\id JAS - Caquinte -Peru 2008 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Itioncaqueca Santiago \toc2 Santiago \toc3 Stg. \mt2 ITIONCAQUECA \mt1 SANTIAGO \is1 Antsatantaquemparoca \ip Ocatica iroguenti antsatantaquemparoca itioncaqueca Santiago itioncajiaquenerigueti ishiraerijia tsaroventajiacarica Jesoshi oaguetananquitsica quepatsipaequi. Iriraquea Santiago irio jorio iriguentijeguite Jesoshi. Iquenquejajitaque itioncaquero ocatica paperi ajagantsiniqui irooca 40, irooca otsipaqui ajagantsini arejevaetacaro ajagantsini 60. Itsipajia iquenquejajiaque itioncaquero tequeratagueti intioncajiteroji otsipapae paperi choocajianquitsica ocaniqui paperiqui icantajitica \it Tsavetacoquerica Jesoquirishito, \it* arica ajagantsiniqui 40, irooca otsipaqui ajagantsini arejevaetaro ajagantsini 50. \ip Acaniqui paperiqui icantajiaqueri quemisantajiaquerica Jesoshi intampishitashijiaqueroja yatsipeventajiacarigueti (1.2-4, 12-18). Itsatacaajiaqueri cameetsaguetatsica irantajigueca quemisantajiaquerica Jesoshi (1.5-11, 19-27; 2.14-26; 3.13-18; 5.7-20) aisa taa opajita teeca oncameetsateji irantajiaquerogueti (2.1-13; 3.1-12; 4.1-17; 5.1-6). \c 1 \s1 Iquenquetsatacaajiaqueri irira joriojia quemisantajiatsica \p \v 1 Naroguenti Santiago tioncajiaquempiroca oca, naroguenti savicaventiroca inintaguetica Aapani Irioshi aisa Amajirote Jesoquirishito. Imaica nonintaque nontioncajiaquempi maasano aviatimpajia oaguetananquitsica quepatsipaequi, aviguentijia ichoviquijiaqueca irijanitepae Ishiraerini carajianquitsica 12.\f + \fr 1:1 \ft Icanquegueti ocaniqui \fk oaguetananquitsica quepatsipaequi, \ft icantacojiaqueri quemisantajiaquerica Quirishito, yamenaqueriquea yoaguetanaquequea guinteninintsipaequi quejetaca iporocajianaque coramani ishiraerijia icatsimajiaquerigueti Ashiriaquitica aisa Vavironiaquitica.\f* \s1 Intampishitashijiaqueroqueate maasano irantsipejiaquempaca \p \v 2 Napiguemisantarijiateni, pantsipejiaquempagueti taaca opajitapae pishinejiaquempaqueate. \v 3 Pitsajiaquetarite aatogueti piquemisantajiguiro patsipejiacaca irosati pamananaqueri Aapani Irioshi, ariqueate pintampishitashijianaquero pincoguitempani. \v 4 Cotanquitsiquea irosati pintampishitashimajajianaqueroja cameetsanijite pinquenquejamajajiaqueronijite ora taaca opajitapae cameetsaguetatsica aisa cameetsanijite pincomajamajajianaquempaniji, pagavejajianaquenijite pintsamajajianaquero inintaguequeca Aapani Irioshi, aatoniji oquempevaetacaguimpi taaca opajitapae quempevaetacaantatsica. \p \v 5 Choocagueti oraniqui tequerataca intsamajajiguero ininqueca Aapani Irioshi iramanajiaqueriqueate incantajiaqueri intsatacaimentajiaquerinijite. Iriatimpa inquemajiaqueri, igantagatarite iquemiri amanajiguirica ariqueate itsatacaamajajiaqueri, teequea incanteji: “¿Quero ocotaca pamanantaquenaca?” \v 6 Cotanquitsi quericaca cantaquerineca Aapani Irioshi intsatacaaqueri intsamajataquequeate arimaja intsatacaaqueri, aatoqueate icantajigui: “Aricampa aatoca iquemana, aatocajate itsatacagana.” Maasanotarite quejejiatsica imaica mana iquejejiacaro otamacojatigueti quentija itampijatigueti choviga, ariqueate ojaquiti von von, yoguipiguipijaatanaqueroqueate. \v 7-8 ¿Arimpate inquemaqueri Aapani Irioshi irica quejetiroca imaica? Aatoquea iquemiri, teenicate apaniro oneji iquenquejamajataqueca manaqueate iroota icanti iroota icanti. Ari oquejetaca aisa yantaguevetacaca teenica intsateji quero incoquempa. \p \v 9 Cameetsavaetaquequeate irishinejiaquempagueti irirajia apiguemisantarijiateni teeca iranaantajigueji, ipejaiaqueritarite Aapani Irioshi irijanijiate. \v 10 Iriraqueate apiguemisantarijiateni ajaarantajiatsica cameetsavaetaquequeate irishinejiaquempaqueate intsatacaajiaquerigueti Aapani Irioshi aatonijite yaventacojiajaro yashintajiacaca, manatarite iquejejiacaro ovempenaqui teeca onquishopempenaquiteji, tee osamani onchoocateji. \v 11 Arimpate iroatimpa arimpagueti icatsirincaguitemajatigueti catsirincaiteri icatsirincatanaquerogueti ariqueate jac oshimpeguiricanaquequeate opariapempenaquitanaque teequeate oncameetsapempenaquitanajeji. Ariqueate iquejejiaca ajaarantajiatsica aatoqueate osamani ichoocajiguitsi, manaqueate taampina irimetojajianaque irovashiantaguetanaqueroqueate maasano isavicaventavecaca. \p \v 12 Quericaca teeca inquemisantajeroji yatsipeguetacaca mana arimpaqueate itampishitashitanaquero ariqueate icavintsajamajataqueri Aapani Irioshi, yamenaqueritarite itampishitashiquero tee inquemisantero. Ariqueate intancorejajeriqueate, aatoquea imetojajitsi. Ariqueate inquejetacaajiaquempari maasano pintsamajajigarica, irinetsanataquero icanqueca iroaqueragueti. \p \v 13 Choocagueti quenquejanquitsica irante teeca oncameetsateji aatoqueate icanti: “Iriguenti quenquejacaaquenaro Aapani Irioshi.” Iriraqueate Aapani Irioshi teenicate irinintenicate irantaquero teeca oncameetsateji, aisa teequeate inquenquejacaanteroji yantaguishejiguica. \v 14 Inchiquiojitarite iquenquejashitacaro iriatimpa inintaquequeate irantaquero covaeguishetatsica. Irooqueate agavejaquerine inintaguishetaqueca. \v 15 Iroquetiqueate ocoraquetashiqueri iquenquejaquero, coajica inintamajaquerogueti ariqueate yantaquero. Oraqueate yantaquerogueti irooqueate onquenantanaquempa iroantanaquempaca camorecariqui. \p \v 16 Napiguemisantarijiateni nopintsamajajiacaca, aatoqueate avisatiqueate amatavijaijaatsi. \v 17 Aapani Irioshi icavintsajamajajiacajiqueate irootaquequeate maasano cameetsaguetatsica irioqueate jocajiacajiro. Iriatimpa iriguenti peacaaguetarica taai aisa impoquiro jeri aisa catsirincaiteri savincaguitetacotantatsica. Teequeate incantashitatiguempaji, irosati icocani icavintsajantamajati. \v 18 Irijanintajiacaji, inchiquiojitarite inintaque iriatimpa. Irootaquetari choocatacaacaji Quenquetsatsarentsimajaca. Aatimpajia aroguentijia aroquetica irijanintajiacaca ajivatimentajiaquerinijite maasano irijanintajiaquempaca. \s1 Quero incojiaquempani inquemisantamajajiaquegueti \p \v 19 Imaica, napiguemisantarijiateni nopintsajigaca, pintsajiavaquero oca: cameetsataque taampina anquemavaquero icancajica itsipa, aatoquea aquenquetsatacaguiri taampina tequeratagueti anquenquejamajateji querocaca ancanteri, aisa aatoquea taampina acatsimati. \v 20 Ancatsimajiavetaquempagueti aatotari agaveji anetsanatero inintaguetica Aapani Irioshi, aato agaveji ancomajamajaquempa. \v 21 Irootaquequeate nocantantajiaquempica povashiantajianajero maasano piquenquejaguishejiguica, aisa taaca opajitapae pantaguishejiguica teeca oncameetsateji. Aato paventacojiga manaqueate pinquenquejamajajiaquero Iguenquetsatsare Aapani Irioshi itsatacaajiaquempica, irootarite meshiajiajimpi. \v 22 Aatoqueate piquemashitaro intati manaqueate pinquemisantamajajiguero quero ocanqueni ariqueate pincojiaquempani. Oraqueate managueti pinquemashijiaquemparo intati avisatiqueate amatavijaijaatsi. \v 23 Quericaca quemashitaroca Iguenquetsatsare Aapani Irioshi, aatogueti iquemisantiro ocantaqueca iquejetacari amenavorovetatsica amenajarontsiqui. \v 24 Yamenajavetaca quero icocani, iroompaqueate yoanajatigui jac ipeacotajaro. \v 25 Oraqueate Iguenquetsatsare Aapani Irioshi caaviji ocameetsamajataque, ovashiantacajaiacajiroqueate teeca oncameetsateji antaguishejiavetacaca. Irooqueate meshiajiacajica, cotanquitsi Aapani Irioshi incavintsajamajataqueri quericaca teeca impeacotemparoji queroca ocanqueca, mana inquemisantamajatanaqueroqueate, aisa intsamajaqueroqueate ocantaqueca. \p \v 26 Chooca cantatsica: “Naroguenti quemisantatsica”, cotanquitsi tee irampavirajero inene. Iriraqueate quejecarica imaica teequeate arimaja inquemisantamajatero icanqueca Aapani Irioshi, irisatiqueate amatavijajatsi. \v 27 Iriraqueate yamenaqueca Aapani Irioshi arimaja iriguenti iquemisantamajataque irioqueate cavintsajajiaquerica chaajaniquipaetica metojacoguetatsica aisa manquigarentsijia metojacoguetatsica atsipejianquitsica, aisa inetsanajiaca aatoniji opantari quempevaerentsi ipeacaapinijiacaca quepatsiquitica. \c 2 \s1 Ampintsajiaquempari maasano \p \v 1 Napiguemisantarijiateni, imaica piquemisantajiaquerigueti Amajirote Jesoquirishito oganejencamajatatsica, aatoquea apaniro iriguenti pishineventajiga irira anaantaguetanquitsica, irioqueate pimanintajiaque teeca iranaanteji. Maasanoqueate pishineventajiaquempari, iriogueti anaantanquitsica irisati teeca iranaanteji. \v 2 Arigueti picapiocajiaca ariqueate inquijajiapojaquegueti mavite caquinte, apaniro iriguenti netsanatacovaetacaqueate aisa yasatecacari ichapaquiqui imaachapaquijitaca ipeacaajicaca cavorejatatsica vegaramajatanquitsica, iriraqueate itsipa tsoncashitequijacotaca; \v 3-4 iriguentigueti paajiavaque netsanatacotanquitsica pinetsanajiavaqueri poguisavicajiavaqueri, iriraqueate teeca irinetsanatempaji manaqueate pogatiavaqueri intati irooca poguisavicajiavaqueri intati querocagueti, ¿arimajampate aviguentijia quemisantamajajiatsica? Teequeate, teenicate pincavintsajajigueriji teeca irinetsanajiguempaji, iriguentitarite pishineventajiaca netsanatacojianquitsica. Teequeate pinetsanajigueroji piquenquejajiaqueca, iroguenti piquenquejajiaque teeca oncameetsateji. \p \v 5 Napiguemisantarijiateni nopintsamajajiaca, iintsija pinquemisantajiguena noncantajiaquempica. Aapani Irioshi icoguiajiaqueri teeca irashintamajajiguempaji acaniqui quepatsiqui cameetsanijite inquemisantamajajiaqueri iroajianaquenijite iriguintenijiaquempa ontaniqui imajirontagueti. Aritarite inquejetacaajiaquempari maasano pintsamajajiacarica, iriotaquetarite cantanquitsi. \v 6 Cotanquitsi aviatimpajia mana poguipashiventajiaqueri teeca irajaarantajiguempaji, iriguenti pishineventajiaca ajaarantajiatsica. ¿Teempaqueate iriguenti catsimajiguimpica ajaarantajiatsica nintatsicaqueate irashitacotacaantapinijiaquempiqueate santanaqui? \v 7 Aviatimpajia pitsaroventajiacari Jesoquirishito piquemisantajiaqueritarite, cotanquitsi iriatimpajia iriguenti cantimanatirica cantatsica: “Caari.” \p \v 8 Chooca otioncacotaca icanqueca Aapani Irioshi ora anaamajaguequeroca maasano cameetsamajatanquitsica, ocanti: “Pimpintsataquemparija pigonoro pinquejetacaajempa pipintsatagueti aviatimpa.” Pinquemisantajiaquerogueti ocatica aisa pinetsanamajajiaquerogueti, cameetsamajataquequeate. \v 9 Cotanquitsi teegueti maasanojia pincavintsajajigueriji pigonorojia, manaqueate pantajiaque teeca oncameetsateji, teenicate pintsamajajigueroji icantaqueca Aapani Irioshi. \v 10 Quericaca tsamajatiroca maasano itioncacotanaqueca Moishishini cotanquitsi onchoocatimaquegueti aparo teeca irinetsanate, iquempevaetaca, ari oquempetaca tee irinetsanateroji otsipapae. \v 11 Iriotaquetarite cantanquitsi Aapani Irioshi: “Aatoja poashitirotsi manquigarentsi”, aisa iriguentiqueate cantanquitsi: “Aatoja pimetojanti.” Irootaquequeate quericaca aatogueti yoashivetaro manquigarentsi cotanquitsi irimetojantaquegueti, tee irinetsanatero icantica Aapani Irioshi, igantagatiraja iquempevaeta. \v 12 Imaica aviatimpajia pinetsanamajajiaqueroja picanqueca aisa cameetsaja pinchoocamajajiaque. Aatogueti pinetsanata incatsimatimentajiaquempiro Quirishito oncoramanitapojajegueti, teenicate pinquemisantamajajigueroji Quenquetsatsarentsimajaca ovashiantacajaiacajiroca teeca oncameetsateji acoguishejiavetacaca. \v 13 Aatoqueate icavintsajajiajiri Quirishito oncoramanitapojajegueti maasano teeca incavintsajantajigueji, iriguentiqueate incavintsajajiaque maasano cavintsajantajiatsica, aatoquea itsaroajigui iriatimpajia oncoramanitapojajegueti incatsimatimentajiaquerigueti Quirishito quempevaejiatsica. \s1 Arimajagueti aquemisantamajataqueri Aapani Irioshi, anteneri inintacaacajica \p \v 14 Napiguemisantarijiateni, inchoocaquegueti cantavetanquitsineca: “Naatimpa naventacari Aapani Irioshi”, cotanquitsi aatogueti yantaguetaque cameetsaguetatsica, ¿arimpa amitacoshirenteri icantavetacaca intati? ¿Arimpate iro meshiashirenteri managueti incantashitaquempagueti intati: “Naventacari”? Aato. \v 15 Ariguetija pinejaqueri papiguemisantariteni tee onchoocateji inquitsaaquempaca jero aisa irishecaquempaca, \v 16 iroompa pincantavetaquemparigueti intati: “Cameetsaquea pincantanajempa, pinquitsaatempa cameetsa aatoniji picatsincati, aisa pishecapinitaquempa cameetsa pinquemanaquempa”, cotanquitsiquea aatogueti pojocavaqueneri coguitejimotacarica, ¿arimpate picavintsajaqueri? \v 17 Aritarite iquejetaca imaica cantatsica: “Naventacari Quirishito.” Teegueti irinetsanatero icantica Aapani Irioshi manaqueate iquemisantamampeaca intati, teequeate arimaja iraventamajatempari. \p \v 18 Cotanquitsi arigueti incantajiquempi: “Aviatimpaqueate mana paventacari Aapani Irioshi intati, naatimpa nonetsanaqueroquea icanqueca”, cameetsataquequea. Aatogueti pinetsanaguetirotsi icantaqueca Aapani Irioshi ¿querocate ponigaanquenarocate arimaja paventacari? Naatimpa nonetsanaguetaqueroqueate icantaqueca irootaquequeate pitsatantajiacaca arimaja naventacari noquemisantaqueri. \v 19 Aviatimpajia picantajiaque chooca apaniro Irioshimajaca. Cameetsataquequeate, cotanquitsi itsajiguiqueate ampatsini iriatimpajia chooca apaniro Irioshimajaca, irootaquequeate itsaroantajiacaca yompioncantajiacaca piompiompio. \v 20 Teequeate pintsatimajigueji aviatimpajia. Quericaca teeca irinetsanateroji icantaqueca Aapani Irioshi manaqueate iquemisantamampeaca intati. \v 21 Pamenerija avaesatiniteni Averaameni arimajagueti iquemisanqueri Aapani Irioshi inetsanaqueroqueate icantaquerica. Pajinimequeate irimetojanaquerime Ishaaco aretarequi intaaquenerimequeate, icantantacacaqueate Aapani Irioshi: “Imaica namenaqueri Averaame quejetaca teeca inquempevaetimatempaji, inetsanaquerotarite nocantaquerica.” \v 22 Pameneri imaica Averaame teequeate apaniro inquemisanteriji Aapani Irioshi icanquerigueti: “Inchoocataque pinchoviquijianaqueca iroshequiamajatatiguenimaja”, inetsanataqueroqueate aisa icanquerica. Itsatantajitacarocaqueate arimaja iquemisantamajataqueri. \v 23 Onetsanataca Itioncacaantaqueca Aapani Irioshi itioncacojiquerogueti ocanti: “Averaame iquemisantamajataqueri Aapani Irioshi, irootaquequeate icantantacacaqueate: ‘Namenaqueri Averaame quejetaca teeca inquempevaetimatempaji.’ ” Ariqueate icantajiqueri itsipataca Aapani Irioshi. \p \v 24 Pamenamajajiaque imaica arigueti mana anquemisantamampeaquempari intati Aapani Irioshi, aatoqueate yamenajiaji quejetaca tee anquempevaetempaji, cotanquitsiqueate oraqueate aventajiacarigueti, aisa anetsanajiaquerogueti icanqueca, irooqueate iroguenti yamenantajiacajica quejetaca tee anquempevaetimatempaji. \v 25 Ariqueate oquejetaca Iraava iroatimpa icotapinijiavetaca yoashitapinijiguiro, cotanquitsi cameetsaqueate aajiavaqueri omanajiaqueriqueate itigarancajiaqueca Josoe amenanontaguequiteroneca oguinteni, ariqueate yamenaquero Aapani Irioshi quejetacaqueate tee onquempevaetempaji. Ocamantajiaqueritarite aisa iroantajianajemparo otsipapoqui quenavoquirontsi irishiapitsajianaqueriqueate catsimajiaquerica. \v 26 Oraquea itsino caquinte, aatogueti ochoocatantaro ishire, ompeaquempa, metojani oncantanaquempa. Ariqueate iquempetaca teeca irinetsanamajateroji icantica Aapani Irioshi, ompeaquempaquea yaventavetarigueti. \c 3 \s1 Caavijisano oquempevaetacaanta anene \p \v 1 Napiguemisantarijiateni, aato inchiquioji pishineventajigaro pintsatacaajiaqueri papiguemisantarijiateni, pitsajiaquetarite maasano naatimpajia tsatacaantajiguiroca Iguenquetsatsare Aapani Irioshi yamenamajajiaquenaqueate Aapani Irioshi, yamenajiaquena aricaca nonetsanamajajiaquero notsatacaantajiguica aricaca tee. Aatogueti nonetsanamajatiro naroguenti incatsimamajajiaque oncoramanitapojajegueti. \v 2 Maasano aatimpajia aquempevaejiaca, cotanquitsi choocagueti teeca inquempevaetantemparo icanqueca ivagantequi, iriguenti caavijica icameetsati, itsamajataque icomajamajataca maasanotsino. \v 3 Asatecaqueneri quitavaireri capichaji cavorejaquijitatsica ivagantequi iroonijite inquemisantantaquempaca atinincacoquerigueti, ariquea oacaanaquerini maasanotsino querocagueti aninqueni. \v 4 Ariqueate oquejetaca inirojegui quenajarontsi. Inirojeguivecaqueate aisa itampijaguevetanacaqueate tampija jeoc jeoc jeoc, cotanquitsi itaquiajatavaqueroqueate pataquitaqueroca itaquiajatantavacaro itaquiajatantajitaroca. Chaapataquijaniqui onavetaca cotanquitsi ivetincajantavacaro yoacotanaquequeate querocagueti inintaque iriatimpa. \v 5 Ariqueate oquejetaca anene iroatimpa chaajaniquiqueate onavetaca, cotanquitsiqueate aquenquetsatantaguetacaro taaca opajitapae. Pameneroquea paamarijaniqui, chaamenquijaniquiqueate onavetaca, cotanquitsi agavejaquequea ontaaquero inirojegui mencoanentsi antsicanaquetarite. \v 6 Ariquea ococa aisa anene, oquempetacaro paamari, caaviji oquempevaetacaajiacaji, ocovaetanaquero maasanotsino, otsitacaquero maasano antaguetaqueca acovaeguishetantacaca. Oquejetaca iroguenti camorecari tsitacaqueroca anene. \p \v 7 Aatimpajia agavejajiaque avirajiaquempari taaca ipajitapae canaaguetatsica, araguetatsica, soaancaguetatsica, jeri aisa choocaguetatsica ojaaqui. Agavejajiaqueri antsatacaajiaqueri. \v 8 Cotanquitsi aatoqueate ichoocati agavejanquitsineca intsatacaaquero inene aatonijite iquenquetsatimati teeca oncameetsateji. Oraqueate ashecajiguemparogueti quepigatatsica aatoqueate achoocajiaji, ametojajianaque. Ariqueate oquejetaca anquenquetsaguishejiguerogueti teeca oncameetsateji aatoqueate achoocajiaji cameetsa, ancatsimatavacaajiaquempaqueate intati. \v 9 Aatimpajia amanajiaqueri Amajirote Aapani atsaroventajijaari, cotanquitsiqueate irooqueate atsipatavaquero anijashijiavajempari agonorojia ipeacaajiacaca iquejetacaajiacaca iriatimpa. \v 10 Oconoacaqueate aquenquetsajiaque manaqueate atsaroventajiacari Aapani Irioshi. Oconoaca aisa mana anijashijiacari agonorojia. Napiguemisantarijiateni, teequeate oncameetsateji anquejejiaquempagueti imaica. \v 11 ¿Arimpate inejajitiro oraniqui ochovivincajatigueti chovivincajari ontsipajapojemparo cameetsajatatsica aisa quepishijatatsica? Teequeate irinejajiteroji onquejetempaji imaica. \v 12 Aisa, napiguemisantarijiateni, ¿arimpate inejajitiro orivoitsoqui oraniqui ochoocatantaro iguera? Ariqueate oquejetaca igosovena ¿arimpate inejajitiro ochoocatantaro omantsa ova? Noncamantsijiajimpiqueate aisa tee irinejajiteroji. Ari oquempetaca chovivincajari cachojaamajatanquitsica aato agaveja ompeanajempa cameetsajatatsica. Ari anquempetaquempa aatimpa, apaniro anquenquetsate cameetsatanquitsica. \s1 Apaniroqueate Aapani Irioshi yagavejacaamajatacaji antsamajajiaquequeate \p \v 13 Choocagueti oraniqui tsatatsica quenquejatsica, iintsija incomajamajaquempa, aisa incavintsajantamajataqueja, cotanquitsi aatoqueate yaventacota cameetsaniji ironigaantaquempa arimaja itsamajataque. \v 14 Cotanquitsiqueate pincatsimamajaquerigueti pigonoro pininquegueti panajaiaqueri, aisa avisatigueti quenquejacotajatsi, aatoja pamataga pincanquegueti: “Notsamajati.” \v 15 Teenicate irio quenquejacaguempirone Aapani Irioshi pinquejetaquempa imaica, inchiquiojitari piquenquejashicaro aviatimpa, aritarite icojiaca caquintepae, aisa iriguenti quenquejacaaqueri ampatsini. \v 16 Noncantajiaquempi querocaca ichoocajiaqueni catsimamajajianquitsica, aisa irisati quenquejacotajatsi, igantaga icatsimatavacaaca, aisa yantaguishejiaque taaca opajitapae teeca oncameetsateji. \v 17 Cotanquitsi irira iquenquejacaamajataqueca Aapani Irioshi, icomajamajataca, cameetsaqueate ichoocaque, teequeate incatsimatanteji, aisa iquenquejacojiaqueri itsipapae quero incoquempa incavintsajaquerigueti. Querica quenquetsatacaaqueri iquemisantavaqueri. Ipintsatantamajata, icavintsajajiaqueri maasano. Aisa inetsanamajataquero icanqueca, teequeate iramatavijanteji. \v 18 Taaca opajita apanquiti, aguero oitsoqui ashi. Aisa oquejetaca arigueti aguintenitaquempa cameetsa, agameetsantavacaaquempagueti aatoniji acatsimatavacaga, ariquea anetsanajianaquempa. \c 4 \s1 ¿Taa opajita icatsimatimentantajitica? \p \v 1 ¿Quero ocotacani picatsimatavacaantajiacaca? Manatarite piquenquejaguishejiaque taaca opajitapae teeca oncameetsateji, irootaquequeate picatsimatavacaantajiacaca. \v 2 Pinintajiavetacaqueate pajaarantajiguempame, cotanquitsi teequeate pagavejajigueji, niganquiqueate pimetojavacaajianaca. Pashintsimanatsijiacari yashintajiacaca itsipa pamenajiaque tee pashintajiguemparoji, queroqueate pincojiaqueroni ariqueate picatsimatimentajianaquero. Teequeate pagavejajigueji pashintajiguemparo pinintajiavecaca, teenicate pamanajiajeriji Aapani Irioshi. \v 3 Pamanajiavecarigueti teequeate irojocajiguempiroji, manatarite teenicatarite cameetsa pamanajigueriji. Manatarite pinintashijiavetaca pantajiaquemequeate taaca opajita pishineventajiacaca aviatimpajia. \v 4 Manaqueate piquejejiacaro manquigarentsi teeca apaniro ogueriji omanquigare. ¿Arimpate tee pintsajigueji pishineventajijajemparogueti inintaguishejiaqueca quepatsiquitica manaqueate pisemaneguintajiacari Aapani Irioshi? Nocamantantajiaquempica quericaca shineventaquemparone inintaguishejiaqueca quepatsiquitica manaqueate icatsimajiaqueri Aapani Irioshi. \v 5 Teenicate oncanteroji intati Tioncarentsimajaca ocantigueti: “Iriraqueate Ishire Aapani Irioshi choocashirentajiaquempica inintamajataque pimpintsamajajiaquempari apaniro poamajatanaqueri.” \v 6 Cotanquitsi Aapani Irioshi icavintsajajiacaji yamitacojiacaji antampishitashitantajiaquemparoca aatonijite ashineventajigarotsi teeca oncameetsateji yantaguishejitica. Aritari ocanque itioncacojiqueca: “Aapani Irioshi tee irishineventempariji aventacotatsica, cotanquitsi irira teeca iraventacotempaji irioqueate iriguenti icavintsajajiaque yamitacojiaqueri.” \p \v 7 Nocantantajiaquempicaqueate pinquemisantamajajiaquerija Aapani Irioshi pinetsanamajajiaquero icanqueca. Pintampishitashijiaqueri ampatsini aatoja piquemisantajiguiri. Pinquejejiaquempagueti imaica irishiapanajante. \v 8 Pinquempejijiapojaquemparija Aapani Irioshi, ariqueate inquempejijiapojaquempiquea aviatimpajia. Nocantajiaquempi aviatimpajia antaguishejiguiroca teeca oncameetsateji, povashiantajianajero, aato papijijiajiro aisa. Aviatimpajia quemisantamampeajiatsica pinetsanamajajiguempa aatonijite pantaguishejiajiro teeca oncameetsateji. \v 9 Pishimampojancajiguempa, pirajaiguempa, pamenajiguempaqueate mana pantaguishejiaque teeca oncameetsateji. Aviatimpajia shirontajiatsica pirajaiguempa, aisa aviatimpajia shinejianquitsica pishimampojancajiguempa. \v 10 Aatoja paventacojiga manaqueate pincantajiaqueri Amajirote: “Pamenaquena aviatimpa teequeate naatimpa nagavejempaji.” Pinquejetaquerogueti imaica iriatimpa iragavejacaaquempiqueate. \p \v 11 Napiguemisantarijiateni, aatoqueate pinijashinatantajijaatsi, pitsajiaquetarite ocanque Iguenquetsatsare Aapani Irioshi pimpintsatavacaamajajiaquempaja, cotanquitsi quericaca nijashinacarica igonoro irooca icanti: “Chooca yantaqueca”, teequea irinetsanateroji Iguenquetsatsare Aapani Irioshi, quejevaetaca manaca inijashinatacaro intati icanque: “Tee oncameetsateji Iguenquetsatsare Aapani Irioshi, aatoqueate nonetsanatiro ocantaqueca.” \v 12 Apaniro icanca tigarancacajiroca Iguenquetsatsare, apaniro iriatimpa iriguenti Joese cantanquitsineca oncoramanitapojajegueti querica quempevaetanquitsica, aisa querica teeca inquempevaetempaji, apanirotari iriatimpa yagavejaque irimeshiantaque, aisa incatsimatimentajiaqueri quempevaejiatsica. Aviatimpa, ¿quero ocotacani picantacotantacarica pigonoro tee incameetsateji? \s1 Icamantajiaqueriqueate pimantajiatsica jerijia aisa ajaarantajiatsica \p \v 13 Pinquemisantajiguena aviatimpajia cantajiatsica: “Imaica, aricampa osaitequera oajianaque osamani, aguintenijiaquitempa apaniro ajagantsi, ampimantajiaquitequeate, aajigueta caquisequipae imentaquipae.” \v 14 Teequeate pintsateji taaca oajiaquempine osaitequera. Manatarite piquejejiacaro mararo omararosecanquiti iroompaqueate taampina osaamencorencaguitetanaji. \v 15 Iroguentiquea pincantajigue: “Iriogueti nintanquitsine Aapani Irioshi anchoocajiaque antajiaquero aquenquejaguetaqueca.” \v 16 Cotanquitsi aviatimpajia manaqueate paventacojiaca piquemacaantajiaca. Naatimpa noncantajiaquempi tee oncameetsateji pinquejejiaquerogueti imaica. \v 17 Iriraqueate tsavetanquitsica taa opajita ininqueca Aapani Irioshi iroompa tee irinetsanateroji, manaqueate iquempevaetaca. \c 5 \s1 Iquenquejacaajiaqueriqueate ajaarantajiatsica \p \v 1 Imaica noncamantajiaquempi aviatimpajia ajaarantajiatsica. Pirajaiguempa aa aa, pincajemajiaque pantsipejiaquempatarite coajica. \v 2 Maasano pashintajiavetaca aatonica ocameetsatanaji. Aisa piitsaarepae irishecataquemparo shecaguetaroca quitsaarentsi. \v 3 Iriraqueate pigavorejaritepae aisa pimentaquitsitepae incantaiteguetanaquempa, aato ivegarataja. Incantaitetanaquempagueti intsajitaquempi picapiocashicari intati. Irootaque atsipetacaantajiaquempineca, onquempetaquempa onteroncaquero paamari piteshi, picapiocajiaqueritarite pimentaquitsitepae pajinigueti aapojempa savincaguiteri vegaratapojaatsineca. \v 4 Teenicate pivegaramajajigueriji antimojiguimpica manaqueate pamatavijajiaqueri intati, irootaquequeate iriatimpajia imaica inquenquejacojiajero teeca pivegarajigueriji. Irira Agavejamajatatsica Imajirojiate caramirincajiatsica iquemajiaqueriqueate antimojiguimpica yamanaquerigueti. \v 5 Pajaarantavaejiaca taaca opajitapae acaniqui quepatsiqui. Manaqueate pisavicaventajianaquero pishineventajiacaca aviatimpajia. Manaqueate piquejejiacari viratsi itijaitica iriguejintajiqueriqueate irishecajitaquempariqueate, interoncajiaquempitarite Aapani Irioshi coajica intigarancajiaquempi camorecariqui. \v 6 Pitsojeventajiacaritarite netsanajiatsica pimetojacaantajiaqueri. Iriatimpajia teequeate impigamentajianaquempaji. \s1 Pagamajavajemparija Amajirote \p \v 7 Imaica, napiguemisantarijiateni, noncantajiaquempiqueate picancanija pantsiperejacojiaquempa irosati incoraquetajegueti Amajirote. Pinquejejiaquemparija panquitatsica teequeate incatimateroji iraguero ivanquire, manaqueate yoguijavaquero ajagantsitanajigueti osampamajatanaqueta ariqueate iraaquero. \v 8 Ariqueate pinquejejiaquempa aviatimpajia pinquemisantacojiaquempa, aatoja piperajiga. Arimpaqueate pintampishimajajianaque pinquemisantamajajianaquequeate, pajinitarite incoraquetaje Amajirote. \v 9 Napiguemisantarijiateni, aatoja pinijashitavacaajiga aatoniji icatsimatimentajiapojimpiro. Catiapojacatari sotomorontsiqui irira Joese cantanquitsineca quero incojitaquerini maasano caquinte. \v 10 Napiguemisantarijiateni, pinquejejiaquempariqueate tsavetantajiguironica icanquerica Aapani Irioshi coramani, iquemisantacovaejiacaqueate yatsipeventajiacarigueti. \v 11 Imaica pitsajiaque ishinevaejiaca maasano quemisantacojiatsica yatsipetacaajiacarigueti catsimajiaquerica. Piquemacojiaqueritarite Jopeni coramani iquemisantacocaqueate, teequeate irovashiantanaqueri Aapani Irioshi, arimpaqueate ijatanaqueri iquemisantamajatanaqueri. Ariqueate icavintsajaqueri Aapani Irioshi arimpaqueate yojocamajataqueneri anaamajataqueroqueate iroquetinica yashintaveca. Caavijitarite icavintsajantamajati Aapani Irioshi, aisa ipintsatantamajata. \s1 Aatoqueate picantashivijita \p \v 12 Imaica, napiguemisantarijiateni, pinquemisantamajajiaquena noncantajiaquempica. Pincantamajajiaquejate, aatoja pamataajiga, aato picantashita: “Yamenaquenatarite Aapani Irioshi teequeate namataimatempaji.” Aato picantajigui: “Arigueti namataaca ontsinacaquena inquite.” Ariqueate oquejetaca aisa aato picantajigui: “Arigueti namataaca ontijaquena quepatsi.” Manaqueate pincantajiaque: “Jeeje arimaja”, irooca manaqueate pincantajiaque: “Teequea”, aatonijite icatsimatimentimpiro Aapani Irioshi coajica. \s1 Pamaneri Aapani Irioshi \p \v 13 Choocagueti atsipetanquitsica iramanaqueri Aapani Irioshi. Iriraqueate shinemajatanquitsica iramashaiventaqueri. \v 14 Choocagueti ashinoncajanquitsica incajemajiaqueriqueate quempoguijajiguirica quemisantajiatsica iramanacoventajiapojaqueriqueate, aisa impantantajiaquempariqueate oreji ivajiroqui Amajirote. \v 15 Iramanacoventajiaquerigueti intsamajajiaque arimaja iquemisantavaqueri Amajirote. Inquejetaquempagueti imaica ariqueate irogueshitajeri ashinoncajanquitsica, aisa irishemajaquero maasano iguempevaere irimaisantajeneri. \v 16 Irootaquequea nocantantajiaquempica pinquempevaejiaquempagueti pincamantajiaqueriqueate papiguemisantarijiateni, aisa pamanacoventavacaajiaquempajate cameetsanijite intampishitacaajiaquempinijite Amajirote pincomajamajajiaquempaja, aisa irogueshitimentajiajempinijite pashinoncajajiacagueti. Iriraqueate quemisantamajatirica Aapani Irioshi yamanaquerigueti, oshequi agavejaque. \v 17 Pamenerija Iriashini, irira tsavetantirinica Aapani Irioshi coramani, iquejemajajiacaji aatimpajia, cotanquitsi yamanaquerigueti Aapani Irioshi icantaquerigueti aatoja otejajitsi incani ariqueate tee ontejajeji irosati yaapojajagueti 42 taai. \v 18 Ariqueate yamanajiri aisa icantajiri ontejapojaje incani, ariqueate otejapojaji, ariqueate otsoroaguetanaji ishecajia maasano. \p \v 19-20 Napiguemisantarijiateni, pintsamajajiguero ocatica noncantajiaquempica. Choocagueti quempevaetanquitsica quemisantavetacaroca Quenquetsatsarentsimajaca, arigueti iramitacotaqueri itsipa irinetsanatanajempanijite, manaqueate yamitacotaqueri aatonijite inejajiro imetojane, irimeshiaqueritari Aapani Irioshi irimaisantsitajeri maasano yantaguishevetacaca oshequiavaevetanquitsica.