\id ROM - Caquinte -Peru 2008 (DBL -2013) \h IROMAQUITICA \toc1 Paavoro Itioncajiaqueneri Iromaquitica \toc2 Iromaquitica \toc3 Irm. \mt2 PAAVORO ITIONCAJIAQUENERI \mt1 IROMAQUITICA \is1 Antsatantaquemparoca \ip Ocatica iroguenti antsatantaquemparoca itioncacaantaqueca Paavoro itioncajiaquenerigueti tsaroventajiacarica Jesoshi choocajianquitsica guinteninintsiqui pajitatsica Iroma. Iriraquea Paavoro iriovetaca jorio, cotanquitsi irio itigarancane Jesoshi tsavetantimojiaquerica teeca irijorijoigueji itsavetantimojiaqueri Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica, teetarite inquemisantajigueroji jorio itsavetantimojiavetacanarica. Irocashi itioncacotaqueri irira Paavoro otsipaqui paperiqui (Ya. 7.57–8.1; 9.1-31; 13.1–28.31). Itioncacotaqueri ichoocaquegueti Iromaqui otsapapaequi Ya. 28.14-31. Tequeratagueti intioncacaanteroji Paavoro ocatica itioncacaanquero otsipapae mavite paperi itioncajiaqueneri Tesaronicaquitica, aisa otsipa mavite paperi itioncajiaquenerica Corintoquitica, otsipa paperi itioncajiaquenerica choocajianquitsica provinciaqui pajitatsica Garashia. Coajica icamantaqueri Tereshio intionquero ocatica paperi intioncajigueneri choocajianquitsica Iromaqui (16.22). Paavoro icantaqueri Tereshio maasano intioncaqueca ocaniqui ocatica paperiqui. Itioncacaantaquero ajagantsiniqui irooca 56 irooca 57, otsipatapojacagueti iquenaguetanaquegueti quepatsipaequi itsavetantavaequerigueti Jesoquirishito. Itioncacaantaquerogueti Paavoro ocatica paperi iquenquejajitaque ichoocaque Corintoqui irooca otsipaqui guinteninintsi choocatanquitsica quepatsiqui pajitatsica Guereshia. \ip Ocaniqui paperiqui itioncacaantaqueca Paavoro itsatacaajiacaji maasano aatimpajia caquintejia yamenajiacaji Aapani Irioshi chooca antaqueca icantimentantaqueca iriatimpa. Irirampani Jesoquirishito yamenaqueri Aapani Irioshi teequea inquempevaetimatempaji. Itsatacaacaji quericaca aventaquemparineca Jesoquirishito metojaventajiacajica iramenaqueri Aapani Irioshi quejetaca tee inquempevaetimatempaji. Itsatacaajiacaji quero ancojiaquempani aatimpajia quemisantajiaquerica Jesoshi anchoocajiaqueniji cameetsa, anetsanaguetaqueroniji inintaguetica Aapani Irioshi yamitacojiacajigueti Ishire. \c 1 \p \v 1 Naroguenti Paavoro tioncaquempica, iriguenti ashinquena Jesoquirishito, icajemashirentaquena nompeaquempa itigarancane, inintacaaquenaquea nontsavetantero Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica\f + \fr 1:1 \fk Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica. \ft Irootarite tsavetantaquerica Jesoshi Irijanite Aapani Irioshi, shetacoshirentajiaquerineca maasano coguisherijia aventaventaiquemparineca.\f* itigarancaqueca Aapani Irioshi. \v 2 Oraticaquea Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica irootaquequea icantsitacaca coramani itioncacaaquerigueti tsavetantajiatsica tioncaqueroca Tioncarentsi Iroomajatatsica. \v 3 Iriguenti icantacoque Irijanite Aapani Irioshi, iriotari Amajirote Jesoquirishito. Oraquea icaquintetapojaquegueti, iriguenti choviquivaetanaqueri majirontatsica Taavini. \v 4 Ariquea imetojavecagueti Amajirote Jesoquirishito manaquea ipochatanaji, yonigaantantacaroca iriguenti Irijanite Aapani Irioshi, aisa irooquea itsatantajitacaroca iriguenti caaviji yagavejamajati, yonigaantaqueriquea Ishire Iriomajaca. \v 5 Iriraquea Aapani Irioshi icavintsajamajajiaquenaquea, inintacaantajiaquenaca Jesoquirishito nompeajiaquempaquea itigarancane nontsavetantimojiaqueri maasano caquinteguetatsica cameetsaniji inchoocagarantajiaqueniji aventaventaiquemparineca Aapani Irioshi tsaroventajiaquemparineca irinetsanatantajiaquemparoca icanquerica. \v 6 Ariqueate iquempetacajaiaquempiquea aviatimpajia inintacajaiaquempi Aapani Irioshi irashintajiaquempiquea Jesoquirishito. \p \v 7 Nontioncajiaquempiquea aviatimpajia guintenijiatsica oraniqui Iromaqui, ipintsajiacaca Aapani Irioshi icajemantajiaquempica pimpeajiaquempaniji igomajamajare. \p Namanacoventajiaquempiquea incavintsajajiaquempinijite Aapanite Irioshi aisa Amajirote Jesoquirishito, inchoocatacaajiaquempinijite cameetsa aatonijite pishoshoventajigaro taaca opajitapae. \s1 Inintaveca Paavoro iroanaquemequeate Iromaquiniqui \p \v 8 Imaica iroquetitaquea noninque noncamanquempi, querocagueti quepatsipaequi itsavetacojiquempiquea aviatimpajia caaviji pitsaroventamajajianacari Aapani Irioshi. Irootaquequea narioteesatantanacarica Aapani Irioshi, iriotaquequea agavejacaaquenaca Jesoquirishito noquempetancaroca imaica. \v 9 Yamenaquenaqueate Aapani Irioshi nocantacoguitani namanacoventajiaquempiquea, aparo iriatimpa nosavicaventaquequea, notsavetantaquero Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica tsavetacoquerica Irijanite. \v 10 Oraqueate namanacoventajiguimpigueti nocanqueri Aapani Irioshi iriogueti nintanquitsine intigarancaquenaqueate noanaquequea oraniqui aviatimpajiaqui namenajiajatempi. \v 11 Noninquequea namenajiajatempi namitacojiaquempiniji pishirequi pintampishishirentantamajajianaquempaca. \v 12 Teequea ariqueate noncanteji aparo nontsatacaajiaquempiquea naatimpa, iroguenti nocanque noninque antampishitavacaajiaquempaquea aatimpajia, ariqueate aquejetavacaajiaca atsaroventajiacarigueti. \p \v 13 Napitsaroventarijiateni, noncamanquempi nopintsapintsavecaqueate namenajiajatempimequea, cotanquitsiquea teequea nagavejeji noncoraqueteji arejevaetanaca imaica. Iroguenti nopintsatashivetaca nontsavetantimojiaquitempi pimpishivoroquijacoshirentimentanaquempanijite pinquempetantajianaquemparica guinteniguetatsica osamanipaequitica notsavetantimojiaquerigueti. \v 14 Ininquequeate Aapani Irioshi nontsavetantimojiaqueriquea maasano, irioca guiriego irioca teeca iriguiriegote, irioca tsavaetatsica irioca teeca intsavaeteji, namenajiaqueritarite inchoocatetajate tsavetantimotaquerineca. \v 15 Irootaquequea nonintantacaca noncoraquetaquequea nontsavetantimojiaquempiqueate aviatimpajia guintenijiatsica oraniqui Iromaquiniqui, nontsatacajaiaquempiro Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica. \s1 Agavejica Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica \p \v 16 Teequea nompashiventacaguemparoji Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica tsavetantaquerica Jesoquirishito, iroguentitarite iragavejane Aapani Irioshi irimeshiantajiaquemparica maasano aventaventaiquemparineca. Iriquetitaquea intsavetantimojitaquequea joriojia, iroompaquea inquempetsijiguempariquea teeca irijorijoigueji. \v 17 Oraticaquea Quenquetsatsarentsimajaca otsatacaajiacaji quero icota Aapani Irioshi icomajashirentacajaarigueti caquintejia. Iriguenti icomajatacajaijaa irirajia aventaventajiacarica aisa nintanajatsiquea yaventajiacari. Ariquea ocanque itioncajiqueca: “Iriraquea comajashirentanquitsica incoquempani inchoocaguiteni irooriji yaventaguitarini Aapani Irioshi.”\x + \xo 1:17 \xt Avc. 2.4.\x* \s1 Aapani Irioshi icatsimajiaqueri covaeguishejiatsica \p \v 18 Iriraquea Aapani Irioshi choocatatsica inquitequi yonigaantacaro igatsimare, icatsimamajatiriquea maasano teeca intsaroventempariji aisa maasano peacaaguishejiacaroca covaeguisherentsipae. Iriatimpajia iticaaqueroquea iroomajatatsica, iticaantavacaro igovaeguishere. \v 19 Choocaguetaquetarite iragavejaqueca caquinte intsaguetaque quero icoguetani Aapani Irioshi, ariquea itsajiavecaroquea iriatimpajia, inchiquiojita yoguiconijataqueneri iriatimpa. \v 20 Aatimpajia teequea amenajiavetempariji Aapani Irioshi, cotanquitsiquea oraqueate yamenajiguetirogueti maasanopae ipeacaaguecaca paesatoniqui iroaqueragueti ipeacaacarogueti quepatsi aisa maasanopae choocatantaguetaroca, ariquea iroguenti itsajiquero iriguenti Irioshimajaca caavijica yagavejamajati, incoguitempani iragavejaguiteni, jero aatoquea queri agavejatsi incantamajate: “Naatimpa teequea nontsateroji.” \v 21 Itsajiavecashinete chooca Irioshi, cotanquitsiquea teetari intsaroventajiguempariji, teequea intsaroacaajiguempariji, teetarite incanteriji: “Arioteesaa”, iroguenti iquenquejaguishevaequero covaeguisherentsi, jero teeca intsatimajigueji, quejetacaquea ipitsecashirentacojianaque. \v 22 Icantajiavecaquea: “Notsamajajigui”, cotanquitsiquea teequea intsajigueji. \v 23 Yovashiantaquero iroganejencare Irioshimajaca icocanica ichoocati, iriguenti ishineventajiaja irioshivijijiacaca intati ipeacaacaca iriatimpajia, iquejetacaavecari caquinte teeca inquishometojaneteji, iquejetacaavecari aisa quejecarica araguetatsica, canaaguetatsica, soaancaguetatsica. \p \v 24 Irootaquequea iticaarejantanacaca Aapani Irioshi impeacaaguishejiguemparota taaca inintaguishejiaqueca iriatimpajia, ariquea yaagavacaajianaca impashiventacaaquempameca. \v 25 Teequea inquemisantajigueroji iroomajaca quenampojacarica Irioshimajacaqui, manaquea ipiacaantajaro amataarontsi. Itsaroventsijiavetariquea ipeacaajicaca, ishineventaguitarini, teequea intsaroventajiguempariji Peacaavecarica. Cotanquitsiquea iriatimpa ancoguitempani ashineventaguitemparini ancantajiaqueriquea: “Caaviji poganejencamajata.” Ari oncoquempa. \p \v 26 Irootaquequea iticaarejantanacaca Aapani Irioshi impeacaaguishejiguemparota inintaguisheguetaqueca impashiventacaaquempameca. Oraquea manquigarentsijia teequea onintajiajeji irimanquigatajemparoji shirampari, manaquea onintaguishetavacaajianaca apimanquigarojiate. \v 27 Ariquea iquempejiaca shiramparijia teequea irinintajiajeji irimanquigatajemparoji manquigarentsi, manaquea yaagavacaajianaca irapishiramparijiate opeacojianaqueriquea itiontare. Inchiquiojita iquempetacaantajiacaquea iriatimpajia yatsipetantajiacaca iroorijite ipeacaaguishejianacaro ovashiventajantaguetatsica. \p \v 28 Teequea irinintajigueji inquenquejacojiajeriji Aapani Irioshi, irootaquequea iticaarejantanacaca inquenquejaguishejianaquero tiontarentsijencani ipeacaaguishejianacaroquea covaeguisherentsi. \v 29 Iroguenti isavicaventajiaque cantashitatiaguishejencatatsica: ipeacaaguishejianacaroquea tiontarentsijencapae, inintsiguequeriquea irashijiapae itsipapae, itsipatacaantavacaro covaeguisherentsi, icatsimatacotantaque, imetojantajiaque, icatsimatantajiaque, yamatavijantajigui, iquenashivaepojaca intati, aisa icantaguishetacojiaqueri igonorojia. \v 30 Itsojeventajiacari itsipapae, isemajiacari Aapani Irioshi, caaviji ipigatsatanta, yamenajiaque caaviji yanaajencavaeque, yaventajiacaro maasanopae itsanirore. Yaaguishetashiguetacaroquea impeacaaguishejiaquempaca. Teequea inquemisantajigueriji irijanintajiacarica. \v 31 Tee irinintajigueji intsajiaque, tee irinetsanajigueroji icanqueca, tee impintsatantajiguempaji, tee impeacotantempaji, tee impintsatacotantempaji. \v 32 Itsajiavecaroquea icanque Aapani Irioshi quericaca quempetanquitsineca imaica irimetojaquegueti iroanaque camorecariqui, cotanquitsiquea iriatimpajia teequea inquemajigueji, arimpaquea yogaajianaca ipeacaaguishejianacaroquea covaeguisherentsi, yogavitsitaroquea ishineventajiacari yamenajiaquerigueti itsipajia ipeacaaguishevaetacarogueti covaeguisherentsi. \c 2 \s1 Aapani Irioshi teequea incatsimatantashitempaji intati \p \v 1 Piconoagarantajiacaquea aviatimpajia manaquea picantajiaque cameetsavaeque incatsimamajajiqueriquea quempejiaqueroca imaica. Iintsijate pamenajiguejate intati. Oraquea picantajiaquegueti imaica aviguentiquea quempetacaantajianquitsica, pipeacaaguishejiacarotari aviatimpajia aisa ipeacaaguishejiacaca iriatimpajia. ¿Arimpate quero pincojiaquerini Aapani Irioshi aatonijite icatsimajiguimpitsi? \v 2 Oraquea icanquegueti Aapani Irioshi incatsimajiaqueri quempeguequeroca imaica, itsamajajiquero manaquea ipeacaaguishejiacaroquea covaeguisherentsi, teetarite incatsimatantashitempaji Aapani Irioshi intati, iroomajaca maasano icanqueca. \v 3 Aviatimpajia picantajiaveca incatsimajiqueriquea quempeguequeroca imaica, cotanquitsiquea irooriji piquejejiavaca pipeacaaguishejianacaroquea quempeguetaroca ipeacaaguishejiacaca iriatimpajia, ¿arimpate quero pincojiaquempani aatonijite icatsimajiguimpitsi Aapani Irioshi? \v 4 Jmm aricajate pimanintavaquero igavintsajare icavintsajantantamajatigueti, aisa yatsipetacojiaquempigueti, pamenajiaque tequerata incatsimajiguempi. ¿Arimpate teequea pintsajigueji manaquea icavintsajajiaquempi cameetsaniji povashiantajianajeroniji pipeacaaguishejiacaca pincantashitatijaianajempaja? \v 5 Cotanquitsiquea piquishoshirentajiaque, aisa teequea pinintajiguenica povashiantajigueroji pipeacaaguishejiacaca cameetsaniji pincantashitatijaianajempaniji. Arimpaqueate picovaeguishejianaca, teequea pinquenquejajigueroji oncoramanitapojajegueti arejetapojaquemparogueti incatsimatantajiaquemparica Aapani Irioshi caquintejia, caaviji irogaamajajiaquempiquea incatsimajiaquempi, pinquejetacaantajiaquempa. Iriraquea Aapani Irioshi incantamajajiaqueri maasano querocaca icojiacani. \v 6 Iriatimpa itsamajatiroquea ipeacaaguishejiacaca maasano, aisa itsamajatiro cameetsaguetatsica ipeacaaguetacaca maasano, incantantaquemparica quero incojiquerini. \v 7 Iconoagarantajiaca caquinte icantacotacaaguitarini icomajamajaca, irooriji inintajiaque iroganejencatacaavajempari Aapani Irioshi, irishineventajiavajempari inquitequi, incoguitempani iranijaguiteni. Maasano quempejiatsica imaica incantajiaqueri Aapani Irioshi incoquempani inchoocajiaque iriatimpaqui. \v 8 Cotanquitsiquea caaviji incatsimamajajiaqueriquea maasano iroguentigueti irisavicaventajigue taaca inintajiguica iriatimpajia, maasano teeca irinintajigueji inquemisantajigueroji iroomajatatsica, manaquea ipeacaaguishejiacaroquea covaeguisherentsi. \v 9 Irantsipejiaquempaquea incanquempa maasano caquinte peacagaroca covaeguisherentsi, irishimampojancajiaquempaqueate. Irantsipejiaquempaquea joriojia, iroompaquea inquejetsijianaquempaquea aisa teeca irijorijoigueji. \v 10 Cotanquitsiquea iriraquea comajamajajiatsica iroganejencatacaajiavajempari Aapani Irioshi, irishineventajiavajempari inquitequi, inchoocamajapojaje cameetsa, aatoquea ochoocatimatajitsi asereajerineca. Ariqueate inquempetacaajiaquempari maasano iriatimpajia, joriojia aisa teeca irijorijoigueji. \v 11 Aapani Irioshi yamenajiaqueriquea caquinteguetatsica ijamirincaque, aato ichoocatitsi impeacoquempaca. \p \v 12 Maasano covaeguishejiatsica incatsimajiqueri. Irirajia teeca intsajiavetemparoji igantacaantane Aapani Irioshi itioncacotanaqueca Moishishini incatsimatimentajitaqueriquea iriatimpa igovaeguishere aisa, cotanquitsiquea aatotarite icantajiguiritsi Aapani Irioshi: “¿Queroquea ococani teequea pinetsanajigueroji nogantacaantane?” Iriraquea tsajiavecaroca cotanquitsiquea nintanatsi icovaeguishejiaca irioquea iriguenti incatsimamajajiaque Aapani Irioshi inquenquejacaajiaqueriquea, teetarite irinetsanajigueroji. \v 13 Teenica irioquea yamenajiaque Aapani Irioshi icomajashirentaca irirajia quemajiavetaroca intati igantacaantane, iriguentiquea incantacojiaque icomajashirentaca netsanamajatiroca. \v 14 Iriraquea teeca irijorijoigueji teequea intsajiavetemparoji igantacaantane itioncacotanaqueca Moishishini, cotanquitsiquea oconoacaqueate icomajamajaca iquempetacaajiacaroquea itioncacojiquerogueti, inchiquiojita itsatashijiacaroquea iriatimpajia. \v 15 Oraquea iquempejiacagueti imaica itsajiquero itsajiaqueroquea iriatimpajia querocaca incojiaquempani incomajamajajiaquempagueti, iriguentiquea tsatacaajiaqueriquea Aapani Irioshi quejetacaquea itioncajitiro iguenquejanequi, oconoacaquea iquenquejantajiacaca: “Nocovaeguishetaca”, oconoacaquea aisa iquenquejanaque: “Cameetsataque nantaqueca.” \v 16 Ariqueate onquempetanaquempa oncoramanitapojajegueti arejetapojajempagueti incantantaquemparica Aapani Irioshi Jesoquirishito incatsimajiaqueri maasano senacajiavecaroca ipeacaaguishejiacaca. Irootaque ocanque Quenquetsatsarentsimajaca Oganejencatatsica notsavetanqueca. \s1 Joriojiamajaca \p \v 17 Cotanquitsiquea piconoagarantaca picanque: “Naroguenti jorio, aatoquea icatsimatanatsi Aapani Irioshi, notsamajatirotarite itioncacotanaqueca Moishishini.” Manaqueate aisa pisemeti pijiqueji aviguenti ivintsaremajaca Aapani Irioshi. \v 18 Pijivecaji pitsaqueroji inintica Aapani Irioshi, aisa pitsatiroquea taaca opaji cameetsatatsica irooca aisa taaca opaji covaeguishetatsica. \v 19 Aisa pijivecaji caaviji panaaque pitsati, jero pinintantacaca pintsatacaaqueriquea teeca intsateji, pijivecaji piquejetacari acatsavacotanaquerica shamponcajari, pijivecaji piquejetacari tsirencacotaquerica pitsecacotatsica. \v 20 Inchiquiojita pipeaca tsatacaantantatsica pamenaque ariqueate pagavejaque pintsatacaajiaqueriquea teeca intsateji aisa iriaqueraca tsajiananquitsica taaca opajita cameetsaguetatsica aisa taaca opajita covaeguisheguetatsica, pamenaquetarite pitsamajaqueroquea itioncacotanaqueca Moishishini, aisa pamenaque irooquea tsatacaaquempironeca pintsamajaqueroniji maasanopae taaca opajitapae itsavaejitica irooca aisa maasanopae iroomajaca. \v 21 Iriguentiquea pitsatacaajianaquequea itsipapae, ¿ari pitsatacaacampa aviatimpa? Ariquea oquempetaca picanque: “Teequea oncameetsateji paitsitantegueti”, ¿arite paitsitantimpa aviatimpa? \v 22 Irootaquequea picanti aisa: “Teequea oncameetsateji poashitirotsi manquigarentsi”, ¿arite poashitantimpa aviatimpa? Ariquea iquempetaca ipeajitica irioshivijijitacaca intati, irootaquequea pamenaquequeate covaeguishevaeca, ¿arite paitsitirimpa yashintacajaiguetacarica choocaguetatsica iteemporotequi? \v 23 Pisemetacocaro pitsavetarogueti igantacaantane Aapani Irioshi itioncacotanaqueca Moishishini, cotanquitsiquea aatogueti pinetsanatiro ocanqueca manaquea oquejevetaca picantaguishetacotaqueri Aapani Irioshi. \v 24 Ariquea otioncacaquea ocanque: “Irirajia teeca irijorijoigueji icantaguishejiaqueriquea Aapani Irioshi, aviguentijiaqueate quempetacaantajiaqueri.” \p \v 25 Aviatimpajia napijoriojiateni pamenajiaque totsaiquijiaquempi pichonquimashi pijijiaqueji ariquea irishineventajiaquempiquea Aapani Irioshi, cotanquitsiquea naatimpa noncantajiaquempiquea pinetsanamajajiaqueroja maasanopae itioncacotanaqueca Moishishini, ariquea iroguenti irishineventajiaquempinijite pitotsaiquijiacagueti. Oraqueate aatogueti pinetsanajiguirotsi maasano igantacaantane, quejetaca teeca intotsaiquijiteroji pichonquimashi. \v 26 Irirajiaquea teeca irijorijoigueji teequea intotsaiquijivetempariji, cotanquitsiquea intampaticaterogueti inintaguetica Aapani Irioshi, iriatimpa iramenajiaqueri quempeca totsaiquijiaca. \v 27 Iramenajiquerigueti teeca intotsaiquijivetempariji cotanquitsi inetsanataquero inintaguetica Aapani Irioshi, ariquea onconijavaequequea manaquea piquempetacaantajiaca aviatimpajia totsaiquijiavetanquitsica tsajiavecaroca itioncacotanaqueca Moishishini, cotanquitsiquea teequea pinetsanamajajigueroji. \v 28 Iriraquea managueti itotsaiquijiqueriquea imeshinaqui teequea irio joriomajaca yashintamajatacaca Aapani Irioshi, aisa teequea irishineventempariji Aapani Irioshi iramenaquerigueti mana itotsaiquijiqueri itsinoqui. \v 29 Iriraquea tsaroventamajatarica Aapani Irioshi, aisa inetsanamajaquero icantica, irioquea iriguenti joriomajaca yashintamajatacaca Aapani Irioshi, icantashitatiamajatanajatari ishirequi, teequea irooquea iraventempaji itotsaiquijiquerigueti. Teetari irooquea cantashitatiacaajempariji inetsanatirogueti itioncacotanaqueca Moishishini, iriguenti cantashitatiacaajari Ishire Aapani Irioshi. Iriraquea quempetiroca imaica ishineventajicari, cotanquitsiquea teequea irioquea shineventajiajemparine caquintejia, iriguentiquea shineventajari Aapani Irioshi. \c 3 \p \v 1 Iroosacanica ¿taa opajita ocameetsatantacaca irijorijoitegueti? ¿Taaquea opajita ocameetsatantacaca intotsaiquijiterigueti? \v 2 Oshequiqueate ocameetsavaetantacaca. Aatimpajiatari joriojia icavintsajamajajiaqueca Aapani Irioshi. Jeroquea anaavaequeroca maasanopae: yojocacotacaantajiacajiro Iguenquetsatsare cameetsaniji anquempoguijajiaquero agaajiaqueneri itsipajia. \v 3 Oraqueate choocagueti teeca irinetsanateroji inintacaaquerica, ¿arimpate iquejeta Aapani Irioshi aato inetsanatiro icanqueca? \v 4 ¡Aatoshine! Intsojeajiavetaquempaqueate maasano caquintejia, cotanquitsiquea Aapani Irioshi aatoquea itsojegatsi, irinetsanamajaqueroquea icanqueca. Ariquea itioncacojitiriquea cantatsica:\f + \fr 3:4 \ft Sar. 51.4. Iriraquea Taavini itioncacotanaqueri Aapani Irioshi.\f* \q1 “Iramenajiquempiquea picoguitani pitampaticamajatiro, teequea pintsojeguempaji. \q1 Incantacojivequempigueti chooca pipeacaaguishetacaca, panaantequea iramenajique picomajamajata.” \p \v 5 Oraquea apeacaaguishetagueti covaeguisherentsi onigaantavecaroquea icomajamajata Aapani Irioshi, Iriomajaca. Iroosacanica, ¿querocaca ancantajigueni imaica? Aricaja ancante: “Irooquea nogovaeguishere nigaantaqueroca icomajamajata Aapani Irioshi, ¿querocaquea ocotacani icatsimatimentantaquenaroca nigaantaqueroca icomajamajata iriatimpa? Teecajate intampaticateroji.” (Irootarite icantica caquinte.) \v 6 ¡Aatoshinete acantirotsi! Aatomegueti itampaticamajatirome Aapani Irioshi, ¿querocampate incoquempani intsatantajiaquemparica quepatsiquitica incatsimatimentajigueri igovaeguishere? \v 7 Aricajate incante nintavetanquitsineca irompetacotanajempa: “Notsojeagueti irooquea yamenantajitacarica Aapani Irioshi iriguenti tampaticamajatiroca, onquenantanaquempaca intsaroventantajitaquemparica. ¿Quero ocotacani incatsimatimentantaquenaroca Aapani Irioshi notsojeagueti incanque: ‘Iriosacanica covaeguisheri’?” \v 8 Arimequeate onquempetaquempamequeate, ¿quero ococani teequea ancantajigueji: “Jaame ampeacaaguishejiguempajate covaeguisherentsi cameetsaniji anigaantajiaqueriniji Aapani Irioshi teequea incovaeguishetimatempaji?” Ariqueate chooca cantashijiavetatsica: “Ari icanque Paavoro, irooquea itsatacaantaque”, manaquea itsojeaca intati. Cameetsataquequea incatsimatimentajiaqueri Aapani Irioshi, iriotari quempetacaantajianquitsi. \s1 Maasano aatimpajia agavejajiacaji covaeguisherentsi \p \v 9 Iroosacanica imaica ¿querocaca ancantajigue? ¿Arica ancantajiguequea aatimpajia joriojia caaviji anaavaequeriquea teeca irijorijoigueji? ¡Aatoshine acantajiguitsi! Aritaque nocantaque incajaranqui, maasanoquea aatimpajia agavejajiacaji covaeguisherentsi, iquempejiaca joriojia aisa teeca irijorijoigueji icovaeguishejiaca. \v 10 Ariquea itioncacojitiroquea, ocanti: \q1 “Teequea inchoocatimateji caquinte comajarimajaca teeca incovaeguishetimatempaji, \q2 tee inchoocateji aparo. \q1 \v 11 Teequea quericaca tsamajatatsineca, \q2 teequea queri nintamajatatsineca intsaqueri Aapani Irioshi. \q1 \v 12 Maasano itomicapitsajiaqueri, \q2 maasanoquea ipomatsajiaca. \q1 Tee inchoocatimateji comajamajatanquitsica, \q2 tee inchoocateji aparo.”\x + \xo 3:12 \xt Sar. 14.1-3; 53.1-3; Eeq. 7.20.\x* \q1 \v 13 “Iquenquetsaguishemajaqueroquea chomisaaromajaca, quejetaca itsano iroome omoro yojoquijitantajitarica metojari. \q2 Yamatavijanenetantapinitacaro inene.”\x + \xo 3:13 \xt Sar. 5.9.\x* \q1 “Iquepigavagantevaetaque iquejetacari camaarini irooriji icantaguishetacoqueri igonorojia.”\x + \xo 3:13 \xt Sar. 140.3.\x* \q1 \v 14 “Icantacoguitaniquea icatsimatsajencaguitirini igonorojia, manaquea osotoajencatanaque igatsimajencare.”\x + \xo 3:14 \xt Sar. 10.7.\x* \q1 \v 15 “Yamejiacaro iguiti yanijitantacaro ishintsitashitanaquero irimetojantajigue oshivaririncajatanaque iriraja. \q1 \v 16 Querocagueti iquenajiaqueni yatsipetacaajiacariquea itsipapae, ishimampojancacaaguitarini. \q1 \v 17 Teequea intsajiajeji iraavacaajiajempaji inchoocajiajeji cameetsa.”\x + \xo 3:17 \xt Is. 59.7-8.\x* \q1 \v 18 “Teequeate intsaroacaajiguempariji Aapani Irioshi.”\x + \xo 3:18 \xt Sar. 36.1.\x* \p \v 19 Imaicaquea atsajiaque oraquea maasanopae Itioncacaantaqueca Aapani Irioshi, itioncajiaqueneriquea irirajia inintacajaiaqueca irinetsanajiguero. Itioncacaanqueroquea cameetsaniji irimajeretacaajiaqueriniji maasanojia, iramenajiqueriquea maasano caquintejia teequea irinetsanajigueroji, ariquea incanque Aapani Irioshi quero incojitaquerini maasano. \v 20 Teequea inchoocateji agavejatsica irinetsanamajatero maasano Itioncacaantaqueca Aapani Irioshi iroome incantantaquempameca Aapani Irioshi: “Iriguenti comajarimajaca, tee incovaeguishetimatempaji.” Oraquea itioncacaanqueca manaquea otsatacaajiacaji arosacanica covaeguisherijia. \s1 Incomajatacajaiaqueri Aapani Irioshi maasano aventajiaquemparineca Jesoquirishito \p \v 21 Cotanquitsiquea imaica yonigaacajiro Aapani Irioshi quero icotani icomajatacaantagueti. Teequea onquejetemparoji ipanquenajivetarogueti igantacaantane. Yonigaacajica imaica irootaquequea itioncacojiaqueca coramani Moishishini aisa itsipajia tsavetantajiatsica. \v 22 Incomajatacajaiaqueri Aapani Irioshi maasano aventajiaquemparineca Jesoquirishito, irioca joriojia, irioca teeca irijorijoigueji, iconoacaantajiacari, \v 23 aritarite icovaeguishejiaca maasano, tee inchoocateji moncarateroneca iroganejencare Aapani Irioshi. \v 24 Cotanquitsiquea iriatimpa icavintsajacojiaqueri itigarancaqueri Quirishito Jesoshi imetojaventajiacaji ariqueate imeshiajiaqueriquea maasano aventajiacarica. Aatimpajia teequea taaca opaji ampeacaajiaquempaca cameetsaniji irimeshiajiacajiniji, inchiquiojita ininque iriatimpa irimeshiajiacaji. \v 25 Paesatoniqui tequeratagueti incoraqueteji Jesoquirishito yamenajiavecari Aapani Irioshi coramanipaequitica covaeguishemajataca, cotanquitsiquea yatsipetacojiacari itsaquequea irimetojaventajiaqueri oncoramanitapojajegueti Jesoquirishito. Ocoramanipojaquegueti inchiquiojita itigarancaqueri irantsipeventajiacaji irimetojaventajiacaji maasano covaeguishejiatsica, ipiapojajaji. Oraquea yompajacojiquerigueti ochovivincajatanaquequea iriraja aatonijite icatsimajiguiritsi Aapani Irioshi aventajiaquemparineca Jesoquirishito incantajiaquegueti: “Arimajasacanica imetojaventajiaquena.” Ininquequea Aapani Irioshi intsajiaque maasano teequea quericaca irishetacotantashiquempaqueate intati, aisa teequea quericaca incatsimatantashitaquempaquea intati. \v 26 Ariquea oquempetaca imaica cameetsaniji antsajiaqueriniji aatimpajia iriraquea Aapani Irioshi icocani tampatica iroaquero. Oraquea ishetacojiaquerigueti aventajiacarica Jesoshi, teequea irimeshiantashitempaji intati, manaquea yamenajiaqueriquea yaventajiapojari, itsajiaquequea imetojaventajiaqueri. \s1 Taaqueate asemejianquempacate \p \v 27 Iroosacanicate ¿taaqueate opaji asemetantajiaquempacate aatimpajia? ¡Taampate! ¿Arimpate quero ococani? Teequea irooquea irishetacotantajiaji Aapani Irioshi iramenajiacajigueti anetsanamajajiaquero maasanopae igantacaantane, manaquea icavintsajamajajiacaji yamenajiacaji aventaventashirentajianajari Jesoquirishito. \v 28 Irootaquequea noncantantajiaquempica irishetacojiaqueriquea Aapani Irioshi maasano aventajiaquemparineca Jesoquirishito, teequea incantacojitajeroji imaica: “Intsishiatsi pinetsanatajeroshiatsi itioncacotanaqueca Moishishini irishetacotimentajitaquempinijite.” \v 29 Iriraquea Irioshimajaca ¿arimpate apaniro irioshicari joriojia? ¿Arimpate teequea irioshitempariji caquinteguetatsica? Jeejeguitatsi, irioshitacari aisa caquinteguetatsica. \v 30 Tee inchoocateji itsipa Irioshimajaca, apaniromajaca icocani iriatimpa yamenajiaqueri maasano aventajiacarica Jesoquirishito quempejiaca teeca incovaeguishetimatempaji, irioca totsaiquimashitacaantatsica, irioca teeca intotsaiquimashitacaantempaji. \v 31 Iroosacanicate aquempejiaquerogueti imaica aventajiacarigueti Jesoquirishito ¿arimpate ovashiantajianaqueroqueate itioncacotanaqueca Moishishini? ¡Teequeate! Arimpaquea anquempejianaquero imaica iroaqueragueti, anetsanamajajiaqueroquea. \c 4 \s1 Quero icocani Averaameni \p \v 1 Imaica iroguenti noninque nonquenquejacaajiguempirijate Averaameni choviquimajajiaquenaca naatimpajia joriojia, ¿quero icocani iriatimpa? \v 2 Iroomequea irishinevenquemparimequeate Aapani Irioshi Averaameni taaca opajitapae ipeacaaguetacaca, iragavejaqueme irisemetacovaequemparomequeate, cotanquitsiquea yamenaqueriquea Aapani Irioshi tee onchoocateji taaquea irisemetacotempaca. \v 3 ¿Quero ocanque Tioncarentsimajaca? Ariquea ocanque: “Iriraquea Averaameni yaventanacariquea Aapani Irioshi,\f + \fr 4:3 \ft Ocanquegueti \fk Iriraquea Averaameni yaventanacariquea Aapani Irioshi \ft manaquea ocanque itsamajaquero iriatimpa irinetsanaquero Aapani Irioshi maasano icanquerica, yaventantanacarica. \fk (Abraham creyó a Dios.)\f* jeroqueate yamenantacarica quejevaecaquea tee incovaeguishetimatempaji.”\x + \xo 4:3 \xt Jen. 15.6; Ga. 3.6.\x* \v 4 Iroguenti oquempetacaroquea ocatica, quericaca shiacotatsica, iroompaquea irivegarajitavajeri teequea incantajiteriji: “Manaquea nojocashiquempiri intati, nocavintsajashiquempiquea”, manaquea ivegaratsijitaroquea ishiacoquegueti irooriji yaacotantaque. \v 5 Cotanquitsiquea inchoocategueti itsipa aatoquea taaca opajita ipeacagatsi cameetsaniji irishetacojiquerinijite manaquea iraventapojempari Aapani Irioshi, inquenquejanaquequea incanque: “Notsamajaque iriraquea Aapani Irioshi ishetacotiri covaeguishejiatsica”, ariquea iroguenti irishetacotaqueriqueate yamenaqueritari yaventapojajari. \v 6 Ariquea iquempetaca Taavini coramani icanque irishinevaequempa quericaca iramenaqueca Aapani Irioshi quempeca teeca incovaeguishetimatempaji, manaquea inchiquiojita icavintsajashivaecari intati, teenicate onchoocatenica cameetsatatsica impeacaguempaca caquinte incavintsajacotantaquemparica Aapani Irioshi. \v 7 Ariquea icanque: \q1 “¡Ishinevaetanaja maasano ipeacotsitajaca Aapani Irioshi ipeacaaguishecaca, \q2 irirajia imaperincacotsitaqueca igovaeguisherejia! \q1 \v 8 ¡Ishinevaetanaja irirajia teeca inquenquejacagueriji Amajirote igovaeguisherejia!”\x + \xo 4:8 \xt Sar. 32.1-2.\x* \p \v 9 ¿Arimpa apaniro irio shinejianquitsine irirajia icantajitica “totsaiquimashitacaantatsica”? ¿Aatompa irio shinejianquitsine teeca intotsaiquimashitacaantempa? Iintsijate pinquenquejajiguerijate Averaameni. Iriatimpa iquemisanqueri Aapani Irioshi iquenquejanaque: “Arimaja Aapani Irioshi irinetsanaquero icanqueca”, irootaquequea yamenantacarica quempeca teeca incovaeguishetimatempaji. \v 10 Cotanquitsiquea ¿querote yamenantacarica Aapani Irioshi quempeca teeca incovaeguishetimatempaji? ¿Ari yamenaqueri itotsaiquijiquerogueti ichonquimashi, irooca tequeratagueti intotsaiquijiteriji? Teequeate ariquea irameneriji itotsaiquijiquerigueti, manaquea yamenaqueri tequeratagueti intotsaiquijiteriji. \v 11 Iriraquea Averaameni iroquetitaquea iquemisanqueri Aapani Irioshi icanquerigueti incavintsajamajaqueri, ocoramanitacovaetanaquequea itotsaiquijiqueriquea intsatantajiquemparoca jac yamenaqueriquea Aapani Irioshi quempeca teeca incovaeguishetimatempaji irooriji yaventanacari. Quempetacaquea ipeantajaca choviquishirentajianaquerineca maasano aventaventaipojajemparineca Aapani Irioshi, totsaiquivetatsica aisa teeca intotsaiquijivetempariji. Ariqueate iquempetsijigari Aapani Irioshi iriatimpajia aisa, yamenajiaqueriquea quempeca teeca incovaeguishetimatempaji. \v 12 Arimajaguitatsi Averaameni iriguenti choviquijianaquerica irirajia itotsaiquijiqueca, cotanquitsiquea teequea noncantacoteriji itotsaiquitamampeashijitacaca intati, iriguentiquea ichoviquimajajianaqueca irirajia quempemajatajarica iriatimpa Averaameni itsaroventacagueti, itsaque irinetsanamajaqueroquea Aapani Irioshi icanquerica. Ariqueate iquempetaca imaica tequeratagueti intotsaiquijiteriji. \s1 Aapani Irioshi inetsanamajaqueroquea icanquerica Averaameni \p \v 13 Iriraquea Aapani Irioshi icanqueri Averaameni oncoramanitacovaetanaquegueti irojocaqueneri maasanopae quepatsi, irashinquemparoquea iriatimpa aisa inchoviquijiaqueca, cotanquitsiquea teequea ariquea incanteriji imaica yamenaquerigueti inetsanataqueroquea itioncacotanaqueca Moishishini, tequeratanica onchoocatenica. Manaquea icanqueri inejaquerigueti iquemisanqueriquea icanquerigueti incavintsajamajaqueriquea incaramirincajianaquequea inchoviquijianaqueca. \v 14 Oraquea iriomegueti ashintajiaquemparomequea maasanopae quepatsi irirajia netsanamajajiaqueroca itioncacotanaqueca Moishishini, aatomequea amitacotajime aventaventaivequemparigueti Aapani Irioshi, aatomequea ashintajigarotsi icantacaaquerica Aapani Irioshi Averaameni yamenaquerigueti itsarovencari. \v 15 Iriraquea tsajiavecaroca icantaguetica Aapani Irioshi irinetsanamajajiqueca cotanquitsiquea teequea irinetsanamajateroji, incatsimatimenqueriquea. Oraquea aatomegueti itsajitiromequea querocampate incojiqueroni irinetsanajiquero, teetarite intsajiteroji, aatomequeate querica quempetacaantatsineca. \p \v 16 Iroosacanica imaica, inchiquiojita ininque Aapani Irioshi incavintsajacoqueriquea Averaameni aisa inchoviquijianaqueca, icanqueri ariquea inquempetaqueroquea imaica. Cotanquitsiquea oraquea icanquerigueti incavintsajacomajaqueriquea inchoviquijianaqueca, teequea apatiroti iriguentijia inquenquetsatacojigueji inchoviquijianaqueca netsanajiaqueroneca itioncacotanaqueca Moishishini. Iriguentiquea aisa icantacojiaque maasano aventajianajemparineca Aapani Irioshi quempemajajiaquemparineca Averaameni yaventsitarigueti. Irootaquequea icantantajicarica Averaameni iriguenti choviquijianacajica maasano aatimpajia aventajiacarica Aapani Irioshi. \v 17 Ariqueate ocanque Tioncarentsimajaca: “Nopeacaaquempi choviquijianaquerineca oshequini caquinteguetananquitsineca.”\x + \xo 4:17 \xt Jen. 17.5.\x* Iriguentiquea cantanquitsi Aapani Irioshi yamenaquerigueti Averaameni yaventanacari. Iriatimpa iriguenti tancoretancorejajiajerineca metojaguevetatsica, aisa iquenquetsatacotsitacaro tequerataca onchoocateji quejetaca chooca. \p \v 18 Oraquea icanquerigueti Aapani Irioshi Averaameni ipeacaacariquea choviquijianaquerineca oshequini caquinteguetananquitsineca, jac icantapaeni quenquevarivaetanaji, tequerataquea irijanintempaji. Querocampate incaramirincatantajianaquempaca inchoviquijianaquempaca. Cotanquitsiquea iriatimpa yaventanaguitarini Aapani Irioshi yoguijaguitiniquea irinetsanatavaquerotajate icanquerica, icanqueriqueate: “Ariqueate inquejejiaquempaquea pinchoviquijianaqueca iroshequiavaetanaquequea.”\x + \xo 4:18 \xt Jen. 15.5.\x* \v 19 Iriraquea Averaameni irooshipoji irajagantsitacotanaque 100, yamenaca iriatimpa jac quenquevarivaetanaji icanca irooshipoji irimetoje, querocampate incoquempani iroacaantaquegueti. Ariqueate oquempetaca Sara imanquigare, pirijavaetaque oamento, cotanquitsiquea irira Averaameni teequea irimagoshirentanaqueji arimpaqueate yaventamajatanacari Aapani Irioshi. \v 20 Teequea incanteji: “Aricajate irinetsanataqueroquea Aapani Irioshi icanquenaca.” Manaquea arimpaquea yaventanamajatanacari, aisa arimpaquea ishineventamajatanacari icanque: “Caaviji yagavejamajati Aapani Irioshi.” \v 21 Itsamajaquequea teequea omanapitsatempariji irinetsanaqueroqueate icanquerica, yagavejamajatitari. \v 22 Irootaquequea yamenantacarica Aapani Irioshi Averaameni quempeca teeca incovaeguishetimatempaji. \v 23 Cotanquitsiquea otioncacagueti “yamenantacarica quempeca teeca incovaeguishetimatempaji”, teequea apaniro intioncacotimentajiteriji Averaameni. \v 24 Itioncacotsijitacajiquea aatimpajia aisa, yamenajiacajiqueate quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji aventajianajaritari iriatimpa, iriotaquequea vochatajiri Amajirote Jesoshi imetojavecagueti. \v 25 Iriraquea Amajirote iriotaquequea itigarancaqueca Aapani Irioshi irimetojaventajiacajiquea aatoniji icatsimatimentajiajirotsi agovaeguisherejia. Ariquea imetojaquegueti ivochatajiri cameetsaniji iramenimentajiajinijite quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji. \c 5 \s1 Aapani Irioshi yamenajiacaji quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji \p \v 1 Imaicaquea imaica jac yamenajiacaji Aapani Irioshi quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji, yamenajiacajitarite aquemisanqueroquea icanquegueti irishetacojiaqueriquea iguempevaere maasano aventajiaquemparineca Jesoquirishito. Jero imaica teequea antsaroacaajiajempari incatsimajiacaji manaquea ashinejiaca, iriotaquequea quempetaqueroca imaica Amajirote Jesoquirishito. \v 2 Iriotaquequea metojaventajiacaji, jero icocani icavintsajamajacaji Aapani Irioshi yamenajiacajitarite aventajiacari. Ashinejiaca acanca aguijacojiacagueti oncoramanitapojajegueti amenajiapojero iroganejencare Aapani Irioshi. \v 3 Cotanquitsiquea teequea aparo onchoocateji ocatica. Aisa ashinevaetacaquea atsipevaecagueti, atsamajajiaquetari antsipevaetaquempagueti irootaquequea antsatantajianaquempaquea cameetsaniji agavejajiaqueniji antampishitashijiaqueroniji covaeguishetantatsica arimpaquea antsaroventamajatanaquempari. \v 4 Oraquea antampishitashijiaquerogueti antsipevaequempagueti intsajiqueroquea arimajaca otampaticataque atsaroventamajacari, iroompaquea aguijacojianaca anquempejianaquempariquea iriatimpa oncoramanitapojajegueti. \v 5 Oraquea aguijacotavajerogueti onetsanatantaquempaca icanqueca Aapani Irioshi aatoquea ovashiventajaji. Choocatarite ichoocashirentajiacaji Ishire Aapani Irioshi yojocajiacajica, iriotaquequea tsatacaajiacaji ipintsamajajiacaji Aapani Irioshi. \p \v 6 Coramani aatimpajia teequea antsajigueji querocampate ancojiaquempani ashetacotacaantajiaquempagueti, cotanquitsiquea ocoramanitapojaquegueti arejevaepojaca savincaguiteri inintantacaroca Aapani Irioshi, ariquea imetojaventajiacaji Quirishito maasano aatimpajia covaeguishejiatsica. \v 7 ¿Arimpate quericampate nintanquitsineca irimetojavenqueri irapicaquintejiate comajamajatatsica? Iroompaquea inchoocategueti cavintsajantamajatantatsica, iriotaquequea arica iragavejajite irimetojaventajiqueri. \v 8 Cotanquitsiquea jeroquea yonigaantantacajiroca Aapani Irioshi arimaja ipintsamajajiacaji: Quirishito imetojaventajiacaji aatimpajia maasano covaeguishejiatsica tequeratatirajagueti ancantashitatiajiguempaji. \p \v 9 Ochovivincajaventanacaji iriraja, irootaquequea yamenantajiacajica Aapani Irioshi quempejiacaji teeca ancovaeguishetimatempaji. Jero atsamajatantacaca arimajacatari yaajiavajajitari Quirishito aatonijite icatsimatimentajiajirotsi Aapani Irioshi agovaeguishere oncoramanitapojajegueti. \v 10 Coramani teequea ashineventajiavetempariji Aapani Irioshi. Ariquea iquempetaca iriatimpa teequea irishineventajiavetajaji aatimpajia, cotanquitsiquea ocoramanitapojaquegueti itigarancaqueri Irijanite imetojaventajiacaji cameetsaniji ashineventavacaajiaquempaniji. Quempeca imaica ashineventavacaajiacagueti, iroompaqueate caaviji iraajiavajaji aatoniji apega camorecariqui, pochatanajitarite ariquea icocani ichoocati. \v 11 Teequea aparo ocatica, yoguishinejajiacaji Aapani Irioshi aisa, iriotaquequea quempetaqueroquea imaica Amajirote Jesoquirishito metojaventajiacajica cameetsaniji irishineventajiajiniji Aapani Irioshi. \s1 Araini aisa Quirishito \p \v 12 Paesatoniqui apatsinoro caquinte covaeguishetanquitsica, ariquea icanqueri Aapani Irioshi irimetojanetanaje. Irootaquequea imetojantajiajaca caquinteguetatsica iroguentiquea quejetacaajiajariquea igovaeguisherejia, maasanotari icovaeguishejiaca. \v 13 Coramani tequeratagueti intioncacoteroji Moishishini maasanopae icanquerica Aapani Irioshi, jac covaeguishejiaca maasano caquinteguetatsica, cotanquitsiquea teequea incanteji Aapani Irioshi: “Teequea irinetsanajigueroji nogantacaantane, nonquenquejacaajiaqueriquea oncoramanitapojajegueti.” Tequerataqueate intioncacaanteroji. \v 14 Irirajiaquea caquinteguetatsica ichoviquijianaqueca Araini maasano icovaeguishejiaca, cotanquitsiquea teequea inquempemajatajempariji Araini peacaaguishecaroca icantimenquerica Aapani Irioshi. Icojiacaniquea iquempejiaca imaica arejevaecaroquea itioncacotantanacaroca Moishishini icanquerica Aapani Irioshi. Oraquea icovaeguishecagueti Araini irooquea oshimerancantapojaca yamenantajiajaroca maasano imetojane, cotanquitsiquea iriraquea coraquetaquitatsica ocoramanitapojaquegueti manaquea imetojaventsijigari maasano cameetsaniji irimeshiajiaquerinijite. \v 15 Apatsinoroquea covaeguishevetatsica Araini ariquea yamenajiaqueroquea imetojane maasano caquinteguetatsica, cotanquitsiquea Aapani Irioshi caaviji icavintsajamajajiacaji niganquiquea anaavaetanaqueroquea icovaeguishecagueti Araini metojacaajiavecajica. Itigarancantacarica apatsinoro Jesoquirishito irimetojaventajiacaji. Ocoramanitapojaquegueti icoraquetaque iriatimpa ariquea iquempetaqueroquea imaica ipintsamajajiacaji imetojaventajiacaji irimeshiajiaqueriquea incaramirincajianaque caquinteguetatsica. \v 16 Oraquea icavintsajacajigueti Aapani Irioshi, tee onquempetemparoji icovaeguishecagueti Araini. Iroaqueragueti apatsinoroquea Araini icovaeguishecagueti ariquea ishimerancacajiro yamenantajiacajica Aapani Irioshi maasano acovaeguishejiaca, cotanquitsiquea caaviji ipintsamajajiacaji aatimpajia caramirincatacaacaroca covaeguisherentsi, ivetsinantacotajaji yamentantajiajajica quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji. \v 17 Iroaqueragueti icovaeguishecagueti apatsinoro ari aapojacaji metojagantsi, imaicampani icavintsajacopojajajigueti apatsinoro Amajirote Jesoquirishito yanijacaashirentapojajaji imajirontacaashirentapojajaji maasano aatimpajia ishetacojiaqueca apeantanajaca comajari. \p \v 18 Icovaeguishecatarite apatsinoroveca Araini icantomajacotantajitacarica maasano caquintejia imetojanetantanacaca. Ariquea iquempetaca coramani apatsinoroquea Jesoquirishito imetojaventajiaqueri maasano cameetsaniji iramenajiaqueriniji Aapani Irioshi quempeca teeca incovaeguishetimatempaji iroompaquea incoquempani inchoocajiaje. \v 19 Apatsinoroquea icocani Araini teequea inquemisanteriji Aapani Irioshi, ariquea icovaeguishetantajianacaca maasano caquinteguetatsica. Ariquea oquempetaca aisa apatsinoroquea icocani Jesoquirishito iquemisantamajaqueri Aapani Irioshi, yamenantajicarica caramirincajianquitsica quempeca teeca incovaeguishetimatempaji. \p \v 20 Coramani Aapani Irioshi icanqueri Moishishini intioncaqueroquea maasanopae icantaguetica cameetsaniji intsajiaqueniji ishiraerijia manaquea icovaeguishejiaca, teequea irantajigueroji inintaguetica iriatimpa, cotanquitsiquea arimpaquea itiroroncamajatanacaro. Cotanquitsiquea icaramirincatacaajiavecarogueti covaeguisherentsi, arimpaquea icavintsajamajajiaqueriquea Aapani Irioshi anaavaetanaqueroquea jmm. \v 21 Coramani mana oquejevetaca omajironca covaeguisherentsi imetojanetantacaca caquintejia. Cotanquitsiquea imaica iroguenti majirontamajapojajatsi igavintsajacotantare Aapani Irioshi ancomajatimenquempaniji anijaguiteniji. Iriotari quejequero Amajirote Jesoquirishito. \c 6 \s1 Ametojapitsajiaqueroquea covaeguisherentsi \p \v 1 Iroosacanica ¿querocaca ancantajigueni imaica? ¿Arimpa jatanatsi ancovaeguishejiguempani cameetsaniji incavintsajamajajiacajinijite Aapani Irioshi? \v 2 ¡Aatoshinete! Pamenerijate metojari imetojimaque teequea jatanatsi incovaeguishetajatempaquea, jac metojaque. Ariquea aquempejiaca aatimpajia aisa atsaroventimajiacari Quirishito quempetaca ametojapitsajiaqueroquea covaeguisherentsi, ¿ariquea quero ancojiaquempani jatanatsi ancovaeguishetajatempataja? \v 3 ¿Arimpa tee pintsajigueji, maasanoquea aviñacajatimentajiacarigueti Quirishito Jesoshi, oquempetaca atsipajiacari imetojaquegueti? \v 4 Oraquea imetojaquegueti Quirishito yoguijaajivequitari omoroqui. Ariquea oquempetaca aviñacajajiacagueti aatimpajia iroguenti ocantacoque yoguijaajivetaquitarigueti coramani, quempetaca aricaca aconoitajari yoguijaajiquerigueti, cotanquitsi ipochatanaji. Iroguentiquea vochatajiri iroganejencare Aapani Irioshi. Ariquea oquempetaca aisa asotoajajianajigueti ojaaqui quempeca aricaca aconoitajari ipochatanajigueti cameetsaniji ancantashitatijaianajempanijite aatoniji aquempejiajatsi tequeratagueti antsaroventempariji. \p \v 5 Jac aconoajiacari Quirishito imetojaquegueti quejetaca ametojajiaque aatimpa, ariquea anquejejiaquempa anconoajiaquempari aisa ipochatanajigueti. \v 6 Imaica atsamajajiaque oraquea yompajacojiquerigueti Quirishito quempetaca aricaca itsipatacaantajiacajiri ampajacojiaca aatimpajia ametojapitsajiaqueroquea covaeguisherentsi aatonijite omperaperaatajaji. \v 7 Iriratari metojari tee inquemajeroji covaeguisherentsi omperaperaavecarica. \v 8 Imaica jac atsipajiajari Quirishito ametojajiaque, atsajiaquequea anijajianaje anconoapojajempari. \v 9 Atsamajajiaquequea ipochatimatanaji Quirishito imetojavetacagueti aatoquea imetojimatajitsi aisa, yagavejamajaqueroquea metojagantsi, aato agavejajiri. \v 10 Oraquea imetojantacaca iroguenti imetojimentaque agovaeguisherejia, aparo imetojaquiti iteroncaquitiro. Cotanquitsiquea yanijanajigueti iriguentiquea yanijimentanaji Aapani Irioshi. \v 11 Imaica ariquea pinquempejiaquempa aviatimpajia, pamenempajate quempeni pimetojapitsaquero covaeguisherentsi, iriguentiquea panijimentanaji Aapani Irioshi, itsipatanajimpitari Quirishito Jesoshi. \v 12 Shoshoh pimajirontacajaarotsi covaeguisherentsi pitsinometojanequi, piquemisantajirotsi pinintaguishevecaca. \v 13 Oraquea pacopae, piguitipae, pinene, poquija, maasanopae, aatoja pipeacaaguishetantajarotsi taaca opajitapae covaeguisherentsi, iriguentiquea ashintajemparone Aapani Irioshi. Pincantsitempariquea irashintamajatempi iroorijite yanijacaajimpi pimetojashirentavecagueti. Manaquea irashintatsinotajempi maasano pimpeacaantanajemparoca cameetsaripae. \v 14 Aatotarite omperaperaatajimpitsijate covaeguisherentsi, teetarite onquejetajemparoji ipanquenapanquenajiveguitaroni itioncacotanaqueca Moishishini, manaquea icavintsajacojiaquempi Aapani Irioshi yagavejacaajiaquempi. \s1 Quero icotani savicaventiroca covaeguisherentsi aisa savicaventiroca inintaguetica Aapani Irioshi \p \v 15 Iroosacanica ¿querocaca ancantajigue imaica? Amenajiaqueriquea icavintsajamajajiacaji Aapani Irioshi, teequea incantajiajaji anetsanajiajeroji maasanopae icantaguetica coramani irinetsanajitaje, ¿arimpate nintanatsi ancovaeguishejiguempanijate? ¡Aatojate aquempejiguirotsijate imaica! \v 16 Aviatimpajia pitsajiguitarite inchoocategueti aparo caquinte inchiquiojita impimantaquempa irashintajiquempari, inquemisantamajaqueriquea ashinquemparineca iroompaquea irashintaquitiguempari incoquempani inquempetaquempaquea imaica, ¿arimpate queroquea incoquempani iroanaje osamani inchoocatashitajempanijite intati? ¡Aatoja yagavejitsi! Ariquea piquempejiaca aviatimpajia imaica, iroogueti pishineventajiaquempaquea pincovaeguishejiguempaquea, quempecaquea ashintamajaquempi covaeguisherentsi, iroompaquea pimetojajianaque poapoaitanaque camorecariqui. ¡Querocampate pincojiaquempani povashiantajianajerojate! Oraquea iroogueti pishineventajiaquempaquea pinquemisantajianajeri Aapani Irioshi, intampishitacaajianaquempiquea cameetsaniji pincomajamajajianaquempaniji. \v 17 Coramani oquejetaca omperaperaavetaquempi pigovaeguishere ashintavetaquempi, cotanquitsiquea imaica iroguenti piquemisantajiaji itsatacaajitaquempica pinintamajajiavaquero, irootaquequea nocantantacarica Aapani Irioshi, “Ariotesaa.” \v 18 Yaajitanajimpi, tee ashintajempi covaeguisherentsi, irooquea imaica omperaperaatanajimpi comajamajatagantsi. \v 19 (Iroguenti notsavetacoguetanaquequea imaica yamenaguetica caquintejia cameetsaniji pinquemajiaqueniji taaca opaji nocanqueca, namenaquequeate aatogueti noquempetiroquea imaica manaquea omanapitsajiaquempiquea.) Quejetaca coramani pipimantatsinovetaca pimpeacaaguishetaquempaniji covaeguisherentsijia pintigariseavaequeroniji, imaicampani iroguentiquea pimpimantatsinotajempa pimpeacaantajemparoca cameetsaguetatsica pincomajatimentajempaniji. \p \v 20 Ogantagatirajagueti omperaperaaquempi covaeguisherentsi, teequea pincomajamajajiguempaji. \v 21 Oraquea piquempejiavecagueti, ¿arimpate queroquea ocojiaquempini? ¿Arimpate ococani oshinetacaajiaquempi ovashiventajajiaquempica imaica? ¡Teequeate! Teequea anijacaanteji quempeguetacaroca imaica, manaquea oacaanti camorecariqui. \v 22 Cotanquitsiquea imaica jac yaavajimpiquea Aapani Irioshi aatonijite omperaperaatimpi covaeguisherentsi, iriguentiquea ashintajiajimpi, pisavicaventanajiroquea inintaguetica iriatimpa, ariquea picotanaca picomajamajajianaca, pincantacoguitempani panijaguiteni. \v 23 Oraquea irivegaratantajitaquemparica peacaacaroca covaeguisherentsi, iroguenti metojanentsi. Cotanquitsiquea ora irojocashijiaquenerica Aapani Irioshi tsipashirentajiaquemparineca\f + \fr 6:23 \fk tsipashirentajiaquemparineca Amajirote Quirishito Jesoshi. \ft Iriojiaquea aventajigarica Quirishito, tsaroventajigarica. Pamenero aisa 8.1; 2 Co. 5.17.\f* Amajirote Quirishito Jesoshi, iroguenti anijagantsi, incoguitempani iranijaguiteni. \c 7 \s1 Tsaroventajiatsica iquempejiacaro ometojacotegueti manquigarentsi \p \v 1 Napitsaroventarijiate, iintsijate pamenajigue intati. Aviatimpajia pitsajiguirotarite quero ocotani maasanopae icantimentantajiguetica. Iroguentiquea icantimentajiqueriquea tequeratagueti irimetoje. Oraquea irimetojaquegueti ariquea iroguenti aatojate icantimentajitajiritsi, metojaquetarite. \v 2 Pameneja icantantajicaroca manquigarentsi shiramparitacotatsica teequea oncameetsateji ovashiantsitaquemparigueti manquigataroca tequeratagueti irimetojeji irimanquigatajemparoquea itsipa. Oraquea arigueti irimetojanaje, ariquea iroguenti aatojate icantimentajitajirotsi. \v 3 Cotanquitsiquea oraquea choocatirajagueti ichoocati manquigataroca iroompaquea oncanqueri irimanquigatajemparoquea itsipa, ariquea iroguenti manaquea opeacaaguisheca covaeguisherentsi. Oraquea arigueti irimetojanaje manquigataroca, ariquea iroguenti querocampate incantimentajiqueroquea, cameetsavaeque irimanquigatajemparoquea itsipa, aatoquea icantajititsi: “Opeacaaguishecaro covaeguisherentsi, aimentacari manquigataroca.” \p \v 4 Irootaquequea imaica, napitsaroventarijiate, aviatimpajia quempejiaquempiquea pimetojapitsajiaqueroquea itioncacotanaqueca Moishishini, piconoitajari Quirishito imetojaquegueti cameetsaniji irashintamajajiajempiniji, iriotaquequea tancorejanajatsica yoguijaajivecarigueti. Ariquea oquempetaca imaica cameetsaniji pinetsanamajaqueronijite inintaguetica Aapani Irioshi. \v 5 Oraquea tequeratagueti antsaroventajiguempariji manaquea asavicaventajiaqueroquea apeacaaguishejiacaroquea taaca opaji anintajiguica aatimpajia. Oraquea atsavetacarogueti icantimentantajiguetica caaviji anintamajajianaque ampeacaaguishejianaquemparoquea taaca opajitapae covaeguisherentsi, nintanatsimequea anquempejiaquempamequea imaica oahoaitanaquemequeate camorecariqui. \v 6 Cotanquitsiquea imaicaquea imaica quempeca aricaca ametojapitsajiaqueroquea itioncacotanaqueca Moishishini cantimentajiavecajiroca taaca opajitapae covaeguisherentsi. Imaica manaquea asavicaventajianaje anetsanamajajianajeroquea maasanopae inintaguetica Aapani Irioshi. Teequea irooquea quempejiajine itioncacojiqueca, iriguentiquea cantashitatiajiacaji Ishire Aapani Irioshi. \s1 Covaeguisherentsi pantashirentavaetaquenaca \p \v 7 Iroosacanica, ¿querocaca ancantajigue imaica? ¿Arimpate ariquea ancantajigue ooquea coguishero itioncacotanaqueca Moishishini? ¡Aatoshine! Oraquea aatomegueti notsatiromequea queroca ocanti, aatomequeate notsatimequea manaquea nocovaeguisheca. Pameneja aatomegueti ocanti: “Aatoja pinintsiguetiritsi yashintaguecaca itsipa”,\x + \xo 7:7 \xt Eeq. 20.17; Ireo. 5.21.\x* aatomequeate notsatiromequea covaeguisherentsi nonintsitantaguequegueti. \v 8 Imaicaquea imaica notsaqueroquea, irootaquequea oshimerancantapojaca nonintamajaqueroquea nompeacaaguishejiaquemparoquea taaca opajitapae covaeguisherentsi natsirecacotanacaroquea, nashiquea noaquero iroaqueragueti nocovaeguishevaecagueti. Oraquea aatomegueti atsajiguimequea icantimentantajitiroquea taaca opajitapae, aatomequeate anintamajatimequea ampeacaaguishejiaquemparoquea, cotanquitsiquea atsajiaquerogueti icantimentantajiqueroquea manaquea anintamajajianaque ampeacaaguishejianaquemparoquea taaca opajitapae covaeguisherentsi. \v 9 Coramani tequeratagueti nontsamajateroji itioncacotanaqueca Moishishini tee anejeroji querocampate shoshoguitetacaavaequenaneca, teequea nontsatenica manaquea nocovaeguishetaca, cotanquitsiquea iroompaquea notsamajatanaquerogueti namenamajataquequea manasacanica nocovaeguishevaeca ariquea noshimampojancavaetanaca, notsatanaquequeate incatsimatenanishiatsi Aapani Irioshi oncoramanitapojajegueti. \v 10 Coramani Aapani Irioshi itioncacaaqueriquea Moishishini maasanopae icanquerica irinetsanajiqueroquea cameetsaniji inchoocatimentajiaqueniji maasano netsanajiaqueroneca, cotanquitsiquea naatimpa namenaqueroquea irooquea oshimerancantapojaquempaca incatsimatantaquenaca Aapani Irioshi oncoramanitapojajegueti, teequea nonetsanamajajigueronica. \v 11 Irooquea notsamajaquerogueti itioncacotanaqueca Moishishini, teequea noshineventajemparoji nonetsanamajatajeroja, iroguentiquea noshineventavaetanaca maasanopae icantimentantajitica, irooquea nopeacaaguecaca. Irootaquequea itsatantajicaroca manaquea incatsimatenanishiatsi Aapani Irioshi, naroguentiquea quempetacaantanquitsineca. \v 12 Cotanquitsiquea atsajiaque oratica itioncacotanaqueca Moishishini iroguenti caaviji oganejencaca, irootaquequea itioncacotaqueca icantaguetica Aapani Irioshi, aisa otsatacaajiacaji ancomajamajajiaquempaja. \p \v 13 Oraticaquea cameetsatatsica itioncacotanaqueca Moishishini, ¿arimpa irooquea oacaantaquenameca camorecariqui? ¡Aatoquea! Oraquea covaeguisherentsi, iroguenti metojacaantaquenameca noantanaquempameca camorecariqui. Notsavecaroquea icanqueca Aapani Irioshi, cotanquitsiquea iroguentiquea oshimerancantapojacaroquea nopeacaaguishevaetanacaroquea icantimentantajitica. Irooqueate itsatantajicaroca caaviji anaaqueroquea nocovaeguisheca. \v 14 Atsajiaquetari itioncacotanaqueca Moishishini oponeaca Ishirequi Aapani Irioshi, cotanquitsiquea naatimpa naroguenti caquinte, oquejevetaca ipimantajitaquena irooquea ashintajana covaeguisherentsi. \v 15 ¿Querocaca nococani naatimpa? Nonintaveca nonetsanaqueromequea icanqueca Aapani Irioshi, cotanquitsiquea teequea nagavejeji. Iroguentiquea nopeacaanacaquea teeca nonintavetemparoji nompeacaguemparoquea. \v 16 Oraquea nopeacaacagueti teeca nonintavetemparoji nompeacaguemparoquea, notsaque iroguenti covaeguisherentsi, irootaquequea nocantantacaca caaviji oganejencaca itioncacotanaqueca Moishishini, ocantimenquenaroquea nopeacaacaca. \v 17 Aritarite teequea naroguenti quejevetatsine, iroguentiquea quejetacaaquena covaeguisherentsi pantashirenquenaca. \v 18 Notsaquequea ariquea nococani naatimpa, teequea nagavejeji noncomajamajatempaji, caquinte nonaque. Nonintavecaquea noncomajamajaquempamequeate, cotanquitsiquea teequea nagavejeji. \v 19 Nonintaveca nonetsanaqueromequeate inintaguetica Aapani Irioshi, cotanquitsiquea teequea nagavejeji. Manaquea nopeacaacaroquea covaeguisherentsi teeca nonintavetempaji naatimpa nompeacaaquemparoquea. \v 20 Arigueti nompeacaaquemparo teeca nonintavetempaji, teequea naroguenti quejetatsine, iroguenti quejetacaaquena covaeguisherentsi pantashirenquenaca. \p \v 21 Jeroquea namenaqueca: noninquegueti nompeacaaquemparo cameetsari, quishotia oaquena covaeguisherentsi. \v 22 Noshineventavecarotari noshirequi maasanopae icantaguetica Aapani Irioshi, \v 23 cotanquitsiquea namenaquero otsipa notsinoqui quejevetaca ashimirintaguenquejanetacaro nonintavecaca, quejetaca oishotacotaquena covaeguisherentsi. \v 24 ¡Querocashiatsi noncotempani naatimpa! ¿Quericampate oishorejacoquenane aatonijite agavejajana covaeguisherentsi choocatirajanagueti notsinometojanequi? \v 25 Noshineventavaetanacari Aapani Irioshi, nocantanaqueri: “¡Arioteesa!” iriotaquetari oishorejashirentacotajana Amajirote Jesoquirishito. \p Jeroquea namenaqueca: naatimpaquea noguenquejanequi nonintamajataque nonetsanataqueroquea maasano igantacaantane Aapani Irioshi, cotanquitsiquea notsinoqui noquemisantavecaroquea covaeguisherentsi. \c 8 \s1 Queroca icojigani ichoocashirentajiaqueca Ishire Aapani Irioshi \p \v 1 Imaicaquea imaica aatoquea icatsimajiguiritsi Aapani Irioshi irirajia tsipashirentajiacarica\f + \fr 8:1 \fk tsipashirentajiacarica Quirishito Jesoshi. \ft Iriojiaquea aventajigarica Quirishito, tsaroventajigarica. Pamenero aisa 2 Co. 5.17.\f* Quirishito Jesoshi, irioquea irirajia teeca irisavicaventajiajeroji impeacaaguishetajemparo taaca opaji inintajiguica iriatimpajia, manaquea isavicaventajiaji inintaguetica Ishire Aapani Irioshi. \v 2 Aritarite itsatacaantane Ishire Aapani Irioshi anijacaaquerica maasano aventajigarica Quirishito Jesoshi ocanquequea aato agavejajana tioncarentsi cantatsica irimetojaque maasano covaeguishejiatsica. \v 3 Oraquea teeca agavejempaji itioncacotanaqueca Moishishini irooriji acojiaca caquintejia teequea antampishitashiteroji covaeguisherentsi, yantaqueroquea Aapani Irioshi itigarancaquerigueti Irijanite irimetojaventajiacaji. Iriatimpa iquempetsinomajatacaji aatimpajia covaeguisheri, cotanquitsiquea teequea incovaeguishetimatempaji, jero yagavejantacaca imetojaventajiacaji. Oraquea imetojaventajiacajigueti icatsimatimenqueri Aapani Irioshi agovaeguisherejia aatonijite icatsimajiajitsi aatimpajia oncoramanitapojajegueti. \v 4 Iquempetaqueroquea imaica cameetsaniji agavejajiaquenijite anetsanamajajiaqueronijite maasanopae icanqueca Aapani Irioshi, teequeate irooquea asavicaventajiajeji ampeacaaguishetajemparoquea taaca opaji anintajiguica aatimpajia, manaquea asavicaventajiaje inintaguetica Ishire Aapani Irioshi. \p \v 5 Irirajiaquea savicaventajiguiroca taaca opaji inintajiaqueca iriatimpajia, iroguenti iquenquejacogueque irashipae caquinte, cotanquitsiquea irirajiaquea savicaventajiaqueroca inintaguetica Ishire Aapani Irioshi manaquea iquenquejacoguequeroquea irashipae Ishire Aapani Irioshi. \v 6 Irirajiaquea savicaventajiaqueroca inintajiguica iriatimpajia irimetojajianaque. Cotanquitsiquea irirajiaquea savicaventajiguiroca inintaguetica Ishire Aapani Irioshi iranijacaajitaqueriquea ishirejiaqui aatonijite itsaroacaajiajaritsi incatsimajiajeriquea Aapani Irioshi. \v 7 Irirajiaquea maasano savicaventajiguiroca inintajiguica iriatimpajia iriguentijia catsimacatsimatirica Aapani Irioshi. Teequea irinetsanajigueroji icanqueca, aisa aatoquea yagavejajiguitsi irinetsanajiaqueroquea. \v 8 Irirajia savicaventiroca inintaguishejiaqueca teequea iragavejajigueji iroguishinejajiaqueriji Aapani Irioshi. \p \v 9 Cotanquitsiquea aviatimpajia teequea irooquea pisavicaventajigueji pinintajiguica aviatimpajia, iroguenti pisavicaventajiaque inintaguetica Ishire Aapani Irioshi, arimajagueti ichoocashirentajiaquempi. Quericaca teeca inchoocashirenteriji Ishire Quirishito, teequea irioquea ashintemparine Quirishito. \v 10 Cotanquitsiquea imaica ichoocashirentajiaquempiquea Quirishito, oraquea pitsino iroguentiquea metojanquitsine irooriji picovaeguishejiavetaca, orampani pishire anijanaji, yamenajiaquempitari quempeca teeca pincovaeguishetimatempaji. \v 11 Iriogueti choocashirentajiaquempi Ishire vochatajirica Jesoshi imetojaventajiacajigueti, ariquea irira vochatajirica Quirishito Jesoshi inquempetacaajiaquempiquea aviatimpajia aisa, iranijacaajiajempiro pitsino teeca onquishometojaneteji. Iriotaquequea anijacaajempirone Ishire choocashirentaquempica. \p \v 12 Napitsaroventarijiate, irootaquequea imaica apatsinoroquea iriatimpa antsaroventajiaquempaca aatonijite irooquea asavicaventajiguitsi taaca opaji anintajiguica aatimpajia. \v 13 Iroogueti pisavicaventajiaquequea taaca opaji pinintajiguica, ariquea pimetojajianaque, cotanquitsiquea pinquemisantajiaquerigueti Ishire Aapani Irioshi, iragavejacaajiaquempiquea panaantavaquemparoca maasanopae pipeacaaguishejiavecaca, oncoramanitapojajegueti panijaguiteni iriatimpaqui. \v 14 Maasanotari ijivatanaqueca Ishire Aapani Irioshi, iriguentijia irijanijiate Aapani Irioshi. \v 15 Iriraquea Ishire Aapani Irioshi ichoocashirentajiaquempiquea, teequea irooquea inchoocashirentashijiguempiniji iromintsaroajiaquempiquea pinquempejiaquempa tequeratagueti pintsaroventajiguempariji Aapani Irioshi pitsaroacaamajatarigueti incatsimajiaquempiquea. Iroguentiquea ichoocashirentashijiaquempiquea impeacaajiaquempiquea irijanijiate Aapani Irioshi, jero amanantajiacarica Aapani Irioshi acantantajiacarica: “¡Aapani!” \v 16 Iquenquetsashirentacaajiacaji Ishire Aapani Irioshi atsatantajiacaca aroguentijia irijanijiate Aapani Irioshi. \v 17 Aromajagueti irijanijiate atsajiaque irojocajiacajiro Aapani Irioshi maasanopae inintacaitsijiacajica, cotanquitsiquea iroguentiqueate coguitejacomajatanquitsica antsipejiaquempaquea anquempejiaquempari Quirishito yatsipevaetacagueti cameetsaniji anquempejiaquempariniji iriatimpa oncoramanitapojajegueti, antsipatsipaitanajempariquea ashintashintaipojajemparo maasanopae yashintacaca iriatimpa, anquempetapojajempari yoganejencacagueti. \s1 Oncoramanitapojajegueti anquempemajajiaquempari Quirishito \p \v 18 Iroomajaca noncantajiaquempica caaviji ashinevaequempaquea oncoramanitapojajegueti oahoaitanaquegueti jenoqui amenajiajerigueti Quirishito anquempejiaquempariquea, anaavaetaqueroquea maasanopae atsipevaetacaca imaica. \v 19 Maasanopae ipeacaaguecaca Aapani Irioshi oguijajiaquequea aapojempagueti ironigaantantajitaquemparica irijanijiate Aapani Irioshi. \v 20 Maasanojiatari ipeacaaguetacaca teequea onquempetajemparoji iroaqueragueti ipeacaacarogueti, imaicampani atsipetsipeica, otsoroavequita, ichoocavequita. Teenica irio ninterone iveacaane, iriguenti quejequero peacaacarica yamenaquerigueti icovaeguishetaca caquinte. Manaquea yoguijaguijaiquero onetsanatantanajempaca. \v 21 Aatotari icotani iquempejiajatsi imaica yatsipejiacarogueti maasano imetojane, yavejancajiacaquea maasano, manaquea intsipatsipaitanaquempariquea maasano irijanijiate Aapani Irioshi incantashitatijaianaquempaquea iroganejencajiaquempa. Ariquea onquempeguetaquempa maasanopae ipeacaaguetacaca aisa, aatonica ochoocatimatajitsi avejancaguetajatsineca. \v 22 Atsamajajiaqueroquea maasanopae ipeacaaguecaca Aapani Irioshi atsipeguitani oguijaquequea oncantashitatianaquempaquea, quempetacaqueate atsipevaetagueti manquigarentsi ocantaguetirogueti. \v 23 Cotanquitsiquea teequea aparo atsipetatsine ipeacaaguecaca Aapani Irioshi, atsipevaecaqueate aatimpajia aisa. Ichoocashirentajiacaji Ishire Aapani Irioshi atsatantajiacaca incantashitatiajiacaji Aapani Irioshi oncoramanitapojajegueti, cotanquitsiquea imaica atsipeshirentavaeguitani aguijacojiaca irojocajiacajiroquea Aapani Irioshi inintacaajiacajica maasano irijanijiate, ampeamajaquempaquea irijanijiate, incantashitatiajiajaji aatoniji ametojatsinotaji. \v 24 Oraquea iroaqueragueti atsaroventajiacarigueti Quirishito atsajiaque oncoramanitapojajegueti ancantashitatiajianajempaquea aatoniji ametojaji, irootaquequea aguijajiaqueca imaica. Cotanquitsiquea arimequea amenajiaqueromequea imaica irishinejiacajimequeate Aapani Irioshi aatomequea aguijacojiguiromequea, jac amenajiaqueromequea. ¿Arimpate nintanatsi aguijacojiaguitempani? ¡Aatoshine! \v 25 Cotanquitsiquea irooquea aguijacojiacaquea tequerataca amenajigueroji, imaica netsana aguijacojiaquempaquea antsipetacojiaquemparoquea maasanopae. \s1 Iquenquetsaventajiacaji Ishire Aapani Irioshi \p \v 26 Ariquea oquempeca aisa iriraquea Ishire Aapani Irioshi iramitacojiacaji intampishitacaajiacaji, teetari antampishijigueji. Aatimpajia amanajiguirigueti Aapani Irioshi teequea antsajigueji querocaca ancantajiguerini, cotanquitsiquea iroguentigueti ancantashirentajiavequitempaquea shirerec inquenquetsaventajiacaji Ishire Aapani Irioshi, incanqueriquea teeca agaveji aatimpa ancanteji. \v 27 Iriraquea Aapani Irioshi amenamajatsicajiroca aquenquejajiaqueca anintajiaqueca itsaqueroquea ininqueca Ishire, irooriji yamanacoventavaquenerigueti igomajamajarejia iroguenti iramanacovenqueneri inintaguetica Aapani Irioshi. \s1 Antampishitashijianaqueroqueate maasanopae \p \v 28 Aisa atsajiaque maasanoquea irantsipejiavetaquempaca pintsajigarica Aapani Irioshi osotoanaqueneriquea cameetsa, iriojiatari icajemajiaqueca onetsanatimentanaquempanijite inintaguetica Aapani Irioshi. \v 29 Paesatoniqui itsaqueroquea Aapani Irioshi queri tsaroventajiaquemparineca, jero icantantacarica oncoramanitapojajegueti inquempemajajiaquempariquea Irijanite, irijivajiaquerinijite iriatimpa iriguentijeguijiate incaramirincajiavaeque jmm. \v 30 Irirajiaquea icanqueca inquempemajajiaquempariquea Irijanite icajemashirentajiaqueriquea cameetsaniji intsaroventajiaquemparinijite. Irirajiaquea icajemashirentajiaqueca manaquea yamenajiaqueriquea quempeca teeca incovaeguishetimatempaji, iroompaquea iroganejencatacaajiaquempariquea. \p \v 31 Iroosacanica imaica ishineventajiacaji Aapani Irioshi itsipatsipaicaji, ¿arimpate quericampate agavejajiacajineca? ¡Aatoshine queri agavejatsineca! \v 32 Iriraquea teeca intsaneguempariji Irijanitemajaca, manaqueate itigarancaqueri imetojaventajiacaji, ¿aatompate yojocajiajirotsi aisa maasanopae cameetsaripae? \v 33 Aatimpajia iroguenti inintacaajiacaji Aapani Irioshi irashintajiacaji. Imaica jac yashintajiacaji. ¿Arimpate quericampate cantajiacajineca chooca agovaeguisherejia? ¡Aatoshine queri agavejatsineca icantajiguitsi! Iriotaquequea Aapani Irioshi amenajiacaji quempeca teeca ancovaeguishetimatempaji, \v 34 ¿arimpate quericampate agavejanquitsineca inquempetacaantajiacaji incatsimajiacajinijite Aapani Irioshi? ¡Aato queri agavejatsineca! Iriotaquequea Quirishito Jesoshi metojaventajiacaji. Teequea aparo irimetojaventajiaji, manaquea itancorejanaji aisa, imaica ichoocapojaji isenampijapojajari Aapani Irioshi itincamijempequiqui iquenquetsaventajiacaji. \v 35 ¿Arimpate quericampate agavejanquitsineca irovashiantacaaitajeri Quirishito aatoniji ipintsamajajiajaji icavintsajamajajiacaji? ¡Aatoshine queri agavejatsineca! Antsipevaevetaquempaqueate irooca ashimampojancajiavequempaquea, cotanquitsiquea iriraquea Quirishito incoquempaniquea impintsamajajiacaji incavintsajamajatanacaji. Iroocaquea irantsipetacaajiavetacaji itsipapae incatsimajiacajiquea intati, irooca antsipevaevequemparoquea atase, aricaca aatoquea ochoocaveta querocampate anquitsaajiaquempaca, irooca onchoocaguevetaquempaquea taaca opajita managuetanquitsineca, aisa ametojajiavetanajempaquea, cotanquitsiquea iriraquea Quirishito incoquempani impintsamajajiacaji incavintsajamajajiacaji. \v 36 Ocanque tioncanquitsica: \q1 “Icantacoguitani inintajiaque irimetojajiaquenaquea yamenajiaquenagueti notsaroventajiaquempiquea, \q1 inquempetacajaiaquenaqueate oveja irooshipojigueti irijitorejajitaqueri.”\x + \xo 8:36 \xt Sar. 44.22.\x* \p \v 37 Jero antsipejiavequempaquea quejeguetacaroca ocatica, cotanquitsiquea yagavejacaajiacajiqueate pintsamajajiacajica arimpaqueate antampishitashimajajianaqueroqueate maasanopae, caaviji anaamajatantajianaquemparoca maasanopae. \v 38 Irootaquequea imaica naatimpa notsamajaque aatoquea queri agavejatsineca irovashiantacaaqueriquea Aapani Irioshi aatoniji ipintsamajajiajaji icavintsajamajajiacaji. Aatoquea yagavejajiguitsi irashivantijitete Aapani Irioshi. Ariquea iquempejiaca ampatsinipae aisa quericaca itsipapae majirontajiatsica, aatoquea yagavejajiatsi. Irooca ametojajiavequempaquea, irooca choocatirajajigueti anchoocajiaje, incoquempani impintsamajajiacaji. Ariquea oquempetaca maasanopae imaicatica aisa ocaraquiguetananquitsineca. \v 39 Ariquea oquempetaca aisa choocatatsica jenoqui, irooca isavijitica, aisa taaca opajitapae otsipapae ipeacaaguetacaca Aapani Irioshi aatoquea agavejitsi ovashiantacaguiri Aapani Irioshi aatoniji ipintsamajajiajaji, icoguitanitarite ipintsamajacaji aatimpajia maasano tsaroventajiacarica Amajirote Quirishito Jesoshi. \c 9 \s1 Aapani Irioshi inintacaajiaqueri ishiraerijia incavintsajamajaqueri \p \v 1 Naatimpa naroguenti tsaroventarica Quirishito, aisa ichoocashirenquenaquea Ishire Aapani Irioshi. Irioquea nigaimoquenaqueate quero nococani noshirequi, irootaquequea notsatantacaca imaica manaquea iroomajaca noncanquempica aatoquea notsojega intati. \v 2 Noshimampojancavaetacaqueate noquenquejacotaquerigueti nogonorojia teeca iraventajiguempariji Jesoshi, nocantacoguitani ocatsishirentavaetanaquena. \v 3 Nonintavecaquea nompiapiaitajemparime napijoriojiate nashimaja nogonorojia cameetsaniji naroguentiniji incatsimataque Aapani Irioshi, iriatimpajiaca irishetacojiaque, aisa naatimpa irovashiantaquequea Quirishito, irioqueate impintsamajatanaquempaca incavintsajamajajiaqueri. \v 4 Irirajiaquea nogonorojia ichoviquijiani Ishiraeri iriguentijia inintsijiacaca Aapani Irioshi coramani impeajiaqueriquea irijanijiate. Iriatimpajiaquea itsipajiaca coramani, jero iquejetantacarica itsirencashimpoquirerejimojiaqueriquea cantavaetaque tsiren. Aisa iriguentijia yojocajiaqueneca Aapani Irioshi oratica paaquitopae,\f + \fr 9:4 \ft Oraquea \fk paaquito \ft iroguenti icantamajajitirica itsipa irinetsanamajajitenerica. Ochoocaguetaquequea paaquitopae iroquetinica icanquerica Aapani Irioshi caquintepae: chooca aparo icanquerica Noeni, otsipa icanquerica Averaameni, otsipa icantajiaquerica ishiraerijia ichoocaquegueti Moishishini, otsipa icanquerica Taavini.\f* icantajiaqueri intsaroventajiaquemparigueti incavintsajamajaqueriquea. Itioncacaanqueneriquea maasanopae inintaguequeca irinetsanajiaqueca. Aisa itsatacaaqueri Moishishini quero incojiaquempani intsaroventajiaquemparigueti ontaniqui Taverenacoroqui. Iroompaquea icamanqueri aisa quero incojiaquerini incavintsajajiaquerigueti. \v 5 Iriatimpajia iriguentijia ichoviquijiani Averaameni, Ishaaconi, Jacovoni aisa irijanijiate. Ocoramanitapojaquegueti ivoapojaque Quirishito ocaniqui quepatsiqui, aisa iriguenti ichoviquitanaqueca, iriguentiquea Irioshimajaca, iriguenti ashintaguecaroca maasanopae. ¡Iintsijate incoquempanijate irishineventajiguitemparinijate! Ari oncoquempa. \p \v 6 Iroosacanica, ¿arimpate ancantajigue manaquea yamatavijajiaqueri Aapani Irioshi ishiraerijia, teequea irinetsanateroji icantajiaquerica coramani? Teequeate iramatavijajigueriji, teetarite maasano ichoviquijiani Ishiraeri impeajiguempaji ishiraerijiamajaca irashimajaca Aapani Irioshi. \v 7 Ariquea iquempetacaajiacari coramani ichoviquijiani Averaameni, iquenquetsatacojiaquerigueti Aapani Irioshi teequea inquenquetsatacojigueriji maasano, irootaquequea icantantacarica Averaameni: “Iriguentiquea nocantacotsitacaca Ishaaco pinchoviquivaetantanaquempaca.”\x + \xo 9:7 \xt Jen. 21.12.\x* \v 8 Irootaquequea atsatantajiacarica Aapani Irioshi teequea impeajigueriji ishiraerijiamajaca maasano ichoviquijiani Averaameni. Iriguentiquea peamajajianquitsica ichoviquijiani Ishaaconi, \v 9 iriotaquetari icanqueca Aapani Irioshi coramani iquenquetsatacaaquerigueti Averaameni icanqueri: “Ontsipatapojajempagueti ajagantsini onquejetapojajempagueti imaica, noncoraquetajate namenajatempi, ariquea irivoaje oshiramparijaniquite Sara.”\x + \xo 9:9 \xt Jen. 18.10.\x* \p \v 10 Cotanquitsiquea teequea aparo onchoocateji ocatica. Irirajia irijanijiate Ireveca, apatiroti irijanincarica, iriotaquequea avaesatinite Ishaaconi. \v 11-13 Oraquea tequeratagueti ovojaigueriji, iriraquea Aapani Irioshi icanquero: “Iriraquea jivavetapojatsineca manaquea impejaitajeri iromperare carapojatsineca.”\x + \xo 9:11-13 \xt Jen. 25.23.\x* Oraquea icanquerogueti Aapani Irioshi tequeratatiraja impeacaguemparo cameetsatatsica aisa covaeguishetatsica, tequeratatirajanica ovojaigueriji. Ariqueate icanque tioncarentsiqui: “Nopintsatacariquea Jacovo, irirampani Esao nomanintaqueri.”\f + \fr 9:11-13 \ft Mara. 1.2-3. \fk nomanintaqueri. \ft Oguipitsocaquerogueti acaniqui “nomanintaqueri”, iguenquetsatsarequi guiriego agavejaque oncanque “nomanintaqueri” irooca “nosemacari”.\f* Irootaquequea itsatantajicaroca maasanopae ocatica inchiquiojita icanque Aapani Irioshi iriatimpa queri inintacaaqueca incoguigue incavintsajamajaqueri, ariquea irinetsanamajaqueroquea maasanopae icanqueca. Teequea iroqueti iramenajigueriji ogameetsareni ipeacaaguecaca, inchiquiojita icajemashirentaqueri iriatimpa. \p \v 14 Iroosacanica ¿querocaca ancantajigue imaica? ¿Arimpate ancantajigue teequeate intampaticateroji Aapani Irioshi, mana icoguiashitanta intati? ¡Aatoshine! \v 15 Icanqueriqueate Moishishini coramani icanque: \q1 “Quericaca noninque naatimpa nompintsatacoquempari nompintsatacoquempariqueate. \q1 Aisa quericaca noninqueca noncavintsajamajaqueri noncavintsajamajaqueriqueate.”\x + \xo 9:15 \xt Eeq. 33.19.\x* \m \v 16 Irootaquequea imaica teequea irooquea impintsatacotimentajiacaji iramenajiacajigueti inchiquiojita anintajiaque aatimpajia impintsatacojiacaji, irooca irooriji apanquenapanquenavaecaro antajiaque cameetsa, manaquea inchiquiojita ininque iriatimpa impintsatacojiacaji, irootaquequea ipintsatacotantajiacajica. \v 17 Itioncacojitaqueroquea aisa icanquerica Aapani Irioshi Paraone, icanque: “Manaquea nopeacaaquempiquea majirontatsica cameetsaniji aviguentiniji intsatantajitaquempaca nagavejamajati, cameetsaniji intsavetacotimentajitaquenaniji ontsitacaguitejanaquemparo maasano quepatsi, intsavetacojitaqueroquea novajiro.”\f + \fr 9:17 \ft Eeq. 9.16. Yomperaperaitacarigueti Paraone maasano ishiraerijia ichoocajiaquegueti Ejepitoqui, Aapani Irioshi incantacaantaqueriquea Paraone: “Poguipaquijajerija nashintajiacaca”, cotanquitsiquea iquishoshirentanaque Paraone, tee inquemisanteriji, irootaquequea itigarancantacanarica Aapani Irioshi atsipetagantsipae caratanquitsica 10. Iquemacojiaqueroquea caquinteguetatsica itsatantajiacaca arimaja yagavejamajati Aapani Irioshi.\f* \v 18 Ariqueate iquempetaca Aapani Irioshi imaica. Ipintsatacojigari quericaca ininqueca impintsatacojiguempari, aisa quericaca ininqueca inquishoshirentacaaqueri, ariqueate inquishoshirentacaitempariquea. \p \v 19 Cotanquitsiquea arica chooca aparo cantenaneca: “Iroosacanica, oquempetacagueti imaica ¿queroquea ococani icatsimatantajiacarica Aapani Irioshi teeca intsaroventajiguempariji? ¿Arimpate quericampate agavejanquitsineca incantashitatiajemparoquea icanqueca Aapani Irioshi?” \v 20 ¿Arimpate quericampate aviatimpa cameetsaniji pimpigajencatavaquempari Aapani Irioshi? Pinquenquejeroja chomo quepatsinaqui ipeacajaitarogueti, ¿arimpate oncanqueri peacaacaroca: “¿Queroquea ococani piquempetanquenaca?” \v 21 Iriraquea vichajari ¿aatompate yagavejitsi impeacaaquempa taaca opajitapae inintaguequeca? Iraitsitempaquea apapitsaro iraagarantsitemparoquea impeacaaguequemparo inintaguequeca, irooca cameetsamajatanquitsineca irishineventamajajitempaca, irooca aatoca ishineventamajajita. \p \v 22 Ariquea iquempetaca Aapani Irioshi iriatimpa, inintavetacaquea ironigaanquero igatsimaca aisa iragavejane, cotanquitsiquea teequeate incatsimatanteji taampina, manaquea yatsipetacovaejiacariquea ipeacaajiacaca catsimatacaajiaquerica teroncajianquitsinemeca. \v 23 Manaquea iquempetaca imaica cameetsaniji iramenajitaqueriniji caaviji yoganejencamajata icavintsajamajatantajiacarica ipeacajaiacaca inintacotsijiacaca paesatoniqui incavintsajamajajiaqueri cameetsaniji iramenajiajeroniji iroganejencaca. \v 24 Irootarite icajemashirentantajiacajica aatimpajia maasano, teequea aparo incajemashirentajigueriji joriojia, icajemashirentajiaqueri aisa teeca irijorijoigueji. \v 25 Ariqueate itioncacaaquerigueti Oseashini icanque: \q1 “Irirajia teeca nashintajiavetempariji oncoramanitapojajegueti nashintajiajempari. \q1 Ariquea inquempejiaquempa irira teeca irio novintsare, nompeaqueriquea novintsare.”\x + \xo 9:25 \xt Os. 2.23.\x* \q1 \v 26 “Querocagueti oraniqui ichoocajiaqueni nocantajiavecaca: ‘Teequeate nashintajiguempiji’, \q1 ariquea oraniqui inquenquetsatacojitaqueri incantajitaque: ‘Iriguenti irijanijiate Aapani Irioshi anijatsica.’ ”\x + \xo 9:26 \xt Os. 1.10.\x* \p \v 27 Cotanquitsiquea Isaiashini itioncacojiaqueri ichoviquijiani Ishiraeri icanque: \q1 “Incaramirincajiavetanaquempaquea ichoviquijiani Ishiraeri inquempejiavetanaquemparoquea impanequi ocaratsapijajaquitica inirojani quentijani, \q1 cotanquitsiquea iriguentijiani choocajiajatsineca apaopae iraajiavajeca Aapani Irioshi. \q1 \v 28 Irinetsanamajaqueroqueate Amajirote icanqueca coramani, \q1 catsiqueti incatsimatimentajiaqueriquea quepatsiquitica igovaeguisherejia, intampaticamajateroquea.”\x + \xo 9:28 \xt Is. 10.22-23.\x* \p \v 29 Ariqueate icanque aisa Isaiashini coramani icanque: \q1 “Aatomegueti ipintsatacojiajimequeate Agavejamajatatsica Imajirojiate caramirincajiatsica, \q1 interoncamajajiacajimequeate maasano, \q1 anquempejiaquemparimequea guintenijiavetatsica coramani Soromaqui, \q1 anquempejiaquemparimequea aisa Gomoraquitica.”\x + \xo 9:29 \xt Is. 1.9. Pamenero Jen. 19.24-29.\x* \s1 Irirajia joriojia teequea irishineventajiguempariji Jesoquirishito \p \v 30 Iroosacanica ¿querocaca ancantajigue imaica? Atsajiaquequea irirajia teeca irijorijoigueji teequea inquenquejajiavetempaji quero incojiaquempani cameetsaniji irishineventajiaquempariniji Aapani Irioshi, cotanquitsiquea imaica yamenajiaqueri quempeca teeca incovaeguishetimatempaji, yaventaventaicaritari Jesoquirishito. \v 31 Irirajia ishiraerijia iroguenti yoguijaguijaiveca icanqueca Aapani Irioshi itioncacaantajiaquenerica, inintajiavecaquea irinetsanajiaqueromequeate cameetsaniji irishineventajiaquempariniji Aapani Irioshi, cotanquitsiquea teequea iragavejajigueji. Oraquea irinetsanajiaqueromegueti maasanopae, ariquea iroguenti irishineventajiaquemparimequeate Aapani Irioshi. \v 32 ¿Queroquea ococani teeca irishineventajiguempariji Aapani Irioshi? Manaquea yaventaventaicaroquea itioncacotanaqueca Moishishini inintajiaveca irinetsanamajajiaqueromequea cameetsanijite irishineventajiaquempariniji Aapani Irioshi, teequea iro irinintajigueji iraventaventaiquempariquea Quirishito, icomijiacariqueate. Irootaquequea itsavetacotantajitacarica Quirishito iquempetacaajitacari mapi tivatantatsica. \v 33 Jero itioncacotantajicarica coramani ocanque: \q1 “Oncoramanitapojajegueti nojoquijique mapi ontaniqui Shionequi, \q1 manaquea intivatantajitaquemparoquea, \q1 cotanquitsiquea quericaca avenquemparoneca aatoquea yoguipashiventajitiri, aatonica yaventashitarotsi intati.”\x + \xo 9:33 \xt Is. 8.14; 28.16. Pamenero 1 Pe. 2.4, 6-8 aisa Irc. 20.17-18.\x* \c 10 \p \v 1 Napitsaroventarijiate, caaviji nonintamajaque irishetacojiqueri nogonorojia ishiraerijia, irooquea nocanqueri namanaquerigueti Aapani Irioshi. \v 2 Naatimpaquea namenajiaqueri arimajaca inintajiaveca intsaroventamajajiaquemparimequeate Aapani Irioshi, cotanquitsiquea teequea intsajigueji taaqueate ininque Aapani Irioshi, manaquea omanimojiacari. \v 3 Teequea intsajigueji querocaca incojiaquempani cameetsaniji Aapani Irioshi iramenajiaquerinijite quempeca teeca incovaeguishetimatempaji, iroguentiquea inintajiaveca inchiquiojita irishinetacaajiaquempari iriatimpajia. Teequea irinintajigueji iraventaventaiquempari cameetsaniji Aapani Irioshi iramenajiaqueriniji quempeca teeca incovaeguishetimatempaji. \v 4 Iriratari Quirishito inetsanatacomajaqueroquea Icantacaantaqueca Aapani Irioshi itioncacotanaqueca Moishishini, icaratacaapojajiro irigomajaretacaajianajempariniji maasano aventaventaiquemparineca. \p \v 5 Iriraquea Moishishini itioncacojiaqueri nintajiavetanquitsica irinetsanamajaqueroquea icanqueca Aapani Irioshi cameetsaniji iramenajiaqueriniji quempeca teeca incovaeguishetimatempaji, icanque: “Iriraquea netsanamajaqueroca maasano ocajia, irooquea iranijantajempaca.”\x + \xo 10:5 \xt Irev. 18.5.\x* \v 6 Cotanquitsiquea quericaca aventaventaiquemparineca Quirishito cameetsaniji irigomajaretacaanajempariniji, aatoquea icantashirentitsi: “¿Quericampate atsomajananquitsineca jenoqui inquitequi?” iraguijitacaapojaquerime Quirishito. \v 7 Ariquea oquempetaca aisa aatoquea icantitsi: “¿Quericate oananquitsineca isaviji oagantavaequegueti ichoocajiguigueti metojari?” intancorejajerime Quirishito iramajerime.\x + \xo 10:7 \xt Ireo. 30.12-13.\x* \v 8 Iroosacanica, ¿querocampate ocanqueni Tioncarentsimajaca? Manaquea ocanque: “Oraquea icanqueca oquempejimajaquempi, ochoocavagantetaquempi aisa ochoocashirenquempi.”\x + \xo 10:8 \xt Ireo. 30.14.\x* Irootaquequea notsavetantajiguica naatimpajia aisa nocantajiaquempica: paventaventaiquemparija Quirishito cameetsaniji irishetacojiaquempiniji Aapani Irioshi. \v 9 Pincanquegueti pivagantequi: “Jesoshi iriguenti Majirontamajatatsica”, aisa pintsashirentamajaquegueti iroomajaca ivochatajiri Aapani Irioshi imetojavecagueti, ariquea iroguenti irishetacotaquempiquea Aapani Irioshi. \v 10 Irootarite ashire antsashirentantamajaquempaca iroomajaca aventaguitempariniji irigomajaretacaantajicajica, aisa irooquea avagante ancantantempaca: “Iriguenti Majirontamajatatsica”, irishetacotantajiacajica. \v 11 Ocanquequea Tioncarentsimajaca: “Quericaca avenquemparineca iriatimpa, aatoquea yoguipashiventimajitiritsi, aatonica yaventashitaritsi intati.”\x + \xo 10:11 \xt Is. 28.16.\x* \v 12 Oraquea icanquegueti imaica, iriguenti icantajiaque maasano caquinteguetatsica, iriatimpa yamenajiacajiquea ajamirincajiaque, aquempetavacaajiaca joriojia aisa teeca irijorijoigueji, iriguentitari Amajirote maasano. Jero caaviji icavintsajamajajiacaji maasano cajemajianaquerica. \v 13 Aritarite “maasano aventajiaquemparoneca ivajiro Majirontamajatatsica, iraajiavajeri.”\x + \xo 10:13 \xt Joere 2.32.\x* \p \v 14 Cotanquitsiquea aatogueti itsajiguiritsi iriguenti itigarancaqueca Aapani Irioshi ¿querocampate incojiaquempani incajemantajiaquemparica iraavajerinijite? Aisa aatogueti iquemacojiguiritsi, ¿querocampate incojiaquempani iraventantajianaquemparica? Aisa aatogueti itsavetantimojitiritsi, ¿querocampate incojiaquempani inquemacotantajiaquemparica? \v 15 Aatogueti ichoocatitsi tigarancajiaquerineca, ¿querocampate incojiaquempani iroaroaitantanaquempaca intsavetante? Ariquea ocanque tioncanquitsica: “¡Cameetsaguitivaeque iguiti amiroca quenquetsatsarentsi oguishinejantatsica tsavetanqueroca cameetsaguetatsica!”\x + \xo 10:15 \xt Is. 52.7.\x* \p \v 16 Cotanquitsiquea itsavetantimojivecari, teequea maasano inquemisantajigueroji Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica. Aritari icanque Isaiashini coramani: “Nomajirote, ¿choocampate quemisantaqueroca notsavetantimojiaquerica incantantaquempaca: ‘Iroomajaca’?”\x + \xo 10:16 \xt Is. 53.1.\x* \v 17 Irootaquequea nocantantaquempica, anquemajiaquerogueti itsavetantajitaqueca agavejaque aventaventaiquempari Quirishito. Iroguentiquea anquemajiavaque icanqueca Aapani Irioshi. \p \v 18 Cotanquitsiquea naatimpa nocanque: Iroosacanica, ¿teecacajate inquemajigueroji? ¡Iquemajiavecaroquea! Otioncacatari ocanque: \q1 “Yoayoaitanaquequea tsavetantajiatsica itsitacaguitejavaetanaqueroquea maasano quepatsipae, \q1 iquemajiavaqueriquea itsavetantimojiaquerigueti ocaraguepojaquegueti.”\x + \xo 10:18 \xt Sar. 19.4.\x* \m \v 19 Cotanquitsiquea noncantsijiajempiqueate aisa: ¿Aricajate iroocajate cotanquitsiquea teecajate inquemajigueriji ishiraerijia taaca opaji icantajiaqueca irirajia tsavetantimojiaquerica? ¡Iquemajiavecaqueate!, cotanquitsiquea teequea irishineventajiguemparoji icamantajiavecarica. Itioncacotanaquero Moishishini coramani icanqueca Aapani Irioshi, icanque: \q1 “Pincatsimatacotsitaqueri itsipajia teeca irigonorontavacaajiguempaji noncavintsajajiaquerigueti. \q1 Noncatsimatacaaquempiri caquintejia teeca intsajiavetempaji.”\x + \xo 10:19 \xt Ireo. 32.21.\x* \m \v 20 Iroompaquea Isaiashini teequea intsarogueji, tampatica yoaqueroquea itioncacoqueroquea icanqueca Aapani Irioshi iquenquetsatacojiaquerigueti teeca irishiraerijiate, icanque: \q1 “Irirajia teeca inquenquejajiavetenaji intsajiaquenaniji, imaica itsajiapojajana. \q1 Ariquea iquempejiaca irirajia teeca incoacojiavetenaji, imaicaquea imaica naatimpa notsatacaajiaqueri quero nocotani.”\x + \xo 10:20 \xt Is. 65.1.\x* \m \v 21 Oraquea itioncacotaqueroquea icanqueca Aapani Irioshi iquenquetsatacojiaqueri ishiraerijia, icanque: \q1 “Nocajemavacoveguitarini caquintejia pigapigatsatantanerijia, eeshotia inaque.”\x + \xo 10:21 \xt Is. 65.2.\x* \c 11 \s1 Inconoagarantajiaquempaquea ishiraerijia choocagarantajatsineca tsaroventamajajianaquemparineca Aapani Irioshi \p \v 1 Iroosacanica imaica nocanque: ¿Aricajate yovashiantajianajiri Aapani Irioshi maasano ichoviquijiani Ishiraeri icantajiavecaca: “Iriguenti nashijia”? ¡Teequeate! Pamenejate naatimpa naroguenti igonorona ishiraerijia, iriguenti choviquitanaquena Vejamine ichoviquini Averaameni, cotanquitsiquea iriraquea Aapani Irioshi teequeate irovashiantanajenaji. \v 2 Ariquea iquempejiaqueri nogonorojia teequea irovashiantajianajeriji, itsatsitacariquea coramani, icoguiajiaqueri, ariquea imaica icocani yashintajiacari. Pitsajiguirotarite itioncacojitaquerigueti Iriashini iquenquetsatacaaquerigueti Aapani Irioshi, icamanqueri quero icoguishejiacani ishiraerijia, icanqueri: \v 3 “Nomajirote, iteroncajiaqueriquea imetojajiaqueri tsavetantajiatsica pitigaranquimojiavecarica. Aisa ipishonquitaguequempiroquea paretaretepae. Aparoquea nochoocataji naatimpa, cotanquitsiquea isariimenquenaro irimetojajiaquena.”\x + \xo 11:3 \xt 1 Maj. 19.10, 14.\x* \v 4 Cotanquitsiquea ¿quero icanqueri Aapani Irioshi? Icanque: “Noquempoguijajiajiriquea 7,000 shiramparijia tsaroventamajaquenaca teeca irogueroventempariji Vaare ipeajiaqueca pigonorojia irioshitashijiacaca.”\x + \xo 11:4 \xt 1 Maj. 19.18.\x* \v 5 Ariquea oquempetaca imaica ichoocajiaque apaopae tsaroventajiacarica Aapani Irioshi, inchiquiojita icavintsajamajajiaqueri iriatimpa, iriotari cavintsajantaneri, icoguiajiaqueriquea cameetsaniji intsaroventajiaquemparinijite. \v 6 Teequea irooquea incavintsajimentajigueriji yamenavecagueti icomajavaeca iriatimpajia, manatari intati icavintsajashijiacari iriatimpa. Aatomegueti oquempetaca imaica, aatomequeate otampaticatime igavintsajantantanerini Aapani Irioshi. \p \v 7 Iroosacanica, ¿querocampate ococani? Manaquea oquempetaca imaica. Iriraquea ishiraerijia inintajiaveca irishineventajiavaquempari Aapani Irioshi, cotanquitsi teequea irishineventajigueriji maasano, manaquea ishineventajiacari icoguiajiaqueca paesatoniqui irashintajiaquempari. Irirajiaquea igonorojia arimpaquea iquishoshirentajianaque.\f + \fr 11:7 \ft Pamenero 9.32: “¿Queroquea ococani teeca irishineventajiguempariji Aapani Irioshi? Manaquea yaventaventaicaroquea itioncacotanaqueca Moishishini inintajiaveca irinetsanamajajiaqueromequea cameetsanijite irishineventajiaquempariniji Aapani Irioshi, teequea iro irinintajigueji iraventaventaiquempariquea Quirishito, icomijiacariqueate. Irootaquequea itsavetacotantajicarica Quirishito iquempetacaajicari mapi tivatantatsica.”\f* \v 8 Ariquea itioncacojiquero coramani ocanque: \q1 “Aapani Irioshi imaguempishirentacaitsijigari. \q1 Yoquijatacaitsivetari, teequea irinejantajiguemparoji. \q1 Iguempitatacaitavetari, teequea inquemantemparoji. \q1 Icocaniquea iquempejiaca coramani arejevaetanacaquea imaica.”\x + \xo 11:8 \xt Ireo. 29.4; Is. 29.10.\x* \m \v 9 Aisa icanque Taavini: \q1 “Irishecashecaivequempagueti irivaracajiterita ontsatojiguerita. \q1 Intivativaitempata, onquejetacaajemparita icatsimavecaca. \q1 \v 10 Impeacaitsijitemparita teeca iramenimateji. \q1 Omititsatacaaguitemparinita yantaguishequeca.”\x + \xo 11:10 \xt Sar. 69.22-23.\x* \s1 Aapani Irioshi ishetacojiaqueriquea teeca irijorijoigueji \p \v 11 Imaica noncanque: Iroosacanica ariqueate iquempejiacagueti imaica joriojia teequea irinintajigueji intsaroventajiaquempari, ¿arite yovashiantamajajianaqueri Aapani Irioshi aatonijite ishetacojiguiritsi? ¡Teequeate! Arimpaquea iquempejiacagueti imaica teequea intsaroventajiguempariji irootaquequea ipitsocashitantajiacarica itsipapae teeca irijorijoigueji irishetacojiaqueriniji cameetsaniji irinintajiaquenijite joriojia impitsocashijiaquempari inquejetsijiajempariquea iriatimpajia aisa incavintsajamajajiaqueri irishetacojiaquerinijite. \v 12 Oraquea teequea intsaroventajiguempariji iriatimpajia joriojia, irooquea oshimerancantapojaca icavintsajamajaqueriquea maasano caquinteguetatsica. Aisa inintaveca Aapani Irioshi incavintsajamajajiaquerimequea joriojia, irishetacojiaquerimequeate, cotanquitsiquea teequea irinintajigueji, irootaquequea oshimerancantapojacaca icavintsajamajaqueri teeca irijorijoigueji ishetacojiaqueri. Oquempetaca imaica oshimerancantapojacaroquea icavintsajamajajiaqueri teeca irijorijoigueji, ¡iroompaqueate intsaroventajiaquemparigueti iriatimpajia joriojia, caavijiquea oshimerancantamajaquemparoquea incavintsajamajaqueriqueate iroshequiamajatatiguenimaja! \p \v 13 Cotanquitsiquea piconoagarantajiacaquea teeca aviguentijia joriojia. Imaica noninque noncantajiaquempi iriguenti tigarancaquenaquea Aapani Irioshi noanaquequea nontsavetantimojiaqueri pigonorojia, irootaquequea noshineventantacaroca nosavicaventamajatantacaroca, \v 14 namenaquetari aricaquea iramenajiaquempiquea nogonorojia pitsaroventajiacari Quirishito aviatimpajia, ariquea irinintajiaque impitsocashijianaquempari Aapani Irioshi incavintsajamajajiaquerija iriatimpajia aisa, cameetsaniji inquempejianajempinijite aviatimpajia irishetacogarantajiqueri. \v 15 Oquempetaca imaica oshimerancantacaroquea icatsimajiaquerigueti Aapani Irioshi joriojia irioquea ipitsocashijianaca teeca irijorijoigueji imeshiajiaqueri, arimpaqueate intsaroventajianaquemparigueti joriojia caaviji oshimerancantapojajemparoquea irishineventajiaquempariquea Aapani Irioshi iriatimpajia aisa, irishetacojiajeriquea. Iroaqueragueti quempetacatari manaca imetojajiaveca, cotanquitsiquea irimeshiajiaquerigueti ariqueate onquempetaquempa ipochajianaji. \v 16 Nonquejetacaguempiroja irojocagarantajitenerigueti Aapani Irioshi capichase ose pan iroquetica impeacaajitempaca, iramenajiqueroquea maasanose irashintacoquemparo Aapani Irioshi. Ari oquejetaca aisa irashintaquemparogueti Aapani Irioshi ovarishitsa inchato, maasanoshimpoqueja irashintacoquemparo.\f + \fr 11:16 \fk Capichase ose \ft ocantacoqueri ivaesatiniteni joriojia iriquetinica tsaroventajiacarica Aapani Irioshi, \fk maasanose \ft ocantacoqueri ichoviquijianaqueca iriatimpajia. Ari oquejetaca \fk ovarishitsa inchato \ft ocantacoqueri ivaesatiniteni joriojia.\f* \p \v 17 Iriraquea joriojia teeca intsaroventajiguempariji manaqueate iquempejiacaroquea ojempequipae orivo ometojajempequitigueti icaratsijitaroquea ipishonquitajitaro. Iroompaquea yaashitsijitaroquea orivojempequiniro yovinchaquitsitantajitajaro cameetsaniji anijacaavajeroniji ojaviare. Cotanquitsiquea maasano aviatimpajia teeca pijorijoigueji, manaquea piquempejiacaro orivojempequiniro yovinchacantajitarogueti metojajempequivetanquitsica. Aviguentiquea ipitsocashijiaja Aapani Irioshi ishetacojiajimpiquea, yanijacaashirentajiaquempi aviatimpajia, teetari intsaroventajiguempariji joriojia. \v 18 Cotanquitsiquea inchiquiojita pisemejiguitsijate pamenajiaque panaajiaqueriquea iriatimpajia, aviguentijiaquea ishetacojiaqueca Aapani Irioshi. Pisemejiaquegueti iintsija pinquenquejajigueroja iriquetiquea tsaroventacari coramani Averaameni, irooquea oshimerancantantacaroca pitsaroventajiacari aviatimpajia imaica, teequea aviquetica tsaroventajiguemparine. Pameneja orivo teequea irooquea anijacagueroneca ojempequi, iroguenti anijacaguiroquea ovarishitsa. \p \v 19 Iroompaquea arica pincante: “Picantamajataque, cotanquitsiquea icatsimajiaqueri Aapani Irioshi joriojia teeca intsaroventajiguempariji, naroguentiqueate ipitsocashijiaji irishetacojiaje, quempetaca icarajitirogueti metojajempequivetanquitsica irooqueate iquejetacaantajitajaro yovinchacantajitajaroquea orivojempequiniro.” \v 20 Arimajatarite, cotanquitsiquea teequea incatsimatashijiguempari Aapani Irioshi intati, iroguentiquea icatsimatantajiacarica yamenaqueriquea tee iraventempariji. Aviatimpa manaquea paventajianacari, irootaquequea ishetacotantajiaquempica. Jero noncantantaquempica imaica aatoja pisemejiguitsija, manaquea pintsaroajiaque. \v 21 Iquejetacarogueti Aapani Irioshi orivojempequimajaca icaratsitaro, ¿arimpate aato iquejetacaitarotsi orivojempequiniro? Aviguentijia ocantacoque piquejejiacaro orivojempequiniro. \p \v 22 Iintsija pamenejate intati. Caaviji icavintsajantamajati Aapani Irioshi, cotanquitsiquea aisa caaviji incatsimajiaqueri covaeguisherijia. Irootaquequea icatsimatantajiacarica joriojia tivashirempojatsica, aviatimpa manaquea icavintsajamajaquempiquea, cotanquitsiquea pincoquempanija pintsaroventamajatanaquemparija cameetsaniji incoquempaniniji incavintsajamajaquempiquea. Oraquea aatogueti piquempetirotsi imaica, incatsimaquempiquea aviatimpa aisa, pinquempetaquemparoquea metojajempequiro icarajitica. \v 23 Iriatimpajiaquea aatogueti icancani iquenquejajiaji: “Aato naventari”, iriraquea Aapani Irioshi inconoacaantsijiajempariquea irapijoriojiate tsaroventajiacarica, onquempetajemparo ivinchacantajitajarogueti ojempequi inchato, yagavejaquequea iriatimpa irivinchacantajiajempari. \v 24 Pinquenquejajeroja orivojempequiniro, yaajivaequitiroquea ontaniqui otsoroashitanacagueti, yamajiro ivinchacampojajaro orivomajaca iniganquitejirequi. Imaica iramanajerogueti ojempequimajaca icarajivetacaca choocatiraja teequea ometojamajateji, taampina iraitsitemparo irivinchacantajemparo ashimajaca ovoa. Quempeca aviatimpa ariqueate ishetacotimpiquea Aapani Irioshi itsipatacaajiaquempiri maasano tsaroventajiacarica, iriompaqueate joriojia intsaroventajiaquemparigueti caaviji intsipatacaantajiaquempari igonorojia tsaroventajiacarica coramani. \s1 Ishiraerijia iraventajianajempari Aapani Irioshi \p \v 25 Imaica, napitsaroventarijiate, noninque pintsajiaqueroquea teeca intsajivetemparoji coramani cameetsaniji aatoniji pisemejiguitsi pincantajiaque pitsajigui. Iconoagarantajiaca ishiraerijia iquishoshirentajianaque, cotanquitsiquea oncoramanitapojajegueti intsaroventajiaquemparigueti maasano teeca irijorijoigueji tsaroventajianquitsineca, ariquea aato iquempejiaja imaica. \v 26 Onquempetanaquempagueti imaica ariquea irishetacojiqueriquea maasano ishiraerijia, ariquea ocanque Tioncarentsimajaca: \q1 “Incoraquetaque Ompetantatsica irisotoantapojemparo Shionequi, \q1 irovashiantacaajiapojajeri icovaeguishejiacagueti ichoviquijiani Jacovo.”\x + \xo 11:26 \xt Is. 59.20.\x* \q1 \v 27 “Irootaquetari nocantajiaquerica nonetsanajiaquenerica \q1 noshetacojiaquerigueti igovaeguishere.”\x + \xo 11:27 \xt Jer. 31.33-34.\x* \p \v 28 Irirajia nogonorojia joriojia tee irinintajiavajero Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica irootarite icatsimatimentantacarica Aapani Irioshi, cotanquitsiquea imanintaquerogueti irooquea amishirentantajimpica aviatimpajia teeca pijorijoigueji itsavetantimojitaquempirotari. Cotanquitsiquea iroorijite icoguiacovaequeri ivaesatiniteni irashintajiaquempariniji, icocaniquea ipintsajiajari. \v 29 Aritarite aatoquea icantashitatijaarotsiquea Aapani Irioshi icanqueca. Taaca opaji irojocajiacaji aatoquea yaapitsajiajajirotsi. Ariquea oquempetaca quericaca icajemashirentajiaqueca aatoquea icantiritsi: “Teetari noncajemempinica.” \v 30 Oraquea coramani aviatimpajia teequea pinquemisantajiavetempariji Aapani Irioshi, cotanquitsiquea iriatimpa ipintsatacomajaquempiquea imaica, yamenajiaqueritari joriojia teequea inquemisantajigueriji. \v 31 Ariqueate iquempejiaca iriatimpajia imaica teequea inquemisantajigueriji, cotanquitsiquea oncoramanitapojajegueti impintsatacojiaquempariquea Aapani Irioshi inquempetacaajiaquempiquea aviatimpajia ipintsatacojiaquempigueti. \v 32 Yamenajiaqueriquea Aapani Irioshi icovaeguishejiaca maasano caquintejia, teequea inquemisantajigueriji, irootaquequea icantantacaca: “Ari icojiaca maasano caquinte.” Manaquea iquempetacaajiacari imaica cameetsaniji impintsatacojiaquemparinijite maasano incavintsajajiaqueri. \q1 \v 33 ¡Jeejeguitatsi, caaviji icavintsajantamajati Aapani Irioshi! \q1 ¡Caaviji itsamajati, itampaticamajatiro maasanopae! \q1 Aatoquea atsajiguirotsi iquenquejaguetica iriatimpa, \q1 ariquea oquempetaca aisa aatoquea atsajiguitsi quero icotani iriatimpa. \q1 \v 34 “¿Quericampate tsatiroca iquenquejaguetica Aapani Irioshi? \q1 ¿Quericampate agavejanquitsineca intsatacaaqueri?”\x + \xo 11:34 \xt Is. 40.13.\x* \q1 \v 35 “¿Quericampate agavejanquitsineca irojocaqueneriquea taaca opajitapae cameetsaniji iroguipiantajate iriatimpa?”\x + \xo 11:35 \xt Jope 41.11.\x* \q1 \v 36 Maasanoquea yamenajiguetica iriguenti peacaaguecaro, aisa iriguenti tampishitacaaguetiroquea, iriotaquequea ashintaguecaroquea maasanopae. \q1 Irioshiatsi antsaroventamajatempaca, ancoguitempaniquea ancantajiaqueri: “¡Caaviji poganejencamajataca!” Ari oncoquempa. \c 12 \s1 Pimpaquerija Aapani Irioshi pitsino \p \v 1 Imaicaquea imaica, napitsaroventarijiateni, aritaquequea ipintsatacojiaquempi Aapani Irioshi, irootaquequea nocantantajiaquempica iintsishiatsi pimpaquerija pitsino, pinquejevequempariquea viratsi imetojajiquenerica, cotanquitsiquea aviatimpajia panijimojianajiri, pincomajamajaventanajempari pishinetacaajemparinijite, irootarite pintsaroventashirentantamajaquemparica. \v 2 Aatoja piquejejiajaritsijate choocajianquitsica imaicatica quepatsiqui, manaquea piroaqueraquenquejanetanaje pincantashitatiantanajempaca, cameetsaniji pintsajiaqueniji oganejencaropae inintaguetica Aapani Irioshi, iroguentitari shinetacaantatsica, oganejencavaeca. \p \v 3 Iriraquea Aapani Irioshi icavintsajaquenaquea inintacaaquenaquea nontsavetantimojiaqueri maasano, irootaquequea imaica nocantantajiaquempica aatoquea pisemejiguitsi pincantajiaque: “Nanaaqueri itsipapae”, manaquea iroquetiquea pamenamajaquempa apaniropae quero picojiacani cameetsaniji pintampaticamajaqueroniji poaqueroquea. Irooquea pamenaquempa quero picojianacani yagavejacaaquempigueti Aapani Irioshi paventajiaquemparigueti: irooca pitampishitashimajatanaquero paventacarigueti, irooca mana paventavetaquitari capichaji. \v 4 Quempetaca aatimpajia chooca acojia, aquijajia, aguitijia, maasanopae. Teequea ariquea onquempemajatemparoquea ogonoropae, apaniropae ocantashitatiajiaca. Pameneroja acotsi manaquea yajiricantajicaro, oraquea oquijantsi manaquea yamenantajicaroquea, irooquea guititsi manaquea yanijitantajitaroquea. \v 5 Ariquea aquempejiaca aatimpajia tsaroventajiacarica Quirishito, acaramirincavaeveca cotanquitsiquea iriatimpa yamenajiacaji aparo achoocajiaque, aquempejiacaroquea itsino apatsinoro ocantaca, ariqueate atsipatavacaajiaca atsaroventajiacari. \v 6 Aapani Irioshi icantashitatiacaajiacaji apaniropae yagavejacaajiacaji. Taaca inintacaajiacajica iriatimpa antajiaqueca yagavejacaajiacaji. Choocagueti aparo iroogueti yagavejacaaquerica intsavetantero icanquerica, iintsija intsavetanteroja, cotanquitsiquea incoquempanija iraventanaquempari. \v 7 Iroogueti yagavejacaaquerica iramitacotantavaequegueti, intampaticamajaqueroja iroaquero iramitacotantavaequegueti. Iroogueti yagavejacaaquerica intsatacaantantaquequea, irooquea irisavicaventaque intsatacaantantavaeque. \v 8 Ariquea oquempetaca iroogueti yagavejacaaquerica intampishitacaantantaque, irooquea irisavicaventaque. Arigueti icanqueri Aapani Irioshi incavintsajajiaqueriquea irapitsaroventarijiateni irojocagarantajiaqueneri yashintaguecaca, cameetsavaeque irojocajiaqueneriquea aatoquea itsaneapitsataritsi. Iroogueti yagavejacaaquerica irijivajivaitante, cameetsaja iroaquero. Iroogueti yagavejacaaquerica impintsatacoquempariquea atsipejianquitsica, irishinevaequempaquea incavintsajaquerigueti. \s1 Quero incojiaquempani tsaroventamajatarica Aapani Irioshi \p \v 9 Pimpintsamajatantempaja, aatoquea pipintsatantamampega intati. Pisemaquemparoja covaeguisherentsi, quisho poaqueroja cameetsaripae. \v 10 Pimpintsamajaquemparijate papitsaroventarijiateni, pinquempetacaamajaquemparija iriguentica pigonoromajaca. Pamenajiaquerijate yanaajiaquempiquea pishineventajiaquempari. \v 11 Taaca opaji pantajiaque aatoquea peeshojiguitsi, manaquea pishineventajiaquemparoquea, pitsajiaque iriguenti pantajiaquenequeate Amajirote. \v 12 Pishinevaequempaqueate pincanquempa, pitsajiaquetari irinetsanaqueroquea Aapani Irioshi inintacotsijiaquempica incavintsajajiaquempiquea. Cameetsavaeque pantsipetacovaequemparo taaca opaji pantsipejiaquempaca, picancanija pamanapiniqueriquea Aapani Irioshi. \v 13 Pincavintsajajiaqueriquea igomajamajarejia Aapani Irioshi coguitejacojianquitsica, pojocagarantajiaqueneri icoguitejacojiacaca. Quericaca arejetimojiguimpica paacameetsatavaqueri. \p \v 14 Pamanacoventajianaquerijate atsipetacaajiaquempica. Aatojate picantiri Aapani Irioshi: “Pincatsimatimenteri”, manaquea pincantsitempariquea: “Pincavintsajeri.” \p \v 15 Pamenaquerigueti pigonoro irishinevaequempaquea, pishinevaetanaquempaquea aviatimpa aisa. Oraquea pamenaquerigueti ishimampojancavaeca, pishimampojancacotanaquempariqueate aviatimpa. \p \v 16 Aatoja picatsimatavacaajiatsi, cameetsaja paavacaajiaquempaja. Aisa aatoja pisemetimatitsi, manaquea pinconoajiaquemparija teeca iranaanteji. Aatoquea piquenquejajiguitsi: “Notsamajati nocanca.” \p \v 17 Querocagueti incoquempini itsipa, aatojate pipigajigaritsijate. Pincomajamajajiaquempaja pinchoocajiaqueniji cameetsa, iramenajiaquempinijite maasano arimajaca otampaticataque picomajamajajiaca teequea pamatavijanteji. \v 18 Arigueti pagavejaque, pivetsinantavacaajiaquempa paavacaimentajiaquempaniji. \v 19 Napitsaroventarijiateni nopintsamajataca, aatoquea pipigatanta, manaquea poguijavaquero igatsimare Aapani Irioshi. Otioncacatari: “Icanque Amajirote: Naro ashincaro pigamentagantsi, naroquea vegaratacaaquerine.”\x + \xo 12:19 \xt Ireo. 32.35.\x* \v 20 Irootari ocanque: \q1 “Pamenavequemparigueti catsimaquempica taseanaque, pojoquitsitenempariquea isheca. \q1 Irooca imire, pojoquitsitenempariquea irimireta. \q1 Pinquempetaquerogueti imaica ariquea incotanaquempa ovashiventajavaetanaqueriquea, \q1 onquempetanaquemparoquea pogataacotenerigueti ishinquireguishiqui quichagantemenquiro.”\f + \fr 12:20 \ft Tsa. 25.21-22. Pinquejetaquempagueti arica incantashitatianaquempa iraventanaquempari Aapani Irioshi irishetacotajeriniji.\f* \m \v 21 Aatojate pishinetirotsi agavejimpitsija covaeguisherentsi, manaquea panaanaquero, jeroquea panaantantanaquemparoca pincavintsajacotantanaque. \c 13 \p \v 1 Imaica noncantajiaquempi cameetsavaeque maasanojiaquea pinquemisantajiaquerija pimajirojiate. Ijamirincajiaque teequea inchiquiojita impeajiguempaji intati pimajirojiate. Iriguenti majirontacaacari Aapani Irioshi. \v 2 Jero quericaca catsimatashitaquemparineca imajironcaca pigatsataquemparineca, incatsimaqueriquea Aapani Irioshi, teetari inquemisanteriqueate ipeacaavecaca imajirote. Iriatimpaquea quempetacaantanquitsineca. \v 3 Irirajiaquea pimajirojiate teequea irooquea inchoocatashiteji iromintsaromintsarovaequeriquea comajamajajianquitsica, iroguentiquea ichoocatashijiaque iromintsaromintsarovaequeri peacaaguishetanquitsica covaeguisherentsi. Teegueti pininteji iromintsaromintsarovaequempiquea pimajirojiate, iroosacanica pinchoocajiguequeate cameetsa irishineventajiaquempinijite. \v 4 Irooguentitari ipeacaimentajiacariquea Aapani Irioshi pimajirote irinetsanajiaquempiniji pinchoocatantajiaquempaca cameetsa. Oraquea aatogueti piquemisantajiguiritsi, ariquea iroguenti pintsaroacaajiaquempariquea, teequea intati impeacaajiguempariji Aapani Irioshi pimajirojiate. Iroguentiquea ipeacaimencari incatsimajiaqueriquea peacaaguishetatsica covaeguisherentsi. \v 5 Irootaquequea noncantantajiaquempica pinquemisantamajaquerija pimajirojiate. Aatoquea aparo piquemisantajiguiritsi aatoniji icatsimajiguimpitsi, manaquea aisa pinquemisantajiaqueri irooriji pitsajiaque ininque Aapani Irioshi pinquemisantajiaqueriquea. \v 6 Irootaquequea povegaratantacaroca icantajitica \it impuesto \it*\f + \fr 13:6 \fk impuesto. \ft Oraquea icantajitica \fk impuesto\ft iroguenti icantaqueca majirontatsica irojocajiqueneri cameetsaniji irovegarataqueneri amitacojiaquerica quejecarica coareta, itsipajia netsanatiroca quenavoquirontsipae, maasano.\f* pojocagarantantajiacanarica majirontatsica pimentaquitsitepae, iroguentiquea isavicaventajiaque inintacaajiaquerica Aapani Irioshi irantajiaqueca irimajironquempa. \v 7 Povegarajigueri maasano paacotirigueti. Incanquegueti majirontatsica povegarataqueroquea icantajitica \it tributo \it*\f + \fr 13:7 \fk tributo. \ft Iroguenti quejevecaroca \fk impuesto. \ft (Pamenero otsapa 6.)\f* irooca \it impuesto, \it* povegaraqueroquea pojocagarantajiaqueneriquea pimentaquitsite, aatoquea pipeacojigaritsi. Irirajia comajarijia, pinquenquejacameetsatacovaequeri, pinquenquetsatacoventaquerija cameetsa. \p \v 8 Onchoocategueti paacotantegueti aatoja pipeacotantajigui, manaquea poguipiajeneri taampina paacoqueca. Pincoguitempani pimpintsatavacaamajaquempaquea. Aritarite quericaca pintsamajacarica irapicaquintete, jac netsana inetsanaqueroquea icantacaantaqueca Aapani Irioshi itioncacotanaqueca Moishishini. \v 9 Icantajiquerotarite: “Pimpintsataquemparija pigonoro pinquejetacaajempa pipintsatagueti aviatimpa.” Iriraquea quempetiroca imaica inetsanataqueroquea itioncacojiqueca ocanti: “Aatoja picantatsatacotantitsi, aatoja pimetojanti, aatoja paitsitantitsi, aatoja pitsojeventaritsija pigonoro, aatoja pinintsiguetiritsija yashintajiacaca itsipa.” Aisa irinetsanatsiguetemparoquea ogonoro quempeguetacaroca ocatica.\x + \xo 13:9 \xt Irev. 19.18; Eeq. 20.13-15, 17; Ireo. 5.17-19, 21.\x* \v 10 Maasanoquea pintsamajatarica igonoro teequea querocaca incojiguerini. Irootaquequea nocantantacaca iriraquea pintsatantamajatatsica inetsanaqueroquea maasanopae itioncacotanaqueca Moishishini. \p \v 11 Imaica noncantajiaquempiquea pinquempejiaquempaquea imaica, pinquenquejacomajateroja savincaguiteripae achoocatantacaca. Aapojacaquea pintinajashirentantajianaquempaca, irooshipojitari incoraquetajate Amajirote iraajiajatajiqueate intsipatsipaitanajaji inquitequi. Oquempejitacotapojacaji imaica incoraquetantajempaca, anaaqueroquea oquempejitacovetapojacajigueti iroaqueragueti atsaroventajiacarigueti. \v 12 Imaicaquea imaica achoocajiaquequea ocaniqui oncaviacagueti covaeguisherentsi iroguentica quempetaca manaca amanquimanquitacovaequequea, cotanquitsiquea irooshipojaji incoraquetajate Amajirote. Oraquea incoraquetajategueti ariquea iroguenti onquempetaquemparoquea asavincaguitetacojiguigueti, aatoqueate amenajiajirotsi covaeguisherentsi. Irootaquequea imaica jaame ampishoncajianajerojate maasanopae isenacajiguetica pitsecacotanquitsica, irooquea asavicaventajianaje inintaguetica Aapani Irioshi, onquempetaquempaquea anquitsaatajemparo aguishorijiate tsirencanquitsica ticaavaqueroneca covaeguishetacaajinemeca. \v 13 Ancomajamajajianaquempaqueate quejetaca savincaguitetacotajaji. Aatoja apeacaajiatsijate taaca opajitapae ovashiventajantaguetatsica. Aatoquea oimatitsi yomporoguijajiacagueti ipeacaaguishejiacarogueti tiontarentsijencani covaeguisherentsi. Aatoja ashinquitatsi. Aatoja oashitirotsi manquigarentsi. Aatoja ationtajigatsi. Aatoja acatsimatavacaajigatsi, aisa aatoquea acatsimatacotsitiritsi itsipa. \v 14 Iriguentiquea pinquitsaatajempa Amajirote Jesoquirishito, aatoja piquenquejajiguitsi queroquea pincoqueroni pimpeacaaguishetaquemparogueti pinintaguishevecaca. \c 14 \s1 Irirajia teemajaca intsateji quero ancojiaquempani aventamajacarigueti Quirishito \p \v 1 Choocagueti papitsaroventarijiate teemajaca intsateji quero ancojiaquempani aventamajacarigueti Quirishito, cotanquitsiquea ininquequea inconoajiaquempiquea ontaniqui picapiocajigagueti, aviatimpajia paajiavaqueriqueate aatoja picantajiguiritsija: “Teemajacatarite pintsamajateji.” \v 2 Pamenejate iconoagarantajiacaquea icantajiaque cameetsavaeque ashecajiaquempaquea taaca opajitapae: iteshipae, maasano. Itsipa teemajacaca intsajigueji teequea irishecajiguempariji iteshi. \v 3 Iriraquea shecajiacarica iteshi aatoquea icantajiguiritsi teeca irishecajiguempariji: “Teequea pintsateji.” Iriogueti teeca irishecatempariji aatoja icantajiguiritsi shecajiacarica: “Manaquea pipeacaaguishecaroquea covaeguisherentsi pishecatacarigueti iteshipae”, jac yashincariquea Aapani Irioshi ipeaqueriquea irijanite. \v 4 ¿Arimpate taampate aviatimpa cameetsaniji pincanqueriniji papitsaroventarite arigueti ichoocaque cameetsa aricaca tee? Iriotari ashincari Amajirote. Inchiquiojita incanqueri iriatimpa, iriotaquequea amenamajaqueriquea quero icotacani. Cotanquitsiquea inchoocaque cameetsa, iragavejacaaqueritari Amajirote. \p \v 5 Oquempetaca aisa iconoagarantajiaca chooca cantajiatsica: “Chooca savincaguiteri caavijica anaaque oganejencavaeca, manaquea irisavicaventajiquerojate irishineventajiaquemparinijite Aapani Irioshi.” Itsipapaequeate cantajianquitsica: “Ojamirincavaeque savincaguiteri ariquea oquempetavacaaca.” Cotanquitsiquea aviguentimpate aviatimpajia, apaniropae pinquenquejamajajiaqueroquea quero pincojiaquempani cameetsaniji irishineventajiaquempinijite Amajirote. \v 6 Iriraquea cantajiatsica chooca savincaguiteri caavijica anaaque oganejencavaeca, manaquea icanque imaica cameetsaniji iroguipaquijajateronijite yantavaequegueti irionijite irisavicavenquerinijite Aapani Irioshi irishinevenquempariquea. Ariqueate iquempetaca aisa shecajiacarica iteshi, ishecajiacari yamenajiaquetari irooquea ininqueca Aapani Irioshi, jero icantacoguitani ishecajiacagueti ishineventajiacari Aapani Irioshi, yamanajiaqueri icanqueri: “Arioteesaa, Aapani.” Ariqueate iquempejiaca teeca irishecajiguempariji iteshipae, yamenajiaque arica teeca irininteji Aapani Irioshi irishecajiaquempari. Aisa iriatimpajia icantacoguitani ishecajiacagueti ishineventajiacari Aapani Irioshi icantajiaqueri: “Ariotesaa, Aapani.” \v 7 Teequea anchoocatashijiguemparoji intati cameetsaniji antajiaqueroquea taaca opaji anintajiguica aatimpajia. Ariqueate onquempetaquempa ametojajiaquegueti, aatoquea inchiquiojita ametojimentiro anintajiguica aatimpajia. \v 8 Choocatirajajigueti, iroguentiquea achoocatashijiaque antajiaqueroquea inintaguetica Amajirote. Oraquea ametojajiaquegueti, manaquea oahoaitanaque iriatimpaqui antsipatsipaipojajempari. Ariqueate oquempetacaquea imaica, arica anchoocajiaque irooca ametojajiaquequea, icocani irashintajiajaji Amajirote. \v 9 Imetojaquititarite Quirishito ariquea ipochatanaji cameetsaniji impeaquempaqueate Imajirojiate maasano tsaroventajiacarica, choocatajatsica iriguentijia aisa metojajianquitsica. \p \v 10 Iroompaquea aviatimpaquea,\f + \fr 14:10 \ft Icanquegueti Paavoro \fk aviatimpaquea \ft iriguenti icanque teeca irishecatempariji iteshipae. Icanquegueti \fk aviatimpampani \ft manaquea ipitsocashitari itsipa shecatarica iteshi.\f* ¿quero ocotacani picantacotancarica papitsaroventarite incatsimatimentajiterinishiatsi iquejequerogueti imaica? Aviatimpampani aisa ¿quero ocotacani pitsojencancarica papitsaroventarite? Maasanoquea aatimpajia ancatintiitimojiaqueriquea Aapani Irioshi oncoramanitapojajegueti incantajiacaji aricaca atampaticamajajiaqueroquea ininqueca iriatimpa aricaca tee. \v 11 Choocaquea tioncanquitsica ocanque: \q1 “Icanque Amajirote: ‘Arimajaca nochoocaque naatimpa, \q1 maasanoquea irogueroventajiapojajena, \q1 incantajiaquequea: Arimajacatarite aviguenti Irioshimajatatsica.’ ”\x + \xo 14:11 \xt Is. 45.23.\x* \m \v 12 Irootaquequea atsatantajiacaca oncoramanitapojajegueti ironigaajiacajiro Aapani Irioshi maasano agoguisherejia, incoacotsitaji maasanojia apaniropae: “¿Quero ococani piquejetancaca?” \s1 Aatojate ativashirentacagaritsi apitsaroventarijiate \p \v 13 Irootaquequea ovashiantantanajemparoca acantaguishetacotavacaavetacagueti. Manaquea pincantajigue: “Aatojate notivashirentiritsi napitsaroventarite, ocoguishetanaqueritsi. Aatojate noticaashirentiritsi.” \v 14 Naatimpa notsaroventamajatacariqueate Amajirote Jesoshi notsamajatantacaca tee onchoocateji shecatsipae covaeguisheshirentacaantatsineca, cotanquitsiquea inchoocaquegueti quenquejanquitsineca: “Shoshoh ashecataritsi, icoguisheshirentacaanacajitsi”, aatoquea ishecataritsi. Irishecaquemparigueti manaquea impeacaaquempa covaeguisherentsi. \v 15 Arigueti pishimampojancacaacari papitsaroventarite pishecataquemparigueti iteshi icanqueca teequea oncameetsateji irishecajiquempariquea, oraquea pinquejetaquerogueti imaica, teequea pimpintsamajatempariji papitsaroventarite. Shoshoh picovaeguishetacagaritsijate iramenaquempigueti oo shecaquempi, ariquea incotanaquempa aato itsaroventajaritsi Quirishito. Iriguentitari imetojaventaqueca Quirishito. \v 16 Pamenaquegueti aviatimpa cameetsavaeque pishecataquempariquea iteshi, cotanquitsiquea choocagueti itsipapae papitsaroventarite cantanquitsineca teequea oncameetsateji pishecataquemparigueti, iroosacanica aatoquea pishecataritsi aviatimpa aatonijite icantitsi picovaeguisheca. \v 17 Aritarite imajirontacagueti Aapani Irioshi teequea irooquea anaantamajatatsine ashecapae irooca amirepae. Jero anaantamajatanquitsica ancomajamajaquempagueti, antsipatavacaaquempaquea cameetsa aisa aatoja ashoshoguitetatsi, manaquea ashineshirentajiavaequempa, irioquea agavejacaacajirone Ishire Aapani Irioshi. \v 18 Quericaca quempetemparineca imaica irantaventenerigueti Quirishito, iriguenti ishinevenca Aapani Irioshi, ariquea inquempequempeitanaquempa caquintejia. \p \v 19 Iroosacanica imaica jaameshiatsi ancomajamajajianaquempaquea cameetsaniji aatoniji acatsimatavacaajiajatsi, iroonijite amitacotavacaajiaquempaniji arimpaqueate antsaroventamajatanaquempariquea Aapani Irioshi. \v 20 Aatoja pipomatsatirotsi yantaqueca Aapani Irioshi ishirequi pigonoro pishecaquemparigueti icantimentantavetacaca papitsaroventarite. Cameetsaveca pishecajiaquempariquea cantashitatiaguetanquitsica iteshipae, cotanquitsiquea oraquea pincovaeguishetacaaquemparigueti papitsaroventarite pishecatacarigueti iteshi, ariquea iroguenti teequea oncameetsateji pishecataquemparigueti. \v 21 Cameetsamajataque aatoja pishecataritsi iteshipae, irooca pimirarotsija quepishijaripae, irooca pantaguetaque taaca opajitapae pamenaquegueti ontivashirentacaanaquempari papitsaroventarite. \v 22 Oraquea pamenacagueti aviatimpa cameetsavaeque pishecataquempariquea iteshi, aatojate pisemetitsi picamantiritsi itsipa, iriguentiquea pincamanque Aapani Irioshi. Cameetsavaeque iroquetitaja pinquenquejamajaqueroja taaca opaji cameetsatatsica pimpeacaguempaca, ariquea pimpeacaaquemparogueti pishinevaequempaquea irooriji pintsaque teequea pincovaeguishetimatempaji. \v 23 Cotanquitsiquea iriraquea teeca intsamajate aricaca cameetsavaeque irishecaquempariquea iteshi aricaca tee, ishecatacagueti iroguentiquea icovaeguisheca, ariqueate icanque: “Aricajate teecajate oncameetsateji noshecataquemparigueti.” Aritarite taaca opaji antajiaque, arigueti ancantajiaque: “Aricajate teecajate oncameetsateji nompeacaaquemparoquea”, iroguentiquea acovaeguishejiaca. \c 15 \s1 Anquenquejacojiaqueri itsipajia \p \v 1 Irootaquequea imaica aatimpajia tampishishirentajiatsica cameetsavaeque antampishitacajaiaqueriquea apitsaroventarijiate teeca intampishishirentamajateji. Aatoja aparo aatimpa aquenquejacotajatsi anetsanajiaquero anintajiguica aatimpajia. \v 2 Anquenquejacotsijiguempariquea apitsaroventarijiate ancavintsajajiaqueri ashinetacaajiaquemparijate cameetsaniji arimpaquea intsaroventamajatanaquempariquea Aapani Irioshi. \v 3 Aritarite iquempetaca Quirishito, teequea irioquea quenquejacotajatsineca iriatimpa iranquequeate ininqueca iriatimpa, manaquea iquejetacari itioncacojiqueca Tioncarentsimajacaqui, ocanquegueti: “Oraquea icantaguishetacojiaquempigueti, naroguentiquea otiavaetapojaca.”\x + \xo 15:3 \xt Sar. 69.9.\x* \v 4 Maasanoquea Itioncacaantaqueca Aapani Irioshi manaquea itioncantajicaroca ontsatacaacaji, cameetsaniji antsipetacoguitempanigueti ontampishishirentacaacaji arimpaquea aguijacoshirentajianaquempa irinetsanatanquemparoca maasanopae icanqueca paesatoniqui. \v 5 Iriotaquequea Aapani Irioshi agavejacaajiacaji antsipetacovaequempaquea, aisa irioquea shinetacaajiacajine. Noninquequea iragavejacaajiaquempiquea pintsipashirentavacaajiaquempa pinquejejiaquemparigueti Quirishito Jesoshi, \v 6 cameetsanijite pintsipashirentavacaajiaquempa pishineventajiaquemparigueti Irioshite Amajirote Jesoquirishito, iriotaque aisa Iriri, pincantajiaque: “Caaviji yoganejencavaeca Aapani Irioshi.” \s1 Teeca irijorijoigueji itsavetantimojiqueri Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica \p \v 7 Irootaquequea imaica noncantantajiaquempica paavacaajiaquempajate, aritarite iquempetacaajiacaji Quirishito aatimpajia icavintsajavajaji yaavajaji. Iquempetacaajiacaji imaica cameetsaniji iramenajiquerinijite Aapani Irioshi caaviji yoganejencamajataca. \v 8 Imaica noncantajiaquempiquea, coramani icoraquetaquiti Quirishito Jesoshi ocaniqui quepatsiqui ichoocatimojiaquitiri nogonorojia joriojia yamitacojiaqueriquea cameetsaniji onetsanatimentaquempaniji icantajiaquerica Aapani Irioshi coramani choviquijiaquenaca naatimpajia joriojia iroonijite intsatimentajiquerinijite Aapani Irioshi teequea incantashitatiguemparoji icanqueca. \v 9 Icoraquetashijiaqueriquea aisa teeca irijorijoigueji cameetsaniji irishineventajiaquemparinijite Aapani Irioshi, incantajiaque: “Caaviji ipintsatacotantaca Aapani Irioshi.” Ocanquequea Tioncarentsimajaca: \q1 “Irootaquequea noshineventantajiaquempica nontsipatsipaitaquemparigueti teeca irijorijoigueji, \q1 namashaiventajiaquempiquea.”\x + \xo 15:9 \xt 2 Sam. 22.50; Sar. 18.49.\x* \m \v 10 Aisa chooca otsipa itioncacojiqueroquea ocanque: \q1 “Maasano teeca pijorijoigueji, ¡pishinejiaquempaja pintsipatsipaitaquempariquea igaquintejiate Aapani Irioshi!”\x + \xo 15:10 \xt Ireo. 32.43.\x* \m \v 11 Ariqueate chooca otsipa ocanque: \q1 “Pishineventajiaquemparija Amajirote maasano teeca pijorijoigueji, \q1 maasanoqueate caquintejia pincantajiaqueri caaviji icavintsajantamajati.”\x + \xo 15:11 \xt Sar. 117.1.\x* \m \v 12 Itioncaque aisa Isaiashini coramani icanque: \q1 “Oncoramanitapojaque irivoaque aparo ichoviquini Isaini. \q1 Iriatimpa peanquitsineca oncoramanitapojajegueti Imajirojiate maasano caquinteguetatsica. \q1 Irirajia teeca irijorijoigueji iroguijacojiaquemparija incavintsajajiaqueriquea.”\x + \xo 15:12 \xt Is. 11.10.\x* \p \v 13 Iriraquea Aapani Irioshi iriotaquequea agavejacaajiacajica aguijacojiaquempagueti onetsanamajaquempa maasanopae icanqueca paesatoniqui inintacaitsicajica irishetacojiaqueca. Noninquequea iroguishinejajiaquempiquea aatoniji taaca pishoshoguiteventatsija, paventaventaicaritarite. Aisa noninque iragavejacaajiaquempiquea Ishire Aapani Irioshi aatonijite piperataro poguijacoquemparigueti. \p \v 14 Napitsaroventarijiate, imaica tsamajataquenaquea picavintsajantamajataque, aisa pitsamajatanaquero maasanopae icanqueca Aapani Irioshi, pagavejamajajiaque pincantomajavacaajiaquempa cameetsa, aisa pintsatacaavacaajiaquempa cameetsa. \v 15 Cotanquitsiquea naatimpa teequea nontsarogueji nontioncajiaquempiquea quempetaca imaica noquenquejacaajiaquempiroquea nocamantajiaquempica coramani aatonijite pipeacojigarotsija. Notioncantajiaquempica imaica icavintsajaquenaqueate Aapani Irioshi, \v 16 inintacaaquenaquea Jesoquirishito nontsavetantimojiaqueriquea teeca irijorijoigueji, noquejetanacariquea saserorote notsavetantavaequero Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica itigarancaqueca Aapani Irioshi, cameetsanijite irinetsanashirentacaajiaquemparigueti Ishire Aapani Irioshi iriraquea teeca irijorijoigueji, onquempevetaquempa irio namaquenerica Aapani Irioshi nojocapojaqueneri irishineventajiavaquempariniji. \p \v 17 Cameetsavaeque noshinevaequempaquea namenaquerogueti yantacaaquenaca Quirishito Jesoshi nantinirigueti Aapani Irioshi. \v 18 Iroguenti nonquenquetsatacoque yagavejacaaquenagueti Quirishito notsaroventacaajiacariquea teeca irijorijoigueji iquemisantantajiacarica Aapani Irioshi. Iquemajiaquenaqueate notsavetantimojiaquerigueti, aisa yamenajiaquenaqueate quero nococani naatimpa. \v 19 Yagavejacaaquenaqueate Ishire Aapani Irioshi nonigaantantaqueroquea oacaantantatsica intati cameetsaniji intsajiqueronijite arimajaca iriguenti tigarancaquenaquea Aapani Irioshi. Noquempetaca imaica notsavetantavaequero Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica tsavetacoquerica Quirishito. Nopariapanajantaroquea Jerosarequi notsitacaguitejavaetanaqueroqueate oraniqui arejevaequemparoquea Iriricoqui. \v 20 Iroguentiquea noninque nontsavetanterogueti Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica nontsavetantimojiaqueriquea irirajia tequerataca inquemacotimateriji Quirishito aatonijite iriguenti nosavicaventajiguitsi nontsavetantimojiaqueriquea irirajia itsavetantimojiqueca. \v 21 Iroguentiquea noninque onetsanamajaquempa ocanqueca coramani Tioncarentsimajaca ocanque: \q1 “Inquemacojiaqueri teeca inquemacojiavetempariji, \q1 intsajianaque teeca inquemacotimajiavetempariji.”\x + \xo 15:21 \xt Is. 52.15.\x* \s1 Paavoro inintaveca iroanaquemequeate Iromaquiniqui \p \v 22 Notsavetacotimojiaquerigueti itsipapae, irooquea tempajacaaquenaca, nonintagueveca noanaquemequeate namenajiajatempimequeate. \v 23 Cotanquitsiquea imaica notsitacajiaqueriqueate notsavetantimojiaqueriquea guintenijiatsica ocaniqui. Nococaniquea nopintsataca namenajiajatempiquea. \v 24 Ariqueate noanaquegueti Esepañaqui noninque narejetimotapanajantempi. Aapojempagueti noncoraquequegueti oraniqui namenajiapanajantempiquea noshinevaequempa noncanquempa amenavacaajiaquempaqueate. Iroompaquea navisanaquegueti Esepañaqui noninque poavoquijiaquitenaqueate, arica pagavejajigue pojocajiavaquenaqueate nocoguitejacovaecaca. \p \v 25 Cotanquitsiquea imaica iroquetiquea narejetapanajantemparoquea Jerosarequi, namitacojiaqueri apitsaroventarijiate guintenijiatsica ontaniqui. \v 26 Icapiocajiaqueneritari Maseroniaquitica aisa Acayaquitica imentaquipae itigarancacaantajiaqueneriquea apitsaroventarijiate coguitejacovaetanquitsica guintenijiatsica ontaniqui Jerosarequi. \v 27 Iriatimpajia teetari irio joriojia cotanquitsiquea iquenquejacojiaqueriquea iramitacojiaqueri joriojia tsaroventajiatsica, yamenajiaqueriqueate irioquea joriojia tsavetantimojiaqueri icamanqueriquea quero incojiaquempani irishetacojiquerigueti. Inintantajianacaca iraagarantajiaquequea yashintajiacaca iriatimpajia intigarancacaantajiaqueneriquea. \v 28 Irootaquequea imaica noantanaquempaca Jerosarequi nojocajiapanajantenerija, iroompaquea nontempajantanajemparo Esepaña, ariqueate namenajiapanajantempiquea pichoocajiaquegueti. \v 29 Notsamajaquequea noncoraquequegueti oraniqui incavintsajamajaquenaquea Quirishito iragavejacaaquenaqueate nontsavetantimojiaquempiqueate cameetsaniji ashinejiaquempaniji. \p \v 30 Napitsaroventarijiate, aviatimpajia pitsaroventajiacari Amajirote Jesoquirishito, aisa yagavejacaajiaquempiquea Ishire Aapani Irioshi pipintsajiaquenaquea. Noncantantajiaquempica imaica nonintamajataque pamanacoventajiaquenajate. \v 31 Pincantajiaqueriquea Aapani Irioshi irompetaquenaqueate aatonijite queroca icojianatsi Joreaquitica teeca intsaroventajiguempariji, aisa cameetsanijite iraajiavaquerinijite imentaqui namajiaquenerica apitsaroventarijiate Jerosarequitica, \v 32 cameetsaniji iroompaquea iriogueti nintanquitsineca Aapani Irioshi narejevaequempaquea oraniqui noshinevaequempaquea namenajiaquempigueti, ariqueate ashinetacaavacaajiaquempaquea. \v 33 Imaicaquea noninque maasano aviatimpajia quisho iroaroaitanaquempi Aapani Irioshi, iriguentitari choocatacaajiacajica cameetsa aatoniji ashoshoguiteta. Ari oncoquempa. \c 16 \s1 Paavoro iquenquejacojiaqueri irapitsaroventarijiate guintenijiatsica Iromaqui \p \v 1 Aricaca pamenajiavaqueroquea oratica apitsaroventarote Peve arejetaquempagueti oraniqui. Iroatimpa iroguenti amitacopinijiguirica tsaroventajiatsica capiocapinijiatsica Senquereaqui. \v 2 Cameetsaja paajiavaquerojate ariqueate oquempejiaquempiquea aviatimpajia otsarovencarigueti Amajirote. Pinetsanajiavaqueroja, aviguentijiatarite tsaroventamajajiatsica. Pamitacojiaqueroqueate, aisa pojocajiaqueneroquea taaca opaji oncoguitejacoquempaca. Ariqueate oquempetaca iroatimpa amitacotantavaeque, amitacotanaquenaqueate naatimpa aisa. \p \v 3 Pincantajiaqueroquea Pirishira\f + \fr 16:3 \fk Pirishira \ft aisa opajita Pirishica. Pamenero 2 Ti. 4.19.\f* aisa irira Aquira noquenquejajiaqueri cameetsaca ichoocajiaque. Iriguentijia notsipatashijiacaca coramani nantavaequenerigueti Quirishito Jesoshi. \v 4 Ipajiavetanacaroquea imetojane aatonijite naroguenti metojatsi, irootaquequea imaica noshineventantajiacarica nocanca, cotanquitsiquea teequea aparo naatimpa noshineventajiaquempari ishineventajiacariquea aisa maasano tsaroventajiatsica teeca irijorijoigueji capiocapinijiatsica osamanipaequitica. \p \v 5 Pincantajiaqueri aisa noquenquejajiaqueriquea apitsaroventarijiate capiocapinijiatsica itsovironaquitequi. Noquenquejaqueri aisa nopintsatacaca Epeneto iriquetica tsarovencari Quirishito ontaniqui Ashiaqui. \p \v 6 Pincantajiaqueroja aisa Maria noquenquejajiro, namenaquequea antavaeque amitacojiaquempiquea aviatimpajia. \p \v 7 Noquenquejajiaqueri nogonorojia Anteronico aisa Joniashi itsipatacaantajiquenaca coramani isantanatacojitaquenagueti. Iriatimpajia iriquetica tsarovencari Quirishito tequeratagueti nontsaroventempariji naatimpa. Maasano itigarancanejia Quirishito ipintsamajajiacariqueate icancani ishineventamajatacari. \p \v 8 Pincantajiaqueriquea aisa Ampiriato noquenquejaqueri, iriguenti napitsaroventarite nopintsamajacari. \p \v 9 Noquenquejaqueri aisa Orovaano, notsipatashijiacaca coramani nantavaejiaquenerigueti Quirishito Jesoshi. Noquenquejaqueri aisa nopintsamajataca Esetaqui. \p \v 10 Noquenquejaqueri aisa Apereshi. Iriatimpa yatsipevaeca cotanquitsiquea arimpaquea itampishitanaquequea itsaroventanacari Quirishito. Iriguentijia aisa choocatimojiacarica Arishitovoro noquenquejaqueri. \p \v 11 Pincantajiaquerija aisa Eroriono noquenquejaqueri, iriguenti nogonoro. Iriguentijia aisa choocatimojiaquerica Narishiso tsaroventajiacarica Amajirote pincantajiaquerija noquenquejaqueri. \p \v 12 Noquenquejaquero aisa Tiripena aisa Tiriposa antajiguinirica Amajirote. \p Noquenquejaquero aisa Perishira apintsamajajiacaca. Ariquea oquempetaca iroatimpa antavaequeneri Amajirote. \p \v 13 Pincantajiaqueri aisa Iropo icoguiaqueca Amajirote noquenquejaqueri. Ariquea oquempetaca iriniro iroatimpa noquenquejamajaqueroquea, oquempetacaamajaquenaquea naroguentica ashimajaca irijanite. \p \v 14 Pincantajiaqueri noquenquejajiaqueri aisa Ashinquirito, Peregonte, Eremeshi, Paterova, Eremashi, iriguentijia aisa apitsaroventarijiate tsipajiacarica. \p \v 15 Noquenquejajiaqueri aisa Pirorogo aisa Joria, iriguenti aisa Nereo aisa itsijoite. Noquenquejaqueri aisa Orimpashi iriguentijia aisa maasano apitsaroventarijiate tsipajiacarica. \p \v 16 Netsana pinintavorotavacaavaquempa.\f + \fr 16:16 \fk Netsana pinintavorotavacaavaquempa. \ft Yamejiaca coramani inintavorotavacaajiavaca yamenavacaajiacagueti, ari iquejejiaca tsaroventajigarica Quirishito coramani.\f* Maasanoquea tsaroventajiacarica Quirishito capiocapinijiatsica inintajiaque pinquemacojiaqueriquea choocajia iquenquejajiaquempiquea. \p \v 17 Imaica napitsaroventarijiate, noncantajiaquempi shoshoh yamatavijajiguimpitsijate itsipa tsatacaantajiguiroca teeca onquempetemparoji notsatacaajiaquempica naatimpa aisa itsipajia tsavetacotantajiaquerica Quirishito. Pinquemisantajiaquerigueti iriatimpajia ariquea pincojianaquempaquea pincatsimatavacaajiaquempaquea iroompaquea pintsinampirejavacaajianaquempa aatoquea pitsipatavacaajatsi. Aatoja piconoajigaritsija. \v 18 Iriatimpajia teequea irioquea irantajigueneji Amajirote Jesoquirishito, iroguenti isavicaventajigui taaca opaji inintajiguica iriatimpajia. Iquenquetsavijitanaque cameetsaja itampaticamajaveca ariquea yamatavimatavivaequeri teeca intsamajajigueji. \v 19 Maasanoquea iquemacojiaquempi piquemisantamajataque, irootaquequea noshineventantajiaquempica, cotanquitsiquea noninque pintsamajajiaquequea cameetsaniji ponigaantajiaqueronijite inintaguetica Aapani Irioshi. Oraquea taaca opaji covaeguisherentsi irooquea iroguenti aatoja piquenquejajiguitsijate. \v 20 Pinquempejiaquempagueti imaica, iriraquea Aapani Irioshi choocatacaajiajajica cameetsa caarica ashoshoguitetanta incatimatsitempiquea iragavejacaajiaquempi pagavejajiaquerinijite Satanashi, onquempetaquempa pagaticanaqueri impotsocanaque. Imaica noninque incavintsajavaequempiquea Amajirote Jesoquirishito. \p \v 21 Iriraquea Timoteo notsipatashitaca nantinirigueti Amajirote ininque pinquemacojiajeri iquenquejajiaquempi. Ariquea iquempejiaca nogonorojia Iroshio, Jasoni aisa Soshipatero iquenquejajiaquempi. \p \v 22 Ariquea noquempetaca naatimpa noquenquejajiaquempi. Naroguenti papitsaroventarijiate nopajitaca Tereshio. Naroguenti tioncavaqueneriquea Paavoro icanqueca ocaniqui paperiqui. \p \v 23 Iquenquejajiaquempi aisa Gayo nomaimoqueca, iriotaquequea imaimojiguica maasano tsaroventajiatsica avisavisaitatsica ocaniqui. Ariquea iquempetaca Erashito iriatimpa iquenquejajiaquempi. Iriguenti \it tesorero \it* amitacotirica majirontatsica guinteninintsiqui, inetsanaguetaqueneri imentaqui icapiocajiguica guintenijiatsica ocaniqui ashi irinetsanatantaquemparoca iriguinteninitantajiaquempaca. Aisa apitsaroventarijiate Coareto ininque pinquemacojiaqueri iquenquejajiaquempiquea. \p \v 24 Imaica, napitsaroventarijiate, noninque incavintsajamajaquempiquea Amajirote Jesoquirishito. Ari oncoquempa. \s1 Ashineventajiaquempari Aapani Irioshi \p \v 25 Imaicaquea imaica jame ashineventajiaquempari Aapani Irioshi, iriotaquequea agavejanquitsineca intampishitacaantajiaquempiroquea Quenquetsatsarentsi Oganejencatatsica camantajiacajica quero icotani iriatimpa ishetacotantigueti. Irootaquequea notsavetantica naatimpa notsavetantirigueti Jesoquirishito. Aisa irootaquequea yonigaimojiacajica Aapani Irioshi imaica. Iriatimpa icocani inintacotsijiacaji coramani irishetacojiacaji, cotanquitsiquea teequea intsajivetemparoji. \v 26 Imaicaquea imaica jeroquea itsatantajicaroca, onigaacajiroquea itioncacojianaqueca coramani tsavetantajiatsica, iriotaquequea cantanquitsica Aapani Irioshi onquempetaquempaquea imaica. Iriatimpa icoguitani ichoocaguitini coramani tequeratagueti onchoocagueteji, aisa incoguitempani inchoocaguiteni. Icanque onquempetaquempaquea imaica cameetsanijite ontsitacaguitejavaetanaquemparoniji jmm inquemajiaquenijite maasano caquinteguetatsica, cameetsaniji incaramirincajiaque iraventaventaiquempari inquemisantajiaqueriquea. \v 27 Iroosacanica imaica iintsijate incoquempani irishineventajiaquempari Aapani Irioshi, aparo icota iriatimpa itsamajati, irioquea Jesoquirishito amenacaajiaquerineca maasano arimajaca caaviji yanaaque yoganejencamajataca. Ari oncoquempa.