\id 2CO - Chung \ide UTF-8 \h 2 Kɔlɛn \toc1 Kiŋwakti ki kɔmsini kə Bɔɔl nì nyaka i kijuŋni ki Kɔlɛn \toc2 2 Kɔlɛn \toc3 2Kɔ \mt2 Kiŋwakti ki kɔmsini kə Bɔɔl nì nyaka i kijuŋni ki \mt1 Kɔlɛn \imt1 Gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Kɔlɛn ki kɔmsini kələ mə \ip Bɔɔl nì nyaka kiŋwakti ki kɔmsini kələ i kijuŋni ki bəni bə bumni i Kɔlɛn, a num i jɔbi wə bəŋgəkə nì yisi ka dzəki i wi bəh kijuŋni kiwɔ. Bəni bədɔkɔ i kijuŋni kələ wə nì kɔ bɔ dza ka gukuliki kɔm Bɔɔl. Ayakalə, Bɔɔl nyaka i chusi a ŋgaiŋ kɔŋki lə nalə a bəh bɔ nûmki i dzaka kimu. \ip Kiŋwakti kələ dzakaki tsəki i ninshiŋ si Bɔɔl nì tsaki kijuŋni kiwɔ a bɔ wɛ̂li kaŋ yibɔ i bəni bə Klistus bə Judea bə̀ bɔ nì kɔ i ŋgəkə wə. I kimbu kigɔksini ki kiŋwakti kələ mə Bɔɔl nyaka yɛiŋ kɔm gia yə yi chusiki a ŋgaiŋ kɔ waiŋ faaŋni wi Jisɔs Klistus wi ŋkɔŋ. Wi ni dzakaki lə kɔm bəni bədɔkɔ twɛsi i Kɔlɛn ni dza ka yaksi gwu yibɔ a, akɔ bɔ bwa bə ntum bə Jisɔs bə ŋkɔŋ, dzaka a Bɔɔl kɔkə na waiŋ faaŋni wi Klistus wi ŋkɔŋ. \iot Kifwu ki gia kə ki kɔ i kiŋwakti kələ mə \io 1:1-11 Kin'yisi \io 1:12–7:16 Bɔɔl bəh kijuŋni ki bəni bə bumni i Kɔlɛn \io 8:1–9:15 Kinya i gamti bəni bə Klistus i Judea \io 10:1–13:10 Bɔɔl dzaka kɔm gia yə yi chusiki a ŋgaiŋ kɔ waiŋ wi ntum wi Jisɔs Klistus wi ŋkɔŋ \io 13:11-14 Kiŋgɔksi \c 1 \p \v 1 Akɔ mih Bɔɔl, mih kɔ waiŋ ntum wi Klistus Jisɔs i kiŋkɔŋ ki Nyɔ wə. Akɔ buku waiŋnih wibukumbɛiŋ Timɔti. Mih nyakaki kiŋwakti kələ i kijuŋni ki bəni bə Nyɔ i Kɔlɛn, bəh i bəni bə̀ akɔ bə Nyɔ bəchi bə kimbu ki Akɛya wə kichi. \v 2 Nyɔ Tii wibukumbɛiŋ bəh Bah Jisɔs Klistus chûsi shɔm yindzɔŋni i mbɛiŋ, chu nya mbɛiŋ bəh kimbɔiŋni. \s1 Nyɔ wə wi dəsiki shɔ́m \p \v 3 Kiŋkɔksi nûmki i Nyɔ wə wi kɔ Nyɔ ayaka num Tii wi Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus. Wi num Tii nshɛiŋ, chu num Nyɔ wə wi dəsiki shɔ́m yi bəni i gia yichi wə. \v 4 Akɔ wi wə wi si dəsi shɔ́m yibukumbɛiŋ i bəŋgəkə bəbukumbɛiŋ wə bəchi ka bukumbɛiŋ kiəki tə i dəsiki shɔ́m yi bəni bədɔkɔ, jɔbi wə bɔ kɔ i na bənaiŋ bəŋgəkə wə. Bukumbɛiŋ kɔlə i kiə i dəsiki yaka num bəh ndəsi wə Nyɔ kɔ wi dəsi lɔ shɔ́m yibukumbɛiŋ yɛiŋ. \v 5 Buku kiəki lə a asi bəŋgəkə bə Klistus kɔ i buku wə nalə, akɔ yaka si Nyɔ tsəki dzəh i Klistus wə i dəsiki shɔ́m yibuku tə nalə. \v 6 Buku kabə num i biluŋ wə, akɔ i də̂si shɔ́m yimbɛiŋ bəh bwîli mbɛiŋ. Bə kabə dəsi shɔ́m yibuku, yaka kɔ i fə a shɔ́m yimbɛiŋ dəki. Yələ ni fə mbɛiŋ kaŋa shɔm i numki i mbɔiŋni wə, i kintəəŋ ki bəŋgəkə bə̀ mbɛiŋ yɛiŋki asi buku yɛiŋki. \v 7 Gia yə buku tsɛiŋki tsəki a ninshiŋ kiə kɔm mbɛiŋ gia yidɔkɔ kɔkə i bi lansi nəŋni buku. Buku kiəki lə asi mbɛiŋ yɛiŋki bəŋgəkə aka buku, mbɛiŋ tə ni kaŋa lə shɔ́m yi dəli asi buku kaŋaki. \p \v 8 Bwa bə nih bəbuku buku kɔŋki kə a mbɛiŋ nûmki mbɛiŋ kîə kə ŋkaiŋni wi ŋgəkə wə buku nì wɔkɔ i tumi ki Ɛsia wə. Ŋkaiŋni wi ŋgəkə wi ləkəki wə wi nì dzə i buku nì tsəki lə ŋga bibuku nalə i dzəh yə buku ni kiəki a yibuku kaa lɔ. \v 9 I yi ŋkɔŋ wə, buku nì kiəki a yi num a buku ki kpiyiki lə. Ayakalə, yələ nì num yaka i fə̂ a buku kîəki a buku kɔkə i yə̂kəli a yibuku wə, a buku yə̂kəli i Nyɔ wə. Akɔ wi mi wə wi dzasiki bəni i kpi wə. \v 10 Wi wə wi nì bwili buku i ŋkaiŋni wəmaka ŋgəkə wə, kpi nì kɔ yi si fwuli, wi bi baaŋki a bwiliki. Buku jiə mfi bibuku i wi a wi ni baaŋ kə i bwiliki buku jɔbi wichi, \v 11 asi mbɛiŋ kaŋaki ni gamtiki buku bəh ntsa wimbɛiŋ. Ayakadəiŋ, bəni bəduli ka bi nyaki kiyɔŋni i Nyɔ kɔm buku kɔm gia yindzɔŋni yə wi bɔiŋsi buku yɛiŋ, kɔm ntsa wi bəni bəduli. \s1 Gia yə yi nì fə ka Bɔɔl kwuni kiŋkwaka ki ki nyani \p \v 12 Gia kɔlə yə buku ghaŋsiki gwu yɛiŋ, shɔm yibuku tɔbi buku kɔm yi. Yi num a, nɔni kibuku i fa mbi wə, na i kighə i mbɛiŋ, kɔ ki baiŋni, bəh kiŋkɔŋ si Nyɔ nəŋki. Buku fəki kimfə biəli kə mfi bi mbi wələ. Buku fəki biəli num ŋga biə bi kɔ bi Nyɔ. \v 13 Akɔ gia yə buku kɔkə i nyakaki gia yidɔkɔ i mbɛiŋ chi chi a kɔbi a yə mbɛiŋ kɔ i fa kiə yi. Mih kwakaki a mbɛiŋ bi fa kiə lə yi yichi, \v 14 asi mbɛiŋ kɔ mbɛiŋ kiə lɔ buku i liə twɛsi, ka jɔbi wə Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs bi dzəki, mbɛiŋ ka bi ghaŋsiki gwu bəh buku asi buku bi ghaŋsiki gwu bəh mbɛiŋ. \v 15 Si mih nì kiə yələ yakadəiŋ məŋni kə, mih bə́ nəŋ i yisi dzə buku i mbɛiŋ wə, ka mbɛiŋ kwati mbee wuŋ wi dzəni wi kɔmsini. \v 16 Mih nì fasiki a, jɔbi wə mih nəŋki i tsə i Masedɔnia, mih ni tsə dzəh i mbɛiŋ wə, bəh a jɔbi wə mih fiəniki mih ni tsə dzəh i mbɛiŋ wə, mbɛiŋ ni gamti mih i nnyani wuŋ wə i tsə i Judea. \v 17 Mbɛiŋ kwâkaki asi mih nì fasiki yaka a mih ni dzə tsə lə dzəh i mbɛiŋ wə, mih na dzə a mih nì fasiki yaka mih fə num nəni a? Ma a jɔbi wə mih kakaki gia mih ka kakaki i dzəh yi mi wi fa kuku wə wi kɔ i bum gia a, “Aaŋ” i fiəni nəiŋ yi a fɛiŋ wə a, “Aayi” a? \v 18 I yi ŋkɔŋ wə, si Nyɔ kɔ wi ŋkɔŋ, gia yə buku dzakaki i mbɛiŋ si num kə yə buku kɔ i bum a, “Aaŋ” i fiəni nəiŋ a, “Aayi.” \v 19 Yi num yaka kɔm Jisɔs Klistus Waiŋ Nyɔ wə buku bə Silas bəh Timɔti nì fukuki kɔm wi i mbɛiŋ kintəəŋ kɔkə wə wi ka bum gia a, “Aaŋ” i fiəni nəiŋ a, “Aayi.” I wi wə si num a, “Aaŋ” jɔbi wichi. \v 20 Mbɛiŋ kiəki a, akɔ gia yə Klistus fə yi chusi a Nyɔ bum a “Aaŋ” i biŋkaka bi bichi. Akɔ kɔm yələ buku si tsə dzəh i Klistus wə i dzaka i Nyɔ a “Yi nûm ayaka.” Akɔ lə si buku si tumyi bikum bi. \v 21 A num Nyɔ wə wi tɔm buku tɔm\f + \fr 1:21 \fr*\ft Yudɔkɔ a, “i fiaŋsi” bukumbɛiŋ.\ft*\f* tə mbɛiŋ, bukumbɛiŋ ləkə i Klistus wə. Wi kɔ wi sabibwili bukumbɛiŋ ka jiə chi chi. \v 22 Wi jiə kinchəsi ki i bukumbɛiŋ wə a num Kiŋ'waka ki si wi jiə i shɔm yibukumbɛiŋ mə ka njikəli wi kpaŋ wi i biɛiŋ bichi biə bukumbɛiŋ bi kwatiki. \p \v 23 Mih kɔlə i bɔɔŋ Nyɔ i num mbeeŋ nsaka wuŋ a mih ni ka chu dzə dəkə i Kɔlɛn num kɔm mih nì nəŋki i bee mbɛiŋ. \v 24 Yi kɔkə a buku bwaŋki num bwaŋni i mbɛiŋ si kimbum kimbɛiŋ kaŋaki i numki. Buku yiŋniki nɔmki num nɔmni i mbɛiŋ i dzə bəh ndzɔŋni i mbɛiŋ. Buku kiə a mbɛiŋ num ndzɔŋ i kimbum kimbɛiŋ wə. \c 2 \p \v 1 Ayakadəiŋ, mih jiə a mih ni chu fiəni laa kə njikə i mbɛiŋ, wə wi kɔ i ni dzə mbɛiŋ bəh lɔli. \v 2 Mih ka dza fə a mbɛiŋ wɔkɔki lɔli, a ni chu numki bəndə bɔ kɔ i fə a mih wɔkɔki ndzɔŋni a kɔbi a mbɛiŋ mih fə a mbɛiŋ wɔkɔki lɔli a? \v 3 Akɔ gia yə yi nì fə ka mih nyaka kiŋwakti kə i dzəh yə mih nyaka yɛiŋ. Yi nì num yakadəiŋ ka jɔbi wə mih dzə i mbɛiŋ, mih ma ni kwati lɔli bidɔkɔ num bi dzəki i mbɛiŋ bə̀ mbɛiŋ si kɔ i fə a mih wɔkɔki num ndzɔŋni, kɔm mih kiəki lə na bindzɔŋ kɔm mbɛiŋ bəchi a ndzɔŋni biŋ kɔ ndzɔŋni bimbɛiŋ bəchi. \v 4 Mbɛiŋ kîəki a kiŋwakti kə kɔ num mih nì nyaka lɔli num i mih wə nalə, shɔm ji mih, num mindəm jikə i dzə́kəh yiŋ chɛiŋ. Mih nì ka nyaka yakadəiŋ i fə lɔ a mbɛiŋ wɔ̂kɔki num lɔli. A nì kɔ i fə a mbɛiŋ kiə kiŋkɔŋ kiləkəli kə mih kaŋaki i mbɛiŋ. \s1 Bə dalinya mi wə wi gbɔ \p \v 5 A kabə num a mi widɔkɔ nì dzə bəh lɔli, yaka lɔli biwɔ nì kɔkə a mih shəŋ. I dzəh yidɔkɔ wə yi nì kɔ tə i mbɛiŋ bəchi. (Yələ mɔŋ gia yə mih kɔ i lɔ tsəsi yɛiŋ bɛiŋ nalə). \v 6 Ŋgəkə wələ mbɛiŋ bəduli nya i mi wiwɔ yaka wi kpɛiŋ yaka. \v 7 I liə mbɛiŋ kɔlə i dâlinya kiŋgbɔ ki, i fə ka shɔm yi də̂ki, ka nshɛiŋ yiduli ma wɔ̂ɔ wi wɔɔni. \v 8 Ayakadəiŋ, mih kwuŋki kaŋ i mbɛiŋ a mbɛiŋ fə̂ wi kîə a mbɛiŋ kɔŋki lə wi. \v 9 Fa kɔ gia yə yi nì fə mih ka mih nyaka kiŋwakti kə i mbɛiŋ i mɔm wɔkɔ mbɛiŋ, a mbɛiŋ wɔkɔki lə i mih i gia yichi wə a. \v 10 Mbɛiŋ ka dalinya ŋgbɔ wi mi, mih tə ni dalinya. Mih ka dalinya gia, gia kabə num i dalinya, mih dalinya i Klistus nshiŋ kɔm mbɛiŋ. \v 11 Bukumbɛiŋ fəki yakadəiŋ ka Satan ma ni dza liə yɛiŋ wə i kaŋa ŋga i bukumbɛiŋ bɛiŋ. Bukumbɛiŋ məŋniki kə si wi si wɛli. \s1 Gia yi Nyɔ kɔmyiki bəni i dzə́h dzə́h wə \p \v 12 A nì kɔ jɔbi wə mih nì tsə buku i kwili wi Tɔwas wə i fuku ntum wi ndzɔŋni kɔm Klistus fɛiŋ, Bah wɛli dzaka ki juŋ i mih i nɔm nnɔm wi fɛiŋ. \v 13 Ayakalə, mih na kaŋa shɔm yidəli, kɔm mih nì ka yɛiŋ dəkə waiŋnih wuŋ Taytus fɛiŋ i wɔkɔ kɔm mbɛiŋ. Ayakadəiŋ, mih ka bɔni i bɔ a bə bɛsi, ka dzə i Masedɔnia. \p \v 14 Ayakalə, kiyɔŋni kɔ i Nyɔ wə wi si tsə i bukumbɛiŋ nshiŋ i Klistus wə jɔbi wichi, nya mbɛɛtɛ buku biəli ka bəni bə̀ wi tumdzi i di bi jum wə. Ayaka wi tsə tɔli i bukumbɛiŋ wə waŋ ntum wiwɔ kɔm Klistus i di bichi wə ayaka bə kiə wi, tsəŋə yi fwuli ka tsəŋə yi njiəŋ bə kpa. \v 15 Buku kɔ aka tsəŋə yi njiəŋ yi Klistus i Nyɔ, i kintəəŋ ki bəni bə̀ bə bwiliki bɔ bəh bə̀ bɔ lakyi num lakyini. \v 16 I bəni bə̀ bɔ kɔ bɔ laka tsəŋə yələ si dzə num bəh kpi i bɔ. Ayaka i bəni bə̀ bɔ kɔ bɔ bɔiŋ tsəŋə yələ dzəki num bəh nɔni i bɔ. Si yi kɔ yaka, akɔ ndə wə wi kɔ wi kpɛiŋ i fə ŋkaiŋni wi nɔm wələ a? \v 17 Buku kɔkə ka bəni bəduli bə̀ bɔ dzɔ gia yi Nyɔ yi fiəni chu gia yi shi, i nyaniki taŋniki taŋnini. Buku kɔ fibuku bəni num bɔ chiŋni i Klistus wə, fuku gia yi Nyɔ i wi Nyɔ nshiŋ bəh shɔm yi baiŋni ka bəni bə̀ wi faaŋ, bɔ num i wi nshiŋ. \c 3 \s1 Kimfəkə ki miŋkaiŋ mikpu bəh mimfiaŋ \p \v 1 Mih dzakaki yələ lə, yaka yi kɔ a mbɛiŋ nəŋki a buku chu fîəni chûsi gwu yibuku i mbɛiŋ chusini a? Ma a buku nəŋki biŋwakti si bəni bədɔkɔ nəŋki ŋkaiŋni biŋwakti biə bi nyə i buku wə nabə i mbɛiŋ wə bi chusi bəni bə buku kɔ bɔ a? \v 2 Mbɛiŋ mwi kɔ biŋwakti bibuku biə bə nyaka i shɔm yibuku wə ka mi wichi kɔlə i kiə bəh i fa. \v 3 Mbɛiŋ chûsiki a mbɛiŋ kɔ biŋwakti bi Klistus biə buku nyaka. Biŋwakti biələ kɔkə biə bə nyaka num bə gaali ki kiŋwakti. Bə nyaka num bə Kiŋ'waka ki Nyɔ kə ki kaŋaki nɔni. Bə ka nyaka dəkə num i baŋ bitəh wə. Bə nyaka num i baŋ wə num shɔ́m yi bəni. \p \v 4 Gia yələ kɔ yə buku dzakaki buku məŋ kə i Nyɔ nshiŋ tsə dzəh i Klistus wə. \v 5 Yi mɔŋ a buku kpɛiŋ i numki a buku fə gia yidɔkɔ yə buku kɔ i dza i dzakaki a yi bukuki i buku wə. A fə Nyɔ na ka buku kpɛiŋ. \v 6 Wi fə buku kpɛiŋ i nɔmki i gia yi miŋkaiŋ mimfiaŋ wə. Miŋkaiŋ mələ mɔŋ mə mɔ biəliki num bənchi bə̀ bə nì nyaka bəh kaŋ. Akɔ num bi Kiŋ'waka ki Baiŋni. Bənchi bə̀ nì dzəki num bəh kpi. Ayakalə, Kiŋ'waka nya num nɔni i bəni. \v 7 Dzəh yikpu yə bə nì fəki gia yɛiŋ kɔ num bə nì fa bənchi bəwɔ bəh kaŋ i kitəh wə. Jɔbi wə Muses nì dzəki bəh bənchi bələ bəni bə Islae nì kɔkə i chu tsɛiŋ shi bi, kɔm baiŋni bi Nyɔ biə bi nì baiŋki i shi bi wə. A kabə num a dzəh yikpu yə nì dzəki num bəh kpi, dzə kaŋa baiŋni bi Nyɔ, baiŋni biələ num biə bi nì baiŋki laka tsə num lakani, \v 8 yaka kɔ a baiŋni biwɔ i dzəh yə bə fəki gia yɛiŋ, a num yi Kiŋ'waka ki Baiŋni ma baiŋni biwɔ ma ni tsəki baiŋni bidɔkɔ biə tsəni a? \v 9 A kabə num a dzəh yə bə nì fəki gia yɛiŋ nì dzəki num bəh gia yə yi ləkəki lɔ bəni i ŋgəkə wə, yi nì dzəki bəh baiŋni bi Nyɔ, yaka kɔ a dzəh yə bə fəki gia yɛiŋ yi num dzəh yə Nyɔ dzɔki bəni yɛiŋ a bɔ kɔ chəŋ i wi nshiŋ, bi ma kaŋa baiŋni bi tsə biəmaka tsəni! \v 10 Ŋkɔŋ biwɔ kɔ a, fiɛŋ fiə fi nì dzəki fi kaŋa baiŋni bi Nyɔ laksi lɔ baiŋni bi kɔm baiŋni bimbum dzə tsə biəmaka. \v 11 A nì kɔ a fiɛŋ fiə fi nì laka dzə bəh baiŋni bi Nyɔ, yaka kɔ a baiŋni bi fiɛŋ fiə fi dzəki i baaŋ kpamu, bi duki tsəki biəmaka tsəni! \p \v 12 Si buku kiə yakadəiŋ məŋni kə yi, buku bə́ fuku chu lwa kə. \v 13 Buku kɔkə ka Muses wə wi nì baŋki shi bi bəh mbuŋ i fə a bəni bə Islae ma tsɛiŋki baiŋni biwɔ i shi bi wə si bi nyumiki kaaki tsəki. \v 14 Ayakalə, bəni bəwɔ kɔ num mfi bibɔ nì baŋ. Na i dzə buku bidaiŋ, bɔ si fa gia i Kiŋwakti ki Miŋkaiŋ Mikpu mə, jɔbi wə bɔ wɔkɔ fiɛŋ fidɔkɔ ka numki num fi baŋ mfi bibɔ. Akɔ a i Klistus wə bə kɔ i dzɔbwili fiɛŋ fiwɔ fi baŋki. \v 15 Na i dzə buku bidaiŋ, jɔbi wə bə faki gia i Kiŋwakti ki Muses mə, fiɛŋ fiwɔ ka numki fɛiŋ fi baŋ mfi bibɔ. \v 16 Ayakalə, jɔbi wə mi ka fiəni num i Bah wə, bə ka dzɔbwili fiɛŋ fiə fi baŋki shi bi. \v 17 Bah wələ kɔ Kiŋ'waka, na faiŋ Kiŋ'waka kələ kɔ, yaka bəni ni buku lə i mfa wə. \v 18 Yi kɔ a bukumbɛiŋ bəchi bə̀ bə kɔ fiɛŋ fidɔkɔ chu baŋ kə shi bibukumbɛiŋ kɔ baiŋni bi Bah baiŋ i bukumbɛiŋ wə bi fəki bukumbɛiŋ kwuni tsə a ninshiŋ ninshiŋ, bwɔsi num wi. Ŋkwuni wələ fəki Bah wə wi kɔ Kiŋ'waka ki baiŋni. \c 4 \s1 Kiba ki ntum wi ndzɔŋni i kəŋə yi nshwaiŋ mə \p \v 1 Ayakadəiŋ, si buku kwati nɔm wələ lə num a kwasi Nyɔ nshɛiŋ ka nya i buku, shɔm kɔkə i dəki buku bəh wi. \v 2 Buku nyɔkɔ jum i gia yə bəni fəki i nyumi wə a num yi kiŋgəmni. Buku nəiŋma dzə́h yi fwɔkyini. Buku jiəki kə ntəkə i gia yi Nyɔ wə. Buku si dzaka ŋkɔŋ i daiŋ wə, chusi gwu yibuku i mi wichi i Nyɔ nshiŋ, ka bɔ kɔlə i kwaka kiə bəni bə̀ buku kɔ bɔ. \v 3 Yi kabə num na a ntum wi ndzɔŋni wələ buku fukuki kɔ gia yi nyumini, yaka yi nyumi shəŋ a bəni bə̀ bɔ lakaki num lakani. \v 4 I bəmaka bəni bə̀ bɔ ka bum dəkə gia yələ, kɔ num Satan wə wi kɔ nyɔ wi mbi wələ baŋ mfi bibɔ bi bə́ ji. Wi fə lə ka bɔ ma yɛ̂iŋki baiŋni bi ntum wi ndzɔŋni wə wi kɔ kɔm kiŋkɔkni ki Klistus wə wi kɔ kimbwɔsi ki Nyɔ mwi. \v 5 Mbɛiŋ kîəki a buku fukuki kə kɔm bə gwu yibuku. Buku fukuki num kɔm Klistus Jisɔs a wi kɔ Bah. Ayaka buku num fibuku a bəni bə̀ bɔ nɔmki i mbɛiŋ kɔm Jisɔs. \v 6 Nyɔ wə wi nì dzaka a, \q1 “Baiŋni bâiŋki i jisi wə”, \m a num a Nyɔ wiwɔ wə wi fə a baiŋni bi baiŋki i shɔ́m yibuku mə i baiŋsi buku i fə̂ a buku kîə kiŋkɔkni ki Nyɔ kə ki kɔ i shi bi Jisɔs Klistus wə. \p \v 7 Kiba ki biɛiŋ biələ kɔ i gwu yibuku wə, ayakalə buku num fibuku a kəŋə yi nshwaiŋ. Buku kɔ yakadəiŋ ka yi chusiki a ŋga biələ bi tsəki ŋga bichi i buku wə kɔ bi Nyɔ a num kə bibuku. \v 8 Bəŋgəkə jikəli buku bimbu bichi, ayakalə bɔ kɔbi i bwiŋyi buku. Buku si dza mfi bibuku laka ayakalə shɔ́m kpi kə buku. \v 9 Bə si bwaŋ gvu i buku chɛiŋ, ayakalə Nyɔ dali kə buku. Bə si kwu twɛiŋ lə buku ayaka buku gbɔyi i kuku, ayakalə buku kpi kə. \v 10 Buku si nyani kpi ŋkaiŋni wi kpi yi Jisɔs jɔbi wichi, ka bə kɔlə i bi yɛ̂iŋki tə nɔni ki Jisɔs i gwu yibuku wə. \v 11 Si buku nɔki, yi kɔ a buku shi kɔ a dzaka ki kpi wə jɔbi wichi kɔm Jisɔs, ka nɔni ki Jisɔs kɔlə i chusiki i kiwini kibuku kələ wə. \v 12 Ayakadəiŋ, buku ka kpiki kpi, ayakalə kpi yibuku yələ dzə num bəh nɔni i mbɛiŋ. \p \v 13 Buku jiə shɔm i Nyɔ wə asi mi widɔkɔ nì jiə si yi kɔ bə nyaka a, \q1 “Mih bum ka mih dzakaki”, \m buku tə kɔ buku bum ka buku dzakaki. \v 14 Buku kiəki lə a, wi wə wi nì dzasi Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs i kpi wə, bi dzasi lə tə bukumbɛiŋ bə̀ bə kɔ bəh Jisɔs i kpi wə, dzɔ buku bəh mbɛiŋ tə tsə jiə i wi nshiŋ. \v 15 Gia yələ yichi numki kɔm mbɛiŋ, ka si kiŋkɔŋ ki Nyɔ ni waŋki tsəki i bəni bəduli wə, fə a kiyɔŋni kə bəni nyaki i Nyɔ ni kpɛiŋsiki, kiŋkɔksi kiwɔ tsə i wi. \s1 Biɛiŋ biə bukumbɛiŋ yɛiŋki yi tsəki num tsəni \p \v 16 Akɔ gia yə gwu kpiki buku. Na ayaka nyam yibuku yi gwu yələ səkəki tsəki a twɛsi twɛsi, shɔ́m yibuku kwuni fiəni chu yimfiaŋ chɔkɔ bichi. \v 17 Bəŋgəkə bənchiŋ bələ buku yɛiŋki i jɔbi wi juli wələ wə, kɔ a bɔ kɛiŋsiki buku num i kinsaŋli kindzɔŋni kimbum kə buku bi wɔkɔki jɔbi wichi kə mi widɔkɔ kɔkə i bi sini. \v 18 Ayakadəiŋ, buku ka jiə dəkə mfi bibuku i biɛiŋ biə bə yɛiŋki. Buku jiə num i biɛiŋ biə bə yɛiŋki kə bi, kɔm biɛiŋ biə bukumbɛiŋ yɛiŋki lə kɔ biə bi tsəki num tsəni, ayakalə i biə bukumbɛiŋ yɛiŋki kə bi, akɔ biə bi kaŋaki kə kiŋgɔksi. \c 5 \s1 Gwu yimfiaŋ yə bə bi kwatiki i bɛiŋ \p \v 1 Bukumbɛiŋ kiəki a bə ka shakyi kintaŋ kə ki kɔ gwu yibukumbɛiŋ yə bukumbɛiŋ nɔki yɛiŋ fa kuku, ma bukumbɛiŋ kaŋaki juŋ yi Nyɔ maka bə maa bəh kaŋ. Yəmaka num juŋ yi bɛiŋ, yi num i bi numki kiŋgɔksi kɔbi. \v 2 Si bukumbɛiŋ kɔ fa i liə bukumbɛiŋ kwiŋki lə, kɔm bukumbɛiŋ nəŋki na bəh ŋga a bə lɔ̂h juŋ yi bɛiŋ yə i bukumbɛiŋ wə ka mbuŋ. \v 3 A bi numki jɔbi wə bə bi lɔhki yi i bukumbɛiŋ wə, ma bukumbɛiŋ bi ma chu numki bəh gwu yi yəə. \v 4 Si bukumbɛiŋ kɛiŋki bə nɔ i kintaŋ kə mə, bəŋgəkə bə̀ bukumbɛiŋ yɛiŋki bɔ fəki bukumbɛiŋ kwiŋ bəh ŋga. Yi mɔŋ a bukumbɛiŋ nəŋki a bə bâayi bəmbuŋ bə̀ bɔ kɔ i gwu yibukumbɛiŋ wə. Bukumbɛiŋ nəŋki a bə lɔ̂h num bə bɛiŋ i bukumbɛiŋ wə ka nɔni kə ki bi kaŋaki kə kiŋgɔksi mə̂ə gwu yə yi kɔ i kpi. \v 5 Nyɔ kɔ wə wi kɛiŋsi bukumbɛiŋ i kwati biɛiŋ biələ, wi nya bukumbɛiŋ bəh Kiŋ'waka ki Baiŋni ka njikəli wi kpaŋ i biɛiŋ bichi biə wi jiə i bukumbɛiŋ. \p \v 6 Ayakadəiŋ, buku ka numki jɔbi wichi kiə gia yələ na məŋni kə. Buku kiəki lə a si buku nɔki i gwu yələ wə i mbi wələ wə, buku kɔ na i dzəh yi dəəŋ i Bah wə. \v 7 Buku fəki gia num kɔm shɔm yə buku jiə i Nyɔ wə, a num kə kɔm buku yɛiŋki wi. \v 8 Buku kaŋaki kə məŋni i gia yələ wə, yi ndzɔŋki lə a buku bee gwu yələ, i tsə numki buku bəh Bah i kwili wi wə. \v 9 Yi kɔ a kɔŋ buku numki bəh wi i kwili wi wə, nabə a buku kɛiŋki fa kuku, yaka kɔ a gia yə buku tsɛiŋki i yi wə, kɔ i fəki ka wi wɔkɔki ndzɔŋni. \v 10 Mbɛiŋ kîəki a bukumbɛiŋ bəchi kaŋaki i bi nûm i Klistus nshiŋ wi sâka bukumbɛiŋ, ka mi wimu wimu bi kwati ŋgɔm wi i gia yə wi nì fəki i gwu yələ wə, kɔŋ a numki yindzɔŋni nabə yichu. \s1 Nɔm i fəki ka bəni kɛiŋsiki gia chəŋ bəh Nyɔ \p \v 11 Si buku kiəki kɔm gia yə yi kɔ i lwaki Bah, buku mɔmsi i fə a bəni nûm i dzəh. Nyɔ lansiki kiəki lə bindzɔŋ bəni bə̀ buku kɔ bɔ. Mih kwakaki a mbɛiŋ tə kiəki lə na bindzɔŋ i shɔ́m yimbɛiŋ mə bəni bə̀ buku kɔ bɔ. \v 12 Si buku dzakaki lə yi mɔŋ a buku nəŋki i chu jum wə i fukuki fiɛŋ fiə buku kɔ fi i mbɛiŋ. Buku nyaki a dzəh i mbɛiŋ i ghaŋsiki gwu kɔm buku. Ayakadəiŋ, mbɛiŋ ka ni kwati gia yə mbɛiŋ kɔ i chukuli bəni bə̀ bɔ kɔksiki bəni bə̀ bɔ yaksiki gwu i gia yə bɔ yɛiŋki i bəni wə bəh dzə́kəh, a kɔbi yə yi kɔ i shɔ́m yibɔ mə. \v 13 A kabə num a kifwu kibuku nyaniki kə, yaka ki nyaniki kə kɔm Nyɔ. A kabə num a ki nɔmki lə, yaka ki nɔmki kɔm mbɛiŋ. \v 14 Gia yə yi fəki ka buku tsəki i ninshiŋ bəh gia yə buku fəki akɔ kiŋkɔŋ ki Klistus kə wi kaŋaki i bukumbɛiŋ. Buku fəki yaka kɔm buku lansi bum a mi wimu nì kpi i bəni bəchi bɛiŋ, ka yi bi numki a bəni bəchi kɔ num bɔ kpi tə. \v 15 Wi nì kpi i bəni bəchi bɛiŋ ka bə̀ bɔ kɛiŋki bəwɔm, bɔ ma nɔ̂ki i yibɔ wə. Ayakalə, ka bə̀ bɔ kɛiŋki bɔ nɔ nɔni bɔ ni nɔ̂ki i wə wi nì kpi fiəni dza i kpi wə kɔm bɔ. \p \v 16 Ayakadəiŋ, i yisi i liə i tsə, buku chu tsɛiŋki kə mi i dzəh yi mi wiwɔm wə. Na yaka yi kabə num a buku nì num tsɛiŋ Klistus i dzəh yi mi wiwɔm wə, i liə buku chu tsɛiŋki kə wi i dzəh yiwɔ wə yaka. \v 17 Gia yə yi kɔ, kɔ a mi wə wi chiŋni bəh Klistus, wi si num lɔ mi wimfiaŋ. Gia yikpu yichi tsə lɔ, yimfiaŋ dzə. \v 18 Yələ lə yichi kɔ mfə wi Nyɔ wə wi fiəni dzɔ bukumbɛiŋ i wi wə asi wi nì kɛiŋsi gia bukumbɛiŋ bɔ tsə dzəh i Klistus wə. Ayaka wi nya buku bəh nɔm i fə̂ki ka bəni kɛiŋsiki gia bəh Nyɔ. \v 19 Yi kɔ a, akɔ i Klistus wə Nyɔ nì kɛiŋsiki gia bəh bəni i mbi wələ wə ka bɔ fiəni chu bəh wi. Ayaka wi chu ŋgwuŋ kə kpaŋ i chu bibɔ wə. Asi wi nì fə yakadəiŋ ka nya ntum wi wi kɛiŋsini gia i buku kaŋ, a buku fûkuki i bəni. \v 20 Bə buku lə fa i di bi Klistus wə, ayaka Nyɔ tsə i buku wə tsa bəni. Ayaka buku kwuŋki kaŋ i mbɛiŋ i yɛli wi Klistus wə a mbɛiŋ fîəni kɛ̂iŋsiki gia yimbɛiŋ bəh Nyɔ. \v 21 Akɔ kɔm bukumbɛiŋ wi Nyɔ nì fə Klistus wə wi nì kiəki kə chu, i num chu, ka bukumbɛiŋ bi dzə num chəŋ i Nyɔ nshiŋ kɔm wi. \c 6 \s1 Bəŋgəkə bə̀ Bɔɔl waiŋ ntum wi Jisɔs Klistus nì yɛiŋ \p \v 1 Si buku chiŋniki nɔmki bəh Nyɔ, buku bə́ kwuŋ tə kaŋ i mbɛiŋ a kiə mbɛiŋ ki dzɔ̂ kə shɔm yindzɔŋni yə Nyɔ chusiki i mbɛiŋ a yi fiəni chu gia yi kilɔlɔ. \v 2 Nyɔ nì kɔ wi dzaka a, \q1 “Jɔbi wə, jɔbi wiwɔ mwi nì dzə kpɛiŋ, mih nya ntuni i wɔ. \q1 Chɔkɔ bi bwilini nì dzə kpɛiŋ mih gamti wɔ.” \m Mbɛiŋ wɔ̂kɔli, i liə kɔ jɔbi wi ndzɔŋni, wələ num chɔkɔ bi mbwili. \p \v 3 Buku fəki kə gia yə yi kɔ i kəŋki dzəh yi mi widɔkɔ. Buku fəki yakadəiŋ ka bɔ bi ma yɛiŋ ŋgbɔ widɔkɔ i nɔm wibuku wə. \v 4 Ayakalə, buku chusi gwu yibuku i dzə́h yichi wə a buku kɔ bəni bə nɔm bə Nyɔ. Buku chusi i dzəh yə buku kaŋaki shɔm yɛiŋ nalə i bəŋgəkə bəchi bə̀ buku yɛiŋki, bəh i jɔbi wə gia ləkəki bəh jɔbi wə dzəh lansi mɔŋ. \v 5 Bəni si twɛiŋ lə buku, dza jɔbi widɔkɔ jiə buku i juŋ yi nsəŋ mə, bəni dza dzə nəŋ buku bəh ndani. Buku si chɔkɔ gwu i nɔm wə, buku dza nchɔkɔ nɔ bəh ntsəŋə, i jɔbi widɔkɔ wə buku kpi dzɔŋ. \v 6 Buku chusiki tə a buku kɔ bəni bə nɔm bə Nyɔ i dzəh yibuku yi nɔni yə yi baiŋki bəh si buku kiəki gia kɔm Nyɔ, bəh si buku kaŋaki shɔm, bəh si buku kaŋaki shɔ́m yindzɔŋni i bəni wə. Buku nɔki biəli asi Kiŋ'waka ki Baiŋni chusiki, buku kɔŋ bəni bəh kiŋkɔŋ ki ŋkɔŋ. \v 7 Buku si dzaka shəŋ a ndzaka wi ŋkɔŋ, fə gia i ŋga bi Nyɔ wə. Buku si kaŋa nɔni ki chəŋ ki num ka biɛiŋ bi jum i tsɛiŋ yiləkəli wə bəh i tsɛiŋ yi kimiəkə wə. \v 8 Buku si chusi lə bəni bə̀ buku kɔ, kɔŋ bəni kɔksiki buku kɔŋ bɔ ma kɔksiki, kɔŋ bɔ dzakaki gia yichu kɔm buku nabə yindzɔŋni. Bəni si dzɔ buku a buku kɔ bəni bəntəkə, ayakalə buku num bəni bə ŋkɔŋ. \v 9 Bəni si dza num ka bɔ kiəki kə buku, ayakalə bəni kiəki lə buku na bindzɔŋ. Buku si dza yɛiŋ a buku kɔ biɛiŋ bi kpili, ayakalə mbɛiŋ yɛiŋ buku kɛiŋ bəwɔm. Bəni si dza nya ŋgəkə i buku, ayakalə bɔ wɔɔ kə buku. \v 10 Buku kɔ aka bəni bə̀ bɔ kɔ i nshɛiŋ wə, ayakalə buku laŋ jɔbi wichi, num aka bəni bə kifuu, ayakalə buku fə bəni bəduli num bəni bə kpɔ. Buku si num aka buku kaŋaki kə na fiɛŋ fidɔkɔ, ayakalə buku kaŋa biɛiŋ bichi. \p \v 11 Bəni bə Kɔlɛn, buku dzaka lɔ i mbɛiŋ, na nyumi gia yidɔkɔ. Buku wɛli shɔ́m yibuku yasi yi i mbɛiŋ. \v 12 A ka baŋ dəkə buku shɔ́m yibuku i mbɛiŋ. A baŋ mbɛiŋ shɔ́m yimbɛiŋ i buku. \v 13 Mih dzakaki i mbɛiŋ ka bwa bəŋ a, mbɛiŋ fə̂ a liŋ asi buku si fə i mbɛiŋ, wɛ̂li tə shɔ́m yimbɛiŋ i buku, asi buku wɛliki i mbɛiŋ. \s1 Kiə mi wi bumni ki chîŋni kə bəh mi wə wi kɔkə mi wi bumni \p \v 14 Kiə mbɛiŋ ki chîŋni kə bəh bəni bə̀ bɔ ka bum dəkə. Yi kɔ a gia yi chəŋ bəh yichu kɔ nyani dəiŋ i numki fiɛŋ fimu a? Baiŋni bəh jisi kɔ dəiŋ i kaŋaki kichiŋni a? \v 15 Yi kɔ a Klistus bəh Bɛlial\f + \fr 6:15 \fr*\ft Yɛli wələ a Bɛlial kɔ yɛli wi Satan widɔkɔ.\ft*\f* kɔ dəiŋ i numki dzaka kimu a? Fiɛŋ fiə fi kɔ chiŋni mi wi bumni bəh wə wi ka bum dəkə kɔ na nə? \v 16 Juŋ yi mfə gia yi Nyɔ yi kɔ kaŋaki nə i fə bəh mimɔsɔ mi mbi wələ a? Mbɛiŋ kiəki a bukumbɛiŋ kɔ juŋ yi fəni yi gia yi Nyɔ yə yi kaŋaki nɔni. Yələ lə num asi Nyɔ nì dzaka a, \q1 “Mih ni nɔki i bɔ wə, \q1 nyani i bɔ kintəəŋ. \q1 Mih kɔ Nyɔ wibɔ, \q1 bɔ num bəni mbəŋ.” \m \v 17 Ayakadəiŋ, Bah dzakaki a, \q1 “Mbɛiŋ bûku i bɔ kintəəŋ, mbɛiŋ nûmki chi chi i bɔ wə. \q1 Kiə mbɛiŋ ki kɔ̂m kə fiɛŋ fi kinyɛŋ, \q1 ayaka mih nì ka dzɔ mbɛiŋ. \q1 \v 18 Mih ni numki Ba wimbɛiŋ, \q1 mbɛiŋ num bwa mbəŋ bənyuku bəh bəkaŋa. \q1 Yələ gia dzaka Bah wə wi kaŋaki Ŋga Bichi.” \c 7 \p \v 1 Nsɛ́iŋ yiŋ yi shɔm, si Nyɔ kɔ wi nya biŋkaka biələ i bukumbɛiŋ lə, bukumbɛiŋ wɔ̂kɔ bwîli biɛiŋ bichi biə bi bəkəliki gwu yibukumbɛiŋ bəh kiŋ'waka kibukumbɛiŋ. Bukumbɛiŋ bâiŋki i tsə̂ bûku asi bukumbɛiŋ nɔki i nlwa wi Nyɔ wə. \s1 Bɔɔl wɔkɔ ndzɔŋni a bəni bə Kɔlɛn kwuni shɔ́m yibɔ \p \v 2 Mbɛiŋ wɛ̂li shɔ́m yimbɛiŋ i buku. Buku ka fə dəkə gia yichu yidɔkɔ i mi widɔkɔ. Buku ka sɛiŋsi dəkə fiɛŋ fi mi widɔkɔ, na i dzi fiɛŋ fi mi widɔkɔ. \v 3 Mih dzakaki kə lə a mih jiəki mbɛiŋ i ŋgəkə wə. Mih si dzaka lɔ i mbɛiŋ a mbɛiŋ kɔ shɔm yibuku, kɔŋ a numki i kpi nabə i baaŋ wiwɔm, bukumbɛiŋ ni baaŋ a chiŋni wə. \v 4 Mih jiə shɔm yiŋ i mbɛiŋ nalə. Mih kaŋaki lə kiŋghaŋsi ki gwu kimbum kɔm mbɛiŋ. Shɔm yiŋ dəki lə nalə kɔm mbɛiŋ. I kintəəŋ ki bəŋgəkə bəchi bə̀ buku yɛiŋki mih wɔkɔki num a ndzɔŋni. \p \v 5 Na si buku nì liə i kwili wi Masedɔnia wə, buku nì ka waka. Buku nì kwatiki bəŋgəkə bimbu bichi. Bəni nì nəŋki lə buku bəh dzaka, buku kaŋa nlwa i shɔ́m yibuku wə. \v 6 Ayakalə, Nyɔ wə wi dəsiki shɔm yi bəni bə̀ bɔ kɔ i nshɛiŋ wə dəsi shɔ́m yibuku bəh ndzə wə Taytus nì dzə. \v 7 A nì kɔkə a ndzə wi shəŋ wə wi nì dəsi shɔ́m yibuku. A nì kɔ tə dzəh yə mbɛiŋ nì dəsi tə shɔm yi yɛiŋ. Wi nì fuku i buku a mbɛiŋ nəŋki lə nalə i yɛiŋ mih, bəh si mbɛiŋ kɔ bəh nshɛiŋ i mbɛiŋ wə i gia yə yi nì num, bəh si mbɛiŋ kaŋaki kiŋkɔŋ i mih. Si mih wɔkɔ yakadəiŋ, mih bə́ wɔkɔ ndzɔŋni nalə. \p \v 8 A kabə num na a kiŋwakti kə mih nì nyaka i mbɛiŋ nì fə a mbɛiŋ numki nshɛiŋ nshɛiŋ, yaka yi nyaki kə mih bəh ŋgəkə. Ayakalə, yi nì nya mih bəh ŋgəkə, kɔm mih yɛiŋki a kiŋwakti kiŋ kə nì fə mbɛiŋ bə́ num nshɛiŋ nshɛiŋ. Ayakalə, mbɛiŋ nì kɔ a nshɛiŋ nshɛiŋ a i jɔbi wi juli wə. \v 9 Mih ka wɔkɔki ndzɔŋni i liə, a num kə kɔm mbɛiŋ nì kɔ bəh nshɛiŋ. Akɔ kɔm nshɛiŋ yələ nì fə mbɛiŋ kwuni shɔ́m yimbɛiŋ. Mbɛiŋ nì kaŋaki nshɛiŋ a num i dzəh yə Nyɔ nəŋki. Ayakadəiŋ, buku nì ka fə dəkə gia yichu yidɔkɔ i mbɛiŋ. \v 10 Mi kabə kaŋaki nshɛiŋ i dzəh yə Nyɔ nəŋki, ma yi ni fə wi kwuni shɔm yi. Ayaka yələ ni dzə num bəh mbɔiŋ i wi, yi ni dzə kə bəh gia yə wi ni dəki gwu yɛiŋ. Ayakalə, mi kabə kaŋaki nshɛiŋ a num i dzəh yi bəni bə mbi wə, ma yi ni dzə num bəh kpi i wi. \v 11 Mbɛiŋ yɛ̂iŋ gia yə nshɛiŋ yə a num yə Nyɔ nəŋki dzə bəh yi i mbɛiŋ. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ si mbɛiŋ dzɔ gia bəh shɔm yi shilini. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ tə si mbɛiŋ fə gia yichi i chusi a mbɛiŋ kaŋaki kə kaŋ i gia yichu wə. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ si gia yiwɔ lɔ mbɛiŋ. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ nlwa wə mbɛiŋ kaŋa. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ shɔ́m yimbum yə mbɛiŋ kaŋaki i yɛ̂iŋ i mih wə. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ shɔ́m yə mbɛiŋ kaŋaki i fə gia yi chəŋ. Mbɛiŋ yɛ̂iŋ tə ŋkaiŋni wi ŋgəkə wə mbɛiŋ nì nyaki i mi wə wi nì ŋgbɔ. I gia yichi wə mbɛiŋ chusi a mbɛiŋ kaŋaki kə kaŋ i gia yiwɔ wə nalə. \v 12 Ayakadəiŋ, namana yaka si mih nì nyaka kiŋwakti kə i mbɛiŋ yi mɔŋ a mih nì nyaka kɔm wə wi nì fə i fikpəŋ, nabə wə bə nì fə fikpəŋ i wi. Mih nì nyaka ka mbɛiŋ kɔ i chûsi gwu yimbɛiŋ i Nyɔ nshiŋ a mbɛiŋ nya gwu yimbɛiŋ i buku. \v 13 Ayakadəiŋ, yələ fə shɔm yibuku bə́ də. \p I kpɛiŋsi i shɔm yi dəli yiwɔ wə, buku chu wɔkɔ ndzɔŋni nalə kɔm kinsaŋli kə Taytus wɔkɔki kɔm mbɛiŋ bəchi fə shɔm yi bə́ də. \v 14 Na si mih nì ghaŋsiki gwu kɔm mbɛiŋ i Taytus, mbɛiŋ nì ka ŋgəmsi dəkə mih. Kiŋghaŋsi ki gwu kə buku nì shiki ghaŋsiki kɔm mbɛiŋ i Taytus ki chusi a, akɔ kiŋkɔŋ. Yi num a liŋ si gia yichi yə buku nì shiki dzakaki i mbɛiŋ kɔ tə ŋkɔŋ. \v 15 Wi Taytus si yiŋti asi mbɛiŋ bəchi nì wɔkɔki i wi, bəh si mbɛiŋ nì dzɔ wi bəh nlwa nəŋni, wi ni chu kɔŋ lə mbɛiŋ tsə kaasi. \v 16 Mih tə wɔkɔki lə ndzɔŋni kɔm mih jiə mfi mbiŋ i mbɛiŋ, tsə kaasi. \c 8 \s1 Ntəfi si bəni bə bumni kɔ i nyâki kinya i bəni bədɔkɔ \p \v 1 Bwa bə nih bəbuku, buku nəŋki a mbɛiŋ kîə gia yə ŋgamti wi Nyɔ fə i bijuŋni bi bəni bə bumni bə̀ bɔ kɔ i kimbu ki Masedɔnia. \v 2 Bəŋgəkə bələkəli mɔmsi lɔ bɔ na bəh ŋga. Ayakalə, kinsaŋli kimbum kə bɔ kaŋaki fə bɔ wɛli kaŋ yibɔ yichi i bəni bədɔkɔ nalə, na si bɔ kɔ i kifuu kiləkəli kintəəŋ. \v 3 Gia yə mih kɔ i dzaka kɔ a, a nì kwaka bɔ a bɔ nyâ kinya asi ŋga bibɔ kɔ. Jɔbi wə bɔ nì nəŋki i nya bɔ nya bi dutsə si bɔ nì kɔ i nya. \v 4 Bɔ ni tsa i buku bəh shɔm yibɔ yichi a buku nyâ bɔ bəh dzəh i jiə kaŋ i nɔm wələ i tɔbi bəni bə̀ akɔ bə Nyɔ. \v 5 Bɔ nì fə gia i dzəh yə buku nì kwakaki kə a bɔ kɔlə i fə. Bɔ nì yisi nya num gwu yibɔ i Bah, ka nya tə i buku si Nyɔ nəŋki. \v 6 Ayakadəiŋ, buku ka tsa Taytus asi wi nì yisi nɔm wələ i mbɛiŋ kintəəŋ, a wi tsə̂ki a ninshiŋ i gâmti mbɛiŋ i kaasi nɔm wi ŋgamti wələ. \v 7 Si mbɛiŋ tɔksiki kiəki i fə gia yichi na bindzɔŋ, gia yə yi kɔ i kimbu ki bumni wə, yə yi kɔ i kimbu ki dzakani wə, yə yi kɔ i kimbu ki mfi wə, yə yi kɔ i kimbu kiŋkɔŋ i fə gia, bəh yə i kimbu kiŋkɔŋ kimbɛiŋ i buku, buku bə́ nəŋ a mbɛiŋ lansi kiə tə i wɛli kaŋ yimbɛiŋ nalə i nɔm wi ŋgamti wələ. \p \v 8 Mih dzakaki kə yələ nya num nchi. Mih mɔmki i yɛiŋ tə a kiŋkɔŋ kimbɛiŋ kɔ tə ki ŋkɔŋ i sini bəh kiŋkɔŋ kə bəni bədɔkɔ kaŋaki i fəki gia yidɔkɔ yɛiŋ. \v 9 Mbɛiŋ si kiə lɔ shɔm yindzɔŋni yə Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus nì kaŋaki. Na yaka si wi nì kɔ mi wimbum yi dza num a wi fiəni chu mi wi kifuu kɔm mbɛiŋ, ka kifuu ki fə mbɛiŋ fiəni chu bəni bəmbum. \v 10 I gia yələ wə kɔm kinya mih nəŋki i nya wuŋ ntəfi. Yi kɔ chəŋ a, akɔ mbɛiŋ bə̀ mbɛiŋ nì yisi i jia yi tsəni wə i fə gia yidɔkɔ, a kɔbi shəŋ a fəki gia, mbɛiŋ tə kɔ bəni bə ninshiŋ i yisi kaŋa kiŋkɔŋ i fə gia yidɔkɔ. \v 11 Mbɛiŋ tsə̂ki a bəh yi i ninshiŋ mbɛiŋ kaasi nɔm wiwɔ, ka jɔbi wə mbɛiŋ bi ka kaasi biəli fiɛŋ fiə mbɛiŋ kaŋaki, yi bi ka nyani gvu wimu bəh kiŋkɔŋ kə mbɛiŋ kaŋaki i fə gia yidɔkɔ. \v 12 Mbɛiŋ kîəki a mi kabə kaŋa kiŋkɔŋ i nya, ma Nyɔ ni dzɔ kinya kiwɔ biəli fiɛŋ fiə wəmaka si kaŋaki i nya, wi biəli kə biɛiŋ biə mi kaŋaki kə. \v 13 Mih dzakaki kə yələ a jɔbi wə mbɛiŋ nyaki i gamti bəni bədɔkɔ mbɛiŋ kpi lɔ kpini. Akɔ gia i fə bimbu bichi numki a liŋ. \v 14 Si mbɛiŋ kaŋaki biɛiŋ i liə bi shuku i kuku, ayaka bəni bədɔkɔ dzaa, mbɛiŋ kɔlə i gâmti bɔ. Ka jɔbi wə bɔ ni kwati tə bi dutsə, mbɛiŋ dzaa, bɔ ni gamti mbɛiŋ. Ayakadəiŋ, bimbu biwɔ bichi ni num liŋ. \v 15 Yi kɔ asi bə nyaka a, \q1 “Mi wə wi nì juŋni bi dutsə, \q1 nì ka kwati dəkə bi dutsəsi. \q1 Ayaka mi wə wi juŋni twɛsi, \q1 nì ka kwati dəkə bi sɛnitsə.” \s1 Bɔɔl faaŋ Taytus i Kɔlɛn \p \v 16 Mih nyaki kiyɔŋni i Nyɔ wə wi jiə kiŋkɔŋ kimbɛiŋ i shɔm yi Taytus wə yi num a liŋ ka yə mih kaŋaki i mbɛiŋ. \v 17 Wi ka bum dəkə i dzə i mbɛiŋ kɔm alə a buku tsa wi. Wi dzəki i mbɛiŋ i kiŋkwaka ki wə, asi wi nì kɔ wi si kaŋa lɔ kiŋkɔŋ nalə i mbɛiŋ. \v 18 Buku faaŋki wi bəh waiŋnih wibuku wə bə kiəki wi nalə i kintəəŋ ki bijuŋni bi bəni bə bumni bichi kɔm ntum wi ndzɔŋni wə wi nyaniki fukuki. \v 19 A kɔbi a yəmaka shəŋ kɔm wi. Wi kɔ tə mi wə bijuŋni bi bəni bə bumni kɔ bə babwili a wi nyaniki buku bɔ si buku nyaniki fəki nɔm kɔm ŋgamti wələ. Nɔm wələ kɔ i fə a bəni nyaki kiŋkɔksi i Bah mwi, bəh i chusi a buku kaŋaki lə shɔm i gamti bəni bədɔkɔ. \v 20 Buku kɔŋki kə a gia yidɔkɔ numki yə mi widɔkɔ dzakaki kɔm buku kɔm kinya kimbum kələ buku nɔmki yɛiŋ lə. \v 21 Buku mɔmsi na bindzɔŋ i fə num gia yə yi kɔ chəŋ a kɔbi a i Bah nshiŋ shəŋ. Buku mɔmsiki i fə yi chəŋ tə i bəni nshiŋ. \p \v 22 Buku faaŋki tə waiŋnih wibuku widɔkɔ bəh bɔ, num buku mɔmsi lɔ wi kiŋkani kiduli i dzə́h yiduli wə, ka yɛiŋ a wi kaŋaki lə shɔm i fəki gia. I liə wi kaŋaki lə kiŋkɔŋ nalə i mbɛiŋ, kɔm wi jiə shɔm i mbɛiŋ wə nalə. \v 23 Mi ka Taytus kɔ mi wə buku wi nyaniki gvu wimu wi chu num tə mi wə buku wi nɔmki fiɛŋ fimu, i gamtiki mbɛiŋ. I kimbu ki bwa bə nih bəbuku bədɔkɔ bələ, bɔ kɔ bəni bə ntum bə bijuŋni bi bəni bə bumni ayaka bɔ fə̂ ka kiŋkɔkni tsəki i Klistus wə. \v 24 Ayakadəiŋ, mbɛiŋ chûsi kiŋkɔŋ kimbɛiŋ i bɔ, ka bijuŋni bi bəni bə bumni yɛ̂iŋ a ŋghaŋsi wi gwu wə buku nì ghaŋsiki kɔm mbɛiŋ kɔ chəŋ. \c 9 \s1 Nyɔ kɔŋki lə mi wə wi nyaki kinya ki bəh kinsaŋli \p \v 1 Yi si chu kɔkə i mih i nyâka i mbɛiŋ kɔm nɔm wələ i tɔbiki bəni bə̀ akɔ bə Nyɔ i Judea. \v 2 Mih kiəki lə a mbɛiŋ kaŋaki lə kiŋkɔŋ i tɔbi bɔ. Ayaka akɔ gia yiwɔ yə mih ghaŋsiki gwu i bəni bə Masedɔnia kɔm mbɛiŋ, dzaka a mbɛiŋ i kimbu ki Akɛya wə nì kɔ num mbɛiŋ nì kɛiŋsi lɔ i tɔbi bɔ a kɛiŋ na i jia yi tsəni wə. Kiŋkɔŋ kə mbɛiŋ kaŋaki i nyaki ki fə̂ tə shɔ́m yi bəni bəduli i bɔ kintəəŋ dza bɛiŋ i nya wə. \v 3 Ayakalə, mih faaŋki bwa bə nih bəbukumbɛiŋ bələ i mbɛiŋ ka kiŋghaŋsi ki gwu kə buku kaŋaki kɔm mbɛiŋ i gia yələ wə ma ni numki gia yi kilɔlɔ. Mih faaŋki bɔ i mbɛiŋ ka mbɛiŋ numki num mbɛiŋ kɛiŋsi gwu asi mih nì dzaka a mbɛiŋ num. \v 4 Asi mɔŋ yaka, yi dzə num a mih bəh bəni bə Masedɔnia bədɔkɔ ka nyə i dzə yɛiŋ mbɛiŋ maka mbɛiŋ kɛiŋsi gwu, ma kiŋgəmni kiwɔ ni num dəiŋ i buku wə, i kighə i mbɛiŋ bə̀ buku jiəki fwu i mbɛiŋ a? \v 5 Akɔ gia yə yi fə a mih kwaka a yi ndzɔŋki lə a mih tsa bwa bə nih bəbukumbɛiŋ bələ a bɔ dzə̂ i ninshiŋ i dzə̂ kɛ̂iŋsi kinya kələ jɔbi kɛiŋ wə mbɛiŋ nì kaka i nya. Ayakadəiŋ, kinya kiwɔ ni numki num mbɛiŋ kɛiŋsi lɔ a, akɔ kinya kə mbɛiŋ nyaki bəh kiŋkɔŋ kimbɛiŋ, a kɔbi a bə chiniki mbɛiŋ chinini. \p \v 6 Mbɛiŋ kwâka gia yələ, mi wə wi gbɛli twɛsi, wi bi kɔh a twɛsi, mi wə wi gbɛli biduli, bi kɔh tə biduli. \v 7 Mi wimu wimu i mbɛiŋ wə kaŋaki i nyâ si wi kɔ wi kwaka i shɔm yi wə. Mi ma nyâki wi gûku gwu nabə nyaki ka bə chiniki wi chiŋni. Mbɛiŋ kîəki a Nyɔ kɔŋki mi wə wi nyaki bəh kinsaŋli. \v 8 Nyɔ kɔlə i duksi mbɛiŋ bəh biɛiŋ bichi i fə̂ a bi duki, ka mbɛiŋ ni kwatiki biɛiŋ bichi jɔbi wichi bi kpɛiŋ i mbɛiŋ bəchi, ka mbɛiŋ fəki bənɔm bə ndzɔŋni bəchi yɛiŋ. \v 9 Yi kɔ asi bə nyaka a, \q1 “Wi shuku kinya shukuni i bəni bə kifuu, \q1 mfə wi wi chəŋ bi baaŋ a numki jɔbi wichi.” \p \v 10 Nyɔ wə wi nyaki ŋgɔkɔ i mi wi khə bəh biɛiŋ bidzini bɔ dzi, wi ni nya tə wi chu kpɛiŋsi bəŋgɔkɔ bə biɛiŋ bimbɛiŋ, wi ni fə nɔni kimbɛiŋ ki chəŋ ni dzə bəh ŋkɔh widuli. \v 11 Nyɔ ni fə tə ma mbɛiŋ numki bəni bəmbum i dzə́h yichi wə, i fə a mbɛiŋ wɛli kaŋ yimbɛiŋ i bəni ka bəni ni nyaki kiyɔŋni i Nyɔ jɔbi wə bɔ ni kwati kinya kələ i kaŋ yibuku wə. \v 12 Nɔm wimbɛiŋ wi ndzɔŋni wələ mbɛiŋ nɔmki, lə dzəki kə a bəh gia yə bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ nəŋki shəŋ, wi fəki tə bəni ka nyaki kiyɔŋni i Nyɔ i dzə́h yiduli wə. \v 13 Nɔm wələ ni chusi lə bəni bə̀ mbɛiŋ kɔ bɔ, ayaka bəni ni kɔksiki Nyɔ tum bikum bi i ŋ'wɔkɔ wə mbɛiŋ wɔkɔki ntum wi ndzɔŋni wələ kɔm Klistus wə mbɛiŋ tɔbiki wi. Bɔ num i bi tum tə bikum bi Nyɔ asi mbɛiŋ wɛli kaŋ i bɔ bəh i bəni bədɔkɔ wə bəchi. \v 14 Bɔ ni tsaki i mbɛiŋ, shɔ́m yibɔ num i mbɛiŋ wə nalə kɔm ŋgamti wi Nyɔ wə wi kɔ i mbɛiŋ wə du ka tsəki tsəni. \v 15 Bukumbɛiŋ nyâki kiyɔŋni i Nyɔ i kinya ki kimbum kə wi kɔ wi nya mi kɔbi i fuku. \c 10 \s1 A saiŋbwili Nyɔ Bɔɔl a wi nûm waiŋ wi ntum wi Jisɔs Klistus \p \v 1 Mih Bɔɔl mwi, kwuŋki kaŋ i mbɛiŋ i kimbɔni wə bəh i dzəh yi bɔnini i Klistus wə. Akɔ mih wə bə dzakaki a jɔbi wə mih kɔ i dzəh yi dəəŋ mih ka dzakaki gia mih bwaŋ i mbɛiŋ, jɔbi wə mih dzə i mbɛiŋ nshiŋ, mih ka bɔniki. \v 2 Mih tsaki mbɛiŋ tsani a jɔbi wə mih ni dzə, kiə mbɛiŋ ma ni fə̂ a mih lɔki bəh mbɛiŋ, si mih kɔ i lɔki bəh bəni bə̀ bɔ kwakaki a bɔ fəki gia biəli num kiŋkwaka ki bəni bə mbi wələ. \v 3 Akɔ ŋkɔŋ a buku nɔki i mbi wələ wə, ayakalə buku jwɔki kə jum yibuku si bəni bə mbi wələ jwɔki. \v 4 Biɛiŋ biə buku jwɔki jum yibuku yɛiŋ a kɔkə bi mbi wələ. Biɛiŋ biə buku jwɔki jum yɛiŋ bi kaŋa ŋga bi nyə dzə i Nyɔ wə, i bwiŋyiki di kiləkəli yɛiŋ. \v 5 Buku si dzɔ biɛiŋ bi jum biələ bwiŋyi bəŋgukuli bə̀ bəni ŋgukuliki yɛiŋ, shisi na kinaiŋ kiŋghaŋsi ki gwu kə ki baŋki bəni i kiə Nyɔ, tum dzi biŋkwaka bi bəni fə bi wɔkɔ num i Klistus. \v 6 Jɔbi wə mbɛiŋ chusi a mbɛiŋ si wɔkɔ lɔ i Klistus bəh shɔ́m yimbɛiŋ yichi, i jɔbi wiwɔ wə buku ka ni nya ŋgəkə i mi wichi wə wi kɛiŋki wi ləkə bəh fwu i Klistus. \p \v 7 Mbɛiŋ tsɛ̂iŋ gia yə yi kɔ i mbɛiŋ nshiŋ! Mi ka kiəki na ŋkɔŋ a ŋgaiŋ kɔ mi wi Klistus, wi kîəki a si wi kɔ mi wi Klistus, kɔ ayaka tə si buku kɔ. \v 8 Mih ka lansi dza kabə ghaŋsi gwu twɛsi kɔm ŋga biə buku kaŋaki a num biə Bah nya, mih ma ni numki bəh kiŋgəmni. Ŋga biələ kɔ i maa mbɛiŋ maani bəh bi a kɔbi i shakyi mbɛiŋ shakyini. \v 9 Mih nəŋki kə a, yi chûsiki ka mih gumsiki mbɛiŋ bəh biŋwakti mbiŋ. \v 10 Mih dzakaki yələ kɔm bəni bədɔkɔ dzakaki kɔm mih a, “Wi si nyaka biŋwakti bi ləkə bi lɔ, ayakalə jɔbi wə wi dzə i bəni nshiŋ wi ka bɔniki, ayaka ndzaka wi si kpɛiŋni kə.” \v 11 Bəmaka bəni kîəki a gia yə buku dzakaki i biŋwakti wə jɔbi wə buku kɔkə fɛiŋ, akɔ a yi buku ni fə i jɔbi wə buku dzə. \p \v 12 Buku si sini kə bəh i fəkəniki gwu yibuku bəh bəni bədɔkɔ bə̀ bɔ dzakaki bəh dzaka kibɔ fiɛŋ fiə bɔ kɔ fi. Asi bɔ si sini gwu yibɔ a bɔ bɔ chu fəkəni gwu yibɔ a bɔ bɔ yi chusiki a bɔ kiəki kə gia yidɔkɔ. \v 13 Yi Buku kɔ buku ghaŋsiki kə gwu i daŋ ji. Buku ghaŋsiki gɔksiki i ji biə Nyɔ nya i buku kaŋ i nɔm i dzə buku na i mbɛiŋ wə. \v 14 Buku si daŋ kə num ji si buku dzəki bukuki i mbɛiŋ wə. Buku nì kɔ bəni bə ninshiŋ bə̀ bɔ nì nyani bəh ntum wi ndzɔŋni kɔm Klistus i dzə buku i mbɛiŋ wə. \v 15 Buku ghaŋsiki kə gwu tsə ji, yi num a buku ghaŋsiki kə i nɔm wə a fə bəni bədɔkɔ. Ayakalə, gia yə buku tsɛiŋki tsəki i ninshiŋ kiə si bumni bimbɛiŋ kɔki tsəki a ninshiŋ, kɔ a liŋ si kimbu kibuku ki nɔm i mbɛiŋ kintəəŋ ni kɔɔki tsəki tə i ninshiŋ bindzɔŋ. \v 16 Ayakadəiŋ, buku ka ni daŋsi tsə di bimbɛiŋ tsəni i fukuki tsəki ntum wi ndzɔŋni tsə i bimbu bidɔkɔ wə, yi chu num kə a buku ghaŋsiki gwu i bənɔm bə̀ bə nɔm i di bi mi widɔkɔ wə. \v 17 Yi kɔ num asi bə nyaka a, \q1 “Jɔbi wə mi chɔkɔki kijum, \q1 wi chɔ̂kɔki num i gia yə a fə Bah yi.” \p \v 18 A kɔkə mi wə wi chusiki gwu yi a ŋgaiŋ kɔ mi wi chəŋ wi kɔ mi wi chəŋ i Bah nshiŋ. Akɔ num mi wə Bah yɛiŋki a wi kɔ chəŋ i wi nshiŋ. \c 11 \s1 Bɔɔl bəh bəni bə̀ bɔ nyiki ntəkə a bɔ kɔ bwa bə ntum bə Jisɔs \p \v 1 Mih tsaki a mbɛiŋ bêe mih ma mih dzaka ndzaka wi kiyuŋ lə twɛsi. Mntee mbɛiŋ bêe! \v 2 Mih kaŋaki lə dzə́kəh yi bukuni yi Nyɔ bəh mbɛiŋ. Mbɛiŋ kɔ i mih ka shu wi waiŋkpaŋni wə wi kɛiŋki ayaka, wə mih kɔ mih kaka i nya wi i minyuku wimu wə wi kɔ Klistus. \v 3 Ayakalə, mih lwaki a liŋ asi juŋŋ nì wɛli fwɔkyi Iff, bə bi bɔŋ shakyiki lə mfi bimbɛiŋ i bee dzəh yə yi kɔ yi ŋkɔŋ num tə yi baiŋni yə mbɛiŋ biəliki Klistus yɛiŋ. \v 4 Mih dzakaki lə kɔm mbɛiŋ dzɔki a gia yichi dzɔni. Mi ka dza dzə kabə fukuki kɔm Jisɔs widɔkɔ chi a kɔbi wə buku nì fukuki i mbɛiŋ, nabə i kiŋ'waka kidɔkɔ chi a kɔbi kə mbɛiŋ nì dzɔ i Nyɔ, nabə ntum wi ndzɔŋni widɔkɔ chi a kɔbi wə mbɛiŋ nì dzɔ i buku, yaka mbɛiŋ ni dzɔki a dzɔni. \v 5 Mih kwakaki kə a bəni bə̀ mbɛiŋ bɔɔŋki a bɔ kɔ bəkɔtu bə bwa bə ntum bə Jisɔs a bɔ tsəki lə mih. \v 6 Yi kabə num na a mih kiə kə ndzaka wə bəh lani num lanini, yəmaka mɔŋ a mih kiəki kə gia yidɔkɔ kɔm Nyɔ. Yələ kɔ gia num buku nì chusi lɔ yi i mbɛiŋ i dzə́h yichi wə bəh i gia yichi wə. \p \v 7 Si mih nì fukuki ntum wi ndzɔŋni wi Nyɔ i mbɛiŋ kilɔlɔ ŋgɔm widɔkɔ kɔbi, yaka kɔ a mih nì fə num chu i shisi gwu yiŋ yaka, ka mih dzasi mbɛiŋ i bɛiŋ na? \v 8 Mih kɔlə i dzaka a mih nì chwɔki num chwɔni i kijuŋni ki bəni bə bumni bədɔkɔ wə, si mih nì dzɔki ŋgamti i bɔ, nɔm num i mbɛiŋ. \v 9 Jɔbi wə mih nì kɔ bəh bukumbɛiŋ, mih nì ka jiə dəkə ntiə widɔkɔ i mi widɔkɔ i mbɛiŋ wə, jɔbi wə mih nì dzaki fiɛŋ. Bwa bə nih bəbuku bə̀ bɔ nì nyə dzə i Masedɔnia nì nyaki lə biɛiŋ bichi biə mih nì nəŋki. Ayakadəiŋ, i gia yichi wə mih nì nəiŋ i jiə ntiə i mbɛiŋ wə. Ayaka yi kɔ asi mih ni nəiŋki yaka. \v 10 Asi ŋkɔŋ wi Klistus kɔ i mih wə, mi widɔkɔ kɔkə i bimbu bimbɛiŋ wə i Akɛya wə wi kɔ i baŋ dzaka kəŋŋ i gia yə mih ghaŋsiki gwu yɛiŋ. \v 11 Mih nì nəiŋki ŋgamti i mbɛiŋ lə kɔm nə a? Yaka mih kɔŋki kə mbɛiŋ na? Mih kɔŋki lə mbɛiŋ nalə Nyɔ kiə yakadəiŋ. \p \v 12 Gia yə mih fəki mih ni baaŋ a fəki, ka mih təiŋki gvu yi bəni bə̀ bɔ nəŋki i dzɔki a buku bɔ kɔ liŋ bəh mih i gia yə bɔ ghaŋsiki gwu yɛiŋ. \v 13 Bəmaka bəni kɔkə bwa bə faaŋni bə Klistus bə ŋkɔŋ. Bɔ kɔ bəni bə nɔm bə fwɔyini. Bɔ dzɔ Klistus kəŋ i shi chɛiŋ a bɔ kɔ bwa bu bə ntum. \v 14 Ayaka yələ chu mɔŋ gia yi kaŋyini. Na Satan mwi si kəŋ lə naka i shi chɛiŋ a ŋgaiŋ kɔ chinda wi mbaiŋ. \v 15 Ayakadəiŋ, a kɔkə gia yimfiaŋ jɔbi wə bəni bu bə nɔm kwuni gwu yibɔ i num ka bəni bə̀ bɔ laniki bəni si nɔni ki chəŋ kɔ. Kiŋgɔksi kibɔ bi numki asi kimfə kibɔ kɔ. \s1 Bɔɔl ghaŋsi gwu kɔm bəŋgəkə bə̀ wi nì yɛiŋki \p \v 16 Mih chu chukuli a, kiə mi ki dzɔ̂ kə mih a mih kɔ kiyuŋ. Ayakalə, mbɛiŋ ka dzɔ na mih ka kiyuŋ, mbɛiŋ dzɔ mih asi mbɛiŋ kɔ i dzɔ kiyuŋ, ka mih tə ni ghaŋsi gwu twɛsi ka kiyuŋ. \v 17 Gia yə mih dzakaki kɔm yi mih ghaŋsi gwu yɛiŋ bɛiŋ lwa kə, mih dzakaki kə bəh ŋga bi Bah. Mih dzakaki aka kiyuŋ. \v 18 Si bəni bəduli ghaŋsiki gwu i dzəh yi bəni bə mbi wələ, yaka mih tə ni ghaŋsiki lə yiŋ gwu. \v 19 Mih dzakaki yələ kɔm mbɛiŋ dzɔki biyuŋ bəh kinsaŋli dzaka a mbɛiŋ kaŋaki lə mfi! \v 20 Mbɛiŋ bee a bəni dzɔki mbɛiŋ mbɛiŋ fiəni chu mfá yibɔ, ka bɔ dziki i mbɛiŋ wə yaka i mbɛiŋ bɛiŋ, ghaŋsi gwu, twɛiŋ kaŋ i mbɛiŋ fuŋ. \v 21 Mih kaŋaki lə i dzaka a, kiŋgəmni kwaki lə mih a buku nì yiŋni kɔ fibuku bəni bə kikpəŋ fə kə yaka! \p Ayakalə, gia yidɔkɔ kabə num yə mi mɔmsi i ghaŋsiki gwu yɛiŋ, yaka mih tə ni mɔmsi lə i ghaŋsi gwu i yəmaka wə. \v 22 Bəni bəwɔ kabə num bəni bə Hibulu, yaka mih tə kɔ widɔkɔ. Bɔ kabə num bəni bə Islae, yaka mih tə kɔ widɔkɔ. Bɔ kabə num bəni i chwɔŋkijuŋ ki Ablaham wə, yaka mih tə kɔ widɔkɔ. \v 23 Bɔ kabə num bəni bə nɔm bə Klistus, yaka mih tə tsəki lə bɔ tsəni i yəmaka wə. (Mih lansiki dzakaki yələ ka mi wi dzali). Mih nɔm lɔ tsə bɔ bəchi, mih tsə i nsəŋ mə tsə bɔ, bə twɛiŋ mih tsə bɔ, kpi tsə mih i ŋkaiŋni ŋkaiŋni wə. \v 24 Bəju twɛiŋ mih bəh miŋgaŋa num bəkwu kiŋkani kite, ntwɛiŋ wimu num a baaŋ a figbaŋa fimu i buku miŋgaŋa mbaŋnyani.\fig Bə twɛiŋ mih bəh miŋgaŋa num bəkwu|alt="With countless beatings" src="CN02025C.TIF" size="col" loc="2 Corinthians 11:23-25" copy="David C. Cook" ref="2 Kɔlɛn 11:23-25; Lum 16:22-23"\fig* \v 25 Bəlum twɛiŋ lɔ mih kiŋkani kitali bəh bəmbəŋ, bəni bədɔkɔ tumyi mih bəh kitəh ŋkpaŋni wimu. Ŋgwuki shakyi kiŋkani kitali bəh mih, mih nɔ i kinchwɔ kimbum kintəəŋ nchɔkɔ buku shi fɛiŋ. \v 26 I bənyani bəduli bə̀ mih nyani mih bɔiŋ i nləŋ wi bɔkɔ, mih bɔiŋ i kpi i bəji kaŋ, mih bɔiŋ i kpi i kintəəŋ ki bəni mbeŋ bə kwili, bəh i kintəəŋ ki bəni bə dzəni wə, mih bɔiŋ i kpi i kintəəŋ ki kwili mə, mih bɔiŋ i kpi i chwa, mih bɔiŋ i kpi i kinchwɔ kimbum kintəəŋ, mih bɔiŋ tə i kpi i bwa bə nih bə ntəkə kintəəŋ. \v 27 Mih nɔm na bəh ŋga bɔŋŋ ka wɔkɔ i gwu yiŋ wə. Mih nɔ bəh ntsəŋə i kiŋkani kiduli wə. Mih yɛiŋ fiɛŋ fiə bə bɔɔŋki a dzɔŋ bəh kindɔŋ ki wɔmni. Mih nɔ kaŋ yiduli dzi kə fiɛŋ, nɔ i fiəkə wə mbuŋ kɔbi. \v 28 I chu kpɛiŋsi i yəmaka bɛiŋ, mih kɔ i ntiə chɛiŋ chɔkɔ bichi kɔm bə biŋkwaka biə mih kaŋaki i bijuŋni bi bəni bə bumni bəchi. \v 29 Jɔbi wə mi kabə bɔhyi, mih tə ka bɔhyiki. Mi ka fə mi widɔkɔ fə chu yi ka lɔki mih nalə. \v 30 Yi kabə num a mih kaŋaki lə i ghaŋsiki gwu, mih ni ghaŋsiki i gia yə yi chusiki mbɔhyi wuŋ. \v 31 Nyɔ kiəki lə a mih nyiki kə ntəkə. Akɔ wi Nyɔ wi Ba wi Bah Jisɔs. Kiŋkɔ̂ksi nûm i wi jɔbi wichi kiŋgɔksi kɔbi. \v 32 A nì kɔ i jɔbi wə mih nì kɔ i Damaskus, mi wi nsaka wə wi nì kɔ i ŋkuŋ Alɛtas chɛiŋ ni dzaka a bəni gbɔ̂ mih i dzaka ki mbaiŋ kikwili wiwɔ i kwâ mih. \v 33 Ayakalə, bəni dzɔ mih jiə i kah mə, ka bwili shisi mih i dzəŋə yi mbaiŋ wə, mih ka tɔsi buku i wi kaŋ. \c 12 \s1 Biɛiŋ ka ndəmsi bəh yə Bah nì chusiki i Bɔɔl \p \v 1 Mih kaŋaki lə i ghaŋsiki gwu i tsəki a ninshiŋ na yaka si mbee widɔkɔ kɔkə yɛiŋ. Mih ki tsəki a ninshiŋ i dzakaki kɔm biɛiŋ ka ndəmsi bəh biɛiŋ bi nyumini biə Bah nì chusiki i mih. \v 2 Mih kiəki lə mi wi Klistus widɔkɔ wə Nyɔ nì chufi dzɔ wi ka yaka tsə bəh wi i bɛiŋ i biyɔmti bitali wə.\f + \fr 12:2 \fr*\ft Bəju kaŋaki kimbum a bɛiŋ kɔ biyɔmti bitali.\ft*\f* Daiŋ kɔ jía jwɔfi ntsɔ yina si gia yiwɔ nì num. (Yuwidɔkɔ wi nì yaka fɛiŋ bəh gwu yi, ma wi nì kɔkə i gwu yi wə, mih kiəki kə. A kiəki a Nyɔ shəŋ). \v 3 Mih nəŋki i chu kpɛiŋsi a, mih kiəki lə mi wiwɔ, (yuwidɔkɔ wi nì yaka i gwu yi wə, ma wi nì ka yaka dəkə i gwu yi wə, mih kiəki kə. A kiəki a Nyɔ shəŋ). \v 4 Nyɔ nì chufi wi yaka tsə bəh wi i di bi kinsaŋli bi Nyɔ wə, wi wɔkɔ gia fɛiŋ a num yə mi kɔkə i dzaka. Ayaka gia yiwɔ num yə bə ka nya dəkə ŋga i mi wiwɔm i dzaka. \v 5 Akɔ mi ka wəmaka mih kɔ i ghaŋsiki gwu kɔm wi. Mih ni ghaŋsiki kə gwu kɔm gwu yiŋ, a kɔbi a mih ni ghaŋsiki kɔm mbɔhyi wuŋ. \v 6 Yi kabə num a mih nəŋki i ghaŋsiki gwu kɔm gwu yiŋ, mih ma ni num ka kiyuŋ, kɔm gia yə mih ni dzakaki kɔ ŋkɔŋ. Ayakalə, mih nəiŋ i fə yəmaka, ka mi widɔkɔ ma ni kaŋaki kiŋkwaka kidɔkɔ chi kɔm mih tsə yə wi yɛiŋki i mih bəh yə wi si wɔkɔ mih dzaka. \p \v 7 Ayakalə, i fə a mih ma dza ghâŋsiki gwu nalə kɔm gia yi kaŋyini yə Nyɔ nì chusi i mih, wi nì kɔ wi faaŋ ŋkaiŋni wi faka widɔkɔ bi dzə bwaŋyi nyam yiŋ yi gwu. Bifaka biələ nì kɔ chinda wi Satan si wi njiŋsiki mih, i fə ka mih ma dza ghâŋsiki gwu. \v 8 Mih dza tsa Bah kiŋkani kitali a wi dzɔ̂ bwîli yi i mih wə. \v 9 Ayakalə, wi chukuli i mih a, “Ŋgamti wuŋ wə mih nya i wɔ wi kpɛiŋ, kɔm ŋga biŋ si nɔm i mi tsə bwili fwu i jɔbi wə wi bɔhyiki.” Ayakadəiŋ, mih ni wɔkɔki lə kinsaŋli chu ghaŋsi gwu kɔm mbɔhyi wuŋ tsə tsəni ka ŋga bi Klistus kɔlə i nɔmki i gwu yiŋ wə. \v 10 Yi kɔ a mih saŋliki lə bəh mbɔhyi wuŋ bəh bəntɔyi bə̀ bə tɔyiki mih yɛiŋ bəh bəŋgəkə bə̀ mih yɛiŋki bəh gvu yə bəni bwaŋki i mih chɛiŋ bəh bəŋgəkə bə̀ bɔ biəliki mih kɔm Klistus. Mih wɔ̂kɔki ndzɔŋni yaka kɔm jɔbi wə mih bɔhki, yaka i jɔbi wiwɔ wə mih ka ləkəki. \s1 Kiŋkɔŋ kə Bɔɔl nì kaŋaki i kijuŋni ki bəni bə bumni bə Kɔlɛn \p \v 11 Mih kɔ mih dza fiəni kiyuŋ! Ayakalə, a fə mbɛiŋ mih ka mih numki yaka. Asi kaŋaki mbɛiŋ i chusi mi wə mih kɔ wi. Namana yaka si mih kɔkə fiɛŋ fidɔkɔ yi mɔŋ dəkə a bəni bə̀ bɔ bɔɔŋki gwu yibɔ a bɔ kɔ bəkɔtu bə bwa bə ntum bə Jisɔs tsəki lə mih. \v 12 Bənchəsi bə̀ bɔ chusiki ŋga bi Nyɔ bəh gia yi kaŋyini bəh gia yi dzaka ki wɔmni yi kɔ mih nì kaŋa shɔm bum ka fəki i mbɛiŋ kintəəŋ. Ayaka biələ kɔ binchəsi biə bi chusiki a mih kɔ ŋkɔŋ ŋkɔŋ waiŋ ntum wi Klistus. \v 13 Gia yə mih nì fəki i bijuŋni bi bəni bə bumni bədɔkɔ chi chi bee mbɛiŋ, akɔ nə? A kɔbi a mih nì ka jiə dəkə ntiə widɔkɔ i mbɛiŋ wə i gamtiki mih. Mbɛiŋ dâlinya kiŋgbɔ kəŋŋ! \p \v 14 Akɔ mih lə, mih kɛiŋsi lɔ i dzə i mbɛiŋ i kiŋkani kitali wə. Mih kɔŋki kə i dzə num ntiə widɔkɔ i mbɛiŋ kɔm mih nəŋki kə biɛiŋ bimbɛiŋ. Mih nəŋki num mbɛiŋ. Kɔm asi jiə kə bwa biɛiŋ i bətii bəbɔ bəh i bənih bəbɔ. Asi jiə bətii bwa bəh bənih bwa biɛiŋ i bwa bəbɔ. \v 15 Mih ni saŋliki nalə i bəkəli biɛiŋ bichi biə mih kaŋaki i mbɛiŋ bəh i nya tasi gwu yiŋ kɔm mbɛiŋ. Mih kɔŋki lə mbɛiŋ na bəh ŋga, mih kabə ŋkɔŋ mbɛiŋ nalə mbɛiŋ ni kɔŋki mih a twɛsi a? \v 16 Mbɛiŋ yɛiŋ ŋkɔŋ a mih nì ka jiə dəkə ntiə i mbɛiŋ wə. Ayakalə, bəni dzakaki a mih nì wɛli fwɔkyi mbɛiŋ bəh ntəkə. \v 17 Ma a mi widɔkɔ i bəni bə̀ mih nì faaŋ i mbɛiŋ nì fwɔkyi mbɛiŋ i yɛli wuŋ wə a? \v 18 Mih nì tsa Taytus a wi dzə i mbɛiŋ wə, mih faaŋ tə waiŋnih wibukumbɛiŋ wə a wi dzə bɔ wi. Taytus nì dzə fwɔkyi lə mbɛiŋ i jɔbi wə wi nì dzə a? Ntə buku wi nì fəki kə gia a i kiŋkwaka kimu wə, nyani i gvu wimu wə a? \p \v 19 Yuwidɔkɔ mbɛiŋ kwakaki a, si buku baaŋ a dzakaki lə buku baŋyiki gwu yibuku i mbɛiŋ nshiŋ. Buku dzakaki ka bəni bə Klistus i Nyɔ nshiŋ. Nsɛ́iŋ yiŋ yi shɔm, gia yichi yə buku fəki i mbɛiŋ kɔ i fə ka mbɛiŋ kɔɔki. \v 20 Mih lwaki a mih kɔlə dza dzə yɛiŋ mbɛiŋ, mbɛiŋ kɔbi si mih nəŋki a mbɛiŋ numki, mbɛiŋ tə yɛiŋ mih kɔbi si mbɛiŋ nəŋki a mih numki. Mih lwaki a mih kɔlə i dza dzə yɛiŋ n'yɔli num, kiŋghəkə num, shɔm yi bɔkɔli num, mi kwaka a gwu yi wə, mbəkəli wi yɛli num, kinyəni num, kiŋghaŋsi ki gwu kilɔlɔ num, kinshakyi num. \v 21 Mih lwaki a jɔbi wə mih bi fiəni dzəki, Nyɔ wuŋ bi fə kiŋgəmni kwa mih i mbɛiŋ nshiŋ, bəh a mih bi numki bəh nshɛiŋ kɔm bə bəni bə̀ bɔ nì fəki chu ka kinyɛŋ bəh nɔni kinyɛŋ ki tɔkɔlini bəh ntɔkɔli, bɔ num maka bɔ kwuni i gia yələ wə. \c 13 \s1 Bɔɔl dzaka i bəni bə̀ bɔ nì fəki chu a bɔ tɔ̂kniki \p \v 1 Fa kɔ kiŋkani kiŋ kitali si mih dzəki i mbɛiŋ. Kiŋwakti ki Nyɔ dzaka a, \q1 Bɔ ka sɔmi na winaiŋ nsaka wi mi, bə nə̂ŋ bəni bəfa yuwidɔkɔ bətali bə̀ bɔ bêeŋki nsaka wiwɔ. \p \v 2 A nì kɔ jɔbi wə mih nì dzə i mbɛiŋ, i ndzə wuŋ wi kɔmsini wə, mih nì dzaka i bəni bə̀ bɔ nì nɔki nɔni kichu a, bɔ tɔ̂kniki. I liə mih chu dzakaki i bɔ bəh i bəni bəchi, na si mih kɔkə i mbɛiŋ nshiŋ, a mbɛiŋ tɔ̂kniki, kɔm jɔbi wə mih ni fiəni dzə mih ma ni kwasi nshɛiŋ i mi widɔkɔ. \v 3 Si mbɛiŋ nəŋki a mih fə gia yə yi chusiki a dzakaki Klistus i mbɛiŋ tsə dzəh i mih wə, ma mih ni fə̂. A kɔkə a wi kpəsiki lə i nya ŋgəkə i mbɛiŋ. Wi kaŋaki lə ŋga i mbɛiŋ kintəəŋ. \v 4 Akɔ ŋkɔŋ a bə nì baŋŋ wi i kintasi wə wi bɔhyi. Ayakalə, i liə wi kɔ wiwɔm num i ŋga bi Nyɔ wə. Buku tə bɔhyiki lə asi wi nì bɔhyiki. Ayakalə, i ŋga bi Nyɔ wə kɔ a buku bi nɔki bəh wi, nɔm i mbɛiŋ. \p \v 5 Mbɛiŋ tsɛ̂iŋ gwu yimbɛiŋ ma mbɛiŋ yɛiŋ a mbɛiŋ kɔlə i kimbum wə. Mbɛiŋ mɔ̂msi num gwu yimbɛiŋ. Mbɛiŋ yɛiŋki kə a Jisɔs Klistus kɔlə i mbɛiŋ wə a? Wi kɔlə i mbɛiŋ wə, a kɔbi a mbɛiŋ mɔmsi lə gwu yimbɛiŋ i yɛiŋ a mbɛiŋ gbɔ. \v 6 Mih kiəki lə nalə a mbɛiŋ yɛiŋ a buku ka gbɔ dəkə. \v 7 Buku tsaki Nyɔ a kiə mbɛiŋ ki dza fə kə gia yidɔkɔ a kɔbi gia yi chəŋ. Buku nəŋki kə a bəni yɛiŋki a buku tsə mɔmsi wiwɔ. Ayakalə, buku tsaki a mbɛiŋ fəki num gia yə yi kɔ yi chəŋ namana si yi chusiki ka buku gbɔ lɔ mɔmsi wiwɔ. \v 8 Buku kɔkə i chu fəki gia yə yi waliki ŋkɔŋ. Buku kɔ a i fəki a yə yi tɔbiki ŋkɔŋ. \v 9 Jɔbi wə buku si bɔhyi mbɛiŋ ləkəki, ayaka buku ka wɔkɔki ndzɔŋni nalə. Ntsa wibuku kɔ a mbɛiŋ kɔ tsə kaasi. \v 10 Akɔ gia yə mih nyakaki gia yələ i mbɛiŋ mih kɛiŋ maka mih dzə, ka i jɔbi wə mih ni dzə, mih ma ni dzɔ ŋga biə Bah nya i mih, i lɔki num lɔni bəh bi i mbɛiŋ. Ŋga biələ wi nya a mih maa mbɛiŋ num maani bəh bi a kɔbi i shakyi mbɛiŋ num shakyini. \s1 Mbɔni wi Bɔɔl wigɔksini \p \v 11 I kaasi Bwa bə nih bəŋ, mih bɔniki mbɛiŋ a bukumbɛiŋ bɛsi. Mbɛiŋ lûmsi gwú yimbɛiŋ, ma mbɛiŋ wɔ̂kɔ ntsa wuŋ ma mbɛiŋ nûmki i dzaka kimu wə, i nɔki a nyiki, yakadəiŋ ka Nyɔ wi kiŋkɔŋ bəh kimbɔiŋni num bəh mbɛiŋ. \v 12 Mbɛiŋ bɔ̂ni i gwu yimbɛiŋ, mbɛiŋ mâŋni yâŋyi i mbɔni wi bəni bə Nyɔ wə. \v 13 Bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ bəchi bɔniki mbɛiŋ. \v 14 Ma shɔm yindzɔŋni yi Bah Jisɔs Klistus, bəh kiŋkɔŋ ki Nyɔ, bəh kijuŋni ki Kiŋ'waka ki Baiŋni nûm bəh mbɛiŋ bəchi.