerokapaini: “Niyotzi naaka, te otzimi rañaamento oshiyakaawontsi,” aamaa ari rimatanakero royaari irirori. \v 11 Iroowa rantantanakawori jentashireri kaariperotzimotziriri. Eerokaga kantakaashitakawori. ¿Tema piiwetari “Iyekiite?” ¿Tema ikamawentayetairi irirori Cristo? \v 12 Pimatakerowa eeroka pikaariperotakairi jirikapaini. Powatsiperotakeri, peentashiretakaakeri. Pikaariperotzimotakeri eejatzi eeroka Cristo. \v 13 Irootake eero nowapiintantaarime naaka tsimeri, eero noitzipinaashiretantari ikaatzi noiyetairi “Iyekiite”. \c 9 \s1 Rimonkaataiteniriri Otyaantaperoriite \p \v 1 ¿Eeroma okanta naaka nisaikashiwaitya? ¿Kaarima naaka Otyaantaperori ñaakeriri Jesús, Awinkatharite? ¿Kaarima naaka kemisantakagaimiriri Awinkatharite? \v 2 Eenitatsi itsipa kaari yotenane naaka Otyaantaperori. Irooma eerokapaini piyotaiyini, tema eeroka ikemisantakaayetai Awinkatharite nokenkithatakoyetaimiri, ari piyotairi naakatake Otyaantaperori. \p \v 3 Jiroka nonkanteriri ikaatzi kenkithatakowaitashitanari: \v 4 ¿Tema okameethatzi nakiyootantakowaite naaka? \v 5 ¿Tema okameethatzi ontzime noina kemisantatsiri? Arikame ontzime, ¿eeroma okameethatzi naanakero pisaikaiyinira eerokapaini? Iroowa rantapiintziri itsipa Otyaantaperoriite, irojatzira rantapiintakeri irirentzitari Awinkatharite, eejatzi Cefas. \f + \fr 9:5 \ft Ikantaitziri jaka “Cefas”, iriitake Pedro. \f* \v 6 Piyotaiyini eeroka, osheki nokamaitakawo nantawaitzi naaka nañaantyaari, irojatzi rantziri Bernabé. ¿Intama naakaite te rishinetaitanawo nipakairo nantawaire nonkenkithatakaantantyaari? \v 7 Pinkenkithashiretakoteri tsika ikanta owayeri tzimatsiri reewarite. ¿Kameethatatsima ripinateri reewarite impantyaariri rowanawo? Arira ikantzitari pankiwaitatsiri, ¿tema okameethatzi rowaiyaawo iwankire? Eejatzi ikantzita pirawaitachari, ¿tema okameethatzi inintagaiyaari ipira? \f + \fr 9:7 \ft Kantakotachari jaka “ipira”, iri cabra-paini, riraitapiintziri iteni. \f* \p \v 8 ¿Pikenkithashiretama eerokapaini okaatzi nokantayetakemiri iro rametaiyarini atziripaini? Irojatzi ikenkithatakoitzitakari Inintakaantaitanewoki. \v 9 Tema rosankenatzitaka pairani Moisés-ni, kantatsiri: \q1 Arika pantawaitakairi pipira, te okameethatzi ritasheneentawaite. \m ¿Pikenkithashiretama apatziro pipira roshiretakotari Pawa ikantantakari? \v 10 ¡Te! Aakayetakera roshiyakaawentaitakeri. Jiroka otsipa roshiyakaawentaitakai ikantaitzi: \q1 Eenitatsirika pankiwaitzinkari, tzimatsirika otekakiwaitatsiri, iroowa rantawaitantawori jiroka rowantaiyaari. \m \v 11 Arira okanta eejatzi, naakaga awentaashiretakaayetaimiri, ¿tema okameethatzi pimpayetaina nañaantyaari? \v 12 Iroowa pantapiintakeniriri itsipapaini janta. ¿Tema okameethatzi pimatzitena naaka? Tera notsiwakakaapiintemiro nonkowakotemi, osheki nokisashitakawo nonkantemirome. Te nokowi neshitakaimiro petanakawo pikemisantairo Kameethari Ñaantsi, nokenkithatakoyetaimiri Cristo. \p \v 13 ¿Tema piyotzi eerokapaini rowapiintawo Imperatasorentsitaarewo tzimagaantatsiri rashitakagaitawori tasorentsipanko? ¿Tema piyotaiyini, ikaatzi piratsi rashitakagaitariri Pawa taapokimentotsiki rowapiintari Imperatasorentsitaarewo? \v 14 Ari okantari eejatzi okaatzi ikantanari Awinkatharite, nokaatzira nokenkithayetairo Kameethari Ñaantsi ontzimatye ripinayeetaina nantantyaawori. \p \v 15 Te noshintsineentzimi pairani nisaikimotantzimiri pantayetenawowa. Tera noshintsineentzimiro iroñaaka okaatzi nosankenatakemiri. Iroowa nokowaperotake nonkameme naaka, tekera itzimanakeeta iita kantatsine: “Tera iroopero inatzi rasagaawentawaitakari Pablo.” \v 16 Te nasagaawentawaityaawo nokenkithatakaayetaimiro Kameethari Ñaantsi. Oshiyawaitaawo iriime Pawa shintsineentanawori nantairo, okantawetaka te naaka kowashiwaityaawone. Eerorika nimatairo jiroka, ¡Ikantamatsitaitana naaka! \p \v 17 Naakame kowashityaawone nantero, ari nithotyaakotakerome ripinaitena. Te ari onkantya, tema Pawa owakenari nantairo jiroka. \v 18 Arira okantakari, tekaatsi oitya noyaawentantyaari pipinayetaina eerokapaini. Tema noshiyakaakero iroome ripinaitenarime okaatzi noñiirowa nokimoshirewaitai. Tema iro nokimoshiretantaari iroñaaka, tera nonkowakotaimiro nokenkithatakaayetaimiro Kameethari Ñaantsi. \v 19 Iroowa nisaikashiwaitantaari, tera intzime iita pinatenane. Iro kantacha naakatake oshiyakaawentachari noshikaarewo. Iroowa nawisakoshiretakaantaariri osheki atziri. \v 20 Ari nokantzitawo eejatzi nontsipatyaaririka nosheninkapaini Judá-ite, nantzitawo okaatzi rametari iriroripaini, rawisakoshiretantaiyaari. Irojatzi nantzitari nontsipatyaaririka pankenatawori Inintakaantaitanewo, nimonkaatziro naaka eejatzi, okantawetaka niyotzi tekaatsi otsiwakakaawaitenawone nompankenatyaawo, iroowa rawisakoshiretantaiyaari iriroripaini. \v 21 Ari okantzitari, arika nontsipatyaari kaari kemakoterone Inintakaantaitanewo, noshiyakotari iriroripaini, iroowa rawisakoshiretantaiyaari. Iro kantacha tera nipiyathatari Pawa, tema ontzimatye nimonkaatero ikantanari Cristo nantero. \v 22 Ari okantzitari, arika nontsipatyaari jentashireri, noshiyakotari rantayetziri iriroripaini, iroowa rawisakoshiretantaiyaari. Ari nokantzitariri maawoini inashiyetachari atziripaini, iroowa rawisakoshiretantaiyaari apaanipaini irirori. \v 23 Iroowa nantantawori maawoini jiroka ompoñaantyaari nonkenkithatakaantairo Kameethari Ñaantsi, iroowa nontsipatantaiyaariri eejatzi naaka, ritasonkawentantainari. \p \v 24 ¿Tema pikenkithashiretziro jimpe ikanta monkatziyawakaachari rishiyaiyani iñaantaityaariri jimpe itzimi etyaawone rareetya? Apaani inkantya etyaawone rareetya, iriitake ripinaiteri. Arira pinkantaiyaari eerokapaini. \v 25 Ikaatzi ñaantapiintakawori rimonkatziyawakaantyaari, ontzimatye inkempoyeeya, inkisashityaawo ritziyetyaawo iñaamayetari. Irootake rantantapiintawori jiroka ompoñaantyaari ripinaiteri, ramanthaitantaityaari shiwithatapo. Iro kantzimaitacha sampiyanero inatzi jiroka. Irooma okaatzi oshiyakaawentachari ripinaitairi aakapaini, eero ithonkaawo. \v 26 Irootake noshiyakaawentantapiintawori naaka oshiyawaitawo nishiyatyeeme, te nitempaawaitzi. Noshiyakaakero noñaashintsiwaityaawome nonkaposante, te nonkaposashiwaityaawo tampyainka. \v 27 Okaatzi nokemaatsiwaitakawo nitziwentawaitaka, noshiyakaawaitakero nimperatatyeeyaawome nowatha. Irootake nantantayetakawori, eero roshiyakagaitantana ranaakoitziri, iroowa eero aminaashiwaitanta nokenkithatakaantapiintakera. \c 10 \s1 Ikaminaawentaitantziro okaatzi ipinkathatashiyeetari \p \v 1 Iyekiite, eero apeyakotziro iñaayetakeri acharineete. Iroowa ipampithatakeri menkori janta ochempiki. Rimontyaakawo inkaare rowiryaataitapaintziri. \v 2 Ari roñaagantakero rawentaashiretari Moisés-ni, ipampithatakero menkori, rimontyaakawo inkaare. \f + \fr 10:2 \ft Rimatakero oshiyawori omitsitsiyaataantsi, tema arika romitsitsiyaataitya, roñaagantairo eenitatsi rawentaashiretanaari. \f* \v 3 Rowaiyakawoni eejatzi acharineete okaatzi ritasonkawentakeri. \v 4 Riraiyakeroni ñaa ritasonkawentaitakeri shitowaatzimotakeriri shirantaaki. Tema iriitake Cristo tsipashiretakariri, iri oñaagakeriri ñaa shirantaaki. Iri Cristo oshiyakawori shirantaa eejatzi. \v 5 Iro kantacha, osheki ikaataiyini kaari inimoterine Pawa, irootake ikamagaantantakari ochempiki. \p \v 6 Okaatzi awisaintsiri, eenitatsi oshiyakaawentakairi, eero oshiyantari iriroripaini, añaamayetyaawo antero kaariperori. \v 7 Te okameethatzi antsipatyaari itsipapaini thaamentariri oshiyakaawontsi. Tema iro rantayetakeri acharineeteni pairani, jiroka ikenkithatakoitakeriri: \q1 Saikaiyakeni atziri, rowawaitaiyani, rirawaitaiyini. \q1 Ari ikatziyaiyanakani ithaamentawaitaiyani. \f + \fr 10:7 \ft Okaatzi ikantakoitziri jaka “ithaamentawaitaiyani”, iro rantakeri pairani icharineete Judá-ite riwetsikake oshiyakaawontsi roshiyakaakeri iryaani waaka, iri ikimoshirewentakeri, ipinkathawaitziri oshiyakaawontsi. Paminero eejatzi “Tsika Ikantaitziro Ñaantsipaini” tsika okantakota “Inintakaantaitanewo”. \f* \m \v 8 Te onkameethate eejatzi antayetero koweenkatatsiri. Iro rantayetakeri acharineete, iroowa iñaantakawori ikamagaantake apaani kiteesheri ikaatzi 23,000 atziri. \f + \fr 10:8 \ft Paminero eejatzi “Tsika Ikantaitziro Ñaantsipaini” tsika ikantakota “Balaam”. \f* \v 9 Te okameethatzi eejatzi owatsimairi Pawa. Iro rantakeri pairani acharineete, iroowa iñaantakawori ratsikayetakeri maanke. \f + \fr 10:9 \ft Paminero eejatzi “Tsika Ikantaitziro Ñaantsipaini” tsika ikantakota “Moisés”. \f* \v 10 Te okameethatzi eejatzi añaawaipookite. Iro rantayetakeri pairani acharineete, iroowa iñaantakawori raperaatakeri iitaitziri “Thonkaatantaneri”. \f + \fr 10:10 \ft Paminero eejatzi “Tsika Ikantaitziro Ñaantsipaini” tsika ikantakota “Coré”. \f* \v 11 Maawoini jirokapaini awisaintsiri, irootake roshiyakaawentaitakairi, rosankenatakoitakero ayotantaawori iroñaaka aakapaini, tema asaikantatyaawo ithonkimataawowa kipatsi. \v 12 Paamaawentaiya eerokapaini. Eero pikantawaitzi, “Eero nimatziro naaka jiroka,” omapokimikari pantanakero eeroka. \v 13 Iro kantacha piñaakerorika piñaamashirewaityaawo, pinkenkithashiretya tera apaniroini pikanta eeroka rimatakero itsipapaini atziri roitsinampaakero. Kempoyaa rowakai Pawa, eero rishinetzimi iñaamashireperotakaitemiro kaari poitsinampairi. Arika piñaamashirewaitya, iriitake Pawa oñaayemirone tsika pinkantya poitsinampaantyaawori, oshiyawaitanakyaawo pishiyapithatatyeerome. \p \v 14 Netakotane, piñeeririka itsipapaini ipinkathawaitziro oshiyakaawontsi, poshiyakayero pishiyapithatatyeerome. \v 15 Tzimatsi iroñaaka nonkantayetemiri, noshiyakaatyeemi yotaneri pinatyeeme nonkamantemiro. Pinkenkithashiretakotero. \v 16 Tema apatotapiintaiyani irawaitaiyini, akenkithashiretakotziro ramanamanaatakotari pairani Cristo, riraiyakeroni riyotaanewo, ¿Kaarima jiroka withaawakagaantsi, apiyoyetaga oimoshirenkiri Cristo ikapathainkawentakaira? Arika apatotaiyaani akiyootawakaya, ¿Kaarima jiroka withaawakagaantsi, oimoshirenkiro iwatha Cristo, akenkithashiretakotziro ikamawentayetakaira? \v 17 Arika owayetakyaawo, intzimawetya osheki atsipatari apiyotaiyani, maawoini owaiyakawoni riwetsikaitakeri apapathawoini. Ari akantayetaari aakapaini, oshiyakawo apapathatatsiri. \v 18 Ari ikantayetari eejatzi nosheninkapaini Israel-iite, riwithaawakaayeta eejatzi iriroripaini, ritaayetainiri rashitakaariri Pawa janta taapokimentotsiki. \v 19 Irootake oshiyawori rantapiintziri itsipasatzi atziripaini ritaayetziniri iwawanewaitashitari. ¿Poshiyakaatzi nokantatzi añaatsi iwawanewaitashitakari? \v 20 ¡Te! Iro kantzimaitacha eenitatsi peyari amawenawaitachari, iri roshiyakairi iwawane, iriitake rashitakaapiintakari rowanawo. Kaari Pawa rashitakaiya rowanawo. Iro kaari nokowakaayetzimi eerokapaini pintsipatyaari powayetaiyaawo rashitakaitariri peyariite, piwithagaarikari iriroripaini. \v 21 Pirakerorika rashitakaitariri peyari, te okameethatzi pirawaitashityaawo arapiintziri oshiretakotari Awinkatharite. Powakaworika rashitakagaitariri peyari, te okameethatzi eejatzi powashiwaityaawo owapiintari oshiretakotari Awinkatharite \v 22 ¿Akowatziima owatsimairi Awinkatharite? ¿Anairima irirori otzimi ishintsinka? \s1 ¿Notzikashiretairima pinkathatairiri Pawa? \p \v 23 Jiroka ikantaitzi: “Ishinetaantsitzi nantayetero oitarika.” Iro kantacha te opantawo maawoini rantaitero. Imaperowetatya ishinetaantsiweta antayetero oitarika. Iro kantacha eenitatsi oita antayetziri kaari ominthashiretakayaarine itsipapaini rantayetairo kameethatatsiri. \v 24 Te okameethatzi ankenkithashiretakowaityaawo akowayetziri aakapaini, iro kameethatatsiri añaashintsiwentaiyaawo kameethatzimotziriri itsipapaini. \v 25 Arika pinkowimate pamanante wathatsi, eero posampikowentziri, pinkante: “¿Ipoñaatyaawoma jirika wathatsi ritagaitzirira oshiyakaawontsi?” te ari onkene, pamanantatyeeri, poyaari. \v 26 Tema iri Awinkatharite, ashitari ikaatzi tzimayetatsiri kipatsiki. \v 27 Ari okantzitari, arika inkaimemi pakiyooteri kaari kemisantatsine, pakiyooteri pikowirika. Eero posampitantzi pinkante: “¿Ipoñaatyaawoma jirika wathatsi ritagaitzinirira oshiyakaawontsi?” Poyaari. \v 28 Irooma eenitatsirika kamantemine, inkantemi: “Jirika wathatsi ipoñaawo tsika ritagaitziniri oshiyakaawontsi,” eero powari. Iroowa pantantakawori jiroka pikenkithashiretakotanakari kamantakemiri, pikenkithashiretanaka eejatzi kantacha rowaariperoshiretante. \v 29 Tema nokantakemira: “kantacha rowaariperoshiretante,” te iro nonkantakote rowaariperoshiretemi eeroka, iri nokantakotzi kamantakemiri, kantacha rowaariperoshireteri irirori. Aamaaka arika posampitakena naaka, pinkantena: “¿Oitaka nitzitantawaityaariri ikenkithashiretakomatsitana itsipa atziri? \v 30 Tema niwetharyaawentari Pawa noñaayetziro nowanawo, ¿oitaka nonkenkithashiretakotantyaawori onkaate inkiñaanewentakoitenari?” \p \v 31 Jirokaga nonkantemiri: Arika powawaitya, pinkantashirete: “Eenitatsirika ñeenane nowawaitya, ¿notzikashirewaitzirima eero ipinkathatantaari Pawa?” Ari pinkantzityaawo pirawaiterika, eejatzi pantayetairorika oitarika. \v 32 Ontzimatye paamaawentaiya eero poitzipinaashiretantari Judá-itetatsiri, kaari Judá-itetatsine, pitsipatapiintari pipiyowentari Pawa, maawoini. \v 33 Iroowa nantairi naaka, nopankenatawo ninimotakaantyaariri atziripaini okaatzira nantziri. Te apatziro nantero kameethatzimotanari naaka, nantzitawo kameethatzimotziriri itsipapaini, ompoñaantaiyaari rawisakoshiretai. \c 11 \p \v 1 Poshiyakotainawo naaka. Iroowa nimatairi naaka noshiyakotaari Cristo. \s1 Owashikayinawo tsinane \p \v 2 Nothaamentaimi iroñaaka, tema pikamaitakawo okaatzi nametakaakemiri, okaatzi niyotaakemiri. \v 3 Iro kantacha, jiroka nokowiri piyotero: Iriira Cristo reewaritari shiramparipaini. Iriima shiramparipaini iriira eewaritari tsinane. Iriima Pawa iriira reewaritari Cristo. \f + \fr 11:3 \ft Kantakotachari jaka “reewaritari”, irojatzi kantakotachari “iitoitari”. Tema ariwaitake okaatzi saikantairi aitoki otzimi kenkithashiretakagairi, akowantari antayetero akowayetziri, oshiyawaitakawo iroome aito jewataineme antayetero oitarika. Kantacha ankante: “Noitotari Cristo.” Irojatzi oshiyakawori arika ankante: “Reewaritaana Cristo.”\f* \v 4 Okaatzi ametapiintari ashiramparinkaki, te apashikayinata arika amaña, eejatzi arika ankenkithatakaante. Arikame ampashikayinatyaame, te apinkathatziro aito. \f + \fr 11:4 \ft Kantakotachari jaka “te apinkathatziro aito,” te ayotakoperotziro oita kantakotachari “aito”. Tema tzimatsi kantayetatsiri, iri Cristo oshiyakaawentziri “aito”, oshiyawaitakawo ankanteme “te apinkathatziri Cristo.” Eenitatsi itsipa kantatsiri iro ikantakoitziri “aitopero”. Tema arika ampashikayinatya amaña, oshiyakotakawowa tsinane. Tera apinkathatziri itsipapaini atsipatakari apiyoiyani. \f* \v 5 Irooma tsinane kaari pashikayinatachane amaña, arika onkenkithatakaante eejatzi, tera opinkathatantzi. Oshiyakotakawo tsinane ameetzirori oishi. \v 6 Apaani tsinane kaari kowatsine ompashikayinatya, iweperetyakityaatatya. Te ari onkene, eero iweperetyakita, tema riyotaitzi kaaniwentaantsi inatzi, ontzimatye ompashikayinatya. \v 7 Iriima shirampari eero ipashikayinawaita irirori, tema roshiyakari Pawa, iri Pawa owaneenkatakaariri. Irooma tsinane, iri shirampari owaneenkatakaawori. \v 8 Tema pairani owakera riwetsikantakawori Pawa etakawori tsinane, iro raake iwatha shirampari riwetsikantakawori. Irooma owakera riwetsikantakariri Pawa etanakawori shirampari, te rayiro owatha tsinane. \v 9 Ari okanta, owakera riwetsikantawori Pawa tsinane iri riwetsikakeniri shirampari, tema tekaatsi intsipatya. Te iro tsinane riwetsikaiteni shirampari. \v 10 Irootake ompashikayinatantyaari tsinane riyotaitantyaawori eenitatsi opinkathatanewo iroori, ompoñaantyaari inimotakairi maninkariite. \v 11 Te otzimashita tsinane, te itzimashita shirampari eejatzi, apitekeroini rashitari Awinkatharite, ikoityaawakaa apitekeroini. \v 12 Tema etanakawori tsinane iwatha shirampari riwetsikaitake. Iro kantacha eejatzi, ikaatzi shirampariyetatsiri iroñaaka, iroowa tsinane owaiyayetairiri. Tema jirika apitekeroini, iriira Pawa kantakaawori itzimayetantari. \v 13 ¿Oitaka pikenkithashiretakotawori okaatzi nokantakemiri? ¿Kameethatatsima tsinanepaini amañaari Pawa eero opashikayinatanta? \v 14 Aakapaini ashiramparitzika iroñaaka, te ametawo osanthairo aishi, aritake ankaanitake. \v 15 Irooma tsinanepaini, iro owaneenkatakaawori oishi. Oshiyawaitanakawo iroome oishi ompashikayinatyaarime. \v 16 Tzimatsirika kowatsine inkisakowaityaawo, jiroka nonkanteriri: Irootake nametapiintakari naaka niyotaantziro. Irojatzi ikantapiintakeri piyowentariri Pawa tsikarikapaini janta. \s1 Aminaashiwaita roimoshirenkaitziro rakiyootanewo Awinkatharite \p \v 17 Iro kantzimaitacha, eenitatsi otsipa nonkantakotemiri, eero nasagaawentzimiro. Tema te okameethatzimotana pantapiintakeri pipiyotaiyanira. Onkaateme kameethatzimotemine, irojatzi rowasankewentaitemiri. \v 18 Tema nokemake ikamantaitakena pinashiyetawakaaka janta papatotapiintaiyanira. Iro nonkemisanterime, \v 19 tema iro awisapiintatsine jiroka. Eenitatsi kowashiwaitachari inkantaiteri: “Iriiperori jirika.” \v 20 Ari okantapiinta papatotaiyani eerokapaini pakiyootawakaiyani, aminaashiwaita poimoshirenkiro aitziri “Rakiyootane Awinkatharite.” \v 21 Tema powapiintakawo intsipaite pashitari. Tasheneenta ikantayeta itsipapaini. Tzimatsi itsipa shinkiwaiyetachari. \v 22 ¿Arima onkantya? ¿Tekaatsima pipankopaini tsika powapiintyaawo pashitari, jimpe pirawaitapiinte? ¿Pimanintatziirima apatotapiintachari ipinkathatziri Pawa? ¿Pithainkatziirima koityaawaitatsiri? ¿Pikenkithashiretama ari nasagaawentakemiro? Eerowa. \s1 Etantanakawori rakiyootane Awinkatharite \r (Mt. 26.26-29; Mr. 14.22-25; Lc. 22.14-20) \p \v 23 Okaatzi niyotaakemiri pairani tsika okantakota etantanakawori “Rakiyootane Awinkatharite,” iriitake Awinkatharite yotaakenawori. Jirokaga: Okanta pairani tsireniri tekera ripithokashitaitariita Awinkatharite Jesús, raakero pan, \v 24 riwetharyaawentakawo, itzipetowakero, ikantake: “Poyaawo, nowatha inatzi, tema iro kamawentemine. Irootake pinkenkithashiryaantapiintenari.” \v 25 Ikanta ikaatakero rowaiyani, raakotakero riraitziri, ikantzi: “Niraa inatzi, irootake shitowaatsine rawisakoshiretantaiyaari osheki atziri. Irootake pantapiintairi arika pirero, arika pinkenkithashiryaakotaina.” \v 26 Arika powapiintaiyaawoni, pirapiintairo eejatzi, iro piyotakaantaiyaariri atziripaini ikamawentayetakai Awinkatharite. Irootake pantapiintairi irojatzi ripiyantaiyaari Awinkatharite. \s1 Owaminthawaitashitawori rakiyootane Awinkatharite \p \v 27 Tzimatsirika owaminthawaitashitawori, iraminthawaitashitawori eejatzi, oshiyawaitakawowa iriime Awinkatharite rithainkawathatakeme, rithainkakero eejatzi riraa. \v 28 Tema iro kameethatatsi, tekera oyaawoota, tekera ireroota, ontzimatye ankenkithashiretakotawakya kameethashiretakairika. \v 29 Tzimatsirika owaminthawaitashitakyaawone, iraminthawaitashitakyaawone eejatzi kaari kenkithashiretakoperoterone oshiyakaawentachari “iwatha”, ari rowasanketakeri. \v 30 Irootake itzimantayetari makowaitatsiri, mantsiyawaitatsiri, eenitatsi eejatzi makoryaayetaintsiri. \v 31 Irooma akenkithashireperotanakarika tekera owanakyaawoota, eero añiiro rowasanketai Pawa. \v 32 Iro kantacha arika rowasankewaitakai, iñaantatyaira roshiyakagai aakarikame itomipero. Ompoñaantyaari eero rowasanketantai paata, roshiyakagairikari tsika inkantairi isaawikisatzipaini. \p \v 33 Iyekiite, irootake okowantari poyaakotawakaiya eerokapaini, eero posatekasatekawaita arika pimpiyotaiyaani pakiyootawakaiya. \v 34 Pitasheyatziirika, powanakya pipankoki tekera piyaatanakeeta, eero otzimanta patsipewaityaari papatotaga. Arika nareetakya pinampiki, ari nithotyeemiro niyotaimiro jirokapaini. \c 12 \s1 Tasonkawentashiretaantsi \p \v 1 Iroñaaka nonkantemiro tsika okantakota tasonkawentashiretaantsi. Iyekiite, te nokowi ikompitzimotemi. \v 2 Piyotaiyini eeroka, pairani tekera pikemisantayetanakeeta, eenitatsi piyenakaashitanewo, rominthashiretakaapiintaitzimi piyaatashiteri oshiyakaawontsi kaari ñaawaitatsine. \v 3 Irootake nonkamantantemirori jiroka: Tzimatsirika kenkithatakaantatsine, inkantapaake “Kamaari rini Jesús,” kaari Itasorenka Pawa ñaawaitakairine jirika. Irooma arika inkante: “Awinkatharite rinatzi Jesús,” iriira Tasorenkantsi ñaawaitakairiri. \p \v 4 Tema apaani ikanta Tasorenkantsi, iro kantacha tzimatsi osheki jimpe ikenakairo ritasonkawentayetakai antantakawori. \v 5 Apaani ikanta Awinkatharite, iro kantacha tzimatsi osheki jimpe ikenakairo antawaitantaanariri irirori. \v 6 Apaani ikanta Pawa, iro kantacha tzimatsi osheki jimpe ikenakairo opoñaantari antayetairo oitarikapaini. \v 7 Maawoini aakapaini, eenitatsi oita rantakaayetakairi Tasorenkantsi opoñaantari athaamentakaayetari itsipa kemisantzinkaripaini rantayetairo irirori kameethatatsiri. Ari ikenakairori Tasorenkantsi roñaaganta, rimatakaayetairo oitarika. \v 8 Thame oshiyakaawentawakero, tzimayetatsira ritasonkawentakeri Tasorenkantsi riyotanetantari. Tzimatsi itsipa ritasonkawentakeri Tasorenkantsi ikenkithatakotantawori okaatzi ikenkithashiretanaari. \v 9 Tzimatsi itsipa ritasonkawentaperotakeri Tasorenkantsi rawentaashireperontantaari. Tzimatsi itsipa ritasonkawentakeri Tasorenkantsi rowashinchaantantari. \v 10 Tzimatsi itsipa rimatakaakeri ritasonkawentante, itsipa rimatakaakeri inkamantantanerite, itsipa rimatakaakeri rapiitairo okaatzi ikamantantakeri Kamantantaneri, iroowa iñaantyaawori iriirika Tasorenkantsi matakaakeriri inkamantantero. Tzimatsi itsipa rimatakaake riñaawaiyetero otsipasato ñaantsi, tzimatsi itsipa rimatakaake rowaagañaanetairo okaatzi ikenkithatakoitakeri. \v 11 Maawoini jiroka irootake ritasonkawentantayetakeri Tasorenkantsi, rantakaantakero oiyetarika. Apaani ikanta Tasorenkantsi. Iriitake matzirori ritasonkawentayetakai aakapaini, rantakaayetairo okaatzi ikowiri irirori. \p \v 12 Iroowa awithaawakaantayetaari, roshiyakaayetai aakame iwatha Cristo. Tema tsika akantawathayeta, irootake matakaayetairori oitarika. Ari akantayetaari eejatzi aakapaini, inashiyeta antayetairo oitarika. \v 13 Tema apaani ikanta Tasorenkantsi omitsitsiyaatakaayetairi, iro opoñaantari awithaawakaantaari, okantawetaka aakarika Judá-ite, Grecia-thato, noshikaarewo, saikashiwaitachari, maawoini. Oshiyawaitaawo antsipatawakagaiyaame maawoini irapiintairo ñaa kañaanetakaantatsiri, oshiyakaawentakerira Tasorenkantsi. \p \v 14 Pinkenkithashiretakotero tsika okanta awatha. Apaani akanta awathaki, iro kantacha tzimatsi osheki inashitachari antayetziri. \v 15 ¿Kantachama iñaawaite aitzi, iñaanatero ako, onkantero: “Te opantana naaka, te noshiyimi eeroka potaiyayetziro oitarika?” ¿Tema opantzitawo aitzi? \v 16 ¿Kantachama iñaawaite akempita, iñaanatero oki, onkantero: “Te opantana naaka, te noshiyimi eeroka piñaayetziro oitarika?” ¿Tema opantzitawo eejatzi akempita? \v 17 Iroome yoshiitachaneme oki awathaki, ¿arima ankemakeme? Iroome yoshiitachaneme akempita, ¿arima ankemasankatantakyaawo? \v 18 Ari okantari awatha. Tema Pawa matzirori riwetsikakero, jimpe okantajaanta ikowakeri irirori riwetsikero, iroowa inashitantari oitarika antayeteri. \v 19 Arime oshiyawakayaame maawoini tsika okantayeta awatha, eero awathatawome. \v 20 Ari okanta, apaani inaweta awatha, iro kantacha tzimatsi osheki inashiyeta oita antantayetawori. \v 21 ¿Kantachama iñaawaite oki, iñaanatero ako, onkantero: “Naaka pantaperotawori, irooma eeroka, te?” ¿Kantachama iñaawaite aito, oshiyakotyaawo okaatzi iñaawaitakeri aitzi? \v 22 ¡Eero imatziro! Tema okaatzi tzimatsiri awathaki kaari pantaperotzimotaine, iroowa pantaperotawori. \v 23 Iro akithaatantapiintari, amaniro awathapaini, oshiyakaakero pinkatharentsi inatye janta. Okaatzi rimanakoitziri awathaki, oshiyakaakero iroome pantaperotyaawoneme. \v 24 Irooma okaatzi kaari rimanaitapiintzi awathaki iñaayetapiintaitziri, tera oshekiperotzi oita antenirori iroori. Piñaakero, iroowa rantakeri Pawa riwetsikantakairori maawoini awatha, okaatzi oshiyimowetakairi kaari pantaperotyaawone, irootake oshiyakairi pantaperori inatzi. \v 25 Eero okanta antzipithareero okaatzi awathatari. Tema iro kameethatatsiri, anethaaperotairo maawoini awathatari. \v 26 Arika owatsinaawaitya eepichokiini awathaki, oshiyawaitakawo owatsinaawaityaame maawoini awathaki. Arika owaneenkawaitya eepichokiini awathaki, kimoshire ankantya maawoiniki awatha. \p \v 27 Ari akantayetaari aakapaini akaatzira awentaashireyetaari Cristo, oshiyawaitakawo aakapaini iwathame Cristo. \v 28 Jiroka ikantakaayetaari Pawa ikaatzi kemisantayetaatsiri: Etanakawori, tzimatsi Otyaantaperori. Apitetanaintsiri, eenitatsi kamantantaneriite. Mawatanaintsiri, tzimatsi yotaantaneriite. Ipoñaapaaka itzimayetanake tasonkawentantaneri, owashinchaantaneri, amitakotantaneri, jewatakaantaneri, kenkithawaiyetzirori otsipasato ñaantsi. \v 29 ¿Maawoinima Otyaantaperoritzi? ¿Maawoinima akamantantaneritzi? ¿Maawoinima ayotaantaneritzi? ¿Maawoinima atasonkawentantaneritzi? \v 30 ¿Maawoinima owashinchaantaneritzi? ¿Maawoinima añaawaiyetziro otsipasato ñaantsi? ¿Maawoinima owaagañaanewaitzi? \v 31 Iro kameethatatsiri, pinkowaperotai ritasonkawentaitaimi pantantyaawori kowaperotachari. Iro kantzimaitacha, eenitatsi oita anairori jiroka. Ari nonkamantemiro iroñaaka. \c 13 \s1 Iro kowaperotacha etakotantya \p \v 1 Thame ankantashitawakya, kantacha naaka niñaawaitero otsipasato ñaantsi riñaawaiyetziri itsipa atziri, nimatzitakyaawome eejatzi riñaawaitziri maninkariite. ¿Tema kameethawaiwetaka jiroka? Iro kantacha terika nimatziro netakotantya nantantawori jiroka, nokameniminthawaitashitakaga. \v 2 Ari okantari eejatzi, thame ankantashitawakya, Kamantantaneri ninatzi naaka, niyotakotziro kaari riyotakowetaita pairani, nawentaakitari Pawa, ari onkantakyaame roshirinkenawo otzishi rowairo tsikarika janta. ¿Tema kameethawaiwetaka jiroka? Iro kantacha terika netakotantya nantantakawori jiroka, tekaachaajaini nimonkaate. \v 3 Ari okantari eejatzi, thame ankantashitawakya, arime nompashitantyaawo maawoini shekitzimotanari royaari koityaawaitatsiri. Ankantashitawakya, osheki natsipewentakari itsipa, nitaawentawaitakari. ¿Tema kameethawaiwetaka jiroka? Iro kantacha terika netakotantya nimatantakawori jiroka, tekaatsi nonintagaiya. \p \v 4 Ikaatzi etakotantachari, tsinampari rinatzi, neshironkatantaneri, te ikisakowaitaneta, te rasagaawaineta, te iñaaperowaineta. \v 5 Ikaatzi etakotantachari, te ikaariperowaantetzi, te rithañaawaineta, te ikisaneta, te rowapithaantawo imashirenka. \v 6 Ikaatzi etakotantachari te ikimoshirewentziro rantakerorika kaariperori, iro ikimoshirewentzi riyotakotairo irooperori. \v 7 Ikaatzi etakotantachari kisashiwaitaneri rinatzi, ikemisantapiintanetzi, oyaakotane ikanta, roisokerotantapiintzi. \p \v 8 Eero ithonkaawo etakonka. Irooma otsipapaini, aritake ithonkaiya, oshiyawori jiroka: kamantaantsi, riñaawaitantaitawo otsipasato ñaantsi, riyoyeetairo oitarika. \v 9 Tema tekera riyotaitziroota maawoini, tekera ikamantantaitziroota tsika okantakota maawoini tzimayetatsiri. \v 10 Irooma arika onkaatapaake monkaatachane, eero akowanairo onkaate peyayetaachane. \v 11 Ariwaitake akanta atziritzika. Eenirorika eentsitzi, antayetziro okaatzi rantayetziri eentsi, jimpe ikantziro riñaawaitzi, jimpe ikantziro ikenkithashireta, jimpe okanta ipampithashiryaa. Irooma arika antaritanake, eero oshiyakotanaari tsika ikantayeta irirori. \v 12 Kantacha oshiyakairo eejatzi tsika okanta aminaatyaawo kotsirotaki. Eero akoñaatzi kameethaperoini, eero ayotzi jimpe akantawaita. Irooma paata ari ayoperotairi jimpe ikanta Pawa, ari oshiyaiyaari irirori riyoyetai aakapaini. \v 13 Eenitatsi kaatatsiri mawa onkantaityaani isaike eero ithonkanetaawo. Jirokaga mawatatsiri: awentaashirenka, oyaakoneentanka, etakonka. Iroowa kowaperotajaantachari jiroka etakonka. \c 14 \s1 Riñaawaitantaitawo otsipasato ñaantsi \p \v 1 Pinkyaaryoote petakoyetantya. Pithotyaakotairo ritasonkawentaitemi ompoñaantyaari pantayetairo oitarika. Iroowa pithotyaakoperotajaantai pinkamantantaneritai. \v 2 Arika apatotaiyaani antsipatyaari kemisantzinkaripaini, tzimatsirika ritasonkawentaitake riñaawaitantyaawo otsipasato ñaantsi, eero akemathatziri, eero ayotziro oita ikantziri. Te iro riñaawaitantari jirika ankemathateri aakapaini, iriira Pawa kemathaterine. \v 3 Tzimatsirika ritasonkawentaitakeri inkamantantanerite, iri kenkithatakaine maawoini aakapaini, riwetsikashiretakaantayetairi, inthaamentakaantayetairi, roimoshirenkantairi. \v 4 Ikaatzi ñaawaitzirori otsipasato ñaantsi, apaniroini ithaamentashirewaita. Iriima kamantantaneritatsiri, iriira thaamentashiretakaayetariri kemisantzinkaripaini ikaatzi piyoyetachari. \v 5 Osheki inimotename maawoinime piñaawaitantyaawo otsipasato ñaantsi. Iroowa inimoperotainane maawoinime pinkamantantaneritai eerokapaini. Iroowa anairori otsipa. Iro kantacha tzimatsirika owaagakoñaaneterine ñaawaitzirori otsipasato ñaantsi, iriitake thaamentakayaarine kemisantzinkaripaini ikaatzi piyoyetachari. \p \v 6 Iyekiite, thame ankantashitawakya, jatakena nareetemi pinampiki, apatziro niñaawaitantapaakawo otsipasato ñaantsi. ¿Nothaamentashiretakaakemima? Thame ankantashitawakya eejatzi jatakena pinampiki, niyotaakemiro ikemathatakagaanari Pawa, nokenkithashiretakagaimi, nokamantayetaimiro, niyotaayetaimiro eejatzi. Iroowa opoñaantanakari pithaamentashiretanaa. \v 7 Piñaa noshiyakaawentawakemiro eejatzi, oshiyakawo arika ashowiwaite, arika ampiyompiwaite. Eerorika anashitawo oyameninka, irojatzi apiipiinte, tekaatsi yoterone oitarika akowiri omampayaari. \v 8 Ari okantari eejatzi arika atyoote. Eerorika ikamenitzi kameethaini, tekaatsi yotatsine akaimatziira aate omanatya. \v 9 Ari pikantaari eejatzi eerokapaini. Eerorika piñaawaithatantawo inkemathaitemiri, piñaawaiminthawaitashitaka. \v 10 Jaka kipatsiki osheki otsipasato ñaantsi riñaawaitaitziri. Eenitatsi osheki oitarika riñaawaitaitziri. \v 11 Tzimatsirika ñaanatantanawori otsipasato ñaantsi kaari nokemathatzi, noshiyakaakeri itsipasatzi rinatzi, ari ikantanari eejatzi irirori. Te nosheninkatari kameethaini. \v 12 Niyotzi naaka, pikowaperotakero eerokapaini ritasonkawentaitemi pinampiki. Iro kantacha ontzimatye pithotyeero pinthaamentashiretakayaari maawoini apatotapiintachari pinampiki. \p \v 13 Tzimatsirika ñaawaitzirori otsipasato ñaantsi, ontzimatye inkowakotairi Pawa rimatakaantaiyaariri rowaagakoñaanetairo riñaawaitziri. \v 14 Arika niwetharyaantyaawo otsipasato ñaantsi kaari nokemathatzi niñaawaitziro, oshiyakawo nothaamentawaitashitaka, okantawetaka te nokemathatziro okaatzi niwetharyaari. \v 15 Iro kameethatatsi niwetharyaantyaawo ñaantsi niyotziri, thaamentakaanari eejatzi. Ari nonkantero eejatzi nomampaawentyaari Pawa. \v 16 Thame ankantashitawakya, eenitatsi piyotainchari rapatotapiintaiyaanira, ari petanakawo eeroka piwetharyaari Pawa, apanirowa pithaamentawaitaka eeroka. Iriima pikaataiyinira te ritasonkawentaitziri inkemantyaawori piñaawaiyetziri. ¿Arima inintaakyaawo irirori pikantayetakeri eeroka? Te riyotaatsikaitzi kameetharika inkantaiyeni “¡Ari onkantaitaatyeeyaani!” \v 17 Ariwetaka piwetharyaaka eeroka. Iriima itsipapaini temacheeni piwetsikashiretakayaari. \v 18 Osheki niwetharyaapiintakari naaka Pawa namanantawo otsipasato ñaantsi, oshiyawaitakawo nanaakotemime pantapiintzirowa eerokapaini. \v 19 Irooma arika nontsipatyaari nompiyotya itsipapaini kemisantzinkari, te nimatziro. Iro nonkowaperote niñaawaiteme eepichokiini inkemathatantenari, eero nokowaatsikaitzi niñaawaiperotero kaari inkemathaitenari. Irootake nantairi niyotaantantyaari kameethaini. \f + \fr 14:19 \ft Ikantakotakeri jaka Pablo “niñaawaiteme eepichokiini,” iro oshiyawori inkante “nonkowaperote niñaawaiteme 5 ñaantsi inkemathaiteri, te nokowaatsikaitzi niñaawaite 10,000 ñaantsi kaari inkemathaitenari.” \f* \p \v 20 Iyekiite, eero poshiyari ikenkithashireta eentsi, iro kameethatatsi poshiyaari ikenkithashireta antari. Ariwetaka poshiyakotyaari eentsi eero pantantayetawo kaariperori. \v 21 Pinkenkithashiretakotero Inintakaantaitanewo rosankenaitakeri, kantatsiri: \q1 Jiroka ikantakeri Awinkatharite: \q1 Tzimatsi nokowiri nonkanteriri jirika atziripaini, \q1 Inkaate notyaanteri, itsipasatzi rinatye ñaawaitairone otsipasato ñaantsi, iriira kamantaine jirika. \q1 Iro kantacha eero ikemisantaitawakeri. \m \v 22 Jiroka oshiyakaawentachari. Matakaga ritasonkawentayetakai añaawaitantyaawori otsipasato ñaantsi, irootake roñaagaitziriri kaari kemisantatsine. Iro imatantakari ritasonkawentayetakai ompoñaantyaari ankamantantanerite, iroowa roñaagaitairi aakapaini akemisantzira. \v 23 Thame ankantashitawakya, papatotaiyani maawoini eeroka, maawoini piñaawaitantawo otsipasato ñaantsi. Ari inkyaapaake kaari kemisantatsine, kaari ritasonkawentaitzi. ¿Eeroma ikantapaake: “¡Ishinkiwentatya jirika!”? \v 24 Thame ankantashitawakya, papatotaiyani eerokapaini pikamantantzi. Ari inkyaapaake kaari ritasonkawentaitzi, kaari kemisantatsine. Ari pooñaawonteniri ikenkithashirewaitashitari irirori, iro inkenkithashiretakotantaiyaari, \v 25 iro ompoñaantyaari inkamantantairo okaatzi ikenkithashirewaitashitakari rimananeki, ari rotziwerowanakya impinkathatanairi Pawa, inkante: “Imapero itsipashiretzimi Pawa eerokapaini jaka.” \p \v 26 Iyekiite, jiroka onkaate pantayetairi arika papatotapiintaiyaani. Kantacha romampaitaiyaawo Salmo, itsipa riyotaante, itsipa kamantakotairone okaatzi ikemathatakagairiri Pawa, itsipa riñaawaitakaayetairi otsipasato ñaantsi, intzimayetai owaagakoñaanetairone. Tema maawoini pantayetairi ontzimatye piwetsikashiretakagaiyaari itsipapaini. \v 27 Tzimatsirika ñaawaitantawori otsipasato ñaantsi, eero ishekiperotzi, apatziro inkaate apite, aamaa inkaate mawa. Eero okanta rakisheenkataiyeni jirikapaini, ontzimatye royaawentya rimatantyaawori itsipa. Intzimitya itsipa iita owaagakoñaaneterine. \v 28 Tekaatsirika owaagakoñaaneterine, ontzimatye imairete tsika papatotaiyakani. Apatziro ramanashiretyaari Pawa, ari onkaate. \v 29 Ishinetaantsita inkamantante apite, terika mawa. Iriima itsipapaini ontzimatye inkenkithashiretakotero kameethatatsirika okaatzi ikamantantziri. \v 30 Irooma intzimerika inkemathatakaanairi Pawa, eenirorika ikamantantzi itsipa, kameethatatsi imairetawake inkamantantantyaawori otsipa. \v 31 Tema te onkameethate riñaawaitaiyeni apitekeroini. Retawakyaawo apaani, impoñaapaakya itsipa. Ari onkantya riyotantaiyaari maawoini, thaamentashire inkantayetaiya. \v 32 Tzimatsirika matakerori ikamantantaperotantanai, iriitake materone iñaakotanetya inkamantante. \v 33 Arika rakisheenkataiyeni, kaari Pawa kantakaanterone. Iri Pawa santzikoityaakaantatsiri. \p Iroñaaka nonkamantemiro otsipa rametaari roiteshiretaitairi rapatotaiyaani tsikarikapaini: \v 34 Maire onkantapiintaiya tsinanepaini, eero ishinetaantsitai iñaawaitaiyeni. Iro kameethatatsi onkemisantayetai, tema iro iyotaantziri Inintakaantaitanewo. \v 35 Tzimatsirika oita onkoweri iyotero, osampiteri oime opankoki. Te okameethatzi iñaawaite tsinane arika rapatotaitya. \v 36 ¿Poshiyakaatziima eeroka omapokakerori pikenkithatakaantziro riñaane Pawa? ¿Eeroma inimotzimi pantairo rantapiintziri itsipa kemisantzinkaripaini tsikarika janta? \p \v 37 Tzimatsirika janta kantatsiri, “naaka kamantantaneri, antakishireri nokanta naaka,” ontzimatye riyote jirika, iri Awinkatharite kantakaawori nosankenatantzimirori jiroka. \v 38 Terika ikemisantayetzi jirika, eero pikemisantzitari eejatzi irirori. \v 39 Iyekiite, ontzimatye pithotyaakoperotairo pinkamantantayetai. Eeromaita potzikatzikayetairi ñaawaitzirori otsipasato ñaantsi. \v 40 Pimayetairorika jirokapaini, ñaakotane pinkantawentyaawo, santzikoiteeni pinkantya. \c 15 \s1 Rañaantaiyaari kamayetatsiri \p \v 1 Iyekiite, nokowi nonkenkithashiretakaimiro tsika okantakoweta Kameethari Ñaantsi okaatzi nonkenkithatakotakemiri, poisokerotanaari pikemisantaira. \v 2 Iro owawisaakoshiretaimine, eekerorika poisokerotanakityeeyaawo nokenkithatakaakemiri. ¿Aminaashiwaitakama pikemisantayetanairi? \p \v 3 Jiroka kowaperoyetachari, iro ikamantaitakenari naaka, irojatzi nokamantzitzimiri eerokapaini: Ikamawentai Cristo okantakaantziro akaariperowaitake, rimatakero rimonkaatakaawo okaatzi ikenkithatakoitakeriri Osankenarentsiperoki. \v 4 Ikanta ikitaitakeri pairani, iro awisawetaka mawa kiteesheri, añagai. Irojatzi ikenkithatakoitakeriri Osankenarentsiperoki. \v 5 Irojatzi roñaagantaari Cefas, roñaagaari eejatzi maawoini 12 riyotaanewo. \f + \fr 15:5 \ft Ikantaitziri “Cefas”, irootake otsipa iwairo Pedro. \f* \v 6 Irojatzi roñaagantapanaantariri aiyetairi “Iyekiite”, 500 ikaataiyini. Eeniro rañaayetzi jirikapaini, tema makoryaayetake apawopaini. \v 7 Irojatzi roñaagantaari Jacobo, roñaagaari eejatzi maawoini Otyaantaperori. \f + \fr 15:7 \ft Ikantaitziri “Jacobo”, irootake otsipa iwairo Santiago, irirentzi Jesús. \f* \v 8 Naaka weyaantapaakawo roñaagaana, oshiyawaitakawo naakame impoitatsineme nontzime. \v 9 Tema naakawetaka Otyaantaperori, ranaayetana maawoini itsipa. Te ompantaatsikaityaawo noitya “Otyaantaperori”, tema nowasankewaitakeri kemisantanairiri Pawa, apatowentanaariri tsikarikapaini. \v 10 Iro kantzimaitacha, te aminaashiwaita ineshironkataana Pawa, tema iriitake kantakaakawori Notyaantaperoritantaari naaka. Naakaga antawaiperotaatsi iroñaaka nanairi itsipapaini, iro kantakaantzirori nantashiwaitakari pairani. Te naaka matashityaawone jirokapaini, Pawa neshironkataanari nimatantaawori. \v 11 Irootake nosankenatantakemirori okaatzi nokenkithatapiintakeri, irojatzi ikenkithatapiintakeri eejatzi itsipa Otyaantaperoriite. Iroowa pikemisantairi eerokapaini. \p \v 12 Tema nokenkithataimiro rowañagaitairi Cristo, rowamaaweetakarira, ¿Oitaka pikantantari: “Eero añaayetai ankamakerika?” \v 13 ¿Poshiyakaatziima te rowañagaitairi Cristo? \v 14 Arika onkantyaame, naminaashiwaitaka nokenkithatake, paminaashiwaitaka eerokapaini pikemisantaiyakeni. \v 15 Tema oshiyawaitakawo nonthaiyatyeeyaame nokenkithatakotapiintakeri Pawa, nokantantapiintake: “Pawa owañagairi Cristo, ari inkantayetai eejatzi aakapaini.” \v 16 Pikenkithashiryaaweta eerokapaini eero okanta rañaayetai kamayetaintsiri. Arikame onkantyaame, tetya rañaatsikaitaime Cristo irirori. \v 17 Terikame rowañagaitairi Cristo, paminaashiwaitaka pikemisantayetai. Eekero pinkaariperoyetatyeeme, tekaatsi peyakotaimine. \v 18 Peyaperowaitakame eejatzi ikaatzi makoryaayetaintsiri, aminaashiwaiwetaka rawentaanaari Cristo. \v 19 ¡Inkantamatsitaitai aakapaini! Aminaashiwaityaame awentaawetaari Cristo, aminaashiwaityaame oyaakoneentairi, añaaminthawaitashitaka eepichokiini iroñaaka. Maperokiwaitakaime. \p \v 20 Temaita ari onkantya. Rowañagaitairi Cristo ikamawetaka. Iriitake etaawori rañagai tsika inkantayetaiya paata ikaatzi makoryaayetaintsiri. \v 21 Jiroka okantakota: Pairani, eenitatsi rantakeri apaani atziri, iroowa poñaakaantakawori akaamaneyetantari maawoini. Iro kantacha eenitatsi eejatzi apaani atziri poñaakaantaawori añaayetantaari maawoini akamayewetakaga. \v 22 Iro akaamaneyetantaari maawoini okantakaantziro asheninkayetaarira Adán-ni. Iro kantacha, aritake añaayetai maawoini okantakaantziro asheninkashiretaari Cristo. \v 23 Jiroka okantakota: Iri Cristo etaawori rañagai. Arika ripiyai paata, rowañaayetapairi ikaatzi rashiyetari irirori. \v 24 Ari ithonkaiya maawoini, rithonkairi Cristo ikaatzi pinkathariwaitashitachari, ikaatzi otzimimowaitashitari ishintsinka. Iri Cristo kantakayaawone rashitantairi Pawa paata, matzirori Ipinkathariperoritzi. \v 25 Tema retaironkatakawo iroñaaka Cristo ipinkathariwentantzi, irojatzi paata imonkaatantapaakyaari roitsinampaaperotairi iisaneentanewo, rimakoryaayitzitantaiyaari. \v 26 Weyaantapaakyaawone iisaneentanewo roitsinampagairi, iroowa “Kaamanetaantsi”, rithonkairo roshiyakagairo atzirime ine. \v 27 Tema ikenkithatakoitzitakari Cristo, ikantaitake: \q1 Jirika matakerori roitsinampagairi maawoini, rimatairi rimakoryaayitzitantaari. \m Iro kantzimaitacha ikaatzi ikantakoitziri jaka “maawoini”, te inkantaite irijatzi Pawa roitsinampaite. Iri Pawa kantakayaawone rimatantyaawori maawoini. \v 28 Arika impinkathariwentantai Itomi maawoini, iri Pawa pinkathariwentairine eejatzi irirori, tema ari ikenakairo Pawa impinkathariwentantaiyaawori maawoini tzimayetatsiri. \p \v 29 Eerome rañaayetaime ikaatzi kamayetaintsiri, ¿oitaka romitsitsiyaawentaitantariri kamaintsiri? \v 30 Ari okantari eejatzi, eerome rañagaitaime, ¿tsika oitaka añaantapiintawori ipankenaminthaitai? \v 31 Iyekiite, ¿Pithainkanama? ¿Kaarima naaka thaamentawentaimiri nokemisantakaayetaimiri Awinkatharite Jesucristo? Kyaaryooperowa jiroka, ashi owaatyeero kiteesheriki ikowaitzi ritsitokaitena. \v 32 Ari okantakari eejatzi nisaiki Efeso-ki, ikoshekawaitakena katsimawaitatsiri. Eerome añaayetaime, nontsipataiyaarime iriroripaini, nonkantawaitashitakyaame: \q1 Thame anintaawaitawakya, owawaitya, irawaite, oimoshirenkawaitya. Aamaashitya iroowa ankame. \m \v 33 Iroowa paamaantyaawori jiroka otzimikari piyenakaashitanewo. “Eero pitsipaminthatari kaariperori, pimatzirokari eeroka.” \v 34 Pinkenkithashiretaiyaani kameethaini. Eero pitzipinawaitashita. Aamaaka eenitatsi tsika pikaataiyini kaari yotakoperotairine Pawa. ¡Kaaniwentaantsi inatzi! \p \v 35 Aamaaka eenitatsi janta kantashiretatsine: “¿Tsikama inkeneka impiriintai tonkitsipooki? ¿Tsikama onkantaiyaaka iñagaitairo iwatha?” \v 36 ¡Masontzí! Kantacha oshiyakaawentero jimpe okantaganki okithoki pankirentsi. Ipathaakitzi okithoki inkitakiitakerorika, ari ishookairi. \v 37 Jiroka okithoki pipankitapiintziri apakithowoini okantaweta, iro kantacha ishookanakerika, inashiwaitanakya. Tema te pipankitapiintziro ishookimaterika pankirentsi. \f + \fr 15:37 \ft Kantakotachari jaka “pankirentsi”, irootake trigo, eejatzi okaatzi oshiyayetawori. \f* \v 38 Iri Pawa shookakaayetzirori, otzimayetantari owatha ikowiri irirori. Iriitake inashitakaayetawori rishookakaayetziro, okaatzi tzimatsiri otsipapaini pankirentsi. \v 39 Maawoini akaatzira otzimayetzi awatha, te ari oshiyawakaiyani. Thame oshiyakaawentawakero: Aakapaini atziritzira anashiyeta awathaki, inashita iwatha piratsi, shiwankiri, eejatzi ñaaweri. \v 40 Eejatzi ikantayeta inkiteweri te roshiyayetai akantayetaga aakapaini asaawikiweritzira. Otzimimotziri inkiteweri rowaneenkawo, te roshiyawo owaneenkawo aakapaini. \v 41 Tema inashita eejatzi rowaneenkawo ooryaa, rowaneenkawo kashiri, eejatzi rashi impokiropaini. Eenitatsi apawopaini impokiro kaari oshiyayetyaarine itsipa. \p \v 42 Ari ankantaiyaari aakapaini añaayetairika. Tema ikitatapiintaitziro awatha, ari oshitzitziri, iro kantacha arika rowañagaitai, inashitaiya awatha eero oshitziwaitai. \v 43 Arika inkitaitero awatha manintaarewo inatzi. Iro kantacha, arika rowañagaitai paata, owaneenkataiya awatha. Te aawyaawainete iroñaaka awatha, iro kantacha arika rowañagaitai paata ontzimai oshintsinka awatha. \v 44 Okaatzi ikitaitziri awatha tzimawetacha ashire. Iro kantacha arika rowañagaitairo awatha, ari ontzimayetai atasorenka. Ari ikantayetari maawoini añaayetziri iroñaaka otzimi ishire, iro ayotantayetari eenitatsi otsipa awatha tasorentsitaatsine. \v 45 Ari okanta rosankenatakoitziri Adán, etanakawori atziri, ikantaitzi: \q1 Iri etanakawori rañaanake, ikanta otzimanake ishire. \m Iriima jirika oyaatapaakerine oshiyapaakyaarine, otzimimotziri irirori itasorenka, iriitake añaashiretakaantatsine. \v 46 Ari akantayetari. Te otzimimowetai atasorenka ketziroini. Iro etanakawo otzimawetaka ashire, iro kantzimaitacha paata ontzimayetai atasorenka. \v 47 Tema jirika etanakawori atziri, kipatsi ragaitake, riwetsikapithaitakeri. Iriima apitetanaintsiri atziri, inkiteki ipoñaakawo irirori. \v 48 Tsika ikanta riwetsikaitakeri kipatsipitha jirika etakawori, iri oshiyayetaari aakapaini. Iriima inkiteweriite, iri oshiyakariri jirika poñagainchari inkiteki. \v 49 Ari akantayetaari eejatzi aakapaini. Tema oshiyawetakari atzimayetake jirika riwetsikapithaitakeri kipatsi, aritake oshiyayetaiyaari eejatzi jirika poñagainchari inkiteki. \v 50 Iyekiite, jiroka okantakota okaatzi nokantakeri: Eero okanta risaikayetai tsika ipinkathariwentantzi Pawa ikaatzi tzimayetatsiri iwatha, riraa, shitzitaatsine iwatha. Iriira saikayetaatsine janta inkaate kaari shitziyetaatsine iwatha. \p \v 51 Pinkeme, nonkamantemiro kaari riyotakoyeetzi pairani. Jiroka: Ari impashinitakaayeetai maawoini aakapaini. Iro kantacha eero añaayetziro maawoini aakapaini amakoryaayete. \v 52 Paata weyaantapaakyaawone kiteesheri, omapokashitaiya rityootaitapai. Apa onkantapaintya ariwaitake amachookapainte. Ari rañaayetairi kamayetaintsiri, rañaantaiyaawo wathatsi kaari shitzinetatsine. Irooma maawoini aakapaini añaayetzika, ari impashinitakaayeetai. \v 53 Okaatzi awathatari iroñaaka shitzitatsiri, impashinitakaitairo eero oshitziwaitantaawo. Akaatzi akaamanewaitzi iroñaaka ari impashinitakagaitai, kañaane ankantayetaiya. \v 54 Arika imonkaatakya paata jiroka, arira imonkaataiya eejatzi roshiyakaawentaitakero “Kaamanetaantsi”, ikantaitake: \q1 Thonkaawowa iitaitziri “Kaamanetaantsi”, roitsinampagaitairo. \q1 \v 55 ¡Kaamanetaantsí! ¿Kantachama poitsinampaantai eeroka iroñaaka? \q1 ¡Kaamanetaantsí! ¿Tzimatsima iroñaaka pithoyeni? \m \v 56 Okaatzi oshiyakaawentachari jaka othoyeni, irootakera kaariperotaantsi. Irootake Inintakaantaitanewo iyotakairi eenitatsi ayenakaashitanewo. \v 57 Iroowa niwetharyaantaariri Pawa, tema iri matakagairori aakapaini oitsinampaantaawori, rotyaantakairi Jesucristo roitsinampaantaawori “Kaamanetaantsi”. \p \v 58 Iyekiite, ontzimatye pinkyaaryootapiintayetai, pantawaitapiintainiri Awinkatharite. Tema piyotaira te paminaashiwaita, iriira Awinkatharite matakagaimirori. \c 16 \s1 Koriki rotyaantaitziniriri roiteshiretaitairi \p \v 1 Iroñaaka nosankenatakoteri apiyotziri koriki otyaanteniriri ikaatzi roiteshiretaitairi. Nonkamantemiro okaatzi nokamantakeriri Galacia-satzi. \v 2 Arika papatotapiintaiyaani, ontzimatye pookayete eepichokiini tzimimotzimiri. Eero nopankenatantapaakawo naaka, nareetapaakemirika pinampiki. \f + \fr 16:2 \ft Kantakotachari jaka “papatotapiintaiyaani”, irojatzi ikantaitzitari “etapiintawori kiteesheri awisayetzira tominko.” \f* \v 3 Arika nareetakemi kantacha pamine aanakerine koriki janta Jerusalén-ki intsipataanakero nosankenarepaini. \v 4 Ari nontsipatanakyaari niyaate naaka janta, añaawakero ari nimatakero. \s1 Ikenkithashiretari ranteri Pablo \p \v 5 Eerowa nareetzitzimi, tema netapaintatyeeyaawo niyaate Macedonia-ki, irojatzi nimpoitantapaakyaawo pinampiki. \v 6 Arika nareetapaakemi, aamaaka osamani nisaikimotanakemi, ari nonkyaawontsitakote. Irojatzi potyaantantainari tsikarika nokowiro niyaate. \v 7 Te nokowiro naaka eepichokiini onkantya nareetemi. Iriirika Awinkatharite shinetenawone, osamani nisaikimowaitapaintemi. \v 8 Ari nisaikawake jaka Efeso-ki, irojatzi areetantakyaari kiteesheri roimoshirenkaitzirowa “Owiitaantsi”. \f + \fr 16:8 \ft Kantakotachari jaka “Owiitaantsi”, irojatzi ikantaitzitari “Pentecostés”. \f* \v 9 Iroowa nimatantyaawori jiroka, tema tzimatsi jaka osheki nantawaitainiri Awinkatharite, kameetha okanta noñaakero. Tzimake osheki koshekaminthatakenari. \p \v 10 Arika rareetakyaame Timoteo, paakameethatawakeri, tema irijatzi antawaitainiriri Awinkatharite, ari roshiyana naaka. \v 11 Te onkameethate intzimayete janta manintawaiterine. Iro kameethatatsi paapatziyawakyaari, irojatzi ripiyantaiyaari naakaki. Tema oyaawenta nowakeri ripoke intsipayetakyaari itsipapaini Iyekiite. \p \v 12 Iriima iyeki Apolos, nokantakeri intsipatanakyaari ikaatzi notyaantaimiri eerokapaini. Iro kantacha te ikowi riyaate irirori. Añaawakeroota arika rimatakero paata. \s1 Weyaantawori wethataantsi \p \v 13 Paamaawentaiya eerokapaini, poisokerotyaawo pikemisantanakeri, shirampari pinkantanakya, pishintsishireyete. \v 14 Etakotanewo pinkantawakaiya, paapatziyawakaantaiyaawo oitarika. \p \v 15 Iyekiite, piyotziri eerokapaini saikapankotziriri Estéfanas, iriiyetake etanakawori ikemisantanake pinampiki Acaya. Ikamaitanaawo iriroripaini rantawaiwentanairi roiteshiretaitairi. \v 16 Noshintsineentemi eerokapaini pinkemisantairi iriroripaini, ari poshiyaari eejatzi itsipatakari rantawaitaiyini, kamaitanaawori. \v 17 Osheki nokimoshiretake noñaakero rareetakena Estéfanas, itsipatapaakari Fortunato, eejatzi Acaico. Iriitake owakowentapaakemiri eerokapaini tera onkantya pareetaina jaka, \v 18 potapishiretantenari. Iriiyetake otapishiretapaakemine eejatzi eerokapaini janta. Pimpinkathayetawairi. \p \v 19 Riwethayetzimi apatowentapiintakariri Pawa jaka Asia-ki. Riwethatzimi eejatzi Aquila eejatzi Priscila. Riwethatzitzimi eejatzi ikaatzi piyowentapiintakariri Pawa ipankoki. \v 20 Riwethatzitzimi eejatzi itsipa iyekiite. Etako pinkantya piwethatawakaayetaiya. \p \v 21 Jiroka, naakaga osankenatajaantakerori nakoki, niwethatzimi. Naakatake Pablo. \v 22 Rowasankeetairi kaari nintayetairine Awinkatharite. Ripiyitaiya intsipaite Awinkatharite. \v 23 ¡Onkamintha ineshironkayetaimi Awinkatharite Jesucristo! \v 24 Netakotzimi maawoini eerokapaini, iri Cristo Jesús matakainawone. Ari onkantaitaatyeeyaani.