\id 1TI \h PRIMERA TIMOTEO \toc1 Si₂ carta le₂'uɨg₅₄ a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ TIMOTEO \toc2 PRIMERA TIMOTEO \toc3 1 Ti. \mt2 Si₂ carta le₂'uɨg₅₄ a₂ca₂jmo₃ San Pablo ne₄ \mt1 TIMOTEO \c 1 \s1 Jmo₅ Pa₄ si₂ a₂chein₃ ne₄ Timoteo \p \v 1 Jniá₂ Pa₄, lɨ́ng₅ dsa₂ i₂chen₄ quián₅ Jesucristo, 'éi'₃ quió'₅ Diú₄ quián₂ jniog₄ i₂lió₂, quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo i₂'ɨ́n₂ dsɨ₅ jniog₄. \v 2 Jaun₂ jmo₂₃ si₂ la₂ tsɨ́ng₂ ne'₅₄ 'ne₂ Timoteo, 'ne₂ guë'₂ dsa₂ ma₂lɨ́ng'₅ co₂'nió'₄ jan₂ jón₃ quiáng₃ të₃dsón'₂ ia₁ ca₂rë₃'éng'₂ jág₁ quió'₅ Diú₄. Jaun₂ 'nio₃ juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ 'ne₂. Juɨ₁jmo₅₄ bá₄ Diú₄ Jmei₂ jniog₄ quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Cristo Jesús quián₂ jniog₄ 'ua₁ ŋéi₂ dsɨ́₅ ja₁cong'₂, a₂'ag₃ tei₄ 'au'₂ në́₃. \s1 Toin'₂ dsa₂ jág₁ a₂tsá₃ tón'₃ juɨ₅ jág₁ a₂tsá₃ dsau₅ \p \v 3 Juɨ₁lia'₂ ca₂juá'₃ jniá₂ né'₃ a₂nei₅₄ juɨ₅ 'uë₃ Macedonia, a₂jan'₅₄ juɨg₂ Efeso ia₁jaun₂ juɨg'₅₄ dsa₂ i₂lɨn₅₄ a₂tsá₃ jme₃tag₂₃ juá'₅ a₂tsá₃ dsau₅, \v 4 on₃ guë'₂ tón'₃ juɨ₅ 'e₂ jág₁ a₂lë₁dsia₅ dsa₂, o₃ a₂'ɨn₅ dsa₂ dsa₂ can'₅₄ i₂jme₁chan₂ ma₂lɨ́g'₂, jág₁ a₂tsá₃ lɨ́g'₂ jmɨg₄ dsian₅. Jŋia'₅₄ con'₂ dsiog₅ mɨ'₅₄ a₂tsɨn₅ dsa₂, 'nió'₄ a₂jme₁jme₃'o₅₄ a₂le₃tei₅₄ jniog₄ ta₁ quió'₅ Diú₄, a₂lë₂ të₂le₃ quian'₅₄ a₂'én₂ dsa₂. \p \v 5 Jë₁ma₂le₁jë́₃ të₂dsɨ₅ jniog₄ guio₅₄, léi₄ bá₄ jniog₄ të₂dsɨ₅ 'e₂ a₂dse₃ a₂ca₂tág₂ jniog₄ jmó₁, on₃jua'₅₄ a₂lë₁jmo₂ a₂'éin₂ në́₃, jaun₂ guë́₄ lé₂ le₃jiá₃ lé₂ të₂dsɨ₅ jniog₄ a₂jme₁'nio₃ rɨn'₅₄ le₂jau₂ le₂jau₂. Ta₁ jaun₂ quí'₅ 'éi'₃ la₂. \v 6 Ia₁ i₂lɨn₅₄ dsa₂ ma₂i₂léin₂ të₂le₃ cau₅ ma₂i₂cóin'₅ juɨ₅ quian'₅₄ jág₁ a₂tsá₃ ta₁ tí₄. \v 7 'Nio₃ léin₂ të₅juá'₅, la₁ jŋia'₅₄ guioin₅₄ bá₄ tsá₃ ŋɨ́i'₂ 'e₂ juá'₂ a₂jme₂tɨin₂₃ dsa₂, ŋag₅₄ rë'₂ 'ei₅ caun₂ dsɨ́₅, në₂jag₄ bá₄ a₂dsau₅ dsón'₂ a₂jme₂tag₂₃. \p \v 8 Ma₂ne₄ bá₄ jniog₄ a₂dse₃ bá₄ 'Éi'₃ në₁jua'₂ ca₂jmó'₂ dsa₂ ta₁ con'₂ dsi₂ten₅₄. \v 9 Ma₂ne₄ jniog₄, 'i₁caun₂ 'éi'₃ tsá₃ ca₂quiog₂ Diú₄ quió'₅ dsa₂ dsen₃. O₄quió'₄ i₂jmo₅ 'lɨg'₅₄ bá₄ ca₂quiog₂ 'Éi'₃: o₄quió'₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂tsá₃ nag₃, dsa₂ i₂'no₅ dso₄, dsa₂ i₂tsá₃ jme₂gan₃ Diú₄, i₂tsá₃ jme₂gó'₃ Juá'₅, dsa₂ i₂jme₂dsian₅ chog₅₄-jmei₂, quió'₅ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂jme₂dsian₅ dsa₂ në́₃; \v 10 o₄quió'₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂nió'₅ jág₁ a₂tsá₃ dsi₂ten₅₄ nió'₃, o₄quió'₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ ŋe'₂ i₂nió'₅ jág₁ 'lɨg'₅₄ quian'₅₄ dsa₂ ŋe'₂ rɨn'₅₄, o₄quió'₄ dsa₂ i₂'ang₅ 'ɨn₅ dsa₂, o₄quió'₄ dsa₂ i₂jme₂gan₅ rɨn'₅₄, o₄quió'₄ dsa₂ i₂co₂jmo₅ jág₁ të₂jág₁ 'ɨin₂₃ Diú₄, o₄quió'₄ dsa₂ i₂jmo₅ juɨ₁'e₂ guë́₄ cosa a₂tsá₃ lë́₅ con'₂ lë́₅ juá'₅ dse₃. \v 11 Juá'₅ dse₃ la₂, co₂rë₂ bá₄ quɨn₅ quian'₅₄ jág₁ jlá'₁ a₂tɨ́n'₄ dsa₂, a₂ca₂dsia₃ Diú₄ Jŋió₅ o₄gu₃ jniá₂. \s1 Ia₁ 'ua₁ dsɨ́₅ Diú₄ jaun₂ cuë₅ Pa₄ ti₁'mag'₄ \p \v 12 Cuë́₅ jniá₂ ti₁'mag'₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂ jniog₄, ia₁ qui₂ma₂cuë₃ bí₂ jmo₅ jniá₂ ta₁ la₂ quió'₅ a₂ma₂dsia₃ gu₃, ton'₂ ia₁ jág₂ bá₄ jniá₂ lia'₂ ja₁jɨ́in₂ jan₂ dsa₂ i₂rë₂ti'₅₄. \v 13 Ca₂jmo₃ Cristo ca₂le₃jë́₃ në₅ ja₁con₂ jniá₂, o₁jŋia'₅₄ jme₁dsia₅ jniá₂ 'lɨg'₅₄ jme₁'ɨ́in₅ le₂jŋiá₅, qui₂ca₂'éng₃ dsa₂ i₂jme₁quiain'₅₄, qui₂ca₂jmai'₄ jniá₂ tsau₂ dsɨ₃ në́₃. La₁ ca₂dsia₃ Te₁gui'₅₄ ŋéi₂ dsɨ́₅ ja₁con₂ jniá₂ ia₁ a₂tsá₃ jme₁guion₄ bá₄ jniá₂ 'e₂ jme₁jmo₂₃ lia'₂ con'₂ tsá₃ jme₁'éng₂. \v 14 Jaun₂ Te₁gui'₅₄ quián₂ jniog₄ 'ŋio₅ lɨn₃ ca₂jmo₃ 'ua₁ dsɨ́₅ ja₁cong₂, a₂ca₂rë₃'éng₂ le₃quió'₅ Cristo Jesús i₂'nio₃ guë́₄ lɨn₃. \p \v 15 Dsón'₂ dsau₅ bá₄ jág₁ la₂, jaun₂ ca₂le₃jɨ́n₃ 'nió'₅ le₃'én₂: Ta₁ jaun₂ guan₃ Cristo Jesús mɨ₂güɨ́g₃ la₂, a₂qui₃lióin₂ dsa₂ i₂le₁cán'₄ dso₄; jë₄ quió'₅ 'éi₂, jniá₂ lɨ́ng₅ i₂le₂'uɨg₅₄ i₂rë₂cán'₄ guë́₄ dso₄. \v 16 La₁ Diú₄ ca₂dsia₃ ŋéi₂ dsɨ́₅ jniá₂, ia₁jaun₂ lén₂ jniá₂ i₂jáng'₃ jág₁ dsau₅ 'a₂ lia'₂ dsia₅ Jesucristo ŋéi₂ dsɨ́₅ lióin₂ dsa₂ i₂ŋɨ́₄ rɨn₂ dso₄. Le₂jaun₂ bá₄ ma₂guio₃ jniá₂ quian₅₄ ne₄ juɨ₅ ia₁jaun₂ jág₃ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂le₃'én₂ të₂le₃ quió'₅ Jesucristo ia₁jaun₂ le₃chain₂ co₂tan₅₄. \v 17 Jaun₂ lë₃, le₃quió'₅ Rag₅₄ i₂chan₂ co₂tan₅₄, i₂tsá₃ lɨ́g'₂ jmɨg₄ jón₂, on₃ guë'₂ jniái₂, i₂jan₂ tan₅₄ Diú₄ i₂ŋɨ́'₂ dsɨ́₅: juɨ₁jme₂go₃ dsa₂, juɨ₁jme₂juag'₂ dsa₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ ŋi₂ a₂já₅. A₂méi₃. \p \v 18 Jaun₂ 'ne₂ Timoteo, jón₃ quiáng₃, 'éi'₃ la₂ dsia₅ jniá₂ gog'₂, lia'₂ con'₂ lë́₅ jág₁ dse₃ a₂ca₂cuë₃ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ ca₂cuë́'₃ dsa₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂ca₂'ag₃ ca₂'ɨin₃ 'ne₂ le₂jŋiá₅: jmo₄ dsen₅₄ 'au'₂ a₂náu'₁ tiá₂ a₂quɨ́ng'₄ ne₄ 'nei₂ a₂gu₂dsí₂, të₂le₃ quian'₅₄ jág₁ a₂ca₂cuë₃ dsa₂ jaun₂: \v 19 a₂chan'₅₄ tiá₂ a₂'éng'₂, a₂tsá₃ 'e₂ 'lɨg'₅₄ qui₂dsɨ₂jŋi₅ 'au'₂ në́₃. I₂lɨn₅₄ dsa₂, 'uɨg₅₄ ia₁ a₂ca₂dsia₃ cau₅ a₂në₅ ca₂i₃'én₂ a₂'éin₂, në₂jag₄ bá₄ caun₂ nɨ₁barco a₂ca₂lë₃ le₁juɨg₁ le₁dsog'₅₄ ne₄ jmɨ₁ŋí'₄. \v 20 Le₂në₅ bá₄ ca₂i₃ŋɨ́₂ Himeneo quian'₅₄ Alejandro i₂ma₂ca₂jɨn'₄ jniá₂ ja₁con₂ i₂së₃dsen₃ ia₁jaun₂ le₃'en₅₄ dsɨ́₅ a₂tsá₃ ma₃juá'₂ 'lɨg'₅₄ të₃'oin'₂ Diú₄. \c 2 \s1 Cuë₂₃ jág₁ dsau₅ 'a₂ lia'₂ chi₃lén'₂ dsa₂ Diú₄ \p \v 1 Jë₁le₂'uɨg₅₄, chi₁quian₅₄ jniá₂ jmɨg₄ a₂mɨ́'₁ 'nia'₂ ne₄ Diú₄, a₂chi₁lein'₅₄ 'nia'₂, a₂cuë'₅₄ 'nia'₂ ti₁'mag'₄ në́₃, o₄quió'₄ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂, \v 2 o₄quió'₄ juɨ₁lia'₂ rag₅₄, o₄quió'₄ ca₂le₃jɨ́n₃ juɨ₁lia'₂ dsɨ₂tan₅₄, ia₁jaun₂ bá₄ lé₂ le₃'io₄ jniog₄ 'ei₅ tei₄ tsá₃ mɨ'₅₄ cha₂, ia₁jaun₂ chong₂ jniog₄ con'₂ dsi₂ten₅₄, le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quián₂ ne₄ ca₂le₃jë́₃, le₃ne₄ Diú₄. \v 3 Ia₁ le₂në₅ bá₄ dse₃, 'ŋio₂ dsɨ́₅ Diú₄ quián₂ jniog₄ i₂lió₂, \v 4 i₂'nio₃ lión₂ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂, ton'₂ 'nio₃ a₂dsi₁léin₂ ja₁le₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ jág₁ tí₅. \v 5 Jan₂ bá₄ Diú₄ chan₂, ton'₂ jan₂ bá₄ dsa₂ chan₂ i₂ŋág₅ jág₁, i₂chén'₅ jë₄ quió'₅ Diú₄ quian'₅₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. Dsa₂ 'éi₂ lɨ́n₅ Cristo Jesús.\f + \fr 2:5 \ft o₃, “Jesucristo.” \f* \v 6 'Éi₂ në́₃ ca₂jɨ́in'₂ 'ŋiog₅ ca₂quí₃ 'lia'₅₄ ia₁jaun₂ lión₂ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂. Jág₁ dsau₅ në₅ në́₃, ca₂rë₃ŋi₅ dsa₂ jme₁ca₂të́₂ jmɨg₄ a₂le₃ŋi₅. \v 7 Ta₁ jaun₂ ca₂rë₃'ɨ́n₁ jniá₂ ia₁jaun₂ léng₂ jan₂ i₂'ë́₂ jág₁, jan₂ i₂chen₄ quián₅ Jesús në́₃, jan₂ të₅ i₂jme₂tɨn₅ dsɨ₂nau₂ juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ a₂'én₂ dsa₂, 'a₂ lia'₂ lë́₅ jág₁ tí₅ në́₃. Jág₁ dsau₅ bá₄ a₂juá'₅,\f + \fr 2:7 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂ juá'₂ ján₃: “le₃quió'₅ Cristo.” \f* tsá₃ të₂jɨ́ng₁. \p \v 8 Jaun₂ 'nio₃ jniá₂ a₂chi₃lén'₂ dsa₂ Diú₄ ca₂le₂con₂, a₂qui₃chóg'₃ gu₂ qui₂le₁jë́₃ të₂dsɨ́₅, on₃jua'₅₄ a₂'i₄ 'nei₂ dsɨ́₅, on₃ guë'₂ a₂qui₂tsɨin₂₃ quian'₅₄ rɨin'₅₄. \v 9 'Io₅₄ guë'₂ në́₃ 'nió'₅ quɨ́'₃ tsɨn'₅₄ con'₂ dsi₂ten₅₄, dse₃ jniá₂, li'₅₄ quió'₅. Juɨ₁jmoi'₅₄ a₂rë₂lɨin₅₄, on₃jua'₅₄ quian'₅₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ jlá'₁ qui₂rë₂lag₄ dsi₅₄, on₃ guë'₂ quian'₅₄ cu₄nióg₄, on₃ guë'₂ quian'₅₄ mɨ́g₂ perlas a₂tó'₅ lag₅₄, on₃ guë'₂ quian'₅₄ tsɨn'₅₄ 'mu'₅₄ në́₃; \v 10 të₂le₃ quian'₅₄ a₂dse₃ a₂qui₂jmo₂₃ bá₄ 'nió'₅ jmói'₂, juɨ₁lia'₂ ca₂tɨ́n₂ jmo₃ dsa₂ mɨ́₂ i₂ma₂jɨ́n'₂ ja₁con₂ Diú₄. \v 11 Dse₃ bá₄ tón'₃ 'io₅₄ tei₄, nag₃, gue₃ jág₁ quió'₅ Diú₄ a₂jme₂tag₅ dsa₂, a₂caun₂ nei'₅₄ jë₄ ca₂le₃jë́₃. \v 12 Tsá₃ cuë₅ jniá₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂jme₃tag₅ 'io₅₄, on₃ guë'₂ jua'₅₄ jmo₃ 'éi'₃ ja₁con₂ dsa₂ ŋe'₂. Jŋia'₅₄ lia'₂ 'nió'₅ jmo₃ tei₄ bá₄. \v 13 Ia₁ Adán bá₄ i₂le₂'uɨg₅₄ ca₂jmó'₂ Diú₄; cang₂ bá₄ ca₂jmói'₂ Eva. \v 14 Jaun₂ on₃jua'₅₄ Adán i₂ca₂rë₃gán₃; 'io₅₄ bá₄ i₂ca₂rë₃gán₃ jaun₂ ca₂táin'₂ dso₄. \v 15 La₁ia₁, lión₂ bá₄ 'io₅₄ në₁jua'₂ jme₂cain'₅₄ chi'₂-guein₂ quiáin₅, chi₂jua'₂ caun₂ 'éin₂ jág₁ quió'₅ Diú₄, caun₂ 'nioi₃ rɨin'₅₄, caun₂ chain₂ le₁jë́₃ jme₂dsí₂ quió'₅, a₂li'₅₄ quió'₅ në́₃. \c 3 \s1 'A₂ lia'₂ ca₂tɨ́n₂ jmo₃ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂cán₂ ne₄ juɨ₅ quián₅ guá'₅ \p \v 1 Dsón'₂ bá₄ dsau₅ jág₁ la₂: chi₂jua'₂ 'ein₂ 'nia'₂ 'nio₃ cán₂ ne₄ juɨ₅ jŋia₃ rɨn'₅₄,\f + \fr 3:1 \ft griego: epískopos.\f* ta₁ dse₃ bá₄ jaun₂ 'ɨ́n₅ dsɨ₅. \v 2 Jaun₂ lë₃ juá'₅ jniá₂, dsa₂ i₂chén'₅ ne₄ juɨ₅a tsá₃ 'nió'₅ jua'₅₄ cha₂ ja₁coin₂ a₂lé₂ le₃bóg'₂ dsa₂ dso₄, jua'₅₄ a₂'ag₃ 'lɨg'₅₄. Ján₃ guë'₂, jan₂ bá₄ 'io₅₄ quiáin₅ i₂guá₅ quiain'₅₄; 'en₅₄ dsɨ́₅ 'nió'₅ léin₂; li'₅₄ quió'₅, i₂ŋɨ₅ con'₂ dse₃ jniá₂, qui₂guein₃ dsa₂ dsi₂néi₂ quió'₅, quɨ'₅₄ jmɨg₄ jme₃tɨin₂₃ dsa₂. \v 3 Tsá₃ 'nió'₅ ŋɨ₃ 'ein₅, on₃ guë'₂ qui₃'no₃ mɨ'₅₄, on₃ guë'₂ 'nió'₅ jmo₃ 'ɨ́n₅ dsɨ́₅ jua'₅₄ a₂lë₁'nio₃ lí'₂ cu₄ quió'₅ dsa₂. Të₂le₃ 'nió'₅ ŋɨ₃ caun₂ tei₄ jmo₃ 'ua₁ dsɨ́₅ quian'₅₄ rɨin'₅₄, tsá₃ 'nió'₅ jmo₃ jua'₅₄ a₂ŋɨ́₄ lë₃ 'ɨ́n₅ dsɨ́₅ cu₄. \v 4 'Nió'₅ ŋi₅ 'a₂ lia'₂ jŋiai₃ dsa₂ dsi₂néi₂ quió'₅, 'a₂ lia'₂ co₂jéin'₂ chi'₂ quiáin₅ ia₁jaun₂ bá₄ jme₂go₃ chi'₂ quiáin₅ ne₄ ca₂le₃jë́₃. \v 5 Ia₁ në₁jua'₂ tsá₃ ŋi₅ 'a₂ lia'₂ jŋiai₃ dsa₂ dsi₂néi₂ quió'₅ në́₃, ¿'a₂ bá₄ lia'₂ lé₂ le₃jmo₃ 'í₁ guá'₅ quián₅ Diú₄? \v 6 Tsá₃ 'nió'₅ cán₂ ne₄ juɨ₅ quió'₅ guá'₅ jan₂ i₂të₂ca₂rë₃'én₂. Ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ 'ŋio₅ ca₂jmo₃ róin₂, tiáin'₃ juɨ₁lia'₂ ca₂tán'₂ i₂së₃dsen₃. \v 7 Ján₃ bá₄ 'nió'₅ 'ei₅ jág₁ dse₃ quió'₅ jɨn₄ dsa₂ i₂tsá₃ 'én₂, ia₁ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁ca₂táin'₂ jág₁ lia'₂ chain₂, a₂tiáin'₂ tsɨ₁cág'₅ quió'₅ i₂së₃dsen₃ në́₃. \s1 'A₂ lia'₂ 'nió'₅ jmo₃ dsa₂ i₂jme₂'o₅₄ quián₅ guá'₅ \p \v 8 Le₂në₅ bá₄ ján₃, 'nió'₅ jmo₃ dsa₂ i₂jme₂'o₅₄a quián₅ guá'₅, 'nió'₅ lén₂ dsa₂ i₂'en₅₄ dsɨ́₅ ján₃, i₂quian₅ caun₂ juɨ₅ dse₃. Tsá₃ 'nió'₅ lén₂ dsa₂ i₂lë₁qui₂co₅ jág₁ quió'₅, on₃ guë'₂ 'nió'₅ i₃nioi₅₄ 'ein₅, tsá₃ 'nió'₅ jmo₃ 'ɨ́n₅ dsɨ́₅ jua'₅₄ a₂lë₁'nio₃ lí'₂ cu₄ quió'₅ dsa₂. \v 9 'Nió'₅ jmo₃ 'í₁ jág₁ dse₃ a₂rë₂'ma₄ quió'₅ Diú₄ a₂'éin₂ jniog₄, a₂le₁jë́₃ të₂dsɨ́₅. \v 10 'Nió'₅ con₂ de'₂ dsa₂ 'í₁ quió'₅ ca₂le₃jɨ́n₃ con'₂ dsa₂ i₂lén₂ i₂jme₃'o₅₄ në₁jua'₂ 'a₂ lia'₂ lɨ́in₅. Në₁jua'₂ tsá₃ 'e₂ rɨin₂, jaun₂ guë́₄ dsi₂ten₅₄ léin₂ dsa₂ i₂jme₂'o₅₄a quián₅ guá'₅. \v 11 Juɨ₁lia'₂ dsa₂ mɨ́₂ guë'₂ në́₃, ján₃ bá₄ le₂jaun₂ 'nió'₅ li'₅₄ quió'₅, tsá₃ 'nió'₅ a₂lë₁bóg'₂ dso₄. 'Nió'₅ 'en₅₄ dsɨ́₅ léin₂, rë₂ti'₅₄ jë₄ ca₂le₃jë́₃ në́₃. \v 12 I₂jme₂'o₅₄ quián₅ guá'₅a 'nió'₅ jmo₃ ján₃, jan₂ bá₄ 'io₅₄ quiáin₅ i₂rë₂jen'₂ gu₂ quiáin'₅₄. Jaun₂ 'nió'₅ ŋi₅ 'a₂ lia'₂ co₂jéin'₂ con'₂ dsi₂ten₅₄ chi'₂ quiáin₅, quian'₅₄ dsa₂ dsi₂néi₂ quió'₅ në́₃. \v 13 Ia₁ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂jme₂'o₅₄\f + \fr 3:13 \ft griego: diákonous.\f* i₂rë₂ti'₅₄ dse₃ ta₁ quió'₅ a₂lɨ́in₅, lí'₄ a₂'ag₃ dsa₂ dse₃ quió'₅, ton'₂ ján₃ guë'₂ caun₂ guë́₄ 'ag₃ dsɨ́₅ a₂dsia₃ 'a₂ lia'₂ 'éin₂ të₂le₃ quió'₅ Cristo Jesús. \s1 Le₂la₂ lë́₅ jág₁ quió'₅ Diú₄ a₂'éin₂ jniog₄ \p \v 14 'Ɨ́n₂ dsɨ₃ jniá₂ nei₅₄ ŋi'₅₄ ta₁ i₁jɨng₁₂ 'ne₂. La₁ né'₃ a₂dsióg₄, jmo₂₃ si₂ la₂, \v 15 ia₁jaun₂ në₁jua'₂ ca₂rë₃'ɨng₅₄, le₃ŋi'₅₄ bá₄ 'a₂ lia'₂ ca₂tɨ́n₂ i₃nio₄ dsa₂ dsi₂néi₂ quió'₅ Diú₄, i₂lɨ́n₅ guá'₅ quián₅ Diú₄ jén'₃, co₂'nió'₄ 'uɨg₅₄ 'ia'₂, 'ma₂dsɨ₅ në́₃, quió'₅ jág₁ tí₅. \v 16 Dsón'₂ bá₄ juë'₂ juá'₅ a₂'éin₂ jniog₄, a₂jme₁rë₂'ma₄ le₂jŋiá₅: \q1 Ca₂guan₃ Diú₄ chi₁dsain₂; \q2 ca₂jme₃jniog₅ Jme₂dsí₂ a₂lɨ́in₅ i₂dsen₃; \q1 ca₂jág₂ ángeles; \q2 ca₂rë₃'ë́₂ jág₁, ca₂'ag₃ dsa₂ jɨn₄ dsɨ₂nau₂; \q1 ca₂rë₃'én₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ jág₁ quió'₅; \q2 ca₂guéi'₂ táng₃ Jmei₂ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ në́₃. \c 4 \s1 Dsa₂ i₂dsɨ₃lén₂ cau₅, qui₃tí₂ jág₁ quió'₅ Diú₄ \p \v 1 Lia'₂ tí₅ jág₁ dsón'₂ bá₄ ma₂ca₂juá'₂ Jme₂dsí₂ quián₅ Diú₄ 'a₂ lia'₂ lé₂ jmɨg₄ jë₁ca₂tó'₂. I₂lɨn₅₄ dsa₂ dsɨ₃lén₂ cau₅, tí₂ jág₁ a₂'éin₂ jniog₄, tón'₂ juɨ₅ jág₁ quió'₅ jme₂dsí₂ i₂juɨ₁gan₂, jág₁ juá'₅ a₂já₅ quió'₅ je₂na'₅₄ në́₃, \v 2 a₂jme₂tag₅ dsa₂ i₂jŋia'₅₄ qui₂le₁'ág₄ dse₃ o₁ne₁, i₂co₂jmo₅ jág₁ të₂jág₁, i₂tsá₃ ma₃'e₂ qui₂dsɨ₂jŋi₅ dsɨ́₅ ia₁ ma₂lë́₅ dsɨ́₅ në₂jag₄ bá₄ a₂ma₂cáu₂ quian'₅₄ nɨ₁ŋí₁ dséi₂. \v 3 Jme₃tag₂₃ a₂tsá₃ ma₃jén'₂ dsa₂ gu₂; a₂lɨn₅₄ má₃ guë'₂ në́₃ tsá₃ ma₃cuë₃ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂guë́'₃ guë́₄ dsa₂, o₁jŋia'₅₄ ca₂jmo₃ Diú₄ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ cosa ia₁jaun₂ guë́'₃ dsa₂ i₂'én₂ i₂cuɨ́'₅ jág₁ dsau₅, a₂cuë₃ ti₁'mag'₄ në́₃. \v 4 A₂dse₃ jë₂ bá₄ a₂ca₂jmo₃ Diú₄. Jaun₂ dse₃ bá₄ guéi₁ jniog₄ cuë₅₄ ti₁'mag'₄ Diú₄, tsá₃ 'nió'₅ jua'₅₄ a₂tsá₃ guéi₁. \v 5 Ia₁ ma₂ron₅ jág₁ quió'₅ Diú₄, juá'₂ a₂le₁jë́₃ bá₄ jaun₂. Jme₂jŋió₃ bá₄ Diú₄ jme₁cuë₅ dsa₂ ti₁'mag'₄. \s1 Dsa₂ i₂jme₂ti₃ dse₃ ne₄ Jesucristo \p \v 6 Chi₂jua'₂ jme₂tɨ́ng'₁ dsa₂ rɨn'₅₄ jniog₄ le₂në₅, léng'₂ dsa₂ dsen₃ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ Jesucristo. Qui₂rë₂tang'₅₄, rë₂bei'₂ 'au'₂ quian'₅₄ jág₁ quió'₅ Diú₄ a₂'éng'₂, juá'₅ dse₃ a₂chan'₅₄ në́₃. \v 7 La₁ tsá₃ lë₁tón'₂ juɨ₅ jág₁ co₄ a₂lë₁dsia₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, on₃ guë'₂ tón'₂ juɨ₅ cuentos a₂le₁dsia₅ guiong'₂ can'₅₄ në₃. Caun₂ jme₁dsau₅ quiáng'₂ të₂le₃ quió'₅ Diú₄. \v 8 Dsón'₂ a₂dse₃ bá₄ jaun₂ jme₂dsau₅ dsa₂ cho₅ dséi₂ nɨ₁ŋɨ₁₂ juɨ₁lia'₂ jme₁co₂₃. La₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ dse₃ jme₃dsau₅ dsa₂ të₂le₃ quió'₅ jme₂dsí₂ quió'₅ a₂'nioi₃ Diú₄. Ia₁ a₂në₅ bá₄ cuë₃ a₂dse₃ quián₂ jniog₄ mɨ₂güɨ́g₃ caun₂, on₃jua'₅₄ jmá'₃ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃ la₂. \v 9 Ca₂le₃jɨ́n₃ bá₄ 'nió'₅ le₃'én₂ jág₁ la₂, ia₁ të₃dsón'₂ bá₄ dsau₅. \v 10 A₂jaun₂ bá₄ lë₃ dsen₅₄ dsɨ₅ jmo₂ jniog₄ ta₁, qui₂jnáu'₂ dsa₂ jág₁ uɨg₅, ia₁ ma₂ca₂'éi₁ jniog₄ caun₂ dsɨ₅ të₂le₃ quió'₅ Diú₄ jén'₃ të₃dsón'₂ i₂lɨ́n₅ i₂lió₂ quián₅ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂, la₁ të₂le₃ dsen₅₄ guë́₄ quián₅ dsa₂ i₂'én₂. \p \v 11 Jág₁ në₅ ca₂tɨ́ng'₂ juɨg'₅₄ dsa₂, jme₁tɨin'₂ në́₃. \v 12 Tsá₃ lë₁cuɨ́n₅ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂tsá₃ jme₃go₃ dsa₂ ia₁ a₂meg'₂. Të₂le₃ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ ca₂tɨ́ng'₂ cán'₁ ne₄ juɨ₅ a₂jmó'₂ a₂dse₃ ia₁jaun₂ jág₃ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂'én₂: juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ jág₁ quiáng'₂, jme₁dsia'₂ jág₁, juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ chang'₂ ŋɨ'₂, juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ 'nió'₃ 'ne₂ dsa₂ rɨ́ng'₂, juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ 'éng'₂, juɨ₁lia'₂ 'a₂ lia'₂ chang'₂ a₂le₁jë́₃ të₂'au'₂ në́₃. \v 13 Të₁lia'₂ tsá₃ ma₂dsióg₃ jniá₂, 'í₁ Si₂ quió'₅ Diú₄ jɨn₄ dsa₂; tioin'₂ jág₁ dse₃ jme₁tɨin₅ në́₃. \v 14 Tsá₃ juɨ₁dsi₂'én₂ 'au'₂ a₂ma₂cuë₃ Diú₄ a₂ma₂tɨng'₂ a₂ca₂ŋɨg'₂ të₂le₃ quian'₅₄ dsa₂ can'₅₄ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂ca₂quiog₂ gu₂ ne₄ quiáng'₂. \p \v 15 Dsen₅₄ 'au'₂ jmo₄ jme₁dsau₅ quiáng'₂ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅, ia₁jaun₂ le₃lí'₄ dsa₂ a₂ma₂dsɨ₂jŋiág'₄ a₂tɨng'₂. \v 16 Jmo₄ 'í₁ 'ŋiag'₂, ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ quian'₅₄ juá'₅ a₂jme₂tɨ́ng'₁ dsa₂. Caun₂ jmo₄ bá₄ a₂në₅. Në₁jua'₂ ca₂jme₁ti'₄ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅, long'₅₄ 'ŋiag'₂, ján₃ guë'₂ long'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂nag₅ jág₁ quiáng'₂. \c 5 \s1 'A₂ lia'₂ 'nió'₅ jmo₃ jɨn₄ dsa₂ 'én₂ rɨin'₅₄ \p \v 1 Tsá₃ lë₁të₂jén₅ juɨ₁lia'₂ dsa₂ ma₂guen'₂. Të₂le₃ 'nió'₅ tioin'₂ jág₁, jmo₄ bá₄ 'au'₂ co₂'nió'₄ ŋéi'₅. Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ dsa₂ ŋe'₂ chi'₂, jmo₄ 'au'₂ jɨin₅₄ lia'₂ ja₁jɨng'₅₄ rɨ́ng'₂. \v 2 Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ juɨ₁lia'₂ dsa₂ mɨ́₂ ma₂guen'₂ në́₃, jme₁'niói₄ juɨ₁lia'₂ 'nióg'₃ chog'₂. Le₂jaun₂ guë'₂ juɨ₁lia'₂ 'io₅₄ chi'₂, jɨin₅₄ jme₁'niói₄ juɨ₁lia'₂ ja₁'nióg'₃ 'io₅₄ rɨ́ng'₂ ján₃, a₂le₁jë́₃ 'au'₂ co₂ŋei'₅₄. \p \v 3 Juɨ₁lia'₂ 'io₅₄ 'nág₂ guë'₂ në́₃, jme₁'oin₅₄ në₁jua'₂ léi₄ a₂'nió'₅ dsón'₂ quió'₅. \v 4 La₁ në₁jua'₂ jan₂ dsa₂ mɨ́₂ 'nág₂ chan₂ chi'₂ quiáin₅ o₃ chi'₂ dsio₅₄ 'e₂, i₂'éi₂ bá₄ le₂'uɨg₅₄ ca₂tɨ́n₂ jme₃tɨn₅ dsɨ́₅ nio₃ ne₅₄ chog₅₄, a₂jéin'₅ dsɨ́₅ jme₃'nioi₃ chog₅₄ ia₁ ma₂ca₂jme₃cau'₅₄. Ia₁ le₂në₅ bá₄ dse₃, 'ŋio₂ dsɨ́₅ Diú₄. \v 5 'Io₅₄ 'nág₂ i₂të₃dsón'₂ tsá₃ 'ein₂ chan₂ quián₅, caun₂ a₂jaun₂ bá₄ chain₂ 'ɨ́n₂ dsɨ́₅ le₃quió'₅ Diú₄ bá₄, chi₂léin'₂ Diú₄ 'uë₂-jmɨ₂ mɨ₂₃ 'e₂ 'nió'₅ quió'₅. \v 6 La₁ në₁jua'₂ 'io₅₄ 'nág₂ i₂lë₁ŋɨ₅ cuë́'₅ o₂'ŋió₃ o₂jŋia₃ dsɨ₅ 'ŋiog₅ në́₃, co₂'nió'₄ 'lag₄ bá₄ 'éi₂ chan₂. \v 7 Jaun₂ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅ chei'₅₄ dsa₂ jaun₂ tsá₃ 'e₂ cha₂ jua'₅₄ a₂cuɨn₃ jmɨg₄ 'ag₃ dsa₂ 'lɨg'₅₄. \v 8 Në₁jua'₂ chan₂ i₂tsá₃ juɨ₅ tón'₂ 'e₂ ta₁ chain₂ quiain'₅₄ i₂chan₂ quiáin₅, la₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ në₁jua'₂ tsá₃ tóin'₂ juɨ₅ i₂chan₂ dsi₂néi₂ quió'₅ 'ŋiog₅ në́₃, ma₂dsia₃ cau₅ a₂'éin₂; i₂le₂'éi₂ lɨ́n₅ tson₂ guë́₄ lia'₂ dsa₂ i₂tsá₃ 'én₂. \p \v 9 'Nió'₅ të₃ton₅₄ ne₄ si₂ jmá'₃ 'io₅₄ 'nág₂ i₂ma₂tion'₅₄ lë́₅ guë́₄ ma₃'nag'₂ ne₂guióg₂ ŋi₂, i₂ma₂jŋia₃ jan₂ bá₄ dsɨ₂i₂gu₂. \v 10 'Nió'₄ dsa₂ i₂ma₂cuɨn₅ dsa₂ dse₃, a₂dsón'₂ bá₄ dsein₃, dse₃ bá₄ ta₁ jë₁ma₂já₅, juɨ₁lia'₂ chi₂jua'₂ ma₂ca₂jme₃cain'₅₄ chi'₂-guein₂ quiáin₅, chi₂jua'₂ ma₂qui₂ma₂cuë₃ bá₄ 'ŋio₂ dsɨ́₅ dsi₂néi₂ quió'₅ ma₂qui₂ma₂jŋia₃ dsa₂, chi₂jua'₂ ma₂ca₂jme₃ti₃ bá₄ ta₁ 'ŋio₂ dsɨ́₅ ne₄ dsa₂ rɨn'₅₄ jniog₄ i₂'én₂,\f + \fr 5:10 \ft lit. “chi₂jua'₂ ma₂qui₂ma₂rang₃ mɨ₂tag₄ dsa₂ jŋió₅.” \f* tsá₃ jmo₂₃ dsɨ́₅ jua'₅₄ quein₅ guë́₄ con'₂ guë́₄ rɨin'₅₄, chi₂jua'₂ ma₂ca₂jme₃'oin₅₄ bá₄ i₂chan₂ o₂i₁ dsɨ₅, chi₂jua'₂ ma₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ a₂dse₃ në́₃. \v 11 La₁ tsá₃ të₃ton'₅₄ ne₄ si₂ 'io₅₄ 'nág₂ i₂tion'₅₄ me'₂ guë́₄ ŋi₂, ia₁ jë₁ma₂ca₂lë₃ dsɨ́₅ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ tón'₂ juɨ₅ a₂mɨ₅ dsɨ́₅ con'₂ guë́₄ a₂jme₃ti₃ ta₁ a₂tióin₂ ne₄ Cristo, gu₂ bá₄ tiá₂ 'nio₃ jéin'₃ táng₃. \v 12 Le₂në₅ bá₄ rë₂cáin'₄ ia₁ tsá₃ ca₂rë₃ti'₅₄ jág₁ quió'₅ a₂ma₂cuë₃. \v 13 Ján₃ guë'₂ con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ ca₂rë₃tɨ́n₃ dsɨ́₅ jŋia'₅₄ i₂nioi₅₄ të₂juɨin₂ tsɨ₁jɨin₁₂. Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂, on₃jua'₅₄ rë'₂ jŋia'₅₄ tɨin₂ i₂nioi₅₄ tsɨ₁jɨin₁₂, dsɨ₂léin₂ le₂'í₁ 'né₅ ton'₂ qui₂i₂quian₅₄ jág₁ a₂la₂ a₂ó₃, qui₂tiáin₂ ja₁tsá₃ ca₂tɨ́in₂. \v 14 Jaun₂ lë₃ 'nio₃ jniá₂ co₂ŋei'₅₄ jén'₂ táng₃ gu₂ juɨ₁lia'₂ 'io₅₄ 'nág₂ chi'₂, juɨ₁le₂chan₂ chi'₂-guein₂ quiáin₅, juɨ₁lein₅₄ bá₄ dsa₂ i₂niog₅ gu₂ dsi₂néi₂. Jaun₂ tsá₃ cuɨn₃ jmɨg₄ jmo₃ i₂së₃dsen₃ lé₂ dsɨ́₅ dsa₂ 'ag₃ 'lɨg'₅₄. \v 15 Ia₁ i₂lɨn₅₄ ma₂i₂léin₂ cau₅, 'ein₂₃ Satanás. \p \v 16 Chi₂jua'₂ chan₂ rɨn'₅₄ jniog₄ dsa₂ ŋe'₂, o₃ dsa₂ mɨ́₂ 'e₂,\f + \fr 5:16 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂: “Chi₂jua'₂ chan₂ dsa₂ mɨ́₂ rɨn'₅₄ jniog₄.” \f* chi₂jua'₂ chan₂ dsa₂ 'nág₂ quió'₅, ne₄ 'éi₂ nio₃ 'e₂ 'nió'₅ quió'₅ dsa₂ 'nág₂, ia₁jaun₂ tsá₃ ŋɨ́₄ lë₃ guei₂ cán₂ guá'₅, ia₁jaun₂ bá₄ cuɨn₃ jmɨg₄ lé₂ le₃jme₃'o₅₄ guá'₅ jmá'₃ quió'₅ 'io₅₄ 'nág₂ i₂'nió'₅ dsón'₂ quió'₅. \p \v 17 Dsa₂ can'₅₄ i₂jmo₅ 'éi'₃ dse₃ guá'₅, tɨn₃ ráun₂ lë́₅ guë́₄ 'nió'₅ jme₃go₃ dsa₂, jág₂ dsa₂ dse₃. La₁ 'ŋio₅ lɨn₃ guë́₄ ca₂tɨ́n₂ dsa₂ jɨ́in₂ dse₃ jme₃'nioi₃ i₂jmo₅ ta₁ i₂cuë₅ jág₁ jme₂tag₂₃. \v 18 Ia₁ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄ juá'₂: “Tsá₃ lë₁tó'₂ 'nei₅₄ mɨ₂'o₄ ca₁juɨ₅ i₂jmo₅ ta₁ qui₂tsó'₅ i₂'uɨ́g₂ mɨ́g₂ trigo.”\f + \fr 5:18 \ft Deuteronomio 25:4.\f* Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂ juá'₂ Si₂: “Ca₂tɨ́n₂ bá₄ dsa₂ i₂jmo₅ ta₁ gue₃ 'liain'₅₄.”\f + \fr 5:18 \ft Lucas 10:7.\f* \p \v 19 Tsá₃ lë₁tón'₂ juɨ₅ në₁jua'₂ chan₂ 'ein₂ dsia₅ dso₄ 'nɨi₂₃ jan₂ gui'₅₄ can'₅₄ në₁jua'₂ tsá₃ tión₂ on₃-ún₂ dsa₂ i₂jáng'₃ jág₁ dsau₅.\f + \fr 5:19 \ft 'Nio'₂ ja₁ton₅ Números 35:30, Deuteronomio 17:6.\f* \v 20 La₁ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂caun₂ 'no₅ dso₄, të₂jéin₃ të₃jë₄ ja₁le₁ŋɨ'₂ 'nia'₂ ca₂le₃jɨ́ng'₃, ia₁jaun₂ të₃ ne₄ ca₂le₃jɨ́n₃ jaun₂ le₃gó'₃ ján₃. \v 21 O₄quió'₄ Diú₄, quian'₅₄ Te₁gui'₅₄ Jesucristo, quian'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ ángeles i₂ma₂quióin'₂, cuë₅ jniá₂ 'éi'₃ la₂ ia₁jaun₂ jme₁ti'₄ 'ne₂: Tsá₃ jmó'₂ jua'₅₄ a₂jɨng'₅₄ jma₃quén₅ rɨ́ng'₂ a₂jmó'₂ i₂lɨn₅₄ të₁jéng'₄, i₂lɨn₅₄ guë'₂ tsá₃ të₁jéng'₄. Co₂rë₂ bá₄ të₁jéng'₄ con'₂ i₂ca₂tɨ́n₂ dsɨ₃jen₅₄. \v 22 Tsá₃ caun₂ lë₁'ɨ́n₅\f + \fr 5:22 \ft lit. “Tsá₃ caun₂ dsiá'₁ gog'₂ de'₂ të₂le₃ dséi₂.” \f* de'₂ të₂le₃ dséi₂ dsa₂ i₂jiog₃ cán₂ ne₄ juɨ₅ guá'₅, con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁jua'₂ le₃jiog₄ 'ne₂ ca₂rë₃cáng'₂ dsáu₁ i₂sián'₂. Jmo₄ 'í₁ a₂chang'₂ le₁jë́₃ të₂'au'₂. \p \v 23 Ia₁ a₂rë₂dsong'₅₄ i₂gú'₃ ton₅ dso₄ tog'₂, tsá₃ ma₃'nió'₅ 'ag'₅₄ jmá'₃ jmɨg₂; 'én'₂ ca₂la₂ vino ján₃. \p \v 24 Dso₄ a₂'no₅ dsa₂ i₂lɨn₅₄ a₂léi₄, jniá₂ dse₃ bá₄ né'₃ a₂dsi₁lein₃ ja₁jáng'₃ cuenta quió'₅. Quió'₅ i₂lɨn₅₄ guë'₂ tsá₃ léi₄ dsɨ₂juɨ₅. Cang₂ bá₄ rë₂léi₄. \v 25 Ján₃ guë'₂ le₂jaun₂, chi₂jua'₂ 'e₂ dse₃ jmo₅ dsa₂, rë₂léi₄, jniá₂ bá₄. O₁jŋia'₅₄ tsá₃ qui₂rë₂jniá₂ dsɨ₂juɨ₅, tion₅₄ bá₄ rë₂jniá₂ juɨ₁la₂ 'ióg₃. \c 6 \p \v 1 Dsa₂ i₂jme₂ti₃ ta₁ ne₄ juɨg₅₄ 'nió'₅ jme₃gain₃ juɨg₅₄ ia₁jaun₂ tsá₃ chi₂'ag₃ dsa₂ 'lɨg'₅₄ 'ɨin₃ Diú₄, on₃ guë'₂ 'ë₃ dsa₂ 'lɨg'₅₄ 'e₂ jme₂tɨ́n₁ jniog₄ dsa₂. \v 2 Chi₂jua'₂ chan₂ juɨg₅₄ i₂'én₂ në́₃, tsá₃ jua'₅₄ jaun₂ 'nió'₅ jme₃go₃ dsa₂ me'₂ guë́₄ ia₁ lɨ́in₅ dsa₂ 'én₂ rɨin'₅₄. Co₂rë₂ bá₄ 'nió'₅ jme₃gan₃ dsa₂ rɨin'₅₄ con'₂ rɨin'₅₄ i₂'én₂ të₂le₃ quió'₅ Cristo. Të₂le₃ 'nió'₅ jme₃ti₃ guë́₄ dsa₂ dse₃ ta₁ ne₁₂, ia₁ a₂lɨ́in₅ dsa₂ 'én₂ rɨn'₅₄ i₂'nió₄. Le₂në₅ jme₁tɨn₅ dsa₂, tioin'₂ jág₁ në́₃. \s1 'Ag₅ dsa₂ dse₃ dsɨ́₅ jmo₂₃ 'io'₂ quian'₅₄ juá'₅ \p \v 3 Chi₂jua'₂ chan₂ i₂jme₂tag₅ le₂siá'₂, ton'₂ tsá₃ dsáu₅ dsɨ́₅ jág₁ dse₃ quió'₅ Te₁gui'₅₄ Jesucristo, on₃ guë́₄ juá'₅ quió'₅ Diú₄ në́₃, \v 4 a₂jŋia'₅₄ con'₂ jme₂rón₂ 'ŋiog₅ bá₄ dsa₂ 'éi₂, 'i₁ca₂juɨg₄ tsá₃ 'e₂ ŋɨ́'₂ dsɨ́₅. Në₂jag₄ bá₄ i₂dso'₅₄ bá₄ i₂le₂'éi₂, ia₁ a₂jŋia'₅₄ 'nio₃ dsia₃ mɨ'₅₄ quian'₅₄ jág₁. 'Uɨg₅₄ jaun₂ ja₂ uɨg₅ dsɨ́₅ dsa₂, qui₂tsɨn₅ dsa₂, qui₂jná'₂ dsa₂ jág₁ uɨg₅ rɨin'₅₄, tsá₃ 'e₂ dse₃ jɨ́n₂ dsa₂ rɨin'₅₄ në́₃. \v 5 Lë́₅ bá₄ caun₂ jŋia'₅₄ niog₅ mɨ'₅₄ tsá₃ dsian₅ lë́₅ jɨn₄ dsa₂ i₂tsá₃ dse₃ qui₂dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅. Tsá₃ ma₃'e₂ jág₁ dsau₅ cuɨ́'₅; lɨ́in₂ quian'₅₄ juá'₅ a₂jme₂tag₂₃, a₂të₃dsɨ₅₄ quió'₅. [Co₂dsia₅ jŋiag'₃ cau₅, tsá₃ lë₁'ú₅ quian'₅₄ dsa₂ i₂le₂'éi₂.]\f + \fr 6:5 \ft A₂lɨn₅₄ chog₅₄ si₂ tsá₃ le₁ton₅ jág₁ në₅.\f* \v 6 Dsau₅ bá₄ jaun₂ a₂quen₅ juá'₅, la₁ia₁ a₂të₁dsɨ₅₄ guë́₄ lɨn₃ le₃quió'₅ dsa₂ i₂le₁'ág₄ tei₄ dsɨ́₅, i₂chan₂ ma₂dsáu₅ dsɨ́₅ 'e₂ cha₂ quió'₅. \v 7 Ia₁ 'i₁caun₂ tsá₃ 'e₂ le₁quian₁ jniog₄ ca₂o₃náu₅ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, on₃ guë'₂ cha₂ jua'₅₄ a₂lé₂ le₃quiong₅₄ 'i₁caun₂ táng₃. \v 8 Ia₁ në₁jua'₂ cha₂ bá₄ a₂que₅₄, cha₂ bá₄ tsɨn'₅₄ jniog₄ në́₃, co₂jaun₂ bá₄ guë'₂ jŋia'₅₄ 'nió'₅ le₃'éi₁ jniog₄ tei₄ dsɨ₅ jmó₁ 'io'₂. \v 9 La₁ juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ le₃cha₂ cu₄ në́₃, tsɨ₂séin'₂ dso₄, tsɨ₂séin'₂ 'ŋió'₃ tsɨ₁cág'₅ quió'₅ i₂së₃dsen₃, ne₄ ca₂le₃jë́₃ a₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ a₂tsá₃ ta₁ tí₄, a₂jmóg'₂ dain₅₄, a₂dsɨ₂'éin₂ në́₃. \v 10 Ia₁ a₂ŋɨ́₄ lë₃ 'ɨ́n₅ dsɨ́₅ dsa₂ le₃cha₂ cu₄, 'uɨg₅₄ jaun₂ lé₂ le₃jiog₃ ca₂le₃jë́₃ ne₅₄ juɨ₅ 'lɨg'₅₄. Chan₂ i₂lɨn₅₄ ia₁ a₂'ɨ́n₅ dsɨ́₅ a₂jaun₂, ma₂i₂léin₂ cau₅ juɨ₅ a₂jme₁'éin₂; a₂'uɨin₅₄ guioin₅₄ ma₂chain₂ jmɨ₁uɨg₅ 'ŋio₅ lɨn₃. \s1 Dsa₂ i₂quɨ́n'₅ bí₂ ia₁ 'éin₂ \p \v 11 La₁ 'ne₂, dsa₂ quián₅ Diú₄, co₂dsia₅ cuɨn'₅₄ ca₂le₃jë́₃ a₂në₅. Co₂dsia₅ ŋɨ₄ bá₄ quian₂ caun₂ juɨ₅ co₂dsau₅, jme₁dsau₅ quiáng'₂ të₂le₃ quió'₅ Diú₄, caun₂ 'én₂ bá₄, chan'₂ tiá₂ jág₁, caun₂ jme₁'nió₄ rɨ́ng'₂, jme₁juɨn'₂ 'au'₂, jmo₄ meg'₂ në́₃. \v 12 Quen'₂ bí₂ dse₃ o₄quió'₄ jág₁ a₂'éin₂ jniog₄, juɨ₁lia'₂ jan₂ 'lióg₂ quɨ́n'₅ bí₂ ne₄ 'nei₂. Tio'₂ gog'₂ ja₁le₃chan₂ co₂tan₅₄ jme₂dsí₂ quiáng'₂, ia₁ ta₁ jaun₂ ca₂të₃ Diú₄. Ia₁ dse₃ bá₄ ma₂ŋe'₃ jmo'₂ jɨn₄ dsa₂, a₂cuë́'₂ léi₄ a₂'éng'₂. \v 13 Në₃ në́₃, jág₅ bá₄ Diú₄ i₂jmo₅ jén'₃ ca₂le₃jɨ́n₃, jág₅ bá₄ Jesucristo në́₃ i₂ca₂jáng'₃ dse₃ jág₁ dsau₅ ne₄ Poncio Pilato, juɨ́g₂ jniá₂ 'ne₂ \v 14 a₂jme₁ti'₄ 'éi'₃ në₅ tsá₃ qui₂rë₂'ióg₄ ia₁jaun₂ tsá₃ cuɨn₅ jmɨg₄ jua'₅₄ të₃jí₂ dsa₂ ca₂lia'₂ ca₂të́₂ jmɨg₄ i₁guan'₂ Te₁gui'₅₄ Jesucristo quián₂. \v 15 Jë₁ma₂ca₂të́₂ jmɨg₄ jaun₂, ia₁ jŋia'₅₄ lia'₂ 'ŋiog₅ bá₄ Te₁gui'₅₄ Diú₄ jmo₃. 'Ŋiog₅ bá₄ lɨ́in₅ i₂jŋió₅ i₂'uan'₂, i₂lɨ́n₅ Rag₅₄ quián₅ rag₅₄, Te₁gui'₅₄ quián₅ ca₂le₃jɨ́n₃ juɨg₅₄ can'₅₄ i₂chan₂ ne₄ gua'₅₄ 'uë₃ la₂. \v 16 Jŋia'₅₄ lia'₂ jan₂ 'éi₂ bá₄ i₂chan₂ i₂ca₂lia'₂ o₁lɨ́g'₂ jmɨg₄ tsá₃ jón₂, i₂chan₂ i₂guá₅ ja₁jniá₂ si₂ ja₁ca₂lia'₂ 'i₁jan₂ tsá₃ 'ein₂ quɨ'₅₄ jmɨg₄ jme₃quián₃, i₂tsá₃ 'ein₂ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ ma₂jág₂, on₃ guë'₂ quɨ'₅₄ jmɨg₄ jág₂. ¡Ca₂tɨ́n₂ bá₄ Diú₄ ca₂le₃jë́₃ bí₂! ¡Quió'₅ 'éi₂ bá₄ jme₃juag'₂ dsa₂ co₂tan₅₄! ¡A₂méi₃! \v 17 Juɨ₁lia'₂ i₂cha₂ cu₄ mɨ₂güɨ́g₃ la₂, chei'₅₄ tsá₃ lë₁juɨ₁jmo₁₂ róin₂, on₃ guë'₂ juɨ₁jmo₅₄ 'ɨ́n₂ dsɨ́₅ le₃quió'₅ cu₄, ia₁ a₂lë₁lé₂ dsɨ₃'én₂ bá₄ cu₄. Co₂dsia₅ guë́₄ jmo₅ juɨ₁jmo₁₂ 'ɨ́n₂ dsɨ́₅ të₂le₃ quió'₅ Diú₄ jén'₃ i₂jén'₅ ca₂le₃jë́₃ lia'₂ qui₂rë₂tsón₂ ia₁jaun₂ jmó₁ 'io'₂ le₃chong₂. \v 18 Chei'₅₄ juɨ₁jmo₁₂ a₂dse₃ 'ŋio₅ lɨn₃, juɨ₁jmo₁₂ 'ŋio₂ dsɨ́₅ juɨ₁jme₂'oin₅₄ rɨin'₅₄ quian'₅₄ 'e₂ a₂cha₂ ca₂la₂ quió'₅. \v 19 Jaun₂ le₂në₅ qui₂dsɨ₃tsón₃ 'uɨg₅₄ ja₁náu₃ tiá₂ të₂le₃ ne₄ juɨ₅ ja₁ŋó₄, tó'₃ gu₂ ja₁le₃chain₂ dsón'₂. \s1 Jág₁ a₂ca₂tsɨ́'₃ guë́₄ Timoteo jë₁ca₂tó'₂ \p \v 20 'Ne₂ Timoteo, dse₃ jmo₄ 'í₁ a₂ma₂niog₅ ne'₅₄. Tsá₃ lë₁tón'₂ juɨ₅ jág₁ a₂tsá₃ ta₁ tí₄ a₂niog₅ dsia₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ i₂tsá₃ 'én₂. Ŋí₂ dse₃, tsá₃ tón'₂ juɨ₅ jág₁ quió'₅ dsa₂ i₂ŋɨ́₄ lë₃ 'ŋio₅ ŋi₅ jmo₅, ia₁ on₃jua'₅₄ dsau₅ dsón'₂ tɨn₂ dsa₂ 'éi₂, ia₁ tsá₃ jme₂tag₂₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ juá'₅ dse₃ dsón'₂. \v 21 Ia₁ i₂lɨn₅₄ dsa₂ i₂ca₂rë₃'én₂ jág₁ quió'₅ dsa₂ le₂'éi₂ ma₂i₂cóin'₅ bá₄ táng₃ juɨ₅ quió'₅ Diú₄ a₂jme₁'éin₂. \p Juɨ₁jme₂gu'₅₄ bá₄ Diú₄ quiáng'₂. \p Co₂në₅.