\id GAL \h GÁLATAS \toc1 Si₂ carta a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ GÁLATAS \toc2 GÁLATAS \toc3 Gá. \mt2 Si₂ carta a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ \mt1 GÁLATAS \c 1 \s1 Jmo₅ Pa₄ si₂ a₂chein₃ ne₄ Guá'₅ i₂chan₂ 'uë₃ Galacia \p \v 1 Jniá₂ Pa₄, lɨ́ng₅ i₂chen₄ quián₅ Te₁gui'₅₄ la₁ tsá₃ lɨ́ng₅ i₂'ɨ́n₁ quián₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, on₃ guë'₂ i₂chen₄ quián₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ në́₃. Lɨ́ng₅ jan₂ i₂'ɨ́n₁ quián₅ Jesucristo, quian'₅₄ Diú₄ Jmei₂ i₂ca₂jme₃jein'₅₄ ja₁jme₁rë₂'lɨin₅₄. \v 2 Jniá₂, quian'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂quiang'₅₄, jmo₂ jnia'₅₄ si₂ carta la₂ a₂dsian'₅₄ jnia'₅₄ ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃ guá'₅ i₂chan₂ 'uë₃ Galacia. \v 3 Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ 'nia'₂, juɨ₁jmo₅₄ bá₄ Diú₄ Jmei₂ quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo në́₃, juɨ₁'ei₅ bá₄ tei₄ tion'₅₄ 'nia'₂. \v 4 Jesús 'éi₂ bá₄ ca₂gue₃ 'mú₃ 'uɨg₅₄ dsáu₁ jniog₄, a₂lió₂ jë₄ mɨ₂güɨ́g₃ 'lɨg'₅₄ la₂, co₂jaun₂ ca₂rë₃'ŋió₃ dsɨ́₅ Diú₄ quián₂ i₂lɨ́n₅ jmei₂ jniog₄. \v 5 ¡'Éi₂ bá₄ juɨ₁le₂juɨn'₂ co₂tan₅₄! A₂méi₃. \s1 Tsá₃ ma₃jág₁ siá'₂ cha₂ jua'₅₄ a₂lión₂ dsa₂ \p \v 6 Dsɨ₂gó'₃ dsɨ₃ ia₁ ma₂'niog'₂ 'nia'₂ téng'₄ cón'₂ Diú₄ i₂ca₂të₃ 'nia'₂ të₂le₃ ia₁ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Cristo. Ia₁ a₂ma₂nag'₂ táng₃ 'nia'₂ jág₁ siá'₂. \v 7 On₃jua'₅₄ a₂dsɨ₂jó'₃ a₂cha₂ guë́₄ jág₁ dse₃ siá'₂ a₂lió₂. La₁ia₁ juá'₅ jniá₂, chan₂ i₂lɨn₅₄ i₂i₂nio₄ jmo₅ a₂dsɨ₂cón'₅ 'au'₂ 'nia'₂. A₂'nio₃ jme₃tsɨ́in₃ jág₁ dse₃ la₂ quió'₅ Cristo a₂tɨ́n'₄ dsa₂. \v 8 La₁ në₁jua'₂ chan₂ i₂jme₂tɨn₅ 'nia'₂ caun₂ jág₁ a₂juá'₂ a₂tɨ́n'₄ dsa₂, la₁ në₁jua'₂ tsá₃ lë́₅ con'₂ lë́₅ jág₁ a₂ma₂'ë́₄ jnia'₅₄, dsa₂ 'éi₂ juɨ₁të₂tsɨn'₅₄ náu₃ a₂dsɨ₃'éin₂. Tsá₃ a₂nag₅₄ o₁jŋia'₅₄ guio₅₄ jnia'₅₄, o₃ o₁jŋia'₅₄ jan₂ ángel i₂já₅ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃. \v 9 Juɨ₁lia'₂ ma₂jua'₅₄ jnia'₅₄ në₅, juá'₄ táng₃ siá'₂: në₁jua'₂ chan₂ i₂'ë́₂ jág₁ a₂ma₂rë₂tsɨ́n₄, a₂tsá₃ lë́₅ con'₂ lë́₅ a₂ma₂gue'₅₄ 'nia'₂, dsa₂ 'éi₂ juɨ₁të₂tsɨin'₅₄ náu₃ a₂dsɨ₃'éin₂. \v 10 ¿'E₂ lɨ́n'₂ 'nia'₂? ¿O₃ bá₄ a₂jme₂'uá₁ jniá₂ dsɨ́₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ con'₂ dsi₂ten₅₄? ¿O₃ bá₄ a₂jme₂'uá₁ jniá₂ dsɨ́₅ Diú₄ 'e₂? ¿O₃ bá₄ jmo₅ jniá₂ a₂'ŋio₂ dsɨ́₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ 'e₂? Tsá₃ ma₃le₃jua'₅₄ a₂lɨ́ng₅ guë́₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ja₁con₂ Cristo, jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ le₂jaun₂. \s1 'A₂ lia'₂ ca₂lɨn₃ Pa₄ jan₂ i₂chen₄ quián₅ Jesús \p \v 11 Juɨ₁le₂ŋi'₅₄ 'nia'₂ rɨn'₅₄ jniog₄, jág₁ dse₃ a₂tɨ́n'₄ dsa₂ a₂qui₂'ë́₅ jniá₂, on₃jua'₅₄ jág₁ a₂le₃jua'₅₄ a₂lë₁'no'₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ dsɨ́₅. \v 12 On₃ guë'₂ jua'₅₄ a₂ca₂gue₃ jniá₂ quió'₅ 'i₁jan₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, on₃ guë'₂ jua'₅₄ chan₂ dsa₂ i₂ca₂jme₃tag₅ jniá₂. 'Ŋiog₅ bá₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo ca₂jme₃jniai₂₃ jág₁ në₅ ja₁cong₂. \v 13 Ia₁ ma₂ca₂rë₃ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ jme₁lɨ́ng₄ le₂jŋiá₅, lia'₂ con'₂ jme₁'eng₅₄ guë́₄ juá'₅ quió'₅ dsa₂ judíos. Ma₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂ në́₃ a₂dséi₂ dsɨ₃ guë́₄ lɨn₃ ca₂'éng₃ dsa₂ quián₅ Diú₄, 'ŋio₅ lɨn₃ jme₁quɨ́n'₅ jniá₂ bí₂ a₂co₂dsia₅ jme₁'éng₄ dsa₂ 'éi₂. \v 14 Ia₁ jniá₂ bá₄ i₂jme₁dsɨ₂jŋiág₄ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ go₃ i₂co₂rɨng₂ quiang'₅₄. Ia₁ jniá₂ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ jme₁jme₂gó₁ jmo₂₃ 'í₁ tag₄ quió'₅ dsa₂ can'₅₄ quián₂ jnia'₅₄ ma₂lɨ́g'₂. \v 15 La₁ lia'₂ con'₂ né'₃ a₂le₃chang₂, ca₂quió'₂ Diú₄. A₂'ua₁ dsɨ́₅ guë́₄ lɨn₃ ca₂të₃ jniá₂. Ca₂rë₃'ŋió₃ dsɨ́₅, \v 16 ca₂jmo₃ ca₂rë₃cuɨ́ng₅ ca₂'ɨin₃ Ja₁ŋi'₅₄, ia₁jaun₂ qui₁'ë́₄ jniá₂ jág₁ dse₃ quió'₅, jɨn₄ dsɨ₂nau₂. Jaun₂ tsá₃ jua'₅₄ ca₂ŋeg₅₄ ca₂i₁'niag'₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ i₂to'₂ jág₁, \v 17 on₃ guë'₂ ca₂ŋeg₅₄ juɨg₂ Jerusalén jua'₅₄ ca₂i₁jɨng₁₂ i₂ma₂lɨ́n₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Te₁gui'₅₄, i₂ma₂ja₂lén₂ jŋiá₅ guë́₄ lia'₂ con'₂ guë́₄ jniá₂. Dsɨ₂juɨ₅ bá₄ ca₂ŋeg₅₄ le₂'uɨg₅₄ juɨ₅ 'uë₃ Arabia. Cang₂ guë́₄ jaun₂ ca₂ŋág'₃ juɨ₅ Damasco. \v 18 Jme₁ca₂dsɨn₃ 'nɨ₅ ŋi₂ cang₂ jaun₂, jaun₂ guë́₄ ca₂ŋeg₅₄ Jerusalén ca₂i₁dsia₂ jág₁ quian'₅₄ Pe₄.\f + \fr 1:18 \ft griego: Cefas.\f* Ja₁jaun₂ ca₂jan₅₄ guia₃-'ŋiá₂ jmɨg₄. \v 19 La₁ 'i₁jan₂ i₂sián'₂ i₂lɨ́n₅ i₂chen₄ quián₅ Jesús tsá₃ ca₂jɨng₅₄, jŋia'₅₄ lia'₂ jan₂ Jacobo dsó₂ rɨn'₅₄ Te₁gui'₅₄ bá₄. \v 20 Jág₅ bá₄ Diú₄, jág₁ dsau₅ bá₄ tó'₅ ne₄ si₂ la₂, tsá₃ të₂jɨ́ng₁. \v 21 Cang₂ jaun₂ guë́₄ në́₃, ca₂ŋó₃ le₂tan₅₄ juɨg₂ ja₁tén₄ 'uë₃ Siria quian'₅₄ Cilicia. \v 22 Rɨn'₅₄ jniog₄ quián₅ guá'₅ chan₂ 'uë₃ Judea në́₃ i₂tión₂ le₃quió'₅ Cristo, tsá₃ jme₁ma₂cuɨg₂₃ dsi₁ne₁. \v 23 Jŋia'₅₄ lia'₂ jme₁ma₂nág₂ bá₄ dsia₅ rɨn'₅₄ jniog₄ 'ag₂₃ juá'₂: “Dsa₂ i₂jme₁co₂'ein₅ jniog₄ le₂jŋiá₅, la₁ rë₂në́₃ në́₃ ma₂ŋɨ₂₃ ján₃ 'ë́₂ jág₁ a₂jme₁'nio₃ jme₁'éin₂ le₂jŋiá₅.” \v 24 Jaun₂ ca₂jme₃juɨin'₂ Diú₄ bá₄ o₄quió₃. \c 2 \s1 Dsa₂ i₂chen₄ sián'₂ guein₂₃ Pa₄ \p \v 1 Jme₁ca₂ŋɨ́₂ guia₃-quén₂ ŋi₂ cang₂, jaun₂ guë́₄ ca₂ŋeg₅₄ táng₃ Jerusalén quiang'₅₄ Bernabé. Tito në́₃, ca₂jáng₂. \v 2 Ca₂ŋeg₅₄ ja₁jaun₂ ia₁ ca₂jme₃jnia₅ Diú₄ ne₃ a₂ca₂tɨ́ng₂ nei₅₄. Jaun₂ ca₂dsia₃ bá₄ jniá₂ ne₄ dsa₂ i₂tián'₅ Jerusalén 'éi₂ jág₁ dse₃ në₅ a₂'ë́₅ jniá₂ jɨn₄ dsɨ₂nau₂, la₁ jmá'₃ lia'₂ quian'₅₄ dsa₂ i₂lia'₂ lë́₅ i₂quian₅ ne₄ juɨ₅ bá₄, jë₄ con'₂ jmá'₃ guio₅₄ bá₄ jnia'₅₄, ca₂dsiá₁ jág₁ ia₁jaun₂ tsá₃ lë́₅ jua'₅₄ a₂lë₁ŋɨ₅ jniá₂ jmo₂₃ ta₁ a₂tsá₃ ta₁ tí₄. \v 3 Ca₂lia'₂ jŋia'₅₄ Tito, i₂jme₁quian'₅₄ jniá₂, tsá₃ ca₂chi₃quióng₂ dsa₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂tion₅₄ jme₃ti₃ 'éi'₃ a₂jme₁ti₃ nɨ₁lo₁₂, o₁jŋia'₅₄ jme₁lɨ́n₄ 'éi₂ griego. \v 4 Jág₁ në₅ ca₂ŋó₃ ia₁ i₂lɨn₅₄ dsa₂ i₂juɨ₁gan₂ i₂juá'₂ lɨ́in₅ rɨn'₅₄ jniog₄, ca₂i₃toin'₅₄ con'₂ të₃co'₅₄ jë₄ quián₂ jnia'₅₄, a₂jme₁'nio₃ tiog₃ con₂ 'í₁ 'a₂ lia'₂ lë́₅ chong₂ jnia'₅₄ con'₂ dsa₂ ma₂lón₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús, ia₁ tsá₃ ma₃tio'₅₄ jniog₄ 'éi'₃; la₁ 'éi₂ në́₃ jme₁'nio₃ jme₁to'₂ táng₃ 'éi'₃ guei₂ jaun₂. \v 5 La₁ tsá₃ 'ein₂ ca₂cuë₃ jnia'₅₄ jmɨg₄ jŋia'₅₄ 'i₁ca₂tiá₂ tei₄ jua'₅₄ jme₃gau₅ 'éi₂, ia₁ 'niog₂ jnia'₅₄ a₂caun₂ o₁nóg'₅ cha₂ jág₁ dsau₅ ja₁con'₂ 'nia'₂ jág₁ dse₃ a₂lión₂ dsa₂. \p \v 6 Juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂lia'₂ lë́₅ lɨ́n₅ dsa₂ dsen₅₄ i₂juá'₅ jniá₂, (ton'₂ ján₃ bá₄ tsá₃ a₂jaun₂ tion₅₄ 'ɨ́n₅ dsɨ₃ le₃guion₅₄ 'a₂ lia'₂ ma₂ja₂lén₂ 'éi₂ jmo₂₃ guioin₅₄. Ia₁ tsá₃ 'í₁ jaun₂ con₂ Diú₄ jua'₅₄ 'a₂ lia'₂ jniá₂ dsa₂), juɨ₁lia'₂ dsa₂ 'éi₂ në́₃, tsá₃ 'e₂ ŋag₅₄ jua'₅₄ a₂ca₂jme₃tag₂₃ guë́₄ con'₂ lë́₅ jág₁ a₂'ë́₅ jniá₂. \v 7 Ia₁ të₂le₃ ca₂rë₃lí'₄ bá₄ guioin₅₄, co₂jaun₂ bá₄ ta₁ a₂ma₂cuë₃ Diú₄ a₂'ë́₄ jniá₂ jág₁ dse₃ jɨn₄ dsɨ₂nau₂,\f + \fr 2:7 \ft lit. “jɨn₄ dsa₂ i₂tsá₃ lo₄ rë₂uɨng₄.” \f* juɨ₁lia'₂ lë́₅ ta₁ ma₂dsia₃ gu₂ Pe₄ a₂'ë́₂ jág₁ dse₃ jɨn₄ dsa₂ judíos.\f + \fr 2:7 \ft lit. “jɨn₄ dsa₂ i₂rë₂uɨng₄ lo₄”; ján₃ bá₄ \f* \v 8 Jaun₂ Diú₄ i₂jan₂ tan₅₄ 'éi₂ bá₄ ca₂chein₃ guë'₂ Pe₄ a₂lɨ́n₅ 'éi₂ dsa₂ i₂chen₄ quiáin₅ të₂le₃ jɨn₄ dsa₂ judíos, le₂jaun₂ bá₄ ca₂chei₃ guë'₂ jniá₂ ján₃ a₂lɨ́ng₅ i₂chen₄ quiáin₅ të₂le₃ jɨn₄ dsɨ₂nau₂. \v 9 Jaun₂ lë₃, Jacobo, Pe₄,\f + \fr 2:9 \ft griego: Cefas; ján₃ bá₄ \f* quian'₅₄ Juan₅₄ në́₃, co₂'nió'₄ i₂lɨ́n₅ dsa₂ dsen₅₄ quián₅ guá'₅, ca₂rë₃lí'₄ bá₄ guioin₅₄, 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ma₂cuë₃ ta₁ në₅, jaun₂ ca₂cuë₃ gu₂ a₂ca₂jmo₃ léi₄, jniá₂ quian'₅₄ Bernabé co₂'nió'₄ a₂'ei₅ caun₂ jág₁ quiain'₅₄ a₂dsau₅₄ jnia'₅₄ dsɨ₁jmó₁ ta₁ ja₁con₂ dsɨ₂nau₂. Guioin₅₄ guë'₂ táng₃ dsɨ₂jmó₂ ta₁ jɨn₄ dsa₂ judíos. \v 10 Jŋia'₅₄ lia'₂ a₂jaun₂ bá₄ jág₁ a₂ca₂cuë₃ a₂jmó₁ jnia'₅₄ dsiog'₂ dsɨ₅ dsa₂ te₂ŋé₂, a₂në₅ bá₄ guë'₂ a₂'ɨ́n₅ dsɨ₃ jniá₂ quɨ́n'₅ jniá₂ bí₂ jmo₂₃. \s1 Ca₂jí₂ Pa₄ ca₂jéin₂ Pe₄ juɨg₂ Antioquía \p \v 11 La₁ lia'₂ con'₂ ŋe₄ Pe₄ juɨg₂ Antioquía, ca₂jéin₂ jniá₂ dsi₁ne₁, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂jmo₂₃ a₂tsá₃ dsi₂ten₅₄ jmo₃. \v 12 Ia₁ le₂jŋiá₅ jme₁guë́'₅ co₂dsia₅ quiain'₅₄ dsɨ₂nau₂; la₁ jme₁ca₂dsi₃lén₂ i₂chen₄ quián₅ Jacobo, jaun₂ guë́₄ ca₂jme₃lióg₃ ca₂ŋó₃ cau₅, tsá₃ ma₃ca₂guë́'₃ quiain'₅₄ dsa₂ 'éi₂, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂gain₃ dsa₂ i₂ti₅ lo₄. \v 13 Jaun₂ dsa₂ judíos i₂'én₂ sián'₂ ca₂jme₃quiain'₅₄ bá₄ Pe₄ a₂lë₁co₂jmo₂₃ o₁ne₁ quiong'₅₄; ca₂lia'₂ le₂jiog₅ Bernabé ca₂ŋó₃ quiong'₅₄ ján₃. \v 14 La₁ jme₁ca₂jág₃ jniá₂ tsá₃ jmo₂₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ tí₅ dsón'₂ juá'₂ jág₁ dse₃, jaun₂ ca₂juɨ́g₂ jniá₂ Pe₄ të₃nag₅ le₃jɨ́n₃ dsa₂: \p ―'Ne₂ guë'₂ lɨ́ng'₅ jan₂ dsa₂ judío, le₂jaun₂ bá₄ guë'₂ chang'₂ jmo'₂ lia'₂ lë́₅ chan₂ dsɨ₂nau₂, on₃jua'₅₄ rë'₂ con'₂ lë́₅ jme₁jmó'₂ ia₁ a₂lɨ́ng'₅ dsa₂ judío, ¿'a₂ bá₄ lia'₂ jaun₂ chi₁quiang'₅₄ jmɨg₄ dsɨ₂nau₂ a₂le₃chain₂ con'₂ lë́₅ chan₂ dsa₂ judíos? \p \v 15 'Lág₅ jniog₄ judíos con'₂ lë́₅ chong₂, ―ca₂juɨ́g₂ jniá₂ Pe₄―, on₃jua'₅₄ rë'₂ juɨ₁lia'₂ dsɨ₂nau₂ i₂qui₂rë₂cán'₄ dso₄. \v 16 Jaun₂, a₂ne₄ bá₄ jniog₄, 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ guén'₂ Diú₄ në₂jag₄ i₂tsá₃ 'e₂ dso₄ rɨn₂, jua'₅₄ a₂jme₃ti₃ 'Éi'₃, jŋia'₅₄ lia'₂ a₂le₃'én₂ bá₄ dsa₂ të₂le₃ quió'₅ Jesucristo. 'Uɨg₅₄ jaun₂ ca₂të₂ jniog₄ ján₃ ma₂ca₂rë₃'éin₂ të₂le₃ quió'₅ Jesucristo ia₁jaun₂ bá₄ guéi'₂ Diú₄ jniog₄ në₂jag₄ a₂tsá₃ ma₃'e₂ dso₄ rë₂cáu'₄, të₂le₃ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'éin₂ bá₄, on₃jua'₅₄ rë'₂ a₂'nió'₅ jme₁ti₁ ta₁ quí'₅ 'Éi'₃. Ia₁ 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ chén'₅ rë₂ ne₄ Diú₄ të₂le₃ quian'₅₄ a₂jme₂ti₃ 'Éi'₃. \v 17 Në₃ në́₃, chi₂jua'₂ 'niog₂ jniog₄ të₃tsag'₅₄ dse₃ të₂le₃ ne₄ Diú₄, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂ma₂tióng₂ le₃quió'₅ Cristo, jaun₂ guë́₄ ca₂dsióg₃ rë₂jniá₂ a₂lág₅ jniog₄ dsa₂ i₂qui₂rë₂cán'₄ dso₄ bá₄ ján₃, ¿on₁ bá₄ 'nió'₄ le₃jua'₅₄ Cristo të₂le₃ cuë₅ bí₂ bá₄ jniog₄ a₂caun₂ 'nióg₁ dso₄? ¡Dsón'₂ bá₄ on₃jua'₅₄ le₂jaun₂! \p \v 18 Ia₁ chi₂jua'₂ co₂dsia₅ ma₂ca₂'éng₃ caun₂ cosa, con'₂ siá'₂ guë'₂ 'nio₃ chog'₅₄ táng₃, jaun₂ guë́₄ dsón'₂ a₂jme₂jniág₁ 'ŋió₃, a₂ma₂ca₂i₁juɨng₅₄ 'éi'₃. \v 19 Tsá₃ 'io₅ bí₂ 'Éi'₃ jua'₅₄ a₂chei'₃ rë₂ ne₄ Diú₄. Jaun₂ në₂jag₄ bá₄ i₂co₂dsia₅ ma₂jon₅ bá₄ jniá₂ të₂le₃ ne₄ 'Éi'₃ ia₁jaun₂ le₃chang₂ táng₃ të₂le₃ ne₄ Diú₄. \v 20 Jaun₂ co₂'nió'₄ ca₂të₁ton₅₄ bá₄ jniá₂ co₂lë₅ quian'₅₄ Cristo ne₄ cróg₄; jaun₂ on₃jua'₅₄ 'ŋió₃ jniá₂ chang₂; 'ŋiog₅ bá₄ Cristo i₂chan₂ juɨ₅ jme₂dsí₂ quió₃. Lia'₂ con'₂ lë́₅ chang₂ nɨ₁ŋɨ́₅ la₂, chang₂ të₂le₃ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'éng₂ të₂le₃ quió'₅ Ja₁ŋi'₅₄ Diú₄, i₂ca₂rë₃'nio₃ jniá₂, ca₂jɨ́in'₂ 'ŋiog₅ o₄quió₃ jniá₂. \v 21 Jaun₂ tsá₃ 'nio₃ jniá₂ jua'₅₄ a₂jmo₅₄ cau₅ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄; ia₁ jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ guion₅₄ dsa₂ lé₂ le₃jmo₃ a₂chein'₃ rë₂ ne₄ Diú₄ të₂le₃ quian'₅₄ a₂jme₃ti₃ 'Éi'₃, tsá₃ 'e₂ ta₁ tí₄ a₂ca₂jon₃ Cristo jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ le₂jaun₂. \c 3 \s1 'A₂ lia'₂ guén'₂ Diú₄ dsa₂ \p \v 1 ¡'En₁ jmá'₃ tsá₃ rë₂'en₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ dsa₂ gálatas! ¿'Ein₂ bá₄ je₂na'₅₄ i₂ca₂jme₃gau₅ 'nia'₂? Jua'₂ ma₂ca₂të́₂ bá₄ ne'₅₄ 'nia'₂ guiong'₅₄ a₂ma₂ca₂jme₁jnia₅ jnia'₅₄ të₃dsón'₂ 'ŋiog₅ Jesucristo i₂të₁ton₅₄ cróg₄. \v 2 Ŋag₄ caun₂ 'nia'₂ a₂juá'₄ la₂: ¿'A₂ lia'₂ ca₂guen'₅₄ 'nia'₂ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄? ¿Ca₁guein'₅₄ 'nia'₂ ia₁ a₂ca₂jme₁ti'₄ ta₁ quí'₅ 'Éi'₃ quió'₅ Moisés? ¿O₃ bá₄ ca₂guein'₅₄ 'nia'₂ jme₁ca₂rë₃'éng'₂ jág₁ a₂ma₂nei'₂ 'e₂ 'nia'₂? \v 3 ¿'A₂ bá₄ lia'₂ ŋɨ́₄ tsá₃ rë₂'en₅₄ 'au'₂ 'nia'₂? ¿O₃ bá₄ 'náu'₂ 'nia'₂ 'au'₂ a₂jme₁'ŋiag'₂ quian'₅₄ juɨ₅bí₂ quiáng'₂ guiong'₅₄ a₂ma₂ca₂jme₁lióg'₄ quian'₅₄ Jme₂dsí₂? \v 4 ¿O₃ bá₄ tsá₃ 'e₂ ta₁ tí₄ ca₂le₃jë́₃ a₂ma₂ca₂i₃ŋɨ́'₂ 'nia'₂? Juɨ₁le₅₄ bá₄ a₂cha₂ ta₁ jmo₃ bá₄ ca₂la₂ a₂jaun₂. \v 5 Jë₁ma₂ca₂cuɨn₃ Diú₄ Jme₂dsí₂ quiáin₅ jmo₂₃ léi₄ juë'₂ jɨn'₄ 'nia'₂, ¿'e₂ lë₃ jmo₂₃? On₃jua'₅₄ a₂jaun₂ guë'₂ jmo₂₃ ia₁ a₂jme₂ti'₅₄ 'nia'₂ 'Éi'₃. A₂jaun₂ bá₄ jmo₂₃ léi₄ juë'₂ të₂le₃ ia₁ a₂ca₂rë₃'én'₂ 'nia'₂ jág₁ a₂ma₂nei'₂ bá₄. \v 6 Ia₁ Abraham në́₃, ca₂rë₃'éin₂ të₂le₃ quió'₅ Diú₄. A₂ca₂rë₃'éin₂ jaun₂, ca₂guéi'₂ Diú₄ në₂jag₄ bá₄ i₂ca₂rë₃ti'₅₄ 'éi'₃.\f + \fr 3:6 \ft Génesis 15:6.\f* \v 7 'Uɨg₅₄ jaun₂ në́₃, ca₂tɨ́n'₂ 'nia'₂ le₃ŋi'₅₄: juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂'én₂, i₂'éi₂ bá₄ i₂lɨ́n₅ të₃dsón'₂ co₂'nió'₄ tsɨ₁jon₂ Abraham. \v 8 Ne₄ Si₂ gui'₅₄ jaun₂ ca₂juá'₂ Diú₄ të₃jŋiá₅ ca₂tsɨ́'₃ Abraham a₂guein₃ le₂jiog₅ dsɨ₂nau₂ të₂le₃ jŋia'₅₄ con'₂ le₃'éin₂ bá₄, co₂'nió'₄ në₂jag₄ bá₄ i₂le₃ti'₅₄ 'éi'₃, jme₁ca₂juá'₂ le₂la₂: “Ca₂le₃jë́₃ juɨg₂ te₁'i₁ gua'₅₄ 'uë₃ jme₁gon'₅₄ jniá₂ të₂le₃ quian'₅₄ 'ne₂.”\f + \fr 3:8 \ft Génesis 12:3; 18:18; 22:18.\f* \v 9 Jaun₂ le₂në₅ bá₄ në́₃, juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂'én₂ në́₃, i₂'éi₂ bá₄ i₂lɨ́n₅ dsa₂ i₂rë₂gon'₅₄ quián₅ Diú₄ co₂dsia₅ quiain'₅₄ Abraham i₂ca₂rë₃'én₂ 'éi₂. \p \v 10 Dsa₂ i₂jmo₅ dsɨ́₅ a₂tioin'₅₄ 'Éi'₃ tióin₂ juɨ₅ 'éi'₃ a₂dsɨ₃'éin₂. Ia₁ juá'₂ ne₄ Si₂: “Ca₂le₃jɨ́n₃ i₂tsá₃ jme₂ti₃ ca₂le₃jë́₃ 'éi'₃ a₂tio'₅₄ ne₄ Si₂ tioin'₅₄ 'éi'₃ a₂dsɨ₃'éin₂.”\f + \fr 3:10 \ft Deuteronomio 27:26.\f* \v 11 Rë₂ bá₄ léi₄ jaun₂ në́₃, 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ lé₂ le₃náu₃ rë₂ ne₄ Diú₄ të₂le₃ ia₁ a₂jme₃ti₃ 'Éi'₃. Ia₁ ne₄ Si₂ juá'₂: “Dsa₂ i₂guén'₂ Diú₄ co₂'nió'₄ i₂lɨ́n₅ i₂dsen₃, të₂le₃ a₂jŋia'₅₄ con'₂ a₂'éin₂ bá₄ le₃chain₂.”\f + \fr 3:11 \ft Habacuc 2:4.\f* \v 12 La₁ 'Éi'₃ Juá'₅ quió'₅ Moisés në́₃, on₃jua'₅₄ a₂cha₂ ja₁já₄ 'uɨg₅₄ a₂'én₂ dsa₂ jaun₂. Ia₁ të₂le₃ le₂la₂ bá₄ juá'₂: “Dsa₂ i₂jmo₅ lia'₂ con'₂ lë́₅ juá'₂ 'Éi'₃, quian'₅₄ 'Éi'₃ jaun₂ le₃chain₂.”\f + \fr 3:12 \ft Levítico 18:5.\f* \v 13 Cristo ca₂quí₃ ca₂lió₂ jniog₄ uɨg₅ a₂jme₁ca₂tág₂ guéi₁ con'₂ lë́₅ 'Éi'₃. Ia₁ ne₄ Si₂ juá'₂: “Ma₂rë₂'ë́₂ uɨg₅ ja₁con₂ chi₂jua'₂ 'ein₂ i₂të₂ton₅₄ guei'₅₄ 'ma₂.”\f + \fr 3:13 \ft Deuteronomio 21:23.\f* \v 14 Le₂në₅ ca₂quí₃ ia₁jaun₂ a₂dse₃ jaun₂ a₂ca₂jme₃gon'₅₄ Diú₄ Abraham, ŋag₅ le₃ja₁con₂ dsɨ₂nau₂ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo Jesús. Ca₂quí₃ ia₁jaun₂ guéi₁ jniog₄ ca₂le₃jág₃ të₂le₃ ia₁ a₂'éin₂, guén₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ a₂ma₂juá'₂ cuɨin₃. \s1 Juɨ₁lia'₂ 'Éi'₃ Juá'₅, quian'₅₄ jág₁ a₂ma₂cuë₃ Diú₄ \p \v 15 Rɨn'₅₄ jniog₄, la₂ cuë₅₄ jniá₂ caun₂ jág₁ jáng'₅ léi₄ 'a₂ lia'₂ lë́₅ jmo₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃: Juɨ₁lia'₂ jme₁quiog₂ dsa₂ caun₂ si₂ ja₁tio'₅₄ jág₁ a₂lɨ'₅₄ jaun₂ tio'₅₄ firma quió'₅, jaun₂ 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ lé₂ le₃jmo₃ tsá₃ quen₅ si₂ jaun₂, on₃ guë'₂ ma₃lé₂ jua'₅₄ jmo₃ guë́₄ ŋag₅₄ 'i₁caun₂ con'₂ lë́₅ jaun₂. \v 16 Jaun₂ le₂në₅ ca₂cuë₃ Diú₄ jág₁ quió'₅ ca₂cuë́'₃ Abraham quian'₅₄ chi'₂ dsio₄ 'éi₂. Ne₄ Si₂ quió'₅ tsá₃ juá'₂ jua'₅₄ a₂'ɨin₂₃ “juɨn₅ tsɨ₁jon₂” 'éi₂. Ca₂juá'₂ “tsɨ₁jon₂ quiáng'₂”,\f + \fr 3:16 \ft Génesis 12:7; 13:15; 24:7.\f* 'ɨin₂₃ jan₂ dsa₂ bá₄. I₂jan₂ 'éi₂ lɨ́n₅ Cristo. \v 17 Le₂la₂ bá₄ 'ë₅ jniá₂: Ca₂jmo₃ Diú₄ caun₂ jág₁ quiain'₅₄ Abraham. Jaun₂ jme₁ca₂gua₃ 'Éi'₃ Juá'₅ në́₃, quén₂ 'ŋiá₂-láu₂ rë₂dsɨ́₂ guióg₂-guiá₂ (430) ŋi₂ cang₂ jaun₂, la₁ tsá₃ le₃jua'₅₄ jua'₅₄ a₂tsá₃ quen₅ jág₁ a₂lɨ'₅₄ Diú₄ quiain'₅₄ Abraham, on₃ guë'₂ le₃jua'₅₄ a₂tsá₃ jma₃quen₅ jág₁ ron₅ a₂rë₂cuë́₁ quió'₅ Diú₄. \v 18 Ia₁ jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ lé₂ gue₃ dsa₂ a₂ca₂tíin₂ a₂cuë₃ Diú₄ të₂le₃ ia₁ a₂jme₂ti₃ 'Éi'₃, jaun₂ tsá₃ ma₃le₃jua'₅₄ jua'₅₄ a₂gue₃ guë́₄ dsa₂ të₂le₃ ia₁ a₂ma₂cuë₃ Diú₄ jág₁ quió'₅. La₁ ca₂cuë₃ Diú₄ jág₁ quió'₅ në́₃ ca₂cuë́'₃ Abraham a₂ca₂tɨ́in₂ gue₃ a₂lë₁gue₃ co₂ŋɨ́₂ bá₄. \v 19 ¿'E₂ ta₁ quí'₅ 'Éi'₃ Juá'₅ jaun₂ në́₃? Cang₂ jaun₂ bá₄ ca₂já₃, a₂quí'₃ ta₁ a₂'ë₃ 'a₂ lia'₂ lë́₅ qui₂i₁juɨn₅₄ dsa₂ 'no₂₃ dso₄. 'Éi'₃ jaun₂ ca₂gua₃ ca₂lia'₂ ca₂guan₃ “tsɨ₁jon₂ i₂jan₂ i₂'ɨin₂₃ 'éi₂” con'₂ lë́₅ jág₁ ma₂cuë₃ Diú₄. 'Éi'₃ jaun₂ në́₃, ca₂të₁ron₅₄ të₂le₃ quian'₅₄ ángel i₂ca₂'ë́₂ jág₁. Ca₂të₁tsɨn'₅₄ jan₂ dsa₂ i₂chén'₅ ne₄ jág₁. \v 20 La₁ jme₁ca₂dsia₃ Diú₄ jág₁ quiain'₅₄ Abraham le₂'uɨg₅₄, 'ŋiog₅ bá₄ ca₂dsia₃ jág₁. Tsá₃ 'ein₂ sián'₂ ca₂nau₂ ne₄ jág₁. Ia₁ i₂jan₂ tan₅₄ 'éi₂ bá₄ Diú₄ i₂ca₂juá'₂ jme₁ca₂juá'₂. \s1 Ta₁ a₂quí'₅ 'Éi'₃ Juá'₅ \p \v 21 ¿O₃ bá₄ co₂'nió'₄ juá'₂ jaun₂ në́₃, a₂quí'₅ ta₁ 'Éi'₃ a₂'nio₃ 'éin₂ jág₁ a₂ma₂cuë₃ Diú₄? On₃jua'₅₄ le₂jaun₂. Jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ lé₂ le₃cuë₃ 'Éi'₃ Juá'₅ caun₂ juɨ₅ ja₁lé₂ le₃chan₂ jme₂dsí₂, jaun₂ bá₄ jme₁lé₂ le₃guen₃ Diú₄ dsa₂ të₂le₃ quian'₅₄ a₂jme₃ti₃ dsa₂ 'Éi'₃ jaun₂. \v 22 La₁ lia'₂ con'₂ lë́₅ juá'₂ ne₄ Si₂, ca₂le₃jɨ́n₃ bá₄ dsa₂ tioin'₅₄ le₁'ŋei'₅₄ juɨ₅ ja₁'no₂₃ dso₄, ia₁jaun₂ të₂le₃ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'éin₂ bá₄ të₂le₃ quió'₅ Jesucristo le₃gue₃ a₂ma₂juá'₂ Diú₄ cuë₃. \p \v 23 Né'₃ a₂guá₂ jág₁ a₂le₃'én₂ dsa₂ në́₃, jme₁tio'₅₄ jniog₄ le₁jnág₅ quian'₅₄ 'Éi'₃, co₂'nió'₄ a₂jme₁jmo₂₃ 'í₁ jniog₄, qui₂le₁jŋia₁ a₂le₃jniá₂ a₂le₃'éin₂ jaun₂. \v 24 'Uɨg₅₄ jaun₂ bá₄ në́₃, 'Éi'₃ ca₂jme₃góin₃ ne₄ quián₂ jniog₄, në₂jag₄ bá₄ jan₂ të₅ i₂ca₂jiog₃ ca₂të₂ ja₁con₂ Cristo, ia₁jaun₂ jë₁ma₂ca₂rë₃'éin₂ të₂le₃ quió'₅ 'éi₂, lé₂ le₃të₃tsag'₅₄ jniog₄ rë₂ ne₄ Diú₄. \v 25 Jaun₂ rë₂në́₃ në́₃ ma₂gua₅ bá₄ a₂'éin₂ jniog₄, tsá₃ ma₃tio'₅₄ ne₄ 'Éi'₃ jua'₅₄ a₂jaun₂ a₂jiog₅ guë́₄ jniog₄, jmo₅ 'í₁. \v 26 A₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ ca₂le₃jɨ́ng'₃ chi'₂-guein₂ quián₅ Diú₄, të₂le₃ ia₁ a₂'én'₂ 'nia'₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \v 27 Jaun₂ ca₂le₃jɨ́n'₃ 'nia'₂ con'₂ i₂ma₂tion'₅₄ 'ei₅ caun₂ jág₁ quian'₅₄ Cristo lia'₂ con'₂ jme₁ca₂jŋóg'₂ jmɨg₂, tión'₂ 'nia'₂ a₂rë₂jniág'₁ rë₂lɨng'₅₄ në₂jag₄ bá₄ Cristo 'ŋiog₅. \v 28 Tsá₃ ma₃jma₃quén₅ tión₂ dsa₂, tsá₃ a₂nag₅₄ o₁jŋia'₅₄ i₂lɨ́n₅ judíos, o₃ griegos, on₃ guë'₂ i₂lɨ́n₅ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ juɨg₅₄, on₃ guë'₂ dsa₂ i₂tsá₃ 'ein₂ ne₄ jme₂ti₃ në́₃; dsa₂ ŋe'₂, o₃ dsa₂ mɨ́₂ 'e₂; ia₁ i₂co₂rɨn₂ bá₄ 'nia'₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \v 29 Chi₂jua'₂ tén'₅ 'nia'₂ le₃quió'₅ Cristo, jaun₂ guë́₄ lɨ́ng'₅ dsa₂ tsɨ₁jon₂ Abraham, jaun₂ ca₂tɨ́n'₂ 'nia'₂ guéi'₁ a₂lë́₅ jág₁ a₂cuë₃ Diú₄. \c 4 \p \v 1 A₂la₂ bá₄ juá'₅ jniá₂: Të₁lia'₂ bɨn'₅₄ guein₂, i₂ca₂tɨ́n₂ gue₃ a₂lë́₅ jág₁ a₂cuë₃ jmei₂, tsá₃ jua'₅₄ jma₃quén₅ lɨ́in₅ quian'₅₄ dsa₂ i₂'lian'₅₄ quián₅ jmei₂, o₁jŋia'₅₄ a₂dsau₅ jan₂ i₂'éi₂ bá₄ quió'₅ ca₂le₃jë́₃. \v 2 Chan₂ dsa₂ i₂jmo₅ 'í₁ nio₅ gu₂ ca₂le₃jë́₃ a₂cha₂ quió'₅ 'éi₂, ca₂lia'₂ ca₂të́₂ jmɨg₄ a₂'ë₅ jmei₂. \v 3 Jaun₂ le₂në₅ bá₄ lë́₅ quian'₅₄ jniog₄. Të₁lia'₂ con'₂ bɨg'₅₄, jme₁chong₂ jniog₄ le₁'ŋei'₅₄ ne₄ 'éi'₃, tag₄ a₂jiog₅ bí₂ ja₁con₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. \v 4 La₁ jme₁ca₂dsɨn₃ jmɨg₄, ca₂chen₃ Diú₄ Ja₁ŋi'₅₄, ca₂rë₃cháin₃ ca₂caun₃ jan₂ dsa₂ mɨ́₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, ca₂guain₃ lɨ́in₅ jan₂ dsa₂ i₂rë₂'en₅₄ ne₄ 'Éi'₃ Juá'₅. \v 5 Le₂në₅ bá₄ guain₃ a₂quí₃ a₂lió₂ ca₂le₃jág₃ jniog₄ con'₂ dsa₂ jme₁tio'₅₄ 'Éi'₃ jaun₂, ia₁jaun₂ guéi'₂ Diú₄ jniog₄ a₂ma₂lág₅ chi'₂-guein₂ quiáin₅. \v 6 Jaun₂, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ chi'₂-guein₂ quiáin₅ në́₃, jaun₂ ca₂chein₃ Jme₂dsí₂ quián₅ Ja₁ŋi'₅₄ të₂dsɨ₅ jniog₄, jaun₂ Jme₂dsí₂ në́₃ juá'₂: “¡Abba!\f + \fr 4:6 \ft Abba: co₂'nió'₄ le₃jua'₅₄: “Tia₅₄” quian'₅₄ jág₁ jmei₅ arameo.\f* ¡Tia₅₄ quiáng₃!.” \v 7 Le₂në₅ jaun₂, tsá₃ ma₂lɨ́n'₅ 'ne₂ jan₂ i₂chi₁'ŋe'₅₄ ne₄ 'éi'₃; ma₂lɨ́ng'₅ jan₂ ja₁ŋi'₅₄ bá₄. Jaun₂ chi₂jua'₂ lɨ́ng'₅ jan₂ ja₁ŋi'₅₄, ján₃ bá₄ ma₂lɨ́ng'₅ jan₂ i₂ca₂tɨ́n₂ gue₃ a₂lë́₅ jág₁ cuë₃. \s1 'Ɨ₅ dsɨ́₅ Pa₄ o₄quió'₄ dsa₂ 'én₂ \p \v 8 Le₂jŋiá₅, lia'₂ con'₂ tsá₃ Diú₄ jme₁ma₂cuɨn'₂ 'nia'₂, jme₁tiong'₅₄ le₁'ŋeg'₅₄ ja₁con₂ diú₄ lag₄ i₂të₃dsón'₂ on₃jua'₅₄ i₂le₃jua'₅₄ diú₄ dsón'₂. \v 9 La₁ rë₂në́₃ në́₃ ma₂cuɨn'₂ 'nia'₂ Diú₄, co₂'nió'₄ juá'₅, ma₂cuɨn₅ Diú₄ 'nia'₂. Jaun₂ në́₃, ¿'a₂ bá₄ lia'₂ lë́₅ a₂o₂no'₅₄ táng₃ 'nia'₂ le₃ca'₃ tsá₃ caun₂ a₂qui₂'náu'₂ 'au'₂ a₂tóng'₂ táng₃ ne₄ 'éi'₃ tag₄ 'uan₅₄ a₂tsá₃ ta₁ tí₄? \v 10 Ia₁ jmo'₂ bá₄ guë́₄ 'nia'₂ 'au'₂ a₂jme₂juë́'₁ a₂lɨn₅₄ jmɨg₄, tsɨ'₂, ŋi₂, jein₂ në́₃. \v 11 'Ŋio₅ dsɨ₂gó'₃ dsɨ₃ ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ tsá₃ 'e₂ ta₁ tí₄ ta₁ a₂ma₂jmo₃ jniá₂ jɨn'₄ 'nia'₂. \p \v 12 Rɨn'₅₄ jniog₄, chi₂len'₄ jniá₂ 'nia'₂ juɨ₁len'₅₄ bá₄ 'nia'₂ lia'₂ lɨ́n₅ jniá₂, ia₁ jniá₂ ma₂ca₂jmo₃ dsɨ₃ ján₃ a₂lɨ́ng₅ lia'₂ lɨ́n'₅ 'nia'₂. Tsá₃ 'e₂ jua'₅₄ a₂tsá₃ dsi₂ten₅₄ a₂ma₂jmog'₅₄ 'nia'₂. \v 13 Ia₁ ma₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂, lia'₂ jme₁ca₂'ë́₃ jniá₂ jág₁ dse₃ a₂lión₂ dsa₂ jɨn'₄ 'nia'₂ le₂'uɨg₅₄, ca₂lë₃ le₂jaun₂ 'uɨg₅₄ caun₂ dso₄ a₂jme₁lɨ́ng₄. \v 14 Dso₄ a₂ca₂jéin₃ jniá₂ jaun₂ në́₃ co₂'nió'₄ a₂ca₂caun₃ táu₂ Diú₄ 'nia'₂ bá₄ jaun₂. La₁ on₃jua'₅₄ a₂jaun₂ tsá₃ ca₂guei'₅₄ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂tsá₃ ca₂rë₃jei'₅₄. Të₂le₃ 'io'₂ guë́₄ ca₂guei'₅₄ bá₄ 'nia'₂ jniá₂ në₂jag₄ bá₄ jan₂ ángel quián₅ Diú₄, në₂jag₄ bá₄ lɨ́ng₅ Cristo Jesús 'ŋiog₅. \v 15 ¿'E₂ bá₄ ca₂lë₃ quian'₅₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ dse₃ jme₁ca₂'ág₂ 'au'₂ 'nia'₂ le₂jaun₂? Lé₂ le₃juá'₄ jniá₂, jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ lé₂, jme₁'uë'₄ 'nia'₂ mɨ́g₂ ne'₅₄ guiong'₅₄, a₂jme₁cuë́'₁ jniá₂. \v 16 Jaun₂ në́₃, ¿on₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂'iog₅₄ bá₄ jniá₂ ia₁ a₂juá'₅ lia'₂ tí₅ jág₁? \p \v 17 Dsa₂ 'éi₂ në́₃, 'ŋio₅ dsen₅₄ dsɨ́₅ jmo₂₃ quian'₅₄ 'nia'₂, la₁ on₃jua'₅₄ a₂dse₃ dsón'₂ lia'₂ dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅. A₂'no'₂ juɨ₅ a₂téi'₄ 'nia'₂ jnia'₅₄, ia₁jaun₂ le₃dsen₅₄ 'au'₂ a₂'éin'₄ guioin₅₄. \v 18 A₂dsón'₂ a₂dse₃ bá₄ jaun₂ a₂cuë́'₅ dsa₂ bí₂ rɨin'₅₄, chi₂jua'₂ a₂jaun₂ bá₄ a₂dse₃ a₂dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅. La₁ juɨ₁jmo₁₂ le₂jaun₂ co₂tan₅₄, on₃jua'₅₄ rë'₂ jmá'₃ jme₁'en₅₄ jniá₂ quian'₅₄ 'nia'₂. \v 19 'Nia'₂ chi'₂-guein₂ quiáng₃, con'₂ siá'₂ táng₃ ma₂ŋag₅₄ uɨg₅ o₄quián'₂ 'nia'₂, lɨ́ng₅ në₂jag₄ bá₄ jan₂ 'io₅₄ i₂chan₂ uɨg₅; caun₂ ŋag₅₄ uɨg₅ le₂në₅ bá₄ ca₂lia'₂ ca₂lɨn'₃ 'nia'₂ a₂dsi₁nóg'₅ léng'₂ lia'₂ lɨ́n₅ Cristo. \v 20 ¡Jua'₅₄ mei'₂ bá₄ lé₂ le₃dsióg₄ jniá₂ të₂në₃ ja₁con'₂ 'nia'₂, ia₁jaun₂ jme₁tsɨ́ng₄ 'a₂ lia'₂ dsia₅₄ jág₁ quian'₅₄ 'nia'₂! Ia₁ 'ŋio₅ lɨn₃ tsá₃ guion₅₄ 'a₂ lia'₂ jmo₅₄ quian'₅₄ 'nia'₂. \s1 Jág₁ jáng'₅ léi₄ juɨ₁lia'₂ Agar quian'₅₄ Sara \p \v 21 'Nia'₂ con'₂ dsa₂ i₂'niog'₂ tón'₄ táng₃ 'Éi'₃ Juá'₅, ŋag₄ caun₂ 'nia'₂ a₂juá'₄ jniá₂ la₂: ¿Tsa₁ ma₂nei'₂ 'nia'₂ a₂juá'₂ 'Éi'₃ jaun₂? \v 22 Ia₁ juá'₂ Si₂ 'ɨin₂₃ Abraham, 'éi₂ në́₃ ca₂rë₃chán₃ on₃ ja₁ŋi'₅₄. Jan₂ i₂ca₂can₃ dsa₂ mɨ́₂ i₂jme₁jme₂ti₃ ta₁ ne₅₄; jan₂ guë'₂ i₂ca₂can₃ dsa₂ mɨ́₂ quiáin₅ dsón'₂ i₂tsá₃ 'ein₂ ne₄ dsa₂ sián'₂ jme₂ti₃. \v 23 Guein₂ i₂ca₂can₃ dsa₂ mɨ́₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ Abraham, ca₂rë₃cháin₃ con'₂ lë́₅ rë₂chan₂ guein₂ lë₁guein₂, la₁ guein₂ i₂ca₂can₃ dsa₂ mɨ́₂ quián₅ Abraham 'ŋiog₅ në́₃ ca₂rë₃cháin₃ a₂ca₂rë₃ti₃ jág₁ a₂cuë́₁ quió'₅ Diú₄. \v 24 Jág₁ në₅, lë́₅ caun₂ jág₁ a₂jáng'₅ léi₄. Le₃on₃ 'io₅₄ në₅ co₂'nió'₄ tɨn₃ jág₁ a₂lɨ'₅₄ Abraham quian'₅₄ Diú₄. Caun₂ jág₁ në₅ lë́₅ co₂'nió'₄ Má'₂ Sinaí a₂jáng'₅ léi₄ të₂le₃ quió'₅ Agar i₂cán₂ guein₂ i₂'i₄ 'éi'₃ jme₃ti₃ ta₁ ne₄ dsa₂. \v 25 Jaun₂ lɨ́n₅ Agar co₂'nió'₄ Má'₂ Sinaí, a₂chí'₅ 'uë₃ Arabia, a₂lë́₅ caun₂ nió'₄ quió'₅ Jerusalén jmɨg₄ në₃, ia₁ tion'₅₄ dsa₂ chan₂ ciudad jaun₂ jme₂ti₃ 'éi'₃ co₂dsia₅ quiain'₅₄ chi'₂-guein₂ quiáin₅. \v 26 La₁ juɨ₁lia'₂ Jerusalén 'mɨ́₂ quió'₅ guei'₅₄ në́₃, rë₂na₄ bá₄ juɨ₅; jaun₂ ja₁jaun₂ bá₄ lë́₅ në₂jag₄ bá₄ chog₅₄ jniog₄. \v 27 Ia₁ ne₄ Si₂ juá'₂: \q1 Quian₂ o₂'ŋió₃ dsɨ₅, 'ne₂ 'io₅₄ quen₂, \q2 'ne₂ dsa₂ mɨ́₂ i₂tsá₃ guein₂ ma₂can₅, \q1 'ú₅ co₂mɨ'₅₄ guio'₅₄ a₂'io'₂ jéng'₂, \q2 'ne₂ i₂tsá₃ 'e₂ jme₁ma₂cuɨng'₂ 'e₂ jaun₂ a₂chang'₂ uɨg₅. \q1 Ia₁ të₂le₃ juɨn₅ guë́₄ guein₂ le₃chan₂ bá₄ \q2 quió'₅ dsa₂ mɨ́₂ i₂ca₂téi₂ dsa₂, \q2 lia'₂ con'₂ guë́₄ dsa₂ mɨ́₂ i₂chan₂ dsɨ₂i₂gu₂.\f + \fr 4:27 \ft Isaías 54:1.\f* \p \v 28 Rɨn'₅₄ jniog₄, lɨ́n'₅ bá₄ 'nia'₂ juɨ₁lia'₂ Isaac; lɨ́n'₅ 'nia'₂ chi'₂-guein₂ con'₂ lë́₅ jág₁ ca₂cuë₃ Diú₄. \v 29 Le₂në₅ bá₄ juɨ₁lia'₂ jmɨg₄ jaun₂, ja₁ŋi'₅₄ i₂ca₂rë₃chán₃ con'₂ lë́₅ rë₂chan₂ ca₂le₃jɨ́n₃, qui₂ca₂co₃'ein₃ bá₄ ja₁ŋi'₅₄ Abraham i₂ca₂rë₃chán₃ con'₂ ta₁ quió'₅ jme₂dsí₂, le₂në₅ bá₄ lë́₅ rë₂në́₃ ján₃. \v 30 ¿La₁ 'e₂ juá'₂ ne₄ Si₂? Juá'₂: “Dsen₅₄ dsi₂néi₂ 'io₅₄ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne'₅₄ në₅ lia'₂ jma₃quiain'₅₄ ja₁ŋi'₅₄, ia₁ lia'₂ o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ jua'₅₄ ja₁ŋi'₅₄ 'io₅₄ 'lian'₅₄ në₅ ca₂tɨ́n₂ tɨin₅₄ a₂dse₃ a₂ca₂tɨ́n₂ ja₁ŋi'₅₄ 'io₅₄ i₂jɨn₅₄.”\f + \fr 4:30 \ft Génesis 21:10.\f* \v 31 Jaun₂ në́₃, rɨn'₅₄ jniog₄, tsá₃ lág₅ jniog₄ chi'₂-guein₂ quián₅ 'io₅₄ i₂co₂'nió'₄ chi₁'ŋe'₅₄ 'éi₂. Lág₅ bá₄ jniog₄ chi'₂-guein₂ quián₅ 'io₅₄ i₂jɨn₅₄\f + \fr 4:31 \ft o₃, “'io₅₄ i₂lon₄.” \f* bá₄. \c 5 \s1 Tiá₂ nau₂ 'nia'₂ juɨ₅ rë₂na₄ \p \v 1 Cristo ca₂chéi'₂ jniog₄, ia₁jaun₂ tsá₃ ma₃le₃chong₂ jua'₅₄ a₂le₁'ŋei'₅₄ guë́₄. Jaun₂ tiá₂ nau₂ 'nia'₂ juɨ₅ rë₂na₄, tsá₃ ma₃tón'₂ 'nia'₂ táng₃ uɨg₅ 'éi'₃ guei₂ co₂'nió'₄ a₂jmo₅ a₂rë₂'ŋe'₅₄ dsa₂. \v 2 Jaun₂ rë₂ nei₂ 'nia'₂. Jniá₂ Pa₄, juɨ́g₂ 'nia'₂: Në₁jua'₂ cuɨ́n'₅ 'nia'₂ a₂ti₃ dsa₂ nɨ₁lo'₄, jaun₂ dsióg₅ 'i₁ca₂juɨg₄ tsá₃ 'e₂ ta₁ tén₄ Cristo ja₁con'₂ 'nia'₂. \v 3 'Nio₃ jniá₂ juá'₄ táng₃: në₁'ein₂ cuɨn₅ a₂ti₃ dsa₂ nɨ₁lo₁₂, ca₂tɨ́in₂ jme₃ti₃ ca₂le₃jë́₃ 'éi'₃ quí'₅ Si₂ quió'₅ Moisés. \v 4 'Nia'₂ i₂'náu'₂ juɨ₅ a₂guéi'₂ Diú₄ a₂lɨ́ng'₅ dsa₂ dsen₃ të₂le₃ 'uɨg₅₄ ia₁ a₂rë₂ten'₅₄ 'nia'₂ 'Éi'₃, ca₂dsióg₃ táng₃ co₂dsia₅ ma₂ca₂'nia'₅₄ bá₄ 'nia'₂ jág₁ quian'₅₄ Cristo; ma₂i₂uɨ́n'₃ bá₄ táng₃ 'nia'₂ ja₁dsia₅ Diú₄ 'ua₁ dsɨ́₅ ja₁con'₂ 'nia'₂. \v 5 Ia₁ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂, të₂le₃ jŋia'₅₄ 'a₂ con'₂ 'éin₂ bá₄ jniog₄, chong₂ a₂'ɨ́n₂ dsɨ₅ le₁jŋia₁ a₂já₅ caun₂ jmɨg₄ jë₁léi₂ dsón'₂ jniog₄ dsa₂ dsen₃. \v 6 Ia₁ në₁jua'₂ chong₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús, tsá₃ 'e₂ ta₁ jmo₃ o₁jŋia'₅₄ a₂rë₂uɨng₄ o₃ tsá₃ rë₂uɨng₄ 'e₂ lo₄ dsa₂. Ia₁ a₂le₃'éin₂ bá₄ të₃dsón'₂ quen₅, a₂le₃jniá₂ të₂le₃ quian'₅₄ a₂jme₁'nió₄ jniog₄ rɨn'₅₄. \v 7 Dse₃ bá₄ lia'₂ con'₂ jme₁ma₂ja₂nó'₅ 'nia'₂. ¿'Ein₂ bá₄ ca₂jmo₃ jnág₅ juɨ₅ jaun₂ tsá₃ ma₃nág'₁ gau₂ jág₁ a₂tí₅ dsón'₂? \v 8 On₃jua'₅₄ a₂jaun₂ a₂ma₂të₅ Diú₄ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂jmó'₂ le₂në₅. \v 9 Lë́₅ juɨ₁lia'₂ juá'₂ jág₁ quió'₅ dsa₂ ma₂lɨ́g'₂: “Quian'₅₄ ca₂juɨg₄ bá₄ juɨ₁ levadura, jmo₃ ta₁ guion'₂ ca₂le₃jë́₃ ti₁can₁.” \v 10 Caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ të₂le₃ ja₁con₂ Te₁gui'₅₄, a₂tsá₃ ma₃dsɨ₃jiog₅ 'au'₂ 'nia'₂ le₂siá'₂; Diú₄ bá₄ 'ë́₂ uɨg₅ quió'₅ dsa₂ i₂chi₂jan₅ chi₂nei₂₃ jág₁ jɨn'₄ 'nia'₂, tsá₃ a₂lë́₅ jaun₂ juɨ₁'ein₂ guë́₃. \v 11 Të₂le₃ quió₃ guë'₂ rɨn'₅₄ jniog₄, jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ ŋɨ₅ jniá₂ te₁neg'₅₄ dsa₂ a₂ti₃ lo₅₄, ¿'e₂ guë'₂ lë₃ qui₂co₂'ein₅ dsa₂ jniá₂? Jág₁ dse₃ a₂rë₂'ë́₂ quió'₅ Cristo a₂ca₂join₃ ne₄ cróg₄, tsá₃ 'lɨg'₅₄ jme₁tɨin₃ jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ le₂jaun₂. \v 12 La₁ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂cuë₅ o₂me'₅₄ dsɨ₅ 'nia'₂ a₂'ë₂₃ a₂ti₃ dsa₂ lo₅₄, ¡jua'₅₄ co₂ŋei'₅₄ bá₄ ti₃ quió'₅ guioin₅₄! \p \v 13 Ia₁ 'nia'₂, rɨn'₅₄ jniog₄, ma₂ca₂rë₃té₄ a₂lén'₂ 'nia'₂ dsa₂ i₂i₂nio₄ lon₄. Jŋia'₅₄ lia'₂ tsá₃ cuɨ́n₅ 'nia'₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂jme₁ti'₄ guë́₄ 'nia'₂ a₂mɨ₅ nɨ₁ŋɨ'₁ ia₁ a₂lɨ́ng'₅ dsa₂ i₂ma₂lón₂. Të₂le₃ jme₁ti₁ 'nia'₂ ja₁con₂ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂, të₂le₃ ia₁ a₂'nió'₃ 'nia'₂ rɨ́ng'₂. \v 14 Ia₁ quian'₅₄ ca₂jon₄ jág₁ bá₄ a₂rë₂'ŋia₅ ca₂le₃jë́₃ 'Éi'₃ Juá'₅: “Jme₁'nió₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨ́ng'₂ juɨ₁lia'₂ 'nióg'₃ 'ŋiag'₂.”\f + \fr 5:14 \ft Levítico 19:18.\f* \v 15 La₁ në₁jua'₂ tion'₅₄ 'nia'₂ quɨ́ng'₅ rɨ́ng'₂ quian'₅₄ i₂la₂ i₂ó₃, të₃ŋi'₅₄ quián'₂ 'nia'₂ ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ qui₂co₂dsɨ₃'éng'₅. \s1 'A₂ lia'₂ le₃chan₂ dsa₂ të₂le₃ quió'₅ Jme₂dsí₂ mɨ₂güɨ́g₃ la₂ \p \v 16 A₂la₂ bá₄ a₂juɨ́g₂ jniá₂ 'nia'₂: Juɨ₁le₂chan'₂ bá₄ 'nia'₂ con'₂ lë́₅ jiog₅ Jme₂dsí₂, jaun₂ bá₄ dsióg₄ a₂tsá₃ ma₃jme₁ti'₄ 'nia'₂ a₂mɨ₅ nɨ₁ŋɨ'₁. \v 17 Ia₁ ca₂le₃jë́₃ a₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ nɨ₁ŋɨ₁ dsa₂, 'io'₅₄ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄. Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ a₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ Jme₂dsí₂ 'io'₅₄ nɨ₁ŋɨ́₅ táng₃. Tsá₃ jein'₂; lë́₅ 'nei₂. 'Uɨg₅₄ jaun₂ bá₄ tsá₃ lé₂ le₃jmó'₂ 'nia'₂ a₂'niog'₂. \v 18 Ia₁ në₁jua'₂ jiog₅ Jme₂dsí₂, tsá₃ ma₃tiong'₅₄ 'Éi'₃ Juá'₅. \v 19 Ia₁ a₂rë₂jniá₂ dse₃ bá₄ 'a₂ lia'₂ lë́₅ chan₂ dsa₂ i₂i₂nio₄ con'₂ lë́₅ 'ŋio₂ dsɨ́₅ nɨ₁ŋɨ₁₂: nió'₅ jág₁ a₂tsá₃ dsi₂ten₅₄ nió'₃; i₂nioi₅₄ 'ŋio₅ lë₁'ŋioi₅ 'e₂ guë́₃ a₂jmo₅-dsáu₅; tsá₃ con₂ dsɨ́₅; \v 20 qui₂jme₂gain₃ diú₄ lag₄; jmo₂₃ mɨ́₅ a₂chan₂ dsɨ́₅;\f + \fr 5:20 \ft griego: farmakeía.\f* i₂'ŋia₅₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨn'₅₄; i₂quɨ₂tsɨn₅ quian'₅₄ rɨn'₅₄; i₂dsí'₅ 'uɨn₅ dsɨ́₅; i₂caun₂ lë₁rë₂'ne₂; i₂'ë'₂ a₂cha₂ quió'₅; i₂dsia₅ mɨ'₅₄ jmo₅ le₁dson'₅₄ dsa₂; i₂jmo₅ jmá'₃ co₂nió'₃ quian'₅₄ rɨin'₅₄; \v 21 i₂uɨg₅ dsɨ́₅; [i₂jme₂dsian₅ rɨn'₅₄];\f + \fr 5:21 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂ tsá₃ le₁ton₅ jág₁ në₅.\f* i₂i₂nio₄ lë₁'en₅; qui₂jmo₂₃ jmɨg₄ ja₁qui₂jmo₅-dsáu₅ a₂'lɨg'₅₄ në́₃. 'Lióng₂ bá₄ guë́₄ a₂siá'₂ jmo₅ i₂lɨn₅₄ a₂mei'₂ tsá₃ co₂rë₂ ján₃. Jaun₂ 'ë́₅ jniá₂ jág₁ të₃jŋiá₅, juɨ₁lia'₂ ma₂juá'₃ jniá₂ le₂jŋiá₅ ma₂juɨ́g₂ 'nia'₂, ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂qui₂jmo₅-dsáu₅ a₂në₅ o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ tsá₃ tɨ́in'₄ ja₁gon₂ Diú₄. \v 22 La₁ le₂la₂ bá₄ chan₂ dsa₂ i₂jiog₅ Jme₂dsí₂: A₂'nioi₃ rɨin'₅₄; chain₂ o₂'ŋió₃ dsɨ₅; tei₄ le₁'ág₄ dsɨ́₅ në́₃, ton'₂ juɨn'₂ dsɨ́₅ lɨ́in₅; 'ŋio₂ dsɨ́₅ quiain'₅₄ rɨin'₅₄; jmo₂₃ a₂dse₃ dsɨ́₅ ja₁con₂ rɨin'₅₄ në́₃; tí₅ jág₁ quió'₅ në₁'e₂ jág₁ jmo₂₃ quiain'₅₄ rɨin'₅₄. \v 23 'Ua₁ dsɨ́₅ lɨ́in₅ ja₁con₂ rɨin'₅₄; ŋi₅ 'a₂ lia'₂ jme₃'uáin₂ dsɨ́₅ 'ŋiog₅ 'e₂ jme₁ja₂ dsɨ́₅ jmo₃. 'I₁caun₂ 'éi'₃ tsá₃ cha₂ jua'₅₄ a₂lé₂ le₃'liog'₃ quió'₅ dsa₂ i₂chan₂ le₂në₅. \v 24 Ia₁ dsa₂ i₂ma₂lɨ́n₅ quián₅ Cristo, në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂ca₂i₃lé₂ ne₄ cróg₄ ca₂le₃jë́₃ lia'₂ lë́₅ jme₁lɨ́in₄ chain₂ mɨ₂güɨ́g₃, co₂dsia₅ quian'₅₄ a₂jme₁'ɨ́n₅ dsɨ́₅, a₂jme₁qui₂dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃ në́₃. \v 25 Le₂në₅ chi₂jua'₂ chong₂ jniog₄ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂, ján₃ bá₄ juɨ₁i₁nio₁ jniog₄ lia'₂ jiog₅ Jme₂dsí₂. \v 26 Tsá₃ ca₂tág₂ jniog₄ jmó₁ táu'₅, on₃ guë'₂ dsiá₁ mɨ'₅₄ le₂jau₂ le₂jau₂, on₃ guë'₂ jmó₁ uɨg₅ dsɨ₅ quian'₅₄ rɨn'₅₄. \c 6 \s1 Jme₁'on₁ 'nia'₂ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂ \p \v 1 Rɨn'₅₄ jniog₄, në₁'ein₂ 'nia'₂ ca₂tán'₂ dso₄, 'nia'₂ guë'₂ con'₂ i₂ma₂jiog₅ Jme₂dsí₂, ca₂tɨ́n'₂ 'nia'₂ jme₁'oin'₁, ia₁jaun₂ roin'₂ táng₃, jmó'₂ 'nia'₂ 'ua₁ 'au'₂ ja₁coin₂. La₁ 'í₁ jmo₄, ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁le₂jiog₅ 'ŋiag'₂ ca₂táng'₂ ján₃. \v 2 Jme₁'on₁ 'nia'₂ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂, chi₂jua'₂ 'e₂ caun₂ o₂me'₅₄ dsɨ₅ guei₂ quian₅ rɨ́ng'₂, ia₁ le₂në₅ bá₄ le₃ten'₅₄ 'nia'₂ 'éi'₃ a₂ca₂quiog₂ Cristo.\f + \fr 6:2 \ft 'Nio'₂ ja₁ton₅ Juan 13:34.\f* \v 3 Ia₁ në₁jua'₂ chan₂ 'ein₂ lɨ́n₂ tɨin₂ jmo₂₃, në₁jua'₂ tsá₃ 'e₂ ta₁ téin₄ guë'₂ në́₃, jme₂gain₂₃ 'ŋiog₅. \v 4 Le₂jan₂ le₂jan₂ bá₄ dsa₂ ca₂tɨ́in₂ con₂ 'í₁ 'a₂ lia'₂ jŋia'₅₄ ma₂lë́₅ chain₂ guioin₅₄. Në₁jua'₂ ca₂rë₃lí'₄ rë₂ ma₂chain₂, tióin₂ dse₃ guioin₅₄ bá₄, on₃jua'₅₄ jŋia'₅₄ 'nio₃ chein'₃ dse₃ o₄quió'₄ i₂sián'₂. \v 5 Ia₁ i₂jma₃quén₅ cán₂ guei₂ o₂me'₅₄ dsɨ₅ guion₅₄ bá₄ dsa₂ le₂jain₂ le₂jain₂. \p \v 6 Juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂rë₂tɨn₂ jág₁ quió'₅ Diú₄, ca₂tɨ́in₂ jme₃'oin₅₄ të₅ quiáin₅ quian'₅₄ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂dse₃ a₂cha₂ quió'₅. \v 7 Tsá₃ lë₁jme₂gán₁ 'nia'₂ 'au'₂ guiong'₅₄: ia₁ 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ lé₂ lë₁co₃jmá'₂ Diú₄, ia₁ chi₂jua'₂ 'e₂ caun₂ a₂jne₅ dsa₂, a₂jaun₂ bá₄ ráu₃ quió'₅. \v 8 Juɨ₁lia'₂ jan₂ dsa₂ i₂jne₅ a₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ nɨ₁ŋɨ₁ 'ŋiog₅, juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁₂ jaun₂ bá₄ ro'₂ 'mú₃; la₁ dsa₂ i₂jne₅ të₂le₃ quió'₅ Jme₂dsí₂, juɨ₅ Jme₂dsí₂ bá₄ ráu₃ quió'₅ ján₃ a₂le₃chain₂ co₂tan₅₄. \v 9 Le₂në₅ bá₄, tsá₃ lë₁o₁'ú'₄ dsɨ₅ jniog₄ a₂jmó₁ a₂dse₃; ia₁ në₁jua'₂ tsá₃ ca₂'ág₂ caun₂-tɨn₃ dsɨ₅ jniog₄, já₅ bá₄ jmɨg₄ të₅₄ a₂ráu₃ quián₂. \v 10 Jaun₂ lë₃, lia'₂ co₂ráun₂ lé₂ le₃jmó₁, o₁jmó₁ jniog₄ a₂dse₃ ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃, la₁ ja₂lɨn₃ guë́₄ le₃ja₁con₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂'én₂. \s1 'Ë́₂ guë́₄ jág₁ të₃jŋiá₅, jë₁'ág'₅ jág₁ \p \v 11 Jag₄ 'nia'₂ quian'₅₄ letras ca₁ca'₅₄ jmo₂₃ quian'₅₄ gu₃ 'ŋió₃,\f + \fr 6:11 \ft 'Nio'₂ ja₁ton₅ 1 Corintios 16:21; Colosenses 4:18; 2 Tesalonicenses 3:17; Filemón 19.\f* si₂ a₂tsíng₂ ne'₅₄ 'nia'₂. \v 12 Dsa₂ i₂jŋia'₅₄ 'nio₃ le₃jniai₂ tióin₂ dse₃, chi₂quiáin₂ jmɨg₄ 'nia'₂ a₂tí'₁ 'nia'₂ lo'₅₄; jmo₂₃ le₂jaun₂ ia₁jaun₂ tsá₃ 'ein₂ co₃'ein₃ 'uɨg₅₄ ne₄ jág₁ quió'₅ cróg₄ quió'₅ Cristo. \v 13 Ca₂lia'₂ jŋia'₅₄ guion₅₄ dsa₂ i₂ti₅ lo₄ 'éi₂, tsá₃ a₂jaun₂ jme₂ti₃ a₂juá'₂ ca₂le₃jë́₃ 'Éi'₃ Juá'₅ jaun₂. La₁ 'nio₃ në́₃ a₂tí'₁ 'nia'₂ quiáng'₂, ia₁jaun₂ le₃jmo₃ táin'₅ ja₁con₂ nɨ₁ŋɨ'₁ 'nia'₂. \v 14 La₁ jniá₂ në́₃, o₁lɨ́g'₂ tsá₃ 'nio₃ jmo₅₄ táng'₅, jŋia'₅₄ lia'₂ le₃quió'₅ 'mú₃ a₂ca₂i₃ŋɨ́₂ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄ ne₄ cróg₄ bá₄. Ia₁ 'uɨg₅₄ a₂ca₂jon₃ Cristo ne₄ cróg₄, ma₂ca₂ŋɨ́₂ bá₄ mɨ₂güɨ́g₃ ja₁con₂ jniá₂; ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ co₂'nió'₄ ma₂jon₅ bá₄ jniá₂ të₂le₃ ne₄ mɨ₂güɨ́g₃. \v 15 Jaun₂ në́₃, 'i₁caun₂ tsá₃ 'e₂ quen₅ a₂rë₂uɨng₄ o₃ a₂tsá₃ 'e₂ rë₂uɨng₄ lo₄ dsa₂; la₁ a₂léi₂ jniog₄ dsa₂ i₂ma₂ca₂rë₃'mag'₂ të₂dsɨ́₅, a₂në₅ bá₄ dsón'₂ a₂quen₅. \v 16 Të₂le₃ ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂i₂nio₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₁ në₅, juɨ₁le₁'ág₄ bá₄ tei₄ 'au'₂ 'nia'₂, juɨ₁dsia₅₄ bá₄ Diú₄ ŋéi₂ dsɨ́₅ ja₁con'₂ 'nia'₂ i₂lɨ́ng'₅ të₃dsón'₂ dsa₂ juɨg₂ quiáin₅. \v 17 Në₃ në́₃, të₂le₃ ne₄ juɨ₅ ja₁dsau₅₄ në₅, 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ juɨ₁cuë₅₄ o₂me'₅₄ dsɨ₃, ia₁ ma₂quian₄ bá₄ jniá₂ 'ŋió₃ léi₄ tio'₅₄ nɨ₁ŋɨ₃ a₂jáng'₅ jág₁ dsau₅ a₂lɨ́ng₅ të₃dsón'₂ jan₂ dsa₂ quián₅ Jesús. \p \v 18 Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄ jme₂dsí₂ quián'₂ 'nia'₂, rɨn'₅₄ jniog₄. A₂méi₃. \p Co₂në₅.