\id EPH \h EFESIOS \toc1 Si₂ carta a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ EFESIOS \toc2 EFESIOS \toc3 Ef. \mt2 Si₂ carta a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ \mt1 EFESIOS \c 1 \s1 Jmo₅ Pa₄ si₂ a₂chein₃ ne₄ Guá'₅ i₂chan₂ juɨg₂ Efeso \p \v 1 Jniá₂, Pablo, co₂në₅ ca₂rë₃'ŋió₃ dsɨ́₅ Diú₄, lɨ́ng₅ jan₂ i₂chen₄ quián₅ Jesucristo. Jmo₅ jniá₂ si₂ la₂ a₂tsɨ́ng₂ ja₁con'₂ 'nia'₂ i₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄\f + \fr 1:1 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* i₂chan₂ ciudad Efeso,\f + \fr 1:1 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂ tsá₃ chi₁ton₅ “ciudad Efeso.” \f* ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃ guë́₄ i₂'én₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \v 2 Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ Jmei₂ jniog₄, quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo në́₃. Juɨ₁jmo₁₂ bá₄ 'ei₅ tei₄ chan'₂ 'nia'₂. \s1 'A₂ lia'₂ jme₂gu'₅₄ Diú₄ le₃quió'₅ jme₂dsí₂, o₄quió'₄ Cristo \p \v 3 Juɨ₁jme₁juɨn'₂ jniog₄ Diú₄ Jmei₂ Jesucristo Te₁gui'₅₄ quián₂, ia₁ le₃quió'₅ Cristo bá₄ ma₂ca₂jme₃gu'₅₄ 'éi₂ jniog₄ 'ŋio₅ lɨn₃ quian'₅₄ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂dse₃ a₂gu₂dsí₂ a₂já₅ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃. \v 4 Lia'₂ con'₂ né'₃ a₂jmo₃ Diú₄ mɨ₂güɨ́g₃, ca₂quió'₂ jniog₄ a₂léi₂ dsa₂ i₂náu₁ le₃quió'₅ Cristo, ia₁jaun₂ le₃chong₂ le₃ne₅₄ lë́₅ 'í₁ quiáin₅, tsá₃ ma₃'e₂ dsáu₁ jniog₄ cha₂. 'Uɨg₅₄ ia₁ a₂'nio₃ bá₄ jniog₄, \v 5 ca₂quió'₂ ca₂le₂jŋiá₅, a₂guéi'₂ léi₂ jniog₂ chi'₂-guein₂ quiáin₅ të₂le₃ quian'₅₄ Jesucristo, lia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂i₃jiog₅ dsɨ́₅. Ia₁ le₂në₅ ca₂rë₃'ŋió₃ dsɨ́₅ 'ŋiog₅. \v 6 'Uɨg₅₄ në₅ në́₃ jme₂juɨ́n'₁ jniog₄ Diú₄ ia₁ 'ua₁ dsɨ́₅ 'ŋio₅ lɨn₃, jaun₂ ca₂jme₃gu'₅₄ jniog₄ le₃quió'₅ Ja₁ŋi'₅₄ i₂ŋɨ́₄ 'nioi₃ lɨn₃. \v 7 'Éi₂ bá₄ ca₂quí₃ ca₂láu₂ jniog₄ të₂le₃ quian'₅₄ jmɨ₂ 'ain₅₄, ca₂'éin₂ dsáu₁ jniog₄ a₂jme₁le₁cáu'₄, të₂le₃ ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ 'ua₁ dsɨ́₅. \v 8 A₂dse₃ dsɨ́₅ lɨn₃ bá₄ Diú₄ ca₂jmo₃ a₂le₃ŋɨ́'₂ dsɨ₅ jniog₄ a₂le₃tag₂ ca₂le₃jë́₃, \v 9 a₂ma₂ca₂jme₃jniai₂₃ ja₁con₂ jniog₄ jág₁ quió'₅ a₂jme₁rë₂'ma₄, a₂i₃jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃, lia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂rë₃'ŋió₃ dsɨ́₅ jmo₃ a₂dse₃ dsɨ́₅. 'Ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ca₂lë₃ dsɨ́₅ jmo₃ le₃quió'₅ Cristo. \v 10 Lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₁, jme₃ti₃ bá₄ lia'₂ tí₅ jág₁ quió'₅ jë₁ma₂ca₂të́₂ jmɨg₄ a₂'i₄ 'éi'₃ dsia₃ o₄gú₃ Cristo a₂jmo₃ 'éi₂ 'éi'₃ lia'₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ lia'₂ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃. \p \v 11 Ján₃ bá₄ le₂në₅, a₂tióng₂ jnia'₅₄ le₃quió'₅ Cristo, ca₂quió'₂ Diú₄ të₃jŋiá₅ lia'₂ con'₂ lë́₅ ta₁ quió'₅ a₂ma₂i₂jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃ le₂jŋiá₅. Ia₁ Diú₄ bá₄ i₂jmo₅ 'e₂ niog₅ lë́₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃. \v 12 Le₂në₅ ma₂ca₂jmo₃ ia₁jaun₂ jnia'₅₄ i₂le₂'uɨg₅₄ 'éi₁ caun₂ dsɨ₅ të₂le₃ quió'₅ Cristo, le₃chong₂ jnia'₅₄ jmó₁ juë'₂ a₂co₂tág₅ quió'₅. \v 13 Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ jme₁ca₂nei'₂ 'nia'₂ jág₁ tí₅, jme₁ca₂rë₃'ë́₂ jág₁ a₂lión₂ dsa₂, jaun₂ ca₂rë₃'én'₂ bá₄ 'nia'₂. Jaun₂ ca₂jme₁quian'₄ bá₄ 'nia'₂ Cristo ca₂lɨn'₃ 'nia'₂ léi₄ a₂lɨ́ng'₅ i₂quián₅ Diú₄ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ i₂ma₂lë́₅ jág₁ cuɨn₃ Diú₄. \v 14 Jme₂dsí₂ Jŋió₅ 'éi₂ bá₄ në́₃ lɨ́in₅ co₂'nió'₄ caun₂ cu₄ a₂ma₂quiog₂ dsa₂ të₃jŋiá₅ co₂'nió'₄ a₂ma₂lë́₅ chi₁quian₅ quián₂ jniog₄ a₂të₃dsón'₂ guéi₁ a₂ca₂tág₂ a₂cuë₃ Diú₄ jë₁ma₂ca₂'ŋia₅ a₂lióin₂ dsa₂ quiáin₅, ia₁jaun₂ jme₃juë'₂ dsa₂ a₂co₂tág₅ quió'₅. \s1 Mɨ₅ Pa₄ ne₄ Diú₄ a₂jmo₃ a₂le₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ dsa₂ 'én₂ \p \v 15 'Uɨg₅₄ jaun₂ jniá₂ në́₃, jme₁ca₂rë₃guion₅₄ a₂'én'₂ 'nia'₂ të₂le₃ quió'₅ Te₁gui'₅₄ Jesús, con'₂ siá'₂ táng₃ ia₁ 'nió'₃ bá₄ 'nia'₂ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄, \v 16 jaun₂ në́₃ ca₂le₃o₃ jmɨg₄ bá₄ tsá₃ lë́₅ jua'₅₄ tsá₃ cuë́₅ ti₁'mag'₄ o₄quián'₂ 'nia'₂, 'ɨ́n₅ jniá₂ 'nia'₂ ne₅₄. \v 17 Caun₂ qui₂mɨ₅ jniá₂ juɨ́g₂ Diú₄ quián₅ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄, i₂lɨ́n₅ Tia₅₄ juɨn'₂, juɨ₁jmo₁₂ bá₄ a₂lén'₂ 'nia'₂ dsa₂ i₂tɨn₂ i₂niog₅ dsi₄ të₂le₃ quió'₅ jme₂dsí₂, a₂le₃ŋɨ́'₂ 'au'₂ 'nia'₂ a₂jme₃jniai₂₃ ia₁jaun₂ le₃cuɨin'₂ guë́₄ 'nia'₂ dse₃. \v 18 Mɨ₅ jniá₂ ján₃, juɨ₁jme₂jnio₅₄ ne'₅₄ 'nia'₂, ia₁jaun₂ le₃ŋi'₅₄ 'e₂ jaun₂ a₂le₁'ág₄ caun₂ 'au'₂ 'nia'₂ a₂ma₂të₂₃ a₂cuë₃; a₂quen₅ lɨn₃ bá₄ ca₂le₃jë́₃ a₂jlá'₁ a₂ca₂tɨ́n₂ dsa₂ i₂lë́₅ 'í₁ quiáin₅;\f + \fr 1:18 \ft lit. “a₂ca₂tɨ́n₂ dsa₂ jŋió₅.” \f* \v 19 mɨ₅ jniá₂ juɨ₁le₂ŋi'₅₄ 'nia'₂ ján₃, 'e₂ guë́₄ tson₂ juë'₂ bí₂ quió'₅, a₂niog₅ jmo₂₃ le₃quián₂ jniog₄ i₂'éin₂. Juɨ₅bí₂ në₅ në́₃ a₂le₂jaun₂ bá₄ në₅ juɨ₁lia'₂ a₂ca₂jme₃jnia₅ Diú₄ \v 20 jme₁ca₂jme₃jein'₅₄ Cristo ja₁jme₁rë₂'lɨin₅₄ a₂ca₂dsiog₃ jaun₂ në́₃ le₃gu₂ ne₁ quió'₅, guei'₅₄ i₂juɨ́g₃. \v 21 Ja₁jaun₂ ca₂dsiog₃ ca₂'ag₃ a₂lɨ́in₅ ta₁ juë'₂ lɨn₃ a₂goin₂ ne₄ quió'₅ ca₂le₃jë́₃ 'éi'₃, ne₄ quió'₅ ca₂le₃jë́₃ juɨ₅bí₂ a₂cha₂. 'Éi₂ bá₄ juɨn'₂ ne₄ quió'₅ ca₂le₃jɨ́n₃ dsɨ₂tan₅₄ i₂'uan'₂ gon₂, ne₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂juɨn'₂ i₂lɨ́n₅ juɨg₅₄, ján₃ bá₄ 'éi₂ juɨn'₂ ne₄ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ ta₁ a₂lé₂ le₃lén₂ dsa₂, on₃jua'₅₄ jmá'₃ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, ŋó₅ në₅ jmo₂₃ 'éi'₃ le₂tan₅₄ mɨ₂güɨ́g₃ caun₂. \v 22 O₄tag₄ Cristo bá₄ ca₂ton'₂ Diú₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂chan₂, ca₂le₃jë́₃ a₂cha₂ në́₃, jaun₂ 'ŋiog₅ guë'₂ Cristo ca₂'ɨin₃ a₂lɨ́in₅ mɨ₂dsi₄ ne₄ ca₂le₃jë́₃ le₃quió'₅ guá'₅ quiáin₅. \v 23 Jaun₂ guá'₅ quiáin₅ në́₃, lë́₅ co₂'nió'₄ nɨ₁ŋɨ₁₂ 'ŋiog₅ a₂rë₂'ŋia₅ ta₁jain₂; jaun₂ Cristo 'ŋiog₅ bá₄ jme₃'ŋiai₂₃ ca₂le₃jë́₃ guë́₄ a₂'nió'₅ ca₂le₂con₂. \c 2 \s1 Ca₂rë₃chóng₃ jniog₄ le₃quió'₅ Cristo \p \v 1 'Nia'₂ në́₃, jme₁tiong'₅₄ le₂jŋiá₅ lɨ́ng'₅ 'lag₄ ne₄ 'uɨg₅₄ a₂jme₁i₂niog'₅₄ i₁juɨng'₅₄, le₁cáng'₄ dsáu'₂, \v 2 lia'₂ con'₂ jme₁chang'₂ tiong'₅₄ 'éng'₅ juɨ₅ con'₂ lë́₅ jiog₅ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, jme₁jme₂tí'₁ 'nia'₂ con'₂ lë́₅ 'ŋio₂ dsɨ́₅ jme₂dsí₂ i₂gon₂ ne₄ 'éi'₃ a₂cha₂ jë₄ dsí₂, i₂jmo₅ ta₁ të₂dsɨ́₅ jaun₅ dsa₂ i₂tsá₃ ne'₅₄, i₂tsá₃ gan₃ Diú₄. \v 3 Le₂në₅ bá₄ jme₁i₂nio₄ jniog₄ ján₃, jmɨg₄ jaun₂, jme₁chong₂ jme₁jme₂tí₁ 'a₂ con'₂ lë́₂ dsi₄ guio₅₄, jme₁jme₂tí₁ a₂mɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁₂. 'Uɨg₅₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ jme₁lág₄ jniog₄ jme₁ca₂tág₂ guéi₁ co₂rë₂ uɨg₅ gau₂ quió'₅ Diú₄, juɨ₁lia'₂ lë́₅ tɨn₃ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂sián'₂. \v 4 La₁ Diú₄ në́₃, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ ŋéi₂ dsɨ́₅ bá₄, ca₂rë₃'nio₃ lɨn₃ jniog₄. \v 5 Ca₂to'₂ jme₂dsí₂ ca₂jme₃jein'₅₄ jniog₄ co₂lë₅ quian'₅₄ Cristo, lia'₂ con'₂ jme₁lág₄ guë́₄ jniog₄ 'lag₄ 'uɨg₅₄ dsáu₁. Ia₁ jmá'₃ lia'₂ quian'₅₄ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄ 'ŋiog₅ bá₄ ma₂lón'₂ 'nia'₂. \v 6 Jaun₂ le₂në₅ ca₂chó'₂ co₂lë₅ quian'₅₄ Cristo Jesús jaun₂ ma₂ca₂dsiog₃ co₂lë₅ quiong'₅₄ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃. Le₂në₅ ma₂ca₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃, ne₄ 'uɨg₅₄ ia₁ a₂chong₂ jniog₄ rë₂në́₃ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \v 7 Le₂në₅ ca₂cuë₃ léi₄ a₂'nio₃ jniog₄ 'ŋio₅ lɨn₃ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ ja₁já₄ në₅, 'a₂ lia'₂ ŋɨ́₄ lë₃ tson₂ a₂'ua₁ dsɨ́₅ a₂ca₂jmo₃ dse₃ dsɨ́₅ ia₁ a₂chong₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \v 8 Në₃ në́₃, të₂le₃ ia₁ a₂'ua₁ dsɨ́₅ bá₄ Diú₄ ma₂ca₂lón'₂ 'nia'₂, të₂le₃ ia₁ a₂'éng'₂. A₂ca₂lón'₂ 'nia'₂ në₅ në́₃, on₃jua'₅₄ ia₁ 'e₂ cha₂ tɨ́n'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂ma₂jmo'₅₄ guiong'₅₄; a₂lë₁ca₂ŋɨ'₂ bá₄ 'nia'₂ në₅ ca₂cuë₃ Diú₄. \v 9 On₃jua'₅₄ të₂le₃ quian'₅₄ a₂jmo₅ dsa₂ guioin₅₄ ia₁jaun₂ 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ jmo₃ tán'₅. \v 10 Ia₁ lág₅ bá₄ jniog₄ co₂'nió'₄ ta₁ quió'₅ Diú₄ 'ŋiog₅; ca₂jmóg'₂ jniog₄ le₃quió'₅ Cristo Jesús ia₁jaun₂ quián₁ juɨ₅ jmó₁ a₂dse₃, juɨ₅ a₂ma₂ca₂jmo₃ 'éi₂ co₂jŋia₅₄ a₂i₁nio₁. \s1 'Ei₅ tei₄ dsɨ₅ jniog₄ le₃quió'₅ Cristo \p \v 11 Le₂në₅ bá₄, juɨ₁dsiog'₂ 'au'₂ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ jme₁lɨ́ng'₄ le₂jŋiá₅. 'Nia'₂ con'₂ i₂lɨ́ng'₅ dsɨ₂nau₂ i₂tsá₃ rë₂uɨng₄ lo₄, quiong₅ dsa₂ i₂rë₂uɨng₄ lo₄, (ta₁ jaun₂ a₂jmo₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ quian'₅₄ gu₂); \v 12 juɨ₁dsiog'₂ 'au'₂ 'nia'₂: jmɨg₄ jaun₂ lia'₂ con'₂ jme₁chang'₂ tsá₃ I₂rë₂'ɨ́n₁ quián₅ Diú₄ jme₁chan₂ ja₁con'₂ 'nia'₂; uɨ́ng₂ bá₄ jme₁tión'₂ 'nia'₂ ja₁lë́₄ juɨg₂ Israel, tsá₃ jme₁cuɨn'₂ 'nia'₂ jág₁ a₂jme₁lɨ'₅₄ dsa₂ juɨg₂ quián₂ jnia'₅₄ quian'₅₄ Diú₄. Jme₁chan'₂ 'nia'₂ mɨ₂güɨ́g₃ la₂ tsá₃ Diú₄ chan₂ quián'₂ 'nia'₂ on₃ guë'₂ jme₁cha₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂jme₁tɨ́n'₄ 'nia'₂. \v 13 La₁ rë₂në́₃ në́₃, ma₂quian'₅₄ 'nia'₂ Cristo Jesús, 'nia'₂ i₂jme₁tióng'₂ uɨ́ng₂ le₂jŋiá₅. Quián₅ bá₄ ma₂tióng'₂ rë₂në́₃ të₂le₃ quian'₅₄ jmɨ₂ 'an₅₄ Cristo. \v 14 Le₂në₅ bá₄ ca₂dsióg₃: 'ŋiog₅ bá₄ Cristo i₂jmo₅ 'ei₅ tei₄ quián₂ jniog₄. 'Éi₂ bá₄ ca₂jmo₃ në́₃ ca₂chain'₃ co₂ŋei'₅₄ jnia'₅₄ dsa₂ judíos quian'₅₄ 'nia'₂ dsɨ₂nau₂, caun₂ juɨg₂ bá₄ ca₂jmo₃, ca₂góin₂ bá₄ co₂'nió'₄ nɨ₁'ia'₂ a₂jme₁chí'₄ a₂jáng'₅ léi₄ a₂jme₁jmo₅ jma₃quén₅ jɨn₄ jniog₄. \v 15 Quian'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁₂ 'ŋiog₅, ca₂jme₃dsiain₂₃ 'Éi'₃ Juá'₅ a₂jme₁të₂néi'₂ chi₂quióng₂ jmɨg₄ jmá'₃ 'éi'₃. Ca₂lë₃ bá₄ në́₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂i₃jiog₅ dsɨ́₅, ca₂jmo₃ caun₂ juɨg₂ 'mɨ́₂ quió'₅ 'ŋiog₅, ca₂'ág₂ tei₄ quió'₅ dsa₂ le₃tɨn₃ juɨg₂. \v 16 Le₂në₅ bá₄ ca₂dsióg₃ ca₂lë₃ co₂nió'₃ dsa₂ jë₁ca₂le₃jɨ́in₃. Të₂le₃ quian'₅₄ 'mú₃ quió'₅ ne₄ cróg₄, ca₂jme₃dsian₅ Cristo mɨ'₅₄ a₂jme₁nió'₅ le₃tɨn₃ juɨg₂, ca₂'ág₂ caun₂ jág₁ quian'₅₄ Diú₄. \v 17 Ca₂guan₃ Cristo quian₅ jág₁ dse₃ a₂'ag₃ tei₄ quió'₅ ca₂le₃jɨ́n₃: le₃quián'₂ 'nia'₂ dsa₂ i₂jme₁tión₂ uɨ́ng₂, lia'₂ le₃quián₂ jnia'₅₄ dsa₂ judíos i₂jme₁tio'₅₄ quián₅. \v 18 Jaun₂ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo, lé₂ le₃jme₁quián₄ jniog₄ ja₁con₂ Tia₅₄ quián₂ të₂le₃ quian'₅₄ jan₂ Jme₂dsí₂, tsá₃ a₂nag₅₄ o₁jŋia'₅₄ la₂ lág₅ jniog₄ dsa₂ judíos o₃ dsɨ₂nau₂ 'e₂. \v 19 'Uɨg₅₄ në₅, ma₂lɨ́n'₅ bá₄ 'nia'₂ co₂'nió'₄ dsa₂ i₂'én₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂lë́₅ 'í₁ quián₅ Diú₄;\f + \fr 2:19 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* tsá₃ ma₃lɨ́n'₅ 'nia'₂ dsɨ₂nau₂ jua'₅₄ tsá₃ cuɨn₅ jniog₄ rɨn'₅₄. Ma₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ chi'₂-guein₂ quián₅ Diú₄ në́₃. \v 20 Ca₂dsióg₃ lɨ́n'₅ 'nia'₂ co₂'nió'₄ caun₂ 'né₅ pa₁; lɨ́n'₅ 'nia'₂ ján₃ co₂'nió'₄ nɨ₁cang₁ a₂juɨ₅ dsa₂ ne₄ 'uɨg₅₄ 'ia'₂ a₂ca₂chi'₃ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Jesús, quian'₅₄ dsa₂ i₂jme₁'ë́₂ jág₁ o₄quió'₄ Diú₄ ma₂lɨ́g'₂. 'Ŋiog₅ guë'₂ Jesucristo lɨ́in₅ co₂'nió'₄ nɨ₁cang₁ a₂dsen₅₄ guë́₄. \v 21 Le₃quió'₅ 'éi₂ në́₃, tsau₂ ta₁ ta₁caun₂ tsɨ₁'né₅, lë́₂ rë₂juɨ́₄ rë₂, ca₂lia'₂ ca₂dsióg₃ lé₂ caun₂ guá'₅ a₂lë́₅ 'í₁ quió'₅ Te₁gui'₅₄. \v 22 Le₃quió'₅ 'éi₂ në́₃, 'nia'₂ bá₄ ján₃ lɨ́ng'₅ co₂'nió'₄ nɨ₁cang₁ a₂caun₂ juɨ₅ nɨ₁'ia'₂, ca₂lia'₂ ca₂dsi₃nó'₅ 'nia'₂ léng'₂ caun₂ dsi₂néi₂ ja₁guá₄ Diú₄ a₂gu₂dsí₂. \c 3 \s1 A₂niog₅ gu₂ Pa₄ qui₃'ë́₂ jág₁ dse₃ ja₁con₂ dsɨ₂nau₂ \p \v 1 'Uɨg₅₄ në₅ bá₄ në́₃, jniá₂ Pa₄, jme₂juɨ́ng'₁ Diú₄, ton'₂ rë₂'eng₅₄ né'₃ 'má₃ 'uɨg₅₄ quió'₄ Cristo Jesús a₂dse₃ o₄quián'₂ 'nia'₂ i₂lɨ́ng'₅ dsɨ₂nau₂. \v 2 Lɨ́ng₂ a₂ma₂le₁ŋi'₅₄ dsón'₂ bá₄ 'nia'₂ a₂dse₃ dsɨ́₅ Diú₄ ma₂ca₂dsia₃ gu₃ ta₁ la₂, a₂dse₃ o₄quián'₂ 'nia'₂. \v 3 Ma₂ca₂rë₃ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂ jág₁ a₂jme₁rë₂'ma₄ le₂jŋiá₅, 'e₂ a₂niog₅ dsɨ́₅ jmo₃; ca₂jmo₃ ca₂rë₃guion₅₄, juɨ₁lia'₂ ma₂juá'₃ ca₂jon₄ jág₁ ne₄ si₂ le₂jŋiá₅. \v 4 Jë₁ma₂ca₂'í'₂ 'nia'₂ si₂ në₅, le₃len'₅₄ 'nia'₂ a₂ma₂ŋɨ́'₂ dsɨ₃ jë₂ jág₁ a₂jme₁rë₂'ma₄ quió'₅ Cristo, \v 5 caun₂ jág₁ a₂tsá₃ 'ein₂ ca₂rë₃ŋi₅ ca₃ma₂lɨ́g'₂, la₁ rë₂në́₃ në́₃ ma₂ca₂jme₃jnia₅ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄ ja₁con₂ dsa₂ jŋió₅ quiáin₅: dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Jesús, quian'₅₄ ja₁con₂ dsa₂ i₂jme₁'ë́₂ jág₁ o₄quió'₄ në́₃. \v 6 Jág₁ a₂ma₂ca₂rë₃jniá₂, a₂la₂ bá₄ jaun₂: të₂le₃ quian'₅₄ jág₁ dse₃ a₂lión₂ dsa₂, tɨn₃ dsɨ₂nau₂ gue₃ a₂lë́₅ jág₁ cuë₃ Diú₄ co₂rë₂ bá₄ quian'₅₄ a₂tɨn₃ dsa₂ judíos. Lɨ́n'₅ 'nia'₂ dsa₂ i₂tén₅ caun₂ bá₄ ŋɨ́₅, ján₃ guë'₂ tɨn'₃ 'nia'₂ jág₁ a₂ron₅ cuë́₁ quió'₅ Diú₄ le₃quió'₅ Cristo Jesús. \p \v 7 Jág₁ në₅ ma₂chéng'₅ jmo₂₃ ta₁ a₂'ë́₅ jág₁ dse₃, lia'₂ con'₂ lë́₅ a₂lë₁ca₂cuë₃ Diú₄ a₂'ua₁ dsɨ́₅, lia'₂ con'₂ lë́₅ jmo₅ ta₁ juɨ₅bí₂ quió'₅. \v 8 O₁jŋia'₅₄ la₂ lɨ́n₅ jniá₂ jan₂ i₂me'₂ guë́₄ con'₂ guë́₄ i₂tsá₃ 'e₂ quen₅ jë₄ quió'₅ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄,\f + \fr 3:8 \ft lit. “ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ jŋió₅.” \f* la₁ 'éi₂ ma₂cuë₃ jniá₂ a₂dse₃ në₅ a₂'ë́₄ jág₁ jɨn₄ dsɨ₂nau₂, caun₂ jág₁ dse₃ a₂le₃chong₂ jniog₄ dse₃ guë́₄ lɨn₃ a₂jme₃gu'₅₄ Cristo, ca₂lia'₂ tsá₃ lé₂ le₃jua'₅₄ a₂le₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ dsa₂. \v 9 Ma₂ca₂dsia₃ gu₃ ta₁ la₂ a₂jme₁jniag₅ ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃, jág₁ dse₃ a₂jme₁rë₂'ma₄, ca₂le₃ ca₂nio₃ mɨ₂güɨ́g₃, 'a₂ lia'₂ 'nio₃ Diú₄ lé₂. Ia₁ 'éi₂ bá₄ i₂ca₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ a₂cha₂. \v 10 Ca₂i₃jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃ të₂le₃ quian'₅₄ dsa₂ quiáin₅, juɨ₁le₂ŋi₅ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂'io₅ juɨ₅bí₂, i₂lɨ́n₅ ta₁ tion'₅₄ guei'₅₄, 'lióng₂ ne₅₄ 'ŋio₅ lɨn₃ bá₄ a₂ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ Diú₄; \v 11 jaun₂ juɨ₁le₂ŋi₅ bá₄, Diú₄ ca₂jmo₃ le₂në₅ con'₂ lë́₅ i₃jiog₅ dsɨ́₅ jmo₃ co₂tan₅₄ të₂le₃ quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo. \v 12 Të₂le₃ quian'₅₄ Cristo cha₂ juɨ₅ quián₂ a₂lé₂ le₃jme₁quián₄ jniog₄ dsiá₁ tiá₂ dsɨ₅ ja₁con₂ Diú₄, caun₂ bá₄ le₁'ág₄ dsɨ₅ 'uɨg₅₄ ia₁ a₂'éin₂ le₃quió'₅ 'éi₂. \v 13 Jaun₂ lë₃, chi₂len'₄ jniá₂ 'nia'₂ a₂tsá₃ 'ág'₂ caun₂-tɨn₃ 'au'₂ 'uɨg₅₄ ia₁ a₂chang₂ ŋag₅₄ uɨg₅ o₄quián'₂ 'nia'₂, la₁ia₁ dse₃ të₂le₃ ja₁con'₂ 'nia'₂, ia₁ le₂në₅ bá₄ dsióg₅ a₂le₃juɨn'₂ 'nia'₂. \s1 'A₂ lia'₂ tson₂ ca₂rë₃'nio₃ Cristo jniog₄ \p \v 14 'Uɨg₅₄ në₅ bá₄, no₂₃ chi₂jne₅₄ ne₄ Diú₄ Jmei₂ Te₁gui'₅₄ Jesucristo, \v 15 i₂lɨ́n₅ jmei₂ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂chan₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ quian'₅₄ i₂chan₂ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃. \v 16 Mɨ₅ jniá₂ ne₄ Tia₅₄ a₂jmo₃ të₂'au'₂ 'nia'₂, cuë₃ juɨ₅bí₂ bén₂ jlá'₁ quió'₅ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ quiáin₅, \v 17 ia₁jaun₂ të₂le₃ jŋia'₅₄ 'a₂ con'₂ 'én'₂ bá₄ 'nia'₂, jiá₃ Cristo ja₃guá₃ të₂'au'₂ 'nia'₂. Le₂në₅ jë₁ma₂tión'₂ 'nia'₂ tiá₂ lé₂ co₂'nió'₄ qui₂le₁'má₂ jmú₄ jɨ'₂ lɨn₃, jme₁'nió'₄ 'nia'₂ rɨ́ng'₂. \v 18 Mɨ₅ jniá₂ a₂lé₂ le₃ŋɨ́'₂ 'au'₂ 'nia'₂, quian'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ con'₂ i₂ma₂lë́₅ 'í₁ quiáin₅,\f + \fr 3:18 \ft lit. “ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ jŋió₅.” \f* a₂juë'₂ lɨn₃, ton'₂ a₂cu₂ lɨn₃, ton'₂ a₂ŋei₅ lɨn₃, a₂jɨ'₂ lɨn₃ bá₄, 'a₂ lia'₂ 'nio₃ Cristo jniog₄. \v 19 Mɨ₅ jniá₂ ne₅₄, juɨ₁le₂cuɨn'₂ 'nia'₂ a₂në₅ a₂lë́₅ a₂juë'₂ lɨn₃, on₃jua'₅₄ ia₁ a₂le₃cuɨ́'₅ le₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ dsa₂; mɨ₅ jniá₂ ia₁jaun₂ le₂në₅ tiáng'₄ le₃chang'₂ co₂ŋei'₅₄ qui₂rë₂rɨn₅ të₂'au'₂ ca₂le₃jë́₃ 'a₂ lia'₂ lɨ́n₅ Diú₄. \v 20 Jaun₂ në́₃, juɨ₁le₂juɨn'₂ bá₄ Diú₄, i₂lé₂ le₃jmo₃ tson₂ guë́₄ lia'₂ con'₂ guë́₄ a₂mɨ₂ jniog₄, lia'₂ con'₂ guë́₄ dsɨ₂jiog₅ dsɨ₅ në́₃, të₂le₃ quian'₅₄ bí₂ a₂jmo₂₃ ja₁con₂ jniog₄. \v 21 ¡Juɨ₁le₂juɨn'₂ bá₄ Diú₄ ja₁con₂ guá'₅ quiáin₅ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo Jesús, ca₂lia'₂ con'₂ tan₅₄ ca₂le₃jë́₃ tsɨ₁jon₂ dsa₂ i₂ja₃lén₂ chi₁quɨ́n₃ ca₂le₃jë́₃ ŋi₂ co₂tan₅₄! A₂méi₃. \c 4 \s1 Chong₂ jniog₄ 'ei₅ caun₂ jág₁ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ \p \v 1 'Uɨg₅₄ në₅ bá₄ në́₃, rë₂jnɨ́g₅ né'₃ 'má₃ o₄quió'₄ Te₁gui'₅₄, chi₂len'₄ jniá₂ 'nia'₂ a₂tiáng'₄ lia'₂ con'₂ dsi₂ten₅₄ ca₂tɨ́n₂ le₃chan₂ dsa₂ i₂té₄ quián₅ Diú₄, ia₁ a₂jaun₂ bá₄ ca₂të́'₃ 'nia'₂. \v 2 Jmo₄ 'nia'₂ meg'₂, 'ua₁ 'au'₂ quiang'₅₄ rɨ́ng'₂. Jmo₄ 'nia'₂ juɨn'₂ 'au'₂, tió'₃ 'au'₂ jmo₄ quiang'₅₄ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂ ia₁ a₂'nióg'₃ rɨ́ng'₂. \v 3 Dsen₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ jmo₄ tiong'₅₄ 'ei₅ tián₂ caun₂ jág₁ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅, co₂'nió'₄ bá₄ chan'₂ 'nia'₂ qui₂rë₂queng'₅₄ quian'₅₄ rɨ́ng'₂ 'ei₅ tei₄. \v 4 Lág₅ jniog₄ caun₂ bá₄ ŋɨ́₅ ta₁caun₂ nió'₃, ján₃ guë'₂ jan₂ bá₄ Jme₂dsí₂ táng₃, a₂tián'₄ 'nia'₂ le₂në₅ bá₄ ma₂ca₂të₃ Diú₄ caun₂ bá₄ jmɨg₄ a₂'ɨ́n₂ 'au'₂ 'nia'₂ chang'₂. \v 5 Jan₂ bá₄ Te₁gui'₅₄ i₂lɨ́n₅ juɨg₅₄ jniog₄ chan₂, caun₂ bá₄ a₂'éin₂ jniog₄, ján₃ guë'₂ ca₂le₃jág₃ bá₄ jniog₄ ca₂jŋó₂ jmɨg₂ le₃quió'₅ jan₂ bá₄ Te₁gui'₅₄. \v 6 Jan₂ bá₄ Diú₄ chan₂ i₂lɨ́n₅ Tia₅₄ quián₂ jniog₄ ca₂le₃jág₃. 'Éi₂ bá₄ i₂niog₅ gu₂ jniog₄ ca₂le₃jág₃; 'éi₂ bá₄ i₂jmo₅ ta₁ ja₁con₂ jniog₄ ca₂le₃jág₃; 'ein₅₄ ja₁con₂ jniog₄ ca₂le₃jág₃ në́₃. \p \v 7 La₁ le₂jau₂ le₂jau₂ bá₄ jniog₄ jma₃quén₅ lë́₅ bí₂ a₂ma₂ca₂ŋag₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ ma₂ca₂dsió'₃ Cristo quió'₅. \v 8 Jaun₂ lë₃ juá'₂ ne₄ Si₂: \q1 Ca₂uɨ́g₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ \q2 te₂ le₁'ŋe'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂ca₂lɨ́'₃, \q1 jaun₂ ca₂dsió'₃ bí₂ jma₃quén₅ \q2 ca₂cuë́'₃ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃.\f + \fr 4:8 \ft Salmo 68:18; 'Nió'₂ ja₁ton₅ Colosenses 2:15.\f* \p \v 9 Jaun₂, ¿'e₂ jág₁ dsau₅ jein₅ jág₁ “A₂ca₂uɨ́g₂” në₅ në́₃? Jŋia'₅₄ lia'₂ juá'₂ le₂'uɨg₅₄ ca₂sióin₃ ja₁lë́₄ ja₁'uɨn₃ guë́₄ 'ŋio₅ lɨn₃ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃. \v 10 I₂ca₂sión₃ 'éi₂ bá₄ ján₃, i₂ca₂uɨ́g₂ táng₃ ja₁lë́₄ ja₁ŋei₅ guë́₄ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃, ia₁jaun₂ jme₃cain'₂ ca₂le₂con₂ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ quiáin₅. \v 11 Jaun₂ jma₃quén₅ ca₂chein'₃ dsa₂ quiáin₅ ca₂cuë₃ bí₂ ca₂cuë́'₃ le₂jan₂ le₂jan₂; i₂lɨn₅₄ ca₂chein'₃ a₂léin₂ i₂chen₄ quiáin₅; i₂lɨn₅₄ guë'₂ ca₂ŋɨ₂ bí₂ a₂lé₂ ŋág₃ jág₁ a₂guéi'₅ quió'₅ Diú₄; i₂lɨn₅₄ guë'₂ ca₂cuë́'₃ bí₂ a₂qui₂dsɨ₃'ë́₃ jág₁ dse₃ a₂lión₂ dsa₂; i₂lɨn₅₄ guë'₂ ca₂cuë́'₃ bí₂ a₂léin₂ dsa₂ i₂'ë́₂ jág₁ i₂jme₂tɨn₅ guá'₅. \v 12 Le₂në₅ qui₂ca₂chein'₃ dsa₂ guá'₅ ia₁jaun₂ jmo₃ co₂jŋia₅₄ dsa₂ quiáin₅ a₂jme₃ti₃ ta₁ a₂'nio₃ 'éi₂ lé₂, ia₁jaun₂ caun₂ qui₂dsɨ₃cón₃ bá₄ ŋɨ₅₄ 'ŋiog₅, \v 13 ca₂lia'₂ ca₂dsi₃náu₅ 'ei₅ caun₂ jág₁ quian'₅₄ rɨn'₅₄, 'éin₂ rë₂, ŋɨ́'₂ dsɨ₅ le₃quió'₅ Ja₁ŋi'₅₄ Diú₄. Le₂në₅ bá₄ dsi₁náu₅ léi₂ dsa₂ i₂ma₂ca₂can'₅₄ co₂ŋei'₅₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ lɨ́n₅ Cristo 'ŋiog₅. \v 14 Jaun₂ tsá₃ ma₃léi₂ jniog₄ lia'₂ lɨ́n₅ i₂bë'₅₄ i₂caun₂ lë₁qui₂rë₂gan₂ tsá₃ uɨn₅ qui₂jme₂tsɨ́in₃; në₂jag₄ bá₄ a₂qui₂tsag'₂ dsí₂ a₂caun₂ 'ŋio₂ dsɨ́₅ bá₄ juɨ₁'e₂ guë́₃ a₂jme₂tag₅ dsa₂, qui₂së₂sein'₂ jë₁jme₂gau₅ dsa₂ i₂ŋɨ́₄ 'ŋio₅ 'io₅ mai₅₄, 'nio₃ jiog₃ juɨ₅ jë₁tsá₃ dsau₅. \v 15 Të₂le₃ 'nió'₅ dsiá₁ jniog₄ jág₁ tí₅ a₂'nio₃ jniog₄ rɨn'₅₄. Ca₂tág₂ bá₄ jniog₄ qui₂dsɨ₃cau'₅₄ ne₄ ca₂le₃jë́₃ le₃quió'₅ 'éi₂ i₂lɨ́n₅ mɨ₂dsi₄ quián₂ jniog₄, le₃quió'₅ Cristo bá₄ guë'₂. \v 16 Të₂le₃ quian'₅₄ 'éi₂ qui₂dsɨ₃cau'₅₄ jniog₄ 'a₂ lia'₂ jme₁'nió₄ jniog₄ rɨn'₅₄. Lág₅ jniog₄ në₂jag₄ bá₄ caun₂ nɨ₁ŋɨ́₅ a₂qui₂rë₂tion'₅₄ rë₂ le₂caun₂ le₂caun₂ ja₁qui₂le₁chan'₂ quió'₅ dsa₂, jma₃quén₅ bá₄ lë́₅ ta₁ quió'₅ qui₂jme₂'on₅₄ rɨn'₅₄, ca₂lia'₂ ca₂i₃cón₃ rë₂, dse₃ le₁'ág₄ dsɨ́₅, 'nioi₃ rɨin'₅₄ në́₃. \s1 Juɨ₅ 'mɨ́₂ le₃quió'₅ Cristo \p \v 17 A₂la₂ bá₄, juá'₅ jniá₂ chi₂quiang₅₄ jmɨg₄ 'nia'₂ o₄quió'₄ Te₁gui'₅₄: tsá₃ ma₃juɨ₁le₂chan'₂ 'nia'₂ juɨ₁lia'₂ chan₂ dsa₂ i₂tsá₃ Diú₄ cuɨn₅, ia₁ 'éi₂ në́₃ chain₂ lia'₂ con'₂ lë́₅ niog₅ dsi₅₄ tsá₃ 'e₂ ta₁ tí₄. \v 18 'Ŋio₅ të₂le₃ jen₅ bá₄ ma₂ŋɨ́'₂ dsɨ́₅, uɨ́ng₂ bá₄ chain₂ ja₁jme₁ca₂tɨ́in₂ le₃chain₂ le₃quió'₅ Diú₄, ia₁ lɨ́in₅ dsa₂ i₂co₂ŋei'₅₄ tsá₃ 'e₂ tɨn₂ tsá₃ 'e₂ ŋi₅ ia₁ a₂ma₂ca₂rë₃'uá'₃ dsɨ́₅. \v 19 Tsá₃ ma₃lí'₄ 'e₂ jaun₂ o₂guí'₃, co₂dsia₅ ma₂ca₂jɨ́in'₂ bá₄ guioin₅₄ ne₄ ca₂le₃jë́₃ jmá'₃ lia'₂ a₂mɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁₂, caun₂ ma₂'ŋio₂ dsɨ́₅ bá₄ jmo₂₃ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂lë₁'iog₅. \v 20 La₁ 'nia'₂ në́₃, tsá₃ le₂në₅ ca₂rë₃tɨ́ng'₃ le₃quió'₅ Cristo. \v 21 Ia₁ dsón'₂ bá₄ ma₂ca₂nei'₂ 'nia'₂ le₃quió'₅ 'éi₂ lɨ́n₂ jniá₂, jaun₂ ca₂rë₃tɨ́ng'₃ bá₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂jme₃tag₅ 'éi₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₁ tí₅ dsón'₂ a₂cha₂ ja₁con₂ Jesús. \v 22 Ca₂rë₃tíng'₃ a₂co₂dsia₅ jŋiá'₄ cau₅ lia'₂ con'₂ lë́₅ jme₁lɨ́ng'₄ le₂jŋiá₅, në₂jag₄ bá₄ dsa₂ i₂co₂ŋei'₅₄ jŋiá'₂ tsɨn'₅₄; a₂jme₁rë₂'én'₄ ne₄ a₂jme₁qui₂rë₂gáng'₃ ne₄ ca₂le₃jë́₃ a₂jme₁'ɨ́n₅ 'au'₂ 'nia'₂, con'₂ lë́₅ jme₁chang'₂. \v 23 Ca₂rë₃tɨ́ng'₃, a₂ca₂tɨ́n'₂ 'nia'₂ jme₁'mag'₂ lia'₂ lë́₅ dsɨ₂jiog₅ 'au'₂. \v 24 Ca₂rë₃tɨ́ng'₃ a₂jmog'₅₄ le₁lɨng'₄ a₂lɨ́ng'₅ në₂jag₄ bá₄ jan₂ dsa₂ 'mɨ́₂ i₂ca₂rë₃chán₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ 'nio₃ Diú₄, a₂léng'₂ dsa₂ dsen₃ dsón'₂ i₂jŋió₅ quiáin₅. \v 25 Jaun₂ në́₃, jŋiá'₃ 'nia'₂ cau₅ jág₁ të₂jág₁, le₂jang'₂ le₂jang'₂, dsia₄ 'nia'₂ jág₁ tí₅ quian'₅₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨ́ng'₂, ia₁ ca₂le₃jág₃ bá₄ jniog₄ téi₅ caun₂ nɨ₁ŋɨ́₅. \v 26 “Chi₂jua'₂ ca₂rë₃'né'₃ 'nia'₂, tsá₃ lë₁'nau₂ 'nia'₂ dso₄”;\f + \fr 4:26 \ft Salmo 4:4.\f* tsá₃ cuë₂ 'nia'₂ jmɨg₄ jua'₅₄ 'í₁ 'nei₂ 'au'₂ të₁ne₁ jmɨg₄, ca₂lia'₂ jŋia'₅₄ lia'₂ ca₂rɨn₂ 'iog₂; \v 27 tsá₃ ná₂ 'nia'₂ juɨ₅ quió'₅ i₂së₃dsen₃. \v 28 I₂jme₁'ang₅ guë'₂, tsá₃ ma₃o₁'ang₁₂, të₂le₃ juɨ₁jmo₁₂ ta₁ quian'₅₄ gu₂-tag₅₄ 'e₂ caun₂ ta₁ dse₃ cha₂, ia₁jaun₂ le₃cha₂ a₂lé₂ jme₃'oin₅₄ ca₂la₂ dsa₂ i₂'nió'₅ quió'₅. \v 29 Tsá₃ lë₁'uë'₅₄ 'nia'₂ jág₁ 'lɨg'₅₄ mɨ₂'o'₅₄; jme₁tɨn₅ 'nia'₂ dsiá'₁ jmá'₃ lia'₂ jág₁ dse₃, ia₁ a₂në₅ bá₄ jme₃'o₅₄ a₂qui₂dsɨ₃cón₃ rɨ́ng'₂ i₂'nió'₅ quió'₅ le₃quió'₅ jme₂dsí₂, ton'₂ dse₃ quió'₅ i₂nag₅ në́₃. \v 30 Tsá₃ jmo₂ 'nia'₂ jén₂ dsɨ́₅ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ quián₅ Diú₄, ia₁ të₂le₃ quian'₅₄ 'éi₂ ma₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ léi₄ i₂ma₂lë́₅ 'í₁ quián₅ Diú₄ ca₂lia'₂ ca₂të́₂ jmɨg₄ i₁lión'₂ 'nia'₂ co₂ŋei'₅₄. \v 31 Co₂dsia₅ jŋiá'₃ 'nia'₂ a₂dsi'₃ cha₂ të₂'au'₂, ca₂le₃jë́₃ guë́₄ a₂dsén'₂ 'nia'₂, 'nei₂ a₂'i₄ 'au'₂ në́₃; ca₂le₃jë́₃ a₂co₂mɨ'₅₄ co₂dsio'₅₄ a₂'ne'₂ 'nia'₂, ca₂le₃jë́₃ guë́₄ jág₁ uɨg₅ a₂qui₂'ɨ́n'₅ 'nia'₂ rɨ́ng'₂, ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂'lɨg'₅₄ në́₃. \v 32 Të₂le₃ jmo₄ 'nia'₂ a₂dse₃ ja₁con₂ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂, juɨ₁le₂cha₂ bá₄ a₂ŋéi₂ 'au'₂ 'nia'₂, 'én₃ 'nia'₂ dsáu₁ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂ juɨ₁lia'₂ ca₂'én₂ Diú₄ dsáu'₂ 'nia'₂ të₂le₃ o₄quió'₄ Cristo. \c 5 \s1 'A₂ lia'₂ 'nió'₅ le₃chan₂ chi'₂-guein₂ quián₅ Diú₄ \p \v 1 Ia₁ a₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ chi'₂-guein₂ i₂'nió₁ quián₅ Diú₄, quen'₂ 'nia'₂ bí₂ léng'₂ lia'₂ lɨ́n₅ 'Éi₂. \v 2 Juɨ₁le₂chan'₂ 'nia'₂ 'nióg'₃ rɨ́ng'₂, juɨ₁lia'₂ ca₂rë₃'nio₃ Cristo jniog₄ jaun₂ ca₂jɨ́in'₂ o₄quián₂ jniog₄ a₂lɨ́in₅ co₂'nió'₄ já'₂ cha'₂ ŋó₃ rë₂jen'₅₄ ne₄ Diú₄ jain₂ ma₂juɨg₂ ma₂ro₂. \v 3 Ia₁ ma₂lɨ́n'₅ 'nia'₂ i₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄, ca₂lia'₂ jŋia'₅₄ tsá₃ 'nió'₅ le₃cha₂ jág₁ jɨn'₄ 'nia'₂ jua'₅₄ chan₂ i₂nió'₅ jág₁ quian'₅₄ dsa₂ i₂tsá₃ lɨ́n₅ dsɨ₂i₂gu₂, on₃ guë'₂ 'i₁caun₂ a₂siá'₂ a₂lë₁'iog₅ në́₃, on₃ guë'₂ ma₃'nió'₅ le₃chan₂ guë́₄ i₂'ua'₂ dsɨ́₅, ia₁ tsá₃ dsi₂ten₅₄ co₂ŋɨ́₂ jua'₅₄ dsa₂ i₂ma₂lë́₅ 'í₁ quián₅ Diú₄ jmo₃ guë́₄ le₂në₅. \v 4 Tsá₃ lë₁dsia₂ 'nia'₂ jág₁ 'lɨg'₅₄, on₃ guë'₂ jág₁ ga₂, on₃ guë'₂ juɨ₁lia'₂ jág₁ ŋág₄ lë₁'iog₅ në́₃. Ia₁ ca₂le₃jë́₃ jág₁ le₂në₅ tsá₃ dsi₂ten₅₄; ja₂lɨn₃ guë́₄ dse₃ cuë'₅₄ 'nia'₂ ti₁'mag'₄ Diú₄. \v 5 Tsá₃ juɨ₁dsi₂'én₂ 'au'₂ 'nia'₂ a₂la₂: 'i₁jan₂ juɨ₁lia'₂ i₂nió'₅ jág₁ quian'₅₄ i₂tsá₃ lɨ́n₅ dsɨ₂i₂gu₂, on₃ guë'₂ 'i₁jan₂ juɨ₁lia'₂ i₂jmo₅-dsáu₅ lë₁'iog₅, on₃ guë'₂ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂'ua'₂ dsɨ́₅, (ia₁ i₂co₂rɨn₂ bá₄ dsa₂ i₂'ua'₂ dsɨ́₅ quian'₅₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jme₂juɨn'₂ diú₄ lag₄), o₁lɨ́g'₂ tsá₃ lé₂ le₃tɨin₃ ja₁gon₂ Cristo quian'₅₄ Diú₄. \v 6 'I₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ juɨ₁jme₂gau₅ 'nia'₂ quian'₅₄ jág₁ a₂tsá₃ ta₁ tí₄, ia₁ 'uɨg₅₄ në₅ bá₄ já₅ uɨg₅ gau₂ quió'₅ Diú₄ ne₄ quió'₅ jaun₅ dsa₂ i₂tsá₃ ne'₅₄. \v 7 Jaun₂ 'nia'₂ në́₃, co₂dsia₅ tsá₃ lë₁tóng'₂ quian'₅₄ dsa₂ le₂'éi₂. \v 8 Ia₁ le₂jŋiá₅ jme₁tén'₄ 'nia'₂ caun₂ mɨ₂güɨ́g₃ qui₁né'₃, la₁ rë₂në́₃ në́₃, ma₂tén'₅ 'nia'₂ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄ ja₁jniá₂ si₂. Juɨ₁le₂chan'₂ 'nia'₂ jaun₂, juɨ₁lia'₂ ca₂tɨ́n₂ le₃chan₂ chi'₂-guein₂ i₂tén₅ të₂le₃ ja₁jniá₂ si₂. \v 9 Ia₁ ja₁jniá₂ si₂ në́₃, rë₂jniá₂ 'ua₁ dsɨ́₅ dsa₂, tí₅ jág₁ quió'₅ dsa₂, a₂rë₂chan₂ dsa₂ quian₅ caun₂ juɨ₅ co₂dsau₅. \v 10 Dsen₅₄ jme₁tɨn₅ 'nia'₂ 'au'₂ jmó'₂ na₅ a₂të₅ dsɨ́₅ Te₁gui'₅₄. \v 11 Tsá₃ quen'₅₄ 'nia'₂ jë₄ 'e₂ a₂tsá₃ ta₁ tí₄ a₂niog₅ jmo₅-dsáu₅ dsa₂ i₂tén₅ jë₄ qui₁né'₃; ja₂lɨn₃ guë́₄ dse₃ jme₁jnia₅ 'nia'₂ a₂jaun₂ të₂le₃ ja₁jniá₂ si₂. \v 12 Ia₁ caun₂ lë₁o₂guí'₃ bá₄, jua'₅₄ la₂ dsia₃ dsa₂ a₂jmo₅ dsa₂ 'éi₂ jë₄ të₃co'₅₄. \v 13 La₁ ca₂le₃jë́₃ bá₄ rë₂jniá₂ jë₁ma₂ca₂tág'₃ si₂. \v 14 Ia₁ quian'₅₄ si₂ bá₄ jmo₅ a₂rë₂jniá₂ ca₂le₃jë́₃. 'Uɨg₅₄ jaun₂ guë'₂ juá'₂: \q1 Jme₁jnio₂ ne'₅₄, 'ne₂ i₂rë₂güɨ́n₃; nau₂, jú₅ jɨn₄ 'lag₄; \q2 jaun₂ jmo₃ Cristo tág₅ si₂ quió'₅ ja₁cong'₂. \p \v 15 Jaun₂ lë₃, rë₂ de'₂ quion₂ 'nia'₂ 'í₁ 'a₂ lia'₂ i₂niog'₅₄. Jaun₂ tsá₃ ma₃i₁niog'₄ juɨ₁lia'₂ i₂nio₄ dsa₂ i₂tsá₃ 'e₂ ŋɨ́'₂ dsɨ́₅; juɨ₁i₂nio'₄ bá₄ 'nia'₂ a₂lɨ́ng'₅ dsa₂ i₂tɨn₂, i₂ŋɨ́'₂ dsɨ́₅. \v 16 Quen'₂ 'nia'₂ bí₂, në₃ lia'₂ cuɨn₅ jmɨg₄, a₂jmó'₂ 'nia'₂ a₂dse₃, ia₁ 'ŋio₅ juɨ₁si ma₂'lɨn'₅₄ dsa₂ jmɨg₄ rë₂në́₃. \v 17 Jaun₂ lë₃, tsá₃ jme₁con₅₄ 'nia'₂ 'au'₂; dsen₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ jmo₄ juɨ₁le₂ŋɨ́g'₂ na₅ a₂'ŋio₂ dsɨ́₅ Te₁gui'₅₄. \v 18 Tsá₃ juɨ₁qui₂le₂'en'₅ 'nia'₂ quian'₅₄ ti₁jmɨ́g₃, ia₁ a₂në₅ bá₄ jiog₅ juɨ₅ ja₁dsɨ₂'én₂ dsa₂; të₂le₃ juɨ₁jme₂can'₂ 'nia'₂ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅. \v 19 Dsia₄ 'nia'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂ qui₁juɨg'₅₄ rɨ́ng'₂ quian'₅₄ salmos, quian'₅₄ himnos, quian'₅₄ son₅₄ a₂gu₂dsí₂, 'ë₄ 'nia'₂ jmo₄ son₅₄ juɨ₅ të₂'au'₂ a₂jme₁juɨng'₂ Te₁gui'₅₄. \v 20 Juɨ₁i₂nio'₄ bá₄ 'nia'₂ co₂tan₅₄ cuë'₅₄ ti₁'mag'₄ Diú₄ i₂lɨ́n₅ Tia₅₄ quián₂ o₄quió'₄ ca₂le₃jë́₃, lia'₂ con'₂ lë́₅ bí₂ quió'₅ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄. \s1 'A₂ lia'₂ 'nió'₅ le₃chan₂ dsa₂ 'én₂ ta₁caun₂ niói'₃ lia'₂ caun₂ dsi₂néi₂ \p \v 21 Tión'₂ 'nia'₂ 'éi'₃ quió'₅ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂, ia₁ a₂gan'₃ 'nia'₂ Cristo.\f + \fr 5:21 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂: “ia₁ a₂gan'₃ 'nia'₂ Diú₄.” \f* \v 22 'Nia'₂ dsa₂ mɨ́₂, tión'₂ 'nia'₂ 'éi'₃ quió'₅ dsa₂ ŋe'₂ quiáng'₂, juɨ₁lia'₂ tion'₅₄ 'nia'₂ 'éi'₃ quió'₅ Te₁gui'₅₄. \v 23 Ia₁ dsa₂ ŋe'₂ bá₄ i₂lɨ́n₅ mɨ₂dsi₄ quián₅ 'io₅₄, juɨ₁lia'₂ lɨ́n₅ Cristo mɨ₂dsi₄ quián₅ guá'₅. Cristo bá₄ ján₃ i₂lɨ́n₅ i₂ma₂lió₂ quián₅ guá'₅, ia₁ guá'₅ guë'₂ në́₃ lë́₅ co₂'nió'₄ nɨ₁ŋɨ₁₂ 'ŋiog₅. \v 24 Le₂në₅ juɨ₁lia'₂ guá'₅ tioin'₅₄ 'éi'₃ quió'₅ Cristo, ján₃ bá₄ le₂në₅ juɨ₁lia'₂ dsa₂ mɨ́₂ ca₂tɨ́in₂ tóin'₃ 'éi'₃ quió'₅ dsɨ₂i₂gu₂ jë₄ ca₂le₃jë́₃. \v 25 'Nia'₂ dsa₂ ŋe'₂ guë'₂ në́₃, jme₁'nió₄ 'nia'₂ dsa₂ mɨ́₂ quiáng'₂ juɨ₁lia'₂ ca₂jmo₃ Cristo ca₂jme₃'nioi₃ guá'₅, ca₂le₃jë́₃ ca₂guein₃ 'mú₃ o₄quió'₄ 'éi₂. \v 26 Le₂në₅ ca₂jmo₃ ia₁jaun₂ ma₂lë́₅ 'í₁ Guá'₅ ca₂jme₃dse₃ ca₂ráng'₂ në₂jag₄ bá₄ quian'₅₄ jmɨg₂ të₂le₃ quian'₅₄ jág₁ quió'₅; \v 27 ia₁jaun₂ jme₃jniog₂₃ chei'₃ ne₅₄ 'ŋiog₅ a₂lág₅ guá'₅ i₂jlán'₁ i₂tsá₃ rë₂'ŋió₄ 'i₁caun₂, on₃ guë'₂ cha₂ jua'₅₄ ja₁lë́₄ qui₂lë₁tsɨ́n'₃ quió'₅, on₃ guë'₂ 'i₁caun₂ guë́₄ jua'₅₄ a₂siá'₂ lë́₅, jaun₂ dsióg₄ lɨ́in₅ caun₂ guá'₅ i₂lë́₅ 'í₁ quiáin₅ i₂dsen₃ guë́₄ lɨn₃. \v 28 Le₂në₅ bá₄ ján₃, ca₂tɨ́n₂ dsa₂ ŋe'₂ jme₃'nioi₃ dsa₂ mɨ́₂ quiáin₅, juɨ₁lia'₂ 'nio₃ ŋɨ₅₄ 'ŋiog₅. I₂'nio₃ dsa₂ mɨ́₂ quián₅, 'nioi₃ 'ŋiog₅ bá₄ ján₃. \v 29 Ia₁ 'i₁jan₂ tsá₃ jua'₅₄ 'io'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁₂ 'ŋiog₅, të₂le₃ jme₂tau₅₄, jmo₂₃ 'í₁, juɨ₁lia'₂ jmo₅ Cristo ján₃ quian'₅₄ guá'₅, \v 30 ia₁ le₂jau₂ le₂jau₂ jniog₄ téi₅ nɨ₁ŋɨ₁\f + \fr 5:30 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂: “quian'₅₄ mu₅ 'ein₅₄ në́₃.” \f* 'éi₂. \v 31 “Jaun₂ bá₄ lë₃ ca₂tɨ́n₂ dsa₂ ŋe'₂ qui₃téin₂ chog₅₄-jmei₂, con'₂ tiain'₃ jme₃quiain'₅₄ dsa₂ mɨ́₂ quiáin₅, ia₁jaun₂ dsióg₄ léin₂ caun₂ bá₄ ŋɨ́₅ jë₁le₃oin₃ le₂jaun₂.”\f + \fr 5:31 \ft Génesis 2:24.\f* \v 32 Jág₁ në₅ lë́₅ caun₂ jág₁ juë'₂ a₂ma₂ca₂rë₃jniá₂. La₁ juá'₅ jniá₂ 'ɨ́ng₅ Cristo quian'₅₄ guá'₅ quiáin₅. \v 33 La₁ në₃ në́₃, le₂jan'₂ le₂jan'₂ 'nia'₂ jme₁'nió₄ dsa₂ mɨ́₂ quiáng'₂, juɨ₁lia'₂ 'nióg'₃ guiong'₅₄; ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ dsa₂ mɨ́₂ ca₂tɨ́in₂ jme₃gain₃ dsɨ₂i₂gu₂. \c 6 \p \v 1 'Nia'₂ i₂lɨ́ng'₅ chi'₂, ca₂tɨ́ng'₂ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄ nág'₁ gau₂ 'e₂ te₂néi'₂ chog'₂-ŋéi'₅ 'nia'₂, ia₁ le₂në₅ bá₄ dse₃. \v 2 Le₂la₂ juá'₂ jë₁le₂'uɨg₅₄ 'éi'₃ quió'₅ Diú₄ ja₁juá'₂ cha₂ a₂cuë₃: “Jme₁gan₃ 'nia'₂ chog'₂-ŋéi'₅, \v 3 ia₁jaun₂ bá₄ dse₃ le₃chang'₂ ton'₂ uë́₂ le₃chang'₂ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃.”\f + \fr 6:3 \ft Deuteronomio 5:16.\f* \v 4 'Nia'₂ guë'₂ jmei₂ chi'₂, tsá₃ jmag'₅₄ chi'₂ quiáng'₂ jua'₅₄ a₂lë₁jmai'₅₄, ia₁jaun₂ tsá₃ uë́₂ 'í₂ 'nei₂ dsɨ́₅, të₂le₃ 'nió'₅ tsɨin'₅₄ 'nia'₂ caun₂ juɨ₅ rë₂, a₂jme₁tɨin'₅ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄. \v 5 'Nia'₂ guë'₂ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ dsa₂, jme₁ti₁ 'nia'₂ ta₁ a₂te₂néi'₂ juɨg'₂ 'nia'₂ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃ la₂, juɨ₁le₂tɨn₂ 'au'₂ 'nia'₂ 'ei₅ gau₂ ton'₂ tí₅ jág₁ quián'₂ 'nia'₂, jmo₄ 'nia'₂ në₂jag₄ bá₄ a₂jme₂tí'₁ ta₁ ne₄ Cristo. \v 6 Jme₁ti₁ 'nia'₂, on₃jua'₅₄ jmá'₃ lia'₂ jme₁jág₅ jua'₅₄ a₂'náu'₂ 'nia'₂ juɨ₅ a₂jŋia'₅₄ con'₂ tióng'₂ dse₃ quiain'₅₄; jmo₄ 'nia'₂ a₂lɨ́ng'₅ i₂jme₂ti₃ ne₄ Cristo, jmo₄ 'nia'₂ a₂'nio₃ Diú₄ ca₂le₃jë́₃ 'au'₂. \v 7 Jaun₂ 'ŋio₂ 'au'₂ 'nia'₂ jme₁ti₁, co₂'nió'₄ bá₄ a₂jme₂tí'₁ ta₁ ne₄ Te₁gui'₅₄; on₃jua'₅₄ rë'₂ ne₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. \v 8 Ia₁ ma₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂, cuë₃ Te₁gui'₅₄ 'lian'₅₄ dsa₂ ca₂le₃jɨ́in₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ a₂dse₃ a₂ma₂ca₂jmo₃, o₁jŋia'₅₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ juɨg₅₄, o₃ i₂tsá₃ 'ein₂ ne₄ jme₂ti₃ 'e₂. \p \v 9 'Nia'₂ guë'₂ i₂lɨ́n₅ juɨg₅₄, le₂në₅ bá₄ jmo₄ 'nia'₂ ján₃ quian'₅₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne'₅₄. Tsá₃ ma₃quiain'₅₄ 'nia'₂ juë́'₅. Ia₁ ma₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂, jan₂ Juɨg'₂ 'nia'₂ chan₂, i₂guá₅ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃, i₂lɨ́n₅ Juɨg₅₄, lia'₂ ne₄ 'nia'₂, lia'₂ ne₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ne'₅₄ 'nia'₂. 'Éi₂ bá₄ tsá₃ jma₃quén₅ jɨ́in₂ dsa₂. \s1 'E₂ quian'₅₄ jmo₅ dsa₂ 'én₂ 'nei₂ a₂gu₂dsí₂ \p \v 10 Në₃ në́₃, jë₁ca₂tó'₂ juá'₅ jniá₂ juɨ́g₂ 'nia'₂, rɨn'₅₄ jniog₄: Nau₂ 'nia'₂ tiá₂ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄, quian'₅₄ juɨ₅bí₂ bén₂ quió'₅. \v 11 Qui'₂ 'nia'₂ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ a₂cuë₅ Diú₄ le₁lɨn'₄ 'nia'₂ jmo₄, co₂'nió'₄ bá₄ jan₂ 'lióg₂, ia₁jaun₂ bá₄ tian'₃ 'nia'₂ náu'₁ tiá₂ ne₄ mai₅₄ quió'₅ i₂së₃dsen₃. \v 12 Ia₁ on₃jua'₅₄ quian'₅₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨn'₅₄ jniog₄ cág'₂; quian'₅₄ i₂lɨ́n₅ co₂'nió'₄ dsɨ₂tan₅₄ gu₂dsí₂, quian'₅₄ jme₂dsí₂ i₂'io₅ juɨ₅bí₂, quian'₅₄ jme₂dsí₂ i₂gon₂ jmo₅ 'éi'₃ i₂jmo₅ qui₁né'₃ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, quian'₅₄ guë́₄ 'lióg₂ 'lɨn'₅₄ gu₂dsí₂ i₂i₂nio₄ gon₂ dsi₁güɨg₂ bá₄ cág'₂ jniog₄. \v 13 Jaun₂ lë₃, quian₂ le₁lɨn'₄ 'nia'₂ jmo₄ quian'₅₄ ca₂le₃jë́₃ a₂le₃lon'₄ 'nia'₂ a₂cuë₅ Diú₄, ia₁jaun₂ bá₄ tian'₃ 'nia'₂ tióng'₂ tiá₂ jë₁ma₂të́₂ rë₁jmóg'₂ 'nei₂ i₂së₃dsen₃, ia₁jaun₂ cang₂ jë₁ma₂ca₂lɨn'₃ 'nia'₂ 'nei₂ në́₃, lia'₂ ma₂tión'₂ jaun₂ bá₄ 'nia'₂ tiá₂. \v 14 Nau₂ 'nia'₂ tiá₂ jaun₂ në́₃, co₂'nió'₄ a₂qui₂rë₂'ŋe'₅₄ tog'₂ quian'₅₄ jág₁ tí₅, a₂lë́₅ co₂'nió'₄ lau₂ rë₂jén'₅ tog'₂ 'nia'₂, lë́₅ 'í₁; quian₂ 'nia'₂ caun₂ juɨ₅ co₂dsau₅ a₂lë́₅ 'í₁ le₁'au'₂ co₂'nió'₄ bá₄ juɨ₁lia'₂ jan₂ 'lióg₂ i₂rë₂lióg₃ ŋí₁ le₁dsɨ́₅. \v 15 Chan'₂ 'nia'₂ rë₂jáng'₁ a₂'ë́'₄ jág₁ dse₃ a₂'ag₃ tei₄ ja₁con₂ dsa₂, a₂lɨ́ng'₅ në₂jag₄ bá₄ jan₂ 'lióg₂ chén'₅ rë₂ján₁ rë₂lɨin'₅₄ ton₅ lau₂ tag₅₄. \v 16 Ne₄ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅, juɨ₁le₂cha₂ 'én'₂ 'nia'₂ ia₁jaun₂ lë́₅ në₂jag₄ co₂'nió'₄ caun₂ ŋí₁ lɨ'₂ a₂chan'₄ 'nia'₂ a₂rë₂quion'₅₄ 'nia'₂ a₂long'₅₄, co'₅₄ a₂jaun₂ qui₂éi₃ 'ma₂ chen'₂ le₁guí'₂ si₂ a₂qui₂jnáu'₂ i₂së₃dsen₃ jnái'₂ 'nia'₂. \v 17 Juɨ₅ ma₂lón'₂ 'nia'₂ chang'₂ në₅, juɨ₁le₅₄ bá₄ juɨ₁lia'₂ lë́₅ ŋí₁ 'i₄ dsi₄ 'lióg₂, lë́₅ 'í₁; ton'₂ quian₂ 'nia'₂ jág₁ quió'₅ Diú₄ a₂lë́₅ ŋi₁tág₂ quió'₅ Jme₂dsí₂, a₂cuë́'₅ 'nia'₂. \v 18 Chi₁len'₄ 'nia'₂ Diú₄ le₃quian'₅₄ Jme₂dsí₂, ca₂le₃jë́₃ 'e₂ caun₂ a₂lë́₅, ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂mɨ'₂ 'nia'₂ juɨg'₂ Diú₄. 'Uɨg₅₄ në₅ në́₃, chan'₂ 'nia'₂ rë₂jáng'₁ co₂tan₅₄ mɨ₄ 'nia'₂ o₄quió'₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂ma₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄. \v 19 Chi₁len'₄ 'nia'₂ Diú₄ ján₃, o₄quió₃ jniá₂, ia₁jaun₂ bá₄ jmo₃ Diú₄ dsɨ₃ 'a₂ lia'₂ juá'₄ jág₁, jaun₂ nio₃ tiá₂ dsɨ₃ në́₃ a₂'ë́₄ jág₁ dse₃ a₂jme₁rë₂'ma₄ quió'₅ Diú₄. \v 20 Diú₄ ma₂ca₂chei₃ jniá₂ a₂lɨ́ng₄ i₂chen₄ quiáin₅ quian₅₄ jág₁ dse₃; 'uɨg₅₄ në₅ bá₄ në́₃ dseng₅₄ cadena 'eng₅₄. Chi₁len'₄ 'nia'₂ Diú₄ ia₁jaun₂ nio₃ tiá₂ dsɨ₃ 'ë́₄ jág₁ dse₃ la₂, lia'₂ con'₂ dsi₂ten₅₄ ca₂tɨ́ng₂ jmo₅₄. \s1 Cuag₂₃ Diú₄ jë₁ca₂tó'₂ \p \v 21 Tíquico, rɨn'₅₄ jniog₄ i₂'nióg₃ guë́₄ lɨn₃, i₂jme₂ti₃ i₂jme₂'o₅₄ quian'₅₄ ta₁ quió'₅ Te₁gui'₅₄, 'éi₂ bá₄ quian₅ ca₂le₃jë́₃ jág₁ tsɨ́'₃ 'nia'₂ ia₁jaun₂ le₃ŋi'₅₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ chang₂, quian'₅₄ 'e₂ a₂jmo₂₃ në́₃. \v 22 Jaun₂ bá₄ lë₃ tsɨ́in₂ jniá₂ ja₁tion'₅₄ 'nia'₂, ia₁jaun₂ le₃ŋi'₅₄ 'a₂ lia'₂ lë́₅ chong₂ jnia'₅₄ ia₁jaun₂ cuë'₅₄ 'nia'₂ lián'₂ 'au'₂. \p \v 23 Juɨ₁jmo₅₄ Diú₄ Tia₅₄ quián₂, quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo në́₃, 'ei₅ tei₄ tiong'₅₄, 'nió'₃ 'nia'₂ rɨ́ng'₂, 'én'₂ 'nia'₂ në́₃. \p \v 24 Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂tsá₃ lɨ́g'₂ jmɨg₄ téi₂ i₂'nio₃ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄. \p Co₂në₅.