\id 2CO \h SEGUNDA CORINTIOS \toc1 Si₂ carta jë₁ca₂të́₂ tɨn₃ a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ CORINTIOS \toc2 SEGUNDA CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt2 Si₂ carta jë₁ca₂të́₂ tɨn₃ a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ dsa₂ \mt1 CORINTIOS \c 1 \s1 Jmo₅ Pa₄ si₂ jë₁ca₂të́₂ tɨn₃ a₂chein₃ ne₄ Guá'₅ i₂chan₂ juɨg₂ Corinto \p \v 1 Jniá₂ Pa₄, co₂në₅ 'éi'₃ ca₂jmo₃ 'ŋiog₅ Diú₄, a₂lɨ́ng₅ jan₂ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Jesucristo, jmo₂₃ si₂ la₂ co₂lë₅ quian'₅₄ rɨn'₅₄ jniog₄ Timoteo a₂dsian'₄ ne₄ guá'₅ quián₅ Diú₄ i₂chan₂ juɨg₂ Corinto, quian'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ guë́₄ dsa₂ sián'₂ i₂tén₅ le₃quió'₅ Diú₄\f + \fr 1:1 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* i₂chan₂ le₂tan₅₄ 'uë₃ Acaya. \v 2 Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ 'nia'₂; juɨ₁tion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ le₁'ág₄ tei₄ jmo₅ Diú₄ Jmei₂ jniog₄, jmo₅ Te₁gui'₅₄ Jesucristo në́₃. \s1 Ca₂ŋág₃ uɨg₅ Pa₄ \p \v 3 Juɨ₁jme₁juɨn'₂ jniog₄ Diú₄ Jmei₂ Jesucristo Te₁gui'₅₄ quián₂, ia₁ 'éi₂ bá₄ i₂lɨ́n₅ Tia₅₄ quián₂ i₂ŋɨ́₄ ŋéi₂ dsɨ́₅ jniog₄; i₂'éi₂ bá₄ Diú₄ i₂jmo₅ lián'₂ dsɨ₅ jniog₄ chong₂. \v 4 'Éi₂ bá₄ i₂jmo₅ lián'₂ ja₁con₂ jniog₄ jë₄ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ o₂i₁ dsɨ₅ cha₂, le₂jaun₂ guë'₂ jniog₄ táng₃ lé₂ le₃jmó₁ lián'₂ dsɨ́₅ juɨ₁lia'₂ i₂chan₂ o₂i₁ dsɨ₅ ŋág₅ uɨg₅. Lé₂ le₃cuë₅₄ jniog₄ lián'₂ dsɨ́₅ juɨ₁lia'₂ jmo₅ Diú₄ ja₁con₂ jniog₄ guio₅₄. \v 5 Ia₁ le₂në₅ juɨ₁lia'₂ ŋag₄ jniog₄ jmɨ₁uɨg₅ juë'₂ lɨn₃ a₂ca₂can₃ Cristo, ján₃ bá₄ le₂në₅ táng₃ të₂le₃ quian'₅₄ Jesucristo guéi₁ jniog₄ lián'₂ a₂le₃chong₂ dse₃. \v 6 Jaun₂ në́₃, chi₂jua'₂ ŋag₄ jnia'₅₄ uɨg₅ chong₂, le₂në₅ le₃cha₂ lián'₂ ja₁con'₂ 'nia'₂ jaun₂ lión'₂ 'nia'₂ në́₃; o₃ chi₂jua'₂ guei₂ jnia'₅₄ lián'₂ 'e₂, ján₃ bá₄ le₃cha₂ lián'₂ ja₁con'₂ 'nia'₂, jaun₂ lé₂ le₃jmó'₂ tió'₃ 'au'₂ 'e₂ uɨg₅ cha₂, juɨ₁lia'₂ jmo₂ jnia'₅₄. \v 7 Caun₂ bá₄ le₁'ág₄ dsɨ₅ jnia'₅₄ le₃ja₁con'₂ 'nia'₂ a₂jmó'₂ tió'₃ 'au'₂ a₂lión'₂ 'nia'₂ në́₃. Ia₁ ne₄ bá₄ jniog₄, në₁jua'₂ quen'₅₄ 'nia'₂ ŋag'₅₄ uɨg₅ a₂ŋag₄ jnia'₅₄, ján₃ bá₄ le₂në₅ guéi'₁ 'nia'₂ lián'₂ a₂guéi₁ jnia'₅₄ a₂cuë₃ Diú₄. \p \v 8 Chei₂ jnia'₅₄ 'nia'₂ le₂në₅, rɨn'₅₄ jniog₄, ia₁ a₂'niog₂ jnia'₅₄ a₂le₃ŋi'₅₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ o₂me'₅₄ dsɨ₅ a₂ca₂quián₁ jnia'₅₄ le₂tan₅₄ juɨg₂ tio'₅₄ 'uë₃ Asia. 'Ŋio₅ lɨn₃ bá₄ uɨg₅ ca₂ŋag₄ jnia'₅₄; 'ŋio₅ lɨn₃ guei₂ ta₁ a₂tióng₂ jnia'₅₄, ca₂lia'₂ jŋia'₅₄ mei'₂ tsá₃ ca₂'uáu₂ co₂ŋei'₅₄ a₂tsá₃ ma₃jme₁tián₂. \v 9 Con'₂ siá'₂ lág₂ jnia'₅₄ a₂tsá₃ ma₃jmɨg₄ cha₂ quián₂ jnia'₅₄, në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂'i₄ 'éi'₃ dsióg₃. La₁ tsá₃ a₂nag₅₄, ia₁ ca₂le₃jë́₃ a₂i₃ŋág₂ jnia'₅₄ jaun₂ ca₂jmo₃ ta₁ a₂ca₂jme₁tɨn₅ jnia'₅₄ a₂'éin₂ le₃quió'₅ Diú₄, on₃jua'₅₄ le₂quián₂ jnia'₅₄ guio₅₄. Ia₁ i₂'éi₂ bá₄ lɨ́n₅ i₂jme₂jen'₅₄ 'lag₄. \v 10 Ia₁ ma₂lió₂ bá₄ Diú₄ ne₄ 'mú₃ gau₂ jaun₂, ton'₂ caun₂ lió₂ bá₄ juɨ₁lia'₂ jmɨg₄ në₃. Jaun₂ le₃ja₁con₂ 'éi₂ bá₄ ma₂'éi₁ jnia'₅₄ caun₂ dsɨ₅ a₂lió₂ ne₄ juɨ₅ \v 11 chi₂jua'₂ jme₁'o'₁ 'nia'₂ chi₂leng'₅₄ Diú₄ o₄quián₂ jnia'₅₄. Chi₂jua'₂ juɨn₅ dsa₂ i₂mɨ₅ ne₄ Diú₄ o₄quián₂ jnia'₅₄, ján₃ bá₄ juɨn₅ dsa₂ i₂cuë́'₃ ti₁'mag'₄ Diú₄ ne₄ ca₂le₃jë́₃ a₂dse₃ a₂jme₃'o₅₄.\f + \fr 1:11 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂: “o₄quián'₂ 'nia'₂.” \f* \s1 'E₂ lë₃ tsá₃ ca₂ŋe₄ Pa₄ juɨg₂ Corinto \p \v 12 Cha₂ caun₂ cosa ja₂ të₅ dsɨ₅ jnia'₅₄ ton'₂ guio₅₄ jnia'₅₄ quiong₂ 'í₁ të₂dsɨ₅, lei₅₄ jnia'₅₄ a₂lé₂ le₃jang'₅₄ jág₁ dsau₅ a₂chong₂ jmo₂ a₂dse₃ a₂tí₅ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃ la₂, juɨ₁lia'₂ jme₂ti₃ Diú₄, la₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ le₃ja₂con'₂ 'nia'₂. Ia₁ a₂'ua₁ dsɨ́₅ bá₄ Diú₄, ma₂ca₂jme₃'o₅₄ a₂chong₂ jnia'₅₄ le₂në₅; on₃jua'₅₄ ia₁ a₂tag₂ jnia'₅₄ guio₅₄. \v 13 Ca₂le₃jë́₃ a₂jua'₂ jnia'₅₄ a₂tio'₅₄ ne₄ si₂ carta quián₂, tsá₃ 'e₂ a₂siá'₂ jua'₂ jnia'₅₄ jua'₅₄ a₂tsá₃ tɨn'₂ 'nia'₂ 'ɨ́'₄, o₃ a₂tsá₃ ŋɨ́'₂ 'nia'₂. \v 14 Jaun₂ 'ɨ́n₂ dsɨ₅ jnia'₅₄, juɨ₁lia'₂ ma₂ca₂rë₃ŋɨ́g'₂ 'nia'₂ quián₂ jnia'₅₄ ja₁lɨn₅₄, ján₃ bá₄ le₂në₅ le₃ŋɨ́'₂ 'nia'₂ lia'₂ rë₂'ŋia₅, ia₁jaun₂ lé₂ le₃dsiá'₁ 'nia'₂ jág₁ tá'₅ o₄quián₂ jnia'₅₄, ton'₂ lé₂ le₃dsiá₁ jnia'₅₄ jág₁ tá'₅ o₄quián'₂ 'nia'₂ ján₃, jë₁ma₂ca₂të́₂ jmɨg₄ quió'₅ Jesús Te₁gui'₅₄ quián₂. \p \v 15 'Uɨg₅₄ ia₁ caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅, jaun₂ jme₁lɨ́ng₂ nei₅₄ i₁jɨng₁₂ de'₂ jŋiá₅ 'nia'₂ a₂i₁jmo₃ lián'₂ 'au'₂ 'nia'₂ 'ŋio₅ lɨn₃, ia₁ dsióg₄ i₁jɨng₁₂ 'nia'₂ ta₁tɨn₃ ráun₂. \v 16 Jme₁dsɨ₂jiog₅ dsɨ₃ jme₁i₁ŋɨg₁₂ ja₁tion'₅₄ 'nia'₂ lia'₂ ma₂'eng₅₄ juɨ₅ guio₃ juɨ₅ Macedonia; jë₁ma₂të́₂ rë₁nég'₄ táng₃, jaun₂ i₁jɨng₁₂ táng₃ 'nia'₂. Ia₁ lɨ́ng₂, 'nia'₂ bá₄ jme₁'o'₁ a₂lé₂ dsióg₄ jniá₂ të₂ Judea. \v 17 ¿O₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂'ei₅ caun₂-tɨn₃ dsɨ₃ a₂juá'₅ le₂në₅? ¿O₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂lë́₅ jág₁ quió₃ lia'₂ lë́₅ jág₁ quió'₅ dsa₂ i₂tsá₃ 'én₂ i₂lë₁qui₂co₅ jág₁ quió'₅, në₃ rë'₂ juá'₂ “ján₅,” në₃ guë'₂ “jan₂'ón₄” táng₃? \v 18 Tí₅ bá₄ jág₁ quián₂ jnia'₅₄, juɨ₁lia'₂ tí₅ jág₁ quió'₅ Diú₄; lɨ́g'₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂lë₁cuë₂ jnia'₅₄ jág₁ quián₂, jua'₅₄ a₂jua'₂ jnia'₅₄ “ján₅,” con'₂ siá'₂ “jan₂'ón₄” táng₃. \v 19 Ia₁ Cristo Jesús i₂lɨ́n₅ Ja₁ŋi'₅₄ Diú₄ i₂qui₂'ɨ́n₅ jnia'₅₄ i₂nio₄, chei₂ 'nia'₂ quian'₅₄ Silvano,\f + \fr 1:19 \ft Lia'₂ chen₂ Silvano co₂rë₂ quian'₅₄ Silas.\f* Timoteo në́₃, 'éi₂ në́₃ tsá₃ lɨ́g'₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂lë₁qui₂ca₂co₃ jág₁ quió'₅ jua'₅₄ në₃ rë'₂ juá'₂ “ján₅,” në₃ cón'₅ “jan₂'ón₄” táng₃. Të₂le₃ quian'₅₄ Cristo, a₂dsau₅ dsón'₂ bá₄ jág₁. \v 20 Ia₁ të₂le₃ quian'₅₄ 'éi₂ bá₄ rë₂ti₃ ca₂le₃jë́₃ jág₁ a₂cuë₂₃ quió'₅ Diú₄. Jaun₂ të₂le₃ quian'₅₄ 'éi₂, jua'₂ jniog₄ a₂méi₃, ia₁ a₂dsau₅ dsón'₂. Jaun₂ le₂në₅ lé₂ le₃jme₁juɨn'₂ jniog₄ Diú₄. \v 21 Jaun₂ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ jmo₂₃ të₂le₃ ja₁con₂ jnia'₅₄, quian'₅₄ guë'₂ le₃ja₁con'₂ 'nia'₂ në́₃, a₂tióng₂ jniog₄ tiá₂ le₃quió'₅ Cristo. 'Ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ma₂ca₂'ag₃ jniog₄ në́₃. \v 22 Ma₂ca₂jmóg'₂ jniog₄ léi₄ co₂'nió'₄ quian'₅₄ sello quió'₅, ton'₂ ma₂cuɨin₃ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ quiáin₅ të₂dsɨ₅ jniog₄, në₂jag₄ bá₄ cu₄ a₂ma₂ron₅ dsɨ₂jŋiá₄, a₂ma₂lág₅ jniog₄ léi₄ a₂dsi₁no₃ jniog₄ dsɨ₁guéi₁ a₂cuë₃. \p \v 23 Chi₂jua'₂ tsá₃ ma₂ca₂lë₃ dsióg₄ juɨg₂ Corinto lia'₂ con'₂ lë́₅ ma₂i₃jiog₅ dsɨ₃, jág₅ bá₄ Diú₄ ia₁ tsá₃ 'nio₃ jniá₂ a₂cán'₂ 'nia'₂ o₂me'₅₄ dsɨ₅ a₂tsá₃ ca₂dsióg₃; ia₁ në₁jua'₂ tsá₃ le₂jaun₂, caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ o₁jŋia'₅₄ 'mú₃ ca₂quɨ́n₂ quió₃. \v 24 On₃jua'₅₄ a₂'niog₂ jnia'₅₄ a₂jme₁gon₂ ne₄ 'a₂ lia'₂ 'én'₂ 'nia'₂, ia₁ ma₂tión'₂ bá₄ 'nia'₂ tiá₂ a₂'éng'₂. Jŋia'₅₄ lia'₂ 'niog₂ jnia'₅₄ jmó₁ ta₁ co₂dsia₅ quian'₅₄ 'nia'₂ ia₁jaun₂ le₃cha₂ guë́₄ o₂'ŋió₃ dsɨ₅ ja₁con'₂ 'nia'₂, ia₁ o₄quió'₄ a₂'én'₂ bá₄ 'nia'₂, tión'₂ 'nia'₂ tiá₂. \c 2 \p \v 1 Jaun₂ ma₂ca₂dsia₃ jniá₂ dsɨ₃ a₂tsá₃ ma₃i₁jɨng₁₂ táng₃ 'nia'₂ të₃ 'lia'₂ dsɨ₃. \v 2 Ia₁ në₁jua'₂ i₁jmo₃ 'lia'₂ 'au'₂ 'nia'₂ bá₄ jniá₂, ¿'ein₂ bá₄ i₂jmo₃ jéin₄ jniá₂ 'io'₂? Jŋia'₅₄ lia'₂ 'nia'₂ bá₄ i₂ma₂në₂jmo₃ jniá₂ 'lia'₂ 'au'₂. \v 3 Jaun₂ lë₃, ca₂jmo₃ si₂ ca₂juá'₃, ia₁ tsá₃ 'nio₃ jmó'₂ 'nia'₂ 'lia'₂ dsɨ₃ jë₁ma₂dsióg₃, ia₁ 'nia'₂ dsón'₂ bá₄ ca₂tɨ́ng'₂ jmó'₂ a₂jéin₄ 'io'₂ jë₁ma₂dsióg₃. Ia₁ caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ ja₁con'₂ 'nia'₂ a₂dsióg₄ 'ei₅ dse₃ dsɨ₃, le₂jaun₂ a₂'ei₅ rë₂ 'au'₂ 'nia'₂ ján₃. \v 4 Ia₁ a₂jme₁quian₄ o₂i₁ dsɨ₅, të₃ ca₂tán'₂ dsɨ₃, jme₁ca₂jmo₃ jniá₂ si₂ jaun₂, ca₂le₃jë́₃ jme₁'o₅ jniá₂. La₁ on₃jua'₅₄ jaun₂ ca₂juá'₃ ia₁jaun₂ tiá'₃ 'lia'₂ 'au'₂ 'nia'₂ ján₃; të₂le₃ ia₁jaun₂ le₃ŋi'₅₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ dsɨ₃ a₂'nióg₃ 'nia'₂ 'ŋio₅ lɨn₃. \s1 Ca₂'én₂ dsáu₁ jan₂ dsa₂ i₂ca₂'náu₂ dso₄ \p \v 5 Në₁jua'₂ chan₂ i₂ma₂jmo₃ a₂cha₂ o₂i₁ dsɨ₅, on₃jua'₅₄ jmá'₃ ja₁con₂ jniá₂ ma₂jmo₃ quian₅₄ o₂i₁ dsɨ₅; le₂jiog₅ ja₁con'₂ 'nia'₂ bá₄ ca₂jmo₃ ca₂la₂ a₂ma₂ca₂quian'₂ 'nia'₂ o₂i₁ dsɨ₅ ca₂le₃jɨ́ng'₃. A₂juá'₅ jniá₂ “a₂ca₂jmo₃ ca₂la₂,” ia₁jaun₂ tsá₃ lɨn₄ uɨg₅ tɨn'₅₄ 'nia'₂ jág₁ në₅. \v 6 Co₂'nió'₄ uɨg₅ a₂ca₂cuë'₅₄ 'nia'₂ dsa₂ 'éi₂ jë₄ le₁ŋɨ'₂ 'nia'₂ ca₂le₃jɨ́ng'₃, tió'₅ bá₄ co₂në₅. \v 7 Ca₂tɨ́n'₂ bá₄ 'nia'₂ në́₃ jmó'₂ 'ua₁ 'au'₂ 'éng'₄ dsáu₁, jmó'₂ táng₃ 'nia'₂ lián'₂ dsɨ́₅, ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ ca₂tán'₂ co₂ŋei'₅₄ dsɨ́₅. \v 8 Jaun₂ chi₂len'₄ jniá₂ 'nia'₂ a₂jme₁jniag'₂ táng₃, a₂dsón'₂ 'niói'₃ 'nia'₂. \v 9 'Uɨg₅₄ jaun₂ bá₄ ma₂juá'₃ bá₄ jniá₂ le₂jŋiá₅ quian'₅₄ si₂ a₂ma₂tsɨ́ng₂ ne'₅₄ 'nia'₂, a₂jŋia'₅₄ con'₂ ca₂cáun₃ 'í₁ bá₄ quián'₂ 'nia'₂ o₁ne₄ në₁jua'₂ jmó'₂ dsón'₂ 'nia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂le₃jë́₃ jág₁ a₂juá'₅ jniá₂. \v 10 Jaun₂ në́₃, juɨ₁'e₂ guë́₃ 'a₂ lia'₂ lë́₅ dsáu₁ rɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂'éng'₄, ján₃ bá₄ le₂jaun₂ le₃jmo₅₄ jniá₂ dsɨ₃, 'én₄ bá₄ jniá₂ dsáu₁ dsa₂ 'éi₂. Ia₁ juɨ₁lia'₂ dso₄ a₂ma₂'én₃ jniá₂, chi₂jua'₂ 'e₂ caun₂ dso₄ ma₂'éng₃, o₄quián'₂ 'nia'₂ bá₄ ma₂jmo₃, të₃ne₄ Cristo. \v 11 Jmo₅ jniá₂ le₂në₅ ia₁jaun₂ tsá₃ jo₃ i₂së₃dsen₃, ia₁ a₂ne₄ rë₂ bá₄ jniog₄ 'a₂ lia'₂ lë́₅ mai₅₄ 'io₅ 'éi₂. \s1 Tsá₃ rë₂ jme₁'ei₅ dsɨ́₅ Pa₄ juɨg₂ Troas \p \v 12 Jaun₂ jme₁ca₂dsióg₃ jniá₂ juɨg₂ Troas a₂'ë́₄ jág₁ dse₃ quió'₅ Cristo, 'ŋio₅ bá₄ jme₁rë₂na₄ juɨ₅ a₂jme₁jmo₅₄ ta₁ quió'₅ Te₁gui'₅₄ ja₁jaun₂. \v 13 La₁ tsá₃ tei₄ jme₁'ei₅ dsɨ₃, ia₁ tsá₃ ca₂dsáng'₂ Tito rɨn'₅₄ jniog₄. Ca₂'ág'₃ bá₄ jniá₂ jág₁ rɨn'₅₄ jniog₄ ja₁jaun₂, jaun₂ guë́₄ guio₃ le₃'uë₃ Macedonia la₂. \s1 A₂léi₂ jniog₄ quian'₅₄ Cristo \p \v 14 La₁ ti₁'mag'₄ Diú₄ ia₁ co₂tan₅₄ bá₄ jiog₂₃ juɨ₅ a₂léi₂ jniog₄ le₃quió'₅ Cristo Jesús, ia₁ të₂le₃ quian'₅₄ jniog₄ bá₄ jme₂jniai₂₃ jág₁ dse₃ la₂ quió'₅, ia₁jaun₂ dsa₂ në́₃ le₃cuɨin₂₃ 'éi₂, co₂'nió'₄ a₂ja₂dsɨ́₂ ma₂juɨg₂ ca₂le₂con₂. \v 15 Ia₁ jniog₄ bá₄ lág₅ co₂'nió'₄ chen₂ a₂cau₂ ja₂dsɨ́₂ ma₂juɨg₂ ma₂ro₂ a₂jén'₅ Cristo ne₄ Diú₄, a₂qui₂dsɨ₂'ag₅ jë₄ quió'₅ dsa₂ i₂i₂nio₄ juɨ₅ a₂lióin₂, qui₂ja₂dsɨ́₂ ján₃ jë₄ quió'₅ i₂dsɨ₂'én₂ në́₃. \v 16 Të₂le₃ ja₁con₂ dsa₂ i₂dsɨ₂'én₂ në́₃, chen₂ la₂ lë́₅ a₂ja₂dsɨ́₂ 'lɨg'₅₄ a₂ma₂le₃dsiáin₃; la₁ të₂le₃ quió'₅ dsa₂ i₂tɨ́n'₄ guë'₂ në́₃, lë́₅ caun₂ cosa a₂ja₂ ma₂juɨg₂ ma₂ro₂ a₂tɨ́n'₂ jme₂dsí₂ quió'₅. ¿'Ein₂ bá₄ 'éi₂ i₂quɨ'₅₄ jmɨg₄ quian'₅₄ ta₁ në₅? \v 17 Jnia'₅₄ bá₄ 'éi₂ i₂quɨ'₅₄ jmɨg₄, ia₁ tsá₃ ta₁ jaun₂ i₂nio₄ jnia'₅₄ jua'₅₄ a₂jmó₁ 'ma'₅₄ jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄ juɨ₁lia'₂ jmo₅ i₂lɨn₅₄. Të₂le₃ jág₅ bá₄ Diú₄, chei₂ jnia'₅₄ dsa₂ lia'₂ tí₅ jág₁, lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ quián₅ Diú₄ i₂juá'₂ o₄quió'₄ Cristo. \c 3 \s1 Jág₁ 'mɨ́₂ a₂lɨ'₅₄ quian'₅₄ Diú₄ \p \v 1 ¿O₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂jŋia'₅₄ 'ɨ́n₅ dse₃ guio₅₄ bá₄ jnia'₅₄ jme₁jua'₂ le₂në₅? ¿O₃ bá₄ 'niog'₂ 'nia'₂ a₂'ë́₄ si₂ a₂jáng'₅ jág₁ dsau₅ o₃ a₂mɨ́₁ 'e₂ jnia'₅₄ ne'₅₄ 'nia'₂ a₂cuë́'₁ caun₂ si₂ juɨ₁lia'₂ jmo₅ dsa₂ i₂lɨn₅₄? \v 2 Jŋia'₅₄ lia'₂ guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ ma₂cuë'₂ jág₁ dsau₅ a₂ma₂léi₄ co₂'nió'₄ caun₂ si₂ të₂dsɨ₅ jnia'₅₄ a₂lé₂ le₃con₂ dsa₂ sián'₂ 'í₁ co₂'nió'₄ a₂lé₂ le₃'ɨ₃ dsa₂ në́₃. \v 3 Guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ lɨ́ng'₅ co₂'nió'₄ caun₂ si₂ a₂ca₂jmo₃ Cristo 'ŋiog₅, a₂ca₂dsia₃ gu₂ jnia'₅₄. Caun₂ si₂, on₃jua'₅₄ a₂léi₄ a₂qui₂rë₂tsáng₂ quian'₅₄ jmɨ₁jné₂; lë́₅ léi₄ të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄ i₂chan₂ dsón'₂. Lë́₅ caun₂ si₂ carta, on₃jua'₅₄ a₂léi₄ rë₂ton₅ dso'₂ nɨ₁cang₁; lë́₅ léi₄ juɨ₅ të₂dsɨ́₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ bá₄. \p \v 4 Caun₂ bá₄ le₁'ág₄ dsɨ₅ jnia'₅₄ a₂'éin₂ jnia'₅₄ le₂në₅ le₃ja₁con₂ Diú₄ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo. \v 5 On₃jua'₅₄ a₂tag₂ jnia'₅₄ guio₅₄ a₂jmo₂ 'e₂ jmo₂. Ca₂le₃jë́₃ 'e₂ niog₅ jmo₂ jnia'₅₄, Diú₄ bá₄ jmo₅ a₂quɨ'₅₄ jnia'₅₄ jmɨg₄ quian'₅₄ ta₁ në₅. \v 6 'Éi₂ bá₄ ma₂jmo₃ a₂quɨ'₅₄ jnia'₅₄ jmɨg₄ a₂i₂quian₄ jnia'₅₄\f + \fr 3:6 \ft griego: diákonous (ministros).\f* jág₁ 'mɨ́₂ a₂ma₂lɨ'₅₄ quian'₅₄ Diú₄: on₃jua'₅₄ të₂le₃ quian'₅₄ 'éi'₃ a₂ton₅ ne₄ si₂; të₂le₃ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄ bá₄. Ta₁ a₂quí'₅ 'éi'₃ a₂rë₂ton₅ ne₄ si₂, a₂jiog₅ ne₄ 'mú₃ bá₄ jaun₂. La₁ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄ guë'₂ në́₃ to'₂ jme₂dsí₂ a₂chan₂ dsa₂. \p \v 7 'Éi'₃ jaun₂ ca₂tióng₃ Diú₄ dso'₂ nɨ₁cang₁ jë₄ si₂ a₂tág₅ co₂'né'₅. Tsá₃ ma₃ca₂tió'₃ dsa₂ israelitas jág₃ uë́₂ ne₄ Moisés, ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ co₂tág₅ co₂'né'₅ ca₂jnia₃, juɨ₁'e₂ guë́₃ la₂ jë₁ca₂ag₂ si₂ jaun₂. La₁ chi₂jua'₂ le₂në₅ 'ŋio₅ jlá'₁ ca₂lë₃ jme₁ca₂lë₃ 'éi'₃ a₂tsá₃ jme₁'io₅ bí₂ jua'₅₄ a₂tsá₃ dsián₂ dsa₂ jaun₂, \v 8 ¡'ë₂ guë́₄ dse₃ jlá'₁, jág₁ dse₃ a₂quian₅ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ a₂jmo₅ a₂chan₂ táng₃ dsa₂! \v 9 Co₂'nió'₄ le₃jua'₅₄, chi₂jua'₂ lág₂ jniog₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ jlá'₁ ca₂lë₃ 'a₂ lia'₂ ca₂cuë₃ Diú₄ 'Éi'₃ të₂le₃ quian'₅₄ Moisés, 'éi'₃ a₂jme₁bóg'₂ dso₄ jaun₂, ¡'ë₂ guë́₄ jlá'₁ ta₁b quián₂ jnia'₅₄ a₂i₁quian₄ jnia'₅₄ jág₁ dse₃ a₂jme₂jnia₅ Diú₄ a₂tsá₃ ma₂dsáu₁ jniog₄ cha₂! \v 10 Ia₁ juɨ₁lia'₂ 'éi'₃ a₂jme₁jlá'₁ ma₂lɨ́g'₂, tsá₃ ma₂'e₂ quen₅ në₁ma₂ca₂quɨn₃ quian'₅₄ jág₁ jlá'₁ guë́₄ a₂cha₂ rë₂në́₃. \v 11 Chi₂jua'₂ lág₂ jniog₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ jme₁jlá'₁ ta₁b quió'₅ a₂tsá₃ uë́₂ tió'₅ jaun₂, ¡'ë₂ guë́₄ 'ŋio₅ jlá'₁ ta₁\f + \fr 3:11 \ft griego: diakonía (ministerio).\f* quió'₅ jág₁ 'mɨ́₂ a₂tsá₃ ma₂dsɨ₃ŋɨ́₂ o₁lɨ́g'₂! \p \v 12 'Uɨg₅₄ ia₁ caun₂ le₁'ág₄ dsɨ₅ jnia'₅₄ le₂në₅, jua'₂ jnia'₅₄ co₂ŋei'₅₄ rë₂jiá₃ jág₁. \v 13 Tsá₃ jmo₂ jnia'₅₄ juɨ₁lia'₂ ca₂jmo₃ Moisés; ca₂jlë́₂ 'éi₂ ne₅₄ quian'₅₄ 'mɨ'₂ ia₁jaun₂ tsá₃ jág₃ dsa₂ israelitas 'a₂ lia'₂ éi₃ a₂co₂tág₅ jaun₂. \v 14 La₁ tsá₃ ca₂rë₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ dsa₂ 'éi₂ në́₃, ia₁ cang₄ dsi₅₄. Ca₂lia'₂ jŋió₄ jmɨg₄ në₃ 'ɨ₅ dsa₂ Si₂ 'Éi'₃ a₂ron₅ ma₂lɨ́g'₂, lia'₂ ma₂lɨ́n₅ jaun₂ bá₄ 'éi₂, co₂'nió'₄ rë₂jlë₅ ne₅₄, a₂tsá₃ ŋɨ́i'₂. Ia₁ jmá'₃ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo bá₄ lé₂ le₃jŋia'₃ a₂jlë₅ a₂ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ dsa₂ jaun₂. \v 15 Ca₂lia'₂ jŋió₄ jmɨg₄ në₃, jë₁ma₂tóin'₂ 'ɨ₂₃ si₂ quió'₅ Moisés, jlɨn₅ ne₄ dsa₂, tsá₃ rë₂ŋɨ́i'₂. \v 16 Ia₁ juɨ₁lia'₂ jan₂ dsa₂ i₂jén'₅ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄, jŋia'₅ a₂jmo₅ a₂jlɨn₅ ne₄ dsa₂ jaun₂. \v 17 Te₁gui'₅₄ në́₃, ia₁ i₂lɨ́n₅ Jme₂dsí₂ bá₄ 'éi₂; ja₁'en₅₄ Jme₂dsí₂ quián₅ Te₁gui'₅₄, juɨ₁lia'₂ të₂dsɨ́₅ dsa₂ i₂'én₂, ja₁jaun₂ rë₂na₄ bá₄ juɨ₅. \v 18 Ia₁ ca₂le₃jág₃ jniog₄ tsá₃ ma₃le₁jlë₅ ne₄ jniog₄; lág₅ jniog₄ juɨ₁lia'₂ lë́₅ nɨ₁'ɨ₂ a₂jniá₂ a₂co₂tág₅ co₂'né'₅ a₂jlán'₁ Te₁gui'₅₄. Le₂në₅ bá₄ jniog₄ guio₅₄, caun₂ i₂ne₁ca₂lag₃ jniog₄ juɨ₁lia'₂ lɨ́n₅ Cristo 'ŋiog₅, ia₁ lia'₂ caun₂ jmɨg₄ caun₂ jmɨg₄ bá₄ caun₂ i₂ne₁ca₂lag₃ jniog₄ jlán'₁ juɨ₁lia'₂ lɨ́n₅ 'éi₂. Ca₂le₃jë́₃ a₂në₅ jmo₅ Te₁gui'₅₄, i₂lɨ́n₅ Jme₂dsí₂. \c 4 \p \v 1 'Uɨg₅₄ jaun₂, o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ tsá₃ tián'₃ dsɨ₅ jnia'₅₄ dsa₂ i₂quian₅ jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄, ia₁ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ca₂dsia₃ ŋéi₂ dsɨ́₅ ca₂dsia₃ gu₂ jnia'₅₄ ta₁ la₂. \v 2 Ma₂ca₂tí₄ jnia'₅₄ ca₂le₃jë́₃ a₂'lɨg'₅₄ o₂guí'₃ a₂jmo₅-dsáu₅ dsa₂ jë₄ rë₂'ma₄; tsá₃ a₂në₅ i₂nio₄ jnia'₅₄ quian'₅₄ mai₅₄ a₂qui₂jme₂gán₂ jnia'₅₄ dsa₂. On₃ guë'₂ jua'₅₄ jmo₂ jnia'₅₄ caun₂-tɨn₃ jág₁ jua'₅₄ a₂co₂güɨn'₄ jnia'₅₄ jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄. Jág₁ tí₅ dsón'₂ rë₂jiá₃ jág₁ bá₄ jme₂tɨ́n₁ jnia'₅₄ dsa₂, ne₄ Diú₄, ia₁jaun₂ le₃lí'₄ të₂dsɨ́₅ dsa₂ a₂dsau₅ bá₄ jág₁ a₂i₂quian₄ jnia'₅₄. \v 3 Në₁jua'₂ rë₂jlë₅ jág₁ dse₃ a₂i₂quian₄ jnia'₅₄, rë₂jlë₅ ja₁con₂ dsa₂ i₂dsɨ₃'én₂ jme₂dsí₂ quió'₅ bá₄. \v 4 Ia₁ dsa₂ i₂le₂'éi₂ i₂tsá₃ 'én₂, co₂'nió'₄ a₂rë₂jlɨn₅ dsɨ́₅, në₂jag₄ bá₄ a₂tein₅₄, a₂jmo₅ diú₄ quián₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, ia₁jaun₂ tsá₃ tág₃ si₂ a₂le₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ 'a₂ lia'₂ jlá'₁ jág₁ dse₃ quió'₅ Cristo i₂jlán'₁ lia'₂ lɨ́n₅ Diú₄ 'ŋiog₅. \v 5 Ia₁ on₃jua'₅₄ guio₅₄ jnia'₅₄ 'ɨ́n₅ jë₁ma₂të́₂ rë₁'ë́₄ jág₁ dse₃; Cristo Jesús bá₄ 'ɨ́n₅ jnia'₅₄ a₂lɨ́in₅ Te₁gui'₅₄, a₂lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne'₅₄ 'nia'₂ ján₃ o₄quió'₄ Jesús. \v 6 Ia₁ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ca₂juá'₂ jme₁ca₂jmo₃ mɨ₂güɨ́g₃: “Juɨ₁jnia₄ tág₅ jë₄ qui₁né'₃”.\f + \fr 4:6 \ft Génesis 1:3.\f* Jaun₂ i₂'éi₂ bá₄ ma₂jmo₃ në́₃ a₂tág'₄ si₂ të₂dsɨ₅ jnia'₅₄ ia₁jaun₂ jág₃ i₂sián'₂ si₂ jaun₂, ia₁jaun₂ le₃ŋi₅ dsa₂ 'a₂ lia'₂ jlán'₁ Diú₄ të₂le₃ ne₄ Jesucristo. \s1 'A₂ lia'₂ 'nió'₅ le₃chan₂ dsa₂ ia₁ a₂'éin₂ \p \v 7 Ca₂le₃jë́₃ a₂jlá'₁ a₂quen₅ 'ŋio₅ lɨn₃ në₅ në́₃, a₂quian₄ jnia'₅₄ a₂lág₅ lia'₂ lë́₅ ca₂mɨ́g₂ nɨ₁tɨ'₂ tsá₃ quen₅, jë₁rë₂'ma₄ cosa a₂quen₅ 'ŋio₅, ia₁jaun₂ le₃jniá₂ a₂já₅ ja₁con₂ Diú₄ bá₄ juɨ₅bí₂ juë'₂ lɨn₃ në₅, on₃jua'₅₄ a₂'niog'₂ jnia'₅₄ dsɨ₅ guio₅₄. \v 8 Le₂në₅ në́₃, juɨ₁'a₂ guë́₃ la₂ të₁ja₂lé₂ o₂me'₅₄ dsɨ₅ jë₁chong₂ jnia'₅₄, la₁ tsá₃ lë́₅ jua'₅₄ a₂tsá₃ dsian₅. Juɨ₁'e₂ guë́₃ já₅ caun₂ juɨ₅bí₂ a₂'ɨ₅ dsɨ₅ jnia'₅₄ chong₂, la₁ tsá₃ jua'₅₄ a₂ŋɨ́₄ quian₄ jnia'₅₄ o₂i₁ dsɨ₅. \v 9 Juɨ₁'e₂ guë́₃ qui₂co₂'ein₅ dsa₂, la₁ tsá₃ guio₅₄ jnia'₅₄ tióng₂. Juɨ₁'e₂ guë́₃ ca₂guiog'₃ dsa₂ 'uë₃, la₁ tsá₃ ca₂dsau₃ guë́₄ jnia'₅₄. \v 10 Të₁i₂nio₄ jnia'₅₄ le₁quian₁ i₁gú'₃ 'mú₃ quió'₅ Jesús juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁ jnia'₅₄, ia₁jaun₂ le₃jniá₂ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁ jnia'₅₄ ján₃ a₂chan₂ Jesús. \v 11 Ia₁ të₁lia'₂ chong₂ jnia'₅₄ la₂, le₂o₃ jmɨg₄ bá₄ go'₂ a₂jme₃dsiog₅ dsa₂ o₄quió'₄ Jesús, ton'₂ ia₁jaun₂ le₃jniá₂ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁ jnia'₅₄ a₂siá'₃ la₂, a₂chan₂ bá₄ Jesús. \v 12 Jaun₂ në́₃, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂tio'₅₄ jnia'₅₄ juɨ₅ 'mú₃, 'nia'₂ në́₃ tiong'₅₄ juɨ₅ a₂le₃chan₂ jme₂dsí₂ quiáng'₂. \p \v 13 Le₂la₂ juá'₂ ne₄ Si₂: “Ca₂rë₃'éng₂, jaun₂ bá₄ lë₃ ca₂juá'₃.”\f + \fr 4:13 \ft Salmo 116:10.\f* Le₂në₅ bá₄ jnia'₅₄ ján₃, ia₁ a₂'i₄ jme₂dsí₂ i₂cuë₅ bí₂ a₂'éin₂, jaun₂ bá₄ lë₃ 'éin₂ jnia'₅₄, jaun₂ bá₄ lë₃ jua'₂ jnia'₅₄ ján₃. \v 14 Ia₁ ma₂ne₄ bá₄ jnia'₅₄, Diú₄ i₂ca₂jme₃jen'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesús a₂jme₁rë₂join₅₄, le₂jaun₂ bá₄ jme₃jein'₅₄ jnia'₅₄ ján₃, juɨ₁lia'₂ ca₂jme₃jein'₅₄ 'éi₂, të₂ co₂dsia₅ quian'₅₄ 'nia'₂ ja₁coin₂. \v 15 A₂dse₃ o₄quián'₂ 'nia'₂ bá₄ ca₂le₃jë́₃ a₂ma₂ca₂lë₃ në₅, ia₁ në₁jua'₂ le₂jaun₂ juɨn₅ guë́₄ dsa₂ i₂tɨn₅ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄, le₂jaun₂ bá₄ ján₃ juɨn₅ guë́₄ dsa₂ lé₂ i₂cuë₃ ti₁'mag'₄ qui₂le₃juɨn'₂ Diú₄. \p \v 16 Jaun₂, o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ tsá₃ qui₂'uán₂ dsɨ₅ jnia'₅₄. Tsá₃ a₂léi'₂ jaun₂ caun₂ ma₂ne₁ca₂dsa₃ bí₂ nɨ₁ŋɨ₁ jnia'₅₄. La₁ jme₂dsí₂ quián₂ në́₃ caun₂ rë₂'mag'₄ bá₄ lia'₂ caun₂ jmɨg₄.\f + \fr 4:16 \ft lit. “Tsá₃ a₂léi'₂ jaun₂ caun₂ ma₂ne₁ca₂dsa₃ quió'₅ dsa₂ le₂co'₅₄; la₁ dsa₂ le₂né'₃ në́₃ caun₂ rë₂'mag'₄ bá₄ lia'₂ caun₂ jmɨg₄.” \f* \v 17 Ia₁ jmɨ₁uɨg₅ a₂ca₂juɨg₄ a₂dsɨ₂ŋág₂ jnia'₅₄ rë₂në́₃, a₂ŋi'₅₄ ta₁ dsɨ₃ŋɨ́₂, jmo₃ a₂të₃dsɨ₅₄ a₂léi₂ ŋag₅₄ guë́₄ jnia'₅₄ ja₁jlá'₁ guë́₄ 'ŋio₅ lɨn₃ a₂jiog₅ co₂tan₅₄. \v 18 Ia₁ tsá₃ jua'₅₄ tion'₂ jnia'₅₄ juɨ₅ caun₂ cosa a₂jniá₂; a₂jaun₂ bá₄ tion'₂ jnia'₅₄ juɨ₅ juɨ₁lia'₂ a₂tsá₃ jniá₂. Ia₁ ca₂le₃jë́₃ a₂jniá₂, tsá₃ uë́₂ jiog₅. A₂dsau₅ bá₄ a₂tsá₃ jniá₂, a₂jaun₂ bá₄ a₂jiog₅ co₂tan₅₄. \c 5 \p \v 1 Ia₁ ma₂ne₄ bá₄ jniog₄, jë₁ma₂ca₂dsau₃ ca₂'en₃ nɨ₁ŋɨ₁ jniog₄ la₂, a₂lë́₅ co₂'nió'₄ caun₂ 'né₅ quián₂ të₁lia'₂ chong₂ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, la₁ Diú₄ në́₃ cuë₃ caun₂ ja₁'io₁ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ ja₁lë́₄ co₂'nió'₄ caun₂ 'né₅ a₂tsá₃ ma₃ton₅ jmɨg₄ dsɨ₃'én₂, on₃jua'₅₄ a₂ca₂jmo₃ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. \v 2 Dsón'₂ bá₄ të₁lia'₂ chong₂ jniog₄ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ́₅ la₂, ca₂le₃jë́₃ chon₂ jniog₄ dsɨ₅, a₂'ɨ́n₅ dsɨ₅ dsɨ₁'io₁ 'né₅ quián₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃, \v 3 ia₁jaun₂ jlë́₂ quián₂ në₂jag₄ bá₄ caun₂ 'mɨ'₂ a₂quei'₂ Te₁gui'₅₄ ia₁jaun₂ tsá₃ dsi₁no₃ rë₂ŋág₅. \v 4 Të₁lia'₂ chong₂ jniog₄ quian'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁ la₂, ca₂le₃jë́₃ chon₂ jniog₂ dsɨ₅ a₂le₁quian₁ o₂i₁ dsɨ₅. On₃jua'₅₄ a₂'niog₂ jniog₄ a₂tsá₃ 'e₂ qui'₄ jniog₄; a₂jaun₂ bá₄ 'niog₂ jniog₄ a₂lió₃ co₂ŋei'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁ a₂jón₂ la₂, quian'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁ 'mɨ́₂ a₂le₃chan₂ co₂tan₅₄. \v 5 Diú₄ bá₄ dsón'₂ i₂ma₂jmo₃ co₂jŋia₅₄ jniog₄ i₂ma₂cuɨn₃ Jme₂dsí₂ quiáin₅, a₂lë́₅ léi₄ a₂jme₃ti₃ jág₁ quió'₅. \p \v 6 Le₂në₅ jaun₂ le₁'ág₄ bá₄ caun₂ dsɨ₅ jniog₄ co₂tan₅₄, ia₁ ne₄ bá₄ jniog₄ jaun₂, të₁lia'₂ chong₂ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁ la₂, tsá₃ 'io₄ 'né₅ ja₁guá₄ Te₁gui'₅₄. \v 7 La₁ i₂nio₄ jniog₄ ca₂le₃jág₃ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'éin₂ bá₄, on₃jua'₅₄ con'₂ a₂të₅ ne₄ jniog₄. \v 8 La₁ caun₂ bá₄ le₁'ág₄ dsɨ₅, lág₂ jniog₄ 'e₂ guë́₄ dse₃ jua'₅₄ në₃ bá₄ 'uág₃ dsi₂néi₂ tsɨ₁'né₅ nɨ₁ŋɨ₁ la₂, a₂dsau'₅₄ dsɨ₁'io₁ quian'₅₄ Te₁gui'₅₄. \v 9 'Uɨg₅₄ jaun₂, co₂tan₅₄ quen'₂ jniog₄ bí₂ jmo₂ a₂të₅ dsɨ́₅ Te₁gui'₅₄, të₁lia'₂ chong₂ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁ la₂, o₃ në₁tsá₃ ma₂chong₂ 'e₂. \v 10 Ia₁ le₃jág₃ bá₄ jniog₄ dsi₁no₃ ne₄ta₁ quió'₅ Cristo, ia₁jaun₂ gue₃ le₂jan₂ le₂jan₂ dsa₂ con'₂ ca₂tɨ́in₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ ca₂jmo₃ të₁lia'₂ jme₁chain₂ juɨ₅ nɨ₁ŋɨ₁₂, a₂dse₃, o₃ a₂'lɨg'₅₄ 'e₂. \s1 Jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄ a₂'ag₃ tei₄ dsɨ́₅ dsa₂ \p \v 11 'Uɨg₅₄ në₅, ia₁ a₂ne₄ jnia'₅₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ gau₂ lé₂ jë₁ma₂tión₂ dsa₂ ne₄ Te₁gui'₅₄, a₂quen'₂ jnia'₅₄ bí₂ chei₂ jnia'₅₄ dsa₂ jág₁ dsau₅ o₁ne₄ tsa₁ jiá'₂ dsɨ́₅, gue₃ jág₁ dse₃. Jaun₂ ma₂ŋi₅ bá₄ Diú₄ 'a₂ lia'₂ lë́₅ chong₂ jnia'₅₄; jaun₂ 'ɨ́n₂ dsɨ₃ jniá₂ a₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂ të₂'au'₂ ján₃. \v 12 Tsá₃ o₁len'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ 'niog₂ jnia'₅₄ 'ɨ́n₄ rë₂ guio₅₄. Jŋia'₅₄ lia'₂ cuë₂ jnia'₅₄ jmɨg₄ a₂dsiá'₂ 'nia'₂ jág₁ tá'₅ o₄quián₂ jnia'₅₄, ton'₂ ia₁jaun₂ ŋi'₅₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ ŋag'₅₄ ne₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂'nio₃ dsia₃ jág₁ tá'₅, i₂jŋia'₅₄ dse₃ le₁'ág₄ o₁ne₁, on₃jua'₅₄ rë'₂ a₂dsɨ₂jó'₃ le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quió'₅. \v 13 Ia₁ chi₂jua'₂ quiong₅ dsa₂ a₂lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ ŋá₅, lë₁ o₄quió'₄ Diú₄ bá₄. La₁ chi₂jua'₂ tsá₃ lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ ŋá₅ në́₃, a₂dse₃ quián'₂ 'nia'₂ bá₄ jaun₂. \v 14 Ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ 'nio₃ Cristo jnia'₅₄, a₂jaun₂ tion₅₄ bá₄ ca₂tág₂ jnia'₅₄ jme₁'nió₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨn'₅₄ juɨ₁lia'₂ ca₂rë₃'nio₃ 'éi₂. Ia₁ caun₂ bá₄ 'éin₂ jnia'₅₄, jan₂ bá₄ i₂ca₂jon₃ o₄quió'₄ ca₂le₃jɨ́n₃; 'uɨg₅₄ jaun₂, në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂dsau₃ le₂jág₃. \v 15 Jan₂ Cristo bá₄ i₂ca₂jon₃ ne₄ o₄quió'₄ ca₂le₃jɨ́n₃, ia₁jaun₂ tsá₃ ma₃'nió'₅ le₃chain₂ jmá'₃ o₄quió'₄ guioin₅₄; juɨ₁le₂chain₂ bá₄ le₃quió'₅ i₂ca₂jon₃ o₄quió'₄, le₃quió'₅ i₂ca₂jen'₅₄ táng₃. \v 16 Jaun₂ tsá₃ ma₃'ein₂ jɨn₄ jnia'₅₄ në₃ të₂le₃ ne₄ juɨ₅ lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. Juɨ₁'e₂ guë́₃ le₂jŋiá₅ jme₁jɨn₄ jnia'₅₄ Cristo lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, tsá₃ ma₃le₂jaun₂ jɨn₄ jnia'₅₄ 'éi₂. \v 17 Jaun₂ le₂në₅, juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂ma₂chén'₅ le₃quió'₅ Cristo, jan₂ dsa₂ 'mɨ́₂ bá₄ 'éi₂. Ca₂le₃jë́₃ 'a₂ lia'₂ jme₁lë́₄ le₂jŋiá₅, ca₂ŋɨ́₂ bá₄ jaun₂. ¡Ma₂ca₂rë₃'mag'₄ bá₄ ca₂le₃jë́₃! \p \v 18 Ca₂le₃jë́₃ a₂në₅, le₂në₅ ma₂jmo₃ Diú₄ 'ŋiog₅. Ca₂'ág₂ táng₃ caun₂ jág₁ quian'₅₄ jniog₄ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo. Jaun₂ 'éi₂ në́₃ ma₂cuë₃ ta₁ a₂jme₁tɨn₅ jnia'₅₄ dsa₂ 'a₂ lia'₂ 'nió'₅ jmo₃ 'ag₃ caun₂ jág₁ quiain'₅₄ Diú₄. \v 19 Co₂'nió'₄ le₃jua'₅₄, të₂le₃ quian'₅₄ Cristo bá₄ jme₁'ag₅ Diú₄ caun₂ jág₁ quiain'₅₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. Të₂le₃ quian'₅₄ Cristo bá₄, jɨ́n₂ Diú₄ dsa₂ co₂'nió'₄ a₂tsá₃ ma₃'e₂ dso₄ rë₂cán'₄ dsa₂. Jaun₂ të₂le₃ quian'₅₄ Cristo bá₄ ma₂dsia₃ gu₂ jnia'₅₄ në́₃ a₂qui₁'ë́₄ jnia'₅₄ dsa₂ jág₁ dse₃ la₂, ia₁jaun₂ le₃ŋi₅ a₂tsá₃ ma₃mɨ'₅₄ cha₂ quian'₅₄ Diú₄. \v 20 Jaun₂ le₂në₅ bá₄ lë́₅ 'a₂ lia'₂ të₁i₂nio₄ jnia'₅₄ i₂quian₄ jnia'₅₄ jág₁ o₄quió'₄ Cristo, ia₁ co₂'nió'₄ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ chi₂léin'₂ dsa₂ të₂le₃ quian'₅₄ jnia'₅₄. Jaun₂ jnia'₅₄ në́₃, chi₂len'₄ jnia'₅₄ 'nia'₂\f + \fr 5:20 \ft o₃, “chi₂lén'₄ jnia'₅₄ dsa₂.” \f* quian'₅₄ jág₁ 'éi'₃ quió'₅ Cristo: “'Éi₂ 'nia'₂ caun₂ jág₁ quian'₅₄ Diú₄.” \v 21 'I₁caun₂ dso₄ tsá₃ 'e₂ ca₂'náu₂ Cristo; la₁ 'uɨg₅₄ dsáu₁ jniog₄ bá₄ në́₃, ca₂'ë́'₃ Diú₄ uɨg₅ 'éi₂ në₂jag₄ bá₄ a₂rë₂cáin'₄ dso₄, ia₁jaun₂ jniog₄ në́₃ jë₁ma₂ca₂rë₃quian'₅₄ Cristo, 'ë́₂ Diú₄ jág₁ a₂tsá₃ 'e₂ dso₄ rë₂cáu'₄. \c 6 \p \v 1 Jaun₂ le₂në₅, jnia'₅₄ dsa₂ i₂jmo₂ ta₁ co₂lë₅ quian'₅₄ Te₁gui'₅₄, chi₂len'₄ jnia'₅₄ 'nia'₂ a₂tsá₃ i₂jmo₂ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂tsá₃ ta₁ jmo₃ jág₁ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄ a₂ma₂gue'₅₄ 'nia'₂. \v 2 Ia₁ le₂la₂ juá'₂ Diú₄ ne₄ Si₂: \q1 Ca₂rë₃chá₃ bá₄ jmɨg₄ a₂ca₂jmo₃ 'ua₁ dsɨ₃, \q2 ca₂nag₃ jág₁ quián'₂ 'nia'₂; \q1 jmɨg₄ a₂jme₁cuɨn₅ jmɨg₄ lión'₂ 'nia'₂ \q2 jme₁ca₂jme₁'o₁ jniá₂.\f + \fr 6:2 \ft Isaías 49:8.\f* \p Jaun₂ rë₂në́₃ bá₄ 'ë₂₃, cuɨn₅ jmɨg₄ a₂jmo₅ Diú₄ 'ua₁ dsɨ́₅. Rë₂në́₃ bá₄ ján₃ cuɨn₅ jmɨg₄ a₂lión₂ dsa₂. \p \v 3 'I₁caun₂ jnág₅ tsá₃ jmo₂ jnia'₅₄ ja₁con₂ dsa₂, ia₁jaun₂ tsá₃ táun₂ dsa₂ 'lɨg'₅₄ ta₁\f + \fr 6:3 \ft griego: diakonía (ministerio).\f* quián₂ jnia'₅₄. \v 4 Të₂le₃ 'niog₂ jnia'₅₄ cuë₅₄ léi₄ jë₄ ca₂le₃jë́₃, a₂lág₅ të₃dsón'₂ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ Diú₄: jë₄ a₂jmo₂ jnia'₅₄ tió'₅ dsɨ₅; jë₄ jmɨ₁uɨg₅ a₂ŋag₄ jnia'₅₄ jë₄ jme₁dsɨ₂ŋág₂ jnia'₅₄, a₂tsá₃ a₂ne₄ jnia'₅₄ jmó₁; jë₄ o₂i₁ dsɨ₅; \v 5 jë₄ qui₂bóg₂ dsa₂; jë₄ qui₂to'₂ dsa₂ né'₃ 'má₃; jë₄ mɨ'₅₄; jë₄ ta₁ 'ua'₂; jë₄ tsá₃ guag₂ jnia'₅₄; jë₄ jme₁'ɨn₂ a₂que₅₄ jnia'₅₄; \v 6 jë₄ a₂le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quián₂ jnia'₅₄ në́₃; jë₄ jme₂juɨ́n'₁ dsɨ₅ ja₁con₂ rɨn'₅₄; jë₄ a₂'ua₁ dsɨ₅ jnia'₅₄; jë₄ a₂quiong'₅₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅; jë₄ a₂'nio₃ jnia'₅₄ rɨn'₅₄ të₃dsón'₂; \v 7 jë₄ quian'₅₄ jág₁ dsau₅ të₃dsón'₂; jë₄ quian'₅₄ juɨ₅bí₂ quió'₅ Diú₄; jë₄ quian'₅₄ juɨ₅ co₂dsau₅ a₂tsá₃ 'e₂ rë₂cáu'₄, quian'₅₄ a₂në₅ lion₄ jnia'₅₄ co₂'nió'₄ ŋí₁ a₂chan'₂ jnia'₅₄ quian'₅₄ gu₂ ne₁ quian'₅₄ gu₂jen₅ në́₃; \v 8 të₂le₃ quian'₅₄ a₂jme₂juag'₂ dsa₂; të₂le₃ quian'₅₄ a₂chei'₂ dsa₂ 'lɨg'₅₄; të₂le₃ quian'₅₄ jág₁ 'lɨg'₅₄ a₂qui₂'ag₅ dsa₂; të₂le₃ quian'₅₄ jág₁ dse₃ a₂qui₂'ag₅ dsa₂ në́₃; a₂lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ i₂tí₅ jág₁ quió'₅ juɨ₁'a₂ guë́₃ la₂ quiong₅ dsa₂ jnia'₅₄ i₂të₂jɨ́n₁; \v 9 në₂jag₄ bá₄ i₂tsá₃ 'ein₂ cuɨg₅, la₁ chan₂ bá₄ i₂cuɨg₅ rë₂; në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂i₁dsióg₃ jnia'₅₄, la₁ ¡jag₄! lia'₂ chong₂ jaun₂ bá₄ jnia'₅₄; qui₂jmóg'₂ dsa₂ uɨg₅, la₁ tsá₃ ca₂jme₃dsiog₂₃; co₂'nió'₄ a₂quɨ'₂ dsɨ₅, \v 10 la₁ i₂gú'₃ bá₄ chong₂ jnia'₅₄ o₂'ŋió₃ dsɨ₅; co₂'nió'₄ i₂të₂ŋé₂, la₁ jmo₂ jnia'₅₄ a₂le₃chan₂ dse₃ juɨn₅ i₂sián'₂; co₂'nió'₄ a₂tsá₃ 'e₂ cha₂ quián₂ jnia'₅₄, la₁ 'io₂ bá₄ jnia'₅₄ ca₂le₃jë́₃. \p \v 11 'Nia'₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂chan₂ juɨg₂ Corinto, ma₂në₂jua'₅₄ jnia'₅₄ rë₂jiá₃ jág₁, në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂rë₂nia₅₄ jnia'₅₄ të₂dsɨ₅ ja₁con'₂ 'nia'₂. \v 12 'I₁caun₂ tsá₃ 'e₂ jnág₅ ma₂jmó₁ jnia'₅₄ ja₁con'₂ 'nia'₂; guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ jmo'₂ qui₂nióg₅ të₂'au'₂, jag'₅₄ jnia'₅₄. \v 13 'Nia'₂ në́₃, jein'₅₄ 'au'₂ të₂le₃ ja₁con₂ jnia'₅₄: jaun₂ në́₃ chi₂len'₄ jnia'₅₄ 'nia'₂ në₂jag₄ bá₄ co₂'nió'₄ ŋéi'₅ 'nia'₂ a₂na'₅₄ 'nia'₂ të₂'au'₂ ja₁con₂ jnia'₅₄. \s1 Lág₅ jniog₄ guá'₅ quián₅ Diú₄ i₂chan₂ të₃dsón'₂ \p \v 14 Tsá₃ i₁nio'₄ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂lɨng'₅₄ jág₁ quian'₅₄ dsa₂ i₂tsá₃ 'én₂. Ia₁ në₁jua'₂ le₂jaun₂ në́₃, dsi₁nó'₅ 'nia'₂ léng'₂ juɨ₁lia'₂ on₃ dsɨ₂ca₁juɨ₅ i₂quia'₂ 'uë₃, i₂tsá₃ co₂rɨn₂.\f + \fr 6:14 \ft 'Nio'₂ ja₁ton₅ Deuteronomio 22:10.\f* Ia₁ tsá₃ a₁jaun₂ quɨn₃ dsɨ́₅ dsa₂ i₂quian₅ juɨ₅ dse₃ quian'₅₄ dsa₂ i₂quian₅ juɨ₅ 'lɨg'₅₄. Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂, o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ tsá₃ lé₂ le₃jen'₂ ja₁tág₅ quian'₅₄ juɨ₁lia'₂ ja₁qui₁né'₃ táng₃. \v 15 ¿O₃ lɨ́n'₂ 'nia'₂, lé₂ le₃'ag₃ caun₂ jág₁ Cristo quian'₅₄ i₂së₃dsen₃ táng₃? O₃, ¿'e₂ bá₄ quen'₅₄ juɨ₁lia'₂ jan₂ dsa₂ 'én₂ quiain'₅₄ jan₂ i₂tsá₃ 'én₂? \v 16 ¿O₃ bá₄ lé₂ le₃'ag₃ caun₂ jág₁ guá'₅ quió'₅ Diú₄ quian'₅₄ diú₄ lag₄? Ia₁ guio₅₄ bá₄ jniog₄ lág₅ guá'₅ quió'₅ Diú₄ jén'₃. Lë́₅ juɨ₁lia'₂ ca₂juá'₂ Diú₄ 'ŋiog₅: \q1 Gua₅₄ ŋɨ₅₄ quiang'₅₄ dsa₂. \q1 Jniá₂ bá₄ léng₂ Diú₄ quiáin₅. \q2 Dsa₂ 'éi₂ guë'₂ léin₂ dsa₂ juɨg₂ quiáng₃.\f + \fr 6:16 \ft Levítico 26:12; Jeremías 32:38; Ezequiel 37:27.\f* \p \v 17 Jaun₂ lë₃: \q1 Co₂dsia₅ 'uɨn'₂ 'nia'₂ jë₄ quió'₅ diú₄ lag₄ 'éi₂; \q2 con'₂ nau₂ 'nia'₂, juá'₂ Te₁gui'₅₄; \q1 Tsá₃ qui₂tí'₅ 'nia'₂ gog'₂ a₂tsá₃ le₁jë́₃. \q2 Jaun₂ bá₄ guen'₄ jniá₂ 'nia'₂,\f + \fr 6:17 \ft Isaías 52:11; Ezequiel 20:34-41.\f* \q1 \v 18 jaun₂ jan₂ jniá₂ bá₄ léng₂ ŋéi'₅ 'nia'₂, \q2 jaun₂ 'nia'₂ guë'₂ léng'₂ chi'₂-guein₂ quiáng₃. \q2 juá'₂ Te₁gui'₅₄ i₂'uan'₂ guë́₄ lɨn₃.\f + \fr 6:18 \ft 2 Samuel 7:14.\f* \c 7 \p \v 1 Le₂në₅ bá₄, rɨn'₅₄ jniog₄, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂ron₅ jág₁ a₂cuë́₁ quió'₅ Diú₄ ja₁con₂ jniog₄, jaun₂ ca₂tág₂ jniog₄ chi₅₄ quián₂ ca₂le₃jë́₃ a₂'lɨg'₅₄ a₂lé₂ le₃'iog₅ jme₂dsí₂ quián₂, le₂jaun₂ nɨ₁ŋɨ₁ në́₃. Juɨ₁le₂chong₂ bá₄ co₂ŋei'₅₄ dsa₂ i₂lë́₅ 'í₁ i₂jme₂gan₃ Diú₄. \s1 'A₂ lia'₂ ca₂rë₃tsɨ́n₃ dsɨ́₅ dsa₂ Corintios, ca₂can₃ táng₃ juɨ₅ dse₃ \p \v 2 Jmo₄ 'nia'₂ 'au'₂ a₂jag'₅₄ dse₃ jnia'₅₄. Ia₁ tsá₃ 'e₂ 'lɨg'₅₄ ma₂jma'₅₄ 'i₁jan'₂ 'nia'₂, on₃ guë'₂ 'e₂ jág₁ ga₂ ma₂chéi₂ jnia'₅₄ 'i₁jan₂, on₃ guë'₂ jua'₅₄ ma₂ca₂jme₁gan₅ jnia'₅₄ 'i₁jan'₂ 'nia'₂ në́₃. \v 3 On₃jua'₅₄ a₂juá'₅ jniá₂ ia₁ a₂bong'₅₄ 'nia'₂ dso₄. Lia'₂ ma₂juá'₅ jaun₂ bá₄ jniá₂, jɨng₅₄ 'nia'₂ ca₂le₃jë́₃ dsɨ₃, a₂'nió₃ jniá₂ 'nia'₂. Caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ chang₂ co₂lë₅ quiang'₅₄ 'nia'₂, o₃ dsióg₃ co₂lë₅ 'e₂. \v 4 Caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ jɨng₅₄ 'nia'₂, 'ŋio₅ jmo₅ jniá₂ táng'₅ o₄quián'₂ 'nia'₂. Rë₂'ŋia₅ a₂lián'₂ dsɨ₃, lia'₂ rë₂tsón₂ a₂'io'₂ jéin₂ jniá₂, jë₄ ca₂le₃jë́₃ o₂i₁ dsɨ₅ a₂chong₂ jnia'₅₄. \p \v 5 Ia₁ lia'₂ con'₂ jme₁o₃náu₅ jnia'₅₄ 'uë₃ Macedonia la₂, tsá₃ ma₂ca₂rë₃jag₅₄ 'i₁ca₂juɨg₄, ia₁ o₂me'₅₄ dsɨ₅ bá₄ ma₂ca₂rë₃chá₃ le₂con₂ të₂le₃ la₂: mɨ'₅₄ bá₄ ca₂já₃ le₃lág'₃ ja₁tio'₅₄ jnia'₅₄, ca₂le₃jë́₃ ca₂'í₃ gó'₅ dsɨ₅ jnia'₅₄. \v 6 La₁ Diú₄ i₂jmóg'₅ táng₃ dsɨ́₅ dsa₂ i₂'lia'₂ dsɨ́₅, ca₂jmóg'₃ bá₄ táng₃ dsɨ₅ jnia'₅₄ jme₁ca₂guan₃ Tito, \v 7 ton'₂ 'éi₂ 'ŋiog₅ guë'₂ në́₃, 'ŋio₅ lɨn₃ 'ei₅ dsɨ́₅ o₄quián'₂ 'nia'₂. 'Éi₂ bá₄ dsia₅ në́₃ tság₅ jnia'₅₄, 'ŋio₅ 'ɨ́n₅ 'au'₂ jag'₅₄ jniá₂. Dsia₂₃ a₂quɨ'₂ 'au'₂. Dsia₂₃ ján₃ a₂tion'₅₄ 'nia'₂ dsen₅₄ 'au'₂ o₄quió₃ jniá₂. Jaun₂ bá₄ të₂le₃ lë́₅ guë́₄ 'io'₂ jéin₅ jme₁ca₂rë₃guion₅₄. \p \v 8 Tsá₃ a₂nag₅₄ ca₂tión'₂ 'nia'₂ co₂'na₂ quɨ'₂ 'au'₂ quian'₅₄ si₂ carta a₂ca₂tsɨ́ng₂; la₁ tsá₃ dsɨ₂quén'₅ dsɨ₃ rë₂në́₃. Dsón'₂ bá₄ ca₂dsi₃quén'₅ dsɨ₃ co₂'na₂ le₂jŋiá₅ ján₃ jme₁ca₂rë₃guion₅₄ o₄quió'₄ si₂ jaun₂, ca₂tión'₂ 'nia'₂ quɨ'₂ 'au'₂ co₂'na₂. \v 9 Jaun₂ në́₃ 'io'₂ jéin₅ bá₄ rë₂në́₃, on₃jua'₅₄ ia₁ a₂ca₂tión'₂ 'nia'₂ quɨ'₂ 'au'₂ jaun₂; a₂jaun₂ bá₄ ia₁ a₂ca₂rë₃tsɨ́n₃ bá₄ 'au'₂ 'nia'₂ ia₁ a₂ca₂tión'₂ 'nia'₂ quɨ'₂ 'au'₂. Ca₂quian'₂ 'nia'₂ o₂i₁ dsɨ₅ lia'₂ të₅ dsɨ́₅ Diú₄. Jaun₂ tsá₃ le₃jua'₅₄ a₂ca₂jma'₅₄ jnia'₅₄ dain₅₄ 'nia'₂. \v 10 Ia₁ juɨ₁lia'₂ a₂quɨ'₂ dsɨ́₅ dsa₂ 'a₂ con'₂ 'nio₃ Diú₄, a₂jaun₂ bá₄ jmo₅ a₂rë₂tsɨ́n₃ dsɨ́₅ dsa₂, a₂jiog₅ juɨ₅ a₂lión₂ dsa₂. Jaun₂ tsá₃ cha₂ 'e₂ lë₃ jua'₅₄ dsi₁quén'₅ dsɨ́₅ dsa₂. La₁ia₁ juɨ₁lia'₂ a₂quɨ'₂ dsɨ́₅ dsa₂ lia'₂ con'₂ lë́₅ a₂quɨ'₂ dsɨ́₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ në́₃, a₂jaun₂ bá₄ jiog₅ juɨ₅ 'mú₃. \v 11 Jag₄ 'nia'₂ jaun₂, a₂la₂ bá₄ a₂të₁dsɨ₅₄ quián'₂ 'nia'₂, ia₁ ca₂tión'₂ 'nia'₂ quɨ'₂ 'au'₂ jaun₂ lia'₂ con'₂ 'ŋio₂ dsɨ́₅ Diú₄: 'e₁ bá₄ chi₂quian'₁ 'nia'₂ jmɨg₄; 'e₁ bá₄ dsan₂ 'au'₂ jme₁rë'₂ a₂jaun₂ jë₄ quián'₂ 'nia'₂; 'e₁ bá₄ ca₂i₃mé'₂ 'au'₂ ne₄ dso₄ jaun₂; 'e₁ bá₄ ca₂já₃ gó'₅ 'au'₂ 'nia'₂; 'e₁ bá₄ 'ɨ́n₅ 'au'₂ 'nia'₂ guë́₄ lɨn₃; 'e₁ bá₄ dsen₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ a₂jme₁'ë́'₄ 'nia'₂ uɨg₅ në́₃. Jë₄ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅ ma₂cuë'₅₄ bá₄ 'nia'₂ léi₄ a₂tsá₃ dso₄ rɨn'₂ 'nia'₂ a₂ca₂lë₃ le₂jaun₂. \v 12 Lia'₂ con'₂ ca₂tsɨ́ng₂ si₂ carta jaun₂, on₃jua'₅₄ jaun₂ ca₂tsɨ́ng₂ o₄quió'₄ i₂ca₂jmo₃ 'lɨg'₅₄, on₃ guë'₂ o₄quió'₄ i₂ca₂i₃ŋɨ́₂ në́₃. A₂jaun₂ bá₄ ca₂tsɨ́ng₂ ia₁jaun₂ le₂len'₄ 'nia'₂ të₂le₃ ne₄ Diú₄ a₂dsan₂ 'au'₂ o₄quián₂ jnia'₅₄. \v 13 'Uɨg₅₄ jaun₂, 'io'₂ jein₂ bá₄ jnia'₅₄ në́₃, cha₂ lián'₂ dsɨ₅. \p La₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ 'io'₂ jmo₂ jnia'₅₄ jme₁guan₃ Tito, 'ei₅ dse₃ dsɨ́₅ quion₂ jág₁ ia₁ ca₂le₃jɨ́n'₃ bá₄ 'nia'₂ ca₂jme₁'oin'₁, ca₂jmog'₅₄ dsɨ́₅ të₁lia'₂ ca₂i₁'i₅ quian'₅₄ 'nia'₂. \v 14 Jaun₂ tsá₃ jua'₅₄ a₂lë₁ca₂juɨ́g₂ jág₁ tá'₅ jme₁ca₂juɨ́g₂ 'io'₂ jéin₅ o₄quián'₂ 'nia'₂. Tsá₃ o₂guí'₃ chén'₅ jniá₂. Ia₁ le₂në₅ bá₄ juɨ₁lia'₂ dsau₅ ca₂le₃jë́₃ jág₁ a₂ma₂ca₂chéi₂ jnia'₅₄ 'nia'₂, ján₃ bá₄ le₂jaun₂ ca₂le₃jë́₃ jág₁ a₂ca₂chei₅₄ jnia'₅₄ Tito 'a₂ lia'₂ lë́₅ tion'₅₄ 'nia'₂, ca₂rë₃ti₃ bá₄ lia'₂ lë́₅ jaun₂. \v 15 Jaun₂ në́₃, të₂le₃ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ 'nioi₃ 'nia'₂ ia₁ juá'₂ ca₂jmo'₅₄ bá₄ 'nia'₂ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ ca₂mɨ₃, ca₂jmo'₅₄ bá₄ 'nia'₂ 'ua₁ 'au'₂ ca₂guein'₅₄ bá₄ 'nia'₂ caun₂ dse₃ a₂gain'₃. \v 16 Jaun₂ të₅ bá₄ dsɨ₃; caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃ quian'₅₄ 'nia'₂. \c 8 \s1 A₂cuë₃ dsa₂ 'e₂ cuë₃ 'a₂ con'₂ 'ŋio₂ dsɨ́₅ \p \v 1 Në₃ në́₃, rɨn'₅₄ jniog₄, 'niog₂ jnia'₅₄ a₂le₃ŋi'₅₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ ma₂ca₂rë₃jniá₂ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄ ja₁con₂ guá'₅ i₂chan₂ 'uë₃ Macedonia la₂. \p \v 2 Juɨ₁'a₂ guë́₃ la₂ ma₂ja₂léin₂ quian₅ o₂i₁ dsɨ₅, tsá₃ caun₂ táu₂ dsɨ₂ŋɨ́i₂, la₁ dse₃ bá₄ chain₂ tei₄ bá₄ le₁'ág₄ dsɨ́₅. Juɨ₁'e₂ guë́₃ la₂ te₂ŋéi₂ chain₂, la₁ tson₂ guë́₄ a₂ma₂cuë₃ con'₂ 'ŋio₂ dsɨ́₅ con'₂ guë́₄ dsa₂ i₂cha₂ quió'₅. \v 3 Jniá₂ jáng'₅ jág₁ dsau₅, a₂të₃dsón'₂ bá₄ ma₂cuë₃ 'a₂ con'₂ tió'₅, të₂le₃ lë́₅ guë́₄ ma₂cuë₃ 'a₂ con'₂ cha₂ quió'₅, ia₁ a₂'ŋio₂ dsɨ́₅. \v 4 Ca₂tság₃ jnia'₅₄ tion₅₄-jan₃, a₂cuë₅₄ jnia'₅₄ jmɨg₄ a₂quein'₅₄ quian'₅₄ jnia'₅₄ ta₁ dse₃ a₂jme₁'on₁₂ dsa₂ quián₅ Diú₄.\f + \fr 8:4 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* \v 5 Të₂le₃ lë́₅ guë́₄ ca₂cuë₃ bá₄ lia'₂ con'₂ guë́₄ jme₁lág₂ jnia'₅₄. Jŋiá₅ de'₂ o₄gú₃ Te₁gui'₅₄ ca₂dsia₃, jaun₂ guë́₄ ca₂dsia₃ ne₄ jnia'₅₄, lia'₂ con'₂ 'nio₃ Diú₄. \v 6 Jaun₂ ma₂chi₁ca₂len'₄ jnia'₅₄ Tito jaun₂ jmo₃ dse₃ dsɨ́₅ a₂jme₃'ŋiai₂₃ ta₁ dse₃ në₅ jɨn'₄ 'nia'₂ 'uɨg₅₄ a₂ma₂'ei₅ le₂jŋiá₅ 'a₂ con'₂ ca₂lë₃ 'au'₂ 'nia'₂ jme₁'o'₁. \v 7 Ia₁ juɨ₁lia'₂ ma₂dsɨ₂jŋiá'₄ 'nia'₂ jë₄ le₂jë́₃: a₂'én'₂ 'nia'₂, a₂'ŋia'₂ 'nia'₂ jág₁ dse₃, a₂ŋɨ́'₂ 'au'₂ 'nia'₂, a₂dsen₅₄ 'au'₂, a₂'nióg'₃ jnia'₅₄ në́₃; ján₃ bá₄ le₂në₅ ca₂tɨ́n'₂ 'nia'₂ dsɨ₃jŋiá'₄ quian'₅₄ a₂la₂, a₂jmó'₂ 'ua₁ 'au'₂. \p \v 8 Tsá₃ o₁len'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ a₂jmo₅ jniá₂ 'éi'₃ ja₁con'₂ 'nia'₂. Jŋia'₅₄ lia'₂ 'nio₃ jniá₂ cáun₄ 'í₁ të₂le₃ quian'₅₄ a₂dsen₅₄ dsɨ́₅ i₂sián'₂ chi₂jua'₂ dsón'₂ bá₄ 'nióg'₃ rɨ́ng'₂ ján₃. \v 9 Ia₁ ma₂ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ 'ua₁ dsɨ́₅ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂. O₄quió'₄ a₂'nioi₃ 'nia'₂, ca₂ŋɨ₃ te₂ŋéi₂, o₁jŋia'₅₄ la₂ jme₁chain₂ dse₃, ia₁jaun₂ le₃chan'₂ 'nia'₂ dse₃ të₂le₃ quian'₅₄ juɨ₅ te₂ŋé₂ a₂ca₂can₃ 'éi₂. \p \v 10 Cuë₅ jniá₂ jág₁ dse₃ a₂juɨ́g₂ 'nia'₂, juɨ₁lia'₂ jág₁ la₂, a₂dse₃ quián'₂ 'nia'₂ guiong'₅₄ bá₄, ia₁ 'nia'₂ bá₄ i₂ca₂jme₁lióg'₄ ma₂ca₂ŋi₂, a₂ca₂jme₁'o'₁ 'nia'₂, a₂'ŋio₂ 'au'₂ 'nia'₂ në́₃: \v 11 jaun₂ në₃ në́₃, jme₁'ŋia₅ 'nia'₂ ta₁ jaun₂ a₂ca₂jme₁lióg'₂, ia₁jaun₂ le₃ti₃ a₂'ŋio₂ 'au'₂ 'nia'₂ jaun₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ cha₂ quián'₂ 'nia'₂. \v 12 Ia₁ juɨ₁lia'₂ a₂cuë₅ dsa₂ a₂'ŋio₂ dsɨ́₅ të₃dsón'₂ 'e₂ 'nio₃ cuë́'₃ Diú₄, a₂le₂jaun₂ bá₄ gue₅ Diú₄ 'ŋio₂ dsɨ́₅, lia'₂ con'₂ lë́₅ a₂cha₂ quió'₅ dsa₂, on₃jua'₅₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ a₂tsá₃ cha₂ quió'₅. \p \v 13 On₃jua'₅₄ a₂jaun₂ guë'₂ juá'₅ jniá₂ ia₁jaun₂ tón'₃ dsa₂ 'éi₂ a₂rë₂tsón₂ ŋag₅₄ quió'₅, ton'₂ të₂le₃ ja₁con'₂ 'nia'₂ guiong'₅₄ guë'₂ në́₃ tsá₃ cha₂ lé₂. \v 14 Të₂le₃ ia₁jaun₂ dsióg₄ co₂rë₂ bá₄ lë́₅ chan₂ dsa₂, 'nia'₂ cuë'₂ 'e₂ niog₅ tsá₃ tɨ́n'₂ quió'₅ rɨ́ng'₂ jmɨg₄ në₃; juɨ₁la₂ 'ióg₃ guë'₂, 'éi₂ guë'₂ ma₂tión₂ jme₃'o₅₄ cuë₃ 'e₂ niog₅ tsá₃ tɨ́n'₂ quián'₂ 'nia'₂ táng₃. Jaun₂ le₂në₅ bá₄ dsióg₄ co₂rë₂ bá₄ lë́₅ chan₂ dsa₂. \v 15 Jaun₂ le₂ti₃ juɨ₁lia'₂ juá'₂ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄: “I₂ca₂ro'₂ 'lióng₂ tsá₃ 'e₂ jua'₅₄ a₂ca₂chóng₃ quió'₅; le₂jaun₂ guë'₂ le₃ja₁con₂ i₂ca₂ro'₂ me'₂, tsá₃ 'e₂ ca₂lë₃ jua'₅₄ a₂tsá₃ ca₂tɨ́n'₂ quió'₅.”\f + \fr 8:15 \ft Éxodo 16:18.\f* \s1 Tito quiain'₅₄ rɨin'₅₄ \p \v 16 Ti₁'mag'₄ Diú₄ ca₂jmo₃ a₂ca₂lë₃ dsɨ́₅ Tito a₂ca₂'ɨ₃ dsɨ́₅ 'nia'₂ 'ŋio₅ lɨn₃, juɨ₁lia'₂ 'ɨ₅ dsɨ₃ jniá₂. \v 17 Ia₁ dsɨ₂juɨ₅ bá₄ ca₂gue₃ jme₁ca₂chéi₂ jnia'₅₄ dsó₃, ton'₂ ia₁ dsan₂ bá₄ dsɨ́₅ 'éi₂ 'ŋiog₅ a₂dsó₃ dsɨ₃jɨin₅₄ 'nia'₂ a₂'ŋio₂ dsɨ́₅. \p \v 18 Jan₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂'ei₅ jág₁ dse₃ quió'₅ le₂con₂ guá'₅ Macedonia la₂, 'éi₂ chen₅₄ jnia'₅₄ dsó₃ co₂lë₅ quiain'₅₄ Tito. \v 19 Rɨn'₅₄ i₂'ɨ́n₅ jnia'₅₄ në₅, ca₂quión'₂ guá'₅ a₂jme₃quiong'₅₄ jnia'₅₄ a₂i₁nio₁ jmó₁ ta₁ dse₃ a₂jme₁'on₁ jnia'₅₄ rɨn'₅₄ ia₁jaun₂ le₃juɨn'₂ Te₁gui'₅₄, ton'₂ ia₁jaun₂ léi₄ a₂dsen₅₄ dsɨ₅ jnia'₅₄ a₂jme₁'on₁ rɨn'₅₄.\f + \fr 8:19 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂: “a₂dsen₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ a₂jme₁'ong'₁ rɨ́ng'₂.” \f* \v 20 Tsá₃ 'niog₂ jnia'₅₄ jua'₅₄ a₂chi₂'ag₃ dsa₂ o₄quió'₄ cu₄ a₂rë₂tsón₂ jaun₂ a₂niog₅ o₄gu₂ jnia'₅₄. \v 21 'Niog₂ jnia'₅₄ jmó₁ a₂le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quián₂ të₃ne₄ dsa₂ lia'₂ quian'₅₄ të₃ne₄ Te₁gui'₅₄ në́₃. \p \v 22 Ján₃ guë'₂ chen₅₄ jnia'₅₄ jan₂ rɨn'₅₄ sián'₂ i₂ma₂cuë₃ léi₄ a₂dsen₅₄ dsɨ́₅ 'ŋio₅ lɨn₃. La₁ në₃ në́₃ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ jmo₂₃ a₂dsen₅₄ dsɨ́₅ ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ caun₂ 'ei₅ dsɨ́₅ o₄quián'₂ 'nia'₂. \v 23 Tito në́₃, lɨ́in₅ jan₂ rɨ́ng'₃ i₂jmo₅ ta₁ co₂lë₅ quian'₅₄ jniá₂ a₂jme₂ti₃ ta₁ ne'₅₄ 'nia'₂. Rɨn'₅₄ jniog₄ i₂quiain'₅₄ në́₃, i₂chen₄ quián₅ guá'₅ i₂i₂nio₄ cuë₂₃ léi₄ a₂jlán'₁ Cristo. \v 24 Jaun₂ në́₃, jme₁jnia₅ ne₄ dsa₂ në₅, lia'₂ le₃ne₄ ca₂le₃jɨ́n₃ guá'₅ në́₃, qui₁jang'₅₄ 'nia'₂ léi₄ a₂dsón'₂ 'nióg'₃ 'nia'₂ dsa₂ 'én₂ rɨ́ng'₂, qui₁jang'₅₄ léi₄ ján₃, 'e₂ 'uɨg₅₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ dsia₂ jnia'₅₄ jág₁ tá'₅ 'ɨ́n₅ 'nia'₂. \c 9 \s1 A₂cág'₃ dsa₂ cu₄ a₂jme₃'oin₅₄ rɨin'₅₄ ja₁siá'₂ \p \v 1 Juɨ₁lia'₂ cu₄ a₂jme₂'on'₅₄ 'nia'₂ dsa₂ 'én₂ rɨn'₅₄,\f + \fr 9:1 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* tsá₃ ma₃tion₅₄ jua'₅₄ a₂qui₂juá'₄ guë́₄ ne₄ si₂. \v 2 Ia₁ ma₂guion₅₄ bá₄ a₂le₁'ág₄ 'au'₂ 'nia'₂ a₂jme₁'o'₁; o₄quió'₄ a₂në₅ jmo₅ jniá₂ táng'₅ jɨn₄ dsa₂ chan₂ 'uë₃ Macedonia. Ia₁ ma₂ca₂ŋi₂ bá₄ jme₁ma₂chan₂ co₂jŋia₅₄ dsa₂ chan₂ 'uë₃ Acaya, ton'₂ mei'₂ tsá₃ ca₂le₃jɨ́n₃ bá₄ ca₂lë₃ dsɨ́₅ jme₃'o₅₄ o₄quió'₄ a₂dsen₅₄ 'au'₂ 'nia'₂ jaun₂. \v 3 Ia₁jaun₂ tsá₃ lë́₅ jua'₅₄ a₂lë₁ca₂cuë₃ jág₁ tá'₅ quió₃, jaun₂ tsɨ́ng₂ rɨn'₅₄ la₂ dsɨ₃jág₂ ia₁ jág₁ jaun₂ ma₂lë́₅, ma₂tión'₂ 'nia'₂ co₂jŋia₅₄. \v 4 Ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁ca₂i₃lén₂ i₂lɨn₅₄ rɨn'₅₄ i₂chan₂ Macedonia quian'₅₄ jniá₂, jaun₂ tsá₃ lé₂ jua'₅₄ caun₂ dé₄ o₂guí'₃ tsá₃ co₂jŋia'₅₄ 'nia'₂ chang'₂ jë₁ma₂ca₂dsi₃náu₅ jnia'₅₄. Le₂jiog₅ jniá₂ chéng'₅ 'lɨg'₅₄ (le₂jaun₂ 'nia'₂ táng₃) ia₁ ma₂juɨ́g₂ jniá₂ dsa₂ 'ŋio₅ dsen'₃ 'nia'₂. \v 5 'Uɨg₅₄ në₅ ma₂mɨ₃ jniá₂ ja₁con₂ rɨn'₅₄ jniog₂, ia₁ 'nió'₅ bá₄ lɨ́ng₂, ia₁jaun₂ dsɨ₃léin₂ dsɨ₃jɨin₅₄ 'nia'₂ ia₁jaun₂ jme₃'o₅₄ guë́₄ rɨn'₅₄ cu₄, jág₁ a₂ma₂cuë'₅₄ 'nia'₂ quiáng'₂ le₂jŋiá₅ a₂cuë́'₁, ia₁jaun₂ ma₂lë́₅ co₂jnia₅₄ 'a₂ con'₂ lë́₅ 'ŋio₂ 'au'₂ 'nia'₂, on₃jua'₅₄ ia₁ a₂chi₁quiong₅₄ jnia'₅₄ jmɨg₄. \p \v 6 Dsá₂ 'au'₂ 'nia'₂ jmo₄, jág₁ a₂juá'₄ la₂: juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jne₅ me'₂, me'₂ bá₄ a₂ráu₃ quió'₅; juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jne₅ 'lióng₂ guë'₂ në́₃, ján₃ bá₄ 'lióng₂ ráu₃ quió'₅. \v 7 Le₂jan₂ le₂jan₂ bá₄ ca₂tɨ́n₂ cuë₃ 'a₂ con'₂ ma₂ca₂lë₃ dsɨ́₅ cuë₃, tsá₃ ca₂tɨ́n₂ dsa₂ cuë₃ jua'₅₄ a₂ma₂dsɨ₂mé'₃ dsɨ́₅, on₃ guë'₂ ca₂tɨ́n₂ dsa₂ cuë₃ ia₁ a₂ma₂në₂chi₃quióng₂ dsa₂ jmɨg₄ tion₅₄. Ia₁ Diú₄ 'nioi₃ dsa₂ i₂cuë₅ a₂'io'₂ jén'₅. \v 8 Diú₄ bá₄ i₂quɨ'₅₄ jmɨg₄ jme₃gu'₅₄ 'nia'₂ 'ŋio₅ lɨn₃ ca₂lia'₂ qui₂rë₂tsón₂ quián'₂ 'nia'₂, ia₁jaun₂ le₃cha₂ ca₂le₃jë́₃ a₂'nió'₅ quián'₂ 'nia'₂, ia₁jaun₂ rë₂tsón₂ lé₂ le₃jme₁'on'₁ 'nia'₂ rɨ́ng'₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄, quian'₅₄ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ ta₁ dse₃. \v 9 Jaun₂ le₃ti₃ a₂juá'₂ ne₄ Si₂: \q1 Juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jmo₅ dsióg₁, \q2 cuë₂₃, jme₁'oin₅₄ dsa₂ i₂te₂ŋé₂, \q1 lia'₂ co₂tan₅₄ bá₄ dsiog'₂ dsɨ́₅ dsa₂ \q2 ca₂le₃jë₃ ne₅₄ a₂dse₃ a₂'ua₁ dsɨ́₅ ca₂jmo₃.\f + \fr 9:9 \ft Salmo 112:9.\f* \p \v 10 'Ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ca₂cuë₃ jon₂ a₂ca₂i₃jnia₄; ca₂jmo₃ ca₂rau₂ a₂quë'₅₄ 'nia'₂, ton'₂ jmo₃ ján₃ le₃cha₂ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂tsá₃ cha₂ quián'₂ 'nia'₂; jaun₂ le₃dse₃ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ a₂ján'₄ 'nia'₂ në́₃, jmo₃ qui₂dsɨ₃cón₃ dsɨ₃ca'₅₄, jmo₃ a₂caun₂ ráu₃ a₂'ua₁ 'au'₂ 'nia'₂ jmo'₂. \v 11 Le₂në₅ bá₄ le₃chan'₂ 'nia'₂ dse₃ le₃cha₂ quián'₂ 'nia'₂, ia₁jaun₂ le₃cha₂ a₂lé₂ le₃jme₁'ong'₁ guë́₄ juɨn₅ dsa₂ te₂ŋé₂ jmó'₂ 'ua₁ 'au'₂. Le₂jaun₂ bá₄ le₃jme₁'ong'₁ 'nia'₂ rɨn'₅₄ jniog₄ të₂le₃ quian'₅₄ jnia'₅₄, jaun₂ juɨn₅ i₂lé₂ dsɨ́₅ cuë́'₃ ti₁'mag'₄ Diú₄. \v 12 Ta₁ a₂jme₂ti₄ jniog₄ ne₄ i₂sián'₂ jaun₂, jmo₅ ta₁ on₃jua'₅₄ jmá'₃ a₂jme₂'o₅₄ cuë₃ a₂'nió'₅ quió'₅ rɨn'₅₄ jniog₄; ján₃ bá₄ jmo₅ ta₁ ia₁jaun₂ juɨn₅ i₂rë₂tsón₂ i₂cuë́'₃ ti₁'mag'₄ Diú₄. \v 13 Të₂le₃ quian'₅₄ ta₁ a₂jme₂ti₄ jniog₄ ne₄ rɨn'₅₄ ja₁siá'₂ në₅, cuë₂ jniog₄ léi₄ a₂të₃dsón'₂ bá₄ jme₂ti'₅₄ 'nia'₂ jág₁ dse₃ quió'₅ Cristo a₂ma₂gue'₅₄ 'nia'₂, ia₁ a₂'ua₁ 'au'₂ ja₁con₂ rɨ́ng'₂, quian'₅₄ ja₁con₂ ca₂le₃jɨ́n₃. Le₂në₅ bá₄ juɨn₅ dsa₂ i₂jme₃juɨn'₂ Diú₄. \v 14 Le₂në₅ bá₄ lé₂ dsɨ́₅ mɨ₃ ne₄ Diú₄ o₄quián'₂ 'nia'₂, ton'₂ 'ɨ́n₅ dsɨ́₅ 'ŋio₅ lɨn₃ o₄quián'₂ 'nia'₂, ia₁ ma₂rë₂jniá₂ le₃ja₁con'₂ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ ma₂jmo₃ Diú₄ a₂'ua₁ 'au'₂ 'nia'₂. \v 15 ¡'E₁ guë́₄ ti₁'mag'₄ Diú₄ ia₁ ma₂cuag₃ jniog₄ i₂dsen₃ i₂quen₅ guë́₄ lɨn₃, ca₂lia'₂ tsá₃ ne₄ 'a₂ lia'₂ le₃jua'₅₄! \c 10 \s1 A₂quen₅ jág₁ quió'₅ Pa₄ ia₁ a₂lɨ́in₅ i₂chen₄ quián₅ Cristo \p \v 1 Jniá₂ Pa₄, mɨ₂₃ juɨ́g₂ 'nia'₂ quian'₅₄ jág₁ 'ua₁, ia₁ a₂'ua₁ dsɨ́₅ Cristo. Cha₂ jág₁ a₂lɨ́ng₅ jan₂ dsa₂ i₂quian₅ jág₁ 'ua₁ jme₁'eng₅₄ jë₄ quián'₂ 'nia'₂, la₁ jë₁ma₂'eng₅₄ ja₁siá'₂ 'ŋio₅ bá₄ ma₂bén₂ jág₁ quió₃. \v 2 Jaun₂ mɨ₅ jniá₂ ne'₅₄ 'nia'₂, tsá₃ jmo₂ jua'₅₄ a₂tion₅₄ 'nió'₅ jmo₅₄ tiá₂ dsɨ₃ jë₁ma₂dsióg₃, quian'₅₄ dsa₂ i₂bóg'₂ dso₄, a₂'ag₂₃ jniá₂ a₂jmo₂₃ lia'₂ jmo₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. Ia₁ caun₂ bá₄ ma₂'ei₅ dsɨ₃ a₂dsia₅₄ jág₁ quian'₅₄ dsa₂ i₂le₂'éi₂. \v 3 Dsón'₂ bá₄ jaun₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ bá₄ lág₅ jnia'₅₄ të₁lia'₂ chong₂ la₂. La₁ tsá₃ cág'₂ jnia'₅₄ juɨ₁lia'₂ quɨ́n'₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. \v 4 Ia₁ on₃jua'₅₄ quian'₅₄ nɨ₁ŋí₁ cág'₂ jnia'₅₄, juɨ₁lia'₂ nɨ₁ŋí₁ a₂qui₂jmó'₂ ta₁ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, juɨ₁lia'₂ jë₁quɨ́in'₂ jmo₂₃ 'nei₂; quian'₅₄ bí₂ quió'₅ Diú₄ bá₄ cág'₂ jnia'₅₄, a₂jaun₂ bá₄ 'nió'₄ ŋí₁ quián₂ jnia'₅₄ a₂'io₅ bí₂ quió'₅ Diú₄ a₂qui₂le₃juɨn₃ ca₂le₃jë́₃ a₂bén₂ a₂niog₅ tióng₂ quió'₅ i₂së₃dsen₃. \v 5 Le₂në₅ bá₄ ma₂ja₂náu₅ jnia'₅₄ ma₂tián₃ ma₂jne₅₄ jnia'₅₄ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ niog₅ 'ag₅ dsa₂ ja₁con₂ Diú₄, juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jmo₅ rón₂, i₂tsá₃ 'nio₃ le₃cuɨn₅ Diú₄. Ján₃ bá₄ le₁te₁ jnia'₅₄ le₁'ŋe₅ ca₂le₃jë́₃ a₂dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅ dsa₂, ia₁jaun₂ le₃néi'₂ nag₃ gau₂ jág₁ quió'₅ Cristo. \v 6 Lia'₂ ma₂tióng₂ jaun₂ bá₄ jnia'₅₄, le₃'ë₅₄ jnia'₅₄ uɨg₅ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂tsá₃ jág₁ cán₂ i₂tsá₃ ne'₅₄. Le₂jaun₂ bá₄ lé₂ jë₁ma₂rë₂'ŋia₅ a₂né'₂ 'nia'₂. \p \v 7 Caun'₅₄ 'nia'₂ 'í₁ a₂ma₂jniá₂ dsi₁ne₁, juɨ₁lia'₂ jág₁ a₂juá'₄ jniá₂ la₂: chi₂jua'₂ caun₂ 'ei₅ dsɨ́₅ i₂lɨn₅₄ a₂lɨ́in₅ të₃dsón'₂ i₂quián₅ Cristo, ca₂tɨ́in₂ le₃ŋi₅, jnia'₅₄ guë'₂ në́₃ dsón'₂ bá₄ lág₅ i₂quián₅ Cristo ján₃. \v 8 Mei'₂ tsá₃ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂juá'₅ jniá₂ ŋag₅₄ juɨ₁lia'₂ con'₂ ta₁ a₂lág₅ jnia'₅₄. La₁ on₃jua'₅₄ a₂gui'₅₄ jniá₂ jág₁ a₂juá'₅, ia₁ a₂ca₂tɨ́n₂ bá₄ jniá₂ juá'₄, ia₁ 'ŋiog₅ bá₄ Te₁gui'₅₄ ma₂cuë₃ 'éi'₃ a₂qui₂jme₁'an₂ 'au'₂ 'nia'₂ a₂dse₃ jmo₃ ta₁ a₂qui₂dsɨ₃cón₃ jme₂dsí₂ quián'₂ 'nia'₂. On₃jua'₅₄ rë'₂ të₂le₃ a₂lé₂ tsɨ₁rë₂jan'₅₄ 'nia'₂. \v 9 Tsá₃ o₁len'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ 'nio₃ jniá₂ quiang₅₄ juë́'₅ 'nia'₂ quian'₅₄ si₂ a₂jmo₅ jniá₂. \v 10 Juá'₂ bá₄ i₂lɨn₅₄ 'ŋio₅ bén₂ jág₁ quió₃ tio'₅₄ ne₄ si₂, la₁ jan₂ dsa₂ 'uan₅₄ bá₄ lɨ́ng₅ juɨ₁lia'₂ jme₁'eng₅₄ jë₄ quián'₂ 'nia'₂, jaun₂ lɨ́in₂ a₂tsá₃ lɨn₄ ta₁ tí₄ jág₁ quió₃ a₂dsia₂₃ dsi₁ne₁. \v 11 Juɨ₁le₂ŋɨ́'₂ bá₄ dsa₂ i₂le₂'éi₂, juɨ₁lia'₂ lë́₅ jág₁ quián₂ jnia'₅₄ a₂tio'₅₄ ne₄ si₂, juɨ₁'e₂ guë́₃ uɨ́ng₂ tio'₅₄ jnia'₅₄, le₂jaun₂ dsón'₂ jmo₂ bá₄ jnia'₅₄ jme₁tio'₅₄ quian'₅₄ 'nia'₂ ján₃. \p \v 12 Ia₁ tsá₃ tiá₂ dsɨ₅ jnia'₅₄ 'ɨ́n₄ dse₃ guio₅₄, on₃ guë'₂ a₂quɨn₅₄ jnia'₅₄ quian'₅₄ i₂lɨn₅₄ i₂jme₂juɨn'₂ guioin₅₄ le₂jaun₂. La₁ 'éi₂ në́₃ jme₁con₂ 'í₁ chi₂jua'₂ co₂rɨin₂, quɨin₂₃ guioin₅₄ quian'₅₄ rɨin'₅₄, tsá₃ 'an₂ dsɨ́₅ chain₂. \v 13 Jaun₂ tsá₃ dsiá₁ jnia'₅₄ jág₁ tá'₅ ŋag₅₄ guë́₄ con'₂ guë́₄ ja₁ca₂tág₂. Con'₂ jaun₂ bá₄ jmo₂ jnia'₅₄ con'₂ lë́₅ 'éi'₃ ca₂cuë₃ Diú₄ a₂jmó₁. Jaun₂ 'éi₂ bá₄ ca₂jmo₃ 'éi'₃ a₂dsi₁náu₅ jnia'₅₄ të₂go'₅₄ 'nia'₂. \v 14 Jaun₂ tsá₃ o₁len'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ jnia'₅₄ i₂nio₄ të₂ ja₁tsá₃ ma₃dsi₂ten₅₄ i₂nio₁. Le₂në₅ jme₁lé₂ jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ tsá₃ ma₂ca₂dsi₃náu₅ jnia'₅₄ ca₂të₂ ja₁tion'₅₄ 'nia'₂. Dsá₂ 'au'₂ 'nia'₂ jmo₄, jnia'₅₄ bá₄ i₂le₂'uɨg₅₄ i₂can₁ jág₁ dse₃ la₂ quió'₅ Cristo jɨn'₄ 'nia'₂. \v 15 Tsá₃ dsiá₁ jnia'₅₄ jág₁ tá'₅ ŋag₅₄ guë́₄ quian'₅₄ ta₁ quió'₅ i₂sián'₂. Jŋia'₅₄ lia'₂ a₂jaun₂ bá₄ 'ɨ́n₂ dsɨ₅ jnia'₅₄, jë₁ma₂'én'₂ guë́₄ 'nia'₂, jaun₂ 'ag₃ caun₂ jág₁ quian'₅₄ 'nia'₂, ia₁jaun₂ lé₂ dsɨ₃cón₃ guë́₄ ta₁ quián₂ jnia'₅₄, o₄quió'₄ Diú₄, \v 16 ia₁jaun₂ lé₂ le₃dsau₅₄ uɨ́ng₂ a₂ŋag₅₄ guë́₄ ja₁tion'₅₄ 'nia'₂ qui₂dsɨ₁'ë́₄ jág₁ dse₃. La₁ tsá₃ dsɨ₁jmó₁ jnia'₅₄ rón₂ quian'₅₄ ta₁ a₂ma₂niog₅ ma₂jmo₃ dsa₂ sián'₂. \p \v 17 La₁ juɨ₁lia'₂ juá'₂ ne₄ Si₂: “Juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂dsia₅ jág₁ tá'₅, juɨ₁dsia₁₂ jág₁ tá'₅ le₃quió'₅ Te₁gui'₅₄.”\f + \fr 10:17 \ft Jeremías 9:24.\f* \v 18 Ia₁ on₃jua'₅₄ dsa₂ i₂'ɨn₅ dse₃ 'ŋiog₅, chén'₅ dse₃, të₂le₃ i₂'ɨ́n₁ dse₃ quió'₅ Te₁gui'₅₄ bá₄. \c 11 \s1 Juá'₂ Pa₄ 'ɨin₂₃ dsa₂ i₂jme₂tag₅ jág₁ juɨ₁gain₂ \p \v 1 Jme₁'nio₃ jniá₂ jua'₅₄ jmó'₂ bá₄ 'nia'₂ tió'₃ 'au'₂ quian'₅₄ jág₁ quió₃ la₂, a₂në₃ guë́₄ juá'₄, a₂lë́₅ lia'₂ lë́₅ jág₁ quió'₅ dsa₂ i₂tsá₃ 'en₅₄ dsɨ́₅. La₁ jmo₄ bá₄ 'nia'₂ juɨn'₂ 'au'₂. \v 2 Ia₁ 'ŋio₅ lɨn₃ dséi₅ jniá₂ quian'₅₄ 'nia'₂, a₂lë́₅ dsɨ₃ dséi₅ o₄quió'₄ Diú₄. Ia₁ jniá₂ bá₄ ma₂ca₂jmo₃ jág₁ a₂jme₁jnia₅ jniá₂ 'nia'₂ co₂'nió'₄ dsa₂ dsen₃, i₂le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quió'₅, ne₄ Cristo, juɨ₁lia'₂ jan₂ jmei₂ chi'₂ dsa₂ mɨ₄ jme₂jniai₂₃ ja₁mɨ́g₄ ne₄ i₂lë́₅ jág₁ i₂lé₂ dsɨ₂i₂gu₂. \v 3 La₁ gó₅ jniá₂ ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁ca₂rë₃gán'₃ 'nia'₂ jme₃gau₅ dsa₂ quian'₅₄ mai₅₄ quió'₅, juɨ₁lia'₂ ca₂i₃ŋɨ́₂ Eva ca₂jme₃gau₅ dsɨ₂mɨ'₂, në₁ca₂i₃uɨ́n₂ cau₅ 'a₂ lia'₂ dsɨ₂jiog₅ 'au'₂ 'nia'₂, a₂qui₂le₁jë́₃ 'au'₂, a₂rë₂teng'₅₄ le₃quió'₅ Cristo. \v 4 Ia₁ ma₂ja₂nó'₅ 'nia'₂ qui₂guéng'₅ rë₂ dsa₂ i₂të₁ja₂lén₂ jme₂tag₅, la₁ le₂siá'₂ bá₄ 'ɨin₂₃ Jesús, tsá₃ lë́₅ jág₁ quió'₅ lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₁ a₂ma₂gue'₅₄ 'nia'₂ le₂jŋiá₅ quió'₅ Jesús. Jaun₂ le₂në₅ bá₄ ma₂guen'₅₄ táng₃ 'nia'₂ jme₂dsí₂ sián'₂, on₃jua'₅₄ i₂quián₅ Diú₄ i₂jme₁ma₂guen'₅₄ 'nia'₂. ¡Dse₃ bá₄ jmo'₂ 'nia'₂ tió'₃ 'au'₂ quian'₅₄ jág₁ a₂rë₂tsɨ́n₄ guë́₄, a₂tsá₃ lë́₅ con'₂ lë́₅ jág₁ dse₃ a₂lió₂ a₂jme₁ma₂nei'₂ 'nia'₂! \v 5 La₁ jniá₂ në́₃, tsá₃ lɨ́ng₂ jua'₅₄ a₂me'₂ guë́₄ quen₅ jniá₂, jua'₅₄ ca₂juɨg₄ guë́₄, lia'₂ con'₂ guë́₄ dsa₂ 'éi₂ i₂ŋɨ́₄ lë₃ jme₂can'₅₄ guion₅₄ a₂jmo₂₃ a₂lɨ́in₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Cristo. \v 6 O₁jŋia'₅₄ tsá₃ lɨn₄ dse₃ 'ŋiag₂ jág₁, la₁ tsá₃ 'e₂ lë́₅; la₁ niog₅ bá₄ dsi₃. Ma₂ca₂jme₁jnia₅ bá₄ jniá₂ ca₂le₃jë́₃ ja₁con'₂ 'nia'₂. \p \v 7 ¿O₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂ca₂'no₃ jniá₂ dso₄ ia₁ ca₂dsióg₃ ca₂jmo₃ meg'₂ a₂ca₂chon'₄ jniá₂ 'nia'₂ jme₁ca₂'ë́₃ jniá₂ jág₁ dse₃ a₂lión'₂ 'nia'₂, ia₁ tsá₃ 'lia'₅₄ ca₂can₃ jniá₂? \v 8 Guá'₅ ja₁siá'₂ bá₄ i₂ca₂jme₃'o₅₄, co₂'nió'₄ a₂ca₂can₃ jniá₂ cu₄ quió'₅, ia₁jaun₂ le₃jmó'₂ ta₁ a₂le₃ti₃ ta₁ ja₁con'₂ 'nia'₂. \v 9 Lia'₂ con'₂ jme₁'eng₅₄ quian'₅₄ 'nia'₂, dsón'₂ bá₄ ca₂rë₃'nió'₅ quió₃ le₂jaun₂, la₁ tsá₃ 'e₂ guei₂ ca₂cuë́₃ jniá₂ 'i₁jan'₂ 'nia'₂. Ia₁ dsa₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂chan₂ Macedonia la₂ bá₄ ca₂i₁lein₅₄ juɨg₂ Corinto në₅, ca₂i₁can₅ a₂tsá₃ cha₂ quió₃ lia'₂ con'₂ jme₁chi₁quian₁₂ jniá₂ jmɨg₄. Qui₂ca₂jmo₃ bá₄ jniá₂ 'í₁ jaun₂ tsá₃ 'ein₂ 'nia'₂ cán'₁ guei₂ o₄quió₃ jniá₂, jaun₂ caun₂ jmo₅₄ bá₄ jniá₂ 'í₁ jaun₂. \v 10 Jaun₂, o₄quió'₄ jág₁ tí₅ dsón'₂ quió'₅ Cristo a₂'i₄ dsɨ₃, juá'₅ jniá₂, 'i₁jan₂ tsá₃ lé₂ jné₃ jua'₅₄ a₂tsá₃ lé₂ juá'₄ jniá₂ con'₂ 'ŋio₂ dsɨ₃ le₂tan₅₄ 'uë₃ Acaya. \v 11 ¿'E₂ lë₃ juá'₅ jniá₂ le₂në₅, lɨ́n'₂ 'nia'₂? ¿O₃ bá₄ ia₁ a₂tsá₃ 'nió₃ jniá₂ 'nia'₂? Ŋi₅ bá₄ Diú₄, a₂'nióg₃ bá₄ 'nia'₂. \p \v 12 Jaun₂ caun₂ jmo₅₄ bá₄ jniá₂ a₂ma₂guio₃ jmo₂₃, ia₁jaun₂ jnɨ₃ juɨ₅ quió'₅ juɨ₁lia'₂ i₂i₂nio₄ në₅ a₂'nio₃ dsia₃ jág₁ tá'₅ jmo₂₃ dsɨ́₅ a₂lë́₅ rë₂ ta₁ quió'₅, juɨ₁lia'₂ lë́₅ ta₁ quián₂ jnia'₅₄. \v 13 Ia₁ dsa₂ i₂le₂'éi₂ në́₃ lɨ́in₅ dsa₂ i₂chen₄ i₂juɨ₁gan₂. A₂jmo₂₃ ta₁ a₂jŋia'₅₄ jme₂gau₂₃, a₂qui₂jmói'₂ a₂jmo₂₃ lɨ́in₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Cristo. \v 14 On₃jua'₅₄ a₂dsɨ₂gó'₃ dsɨ₅, ia₁ le₂jiog₅ 'ŋiog₅ i₂së₃dsen₃ qui₂jmói'₂ a₂jmo₂₃ lɨ́in₅ jan₂ ángel i₂jniá₂ tág₅. \v 15 'Uɨg₅₄ jaun₂ në́₃, le₂jaun₂ bá₄ lë́₅ juɨ₁lia'₂ quian'₅₄ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ 'éi₂: qui₂jmói'₂ a₂jmo₂₃ lɨ́in₅ lia'₂ lɨ́n₅ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ a₂dse₃, con'₂ dsi₂ten₅₄. La₁ jë₁ca₂tó'₂ bá₄ dsɨ₃guéi₃ con'₂ lë́₅ ca₂tɨ́in₂ co₂niog₅ lë́₅ jmo₂₃. \s1 'A₂ lia'₂ niog₅ lë́₅ uɨg₅ ca₂ŋág₃ Pa₄ ne₄ ia₁ a₂lɨ́in₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Cristo \p \v 16 Con'₂ siá'₂ juɨ́g₂ 'nia'₂: tsá₃ o₁len'₂ 'nia'₂ jua'₅₄ të₃dsón'₂ lɨ́ng₅ dsa₂ co₄. La₁ o₁jŋia'₅₄ 'ein₂ guë'₂ jmo₅ dsɨ́₅ a₂lɨ́ng₅ le₂në₅, la₁ guei₅₄ jniá₂ në₂jag₄ bá₄ a₂lɨ́ng₅ dsa₂ co₄, ia₁jaun₂ lé₂ dsia₅₄ ca₂la₂ jág₁ tá'₅. \v 17 Juɨ₁lia'₂ juá'₅ jniá₂, on₃jua'₅₄ lia'₂ con'₂ lë́₅ 'nio₃ Te₁gui'₅₄, lia'₂ jë₁të₂'ɨ₅ jan₂ dsa₂ co₄ bá₄ juá'₅ jniá₂, jmo₅₄ róng₂, co₂'nió'₄ caun₂ bá₄ 'ei₅ dsɨ₃. \v 18 Juɨ₁lia'₂ juɨn₅ lɨn₃ i₂chan₂ dsia₅ jág₁ tá'₅ quian'₅₄ cosa a₂cha₂ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, ján₃ bá₄ le₂jaun₂ guë'₂, la₂ dsia₅₄ jniá₂ jág₁ tá'₅. \v 19 'Uɨg₅₄ ia₁ a₂ŋag₅₄ ŋi'₅₄ bá₄ 'nia'₂, jaun₂ 'ŋio₂ bá₄ 'au'₂ 'nia'₂ jmo'₂ tió'₃ 'au'₂ quian'₅₄ dsa₂ co₄. \v 20 Ia₁ jmo'₂ bá₄ 'nia'₂ tió'₃ 'au'₂ quian'₅₄ dsa₂ i₂chi₂quióng₂ jmɨg₄ tion₅₄-jan₃, dsa₂ i₂guë́'₅ ta₁ 'ua'₂ quián'₂ 'nia'₂, dsa₂ i₂jo₅ quián'₂ 'nia'₂, dsa₂ i₂jmo₅ can'₅₄ ne₄ quián'₂ 'nia'₂, dsa₂ i₂qui₂jnó₂ quián'₂ 'nia'₂ në́₃. \v 21 'An₁ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ 'uan₅₄ ia₁ a₂tsá₃ 'ein₂ jnia'₅₄ tiá₂ dsɨ́₅ jmo₃ le₂në₅ ja₁con'₂ 'nia'₂. 'An₁ le₃jéin₄ jniá₂ o₂guí'₃ bá₄ ia₁ a₂juá'₅ a₂lɨ́ng₅ dsa₂ 'uan₅₄. \p La₁ chi₂jua'₂ tiá₂ bá₄ guë'₂ dsɨ́₅ i₂sián'₂ dsia₃ jág₁ tá'₅, ján₃ bá₄ tiá₂ dsɨ₃ jniá₂ jmo₅₄ le₂jaun₂. (La₁ juá'₅ jniá₂ lia'₂ ja₁juá'₂ jan₂ dsa₂ co₄.) \v 22 ¿'E₂? ¿Jmá'₃ dsa₂ 'éi₂ bá₄ i₂tɨn₂ dsia₃ jág₁ jmei₅ hebreo? Ján₃ bá₄ tɨn₂ jniá₂ táng₃. ¿Jmá'₃ dsa₂ 'éi₂ bá₄ lɨ́n₅ dsa₂ israelitas? Ján₃ bá₄ 'éi₂ guë'₂ jniá₂ ján₃. ¿'E₂? ¿Jmá'₃ lia'₂ dsa₂ 'éi₂ bá₄ lɨ́n₅ tsɨ₁jon₂ Abraham? Ján₃ bá₄ 'éi₂ guë'₂ lɨ́n₅ jniá₂. \v 23 ¿Jmá'₃ dsa₂ 'éi₂ lɨ́n₅ dsa₂ i₂jme₂ti₃ ja₁con₂ Cristo? Tson₂ bá₄ guë́₄ lɨ́n₅ jniá₂, ia₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ ma₂guio₃ jme₂ti₅₄ ja₁con₂ Cristo lia'₂ con'₂ guë́₄ dsa₂ 'éi₂. (A₂lë₁juá'₅ bá₄ jniá₂, lia'₂ lë₁të₂'ɨ₅ dsa₂ ŋá₅.) Ia₁ tson₂ lɨn₃ guë'₂ ma₂guio₃ jmo₂₃ ta₁ jme₂ti₅₄; ia₁ 'lióng₂ guë́₄ 'mɨ₅ ma₂qui₂ma₂can₃ jniá₂ lia'₂ con'₂ guë́₄ dsa₂ 'éi₂; ma₂qui₂ma₂'ú₃ 'lióng₂ lɨn₃ ráun₂ né'₃ 'má₃ në́₃; 'lióng₂ ráun₂ ma₂i₂ŋɨ́g₂ jŋia'₅₄ mei'₂ tsá₃ ma₂jong₃. \v 24 Con'₂ 'ŋiá₂ ráun₂ ma₂ca₂bóg₂ dsa₂ judíos jmá'₃ guióg₂-guia₃-né₂ ráun₂ lia'₂ co₂ráun₂.\f + \fr 11:24 \ft lit. “jmá'₃ të₂láu₃ ráun₂ tsá₃ tí₅ caun₂, lia'₂ co₂ráun₂.” \f* \v 25 'Nag'₂ ráun₂ guë'₂ ma₂bóg₂ dsa₂ quian'₅₄ nɨ₁'ma₂; co₂ráun₂ guë'₂ ca₂cuë₃ cang₄ tioin'₅₄. 'Nag'₂ ráun₂ guë'₂ ne₄ jmɨ₁ŋí'₄ ca₂i₃ŋɨ́g₂ ca₂'en₃ nɨ₁barco a₂jme₁'eng₅₄. Co₂ráun₂ guë'₂ ca₂ŋɨg₅ co₂jmɨg₄ co₂nei₅ dsi₂jo₂ jmɨ₁ŋí'₄ në́₃. \v 26 'Lióng₂ ráun₂ dsi₂juɨ₅ ja₁ma₂qui₂i₁ŋɨ₃, ma₂ca₂i₃ŋɨ́g₂ a₂go'₂ ia₁ te₁'i₁ cuá₃, a₂go'₂ ia₁ a₂chan₂ dsa₂ 'ang₂, a₂go'₂ rë'₂ a₂jo₅₄ dsa₂ go₃, a₂go'₂ jo₅₄ dsɨ₂nau₂, a₂go'₂ rë'₂ 'eng₅₄ ciudad, a₂go'₂ jë₁ma₂ŋɨg₅ má'₂ ja₁co₂'ŋiog₅, a₂go'₂ jë₁ma₂ŋɨg₅ ne₄ jmɨ₁ŋí'₄, a₂go'₂ rë'₂ quian'₅₄ dsa₂ i₂juɨ₁gan₂ i₂jmo₅ lɨ́n₅ rɨn'₅₄ jniog₄, \v 27 jë₄ ta₁ 'ua'₂ lɨn₃, jë₄ ma₂ca₂'ú₃ lɨn₃, jë₄ jme₁tsá₃ güɨng₂₃, jë₄ i₁cón₅ rë₂quein₂ dsɨ₃, jë₄ jme₁'ɨn₂ a₂tsá₃ cha₂ a₂guë'₅₄, jë₄ jein₂ güɨ́g₂, jë₄ a₂tsá₃ 'e₂ cha₂ quɨ́'₄ në́₃. \p \v 28 Cha₂ guë́₄ caun₂ siá'₂ táng₃ a₂chang₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ a₂'ɨ₅ dsɨ₃ o₄quió'₄ ca₂le₃jë́₃ guá'₅. \v 29 ¿'Ein₂ 'éi₂ i₂'uan₅₄, jniá₂ guë'₂ tsá₃ 'uang₅₄? ¿'Ein₂ 'éi₂ i₂ca₂tán'₂ dso₄ a₂'uɨn₄ i₂sián'₂, jniá₂ guë'₂ tsá₃ 'e₂ i₂mé'₂ dsɨ₃? \v 30 Në₁jua'₂ ca₂tɨ́ng₂ dsia₅₄ jág₁ tá'₅, jaun₂ dsia₅₄ jniá₂ jág₁ tá'₅ të₂le₃ ne₄ ca₂le₃jë́₃ a₂cuë₅ léi₄ a₂lɨ́ng₅ jan₂ dsa₂ 'uan₅₄. \v 31 Diú₄ Jmei₂ Jesucristo Te₁gui'₅₄ quián₂ jniog₄ bá₄ i₂ca₂tɨ́n₂ jme₂juɨn'₂ dsa₂ co₂tan₅₄, 'éi₂ bá₄ ŋi₅ a₂dsau₅ bá₄ jág₁ quió₃. \v 32 Lia'₂ con'₂ jme₁'eng₅₄ juɨg₂ Damasco, i₂lɨ́n₅ dsi₄má'₂ ja₁jaun₂ i₂jme₁jme₂ti₃ ne₄ Rag₅₄ Aretas, ca₂jmo₃ 'éi'₃ a₂ca₂jmo₃ dsa₂ 'í₁ o₄juɨ₅ ia₁ jme₁tsáun'₂ jme₁dsɨ₃tióg₃ né'₃ 'má₃. \v 33 La₁ juɨ₅ siá'₂ bá₄ ca₂sió₂ rɨn'₅₄ jniog₄, 'eng₅₄ 'ŋió'₃ tsɨ₁mɨ'₂ ca₂sió₂ të₂'ua₁ juɨ₅ dso'₂ nɨ₁'ia'₂ a₂rë₂juɨ́₄ le₃lág'₃ juɨg₂; le₂në₅ bá₄ ca₂lóng₂ o₄gú₃ 'éi₂.\f + \fr 11:33 \ft 'Nio'₂ ja₁ton₅ Hechos 9:25.\f* \c 12 \s1 Juɨ₁lia'₂ a₂ma₂ca₂jme₃jnia₅ Te₁gui'₅₄ \p \v 1 Tion₅₄ caun₂ dsia₅₄ jniá₂ jág₁ tá'₅. Juɨ₁'e₂ guë́₃ tsá₃ ta₁ jmo₃, caun₂ juá'₄ jniá₂ juɨ₁lia'₂ a₂ca₂jéin₃ jniá₂ a₂ma₂jág₃, juɨ₁lia'₂ a₂ma₂ca₂jme₃jnia₅ Te₁gui'₅₄ në́₃. \v 2 Cuɨ́ng₅ jan₂ dsa₂ i₂'ei₅ caun₂ jág₁ quiain'₅₄ Cristo, ma₂guia₃-quén₂ ŋi₂ ca₂uɨ́g₂ juɨ₅ guei'₅₄ ca₂të₂ ja₁guá₄ Diú₄.\f + \fr 12:2 \ft lit. “ca₂të₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ jë₁ca₂të́₂ 'nag'₂.” \f* (A₂jaun₂ bá₄ tsá₃ guion₄ jniá₂ jua'₅₄ a₂ŋe₄ lia'₂ jma₃quian'₅₄ nɨ₁ŋɨ₁₂, o₃ jmá'₃ jme₂dsí₂ quió'₅ 'e₂. La₁ jŋia'₅₄ lia'₂ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ŋi₅.) \v 3 La₁ guion₄ jniá₂, chan₂ jan₂, (jŋia'₅₄ lia'₂ a₂jaun₂ bá₄ tsá₃ guion₄ jniá₂ chi₂jua'₂ ca₂ŋei₅₄ chi₁dsáin₃, o₃ jmá'₃ jme₂dsí₂ quió'₅ 'e₂ ca₂dsióg'₃ ja₁jaun₂. Jŋia'₅₄ lia'₂ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ ŋi₅); \v 4 jan₂ i₂ca₂ron'₂ ca₂të₂ Ja₁jlá'₁\f + \fr 12:4 \ft griego: paradeiso (Paraíso).\f* ja₁ca₂nág₂ jág₁ a₂tsá₃ lé₂ le₃jmog'₅₄ on₃ guë́₄ 'i₄ 'éi'₃ dsia₃ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. \v 5 O₄quió'₄ jan₂ dsa₂ le₂'éi₂ bá₄ lé₂ dsia₅₄ jniá₂ jág₁ tá'₅, on₃jua'₅₄ o₄quió₃ 'ŋió₃ jmo₂₃ táng'₅, jŋia'₅₄ lia'₂ o₄quió'₄ a₂'uan₅₄ bá₄ jniá₂. \v 6 O₁jŋia'₅₄ la₂ 'nio₃ jniá₂ dsia₅₄ jág₁ tá'₅, on₃jua'₅₄ dsa₂ co₄ lɨ́n₅ jniá₂, ia₁ jág₁ tí₅ dsón'₂ bá₄ a₂juá'₅ jniá₂. La₁ cáun₄ bá₄ dsɨ₃ tsá₃ jmo₅₄ le₂jaun₂, ia₁jaun₂ tsá₃ le₃lɨ́n₂ dsa₂ jua'₅₄ jniá₂ lɨ́ng₅ ŋag₅₄ guë́₄ lia'₂ con'₂ niog₅ a₂ma₂nág₂ a₂qui₂ma₂të́₂ ne₄ dsa₂ a₂jmo₅ jniá₂ 'e₂ jmo₂₃. \p \v 7 Jág₁ a₂ca₂rë₃jniá₂ jaun₂ lë́₅ caun₂ jág₁ jlá'₁ jmá'₅ a₂lé₂ le₃jme₁jmo₅₄ jniá₂ róng₂ jua'₅₄ mei'₂ guë́₃ le₂jaun₂. La₁ ca₂jéin₃ uɨg₅ në₂jag₄ bá₄ a₂i₃'i'₅₄ nɨ₁taun₅ ca₂lë₃ nɨ₁ŋɨ₃, co₂'nió'₄ i₂chen₄ quián₅ i₂së₃dsen₃ bá₄ caun₂ qui₂bóg₂, ia₁jaun₂ tsá₃ jmo₅₄ jniá₂ róng₂ i₁juɨn₅₄ ŋag₅₄. \v 8 'Nɨ₅ ráun₂ ma₂ca₂chi₁len'₄ jniá₂ Te₁gui'₅₄ a₂jme₃'lió₂ jŋiá'₄ jmɨ₁uɨg₅ a₂quian₅₄. \v 9 La₁ ca₂juá'₂ Te₁gui'₅₄ tság₅ jniá₂: “Tió'₅ bá₄ a₂'ua₁ dsɨ₃ ja₁con'₂ 'ne₂, ia₁ rë₂'ŋia₅ juɨ₅bí₂ quió₃ juɨ₁lia'₂ jme₁'uan₅₄ dsa₂.” Jaun₂ 'io'₂ jéin₅ bá₄ ia₁ a₂'uang₅₄, ia₁jaun₂ le₂jniá₂ juɨ₅bí₂ quió'₅ Cristo le₃ja₁con₂ jniá₂. \v 10 Jaun₂ të₅ bá₄ dsɨ₃ a₂'uang₅₄ quian'₅₄ ca₂le₃jë́₃ a₂dsɨ₂ŋɨ́g₂: a₂juá'₂ dsa₂ uɨg₅, quian'₅₄ guë́₄ ca₂le₃jë́₃ a₂chang₂, cha₂ a₂qui₂tsá₃ tɨ́n'₂ quió₃. A₂chang₂ a₂co₂'ein₅ dsa₂, ca₂le₃jë́₃ guë́₄ o₂i₁ dsɨ₅ a₂dsɨ₂ŋɨ́g₂ o₄quió'₄ Cristo. Ia₁ juɨ₁lia'₂ jme₁'uang₅₄, të₂le₃ 'uan'₂ bá₄ jniá₂ le₃ja₁con₂ Diú₄. \s1 'Ŋio₅ lɨn₃ 'ɨ₅ dsɨ́₅ Pa₄ o₄quió'₄ guá'₅ chan₂ juɨg₂ Corinto \p \v 11 Ma₂në₂dsia₃ lia'₂ ja₁dsia₅ jan₂ dsa₂ co₄, ia₁ ma₂në₂'ɨ́ng₃ dse₃ 'ŋió₃, la₁ guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ chi₂quiong'₅₄ jmɨg₄. Ia₁ 'nia'₂ bá₄ jme₁ca₂tɨ́ng'₂ jme₁'ág'₄ dse₃ jniá₂, ia₁ tsá₃ 'e₂ me'₂ quen₅ jniá₂ lia'₂ con'₂ guë́₄ dsa₂ i₂chen₄ 'éi₂ i₂ŋɨ́₄ lë₃ jme₂can'₅₄ guion₅, juɨ₁'e₂ guë́₃ tsá₃ 'e₂ quen₅ jniá₂. \v 12 Dsón'₂ bá₄ ma₂ca₂rë₃jniá₂ léi₄ a₂lɨ́ng₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Cristo jë₄ quián'₂ 'nia'₂, jë₄ ca₂le₃jë́₃ a₂juɨn'₂ dsɨ₃: léi₄ a₂dsi₂gó'₃ dsɨ₅, quian'₅₄ juɨ₅bí₂ jlá'₁ në́₃. \v 13 Tsá₃ sion₅ ma₂jɨn₄ jniá₂ 'nia'₂ lia'₂ con'₂ guë́₄ guá'₅ sián'₂, jŋia'₅₄ lia'₂ jniá₂ 'ŋió₃ tsá₃ 'e₂ guei₂ ma₂ca₂cuë́₃ jniá₂ 'nia'₂. ¡'Én₃ 'nia'₂ dso₄ quió₃ chi₂jua'₂ tsá₃ dse₃ ca₂jmo₃ jniá₂ ja₁con'₂ 'nia'₂! \p \v 14 Ma₂chang₂ bá₄ co₂jŋiag₅₄ a₂dsióg₄ i₁jɨng₁₂ 'nia'₂ jë₁ca₂të́₂ 'nag'₂ ráun₂, jaun₂ tsá₃ lë́₅ jua'₅₄ a₂i₁cuë́₃ 'nia'₂ guei₂. Ia₁ tsá₃ ta₁ jaun₂ ŋɨ₅ jniá₂ jua'₅₄ a₂'ɨ́n₅ dsɨ₃ a₂cha₂ quián'₂ 'nia'₂; guion'₅₄ bá₄ 'nia'₂ 'nió₃ jniá₂. Ia₁ guion₅₄ bá₄ juɨ₁lia'₂ chog₅₄-jmei₂ chi'₂ ca₂tɨ́in₂ 'no₃ cu₄ a₂qui₂dsɨ₃ŋɨ́i₂ quiain'₅₄ chi'₂-guein₂ quiáin₅, jaun₂ on₃jua'₅₄ rë'₂ chi'₂ ca₂tɨ́n₂ 'no₃ a₂dsɨ₃ŋɨ́i₂ quiain'₅₄ chog₅₄-jmei₂. \v 15 Jaun₂ jniá₂ në́₃, 'ŋio₂ bá₄ dsɨ₃ qui₁'éng₄ a₂cha₂ quió₃, ton'₂ 'ŋio₂ bá₄ dsɨ₃ jme₁dsiang₅ dsɨ₃ o₄quió'₄ jme₂dsí₂ quián'₂ 'nia'₂. Chi₂jua'₂ jaun₂, ia₁ të₂le₃ lë́₅ guë́₄ 'nió₃ jniá₂ 'nia'₂, ¿a₁të₂le₃ me'₂ bá₄ 'nió'₃ 'nia'₂ jniá₂ jaun₂ në́₃? \p \v 16 Juɨ₁'e₂ guë́₃ dsau₅ a₂tsá₃ 'e₂ guei₂ ca₂cuë́₃ jniá₂ 'nia'₂, la₁ 'ŋio₄ bá₄ jniá₂, juá'₂ 'nia'₂, a₂ca₂jón₃ jniá₂ 'nia'₂ quian'₅₄ mai₅₄ quió₃. \v 17 ¿O₃ bá₄ lɨ́n'₂ 'nia'₂ a₂'lɨg'₅₄ ca₂lág₃ jniá₂ quian'₅₄ dsa₂ i₂ca₂tsɨ́ng₂ ne'₅₄ 'nia'₂? \v 18 Ca₂mɨ₃ bá₄ jniá₂ ne₄ Tito a₂jmo₃ dse₃ dsɨ́₅ a₂ca₂ŋei₅₄ ja₁con'₂ 'nia'₂, ton'₂ ca₂tsɨ́n₂ jniá₂ ján₃ jan₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂quiain'₅₄. Jaun₂, ¿o₃ bá₄ ca₂jme₃gau₅ 'éi₂? ¿O₃ bá₄ tsá₃ 'én'₂ 'e₂ 'nia'₂ a₂ma₂ja₂náu₅ jnia'₅₄ co₂dsia₅ quiain'₅₄, jmo₂ ta₁ co₂rë₂ quiain'₅₄, ton'₂ jan₂ bá₄ Jme₂dsí₂ i₂quiong'₅₄ táng₃? \p \v 19 'An₁ mei'₂ tsá₃ caun₂ lɨ́n'₂ bá₄ guë́₄ 'nia'₂ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'niog₂ jnia'₅₄ lion₄ guio₅₄ ne'₅₄ 'nia'₂. La₁ jág₅ bá₄ Diú₄ tsá₃ le₂jaun₂ dsɨ₂jiog₅ dsɨ₅ jnia'₅₄. Jág₁ tí₅ bá₄ chei₂ jnia'₅₄ 'nia'₂ ne₄ Cristo. La₁ jë₄ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅ a₂dse₃ ia₁jaun₂ qui₃dsɨ₂cón'₃ 'nia'₂ të₂le₃ quió'₅ jme₂dsí₂, 'nia'₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂'nióg₃ guë́₄ lɨn₃. \v 20 Ia₁ gó₅ jniá₂ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ tsá₃ dse₃ tion'₅₄ 'nia'₂ lia'₂ con'₂ lë́₅ 'nio₃ jniá₂, jë₁ma₂ca₂dsióg₃, ján₃ bá₄ le₂jaun₂ në₁jua'₂ tsá₃ ca₂jein'₂ 'nia'₂ jniá₂ lia'₂ con'₂ 'niog'₂ 'nia'₂ guë'₂ táng₃. Ia₁ gó₅ jniá₂ në₁jua'₂ tion'₅₄ 'nia'₂ a₂tsá₃ jen'₂ 'nia'₂ quian'₅₄ rɨ́ng'₂; në₁jua'₂ tion'₅₄ 'nia'₂ uɨg₅ 'au'₂ jɨng'₅₄ rɨ́ng'₂; në₁jua'₂ ca₂rë₃'né'₂ 'nia'₂ co₂tiá₂; në₁jua'₂ 'ua'₂ 'au'₂ 'nia'₂ tiong'₅₄; në₁jua'₂ qui₂tsɨ́n'₂ 'nia'₂ 'lɨg'₅₄ rɨ́ng'₂; në₁jua'₂ qui₂chi₂'ɨ́n'₅ 'nia'₂ rɨ́ng'₂; në₁jua'₂ chan₂ i₂qui₂jmo₅ rón₂; në₁jua'₂ tion'₅₄ 'nia'₂ mɨ'₅₄. \v 21 Ján₃ bá₄ gó₅ jniá₂ në₁jua'₂ ca₂jmo₃ Diú₄ a₂të₂tsɨn'₅₄ jniá₂ o₂guí'₃ o₄quián'₂ 'nia'₂ jë₁ma₂dsióg₃; go'₂ le₃jiá₃ tiá'₃ quɨ'₂ dsɨ₃ 'o₅₄ o₄quió'₄ i₂ma₂qui₂ma₂náu₂ dso₄ le₂jŋiá₅, ton'₂ tsá₃ 'e₂ ma₂ca₂dsi₃quén'₅ dsɨ́₅ o₄quió'₄ a₂'lɨg'₅₄ a₂jmo₅-dsáu₅; a₂niói'₅ jág₁ quiain'₅₄ dsa₂ i₂tsá₃ lɨ́n₅ dsɨ₂i₂gu₂; ca₂le₃jë́₃ guë́₄ a₂'lɨg'₅₄ o₂guí'₃ a₂qui₂ma₂jmo₃. \c 13 \s1 'Ág'₅ Pa₄ jág₁ ton'₂ 'ë́₂ guë́₄ jág₁ të₃jŋiá₅ \p \v 1 A₂dsióg₅ 'nag'₂ ráun₂ a₂i₁jɨn₁₂ 'nia'₂ la₂. “Ca₂le₃jë́₃ 'e₂ niog₅ lë́₂ jióg'₂ 'í₁ të₂le₃ quian'₅₄ on₃-ún₂ dsa₂ i₂jáng'₃ jág₁ dsau₅.”\f + \fr 13:1 \ft Deuteronomio 19:15.\f* \v 2 Ma₂ca₂'ë́₃ jniá₂ jág₁ të₃jŋiá₅ ne₄ dsa₂ i₂jme₁tián'₄ 'no₅ dso₄ le₂jŋiá₅, ton'₂ ne₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂sián'₂ në́₃, ján₃ bá₄ 'ë́₅ jniá₂ jág₁ a₂'eng₅₄ uɨ́ng₂ ja₁con'₂ 'nia'₂, juɨ₁lia'₂ ca₂jmo₃ jniá₂ lia'₂ con'₂ ŋeg₅₄ jë₁ca₂të́₂ tɨn₃ ráun₂ a₂i₁jɨng₁₂ 'nia'₂: në₁jua'₂ con'₂ siá'₂ ca₂dsióg₃ jniá₂ a₂i₁jɨng₁₂ 'nia'₂, jaun₂ tsá₃ ma₃jmo₅₄ jniá₂ ŋéi₂ dsɨ₃ në₁jua'₂ chan₂ guë́₄ i₂tsá₃ ma₂dsi₂quén'₄ dsɨ́₅. \v 3 Le₂jaun₂ jmo₅₄ jniá₂ chi₂jua'₂ a₂jaun₂ 'niog'₂ 'nia'₂ a₂jáng'₄ jniá₂ léi₄, a₂dsón'₂ bá₄ juá'₂ Cristo tsɨ́'₅ 'nia'₂ quian'₅₄ jág₁ a₂quian₄ jniá₂. Tsá₃ jua'₅₄ a₂lɨ́in₅ 'uain₅₄ ja₁con'₂ 'nia'₂; 'nió'₄ të₂le₃ jme₂jnia₅ bá₄ 'éi₂ a₂'io₂₃ juɨ₅bí₂ jë₄ quián'₂ 'nia'₂. \v 4 Dsón'₂ bá₄ jaun₂ ca₂tion₃ cróg₄ dsa₂ në₂jag₄ bá₄ a₂lɨ́in₅ jan₂ dsa₂ 'uan₅₄, la₁ rë₂në́₃ në́₃ chain₂ të₂le₃ quian'₅₄ juɨ₅bí₂ quió'₅ Diú₄. Le₂në₅ bá₄ juɨ₁lia'₂ jnia'₅₄ táng₃, quian₄ juɨ₅ jaun₂ a₂jmo₂ jnia'₅₄ 'uan₅₄ o₄quió'₄ 'éi₂, le₂jaun₂ bá₄ le₃chong₂ guë'₂ jnia'₅₄ ja₁con'₂ 'nia'₂ quian'₅₄ juɨ₅bí₂ quió'₅ Diú₄. \p \v 5 Te₁li₁ 'nia'₂ ja₁con'₂ guiong'₅₄ chi₂jua'₂ dsón'₂ tión'₂ 'nia'₂ juɨ₅ quió'₅ Te₁gui'₅₄. Quion₂ de'₂ 'nia'₂ caun₂ 'í₁ le₃ja₁con'₂ 'nia'₂ guiong'₅₄. ¿Tsa₁ len'₄ 'nia'₂, a₂'en₅₄ bá₄ Jesucristo ja₁con'₂ 'nia'₂, jaun₂ bá₄ në₁jua'₂ tsá₃ të₁tsɨn'₅₄ 'nia'₂ 'lɨg'₅₄ në₁ma₂ca₂quion'₂ 'nia'₂ 'í₁ jaun₂? \v 6 La₁ 'ɨ́n₂ dsɨ₃ jniá₂ le₃len'₄ 'nia'₂ a₂tsá₃ le₂jaun₂ lág₅ jnia'₅₄ jua'₅₄ a₂tsá₃ dse₃ të₃tsag'₅₄ jnia'₅₄ në₁ma₂ca₂quion'₂ 'nia'₂ 'í₁, jua'₅₄ a₂tsá₃ dsau₅ a₂lág₅ jnia'₅₄ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Te₁gui'₅₄. \v 7 Qui₂mɨ₂ jnia'₅₄ chi₂len'₄ Diú₄ o₄quián'₂ 'nia'₂ ia₁jaun₂ tsá₃ ma₃jmo₄-dsáu'₄ 'nia'₂ a₂'lɨg'₅₄. On₃jua'₅₄ ia₁jaun₂ të₃tsag'₅₄ jnia'₅₄ dse₃, të₂le₃ ia₁jaun₂ jmó'₂ 'nia'₂ a₂dse₃, juɨ₁'e₂ guë́₃ chan₂ i₂lɨ́n₂ a₂tsá₃ dse₃ të₃tsag'₅₄ jnia'₅₄. \v 8 Ia₁ tsá₃ lé₂ náu₂ jnia'₅₄ quein₅ ja₁con₂ jág₁ tí₅, të₂le₃ tióng₂ bá₄ jnia'₅₄ quian'₅₄ jág₁ tí₅. \v 9 Jaun₂ të₂le₃ 'io'₂ bá₄ jmo₂ jnia'₅₄ jme₁lág₄ jnia'₅₄ dsa₂ 'uan₅₄, 'nia'₂ guë'₂ lɨ́n'₅ dsa₂ 'uan'₂. A₂jaun₂ caun₂ chi₂len'₄ bá₄ jnia'₅₄ Diú₄ ia₁jaun₂ len'₂ 'nia'₂ co₂ŋei'₅₄. \v 10 Jaun₂ lë₃, jmo₂₃ si₂ carta la₂ tsɨ́ng₂ ne'₅₄ 'nia'₂ të₁lia'₂ 'eng₅₄ uɨ́ng₂, ia₁jaun₂ tsá₃ 'nió'₅ jua'₅₄ a₂jmo₅₄ jniá₂ tsau₂ dsɨ₃ jë₁ma₂dsióg₃, lia'₂ con'₂ lë́₅ ta₁ a₂lɨ́ng₅ a₂ca₂cuë₃ Te₁gui'₅₄, ia₁jaun₂ të₂le₃ lei₂ bá₄ jme₂dsí₂ quián'₂ 'nia'₂, on₃jua'₅₄ të₂le₃ qui₃jë́'₂. \p \v 11 Në₃ në́₃, rɨn'₅₄ jniog₄, caun₂ juɨ₁le₂chan'₂ bá₄ 'nia'₂ dse₃ qui₂jmo'₂ 'nia'₂ 'io'₂. Jmog'₅₄ 'nia'₂ 'au'₂ o₄quió'₄ jme₂dsí₂ quián'₂ 'nia'₂ në́₃; juɨ₁chan'₂ bá₄ 'nia'₂ rë₂ a₂'ei₅ caun₂ jág₁ quian'₅₄ rɨ́ng'₂. Jaun₂ Diú₄ i₂jmo₅ 'ei₅ tei₄ i₂'nio₃ 'nia'₂, 'éi₂ bá₄ jme₃quiong'₅₄ 'nia'₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄. \v 12 Cuɨn₅₄ 'nia'₂ Diú₄ rɨ́ng'₂ le₂jang'₂ le₂jang'₂ a₂qui₁chén'₁\f + \fr 13:12 \ft Caun₂ tag₄ a₂jme₁chí'₄ lia'₂ con'₂ jme₁ca₂jmo₃ Pa₄ si₂ la₂.\f* 'nia'₂ quió'₅ rɨ́ng'₂ a₂lë́₅ léi₄ a₂ma₂'ei₅ caun₂ jág₁ a₂le₁jë́₃ 'au'₂ quian'₅₄ rɨ́ng'₂. \v 13 Ca₂le₃jɨ́n₃ bá₄ rɨn'₅₄ jniog₄\f + \fr 13:13 \ft lit. “dsa₂ jŋió₅.” \f* ja₁lá₃ dsiáin'₂ jág₁ a₂cuɨin₂₃ Diú₄ 'nia'₂. \p \v 14 Jaun₂ juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo; juɨ₁le₂jniá₂ jë₄ quián'₂ 'nia'₂ a₂'nio₃ Diú₄ 'nia'₂; juɨ₁'ei₅ caun₂ jág₁ jɨn'₄ 'nia'₂ quian'₅₄ Jme₂dsí₂ Jŋió₅. A₂méi₃. \p Co₂në₅.