\id ACT - Chung \ide UTF-8 \h Kiŋwakti ki Nɔm \toc1 Kiŋwakti ki Nɔm ki bwa bə ntum bə Jisɔs \toc2 Kiŋwakti ki Nɔm \toc3 Nɔm \mt1 Kiŋwakti Ki Nɔm \mt2 ki bwa bə ntum bə Jisɔs \imt1 Gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki nɔm kələ mə \ip Kiŋwakti ki nɔm ki bwa bə ntum bə Jisɔs kələ nì nyaka Luk, i kpɛiŋsi i ntum wi ndzɔŋni wə, wə kɔm Jisɔs, wə wi nì yisi nyaka i Kiŋwakti ki Luk wə. Ntum wi ndzɔŋni wələ kɔ a Jisɔs nì kpi i kintasi wə ka fiəni dza, ka bə ləə wi, Nyɔ fiəni dzasi wi i kpi wə. \ip Fwu wi gia yə kiŋwakti kələ dzakaki kɔm yi, kɔ i fuku si Kiŋ'waka ki Baiŋni nì fə a bwa bə mbaŋ bə Jisɔs nì fə ntum wi ndzɔŋni wələ kɔm Jisɔs waŋ tsə i Jɛlusalɛm bəh i bimbu bi Judea bəh bi Samalia wə bichi, i tsə buku i bimbu bi mbi binaa biə mbi tsə gɔksiki (1:8). Kiŋwakti kələ kɔ kichum kɔm si mbaŋ wi bəni bə Klistus nì yisi i kintəəŋ ki Bəju wə, ka jiə shɔm i Jisɔs wə, yi ka fiəni num gia yi mbi wichi. \iot Kifwu ki gia i Kiŋwakti kələ mə \io 1:1-26 Nyɔ kɛiŋsi bəni bə fukuni \io 1:1-14 Jisɔs nya kintəfi kigɔksini bəh kiŋkaka ki \io 1:15-26 Mi dzɔ di bi Judas \io 2:1–8:3 Bə fuku ntum wi Jisɔs i Jɛlusalɛm \io 8:4–12:25 Bə fuku ntum wi Jisɔs i Judea bəh Samalia \io 13:1–28:31 Nɔm wi Bɔɔl \io 13:1–14:28 Nnyani wi Bɔɔl wi ninshiŋ \io 15:1-35 Kijuŋni i Jɛlusalɛm \io 15:36–18:22 Nnyani wi Bɔɔl wi kɔmsini \io 18:23–21:16 Nnyani wi Bɔɔl wi kiŋkaŋni kitali \io 21:17–28:31 Bɔɔl num mi wi nsəŋ, ka fukuki a gia yi Nyɔ i Jɛlusalɛm bəh i Kaysalia bəh Lum \c 1 \p \v 1 Tikwili Teɔfilus, i kiŋwakti ki ninshiŋ kə mih nì nyaka i wɔ, mih nì nyaka yɛiŋ kɔm gia yichi yə Jisɔs nì fəki bəh yə wi nì laniki bəni yɛiŋ, i kin'yisi wə si wi nì yisi nɔm wi, \v 2 i tsə buku chɔkɔ biə Nyɔ nì dzɔ wi i bɛiŋ. Ka Nyɔ dzɔ wi wi yaka i bɛiŋ, wi nì tsə dzəh i ŋga bi Kiŋ'waka ki Baiŋni wə, i təfi bwa bu bə ntum bə̀ wi nì sabibwili. \v 3 Jɔbi wə wi nì dza i kpi wə, wi nì chusi gwu yi i bɔ i kaŋ wə mbaŋnyani i dzə́h yiduli yiduli wə, yi chusi a wi kɔ wiwɔm. Wi ka chu dzakaki i bɔ kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ. \v 4 Si wi nì kɔ bəh bɔ yakadəiŋ, wi dzaka i bɔ a, “Kiə mbɛiŋ bi bûku kə i Jɛlusalɛm. Mbɛiŋ wɔ̂kɔliki kinya kə Ba wuŋ nì kaka i mbɛiŋ num yə mbɛiŋ nì wɔkɔ mih dzaka kɔm yi. \v 5 Mbɛiŋ kiəki a Jɔn nì juliki bəni i bɔkɔ mə, ayakalə i kaŋ yidɔkɔ wə twɛsi Nyɔ ni juliki mbɛiŋ num i kaŋ yi Kiŋ'waka ki Baiŋni wə.” \s1 Jisɔs yaka bɛiŋ \p \v 6 Jisɔs bəh bwa bu bə ntum juŋni dzə num i jɔbi widɔkɔ wə, bɔ bikə i wi a, “Bah, jɔbi kpɛiŋ lɔ ka wɔ fə bəni bəbuku bə Islae fîəni sâkaki ntɔŋ wibɔ a?” \p \v 7 Wi chukuli i bɔ a, “Jɔbi wiwɔ nabə chɔkɔ biwɔ bi kpɛiŋki num asi Ba wuŋ kɛiŋsi bəh ŋga bi, yi kɔkə i mbɛiŋ i bi kiə jɔbi wiwɔ. \v 8 Gia yə mbɛiŋ kaŋaki i kiəki kɔ a Kiŋ'waka ki Baiŋni bi dzə jiksiki lə mbɛiŋ, ma mbɛiŋ bi kwati ŋga, mbɛiŋ yisi i fukuki kɔm mih i Jɛlusalɛm bəh bimbu bi Judea bəh bi Samalia wə bichi, i tsə buku i bimbu bi mbi binaa wə.” \v 9 Asi wi dzaka yaka, Nyɔ dzɔ wi, wi dza ka yakaki i bɛiŋ bɔ bwaŋ dzə́kəh ka tsɛiŋki si wi yakaki tsəki i bɛiŋ, wi yaka tsə bikwu baŋ wi, wi laka i dzə́kəh yibɔ wə. \p \v 10 Si bɔ nì bwaŋ dzə́kəh yibɔ bɛiŋ i tsɛiŋki si wi yakaki tsəki, yi dzə num a, bənyuku bədɔkɔ bəfa dza tumbuku i bɔ nshiŋ num kɔmsi i bɔ wə num bɔ tum bəmbuŋ bə fukuli i gwu wə, \fig Jisɔs yaka i bɛiŋ i dzəkə yibɔ wə |alt="He was taken up before their very eyes" src="CN01883C.TIF" size="col" loc="Kiŋwakti ki Nɔm 1:9-10" copy="David C. Cook" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 1:9-10; Mak 16:19; Luk 24:50-51"\fig* \v 11 bikə i bɔ a, “Bənyuku bə Galili, mbɛiŋ num ka tsɛiŋki nə i bɛiŋ na? Jisɔs wələ Nyɔ dzɔ i mbɛiŋ kintəəŋ lə, wi yaka i bɛiŋ, wi bi fiəni dzə a liŋ asi mbɛiŋ si yɛiŋ wi yaka i bɛiŋ.” \s1 Bə baa Matias a wi dzɔ̂ di bi Judas \p \v 12 Bwa bə faaŋni bə Jisɔs ka dza i ŋkwuŋ wə bə bɔɔŋki a wi Kɛiŋ yi Ɔlif ka fiəni tsəki i Jɛlusalɛm, a nì kɔ aka kiŋka ki may i tsə buku fɛiŋ.\f + \fr 1:12 \fr*\ft Kiŋka ki may nì kɔ asi mi kɔ i nyani i chɔkɔ bimbam wə.\ft*\f* \v 13 Si bɔ liə fɛiŋ, ka yaka tsə i kimbu ki lum wi juŋ yi bɛiŋ wə bɔ nì tsəki shiki yɛiŋ. Bəni bələ nì kɔ Bita, Jɔn, Jɛm bəh Andulu, Filib bəh Tɔmɔs, Batɔlɔmu bəh Matiɔ, Jɛm waiŋ Alfiyus, Samɔn wə wi nì kɔ mi wi mbaŋ wi Bədzɛlɔt\f + \fr 1:13 \fr*\ft Bədzɛlɔt bələ nì kɔ mbaŋ wi bəni Bəju bə̀ bɔ nì tɔbiki tumi, i jwɔ bwili bəni i ŋgəkə wə i kaŋ yi bə Lum wə.\ft*\f* bəh Judas waiŋ Jɛm. \v 14 Bɔ bəh bəkaŋa bədɔkɔ bəh Meli nih Jisɔs bəh bwa bə nih Jisɔs nì fəki bɔ juŋni i fiɛŋ fimu wə i tsaki jɔbi wichi. \p \v 15 A nì kɔ i kaŋ yə wə, bwa bə mbaŋ bə Jisɔs juŋni. Bɔ nì kɔ fɛiŋ ka bəni gbi ntsɔ mbaŋfia (120). Bita dza bɛiŋ dzaka i bɔ a, \v 16 “Bwa bə nih bəŋ, gia yə Kiŋwakti ki Nyɔ dzakaki nì kaŋaki lə i dzə kpɛiŋ. Akɔ gia yə Kiŋ'waka ki Baiŋni nì fə Dɛbit dzaka, a kɛiŋ i kikpu wə kɔm Judas wə wi nì num i ninshiŋ ka bə dzə kwa Jisɔs. \v 17 Mbɛiŋ kiə a Judas wələ nì kɔ mi widɔkɔ i mbaŋ wibuku wə, wi kaŋa nɔm wi i bukumbɛiŋ kintəəŋ.” \p \v 18 (Ka Bita dzakaki yaka num Judas dzɔ lɔ kpɔ wə bɔ nì nya i wi i gia yichu yə wi nì mɔm ka taŋ di bidɔkɔ yɛiŋ. Di biələ kɔ biə wi nì gbɔ yɛiŋ bəh fwu tɔɔ wi tɔ bilaa buku bichi. \v 19 Bəni bə Jɛlusalɛm bəchi wɔkɔ, ka bɔɔŋki di biwɔ i já yibɔ wə a Akɛldema, yi num a, “Di bi Mwa.”). \p \v 20 Bita chu dzaka a, “Dɛbit nì nyaka i Kiŋwakti ki Ŋkɔksi wə a, \q1 ‘Bə bêe ma kwili wi fîəni chû chi, \q1 ka mi ma chu nɔ fɛiŋ.’ \p Yi kɔ wi chu nyaka a, \q1 ‘Mi widɔkɔ kaŋaki i dzɔ̂ di bi bi nɔm.’ \p \v 21-22 Si yi kɔ yaka, mi widɔkɔ kaŋaki i chîŋni i buku wə, ma buku bɔ fûkuki a Bah Jisɔs nì dza i kpi wə. Mi wiwɔ kɔ i num mi wə wi ni nyaniki buku bɔ jɔbi wichi asi Jisɔs nì nyaniki buku bɔ i yisi i jɔbi wə Jɔn nì juliki bəni i bɔkɔ mə, i tsə buku i jɔbi wə Nyɔ nì dzɔ Jisɔs i buku kintəəŋ wi yaka i bɛiŋ.” \p \v 23 Si wi dzaka yaka, bɔ baayi jiə bəni bəfa. Wimu nì kɔ Yɔsɛf wə bə nì bɔɔŋki a Basabas bə chu bɔɔŋ tə a Justus, widɔkɔ num Matias. \v 24 Si bɔ baayi jiə yaka, ka tsa a, “Bah, wɔ kiəki lə shɔ́m yi bəni bəchi. Ayakadəiŋ, chûsi i buku mi wə wɔ kɔ wɔ saiŋbwili i kintəəŋ ki bəni bəfa bələ, \v 25 ayakadəiŋ, ka wi nûm waiŋ ntum wi Jisɔs, wə wi ni dzɔ di bi nɔm biə Judas nì bee ka tsə i di bi wə.” \v 26 Si bɔ tsa yakadəiŋ, ka nyaka kiyɛli kibɔ, ka tum, wi Matias ka buku gbɔ. Bɔ ka kpɛiŋsi wi i mbaŋ wi bwa bə ntum bə Jisɔs bə̀ jwɔfi ntsɔ mu. \c 2 \s1 Kiŋ'waka ki Baiŋni dzə \p \v 1 Jɔbi wi Dzini biə bɔ nì bɔɔŋki a Bɛntekɔs nì dzə kpɛiŋ, bəni bəchi bə̀ bɔ nì kɔ bɔ jiə shɔ́m i Jisɔs wə nì juŋni i di bimu wə. \v 2 Bɔ ka təkəli wɔkɔ fiɛŋ fi jumi shi dzə i bɛiŋ aka fiəkə yiləkəli. Fi shi liə jiksi juŋ yichi yə bɔ nì kɔ yɛiŋ wə. \v 3 Bɔ dzaka a bɔ tsɛiŋ, bɔ yɛiŋ fiɛŋ fidɔkɔ fi num aka kilɔm kigbuku, fi ka waŋ tsə i bɔ wə mi wimu wimu. \v 4 Kiŋ'waka ki Baiŋni ka jikə i bɔ bəchi wə, fə bɔ ka dzakaki já yi tumi chi chi. \v 5 A nì kɔ i jɔbi wiwɔ wə, Bəju bə̀ bɔ nì kɔ bɔ jiə shɔm i Nyɔ wə nalə bɔ num i Jɛlusalɛm, num bɔ dza i bitumi bichi biə bi kɔ fa nshwaiŋ wə. \v 6 Si bɔ wɔkɔ yakadəiŋ, ka juŋni dzə bɔ bəduli i bəni bə̀ bɔ nì kɔ bɔ jiə shɔm i Jisɔs wə. Bəni bə̀ bɔ nì jiə shɔ́m i Jisɔs ka dzakayiki, na winaiŋ mi wɔkɔ i já yibɔ wə. Yi fumsi bɔ. \v 7 Dzaka wɔm bɔ, bɔ ka kaiŋyiki, dzakayi a, “Ntə bəni bələ bəchi bɔ dzakaki lə, akɔ num bəni bə Galili a? \v 8 Yi nyani dəiŋ a mi i bukumbɛiŋ wɔkɔki si bɔ dzakaki i já yi tumi bibukumbɛiŋ wə a? \v 9 Buku bədɔkɔ buku i Batia, bədɔkɔ buku i Mɛdes bəh i Ɛlam, bədɔkɔ buku i Misɔbɔtɛmia bəh i Judea bəh i Kafadɔsia, bədɔkɔ buku i Bɔntus bəh i Ɛsia.\fig Kinjəŋnjəŋ ki Bɛntekɔs|alt="Pentecost Map" src="Chung NT Pentecost.tif" size="span" loc="Acts 2:9" copy="Wycliffe" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 2:9"\fig* \v 10 Buku bədɔkɔ buku i Fligia bədɔkɔ i Bamfilia, bədɔkɔ i Ijib bəh i bimbu bi Libia wə, bə̀ bɔ kɔ kɔmsi i kwili wi Sɛlin wə. Buku bədɔkɔ buku i Lum, a num Bəju bəh bəni bə̀ bɔ kwuni kwunini ka numki i mbum wi Bəju wə. \v 11 Buku bədɔkɔ buku i Klɛt bəh i Alɛbia. Buku wɔkɔki lə, i já yi tumi kibukumbɛiŋ wə si bəni bələ dzakaki gia yi kaŋyini yə Nyɔ fə.” \v 12 Dzaka wɔm bɔ, bɔ ka kaiŋki a bɔ bɔ a yələ gia chusiki a nə. \v 13 Bəni bədɔkɔ ka nyiksiki lɔ fibɔ dzaka a, “Bəni bələ kɔ mbih kwa bɔ.” \s1 Bita dzaka i bəni \p \v 14 Ayakadəiŋ, Bita ka dza num i bɛiŋ bəh bwa bə ntum bə Jisɔs bə jwɔfi ntsɔ mu. Bita ka yisi ka dzaka i mbaŋ wi bəni wə bəh ŋga a, “Mbɛiŋ Bəju bəh bəni bəchi bə̀ bɔ nɔki i Jɛlusalɛm, mih nəŋki a mbɛiŋ kîə gia yələ. Mbɛiŋ nyâ bintuni bimbɛiŋ i gia yə mih ki dzakaki. \v 15 Mbih ka kwa dəkə bəni bələ si mbɛiŋ kwakaki. I liə kɛiŋki a mbiəŋə bwukə i kinchɔŋɔchɔŋɔ. \v 16 Gia yələ yi numki i liə akɔ yə Juɛl mi wi ntum wi Nyɔ nì dzaka lɔ a, \q1 \v 17 ‘Nyɔ dzakaki a, a bi numki i chɔkɔ bi gɔksini wə, \q1 ma ŋgaiŋ bi shuku Kiŋ'waka ki i bəni bəchi wə. \q1 Ayakadəiŋ, bwa bəmbɛiŋ bənyuku bəh bəkaŋa \q1 bi wɔkɔki lə gia yə ŋgaiŋ dzakaki, fuku i bəni, \q1 sumi yimbɛiŋ bi yɛiŋki lə fiɛŋ aka dəmsi, \q1 ma dəmsi bi kwaki bəni bəkukuli bəmbɛiŋ. \q1 \v 18 A bi numki i chɔkɔ biwɔ wə, \q1 ma ŋgaiŋ bi shuku Kiŋ'waka ki i bəni bu bə nɔm wə bəchi, \q1 bənyuku bəh bəkaŋa, \q1 bɔ bi wɔkɔki gia yə ŋgaiŋ dzakaki, bɔ fuku i bəni. \q1 \v 19 Ŋgaiŋ bi fə lə gia yi dzaka ki wɔmni i bɛiŋ, \q1 ma ŋgaiŋ bi fiəni fə tə kinchəsi kə ki chusiki ŋga bi i kuku. \q1 Mwa bəh gbuku bəh fimiəkə figumini bi num lə. \q1 \v 20 Wɔŋ bi ji lə, \q1 fiəŋŋ bi bɔkɔki aka mwa, \q1 ka chɔkɔ bimbum bi Bah bi kaiŋni bi dzə. \q1 \v 21 Ayakadəiŋ, na ndə wə wi bi bɔɔŋki yɛli wi Bah, bi bɔiŋki lə.’” \p \v 22 Bita chu dzaka a, “Bəni bə Islae, mbɛiŋ wɔkɔli ndzɔŋ gia yə mih dzakaki. Jisɔs wi Nasali nì kɔ mi wə Nyɔ nì lansi chusi i mbɛiŋ a, a faaŋ ŋgaiŋ wi asi wi nì fə Jisɔs a wi fəki binchəsi biə bi chusiki ŋga bi Nyɔ bəh gia yi dzaka ki wɔmni bəh yi kaŋyini yə Nyɔ nì fə i mbɛiŋ kintəəŋ. Mbɛiŋ kiəki lə na gia yiwɔ bindzɔŋ. \v 23 Jisɔs wələ kɔ mi wə bə nì nya wi i mbɛiŋ, akɔ Nyɔ wə wi nì fasi, ka yi numki yaka num wi si kiə lɔ. Mbɛiŋ nì wɔɔ wi si mbɛiŋ nì nya wi i kaŋ yi bəni bəchu wə, bɔ baŋŋ wi i kintasi wə. \v 24 Ayakalə, Nyɔ fiəni dzasi wi i kpi wə, bwili wi i kaŋ yi kpi wə kɔm kpi nì kaŋaki kə i kaŋa baaŋ bəh wi. \v 25 Dɛbit nì kɔ wi dzaka kɔm Jisɔs wələ a, \q1 ‘Mih yɛiŋki lə Bah wə wi kɔ buku wi jɔbi wichi i tsɛiŋ yiŋ yiləkəli wə, \q1 ka gia yidɔkɔ ma kɔm mih. \q1 \v 26 Ayakadəiŋ, shɔm yiŋ wɔkɔki lə ndzɔŋni, \q1 mih dzakaki bəh kinsaŋli. \q1 Na si mih kaŋaki i kpi, \q1 ayakalə mih tsɛiŋki tsəki a ninshiŋ, \q1 \v 27 kɔm wɔ Nyɔ kɔkə ni bee kiŋ'waka kəŋŋ i tumi ki bəni bəkpili wə. \q1 Ayaka wɔ kɔbi i ni bee a Waiŋ wa wi nɔm wi Baiŋni, \q1 fɔɔ i jum kintəəŋ.’ \q1 \v 28 Wɔ fə mih kiə dzəh yə mih kɔ i tsə yɛiŋ i kwati nɔni. \q1 Si mih ni numki i wɔ nshiŋ wɔ ni jiksi mih bəh kinsaŋli.” \p \v 29 Bita chu dzaka a, “Bwa bə nih bəŋ, mih kɔlə i dzaka i mbɛiŋ məŋ kə a tii tii wibukumbɛiŋ ŋkuŋ Dɛbit nì kpi, bə ləə wi, jum yi kɔlə fa i dzə buku bidaiŋ. \v 30 Wi nì kɔ mi wi ntum wi Nyɔ ayaka wi chu kiə kiŋkaka kə Nyɔ nì kaka i wi bəh ŋkaiŋ, a ŋgaiŋ bi tɔm lə Waiŋ i chwɔŋ ki ki juŋ wə i kiŋgbɔkɔ ki bɛiŋ. \v 31 Wi ka kɔmsi yɛiŋ gia yə Nyɔ nì kɔ i fə, wi ka dzaka a Kimbwili wə Nyɔ nì kaka bi dza lə i kpi wə. Akɔ gia yə wi nì dzaka a, \q1 ‘Wi nì ka baaŋ dəkə i tumi ki bəni bəkpili wə, \q1 gwu yi nì ka fɔɔ dəkə i jum kintəəŋ.’ \m \v 32 Jisɔs wələ nì kɔ num Nyɔ nì dzasi wi i kpi wə, buku bəchi bə buku kɔ bəni bu bə mbaŋ nì yɛiŋ yi bəh dzə́kəh. \v 33 Nyɔ dzasi lɔ wi ka tɔm wi i tsɛiŋ yi yiləkəli wə, nya Kiŋ'waka ki Baiŋni i wi asi wi nì kaka. Gia yə mbɛiŋ yɛiŋki chu wɔkɔ i liə kɔ Kiŋ'waka kiwɔ si Jisɔs nya i buku. \v 34 A nì kɔkə dəkə Dɛbit wə wi nì yaka i bɛiŋ. Dɛbit mwi nì kɔ wi dzaka a, \q1 ‘Bah Nyɔ nì kɔ wi dzaka i Ba wuŋ a, \q1 nûm i tsɛiŋ yiŋ yiləkəli wə, \q1 \v 35 i tsə̂ bûku jɔbi wə mih bi nɔsi bəni bə̀ bɔ baiŋŋki wɔ i wɔ nshiŋ, \q1 ma wɔ tɔ̂myi gvu ya i bɔ bɛiŋ ka kiŋgbɔkɔ ka kigvu.’ \p \v 36 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ bəni bə Islae bəchi ma mbɛiŋ kîə bindzɔŋ a Jisɔs wələ mbɛiŋ nì baŋŋ i kintasi wə akɔ wi wə Nyɔ jiə a wi nûmki Bah chu nûm Kimbwili wə wi nì kaka.” \v 37 Si bəni bəwɔ nì wɔkɔ yakadəiŋ, shɔm təiŋ bɔ. Bɔ ka bikə i Bita bəh bwa bə ntum bə Jisɔs bədɔkɔ a, “Bwa bə nih bəbuku, buku ki fə̂ki dəiŋ i liə a?” \v 38 Bita chukuli i bɔ a, “Mi wimu wimu i mbɛiŋ kintəəŋ kwûni shɔm yi, ma bə juli wi i bɔkɔ i yɛli wi Jisɔs Klistus wə, ka Nyɔ dalinya chu bi wi nya tə kinya kə ki kɔ Kiŋ'waka ki Baiŋni. \v 39 Kiŋkaka kələ kɔ i mbɛiŋ wə, bəh i bwa bəmbɛiŋ wə, chu num i bəni bəchi bə̀ bɔ kɔ i dzəh yi dəəŋ. Wi kɔ i bəni bəchi bə̀ Bah Nyɔ wibuku bɔɔŋki bɔ dzə i wi wə.” \v 40 Bita chu dzaka gia yiduli, təfi bɔ, tsa a bɔ gamti gwú yibɔ i ŋgəkə wə wi dzəki i ŋgɔkɔ wichu wələ wə. \v 41 Bəni wɔkɔ ndzaka wi Bita wiwɔ lə, bəduli bum, bɔ ka juli bɔ i bɔkɔ. Chɔkɔ biwɔ bəni kpɛiŋsi i mbaŋ wibɔ wə, ka bənchuku bətali (3,000). \v 42 Bɔ ka nya shɔm yibɔ i wɔkɔliki gia yə bwa bə ntum bə Jisɔs nì laniki. Bəh bɔ ka numki i kijuŋni wə, gbɛyi blɛd, chu tsa ka kijuŋni. \s1 Nɔni i mbaŋ wi bəni bə bumni kintəəŋ \p \v 43 Bwa bə faaŋni bə Jisɔs ka fəki gia yi dzaka ki wɔmni bəh binchəsi biduli biə bi chusiki ŋga bi Nyɔ, bəni ka yɛiŋki yaka yi gaka bɔ. \v 44 Mbaŋ wi bəni bə bumni bəchi nì kɔ a fiɛŋ fimu, kaŋa biɛiŋ bibɔ a fiɛŋ fimu wə. \v 45 Bɔ nì fəki bɔ taŋni di bibɔ bəh biɛiŋ bibɔ, gaa kpɔ wiwɔ a bɔ bɔ asi ŋgəkə wi mi kɔ. \v 46 Bɔ ka shiki juŋniki i juŋ yi fəni yi gia wə kaŋ yichi, chiŋni dzi i juŋ juŋ wə bəh kinsaŋli i shɔm yibɔ wə buku kə bəh dzə́kəh, \v 47 kɔksi Nyɔ. Bəni bəchi kɔŋ bɔ. Bah ka bwiliki bəni kaŋ yichi, kpɛiŋsi i mbaŋ wibɔ wə. \c 3 \s1 Bita bəh Jɔn chuku kiŋkəni \p \v 1 A nì kɔ i chɔkɔ bidɔkɔ wə, Bita bəh Jɔn nyə ka yakaki tsəki i juŋ yi fəni yi gia wə jɔbi num mbiəŋə witali nshifɔkɔ, a num i jɔbi wi tsani wə. \v 2 A jɔbi wiwɔ wə bəni nì giŋ mi widɔkɔ ka dzəki bəh wi dzə jiə i kuku i dzaka ki mbaiŋ kə wə bə nì bɔɔŋki a ki Ndzɔŋni ki liə tsə i juŋ yi fəni yi gia mə. Mi wiwɔ num bə nì bwɔ wi kiŋkəni. Bəni shi giŋ wi chɔkɔ bichi dzə jiə fɛiŋ i nywâki kpɔ i bəni bə̀ bɔ tsəki liəki fɛiŋ. \v 3 Wi yɛiŋ Bita bəh Jɔn si bɔ dzəki i liə fɛiŋ, ka nywaki kpɔ i bɔ. \v 4 Bɔ lumsi dzə́kəh i wi wə. Bita dzaka i wi a, “Tsɛ̂iŋ buku!” \v 5 Wi ka tsɛiŋ bɔ, kwaka a bɔ ki nyaki lə fiɛŋ i ŋgaiŋ. \v 6 Bita dzaka i wi a, “Mih lansiki kaŋaki kə kpɔ ayakalə, mih ki nyaki lə wɔ bəh fiɛŋ fiə mih kaŋaki. Mih dzakaki i wɔ, i yɛli wi Jisɔs Klistus wi Nasali wə, dzâ bɛiŋ wɔ nyâniki!” \v 7 Si wi dzaka yakadəiŋ, ka kaŋa wi i wa wi tsɛiŋ yi yiləkəli wə giŋsi wi i bɛiŋ. Akisəkə kaka bi mi wiwɔ bəh mikɔkɔ ka ləkə. \v 8 Wi jiŋ num i bɛiŋ, ka yisi i nyaniki. Bəh bɔ ka tsə liə i juŋ yi fəni yi gia mə, wi bə́ nyani fɛiŋ wi jiŋyi, yaksi Nyɔ. \v 9 Bəni bəchi bə̀ bɔ nì yɛiŋ si wi nyaniki wi yaksi Nyɔ, \v 10 bɔ kiə a, fa kɔ mi wə wi nì shiki numki wi nywa a nywani i dzaka ki mbaiŋ kə bə nì bɔɔŋki a Ndzɔŋni ki liə tsə i juŋ yi fəni yi gia mə. Dzaka wɔm bɔ, bɔ ka numki bəh ŋkaiŋyi i gia yə yi num i wi. \s1 Bita dzaka i bəni i juŋ yi fəni yi gia mə \p \v 11 Mi wiwɔ shu baaŋ i Bita chɛiŋ bəh Jɔn. Bəni yɛiŋ yaka dzaka wɔm bɔ, bɔ ka yɔkɔki tsəki chiŋni i saŋ wi Sɔlɔmɔn wə. \v 12 Bita yɛiŋ si bəni juŋni dzə, wi dzaka i bɔ a, “Bəni bə Islae, akɔ kɔm nə wə dzaka wɔmki mbɛiŋ kɔm gia yələ, mbɛiŋ tsɛiŋki buku lə kɔm nə? Mbɛiŋ kwakaki yimbɛiŋ a, a fə ŋga bibuku ka mi wələ nyaniki a? Ma mbɛiŋ kwakaki yimbɛiŋ a, a fə nɔni kibuku ki baiŋni na? Yi mɔŋ dəkə yakadəiŋ. \v 13 Yi kɔ a Nyɔ wi Ablaham bəh wi Ayjik bəh wi Yakɔb, wə wi kɔ Nyɔ wi bətii tii bəbukumbɛiŋ bəchi a num wi wə wi nì kɔ num wi yaksi lɔ Jisɔs mi wi wi nɔm jiə i wi kpəŋ. Jisɔs wələ kɔ wə mbɛiŋ nì nəiŋ ka dzɔ nya i bəni bə nsaka, Baylɛ kabə nəŋ i bee wi, ayakalə mbɛiŋ nəiŋ. \v 14 Jisɔs nì kɔ mi wi baiŋni, chu num chəŋ, mbɛiŋ nəiŋ wi, dzaka a bə bwîli num mi wə wi nì wɔɔyiki bəni, bə nyâ i mbɛiŋ. \v 15 Mbɛiŋ fə yakadəiŋ ka wɔɔ mi wə wi nì nyaki nɔni i bəni ayakalə, Nyɔ fiəni dzasi wi i kpi wə, buku yɛiŋ wi ka fukuki. \v 16 Akɔ i yɛli wi Jisɔs wələ wə, wi fə ka kiŋkəni kələ mbɛiŋ yɛiŋki lə, mbɛiŋ chu kiə wi, si wi nyaniki. Yi num yaka kɔm buku jiə shɔm i Jisɔs, shɔm yə buku jiə i wi wə, yi fə mi wələ ta na bindzɔŋ asi mbɛiŋ yɛiŋki lə. \p \v 17 I liə bwa bə nih bəŋ, mih kiəki lə a gia yə mbɛiŋ bəh kifwu ki kwili nì fə i Jisɔs, mbɛiŋ nì fəki yaka kɔm mbɛiŋ nì kiəki kə. \v 18 Yi nì num i dzəh yələ wə lə i fə̂ a yi dzə̂ kpɛ̂iŋ asi Nyɔ nì kɔ wi fuku lɔ i kikpu wə i dzaka ki bəni bu bə ntum wə a, Kimbwili wə wi nì kaka bi yɛiŋ lə ŋgəkə. \v 19 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ kwûni shɔ́m yimbɛiŋ mbɛiŋ fîəni chû i wi wə, ka wi dalinya chu bimbɛiŋ, \v 20 ka wi fə shɔ́m yimbɛiŋ dəki, wi bi chiŋsi lə Jisɔs Kimbwili wə wi nì babwili i mbɛ̂iŋ. \v 21 Jisɔs wələ kaŋaki i bâaŋ bɛiŋ i tsə̂ bûku i jɔbi wə Nyɔ bi kɛiŋsiki biɛiŋ bichi ma bi fiəni chu bimfiaŋ asi wi nì dzaka i dzaka ki bəni bu bə baiŋni bə ntum a kɛiŋ i kikpu wə. \v 22 Muses nì kɔ wi dzaka lɔ a, \q1 ‘Bah Nyɔ bi bwili lə mi wi ntum widɔkɔ i bwa bə nih bəmbɛiŋ kintəəŋ, \q1 ma wi chiŋsi i mbɛiŋ, asi wi nì bwili mih, \q1 ayaka mbɛiŋ kaŋaki i wɔ̂kɔki gia yə wi dzakaki i mbɛiŋ. \q1 \v 23 Mi wə wi bi baaŋki i wɔ̂kɔ gia i mi wi ntum wiwɔ, \q1 bə bi bwîli wəmaka wi i mbaŋ wi bəni bə Nyɔ kintəəŋ, \q1 bə kaasi bəh wi.’ \p \v 24 Yi kɔ tə ayaka si bəni bə ntum bə Nyɔ i yisi i Samwɛl, bəh bə̀ bɔ nì dzə i jum wə, bɔ nì dzə chiŋni dzaka lɔ kɔm gia yə yi numki i chɔkɔ bidaiŋ wə. \v 25 Gia yichi yə Nyɔ nì kaka i dzaka ki bəni bu bə ntum bələ wə, bəh miŋkaiŋ mə Nyɔ nì dzi bəh bətii tii bəmbɛiŋ bi kɔ tə i mbɛiŋ. Yi kɔ asi Nyɔ nì dzaka i Ablaham a, \q1 ‘Mih ni bɔiŋsi lə bəni bəchi i shwaiŋ wə \q1 tsə dzəh i waiŋ i wɔ dzu.’ \p \v 26 Nyɔ ka saiŋbwili mi wi wi nɔm, ka yisi faaŋ wi a num i mbɛiŋ a wi dzə̂ bəh kimbɔiŋsi i mbɛiŋ wə, ma wi fə̂ ma mbɛiŋ bêe dzə́h yimbɛiŋ yichu.” \c 4 \s1 Bita bəh Jɔn kɔmyi dzaka \p \v 1 Asi Bita bəh Jɔn nì kɛiŋki bɔ dzaka i bəni yakadəiŋ, bətii mfə gia bədɔkɔ bəh fwu wi bəni bə jum bə̀ bɔ nì chəniki juŋ yi fəni yi gia bəh Bəsadusi bədɔkɔ dzə jəŋ liə fɛiŋ. \v 2 Bɔ nì bɔksi shɔ́m kɔm Bita bəh Jɔn nì laniki bəni, fuku a Jisɔs nì dza i kpi wə, ayaka a bəni bə̀ bɔ nì kpiyi bi dzayiki lə tə i kpi wə. \v 3 Bɔ ka kwa bɔ tsə fa i juŋ yi nsəŋ mə kɔm a nì kɔ i fijɔbi, bɔ ka bee a chɔkɔ buku wɔ̂ɔ ka bə wɔ̂kɔ. \v 4 Ayakalə, bəni bəduli bə̀ bɔ nì wɔkɔliki nlani wi Bita bəh Jɔn ka bum, mbaŋ wibɔ kpɛiŋsi, bənyuku nì kɔ ka bənchuku bəte (5,000). \p \v 5 Chɔkɔ ka buku wɔɔ, kifwu ki kwili kiwɔ bəh bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili wiwɔ, bəh bəni bə̀ bɔ nì laniki bənchi bə Nyɔ, juŋni di bimu i Jɛlusalɛm. \v 6 Anas fwu wi bətii mfə gia bəh Kayfas bəh Jɔn bəh Alɛksanda bəh bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì kɔ tə i chwɔŋkijuŋ ki fwu wi bətii mfə gia wə, num fɛiŋ. \v 7 Bɔ ka tɔm Bita bəh Jɔn i bɔ nshiŋ, bikə i bɔ a, “Mbɛiŋ ni dzɔ faiŋ ŋga ka mbɛiŋ chuku mi wələ yɛiŋ na? Mbɛiŋ ni chuku i yɛli wi ndə wə a?” \v 8 Kiŋ'waka ki Baiŋni num ki jikə i Bita wə, wi ka chukuli bɔ a, “Bətii di bəh bəni bə̀ bɔ sakaki di, \v 9 buku daiŋ fa kɔmyiki dzaka kɔm nɔm wi ndzɔŋni wə buku ni fə i kiŋkəni, ka wi nyaniki. Si mbɛiŋ nəŋki i kiə si yi ni tsə, \v 10 mbɛiŋ bəh bəni bə Islae bəchi kîə a, mi wələ wi num i mbɛiŋ nshiŋ wi ləkəli i liə, akɔ kɔm yɛli wi Jisɔs Klistus wi Nasali. Jisɔs wiwɔ num wə mbɛiŋ nì dzɔ baŋŋ i kintasi wə, wi kpi, ayakalə Nyɔ fiəni dzasi wi i kpi wə. \v 11 Wi kɔ təh wə Kiŋwakti ki Nyɔ dzakaki kɔm wi a, \q1 ‘Təh wə mbɛiŋ bəni bə maani nì nəiŋ \q1 wi fiəni chu lɔ wi bu wi juŋ.’ \m \v 12 Akɔ a Jisɔs shəŋ wə wi bwiliki bəni. Yɛli wi mi widɔkɔ kɔkə fa kuku wə Nyɔ kɔ wi jiə a wi kɔ i bwiliki bukumbɛiŋ.” \p \v 13 Bəni bə̀ bɔ nì sakaki, wɔkɔ si Bita bəh Jɔn dzakaki chu lwa kə, chu yɛiŋ a bɔ kɔ a nchiŋ bəni bɔ kiə kə kiŋwakti, dzaka wɔm bɔ. Bɔ ka kiə a, akɔ kɔm bɔ kɔ bəni bə̀ bɔ nì nyaniki bəh Jisɔs. \v 14 Bɔ nəki chu kaŋa kə gia yə bɔ kɔ gukuliki kɔm Bita bəh Jɔn i fɛiŋ wə, kɔm bɔ nì yɛiŋki lə mi wə bɔ nì chuku, wi num bəh bɔ. \v 15 Bəni bə̀ bɔ nì sakaki dza bwili bɔ i biŋ, ka baaŋ ka saniki fasi a bɔ bɔ dzakayi a, \v 16 “Bukumbɛiŋ ni fə dəiŋ bəh bəni bələ a? Bəni bəchi i Jɛlusalɛm bɔ si kiə lɔ kɔm gia yələ yi chusiki ŋga bi Nyɔ daiŋ si bɔ fə, bukumbɛiŋ kɔbi i nəiŋ yi. \v 17 Ayakalə, i fə a gia yələ ma chu wâŋ tsə̂ i bəni, bukumbɛiŋ kiŋ i bəni bələ a bɔ ma chu mɔ̂m i dzâka gia yidɔkɔ i mi widɔkɔ kɔm yɛli wi Jisɔs wələ.” \p \v 18 Bɔ ka fiəni bɔɔŋ Bita bəh Jɔn bɔ fiəni liə. Bɔ ka kiŋ i bɔ a bɔ ma chu mɔ̂m i dzaka nabə i lani mi widɔkɔ kɔm yɛli wi Jisɔs. \v 19 Bita bəh Jɔn chukuli fibɔ a, “Mbɛiŋ kwâka tə a, gia yə yi kɔ chəŋ i Nyɔ kɔ a buku wɔkɔ num i mbɛiŋ, ma i wi Nyɔ a? \v 20 Buku mɔŋ i bee i dzakaki kɔm gia yə buku kɔ buku yɛiŋ ka chu wɔkɔ.” \v 21 Bəni bə̀ bɔ nì sakaki, chu kîŋ i bɔ nalə, bee bɔ ka tsəki, kɔm bɔ ni dza gia yə bɔ kɔ i jiə ŋgəkə yɛiŋ i bɔ fuŋ, kɔm bəni bəchi nì kɔksiki lə Nyɔ i gia yə yi nì num, \v 22 i kpɛiŋsi i yi wə, mi wə bɔ nì fə gia yə yi nì chusiki ŋga bi Nyɔ, i chuku wi, a nì kɔ wi tsə jía mbaŋnyani. \s1 Bəni bə bumni tsa i kwati ŋga i Nyɔ \p \v 23 Asi bɔ nì yatɔkɔ Bita bəh Jɔn yakadəiŋ, bɔ fiəni tsə i mbaŋ wibɔ wə ka fuku gia yə bətii mfə gia bəmbum bəh bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili dzaka i bɔ. \v 24 Si bɔ wɔkɔ yakadəiŋ, bɔ bəchi juŋni i fiɛŋ fimu wə tsa Nyɔ a, “Bah Tikwili, a nì maa wɔ bɔɔli bəh nshwaiŋ bəh kinchwɔ kimbum bəh biɛiŋ bichi biə bi kɔ i kidi kələ wə. \v 25 Wɔ nì fə tii tii wibuku Dɛbit waiŋ wa wi nɔm dzaka i ŋga bi Kiŋ'waka ki Baiŋni wə a, \q1 Akɔ kɔm nə bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, gia yakaki i bɔ shɔ́m, \q1 ayaka bəni jiə kimfasi kə ki kɔkə i nyani a? \q1 \v 26 Bəŋkuŋ bə fa kuku fasiki jum, \q1 bəni bə̀ bɔ sakaki kwili juŋni \q1 i jwɔ Bah bəh mi wi wə wi kɔ wi fiaŋsi tɔm a wi numki Kimbwili. \m \v 27 Akɔ a gia yə yi nì kɔ fa kwili wələ wə. Ŋkuŋ Hɛlɔd bəh Bɔntiu Baylɛ nì kɔ bɔ chiŋni bəh bəni bə dzəni, bəh bəni bə Islae dzi minaŋ i jum wə kɔm Jisɔs wə Waiŋ wa wi nɔm wi baiŋni wə wɔ nì fiaŋsi tɔm ka Kimbwili. \v 28 Bɔ nì juŋni i fə num gia yə wɔ nì kɛiŋsi lɔ bəh ŋga bia, a wɔ kɔŋki a yi bi num. \v 29 Ayakadəiŋ, i liə Bah, yɛ̂iŋ dzəh yə bəni bələ gumsiki buku yɛiŋ. Nyâ buku bəni ba bə nɔm bəh shɔ́m yiləkəli i fukuki ntum wa lwa kə. \v 30 Nyâ buku bəh ŋga bia i chukuki bəni chu fə binchəsi biə bi chusiki ŋga bia bəh yi dzaka kiwɔmni i yɛli wi Jisɔs Waiŋ wa wi nɔm wi baiŋni wə.” \v 31 Jɔbi wə bɔ nì tsa kaasi di biə bɔ nì juŋni fɛiŋ nəŋni. Kiŋ'waka ki Baiŋni jikə i bɔ wə bɔ yisi ka fukuki gia yi Nyɔ lwa kə. \s1 Mbaŋ wi bəni bə bumni kaŋa biɛiŋ bibɔ a fiɛŋ fimu wə \p \v 32 Mbaŋ wi bəni bə bumni num i shɔm yimu, ka numki a mi wimu wə, mi kɔbi i bɔɔŋ fiɛŋ fidɔkɔ a, akɔ mfih wimbɔŋ. Fiɛŋ fi mi wimu num fi bəni bəchi. \v 33 Nyɔ nya ŋga bimbum i bwa bə ntum bə Jisɔs, bɔ ka chu fukuki i bəni nalə, a Bah Jisɔs nì dza i kpi wə. Bɔ num ŋgamti wi Nyɔ wimbum num i bɔ wə nalə. \v 34 Mi widɔkɔ nì kɔkə i bɔ kintəəŋ wə wi nì dzaki fiɛŋ fidɔkɔ, kɔm bəni bə̀ bɔ nì kaŋaki kikhə nabə júŋ, nì fəki bɔ taŋni dzə bəh kpɔ wiwɔ, \v 35 nya i bwa bə ntum bə Jisɔs kaŋ, bɔ ka gaa i bəni bəchi asi ŋgəkə wi mi kɔ. \p \v 36 Mi widɔkɔ nì kɔlə bə bɔɔŋ a Yɔsɛf, num bwa bə ntum bə Jisɔs nì du yɛli wi widɔkɔ a Banabas, (wi num a Mi Wi shili Shɔ́m yi bəni). Wi nì kɔ mi i chwɔŋkijuŋ ki Lɛwi wə, num bə nì bwɔ wi i Sayblus. \v 37 Wi tsə ka taŋni tə khə wi, dzə nya kpɔ wiwɔ i bwa bə ntum bə Jisɔs kaŋ. \c 5 \s1 Ananias bəh Safilia \p \v 1 Mi widɔkɔ bə nì bɔɔŋki a Ananias bəh kpə wi Safilia taŋni tə di bibɔ. \v 2 Ayakalə, wi gaali kpɔ wiwɔ jiə kiŋka kiwɔ kpə wi kiə yɛiŋ, tsə nya kiŋka i kaŋ yi bwa bə ntum bə Jisɔs. \v 3 Si wi nya yakadəiŋ, Bita bikə i wi a, “Ananias, akɔ kɔm nə wɔ bee a Satan lîə i shɔm ya mə, fə a wɔ nyî ntəkə i Kiŋ'waka ki Baiŋni, wɔ ka gaali kpɔ wə wɔ taŋni di yɛiŋ na? \v 4 Ntə wɔ si taŋni di biələ a num mbia? Wɔ taŋni di kpɔ wiwɔ kɛiŋ a ŋ'wa? Aka fə nə a wɔ fə ŋkaiŋni wi gia ka yələ a? Wɔ ka nyi dəkə ntəkə num i bəni, wɔ nyi num i Nyɔ.” \v 5 Akisəkə asi Ananias wɔkɔ ndzaka wiwɔ yakadəiŋ, ka gbɔ kpi. Ayaka bəni bəchi bə̀ bɔ nì wɔkɔ gia yiwɔ ndzaŋ kwa bɔ nalə. \v 6 Bwa bə sumi bənyuku dzə kii wini wi bəh mbuŋ, dzɔ buku tsə ləə. \p \v 7 I yɛiŋ jum, asi mbiəŋə mitali tsə, kpə wi ka liə dzə, kiə kə gia yə yi si num bəh nyuwi. \v 8 Bita bikə i wi a, “Fûku mih, a wələ kɔ kpɔ wichi wə mbɛiŋ nyu wa si taŋni di yɛiŋ?” Ayaka wi chukuli a, “Aaŋ, akɔ wi wichi yaka.” \v 9 Bita chu bikə i wi a, “Akɔ kɔm nə mbɛiŋ nyu wa si kɛiŋsi i mɔmsi Kiŋ'waka ki Bah a? Wɔ̂kɔli wɔ̂kɔ si gvu yi bəni bə̀ bɔ tsə ləə nyu wa kɔmki dzəki i fifiəŋə, bɔ kaŋa i bɔŋ giŋ buku bəh wɔ yakadəiŋ tə i tsə ləə.” \v 10 Si Bita dzaka yakadəiŋ, akisəkə Safilia gbɔ ka kpi i wi nshiŋ. Ayakalə, bwa bə sumi bə̀ liə dzə num wi kpi lɔ, bɔ ka giŋ wi buku tsə ləə kɔmsi i nyuwi kpəŋ. \v 11 Kijuŋni ki bəni bə bumni kichi bəh bəni bəchi bə̀ bɔ nì wɔkɔ kɔm gia yiwɔ ndzaŋ liəni i bɔ wə nalə. \s1 Gia yə yi chusiki ŋga bi Nyɔ // bəh gia yi dzaka ki wɔmni \p \v 12 Bwa bə faaŋni bə Jisɔs ka fəki bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ bəh gia yi dzaka ki wɔmni yiduli i bəni kintəəŋ. Bəni bə bumni bəchi nì shiki juŋniki i saŋ wi Sɔlɔmɔn wə i juŋ yi fəni yi gia mə. \v 13 Na nchiŋ mi nəki mɔmsi kə i chiŋni i mbaŋ wibɔ wə. Ayakalə, bəni bəduli nì kɔksiki lə bɔ nalə. \v 14 Bənyuku bəh Bəkaŋa bəduli bə̀ bɔ nì jiə shɔm i Bah wə, ka kpɛiŋsiki i mbaŋ wibɔ wə. \v 15 Gia yə bwa bə ntum bə Jisɔs nì fəki, yi fə bəni ka giŋki bəni bə jwɛiŋ tsə nɔsi i dzə́h kpəŋ, i binaŋ wə, bəh i biga wə, a jɔbi wə Bita ni tsəki, yuwidɔkɔ kinjəŋnjəŋ ki ni tsə i bɔ bɛiŋ. \v 16 Mbaŋ wi bəni ka nyəki dzəki i kikwili kə ki kɔ kɔmsi i Jɛlusalɛm bəh bəni bə jwɛiŋ bəh bə̀ bɔ nì kaŋaki biŋ'waka bi jisi i bɔ wə, bɔ chuku bɔ bəchi. \s1 Bə ka ghəkəki bwa bə ntum bə Jisɔs \p \v 17 Fwu wi bətii mfə gia bəh mbaŋ wi a num Bəsadusi, dza ka yisi i ghəkəki bwa bə ntum bə Jisɔs, \v 18 ka faaŋ bəni, bɔ tsə kwa fah bɔ i juŋ yi nsəŋ mə. \v 19 Ayakalə, a dzə num nchɔkɔ, chinda wi Bah dzə wɛli dzaka bifiəŋə ki juŋ yi nsəŋ bwili bɔ. Si wi bwili bɔ, ka dzaka a, \v 20 “Mbɛiŋ tsə̂ i juŋ yi fəni yi gia mə, mbɛiŋ fûkuki gia yichi i bəni kɔm nɔni kimfiaŋ kələ.” \v 21 Si bɔ wɔkɔ yakadəiŋ, ka tsə. Asi biŋ nì baiŋki dzəki, bɔ ka tsə i juŋ yi fəni yi gia mə, ka yisi i laniki bəni. \p Jɔbi wiwɔ, fwu wi bətii mfə gia bəh bəni bu bə mbaŋ, ni bɔŋ juŋni bəni bə Islae bə̀ bɔ sakaki kikwili kichi bəh bɔ shinum, ka faaŋ bəni bə jum a bɔ tsə̂ dzə̂ bəh bwa bə ntum bə Jisɔs i juŋ yi nsəŋ mə. \v 22 Bɔ tsə buku fɛiŋ nəŋ bɔ nəki yɛiŋ kə i bɔ wə ka fiəni dzə fuku a, \v 23 “Buku tsə buku i juŋ yi nsəŋ mə, yɛiŋ dzaka bifiəŋə num bə lansi fah bi nalə, bəni bə jum num fɛiŋ chəni. Asi buku wɛli juŋ yiwɔ ka liə nəki yɛiŋ kə mi widɔkɔ fɛiŋ.” \v 24 Fwu wi bəni bə jum wə bɔ nì chəniki juŋ yi fəni yi gia bəh bətii mfə gia bəmbum, wɔkɔ yakadəiŋ, yi fumsi bɔ, bɔ ka dzaka a, buku ni tsə faiŋ bəh gia yələ lə. \v 25 Mi widɔkɔ nyə dzə liə fuku i bɔ a, “Mbɛiŋ wɔ̂kɔli, bəni bə̀ mbɛiŋ si fah i juŋ yi nsəŋ mə, bə bɔ yaka lɔ i juŋ yi fəni yi gia mə, bɔ laniki bəni.” \v 26 Si bɔ wɔkɔ yakadəiŋ, fwu wi bəni bə jum bəh mbaŋ wi ka buku tsə dzɔ bɔ, ka dzəki bəh bɔ. Ayakalə, bɔ nì dzəki kə bəh bɔ bəh ŋga, kɔm bəni bə jum bəwɔ nì lwaki lə a bəni nì tumyi lə bɔ bəh kitəh. \p \v 27 Bɔ dzə bəh bwa bə ntum bə Jisɔs, liə tɔm bɔ i bəni bə̀ bɔ sakaki kwili nshiŋ. Ayaka fwu wi bətii mfə gia ka bikəki bəmbikə i bɔ dzaka a, \v 28 “Buku nì lansi kiŋ a mbɛiŋ ma chu mɔ̂m i lâni mi kɔm yɛli wi mi wələ. Ayakalə, mbɛiŋ yɛ̂iŋ gia yə mbɛiŋ mɔm! Mbɛiŋ fə nlani wimbɛiŋ waŋ Jɛlusalɛm wichi. Mbɛiŋ nəŋki i fə yi chusiki ka buku kiəki lə gia kɔm kpi yi.” \v 29 Bita bəh mbaŋ wi bwa bə ntum bə Jisɔs chukuli a, “Buku kaŋaki i wɔkɔ num i Nyɔ, a kɔbi i mi. \v 30 Mbɛiŋ nì baŋŋ Jisɔs i kintasi wə wi kpi. Ayakalə, Nyɔ wi bətii tii bəbukumbɛiŋ fiəni dzasi wi i kpi wə, \v 31 giŋsi wi, tɔm i tsɛiŋ yi yiləkəli wə, a wi num Tikwili bəh Kimbwili, ka bəni bə Islae kɔlə ni kwûni shɔ́m yibɔ, ma Nyɔ ni dalinya chu bibɔ. \v 32 Buku yɛiŋ gia yələ kabə fukuki i bəni, ayaka Kiŋ'waka ki Baiŋni kə Nyɔ nyaki i bəni bə̀ bɔ wɔkɔki i wi, ki bɔŋ tɔbi a gia yələ kɔ ŋkɔŋ.” \p \v 33 Si bəni bə̀ bɔ nì sakaki tumi wɔkɔ ndzaka wiwɔ yaka, shɔ́m bɔkɔ lɔ bɔ bɔkɔni. Bɔ ka nəŋki i wɔɔyi bwa bə ntum bə Jisɔs. \v 34 Ayakalə, mi widɔkɔ i mbaŋ wi bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili dza bɛiŋ, yɛli wi num Gamalia, a num mi wi Falasi a chu num mi wə wi laniki bənchi bə Nyɔ, bəni bəchi kɔksi wi na bindzɔŋ. Si wi dza bɛiŋ yakadəiŋ, ka dzaka a bə bwîli dəkə bwa bə ntum bə Jisɔs i biŋ. \v 35 Wi baaŋ dzaka i bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili a, “Bəni bə Islae, mbɛiŋ dzɔ̂ jɔbi i gia yə mbɛiŋ nəŋki i fə bəh bəni bələ. \v 36 Mbɛiŋ yîŋti a, a nì kɔ i jɔbi widɔkɔ wə, mi widɔkɔ nì dza fa, bə bɔɔŋ a Teɔdas ka chusiki a ŋgaiŋ kɔ mi wimbum. Bəni kwu i wi chɛiŋ, ka gi yina. Bə nyani dzə wɔɔ wi, mbaŋ wiwɔ gaali, ayaka gia yə wi nì dzəki bəh yi ka laka kilɔlɔ. \v 37 Asi yəmaka nì tsə, widɔkɔ chu tumbuku dzə i jɔbi wə bə nì faaki bəni bə bɔɔŋ wi a Judas, a num mi wi Galili. Wi guku bəni bəduli i wi chɛiŋ. Bə nyani dzə wɔɔ tə wi, ayaka mbaŋ wi waŋyi tə. \v 38 I yələ wə, mih təfiki mbɛiŋ a, mbɛiŋ ma mɔ̂m i fə̂ gia yidɔkɔ bə bəni bələ. Mbɛiŋ bêe dzəh yibɔ. A kabə num a gia yə bɔ dzəki bəh yi chu lani bəni bəh yi a, akɔ gia num a yisi mi, ma yi ni laka kilɔlɔ. \v 39 A kabə num a gia yiwɔ yisi Nyɔ, ma yi ni numki a mbɛiŋ kɔkə i gaka bɔ. Mbɛiŋ baaŋ ki tɔkni kə yi bi baiŋ buku a mbɛiŋ jwɔki num bəh Nyɔ.” \p \v 40 Si Gamalia dzaka yaka, bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili wɔkɔ ntəfi wi, fiəni bɔɔŋ bwa bə ntum bə Jisɔs, a bɔ lîə dzə̂. Si bɔ liə dzə yaka, bɔ twɛiŋ bɔ ka kiŋ a bɔ bi ma chu mɔ̂m i lani mi widɔkɔ kɔm yɛli wi Jisɔs ka bee bɔ nyə. \v 41 Si bɔ buku fɛiŋ kabə tsə fibɔ num bəh kinsaŋli, a bɔ kɔ num bɔ kpɛiŋ i bəni bə̀ bɔ kɔ i ŋgəmsi bɔ kɔm yɛli wi Jisɔs. \v 42 Bɔ tsə yakadəiŋ, ka chu laniki bəni chɔkɔ bichi i juŋ yi fəni yi gia mə bəh i kikwili wə, fuku ntum wi ndzɔŋni, a Jisɔs kɔ Kimbwili wə Nyɔ nì kaka. \c 6 \s1 Bə baayi bəni bə nɔm nanitaŋ \p \v 1 A dzə num i jɔbi widɔkɔ wə, si mbaŋ wi bəni bə bumni nì kɔki tsəki a ninshiŋ, Bəju bə̀ bɔ nì dzakaki já yi Glik yisi i shwiŋyiki, Bəju bə̀ bɔ nì dzakaki já yi kwili, a bɔ gaaki biɛiŋ i bəkaŋa bəŋkwu chɔkɔ bichi tsɛiŋ kə bəbɔ. \v 2 Ayakadəiŋ, bwa bə ntum bə Jisɔs bə̀ jwɔfi ntsɔ bəfa juŋni bəh mbaŋ wi bəni bə bumni bəchi dzaka i bɔ a, “Yi ndzɔŋki kə a, buku bêe i fûkuki gia yi Nyɔ, i tsə̂ num, i gâaki num biɛiŋ. \v 3 Bwa bə nih bəbuku, yi ndzɔŋki lə a mbɛiŋ bâyi bəni nanitaŋ i mbɛiŋ kintəəŋ ma buku nya nɔm wələ i bɔ kaŋ. Mbɛiŋ kabə bayi, mbɛiŋ ka tsɛ̂iŋki num bəni bə̀ bɔ kaŋaki nɔni kindzɔŋni, num bɔ jikə bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni chu kaŋa mfi. \v 4 Ayakadəiŋ, ma buku ni nyâ gwu yibuku num i ntsa wə bəh i nɔm i gia yi Nyɔ wə.” \v 5 Bəni bəchi wɔkɔ ndzaka wiwɔ, wi ndzɔŋ i bɔ nalə. Bɔ ka babwili Stifɛn num mi wə kimbum ki jikə nalə, num wi jikə tə bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni. Bədɔkɔ num Filib bəh Blukɔlus, Nikanɔ bəh Timɔn, Balmɛnas bəh Nikɔlaus wə wi nì kɔ mi wi Antiɔk, num wi nì fiəni fiənini i kimbum ki Bəju wə. \v 6 Bɔ ka dzɔ bəni bələ ka tɔm bɔ i bwa bə ntum bə Jisɔs nshiŋ, bɔ jiə kaŋ yibɔ i bɔ wə ka tsa i bɔ. \v 7 Gia yi Nyɔ ka waŋki tsəki. Mbaŋ wi bəni bə bumni i Jɛlusalɛm kɔ tsə a i ninshiŋ. Bətii mfə gia bəduli jiə tə shɔ́m i Jisɔs wə. \s1 Bɔ ka jiəki gia i Stifɛn fuŋ \p \v 8 Stifɛn nì kɔ num wi jikə bəh ŋgamti wi Nyɔ bəh ŋga, i fəki gia yi dzaka ki wɔmni bəh bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ i bəni kintəəŋ. \v 9 Bəni bədɔkɔ dza yisi i ŋgukuliki bəh Stifɛn. Bəni bələ nì kɔ Bəju bə̀ bɔ nì buku dzə i Sɛlin bəh Alɛksandia bəh Silishia bəh Ɛsia. Bəni bəwɔ nì kɔ bəni bə juŋ yi tsani yə bə nì bɔɔŋki a juŋ yi Mfá yə bɔ Buku i Mfa wə. \v 10 Si bɔ nì gukuliki yakadəiŋ, Kiŋ'waka ki Baiŋni nya Stifɛn bəh mfi mi widɔkɔ chu kɔbi i gaka wi. \p \v 11 Bɔ ka dza nyini bəni bədɔkɔ i jum wə jum wə, a bɔ nyiki ntəkə a, bɔ nì wɔkɔ Stifɛn dzaka gia yichu kɔm Muses bəh kɔm Nyɔ. \v 12 Si bɔ fə yaka, ka nəŋni shɔm yi bəni bəh yi bəni bə̀ bɔ sakaki kwili, bəh yi bəni bə̀ bɔ laniki bənchi bə Nyɔ. Bɔ ka liəni i Stifɛn wə, dzɔ tsə bəh wi i bəni bə kwili bə̀ bɔ sakaki bənsaka nshiŋ. \v 13 Bəni bələ chu dzə bəh bəni bədɔkɔ a bɔ bêeŋki bənsaka bəntəkə, bɔ jiə gia i Stifɛn fuŋ dzaka a, “Mi wələ si lansi baaŋ kə i dzaka gia yichu kɔm juŋ yi fəni yi gia yələ, bəh i bənchi bə Muses. \v 14 Buku wɔkɔ si wi dzakaki a Jisɔs wi Nasali wə bi shakyi lə juŋ yi fəni yi gia yələ, wi bi chu kwuni tə nɔni kibukumbɛiŋ bi kwili biə Muses nì laniki bukumbɛiŋ yɛiŋ.” \v 15 Bəni bəchi bə̀ bɔ nì kɔ i juŋ yi nsaka yiwɔ wə bwaŋ dzə́kəh i Stifɛn wə, a bɔ tsɛiŋ, yɛiŋ num shi bi kwuni lɔ gwu ka bwɔsiki bi chinda wi Nyɔ. \c 7 \s1 Ndzaka wi Stifɛn i bəni bə̀ bɔ sakaki kwili wimbum \p \v 1 Fwu wi bətii mfə gia bikə i Stifɛn a, “Gia yələ bə dzakaki lə akɔ a ŋkɔŋ a?” \v 2 Stifɛn chukuli a, “Bəba bəh bwa bə nih, mbɛiŋ wɔ̂kɔli. Nyɔ wi kiŋkɔkni nì tumbuku i tii wibuku Ablaham, wi kɛiŋ i Misɔbɔtɛmia, ka wi bi nyə tsə i nɔki i Alan, \v 3 ka dzaka i wi a, \q1 ‘Bêe chwɔŋ ka ki juŋ, wɔ bûku i kwili wimbɛiŋ wə, \q1 wɔ tsə̂ i tumi kə mih ni chusi i wɔ.’ \p \v 4 Ayakadəiŋ, wi buku nyə fɛiŋ i Kaldia, ka tsə i nɔki i Alan. Jɔbi wə ba wi nì kpi, Nyɔ fə wi dza dzə fa i di biə mbɛiŋ nɔki i liə lə. \v 5 Wi nì kɔ fa Nyɔ nəki nya kə wi na bəh fidini fidɔkɔ fiə wi kɔ i tɔm gvu yɛiŋ. Ayakalə, Nyɔ kaka a ŋgaiŋ bi nya lə mbi wələ i wi a a nûmki ŋ'wi bəh ŋgɔkɔ wi. I jɔbi wə Nyɔ nì fə kiŋkaka ki kələ, a nì kɔ maka Ablaham kwati waiŋ. \v 6 Nyɔ ka dzaka tə i wi a, \q1 ‘Bwa ba bi numki bəni bə dzəni i tumi ki bəni bədɔkɔ wə. \q1 Bɔ bi numki mfa fɛiŋ, \q1 bə bi chəbsiki bɔ i jía wə gi yina (400). \q1 \v 7 Mih bi lɔ lə ŋgəkə i tumi kiwɔ wə, \q1 bwa ba bi buku dzə fɛiŋ, bɔ dzə tsaki i mih fa.’ \p \v 8 Nyɔ chu dzi tə miŋkaiŋ bəh Ablaham, kinchəsi ki miŋkaiŋ miwɔ num a Ablaham ni sûuŋki lə bwa bu. Ablaham ka bi bwɔ Ayjik, jɔbi kpɛiŋ kaŋ nyaŋ wi suuŋ wi. Ayjik ka bi bwɔ Yakɔb suuŋ tə wi. Yakɔb tə ka bi suuŋ bwa bu jwɔfi ntsɔ bəfa bə̀ bɔ kɔ bətii tii bəbuku a num i bɔ wə chwɔŋkijuŋ kibuku nì yisi. \p \v 9 Bətii tii bəbuku bəwɔ bi ka dza bə́ ghəkəki Yɔsɛf waiŋnih wibɔ, ka taŋni wi, wi tsə ka numki mfa i tumi ki Ijib wə. Ayakalə, Nyɔ bə́ tɔkni bəh wi fɛiŋ, \v 10 gamti wi i bəŋgəkə bu wə bəchi. Nyɔ chu nya tə wi bəh mfi, fə Fɛlɔ ŋkuŋ wi Ijib ka kɔŋki wi, ka jiə wi, i nûmki mi wə wi kɔmsiki i wi wə chu nûm mi wə wi tsɛiŋki chwɔŋ ki ki juŋ. \p \v 11 Dzɔŋ ka bi dza kwa Ijib wichi bəh tumi ki Kanan, bəni yɛiŋ ŋgəkə nalə. Bətii tii bəbuku nəki chu kaŋa kə biɛiŋ bidzini. \v 12 Yakɔb ka bi wɔkɔ a biɛiŋ bidzini kɔlə i Ijib, ka faaŋ bwa bu bə̀ bɔ kɔ bətii tii bəbuku, bɔ ka tsə fɛiŋ i chɔkɔ bibɔ bi ninshiŋ wə. \v 13 Bɔ ka fiəni tsə fɛiŋ i ntsə wibɔ wi kɔmsini wə, Yɔsɛf ka fə bwa bə nih wi kiə wi. Wi ka chusi tə bɔ i Fɛlɔ. \v 14 Yɔsɛf ka faaŋ ntum i Yakɔb ba wi, a wi bəh chwɔŋ ki ki juŋ kichi shi dzə i Ijib. Chwɔŋkijuŋ ki Yakɔb nì kɔ i jɔbi wiwɔ wə bəni mbaŋnanitaŋ ntsɔ bəte (75). \v 15 Yakɔb wɔkɔ yaka, ka dzɔ chwɔŋkijuŋ ki kichi, shi bəh bɔ i Ijib. Wi bəh bətii tii bəbuku nì dzə kpiyi i fɛiŋ wə bɔ bəchi. \v 16 Bɔ dzə giŋ biwini biwɔ ka fiəni dzə bəh bi i Shɛkɛm, ləə i jum yə Ablaham nì taŋ i bwa bə Amɔl. \p \v 17 Si jɔbi nì kpɛiŋniki dzəki wə Nyɔ nì kɔ i fə gia yə wi nì kaka i Ablaham, num bəni bəbuku du i Ijib nalə. \v 18 Bəni bə̀ fɛiŋ bi dzə tɔm ŋkuŋ widɔkɔ wi nəki kiə kə Yɔsɛf. \v 19 Ŋkuŋ wiwɔ ka wɛɛliki chəbsiki bəni bəbuku i dzəh yi mfi wə kaŋyi a bətii tii bəbuku lɔ̂ɔtɔkɔki bwa bənchiŋ i biŋ a bɔ kpiyiki. \v 20 A nì kɔ i jɔbi wələ wə, bə nì bwɔ Muses, a num waiŋ wi ndzɔŋ nalə i Nyɔ. Bə kuku yaka wi i ba wi dzu, i kifiəŋŋ kitali wə, \v 21 ka dzɔ tsə jiə wi i biŋ. Ayaka waiŋ ŋkuŋ Fɛlɔ wi kpaŋni ka bi tsə bɔŋ wi, kuku yaka wi ka waiŋ wi. \v 22 Bə ka lani Muses bəh mfi bi bəni bə Ijib bichi, wi num mi wə wi kiəki ndzaka bəh i fəki gia nalə. \p \v 23 I jɔbi wə wi nì kɔ yaka buku jía mbaŋnyani, yi dzə i wi shɔm a ŋgaiŋ tsə yɛiŋ bwa bə nih bə ŋgaiŋ bəni bə Islae. \v 24 Jɔbi wə wi nì tsəki, wi yɛiŋ mi wi Ijib widɔkɔ twɛiŋ mi wi Islae. Wi ka liə i jwɔ biwɔ wə i chukuli, ka wɔɔ mi wi Ijib wiwɔ ka ləə. \v 25 Wi nì kwakaki a bwa bə nih wi ni kiə lə, a faaŋ Nyɔ ŋgaiŋ a ŋgaiŋ dzə̂ bwîli bɔ i bəŋgəkə wə. Ayakalə, bɔ nəki kiə kə. \v 26 Chɔkɔ buku wɔɔ, Muses ka tsəki, tsə tumbuku i bəni bə Islae bədɔkɔ wə bəfa bɔ dza ka jwɔki. Ayaka wi liə yɛiŋ i gaali jwɔ biwɔ, ka bikə i bɔ a, ‘Bwa bə nih, mbɛiŋ bəchi kɔ mi bəh waiŋnih, akɔ kɔm nə mbɛiŋ jwɔki a mbɛiŋ mbɛiŋ a?’ \v 27 Ayakalə, mi wə wi nì la jwɔ i waiŋnih wi chini Muses chinini, bikə i wi a, ‘A jiə ndə wɔ i sakaki buku chu təiŋyi bənsaka bəbuku a? \v 28 Wɔ nəŋki i bɔŋ wɔɔ mih asi wɔ ni wɔɔ mi wi Ijib wə i ŋgbufɔkɔ a?’ \v 29 Asi Muses wɔkɔ yakadəiŋ, wi lwa ka gɛiŋ buku i tumi ki Ijib wə, gɛiŋ tsə i nɔki i tumi ki Midian wə, ka bwɔ bwa bənyuku bəfa fɛiŋ. \p \v 30 Asi jía nì tsə mbaŋnyani, chinda wi Nyɔ tumbuku i Muses nshiŋ i gbuku wə wi nì bɛli i kpɛiŋ wə i chwa i kɔmsi tsə i ŋkwuŋ wi Sina wə. \v 31 Muses yɛiŋ yaka yi gaka wi, wi kini tsə i tsɛiŋ ndzɔŋ. Si wi kɔmsi tsə, wi wɔkɔ Bah Nyɔ dzaka i wi a, \q1 \v 32 ‘Akɔ mih Nyɔ wi bətii tii bəmbɛiŋ, \q1 Nyɔ wi Ablaham bəh wi Ayjik bəh wi Yakɔb.’ \p Muses wɔkɔ yakadəiŋ, ndzaŋ kwa wi, wi ka nyumki bəh nlwa, na chu mɔm i tsɛiŋ. \v 33 Bah Nyɔ chu dzaka i wi a, \q1 ‘Bâyi dzu ya yigvu, kɔm di biə wɔ num yɛiŋ yaka akɔ di bi baiŋni. \q1 \v 34 Mih lansi yɛiŋ si bə chəbsiki bəni mbəŋ i Ijib, \q1 chu wɔkɔ si bɔ kwiŋki, \q1 ayaka mih ka shi dzə i bwili bɔ i ŋgəkə wiwɔ mə, \q1 wɔ̂kɔli, i liə mih ki faaŋki lə wɔ i Ijib.’ \p \v 35 Muses wələ kɔ wə bɔ nì yisi nəiŋ, bikə i wi a, ‘A jiə ndə wɔ i sakaki buku chu təiŋyi bənsaka bəbuku a?’ Akɔ wi wə Nyɔ nì faaŋ a wi tsə̂ nûmki mi wi nsaka wibɔ, i bwîli bɔ i bəŋgəkə wə. Nyɔ nì faaŋ num chinda wi, wi dzə i kpɛiŋ wə wi nì bɛliki, a wi dzə̂ lâka ntum wiwɔ i wi. \v 36 Muses ka tsə i Ijib, fə gia yi dzaka ki wɔmni bəh bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ, ka bwili bɔ fɛiŋ. Wi fə yidɔkɔ i Bɔkɔ yi Mbum yi Bɔkɔli wə, chu fə yidɔkɔ i chwa i di biə bɔ nì nyani i jía wə mbaŋnyani. \v 37 Ayaka Muses nì kɔ wi dzaka i bəni bə Islae a, \q1 ‘Nyɔ bi bwili lə mi wi ntum widɔkɔ i bwa bə nih bəmbɛiŋ kintəəŋ, \q1 wi chiŋsi i mbɛiŋ asi wi nì bwili mih.’ \p \v 38 A chu num wi Muses wə chinda wi Nyɔ nì dzaka i wi i ŋkwuŋ wi Sina wə, jɔbi wə kijuŋni ki bəni bə Islae nì kɔ i chwa bəh bətii tii bəbuku, Nyɔ nì nya já yə yi nyaki nɔni a wi tsə̂si i bukumbɛiŋ. \v 39 Ayakalə, bətii tii bəbuku ka nəiŋ i wɔkɔ i Muses, ka nyɔkɔ jum i wi, ka kɔŋki a bɔ fiəni tsə i Ijib. \v 40 Bɔ ka dzaka i Ɛlɔŋ a, ‘Mwə̂m bənyɔ i buku bə̀ bɔ nì tsəki i bukumbɛiŋ nshiŋ, kɔm buku kiəki kə gia yə yi num bəh Muses wə wi bwili bukumbɛiŋ i tumi ki Ijib wə.’ \v 41 Bɔ ka kɛiŋsi fimɔsɔ fi bwɔsi waiŋ naʼ, kum nyám, fə gia yɛiŋ i fi, ka laŋki i fi wə num a kɛiŋsi bɔ bəh kaŋ yibɔ. \v 42 Si bɔ fə yakadəiŋ, Nyɔ ka nyɔkɔ jum i bɔ, bɔ ka yisi lɔ i tsaki num i wɔŋ bəh fiəŋŋ bəh bijɔŋ. Yi num asi bə nyaka i kiŋwakti ki bəni bə ntum bə Nyɔ wə, num Nyɔ nì dzaka a, \q1 ‘Bəni bə Islae, mbɛiŋ nì kumki nyám i chwa i jía mbaŋnyani, \q1 fə gia yɛiŋ i mih a? \q1 \v 43 Mbɛiŋ nì nyaniki giŋki kintaŋ a num ki nyɔ wə yɛli wi kɔ a Mɔlɔk, \q1 chu giŋ jɔŋ wə mbɛiŋ nì kɛiŋsi a, akɔ nyɔ wə, yɛli wi kɔ Lefan, \q1 a num mimɔsɔ mə mbɛiŋ nì kɛiŋsi i tsaki i mɔ, \q1 kɔm yələ lə mih ni kɔŋŋ bwili lə mbɛiŋ, ma mbɛiŋ ni dza tsə daŋsi na i Babilɔn.’ \p \v 44 Bətii tii bəbuku nì nyaniki i chwa bɔ kaŋa kintaŋ ki chusi a, Nyɔ kɔlə bəh bɔ, num bɔ nì maa kintaŋ kiwɔ biəli a liŋ aka kə Nyɔ nì chusi i Muses.\fig Kintaŋ kə Bəju nì nyaki kiyɔŋni yɛiŋ i Nyɔ|alt="The tent of witness" src="lb00259c.tif" size="span" loc="Acts 7:44" copy="Louise Bass" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 7:44"\fig* \v 45 Bwa bə bətii tii bəbuku nì dzɔ kintaŋ kələ i bətii bəbɔ, giŋ dzə bəh ki i fa i jɔbi wə bɔ bə Jɔshua nì lɔkɔki kidi i bitumi biə bi nì kɔ fa, num a nì tsəki Nyɔ i bɔ nshiŋ kɔŋŋ bwili bitumi biwɔ. Kintaŋ kələ ka numki fa i tsə buku jɔbi wə Ŋkuŋ Dɛbit nì sakaki kwili wələ. \v 46 Ayaka wi ka yɛiŋ a kaŋ yi Nyɔ kɔlə i wi wə nalə, wi ka tsa a Nyɔ bûm ma ŋgaiŋ maa juŋ, i nya i wi Nyɔ wi Yakɔb, a wi nɔki yɛiŋ. \v 47 Ayakalə, a nì kɔ num Sɔlɔmɔn i bi dzə maa juŋ yi Nyɔ yiwɔ. \v 48 Na ayaka Bah Nyɔ wə wi kɔ Fwu wi Biɛiŋ Bichi wə, si nɔ kə i júŋ wə num a maa bəni bəh kaŋ. Yi kɔ a liŋ si mi wi ntum wi Nyɔ widɔkɔ nì nyaka a, Nyɔ nì dzaka a, \q1 \v 49 ‘Bɛiŋ kɔ kiŋgbɔkɔ kəŋŋ, \q1 ayaka fa kuku num kiŋgbɔkɔ kəŋŋ kigvu. \q1 Juŋ yə mi kɔ i maa a yi numki yiŋ, yi kɔ i numki na dəiŋ na? \q1 Ma di kɔlə biə mih kɔ i numki fɛiŋ na? \q1 \v 50 A kɔkə mih wə mih fə biɛiŋ biələ bichi a?’” \p \v 51 Stifɛn ka dza dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ ləkəki bəh kifwu nalə, shɔm yimbɛiŋ bəh bintuni bimbɛiŋ kɔ num maka bə suuŋ. Mbɛiŋ bəh bətii tii bəmbɛiŋ kɔ a liŋ. Jɔbi wichi mbɛiŋ nəiŋ i wɔkɔli i Kiŋ'waka ki Baiŋni wə. \v 52 Mi wi ntum wi Nyɔ widɔkɔ nì kɔlə wə bətii tii bəmbɛiŋ nì baaŋ i bwaŋ gvu i wi chɛiŋ a? Bɔ nì wɔɔyi bəni bə ntum bə Nyɔ bə̀ bɔ nì dzaka a mi wi nɔm wi Nyɔ wi Chəŋ bi dzə lə. Ayaka wi bi dzə, mbɛiŋ taŋni wi, ka chu wɔɔ wi. \v 53 Akɔ mbɛiŋ bələ bəchinda bə Nyɔ nì dzə bəh bənchi bə Nyɔ i mbɛiŋ, mbɛiŋ nəiŋma i biəli bɔ.” \s1 Bə tumyi Stifɛn bəh kitəh \p \v 54 Si bəni bə̀ bɔ nì sakaki kwili wɔkɔ gia yə Stifɛn dzaka, shɔm bɔkɔ bɔ, bɔ ka dziki jəŋ. \v 55 Ayaka Kiŋ'waka ki Baiŋni jikə i Stifɛn wə, wi bə́ tsɛiŋ mfih num i bɛiŋ, ka yɛiŋ baiŋni bi Nyɔ, yɛiŋ tə Jisɔs num wi numbɛiŋ i tsɛiŋ yiləkəli yi Nyɔ wə. \v 56 Stifɛn dza dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ tsɛ̂iŋ, mih yɛiŋ bɔɔli wɛli, num mi wə yɛli wi kɔ Waiŋmi num wi numbɛiŋ i tsɛiŋ yiləkəli yi Nyɔ wə.” \v 57 Bɔ wɔkɔ yəmaka gia, ka baŋ bintuni bibɔ bəh kaŋ, ka wiliki bəh ŋga, i fɛiŋ wə bɔ bəchi sɛiŋ, ka chiŋni i Stifɛn wə, \v 58 guku buku bəh wi i kwili kintəəŋ, tsə ka yisi i tumyiki wi bəh kitəh. Ayaka bəni bə̀ bɔ nì kɔ bəmbeeŋ nsaka baayi bəmbuŋ bəbɔ, nya i sumi widɔkɔ wə bə nì bɔɔŋki a Sɔɔl ka bɔ tumyiki. \v 59 Si bɔ nì tumyi Stifɛn bəh kitəh yakadəiŋ, wi tsa a, “Bah Jisɔs, dzɔ̂ kiŋ'waka kəŋŋ.” \v 60 Ayaka wi ka tum binyu i kuku, wam bəh ŋga a, “Bah, ki tsɛ̂iŋ kə gia yichu yələ bəni bələ fəki.” Si wi dzaka yakadəiŋ, ka kpi. \c 8 \nb \v 1 Si bə nì wɔɔki Stifɛn yakadəiŋ Sɔɔl nì tɔbiki lə a bə wɔɔ wi. \s1 Sɔɔl nya ŋgəkə i kijuŋni ki bəni bə bumni \p A chɔkɔ biwɔ wə, bə yisi i nyaki ŋgəkə wi ləkəki i kijuŋni ki bəni bə bumni i Jɛlusalɛm. Kijuŋni kiwɔ kichi dza buku fɛiŋ ka waŋ tsə buku i bimbu bi Judea wə bichi bəh bi Samalia wə, a nì baaŋ a bwa bə ntum bə Jisɔs fɛiŋ. \v 2 Bənyuku bədɔkɔ bə̀ bɔ nì kɔ num bɔ jiə shɔ́m i Nyɔ wə nalə, dzə dzɔ wini wi Stifɛn ka tsə ləə, də wi nalə. \v 3 Ayakalə, Sɔɔl num mfih a kaasiki kijuŋni ki bəni bə bumni, daŋ a juŋ bəh juŋ kwayi bəni bə bumni, bənyuku bəh bəkaŋa, chiŋsi i juŋ yi nsəŋ mə. \s1 Filib fuku gia yi Nyɔ i Samalia \p \v 4 Bəni bə̀ bɔ nì gaali tsə i bidi bichi wə, tsə ka fukuki gia yi Nyɔ. \v 5 Filib shi tsə mfih i kwili wi Samalia wə, ka fukuki ntum wi ndzɔŋni, kɔm Kimbwili wə Nyɔ nì kaka. \v 6 Bəni bəduli wɔkɔ chu yɛiŋ bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ, yə wi nì fəki, bɔ ka nya ntuni i wi nalə. \v 7 Biŋ'waka bi jisi nì bukuki lə i bəni wə, bi wili bəh ŋga, bəni bəduli bə̀ bɔ nì kɔ bɔ kpiyi kiwa kimu bəh bəŋkəkni bɔnih tə. \v 8 Ayakadəiŋ, kinsaŋli kimbum num i tumi kiwɔ wə fɛiŋ. \p \v 9 Mi widɔkɔ nì kɔ i tumi kiwɔ wə yɛli wi num Samɔn, a nì kɔ mi wi fə mfim, bəni bə Samalia bəchi nì yɛiŋki yakadəiŋ dzaka wɔm bɔ. Ayaka wi chu dzaka a ŋgaiŋ kɔ mi wimbum widɔkɔ. \v 10 Bəni bəchi i kwili wiwɔ wə i yisi i bənchiŋ bənchiŋ i tsə buku i bəmbum bəmbum wə, nya ntuni i wi ka dzakaki a, “Mi wələ kɔ ŋga bi Nyɔ biə bə bɔɔŋki a, Ŋga bi Mbum.” \v 11 Bɔ nì nya ntuni i wi yakadəiŋ, kɔm wi nì kɔ wi si chusi mfim i jɔbi wi dəəŋ wə bəni yɛiŋ dzaka wɔm bɔ. \v 12 Ayakalə, i jɔbi wə Filib nì dzə ka fukuki kɔm ntum wi ndzɔŋni kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ, bəh kɔm yɛli wi Jisɔs Klistus, bənyuku bəh bəkaŋa bum gia yə Filib nì fukuki wi ka juli bɔ i bɔkɔ. \v 13 Samɔn wə mwi bum tə gia yə Filib nì fukuki, wi ka juli wi i bɔkɔ. Wi ka baaŋ a bəh Filib ka yɛiŋki gia yi kaŋyini yimbum yimbum bəh bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ, yə Filib nì fəki dzaka wɔm wi. \p \v 14 Bwa bə faaŋni bə Jisɔs bi ka wɔkɔ i Jɛlusalɛm a bəni bə Samalia nì dzɔ lɔ gia yi Nyɔ, bɔ ka faaŋ Bita bəh Jɔn i bɔ. \v 15 Bɔ tsə buku fɛiŋ, tsa i bəni bə bumni bə̀ a, bɔ kwati Kiŋ'waka ki Baiŋni, \v 16 kɔm Kiŋ'waka ki Baiŋni nì ka dzə dəkə na i mi wimu wə i bɔ wə. Bə nì juli bɔ i bɔkɔ shəŋ a i yɛli wi Bah Jisɔs wə. \v 17 Bita bəh Jɔn jiə kaŋ i bɔ wə tsa i bɔ, bɔ ka kwati Kiŋ'waka ki Baiŋni. \v 18 Jɔbi wə Samɔn nì yɛiŋ a bwa bə ntum bə Jisɔs jiəki kaŋ i bəni wə Kiŋ'waka ki Baiŋni dzə i bɔ wə, wi ka nyaki kpɔ i Bita bəh Jɔn, \v 19 ka dzakaki a, “Mbɛiŋ nyâ mih bəh ŋga biələ tə, ka na ndə wə mih jiə kaŋ yiŋ i wi wə, ma wi ni kwati Kiŋ'waka ki Baiŋni.” \v 20 Ayaka Bita chukuli i wi a, “Mbɛiŋ kpɔ wa wiwɔ lâka. Wɔ kɔ dəiŋ i kwakaki a wɔ kɔlə i taŋ kinya kə ki kɔ ki Nyɔ bəh kpɔ a? \v 21 Wɔ kaŋaki kə na gia yidɔkɔ i nɔm wələ kintəəŋ, kɔm shɔm ya baiŋki kə i Nyɔ nshiŋ. \v 22 Kwûni shɔm ya i gia yichu yələ wɔ fəki, ma wɔ tsâ yuwidɔkɔ Bah Nyɔ ni dalinya kiŋkwaka kichu kələ wɔ kaŋaki i shɔm ya wə. \v 23 Mih yɛ̂iŋ a, dzə́kəh yi bukuni bəh chu jikə i wɔ shɔm.” \v 24 Ayaka Samɔn tsa Bita bəh Jɔn a, “Mintee mbɛiŋ tsâ i mih i Bah, a gia yidɔkɔ i kintəəŋ ki gia yə mbɛiŋ dzaka lə, a yidɔkɔ ma nûm bəh mih.” \p \v 25 Bita bəh Jɔn kaasi i fukuki gia yi Nyɔ, bəh i dzaka gia yə bɔ kiəki kɔm Jisɔs, ka nyə bə́ fiəni tsə i Jɛlusalɛm. Si bɔ nì fiəniki tsəki, bɔ nì tsəki daŋsiki lə i bidi biduli bi Samalia wə, fuku tsə ntum wi ndzɔŋni kɔm Nyɔ fɛiŋ. \s1 Filib juli mi wi Itɔfia i bɔkɔ \p \v 26 Ayaka chinda wi Bah dza dzaka i Filib a, “Dzâ shî tsə̂ i kimbu kishɛiŋ wə, i dzəh yə yi nyəki i Jɛlusalɛm yi tsə tɔli i chwa tsə sə i Gasa.” \v 27 Filib ka dza i shiki. Mi wimbum wi Itɔfia widɔkɔ num fɛiŋ dzəh. Mi wiwɔ num bə nì bwili wi, wi nì kɔ mi wə wi nì tsɛiŋki mbum bi Yaa Kanda wə wi nì sakaki tumi ki Itɔfia kiwɔ. Mi wiwɔ nì buku i Jɛlusalɛm i di biə wi nì tsə i tsa Nyɔ, \v 28 ka fiəniki kwɛki i kɔdɔk wi bɛiŋ a guku num nyám, num wi num i yɛiŋ wə ka faaki gia i Kiŋwakti kə mi wi ntum wi Nyɔ Isaya nì nyaka. \v 29 Kiŋ'waka ki Baiŋni dzaka i Filib a, “Kîni kɔ̂msi tsə̂ i kɔdɔk wəyaka wə.” \v 30 Filib yɔkɔ kɔmsi tsə i wi kpəŋ, wɔkɔ si mi wiwɔ faaki Kiŋwakti ki Isaya. Wi bikə i wi a, “Wɔ faaki lə wɔ wɔkɔ kiə gia yə ki dzakaki a?”\fig Filib bəh mi wi Itɔfia|alt="Do you understand what you are reading?" src="lb00331c.tif" size="span" loc="Acts 8:30" copy="Louise Bass" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 8:30"\fig* \v 31 Wi chukuli a, “Mih kɔ i wɔkɔ kiə dəiŋ maka mi fuku baiŋsi yi i mih a?” Wi ka dzaka a Filib yâka nûm bəh wi i kɔdɔk wiwɔ wə. \v 32 Di biə wi nì faaki i Kiŋwakti kiwɔ wə nì dzakaki a, \q1 “Wi nì kɔ aka shwaŋ yə bə tsəki i kum, \q1 wi chu num tə aka waiŋ jaka wə bə kəə kiluli ki, \q1 yi də kə. \q1 Akɔ yakadəiŋ tə si wi nì kɔ a mɔŋ. \q1 \v 33 Bɔ nì ŋgəmsi wi, nəiŋ i saka nsaka wi chəŋ. \q1 A bi dzə lansi dzakaki ndə kɔm bwa bu, \q1 num bə təiŋ lɔ nɔni ki i fa kuku a?” \p \v 34 Ayaka mi wimbum wiwɔ dzaka i Filib a, “Mintee, fuku mih, mi wi ntum wi Nyɔ wələ dzakaki kɔm ndə a? Wi dzakaki kɔm gwu yi, ma kɔm mi widɔkɔ a?” \v 35 Filib ka yisi a bəh di bi Kiŋwakti kiwɔ, ka fuku baiŋsi ntum wi ndzɔŋni wiwɔ kɔm Jisɔs i wi. \p \v 36 Si bɔ wi nì tsəki səki i dzəh, bɔ ka tsə buku i di bidɔkɔ wə bɔkɔ num fɛiŋ. Mi wimbum wiwɔ dzaka a, “Yɛiŋ bɔkɔ fa, akɔ chu nəiŋ nə a wɔ ma jûli mih i bɔkɔ a?” [ \v 37 Filib chukuli i wi a, “A kabə num a wɔ bum i Jisɔs Klistus bəh shɔm ya yichi mih juli wɔ i bɔkɔ.” Wi chukuli a, “Mih bum a Jisɔs Klistus kɔ Waiŋ Nyɔ.”]\f + \fr 8:37 \fr*\ft Biŋwakti bikpu bidɔkɔ kaŋaki lə di biələ i dzɛni wi kiŋwakti wələ chɛiŋ.\ft*\f* \p \v 38 Mi wimbum wiwɔ ka dzaka a bə nûm bəh kɔdɔk wiwɔ. Bɔ Filib shi tsə liə i bɔkɔ, Filib ka juli wi i bɔkɔ. \v 39 Asi bɔ buku yaka i bɔkɔ, Kiŋ'waka ki Bah Nyɔ chufi nyə bəh Filib fɛiŋ, mi wimbum wiwɔ na chu yɛiŋ i wi wə. Ayakalə, wi nyə ka laŋki tsəki mfih. \v 40 Filib dza ka təkəli yɛiŋ wi num lɔ i Asɔtus, wi dza ka tɔliki tsəki bəh dzəh i kwili wiwɔ bichi, fuku tsə ntum wi ndzɔŋni wi Nyɔ, ka tsə buku i tumi ki Kaysalia wə. \c 9 \s1 Sɔɔl kwuni ka jiə shɔm i Jisɔs \p \v 1 A nì kɔ i jɔbi wiwɔ wə, Sɔɔl kɛiŋ shili gumsi bəni bə mbaŋ wi Bah a ŋgaiŋ ni wɔ̂ɔyi lə bɔ. Wi ka tsə i fwu wi bətii mfə gia, \v 2 bikə biŋwakti a ŋgaiŋ tsə bəh bi i júŋ yi tsani wə i Damaskus, biə bi chusiki a ŋgaiŋ ka yɛiŋ bəni num fɛiŋ bə̀ bɔ biəliki Dzəh yi Bah, na bənyuku bəh bəkaŋa, ma ŋgaiŋ ni kwâ kâŋa fîəni dzə̂ bəh bɔ i Jɛlusalɛm. \p \v 3 Wi nya, Sɔɔl nyə ka tsəki i Damaskus, si wi nì kɔmsiki tsəki i kwili wiwɔ wə, baiŋni bidɔkɔ nyə a bɛiŋ lə, baiŋ shi dzə i wi wə. \v 4 Wi gbɔ i kuku, wɔkɔ ja dzaka i wi a, “Sɔɔl, Sɔɔl, akɔ kɔm nə wɔ bwaŋki gvu i mih chɛiŋ lə a?” \p \v 5 Wi bikə a, “Bah, akɔ wɔ ndə?” Ja yiwɔ chukuli a, “Akɔ mih Jisɔs, a num mih wə wɔ bwaŋki gvu i mih chɛiŋ. \v 6 I liə dzâ bɛiŋ, lîə tsə̂ i kwili mə, ma bə ni fuku i wɔ gia yə wɔ kaŋaki i fə̂.” \v 7 Bəni bə̀ bɔ nì nyaniki bəh Sɔɔl chiŋ num fɛiŋ alə, si bɔ nì wɔkɔ ja yiwɔ, yɛiŋ kə i mi wiwɔ wə. \p \v 8 Sɔɔl ka dza bɛiŋ, dzaka a ŋgaiŋ yasi dzə́kəh yi, na chu yɛiŋ di. Bɔ ka kaŋa wi i tsɛiŋ wə, ka tati liə bəh wi i Damaskus. \v 9 Wi tsə ka numki i kaŋ yitali wə yɛiŋ kə di. Wi ka numki yakadəiŋ, wi dzi kə fiɛŋ, nabə i mu tə fiɛŋ. \p \v 10 Mi wi bumni widɔkɔ num fɛiŋ i Damaskus wiwɔ, yɛli wi num Ananias. Bah Jisɔs dza bɔɔŋ wi i fiɛŋ wə ka ndəmsi a, “Ananias.” Wi bum a, “Bah, bə mih lə fa.” \p \v 11 Bah dzaka i wi a, “Dzâ bɛiŋ, wɔ tsə̂ki i dzəh yə bə bɔɔŋki a Chəŋ, wɔ ka ni buku i kwili wi Judas wə, bîkə mi wi Tasus widɔkɔ wə bə bɔɔŋki a Sɔɔl. Wɔ̂kɔli, wi kɔ fɛiŋ wi tsaki, \v 12 wi si yɛiŋ lɔ mi widɔkɔ i fiɛŋ wə aka ndəmsi bə bɔɔŋ wi a Ananias, num wi si dzə jiə kaŋ yi i wi wə, a wi fiəni yɛiŋki di.” \p \v 13 Ayakalə, Ananias dzaka a, “Bah, mih kɔ num mih wɔkɔ lɔ i bəni bəduli kɔm mi wələ i gia yichu yə wi fəki i bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ i kintəəŋ ki Jɛlusalɛm wə. \v 14 Wi dzə lə, num wi dzɔ ŋga i bətii mfə gia bəmbum, a ŋgaiŋ dzə̂ kwâyi bəni bəchi fa bə̀ bɔ tsaki bɔ bɔɔŋ yɛli wa.” \p \v 15 Bah chukuli i wi a, “Tsə̂ a tsəni. Mih babwili lɔ mi wiwɔ, ka mi wuŋ wi nɔm, wə wi ni fukuki kɔm yɛli wuŋ i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, bəh i bəŋkuŋ bəbɔ, bəh i bəni bə Islae. \v 16 Mih mwi ni chusi lə i wi si wi kaŋaki i yɛ̂iŋ ŋgəkə kɔm yɛli wuŋ.” \p \v 17 Ayakadəiŋ, Ananias ka tsə liə fɛiŋ dzu, jiə kaŋ yi i Sɔɔl wə, bɔɔŋ a, “Sɔɔl waiŋnih wuŋ, a faaŋ Bah Jisɔs mih. Akɔ wi Jisɔs wə wi ni chusi gwu yi i wɔ i dzəh i jɔbi wə wɔ ni dzəki fa. Wi faaŋ mih, a mih dzə fə ma wɔ fiəni yɛiŋki di, ma Kiŋ'waka ki Baiŋni dzə jikə i gwu ya wə.” \v 18 Asi wi dzaka yakadəiŋ, fiɛŋ fidɔkɔ ka bibami nyə i dzə́kəh yi Sɔɔl wə, gbɔ i kuku, wi fiəni ka yɛiŋki di. Wi dza bɛiŋ, bɔ ka juli wi i bɔkɔ. \v 19 Wi ka dzi, ŋga fiəni dzə i wi wə. \s1 Sɔɔl fuku gia yi Jisɔs i Damaskus \p Sɔɔl nɔ i Damaskus bəh mbaŋ wi bəni bə bumni, i kaŋ yidɔkɔ wə, \v 20 wi ka yisi akisəkə ka tsəki i júŋ yi tsani wə, fuku a, “Jisɔs kɔ Waiŋ Nyɔ.” \v 21 Bəni bəchi bə̀ bɔ nì wɔkɔki, bɔ ka kaiŋyiki a, “Wələ kɔkə a mi wə wi nì kaasiki bəni bə̀ bɔ nì tsaki bɔ bɔɔŋ yɛli wələ i Jɛlusalɛm a? Ntə wi dzə fa lə i kwayi bə̀ bɔ kɔ fa i chu tsə nya i kaŋ yi bətii mfə gia bəmbum wə a?” \p \v 22 Ayaka Sɔɔl baaŋ tsə a mfih i fukuki kɔm Jisɔs nalə, chusi a Jisɔs kɔ Kimbwili wə Nyɔ nì kaka. Bəju bə̀ bɔ nì kɔ i Damaskus məŋni gia yə bɔ kɔ i chukuli i wi. \p \v 23 Asi kaŋ yiduli nì tsə, Bəju bəwɔ shinum, jiə kimfasi i wɔɔ Sɔɔl. \v 24 Bɔ ka dzəki shiki, bɔ wɔkɔli wi i dzaka ki mbaiŋ ki Damaskus wə, nchɔkɔ bəh nshiŋ, a wi bə́ tsə ma bɔ wɔɔ wi. Ayakalə, Sɔɔl kiə kimfasi kibɔ. \v 25 Bəni bu bə mbaŋ ka dzɔ wi nchɔkɔ, ləkə i kah mə, bwili i wundu wi mbaiŋ wə, shisi shi wi i kuku i biŋ.\fig Bɔɔl i kah mə|alt="They took him by night in a basket and let him out of the window of the wall" src="lb00333c.tif" size="span" loc="Acts 9:25" copy="Louise bass" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 9:25"\fig* \s1 Sɔɔl tsə i Jɛlusalɛm \p \v 26 Sɔɔl fiəni tsə i Jɛlusalɛm, ka nəŋki i chiŋni bəh mbaŋ wi bəni bə bumni, bɔ ka lwaki wi lwani, kɔm bɔ nì bumki kə a wi lansi kɔ mi wi mbaŋ wibɔ. \v 27 Ayakalə, Banabas dzɔ wi, bɔ wi tsə i bwa bə ntum bə Jisɔs. Wi fuku i bɔ asi Sɔɔl ni yɛiŋ Bah i dzəh Bah dzaka i wi, ka chu fuku i bɔ asi Sɔɔl nì fukuki kɔm Jisɔs i Damaskus lwa kə. \v 28 Ayakadəiŋ, Sɔɔl ka numki bəh bɔ nyani di bichi i Jɛlusalɛm, fuku kɔm Jisɔs, lwa kə. \v 29 Wi ka dzakaki tə i Bəju bə̀ bɔ nì dzakaki já yi Glik, gukuli gia bəh bɔ, bɔ dza ka nəŋki i wɔɔ wi. \v 30 Bəni bə bumni kiə a bə nəŋki i wɔɔ wi, ka dzɔ wi shi bəh wi i kwili wi Kaysalia wə, faaŋ tsə wi i Tasus . \p \v 31 I jɔbi wiwɔ wə, kijuŋni ki bəni bə bumni i bimbu bitumi bi Judea bəh bi Galili bəh bi Samalia, waka i ŋgəkə wə. Ayaka Kiŋ'waka ki Baiŋni fə bijuŋni biwɔ num, chu gamti mbaŋ wiwɔ kɔ tsə a ninshiŋ. Bɔ ka nɔki, kɔksi a Bah shəŋ. \s1 Bita tsə i di bi Lida bəh ki Jɔba wə \p \v 32 Bita bə́ nyani tsə i bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ i bidi bichi wə, wi nyani tsə buku i bə̀ bɔ kɔ i Lida. \v 33 Si wi nì kɔ fɛiŋ wi yɛiŋ mi widɔkɔ num wi kpi wa wimu, yɛli wi num Ɛnias, num wi fə jía nyaŋ i naŋ bɛiŋ wi nyani kə. \v 34 Si Bita yɛiŋ wi ka bɔɔŋ a, “Ɛnias, Jisɔs Klistus si chuku wɔ. Dzâ yâka ma wɔ kîi kiga ka.” Akisəkə Ɛnias ka dza yaka bɛiŋ. \v 35 Bəni bə Lida bəh bəni bə baa wi Shalɔn wə yɛiŋ si mi wiwɔ bɔnih, bɔ jiə shɔm yibɔ i Bah Jisɔs. \p \v 36 A nì kɔ kpaŋa widɔkɔ num i kwili wi Jɔba wə, a num mi wi bumni, yɛli wi num Tabita i já yi Alamiak wə, num Dɔkas\f + \fr 9:36 \fr*\ft Yɛli wələ a Tabita kɔ i já yi Alamiak bəh yɛli wələ a Dɔkas i já yi Glik wə ki kichi kɔ a kibwəbwə. \ft*\f* i já yi Glik wə. Wi nì fəki lə gia yindzɔŋni jɔbi wichi, wi gamti bəni bə kifuu. \v 37 I kaŋ yiwɔ wə wi gbɔ jwɛiŋ ka kpi. Bə wɔkɔ wini wi ka tsə nɔsi i lum widɔkɔ wə i juŋ yi bɛiŋ wə. \v 38 Si Jɔba nì kɔ kɔmsi i Lida, mbaŋ wi bəni bə bumni wɔkɔ a Bita kɔ i Lida, bɔ faaŋ bənyuku bəfa a bɔ tsə̂ tsâ wi, a wi tâiŋ a taiŋni wi ma mɔ̂ti. \p \v 39 Bita ka dza yaka bəh bɔ ka tsəki, si wi tsə buku fɛiŋ, bɔ dzɔ wi ka yaka tsə bəh wi i lum wi juŋ wi bɛiŋ mə. Num bəkaŋa bəŋkwu bəchi fɛiŋ juŋni i wi kpəŋ, də chusi bəmbuŋ bə̀ Dɔkas nì tumki i jɔbi wə wi nì kɛiŋki wiwɔm bəh bɔ. \v 40 Bita bwili bəni bəchi i biŋ. Wi ka tum binyu bi i kuku ka tsa, dza fiəni gwu yi dzaka i wini wiwɔ a, “Tabita dzâ yaka!” Wi ka yasi dzə́kəh yi ka yɛiŋ Bita ka dza num i bɛiŋ. \v 41 Bita kaŋa tsɛiŋ yi ka gamti wi, wi dzə num bəh gvu yi. Wi ka fiəni bɔɔŋ bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ bəh bəkaŋa bəŋkwu bə, ka chusi Tabita i bɔ wi fiəni num wiwɔm. \v 42 Gia yiwɔ waŋ tsə i Jɔba wichi. Bəni bəduli jiə shɔm yibɔ i Bah wə. \v 43 Bita num i Jɔba kaŋ yiduli, wi nɔ bəh mi widɔkɔ bə bɔɔŋ a Samɔn wə wi nì kɛiŋsiki dzu yi nyam. \c 10 \s1 Fiɛŋ ka ndəmsi dzə i Kɔniliɔs \p \v 1 Mi widɔkɔ nì kɔlə i kwili wi Kaysalia wə bə bɔɔŋ a Kɔniliɔs, wi num fwu i mbaŋ wi bəni bə jum bədɔkɔ i Lum wə bə nì bɔɔŋki a wi Itali. \v 2 Wi nì kɔ mi num wi bəh chwɔŋ ki kijuŋ kichi jiə shɔm i Nyɔ nalə. Wi kɔksi Nyɔ chu tsa wi jɔbi wichi, chu nya kinya i bəni bə kifuu nalə. \v 3 A num chɔkɔ bidɔkɔ aka mbiəŋə mitali i fijɔbi, fiɛŋ fidɔkɔ ka ndəmsi dzə i wi, wi yɛiŋ chinda wi Nyɔ i ndəmsi biwɔ wə. Ayaka chinda wiwɔ liə dzə ka bɔɔŋ wi a, “Kɔniliɔs.” \v 4 Kɔniliɔs lwa, bwaŋ dzə́kəh i wi wə bikə a, “Tikwili, akɔ nə?” Chinda wiwɔ chukuli a, “Nyɔ kɔ wi wɔkɔ lɔ ntsa wa, ka chu yɛiŋ binya biə wɔ nyaki i bəni bə kifuu, ka kwaka wɔ. \v 5 I liə, fâaŋ bəni i Jɔba a bɔ tsə̂ bɔ̂ɔŋ mi widɔkɔ wə yɛli wi kɔ Samɔn, yɛli wi widɔkɔ num a Bita. \v 6 Wi nì dzə ka nɔki bəh Samɔn widɔkɔ wə wi si kɛiŋsi dzú yi nyám, juŋ yi num kɔmsi i kinchwɔ kimbum kpəŋ.” \v 7 Si chinda wi Nyɔ wə dzaka yakadəiŋ ka nyə. Kɔniliɔs baaŋ ka bɔɔŋ bəni bu bə nɔm bəfa, chu bɔɔŋ tə mi wi jum widɔkɔ wə wi nì kɔ wi tɔkni bəh wi, ayaka a nì kɔ mi num wi jiə tə shɔm i Nyɔ nalə. \v 8 Bɔ dzə, wi fuku gia yichi yə yi si num i bɔ, ka faaŋ bɔ i Jɔba. \s1 Nyɔ chusi gia yi kaŋyini i Bita \p \v 9 Asi chɔkɔ nì buku wɔɔ, a num asi wɔŋ nì kɔ a yaka lumsi, a num jɔbi wə bɔ nì kɔmsiki dzəki i kwili wi Jɔba wiwɔ wə. Bita dza yaka tsə i kimbu ki juŋ ki bɛiŋ wə i tsa. \v 10 Dzɔŋ yisi i wɔɔki wi, wi bə̀ nəŋ fiɛŋ i dzi, ayaka bə kɛiŋ fə biɛiŋ bidzini. Fiɛŋ fidɔkɔ ka ndəmsi dzə i wi. \v 11 Wi yɛiŋ i fiɛŋ fiwɔ mə, si bɔɔli wɛli, fiɛŋ fidɔkɔ shi dzə i bɛiŋ num aka fwu wimbuŋ, num bə kaŋa i bimbu binaa wə fi shi dzə fa kuku. \v 12 I yɛiŋ kintəəŋ num ŋgɔkɔ yi nyám yichi, yə yi nyaniki, bəh yə yi sɛiŋki kuku, bəh minyəni mə mɔ fuliki bɛiŋ, num i mbuŋ wiwɔ wə. \v 13 Ja dza dzaka i wi a, “Bita, dzâ bɛiŋ kûm dzî.” \v 14 Bita chukuli a, “Bah, mih kɔkə i mɔm, kɔm mih kɛiŋki ki dzi kə fiɛŋ fi kilɔlɔ nabə fiə fi baiŋki kə.” \v 15 Ja yiwɔ chu dzaka kpɛiŋsi i wi a, “Kiə wɔ ki nyɛ̂ŋsi kə fiɛŋ fiə Nyɔ kɔ wi fə fi num fibaiŋni.” \v 16 Yi num ayaka i buku kiŋkani kitali, bə ka fiəni giŋsi fiɛŋ fiwɔ i bɛiŋ. \p \v 17 Bita ka məŋki a gia yə yi dzə i wi lə chusiki a nə. A jɔbi wiwɔ wə bəni bə̀ Kɔniliɔs nì faaŋ, num bɔ dzə ka bikəki kwili wi Samɔn wə wi kɛiŋsiki dzú. Num bɔ si num lɔ a dzaka ki mbaiŋ kiwɔ wə, \v 18 ka bɔɔŋki bikəyi a, “Mi wi dzəni widɔkɔ kɔ alə fa yɛli num Samɔn Bita a?” \v 19 Si Bita nì kɛiŋki wi kwaka kɔm gia yə yi num i wi, Kiŋ'waka ki Baiŋni dzaka i wi a, “Yɛ̂iŋ, bəni bətali nəŋki wɔ. \v 20 Dzâ bɛiŋ, ma wɔ shî mbɛiŋ bɔ tsə̂ki gvu wimu. Kiə wɔ ki gûku kə gwu, a faaŋ mih bɔ.” \v 21 Ayakadəiŋ, Bita ka nyə shi tsə, dzaka i bəni bəwɔ a, “Akɔ mih wə mbɛiŋ nəŋki. Mbɛiŋ dzə a nə?” \v 22 Bɔ chukuli a, “Kɔniliɔs wə wi kɔ fwu i mbaŋ wi bəni bə jum bədɔkɔ i Lum si faaŋ buku. Wi kɔ mi wi chəŋ, wi lwa Nyɔ, ayaka Bəju bəchi kɔksi wi. Chinda wi baiŋni widɔkɔ nì kɔ wi dzaka i wi a, a wi chîŋsi ntum i wɔ a wɔ dzə̂ i ŋgaiŋ dzu, ka wi wɔkɔ gia yə wɔ ni dzaka i wi.” \v 23 Si bɔ chukuli yakadəiŋ, Bita ka dzaka a, bɔ lîə ma bəh bɔ nɔ̂. \s1 Bita tsə bəh ntum wi Nyɔ i Kɔniliɔs dzu \p Si chɔkɔ buku wɔɔ, wi nyə bəh bɔ ka tsəki. Bəni bə bumni bə Jɔba bədɔkɔ biəli wi. \v 24 Bɔ nyani lə ka nɔ i dzəh, chɔkɔ buku wɔɔ ka bɔ liə i Kaysalia. Kɔniliɔs bəh bəni bu bə chwɔŋkijuŋ bəh nsɛ́iŋ yi yi shɔm, bəh bəni bə̀ wi nì laka nì wɔkɔliki bɔ. \v 25 Asi Bita nì liəki tsəki yɛiŋ dzu bɔ Kɔniliɔs baŋsi. Kɔniliɔs gbɔ i wi nshiŋ kɔksi wi. \v 26 Ayakalə, Bita dzasi wi i bɛiŋ ka dzaka a, “Dzâ bɛiŋ, mih kɔ tə mfiŋ a mi wiwɔm ka wɔ.” \v 27 Wi nì dzakaki bəh Kɔniliɔs bɔ wi liə tsə i dzu, si bɔ liə tsə, wi yɛiŋ num bəni num fiəli baŋsi i dzu. \v 28 Wi dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ kiəki lə bindzɔŋ a, nchi wibuku bûmki kə, a mi wi Ju lâa njikə nabə i tâsi nsɛiŋ bəh mi wə wi kɔkə mi wi Ju. Ayakalə, Nyɔ chusi i mih a mih kaŋaki kə i bɔ̂ɔŋki mi widɔkɔ a, wi kɔ mi wi kilɔlɔ nabə a wi baiŋki kə. \v 29 Ayakadəiŋ, jɔbi wə mbɛiŋ si faaŋ ntum a mih dzə̂, mih si ka nəiŋ dəkə i dzə, mih ka dzə. I liə mih bikəki i mbɛiŋ a, akɔ kɔm nə mbɛiŋ si bɔɔŋki mih a?” \p \v 30 Kɔniliɔs ka chukuli a, “Daiŋ si num kaŋ yina si mih nì kɔ i mih dzu mih tsa, a nì kɔ ka jɔbi wələ wə i mbiəŋə witali wə nshifɔkɔ. I fɛiŋ wə mi widɔkɔ num wi tum bəmbuŋ bə mwaŋyini i gwu wə, dza təkəli tumbuku alə i mih nshiŋ. \v 31 Wi dzaka i mih a, ‘Kɔniliɔs, Nyɔ wɔkɔ lɔ ntsa wa, ka yɛiŋ kinya kə wɔ nyaki i bəni bə kifuu wi ka kwaka wɔ. \v 32 Ayakadəiŋ, fâaŋ bəni i Jɔba a bɔ tsə̂ bɔ̂ɔŋ mi widɔkɔ wə yɛli wi kɔ Samɔn, widɔkɔ num a Bita. Wi nì dzə ka nɔki bəh Samɔn wə wi si kɛiŋsi dzú yi nyám, kwili wi num kɔmsi i kinchwɔ kimbum kpəŋ.’ \v 33 Akisəkə mih ka faaŋ ntum a wɔ dzə̂. Si wɔ dzə lə, yi ndzɔŋ nalə. I liə buku kɔ i Nyɔ nshiŋ i wɔkɔ gia yə Bah si faaŋ wɔ a wɔ dzə̂ fûku i buku.” \s1 Bita dzaka i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju kɔm Jisɔs \p \v 34 Bita ka yisi i dzakaki a, “Mih yɛiŋ ŋkɔŋ ŋkɔŋ a, Nyɔ chusiki kə chi chi. \v 35 Mi wichi wə wi lwaki Nyɔ chu fə gia yə yi kɔ chəŋ i Nyɔ nshiŋ, wəmaka mi kɔ num Nyɔ dzɔki lə wi, kɔŋ wi numki na mi wi tumi kinaiŋ. \v 36 Mbɛiŋ kiəki lə ntum wə Nyɔ nì chiŋsi i bəni bə Islae, fuku ntum wi ndzɔŋni a Jisɔs Klistus nì dzə ka kimbɔiŋni nûmki. Jisɔs Klistus wələ kɔ Tikwili wi bəni bəchi. \v 37 Mbɛiŋ kiəki lə gia yə yi nì num i tumi ki Judea wə kichi, yi nì yisi i Galili asi jɔbi wə Jɔn nì fukuki ntum wi ndzɔŋni juli bəni i bɔkɔ nì tsə. \v 38 Mbɛiŋ kiəki lə tə si Nyɔ nì shuku Kiŋ'waka ki Baiŋni i Jisɔs wi Nasali wə, chu nya ŋga i wi, ka num bəh wi. Si Nyɔ nì num bəh wi, wi yisi i nyaniki i di bichi wə, fə nɔm wi ndzɔŋni chu chuku bəni bə̀ Satan nì chəbsiki bɔ. \v 39 Akɔ buku bə̀ buku nì yɛiŋ gia yə wi nì fəki i tumi ki Bəju wə kichi bəh yə wi nì fəki i Jɛlusalɛm. Bə nì baŋŋ wi i kintasi wə wi kpi. \v 40 Ayakalə, asi kaŋ yitali nì kpɛiŋ, Nyɔ dzasi wi i kpi wə, fə bəni yɛiŋ wi. \v 41 A nì kɔkə bəni bəchi bə̀ bɔ nì yɛiŋ wi, a nì yɛiŋ a buku bə̀ wi Nyɔ nì sabi a buku fûkuki kɔm Jisɔs. Buku nì dzi ka mu bəh Jisɔs i jɔbi wə wi nì dza i kpi wə. \v 42 Wi dzaka a, buku bi fûkuki ntum wi Nyɔ i bəni, chu fûku i bɔ a, ŋgaiŋ kɔ wə Nyɔ nì babwili a ŋgaiŋ bi sakaki bəni bəwɔm bəh bəkpili. \v 43 Jisɔs wələ kɔ wi wə bəni bə ntum bə Nyɔ bəchi nì dzakaki kɔm wi a, na ndə wə wi jiə shɔm yi i wi ma Nyɔ bi dalinya chu bi, tsə dzəh i yɛli wi wə.” \s1 Kiŋ'waka ki Baiŋni dzə i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju \p \v 44 Asi Bita nì kɛiŋki wi dzaka gia yiwɔ, Kiŋ'waka ki Baiŋni nyə shi dzə i mi wichi wə wi nì kɔ fɛiŋ wi wɔkɔli ndzaka wiwɔ. \v 45 Dzaka wɔm bəni bə bumni bə̀ Bəju bə̀ bɔ nì biəli Bita, si bɔ nì yɛiŋ a, Nyɔ nya tə kinya ki kə ki kɔ Kiŋ'waka ki Baiŋni i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju. \v 46 Bəju bəwɔ wɔkɔ si bɔ dzakaki i já yə bɔ kiəki kə, yaksi Nyɔ, Bita ka bikə a, \v 47 “I liə si Kiŋ'waka ki Baiŋni dzə i bəni bələ wə asi ki nì dzə i bukumbɛiŋ wə, akɔ ndə wə wi kɔ i nəiŋ a bə ma juli bɔ i bɔkɔ a?” \v 48 Si Bita bikə yakadəiŋ, ka dzaka a bə jûli bɔ i bɔkɔ i yɛli wi Jisɔs Klistus wə. I fɛiŋ wə, bɔ ka tsa wi a, wi nɔ̂ baaŋ bəh bɔ i kaŋ yidɔkɔ wə. \c 11 \s1 Bita fuku gia yə yi num i Kɔniliɔs dzu \p \v 1 Bwa bə faaŋni bə Jisɔs bəh bəni bə bumni bə Judea bəchi ka wɔkɔ a bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju ni dzɔ tə gia yi Nyɔ. \v 2 Jɔbi wə Bita nì fiəni yaka tsə i Jɛlusalɛm, bəni bə bumni bədɔkɔ ka sakaki wi. Bəni bələ kɔ bəni bə̀ bɔ nì bwaŋki a bə kaŋaki i suuŋ mi wə wi kɔkə wi Ju, ka wi numki mi wi Nyɔ. \v 3 Bɔ ka sakaki wi bikə a, “Wɔ si nyani dəiŋ i laa njikə i bəni bə̀ bɔ kɛiŋki maka bə̀ suuŋ bɔ, chu fiəni dzi mbɛiŋ bɔ kɔm nə a?” \p \v 4 Bita ka kɛiŋsi fuku baiŋsi gia yichi yə yi si num, ka dzaka i bɔ a, \v 5 “Mih nì kɔ i kwili wi Jɔba wə mih tsa, fiɛŋ fidɔkɔ ka ndəmsi dzə i mih. Mih tsɛiŋ i fiɛŋ fiwɔ kintəəŋ ka yɛiŋ fiɛŋ fidɔkɔ shi dzə i bɛiŋ num aka fwu wimbuŋ num bə kaŋa i bimbu binaa wə. Ayaka fi shi dzə ka num i mih nshiŋ. \v 6 Mih tsɛiŋ ndzɔŋ i yɛiŋ kintəəŋ, yɛiŋ ŋgɔkɔ yi nyám yichi a chwɔŋkijuŋ chwɔŋkijuŋ wə, yidɔkɔ num yi dzu, yidɔkɔ num yi chwa bəh yə yi sɛiŋki kuku, bəh minyəni mə mɔ fuliki i bɛiŋ. \v 7 Mih dza wɔkɔ ja yi dzaka i mih a, ‘Bita, dzâ bɛiŋ kûm dzî.’ \v 8 Mih ka chukuli a, ‘Bah, mih kɔkə i mɔm, kɔm mih kɛiŋki ki dzi kə fiɛŋ fi kilɔlɔ nabə fiə fi baiŋki kə, fi ka num liə dəkə i dzaka kəŋŋ wə.’ \v 9 Ja yiwɔ chu dzaka kpɛiŋsi i mih a, ‘Kiə wɔ ki nyɛ̂ŋsi kə fiɛŋ fiə Nyɔ kɔ wi fə fi fi baiŋ.’ \v 10 Gia yiwɔ num yaka i buku kiŋkani kitali, bə ka fiəni guku yakasi fiɛŋ fiwɔ fichi i bɛiŋ. \p \v 11 A jɔbi wiwɔ wə, bəni bədɔkɔ bətali dzə buku i juŋ yə mih nì nɔki yɛiŋ, num bɔ nyə i Kaysalia, num bə fâaŋ bɔ a bɔ dzə̂ bɔ̂ɔŋ mih. \v 12 Kiŋ'waka ki Baiŋni dzaka i mih a, mih ma nyɛŋsi i tsə bəh bəni bəwɔ. Ayaka bwa bə nih bəbuku bələ bəsɔ i Jɔba, biəli mih, buku bɔ bəchi chiŋni tsə liə i juŋ yi mi wiwɔ wə. \v 13 Si buku tsə liə, wi fuku i buku a, ŋgaiŋ si yɛiŋ chinda wi Nyɔ i ŋgaiŋ dzu, wi dzaka a ŋgaiŋ fâaŋ mi i Jɔba a wi tsə bɔɔŋ mi widɔkɔ wə bə bɔɔŋki a Samɔn Bita. \v 14 Mi wiwɔ ni dzə lə bəh ntum wə ŋgaiŋ bəh bəni bəchi bə̀ bɔ kɔ i ŋgaiŋ dzu ni bɔiŋ. \v 15 Asi mih nì yisi ndzaka, Kiŋ'waka ki Baiŋni nyə shi dzə i bəni bəwɔ bɛiŋ a liŋ asi ki nì dzə i bukumbɛiŋ i kin'yisi wə. \v 16 Ayaka si mih yɛiŋ yakadəiŋ, ka kwaka gia yə Bah nì dzaka a, ‘Jɔn nì juliki bəni i bɔkɔ, ayakalə, Nyɔ bi juliki mbɛiŋ num i Kiŋ'waka ki Baiŋni wə.’ \v 17 Si Nyɔ kɔ num wi nya bəni bəwɔ bə kinya a num kə wi nì nya i bukumbɛiŋ i jɔbi wə bukumbɛiŋ nì jiə shɔm i Bah Jisɔs Klistus, mih si kɔ numki ndə i nəiŋ gia yə a fəki Nyɔ a?” \p \v 18 I jɔbi wə bəni bəwɔ nì wɔkɔ si Bita dzaka yakadəiŋ, bɔ na chu saka wi. Ayaka bɔ ka dza yisi ka kɔksiki Nyɔ, dzakayi a, “Aka bə num yakadəiŋ, yaka kɔ a Nyɔ nya tə dzə i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, a bɔ kwûni shɔ́m yibɔ i ni kwati nɔni kə ki bi tsə kaa kə.” \s1 Bəni bəduli bə̀ bɔ nì kɔkə Bəju jiə shɔm i Bah Jisɔs i Antiɔk \p \v 19 Bəni bə bumni bə̀ bɔ nì gaali si ŋgəkə nì yisi i jɔbi wə bə nì wɔɔ Stifɛn, bɔ nì waŋ tsə i di di wə tsə buku i Fɔnishia, bədɔkɔ tsə num i Sayblus, bədɔkɔ i Antiɔk. Si bɔ tsə yaka, ka fukuki ntum wi Nyɔ num a i Bəju shəŋ. \v 20 Ayakalə, bəni bə bumni bədɔkɔ bɔ nì buku dzə i Sayblus bəh i Sɛlin, tsə i Antiɔk ka fukuki tə ntum wi ndzɔŋni wiwɔ kɔm Bah Jisɔs i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju. \v 21 I ŋga bi Bah Nyɔ wə, bɔ fə bəni bəduli jiə shɔm i Bah Jisɔs wə, ka kwuni fiəni chu i wi. \p \v 22 Ntum kɔm gia yələ ka liə i ntuni ki mbaŋ wi bəni bə bumni bə i Jɛlusalɛm. Bɔ ka faaŋ Banabas i fɛiŋ Antiɔk. \v 23 Jɔbi wə wi nì tsə buku fɛiŋ, ka yɛiŋ si Nyɔ chusi kiŋkɔŋ, gia yiwɔ ndzɔŋ i wi, wi ka təfiki bɔ a bɔ bîəli Bah bəh shɔ́m yibɔ yichi. \v 24 Banabas wələ nì kɔ mi wi ndzɔŋni, num wi jikə bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni chu kaŋa kimbum nalə. Ayakadəiŋ, wi fə bəni bəduli fɛiŋ jiə shɔ́m yibɔ i Bah. \p \v 25 Banabas ka dza tsə i Tasus i nəŋ Sɔɔl. \v 26 Wi nəŋ yɛiŋ wi, ka dzɔ wi, bɔ wi fiəni chu i Antiɔk. Bɔ wi num fɛiŋ i jia yichili wə bəh kijuŋni ki bəni bə bumni, lani bəni bəduli. A nì kɔ i fɛiŋ Antiɔk bə nì yisi i bɔɔŋki mbaŋ wi bəni bə bumni a, bəni bə Klistus. \p \v 27 A jɔbi wiwɔ wə, bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ si fuku i bəni gia yə Nyɔ dzaka i bɔ, nyə i Jɛlusalɛm shi tsə i Antiɔk. \v 28 Kiŋ'waka ki Baiŋni fə mi wə yɛli wi nì kɔ Agabus wi ka dza num bɛiŋ, laka a dzɔŋ yiləkəli bi kwa lə kitumi kiwɔ kichi. Dzɔŋ yiwɔ nì dzə dzɔ di num i jɔbi wə Klawdius nì kɔ ŋkuŋ wi Lum. \v 29 Mbaŋ wi bəni bə bumni i Antiɔk wɔkɔ yakadəiŋ, kɛiŋsi a mi wichi tsû kpɔ si wi kaŋaki, ma bɔ ni gâmti bwa bə nih bəbɔ, bə̀ bɔ kɔ i Judea bəh wi. \v 30 Bɔ ka tsu, ka faaŋ Banabas bəh Sɔɔl, a bɔ tsə̂ nyâ i bətii kijuŋni ki bəni bə bumni fɛiŋ wə. \c 12 \s1 Ŋkuŋ Hɛlɔd nya ŋgəkə i bəni bə bumni \p \v 1 A nì kɔ i jɔbi wiwɔ wə, Ŋkuŋ Hɛlɔd nì yisi i nyaki ŋgəkə i kijuŋni ki bəni bə bumni bədɔkɔ. \v 2 Wi dzaka bə gba wɔɔ Jɛm waiŋnih Jɔn bəh nywɔ. \v 3 Wi yɛiŋ a yi ndzɔŋki lə i Bəju, wi bə́ tsə a bəh yi i ninshiŋ dzaka bə kwa tə Bita. Bɔ nì kwa wi a num i kaŋ yi Dzini bi Blɛd wə bə ka jiə dəkə dzɔɔŋ yɛiŋ. \v 4 Si bɔ kwa wi, ka fah i juŋ yi nsəŋ mə, jiə mbaŋ wi bəni bə jum bənaa, a bɔ chə̂niki wi bəni bənaa bənaa. Hɛlɔd nì jiə Bita yaka a Dzini bi Ntsədaŋ kaa, ka wi bwîli jîə wi i bəni nshiŋ ma bɔ sâka wi. \v 5 Bita ka numki a i juŋ yi nsəŋ mə. Ayakalə, kijuŋni ki bəni bə bumni ka tsaki Nyɔ kɔm wi nalə. \s1 Chinda wi Nyɔ bwili Bita i juŋ yi nsəŋ mə \p \v 6 A bə́ num nchɔkɔ ka chɔkɔ buku wɔɔ a Hɛlɔd bwili Bita ma bɔ saka wi, Bita nì nɔki i fintəŋ fi bəni bə jum wə bəfa num bɔ kaŋa wi bəh bənsəŋ bəfa, ka chəniki. Bəni bə jum bədɔkɔ num i dzaka kifiəŋə wə chəəŋni juŋ yi nsəŋ yiwɔ. \fig Bita i fintəŋ fi bəni bə jum bəfa|alt="Peter was sleeping between two soldiers" src="lb00335c.tif" size="col" loc="Acts 12:6" copy="Louise Bass" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 12:6"\fig* \v 7 Yi num a chinda wi Bah nì dza tumbuku alə, baiŋni baiŋ i juŋ yi nsəŋ yiwɔ mə. Chinda wiwɔ kɔmyi Bita i kimbəkəli wə, wi yɔmi. Chinda wiwɔ dzaka i wi a, “Dzâ yaka bɛiŋ wakli.” Si wi dzaka yakadəiŋ, bənsəŋ bə̀ ka shwali i tsɛiŋ yi Bita wə gbɔyi i kuku. \v 8 Wi chu dzaka i wi a, “Lɔ̂h mbuŋ i gwu ya wə, ma wɔ ləkə dzú ya yigvu.” Bita ka fə ayaka. Chinda wiwɔ chu dzaka a, “Kîi mbuŋ wa ma wɔ bîəli mih.” \v 9 Bita kii, ka biəli wi i biŋ. Asi wi tsəki wi na kiə gia yələ chinda wiwɔ fəki akɔ ŋkɔŋ. Wi nì kwakaki a akɔ fiɛŋ ka ndəmsi si fi dzə i wi. \v 10 Bɔ wi nyani tsə daŋsi di bi ninshiŋ, i di biə bəni bə jum bə̀ nì chəniki, chu tsə bi kɔmsini, ka dzə i dzaka ki mbaiŋ kə ki bukuki tsəki i kwili wə, num bɔ nì kɛiŋsi bəh chwaka. Ayaka dzaka ki mbaiŋ kiwɔ wɛli a ki, bɔ buku. Si bɔ buku yaka, ka nyaniki shiki tsəki a dzəh dzəh, chinda wi Bah Nyɔ wiwɔ ka nyə laka i wi nshiŋ. \p \v 11 Bita baaŋ, mfi bi fiəni dzə wi dzaka a, “I liə mih kiə lɔ a, akɔ ŋkɔŋ a asi faaŋ Bah chinda wi a wi dzə̂ bwîli mih i kaŋ yi Hɛlɔd wə, ka mih bɔiŋ i ŋgəkə wə Bəju ni wɔkɔliki a bɔ ni nyaki i mih.” \p \v 12 Si wi kiə yakadəiŋ, ka dza tsə i Meli dzu nih Jɔn Mak, bəni num fɛiŋ bə juŋni bəduli tsa wə. \v 13 Wi tsə buku fɛiŋ, kɔmyi dzaka ki mbaiŋ, waiŋ kpaŋni widɔkɔ yɛli wi num Lɔda, wə wi nì nɔmki i yɛiŋ dzu dzə i wɛli. \v 14 Ayaka wi ka wɔkɔ num ja yi Bita, kinsaŋli dzɔ wi, wi na wɛli dzaka ki mbaiŋ kiwɔ, wi fiəni yɔkɔ liə tsə lɔ i dzu, fuku i bəni a, “Bita kɔ dzaka ki mbaiŋ wə.” \v 15 Bɔ chukuli i wi a, “Wɔ dzaki lə.” Ayaka wi baaŋ a bəh ndzaka a akɔ Bita. Bɔ ka dza dzaka a “A kɔlə numki chinda wi wi Nyɔ.” \v 16 Si bɔ nì dzakaki yakadəiŋ, Bita baaŋ a kɔmyiki. Bɔ ka wɛli, yɛiŋ ŋkɔŋ a num wi, dzaka wɔm bɔ. \v 17 Wi fəkəni bəh kaŋ a bɔ baŋ dzaka, ka fuku i bɔ si Bah si bwili wi i juŋ yi nsəŋ mə, chu dzaka a bɔ fûku i Jɛm bəh i bəni bə bumni bəchi. Si wi dzaka yakadəiŋ, ka dza tsə i di bidɔkɔ wə. \p \v 18 Chɔkɔ wɔɔ, mfi bi bəni bə jum ka shakyi shakyini a, a num nə bəh Bita. \v 19 Hɛlɔd bwili bəni a bɔ nyâni nə̂ŋ wi. Bɔ nəŋ, nəŋ mɔŋ. Wi ka bɔɔŋ bəni bə jum bə̀ bɔ nì chəniki Bita bikə gia i bɔ, ka dza dzaka a bə dzɔ̂ bɔ bə tsə̂ lâksi. I jum wə fɛiŋ, Hɛlɔd nyə i kimbu ki tumi ki Judea wə, shi tsə ka numki i kwili wi Kaysalia wə. \s1 Kpi yi Ŋkuŋ Hɛlɔd \p \v 20 A num i jɔbi wiwɔ wə Ŋkuŋ Hɛlɔd nì bɔksiki shɔm bəh bəni bə Taya bəh bə Sidɔn. Bəni bəwɔ ka juŋni gwu i tsə kwuŋ kaŋ a kimbɔiŋni nûmki, kɔm tumi kibɔ nì kwatiki biɛiŋ bidzini num i tumi kiwɔ wə. Ayaka bɔ tsə, yisi kwa nsɛiŋ bəh Blastus wə wi nì kɔ tantɔ. \p \v 21 Chɔkɔ ka dzə kpɛiŋ, Ŋkuŋ Hɛlɔd tum bəmbuŋ bə kwili i gwu wə, shinum i kiŋgbɔkɔ wə, ka tsəsi ja i bəni bəwɔ. \v 22 Bɔ nyə ka wiliki, kɔksi wi dzakayi a, “Wələ ndzaka kɔ wi nyɔ, a kɔkə i numki wi mi wiwɔm.” \v 23 Akisəkə, chinda wi Bah ka faaŋ jwɛiŋ i Ŋkuŋ Hɛlɔd wə, kɔm wi nì ka daŋsi dəkə kiŋkɔksi kiwɔ i Nyɔ. Ayaka ŋgɛni ka dzi wi, wi kpi. \p \v 24 Ayakalə, gia yi Nyɔ ka liəki i shɔ́m yi bəni wə, waŋ tsə a ninshiŋ ninshiŋ. \p \v 25 Banabas bəh Sɔɔl ka kaasi gia yə bə nì faaŋ bɔ i Jɛlusalɛm, ka fiəni tsə i Antiɔk. Si bɔ nì fiəniki tsəki bɔ dzɔ Jɔn Mak. \c 13 \s1 Bə faaŋ Banabas bəh Sɔɔl \p \v 1 Bəni bədɔkɔ nì kɔ i kijuŋni ki bəni bə bumni wə i Antiɔk, a num bə̀ bɔ nì fukuki gia yə bɔ nì wɔkɔki Nyɔ dzaka, chu lani bəni. Bəni bəwɔ nì kɔ Banabas bəh Semeɔn wə bə nì bɔɔŋki a Wi Jisi, bəh Lushus wi Sɛlin bəh Sɔɔl bəh Manɛɛn wə bə nì kuku yaka bəh Hɛlɔd mi wi nsaka \v 2 Si bɔ nì bamki dzaka tsa Bah, Kiŋ'waka ki Baiŋni dza dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ bâbwili jîə Banabas bəh Sɔɔl chi chi, i nɔmki nɔm wə mih bɔɔŋ bɔ a bɔ nɔmki.” \v 3 Bɔ wɔkɔ yakadəiŋ baaŋ a bamki dzaka tsa, si yəmaka tsə bɔ ka jiə kaŋ i bɔ fuŋ ka chiŋsi bɔ, bɔ ka tsəki. \s1 Banabas bəh Sɔɔl tsə i Sayblus \p \v 4 Banabas bəh Sɔɔl ka dza ka tsəki asi Kiŋ'waka ki Baiŋni nì faaŋ bɔ. Bɔ nyə shi tsə i tumi ki Sɛlusia wə, liə i ŋgwuki wimbum mə i bɔkɔ, ka daŋki tsəki i tumi ki Sayblus wə. \v 5 Asi bɔ nì daŋ buku i kwili wi Salamis wə, bɔ ka nyaniki fukuki gia yi Nyɔ i júŋ yi tsani yi Bəju wə. Num Jɔn Mak nì nyaniki bəh bɔ wi gamti bɔ. \p \v 6 Bɔ nì nyani tɔli i tumi bi bɔkɔ bichi kintəəŋ, daŋsi tsə buku na i kwili wi Bafɔs wə. Si bɔ tsə bɔ tumbuku i mi wi Ju widɔkɔ wə fɛiŋ, a num mi wi mfim yɛli wi num Bal Jisɔs, wi nì shiki nyiki ntəkə a ŋgaiŋ kɔ mi wə wi fukuki gia yə ŋgaiŋ si wɔkɔ si Nyɔ dzakaki. \v 7 Wi nì shiki a bɔ Sɛgus Bɔɔlus wə wi nì sakaki tumi kiwɔ. Mi wi nsaka wiwɔ nì kɔ mi wi kaŋa mfi nalə. Wi dza bɔɔŋ Banabas bəh Sɔɔl kɔm wi nì nəŋki i wɔkɔ gia yi Nyɔ. \v 8 Bɔ dzə, ayakalə Ɛlimas mi wi mfim asi yɛli wiwɔ kɔ i já yi Glik wə ka jwɔki a bɔ ma fə̂ a mi wi nsaka wiwɔ jîə shɔm i Jisɔs. \v 9 Kiŋ'waka ki Baiŋni jikə i Sɔɔl, wə yɛli wi widɔkɔ nì kɔ a Bɔɔl, wi bwaŋ dzə́kəh i mi wi mfim wiwɔ wə, \v 10 dzaka i wi a, “Wɔ kɔ waiŋ Satan, wɔ kɔ mi wə wi baiŋŋki gia yichi yə yi kɔ yindzɔŋni. Mfwɔkyi bəh ntəkə kɔ bi jikə i wɔ shɔm. Yaka wɔ mɔŋ i baaŋ maka wɔ kwuni ŋkɔŋ wi Bah a bi fiəni ntəkə a? \v 11 Wɔ̂kɔli, tsɛiŋ yi Bah ni gbɔ lə i gwu ya wə ma wɔ fəkə, yi bi dzɔ jɔbi ka wɔ fiəni yɛiŋ na wɔŋ.” Akisəkə i jɔbi wiwɔ, fiɛŋ fidɔkɔ shi aka bikwu, baŋ dzə́kəh yi Ɛlimas. Wi dza ka mɔmyiki di, nəŋ mi wə wi ni chiŋsi wi. \v 12 Mi wi nsaka wə yɛiŋ yakadəiŋ, ka jiə shɔm i Jisɔs, si wi nì kaŋaki ŋkaiŋyi i gia yə bɔ nì laniki kɔm Bah Jisɔs. \s1 Bɔɔl bəh Banabas tsə i Antiɔk wi Bisidia \p \v 13 Bɔɔl bəh mbaŋ wi liə i ŋgwuki wimbum wə i Bafɔs, daŋ kinchwɔ kimbum buku i kwili wi Bɛlga wə i tumi ki Bamfilia wə. Si bɔ buku fɛiŋ, Jɔn Mak bee bɔ ka fiəni chu i Jɛlusalɛm. \v 14 Bɔ nyə fɛiŋ, ka tsəki i kwili wi Antiɔk wi Bisidia. Ayaka a bi num chɔkɔ bimbam wə, bɔ tsə liə ka num i juŋ yi tsani wə.\fig Nyani wi Bɔɔl wi ninshiŋ|alt="Paul’s first journey" src="Chung Paul1-BW.tif" size="span" loc="Acts 13:1-14; 28" copy="Wycliffe" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 13:1-14; 28"\fig* \v 15 Bəni dza fa kaasi i Kiŋwakti ki Bənchi bə Muses bəh ki bəni bə ntum bə Nyɔ, bətii kwili bə juŋ yi tsani yiwɔ ka faaŋ ntum i bə Bɔɔl a, “Bwa bə nih bəbuku, mbɛiŋ kabə kaŋaki gia yidɔkɔ i təfi bəni bəh yi, mbɛiŋ dzâka.” \p \v 16 Bɔɔl ka dza bɛiŋ, ka fəkəliki i bəni bəh kaŋ dzaka a, “Bəni bə Islae bəh bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju bə̀ bɔ kɔksiki tə Nyɔ, mbɛiŋ wɔ̂kɔli. \v 17 Nyɔ wi bəni bə Islae nì sabibwili bətii tii bəbuku, fə chwɔŋkijuŋ kibɔ num kimbum i jɔbi wə bɔ nì kɔ bəni bə dzəni i tumi ki Ijib wə. Wi ka bi bwili bɔ fɛiŋ bəh ŋga bi, \v 18 wi kaŋa shɔm bəh bɔ, bə́ tɔkniki bəh bɔ i chwa i jía wə mbaŋnyani. \v 19 Wi ka fə bɔ tumdzi kitumi nanitaŋ i nshwaiŋ yi Kanan wə, ka nya nshwaiŋ yiwɔ a yi numki yibɔ. \v 20 Gia yələ yichi nì dzɔ jía ka gi yina bəh mbaŋshi (450). Si wi nya nshwaiŋ yiwɔ i bɔ, ka jiə bəni bə̀ bɔ ni sakaki bɔ. Bɔ ka sakaki i tsə buku i jɔbi wə mi wi wi ntum Samwɛl nì sakaki. \v 21 I jɔbi wiwɔ wə bɔ dza ka tsaki a bɔ kwâti num ŋkuŋ, Nyɔ ka nya Sɔɔl waiŋ Kish i bɔ, i chwɔŋkijuŋ ki Bɛnjamen wə. Ayaka wi saka ntɔŋ wiwɔ i jía mbaŋnyani. \v 22 Nyɔ bi shishi Sɔɔl, ka tɔm Dɛbit ka ŋkuŋ wibɔ. Nyɔ nì kɔ wi dzaka kɔm Dɛbit wələ a, \q1 ‘Mih yɛiŋ a Dɛbit waiŋ Jɛse kɔ shɔm yiŋ. \q1 Wi ni fəki lə gia yichi yə mih nəŋki.’ \p \v 23 A nì kɔ i chwɔŋkijuŋ ki Ŋkuŋ Dɛbit kələ wə Nyɔ nì bwili Kimbwili, nya i bəni bə Islae asi wi nì kaka. Kimbwili wələ num Jisɔs. \v 24 Ka Jisɔs wələ yisi nɔm wi, Jɔn nì kɔ wi si fuku lɔ i bəni bə Islae bəchi a bɔ kwûni shɔ́m yibɔ ma ŋgaiŋ juli bɔ i bɔkɔ. \v 25 Jɔbi wə Jɔn nì kɔ a kaasi nɔm wi, ka dza bikə i bəni a, ‘Mbɛiŋ kwakaki a mih kɔ ndə? Mih kɔkə mi wə mbɛiŋ wɔkɔliki. Mi wiwɔ dzəki lə i jum wə, mih lansi kpɛiŋniki kə i ŋgwuŋ shi i shwa dzu yi yigvu.’” \p \v 26 Bɔɔl tsə a ninshiŋ, ka dzakaki a, “Bwa bə nih bəŋ bə̀ akɔ chwɔŋkijuŋ ki Ablaham bəh bəni bəchi bə̀ bɔ kɔkə Bəju bɔ kɔksi tə Nyɔ, Nyɔ nì faaŋ ntum wələ bəni num i bɔiŋ yɛiŋ num i bukumbɛiŋ. \v 27 Ayakalə, bəni bə Jɛlusalɛm bəh bəni bə̀ bɔ nì sakaki tumi, nəki dzɔ kə Jisɔs ka Kimbwili. Ayaka bɔ nəki kiə kə kifwu ki gia kə bəni bə ntum bə Nyɔ nì nyaka kɔm wi. A num yə bɔ nì shiki faaki i chɔkɔ bimbam bichi. Jɔbi wə bɔ nì dzaka a bə wɔ̂ɔ wi yaka, yi ka fə a yi dzə kpɛiŋ asi bəni bə ntum bə Nyɔ bə nì dzakaki. \v 28 Na si bɔ nì ka yɛiŋ ŋgbɔ widɔkɔ wə bɔ nì wɔɔ wi yɛiŋ, bɔ tsə a ninshiŋ ka dzakaki i Baylɛ a bə wɔ̂ɔ wi. \v 29 Jɔbi wə bɔ nì fə gia yichi si Kiŋwakti ki Nyɔ nì dzakaki kɔm Jisɔs, bɔ shishi wi i kintasi wə ka tsə nɔsi wi i jum yi taa mə. \v 30 Ayakalə, Nyɔ fiəni dzasi wi i kpi mə. \v 31 Wi chusi gwu yi i kaŋ yiduli wə i bəni bə̀ bɔ nì nyə i Galili tsə i Jɛlusalɛm. Akɔ bɔ bə̀ bɔ fukuki kɔm wi i liə i bəni bə Islae. \p \v 32 Ayakadəiŋ, buku kɔ tə fa i liə i fukuki ntum wi ndzɔŋni wiwɔ i mbɛiŋ. Ntum wiwɔ kɔ, a gia yə Nyɔ nì kaka i bətii tii bə bəni bə Islae bəh yi, \v 33 kɔ yi wi fə yi dzə kpɛiŋ i liə i jɔbi wibukumbɛiŋ wə, bukumbɛiŋ bə̀ bə kɔ bwa bəbɔ. Yələ kpɛiŋni asi Nyɔ nì dzasi Jisɔs i kpi wə. Bə nì kɔ bə nyaka lɔ kɔm gia yələ i Kiŋwakti ki N'yaksi wə i bimbu bifa wə Nyɔ dzakaki a, \q1 ‘Wɔ kɔ Waiŋ wuŋ, \q1 mih num Ba wa daiŋ.’ \m \v 34 Kɔm ndzasi wə Nyɔ nì dzasi Jisɔs i kpi wə a wi ma fɔɔ, Nyɔ nì kɔ wi dzaka i dzəh yələ wə a, \q1 ‘Mih bi nya lə mbɛiŋ bəh kimbɔiŋsi kə akɔ kəŋŋ, \q1 kə mih nì kaka i Dɛbit, ka dzi ŋkaiŋ.’ \m \v 35 Yi kɔ bə chu nyaka i di bidɔkɔ wə i Kiŋwakti ki N'yaksi wə Dɛbit dzakaki a, \q1 ‘Wɔ bi bee kə Waiŋ wa wi nɔm wi Baiŋni, \q1 a wi fɔɔ i jum kintəəŋ.’ \m \v 36 Yə kɔm Dɛbit kɔ a wi nì nɔm nnɔm wi wə Nyɔ nì nya i wi i jɔbi wi wə, ka kpi bə ləə kɔmsi wi i ba wi kpəŋ, wi fɔɔ. \v 37 Ayakalə, mi wələ wə Nyɔ nì dzasi i kpi wə nì ka fɔɔ dəkə i jum mə. \p \v 38 Ayakadəiŋ, bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ kiəki bindzɔŋ a, ntum wələ bə fukuki a Nyɔ dalinyaki lə chu bi bəni, wi dalinyaki kɔm Jisɔs wələ. \v 39 Mi wə wi jiə shɔm yi i Jisɔs wə, wi kɔ wi bɔiŋ lɔ i chu bi bichi wə, a num gia yə bənchi bə Muses kɔkə i fə. \v 40 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ tɔkniki a gia yə bə nyaka i kiŋwakti ki bəni bə ntum bə Nyɔ mə ma bi kwa mbɛiŋ. Bɔ dzakaki i yɛiŋ wə a, \q1 \v 41 ‘Mbɛiŋ wɔ̂kɔ mbɛiŋ bə̀ mbɛiŋ shwiŋyiki Nyɔ. \q1 Dzaka bi wɔm lə mbɛiŋ, ma mbɛiŋ kpiyi. \q1 Mih ni fə lə gia i jɔbi wimbɛiŋ wə, \q1 num yə na kɔŋ mi widɔkɔ fuku yi i mbɛiŋ mbɛiŋ bi ma bum.’” \p \v 42 Si Bɔɔl bəh Banabas nì bukuki i juŋ yi tsani wə, bəni bəwɔ ka tsa a bɔ bi fîəni dzə̂ i bimbam bi dzəni biəyaka wə i dzə̂ chû fûku gia yələ. \v 43 Asi bəni nì bukuki i juŋ yi tsani wə, bəni bəduli bə̀ bɔ nì kɔ Bəju bəh bəni bə̀ bɔ nì fiəni num fiənini i num bəni bə kimbum ki Bəju wə, ka biəli Bɔɔl bəh Banabas. Bɔ ka dzakaki lani bəni bəwɔ a bɔ bâaŋ a nûmki i ŋgamti wi Nyɔ wə. \p \v 44 A dzə num i bimbam biə bi biəliki bimbam biwɔ, bəni juŋni a nì baaŋ alə twɛsi ka kwili wiwɔ wichi buku dzə i wɔkɔ gia yi Nyɔ. \v 45 Bəju yɛiŋ si mbaŋ wi bəni juŋniki yaka, kindɔŋ ka finiki bɔ, bɔ ka waliki gia yə Bɔɔl dzakaki, tɔyi wi. \v 46 Bɔɔl bəh Banabas ka dzakaki lwa kə, dzaka a, “Yi kɔ chəŋ a buku kaŋaki i yîsi fûku gia yi Nyɔ num i mbɛiŋ Bəju. Si mbɛiŋ chasiki yi, dzɔ gwu yimbɛiŋ a mbɛiŋ kpɛiŋniki kə i kwati nɔni kə ki bi tsə kaa kə, buku ni fiəni lə gwu yibuku i tsə fukuki num i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju. \v 47 Yi kɔ asi Nyɔ nì dzaka i buku, a ŋgaiŋ nì dzaka a, \q1 ‘Mih jiə wɔ a wɔ nûmki ka baiŋni i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, \q1 wɔ fə ka bəni bə bimbu bi mbi bichi bi bɔiŋ.’” \p \v 48 Bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju wɔkɔ yakadəiŋ, ka wɔkɔki ndzɔŋni, kɔksi gia yi Bah. Bəni bəduli bum gia yiwɔ, a num bə̀ Nyɔ nì kɔ wi babwili lɔ a bɔ bi kwati lə nɔni kə ki bi tsə kaa kə. \p \v 49 Gia yi Bah ka nyani tumi kiwɔ kichi. \v 50 Ayakalə, Bəju ka dza nyini bətii kwili bəh bəkaŋa bəmbum, bəkaŋa bələ, kɔ bə̀ bɔ nì shiki dzəki i juŋ yi tsani wə, bɔ ka baiŋŋki Bɔɔl bəh Banabas, kɔŋŋ bɔ a bɔ bûku fɛiŋ. \v 51 Jɔbi wə bɔ nì nyəki, bɔ chumni kwɔŋɔ i gvu yibɔ wə ka kinchəsi ki gia yə bɔ mɔm, ka tsə i kwili wi Ikɔnium wə. \v 52 Mbaŋ wi bəni bə bumni, baaŋ fibɔ ka wɔkɔki ndzɔŋni nalə, Kiŋ'waka ki Baiŋni num ki jikə i bɔ wə. \c 14 \s1 Bɔɔl bəh Banabas fuku ntum wi ndzɔŋni kɔm Jisɔs i Ikɔnium \p \v 1 Asi Bɔɔl bəh Banabas tsə i Ikɔnium, bɔ fə asi bɔ nì fə i Antiɔk, i liə i juŋ yi tsani yi Bəju wə fɛiŋ, i fuku ntum wi ndzɔŋni fɛiŋ. Bɔ lansi fuku, Bəju bəh bəni bə̀ bɔ nì kɔkə Bəju bum bəduli. \v 2 Ayakalə, Bəju bə̀ bɔ ni nəiŋ i bum dza nyini bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì kɔkə Bəju, fiəni shɔ́m yibɔ a bɔ bɔ̂ksiki shɔ́m bəh bəni bə bumni. \v 3 Bɔɔl bəh Banabas nì nɔ dzɔ fɛiŋ i jɔbi wi dəəŋ wə, ka fukuki ntum wi ndzɔni kɔm Bah lwa kə. Bah nya bɔ bəh ŋga i fəki bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ bəh gia yi dzaka ki wɔmni yi chusi a, gia yə bɔ fukuki kɔm Bah, asi wi chusi shɔm yi yindzɔŋni i bəni kɔ ŋkɔŋ. \v 4 Bəni bə kwili wiwɔ nì gaa gwu. Bədɔkɔ tsə i kimbu ki Bəju bə̀ bɔ nì ka bum, bədɔkɔ tsə i kimbu ki bwa bə ntum bə Jisɔs. \p \v 5 Bəju bə̀ bəh bəni bə̀ bɔ nì kɔkə Bəju bəh kifwu ki tumi juŋni, jiə kimfasi i chəbsiki bwa bə ntum bə Jisɔs, i tumyi bɔ bəh kitəh a bɔ kpiyi. \v 6 Bɔ kiə kimfasi kibɔ, ka gɛiŋ tsə i tumi ki Likɔnia wə, ka nyaniki i di bi Lista bəh bi Dɛlbi wə bəh i bidi biə bi kɔmsiki fɛiŋ, \v 7 i fukuki nnyaki ntum wi ndzɔŋni fɛiŋ. \s1 Bɔɔl bəh Banabas chuku kiŋkəni i Lista \p \v 8 Mi widɔkɔ nì kɔlə i Lista, num wi nì shi kɔ a kuku wi kɔbi i dza nyani, kɔm bə nì bwɔ wi num kiŋkəni, num wi nì ka num nyani na chɔkɔ bidɔkɔ. \v 9 A dzə num jɔbi widɔkɔ wə wi num ka wɔkɔliki gia yə Bɔɔl nì laniki. Bɔɔl ka bwaŋ dzə́kəh i wi wə, yɛiŋ a mi wiwɔ kaŋaki lə kimbum a Nyɔ kɔlə i chuku ŋgaiŋ, \v 10 ka dzaka i wi bəh ŋga a, “Dzâ nûm bɛiŋ.” Wi ka jiŋ num i bɛiŋ, yisi i nyaniki. \p \v 11 Si mbaŋ wi bəni yɛiŋ gia yə Bɔɔl fə, yisi i tɔŋki wili, dzaka i já yi Likɔnia wə a, “Bənyɔ fiəni i bəni ka shi dzə i bukumbɛiŋ wə.” \v 12 Bɔ ka bɔɔŋki Banabas a Siyus, bɔɔŋ Bɔɔl a Ɛmis\f + \fr 14:12 \fr*\ft Siyus nì kɔ nyɔ wi Bəglik wimbum, Ɛmis num wə wi tsəki bəntum bu.\ft*\f* kɔm wi nì shi kɔ a mi wə wi nì kɔmsiki dzakaki. \v 13 A nì kɔ num juŋ yi fəni yi gia yi nyɔ yələ bɔ bɔɔŋki a Siyus num kɔmsi i kwili wiwɔ wə. Tii mfə gia wə fɛiŋ ka dzɔ bənaʼ bənyuku ka dzəki bəh yi i dzaka ki mbaiŋ wə a bɔ bəh bəni fə̂ gia yɛiŋ i Banabas bəh Bɔɔl. \p \v 14 Jɔbi wə Bwa bə faaŋni bə Jisɔs bələ nì kiə gia yə bəni bəwɔ nì nəŋki i fə, bɔ taŋyi bəmbuŋ i gwu yibɔ wə,\f + \fr 14:14 \fr*\ft Bɔ ni shakyi bəmbuŋ i chusi a gia yə bɔ nəŋki i fə akɔ yichu i bɔ.\ft*\f* yɔkɔ liə i bəni bəwɔ kintəəŋ, ka wamki kaŋyiki a, \v 15 “Bəni bələ, mbɛiŋ fəki num nə lə a? Buku kɔ a bəni liŋ ka mbɛiŋ, buku dzə fa i fukuki ntum wi ndzɔŋni wə wi nyəki dzəki i Nyɔ wə, a mbɛiŋ bêe bənyɔ bə kilɔlɔ bələ, i bîəli num Nyɔ wiwɔm. Nyɔ wələ kɔ wə wi nì maa bɔɔli bəh nshwaiŋ bəh kinchwɔ kimbum bəh biɛiŋ bichi biə bi kɔ i kidi kələ wə. \v 16 A nì kɔ i kikpu wə, wi nì beeki lə bəni i kitumi kichi wə, bɔ fə asi bɔ kɔŋki. \v 17 Ayakalə, wi ka fəki a gia yə yi ndzɔŋki i bəni, i chusi a ŋgaiŋ kɔ lə. Wi ka nyaki bɔ bəh dzaŋ, bɔ kwati dzɛiŋ i jɔbi wi ndzɔŋni wə, bɔ dzi wɔkɔ ndzɔŋni.” \v 18 Na si Banabas bəh Bɔɔl dzakaki gia yiwɔ i bɔ yakadəiŋ, yi nì ləkə i bɔ i bee mfə gia i bɔ. \p \v 19 Bəju bədɔkɔ ka dza dzə fɛiŋ, num bɔ nyə i Antiɔk bəh Ikɔnium, nyini bəni bəduli bɔ ka tumyiki Bɔɔl bəh kitəh. Si bɔ tumyi yakadəiŋ, ka guku buku bəh wi i kwili kintəəŋ kwaka a wi kpi lɔ. \v 20 Ayakalə, mbaŋ wi bəni bə bumni dzə juŋni i wi bɛiŋ, wi fiəni dza i bɛiŋ, ka fiəni dzə i kwili wiwɔ mə. Si chɔkɔ buku wɔɔ, wi bəh Banabas dza fɛiŋ ka tsəki i kwili ki Dɛlbi wə. \p \v 21 Si Bɔɔl bəh Banabas liə i Dɛlbi, ka fukuki ntum wi ndzɔŋni kɔm Jisɔs, ka kwati bəni bə bumni fɛiŋ bəduli. Bɔ nyə fɛiŋ ka chu fiəniki i jum wə, ka tsəki daŋsiki i kwili ki Lista bəh ki Ikɔnium bəh Antiɔk wi Bisidia. \v 22 Bɔ ka tsəki daŋsiki yakadəiŋ, shili shɔ́m yi bəni bə bumni, təfi bɔ a, bɔ bâaŋ nûmki a bindzɔŋ i kimbum kibɔ wə, kiə a bəh bɔ kaŋaki lə i yɛiŋ bəŋgəkə bəduli ka bɔ bi tsɛiŋki i liə i ŋkuŋ bi Nyɔ wə. \v 23 Bɔ ka chu bayiki bətii kijuŋni ki bəni bə bumni, ka jiəki i bijuŋni bi bəni bə bumni bichi wə. Jɔbi wə bɔ ni jiəki bɔ, bɔ ka bamki dzaka tsa, nya bɔ i kaŋ yi Bah Jisɔs wə bɔ nì bum i wi. \s1 Bɔɔl bəh Banabas fiəni tsə i Antiɔk wi Silia \p \v 24 Bɔɔl bəh Banabas ka bi tsə tɔli i tumi ki Bisidia wə, ka daŋ tsə i Bamfilia, \v 25 i fuku gia yi Nyɔ i kwili wi Bɛlga wə, ka shi tsə i kwili wi Atalia wə. \v 26 Si bɔ shi fɛiŋ, liə i ŋgwuki mə, ka fiəni dzə i Antiɔk. Antiɔk fa kɔ di biə bə nì nya bɔ i kaŋ yi Nyɔ wə, wi nya bɔ bəh ŋgamti wi na ka bɔ nyaniki fəki nɔm wələ wə bɔ kɔ bɔ kaasi. \v 27 Si bɔ dzə buku fɛiŋ i Antiɔk, juŋni kijuŋni ki bəni bə bumni, fuku gia yichi i bɔ si Nyɔ nì nɔmki yakaki bəh bɔ, bəh si wi nì wɛli shɔ́m yi bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, bɔ jiə shɔm i Jisɔs. \v 28 Bɔɔl bəh Banabas nɔ bəh mbaŋ wi bəni bə bumni bəwɔ i jɔbi wi dəəŋ wə. \c 15 \s1 Bəni bə bumni kaŋa kijuŋni i Jɛlusalɛm \p \v 1 Bəni bədɔkɔ nì nyə i Judea, shi dzə i Antiɔk, ka laniki bəni bə bumni a, Nyɔ kɔkə i bwili mi maka bə suuŋ wi asi bənchi bə Muses chusiki. \v 2 Bɔɔl bəh Banabas nəiŋma nlani wiwɔ, bɔ bəh bəni bəwɔ shi i gukuniki kɔm gia yiwɔ ŋgukuni wiwɔ kɔbi wi twɛsi. Ayakadəiŋ, yi ka gaka, kijuŋni ki bəni bə bumni i Antiɔk bɔ babwili Bɔɔl bəh Banabas bəh bəni bə bumni bədɔkɔ, faaŋ bɔ i yâka tsə̂ i Jɛlusalɛm a bɔ yâka tsə̂ yɛ̂iŋ bwa bə ntum bə Jisɔs bəh bətii kijuŋni ki bəni bə bumni fɛiŋ, ma bɔ jiə gia yələ i bɔ nshiŋ. \p \v 3 Ayakadəiŋ, kijuŋni ki bəni bə bumni i Antiɔk ka faaŋ bɔ, bɔ ka tsəki tɔliki i bimbu bi Fɔnishia bəh bi Samalia wə fuku i bəni bə bumni bə fɛiŋ a bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju kwuni lɔ. Bəni bəchi ka wɔkɔ yakadəiŋ, gia yiwɔ ndzɔŋ i bɔ nalə. \v 4 Bɔ bi ka yaka dzə i Jɛlusalɛm, kijuŋni ki bəni bə bumni bəh bwa bə ntum bə Jisɔs bəh bətii kijuŋni ki fɛiŋ dzɔ bɔ. Bɔ ka fuku gia yichi i bɔ si Nyɔ nɔm i kaŋ yibɔ wə. \v 5 Ayakalə, bəni bə bumni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì kɔ tə i mbaŋ wi Bəfalasi wə, dza yaka i bɛiŋ ka dzaka a, “Bɔ kaŋaki i sûuŋ bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, ka dzaka a bɔ kaŋaki i jîəki bənchi bə Muses.” \p \v 6 Si bɔ dzaka yakadəiŋ, bwa bə ntum bə Jisɔs bəh bətii kijuŋni chu num i tsɛiŋ ləkə i kintəəŋ ki gia yiwɔ wə. \v 7 Bɔ sisi yi i tsə buku i jɔbi wi dəəŋ wə, Bita ka dza num bɛiŋ dzaka a, “Bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ kiə a, a nì kɔ i kikpu wə Nyɔ nì babwili mih i mbɛiŋ kintəəŋ a, akɔ i dzaka kəŋŋ wə bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju bi wɔkɔki ntum wi wi ndzɔŋni, ma bɔ bumki yi. \v 8 Nyɔ wə wi kiəki shɔ́m yi bəni bəchi, wi nì chusi a ŋgaiŋ dzɔ bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, nya bɔ bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni a liŋ asi wi nì nya i bukumbɛiŋ. \v 9 Wi nì ka chusi dəkə chi chi i bukumbɛiŋ bəh bɔ. Wi nì kɔ wi fə shɔ́m yibɔ ka baiŋki kɔm bɔ nì kɔ bɔ jiə shɔm i Jisɔs. \v 10 Si yi kɔ yaka, mbɛiŋ nyani dəiŋ i nəŋniki shɔm yi Nyɔ, mbɛiŋ dzɔki bəntiə jiə i mbaŋ wi bəni bə bumni wə, num bəntiə bələ nì gaka lɔ bukumbɛiŋ bəh bətii tii bəbukumbɛiŋ a? \v 11 Yi kɔkə chəŋ. Bukumbɛiŋ kɔ bə bum a Nyɔ bwiliki bukumbɛiŋ, num a fə shɔm yindzɔŋni yə Bah Jisɔs chusi i bukumbɛiŋ. Yi kɔ a liŋ tə si wi bwiliki bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju.” \p \v 12 Si Bita dzaka kaasi, bəni bəchi kpichumi mɔŋ, ka wɔkɔliki si Banabas bəh Bɔɔl təkəki gia asi bɔ nì nyaniki tsəki i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, num Nyɔ nya bɔ bəh ŋga a bɔ fə̂ki bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ bəh gia yi dzaka ki wɔmni yɛiŋ. \v 13 Bɔ dzaka kaasi, Jɛm ka dzaka a, “Bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ wɔ̂kɔli wɔ̂kɔ gia yə mih ki dzakaki. \v 14 Samɔn nì fuku lɔ i bukumbɛiŋ si Nyɔ nì yisi chusiki tə tɔkni wi i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, ka sabibwili bəni bu bədɔkɔ i bɔ kintəəŋ a, akɔ mbu. \v 15 Gia yə bəni bə ntum bə Nyɔ nì nyaka yi nyaniki a fiɛŋ fimu bəh yə Nyɔ nì fə. Bɔ nì nyaka a, \q1 \v 16 ‘Jɔbi dzəki lə wə mih bi fiəni dzə, \q1 i kɛiŋsi juŋ yi Dɛbit yə yi kɔ yi gbɔ lɔ. \q1 Mih ni fiəni maa lə chaka kiwɔ, \q1 ki fiəni num bɛiŋ. \q1 \v 17 Ayakadəiŋ, biŋka bi bəni bi nəŋki lə Bah, \q1 bəni bələ bəchi kɔ bə̀ bɔ kɔkə Bəju bə̀ mih babwili \q1 a, akɔ bəni mbəŋ. \q1 \v 18 Yələ gia kɔ a dzaka Nyɔ, \q1 wi nì fə bəni kiə lɔ yi a kɛiŋ na i kikpu wə.’ \p \v 19 Mih ka yɛiŋ yiŋ a bukumbɛiŋ ma nyaki ŋgəkə i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, bə̀ bɔ kɔ num bɔ jiə shɔm i Nyɔ wə. \v 20 Bukumbɛiŋ nyâka a num kiŋwakti i bɔ, i dzaka a, bɔ ma dzîki biɛiŋ biə bəni fə gia yɛiŋ i bənyɔ, kɔm akɔ biɛiŋ bi kinyɛŋ. A bɔ bwîli kaŋa yibɔ i nɔni ki tɔkɔlini wə. Kiə bɔ ma dziki nyam yə yi kɔ maka bə kum a mwa buku. Kiə bɔ ma dzîki mwa mi nyam. \v 21 Bə nyaka yaka, kɔm bɔ nì kɔ num bɔ nì lani lɔ bənchi bə Muses bələ i jɔbi wi dəəŋ wə i di bichi wə bəni wɔkɔ, a num yi yə bə faaki daiŋ i júŋ yi tsani wə i kaŋ yi mbam yichi.” \s1 Bɔ nyaka kiŋwakti i bəni bə bumni bə̀ bɔ kɔkə Bəju \p \v 22 Ayakadəiŋ, bwa bə ntum bə Jisɔs bəh bətii kijuŋni bəh kijuŋni ki bəni bə bumni kichi bum gia yiwɔ, ka yɛiŋ a yi ndzɔŋki lə a bɔ bâ bəni bədɔkɔ i bɔ kintəəŋ i fâaŋ bɔ bəh Banabas bəh Bɔɔl i tsə̂ i Antiɔk. Bɔ ka babwili Judas wə yɛli wi widɔkɔ kɔ a Basabas, chu babwili tə Silas. Bəni bəfa bələ nì kɔ kifwu i kintəəŋ ki bəni bə bumni wə. \v 23 Bɔ nyaka kiŋwakti kibɔ ka faaŋ ki i bɔ num a: \p “Buku bwa bə nih bəmbɛiŋ bə̀ bɔ kɔ bwa bə ntum bə Jisɔs bəh bətii kijuŋni bɔniki i mbɛiŋ bəni bə bumni bəchi bə̀ bɔ kɔkə Bəju, bəh bə̀ bɔ kɔ i kwili wi Antiɔk wə bəh bə̀ bɔ kɔ i kimbu ki Silia wə bəh bə̀ bɔ kɔ i kimbu ki Silishia wə. \v 24 Buku wɔkɔ a bəni bədɔkɔ buku i buku kintəəŋ dzə ka nyaki ŋgəkə, shakyi mfi bimbɛiŋ bəh nlani widɔkɔ na məŋni si buku faaŋ bɔ. \v 25 Buku ka shinum bəchi bum a bə bâ bəni bədɔkɔ bə fâaŋ i mbɛiŋ, a bɔ bəh Banabas bəh Bɔɔl dzə, bɔ num nsɛiŋ yibuku yi shɔm. \v 26 Bəni bələ kɔ num bɔ musi lɔ kpi kɔm nɔm wi Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus. \v 27 Buku ka faaŋ Judas bəh Silas a bɔ dzə bɔŋ fuku tə bəh dzaka kibɔ gia yə yi kɔ i kiŋwakti kələ wə. \v 28 Buku bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni num ka yɛiŋ a yi ndzɔŋki kə i jikəli mbɛiŋ bəh ntiə widɔkɔ wə wi tsəki bənchi bələkəli bələ bɔ kɔ a: \v 29 Kiə mbɛiŋ ma dzîki biɛiŋ bidzini biə bə kɔ num bə fə bimfə gia yɛiŋ i bənyɔ. Kiə mbɛiŋ ma dzîki mwa mi nyam. Kiə mbɛiŋ ma dzîki nyam yə yi kɔ maka bə kum yi a mwa buku. Kiə mbɛiŋ ma lə̂kəki kaŋ i nɔni ki tɔkɔlini wə. Mbɛiŋ ka yɔkɔ gɛiŋ gia yələ, mbɛiŋ fəki num gia yi chəŋ. Bə bɛsi.” \p \v 30 Bɔ nyaka yaka ka faaŋ bəni bə̀ fɛiŋ a bɔ shî tsə̂ i Antiɔk. Bɔ tsə juŋni bəni bə bumni fɛiŋ bəchi, ka nya kiŋwakti kiwɔ i bɔ. \v 31 Bɔ fa kiŋwakti kiwɔ, ntum wiwɔ dəsi shɔ́m yibɔ, bɔ jikə bəh kinsaŋli nalə. \v 32 Judas bəh Silas bə̀ bɔ nì kɔ bəni bə̀ bɔ fukuki gia yə bɔ wɔkɔki si Nyɔ dzakaki, nya bətəfi bəduli i bəni bə bumni, fə bɔ ka kaŋaki ŋga i shɔ́m yibɔ wə. \v 33 Bɔ nì nɔ dzɔ fɛiŋ i jɔbi widɔkɔ wə. Bəni bə bumni bə fiəni chiŋsi bɔ, bɔ ka tsəki bəh kimbɔiŋsi i bəni bə̀ bɔ nì faaŋ bɔ. \v 34 \f + \fr 15:34 \fr*\ft Biŋwakti bikpu bidɔkɔ kaŋaki lə kiŋka ki di kələ 34, yi num a, “Ayakalə, Silas baaŋ mfih i Antiɔk.” \ft*\f* \v 35 Bɔɔl bəh Banabas baaŋ fɛiŋ i Antiɔk, bɔ bəh bəni bədɔkɔ ka laniki fuku gia yi Bah. \s1 Bɔɔl bəh Banabas gali \p \v 36 Asi kaŋ nì tsə twɛsi, Bɔɔl dzaka i Banabas a, “Bukumbɛiŋ fîəni tsə̂ i jum wə bə nyani nnya i bitumi biə buku wɔ nì fukuki gia yi Bah i bi wə, ma bə yɛ̂iŋ a bəni bə bumni bə fɛiŋ fəki dəiŋ a.” \v 37 Banabas ka nəŋki i dzɔ Jɔn Mak a bəh bɔ nyaniki. \v 38 Bɔɔl nəki kɔŋ kə a bɔ dzɔ wi, kɔm wi nì nyə bee bɔ i Bamfilia na kɔŋ i kaasi nyani wə bəh bɔ nì kaŋaki. \v 39 Bɔɔl bəh Banabas baaŋ a gukuliki gia yiwɔ nalə, ka gaali. Banabas dzɔ Mak, bɔ wi liə i ŋgwuki wimbum mə, ka tsə i Sayblus. \v 40 Bɔɔl baa mfih num Silas. Ka bɔ nyə, num bəni bə bumni nya bɔ i kaŋ yi ŋgamti wi Bah wə. \v 41 Bɔ tsə dzəh i bimbu bi Silia wə bəh bi Silishia wə, ka nyaniki shili shɔ́m yi bijuŋni bi bəni bə bumni. \c 16 \s1 Timɔti liə i mbaŋ wi Bɔɔl bəh Silas wə \p \v 1 Bɔɔl nyani tsə buku i kwili wi Dɛlbi wə, ka dza tsə i ki Lista wə. Mi wi mbaŋ wi Jisɔs widɔkɔ num fɛiŋ i Lista yɛli wi num Timɔti, nih wi num mi wi Ju, a num tə mi wi bumni, ayakalə ba wi nì kɔ mi wi Glik. \v 2 Timɔti wələ nì kɔ mi i bəni bə bumni bə Lista bəh bə Ikɔnium, bɔ bəchi kɔksi wi. \v 3 Bɔɔl ka nəŋki i dzɔ wi a bɔ wi nyâniki, ka suuŋ wi.\f + \fr 16:3 \fr*\ft Bɔ nì suuŋ Timɔti ka wi fûkuki gia yi Nyɔ i Bəju bɔ chu nyɛŋsi kə wi kɔm ba wi nì kɔkə mi wi Ju.\ft*\f* Wi nì suuŋ wi yakadəiŋ, kɔm Bəju bəchi bə̀ bɔ nì nɔki i kimbu kiwɔ wə nì kiəki lə a tii Timɔti nì kɔ mi wi Glik. \v 4 Bɔ ka nyaniki tsəki i bitumi wə, si bɔ nì tsəki dzaka i bəni bə bumni kɔm bənchi bə̀ bwa bə ntum bə Jisɔs, bəh kifwu ki kijuŋni ki Jɛlusalɛm nì shinum bum a bɔ jîə. \v 5 Ayakadəiŋ, kijuŋni ki bəni bə bumni bəwɔ ka ləkəki tsəki a ninshiŋ ninshiŋ i mbum wibɔ wə. Bəni kpɛiŋsi i bɔ wə chɔkɔ bichi. \s1 Fiɛŋ ka ndəmsi dzə i Bɔɔl i Tɔwas \p \v 6 Bɔɔl bəh mbaŋ wi nyə a bɔ tsə̂ fûku gia yi Nyɔ i tumi ki Ɛsia wə, Kiŋ'waka ki Baiŋni nəiŋ. Bɔ ka nyani tsə num i kimbu ki Fligia bəh ki Galɛshia wə. \v 7 Bɔ ka tsə buku kɔmsi i tumi ki Misia wə ka nəŋki i liə tsə i kimbu ki Bitinia wə, Kiŋ'waka ki Jisɔs chu nəiŋ. \v 8 Ayakadəiŋ, bɔ ka tsə i tumi ki Misia wə, daŋsi tsə i kwili wi Tɔwas wə. \v 9 A dzə num nchɔkɔ, fiɛŋ ka ndəmsi dza dzə i Bɔɔl wə. Wi yɛiŋ i fiɛŋ fiwɔ mə a mi widɔkɔ i Masedɔnia tsaki wi a, “Mntee, dâŋ dzə̂ i fa Masedɔnia wɔ gâmti buku.” \v 10 Si fiɛŋ fiwɔ dzə i Bɔɔl yakadəiŋ, buku bɔ\f + \fr 16:10 \fr*\ft Luk wə wi nì nyaka kiŋwakti kələ nì liə i mbaŋ wi bə Bɔɔl wə fa i Tɔwas, bəh bɔ ka nyaniki.\ft*\f* ka yɛiŋ a Nyɔ chusi i buku a buku tsə̂ fûku ntum wi ndzɔŋni i tumi ki Masedɔnia wə. Akisəkə, buku ka kɛiŋsi i tsə fɛiŋ. \s1 Lidia jiə shɔm i Jisɔs i Filibi \p \v 11 Buku nyə i Tɔwas, daŋ bɔkɔ chəŋ i ŋgwuki wimbum mə, tumbuku i Samɔtɛs. Chɔkɔ buku wɔɔ buku tsə i ninshiŋ ka buku i Niabɔlis. \v 12 Buku nyə fɛiŋ nyani tsə i Filibi, num i kwili wi kimbu ki ninshiŋ ki Masedɔnia.\f + \fr 16:12 \fr*\ft Masedɔnia nì kɔ num bɔ gaa i bimbu binaa wə, kələ nì kɔ kimbu ki ninshiŋ.\ft*\f* Kwili wiwɔ nì kɔ wi gɔmna wi Lum. Ayaka buku nɔ fɛiŋ i kaŋ yidɔkɔ wə. \v 13 A dzə num i chɔkɔ bimbam wə, buku dza i kwili wiwɔ wə, ka tsə i bɔkɔ yidɔkɔ kpəŋ i di biə buku nì kwakaki a Bəju kɔlə i kaŋaki di bi tsani fɛiŋ. Si buku tsə yakadəiŋ, bəkaŋa bədɔkɔ num bɔ juŋni dzə fɛiŋ, buku ka shinum ka dzakaki i bɔ. \v 14 Kpaŋa widɔkɔ nì kɔ yɛiŋ wə wi wɔkɔli buku yɛli wi num Lidia, wi nì shi kɔ a kɔksiki Nyɔ. Wi nì buku i kwili wi Tayatila wə, wi nì shi kɔ a taŋniki bəmbuŋ bɔ num ka bɔ bɔkɔki bɔkɔni, bɔ ləkə i kpɔ wə. Bah wɛli shɔm yi, wi bum gia yə Bɔɔl nì dzakaki. \v 15 Bə bi dzə juli wi i bɔkɔ bəh bəni bu bə dzu, wi ka tsa buku dzaka a, “Mntee, mbɛiŋ ka yɛiŋ a mih jiə shɔm yiŋ yichi i Bah wə, mbɛiŋ dzə̂ nɔ̂ i mih dzu.” Wi baaŋ a tsaki a tsani, buku bum ka tsə. \s1 Bə fah Bɔɔl bəh Silas i juŋ yi nsəŋ mə i Filibi \p \v 16 A dzə num chɔkɔ bidɔkɔ buku bə́ tsə i di bi tsani wə, baŋsi bəh waiŋ kpaŋni widɔkɔ num mfa. Wi nì kaŋaki kiŋ'waka kidɔkɔ i wi mə, a num kə ki si fə a mi numki mi wi n'yɛiŋ. Bəni bə̀ bɔ nì kaŋaki waiŋ kpaŋni wiwɔ nì kɔki lə kpɔ i gwu yi wə na bindzɔŋ kɔm wi nì shiki fukuki a gia yə yi kɔ i num. \v 17 Waiŋ kpaŋni wiwɔ ka yɛiŋ buku Bɔɔl, ka biəli buku, wili dzaka a, “Bəni bələ kɔ bəni bə nɔm bə Nyɔ wə wi kɔ Fwu wi biɛiŋ Bichi wə, bɔ chusiki dzəh yə yi kɔ i mbɛiŋ i nyaniki yɛiŋ ka mbɛiŋ bi bɔiŋ yɛiŋ.” \v 18 Wi fə yakadəiŋ lə i buku i kaŋa yiduli wə, Bɔɔl bɔksi tɔɔ, wi fiəni gwu yi kaŋyi kiŋ'waka kiwɔ dzaka a, “Mih fukuki i wɔ i yɛli wi Jisɔs Klistus wə, bûku i waiŋ wələ wə.” Ayaka ki ka buku i gwu yi mə akisəkə. \p \v 19 Bəni bə̀ bɔ nì kaŋaki mfa wiwɔ yɛiŋ a dzəh yibɔ yi kpɔ kaa, bɔ ka kwa Bɔɔl bəh Silas guku tsə bəh bɔ i di bi shi wə i bətii di nshiŋ. \v 20 Si bɔ nì tsə bəh bɔ, jiə i bəgɔmna bə Lum nshiŋ bə̀ bɔ nì sakaki bənsaka ka dzaka a, “Bəni bələ kɔ Bəju, bɔ nya ŋgəkə i kwili wibuku wə. \v 21 Bɔ laniki bəni bəh nɔni kə bənchi bəbukumbɛiŋ bumki kə. Buku kɔ bəni bə Lum, buku kɔbi i biəliki nɔni kiwɔ.” \v 22 Mbaŋ wi bəni bə̀ bɔ nì kɔ fɛiŋ bɔ ka tɔbi bɔ, kwu i Bɔɔl bəh Silas wə. Bəgɔmna bə̀ bɔ nì sakaki bənsaka ka shakyi bəmbuŋ i Bɔɔl bəh Silas wə, dzaka a bə twɛ̂iŋ bɔ. \v 23 Bɔ twɛiŋ bɔ nalə, dzɔ bɔ tsə fah i juŋ yi nsəŋ wə, dzaka i mi wə wi tɔkniki bəh juŋ yi nsəŋ a wi kɛ̂iŋsiki tsɛ̂iŋki bɔ bindzɔŋ. \v 24 Si wi wɔkɔ yaka, ka dzɔ bɔ tsə fah na i kimbu kintəəŋ ki juŋ yi nsəŋ wə, fah kaka bibɔ i kikɔm mə.\fig Bɔɔl bəh Silas i juŋ nsəŋ mə|alt="Fastened their feet in the stocks" src="lb00337c.tif" size="span" loc="Acts 16:24" copy="Louise Bass" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 16:24"\fig* \p \v 25 A num ka nchɔkɔ kintəəŋ, Bɔɔl bəh Silas tsa wə yəəŋ kɔksi Nyɔ, bəni bə nsəŋ wɔkɔli, \v 26 akisəkə nshwaiŋ dza ka nəŋni bəh ŋga, juŋ yi nsəŋ nəŋni tsə buku i chaka wə. Akisəkə, dzaka bifiəŋə bichi wɛli gwu, bənsəŋ shwali i bəni bə nsəŋ wə bəchi. \v 27 Mi wə wi ni tɔkniki bəh juŋ yi nsəŋ yiwɔ dza yaka, ka yɛiŋ dzaka bifiəŋə num bi wɛli, wi ka kwakaki a bəni bə nsəŋ kɔ num bɔ gɛiŋ lɔ. Wi ka babwili nywɔ i kimbaka wə ka nəŋki i wɔɔ gwu yi yɛiŋ. \v 28 Bɔɔl wam bəh ŋga dzaka a, “Ma wɔ̂ɔ gwu ya. Buku bəchi kɔ fa.” \p \v 29 Mi wə wi nì tɔkniki bəh juŋ yi nsəŋ yiwɔ bɔɔŋ a bə dzə̂ ŋgaiŋ bəh naka ki baiŋsini, wi yɔkɔ liə i dzu, tsə tum binyu i Bɔɔl bəh Silas nshiŋ nyumi bəh lwa. \v 30 Wi dza dzɔ bɔ, buku bəh bɔ i biŋ, bikə i bɔ a, “Bəba, mih kɔ i fə dəiŋ ka mih bɔiŋ a?” \v 31 Bɔ chukuli i wi a, “Jîə shɔm ya i Bah Jisɔs, ma wɔ bəh bəni ba i wɔ dzu bi bɔiŋ.” \v 32 Ayaka bɔ ka fuku ntum wə kɔm Bah i wi bəh i bəni bəchi i wi dzu. \v 33 Wi dzɔ bɔ fɛiŋ nchɔkɔ ka wɔkɔ biəkə yibɔ. Akisəkə, bɔ ka juli wi bəh bəni bəchi bə̀ i wi dzu i bɔkɔ. \v 34 Wi ka dzɔ bɔ, bəh bɔ yaka tsə i wi dzu, wi nya bɔ bəh biɛiŋ bidzini bɔ dzi. Bɔ bəh bəni bəchi bə i wi dzu ka laŋki a bɔ jiə shɔm yibɔ i Nyɔ wə. \p \v 35 Chɔkɔ buku wɔ, bəgɔmna bə Lum bə̀ bɔ nì sakaki bənsaka faaŋ bəni bə jum, a bɔ tsə̂ dzâka i mi wə wi tɔkniki bəh juŋ yi nsəŋ a, wi bwîli bəni bə̀ ma bɔ tsə̂ki. \v 36 Mi wə wi nì tɔkniki bəh juŋ yi nsəŋ yiwɔ ka tsə yɛiŋ Bɔɔl dzaka i wi a, “Bəgɔmna faaŋ ntum a mih dzə̂ bwîli mbɛiŋ, a mbɛiŋ tsə̂ki i kimbɔiŋni wə.” \v 37 Ayakalə, Bɔɔl dzaka i bəni bə jum bəwɔ a, “Bɔ ni twɛiŋ buku i bəni kintəəŋ maka bɔ yisi saka nsaka wibuku dəkə, na yaka buku num tə bəni bə Lum, chu fah buku i juŋ yi nsəŋ mə, ka dzakaki i liə a, bə bwîli buku i jum wə jum wə dəiŋ na? Yi kɔkə num yaka. Akɔ a Gɔmna wiwɔ i bwili buku.” \p \v 38 Bəni bə jum bəwɔ fiəni tsə fuku i bəgɔmna gia yə Bɔɔl dzaka. Si bɔ wɔkɔ a Bɔɔl bəh Silas kɔ tə bəni bə Lum, ka lwaki. \v 39 Bɔ dzə ka kwuŋ kaŋ i bɔ, bwili bɔ i juŋ yi nsəŋ mə, chiŋsi bɔ, tsa a bɔ bûku i kwili wiwɔ mə. \v 40 Bɔɔl bəh Silas buku i juŋ yi nsəŋ mə, tsə i juŋ yi Lidia wə ka kwati bəni bə bumni fɛiŋ, bɔ təfi bɔ ka nyə fɛiŋ. \c 17 \s1 Bɔɔl bəh Silas tsə Tɛsalɔnika \p \v 1 Bɔɔl bəh Silas ka tsəki, tsə daŋsi i kikwili ki Amfibɔlis bəh Abɔlɔnia wə, daŋsi tsə buku i Tɛsalɔnika. Juŋ yi tsani yi Bəju num fɛiŋ. \v 2 Bɔɔl ka tsə liə i juŋ yi tsani yiwɔ mə asi wi si fə jɔbi wichi, ka yisi i dzakaki i bəni fɛiŋ kɔm gia yi Nyɔ i shi yitali wə i kaŋ yi mbam wə, wi chusi gia yichi i Kiŋwakti ki Nyɔ wə. \v 3 Ayaka wi ka chusiki fɛiŋ, tɔyi a Kimbwili wə Nyɔ nì kaka nì kaŋaki i yɛ̂iŋ ŋgəkə, i fîəni dza i kpi wə. Jisɔs wələ ŋgaiŋ fukuki kɔm wi kɔ Kimbwili wiwɔ. \v 4 Ayaka bəni bədɔkɔ wɔkɔ yaka, bum ka chiŋni Bɔɔl bəh Silas. Ayaka Bəglik bədɔkɔ bə̀ bɔ nì kɔksiki Nyɔ bəh bəkaŋa bəmbum bədɔkɔ bum tə bəduli. \v 5 Ayakalə, kindɔŋ ka finiki Bəju bədɔkɔ kɔm Bɔɔl bəh Silas, bɔ juŋni bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì nyaniki nnyaki kilɔlɔ bəh bɔ chiŋni i mbaŋ wə, yisi bəndzaka i kwili kintəəŋ. Bɔ ka nyə tsə bwiŋ juŋ yi Jasɔn a bɔ nəŋki Bɔɔl bəh Silas i bwili nya i bəni i biŋ. \v 6 Ayaka bɔ ka nəŋ mɔŋ, ka guku Jasɔn bəh bəni bə bumni bədɔkɔ tsə bəh bɔ i bətii kwili nshiŋ, ka wiliki dzakayi a, “Bəni bələ kɔ bə̀ bɔ nyaniki beensiki mbi jiəli, bɔ dzə buku lɔ fa, \v 7 Ayaka Jasɔn dzɔ bɔ jiə i wi dzu. Bɔ bəchi bwiŋki bənchi bə ŋkuŋ wi Lum, ka dzaka a ŋkuŋ widɔkɔ kɔlə yɛli wi num a Jisɔs.” \v 8 Ayaka bətii kwili bəh bəni wɔkɔ yaka, bɔ dza ka wɛsiki. \v 9 Bɔ ka kaŋyi Jasɔn bəh bəni bə bumni, bɔ gɔm kpɔ, a yi bi ka chu num, bɔ bi ma chu fiəni nya kpɔ wiwɔ i bɔ. Bɔ ka bee a bɔ nyə̂. \s1 Bɔɔl bəh Silas tsə i Bɛlia \p \v 10 Si fuu nì jum dzə, bəni bə bumni dzɔ Bɔɔl bəh Silas chiŋsi bɔ ka tsəki i kwili wi Bɛlia wə. Si bɔ liə fɛiŋ, tsə i juŋ yi tsani yi Bəju mə. \v 11 Bəju bə fɛiŋ nì kɔ bəni bɔ kiə gia tsə bə Tɛsalɔnika, kɔm bɔ nì dzɔ nlani wiwɔ bəh kiŋkɔŋ, bɔ nəŋ i Kiŋwakti ki Nyɔ wə kaŋ yichi i yɛiŋ a gia yə Bɔɔl laniki bɔ yɛiŋ akɔ a ŋkɔŋ a. \v 12 Bɔ bəduli ka bum gia yi Nyɔ. Bəkaŋa bəmbum bəduli bə̀ bɔ nì kɔ Bəglik , bəh bənyuku bəduli bə̀ bɔ nì kɔ tə Bəglik bum tə. \v 13 Ayakalə, Bəju bə Tɛsalɔnika bi wɔkɔ a Bɔɔl tsə lɔ ka fukuki gia yi Nyɔ i Bɛlia, bɔ ka bɔŋ tsə tə fɛiŋ, nyini mbaŋ wi bəni bɔ yisi bəŋgəkə. \v 14 Bəni bə bumni ka dzaka a Bɔɔl nyə akisəkə wi tsə i kinchwɔ kimbum kpəŋ. Ayakalə, Silas bəh Timɔti baaŋ a Bɛlia. \v 15 Bəni bə̀ bɔ nì tsə i chiŋsi Bɔɔl, tsə buku i Atɛn ka bee wi fɛiŋ. Jɔbi wə bɔ nì fiəniki dzəki Bɔɔl faaŋ bɔ bəh ntum, a bɔ tsə̂ lâka i Silas bəh Timɔti a bɔ mɔ̂msi wâkli i dzə̂ bûku i ŋgaiŋ wə. \s1 Bɔɔl ka numki i Atɛn \p \v 16 Bɔɔl ka wɔkɔliki Silas bəh Timɔti i Atɛn. Jɔbi wə wi nì nyaniki fɛiŋ, wi yɛiŋ num kwili wiwɔ jikə bəh mimɔsɔ, yi nəŋni shɔm yi nalə. \v 17 Ayakadəiŋ, wi ka tsə i juŋ yi tsani yi Bəju wə dzaka bəh bɔ, tasi bəh bəni bə̀ bɔ nì kɔkə Bəju bɔ tsa tə Nyɔ fɛiŋ. Wi chu dzaka tə chɔkɔ bichi i di bi shi wə bəh bəni bə̀ bɔ nì shiki dzəki fɛiŋ. \v 18 Bəni bə lanini bədɔkɔ bə̀ bə nì bɔɔŋki bɔ a Ɛbikɔlia bəh bə̀ bə nì bɔɔŋki bɔ a Sitɔyik nì nyə dzə tə ka gukuliki bɔ bəh Bɔɔl. Si Bɔɔl nì fukuki kɔm Jisɔs bəh ndza wi kpi, bədɔkɔ ka bikəki a, “Kiyuŋ kələ kɔmki dzaka a nə a?” Bədɔkɔ dzaka fibɔ a, “Yi kɔ ka wi fukuki kɔm bənyɔ bə bəni bədɔkɔ.” \v 19 Ayakadəiŋ, bɔ ka dzɔ Bɔɔl bəh bɔ tsə i kijuŋni kə bɔ nì bɔɔŋki i já yibɔ wə a Aleɔbagus\f + \fr 17:19 \fr*\ft Kinjuŋni kələ kɔ di biə bɔ nì shiki sisiki migiani midɔkɔ i tumi ki Atɛn wə, chu saka bənsaka fɛiŋ.\ft*\f* bɔ dzaka i wi a, “Buku nəŋki i chu wɔkɔ kɔm nlani wimfiaŋ wələ wɔ dzəki bəh wi lə. \v 20 Wɔ dzakaki gia yidɔkɔ maka buku num wɔkɔ yi. Ayakadəiŋ, buku nəŋki i kiə fwu wi gia yiwɔ.” \v 21 (Bəni bə Atɛn bəh bəni bədzəni bə̀ fɛiŋ nì shi kɔ fibɔ a wɔkɔliki gia yimfiaŋ chu dzaka kɔm yi). \p \v 22 Bɔɔl ka dza num bɛiŋ i kintəəŋ ki Aleɔbagus nshiŋ, dzaka a, “Bəni bə Atɛn, mih yɛiŋ a i dzə́h yichi wə a mbɛiŋ kɔksiki bənyɔ nalə. \v 23 Mih dzakaki lə, kɔm mih ni nyaniki nnyaki i kwili wimbɛiŋ kintəəŋ, mih tsɛiŋ bidi biə mbɛiŋ tsaki bənyɔ yɛiŋ, mih yɛiŋ bitɔŋ bi fəni gia bidɔkɔ num bə nyaka i yɛiŋ wə a, ‘I nyɔ wə bə kiəki kə.’ Nyɔ wiwɔ wə mbɛiŋ tsaki i wi, wə bə kiəki kə, akɔ wi wə mih ki fukuki i mbɛiŋ i liə. \v 24 Nyɔ wələ kɔ wə wi nì maa mbi wələ bəh biɛiŋ bichi biə bi kɔ yɛiŋ wə. Akɔ wi Ŋkuŋ wi bɔɔli bəh nshwaiŋ, wi nɔ kə i juŋ yi fəni yi gia wə yə a maa bəni. \v 25 Wi dzaki kə fiɛŋ fidɔkɔ fiə wi tsɛiŋki a mi nɔm i wi, kɔm akɔ wi wə wi nyaki bəni bəchi kiŋ'waka ka bɔ numki bəwɔm bəh biɛiŋ bichi biə bɔ nəŋki. \v 26 Wi nì kɔ wi fə chwɔŋkijuŋ ki bəni bəchi buku i mi wimu ka bɔ bi nɔ i nshwaiŋ yələ yichi wə. Ka wi fə yakadəiŋ num wi nì kɛiŋsi lɔ jɔbi wə bɔ bi numki fɛiŋ bəh kiŋgɔksi ki di biə bɔ bi nɔki yɛiŋ wə. \v 27 Wi nì fə yakadəiŋ, ka bəni bi nəŋki nnyaki wi, a jɔbi widɔkɔ bɔ bi yɛiŋ lə i wi wə. Ayakalə, Nyɔ kɔkə i dzəh yi dəəŋ i mi widɔkɔ wə i bukumbɛiŋ kintəəŋ. \v 28 Gia yələ kɔ a liŋ asi mi widɔkɔ nì dzaka lɔ a, \q1 ‘Akɔ wi, wi fəki ka bukumbɛiŋ nɔki, nyani, \q1 chu num asi bukumbɛiŋ kɔ.’ \m Mi wimbɛiŋ wi kichum widɔkɔ nì dzaka tə a, \q1 ‘Buku tɔksi kɔ bwa bu.’ \m \v 29 Asi bukumbɛiŋ kɔ bwa bə Nyɔ, yakadəiŋ bukumbɛiŋ ma kwakaki a Nyɔ bwɔsiki fiɛŋ fiə a kɛiŋsi mi bəh mfi bi, biəŋə bəh chwaka ki kpɔ, nabə a bə kɛiŋsi bəh təh. \v 30 A nì kɔ i jɔbi wiwɔ bəni kɛiŋ i jisi wə, fə biɛiŋ bichu biələ, Nyɔ beeka. Ayakalə, i liə wi dzaka i mi wichi a bɔ kwûni shɔ́m yibɔ. \v 31 Bɔ kwûni kɔm wi jiə chɔkɔ biə wi bi saka mbi wichi yɛiŋ biəli i dzəh yi chəŋ wə. Wi babwili lɔ mi wə wi ni sakaki. Yələ kɔ num wi chusi lɔ i mi wichi a, akɔ ŋkɔŋ asi wi nì dzasi mi wiwɔ i kpi wə.” \p \v 32 Si Bɔɔl dzaka yakadəiŋ, bɔ wɔkɔ kɔm ndza wi kpi, bəni bədɔkɔ dza ka suŋuki wi. Bədɔkɔ dzaka fibɔ a, “Buku nəŋki lə i chu wɔkɔ kɔm gia yələ wɔ dzakaki lə.” \v 33 Ayakadəiŋ, Bɔɔl ka buku bee bɔ. \v 34 Ayakalə, bəni bədɔkɔ bum gia yə wi nì dzakaki, ka chiŋni wi. Mi widɔkɔ i bɔ wə nì kɔ Diɔnisius wə wi nì kɔ mi wi kijuŋni wi Aleɔbagus, widɔkɔ nì kɔ miŋkpaŋa yɛli wi num Damalis bəh bəni bədɔkɔ tə. \c 18 \s1 Bɔɔl tsə i Kɔlɛn \p \v 1 I yəmaka jum, Bɔɔl nyə i Atɛn tsə i kwili wi Kɔlɛn. \v 2 Si wi tsə fɛiŋ, bɔ mi wi Ju widɔkɔ baŋsi yɛli wi num Akpwila, num bə nì bwɔ wi i Bɔntus. Akpwila nì kukti dzə i Itali bəh kpə wi Blisilia, kɔm Klawdius ŋkuŋ wi Lum nì kɔ wi tsəsi ja a, Bəju bəchi buku i Lum. Bɔɔl ka laa njikə i bɔ, \v 3 ka tsə yɛiŋ bɔ kɛiŋsi dzú yə bə baŋki bitaŋ yɛiŋ, a num tə a nɔm wə wi Bɔɔl nì nɔmki. Kɔm yaka, wi ka nɔki fɛiŋ, bəh bɔ nɔm. \v 4 Aka numki i kaŋ yi mbam wə yichi, wi ka tsəki i juŋ yi tsani wə, dzaka i Bəju bəh i Bəglik mɔmsi i fə a bɔ bûm gia yə wi laniki. \p \v 5 I jɔbi wə Silas bəh Timɔti nì buku i Masedɔnia dzə, Bɔɔl ka dzɔ jɔbi wi wichi ka fukuki num gia yi Nyɔ, chusi i Bəju a, Kimbwili wə Nyɔ nì kaka kɔ Jisɔs. \v 6 Ayakalə, Bəju bəwɔ ka nyə ka waliki gia yə wi nì dzakaki, tɔyi wi. Wi ka nəŋni bəmbuŋ i gwu yi wə dzaka i bɔ a, “Kpi yimbɛiŋ kɔ i mbɛiŋ kaŋ. Kaŋ yiŋ kɔkə yɛiŋ. Ayaka i yisi i liə, mih tsəki num i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju.” \v 7 Wi ka bee bɔ, buku tsə ka nɔki num bəh mi widɔkɔ a num kə mi wi Ju, mi wiwɔ nì kɔ mi wi kɔksi Nyɔ, yɛli wi num Titius Justus, kwili wi num kɔmsi i juŋ yi tsani wə. \v 8 Klisbus wə wi kɔ fwu i juŋ yi tsani wə bəh bəni bəchi bə̀ i wi dzu jiə shɔ́m yibɔ i Bah. Bəni bə Kɔlɛn bəduli ka wɔkɔki si Bɔɔl fukuki kɔm Jisɔs, bum, bə ka juliki bɔ i bɔkɔ. \p \v 9 A dzə num chɔkɔ bidɔkɔ nchɔkɔ, Bah dzaka i Bɔɔl i fiɛŋ wə aka ndəmsi a, “Ma lwâki, wɔ fûku tsə a bəh gia yiŋ. Kiə wɔ ki bêe kə yi, \v 10 kɔm mih kɔlə bəh wɔ, ayaka mi widɔkɔ kɔkə i fə na gia yidɔkɔ bəh wɔ fɛiŋ. Bəni bəŋ kɔlə i kikwili kələ wə bəduli.” \v 11 Ayakadəiŋ, Bɔɔl ka fə jia yichili fɛiŋ bəh kiŋka, lani bəni bəh gia yi Nyɔ. \p \v 12 I jɔbi wə Bɔɔl nì kɔ fɛiŋ, Galiɔ dzə num mi wi nsaka i kimbu ki Akɛya wə, Bəju ka juŋni gwu yibɔ kwa wi tsə bəh wi i juŋ yi nsaka wə, \v 13 dzaka i Galiɔ a, “Mi wələ mɔmsiki i fiəniki fwu ki bəni a bɔ kɔksiki Nyɔ i dzə́h yidɔkɔ wə chi chi a num kə si bənchi nəŋki.” \v 14 Asi Bɔɔl nì dza a ŋgaiŋ dzaka, Galiɔ dza bəh ndzaka, dzaka i Bəju bəwɔ a, “Bəju mbɛiŋ wɔ̂kɔli, asi kɔ a gia yələ numki gia yichu yidɔkɔ mi wələ fə, nabə a wi gbɔ i nchi widɔkɔ wə, ma mih kaŋa shɔm i wɔkɔli gia yə mbɛiŋ dzakaki. \v 15 Ayakalə, si akɔ gia yi gukulini kɔm já bəh kiyɛli bəh bənchi bəmbɛiŋ, mbɛiŋ kɛ̂iŋsi yi a mbɛiŋ mbɛiŋ. Kɔm mih ni saka kə yəmaka gia.” \v 16 Si wi dzaka yaka, ka kɔŋŋ bɔ, bɔ buku i juŋ yi nsaka mə. \v 17 Bɔ bəchi ka dza liəni i Sɔstɛnes tikwili wi juŋ yi tsani wə, ka twɛiŋ wi i juŋ yi nsaka nshiŋ. Galiɔ nəki kaŋa kə jɔbi i yəmaka gia wə. \s1 Bɔɔl fiəni chu i Antiɔk \p \v 18 I yəmaka jum, Bɔɔl chu nɔ i Kɔlɛn bəh bəni bə bumni i kaŋ yiduli wə, ka bi dza bee bɔ, bɔ bəh Blisilia bəh Akpwila ka liə i ŋgwuki wimbum mə i tsəki i Silia. Si bɔ dza i Sɛŋklia di biə bɔ nì liə i ŋgwuki wimbum mə, Bɔɔl kəə fwu wi kɔm kiŋkaka kə wi nì fə i Nyɔ. \v 19 Bɔ tsə buku i Ɛfɛsus, Bɔɔl bee Blisilia bəh Akpwila fɛiŋ, tsə mfih num i juŋ yi tsani yi Bəju wə, dzaka bɔ Bəju bə̀ fɛiŋ. \v 20 Bɔ tsa a wi chû nɔ̂ bəh bɔ i kaŋ yiduli wə, wi nəiŋma. \v 21 Ayakalə, i jɔbi wə wi nì nyəki, wi dzaka i bɔ a, “Mih ni fiəni dzə lə i jɔbi wə Nyɔ ka bum.” Si wi dzaka yakadəiŋ, ka liə i ŋgwuki wə nyə i Ɛfɛsus. \p \v 22 Ŋgwuki wiwɔ tsə buku i Kaysalia, Bɔɔl buku fɛiŋ, yaka tsə bɔni i kijuŋni ki bəni bə bumni i Jɛlusalɛm, ka nyə shi tsə i Antiɔk. \v 23 Wi nì tsəsi jɔbi widɔkɔ fɛiŋ, ka fiəni nyə ka nyaniki i di di wə i bimbu bi Galɛshia wə bəh bi Fligia wə, shili shɔ́m yi bəni bə bumni fɛiŋ. \fig Nyani wi Bɔɔl wi Kɔmsini|alt="Paul’ second journey" src="Chung Paul2-BW.tif" size="span" loc="Acts 15:36–18:22" copy="Wycliffe" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 15:36–18:22"\fig* \s1 Abɔlɔs fuku gia yi Nyɔ i Ɛfɛsus \p \v 24 Mi wi Ju widɔkɔ nì nyə dzə i Ɛfɛsus yɛli wi num Abɔlɔs, num bə nì bwɔ wi i Alɛksandia. A nì kɔ mi wi kiə ndzaka, chu kiə Kiŋwakti ki Nyɔ nalə. \v 25 Bə nì kɔ bə lani lɔ wi bəh dzəh yə Bah chusiki, wi ka fiki bəh nlani kɔm Jisɔs, lani bəni chəŋ. Ayakalə, wi nì kiəki shəŋ a gia yə Jɔn nì fukuki juli bəni i bɔkɔ. \v 26 Si wi dzə i Ɛfɛsus, ka yisi i laniki bəni i juŋ yi tsani wə chu lwa kə. Blisilia bəh Akpwila ka wɔkɔ si wi laniki yaka, dzɔ wi, tsə ka chu təfi baiŋsi wi nalə si Dzəh yi Nyɔ chusiki. \p \v 27 Abɔlɔs dza ka kwakaki a ŋgaiŋ si kɔlə i ndaŋ tsə i kimbu ki Akɛya wə. Bəni bə bumni bə̀ bɔ nì kɔ i Ɛfɛsus ka gamti wi, nyaka kiŋwakti i mbaŋ wi bəni bə bumni bə̀ bɔ nì kɔ i Akɛya, tɔbi a, bɔ dzɔ̂ wi. I jɔbi wə wi ni tsə fɛiŋ, wi lansi gamti bəni bə bumni nalə, bəni bələ nì kɔ bə̀ Nyɔ nì chusi shɔm yi yindzɔŋni i bɔ, ayaka fə bɔ jiə shɔ́m i Jisɔs wə. \v 28 Wi gukuli bəh Bəju i shi bɛiŋ, ŋgukuli wiwɔ num kə wi twɛsi, wi gaka bɔ, chusi i Kiŋwakti ki Nyɔ wə a Jisɔs kɔ Kimbwili wə Nyɔ nì kaka. \c 19 \s1 Bɔɔl tsə i Ɛfɛsus \p \v 1 A nì kɔ i jɔbi wə Abɔlɔs nì kɔ i Kɔlɛn, Bɔɔl dza dzɔ dzəh yi jum wə i kimbu kə wi nì nyani yɛiŋ, dzə i Ɛfɛsus. Si wi dzə fɛiŋ wi yɛiŋ mbaŋ wi bəni bə bumni bədɔkɔ, \v 2 bikə i bɔ a, “Kiŋ'waka ki Baiŋni nì dzə alə i mbɛiŋ wə, i jɔbi wə mbɛiŋ nì jiə shɔm i Jisɔs wə a?” Bɔ chukuli a, “Buku ka num wɔkɔ dəkə a gia yidɔkɔ kɔlə ka Kiŋ'waka ki Baiŋni.” \v 3 Bɔɔl bikə i bɔ a, “A kabə num yaka, bə nì juli mbɛiŋ i bɔkɔ kɔm nə la?” Bɔ chukuli a, “Bə nì juli buku i bɔkɔ biəli si Jɔn nì fukuki.” \v 4 Bɔɔl ka dzaka i bɔ a, “Jɔn nì juliki bəni i bɔkɔ i chusi a bɔ nì kwuni shɔ́m yibɔ, wi nì dzakaki a bɔ bûm num i mi wə wi dzəki i ŋgaiŋ jum, ayaka mi wə wi nì dzakaki kɔ Jisɔs.” \v 5 Bəni bəwɔ wɔkɔ si Bɔɔl dzaka yakadəiŋ, bə ka juli bɔ i bɔkɔ num i yɛli wi Bah Jisɔs wə. \v 6 Bɔɔl jiə kaŋ i bɔ wə, Kiŋ'waka ki Baiŋni ka dzə i bɔ wə. Bɔ dza ka dzakaki já yidɔkɔ bɔ kiə kə yi, ka chu fukuki tə i bəni gia yə bɔ wɔkɔ si Nyɔ dzakaki. \v 7 Bəni bəwɔ nì kɔ ka jwɔfi ntsɔ bəfa. \p \v 8 Bɔɔl ka numki a i Ɛfɛsus, ka tsəki i juŋ yi tsani wə i kifiəŋŋ kitali wə, dzaka i bəni chu lwa kə. Bəh bɔ gukuli bəŋgukuli, wi mɔmsi i fə a bɔ bûm gia yə wi dzakaki kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ. \v 9 Bəni bədɔkɔ ləkə kifwu, nəiŋ i bum, ka dzakaki ja yichu i bəni nshiŋ kɔm dzəh yi Bah. Bɔɔl ka bee bɔ, dzɔ mbaŋ wi bəni bə bumni bəh bɔ tsə num i juŋ yi lanini yi Taylanus wə, ka dzakaki i bɔ fɛiŋ chɔkɔ bichi. \v 10 Bɔɔl fə yaka lə i jía wə yifa. Ayakadəiŋ, Bəju bəh Bəglik bəchi bə̀ i tumi ki Ɛsia wə fɛiŋ wɔkɔ gia yi Bah. \s1 Bwa bə Sikɛfa ka fukuliki Bɔɔl \p \v 11 Bɔɔl nì kɔ, Nyɔ nì fəki, wi ka fəki gia yi kaŋyini num yi dzaka ki wɔmni. \v 12 Bə nì dzɔki na finaiŋ fiɛŋ fi, ka kinchumni kimbuŋ nabə mbuŋ wi nɔm, tsə kɔm mi wi jwɛiŋ yɛiŋ, wi bɔnih a bɔninih kɔŋ a numki na mi wə wi kaŋaki kiŋ'waka kichu i gwu wə, ki buku. \p \v 13 Bəju bədɔkɔ bə̀ bɔ nì nyaniki bwiliki biŋ'waka bichu i bəni wə, bɔ dza ka mɔmsiki i bɔɔŋki yɛli wi Bah Jisɔs, ka bɔ bwili biŋ'waka bichu biwɔ. Mi ka dzaki dzakaki i biŋ'waka bichu a, “Mih bwiliki wɔ i yɛli wi Jisɔs wə Bɔɔl fukuki.” \v 14 Bəni bə̀ bɔ nì mɔmsiki gia yiwɔ nì kɔ nanitaŋ, a nì kɔ bwa bə Sikɛfa wə fwu wi bətii mfə gia wi Bəju. \v 15 Ayaka kiŋ'waka kichu ka bi bikə i bɔ a, “Mih kiəki lə Jisɔs, kiə tə Bɔɔl, mbɛiŋ kɔ fimbɛiŋ num bə ndə a?” \v 16 Mi wə kiŋ'waka kichu kiwɔ nì kɔ i gwu yi wə dza chufi kwa lɔ bəni bəwɔ bəchi, kwɔksi bɔ i kuku, bɔ kwini buku i juŋ yi mi wiwɔ mə, a bəh chwɔŋ kiyəə bəh biəkə i gwu wə. \p \v 17 Bəju bəh Bəglik bəchi bə̀ bɔ nì nɔki i Ɛfɛsus wɔkɔ kɔm gia yiwɔ, ka lwaki. Ayaka bəni yisi i kɔksiki yɛli wi Bah Jisɔs, tsə a ninshiŋ. \v 18 Bəni bəduli bə̀ bɔ nì kɔ num bəni bə bumni ka dzəki fukuki chu tɔyi gia yichi yichu yə bɔ nì fəki i nyumi wə. \v 19 Bədɔkɔ bəduli bə̀ bɔ nì fəki mfim, juŋni biŋwakti bibɔ bi mfim, dzə fɛiŋ ka kpa i bəni nshiŋ. Ayaka bə fa kpɔ wi biŋwakti biwɔ wichi, wi buku bənchuku mbaŋshi (50,000).\f + \fr 19:19 \fr*\ft Kikpɔ kələ nì kɔ dzəkə wimu num ŋgɔm wi mi wi nɔm i chɔkɔ wə.\ft*\f* \v 20 Ayakadəiŋ, gia yələ yichi fə gia yi Bah liə i shɔ́m yi bəni wə nalə, ka waŋki tsəki a ninshiŋ ninshiŋ. \s1 Bəni yisi ndani i Ɛfɛsus \p \v 21 Si yəmaka nì tsə, Bɔɔl yɛiŋ a ŋgaiŋ ni tsə lə i Jɛlusalɛm, a i jɔbi wə ŋgaiŋ ni nyəki, ŋgaiŋ ni tsə dzəh i bimbu bi Masedɔnia bəh bi Akɛya. Wi ka chu dzaka a, “Mih ka ni tsə buku i Jɛlusalɛm, ma mih ni kaŋaki i tsə buku tə i Lum.” \v 22 Wi ka yisi faaŋ bəni bəfa i ninshiŋ, a num Timɔti bəh Ɛlastus bə̀ bɔ nì gamtiki wi, bɔ tsə i ninshiŋ i Masedɔnia. Wi baaŋ chu nɔ dzɔ i Ɛsia twɛsi. \p \v 23 A num jɔbi wiwɔ, ndani nì dza yisi i Ɛfɛsus kɔm dzəh yi Bah a kɔbi kə wi twɛsi. \v 24 Tii wi biəŋni biɛiŋ widɔkɔ nì kɔ fɛiŋ, yɛli num Dɛmitiyus, wi nì shi kɔ a biəŋki biɛiŋ biə bi bwɔsiki juŋ yi fəni yi gia yi nyɔ wə bɔ nì bɔɔŋki a Atɛmis.\f + \fr 19:24 \fr*\ft Atɛmis nì kɔ nyɔ wi dzəiŋ i Bəglik.\ft*\f* Nɔm wələ nì dzəki lə bəh kpɔ i bəni bə̀ bɔ biəŋki biɛiŋ biwɔ a kɔbi kə wi twɛsi. \v 25 Dɛmitiyus ka juŋni bəni bə̀ bɔ nì biəŋki biɛiŋ biwɔ bichi, bəh bəni bə̀ bɔ nì nɔmki ŋkaiŋni wi nɔm wiwɔ, bɔ juŋni dzə. Wi ka dzaka i bɔ a, “Bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ kiəki alə, a nɔm wələ kɔ wə bukumbɛiŋ kafiki kpɔ yɛiŋ. \v 26 Mbɛiŋ yɛiŋki lə chu wɔkɔ gia yə fimbwə fiələ bə bɔɔŋki a Bɔɔl si wi fəki. Wi nyaniki dzakaki a bənyɔ bə̀, bə kɛiŋsi a num bəh kaŋ kɔkə bənyɔ. Wi fə lɔ yaka, ka fiəni mfi bi bəni bəduli i fa Ɛfɛsus, wi si bɔɔŋ fiəni tə bəni bə Ɛsia bəchi, bɔ ka bum i wi. \v 27 Mih yɛiŋ a nɔm wibukumbɛiŋ wələ ni kwati lə yɛli wichu. A kɔbi shəŋ ayaka, juŋ yi fəni yi gia yi nyɔ wimbum wi kpaŋni wə Atɛmis wələ yi ni fiəni i fiɛŋ fi kilɔlɔ. Yi ka num yakadəiŋ, ma yi ni numki a bə ŋgəmsi lɔ nyɔ wimbum wələ wə wi kɔ bə kɔksi i Ɛsia wichi, mbi wələ wichi kɔksi tə wi.” \p \v 28 Si bəni bəwɔ wɔkɔ yaka, shɔ́m bɔkɔ bɔ. Bɔ ka yisi i wiliki, dzakayi a, “Atɛmis wi Ɛfɛsus kɔ nyɔ wimbum.” \v 29 Kwili wiwɔ wichi nəŋni. Mbaŋ wi bəni bə̀ bɔ nì juŋni ka liəni i Gayus bəh Alistakus wə, a num bəni bə Masedɔnia bə̀ bɔ nì nyaniki bɔ bəh Bɔɔl, guku tsə bəh bɔ i juŋ yi juŋnini a chu num yi nəni. \v 30 Bɔɔl ka nəŋki i liə tsə i ninshiŋ wi mbaŋ wiwɔ, bəni bə bumni nəiŋ. \v 31 Bəni bəmbum bədɔkɔ, a kaŋa bɔ tumi kiwɔ bɔ num nsɛiŋ yi fɛiŋ, chu faaŋ ntum i wi, tsa a, wi ma mɔ̂m i tɔ̂m gvu wi fɛiŋ. \v 32 Mbaŋ wi bəni bə̀ bɔ juŋni dza nəŋni ka wiliki na dəiŋ. Ayaka bədɔkɔ ni wiliki tsəki lə, bədɔkɔ wili tsə lə. Bəni bəduli nəki kiə kə gia yə bɔ si juŋni fɛiŋ kɔm yi. \v 33 Bəju ka dzɔ Alɛksanda tsəsi i ninshiŋ i mbaŋ wi bəni wə, bəni bədɔkɔ yɛiŋ ka kwakaki a wi kiəki lə gia yidɔkɔ yɛiŋ. Wi ka chiki bəni bəh kaŋ ka wi baŋyiki gwu yi. \v 34 Jɔbi wə bəni bəwɔ nì kiə a Alɛksanda kɔ mi wi Ju, bɔ chu wili kaasi tsə sə a ninshiŋ a i mi wimu wə, dzakayi a, “Atɛmis wi Ɛfɛsus kɔ nyɔ wimbum.” Ayaka bɔ wili yakadəiŋ, i tsə buku i mbiəŋə wifa wə. \p \v 35 Mi wi nyakani wi Kwili wimbum wiwɔ ka dza chi bɔ, bɔ kpichumi. Wi bikə i bɔ a, “Bəni bə Ɛfɛsus, mi kɔlə wə wi məŋniki a, akɔ bukumbɛiŋ bəni bə Ɛfɛsus bə̀ bɔ kaŋaki juŋ yi fəni yi gia yi nyɔ wi Atɛmis, bəh təh wi nyɔ wə wi nì gbɔ i bɛiŋ a? \v 36 Si mi mɔŋ wə wi kɔ i gukuliki gia yələ, mbɛiŋ kaŋaki i kpîchumi mɔŋ, mbɛiŋ ma fə̂ki ka bəni bə yuŋsini. \v 37 Mbɛiŋ dzə bəh bəni bələ fa maka bɔ chwɔ fiɛŋ i juŋ yi bənyɔ wə, nabə i dzaka ja yichu yidɔkɔ kɔm bənyɔ wi kpaŋni wibukumbɛiŋ wələ. \v 38 A kabə num a, Dɛmitiyus bəh bəni bu kaŋaki lə nsaka bəh mi widɔkɔ, chɔkɔ biə bə si saka bənsaka yɛiŋ kɔlə, biə bɔ kɔ tsə yɛiŋ bəni bə̀ bɔ sakaki bənsaka bəh bɔ saka. \v 39 Gia yidɔkɔ kabə kɛiŋki yə mbɛiŋ nəŋki yi tsə yələ, bə ni tsɛiŋ ləkə i yɛiŋ kintəəŋ i kijuŋni ki bətii kwili wə. \v 40 Mih dzakaki lə, kɔm mih yɛiŋ a gia yi daiŋ kɔlə i ləkə bukumbɛiŋ i gia wə, a bukumbɛiŋ kɔ, num bə yisi ndani. Yi ka num yakadəiŋ, bukumbɛiŋ ma ni chu kaŋa na gia yi chəŋ yə bə kɔ i chukuli.” \v 41 Si wi dzaka yakadəiŋ, ka dzaka i kijuŋni kiwɔ gâali. \c 20 \s1 Bɔɔl tsə i Masedɔnia bəh Glees \p \v 1 Asi ndani biə i Ɛfɛsus nì kaa, Bɔɔl bɔɔŋ mbaŋ wi bəni bə bumni, təfi bɔ ka bɔni bɔ ka nyə i tsəki i Masedɔnia. \v 2 Wi tsə nyani jikə bimbu biwɔ fɛiŋ wə, shili shɔ́m yi bəni bə bumni nalə, ka daŋsi tsə i Glees, \v 3 nɔ fɛiŋ kifiəŋŋ kitali. Wi dza a ŋgaiŋ nəŋki i tsə liə i ŋgwuki wimbum wə i tsə i Silia, ka wɔkɔ a Bəju gbɔki wi i dzəh. Wi ka yɛiŋ a yi ndzɔŋki lə a ŋgaiŋ fiəni tsə dzəh i Masedɔnia. \v 4 Wi ni nyaniki bɔ bəh Sɔbata wə waiŋ Bilus wi Bɛlia, bəh Alistakus bəh Sɛkundus bə Tɛsalɔnika, bəh Gayus wi Dɛlbi, bəh Timɔti, bəh Tichikus bəh Tɔfimus bə̀ bɔ nì kɔ bəni bə Ɛsia. \v 5 Bəni bələ ka tsə i ninshiŋ ka wɔkɔli buku bəh Bɔɔl i Tɔwas. \v 6 Ayaka Dzini bi Blɛd wə bə ka jiə dəkə dzɔɔŋ yɛiŋ tsə, buku liə ŋgwuki wimbum i Filibi, dzɔ kaŋ yite i kwati bɔ ka chiŋni bəh bɔ i Tɔwas, buku bɔ nɔ fɛiŋ kaŋ nanitaŋ. \s1 Bɔɔl chu jikə kijuŋni ki Tɔwas \p \v 7 A dzə num i chɔkɔ bi ninshiŋ wə i shi wə, buku bəh kijuŋni, juŋni i fijɔbi i gbɛ blɛd. Si Bɔɔl nì kɔ i buku nyə kichwɔŋɔchwɔŋ, wi ka yisi i dzakaki i bɔ, ka dzaka i tsə buku nchɔkɔ kintəəŋ. \v 8 Buku bɔ nì kɔ num i kimbu ki juŋ yi bɛiŋ wə, bimbaiŋsi baiŋ fɛiŋ numə biduli. \v 9 Waiŋ sumi widɔkɔ yɛli wi num Yutikus num i wundu wə. Wi ka dza yisi i nɔki, si Bɔɔl nì dzakaki tsəki a dzakani. I jɔbi wiwɔ wə wi gɔkɔ kinu, ka dza fɛiŋ gbɔ shi i kuku, fɛiŋ nì kɔ juŋ yi tumnini yitali i yisi i kuku. Ayaka bɔ tsə dzɔ wi num wi kpi lɔ. \v 10 Bɔɔl shi tsə ŋgwuŋ i wi bɛiŋ, maŋni wi dzaka i bəni a, “Wi kɛiŋki lə, mbɛiŋ ki nyûfiki kə gwu yimbɛiŋ.” \v 11 Bɔɔl fiəni yaka i kimbu ki bɛiŋ kiwɔ mə, gbɛ blɛd dzi, ka chu yisi i dzakaki bəndzaka chɔkɔ wɔɔ wi ka nyə. \v 12 Bəni ka dzɔ sumi wiwɔ kwɛ bəh wi i dzu wi num wiwɔm, shɔm yibɔ də nalə. \s1 Bɔɔl nya ntəfi i bətii kijuŋni bə Ɛfɛsus \p \v 13 Buku liə i ŋgwuki wimbum mə i bɔkɔ, ka tsə i Asɔs, si Bɔɔl nì sisi jiə a, akɔ fɛiŋ di biə buku nì dzɔ wi. Wi nì dzaka yakadəiŋ, kɔm wi nì nəŋki i nyani bəh gvu. \v 14 Wi ka kwati buku i Asɔs, buku ka dzɔ wi i ŋgwuki wə, buku bɔ tsə buku i Mitilin. \v 15 Buku ka nyə fɛiŋ i ŋgwuki wə, chɔkɔ buku wɔɔ, buku dzə i kɔmsi i Kiɔs, tsə, chɔkɔ chu buku wɔɔ, buku dzə buku i Samɔs, chu tsə, chɔkɔ chu buku wɔɔ, buku ka liə i Miletus. \v 16 Buku nì nyaniki yakadəiŋ, kwaŋ tsə i Ɛfɛsus kɔm Bɔɔl nì kɔŋki kə i wɔɔ jɔbi i Ɛsia. Wi nì fɔbliki tsəki yaka kɔm a yuwidɔkɔ ŋgaiŋ kɔlə ni tsə buku i Jɛlusalɛm i chɔkɔ bi Dzini bi Bɛntekɔs wə. \p \v 17 Si buku liə i Miletus, Bɔɔl faaŋ ntum i bətii kijuŋni ki bəni bə bumni i Ɛfɛsus a bɔ dzə yɛiŋ ŋgaiŋ. \v 18 Bɔ dzə, wi dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ kiəki lə si nɔni kəŋŋ nì kɔ bəh mbɛiŋ i yisi i chɔkɔ bi ninshiŋ biə mih nì tɔm gvu yiŋ i nshwaiŋ yi Ɛsia wə. \v 19 Mih nì kɔ num mih shisi gwu yiŋ, ka nɔmki i Nyɔ bə mindəm i dzə́kəh yiŋ chɛiŋ. Mih chu yɛiŋ bəŋgəkə i dzə́h yiduli wə si Bəju nì bwaŋki gvu i mih chɛiŋ. \v 20 Mbɛiŋ chu kiəki lə tə si mih nì laniki mbɛiŋ i bəni kintəəŋ, chu nyani nlani i juŋ juŋ wə. Mih nì nyumiki kə gia yidɔkɔ yə yi kɔ i gamti mbɛiŋ. \v 21 Mih nì fukuki shəŋ num a gia yimu i Bəju bəh bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, fuku a bɔ kwûni shɔ́m yibɔ, yi fiə̂ni dzə̂ i Nyɔ, bəh i jîə shɔ́m i Bah wibukumbɛiŋ wə Jisɔs Klistus. \v 22 I liə, mbɛiŋ wɔ̂kɔli, mih tsəki i Jɛlusalɛm num asi Kiŋ'waka ki Baiŋni dzaka i mih, mih kiəki kə a, akɔ tsə num nə bəh mih fɛiŋ. \v 23 Gia yə mih kiəki kɔ a di bichi biə mih tsəki i fɛiŋ, Kiŋ'waka ki Baiŋni fukuki lə i mih, a nsəŋ bəh ŋgəkə wɔkɔliki mih i ninshiŋ. \v 24 Ayakalə, mih yɛiŋki kə nɔni kəŋŋ, a akɔ fiɛŋ fidɔkɔ, a kɔbi a mih kâasi lə nɔm wə Bah Jisɔs kɔ wi nya i mih, yi num a, mih fûkuki ntum wi ndzɔŋni kɔm si Nyɔ chusi shɔm yi yindzɔŋni i bəni. \p \v 25 I liə, mbɛiŋ wɔ̂kɔli, mih kiəki kə a mi widɔkɔ i mbɛiŋ kintəəŋ kɔlə wə buku bɔ nì kɔ mih fuku kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ, bi chu yɛiŋ lə shi mbiŋ a. \v 26 Mih lansiki dzakaki i mbɛiŋ daiŋ a mi widɔkɔ kabə num i mbɛiŋ kintəəŋ wi num i laka i liə, mih kaŋaki kə kaŋ yɛiŋ, \v 27 kɔm mih nì ka nyumi i fuku gia yichi i mbɛiŋ yə Nyɔ kɔŋki. \v 28 Jɔbi wə mbɛiŋ baaŋ, mbɛiŋ ka tɔ̂kniki bəh gwu yimbɛiŋ, bəh mbaŋ wi bəni bə bumni bə̀ bɔ kɔ ka shwáŋ, bə̀ Kiŋ'waka ki Baiŋni kɔ ki fə mbɛiŋ num kifwu i bɔ bɛiŋ. Mbɛiŋ nûmki bəntɔkni shwáŋ i kijuŋni ki bəni bə Nyɔ bə̀ wi nì taŋ bəh mwa mi Waiŋ wi. \v 29 Mih kiəki lə a mih nì ka fiəni gbaksi gwu, bəkwula ni dzə liə i mbaŋ wimbɛiŋ wə, ma bɔ ma ni bee mi widɔkɔ i kwa. \v 30 Bəni bədɔkɔ ni buku lə na i mbɛiŋ kintəəŋ, i fwɔkyiki mbaŋ wi bəni bə bumni, guku bɔ, bɔ tsə i mbaŋ wibɔ wə. \v 31 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ tɔ̂kniki, mbɛiŋ kwaka a mih lani mbɛiŋ bəchi i jía yitali wə, nchɔkɔ bəh nshi bəh mindəm i dzə́kəh yiŋ chɛiŋ. \p \v 32 Mih nyaki mbɛiŋ i liə i kaŋ yi Nyɔ wə, bəh gia yi yə yi kɔ kɔm ŋgamti wi Nyɔ i bəni. Gia yələ kɔlə i fə mbɛiŋ kɔɔki, ka mbɛiŋ bi kwati di i di biə Nyɔ jiə i bəni bə̀ wi fə a bɔ kɔ mbu. \v 33 Mih nì kaŋaki kə kindzəŋ i kpɔ wi mi wə nabə bəmbuŋ bu. \v 34 Mbɛiŋ kiə bindzɔŋ a, akɔ kaŋ yiŋ yələ yi nì nɔmki biɛiŋ bichi biə buku mbaŋ wuŋ nì nəŋki. \v 35 I biɛiŋ bichi biələ, mih nì chusiki i mbɛiŋ a, mi kaŋaki i nɔmki bindzɔŋ, ka wi ni gamtiki bəni bə ŋgəkə, kwaka si Bah Jisɔs nì dzaka a, ‘Ndzɔŋni bimbum kɔ bi mi wə wi nyaki, tsə bi mi wə wi dzɔki.’” \p \v 36 Si Bɔɔl dzaka kaasi yakadəiŋ, bəh bɔ ka tum binyu i kuku bəchi, tsa. \v 37 Ayaka bɔ dza gbɔ bəh mindəm ka dəki, maŋni Bɔɔl kɔmyi wi, a bə bɛsi. \v 38 Gia yə yi nì fə bɔ ka dəki bəh ŋga akɔ gia yə Bɔɔl nì dzaka a bɔ bi chu yɛiŋ kə shi bi. Bɔ ka tsə chiŋsi wi, wi liə i ŋgwuki wimbum mə. \c 21 \s1 Bɔɔl tsə i Jɛlusalɛm \p \v 1 Asi buku bəh Bɔɔl bɔni, buku ka nyə fɛiŋ daŋ i ŋgwuki wimbum mə chəŋ, tsə buku i Kɔs. Chɔkɔ buku wɔɔ, buku tsə i Lɔdəs, nyə fɛiŋ, tsə i Batala. \v 2 Si buku tsə buku fɛiŋ, yɛiŋ ŋgwuki wimbum widɔkɔ wi tsə i Fɔnishia, buku liə yɛiŋ ka tsəki. \v 3 Buku yɛiŋ Sayblus, ka bee i tsɛiŋ yi kimiəkə wə ka daŋsi tsə buku i Taya i tumi ki Silia wə i di biə ŋgwuki nì kaŋaki i bwili biɛiŋ fɛiŋ. \v 4 Buku nəŋ bəni bə bumni fɛiŋ, buku bɔ nɔ kaŋ nanitaŋ. Kiŋ'waka ki Baiŋni fə, ka bɔ təfi Bɔɔl a wi ma mɔ̂m i tsə̂ i Jɛlusalɛm. \v 5 Buku bɔ nɔ, chɔkɔ dzə kpɛiŋ ka buku nyə, buku ka kwa dzəh. Bɔ bəchi buku, bəkaŋa bəbɔ bəh bwa bəbɔ, i chiŋsi buku, buku bɔ buku i kwili wiwɔ kintəəŋ tsə buku i kinchwɔ kimbum kpəŋ, buku bɔ tum binyu i kuku, tsa ka bɔni. \v 6 Buku liə i ŋgwuki mə, bɔ ka fiəni tsə i juŋ yibɔ wə. \p \v 7 Buku ka nyə i Taya, kwa dzəh, tsə buku i Tɔlɛmay. Buku bwa bə nih bə bumni bɔni, ka nɔ kpaŋ wimu. \v 8 Chɔkɔ buku wɔɔ, buku nyə tsə buku i Kaysalia, ka tsə i Filib dzu wə wi nì nyaniki fukuki gia yi Nyɔ, buku bɔ nɔ. Filib wələ nì kɔ mi wimu i mbaŋ wi bəni bə̀ wə nanitaŋ bə̀ bə nì sabi. \v 9 Wi kaŋa bwa bəkaŋa bənaa, bɔ kɛiŋ ki kiə kə bənyuku, bɔ nì fukuki i bəni gia yə bɔ wɔkɔki Nyɔ dzakaki. \v 10 Buku num fɛiŋ i kaŋ yiduli wə, mi widɔkɔ wə wi nì fukuki gia yə wi wɔkɔki si Nyɔ dzakaki bi nyə i Judea shi dzə fɛiŋ, yɛli wi num Agabus. \v 11 Agabus dzə yɛiŋ buku, dzɔ chiŋni wi Bɔɔl, ka fiəni kaŋa gvu bəh kaŋ yi yɛiŋ, ka dzaka a, “Kiŋ'waka ki Baiŋni dzakaki a, akɔ asi Bəju bə Jɛlusalɛm bi kaŋa mi wə wi kaŋaki chiŋni wələ, i nya wi i kaŋ yi bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju.” \v 12 Buku wɔkɔ yakadəiŋ, buku bəh bəni bəchi bə̀ bɔ nì kɔ fɛiŋ ka tsaki Bɔɔl a wi ma tsə̂ i Jɛlusalɛm. \v 13 Wi chukuli a, “Mbɛiŋ fəki num nə lə a? Mbɛiŋ kiəki kə a mbɛiŋ dəki lə mbɛiŋ nəŋni num shɔm yiŋ a? Mih kɔ mih kɛiŋsi gwu a kɔbi a i liə i nsəŋ wə i Jɛlusalɛm shəŋ. Mih kɔ num mih chu kɛiŋsi tə gwu na i kpi fɛiŋ kɔm yɛli wi Bah Jisɔs.” \v 14 Si dzəh nì ka num fɛiŋ i fə a wi kwûni kiŋkwaka ki, buku ka bee, ka dzaka shəŋ a, “Ma yi nûm asi Bah nəŋki.” \p \v 15 Kaŋ yidɔkɔ tsə, buku juŋni biɛiŋ bibuku, ka yakaki tsəki i Jɛlusalɛm. \v 16 Bəni bə bumni bədɔkɔ bə̀ i Kaysalia yaka buku bɔ, dzɔ tsə bəh buku i juŋ yi Manasi wə, i di biə buku nì kaŋaki i nɔki. Ayaka Manasi wələ nì kɔ mi wi Sayblus, a num mi widɔkɔ i kintəəŋ ki bəni bə̀ bɔ nì yisi jiə shɔm i Jisɔs wə. \s1 Bɔɔl laa njikə i Jɛm bəh bətii kijuŋni ki bəni bə bumni \p \v 17 Asi buku nì tsə buku i Jɛlusalɛm, bəni bə bumni bə fɛiŋ dzɔ buku bindzɔŋ.\fig Nyani wi Bɔɔl wi ŋkani kitali|alt="Paul’s third journey" src="Chung Paul3-BW.tif" size="col" loc="Acts 18:23–21:17" copy="Wycliffe" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 18:23–21:17"\fig* \v 18 Chɔkɔ buku wɔɔ, buku bəh Bɔɔl laa njikə i Jɛm, bətii bə kijuŋni bəchi nì kɔ tə fɛiŋ. \v 19 Bɔɔl ka bɔni bɔ, ka dzaka gia yichi i bɔ yə Nyɔ nì fə i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju tsə dzəh i nɔm wə wi nì nɔmki. \v 20 Bɔ wɔkɔ yaka, ka yisi i tumki bikum bi Nyɔ. Ayakalə, bɔ dzaka i Bɔɔl a, “Waiŋnih wibuku, tsɛ̂iŋ si Bəju kɔ bɔ jiə shɔm i Jisɔs wə bənchuku bənchuku. Ayakalə, bɔ num yakadəiŋ bɔ kɛiŋ bɔ num i bənchi bə Muses wə na bəh ŋga, \v 21 Bə kɔ bə fuku lɔ i bɔ kɔm wɔ, a wɔ nyaniki laniki Bəju bə̀ bɔ nɔki i tumi kidɔkɔ wə, a bɔ bee bənchi bə Muses, dzaka a, kiə bɔ ma sûuŋki bwa bəbɔ, bəh a kiə bɔ ma bîəliki nɔni ki tumi kiwɔ. \v 22 Si yi kɔ yaka bɔ kaŋaki lə i ni kiə a wɔ dzə, bukumbɛiŋ ki fə̂ki dəiŋ i liə? \v 23 Buku ni fuku lə i wɔ gia yə wɔ ni fə̂. Buku kaŋaki lə bəni fa bənaa num bɔ fə kiŋkaka i Nyɔ. \v 24 Dzɔ̂ bɔ, mbɛiŋ bɔ tsə̂ wɔ̂kɔ shi bimbɛiŋ, wɔ gɔ̂m biɛiŋ bichi biə bə kaŋaki i gɔm ka bɔ tsə̂ kə̂ə kifwu kibɔ. Wɔ ka fə yakadəiŋ, bəni bəchi ka ni kiə a wɔ jiəki lə tə bənchi bə Muses, ayaka gia yichi yə bə dzakaki kɔm wɔ yi ma ni numki ŋkɔŋ. \v 25 I bəni bə bumni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, buku kɔ num buku nì jiə kimfasi ka nyaka kiŋwakti chiŋsi i bɔ a, kiə bɔ ma dzîki biɛiŋ bidzini biə bə fə bimfə gia yɛiŋ i bənyɔ wə. Kiə bɔ ma dzîki mwa mi nyam. Kiə bɔ ma dzîki nyam yə yi kɔ maka bə kum yi mwa buku. A bɔ bwili kaŋ yibɔ i nɔni ki tɔkɔlini wə.” \v 26 Ayakadəiŋ, Bɔɔl ka dzɔ bəni bəwɔ, chɔkɔ buku wɔɔ bəh bɔ tsə wɔkɔ shi bibɔ. Bɔɔl ka tsə i juŋ yi fəni yi gia mə, fuku chɔkɔ biə kaŋ yi wɔkɔni shi ni tsə, bə ni ka nya binya i bɔ i mi wimu wimu. \s1 Bə kwa Bɔɔl i juŋ yi fəni yi gia mə \p \v 27 Asi kaŋa yiwɔ nanitaŋ nì kɔ a kaa, Bəju bədɔkɔ bə̀ bɔ nì buku dzə i Ɛsia yɛiŋ Bɔɔl i juŋ yi fəni yi gia mə, ka nyini mbaŋ wi bəni, kwa wi, \v 28 bɔ ka wiliki dzakayi a, “Bəni bə Islae, mbɛiŋ gamti buku. Akɔ mi wələ wi nyaniki laniki gia yichu, i bəni i di bichi kɔm tumi kibuku bəh bənchi bə Muses bəh kɔm juŋ yi fəni gia yələ. Wi fiəni bəkəli kaasi i dzɔki bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, dzə bəh bɔ i juŋ yi fəni yi gia mə fa, ka bəkəli di bi baiŋni biələ.” \v 29 Bɔ nì dzakaki yaka, kɔm bɔ nì yɛiŋ Bɔɔl wi nyani nnya i kwili wə bəh Tɔfimus mi wi Ɛfɛsus. Bɔ ka kwaka a Bɔɔl liə bəh wi i juŋ yi fəni gia mə. \v 30 Ayaka wili wiwɔ fə kwili wichi nəŋni, bəni ka yɔkɔki dzəki fɛiŋ. Bɔ bwam kaŋa Bɔɔl, guku buku bəh wi i juŋ yi fəni gia mə, akisəkə, bɔ ka baŋ dzaka bifiəŋə. \v 31 Bɔ ka nəŋki i wɔɔ Bɔɔl, ntum wiwɔ liə i ntuni ki tikwili wi fwu wi bəni bə jum bə Lum a, Jɛlusalɛm wichi si shakyi. \v 32 Wi ka nyə akisəkə, dzɔ bəni bənchi bəh kifwu ki mbaŋ wi bəni bə jum bədɔkɔ bəh bɔ yɔkɔ shi tsə fɛiŋ. Si bəni nì yɛiŋ bəni bə jum bəh tikwili wi fwu wi bəni bə jum num fɛiŋ, bɔ ka bee i twɛiŋki Bɔɔl. \v 33 Tikwili wi bəni bə jum wiwɔ ka dzə kwa Bɔɔl, dzaka a bɔ kaŋa wi bəh bənsəŋ bəfa. Wi bikə i bɔ a, “Wələ kɔ ndə? Wi fə nə?” \v 34 I fɛiŋ wə, bəni dza ka wiliki tsəki lə, bədɔkɔ wili tsə lə. Wi nəki kiə kə gia yə yi num. Wi ka dza dzaka i bəni bu a bɔ dzɔ̂ Bɔɔl bɔ yâka bəh wi i di bi bəni bə jum wə. \v 35 Bəni bə jum bəwɔ dzɔ wi, jɔbi wə bɔ nì yakaki tsəki i dzəh yə yi kɔ i bəntəm bəntəm wə, bɔ dza giŋ lɔ Bɔɔl giŋni kɔm mbaŋ wi bəni nì jumki i lɔkɔ wi. \v 36 Bɔ nì biəliki yaka, wili dzakayi a, “Bə laksi wi.” \s1 Bɔɔl kɔmyi dzaka \p \v 37 Asi bɔ nì liə bəh Bɔɔl i di bi bəni bə jum wə, wi tsa tikwili wi fwu wi bəni bə jum a, “Mih kɔlə i dzaka gia yidɔkɔ i wɔ a?” Wi wɔkɔ yaka, ka bikə i Bɔɔl a, “Wɔ kiəki lə já yi Glik a? \v 38 A mɔŋ wɔ mi wi Ijib wə wi nì yisi ndani bəh kifwu ki tumi i jɔbi widɔkɔ wə, wi guku mbaŋ wi bəni bənchuku bənaa (4,000), bə̀ bɔ nì wɔɔyiki bəni bə̀ bɔ tsə ka numki i chwa a?” \v 39 Bɔɔl chukuli a, “Mih kɔ mi wi Ju, bə nì bwɔ mih i Tasus i tumi ki Silishia wə, Tasus num kə kwili wi nchiŋ. Mih tsaki wɔ, nyâ mih bəh dzəh mih dzâka i bəni bələ.” \v 40 Tikwili wi fwu wi bəni bə jum bəwɔ ka nya dzəh a wi dzaka. Bɔɔl ka num i di biə bi nì kɔ i bəntəm bəntəm wə, ka chi bəni bəh kaŋ. Bɔ ka kpichumi mɔŋ, wi dzaka i bɔ i já yi Hibulu wə a. \c 22 \p \v 1 “Bəba bəh bwa bə nih bəŋ, mbɛiŋ wɔ̂kɔ ndzaka wuŋ i mbɛiŋ nshiŋ.” \v 2 Bɔ ka wɔkɔ si wi dzakaki num i já yibɔ yi Hibulu wə, bɔ ka kpichumi lə mɔɔɔŋ. Bɔɔl ka dzaka a, \v 3 “Mih kɔ mi wi Ju, bə nì bwɔ mih i Tasus i tumi ki Silishia wə, ayakalə bə kuku yaka mih i fa Jɛlusalɛm, mih lani kiŋwakti i kaŋ yi Gamalia wə. Wi nì kɛiŋsi lani mih bəh bənchi bə bətii bəbuku, mih ka numki bəh ŋga i gia yi Nyɔ wə nalə, asi mbɛiŋ bəchi bələ mbɛiŋ kɔ fa daiŋ lə. \v 4 Mih nì dzəki nyaki lə ŋgəkə bwaŋ gvu i bəni bə̀ bɔ biəliki Dzəh yi Bah, fə bə wɔɔyi bɔ, kwa bənyuku bəh bəkaŋa chiŋsi i juŋ yi nsəŋ mə. \v 5 Fa kɔ gia yə kifwu ki bətii mfə gia bəh bəni bə̀ bɔ sakaki kwili kiəki lə yi lə gbuuŋ. A nì nyaki bɔ biŋwakti a mih tsə̂ kwâyiki bwa bə nih bəbuku bə̀ bɔ kɔ i Damaskus. Mih bə́ tsə i kwâyi bəni bə̀ bɔ biəliki Dzəh yi Bah, kâŋa dzə̂ bəh bɔ i Jɛlusalɛm bə nya ŋgəkə i bɔ. \s1 Bɔɔl fuku si wi nì nyani ka wi jiə shɔm i Jisɔs \p \v 6 A jɔbi wə mih nì kɔmsiki tsəki i Damaskus a num ka nshichuŋ, baiŋni bimbum bidɔkɔ dza mwaiŋ shi i mih bɛiŋ. \v 7 Mih gbɔ i kuku, ka wɔkɔ ja yi dzaka dzə i mih a, ‘Sɔɔl, Sɔɔl, wɔ bwaŋki gvu i mih chɛiŋ lə kɔm nə?’ \v 8 Mih bikə a, ‘Bah, akɔ wɔ ndə?’ Ja yiwɔ chukuli a, ‘Akɔ mih Jisɔs wi Nasali, num mih wə wɔ bwaŋki gvu i wi chɛiŋ.’ \v 9 Bəni bə̀ bɔ nì kɔ buku bɔ nì yɛiŋ baiŋni biwɔ, ayakalə nəki wɔkɔ kə ja yi mi wə wi nì dzakaki buku wi. \v 10 Mih ka chu bikə a, ‘Bah, mih kɔ i fə dəiŋ a?’ Wi chukuli i mih a, ‘Dzâ bɛiŋ, lîə tsə̂ i Damaskus, ma bə fûku i wɔ fɛiŋ, nɔm wichi wə Nyɔ kɔ wi kɛiŋsi jiə i wɔ a wɔ nɔmki.’ \v 11 Mih ka dza fɛiŋ, num baiŋni biə fə mih fəkə, bəni bə buku bɔ nì nyaniki ka tati liə tsə bə mih i Damaskus. \p \v 12 Mi widɔkɔ num fɛiŋ i Damaskus, yɛli wi num Ananias, wi kɔksi Nyɔ nalə, jiə bənchi bəbuku Bəju bəchi bə̀ bɔ nì kɔ fɛiŋ kɔksi wi. \v 13 Wi dzə yɛiŋ mih, num bɛiŋ i kɔmsi i mih kpəŋ ka dzaka i mih a, ‘Sɔɔl waiŋnih wuŋ, fîəni yɛ̂iŋ di.’ Akisəkə yakadəiŋ, mih fiəni ka yɛiŋki di, ka yɛiŋ tə wi Ananias. \v 14 Wi dzaka i mih a, ‘Nyɔ wi bətii bəbuku kɔ wi babwili lɔ wɔ a wɔ kîə gia yə wi kɔŋki, bəh i yɛ̂iŋ Mi wi Nɔm wi Chəŋ, i wɔ̂kɔ ndzaka wə wi bukuki dzaka ki wə. \v 15 Wɔ bi numki mi wə wi fukuki kɔm wi, fuku i bəni bəchi gia yə wɔ yɛiŋ bəh yə wɔ wɔkɔ. \v 16 Si yi kɔ yaka i liə, wɔ chu wɔkɔliki nə? Dzâ bɛiŋ bə juli wɔ i bɔkɔ, i wɔkɔ chu bia, asi wɔ tsaki i Bah.’ \s1 Bɔɔl fuku si Jisɔs ni faaŋ wi i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju \p \v 17 Mih nì fiəni tsə i Jɛlusalɛm, mih bə́ tsa i juŋ yi fəni yi gia wə, fiɛŋ ka ndəmsi dzə i mih wə. \v 18 Mih yɛiŋ Bah i fiɛŋ fiwɔ wə, wi dzaka i mih a, ‘Kɔmsi nyə̂ fa i Jɛlusalɛm wakli kɔm bəni bə fa ni bum kə gia yə wɔ fukuki kɔm mih.’ \v 19 Mih chukuli i wi a, ‘Bah, bɔ kiəki lə na bindzɔŋ a mih nì liəki i júŋ yi tsani mə, kwayi bəni bə̀ bɔ jiə shɔ́m i wɔ wə twɛiŋ bɔ. \v 20 Jɔbi wə bə nì wɔɔki Stifɛn wə wi nì fukuki i bəni kɔm wɔ, akɔ mih wə mih nì kɔ na fɛiŋ mih tɔbi. Ayaka akɔ mih wə bəni bə̀ bɔ nì wɔɔ Stifɛn nì baayi nya bəmbuŋ bəbɔ mih kaŋa.’ \v 21 Bah chu dzaka i mih a, ‘Nyə̂ fa, kɔm mih ni faaŋ lə wɔ i dzəh yi dəəŋ i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju.’” \p \v 22 Si Bɔɔl nì dzakaki bəni wɔkɔli, jɔbi wə ndzaka nì bukuki i dzaka ki wə, bɔ yisi ka wiliki na bəh ŋga, dzakayi a, “Bə kâasi bəh ŋkaiŋni mi wələ i fa nshwaiŋ wə. Akɔ kə mi wə wi kɔ i nûmki wiwɔm.” \v 23 Bɔ nì wiliki yaka, sɛksi bəmbuŋ bəbɔ i bɛiŋ, ka waŋki kwɔŋɔ i bɛiŋ. \v 24 Tikwili wi fwu wi bəni bə jum ka dza dzaka a bəni bə jum dzɔ̂ Bɔɔl ma bɔ tsə̂ bəh wi i di bibɔ wə, jɔbi wə bɔ ka tsə̂ bɔ twɛ̂iŋ wi, bɔ bîkə gia i wi, a wi fuku gia yə yi fə ka Bəju wiliki lə. \v 25 Bɔ ka tsə bəh wi ka kaŋa a bɔ twɛiŋki, Bɔɔl bikə i fwu wi mbaŋ wi bəni bə jum widɔkɔ wə wi nì kɔ fɛiŋ a, “Nchi bumki lə a bə twɛ̂iŋki mi wi Lum maka bə saka nsaka wi a?” \v 26 Fwu wi mbaŋ wi bəni bə jum wiwɔ wɔkɔ yakadəiŋ, ka tsə yɛiŋ tikwili wibɔ, dzaka i wi a, “Wɔ nəŋki mɔm num nə lə? Kîə a mi wələ kɔ mi wi Lum.” \v 27 Tikwili wiwɔ wɔkɔ yakadəiŋ, ka tsə yɛiŋ Bɔɔl bikə i wi a, “Lansi fûku i mih, a wɔ kɔ mi wi Lum a?” Ayaka wi bum. \v 28 Tikwili wiwɔ dzaka i wi a, “Mih nì taŋ bəh kpɔ widuli, ka mih numki mi wi Lum.” Bɔɔl chukuli i wi a, “Mih kɔ mfiŋ mi wi Lum i bwɔ wə.” \v 29 Bəni bə̀ bɔ nì kɔ i bikəyiki bəmbikə bəwɔ i wi ka fiəni chu i jum wə akisəkə. Tikwili wibɔ ka lwaki tə, kɔm wi nì kɔ wi dzaka bə kaŋa Bɔɔl a num mi wi Lum. \s1 Bɔɔl kɔmyi dzaka i bəni bə̀ bɔ sakaki tumi ki Bəju nshiŋ \p \v 30 Tikwili wiwɔ ka nəŋki i kɛiŋsi kiə gia yə Bəju nì jiəki i Bɔɔl wə. Ayaka chɔkɔ buku wɔɔ, wi dzaka a bə shwâ Bɔɔl, wi bɔɔŋ bətii mfə gia bəmbum bəh bəni bəchi bə̀ bɔ sakaki tumi, bɔ dzə, wi jiə Bɔɔl i bɔ nshiŋ. \c 23 \p \v 1 Bɔɔl lɔmsi dzə́kəh i bəni bə̀ bɔ sakaki tumi kiwɔ, ka dzaka a, “Bwa bə nih bəŋ, i nɔni kəŋŋ wə i dzə buku daiŋ, mih si fə num a gia yə mih kiəki a yi kɔ chəŋ i Nyɔ nshiŋ, gia yidɔkɔ kɔbi yə yi sakaki mih i shɔm yiŋ wə.” \v 2 Ananias wə wi nì kɔ fwu wi bətii mfə gia, dzaka i bəni bə̀ bɔ nì numbɛiŋ i kɔmsi i Bɔɔl kpəŋ, a bɔ chɔ̂kɔ wi i dzaka wə. \v 3 Bɔɔl chukuli i wi a, “Nyɔ ni chɔkɔ lə wɔ tə. Wɔ bwɔsiki kimbu ki juŋ kə bə chikə bəh fiəŋ wi fuku a biŋ. Wɔ lansi num a wɔ sakaki mih biəli nchi, chuku bwiŋ nchi wiwɔ chu dzaka a bə twɛ̂iŋ mih a?” \v 4 Bəni bə̀ bɔ nì num bɛiŋ i kɔmsi i Bɔɔl wə bikə i wi a, “Wɔ tɔyi fwu wi bətii mfə gia wi Nyɔ a?” \v 5 Wi chukuli a, “Bwa bə nih bəŋ, mih si kiəki kə a, akɔ fwu wi bətii mfə gia. Bə nyaka a, \q1 ‘Kiə mi ki dzâka kə gia yichu kɔm mi wə wi sakaki bəni.’” \p \v 6 Jɔbi wə Bɔɔl nì yɛiŋ a bəni bədɔkɔ nì kɔ fɛiŋ a num Bəsadusi, bədɔkɔ num Bəfalasi, wi ka dzaka bə ja yiləkəli i kintəəŋ ki bəni bə̀ bɔ sakaki tumi a, “Bwa bə nih bəŋ, mih kɔ mi wi Falasi, mih num waiŋ wi Bəfalasi. Mih kɔ fa i nsaka wə kɔm mih tsɛiŋki tsəki a ninshiŋ, kiə a bəŋkwu bi dza lə i kpi wə.” \v 7 Si wi dzaka yakadəiŋ, Bəsadusi bəh Bəfalasi ka yisi i yɔliki, kijuŋni kiwɔ gaali. \v 8 Bɔ nì yɔliki yakadəiŋ, kɔm Bəsadusi nì shiki dzakaki a bəŋkwu bi dza kə i kpi wə, chu dzaka a fiɛŋ fidɔkɔ kɔkə ka bəchinda bə Nyɔ nabə biŋ'waka. Ayakalə, Bəfalasi nì bumki lə a biɛiŋ biələ bichi kɔlə. \v 9 N'yɔli wiwɔ ləkə tsə a ninshiŋ, bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì laniki bənchi num i mbaŋ wi Bəfalasi wə, numbɛiŋ fɛiŋ dzaka bəh ŋga, dzakayi a, “Buku ka yɛiŋ gia yə mi wələ gbɔ yɛiŋ. A kɔlə numki kiŋ'waka kidɔkɔ, yuwidɔkɔ chinda wi Nyɔ wi dzakaki i wi.” \v 10 N'yɔli wiwɔ ka nəŋki a fiəni chu jwɔ, tikwili wi fwu wi bəni bə jum ka lwaki a yudɔkɔ bɔ kɔlə i shakyi Bɔɔl fɛiŋ i biŋka wə. Wi ka dzaka a bəni bə jum shî tsə̂ lɔ̂kɔ Bɔɔl fɛiŋ i kaŋ yibɔ wə, fîəni yâka dzə̂ bəh wi i kwili wi bəni bə jum wə. \p \v 11 A num nchɔkɔ, Bah numbɛiŋ i kɔmsi i Bɔɔl wə, dzaka i wi a, “Kaŋa shɔm. Si wɔ kɔ wɔ fuku lɔ i bəni kɔm mih i Jɛlusalɛm, akɔ tə a liŋ si wɔ ni fuku tə i Lum kɔm mih.” \s1 Bəni bədɔkɔ dza kɛiŋsi i wɔɔ Bɔɔl \p \v 12 Chɔkɔ buku wɔɔ, Bəju bədɔkɔ jiə kimfasi, dzi ŋkaiŋ a bɔ ni dzi kə fiɛŋ nabə i mu a kɔbi a bɔ ni wɔɔ lə Bɔɔl. \v 13 Bəni bə̀ bɔ nì jiə kimfasi kiwɔ dzi ŋkaiŋ biwɔ nì tsəki lə bəni mbaŋnyani. \v 14 Bɔ ka tsə i bətii mfə gia bəmbum, bəh bəni bə̀ bɔ sakaki kwili, dzaka i bɔ a, “Buku kɔ buku lansi dzi ŋkaiŋ, a buku ki ləkəsiki kə fiɛŋ i dzaka wə a kɔbi a buku ni wɔɔ lə Bɔɔl. \v 15 I liə wə, mbɛiŋ bəh bəni bəchi bə̀ bɔ sakaki tumi chîŋsi ntum i tikwili wi fwu wi bəni bə jum, mbɛiŋ kwâyi dzaka i wi a wi fîəni chîŋsi shî dzə̂ Bɔɔl, wi dzə i mbɛiŋ nshiŋ, a mbɛiŋ nəŋki i tsɛiŋ baiŋsi i nsaka wi nalə. Ayakadəiŋ, buku ni gbɔ wi i dzəh, jɔbi wə bɔ ni shiki dzəki bəh wi, buku ka ni wɔɔ wi a kɛiŋ i dzəh.” \p \v 16 Si bɔ nì jiə kimfasi kiwɔ yakadəiŋ, waiŋ jɛmi wi Bɔɔl wi nyukuni wɔkɔ, wi ka tsə i di bi bəni bə jum wə, fuku i Bɔɔl. \v 17 Wi ka bɔɔŋ fwu wi mbaŋ wi bəni bə jum widɔkɔ dzaka i wi a, “Dzɔ̂ sumi wələ ma wɔ tsə̂ bəh wi i tikwili wi fwu wi bəni bə jum, wi kaŋaki lə gia i fuku i wi.” \v 18 Wi ka dzɔ wi, ka tsə bəh wi i tikwili wi fwu wi jum wə, dzaka i wi a, “Bɔɔl mi wi nsəŋ bɔɔŋ mih, dzaka a mih dzɔ̂ sumi wələ ma mih dzə̂ bəh wi i wɔ, a wi kaŋaki lə gia i fuku i wɔ.” \v 19 Tikwili wiwɔ ka kaŋa wi i tsɛiŋ wə, bəh wi baka gwu, wi bikə i wi a, “Akɔ nə wɔ nəŋki i fuku i mih a?” \v 20 Sumi wiwɔ chukuli a, “Bəju bədɔkɔ jiə kimfasi a bɔ ni dzaka lə i wɔ a wɔ nyâ shî dzə̂ Bɔɔl wi dzə i bəni bə̀ bɔ sakaki kwili kijiəli, a bɔ nəŋki tsɛiŋ ləkə baiŋsi i nsaka wi wə bindzɔŋ, bɔ dzakaki yaka kwayi fə fəni i wɔɔ wi. \v 21 Kiə wɔ ki bûm kə, kɔm bəni kɔlə fɛiŋ bɔ tsə bəni mbaŋnyani num bɔ gbɔ wi i dzəh, bɔ dzi ŋkaiŋ a bɔ ni dzi kə fiɛŋ nabə i mu fiɛŋ a kɔbi a bɔ wɔɔ lə Bɔɔl. Bɔ kɔ i liə num bɔ kɛiŋsi lɔ gwu, ka wɔkɔliki num gia yə wɔ ni dzaka.” \v 22 Tikwili wi fwu wi bəni bə jum wiwɔ ka dzaka a sumi yiwɔ tsə̂ki, ka kiŋ i wi a si wi tsəki kiə wi ki fə̂ kə a mi widɔkɔ kîə a wi fuku gia yiwɔ i ŋgaiŋ. \s1 Bə faaŋ Bɔɔl i Kaysalia i Fɛlek wə mi wi nsaka \p \v 23 Tikwili wi fwu wi bəni bə jum wə ka bɔɔŋ kifwu kimbaŋ ki bəni bə jum bəfa dzaka i bɔ a, “Mbɛiŋ kɛ̂iŋsi jîə bəni bə jum gi yifa (200) bəh bəni bə bikum mbaŋnanitaŋ (70) bəh bəni bəgɔŋ gi yifa (200), i mbiəŋə wə bwukə nchɔkɔ, bɔ ni nyə tsə i Kaysalia. \v 24 Mbɛiŋ kɛ̂iŋsi tə kikum i Bɔɔl, mbɛiŋ dzɔ̂ tsə̂ bəh wi i Fɛlek mi wi nsaka fiɛŋ fidɔkɔ ma kɔ̂m wi i dzəh.” \v 25 Si wi dzaka yaka, ka nyaka kiŋwakti ki dzaka a. \p \v 26 “Akɔ mih Klawdius Lisias. Mih nyakaki kiŋwakti kələ i wɔ mi wimbum Fɛlek wə mi wi sakani. Mih bɔniki dzəki i wɔ. \v 27 Bəju si kwa mi wələ ka nəŋki i wɔɔ. Mih ka wɔkɔ a, akɔ mi wi Lum, buku bəni mbəŋ bə jum ka liə fɛiŋ lɔkɔ wi i kaŋ yibɔ wə. \v 28 Mih bə́ nəŋ i wɔkɔ gia yə bɔ jiəki i wi fuŋ, mih ka shi bəh wi i bəni bəbɔ bə̀ bɔ sakaki tumi. \v 29 Jɔbi wə bə ni tsɛiŋ ləkə i yɛiŋ, mih ka yɛiŋ a gia yə bə bwaŋki i wi chɛiŋ akɔ a kiŋgukuli kɔm bənchi bəbɔ maka wi fə gia yidɔkɔ yə bə si kɔ i wɔɔ wi yɛiŋ, nabə i jiə wi i juŋ yi nsəŋ mə. \v 30 Jɔbi wə mi si fuku i mih a Bəju bədɔkɔ jiə kimfasi i wɔɔ mi wələ, mih ka chiŋsi wi i wɔ akisəkə. Mih dzaka tə a bəni bə̀ bɔ jiəki gia i wi fuŋ dzə̂ yɛ̂iŋ num wɔ, bɔ dzaka gia yə bɔ kaŋaki bəh wi.” \p \v 31 Bəni bə jum ka fə asi tikwili wibɔ dzaka, dzɔ Bɔɔl nchɔkɔ, bəh bɔ tsə buku i Antibati. \v 32 Chɔkɔ buku wɔɔ, bəni bə jum bə̀ bɔ ni nyaniki bəh gvu bee Bɔɔl i kaŋ yi bəni bə̀ bɔ ni nyaniki i bikum bɛiŋ a bɔ tsəki bəh wi a ninshiŋ ka fiəni i jum wə i di bibɔ wə. \v 33 Bɔ tsə liə i Kaysalia, ka nya kiŋwakti kiwɔ i mi wi sakani wiwɔ chu nya tə Bɔɔl i wi. \v 34 Wi fa kiŋwakti kiwɔ, ka bikə i Bɔɔl di biə wi buku yɛiŋ. Wi ka wɔkɔ a Bɔɔl kɔ mi wi Silishia, \v 35 ka dzaka i wi a, “Mih ni wɔkɔli lə nsaka wa i jɔbi wə bəni bə̀ bɔ kaŋaki nsaka bəh wɔ ni dzə buku fa.” Wi ka dzaka a bɔ dzɔ̂ Bɔɔl ma bɔ tsə̂ jîə wi i ntɔŋ wi Hɛlɔd wə, ma bə tsɛ̂iŋki wi. \c 24 \s1 Bɔ jiə nsaka wi Bɔɔl i Fɛlek nshiŋ \p \v 1 Si kaŋ dzə buku yite, Ananias fwu wi bətii mfə gia wə, bəh bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ nì sakaki tumi, bəh Tɛtulus wə wi nì kɔ wi kɛiŋsi lani nchi, shi tsə i Kaysalia. Bɔ ka tsə yɛiŋ Fɛlek mi wi nsaka, jiə nsaka wibɔ kɔm Bɔɔl i wi nshiŋ. \v 2 Bɔ ka bɔɔŋ Bɔɔl, Tɛtulus ka yisi i jiəki gia i wi wə, dzaka i Fɛlek a, “Mi wimbum, kimbɔiŋni kɔlə i tumi kələ wə i dzə buku i liə, a num kɔm nsaka wa wi ndzɔŋni, bəŋkwuni bəh ndzɔŋni kɔ fa bəduli i tumi kələ wə num kaŋ ya. \v 3 Bəni bəchi wɔkɔki lə ndzɔŋni bimbum chu dzɔ nsaka wa i di bichi jɔbi wichi. \v 4 Mih nəŋki kə i dzɔ jɔbi wa wichi, mih tsaki wɔ, a wɔ wɔ̂kɔli a twɛsi, wɔ wɔ̂kɔ gia yə buku ki dzakaki. \v 5 Buku kɔ buku yɛiŋ a mi wələ kɔ mi wi gia. Wi nyaniki nəŋniki ndani i kintəəŋ ki Bəju wə i kifwu ki nshwaiŋ wə kichi. Ayaka a chu num wi tikwili wi mbaŋ wə bə bɔɔŋki a wi Nasali. \v 6-7 Wi nì nəŋki i bəkəli tə juŋ yi fəni yi gia, buku kwa wi.\f + \fr 24:6-7 \fr*\ft Biŋwakti bikpu bidɔkɔ kaŋaki lə 6b-8a num bə nyaka a, “Buku nì nəŋki i saka wi biəli bənchi bəbuku, Lisias wə tikwili wi kifwu ki bəni bə jum liə fɛiŋ, lɔkɔ wi i buku kaŋ, dzaka a buku dzə̂ yɛ̂iŋ num wɔ, a bə saka nsaka wiwɔ i wɔ nshiŋ.”\ft*\f* \v 8 Wɔ ka bikəyi gia i mi wələ, wɔ ni wɔkɔ i wi gia yichi yə buku dzaka kɔm wi.” \v 9 Si Tɛtulus dzaka yakadəiŋ, Bəju tɔbi, kɔksi a gia yələ yichi kɔ ŋkɔŋ. \s1 Bɔɔl kɔmyi dzaka i Fɛlek nshiŋ \p \v 10 Mi wi nsaka wiwɔ fəkəni i Bɔɔl a wi dzaka. Wi ka dzaka a, “Mih kiəki a wɔ kɔ wɔ saka lɔ bənsaka i tumi kələ wə i jía yiduli wə. Mih kɔ bəh kinsaŋli i num i wɔ nshiŋ i kɔmyi dzaka kəŋŋ. \v 11 Wɔ ka dza ka bikəyiki, wɔ ni wɔkɔ a kaŋ ka tsə dəkə jwɔfi ntsɔ yifa si mih nì yaka i Jɛlusalɛm i tsə tsa Nyɔ. \v 12 Bəju nì ka yɛiŋ, mih gukuli bəŋgukuli buku mi, bɔ nì ka yɛiŋ mih, mih nyini bəni i juŋ yi fəni gia wə nabə i juŋ yi tsani wə, nabə i di bidɔkɔ wə i kwili wə. \v 13 Bɔ kaŋaki kə na gia yə yi chusiki a mih nì fə gia yələ yə bɔ jiəki i mih wə. \v 14 Mih bum yələ i wɔ nshiŋ, a mih tsaki Nyɔ wi bətii bəbuku biəli Dzəh yə bɔ bɔɔŋki a yi kɔ yichu. Ayaka mih bumki num gia yichi yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Bənchi bə Muses wə bəh yə yi kɔ i Biŋwakti bi bəni bə ntum bə Nyɔ wə. \v 15 Mih tsɛiŋki tsəki a ninshiŋ i Nyɔ, a liŋ asi bəni bələ tə tsɛiŋki, a bəni bə ndzɔŋni bəh bəchu bəchi bi dza lə i kpi wə. \v 16 Ayakadəiŋ, mih mɔmsiki nalə i jɔbi wichi wə i nɔki nɔni ki chəŋ i Nyɔ nshiŋ bəh bəni, ka gia ma numki yə yi sakaki mih i shɔm yiŋ mə. \p \v 17 Akɔ jía yiduli si mih nì buku i Jɛlusalɛm, mih ka fiəni tsə fɛiŋ i nya kpɔ i bəni mbəŋ bə kwili, bəh i fə gia. \v 18 Akɔ gia yələ bɔ nì yɛiŋ mih i juŋ yi fəni yi gia mə si mih fəki, num mih wɔkɔ shi mbiŋ. Bəni nì mɔŋ fɛiŋ nabə dzaka ki kɔmni. \v 19 A nì kɔ shəŋ a Bəju bədɔkɔ bə Ɛsia si bɔ nì kɔ fɛiŋ, ayaka bɔ si kaŋaki i numki fa i dzaka i wɔ gia yə bɔ kaŋaki kɔm mih, jɔbi wə gia yidɔkɔ kɔ. \v 20 A kɔbi yakadəiŋ, ma bəni bələ ni fuku gia yə bɔ ni yɛiŋ a mih gbɔ jɔbi wə mih nì numbɛiŋ i bəni bə̀ bɔ sakaki tumi nshiŋ, \v 21 a kɔbi a gia yə mih ni də bwili bəh ja yiləkəli i bɔ a, mih kɔ i bɔ nshiŋ jɔbi wələ lə i nsaka wə kɔm mih ni bum a bəŋkwu bi dza lə i kpi wə.” \p \v 22 Si Bɔɔl dzaka yakadəiŋ, Fɛlek wɔkɔli lə, a nì kɔ mi wi tɔksi kiə kɔm Dzəh yi Bah, wi ka jiə nsaka dzaka a, “Jɔbi wə Lisias wə tikwili wi fwu wi bəni bə jum, ni shi dzə, ka mih ni təiŋ nsaka wimbɛiŋ.” \v 23 Wi ka dzaka a fwu wi mbaŋ wi bəni bə jum dzɔ̂ Bɔɔl wi tsə̂ jîə i dzu, wi chəniki wi. Ayakalə, a bɔ nyâ wi bəh dzəh, ka nsɛ́iŋ yi dzə̂ki gâmtiki wi. \s1 Fɛlek jiə nsaka wi Bɔɔl i jía yifa wə \p \v 24 Kaŋ yidɔkɔ tsə, Fɛlek bəh Dusila kpə wi wə wi nì kɔ mi wi Ju bɔ dzə. Fɛlek tsə bɔɔŋ Bɔɔl a wi dzə, wi ka wɔkɔliki gia yə Bɔɔl dzakaki kɔm njiə wi shɔm i Klistus Jisɔs wə. \v 25 Si wi dzaka kɔm si mi kɔ numki mi wi chəŋ bəh si mi kɔ i tɔkniki bəh gwu yi bəh si Nyɔ bi saka bəni, Fɛlek wɔkɔ yaka lə ka lwa. Ayaka wi ka dzaka i Bɔɔl a, “Wɔ kɔlə tsəki i liə, jɔbi wə mih ni kaŋa jɔbi mih ni fiəni bɔɔŋ wɔ.” \v 26 Wi ni dzaka yakadəiŋ, kaŋa kiŋkwaka a jɔbi widɔkɔ Bɔɔl ni taŋyi lə ŋgaiŋ. Ayaka wi shi a bɔɔŋki Bɔɔl a fɛiŋ fɛiŋ a bɔ wi təkəki biɛiŋ bi təkəni. \v 27 Ayaka, yaka, jía yifa tsə. Bə bi ka jiə Bɔlsius Fɛstus i kimgbɔkɔ ki Fɛlek wə, Fɛlek ka nəŋki a ŋgaiŋ fə Bəju kɔŋki ŋgaiŋ, wi ka bee Bɔɔl i juŋ yi nsəŋ mə. \c 25 \s1 Bɔɔl dzɔ nsaka wi tsə bə wi i Ŋkuŋ wi Lum nshiŋ \p \v 1 A dzə num i kaŋ yitali wə si Fɛstus yisi i sakaki kimbu ki tumi ki Judea, wi nyə i Kaysalia ka yaka tsə i Jɛlusalɛm. \v 2 Bətii mfə gia bəmbum bəh kifwu ki Bəju i tumi kiwɔ wə ka dzə yɛiŋ wi, jiə nsaka wə bɔ kaŋaki bəh Bɔɔl i wi nshiŋ, ka tsa wi a, \v 3 wi chûsi shɔm yindzɔŋni i bɔ i fə a bə chîŋsi Bɔɔl a wi dzə i Jɛlusalɛm. Bɔ nì fəki yaka, num bɔ kɛiŋsi lɔ a bɔ ni gbɔ wi i dzə i wɔɔ. \v 4 Fɛstus chukuli i bɔ a, “Bɔɔl kɔ i juŋ yi nsəŋ mə i Kaysalia, mih mwi ni fiəni tsə lə fɛiŋ i kaŋ yələ wə. \v 5 Bəni bə̀ bɔ kaŋaki ŋga i saka bənsaka, bədɔkɔ bîəli mih i tsə̂ i Kaysalia, i dzâka gia yə wi gbɔ yɛiŋ i jɔbi wə gia yidɔkɔ kɔ.” \p \v 6 Fɛstus nì nɔ bəh bɔ i tsə buku ka kaŋ nyaŋ yuwidɔkɔ jwɔfi, ka wi fiəni shi tsə i Kaysalia. Si chɔkɔ buku wɔɔ, wi tsə i juŋ yi nsaka mə, dzaka a bə dzə̂ bəh Bɔɔl. \v 7 Si Bɔɔl dzə, Bəju bə̀ bɔ nì buku dzə i Jɛlusalɛm shi tsə fɛiŋ, ka numbɛiŋ fiəli tali wi, ka yisi i jiəki gia yiduli i wi fuŋ, yi nchiŋ kɔbi. Ayakalə, gia yidɔkɔ nì kɔkə yə bɔ nì kɔ i fuku yi chusi a wi fə gia yidɔkɔ i yə wə bɔ nì dzakaki. \v 8 Bɔɔl baŋyi gwu yi bəh ndzaka, ka dzaka a, “Mih ka gbɔ dəkə nchi wi Bəju, nabə wi juŋ yi fəni yi gia, nabə bəh wi Ŋkuŋ wi Lum.” \v 9 Ayakalə, Fɛstus bə nəŋ a ŋgaiŋ fə Bəju kɔŋki ŋgaiŋ, ka bikə i Bɔɔl a, “Wɔ kɔŋki lə i yaka tsə i Jɛlusalɛm a mih mwi ni saka nsaka wa fɛiŋ i gia yələ wə a?” \v 10 Bɔɔl chukuli a, “Mih si num lɔ fa i di bi nsaka nshiŋ, a num bi Ŋkuŋ wi Lum. A num i fa wə bə kɔ i saka nsaka wuŋ. Wɔ mwi kiə na bindzɔŋ a mih ka gbɔ dəkə gia yidɔkɔ i Bəju. \v 11 A kabə num a mih bwiŋ nchi widɔkɔ, nabə i gbɔ gia yə yi kɔ i fə a bə wɔɔ mih, mih ma ni nəiŋ i kpi. Ayakalə, a kabə num a gia yə bɔ jiəki i mih fuŋ a, akɔ ntəkə, ayaka mi widɔkɔ mɔŋ wə wi kɔ i nya mih i kaŋ yi Bəju bələ wə. Mih tsaki a nsaka wuŋ tsə i Ŋkuŋ wi Lum nshiŋ.” \v 12 Fɛstus wɔkɔ yakadəiŋ, bəh bəni bu bə̀ bɔ nì sakaki bənsaka chumyi dzaka. Wi ka dzaka i Bɔɔl a, “Si wɔ kɔ wɔ tsa lɔ a nsaka wa tsə̂ i Ŋkuŋ wi Lum nshiŋ, yaka wi ki tsə̂ki lə fɛiŋ.” \s1 Fɛstus fuku i Ŋkuŋ Aglifa kɔm bə nsaka wi Bɔɔl \p \v 13 Kaŋ yidɔkɔ tsə, Ŋkuŋ Aglifa bəh Bɛnis\f + \fr 25:13 \fr*\ft Bɛnis nì kɔ jɛmi yi Ŋkuŋ Aglifa.\ft*\f* laa njikə i Fɛstus i Kaysalia i bɔni i wi. \v 14 Si bɔ ni nɔ fɛiŋ i kaŋ yiduli wə, Fɛstus dza fuku i Ŋkuŋ kɔm nsaka wi Bɔɔl, ka dzaka a, “Mi widɔkɔ kɔ fa si Fɛlek nì bee i juŋ yi nsəŋ mə, \v 15 si mih ni tsə i Jɛlusalɛm, bətii mfə gia bəmbum bəh bəni bə̀ bɔ sakaki tumi ki Bəju jiə nsaka wiwɔ i mih nshiŋ a mih dzaka a wi gbɔ nsaka. \v 16 Mih dzaka i bɔ a, nɔni ki bəni bə Lum ka bum dəkə i təiŋ a mi gbɔ nsaka, maka bə nya dzəh i mi wiwɔ i liə numbɛiŋ i kintəəŋ kintaiŋntaiŋ ki nsaka mə i bəni nshiŋ bə̀ bəh bɔ kaŋaki nsaka, i baŋyi gwu yi kɔm gia yə bɔ jiəki i wi fuŋ. \v 17 Jɔbi wə bɔ nì dzə fa, mih nì ka mɔti. Si chɔkɔ buku wɔɔ, mih tsə num i juŋ yi nsaka wə ka dzaka a bə dzə̂ bəh mi wiwɔ. \v 18 Bəni bə̀ bɔ ni kaŋaki nsaka ka num bɛiŋ, bɔ nəki chusi kə ŋgbɔ wə mih nì kwakaki asi bɔ dzakaki i mih. \v 19 Bɔ ka dzakaki lɔ, a num gia yi ŋgukulini bəh mi wiwɔ kɔm dzəh yə bɔ tsaki Nyɔ yɛiŋ, bəh kɔm bəh mi widɔkɔ bə bɔɔŋki a Jisɔs num wi nì kpi lɔ, ayaka Bɔɔl bwaŋ alə a wi kɛiŋki wiwɔm. \v 20 Si mih si kiəki kə si mih kɔ i liə i kintəəŋ ki gia yiwɔ wə, mih ka bikə i Bɔɔl yuwidɔkɔ wi kɔŋki i yaka i Jɛlusalɛm a bə saka nsaka wi fɛiŋ kɔm gia yələ. \v 21 Wi chukuli a ŋgaiŋ ni baaŋ a juŋ yi nsəŋ mə, a a bi təiŋki a Ŋkuŋ wi Lum nsaka wi ŋgaiŋ. Mih ka dzaka a bɔ jîə wi i dzu, i wɔ̂kɔliki i tsə̂ bûku i jɔbi wə mih ni chiŋsi wi i Ŋkuŋ wi Lum.” \v 22 Aglifa wɔkɔli lə, dzaka i Fɛstus a, “Mih mwi kɔŋki lə i wɔkɔ gia yələ i dzaka ki mi wiwɔ wə.” Fɛstus chukuli a, “Wɔ bi buku wɔkɔki lə kijiəli.” \p \v 23 Si chɔkɔ buku wɔɔ, Aglifa bəh Bɛnis ka nyaniki dzəki bəh kiŋkɔkni kimbum. Bɔ bətii kifwu ki bəni bənchi bəh bəni bəmbum bə kwili, nyani dzə liə i saŋ mə. Fɛstus ka dzaka a bə dzə̂ bəh Bɔɔl. \v 24 Si bɔ dzə bəh wi, Fɛstus dzaka a, “Ŋkuŋ Aglifa bəh bəni bəchi bə̀ bɔ kɔ fa, mbɛiŋ yɛ̂iŋ mi wələ. Akɔ mi wə Bəju bəchi dzəki yɛiŋki mih fa bəh i Jɛlusalɛm kɔm wi, wamyi, dzaka a wi kɔkə mi wə wi kaŋaki i chu numki wiwɔm. \v 25 Ayakalə, mih ka yɛiŋ dəkə a wi fə gia yidɔkɔ yə bɔ kɔ i wɔɔ wi yɛiŋ. Si wi nì tsa a nsaka wi tsə i Ŋkuŋ wi Lum nshiŋ, mih ka yɛiŋ a mih ni chiŋsi lə wi i wi. \v 26 Ayakalə, mih tɔksiki kiəki kə gia yə mih kaŋaki i nyaka i Ŋkuŋ tikwili wuŋ kɔm wi. Ayakadəiŋ, mih ka tɔm wi i liə i mbɛiŋ bəchi nshiŋ i na bə wɔ Ŋkuŋ Aglifa, a mbɛiŋ tsɛ̂iŋ lə̂kə i nsaka wi wələ, yudɔkɔ mih ni kwati gia yə mih kɔ i nyaka. \v 27 Mih yɛiŋ na yi kɔkə chəŋ i mih i chiŋsi mi wi nsəŋ i Ŋkuŋ mih kɔbi i chusi gia yə bə kɔ i dzakaki a wi gbɔ yɛiŋ wə.” \c 26 \s1 Bɔɔl baŋyi gwu yi i Ŋkuŋ Aglifa nshiŋ \p \v 1 Ŋkuŋ Aglifa ka dzaka i Bɔɔl a, “Akɔ di bia i liə i dzâka bəh dzaka ka.” Bɔɔl ka giŋsi kaŋ i bɛiŋ, yisi i kɔmyiki dzaka dzaka a, \v 2 “Mbɛɛ, mih yɛiŋ a, akɔ fwu wi ndzɔŋni a mih num i wɔ nshiŋ i dzaka bəh dzaka kəŋŋ daiŋ gia yichi yə Bəju jiəki i mih fuŋ. \v 3 Mih dzakaki lə, kɔm wɔ tɔksiki kiəki lə nɔni kə tumi ki Bəju bəh bəŋgukuli bə̀ bɔ si kaŋa. Ayakadəiŋ, mih tsaki wɔ i kâŋa shɔm twɛsi i wɔ̂kɔli gia yə mih nəŋki i dzaka. \p \v 4 Bəju bəchi kiəki lə nɔni kəŋŋ i yisi na mih kɛiŋ sumi. Bɔ kiə si mih nì nɔki i tumi kibuku wə bəh i Jɛlusalɛm. \v 5 Bɔ kiəki lə na bindzɔŋ a, i yisi i jɔbi wi dəəŋ wə a mih kɔ mi wi mbaŋ wi Bəfalasi num mbaŋ wə wi ləkəki i gia yi Nyɔ wə, tsə bəmbaŋ bəchi. Yələ kɔ gia num bɔ kabə kɔŋ, ma bɔ ni fuku bəh dzaka kibɔ, bɔ num i bum a, akɔ ŋkɔŋ. \v 6 Mih num fa i liə i nsaka wələ wə kɔm mih tsɛiŋki tsəki a ninshiŋ, kiə kiŋkaka kə Nyɔ nì kaka i bətii bəbuku. \v 7 Kiŋkaka kələ kɔ kə chwɔŋkijuŋ kibuku jwɔfi ntsɔ bəfa wɔkɔliki, si bɔ tsaki Nyɔ kɔksi wi nchɔkɔ bəh nshi. Mbɛɛ, akɔ kɔm kiŋkaka kələ Bəju kaŋaki nsaka yɛiŋ buku bɔ. \v 8 Mih bikəki i mbɛiŋ i liə, akɔ kɔm nə mbɛiŋ ləkəki i bum a Nyɔ kɔlə i dzasi mi i kpi wə a? \p \v 9 Mih mwi nì kwakaki a mih kɔlə i fə gia yichi, i yɛiŋ a mih chiksi yɛli wi Jisɔs wi Nasali. \v 10 Ayaka yələ kɔ gia num mih nì fə lɔ yi i Jɛlusalɛm. Mih nì dzɔki ŋga i bətii mfə gia bəmbum, kwayi bəni bəduli bə̀ bɔ nì kɔ bə Nyɔ, fah i juŋ yi nsəŋ mə. A nì kɔkə a yələ shəŋ. Jɔbi wə bə nì kɔ a bə nəŋki i wɔɔyi bɔ mih tə nì tɔbiki lə. \v 11 Mih nya ŋgəkə i bɔ a fɛiŋ fɛiŋ i juŋ yi tsani wə yichi, kaŋyi a bɔ dzakaki já yichu kɔm mi wə Jisɔs. Shɔm bɔkɔ mih bəh bɔ nalə, mih nì bwaŋki lə gvu i bɔ chɛiŋ, i tsə buku i kikwili ki bəni bədɔkɔ wə. \s1 Bɔɔl chu fuku si wi nì kwuni ka num mi wi Klistus \p \v 12 Mih ka nyə ka tsəki i Damaskus, num bətii mfə gia bəmbum nya mih bəh ŋga, ka chu nyaka kiŋwakti nya i mih. \v 13 Mbɛɛ, mih kabə tsə a num nshichuŋ asi wɔŋ yaka lumsi, mih yɛiŋ baiŋni bidɔkɔ bi dza baiŋ lə mwaiŋ i bɛiŋ bi baiŋ tsə wɔŋ, bi baiŋ shi i mih wə bəh i bəni bə̀ buku bɔ nì nyaniki. \v 14 Buku bəchi dza gbɔyi i kuku, mih ka wɔkɔ ja yi dzaka dzə i mih i já yi Hibulu wə a, ‘Sɔɔl, Sɔɔl, wɔ bwaŋki gvu i mih chɛiŋ kɔm nə lə? Wɔ fəki lə, wɔ chɔkɔ num gwu ya, asi naʼ yi nɔm si chɔkɔ gwu yi i mbəŋ wi ba wi wə.’ \v 15 Mih ka bikə a, ‘Bah Akɔ wɔ ndə?’ Ayaka wi chukuli a, ‘Akɔ mih Jisɔs, a num mih wə wɔ bwaŋki gvu i wi chɛiŋ. \v 16 Dzâ nûmbɛiŋ. Gia yə yi fə mih, a mih tumbuku i wɔ akɔ i babwili wɔ ka mi wuŋ wi nɔm, ka wɔ bi fûkuki gia yə wɔ yɛiŋ ndaiŋ bəh yə mih kɛiŋki i ni chusi i wɔ. \v 17 Mih ni gamti lə wɔ i kaŋ yi Bəju wə bəh bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, a num bɔ bə̀ mih ni faaŋ wɔ i bɔ, \v 18 wɔ tsə̂ wɛ̂li dzə́kəh yibɔ, wɔ bwîli bɔ i jisi wə, wɔ jîə bɔ i baiŋni wə, bɔ ka ni buku i kaŋ yi Satan wə, i num bəh Nyɔ, bɔ ni jiə shɔm i mih wə, ka Nyɔ ni dalinya chu bibɔ. Bɔ ni ka kwati kimbu i di bi bəni bə̀ wi nì fə a, akɔ na mbu.’ \p \v 19 Mbɛɛ, si yi nì num yakadəiŋ, mih ka fə asi wi nì dzaka i mih i bɛiŋ. \v 20 Mih ka yisi, yisi i fukuki i Damaskus, ka mih tsə i Jɛlusalɛm. Ayaka mih nyani i bitumi bichi i Judea bəh i bitumi bichi biə bi kɔkə bi Bəju, i fukuki i bɔ a bɔ kwûni shɔ́m yibɔ, bɔ chû i Nyɔ, bɔ fə̂ki num gia yə yi chusiki a bɔ kwuni. \v 21 Akɔ gia yə yi fə ka Bəju kwa mih i juŋ yi fəni yi gia wə, kabə nəŋ i wɔɔ. \v 22 Ayakalə, i dzə buku bidaiŋ mih kɔ kɔm bə ŋgamti wə Nyɔ gamtiki mih yɛiŋ. Na ka mih num fa i liə i fukuki i bəni bəmbum bəh i bənchiŋ. Gia yə mih fukuki kɔ a yə Muses bəh bəni bə ntum bə Nyɔ nì lakaki a yi bi dzə num lə. \v 23 Bɔ nì dzakaki a Kimbwili wə Nyɔ nì kaka kaŋaki lə i bi dzə̂ yɛ̂iŋ ŋgəkə, a nûm mi wi ninshiŋ i bi dzâ i kpi wə, wi bi chusiki lə baiŋni i Bəju bəh i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju.” \p \v 24 Si Bɔɔl nì kɛiŋki wi baŋyi gwu yi, Fɛstus dza kiŋ lɔ kiŋni ka dzaka a, “Bɔɔl wɔ si yuŋsi yuŋsini. Nlani wa wimbum wələ fə wɔ bə yuŋsi.” \v 25 Bɔɔl chukuli i Fɛstus a, “Mih yuŋsiki kə yuŋsini mi wimbum. Gia yə mih dzakaki akɔ ŋkɔŋ, mih dzakaki mfi mbiŋ num fɛiŋ. \v 26 Mih dzakaki i Ŋkuŋ lə lwa kə, kɔm wi kiəki lə gia yələ, yi ni ka num dəkə i nyumi wə, yidɔkɔ chu num kə yə wɔ məŋniki. \v 27 Mbɛɛ, wɔ bum alə a gia yə Biŋwakti bi bəni bə ntum bə Nyɔ dzakaki a? Mih kiəki lə a wɔ bum.” \v 28 Ayaka Ŋkuŋ Aglifa bikə i Bɔɔl a, “Wɔ kwakaki a wɔ ki fiəniki lə mih i num mi wi Klistus i jɔbi wi juli wələ wə a?” \v 29 Bɔɔl chukuli a, “Kɔŋ a numki i jɔbi wi juli wə nabə wi dəəŋ wə, ntsa wuŋ i Nyɔ kɔ a, a ma numki a wɔ shəŋ. Mi wichi wə wi kɔ fa daiŋ wi wɔkɔliki si mih dzakaki wi fiəni numki aka mih tə, ayaka wi ma baaŋ i bənsəŋ bələ wə.” \p \v 30 Ŋkuŋ ka dza bɛiŋ, mi wi sakani bəh Bɛnis bəh bəni bə̀ bɔ nì kɔ bəh bɔ ka biəliki. \v 31 Bɔ buku, ka dzakaki a bɔ bɔ a, “Mi wələ ka fə dəkə gia yə bə kɔ i wɔɔ wi, nabə i jiə wi i juŋ yi nsəŋ mə.” \v 32 Ŋkuŋ Aglifa ka dzaka i Fɛstus a, “Asi kɔkə a mi wələ numki num wi tsa lɔ a nsaka wi tsə i Ŋkuŋ wi Lum, ma bə bee wi.” \c 27 \s1 Bɔ chiŋsi Bɔɔl i Lum \p \v 1 Jɔbi wə bə nì kɛiŋsi a buku bəh Bɔɔl i liə i ŋgwuki wimbum wə i tsə i tumi ki Itali wə, bɔ ka nya Bɔɔl bəh bəni bə nsəŋ bədɔkɔ i kaŋ yi Julius wə wi nì kɔ fwu i mbaŋ wi bəni bə jum bədɔkɔ a num wi Ŋkuŋ wi Lum. \v 2 Buku bɔ liə i ŋgwuki wimbum wə wi buku i Adamitium, wi num i ni numyiki tsəki i kpa i kimbu ki di ki bɔkɔ yi Ɛsia wə. Alistakus mi wi Tɛsalɔnika, i tumi ki Masedɔnia num tə buku bɔ. Buku bɔ ka tsəki. \v 3 Chɔkɔ buku wɔɔ, buku dzə buku i Sidɔn, Julius chusi kiŋkɔŋ i Bɔɔl, ka bee wi a wi tsə yɛiŋ nsɛ́iŋ yi i kwili kintəəŋ ka bɔ gamti wi bə biɛiŋ biə wi nəŋki. \v 4 Jɔbi wə buku ni fiəni liə i ŋgwuki mə fɛiŋ, kabə tsəki, fiəkə dzə i buku nshiŋ chini, buku ka kwaŋki tsəki i fikpəŋ fikpəŋ i tumi ki Sayblus kə ki kɔ i bɔkɔ kintəəŋ ki kəŋki fiəkə. \v 5 Buku tsə daŋ kinchwɔ kimbum kə ki kɔ i fintəŋ kitumi ki Silishia bəh ki Bamfilia, ka dzə i kwili wi Mila i tumi ki Lisia wə. \v 6 Fwu wi mbaŋ wi bəni bə jum wə ka yɛiŋ ŋgwuki i bɔkɔ num wi buku dzə i Alɛksandia daŋsi tsə sə i Itali, wi bwili buku, ləkə buku yɛiŋ wə. \v 7 Buku bi dza fɛiŋ, nyani alə tɛsi tɛsi i kaŋ yiduli wə, buku fum i bəŋgəkə bələ wə i tsə buku i kwili wi Sinidus wə. Si fiəkə nì bumki kə a buku tsə i ninshiŋ chəŋ, ayaka buku ka kwuni ka kwaŋ tsə dzəh i Klɛt tumi ki bɔkɔ kintəəŋ wə, di biwɔ ka kəŋki buku bəh fiəkə, buku ka tsə daŋsi Salmɔni di biə bi liəki tsəki i bɔkɔ kintəəŋ. \v 8 Buku ka kwaŋki tsəki a bɔkɔ kpəŋ bɔkɔ kpəŋ, fum num fumni ka buku buku i di biə bə nì bɔɔŋki a Kpa wi Bɔkɔ wi Kimbɔiŋni, kə ki nì kɔ kɔmsi i kwili wi Lasia wə. \p \v 9 Si buku nì kɔ num buku bəkəli lɔ jɔbi wi dəəŋ i dzəh, a nì kɔ yaka num Chɔkɔ Bimbam bi Ndalinya Chu tsə lɔ, a num i jɔbi wi fuŋni kiləkəli wə, Bɔɔl ka nya kintəfi i bəni bə̀ i ŋgwuki mə a, \v 10 “Bəba, mih yɛiŋ a i yisi fa i tsə ninshiŋ nyani wibukumbɛiŋ ni bəkə lə, kinlaka kimbum ni numki lə, nlaka wiwɔ ni numki kə a biɛiŋ shəŋ bəh ŋgwuki, bəni tə ni kpiyi lə.” \v 11 Ayakalə, fwu wi bəni bə jum wə nəki wɔkɔ kə ndzaka wi Bɔɔl, ka wɔkɔ n'yi num i fwu wi bəni bə ŋgwuki bəh tii ŋgwuki wiwɔ. \v 12 Yɛiŋ si chwɛiŋ wi bɔkɔ yiwɔ nì ndzɔŋki kə ka bɔ num fɛiŋ i jɔbi wi fuŋni kiləkəli wə, mi wi duli ka tɔbi a yi ndzɔŋki lə a bə mɔ̂msiki tsə̂ki a ninshiŋ, yuwidɔkɔ bə ni tsə buku i chwɛiŋ wi bɔkɔ yi Fɔniks wə, a num tumi i Klɛt ki kəŋ fiəkə, i tsəsi jɔbi wiwɔ fɛiŋ. Chwɛiŋ wi bɔkɔ wiwɔ nì kɔ ki tsɛiŋ daŋsi i kimbu ki nimbɛiŋ bəh kishɛiŋ i di biə wɔŋ tsəki liəki. \s1 Fubi kiləkəli giŋ ŋgwuki wimbum \p \v 13 Fiəkə yidɔkɔ dza ka yakaki dzəki i kimbu kishɛiŋ wə a tɛsi tɛsi, bəni bə ŋgwuki bəwɔ ka kwakaki a bɔ kwati fiɛŋ fiə bɔ si nəŋki. Bɔ ka babwili ntukpa wi ŋgwuki, ka tsəki a i chwɛiŋ wə chwɛiŋ wə i bɔkɔ yi Klɛt wə. \v 14 Bə bɔɔŋ fubi kiləkəli kiwɔ a, “Fubi ki kimbu kitsɛiŋ yi kimiəkə i di biə wɔŋ bukuki”, fubi kiwɔ dza tumbuku dzə i tumi kə wə, ka shi i bɔkɔ.\fig Ntsə wi Bɔɔl I Lum|alt="Paul’s journey to Rome" src="Chung Paul4-BW.tif" size="col" loc="Acts 27:1–28:14" copy="Wycliffe" ref="Kiŋwakti ki Nɔm 27:1–28:14"\fig* \v 15 Si ki shi dzə, chɔkɔ i ŋgwuki wə, dzəh nəki num kə fɛiŋ ka ŋgwuki wiwɔ tsəki i fuŋni kiwɔ wə, bɔ ka bee ŋgwuki wiwɔ i fuŋni kiləkəli kiwɔ wə ki giŋ ka tsəki bəh wi. \v 16 Buku ka tsəki a tsəni, tsə daŋsi tsə i kimbu kishɛiŋ wə i tumi kinchiŋ kidɔkɔ wə i kintəəŋ ki bɔkɔ yə bə bɔɔŋki a Kawda. Tumi kiwɔ bə́ kəŋ buku bəh fiəkə, buku ka fumki i yaksi ŋgwuki i chwɛiŋ wi bɔkɔ wimbum wə. \v 17 Buku yaksi, ka shu kaŋa ŋgwuki wimbum wiwɔ bəh bəkwu a wi ma shakyi, jɔbi wə buku nì tsəki buku bə́ lwa a ŋgwuki wiwɔ ni tsə chɔkɔ lə gwu yi i dumi kinshambu wə i bɔkɔ kintəəŋ i kɔmsi tsə i tumi ki Libia wə. Bɔ ka shisi mbuŋ wi fiəkə, ka bee ŋgwuki wiwɔ bə́ tsə a wi wi. \v 18 Si fuŋni kiləkəli kiwɔ ni ləkəki tsəki a ninshiŋ, chɔkɔ ka buku wɔɔ, bə ka yisi i bwiliki biɛiŋ i ŋgwuki wimbum wiwɔ mə, lɔɔyiki i bɔkɔ. \v 19 Chɔkɔ chu buku wɔɔ, bəni bə ŋgwuki bəwɔ ka bwili biɛiŋ bi ŋgwuki mə lɔɔyi i bɔkɔ bəh kaŋ yibɔ. \v 20 Kaŋ yiduli tsə maka buku yɛiŋ wɔŋ nabə bijɔŋ, fuŋni kiləkəli kiwɔ kɛiŋ jumi a jumini a num kə ki twɛsi, buku ka kiəki a yibuku kaa lɔ. \p \v 21 Si bəni nì kɔ num bɔ nɔ i kaŋ yiduli wə dzi kə fiɛŋ, Bɔɔl dzə num i ninshiŋ ka dzaka a, “Bəba, a nì kɔ a mbɛiŋ bum i wɔkɔ yiŋ a bə baaŋ a Klɛt, ma bukumbɛiŋ ka kwati dəkə ŋgəkə wələ bə kinlaka kələ lə. \v 22 Ayakalə, mih tsaki a mbɛiŋ kâŋa shɔm, kɔm mi i mbɛiŋ kintəəŋ ni laka kə, a ni laka shəŋ a ŋgwuki wimbum wələ. \v 23 Mih dzakaki lə kɔm Nyɔ wə wi kaŋaki mih, a num wə mih tsaki i wi, wi si faaŋ chinda wi i mih daiŋ nchɔkɔ wi dzə num i mih kpəŋ, \v 24 ka dzaka i mih a, ‘Bɔɔl, ma lwâki. Wɔ kaŋaki i bi num i Ŋkuŋ wi Lum nshiŋ. Tsɛ̂iŋ, si Nyɔ chusi kiŋkɔŋ i wɔ ka fə a mi widɔkɔ i mbaŋ wi bəni bə̀ mbɛiŋ bɔ kɔ i ŋgwuki wimbum wələ wə ni laka kə.’ \v 25 Ayakadəiŋ, bəba, mbɛiŋ kâŋa shɔm. Mih jiə shɔm i Nyɔ wə, a gia yə wi dzaka i mih ni num ayaka si wi dzaka. \v 26 Ayakalə, ŋgwuki wimbum wələ kaŋaki lə i ni tsə chɔkɔ gwu yi i tumi kidɔkɔ wə i bɔkɔ kintəəŋ.” \p \v 27 A dzə num i kaŋ jwɔfi ntsɔ bənaa fuŋni kiləkəli kə kɛiŋ fiəli a fiəlini bəh buku i kinchwɔ kimbum ki Adia wə.\f + \fr 27:27 \fr*\ft Biŋwakti bidɔkɔ bɔɔŋki kinchwɔ kimbum kələ a Mɛditɛlinian.\ft*\f* A dzə num ka nchɔkɔ kintəəŋ, bəni bə̀ bɔ nɔmki i ŋgwuki wiwɔ wə dza ka kwakaki a yudɔkɔ bɔ si kɔmsi tsə i chwɛiŋ wə. \v 28 Bɔ ka fəkəni bɔkɔ si yi liəki bəh kwu num bɔ shiŋsi fiɛŋ fi jili yɛiŋ wə, ka yɛiŋ yi num a bəntəm mbaŋfia. Ayaka bɔ tsə kpɛiŋsi i ninshiŋ, chu fəkəni , ka yɛiŋ yi num a bəntəm jwɔfi ntsɔ bəte. \v 29 Bɔ ka lwaki a yudɔkɔ ŋgwuki kɔlə i chɔkɔ i biaŋa wə, ka shisi bəntukpa bənaa i bɔkɔ i ŋgwuki jum, ka tsaki alə chɔkɔ wɔɔ. \v 30 Bəni bə̀ bɔ nɔmki i ŋgwuki mə dza ka nəŋki i yɔkɔ buku i ŋgwuki wimbum wiwɔ mə, bɔ ka nəŋki i shisi ŋgwuki winchiŋ i bɔkɔ, ka bə kwayi fə a bɔ nəŋki i shisi bəntukpa i shi bi ŋgwuki wə i bɔkɔ. \v 31 Bɔɔl ka dzaka i fwu wi bəni bə jum wə bəh i bəni bu a, “Bəni bələ ka mɔm i buku i ŋgwuki wimbum wələ wə, na ma mi widɔkɔ i mbɛiŋ wə ma ni bɔiŋ.” \v 32 Bəni bə jum ka təiŋyi bəkwu bə̀ bɔ nì kaŋa ŋgwuki winchiŋ wiwɔ yɛiŋ i wimbum wə, ka bee a wi ləŋki tsəki. \p \v 33 Asi chɔkɔ nì wɔɔki dzəki, Bɔɔl ka tsa bəni bəchi a bɔ dzî fiɛŋ, ka dzaka a, “Daiŋ si num kaŋ jwɔfi ntsɔ bənaa mbɛiŋ num a bəh nlwa maka mbɛiŋ ləkə fiɛŋ i dzaka mə. \v 34 Ayakadəiŋ, mih tsaki mbɛiŋ a mbɛiŋ dzî fiɛŋ, ka bi nya mbɛiŋ bəh ŋga. Ayaka na juŋ yi fwu i mi fuŋ ni laka kə.” \v 35 Si wi dzaka yakadəiŋ, ka dzɔ blɛd, nya kiyɔŋni i Nyɔ, gbɛ ka dziki i bəni bəchi nshiŋ. \v 36 Bɔ bəchi ka kaŋa shɔm ka dzi. \v 37 Buku bəchi bə̀ buku nì kɔ i ŋgwuki wimbum wiwɔ mə nì kɔ bəni gi yifa bəh mbaŋnanitaŋ ntsɔ bəsɔ (276). \v 38 Jɔbi wə bəni bəchi nì dzi fwuli, bɔ ka bwili gəŋ yə yi nì kɔ i ŋgwuki mə, lɔɔyi i bɔkɔ i fə a wi yaŋsi. \s1 Ŋgwuki shakyi \p \v 39 Jɔbi wə chɔkɔ nì wɔɔ dzə, bɔ yɛiŋ tsə kpa, bəni bə̀ bɔ nɔmki i ŋgwuki mə nəki kiə kə di biwɔ. Ayakalə, bɔ yɛiŋ nchisi wi bɔkɔ num wi tsə buku i mishambu wə, bɔ ka yɛiŋ a bɔ kɔlə i mɔmsi a ŋgwuki liə tsə num fɛiŋ i bɔkɔ kpəŋ. \v 40 Bɔ ka təiŋyi bəshəiŋ bɔ mini shi tsə i bɔkɔ, ka chu fiəni shwa bəkwu bə̀ bɔ nì kaŋayi bəmbəŋ bə̀ bɔ lumsiki ŋgwuki yɛiŋ, ka yaksi mbuŋ wi fiəkə i ninshiŋ fiəkə liə yɛiŋ ka chiniki ŋgwuki wiwɔ wi bə́ tsə i nchisi wə i bɔkɔ kpəŋ. \v 41 Ayakalə, wi tsə chɔkɔ gwu yi i dumi ki mishambu wə i bɔkɔ. Kimbu ki ŋgwuki ki ninshiŋ liə baaŋ fɛiŋ chu nəŋni kə. Bəwaa bə ləkəli shakyi tɔkɔ kimbu ki jum wə kə. \p \v 42 Bəni bə jum dza kabə nəŋ a bɔ wɔɔyi bəni bə nsəŋ bəchi ka bədɔkɔ ma ni châli bûku i gɛ̂iŋ. \v 43 Ayakalə, fwu wi bəni bə jum wə ka nəŋki i lɔkɔ Bɔɔl, ka kaŋyi a bɔ ma fə̂ yakadəiŋ, ka dzaka n'yi a bəni bə̀ bɔ kiəki nchali yisi gbɔyi chali buku i kpa, \v 44 ma kiŋka ki bəni bədɔkɔ baaŋ biəli num i bibaŋ bi kɛiŋ bɛiŋ bəh i bishakli biŋka bi ŋgwuki wə. Yələ kɔ dzəh yə buku nì mɔmsi i buku yaka kpa wə alə nyiki. \c 28 \s1 Bə Bɔɔl dzə buku i Malta \p \v 1 Si buku nì tsə buku i kpa wə alə nyiki yakadəiŋ, ka wɔkɔ a, bə bɔɔŋki di biwɔ a Malta, a num tumi i bɔkɔ kintəəŋ. \v 2 Bəni bə tumi kiwɔ chusi kiŋkɔŋ kiləkəli i buku, dzɔ buku, kpa gbuku buku ka jɔkɔki, kɔm dzaŋ nì kɔ yi yisi lɔ i dzəki fiəkə num. \v 3 Bɔɔl nyani juŋni ŋgaŋa, ka tsə i kpa, ayaka fəkə num i ŋgaŋa yiwɔ mə, gbuku shili fə fəkə kiwɔ buku ka nɔm tsɛiŋ yi ka shəiŋ baaŋ yɛiŋ wə. \v 4 Bəni bə tumi kiwɔ ka yɛiŋ si ki shəiŋ baaŋ i tsɛiŋ yi wə, ka dzakaki a bɔ bɔ a, “Mi wələ nì wɔɔ mi. Wi si bɔiŋ i bɔkɔ, ayakalə lɔiŋ kwa wi, wi ni baaŋ kə wiwɔm.” \v 5 Ayakalə, Bɔɔl mikə fəkə kiwɔ ki gbɔ i gbuku mə, gia yidɔkɔ nəki num kə bəh wi. \v 6 Bəni bəwɔ ka wɔkɔliki, kwaka a gwu yi Bɔɔl ni yisi lə i mɔki, yudɔkɔ a wi ki gbɔki kpiki lə. Si bɔ ni wɔkɔli wɔkɔ mɔŋ mɔŋ, bɔ ka yɛiŋ a gia yidɔkɔ ka num dəkə bəh wi, bɔ kwuni kiŋkwaka kibɔ dza ka dzakaki a, “Mi wələ kɔ nyɔ widɔkɔ.” \p \v 7 Mi wə wi nì sakaki di biwɔ fɛiŋ nì kaŋaki lə kikhə, ki kɔmsi tsə i di biə buku nì kɔ. Yɛli wi mi wiwɔ num a Bublius. Wi dzɔ buku fɛiŋ, buku bɔ nɔ i kaŋ yitali wə wi tɔkni yaka bəh buku na bindzɔŋ. \v 8 Yi num a tii Bublius nì kɔ i naŋbɛiŋ gwu num bəh wi tasi bəh chwɔ yi bɔkɔli. Bɔɔl ka liə tsə i lum wə wi nì nɔki yɛiŋ, jiə kaŋ i wi wə, tsa ka chuku wi. \v 9 Si yi nì num yakadəiŋ, bəni bə tumi kiwɔ kichi bə̀ bɔ nì kaŋaki jwɛ́iŋ ka dzəki Bɔɔl chuku tə bɔ. \v 10 Bɔ ka nyaki buku bəh biɛiŋ biduli. Jɔbi wə buku nì nyəki fɛiŋ, bɔ chu dzə a bəh biɛiŋ bichi biə buku nì kɔŋki jiə i ŋgwuki mə. \s1 Bə Bɔɔl nyə i Malta ka tsə i Lum \p \v 11 Buku liə i ŋgwuki wimbum mə ka tsəki num buku nɔ lɔ i Malta i tumi ki bɔkɔ kintəəŋ kifiəŋŋ kitali. Ŋgwuki wiwɔ nì kɔ wi Alɛksandia wə bə nì bɔɔŋki a Bənyɔ bə̀ bɔ kɔ Bimaŋsi,\f + \fr 28:11 \fr*\ft Bənyɔ bələ kɔ bə̀ bɔ bɔɔŋki a Kastɔ bəh Bulɔk.\ft*\f* ayaka wi nì kɔ i tumi kiwɔ wə wɔkɔli a jɔbi wi fiəkə yiləkəli nì tsə daŋsi. \v 12 Buku tsə buku i bɔkɔ kpəŋ i kwili wi Silakus wə, nɔ fɛiŋ i kaŋ yitali wə, \v 13 ka nyə fɛiŋ, tsə buku i kwili wi Lɛgium wə ka nɔ tə fɛiŋ. Si chɔkɔ buku wɔɔ, fiəkə yisi i yakaki dzəki i kimbu ki shɛiŋ wə, buku ka tsəki, i kaŋ yifa wə, buku dzə buku i kpa wi Butiɔli wə. \v 14 Si buku dzə buku fɛiŋ, yɛiŋ bəni bə bumni fɛiŋ, bɔ tsa a buku dzə̂ ma buku bɔ nɔ̂ kaŋ nanitaŋ. Buku bɔ ka nɔ, buku ka nyə dzə i Lum. \p \v 15 Si buku nì tsəki, bəni bə bumni bə Lum ka wɔkɔ a buku si dzə wə, bɔ buku ka nyaniki dzəki a buku bɔ baŋsi. Ayaka bɔ dzə buku na i shi yi Abiyus wə, bəh i Juŋ yi Bəni bə Nyanini wə Yitali. Asi Bɔɔl yɛiŋ bɔ, shɔm yi də, wi nya kiyɔŋni i Nyɔ. \v 16 Buku dzə buku i Lum, bɔ bee Bɔɔl wi ka numki mfih wi mbɔŋ, mi wi jum widɔkɔ chəəŋni kə wi. \s1 Bɔɔl num mi wi nsəŋ i Lum wi fuku gia yi Nyɔ fɛiŋ \p \v 17 Kaŋ ni tsə yitali, Bɔɔl bɔɔŋ kifwu ki Bəju bə̀ fɛiŋ. Asi bɔ dzə, wi dzaka i bɔ a, “Bwa bə nih bəŋ, mih kɔ i bənsəŋ wə lə num bə nì kwa mih i Jɛlusalɛm, nya i kaŋ yi bəni bə Lum wə na maka mih gbɔ na i gia yidɔkɔ wə i bəni bəbukumbɛiŋ nabə i nɔni ki bətii bəbukumbɛiŋ. \v 18 Jɔbi wə bəni bə Lum ni tsɛiŋ ləkə i nsaka wuŋ wə, nəki yɛiŋ kə gia yə bɔ kɔ i wɔɔ mih yɛiŋ. Bɔ ka nəŋki i bee mih, \v 19 ayakalə, Bəju nəki bum kə. Mih nì kaŋaki a tsâ a nsaka wuŋ tsə̂ i ninshiŋ i Ŋkuŋ wi Lum. Mih nì dzakaki yakadəiŋ, a kɔbi a mih kaŋaki lə gia yidɔkɔ i jiə i bəni mbəŋ fuŋ. \v 20 Akɔ gia yə yi fə mih ka mih bɔɔŋ mbɛiŋ a bukumbɛiŋ dzâka. Mih kɔ i bənsəŋ bələ wə lə num kɔm bə mi wə bukumbɛiŋ bəni bə Islae nì wɔkɔliki.” \p \v 21 Bəni bəwɔ ka chukuli i wi a, “Buku ka yɛiŋ dəkə kiŋwakti kidɔkɔ ki dza dzə i Judea kɔm wɔ, mi widɔkɔ i bwa bə nih bə buku bə̀ bɔ nyə dzə fɛiŋ ka sɔmi dəkə wɔ i buku nabə i dzaka gia yichu kɔm wɔ. \v 22 Ayakalə, buku si kɔŋki lə i wɔkɔ i wɔ kɔm kiŋkwaka ka. Yə buku kiəki kɔ shəŋ a mbaŋ wə wɔ kɔ yɛiŋ bəni bəchi dzakaki lə kɔm wi.” \p \v 23 Bɔ ka jiə chɔkɔ biə bɔ bi dzəki ma Bɔɔl dzaka i bɔ. A dzə num i chɔkɔ biwɔ, bəni bəduli juŋni i di biə wi nì nɔki, wi yisi i fukuki baiŋsiki gia yichi i bɔ, i yisi kinchɔŋɔchɔŋɔ i tsə buku i fijɔbi, fuku kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ. Wi bə́ chu dzaka i bɔ chusi gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Bənchi bə Muses bəh i Biŋwakti bi bəni bə ntum bə Nyɔ mə kɔm Jisɔs, mɔmsi i fə a bɔ bûm gia yə ŋgaiŋ dzakaki a yi kɔ ŋkɔŋ. \v 24 Ayaka bəni bədɔkɔ bum gia yə wi nì dzakaki, bədɔkɔ nəki bum kə. \v 25 Bɔ nì dza ka shakyiki di fɛiŋ a bɔ bɔ yisi i bukuyiki a num si Bɔɔl lɔɔ ja a, “Gia yə Kiŋ'waka ki Baiŋni nì dzakaki i bətii bəbukumbɛiŋ tsə dzəh i mi wi ntum wi Nyɔ wə Isaya a nì kɔ na ŋkɔŋ. \v 26 Wi nì dzaka a, \q1 ‘Tsə̂ dzâka i bəni bəwɔ a, \q1 mbɛiŋ bi wɔkɔki lə na gia bindzɔŋ ayakalə wɔkɔ kiə kə, \q1 tsɛiŋ na biɛiŋ bindzɔŋ ayakalə yɛiŋ kə. \q1 \v 27 Yi num yakadəiŋ kɔm shɔ́m yi bəni bəwɔ kɔ \q1 yi də lɔ. \q1 Bɔ baŋ bintuni bibɔ, \q1 ayaka baŋ dzə̂kəh yibɔ. \q1 Bɔ fə yakadəiŋ a dzə́kəh yibɔ ma ni yɛîŋki di, \q1 bintuni bibɔ wɔ̂kɔ kə gia, \q1 shɔ́m yibɔ shîli, \q1 ka bɔ bi fîəni dzə i mih, ka mih chûku bɔ.’” \p \v 28 Bɔɔl ka kaasi a, “Mbɛiŋ kiəki a ntum wi Nyɔ wi mbɔiŋ wələ kɔ num wi faaŋ i bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju, bɔ num i ni wɔkɔ.” \v 29 \f + \fr 28:29 \fr*\ft Biŋwakti bikpu bidɔkɔ kaŋaki kə kimbu kələ.\ft*\f* [Si wi dzaka yakadəiŋ, Bəju bəwɔ dza ka bukuyiki, gukuli i gia yiwɔ bɛiŋ a bɔ bɔ, kiŋgukuli kiwɔ nì kɔkə ki twɛsi.] \p \v 30 Bɔɔl ka nɔki i juŋ yə wi nì gɔm i jía yifa wə, dzɔ̂ bəni bəchi bə̀ bɔ nì dzəki i wi. \v 31 Wi ka fukuki kɔm ŋkuŋ bi Nyɔ, chu lani bəni kɔm Bah Jisɔs Klistus, dzaka chu lwa kə, mi chu nya kə wi bəh ŋgəkə.