\id 1TI - Chung \ide UTF-8 \h 1 Timɔti \toc1 Kiŋwakti ki ninshiŋ kə Bɔɔl nì nyaka i Timɔti \toc2 1 Timɔti \toc3 1Ti \mt2 Kiŋwakti ki ninshiŋ kə Bɔɔl nì nyaka i \mt1 Timɔti \imt1 Gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Timɔti ki ninshiŋ kələ mə \ip Kiŋwakti kələ kɔ ki ninshiŋ kə Bɔɔl nì nyaka i sumi yidɔkɔ yɛli wi num Timɔti. Timɔti nì kɔ mi wi Klistus, wi nì kɔ mi wi tumi ki Ɛsia kinchiŋ. \ip Gia yə Bɔɔl nyaka kɔm yi i kiŋwakti ki ki ninshiŋ kələ mə kɔ yitali. Gia yi ninshiŋ yə wi nì dzaka yɛiŋ təfi a bɔ tɔkniki kɔm nlani wə wi kɔkə wi chəŋ i kintəəŋ ki bəni bə bumni wə. Nlani wələ nì kɔ a, mbi wələ bukumbɛiŋ yɛiŋki lə kɔ mbi wichu, mi kɔlə i kwati mbɔiŋ a jɔbi wə wi kiə biɛiŋ bidɔkɔ biə bi kɔ i nyumi wə bəh jɔbi wə mi nɔki ŋkaiŋni wi nɔni kidɔkɔ ka i nəiŋki biɛiŋ bi dzini bidɔkɔ bəh i numki miŋkpaŋa kɔbi nabə minyuku. \ip Kiŋwakti kiwɔ dzakaki tə kɔm si Timɔti kɔ i fəki nɔm wi i kijuŋni ki bəni bə bumni kintəəŋ, bəh si bəni kɔ i tsaki Nyɔ. Ki chu dzaka ŋkaiŋni wi kinɔni kə kifwu ki bijuŋni bi bəni bə bumni bəh bəni bə̀ bɔ gamtiki i fəki bənɔm i kijuŋni wə kaŋaki i nɔ̂ki. I kaasi, wi təfi Timɔti si wi kɔ i nûmki ka waiŋ wi nɔm wi Jisɔs Klistus wi ndzɔŋni. \iot Kifwu ki gia i Kiŋwakti kələ mə \io 1:1-2 Kin'yisi \io 1:3–3:16 Bəntəfi si bɔ kɔ i fə̂ki gia i kijuŋni wə bəh kɔm bətii kifwu bi kijuŋni \io 4:1–6:21 Bəntəfi si Timɔti kɔ i fə̂ki nɔm wi \c 1 \p \v 1 Akɔ mih Bɔɔl, mih kɔ waiŋ ntum wi Klistus Jisɔs si Nyɔ wə wi kɔ Mbwili wibukumbɛiŋ bəh Klistus Jisɔs wə bukumbɛiŋ jiəki mfi i wi, nì dzaka a mih nûmki. \p \v 2 Mih nyakaki kiŋwakti kələ i wɔ Timɔti wə wɔ kɔ waiŋ wuŋ wi ŋkɔŋ i bumni wə. \p Nyɔ Ba bəh Klistus Jisɔs wə Bah wibukumbɛiŋ chûsi shɔm yindzɔŋni i wɔ, kwâsi nshɛiŋ i wɔ, nyâ wɔ bəh kimbɔiŋni. \s1 A Timɔti chîki bənlani bə ntəkə \p \v 3 Si mih nì tsa wɔ i jɔbi wə mih nì tsəki i Masedɔnia a wɔ bâaŋ nûmki i Ɛfɛsus, mih chu tsaki a wɔ bâaŋ a fɛiŋ ka wɔ chîki bəni bə̀ bɔ laniki ŋkaiŋni wi nlani widɔkɔ chi. \v 4 Chî tə a kiə bɔ ma dzɔ̂ki jɔbi wibɔ i bəkəliki i bichum wə bəh i kiyɛli ki bətii kwili ki chwɔŋɔkijuŋ ki bəni kə bə si fa tsə a ninshiŋ kiŋgɔksi kɔbi. Yələ kɔ gia yə yi dzəki a bəh bəŋgukuli, a kɔbi yə yi kɔ i mfasi wi Nyɔ wə yi biəli bumni. \v 5 Fwu wi gia wi ntəfi wələ kɔ i fə a bəni kâŋaki kiŋkɔŋ kə ki nyəki dzəki i shɔm yi baiŋni wə bəh yə yi nyəki dzəki i shɔm yi mi wə wi fəki gia yə shɔm yi kɔkə i sakaki wi bəh yə yi nyəki dzəki i shɔm yi ŋkɔŋ yə mi jiə i Nyɔ wə. \v 6 Bəni bədɔkɔ bee lɔ dzəh yələ ka njəŋki tsəki lɔ num i bəndzaka bə kilɔlɔ wə. \v 7 Bɔ nəŋki i numki bəni bə̀ bɔ laniki bəni bəh bənchi bə Nyɔ, ayakalə bɔ kiə kə na gia yə bɔ dzakaki kɔm yi nabə fwu wi gia yə bɔ numki i yɛiŋ bɛiŋ məŋni kə i shɔ́m yibɔ wə. \p \v 8 Bukumbɛiŋ kiəki lə a nchi wi Nyɔ kɔ gia yindzɔŋni i jɔbi wə mi ka dzɔ nchi wiwɔ i dzəh yi chəŋ wə si wi kaŋaki i dzɔ̂ki. \v 9 Bukumbɛiŋ kiəki lə tə a bə nì ka jiə dəkə nchi i bəni bə̀ bɔ kɔ chəŋ. Bə nì jiə num i bəni bə̀ bɔ bwiŋki bənchi, bəh bə̀ bɔ ləkəki bəh kifwu, bəh bə̀ bɔ nəŋki Nyɔ, bəh bə̀ bɔ fəki chu, bəh bə̀ bɔ baiŋki kə, bəh bə̀ bɔ chasiki gia yi Nyɔ, bəh bə̀ bɔ wɔɔyiki bətii bəbɔ nabə bənih bəbɔ, bəh bə̀ bɔ wɔɔyiki bəni bədɔkɔ. \v 10 Yi num tə i bəkaŋa bəh bənyuku bə̀ bɔ nyaniki tɔkliki, bəh i bənyuku bə̀ bɔ nɔki bəh bədɔkɔ. Yi num tə i bəni bə̀ bɔ chwɔki bəni nyə bəh bɔ, bəh bə̀ bɔ nyiki ntəkə bəh bə̀ bɔ kaiŋki i dzaka ŋkɔŋ, ayakalə nyi num ntəkə. Yi num tə i bə̀ bɔ fəki na finə fiə fi biəliki kə tə nlani wi chəŋ. \v 11 Nlani wələ biəliki ntum wi ndzɔŋni wimbum wə akɔ wi Nyɔ wə bə kɔksiki, ntum wiwɔ num wə bə nì nya i mih kaŋ. \s1 Bɔɔl nya kiyɔŋni i Bah i nshɛiŋ yə wi nì kwasi i wi \p \v 12 Mih nyaki kiyɔŋni i Klistus Jisɔs Bah wibukumbɛiŋ wə wi nya ŋga i mih i nɔmki nɔm wi. Wi nì tsɛiŋ ka yɛiŋ a mih kpɛiŋ ka saiŋbwili mih a mih nɔ̂mki. \v 13 Namana yaka si mih nì kɔ i ninshiŋ mih dzaka já yichu kɔm wi, bwaŋ gvu i bəni bu chɛiŋ, tɔyi bɔ, ayakalə wi chusi shɔm yi yindzɔŋni i mih, kɔm mih nì fəki yi i jisi wə mih kɛiŋ maka mih bum. \v 14 Bah wibukumbɛiŋ nì chusi shɔm yi yindzɔŋni i mih tsə na tsəni, wi fə mih ka kaŋaki kimbum bəh kiŋkɔŋ ka mi wə wi kɔ wi chiŋni bəh Klistus Jisɔs si kaŋa. \v 15 Ndzaka wələ a Klistus Jisɔs nì dzə i nshwaiŋ wə i bwili bəni bəchu kɔ na ŋkɔŋ. Akɔ ndzaka wə wi kɔ wi kpɛiŋ, wə mi kɔ i bûm wi wichi kiməŋni kɔbi. Mih mwi nì kɔ na ŋkuŋ wichu. \v 16 Ayakalə, Nyɔ kwasi nshɛiŋ yi i mih, ka Jisɔs Klistus ni chusiki i mih shɔm yi yi kaŋani yə wi si kaŋa i bəni tsə kaasi, mih wə mih kɔ ŋkuŋ wichu. Ayaka mih kɔ yakadəiŋ ka kinchəsi i bəni bə̀ bɔ bi bumki i wi, bɔ bi ka kwati nɔni kə ki bi tsə kaa kə. \v 17 Nyɔ kɔ Ŋkuŋ wi kpamu, wi kɔbi i kpi, bə kɔbi i yɛiŋ i wi wə. Akɔ a wi shəŋ wə wi kɔ Nyɔ. Bukumbɛiŋ nyâki kiŋkɔksi i wi tûmyi bikum bi jɔbi wichi kiŋgɔksi kɔbi. Yi nûm ayaka. \s1 Nɔm wə Timɔti ni nɔ̂mki \p \v 18 Timɔti waiŋ wuŋ, mih nyaki ndzaka wələ i wɔ kaŋ, ayaka yi biəli num gia yə bəni nì dzakaki kɔm wɔ, bɔ nì dzakaki ka bəni bə̀ bɔ lakaki bəntum bə Nyɔ, ka yi bi gamti wɔ a wɔ tum jum yindzɔŋni. \v 19 Nûm a i kimbum ka wə, wɔ wɔ̂kɔli gia chəŋ yə shɔm ya dzakaki i wɔ. Bəni bədɔkɔ kɔ bɔ bee lɔ i wɔkɔliki gia yə shɔm yibɔ dzakaki i bɔ, ka gbɔ i kimbum kibɔ wə ka ŋgwuki jɔbi wə wi shakyi. \v 20 I mbaŋ wibɔ wə kɔ Imenayus bəh Alɛksanda. Mih kɔ mih nya lɔ bələ i kaŋ yi Satan wə, ka bɔ kwati mfi, i bêe yɛli wi Nyɔ wə bɔ bəkəliki. \c 2 \s1 Ntəfi kɔm ntsa \p \v 1 Gia yi ninshiŋ yə mih tsaki kɔ a, bəni bə Nyɔ tsâki i bəni bəchi. Bɔ tsâki də̂ i Nyɔ chu tsâ tə Nyɔ i bəni bədɔkɔ, nyâ tə kiyɔŋni i wi. \v 2 Bɔ tsâki i bəŋkuŋ bəh i bəni bəchi bə̀ bɔ kɔ i biŋgbɔkɔ bimbum wə. Bɔ tsâki yakadəiŋ ka bukumbɛiŋ nɔ̂ki nɔni kə ki kɔ ki bɔnini bəh kimbɔiŋni bəh kə ki kaŋaki kiŋkɔksi kə bəni bə Nyɔ kaŋaki i kɔ̂ksiki i dzə́h yichi wə. \v 3 I tsaki yakadəiŋ kɔ gia yindzɔŋni num yi kpɛiŋni i Nyɔ Mbwili wibukumbɛiŋ nshiŋ, \v 4 wə wi nəŋki a mi wichi bi bɔiŋ bəh a mi wichi kiə ŋkɔŋ. \v 5 Nyɔ kɔ a wimu shəŋ, ayaka mi wə wi kɔ i fintəŋ fintəŋ wi Nyɔ bəh bəni kɔ tə a wimu. Ayaka mi wiwɔ num Klistus Jisɔs. \v 6 Akɔ wi wə wi nì nya gwu yi i yɛlih bəni bəchi i ŋgəkə wə. Yələ kɔ gia yə Nyɔ nì chusi, jɔbi wə jɔbi wiwɔ nì dzə kpɛiŋ. \v 7 Akɔ gia yə Nyɔ nì babwili mih a mih nûmki mi wi fukuni bəh waiŋ ntum wi Jisɔs bəh a mih nûmki mi wə wi laniki bəni bə̀ bɔ kɔkə Bəju. A nì kɔ i lani bɔ a bɔ jîə shɔm i Klistus, i lani tə bɔ bəh ŋkɔŋ. Gia yələ mih dzakaki lə mih nyiki kə ntəkə. Mih dzakaki num ŋkɔŋ. \p \v 8 Mih bə́ nəŋ a bənyuku tsâki i bidi bichi wə, dzâsi num kaŋ yə yi baiŋki i bɛiŋ bɔ̂ksi kə shɔm nabə i yɔ̂liki. \v 9 Mih bə́ nəŋ tə a bəkaŋa lɔ̂ɔhki bəmbuŋ i dzəh yindzɔŋni yə yi chusiki kiŋkɔkni, bəh yə bəni ni yɛiŋki a, akɔ dzəh yi chəŋ. Kiə bɔ ma lɔ̂ɔki kifwu nabə i ləkəki biɛiŋ biə bə kɛiŋsi bəh chwaka ki kpɔ ki bɔkɔli nabə bəŋgɔɔ, nabə bəmbuŋ bə kpɔ. \v 10 Bɔ lâfiki gwú yibɔ num bəh nɔni kindzɔŋni ka bəkaŋa bə̀ bɔ yɛiŋki a bɔ kɔksiki lə Nyɔ. \v 11 Miŋkpaŋa kaŋaki i nyâ gwu yi yichi i wɔ̂kɔliki nlani, num bəh dzaka ki mɔŋ. \v 12 Mih ka nya dəkə dzəh i miŋkpaŋa i lâniki bənyuku nabə i kâŋaki ŋga i bənyuku bɛiŋ. Wi kaŋaki i nûmki bəh dzaka ki mɔŋ. \v 13 Yi num yaka kɔm akɔ Adam wə Nyɔ nì yisi maa, na ka wi maa Iff. \v 14 Ayaka a nì mɔŋ dəkə Adam Satan nì fwɔkyi. Akɔ miŋkpaŋa wə bə nì fwɔkyi wi bwiŋ nchi wi Nyɔ. \v 15 Na si yi kɔ yakadəiŋ, Nyɔ bi bwiliki miŋkpaŋa tsə dzəh i mbwɔ wə, jɔbi wə wi ka num baaŋ a shɔm yə wi jiə i Nyɔ, kaŋa kiŋkɔŋ, nɔ nɔni ki baiŋni bəh kə ki kaŋaki kiŋkɔkni. \c 3 \s1 Si nɔni ki bətii kijuŋni ki bəni bə bumni kaŋaki i nûmki \p \v 1 Ndzaka widɔkɔ kɔlə wə wi lansi kɔ wi ŋkɔŋ. Ndzaka wələ kɔ a: Mi kabə lansi nəŋ kiŋgbɔkɔ i numki fwu wi tii kijuŋni, yaka wi nəŋki num nɔm wə wi kaŋaki kiŋkɔkni. \v 2 Fwu wi tii kijuŋni ki bəni bə bumni kaŋaki i nûmki mi wə wi kaŋaki kə ŋgbɔ widɔkɔ wə bə kɔ i dzakaki gia yichu kɔm wi. Wi kaŋaki i nûmki nyum miŋkpaŋa wimu, fə̂ tsə̂si kə gia a yaka yaka, kwâka gia bindzɔŋ, kâŋa kiŋkɔkni, dzɔ̂ bəni bə nyanini, kîə i lâni bəni. \v 3 Wi kaŋaki i nûmki mi wə wi mûki kə mbih mɔ kwa wi. Wi kâŋaki i nûmki i kimbɔiŋni wə bəh bəni lɔ̂yi kə lɔyini, yɔ̂li kə yɔlini, jîə kə shɔm i kpɔ wə. \v 4 Wi kaŋaki i nûmki mi wə wi kiəki i tɔ̂kniki bəh juŋ yi na bindzɔŋ, fə̂ bwa bu wɔ̂kɔ i wi i gia yichi wə, kɔ̂ksi wi. \v 5 Mi kabə num wi kiə kə i tɔkniki i juŋ yi na bindzɔŋ, wi ni nyani dəiŋ ka wi tɔkniki i kijuŋni ki bəni bə Nyɔ a? \v 6 Wi kaŋaki kə i nûmki mi wə wi kukti fiəni ka bum i Klistus. A kabə num wəmaka mi, ma wi ni dza i jɔbi widɔkɔ wi ghaŋsiki gwu, wi ni dza liə i ŋgəkə wə ka wi ŋkpɛli wə. \v 7 Wi kaŋaki tə i nûmki mi wə bəni bə biŋ yɛiŋki tə a, akɔ mi wi chəŋ, a kɔbi yakadəiŋ wi ni dza ŋgəmsi gwu yi wi gbɔ tə i kintaŋ ki ŋkpɛli wə. \s1 Si nɔni ki bəni bə̀ bɔ gamtiki i fəki bənɔm i kijuŋni // ki bəni bə bumni kintəəŋ, kaŋaki i nûmki \p \v 8 Bəni bə̀ bɔ gamtiki i fəki bənɔm i kijuŋni ki bəni bə bumni kintəəŋ kaŋaki tə i nûmki bə̀ bɔ kaŋaki nɔni ki chəŋ. Bɔ kaŋa kə bəndzaka bəfa, nyâ kə gwú yibɔ i mbih miduli wə, nûm kə bəni bə̀ bɔ yɔkɔki nnyaki i mbee wi kilɔlɔ chɛiŋ. \v 9 Bɔ kaŋaki i kâŋa gia yi nyumini yə Nyɔ kɔ wi chusi lɔ i bukumbɛiŋ kɔm kimbum, nûm yɛiŋ bɛiŋ gia yidɔkɔ saka kə bɔ i shɔm. \v 10 Ka bə jiə bɔ i nɔm wə, kɔ bə kaŋa i yîsi mɔ̂msi bɔ. Jɔbi wə bə mɔmsi, bɔ chusi a bɔ kaŋaki kə ŋgbɔ, bə ka ni jiə bɔ a bɔ nûmki ka bəni bə̀ bɔ gamtiki i fəki bənɔm i kijuŋni ki bəni bə bumni kintəəŋ. \v 11 Bəkaŋa bəbɔ kaŋaki tə i nûmki bəh nɔni ki chəŋ, bɔ dzâka kə bəndzaka bə kinyəni. Bɔ kaŋaki kə i fə̂ki tsəsiki gia a yaka yaka. Bɔ kaŋaki tə i nûmki i ŋkɔŋ wə i gia yichi wə. \v 12 Mi wə wi gamtiki i nɔmki nɔm i kijuŋni ki bəni bə bumni kintəəŋ kaŋaki i nûmki nyum miŋkpaŋa wimu. Wi kaŋaki tə i kiə i tɔ̂kni i bwa bu bəh juŋ yi bindzɔŋ. \v 13 Bəni bə̀ bɔ gamtiki i nɔmki i kijuŋni kintəəŋ ka nɔm ndzɔŋ, bɔ ni kaŋa yɛli wi ndzɔŋni i gwu yibɔ wə, bɔ ni numki tə nalə kiməŋni kɔbi i shɔm yə bɔ jiə i Klistus Jisɔs wə. \s1 Gia yə yi kɔ yimbum yi kimbum kibukumbɛiŋ \p \v 14 Mih yɛiŋki a baaŋ a twɛsi mih dzə yɛiŋ wɔ. Ayakalə, mih nyakaki gia yələ i wɔ ka, \v 15 mih ka dza ka ndɔmiki i dzə, wɔ ni kiəki si bəni kaŋaki i fə̂ki gia i kintəəŋ ki juŋ yi Nyɔ yə yi kɔ kijuŋni ki bəni bə Nyɔ wə wi kaŋaki nɔni. Kijuŋni kələ kɔ kintɔŋ bəh chaka kə ki kaŋaki ŋkɔŋ. \v 16 Gia yidɔkɔ kɔlə yə yi kɔ yimbum nalə. Gia yələ kɔ yə yi nì yisi kɔ i nyumi wə kɔm bumni bibukumbɛiŋ biə bukumbɛiŋ dzakaki, num Nyɔ fə lɔ bukumbɛiŋ kiə. Gia yiwɔ num a: \q1 Wi nì kɔ wi chusi gwu yi i nyam yi gwu yi mi wiwɔm wə. \q1 Kiŋ'waka ki Baiŋni chusi mi wə wi kɔ. \q1 Bəchinda bə Nyɔ nì yɛiŋ wi. \q1 Bə nì kɔ bə fuku kɔm wi i bitumi wə. \q1 Bəni jiə shɔm i wi wə mbi wichi. \q1 Bə nì dzɔ wi yaka i bɛiŋ liə i di bi kiŋkɔkni wə. \c 4 \s1 Kɔm bəni bə lanini bəntəkə \p \v 1 Kiŋ'waka ki Baiŋni dzakaki chəŋ a, a bi numki i jɔbi widɔkɔ wə, bəni bədɔkɔ bi bee lə kimbum kibɔ bɔ bi wɔkɔki lɔ gia num i biŋ'waka biə bi fwɔkyiki bəni bəh bənlani bə bəchinda bə ŋkpɛli. \v 2 Bənlani bələ bi dzəki num i kaŋ yi bəni bə̀ bɔ nyaniki kwayiki fəki fwɔkyiki bəni nyi nnya ntəkə, num shɔm yibɔ kpi lɔ ka bə kpa num bəh kintɔ. \v 3 Bɔ bi nəiŋki a bəni ma dzɔ̂ki bəkaŋa, bəh a kiə mi ma dzîki ŋkaiŋni biɛiŋ bidɔkɔ. Biɛiŋ biələ num Nyɔ nì maa a bəni dzîki, bəni bə̀ bɔ kaŋaki kimbum chu kiə ŋkɔŋ jɔbi wə bɔ dziki bɔ ka nyaki kiyɔŋni yɛiŋ i Nyɔ. \v 4 Biɛiŋ bichi biə Nyɔ nì maa kɔ bindzɔŋni, bidɔkɔ kɔbi biə mi widɔkɔ kɔ wə wi kɔ i nəiŋ jɔbi wə wi ka dzɔ bəh kiyɔŋni i Nyɔ, \v 5 kɔm ndzaka wi Nyɔ bəh ntsa fə lɔ bi bə́ baiŋ. \s1 Waiŋ wi nɔm wi Klistus Jisɔs wi ndzɔŋni \p \v 6 Wɔ kabə chusi gia yələ i bwa bə nih bəbukumbɛiŋ, wɔ ni numki mi wi nɔm wi Klistus Jisɔs wi ndzɔŋni wə wi ləəki yakaki gwu yi bəh gia yi Nyɔ yə yi kɔ kɔm bumni bəh nlani wi ndzɔŋni wə wɔ biəli. \v 7 Ma kaŋaki na gia yidɔkɔ lɔ i fə̂ bəh bichum bi kilɔlɔ bidɔkɔ biə bi kɔ na bi kaŋa kə gia i fə bəh Nyɔ. Lâni gwu ya i nɔ̂ki nɔ̂ni num kə Nyɔ nəŋki. \v 8 I nəniki nnəni wi yaŋsini wi gwu kaŋaki alə mbee i mi wə. Ayakalə, i nɔki nɔni kə Nyɔ nəŋki kaŋaki lə mbee i mi wə i dzə́h wə yichi, kɔm yələ kaŋaki mbee i nɔni ki liə wə, chu kaŋa i nɔni ki dzəni wə. \v 9 Wələ ndzaka kɔ na wi ŋkɔŋ, num ndzaka wi kpɛiŋni i mi i bum wi məŋni kə. \v 10 Akɔ gia yə buku fasi jəŋ i nɔm wələ wə kɔm buku jiə mfi bibuku bichi i Nyɔ wə wi kaŋaki nɔni. Nyɔ kɔ Mbwili wi bəni bəchi, kighə i bəni bə̀ bɔ kɔ num bɔ bum wi. \p \v 11 Lâni bəni bəh gia yələ dzâka a bɔ fə̂ki yi. \v 12 Ki bêe kə a mi dzɔ̂ki wɔ i kuku kɔm wɔ kɛiŋki waiŋ sumi. Wɔ nûm kinchəsi i bəni bə bumni i dzəh yə wɔ dzakaki yɛiŋ, bəh i nɔni ka wə, bəh i kiŋkɔŋ kə wɔ kaŋaki, bəh i shɔm yə wɔ jiə i Nyɔ, bəh i dzəh yə wɔ jiəki gwu ya yɛiŋ i baiŋni wə. \v 13 Nyâ gwu ya i fâki Kiŋwakti ki Nyɔ i bəni bə bumni nshiŋ, chu fuku gia yi Nyɔ, lani tə bɔ i tsə buku jɔbi wə mih bi dzəki yɛiŋ. \v 14 Kiə wɔ ki tsîsi kə kinya ka. Kinya kələ kɔ kə bə nì nya i wɔ jɔbi wə mbaŋ wi bətii kifwu kijuŋni ki bəni bə bumni nì jiə kaŋ yibɔ i wɔ wə, ntum wi bəni bə ntum bə Nyɔ dzə i wɔ wə. \v 15 Jîə fwu wa i gia yələ wə, wɔ fə̂ki yi yichi ka bəni bəchi yɛ̂iŋki si wɔ kɔ̂ɔki tsə̂ki i nishiŋ. \v 16 Tɔ̂kni bəh gwu ya bəh nlani wa. Kâŋa ndzɔŋ wi, wɔ ka fəki yakadəiŋ, ma wɔ ni bwili gwu ya, wɔ bwili tə bəni bə̀ bɔ wɔkɔki gia yə wɔ dzakaki. \c 5 \s1 Ntəfi si Timɔti kɔ i fəki bəh bəni bə bumni \p \v 1 Jɔbi wə wɔ nəŋki i lumsi kukuli wa i gia yə wi gbɔ yɛiŋ ma wâmyiki lɔ wamyini i wi. Ayakalə, tə̂fi wi təfini ka ba wa. Wɔ dzɔ̂ki súmi yi bənyuku aka bwa bə nah. \v 2 Wɔ dzɔ̂ki tə bəkaŋa bəkukuli aka bənih wa, wɔ dzɔ̂ki bəkaŋa bə̀ bɔ kɔ súmi yi bəkaŋa aka jɛ́mi ya, wɔ tsɛ̂iŋki bɔ i dzəh yi baiŋni wə i gia yichi wə. \s1 Si kijuŋni kɔ i tɔkniki i bəkaŋa bəŋkwu \p \v 3 Wɔ tɔ̂kniki i bəkaŋa bəŋkwu bə̀ bɔ lansiki kaŋaki kə mi wə wi kɔ i tɔ̂kniki bəh bɔ. \v 4 Ayakalə, kpə ŋkwu kabə kaŋaki bwa, nabə bwa bə bwa bu, bɔ yisi lâni i fə̂ki nɔm wibɔ wi bumni, i tɔ̂kniki tə i bənih bəbɔ si bɔ nì tɔkniki i bɔ. Yələ kɔ gia yə yi kpɛiŋniki i Nyɔ nshiŋ. \v 5 Miŋkpaŋa wə wi lansi kɔ kpə ŋkwu, wi kaŋa kə mi wə wi tɔkniki i wi, kaŋaki i tsɛ̂iŋki tsə̂ki a i ninshiŋ i Nyɔ wə, tsâ jɔbi wichi də̂ i Nyɔ nchɔkɔ bəh nshi. \v 6 Ayakalə, kpə ŋkwu wə wi nyaniki dzi kidəəŋ ki yaka wi kpi lɔ, kɔŋ wi nyaniki nnyaki i bɛiŋ. \v 7 Wɔ dzâka gia yələ i bɔ, ka bəni bi ma dza jiəki gia i bɔ fuŋ. \v 8 Mi kabə num wi kɔbi i tɔkni i chwɔŋkijuŋ ki, kighə i wi dzu, yaka wi nəiŋ lɔ nɔni ki bəni bə bumni. Wəmaka mi kɔ nɔni ki kɔ num ki bəkə tsə lɔ ki mi wə wi kɔkə wi bumni. \p \v 9 Kpə ŋkwu wə bə kɔ i jiə yɛli wi i mbaŋ wi bəkaŋa bəŋkwu kintəəŋ bə̀ bə kɔ i gamtiki bɔ, yaka wi kaŋaki i nûmki num wi buku jía mbaŋbisɔ, num wi nì dzɔ a minyuku wimu, \v 10 ayaka a num wə bə kiəki bindzɔŋ a wi kaŋaki lə kimfə kindzɔŋni. Yi num a: Wi ləəki yakaki bwa bu i dzəh yindzɔŋni wə, dzɔ bəni bətumi i wi dzu, wi wɔkɔ tə gvú yi bəni bə̀ bɔ kɔ bə Nyɔ, gamti bəni bə ŋgəkə, nya gwu yi i fəki nɔm wi ndzɔŋni i dzəh yichi wə. \p \v 11 Ayakalə, kiə wɔ ki bûm kə i chiŋni bəkaŋa bəŋkwu bə̀ bɔ kɛiŋki súmi i mbaŋ wi bə̀ bə ni gâmtiki bɔ, kɔm gwu yibɔ kɔlə dza yisi i fwuki yi nya ŋgəkə, bɔ ni dali kiŋkaka kə bɔ nì fə i Klistus, bɔ ni nəŋki i fiəni tsə dzɔ bənyuku bədɔkɔ. \v 12 Bɔ ka fə yakadəiŋ, yaka bɔ dzɔ lɔ ŋgəkə i gwu yibɔ wə kɔm bɔ bwiŋ lɔ kiŋkaka kibɔ ki ninshiŋ. \v 13 I chu kpɛiŋsi i yɛiŋ wə, wɔ ka chiŋni bɔ i mbaŋ wə, bɔ ni dza numki bəni bə̀ bɔ chiŋki shiki a kilɔlɔ, nyani liə nnya i juŋ yi bəni wə. A mɔŋ a yəmaka bɔ ka chiŋki shiki a kilɔlɔ, bɔ ni nyaniki bəh kinyəni, jiə dzaka i gia yi bəni wə, dzaka gia yə bɔ si kaŋaki kə i dzakaki. \v 14 Ayakadəiŋ, mih təfiki bəkaŋa bəŋkwu bə̀ bɔ kɛiŋki bwa bəsumi a bɔ tsə̂ fîəni dzɔ̂ bənyuku, bɔ bwɔ̂ bwa, ka bɔ ni tɔ̂kniki bəh juŋ yibɔ, ka mi wə wi baiŋŋki buku bi ma dza tsə dzəh i yəmaka chɛiŋ i tɔyiki kiyɛli kibuku. \v 15 Mih dzakaki lə kɔm bɔ bədɔkɔ dza dali dzəh ka fiəni chu lɔ i kimbu ki Satan wə. \v 16 Miŋkpaŋa kabə num mi wi bumni wə wi kaŋa bəkaŋa bəŋkwu i chwɔŋkijuŋ kibɔ wə wi ka gamtiki bɔ, ka kijuŋni ki bəni bə bumni ma giŋki ntiə. Ayaka ka yi ni gamtiki bəkaŋa bəŋkwu bə̀ bɔ lansiki kaŋaki kə. \s1 Gia yə bəni bə bumni kaŋaki i fə̂ki i bətii kijuŋni \p \v 17 Bətii kijuŋni ki bəni bə bumni bə̀ bɔ nɔmki ndzɔŋki, bə kaŋaki i nyâki kiŋkɔksi bəh mmakti i bɔ kighə bə̀ bɔ fukuki tə gia yi Nyɔ chu lani bəni. \v 18 Bə kaŋaki i nyâki yakadəiŋ kɔm Kiŋwakti ki Nyɔ dzakaki a, \q1 “Kiə wɔ ki bâŋ kə dzaka ki nyam jɔbi wə yi lwaki gəŋ.” \m Yi chu num tə a, “Mi wi nɔm kaŋaki lə i kwâti ŋgɔm wi.” \v 19 Kiə mi bi lansi sɔ̂mi kə fwu wi kijuŋni widɔkɔ i wɔ a wɔ bum, a kɔbi a bəni num lə bəfa nabə bətali bə̀ bɔ beeŋki nsaka wiwɔ. \v 20 A kabə num bə̀ bɔ baaŋ a fəki chu, wɔ yɔ̂li bɔ i gia yə bɔ gbɔ yɛiŋ i bəni bəchi nshiŋ, ka kiŋka ki bəni bədɔkɔ bə̀ ni lwaki. \p \v 21 Mih dzakaki yələ i wɔ i Nyɔ bəh i Klistus Jisɔs bəh bəchinda bə Nyɔ nshiŋ bə̀ wi kɔ wi babwili a, wɔ fə̂ki gia yə mih dzakaki, tsə̂ kə jum yi mi widɔkɔ, fə̂ gia yə yi chusiki kə chi chi. \v 22 Kiə wɔ ma fɔ̂bliki i jîəki kaŋ i mi wə a wi num fwu i kijuŋni ki bəni bə bumni wə. Kiə wɔ ki jîə kə kaŋ i chu bi mi widɔkɔ wə. Jîə gwu ya i baiŋni wə. \p \v 23 Kiə wɔ ma chu mûki a mwi shəŋ. Wɔ mû tə fimbihni twɛsi kɔm bəh tɔɔ wa bəh si wɔ kɔmsiki gwɛiŋki. \v 24 Chu bi bəni bədɔkɔ si yəŋə na bəh ŋga chusi a bɔ kɔ bɔ gbɔ lɔ nsaka, bi bəni bədɔkɔ bi dzɔ na jɔbi ka bə yɛiŋ. \v 25 Yi kɔ a liŋ si kimfə kindzɔŋni si yəŋə. Kɔŋ kimfə kiwɔ ma kɔmsi chusi, ki bi baaŋ kə i nyumi wə. \c 6 \s1 Ŋkaiŋni kimfə ki mfa wə wi kɔ mi wi bumni si ki kɔ i nûmki \p \v 1 Bəni bəchi bə̀ bɔ kɔ i kimbuŋ kimfa chɛiŋ kaŋaki i nyâki kiŋkɔksi i dzə́h yichi wə i bəni bə̀ bɔ kaŋaki bɔ. Bɔ fə̂ki yakadəiŋ, ka bəni ma dzakaki já yichu kɔm yɛli wi Nyɔ bəh nlani wibukumbɛiŋ. \v 2 Ma mfá yə yi kaŋaki bətikwili bə̀ bɔ kɔ bəni bə bumni ma sɛ̂iŋsiki bɔ kɔm bɔ bəchi kɔ bwa bə nih i Klistus wə. Bɔ kaŋaki i nɔ̂mki i bɔ nalə, kɔm bəni bə̀ bɔ kwatiki mbee i nɔm wibɔ wə kɔ num bəni bə bumni ayaka bɔ kɔŋ bɔ nalə. \s1 Bəni bə lanini bə ntəkə bəh mbum bi ŋkɔŋ \p Wɔ lâni bəni bəh gia yələ, wɔ tə̂fiki bɔ a bɔ fə̂ki yi. \v 3 Mi kabə laniki nlani widɔkɔ chi chi wi bum kə nlani wi ŋkɔŋ wi Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus bəh nlani wə wi kpɛiŋniki bəh nɔni kə Nyɔ nəŋki, \v 4 yaka wəmaka ghaŋsiki gwu a kilɔlɔ kiə kə gia yidɔkɔ. Wəmaka mi gwɛiŋki bəh jwɛiŋ yi kiŋgukuli bəh n'yɔli wi gia yə yi dzəki bəh kindɔŋ ki chinini bəh ŋ'wali bəh bətɔyi bəh i biəliki gvu yi mi kaŋa kiŋkwaka kichu, \v 5 bəh i kɔmki dzaka i kintəəŋ ki bəni bə̀ mfi bibɔ kɔ num bi təŋsi num bɔ laksi ŋkɔŋ. Bɔ fəki yakadəiŋ kwaka a gia yi Nyɔ kɔ dzəh yə bɔ kɔ i kpali yɛiŋ. \p \v 6 Ayakalə, mi kabə nɔki nɔni kə Nyɔ nəŋki chu wɔkɔ ndzɔŋni bəh biɛiŋ biə wi kaŋaki, yaka yəmaka kɔ na mbee wimbum, \v 7 kɔm bukumbɛiŋ nì dzə i mbi wə bəh kaŋ yiyəə, ayaka bukumbɛiŋ num i bi nyə bəh kaŋ yiyəə. \v 8 Ayakadəiŋ, bukumbɛiŋ kabə kaŋaki biɛiŋ bidzini bəh bəmbuŋ, ntə yəmaka kpɛiŋ lɔ i bukumbɛiŋ. \v 9 Ayakalə, bəni bə̀ bɔ nəŋki mbum si liə lə i kimɔmsi wə, dzɔ kintaŋ liə i gia yi kiyuŋ yiduli wə, yə yi dzəki bəh bəŋgəkə. Ayaka gia yələ num yə yi chiŋsiki bəni i bəŋgəkə wə a num bə̀ bɔ kɔ i kaasi mi kaasini. \v 10 Ŋkaiŋni wi gia yichu yichi yələ bukuki i kiŋkɔŋ ki kpɔ wə. Akɔ kɔm kiŋkɔŋ kimbum kə bəni kaŋaki i kpɔ wə, kə bəni bədɔkɔ dzani lɔ dzəh yibɔ i mbum wibɔ wə, bwaŋyi shɔ́m yibɔ bəh gia yi lɔli yiduli. \p \v 11 I wɔ Timɔti, wɔ kɔ mfia mi wi Nyɔ. Yɔ̂kɔ gɛ̂iŋ mfia gia yələ yichi. Wɔ tsɛ̂iŋ num i kwâti nɔni ki chəŋ bəh nɔni kə Nyɔ nəŋki, kimbum, kiŋkɔŋ, ŋkaŋa shɔm, bəh nɔni ki bɔnini. \v 12 Jwɔ̂ njwɔ bi kimbum kə akɔ kindzɔŋni. Ma wɔ kaŋa ndzɔŋ nɔni kə ki bi tsə kaa kə, kə bə nì bɔɔŋ wɔ i liə yɛiŋ ayaka wɔ num i bəni bəduli nshiŋ bɔ beeŋ nsaka wa, wɔ dzaka bəh dzaka ka, kɔm bumni bia. \p \v 13 Mih dzakaki i wɔ i Nyɔ nshiŋ wə wi nyaki nɔni i biɛiŋ bichi, bəh i Klistus Jisɔs nshiŋ wə wi nì num i Bɔntiu Baylɛ nshiŋ ka dzaka gia yi chəŋ bəh dzaka ki kɔm gwu yi, \v 14 mih dzakaki a wɔ jîəki bəndzaka bələ, num ndi widɔkɔ kɔbi bəh gia yichu yidɔkɔ yə mi kɔ i jiə i wɔ fuŋ i tsə buku i jɔbi wə Bah wibukumbɛiŋ Jisɔs Klistus bi dzəki. \v 15 Wi bi dzəki num i jɔbi wi ndzɔŋni wə, a num wə Nyɔ wi kimbɔiŋsi bi chusiki a num a wi wə wi sakaki biɛiŋ bichi, num ŋkuŋ wi bəŋkuŋ bəh Bah wi bəbah bəchi. \v 16 Akɔ a wi shəŋ wə wi kɔkə i kpi, wi nɔki i baiŋni biə mi kɔkə i kini tsə fɛiŋ. Mi ka num yɛiŋ dəkə wi, ayaka mi kɔbi i yɛiŋ i wi wə. Kiŋkɔkni bəh ŋga num i wi jɔbi wichi. Yi nûm ayaka. \p \v 17 I kimbu ki bəni bəmbum i fa mbi wələ wə, wɔ dzâka i bɔ a kiə bɔ ma ghâŋsiki gwu. Kiə bɔ ki jîə kə mfi bibɔ i mbum wə, bi num i dza kaa. Bɔ jîə mfi num i Nyɔ wə wi shukuki biɛiŋ bichi a bukumbɛiŋ wɔkɔki ndzɔŋni yɛiŋ. \v 18 Bɔ fə̂ki num gia yə yi ndzɔŋki, mbum bibɔ numki gia yindzɔŋni yə bɔ fəki. Bɔ wɛ̂li kaŋ yibɔ i nyaki binya tsɛiŋ kə. \v 19 Yələ kɔ dzəh yə bɔ kɔ i jiəki biba bi biɛiŋ bibɔ bi kijiəli i gwu yibɔ wə, ka chaka ki juŋ ki ləkəli, bɔ bi ka kaŋa nɔni kə a lansi kɔ nɔni. \p \v 20 Timɔti, wɔ tɔ̂kni bəh gia yə bə kɔ bə nya i wɔ kaŋ. Wɔ gɛ̂iŋ bəndzaka bə̀ bɔ kaŋaki kə gia i fə bəh Nyɔ, bəndzaka bəgukuli bə̀ bəni kwakaki a akɔ mfi. \v 21 Bəni bədɔkɔ kɔ num bɔ dza lɔ ka biəliki gia yələ ka gbɔ i dzəh yi bumni yibɔ wə. Ma kiŋkɔŋ ki Bah nûmki bəh mbɛiŋ bəchi.