\id JAS - Chung \ide UTF-8 \h Jɛm \toc1 Kiŋwakti ki Jɛm \toc2 Jɛm \toc3 Jɛm \mt2 Kiŋwakti ki \mt1 Jɛm \imt1 Gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Jɛm kələ mə \ip Kiŋwakti kələ nì nyaka Jɛm i bəni bə Nyɔ bəchi bə̀ bɔ kɔ bɔ waŋ tsə tumi kichi. Kiŋwakti ki Jɛm kələ nyaki bəntəfi bəduli si mi wi Klistus kɔ i nɔ̂ki i bəni kintəəŋ. Gia yə mi wə wi nyaka kiŋwakti kələ num yɛiŋ bɛiŋ bəh ŋga kɔ a mi wə wi kɔ wi Klistus fə̂ki gia num yə yi chusiki a wi jiə shɔm yi i Nyɔ. \iot Kifwu ki gia i Kiŋwakti kələ mə \io 1:1 Kin'yisi \io 1:2-8 I jiə shɔm i Nyɔ bəh mfii biə bi dzəki i Nyɔ wə \io 1:9-11 Kifuu bəh mbum \io 1:12-18 Kimɔmsi bəh gia yə yi taŋki bəni \io 1:19-27 I wɔkɔki bəh i fəki \io 2:1-13 Kiə mi ki chusi kə chi chi \io 2:14-26 I jiə shɔm i Nyɔ bəh kimfə ki chəŋ \io 3:1-18 Mi wi Klistus bəh lɔm wi \io 4:1–5:6 Mi wi Klistus bəh mbi wələ \io 5:7-20 Bəntəfi chi chi \c 1 \p \v 1 Kiŋwakti kələ nyaka mih Jɛm, waiŋ wi nɔm wi Nyɔ bəh Bah Jisɔs Klistus. Mih nyaka i chwɔŋbijuŋ\f + \fr 1:1 \fr*\ft Chwɔŋbijuŋ bi bəni bə Nyɔ, bəni bədɔkɔ kwakaki a, akɔ Bəju bə̀ bɔ jiə shɔm i Jisɔs Klistus wə, a num bɔ bə̀ bɔ gali ka nɔki i bitumi bidɔkɔ chi chi wə.\ft*\f* biə jwɔfi ntsɔ bəfa bɔ kɔ bəni bə Nyɔ bə̀ bɔ waŋ tsə tumi kichi. Mih bɔniki mbɛiŋ. \s1 I jiə shɔm i Nyɔ bəh i fifiki \p \v 2 Bwa bə nih bəŋ, jɔbi wə bimɔmsi dzəki i mbɛiŋ i dzə́h dzə́h wə, mbɛiŋ dzɔ̂ ka kidəəŋ. \v 3 Mih dzakaki lə kɔm mbɛiŋ kiəki a si mbɛiŋ tsəki tɔliki i bəmɔmsi kintəəŋ, jiə a shɔm i Nyɔ wə, yi ni fə mbɛiŋ kiə i kaŋaki shɔm bindzɔŋ. \v 4 Mbɛiŋ kâŋaki a shɔm yiwɔ yaka i tsə̂ kâasi, ka mbɛiŋ ni numki bəni bə̀ bɔ kɔ num bɔ ta kpɛiŋ, chu dza kə fiɛŋ fidɔkɔ. \p \v 5 Mi widɔkɔ i mbɛiŋ kintəəŋ kabə dza mfi biə bi kɔ bi Nyɔ, wi nywâ num i Nyɔ ma Nyɔ ni nya. Nyɔ kɔ wə wi nyaki mi wichi bəh shɔm yi yichi yɔli kə mi. \v 6 Ayakalə, jɔbi wə wi nywâki i Nyɔ wi nywaki bəh shɔm yi yimu, məŋni kə. Mbɛiŋ kiəki a mi wə wi məŋniki wi kɔ aka bəwaa bə kinchwɔ kimbum kə fiəkə nəŋniki bɔ biəli di biə yi fiəkə tsəki. \v 7 Kiə wəmaka mi ma kwakaki a ŋgaiŋ bi nywaki kwatiki lə fiɛŋ fidɔkɔ i Bah. \v 8 Wəmaka mi kɔ wə wi kaŋaki shɔ́m yifa wi jibli i gia yichi yə wi fəki. \s1 Bəni bə kifuu bəh bə mbum \p \v 9 Mi wi bumni wi kifuu wɔ̂kɔki ndzɔŋni a Nyɔ kɔ wi dzasi wi i bɛiŋ, \v 10 ayaka mi wi mbum wɔ̂kɔki ndzɔŋni a Nyɔ shishi wi i kuku, kɔm wi bi nyə bee lə mbum bi a liŋ aka fluwa wə wi si bwusi i mfwaŋ wə i chwa wi dza sɛkyi. \v 11 Si wɔŋ si buku yaka wi ka baiŋki wi shili mfwaŋ kpiyi, bəfluwa bə̀ yɛiŋ sɛkyi, ndzɔŋni biwɔ kaa, yi kɔ a liŋ ka mi wə wi nyaniki yɔkɔki nnyaki biəli mbum bi. \s1 Mmɔmsi bəh gia yə yi taaŋki bəni \p \v 12 Ndzɔŋni bimbum kɔ bi mi wə wi kaŋa shɔm i jɔbi wə mmɔmsi dzə i wi, kɔm jɔbi wə wi gaka mɔmsi wiwɔ, wi bi kwati kifɔ a num nɔni kə ki bi tsə kaa kə, kə Nyɔ kaka i mi wichi wə wi kɔŋki Nyɔ bəh ki. \v 13 Jɔbi wə fiɛŋ taaŋki mi a wi fə̂ chu, wi ma dzâkaki a taaŋki Nyɔ ŋgaiŋ, kɔm fiɛŋ fidɔkɔ kɔkə i taaŋ Nyɔ a wi fə chu. Ayaka Nyɔ si taaŋ kə mi mfih. \v 14 Fiɛŋ fiə fi si taaŋ mi yakadəiŋ, akɔ biɛiŋ bichu biə wi kaŋaki kiŋkɔŋ yɛiŋ, jɔbi wə bi ləŋti wi bi kwa kaŋa wi, \v 15 ayaka jɔbi wə kiŋkɔŋ kiwɔ fiəkə, ki dzə bəh chu, jɔbi wə chu biwɔ kɔɔ kpɛiŋ, bi dzə bəh kpi. \p \v 16 Bwa bə nih bəŋ bə shɔm, kiə mbɛiŋ ma fwɔ̂kyiki gwu yimbɛiŋ. \v 17 Gia yichi yə yi ndzɔŋki bəh kinya kə ki ndzɔŋki tsə bwili fwu, yi nyəki dzəki num i bɛiŋ i Nyɔ wə Tii Kimaa biɛiŋ bichi biə bi kɔ i bɛiŋ nya baiŋni. Nyɔ si kwuni kə si kinjəŋnjəŋ si kwuni di bi. \v 18 Akɔ wi wə wi nì sabibwili bukumbɛiŋ ka nya bukumbɛiŋ bəh ja yə yi kɔ ŋkɔŋ yi nya nɔni kimfiaŋ i bukumbɛiŋ, ka bukumbɛiŋ numki fiɛŋ fi ninshiŋ fiə wi nì sabibwili a, akɔ mfih i maa wi biɛiŋ bichi wə. \s1 I wɔkɔki gia yi Nyɔ fə si yi nəŋki \p \v 19 Bwa bə nih bəŋ bə shɔm, mbɛiŋ kîə a mi wichi kaŋaki i kɔmsiki nyâki ntuni bi i gia wə kɔmsi dzaka kə, kɔmsi bɔkɔsi kə shɔm, \v 20 kɔm mi wə wi si bɔkɔsi shɔm, si fə kə gia yi chəŋ yə Nyɔ kɔŋki. \v 21 Yi kɔ a, mbɛiŋ bêe nɔni kinyɛŋ bəh nɔni kiləkəli, mbɛiŋ shisiki gwu yimbɛiŋ, dzɔ gia yi Nyɔ yə bə kɔ bə gbɛli i shɔ́m yimbɛiŋ wə. Gia yələ kɔlə i gamti biŋ'waka bimbɛiŋ. \p \v 22 Kiə mbɛiŋ ma fwɔ̂kyiki gwu yimbɛiŋ i wɔkɔki a gia yi Nyɔ shəŋ. Mbɛiŋ fə̂ki asi yi dzakaki. \v 23 Na ndə wə wi kabə wɔkɔliki gia yi Nyɔ a wɔkɔlini fə kə si yi dzakaki, wi kɔ aka mi wə wi tsɛiŋki shi bi i mijwɔ wə, \v 24 si wi tsɛiŋ yakadəiŋ, wi nyɔkɔ jum yi akisəkə wi dali si wi tsəŋəki. \v 25 Ayakalə, mi wə wi kɛiŋsiki tsɛiŋki i nchi wə wi kaŋaki bənchi bəchi bwili bəni i mfa wə, wi num yɛiŋ bɛiŋ jɔbi wichi, dali kə gia yə wi wɔkɔki wi dzaka, fə asi yi dzakaki, Nyɔ bi faaŋ lə kimbɔiŋsi i gia yichi yə wi fəki. \p \v 26 Na ndə wə wi kabə bɔɔŋki gwu yi a ŋgaiŋ kɔ na mi wi bumni, kaŋa kə lɔm wi, yaka wi fwɔkyiki gwu yi, gia yə wi bɔɔŋki gwu yi a ŋgaiŋ kɔ mi wi bumni kɔ kilɔlɔ. \v 27 Bumni biə Nyɔ Tii wibukumbɛiŋ kɔ wi bum a bi kɔ bindzɔŋni chu num bi baiŋni i wi nshiŋ, kɔ bi mi wə wi tɔkniki i bwa bəŋkwu bəh bəkaŋa bəŋkwu i bəŋgəkə bəbɔ wə. Ayaka chu num tə i wə wi tɔkniki bəh gwu yi a biɛiŋ bi fa kuku ma jisi wi. \c 2 \s1 Kiə mbɛiŋ ki chûsiki chi chi \p \v 1 Bwa bə nih bəŋ, si mbɛiŋ jiə shɔm i Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus wə wi kɔ Bah wimbum, kiə mbɛiŋ ki chûsiki chi chi. \v 2 Mih dzakaki lə, kɔm bəni bəfa ka dzə liə i juŋ yimbɛiŋ yi ki juŋnini wə, num widɔkɔ lɔh bəmbuŋ bə ndzɔŋni, ka ləkə finsəŋ fi kpɔ fi ləkəli, widɔkɔ wə num mi wi kifuu, num wi lɔh bəmbuŋ bə shakayini. \v 3 Mbɛiŋ ka nya mfi bimbɛiŋ num i mi wə wi si lafi ndzɔŋ gwu yi, ka dzaka i wi a “Dzə̂ nûm fa.” Mbɛiŋ dzaka i mi wi kifuu wə a “Nûm i bɛiŋ fi,” yudɔkɔ a, “Tsə̂ nûm shî i kuku i nshwaiŋ wə.” \v 4 Mbɛiŋ ka fə yakadəiŋ, ntə mbɛiŋ fiəni chu lɔ bəni bə̀ bɔ təiŋyiki bənsaka bəh shɔm yichu a? Ntə yələ chusiki a mbɛiŋ si chusi chi chi i mbɛiŋ kintəəŋ a? \p \v 5 Bwa bə nih bəŋ bə shɔm, mbɛiŋ wɔkɔli, ntə akɔ bəni bə kifuu fa kuku bə̀ Nyɔ kɔ wi sabibwili a bɔ kaŋaki kimbum kə ki kɔ num ki jikə a? Ntə a chu kɔ a bɔ bə̀ Nyɔ bi nya bɔ bəh di i ŋkuŋ bi bi bɛiŋ wə a num biə wi nì kaka i mi wichi wə wi kɔŋki wi a? \v 6 Ayakalə, mbɛiŋ si dza fimbɛiŋ ŋgəmsi num ŋgəmsini mi wi kifuu. Bəni bə̀ bɔ yaka num i mbɛiŋ fuŋ guku tsə bəh mbɛiŋ i juŋ yi bənsaka wə kɔ la bə ndə a? Ntə akɔ bəni bə kpɔ bələ a? \v 7 Ntə kɔ a bɔ bə̀ bɔ dzakaki já yichu kɔm yɛli wi kɔknini wə bə du i mbɛiŋ wə a? \p \v 8 Mbɛiŋ kɛ̂iŋsiki jîəki nchi wi Ŋkuŋ Nyɔ asi wi kɔ i Kiŋwakti ki mə. Nchi wələ kɔ a, \q1 “Wɔ kɔ̂ŋki mi wə wi kɔ kɔmsi i wɔ wə asi wɔ kɔŋki gwu ya.” \m Mbɛiŋ ka fəki yakadəiŋ, yaka mbɛiŋ fəki gia yindzɔŋni. \v 9 Ayakalə, mbɛiŋ kabə chusiki chi chi, yaka kɔ chu si mbɛiŋ fəki, yaka mbɛiŋ bwiŋ nchi wə wi kwa mbɛiŋ. \v 10 Mbɛiŋ kiəki a, na ndə wə wi jiəki bənchi bə Nyɔ bəchi, ka bwiŋ wimu, yaka wi bwiŋ lɔ bɔ bəchi. \v 11 Yi num yakadəiŋ, kɔm Nyɔ wə wi nì dzaka a, \q1 “Kiə nyum mi bəh kpə mi ma nɔ̂ bəh mi widɔkɔ”, \m a chu num tə wi wə wi nì dzaka a, \q1 “Kiə wɔ ki wɔ̂ɔ kə mi”. \m Wɔ kabə num maka wɔ nɔ bəh kpə mi nabə nyum mi, ayakalə num wɔ num wɔɔ mi, yaka wɔ bwiŋ lɔ nchi wi Nyɔ. \v 12 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ dzâkaki chu fə̂ gia ka bəni bə Nyɔ bi saka bɔ biəli num nchi wə wi bwiliki bəni i mfa wə. \v 13 Mbɛiŋ kîəki a jɔbi wə Nyɔ bi sakaki nsaka, wi bi kwasi kə nshɛiŋ i mi wə wi nì ka kwasi dəkə nshɛiŋ i widɔkɔ. Ayakalə, mi wə wi kwasiki nshɛiŋ i widɔkɔ bi bɔiŋ lə i nsaka wə. \s1 Gia yə yi chusiki a mi jiə shɔm i Nyɔ, akɔ kimfə ki \p \v 14 Bwa bə nih bəŋ, mi ka dza dzaka a ŋgaiŋ jiə shɔm i Nyɔ, kimfə kiwɔ chusi kə yakadəiŋ, yəmaka ni gamti wi i nə wə a? Shɔm yə wi jiə kɔlə i bwili wi a? \v 15 Bə dzɔ a, waiŋnah wi nyukuni yudɔkɔ jɛmi ya kabə dzaa bəmbuŋ bəh dzɛiŋ biə wi kɔ i dzi i chɔkɔ, \v 16 wi dzə i wɔ, wɔ dzaka i wi a, “Ma Nyɔ bɔ̂iŋsi wɔ i kwati bəmbuŋ bəh dzɛiŋ.” Wɔ ka dzaka yakadəiŋ, maka wɔ nya wi bəh biɛiŋ biə wi nəŋki, yəmaka ni gamti wi bəh nə a? \v 17 Mbɛiŋ ka yɛiŋ dəkə a, mi kabə dzaka a ŋgaiŋ jiə shɔm i Nyɔ, kimfə kiwɔ chusi kə yakadəiŋ, yaka shɔm yə wi jiə a yiyi kɔ a kiŋkpili ki fiɛŋ a? \p \v 18 Mi widɔkɔ kɔlə i dza dzaka a, mi widɔkɔ kɔ n'yi num a i jiə shɔm i Nyɔ, ayaka widɔkɔ kaŋa num kimfə kindzɔŋni. Mih ka ni dzaka n'yiŋ a, chûsi mih si mi kɔ i jiə shɔm i Nyɔ kimfə kindzɔŋni kɔbi, ma mih ka ni chûsi i wɔ njiə wuŋ wi shɔm i Nyɔ num i kimfə kindzɔŋni wə. \v 19 Mi ka bum a Nyɔ kɔ wimu, yaka akɔ ŋkɔŋ. Ayakalə, na bəchinda bə ŋkpɛli bumki lə yaka tə nyumyi bəh nlwa. \v 20 Wəmaka mi kɔ kiyuŋ. Wi nəŋki a mih chûsi a, mi ka jiə shɔm i Nyɔ kimfə kindzɔŋni kɔbi, yaka yəmaka kɔ a kilɔlɔ a? \v 21 Ntə gia yə yi nì fə a Nyɔ yɛiŋ Ablaham tii wibukumbɛiŋ a wi kpɛiŋ i mi wi, a nì kɔ kɔm kimfə ki ki chəŋ a? Wi nì dzɔ waiŋ wi Ayjik nɔsi i tɔŋ wi mfə gia wə i fə gia yɛiŋ i Nyɔ. \v 22 Mbɛiŋ yɛiŋ a shɔm yə wi nì jiə i Nyɔ bəh kimfə ki ki chəŋ nì nyaniki gvu wimu a? Kimfə ki ki chəŋ nì chusiki a shɔm yə wi nì jiə i Nyɔ nì kɔ yi jikə. \v 23 Ayaka yi ka dzə kpɛiŋ asi bə nì nyaka i Kiŋwakti ki Nyɔ mə a, \q1 “Ablaham nì jiə shɔm i Nyɔ, \q1 kɔm yaka, Nyɔ ka yɛiŋ a wi kɔ mi wi chəŋ.” \p Bə ka bɔɔŋki wi a nsɛiŋ Nyɔ. \v 24 Mbɛiŋ chu yɛiŋ a fiɛŋ fiə fi fəki a Nyɔ yɛiŋ a mi kɔ wi kpɛiŋ i mi wi kɔ kɔm kimfə ki ki chəŋ , a kɔbi a shɔm yə wi jiə i Nyɔ wə shəŋ a? \p \v 25 Yi kɔ a liŋ si yi Lahab miŋkpaŋa wi tɔkɔlini wə nì kɔ. Gia yə yi nì fə a Nyɔ yɛiŋ a wi kpɛiŋ i mi wi a nì kɔ kɔm kimfə ki ki chəŋ. Wi nì dzɔ bəni bə̀ bɔ nì kɔ dzə́kəh wi Islae i wi dzu, ka bi chusi dzəh yidɔkɔ chi chi i bɔ, i nyam tsə yɛiŋ. \v 26 Yi kɔ a liŋ asi kiŋ'waka ka bee nchaŋa ki gwu ma gwu yiwɔ numki kiŋkpili ki fiɛŋ, yi num a liŋ tə asi mi wə wi jiə shɔm i Nyɔ na fəki kimfə ki ki chəŋ yaka yəmaka kɔ a kiŋkpili ki fiɛŋ. \c 3 \s1 Mi tɔ̂kniki bəh lɔm wi \p \v 1 Bwa bə nih bəŋ, kiə mbɛiŋ bəduli ma nəŋki i nûmki bəni bə lanini. Ntə mbɛiŋ kiəki lə bindzɔŋ a bəni bə̀ bɔ laniki, nsaka wibɔ bi numki wi gumini a? \v 2 Bukumbɛiŋ bəchi gbɔyiki lə i dzə́h yiduli wə. Ayakalə, mi kabə num maka wi gbɔ i ndzaka wi wə, yaka wi kɔ mi wi ndzɔŋ tsə bwili fwu, chu kiə tə i tɔkni bəh gwu yi yichi. \v 3 Bukumbɛiŋ si dzɔ nsəŋ ləkə i dzaka ki kikum wə i fə a ki wɔkɔki i bukumbɛiŋ. Ayaka bukumbɛiŋ ka lumsiki nyam yiwɔ yi tsə i di biə bukumbɛiŋ nəŋki.\fig Nsəŋ i dzaka ki kikum wə|alt="Bits in the mouth of a horse" src="hk00029c.tif" size="col" loc="James 3:3" copy="Horace Knowles" ref="Jɛm 3:3"\fig* \v 4 Mbɛiŋ yɛiŋ tə si bəŋgwuki bəmbum kɔ i bɔkɔ. Bɔ num bəmbum bəmbum, ayaka fiəkə yi ləkəki shi chini. Ayakalə, fiɛŋ fiə mi wi gukuni wi ŋgwuki fəki a ŋgwuki wiwɔ tsəki i di biə wi nəŋki, fi kɔ a finchiŋ. \v 5 Yi kɔ a liŋ si lɔm kɔ. Wi kɔ na fiɛŋ fi nchiŋ i mi mə. Ayakalə, wi si shi dzaka a gia yi ghaŋsini yi gwu. \p Ntə mbɛiŋ kiəki lə si gbuku winchiŋ kɔ i bumi kwa shisi kɔɔbi kimbum i kuku a? \v 6 Lɔm kɔ tə aka gbuku. Lɔm kɔ kimbu i gwu yi mi wə i kintəəŋ ki bimbu biwɔ bichi biə wə biɛiŋ bichu bichi i fa mbi wələ wə kɔ num bi juŋni yɛiŋ bɛiŋ ka waŋki tsəki, bəkəli gwu yi mi wiwɔ yichi. Lɔm wiwɔ si kpa gbuku wi bəkəli nɔni ki mi kichi. Ayaka gbuku wələ kɔ num lɔm si dzɔ wi i gbuku wimbum wə. \v 7 Bəni kɔlə i lani ŋkaiŋni wi nyám yichi yi wɔkɔ i bɔ. Bɔ kɔ bɔ lani lɔ nyám yi chwa bəh minyəni bəh nyám yə yi sɛiŋki bəh tɔɔ bəh yi bɔkɔ. \v 8 Ayakalə, mi widɔkɔ kɔkə wə wi kɔ i lani bəh lɔm. Lɔm si waka kə i dzakaki gia yichu wi si num wi jikə bəh chu a num biə bi kɔ i wɔɔ mi ka kiləfi. \v 9 Akɔ lɔm wələ wə bukumbɛiŋ si kɔksi Ba Tii wibukumbɛiŋ yɛiŋ, a chu num a wi wə bukumbɛiŋ si nya lɔiŋ yɛiŋ i bəni, bəni bələ num a maa Nyɔ bɔ bɔ bwɔsi wi. \v 10 I dzaka kələ wə kimu bukuki kiŋkɔksi chu buku lɔiŋ. Bwa bə nih bəŋ, yələ kɔkə i numki yakadəiŋ. \v 11 Yaka mwi mi baiŋni bəh mi jili kɔlə i bukuki i dzaka kimu wə a? \v 12 Bwa bə nih bəŋ, kpɛiŋ wi fimbi kɔlə wum mitam mi kpɛiŋ wi njiəŋ a? Ma kpɛiŋ wi bimfɔŋ kɔlə wum fimbi a? Yi bɔŋ num a dzəŋə yi mwi mi jili kɔkə i bwiliki tə mwi mi baiŋni. \s1 Mfi biə bi buku i bɛiŋ \p \v 13 Akɔ ndə i mbɛiŋ kintəəŋ wə wi dzakaki a ŋgaiŋ fifiki lə chu num ŋkiə gia? Wəmaka mi chusi la gwu yi i nɔni ki kindzɔŋni wə bəh kimfə ki ki chəŋ kə wi fəki ghaŋsi kə gwu, ka mi wə wi fifiki si num. \v 14 Ayakalə, mi kabə fɛyiki bəh kiŋghəkə bəh dzə́kəh yi bukuni i shɔm yi mə, kiə wi ki ghaŋsi kə gwu a ŋgaiŋ fifiki lə. Wi ka fə yakadəiŋ, yaka wi nəiŋki lə gia yi ŋkɔŋ. \v 15 Biəmaka ŋkaiŋni mfi kɔkə bi bɛiŋ. Akɔ bi fa kuku, a num bi mi wiwɔm, a num bi ŋkpɛli. \v 16 Mbɛiŋ kiəki a na faiŋ bəni kaŋaki kiŋghəkə bəh dzə́kəh yi bukuni, gia si nyani kə fɛiŋ i dzəh yindzɔŋni wə. Bɔ ni fəki ŋkaiŋni yi gia yichu yichi fɛiŋ. \v 17 Ayakalə, mi wə wi kaŋaki mfi biə bi dzəki i bɛiŋ si kaŋaki lə i yisi baiŋki kaŋa kimbɔiŋni, chu bɔni, nya tə kituni i mi widɔkɔ, num wi jikə bəh nshɛiŋ bəh kimfə kindzɔŋni, chu chusi kə chi chi, chu kaŋa kə já yifa. \v 18 Ayakadəiŋ, bəni bə̀ bɔ jiəki kimbɔiŋni bɔ si gbɛli ŋgɔkɔ a num kimbɔiŋni kɔh num nɔni ki chəŋ. \c 4 \s1 Bukumbɛiŋ ma kwâ nsɛiŋ bəh biɛiŋ bi mbi \p \v 1 Gia yə yi si dza dzə bəh jum bəh njwɔ i mbɛiŋ kintəəŋ kɔ nə? A kɔkə kiŋkɔŋ ki biɛiŋ biə gwu yimbɛiŋ nəŋki bi jumki i shɔm yimbɛiŋ wə a? \v 2 Jɔbi wə mbɛiŋ nəŋki fiɛŋ mbɛiŋ na kwati, ayakadəiŋ mbɛiŋ ka nəŋki i wɔɔ mi ka mbɛiŋ kwati. Jɔbi wə mbɛiŋ bukuki dzə́kəh i biɛiŋ wə, ayaka mbɛiŋ kɔbi i kwati, mbɛiŋ ka yɔliki mbɛiŋ jwɔ. Gia yə yi fəki ka mbɛiŋ ma kwati kɔ kɔm mbɛiŋ si nywa kə i Nyɔ. \v 3 Na jɔbi wə mbɛiŋ si bikə mbɛiŋ si kwati kə num si mbɛiŋ bikəki bəh biŋkwaka bi kpɛiŋni kə. Mbɛiŋ nywaki biɛiŋ num i fə gia yə gwu yimbɛiŋ nəŋki bəh bi. \v 4 Mbɛiŋ lansi kɔ aka bəkaŋa bəh bənyuku bə̀ bɔ lɔɔ bee bəkaŋa bəbɔ bəh bənyuku bəbɔ ka fəki num nɔni ki tɔkɔlini. Mbɛiŋ kiəki kə a mi wə wi kwa nsɛiŋ bəh mbi wələ, wi kɔ lɔ mbaiŋŋni wi Nyɔ a? Ayakadəiŋ, mbɛiŋ kiəki a kɔŋ a numki na ndə wi saiŋbwili i kwa nsɛiŋ bəh mbi wələ, wəmaka chu mbaiŋŋni wi Nyɔ. \v 5 Yi kɔ a mbɛiŋ nyani dəiŋ i kwakaki a gia yə bə nì nyaka i Kiŋwakti ki Nyɔ wə kɔ kilɔlɔ a? Bə nì kɔ bə nyaka a, “Nyɔ kaŋaki kiŋkɔŋ, də bəh ŋga i kiŋ'waka kə wi nì jiə a ki numki i bukumbɛiŋ wə.”\f + \fr 4:5 \fr*\ft Nabə a “Kiŋ'waka ki Baiŋni kə Nyɔ nì nya i bukumbɛiŋ, ki kaŋa kiŋkɔŋ, ki lansi dəki a bukumbɛiŋ nûm ndzɔŋ bəh Nyɔ.” \ft*\f* \v 6 Nyɔ gamtiki lə bukumbɛiŋ nalə. Akɔ gia yə bə nyaka i Kiŋwakti ki Nyɔ wə a, \q1 “Nyɔ shisi bəni bə̀ bɔ ghaŋsiki gwu yibɔ, \q1 ayakalə wi duksi bəni bə̀ bɔ shisiki gwu yibɔ.” \p \v 7 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ nyâ gwu yimbɛiŋ i Nyɔ, mbɛiŋ bwâŋ ŋga bəh wi ni gɛiŋ i mbɛiŋ chɛiŋ. \v 8 Mbɛiŋ dzə̂ kɔmsi i Nyɔ wə, ayaka wi ni dzə kɔmsi tə i mbɛiŋ wə. Mbɛiŋ bəni bəchu, mbɛiŋ bwîli kaŋ i gia yichu wə, mbɛiŋ wɔ̂kɔ shɔ́m yimbɛiŋ, mbɛiŋ bə̀ mbɛiŋ kaŋaki biŋkwaka bifa bəh Nyɔ. \v 9 Mbɛiŋ nûm bəh nshɛiŋ, mbɛiŋ də̂ki shîsi mindəm lə wɔkwɔkwɔk. Mbɛiŋ bêe kisuŋuni, mbɛiŋ də̂ki num dəni, mbɛiŋ bêe ndzɔŋni biə mbɛiŋ wɔkɔki, mbɛiŋ chûŋsi kifwu kimbɛiŋ. \v 10 Mbɛiŋ shîsi gwú yimbɛiŋ i Nyɔ nshiŋ, ayaka wi ni dzasi mbɛiŋ i bɛiŋ. \s1 Kiə mi ki sâka kə kimfə ki waiŋnih wi \p \v 11 Bwa bə nih bəŋ, kiə mi ma dzâkaki já yichu kɔm waiŋnih wi. Mi kabə dzakaki ja yichu kɔm waiŋnih wi nabə i sakaki kimfə ki waiŋnih wi, ma yi numki a wi dzakaki ja yichu num kɔm nchi wi Nyɔ chu saka nchi wiwɔ. Mi kabə sakaki nchi wi Nyɔ, ma yi numki a wi kɔ mi wə wi chu jiəki kə nchi. Mi wiwɔ fiəni chu lɔ mi wə wi sakaki nchi sakani.\f + \fr 4:11 \fr*\ft Nchi wələ kɔlə i numki wə wi dzakaki a, “Wɔ kɔ̂ŋki mi wə wi kɔ kɔmsi i wɔ wə asi wɔ kɔŋki gwu ya.”\ft*\f* \v 12 Mi wə wi nyaki nchi chu təiŋyi bənsaka bə bəni akɔ shəŋ mi wimu. Akɔ a wi wə wi kɔ i bwili nabə i kaasi mi. Wɔ kɔ ndə wə wɔ sakaki mi widɔkɔ a? \s1 Kiə mbɛiŋ ma chɔ̂kɔki kijum \p \v 13 Mbɛiŋ wɔ̂kɔ, mbɛiŋ bə̀ mbɛiŋ dzəki mbɛiŋ ka dzakaki a, “Daiŋ nabə kijiəli buku ni buku tsə lə i kwili wələ wə nabə kə yaka wə, buku nɔ fɛiŋ jia, i fəki shi i kwati mbee.” \v 14 Mbɛiŋ si dzaka yaka kiə gia yə yi kɔ i buku num kijiəli a? Mbɛiŋ kiəki alə fiɛŋ fiə nɔni kimbɛiŋ kɔ fi a? Nɔni kimbɛiŋ kɔ ka bikwu biə bə yɛiŋki, bi mɔti a twɛsi fiəni samni. \v 15 Gia yə mbɛiŋ kɔ i dzakaki kɔ a, “Bah ka bum a buku numki bəwɔm, buku ni fə̂ yələ nabə yə yaka.” \v 16 Ayakalə, mbɛiŋ dzəki mbɛiŋ ka ghaŋsi lɔ gwu, chɔkɔ kijum. Mbɛiŋ kîə a kəmaka kiŋghaŋsi ki gwu kɔ chu. \v 17 Ayakadəiŋ, mi kabə kiəki gia yindzɔŋni yə wi kaŋaki i fə, wi fə kə, yi numki a wi fə chu. \c 5 \s1 Bəni bə mbum tɔ̂kniki \p \v 1 Bəni bə mbum, mbɛiŋ wɔkɔ gia yə mih dzakaki. Mbɛiŋ də̂ki, wili kɔm ŋgəkə wə wi dzəki i mbɛiŋ wə. \v 2 Mbum bimbɛiŋ kɔ bi fɔɔ lɔ, shə́kə num yi mɛni bəmbuŋ bəmbɛiŋ. \v 3 Biɛiŋ bimbɛiŋ bi kpɔ kɔ num bi chami lɔ. Nchami wiwɔ ni numki kinchəsi i nɔni kimbɛiŋ wə, wi num i dzi tə nyam yimbɛiŋ yi gwu aka gbuku. Biələ si num chɔkɔ bi gɔksini mbɛiŋ juŋni jiə a mbum. \v 4 Mbɛiŋ yɛ̂iŋ, mbɛiŋ fwɔkyi bəni bə̀ bɔ nɔmki i mbɛiŋ khə. Bɔ kɔh biɛiŋ bi mbɛiŋ, mbɛiŋ nəiŋ i gɔm bɔ, bɔ ka dəki. Bɔ də lɔ Bah Nyɔ wə wi kaŋaki Ŋga Bichi wɔkɔ ndə wibɔ. \v 5 Mbɛiŋ nɔki fa mbi wə dzi kidəəŋ kimbɛiŋ asi gwu yimbɛiŋ kɔŋki. Mbɛiŋ dzi ka kpali ka numki aka nyám yi bwilini, yi wɔkɔli jɔbi wə bə bi təiŋyi yi yɛiŋ. \v 6 Mbɛiŋ bwaŋ gvu i bəni chɛiŋ bɔ liə i ŋgəkə wə. Mbɛiŋ wɔɔyi bəni bə̀ bɔ ka fə dəkə gia yidɔkɔ, a chu num bəni bɔ kɔbi i bwaŋ ŋga bəh mbɛiŋ. \s1 Bəni bə Nyɔ nûmki bəh ŋkaŋa wi shɔm \p \v 7 Bwa bə nih bəŋ, yi kɔ a mbɛiŋ nûmki bəh ŋkaŋa wi shɔm i tsə̂ bûku jɔbi wə Bah bi fiəniki dzəki yɛiŋ. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ si bəni bə̀ bɔ nɔmki khə si kaŋa shɔm i tsə buku jɔbi wə bɔ si kɔh biɛiŋ bindzɔŋni i khə wibɔ wə. Bɔ si wɔkɔli dzaŋ dzə ka bɔ gbɛli biɛiŋ, bɔ wɔkɔli bi kpɛiŋ i ŋkɔh wə. \v 8 Mbɛiŋ tə kâŋaki shɔm ayakadəiŋ. Mbɛiŋ nûmki bəh ŋga kɔm jɔbi wi Bah si num kɔmsi dzə. \p \v 9 Bwa bə nih bəŋ, kiə mi ma shwîŋyiki waiŋnih wi. Mi wə wi shwiŋyiki waiŋnih wi bi kaŋaki lə nsaka. Mi wə wi bi təiŋki bənsaka wi si num lɔ i dzaka kifiəŋə wə. \v 10 Bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ sîni dzɔ̂ i bəni bə ntum bə Nyɔ bə̀ bɔ si dzaka i bəni i yɛli wi Bah wə. Bɔ ni yɛiŋki lə bəŋgəkə, ka kaŋaki a shɔm wɔkɔli. \v 11 Bukumbɛiŋ yɛiŋ a bəni bəchi bə̀ bɔ nì kɔ bɔ kaŋa shɔm tsə kaasi, kɔ num Bah nì lɔɔ kimbɔiŋsi i bɔ wə. Mbɛiŋ kɔ mbɛiŋ wɔkɔ lɔ kɔm Jɔb si wi nì kaŋa shɔm i tsə kaasi, chu wɔkɔ tə si Bah nì tsə beeŋsi ŋgəkə wi, wi fiəni chu bindzɔŋ. Bah nì fə yakadəiŋ, kɔm wi si cham lə i bəni, kwasi nshɛiŋ i bɔ. \p \v 12 Bwa bə nih bəŋ, gia yə yi tsəki gia yichi kɔ a, mi ka dzaka gia kiə wi ki kaiŋ kə. Kɔŋ wi kaiŋki num i bɔɔli, nabə a wi kaiŋ i nshwaiŋ, nabə i yɛli winaiŋ fiɛŋ. Mi ka bum gia a, “Aaŋ”, yi ka numki asi yi kɔ. Wi ka nəiŋ a, “Aayi”, yi ka numki asi yi kɔ. Mbɛiŋ fəki yaka, ka Nyɔ bi ma chu jiə mi i ŋgəkə wə. \s1 Ntsa bəh njiə shɔm gamtiki lə \p \v 13 Mi widɔkɔ i mbɛiŋ wə kabə yɛiŋ ŋgəkə, wi ka tsâki. Mi ka wɔkɔki ndzɔŋni, wi ka yə̂əŋki kɔ̂ksi Nyɔ. \v 14 Mi widɔkɔ i mbɛiŋ wə kabə gwɛiŋki, wi bɔ̂ɔŋ bətii kijuŋni ki bəni bə bumni, bɔ dzə̂ tsâ i wi bɛiŋ, fîaŋsi wi bəh miə i yɛli wi Bah wə, \v 15 ntsa wiwɔ wə bɔ tsa lə num bɔ jiə shɔm i Bah wə, ni gamti mi wiwɔ wi ni bɔnih, Nyɔ ni dzasi wi i bɛiŋ. A kabə num a mi wiwɔ fə chu, Nyɔ ni dalinya wi. \v 16 Ayakadəiŋ, yi kɔ a, mi ka fə gia yichu, wi fûku i waiŋnih, bɔ wi tsâ i gwú yibɔ, ka Nyɔ ni chuku mbɛiŋ. Ntsa wi mi wi chəŋ kaŋaki lə ŋga nalə fə gia yiduli. \p \v 17 Mbɛiŋ sîni dzɔ̂ gia i Ɛlaja wə. Wi nì kɔ mi wiwɔm ka bukumbɛiŋ. Wi nì tsa jiə ŋga a dzaŋ ma dzə i fa kuku. Dzaŋ baaŋ i bɛiŋ yakadəiŋ i jía yitali wə bəh kiŋka. \v 18 Wi bi fiəni tsa, Nyɔ faaŋ shi dzaŋ, biɛiŋ fiəni kɔ i nshwaiŋ wə. \p \v 19 Bwa bə nih bəŋ, mi widɔkɔ i mbɛiŋ ka bee dzəh yi ŋkɔŋ ka njəŋki, mi widɔkɔ fiəni dzə bəh wi i jum wə, \v 20 mi wə wi dzə bəh wi i jum wə wi kîə a mi ka fiəni mi wə wi fəki gia yichu, wi bêe dzəh yi yi kilɔlɔ, yaka wi bwili wəmaka i kaŋ yi kpi wə, Nyɔ dalinya chu bi biduli.