\id 2CO \h 2 CORINTIOS \toc1 Ji³ 'e³ Tú̱²³ 'e³ Ca²³jmée³ San Poo² 'e³ Rɨ²³jóo² te'²³ Dsa³ Corinto \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt1 Ji³ 'e³ Tú̱²³ 'e³ Ca²³jmée³ San Poo² 'e³ Rɨ²³jóo² te'²³ Dsa³ Corinto \c 1 \s1 'E³ la²³ ca²³jmée³ ji³ Poo² 'e³ rɨ²³jóo² te'²³ dsa³ quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² juɨɨ³ Corinto \p \v 1 Jné² Poo² rɨ³løn³¹na¹ dsa³ xiin²³ quien³² Jesucristo. Qui² la'³ 'née²³ Dios. Quia̱'n²³²na¹ jó̱o̱²ra² Timoteo jmeen²³ ji³ la³. Juøøn³²na²³ 'nee'²³, dsa³ quien³² Dios 'i³ nee'n²³² juɨɨ³ Corinto ca³ti³² quia̱'² la²³jɨn³ dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Dios 'i³ nee'n²³² la²³ca̱a̱n³ estado Acaya: \v 2 Cu²jmée³ 'e³ 'uǿn² quia̱'² 'nee'²³ Dios Ñʉ'²ra² quia̱'² Juii³ra² Jesucristo co̱'³. Cu²jmóo¹ 'e³ rɨ²³gua³ ca²³tó̱o̱²³ 'óo²ra'³. \s1 'E³ la²³ ca²³dxi²³quié̱n² Poo² \p \v 3 'Ne'² rɨ²mi³gáan²na² Dios quien³² Juii³ra² Jesucristo, 'e³ quie'²³ Jmii³ Juii³ra² Jesucristo co̱'³. 'I³ 'í³ Ñʉ'²ra² 'i³ bi²³ cuu'²³ dsɨ́² quia̱'² jne². 'I³ 'í³ Dios 'i³ jmee'n³² dsɨ³ra² tén³ la²³. \v 4 Jmee'n³² dsɨ³ra² te³ jmii'³¹ lǿ² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ xa³ quiée²ra². Jmee'n³² dsɨ³ra² 'e³ jua'³ 'née²³ 'e³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee'n²³²na² dsɨ́² dsa³ 'i³ xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quie'². 'Née²³ 'e³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee'n²³²na² dsɨ́² dsa³ 'e³ la²³ ca²³jme'n² dsɨ³ra² 'ñée². \v 5 Bi²³ ma²³'nee³ dxi³quié̱n²na² 'e³ la²³ ca²³dxi²³quié̱n² Cristo. 'E³ quie'²³ la'³ bi²³ ma²³'nee³ jmee²³ Cristo 'e³ sɨ³liin²³ dsɨ³ra². \v 6 Xi³nu³ xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quiée²ra'³¹, sɨ³jí̱i̱³ra'³¹ la'³ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ rɨ²³liin²³ 'óo²ra'³, 'e³ rɨ²³láan³na'³. 'E³ quie'²³ xi³nu³ sɨ³liin²³ dsɨ³ra'³¹, sɨ³jí̱i̱³ra'³¹ la'³ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ rɨ²³liin²³ 'óo²ra'³. Jo̱³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³tén²na'³ mɨ³rɨ³dxi³quié̱n²na'³ 'e³ la²³ dxi³quié̱n²na'³¹ jnee'³¹. \v 7 Co̱o̱³ dsɨ³ra'³¹ sɨ³táan³na'³¹ 'e³ dxʉ́²³ rɨ²³ji̱'²³ 'óo²ra'³. Qui² ne³ra'³¹ 'e³ dxi³quié̱n²na'³ 'e³ la²³ dxi³quié̱n²na'³¹ jnee'³¹. 'E³ quie'²³ la'³, ne³ra'³¹ 'e³ rɨ²³liin²³ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ sɨ³liin²³ dsɨ³ra'³¹ jnee'³¹. \p \v 8 'Nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²³dsóo²³ 'óo²ra'³, 'nee'²³ te'²³ ja̱a̱n³², 'e³ jmii'³¹ lǿ² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ ca²³ji̱i̱³ra'³¹ estado Asia. 'E³ jo̱³ bi²³ ca²³ŋɨ́³ dsɨ³ra'³¹ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ líi³ra'³¹ 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ rɨ²³taa²³ra'³¹. Ca²³líi³ra'³¹ 'e³ rɨ²³jú̱n³na'³¹. \v 9 Líi³ra'³¹ 'e³ ca²³'ien³ júu² 'e³ rɨ²³jŋɨ'n²³te'²³ jnee'³¹ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ ca²³dxi²³quié̱n²na'³¹. 'E³ quie'²³ ca²³ji̱i̱³ra'³¹ la'³ 'e³ 'ne'² li²³quii²³ra'³¹ 'e³ 'a²³jia'³ rɨ²³li'²³ra'³¹ miin²³na'³¹. Ca²³ji̱i̱³ra'³¹ la'³ 'e³ 'ne'² li²³quii²³ra'³¹ 'e³ jø̱n³ Dios 'i³ jmee²³ 'e³ sɨ³ji̱i̱'²³ dsa³ co̱'³ 'i³ sɨ³li'²³ ca³quie̱e̱². \v 10 Ca²³láan² jnee'³¹ Dios ma²ca¹ŋɨ́n³na'³¹ je² bi²³ juø'² rɨ²³jú̱n³na'³¹. 'E³ quie'²³ la'³, laan³² quie'²³ jnee'³¹ rɨ³nɨ²³ co̱'³. Sɨ³táan³quien²³na'³¹ quia̱'n²na'³¹ Dios 'e³ cɨ² rɨ²³láan² jnee'³¹ co̱'³. \v 11 'Ne'² rɨ²jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quiée²ra'³¹ 'e³ rɨ²lʉ́²ra'³ quia̱'n²na'³ Dios 'e³ rɨ²'ǿn¹na'³ jnee'³¹. Jo̱³ hua² juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ rɨ²³lʉ́²³ quia̱'² Dios rɨ²³'én² jnee'³¹. 'E³ quie'²³ la'³ juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ rɨ²³ji̱i̱n³ mɨ²'áa² quie'² Dios 'e³ jua'³ ca²³jmée³ Dios 'e³ la²³ ca²³ŋɨ'²³te'²³, 'e³ jua'³ ca²³jmée³ co̱²juø'¹ quiée²ra'³¹. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ jmii'³¹ lǿ² 'e³ ca²³la²³'ɨɨn²³² 'e³ rɨ²³dsóo² juɨɨ³ Corinto \p \v 12 Xa³ 'e³ jmee²³ 'e³ jue'²³ra'³¹. Jue'²³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ mɨ³jmee²ra'³¹ 'e³ la²³ ne³ra'³¹ miin²³na'³¹ 'e³ dxʉ́²³ jee²³² quiee'³² dsa³ mɨ³¹güii³. Bi²³ dxʉ́²³ mɨ³jmee'³¹ra'³¹ 'nee'²³. Mɨ³jmee²ra'³¹ 'e³ rɨ³jɨ́². 'E³ quie'²³ 'e³ 'e̱'n³ hua² mɨ³jmee²ra'³¹ 'e³ la²³ 'née²³ Dios. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ te³ bi²³ tɨn³na'³¹ miin²³na'³¹ 'e³ ca²³jmee²ra'³¹ la'³. 'E³ bi²³ 'uǿn² Dios quia̱'² jnee'³¹ 'e³ ca²³jmee'³¹ra'³¹ 'nee'²³ la'³. \v 13-14 'E³ la²³ jmee³ra'³¹ ji³ la³, te̱e̱³²ra'³¹ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ rɨ²³lí³ juø'² 'e³ rɨ²'ɨ́²ra'³, la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmée²ra'³ 'i'²³. Mɨ³dsóo²³ 'óo²ra'³ ca³juɨ² 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³dsóo²³ cɨ² 'óo²ra'³ ca³quie̱e̱² 'e³ jmii'³¹ cɨ² cu³lø³¹ la²³jɨ³ sú̱n² 'e³ jmee³ra'³¹. Jo̱³ rɨ²³lí³ juø'² li²³jue'n²na'³ jnee'³¹ mɨ³rɨ³ti³ jmɨ́ɨ² 'e³ rɨ²³güe'n²³ co̱'³ Juii³ra² Jesús. Jo̱³ hua² li²³jue'n²na'³ jnee'³¹ 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ li²³jue'²³ra'³¹ miin²³na'³¹ quia̱'n²na'³¹ 'nee'²³. \p \v 15 Lǿn³na²³ mɨ²jo̱³ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ lʉ²ra². 'E³ jo̱³ ca²³la²³'náan²³ mɨ²jo̱³ 'e³ quién² 'nee'²³ hua² rɨ²³tɨn²³na²³ jén²³ cɨ² 'e³ la²³ 'íi² rɨ²³tɨn²³na²³ estado Macedonia. 'Náan²³ 'e³ rɨ²jmeen²³² 'e³ jɨn³ 'óo²ra'³ tú̱²³ taa'² 'u². \v 16 Qui² ca²³la²³'náan²³ 'e³ i³joon²³na²³ 'nee'²³ 'e³ la²³ 'iun²³²na¹ jui³¹ 'e³ la²³ 'íi² cɨ² 'e³ rɨ²³tɨn²³na²³ estado Macedonia 'u². 'E³ quie'²³ la'³, ca²³la²³'náan²³ 'e³ i³joon²³na²³ 'nee'²³ co̱'³ cɨ'²³ 'e³ la²³ naan³na²³ estado Macedonia, ca²³lǿn³na²³ 'u². Jo̱³ ca²³lǿ²³ juø'² ca²³jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quián²³ 'e³ la²³ 'ín²na²³ jui³¹ co̱'³ 'e³ ŋáan² estado Judea 'u² cu²ru'³ la'³. La'³ cu³lø³¹ ca²³la²³'náan²³ rɨ²jmeen²³² mɨ²jo̱³ 'u². \v 17 'A²³la³ jo̱³ 'e³ te³ 'a²³jia'³ ca²³jméen²³ 'i'²³ dxʉ́²³ ma²ca¹lǿn³na²³ 'e³ rɨ²jmeen²³² la'³ mɨ²jo̱³, ¿mɨ³naa'³¹? 'A²³ rɨ³lǿn³na'³ 'e³ jmø'n² 'e³ la²³ 'née²³ jmɨn²³ ŋun²³ hua² la²³jɨ³ 'i'²³ 'e³ jmeen²³. 'A²³ rɨ³lǿn³na'³ 'e³ lʉn²³ tú̱²³ júu², la²³ cu²ru'³ xa³ 'e³ juø'n²³ “rɨ²jmeen²³² la'³ xú̱n³”, 'e³ quie'²³ xe̱'n² quie'²³ jo̱³ juø'n²³ co̱'³ “'a²³jia'³ jmɨ́ɨ² rɨ²jmeen²³² la'³”. \v 18 Ñi³² Dios 'i³ jmee²³ 'e³ la²³ jua'³ 'ñée² 'e³ rɨ²³jmée²³ 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹: 'A²³jia'³ xii'³²ra'³¹ 'nee'²³ “la'³ rɨ²jmee²ra'³¹ xú̱n³”, 'e³ quie'²³ xe̱'n² quie'²³ jo̱³ rɨ²xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³ “'a²³jia'³ rɨ²jmee²ra'³¹ la'³”. \v 19 Qui² quia̱'n²³²na¹ Silas quia̱'n²³²na¹ Timoteo ca²³xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³. Ca²³'ii²ra'³¹ júu² quiee'³² Jesucristo Jo̱o̱³¹ Dios. 'A²³jia'³ lɨ'³ ca³jua'³ 'ñée² “la'³ xú̱n³”, 'e³ quie'²³ xe̱'n² quie'²³ jo̱³ jua'³ co̱'³ “'a²³jia'³ jmɨ́ɨ²”. Qui² co̱o̱³ 'iin³² 'e³ jua'³ “la'³ xú̱n³” rɨ³lø³¹ júu² quiee'³² 'ñée². \v 20 'I³ 'í³ hua² 'i³ jmee²³ ca³quie̱e̱² la²³jɨ³ 'e³ ca²³jua'³ Dios 'e³ rɨ²³lí³. 'E³ jo̱³ hua² jmee³ra² lii²³ 'e³ rɨ³løn³¹na² dsa³ quien³² cɨ'³ la²³ ca³dxa³ 'e³ juaa'³ra² “Amén” je² mi³gáan²na² Dios. \v 21 Dios hua² 'i³ jmee²³ 'e³ 'uee'n³ dsɨ³ra'³¹, 'e³ 'uee'n³ 'óo²ra'³ quia̱'n²na'³ Cristo. 'I³ 'í³ hua² 'i³ ca²³'náan²³ jne² 'e³ rɨ²jmee²ra² ta² quiee'³². \v 22 'I³ 'í³ co̱'³ 'i³ ca²³jmée³ lii²³ 'e³ 'i³ quien³² 'ñée² hua² jne². Qui² ca²³cuǿn² Espíritu Gáan³ quien³² 'i³ 'iún² dsɨ³ra², 'i³ jmee²³ lii²³ 'e³ ñúun³ la²³jɨ³ 'e³ cɨ² rɨ²³cuǿø²³ jne² Dios. \p \v 23 Cu²nʉ́ʉ³ Dios 'i³ cuii³ dsɨn²³ 'e³ xi² 'a²³jia'³ 'e̱'n³ 'e³ la²³ juøøn³²na²³ 'nee'²³: 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'a²³jia'³ ca²³jméen²³ 'i'²³ dxʉ́²³ 'e³ 'a²³jia'³ i²joon²³na²³ 'nee'²³ xe̱'n². 'A²³jia'³ ñiin²³²na¹ quién²na'³. Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ 'e³ rɨ²jmeen²³² 'e³ bi²³ rɨ²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³. \v 24 'A²³la³ jo̱³ 'e³ dxi²³²ra'³¹ 'i'²³ 'e³ jmii'³¹ 'ne'² rɨ²³sɨ²³táan³na'³. Qui² 'e³ 'uee'n³ 'óo²ra'³ 'e³ sɨ³táan³na'³. 'E³ quie'²³ 'nee³ra'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹ co̱²juø'¹ quién²na'³ 'e³ la²³ li²³jɨn³ cɨ² 'óo²ra'³. \c 2 \p \v 1 Qui² ca²³jméen²³ 'i'²³ 'e³ 'a²³jia'³ mɨ³ i³joon²³na²³ 'nee'²³ co̱'³ 'e³ te³ rɨ²cuøø³¹ra² uu'n²na² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ la²³ ca²³cuøø³¹ra² uu'n²na² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² ca³dxa³. \v 2 'U² cu²ru'³ rɨ²cuǿøn¹na²³ 'nee'²³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ², 'a²³'i̱³ ma²³ xen³ 'i³ rɨ²³jmée²³ 'e³ jɨn³ dsɨn²³ 'ñáan²³ cu²ru'³ la'³. Qui² 'nɨɨ'n³¹ 'nee'²³ 'i³ ca²³cuǿøn²³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² hua² xa̱a̱'n³ dsɨn²³. \v 3 'E³ jo̱³ hua² 'e³ tu³sɨ'²³ cɨ² 'e³ 'nɨɨ'n³¹ ji³ hua² ca²³jméen²³ 'e³ ca²³cu²³dxe'n²na²³ quién²na'³. Qui² 'a²³jia'³ ca²³la²³'náan²³ 'e³ ñiin²³ mɨ²jo̱³ 'e³ te³ rɨ²cuøø³¹ra'³ jné² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'nee'²³ 'i³ xa̱a̱'n³ dsɨn²³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ jɨn³ dsɨn²³. Cuiin²³na²³ 'nee'²³ ca³quie̱e̱². Maan²³ 'e³ 'noo³ra'³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ jɨn³ dsɨn²³. La'³ hua² li²³jɨn³ 'óo²ra'³ la²³jɨn³ 'nee'²³ co̱'³. \v 4 Bi²³ 'aan²³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² ma²ca¹jméen¹ ji³ jo̱³. Bi²³ ŋɨ́³ dsɨn²³ mɨ²jo̱³. Bi²³ ca²³'aa'n²³² co̱'³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'náan²³ 'e³ rɨ²cuǿøn¹na²³ 'nee'²³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ ca²³jméen²³ ji³ jo̱³. Ca²³jméen²³ ji³ 'e³ juø'n²³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³dsóo²³ 'óo²ra'³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'náan²³na²³ 'nee'²³. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ 'ne'² rɨ²³có̱²te'²³ u²³juee'³ dsɨɨ³² rɨ²³ñín²te'²³ dsa³ 'i³ ca²³cuǿ³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² \p \v 5 'A²³la³ jné² ca²³jme'²³ dsa³ 'i³ ca²³cuǿ³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ². 'E³ quie'²³ ca²³cuǿø²³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² ca³dxáan² 'nee'²³. Juø'n²³ 'e³ “ca³dxáan² 'nee'²³”. Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ rɨ³ŋɨ́n³ 'e³ la²³ lǿ² ju²dsoo³¹. \v 6 'E³ quie'²³ mɨ³líi² la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ ca²³jmée²ra'³ ma²ca¹mi¹'ien²³na'³ júu² 'a²³ ma²³ la²³jɨn³na'³ 'e³ juo'³ra'³ rɨ²jmée²ra'³ jñiin²³ dsa³ 'í³. \v 7 Mɨ³tɨ́³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² rɨ²mǿn¹na'³ dsa³ 'í³. Mɨ³tɨ́³ 'e³ rɨ²jmee'n²³na'³ dsɨ́². Qui² bi²³ juø'² rɨ²³yáan²³ dsɨ́² la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ ŋɨ́³ dsɨ́². \v 8 'E³ jo̱³ 'náan²³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ co̱o̱³ mɨ²'áa² 'e³ rɨ²jmée²ra'³ lii²³ quie'² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'náan²³na'³. \v 9 Ca²³jméen²³ ji³ jo̱³ 'e³ juø'n²³ 'náan²³ 'e³ li²³lii²³ 'e³ jmii'³¹ lǿ² 'e³ jmee³ra'³, 'e³ xi² jmee³ra'³ la²³jɨ³ 'e³ la²³ juøøn³²na²³ 'nee'²³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³. \v 10 Jné² rɨ²jmeen²³² u²³juee'³ dsɨɨ³² rɨ²mǿn¹na²³ te³ 'i̱i̱² dsa³ 'i³ mɨ³jmée²ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² quia̱'n²na'³. La²³jɨ³ dsoo² 'e³ ca²³cǿ̱n²³ u²³juee'³ dsɨɨ³² quie'² dsa³ 'í³, xi³nu³ xa³ ca³quie̱e̱² dsoo² 'e³ ca²³la²³'ne'² la'³, ca²³cǿ̱n²³ u²³juee'³ dsɨɨ³² xi²ñi² Cristo 'e³ juø'n²³ 'náan²³na²³ 'nee'²³. \v 11 Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³jáan²³ jne² Satanás. Ne³ra² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ sǿn²³ ta² quiee'³² 'ñée². \s1 'E³ la²³ ca²³ŋɨ́³ dsɨ́² Poo² juɨɨ³ Troas \p \v 12 Ñiin²³²na¹ juɨɨ³ Troas 'e³ juø'n²³ rɨ²'ɨɨn²³² júu² dxʉ́²³ quiee'³² Cristo. 'E³ quie'²³ ma²ca¹tɨ́n³na²³ núu²³, ca²³jmée³ Juii³ra² 'e³ ca²³nó³ jui³¹ 'e³ rɨ²jmeen²³² ta² quiee'³². \v 13 'E³ quie'²³ bi²³ ca²³ŋɨ́³ dsɨn²³. Qui² 'a²³jia'³ ca²³jí̱i̱n³na²³ Tito ja̱a̱n³² je² núu²³. 'E³ quie'²³ jo̱³ ca²³tʉn²³²na¹ júu² quia̱'n²³²na¹ dsa³ juɨɨ³ Troas. 'E³ quie'²³ jo̱³ ŋáan² estado Macedonia jo̱o̱²³na²³. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ tén³ ŋɨ́²ra² tu³cɨ̱ɨ̱n³na² quia̱'n²na² Cristo \p \v 14 'E³ quie'²³ bi²³ mɨ²'áan² Dios. Qui² jmee²³ 'ñée² 'e³ tén³ ŋɨ́²ra² tu³cɨ̱ɨ̱n³na² quia̱'n²na² 'ñée² 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹na² dsa³ quien³² Cristo. La²³ cu²ru'³ xen³ 'e³ jmee²³ dsa³ gáan³ 'i³ lɨ'² ma²ca¹jmée³ qui³. Dxi³ 'i'²³ 'e³ sɨ³guín²³ tu³cɨ̱ɨ̱n³ dsa³ 'i³ ca²³tɨ'n²³ ma²ca¹jmée³ qui³. La'³ xen³ 'e³ jmee²³ Dios 'e³ ŋɨ́²ra² tu³cɨ̱ɨ̱n³na² je² ŋɨ́³ 'ñée². Xiin²³ jnee'³¹ Dios la²³ca̱a̱n³ 'e³ sɨ³xii'³¹ra'³¹ dsa³ 'e³ jmii'³¹ lǿn²³ Cristo. La'³ hua² sɨ³sóo²³ sɨ³jó²³ júu² quiee'³². Xen³ la²³ xen³ je² sɨ³guóo² ñi² je² jɨ̱³te'²³ xʉ̱³. \v 15 'É̱e̱² 'e³ jɨ̱³ xʉ̱³ Cristo 'e³ cu²ji̱'n³ Dios. Jnee'³¹ hua² xen³na'³¹ la²³ xen³ ñi² xʉ̱³. Ñi² jo̱³ hua² 'e³ jɨ̱ɨ̱'³ dsa³ 'i³ sɨ³láan³ quia̱'² dsa³ 'i³ sɨ³gua'²³ co̱'³. \v 16 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ røø³ jme'², ji̱'²³ dsa³. Bi²³ mɨ³juu³ jme'². Jme'² la²³ jme'² je² xen³ 'i³ sɨ³jiee'n³, ji̱'²³ dsa³ 'i³ sɨ³gua'²³. 'E³ quie'²³ bi²³ mɨ³róo³ jme'². Jme'² la²³ jme'² je² bi²³ lii'² rɨ³ji̱'²³ mee³ nuu³, ji̱'²³ dsa³ 'i³ sɨ³láan³. 'E³ jo̱³ ¿jmii'³¹ hua² lǿn²³ dsa³ 'i³ rɨ²³li'²³ rɨ²³jmóo² ta² 'e³ lø³² la'³, lǿn³na'³? \v 17 'Nɨɨ'n³¹ dsa³ 'i³ jmoo³² 'e³ la²³ jmee³ jnee'³¹ 'i³ rɨ²³li'²³ rɨ²³jmóo² ta² 'e³ lø³² la'³, ¿mɨ³naa'³¹? Qui² 'a²³jia'³ jmee³ra'³¹ 'e³ la²³ jmoo³² juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ 'nɨɨ²³ júu² quiee'³² Dios, 'e³ rɨ³coo'n³² jia'³ cɨ'²³ júu². 'E³ quie'²³ 'e³ rɨ³jɨ́² dsɨ³hua²ra'³¹ 'e³ 'ii³ra'³¹ júu² quiee'³² Dios. Qui² ca²³xíin²³ jnee'³¹ Dios. Joo³² Dios 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹. Jmee³ra'³¹ 'e³ la²³ ya̱'n³ rɨ²³jmóo² dsa³ quien³² Cristo. \c 3 \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ jmii'³¹ lǿ² júu² 'mɨɨn³² 'e³ ca²³cuǿ³ Dios \p \v 1 ¿'A² juø'² lǿn³na'³ 'e³ ti'n²na'³¹ co̱'³ 'e³ mi³gáan²na'³¹ miin²³na'³¹? Qui² xen³ dsa³ 'i³ quie̱³ ji³ mɨ³rɨ³dxi³guín²³ jia'³ cɨ'²³ juɨɨ³ 'e³ jua'³ 'née²³ 'e³ rɨ²³lǿn³ dsa³ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmoo³². 'E³ quie'²³ jɨ̱'²³te'²³ 'nee'²³ ji³ jo̱³ mɨ³rɨ³dxi³guín²³te'²³ quién²na'³. 'E³ quie'²³ la'³, ŋɨ'²³te'²³ 'nee'²³ ji³ co̱'³ mɨ³rɨ³'uøøn³²te'²³ juɨɨ³ quien³²na'³ 'e³ jua'³ sɨ³guín²³ jia'³ cɨ'²³. ¿'A² juø'² 'ne'² 'e³ rɨ²joo³¹ra'³ ji³ 'e³ jɨ̱ɨ̱'³² júu² 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹ jnee'³¹ co̱'³? \v 2 'A²³jia'³ 'ne'² la'³ quiée²ra'³¹ xú̱n³. Qui² 'é̱e̱² ji³ hua² rɨ³løn³¹na'³ 'nee'²³. Jmee³ra'³ lii²³ miin²³na'³ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹. 'É̱e̱² 'e³ to̱o̱²³ dsɨ³ra'³¹ ji³ jo̱³. Qui² bi²³ nee² dsɨ³ra'³¹ 'nee'²³. 'E³ quie'²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³jóo² la²³jɨn³ dsa³. Rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³'ɨ́²³ dsa³ ji³ jo̱³. \v 3 Lii²³ 'e³ rɨ³løn³¹na'³ 'nee'²³ 'é̱e̱² ji³ 'e³ ca²³jmée³ Cristo. Jnee'³¹ hua² ca²³ŋɨn²³²na'³¹ ji³ jo̱³. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ mɨ²³jñí² 'e³ rɨ³sɨ́ɨ² ji³ jo̱³. Espíritu quien³² Dios 'i³ rɨ³ji̱'²³, 'i³ 'í³ hua² 'i³ xen³ la²³ xen³ mɨ²³jñí². Joo³¹ cú̱u̱² hua² 'ióo² Moisés mɨ²jo̱³ 'e³ to̱o̱²³ 'uø'². 'E³ quie'²³ 'a²³la³ jo̱³ joo³¹ cú̱u̱² hua² to̱o̱²³ 'uø'² 'e³ 'øn²³. Dsɨ́² dsa³ hua² to̱o̱²³ 'uø'² 'e³ 'øn²³. \p \v 4 Jmee²³ Cristo 'e³ sɨ³dsóo²³ dsɨ³ra'³¹ 'e³ jmee²³ Dios co̱²juø'¹ quiée²ra'³¹. 'E³ jo̱³ hua² 'e³ bii²³ dsɨ³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'e³ rɨ³løn³¹na'³ 'nee'²³ 'é̱e̱² ji³ 'e³ ca²³jmée³ Cristo 'e³ ca²³ŋɨn²³²na'³¹. \v 5 'A²³la³ miin²³na'³¹ 'e³ sɨ³li'²³ra'³¹. 'A²³jia'³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²juaa'²ra'³¹ 'e³ mɨ³jmee²ra'³¹ 'e³ dxʉ́²³ miin²³na'³¹. 'E³ quie'²³ Dios hua² 'i³ jmee²³ 'e³ sɨ³li'²³ra'³¹. \v 6 'I³ 'í³ ca²³cuǿø²³ jnee'³¹ ju²³bíi²³ 'e³ sɨ³li'²³ra'³¹ juø'² 'ii³ra'³¹ júu² 'mɨɨn³² 'e³ ca²³cuǿ³ Dios. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ te³ te̱e̱n²³²na'³¹ dsa³ 'e³ ya̱'n³te'²³ rɨ²³jmóo²te'²³ 'e³ la²³ lǿ² to̱o̱²³ ley. Qui² dxi³ 'i'²³ ley 'e³ cu²jú̱n³ quie'²³ dsa³ xi³nu³ 'a²³jia'³ jmoo³² 'e³ la²³ to̱o̱²³. 'E³ quie'²³ jnee'³¹ 'ii³ra'³¹ júu² 'e³ 'iún² Espíritu Gáan³ 'i³ jmee²³ 'e³ rɨ³ji̱'²³ra². \p \v 7 Cú̱u̱² hua² to̱o̱²³ 'uø'² ley 'e³ ca²³ŋɨ́n² Moisés mɨ²jo̱³. Juø'n³ quie'²³ dxi³ 'i'²³ ley 'e³ cu²jú̱n³ dsa³, bi²³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ ji³ 'e³ ca²³'ioo²³ ma²ca¹cuǿ³ Dios ley jo̱³. 'A²³jia'³ ca²³lǿ²³ juø'² ca²³jóo² dsa³ Israel ñi² Moisés 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ ma²'ioo³¹ ley. Bi²³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ ñi². 'E³ quie'²³ ca³mii'³ hua² ca²³dsǿn²³ 'e³ rɨ³jii'³¹. \v 8 Bi²³ cɨ² ma²³'nee³ rɨ³jii'³¹ je² jmee²³ ta² Espíritu Gáan³, ¿mɨ³naa'³¹? \v 9 Bi²³ rɨ³jii'³¹ je² gua'² ley 'e³ jua'³ 'e³ joo'²³ rɨ²³jú̱n³na². 'E³ quie'²³ bi²³ cɨ² ma²³'nee³ rɨ³jii'³¹ je² jmee²³ ta² Espíritu Gáan³ 'e³ lǿn³ Dios 'e³ rɨ³løn³¹na² ca³dsaan³² joon³² jne². \v 10 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ ma²³ líi³ra² 'e³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ ley 'e³ ca²³la²³xa³ mɨ²jo̱³, juø'n³ quie'²³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ xe̱'n² la²³'nɨɨ'n³¹ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ júu² 'mɨɨn³² 'e³ cɨ² sɨ³li³xa³ rɨ³nɨ²³. \v 11 Bi²³ rɨ³jii'³¹ je² gua'² ley, juø'n³ quie'²³ rɨ³lø³¹ 'i'²³ 'e³ rɨ²³dxen³. 'E³ quie'²³ bi²³ cɨ² ma²³'nee³ rɨ³jii'³¹ cu³lø³¹ júu² 'mɨɨn³² 'e³ tii'n³¹ ca³cuaa³. \p \v 12 Sɨ³táan³na'³¹ 'e³ tii'n³¹ ca³cuaa³ júu² 'mɨɨn³². 'E³ jo̱³ hua² sɨ³li³bii²³ dsɨ³ra'³¹ 'e³ lʉ²ra'³¹ jɨn³. \v 13 'A²³jia'³ jmee³ra'³¹ 'e³ la²³ ca²³jmée³ Moisés. Qui² ca²³jlɨ́² ñi² 'ñée² 'e³ jua'³ 'a²³ cu²jóo¹ dsa³ Israel je² sɨ³dxen³ 'e³ rɨ³jii'³¹. \v 14 'E³ quie'²³ rɨ³laa³ dsɨ́² dsa³ Israel mɨ²jo̱³. Xi³'lɨ² jmɨ́ɨ² rɨ³nɨ²³ rɨ³jlɨ³ quie'²³ la'³ dsɨ́²te'²³ 'e³ la²³ 'ɨ³te'²³ ley jaa²³² 'e³ la²³ rɨ³jlɨ³ ñi² Moisés mɨ²jo̱³. Jø̱n³ Cristo 'i³ rɨ²³li'²³ juø'² rɨ²³je̱'n² 'e³ rɨ³jlɨ³ dsɨ́²te'²³. \v 15 Xi³'lɨ² jmɨ́ɨ² rɨ³nɨ²³ rɨ³jlɨ³ quie'²³ dsɨ́²te'²³ cɨ'³ la²³ ca³dxa³ 'e³ 'ɨ³te'²³ ley 'e³ ca²³ŋɨ́n² Moisés quie'²te'²³. \v 16 'E³ quie'²³ sɨ³je̱'n²³ 'e³ rɨ³jlɨ³ dsɨ́² dsa³ 'i³ sɨ³guø'n³ dsɨ́², 'i³ sɨ³lín³ dsa³ quien³² Juii³ra². \v 17 Espíritu Gáan³ hua² 'ǿn²³na²³ 'e³ mɨ³juø'n² “Juii³ra²”. Rɨ³láan² la²³jɨn³ dsa³ 'i³ 'iún² dsɨ́² Espíritu quien³² Juii³ra². Qui² 'a²³jia'³ ma²³ rɨ³'ñu'n² dsa³ 'í³. \v 18 'E³ quie'²³ jo̱³ 'a²³jia'³ ma²³ rɨ³jlɨ³ ñí²ra² la²³jɨn³na². 'E³ jo̱³ sɨ³lí³ juø'² joo²³²ra² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ gáan³ Juii³ra² la²³ xen³ dsa³ 'i³ joo³² 'ú³ ñi². Sɨ³lín³na² la²³ lǿn²³ 'ñée². Sɨ³lí³ 'e³ gáan³cɨ²na² cɨ'³ la²³ co̱o̱³ jmɨ́ɨ² 'e³ la²³ gáan³ 'ñée². La'³ cu³lø³¹ jmee²³ Juii³ra² 'i³ rɨ³løn³¹ Espíritu. \c 4 \p \v 1 Dios ca²³cuǿø²³ jnee'³¹ ta² quiee'³² 'e³ jua'³ cuu'²³ dsɨ́² quia̱'² jnee'³¹. 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ sɨ³'uaa'n²³ dsɨ³ra'³¹. \v 2 'A²³jia'³ ma²³ 'nee³ra'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ la²³ jmoo³² dsa³ je² 'mo² je² ñi² 'e³ jua'³ u²³'i'²³. 'A²³jia'³ jmee³ra'³¹ 'e³ sǿn²³. 'A²³jia'³ coo'n²³²na'³¹ júu² quiee'³² Dios quia̱'² jia'³ cɨ'²³ júu². 'E³ quie'²³ jɨn³ 'ii³ra'³¹ ju²dsoo³¹ quiee'³² Dios. La'³ cu³lø³¹ jmee³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²³lǿn³ la²³jɨn³ dsa³ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹. Joo³² Dios 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹ co̱'³. \v 3 'E³ quie'²³ rɨ³jlɨ³ júu² dxʉ́²³ 'e³ 'ii³ra'³¹. 'A²³la³ la²³jɨn³ dsa³ 'i³ lǿn³ 'e³ rɨ³jlɨ³. 'Nɨɨ'n³¹ dsa³ 'i³ sɨ³gua'²³ hua², 'nɨɨ'n³¹ 'i³ 'í³ hua² 'i³ lǿn³ la'³. \v 4 'I³ 'a²³jia'³ dxún²³ 'i³ rɨ³løn³¹ juii² mɨ³¹güii³ la³ ca²³jmée³ ta² ñʉ'²³ dsɨ́² dsa³ 'i³ 'a²³jia'³ sɨ³táan³ 'e³ la²³ 'a²³jia'³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³jmóo²te'²³ 'i'²³. 'É̱e̱² 'e³ tuu² mɨ²ñi²te'¹. Qui² 'a²³jia'³ 'née²³ 'ñée² 'e³ rɨ²³jóo²te'²³ je² cuø²³ jmɨ́ɨ²³ quiee'³² júu² dxʉ́²³. Qui² jmee²³ lii²³ júu² dxʉ́²³ 'e³ bi²³ ma²³'nee³ gáan³ Cristo, 'i³ lǿn²³ la²³ lǿn²³ Dios. \v 5 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²³mi²³gáan³ dsa³ jnee'³¹ 'e³ la²³ 'ii³ra'³¹ júu². 'E³ quie'²³ 'ii³ra'³¹ júu² 'e³ rɨ³løn³¹ Jesucristo juii² jne². 'E³ quie'²³ rɨ³løn³¹na'³¹ mozo quien³²na'³ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'neen²³²na'³¹ Jesús. \v 6 Qui² ca²³jua'³ Dios ma²ca¹jmée³ mɨ³¹güii³: “Cu²'ioo²³ ji³ je² li³'o̱o̱³”. 'E³ quie'²³ 'i³ 'í³ hua² 'i³ ca²³jmée³ 'e³ ca²³'ioo²³ ji³ quiee'³² ñʉ'²³ dsɨ³ra². Qui² 'née²³ 'e³ rɨ²³dsóo²³ dsɨ³ra² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ gáan³ 'ñée². 'E³ quie'²³ sɨ³li³lii²³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ gáan³ mɨ³rɨ³joo²³²ra² ñi² Cristo. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² Poo² 'e³ jmee'n³² júu² 'e³ jua'³ sɨ³táan³ \p \v 7 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'uee'n³na² miin²³na², juø'n³ quie'²³ dsoo²³ dsɨ³ra² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ gáan³ Dios. Xen³na² la²³ xen³ mɨ³¹'ia³ 'e³ rɨ³lø³¹ guoo'² 'e³ ca²³ji̱i̱³ hua² jmee²³ ta². Qui² cu²li³lii²³ 'e³ bi²³ ma²³'nee³ 'uee'n³ 'ñée² Dios 'i³ jmee²³ ta². Cu²li³lii²³ 'e³ 'a²³la³ jne² hua² 'i³ 'uee'n³. \v 8 Xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quiée²ra'³¹ joo³¹ i²³la³ i²³nɨ³. 'E³ quie'²³ xa³ quie'²³ jui³¹ je² rɨ²ŋɨ́n³na'³¹. Sɨ³lí³ 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ ne³ra'³¹ 'e³ jmii'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ sɨ³yáan²³ dsɨ³ra'³¹. \v 9 Jme'²³te'²³ jnee'³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ sɨ³cuaa'n²³na'³¹ 'e³ miin²³na'³¹. Sɨ³'lǿn²³na'³¹ 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ cuø²³te'²³ quiée²ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ sɨ³gua'²³ jnee'³¹. \v 10 La²³ca̱a̱n³ je² ŋɨ²ra'³¹ te³ jo̱³ hua² rɨ²³jú̱n³ jmɨ² ŋú²ra'³¹ 'e³ la²³ jú̱n²³ jmɨ² ŋu² Jesús. Sɨ³lí³ la'³ 'e³ cu²li³lii²³ 'e³ jmee²³ Jesús 'i³ rɨ³ji̱'²³ 'e³ rɨ³ji̱'²³ quie'²³ jmɨ² ŋú²ra'³¹. \v 11 La²³huø'n²³ la²³ rɨ³ji̱'²³cɨ²ra'³¹ te³ jo̱³ hua² rɨ²³jú̱n³na'³¹ 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹na'³¹ dsa³ quien³² Jesús. Sɨ³lí³ la'³ 'e³ cu²li³lii²³ 'e³ jmee²³ Jesús 'e³ rɨ³ji̱'²³ jmɨ² ŋú²ra'³¹ 'e³ rɨ³lø³¹ 'i'²³ 'e³ rɨ²³gua'²³. \v 12 'E³ quie'²³ te³ jo̱³ hua² rɨ²³jú̱n³ jmɨ² ŋú²ra'³¹. 'E³ quie'²³ rɨ³ji̱'²³ 'óo² 'nee'²³. \p \v 13 Ca²³té̱e̱² dsa³ ji³ júu² quiee'³² Dios mɨ²jo̱³ je² jua'³: “Sɨ³táan³na²³. 'E³ jo̱³ hua² 'e³ ca²³jme'n²na²³ júu².” La²³ lǿ² dsɨ́² dsa³ 'i³ ca²³jua'³ la'³ mɨ²jo̱³ lǿ² dsɨ³ra'³¹. Røø³ sɨ³táan³na'³¹. 'E³ quie'²³ la'³ jmee'n²³²na'³¹ júu² la'³ jnee'³¹ co̱'³. \v 14 Qui² ne³ra'³¹ 'e³ rɨ²³jmée²³ Dios 'e³ rɨ²³ji̱i̱'²³ra'³¹ co̱'³. Qui² ca²³jmée³ 'e³ ca²³ji̱i̱'²³ co̱'³ Juii³ra² Jesús. Rɨ²³jmée²³ 'e³ rɨ²³ji̱i̱'²³ra'³¹ co̱'³ 'e³ la²³ ca²³jmée³ 'e³ ca²³ji̱i̱'²³ co̱'³ Jesús. Rɨ²³jmée²³ 'e³ rɨ²noo²ra'³¹ xi²ñi² 'ñée² ca³ti³² quia̱'n²na'³¹ 'nee'²³. \v 15 La'³ cu³lø³¹ sɨ³jí̱i̱³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³dxʉ́²³ quién² 'nee'²³. Qui² 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³juɨ́ɨn² cɨ² dsa³ 'i³ rɨ²³dsóo²³ dsɨ́² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'uǿn² Dios. Jo̱³ hua² li²³juɨ́ɨn² cɨ² 'i³ rɨ²³ji̱i̱n³ mɨ²'áa² quie'² Dios co̱'³ 'e³ rɨ²³mi²³gáan³te'²³ 'ñée². \p \v 16 'E³ jo̱³ hua² 'e³ 'a²³jia'³ sɨ³'uaa'n²³ dsɨ³ra'³¹. Ca³mii'³ la²³ sɨ³'uaa'n²³ 'nɨɨ'n³¹ jmɨ² ŋú²ra'³¹. 'E³ quie'²³ sɨ³li³'mɨ́ɨn² co̱'³ dsɨ³ra'³¹ cɨ'³ la²³ co̱o̱³ jmɨ́ɨ². \v 17 Dxi³quié̱n²na'³¹ ca³juɨ² ca²³ji̱i̱³ hua². 'E³ quie'²³ 'e³ sɨ³jí̱i̱³ra'³¹ la'³ hua² 'e³ jmee²³ 'e³ bi²³ ma²³'nee³ li²³gáan³na'³¹ ca³cuaa³. \v 18 'E³ jo̱³ hua² 'e³ 'a²³la³ la²³jɨ³ 'e³ jné³ 'e³ jmee³ra'³¹ 'i'²³. 'E³ quie'²³ jmee³ra'³¹ 'i'²³ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ jné³. Qui² ca²³ji̱i̱³ hua² xa³ la²³jɨ³ 'e³ jné³. 'E³ quie'²³ ca³cuaa³ xa³ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ jné³. \c 5 \p \v 1 Qui² ne³ra² 'e³ la²³ xen³ 'ñʉ́² 'e³ 'a²³jia'³ huǿø³ tii'n³¹ xen³ jmɨ² ŋú²ra² 'e³ la²³ nee'²³²ra² mɨ³¹güii³ la³. 'E³ quie'²³ juø'n³ quie'²³ rɨ²³gua'²³ 'ñʉ́² 'e³ xa³ quiée²ra², ne³ra² 'e³ li²³xa³ quiée²ra² 'ñʉ́² 'e³ jmee²³ ji̱i̱³ Dios. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ dsa³ 'i³ jmee²³ 'ñʉ́² jo̱³. 'Ñʉ́² jo̱³ hua² 'e³ tii'n³¹ ca³cuaa³ yʉʉ'³¹ güii³. \v 2 Je² la³ hua² xáan²³ dsɨ³ra² la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ 'nee³ra² rɨ²'ioo²ra² 'ñʉ́² 'e³ xa³ quiée²ra² 'e³ ja³¹ yʉʉ'³¹ güii³. 'É̱e̱² 'e³ mɨ³quii'²ra² cuo̱o̱³²ra² 'e³ 'mɨɨn³² mɨ³rɨ³'ioo³ra² 'ñʉ́² jo̱³. \v 3 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ rɨ²³cuaa'n²³na² cu³laan³na² xi³nu³ mɨ³quii'²ra² cuo̱o̱³²ra² jo̱³. \v 4 Qui² xáan²³ dsɨ³ra² la²³'nɨɨ'n³¹ ŋɨ́³ dsɨ³ra² jne² 'i³ nee'n²³² cɨ² 'ñʉ́² la³. Qui² 'a²³la³ jo̱³ 'e³ mɨ³ 'nee³ra² rɨ²dxin²³²na² jmɨ² ŋú²ra² la²³ xen³ dsa³ 'i³ dxin³ cuo̱o̱³. 'E³ juaa'³ra² 'e³ mɨ³ 'nee³ra² rɨ²quii'²ra² jmɨ² ŋú²ra² 'e³ 'mɨɨn³² la²³ xen³ dsa³ 'i³ cɨɨ'³² dxi²³juɨn³¹ cuo̱o̱³. Qui² 'nee³ra² 'e³ rɨ²³lí³ 'e³ rɨ³ji̱'²³ ca³cuaa³ jmɨ² ŋú²ra² 'e³ rɨ³lø³¹ 'i'²³ 'e³ rɨ²³gua'²³ rɨ³nɨ²³. \v 5 Dios ca²³jmén² jne² la'³ 'e³ jua'³ lǿn³ 'e³ rɨ²³mi²³'mɨ́ɨn² jmɨ² ŋú²ra². Ca²³cuǿn²³ jne² Espíritu Gáan³ quien³² 'i³ jmee²³ lii²³ 'e³ ca³quie̱e̱² rɨ²³mi²³'mɨ́ɨn² jmɨ² ŋú²ra². \p \v 6 'E³ jo̱³ hua² tén³ la²³ 'a²³jia'³ juøø'n²³ dsɨ³ra². Ne³ra² 'e³ huɨ̱́ɨ̱³ nee'²³²ra² la²³ jen³¹ Juii³ra² la²³huøø'n³¹ la²³ nee'²³²ra² quia̱'n²na² jmɨ² ŋú²ra². \v 7 Qui² sɨ³táan³na² quia̱'n²na² Juii³ra² je² la³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ joon²³²na². \v 8 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ juøø'n²³ dsɨ³ra². Bi²³ cɨ² dxʉ́²³ líi³ra² 'e³ rɨ²tʉ²³²ra² jmɨ² ŋú²ra². Qui² jo̱³ hua² rɨ²'ioo²ra² quia̱'n²na² Juii³ra². \v 9 'E³ jo̱³ hua² jmee³ra² quiée²ra² ca³quie̱e̱² 'e³ rɨ²jmee²ra² 'e³ la²³ 'née²³ Juii³ra², juø'n³ quie'²³ nee'²³²quie¹ra² quia̱'n²na² jmɨ² ŋú²ra², juø'n³ quie'²³ 'a²³jia'³ ma²³ nee'²³²ra². \v 10 Qui² 'ne'² rɨ²noo²ra² la²³jɨn³na² je² rɨ²³dxá²³ ta² Cristo. Jo̱³ rɨ²³ti'n²³na² jñiin²³na² te³ jmii'³¹ lǿ² ta² 'e³ ca²³jmee²ra² cɨ'³ la²³ jø̱n³na² 'e³ la²³ quia̱'n²na² jmɨ² ŋú²ra², juø'n³ quie'²³ 'e³ dxʉ́²³, juø'n³ quie'²³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ ca²³jmée³ Dios 'e³ lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na² 'ñée² \p \v 11 Ne³ra'³¹ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'ne'² li²³'ñaa'n²³na² Juii³ra². 'E³ jo̱³ 'nee³ra'³¹ rɨ²xii'³¹ra'³¹ dsa³ 'e³ cu²sɨ³táan³te'²³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'ne'² rɨ²xii'³¹ra'³¹ Dios 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹. Qui² ñi³² 'ñée². Móo³ra'³ 'nee'²³ co̱'³, ¿mɨ³naa'³¹? \v 12 'A²³la³ jo̱³ 'e³ mi³gáan²na'³¹ miin²³na'³¹. 'E³ quie'²³ 'nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²³dsóo²³ 'óo²ra'³ 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹. Jo̱³ hua² li²³jue'n²na'³ quia̱'n²na'³ jnee'³¹. Qui² 'nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²juɨɨ'³¹ra'³ dsa³ 'i³ jmoo³² quí̱i̱n²³ xi³nu³ gáan³ dsa³, 'e³ quie'²³ 'a²³jia'³ jmoo³²te'²³ quí̱i̱n²³ juø'n³ quie'²³ jmi'³ lǿ² dsɨ́² dsa³. \v 13 Xi³nu³ xen³ dsa³ 'i³ lǿn³ 'e³ ŋoo'² mɨ²dxi²ra'³¹, lǿn³te'²³ la'³. Qui² 'e³ 'neen²³²na'³¹ Dios. Xi³nu³ xen³ dsa³ 'i³ lǿn³ 'e³ dxʉ́²³ mɨ²dxi²ra'³¹, lǿn³te'²³ la'³. Qui² 'e³ 'neen²³²na'³¹ 'nee'²³. \v 14 'A²³jia'³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee²ra'³¹ jia'³ cɨ'²³ ta². 'Ne'² rɨ²jmee²quie¹ra'³¹ 'e³ la²³ jmee³ra'³¹. Qui² dxi³ 'i'²³ quiée²ra'³¹ júu² 'e³ bi²³ 'néen² jne² Cristo. Sɨ³táan³na² 'e³ jú̱n²³ jø̱n³ 'e³ 'iin³¹ la²³jɨn³ dsa³. 'É̱e̱² 'e³ jú̱n²³ la²³jɨn³ dsa³. \v 15 Jú̱n²³ Cristo 'e³ 'iin³¹ la²³jɨn³ dsa³. Qui² 'née²³ 'ñée² 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ rɨ²³jmóo² dsa³ 'i³ rɨ³ji̱'²³ 'e³ la²³ 'née²³ miin²³. 'Née²³ 'e³ rɨ²³jmóo²te'²³ 'e³ la²³ 'née²³ 'ñée² 'i³ jú̱n²³ 'e³ 'iin³¹te'¹, 'i³ ca²³ji̱i̱'²³ co̱'³. \v 16 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ ma²³ jmee³ra'³¹ 'i'²³ 'e³ la²³ jmoo³² 'i'²³ dsa³ mɨ³¹güii³ 'i³ 'a²³jia'³ jmoo³² 'i'²³ dsoo'² la²³. Ca²³jmee²ra'³¹ 'i'²³ 'e³ jmii'³¹ cu³løn³¹ Cristo 'e³ te³ dsɨ³² ñi'² mɨ²jo̱³. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ ma²³ la'³ jmee³ra'³¹ 'i'²³ rɨ³nɨ²³. \v 17 'E³ jo̱³ hua² mɨ³la³'mɨ́ɨn² dsa³ quien³² Cristo. Mɨ³guoo'³² la²³jɨ³ 'e³ jaa²³². Mɨ³la³'mɨ́ɨn²na² rɨ³ca̱'n²³na². \p \v 18 Dios hua² 'i³ ca²³jmée³ la²³jɨ³. 'Ñée² hua² 'i³ ca²³jmée³ 'e³ lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na². 'Ñée² hua² 'i³ ca²³dxi³ 'i'²³ 'e³ ca²³gui²³jmée³ ta² Cristo 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na². Ca²³cuǿø²³ jnee'³¹ ta² 'e³ xii'³²ra'³¹ dsa³ 'e³ 'née²³ Dios 'e³ rɨ²lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na² 'ñée². \v 19 Ca²³jmée³ Cristo ta² quiee'³² Dios. Ta² jo̱³ jmee²³ 'e³ sɨ³lí³ juø'² lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na² 'ñée² Dios. 'A²³jia'³ ca²³jmée³ quie'² 'e³ xa³ dsoo² quiee'³² dsa³. Ca²³cuǿø²³ jnee'³¹ ta² 'e³ 'ii³ra'³¹ júu² 'e³ jmii'³¹ jmee²³ Dios 'e³ la²³ rɨ²lʉ²ra² dxʉ́²³ quia̱'n²na² 'ñée². \v 20 'E³ jo̱³ rɨ³løn³¹na'³¹ dsa³ 'i³ ŋɨn³² júu² quiee'³² Cristo. 'E³ 'iin³¹ Dios hua² lʉ²ra'³¹. 'E³ 'iin³¹ Cristo xii'³²ra'³¹ 'nee'²³ 'e³ ca³quie̱e̱² 'e³ rɨ²jmée²ra'³ co̱o̱³ mɨ²'áa² rɨ²lʉ́²ra'³ dxʉ́²³ quia̱'n²na'³ Dios. \v 21 'A²³jia'³ lɨ'³ ca²³jmée³ Cristo 'e³ xa³ dsoo². 'E³ quie'²³ ca²³jmée³ Dios 'e³ ca²³cø̱'n²³ Cristo dsoo² quiee³²ra² 'e³ jua'³ 'née²³ Dios rɨ²³jmée²³ co̱²juø'¹ quiée²ra². La'³ cu³lø³¹ ca²³jmée³ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³lín³na² dsa³ 'i³ jmoo³² ca³dsaan³² 'e³ la²³ jmee²³ 'ñée² Dios. La'³ ca²³jmée³ Dios 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹na² dsa³ quien³² Cristo. \c 6 \p \v 1 'E³ jo̱³ jmee³ra'³¹ ta² quia̱'n²na'³¹ Dios. 'E³ jo̱³ xii'³²ra'³¹ 'nee'²³ júu² quiee'³²: Ca²³táan³na'³ 'e³ bi²³ 'uǿn² Dios ñin³² dsa³. 'A²³ cu²lí³ te³ li²³ŋɨ́n³ 'e³ ca²³táan³na'³ jo̱o̱²³na²³. \v 2 Qui² ca²³jua'³ Dios 'e³ la²³ to̱o̱²³ ji³ júu² quiee'³²: \q1 Jmɨ́ɨ² 'e³ jmeen²³ 'e³ 'uøn²³²na¹ ca²³núun²³ júu² quien³²nu³. \q1 Jmɨ́ɨ² 'e³ laan²³na²³ dsa³ ca²³jméen²³ co̱²juø'¹ quien³²nu³. \m La'³ cu³lø³¹ ca²³jua'³ Dios. 'E³ quie'²³ mɨ³tɨ́³ rɨ³nɨ²³ jmɨ́ɨ² 'e³ jmee²³ 'e³ 'uǿn² Dios. Mɨ³tɨ́³ rɨ³nɨ²³ jmɨ́ɨ² 'e³ laan³² dsa³. \p \v 3 'A²³jia'³ jmee³ra'³¹ 'e³ juø'² rɨ²³'lǿn²³ dsa³. Qui² 'a²³jia'³ 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³xa³ jui³¹ 'e³ rɨ²³cuǿ²³ dsa³ dsoo² 'e³ la²³ jmee³ra'³¹ ta² quiee'³² Dios. \v 4 'E³ quie'²³ 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³lii²³ 'e³ jmee³ra'³¹ ta² quiee'³² Dios. 'E³ jo̱³ jmee³ra'³¹ ji̱i̱³ 'e³ sɨ³taa²³ra'³¹. Dxi³quié̱n²na'³¹. Sɨ³jí̱i̱³ra'³¹ 'e³ gáan³ dxíi³. Xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quiée²ra'³¹. \v 5 Jmin³²te'²³ jnee'³¹. Ta̱a̱'n³te'²³ jnee'³¹ i²³ñí². Jmoo³² dsa³ 'e³ sɨ³lí³ sɨ³dxóo³. Sɨ³'uaa'n²³na'³¹ 'e³ jmee³ra'³¹ ta². Xa³ ca³dxoo² 'uøø²³ 'e³ 'a²³jia'³ guɨɨn³na'³¹. Xa³ ma² 'a²³jia'³ quie³ra'³¹. \v 6 Jmee³ra'³¹ lii²³ 'e³ jmee³ra'³¹ ta² quiee'³² Dios. Qui² jmee³ra'³¹ 'e³ rɨ³jɨ́². Dsoo²³ dsɨ³ra'³¹ ju²dsoo³¹. Quie̱³ra'³¹ u²³juee'³ dsɨɨ³². Jmee³ra'³¹ 'e³ 'uǿn²na'³¹. Quie̱n²³²na'³¹ Espíritu Gáan³. 'Neen²³²na'³¹ dsa³ ca³quie̱e̱². \v 7 Lʉ²ra'³¹ ju²dsoo³¹. Jmee³ra'³¹ ta² quia̱'n²na'³¹ ju²³bíi²³ quiee'³² Dios. La²³ xen³ 'e³ jmee³ra'³¹ qui³ joo³¹ i²³la³ i²³nɨ³ xen³ 'e³ jmee³ra'³¹ ca³dsaan³². \v 8 Xen³ dsa³ 'i³ jme'²³ jnee'³¹ 'e³ dxʉ́²³. Xen³ 'i³ jme'²³ jnee'³¹ 'e³ u²³'i'²³. Xen³ dsa³ 'i³ 'ñe'² lʉ²³ 'en³² jnee'³¹. Xen³ 'i³ dxʉ́²³ lʉ²³ 'en³² jnee'³¹. Jua'³ dsa³ 'e³ te³ juu²ra'³¹. 'E³ quie'²³ lʉ²ra'³¹ ju²dsoo³¹. \v 9 'A²³jia'³ cuiin²³ dsa³ jnee'³¹. 'E³ quie'²³ Dios cuiin²³ jnee'³¹ dxʉ́²³. Te³ jo̱³ hua² rɨ²³jú̱n³na'³¹. 'E³ quie'²³ rɨ³ji̱'²³quie²³ra'³¹. Jmee²³ Dios 'e³ dxi³quié̱n²na'³¹ 'e³ la²³ li²³dxún²³cɨ²na'³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ jŋɨ'n²³ jnee'³¹. \v 10 Xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quiée²ra'³¹. 'E³ quie'²³ jɨn³ dsɨ³ra'³¹ tén³. Bi²³ taan³na'³¹. 'E³ quie'²³ juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ jmee³ra'³¹ 'e³ sɨ³li³xaan³²te'²³ júu² quiee'³² Dios. 'A²³'e³ xa³ quiée²ra'³¹. 'E³ quie'²³ xa³ quiée²ra'³¹ la²³jɨ³ quie'²³ 'e³ xa³ quie'² Dios. \p \v 11 Bi²³ jɨn³ mɨ³lʉ²ra'³¹ quia̱'n²na'³¹ 'nee'²³, te'²³ jó̱o̱²ra'³¹ 'i³ nee'n²³² juɨɨ³ Corinto. Jmee³ra'³¹ 'e³ mɨ³lén² dsɨ³ra'³¹ quia̱'n²na'³¹ 'nee'²³. \v 12 'A²³la³ jnee'³¹ ca²³jmee²ra'³¹ 'e³ ca²³la²³huɨ̱'n³ dsɨ³ra² ca³ti³². 'E³ quie'²³ miin²³na'³ ca²³jmée²ra'³ la'³. \v 13 Jné² lʉn²³ quia̱'n²³²na¹ 'nee'²³ 'e³ la²³ lʉn³² jo̱o̱³¹ dsa³: Rɨ²jmée²ra'³ 'e³ rɨ²³lí³ mɨ³lén² 'óo²ra'³ quia̱'n²na'³ jnee'³¹ 'e³ la²³ jmee³ra'³¹ miin²³na'³¹. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ rɨ³løn³¹na² 'ñʉ́² je² mi³gáan²na² Dios 'i³ rɨ³ji̱'²³ \p \v 14 'A²³ cu²lín³ uu'n²na'³ dsa³ 'i³ 'a²³jia'³ sɨ³táan³. Qui² 'a²³jia'³ dxi³ji̱i̱n³¹ la'³. La²³jɨ³ 'e³ ca³dsaan³² 'a²³jia'³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³jmée²³ ta² quia̱'² la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³. 'E³ quie'²³ la'³ xen³ je² jné³ ji³ quia̱'² je² li³'o̱o̱³. \v 15 'E³ quie'²³ la'³ 'a²³jia'³ lʉ²³ Cristo co̱o̱³ júu² quia̱'² mɨ²³sɨ²³quiʉ'². 'E³ quie'²³ la'³ 'a²³jia'³ sɨ³jí̱i̱n² júu² quiee'³² dsa³ 'i³ sɨ³táan³ quia̱'² dsa³ 'i³ 'a²³jia'³ sɨ³táan³. \v 16 'A²³jia'³ rɨ³lø³¹ co̱o̱³ júu² quia̱'² ne'n² 'ñʉ́² je² mi³gáan³te'²³ Dios. Qui² 'ñʉ́² je² mi³gáan²na² Dios 'i³ rɨ³ji̱'²³ hua² rɨ³løn³¹na². Rɨ³lø³¹ 'e³ la²³ ca²³jua'³ Dios je² to̱o̱²³ ji³ júu² quiee'³²: \q1 Rɨ²ñin²³² dsɨ́² dsa³ 'í³. \q1 Rɨ²ŋɨn²³² jee²³² quiee'³²te'²³. \q1 Rɨ²³lín³na²³ Dios quien³²te'²³. \q1 Rɨ²³lín³ dsa³ quién²³na²³ miin²³ co̱'³. \q1 \v 17 'E³ jo̱³ rɨ²'uøøn³²na'³ jee²³² quiee'³² dsa³ 'i³ 'a²³jia'³ sɨ³táan³. \q1 Rɨ²³lín³na'³ co̱³quién²na'³, jua'³ Juii³ra². \q1 'A²³ ma²³ rɨ³co'³ra'³ la²³jɨ³ 'e³ 'lʉʉ'². \q1 Jo̱³ hua² rɨ²mi³jue'n²³na²³ 'nee'²³. \q1 \v 18 Jo̱³ hua² rɨ²³lín³na²³ Ñʉ'²ra'³. \q1 Rɨ²³lín³ 'nee'²³ ja̱a̱n²³ 'i³ dsóo²³, ja̱a̱n²³ 'i³ mɨ́³. \q1 La'³ jua'³ Juii³ra² 'i³ sɨ³li'²³ la²³jɨ³. \c 7 \p \v 1 La'³ cu³lø³¹ ca²³jua'³ Dios 'e³ rɨ²³jmée²³ quiée²ra², 'nee'²³ 'i³ bi²³ 'neen²³²na'³¹. 'E³ jo̱³ 'ne'² rɨ²je̱'n²³²na² la²³jɨ³ 'e³ mi³'lʉ'² jmɨ² ŋú²ra² quia̱'² la²³jɨ³ 'e³ mi³'lʉ'² dsɨ³ra² co̱'³. 'Ne'² li²³'ñaa'n²³na² Dios. La'³ hua² 'ne'² rɨ²jmee²ra² 'e³ rɨ²³lín³na² rɨ³jɨ́n²na² ca³quie̱e̱². \s1 'E³ la²³ ca²³tʉ́² dsa³ Corinto 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ ma²ca¹ŋɨ́³ dsɨ́²te'²³ \p \v 2 Rɨ²jmée²ra'³ 'e³ rɨ²³lí³ mɨ³lén² 'óo²ra'³ quia̱'n²na'³ jnee'³¹. 'A²³'i̱³ xen³ 'i³ lɨ'³ ca³jmee'³¹ra'³¹ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³. 'A²³'i̱³ xen³ 'i³ lɨ'³ ca³yaan²³²na'³¹ dsɨ́². 'A²³'i̱³ xen³ 'i³ lɨ'³ ca³juun²³²na'³¹. \v 3 'A²³la³ jo̱³ 'e³ mi³sǿn²³ dsoo² quien³²na'³ 'e³ juø'n²³ la'³. Qui² mɨ³juǿøn²na²³ 'nee'²³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ nee² dsɨ³ra'³¹ 'nee'²³. Li²³quia̱'n²quien²³na'³¹ 'nee'²³, juø'n³ quie'²³ rɨ²³jú̱n³na², juø'n³ quie'²³ rɨ³ji̱'²³ra². \v 4 Bi²³ dxʉ́²³ lʉn²³ quia̱'n²³²na¹ 'nee'²³. Bi²³ mi³jue'n²³na²³ 'nee'²³. Bi²³ ma²³'nee³ mɨ³lɨɨn³² dsɨn²³. Bi²³ ma²³'nee³ jɨn³ dsɨn²³, juø'n³ quie'²³ dxi³quié̱n²na'³¹ la²³jɨ³ 'e³ dxi³quié̱n²na'³¹. \p \v 5 Qui² juø'n³ quie'²³ gui²³gui²³ra'³¹ estado Macedonia, 'a²³jia'³ ca²³lǿ²³ juø'² ca²³tee²ra'³¹ dsɨ³ra'³¹. Bi²³ ma²³'nee³ xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quiée²ra'³¹ mɨ²jo̱³. Qui² nɨ́ɨn³ dsa³ quia̱'² jnee'³¹. 'E³ quie'²³ juøø'n²³ dsɨ³ra'³¹. Qui² 'a²³jia'³ ne³ra'³¹ jmii'³¹ sɨ³lí³ jee²³² quien³²na'³ co̱'³. \v 6 'E³ quie'²³ Dios ca²³jmée³ 'e³ lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹. Qui² la'³ jmee²³ Dios. Jmee'n³² dsɨ́² dsa³ 'i³ ŋɨ́³ dsɨ́². Lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹ ma²güe'n³¹ co̱'³ Tito je² nee'²³²ra'³¹. \v 7 'A²³la³ 'nɨɨ'n³¹ 'e³ te³ güe'n² co̱'³ Tito 'e³ lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹. Qui² ca²³jmée²ra'³ 'e³ bi²³ lɨ́ɨn² dsɨ́² 'ñée² Tito. 'E³ jo̱³ hua² 'e³ lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹ jnee'³¹ co̱'³. Nee² 'óo²ra'³ jnee'³¹, ca²³jua'³ Tito. Bi²³ ŋɨ́³ 'óo²ra'³, ca²³jua'³. Bi²³ noo³ra'³ quia̱'n²na'³ jné², ca²³jua'³. 'E³ jo̱³ dsɨ³² cɨ² ca²³la²³jɨn³ dsɨn²³. \p \v 8 Maan²³ 'e³ ca²³jmée³ 'e³ ŋɨ́³ 'óo²ra'³ ji³ 'e³ ca²³cu²³dxe'n²na²³ quién²na'³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ ma²³ lǿn³na²³ 'e³ bi²³ cɨ² dxʉ́²³ 'u² cu²ru'³ 'a²³jia'³ ca²³jméen²³ ji³. Lii²³ 'e³ ca²³jmée³ ji³ quián²³ 'e³ ca²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³, juø'n³ quie'²³ ca²³ji̱i̱³. 'E³ jo̱³ hua² 'e³ ca²³lǿn³na²³ ca³dxa³ 'e³ bi²³ cɨ² dxʉ́²³ 'u² cu²ru'³ 'a²³jia'³ ca²³jméen²³ ji³ jo̱³. \v 9 'E³ quie'²³ mɨ³la³jɨn³ dsɨn²³ co̱'³ rɨ³nɨ²³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ ca²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³ 'e³ mɨ³la³jɨn³ dsɨn²³. 'E³ quie'²³ mɨ³la³jɨn³ dsɨn²³ 'e³ ca²³tʉ́²ra'³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ ma²ca¹ŋɨ́³ 'óo²ra'³. Qui² ca²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ lǿ² 'e³ 'née²³ Dios. Jo̱³ hua² 'a²³'e³ xa³ 'e³ ca²³jí̱i̱n²na'³ 'e³ la²³ lǿ² 'e³ ca²³jmee²ra'³¹. \v 10 'E³ quie'²³ tʉ²³²ra² 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ xi³nu³ sɨ³ŋɨ́³ dsɨ³ra² 'e³ la²³ lǿ² 'e³ 'née²³ Dios. Jo̱³ hua² sɨ³láan³na². 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ jmɨ́ɨ² líi³ra² 'e³ dxʉ́²³ cɨ² 'u² cu²ru'³ 'a²³jia'³ ca²³ŋɨ́³ dsɨ³ra². 'E³ quie'²³ sɨ³jú̱n³ dsa³ 'i³ sɨ³ŋɨ́³ dsɨ́² 'e³ la²³ sɨ³ŋɨ́³ dsɨ́² dsa³ 'i³ mi³quí̱i̱n²³ la²³jɨ³ 'e³ guaa² mɨ³¹güii³. \v 11 'E³ quie'²³ ca²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ lǿ² 'e³ 'née²³ Dios. 'E³ jo̱³ hua² 'e³ bi²³ ca²³la²³dxaa'n³¹ 'óo²ra'³. Bi²³ ca²³la²³'noo³ra'³ rɨ²jmée²ra'³ lii²³ 'e³ 'a²³jia'³ jmee³ra'³ co̱o̱³ júu² quia̱'n²na'³ la²³jɨ³ 'e³ xa³ dsoo² 'e³ ca²³lǿ²³ jee²³² quien³²na'³. Bi²³ 'a²³jia'³ ma²³ 'noo³ra'³ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ 'e³ ca²³lǿ²³. Bi²³ ca²³juee'n²³²na'³ miin²³na'³. Bi²³ ca²³la²³nee² 'óo²ra'³ jné². Bi²³ ca²³la²³'noo³ra'³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ dxʉ́²³. Bi²³ ca²³la²³'noo³ra'³ rɨ²jmée²ra'³ jñiin²³ dsa³ 'i³ ca²³jmée³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ jee²³² quien³²na'³. 'E³ quie'²³ ca²³je̱'n²³²na'³ la²³jɨ³ sú̱n² dsoo² 'e³ dsɨn³²na'³ ma²ca¹lǿ¹ la'³. \v 12 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'náan²³ rɨ²jmeen²³² co̱²juø'¹ quie'² dsa³ 'i³ ca²³jmée³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ ma²ca¹cu¹dxe'n²na²³ ji³ quién²na'³. 'E³ quie'²³ la'³ 'a²³la³ jo̱³ 'e³ cuu'²³ dsɨn²³ quia̱'n²³²na¹ dsa³ 'i³ ca²³ji̱'²³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³ ma²ca¹jméen¹ ji³. 'E³ quie'²³ ca²³jméen²³ ji³ jo̱³ 'e³ juø'n²³ 'náan²³ 'e³ li²³quin³na'³ 'e³ jmii'³¹ lǿ² 'óo²ra'³ xi²ñi² Dios, 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'náan²³na'³ jnee'³¹. \v 13 'E³ jo̱³ hua² 'e³ lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹. \p 'A²³la³ 'nɨɨ'n³¹ miin²³na'³¹ 'e³ lɨ́ɨn² dsɨ³ra'³¹. Bi²³ cɨ² jɨn³ dsɨ³ra'³¹ ca²³jmée³ Tito 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ jɨn³ dsɨ́² 'ñée². Qui² ca²³jmée²ra'³ la²³jɨn³na'³ 'e³ co̱o̱³ dsɨ́² 'ñée². \v 14 Ca²³juǿøn² Tito mɨ²xe̱'n³¹ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee³ra'³. 'E³ quie'²³ ca²³jmée²ra'³ la'³ jo̱o̱²³. 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ ca²³la²³'íin². Qui² jmø'n² ju²dsoo³¹ ca²³xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³. 'E³ quie'²³ la'³, ca²³la²³lii²³ 'e³ ju²dsoo³¹ júu² 'e³ ca²³juǿøn² Tito 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee³ra'³. \v 15 Bi²³ cɨ² 'néen² 'nee'²³ Tito cɨ'³ la²³ sɨ³li³líi²³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ ca²³jmée²ra'³ la²³jɨn³na'³ 'e³ la²³ ca²³sɨ'²³ 'nee'²³. Bi²³ cɨ² 'néen² 'nee'²³ cɨ'³ la²³ sɨ³li³líi²³ 'e³ ca²³juøø'n²³ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ ca²³nʉʉ³ra'³ júu² 'e³ ca²³lʉ́³. \v 16 'E³ jo̱³ hua² bi²³ jɨn³ dsɨn²³. Qui² maan²³ 'e³ ca³quie̱e̱² jmee³ra'³ 'e³ dxʉ́²³. \c 8 \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ 'née²³ Dios xi³nu³ 'e̱'n³ quie'²³ dxʉ́²³ dsɨ³ra² rɨ²cuø²ra² 'e³ xa³ quiée²ra² \p \v 1 'Nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²móo²ra'³, 'nee'²³ te'²³ jó̱o̱²ra'³¹, 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'uǿn² ca²³jmée³ Dios jee²³² quiee'³² dsa³ quien³² 'i³ nee'n²³² estado Macedonia. \v 2 Bi²³ ma²³'nee³ jɨn³ dsɨ́²te'²³ juø'n³ quie'²³ bi²³ bee'² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ xa³ quie'²te'²³. 'E³ quie'²³ 'e³ sɨ³ji̱'²³te'²³ la'³ hua² jmee²³ lii²³ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ dsɨ́²te'²³. Qui² jmoo³²quie'²³te'²³ 'e³ 'uǿn²te'²³. Cuø²³quie'²³te'²³ cuu² 'e³ cu'n³²te'²³ 'e³ rɨ²³cu²³dxe'n³te'²³ quie'² dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Dios 'i³ nee'n²³² juɨɨ³ Jerusalén. Cuø²³quie'²³te'²³, juø'n³ quie'²³ bi²³ la³dsɨɨ³²te'²³. \v 3 Qui² maan²³ 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ dxʉ́²³ dsɨ́²te'²³ 'e³ ca²³cuǿ³te'²³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ ca²³lǿ²³ juø'² quie'²te'²³. Dsɨ³² cɨ² la'³ ca²³cuǿ³te'²³. \v 4 Qui² miin²³ ca²³ŋɨ́ɨ³ 'e³ jua'³ 'née²³ 'e³ rɨ²cuø²ra'³¹ júu² 'e³ jua'³ 'née²³ rɨ²³jmóo²te'²³ co̱²juø'¹ quie'² dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Jesús. \v 5 'E³ quie'²³ 'a²³la³ 'nɨɨ'n³¹ 'e³ la²³ líi³ra'³¹ xe̱'n² 'e³ ca²³jmóo²te'²³. 'A²³la³ 'nɨɨ'n³¹ cuu² 'e³ ca²³cuǿ³te'²³. Qui² xe̱'n² cɨ² ca²³jɨ̱ɨ̱'n³ miin²³ Juii³ra². Co̱'³ cɨ'²³ ca²³jɨ̱ɨ̱'n³ miin²³ jnee'³¹ 'e³ la²³ 'née²³ Dios. \v 6 'E³ jo̱³ ca²³xii'³¹ra'³¹ Tito 'e³ rɨ²³dsóo² quién²na'³ co̱'³. Ca²³xii'³¹ra'³¹ 'e³ rɨ²³mi²³'ien³ júu² 'e³ quiee'³² cuu² 'e³ rɨ²cu'n²³²na'³. Mɨ³rɨ³jmee³ra'³ la'³ hua² 'e³ rɨ²jmée²ra'³ lii²³ 'e³ bi²³ 'uǿn²na'³. La'³ ca²³xii'³¹ra'³¹ Tito. Qui² 'i³ 'í³ hua² 'i³ ca²³tín²³ ca²³jmée³ ta² jo̱³ jee²³² quien³²na'³. \v 7 Ñúun³ la²³jɨ³ 'e³ dxʉ́²³ 'e³ jmee³ra'³. Qui² sɨ³táan³na'³. Sɨ³lí³ juø'² jmee'n²³na'³ júu². Bi²³ dsoo²³ 'óo²ra'³. Dxaa'n³¹ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ jmee³ra'³. Bi²³ 'náan²³na'³ jnee'³¹. 'E³ jo̱³ 'ne'² rɨ²jmée²ra'³ xii'n²³ dsɨ́ɨ² 'e³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ mɨ³'ǿn²³ 'e³ jmee²³ lii²³ 'e³ 'uǿn²na'³. \p \v 8 'A²³la³ jo̱³ 'e³ te̱e̱n²³²na¹ 'nee'²³ la²³bii²³ 'e³ juøøn³²na²³ 'nee'²³ la'³. 'E³ quie'²³ 'náan²³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ xii'n²³ dsɨ́ɨ² 'e³ la²³ ca²³jmóo² te'²³ jia'³ cɨ'²³ jó̱o̱²ra². Jo̱³ hua² li²³lii²³ 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ dsɨ́² 'náan²³na'³ jó̱o̱²ra². \v 9 Qui² móo³ra'³ miin²³na'³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'uǿn² quia̱'² 'nee'²³ Juii³ra² Jesucristo. Xa³ la²³jɨ³ 'e³ xa³ quie'² xe̱'n². 'E³ quie'²³ ca²³la²³'née²³ rɨ²³jmée²³ co̱²juø'¹ quién²na'³. 'E³ jo̱³ ca²³jmén² 'ñée² dsa³ taan³. La'³ ca²³jmée³ 'e³ jua'³ 'née²³ 'e³ li²³xa³ la²³jɨ³ quie'²³ quién²na'³. \p \v 10 La²³la³ cu³lø³¹ 'e³ lǿn³na²³ 'e³ dxʉ́²³ rɨ²jmée²ra'³: Lǿn³na²³ 'e³ dxʉ́²³ rɨ²mi³'ien²³na'³ 'e³ ca²³la²³láa²³ jmee³ra'³ ma² ji̱i̱³ ñi³ jaa²³². Qui² mɨ²jo̱³ ca²³tín²na'³ cu'n²³²na'³ cuu². Mɨ²jo̱³ ca²³la²³láa²³ 'e³ 'noo³ra'³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ la'³. \v 11 'E³ jo̱³ rɨ²jmée²ra'³ quién²na'³ 'e³ rɨ²mi³'ien²³na'³ jo̱o̱²³. La²³ 'noo³ra'³ ma²ca¹tín²na'³, la'³ 'ne'² 'e³ 'noo³ra'³ rɨ²mi³'ien²³na'³ co̱'³. Líi² rɨ²cuǿ²ra'³ te³ jmii'³¹ qui³ 'nɨɨ'n³¹ ñu'n² 'e³ lǿn³na'³ rɨ²cuǿ²ra'³. \v 12 'Née²³ Dios 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ dxʉ́²³ dsɨ³ra² rɨ²cuø²ra². Líi² rɨ²cuø²ra² ñúun³ xi³nu³ ñúun³ xa³ quiée²ra². Líi² rɨ²cuø²ra² ca³juɨ² xi³nu³ 'a²³jia'³ ñúun³ xa³ quiée²ra². 'A²³jia'³ 'ne'² rɨ²cuø²ra² ñúun³ xi³nu³ 'a²³'e³ xa³ quiée²ra². \p \v 13 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³dxi²³quié̱n²na'³ 'e³ la²³ rɨ²jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quie'² te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ nee'n²³² jia'³ cɨ'²³. \v 14 Qui² 'ne'² rɨ²³lí³ co̱²juø'¹ røø³ i²³la³ i²³nɨ³. La²³jɨ³ 'e³ sɨ³tø'n² quién²na'³ rɨ³nɨ²³ hua² 'e³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quie'² te'²³ 'i³ 'a²³ xa³ quie'². Mɨ³rɨ³ti³ jmɨ́ɨ² 'e³ 'a²³ xa³ quién² 'nee'²³ co̱'³, la²³jɨ³ 'e³ sɨ³tø'n² quie'²te'²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²³jmóo²te'²³ co̱²juø'¹ quién²na'³. Jo̱³ hua² rɨ²³lí³ co̱²juø'¹ røø³ i²³la³ i²³nɨ³. \v 15 Jo̱³ hua² rɨ²³lí³ 'e³ la²³ to̱o̱²³ ji³ júu² quiee'³² Dios: “'A²³'e³ xa³ 'e³ ca²³tø'n² quie'² dsa³ 'i³ ca²³dxi²³cua̱a̱'n³ ñúun³. 'E³ quie'²³ 'a²³'e³ xa³ 'e³ ca²³jmée³ jloo'² quie'² dsa³ 'i³ ca³juɨ² ca²³dxi²³cua̱a̱'n³.” \s1 'E³ la²³ dsoo³² juɨɨ³ Corinto Tito quia̱'² dsa³ 'i³ quia̱'² \p \v 16 Bi²³ mɨ²'áan² Dios. Qui² ca²³jmée³ 'e³ dxaa'n³¹ dsɨ́² Tito 'née²³ rɨ²³jmée²³ co̱²juø'¹ quién²na'³. Ca²³jmée³ Dios 'e³ lǿ² dsɨ́² Tito la²³ lǿ² dsɨ³ra'³¹ miin²³na'³¹. \v 17 Ca²³'íi³ júu² 'ñée² 'e³ ca²³xii³¹ra'³¹ 'e³ sɨ³joon³ 'nee'²³ co̱'³. 'E³ quie'²³ bi²³ dxʉ́²³ dsɨ́² 'e³ dsoo³² quién²na'³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ dxaa'n³¹ dsɨ́² 'e³ 'née²³ rɨ²³jmée²³ co̱²juø'¹ quién²na'³. \p \v 18 Ca³ti³² quia̱'² Tito xiin²³²na'³¹ jø̱n³ jó̱o̱²ra² 'i³ dxʉ́²³ lʉ²³te'²³ 'en³²te'²³ la²³ca̱a̱n³ je² nee'n²³² dsa³ quien³² Jesús. \v 19 'A²³la³ 'nɨɨ'n³¹ 'e³ te³ dxʉ́²³ 'en³²te'²³. Qui² ca²³'náan²³te'²³ 'e³ dsoo³²ra'³¹ quia̱'n²na'³¹, 'e³ la²³ sɨ³cu'n²³²na'³¹ ca³juɨ² cuu² quie'² te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ nee'n²³² jia'³ cɨ'²³. Ta² jo̱³ hua² jmee³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'nee³ra'³¹ rɨ²mi³gáan²na² Juii³ra², 'nee³ra'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹ lii²³ 'e³ dxʉ́²³ dsɨ³ra² rɨ²jmee²ra² co̱²juø'¹ quie'²te'²³. \v 20 La'³ hua² jmee³ra'³¹. Qui² 'a²³jia'³ 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³xen³ 'i³ rɨ²³cuǿ²³ dsoo² quiee³²ra'³¹ 'e³ la²³ sɨ³too'² guoo³²ra'³¹ cuu² 'e³ cu'n²³²na'³¹. \v 21 Qui² 'nee³ra'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ la²³ lǿn³ Dios 'e³ dxʉ́²³. 'E³ quie'²³ la'³, 'nee³ra'³¹ rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ la²³ lǿn³ dsa³ 'e³ dxʉ́²³ co̱'³. \p \v 22 Xiin²³²na'³¹ jia'³ cɨ'²³ jó̱o̱²ra² quia̱'² Tito quia̱'² jó̱o̱²ra² 'i³ mɨ³'en²³²na'³¹ ca³dxa³. Ñúun³ taa'² mɨ³ne²ra'³¹ 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ dxaa'n³¹ dsɨ́² jmee²³ la²³jɨ³ co̱²juø'¹ 'e³ jmee²³. 'E³ quie'²³ bi²³ cɨ² mɨ³guó³ dsɨ́² 'e³ rɨ²³dsóo² quién²na'³ rɨ³nɨ²³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ ñi³² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee³ra'³. \v 23 Líi² rɨ²juɨɨ'³¹ra'³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'e³ rɨ³løn³¹na¹ co̱o̱³ júu² quia̱'n²³²na¹ Tito. Qui² móo³ra'³ 'e³ jmeen²³ ta² quia̱'n²³²na¹ Tito 'e³ la²³ jmee³ra'³¹ co̱²juø'¹ quién²na'³. Líi² rɨ²juɨɨ'³¹ra'³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'e³ dsa³ quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² la²³ca̱a̱n³ hua² 'i³ ca²³xíin²³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ quia̱'² Tito co̱'³. Qui² jmoo³² te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ quia̱'² Tito 'e³ mi³gáan³ dsa³ Cristo. \v 24 'E³ jo̱³ rɨ²jmée²ra'³ lii²³ 'e³ 'náan²³na'³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ quia̱'² Tito. Rɨ²jmée²ra'³ lii²³ 'e³ 'e̱'n³ hua² júu² 'e³ lʉ²ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee³ra'³. Jo̱³ hua² rɨ²³dsóo²³ dsɨ́² dsa³ quien³² Jesús 'i³ ca²³xíin²³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ quia̱'² Tito. \c 9 \s1 'E³ la²³ 'ne'² rɨ²³mi²³tɨ́ɨ²³te'²³ cuu² 'e³ cu'n³²te'²³ \p \v 1 'A²³jia'³ ma²³ 'ne'² ca³quie̱e̱² 'e³ rɨ²juøøn³¹na¹ 'nee'²³ 'e³ 'ne'² rɨ²cu'n²³²na² cuu² 'e³ rɨ²jmee²ra² co̱²juø'¹ quie'² dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² juɨɨ³ Jerusalén. \v 2 Qui² maan²³ 'e³ dxʉ́²³ 'óo²ra'³. La'³ juøøn³² dsa³ Macedonia. Juøøn³²te'²³ 'e³ ma² ji̱i̱³ ñi³ jaa²³² ca²³la²³dxʉ́²³ 'óo²ra'³ 'nee'²³ dsa³ estado Acaya. 'A²³ ma²³ la²³jɨn³ dsa³ Macedonia 'i³ dxaa'n³¹ dsɨ́² 'née²³ rɨ²³jmóo² co̱²juø'¹ co̱'³. Qui² nuu³te'²³ 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ dxʉ́²³ 'óo²ra'³. \v 3 'E³ quie'²³ rɨ³nɨ²³ hua² 'e³ sɨɨn³²na²³ quién²na'³ te'²³ jó̱o̱²ra² 'e³ juø'n²³ 'náan²³ 'e³ cu²li³'e̱'n³ júu² 'e³ ca²³juǿøn² dsa³ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³. 'Náan²³ 'e³ mɨ³la³tɨ́ɨ²³ quién²na'³ ca³quie̱e̱² mɨ³rɨ³dxi³gui²³ra'³¹ 'e³ la²³ ca²³juǿøn² dsa³ Macedonia 'e³ rɨ²jmée²ra'³. \v 4 Qui² ¿jmii'³¹ xi³nu³ xen³ dsa³ Macedonia 'i³ rɨ²³tɨn²³na²³ quia̱'n²³²na¹, 'e³ quie'²³ rɨ²³jóo²te'²³ 'e³ 'a²³jia'³ rɨ³tɨ́ɨ²³ dxʉ́²³ quién²na'³? Bi²³ li²³'íi³ra'³¹ xi³nu³ la'³. Qui² ca²³xii'³¹ra'³¹ dsa³ 'í³ 'e³ ne³ra'³¹ 'e³ rɨ³tɨ́ɨ²³ quién²na'³, ¿mɨ³naa'³¹? 'E³ quie'²³ li²³'iin³²na'³ 'nee'²³ co̱'³, ¿mɨ³naa'³¹? \v 5 'E³ jo̱³ hua² ca²³jméen²³ 'i'²³ 'e³ 'ne'² rɨ²jmeen²³² co̱²juø'¹ quién²na'³. Mɨ³juǿøn² te'²³ jó̱o̱²ra² 'e³ rɨ²³jmóo² co̱o̱³ mɨ²'áa² sɨ³joon³te'²³ 'nee'²³ jén²³ cɨ² 'e³ la²³ 'íi² rɨ²³tɨn²³na²³. Mɨ³juǿøn²te'²³ 'e³ rɨ²³jmóo²te'²³ 'e³ mɨ³dsa³cu'n²³ cɨ² cuu² 'e³ la²³ ca²³jua'²ra'³ mɨ²jo̱³ 'e³ rɨ²cuǿ²ra'³ 'e³ la²³ 'íi² cɨ² rɨ²³tɨn²³na²³ 'ñáan²³. Jo̱³ hua² mɨ³la³tɨ́ɨ²³ cɨ² quién²na'³ mɨ³rɨ³tɨn²³na²³. Jo̱³ hua² li²³lii²³ 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ dxʉ́²³ 'óo²ra'³ 'e³ mɨ³cuǿ²ra'³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ la²³bii²³ mɨ³cuǿ²ra'³. \p \v 6 'Ne'² li²³liin³²na'³ júu² la³: La²³ cu²ru'³ dsa³ 'i³ ca³juɨ² jmee²³ jmo², 'e³ quie'²³ ca³juɨ² hua² xa³ 'e³ rɨ²³jmée²³ 'ó̱o̱²³. La²³ cu²ru'³ dsa³ 'i³ juee'³ jmee²³ jmo², 'e³ quie'²³ juee'³ xa³ je² rɨ²³jmée²³ 'ó̱o̱²³. \v 7 'Ne'² rɨ²cuǿ²ra'³ cɨ'³ la²³ jø̱n³na'³ 'e³ la²³ lǿ² 'i'²³ 'e³ ca²³jmée²ra'³ xe̱'n². 'A²³ rɨ³cuø³ra'³ 'e³ ŋɨ́³ 'óo²ra'³. 'A²³ rɨ³cuø³ra'³ 'e³ lǿn³na'³ 'e³ 'ne'² la²³bii²³ rɨ²cuǿ²ra'³. Qui² 'née² Dios quie'² dsa³ 'i³ jɨn³ dsɨ́² cuø²³. \v 8 Sɨ³lí³ juø'² cuø²³ Dios la²³jɨ³ 'e³ 'ne'² quién²na'³ te³ jmii'³¹ quie'²³ lǿ² 'e³ 'ne'². Jo̱³ hua² 'a²³jia'³ jmɨ́ɨ² li²³xa³ 'e³ rɨ²³jmée²³ jloo'² quién²na'³. Jo̱³ hua² li²³xa³ ñúun³ quién²na'³ 'e³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²cuǿ²ra'³ co̱²juø'¹ te³ jiaa'³¹ 'ne'² rɨ²³lí³ ta² dxʉ́²³. \v 9 'En³² dsa³ 'i³ jmee²³ la'³ je² to̱o̱²³ ji³ júu² quiee'³² Dios 'e³ lø³² la²³la³: \q1 Cuø²³ co̱²juø'¹ i²³la³ i²³nɨ³ dsa³ 'í³. \q1 Cuøø²³ dsa³ 'i³ 'a²³ xa³ quie'². \q1 Ca³cuaa³ líi²³ Dios 'e³ la²³ jmee²³ 'e³ ca³dsaan³². \m \v 10 Cuø²³ Dios mɨ³¹ju̱³ 'e³ jmoo³² dsa³ jmo². 'E³ quie'²³ la'³, cuø²³ 'ɨ́² 'e³ ee'³² dsa³. 'E³ jo̱³ 'é̱e̱² 'e³ rɨ²³cuǿø²³ 'nee'²³ mɨ³¹ju̱³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ jmo². 'É̱e̱² 'e³ rɨ²³jmée²³ 'e³ ñúun³ mɨɨ³¹ rɨ²³'ɨ́ɨ²³ cɨ'³ la²³ co̱o̱³ mɨɨ³¹ mɨ³¹ju̱³. Rɨ²³jmée²³ 'e³ li²³ñúun³ cɨ² la²³jɨ³ 'e³ dxʉ́²³ 'e³ rɨ²³lí³ mɨ³rɨ³jmee³ra'³ 'e³ ca³dsaan³² la'³. \v 11 Rɨ²³jmée²³ 'e³ ñúun³ la²³jɨ³ 'e³ li²³xa³ quién²na'³ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmée²ra'³ 'e³ 'uǿn²na'³ rɨ²cuǿ²ra'³. Jo̱³ hua² co̱²juø'¹ 'e³ jmee³ra'³ 'e³ rɨ²ŋɨn²³²na'³¹ rɨ²³jmée²³ 'e³ rɨ²³ji̱i̱n³ mɨ²'áa² quie'² Dios dsa³ 'i³ rɨ²³'ióo²³ co̱²juø'¹. \v 12 Qui² la'³ rɨ²³lí³ mɨ³rɨ³jmee³ra'³ co̱²juø'¹. 'A²³la³ 'nɨɨ'n³¹ 'e³ te³ li²³xa³ 'e³ 'ne'² quie'² dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Jesús. 'E³ quie'²³ bi²³ rɨ²³ji̱i̱n³te'²³ mɨ²'áa² quie'² Dios co̱'³. \v 13 La'³ hua² rɨ²jmée²ra'³ lii²³ 'e³ jmii'³¹ lǿ² 'óo²ra'³. 'E³ jo̱³ rɨ²³mi²³gáan³ Dios dsa³ 'i³ rɨ²³'ióo²³. Qui² rɨ²³jua'³te'²³ 'e³ mɨ³jmée²ra'³ 'e³ la²³ lǿ² júu² dxʉ́²³ 'e³ juo'³ra'³ sɨ³táan³na'³. Rɨ²³mi²³gáan³te'²³ Dios, rɨ²³jua'³te'²³ 'e³ bi²³ 'uǿn²na'³ ca²³jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quie'²te'²³. 'É̱e̱² 'e³ ca²³jmée²ra'³ co̱²juø'¹ quie'² la²³jɨn³ jó̱o̱²ra². \v 14 Li²³'néen²cɨ²te'¹ 'nee'²³ mɨ³rɨ³ŋɨ́ɨ³te'²³ mɨ²'áa² quie'² Dios rɨ²³'én²te'²³ 'nee'²³. Rɨ²³jua'³te'²³ 'e³ bi²³ ma²³'nee³ ca²³jmée³ Dios co̱²juø'¹ ñʉ'²³ 'óo²ra'³. \v 15 Bi²³ mɨ²'áan² Dios. Qui² bi²³ ma²³'nee³ 'uǿn² ca²³jme'²³ jne². 'A²³jia'³ rɨ²³dxoo'²³la²³cɨ²ra² 'e³ rɨ²jmee'n²³²na² júu² 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'uǿn² 'ñée². \c 10 \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² Poo² 'e³ 'uee'n³ júu² quiee'³² 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹ dsa³ xiin²³ \p \v 1 Móo³ra'³ 'e³ bi²³ 'uǿn² Cristo, 'e³ bi²³ 'uo² dsɨ́² 'ñée². 'E³ jo̱³ jné² Poo² xa³ co̱o̱³ júu² 'e³ rɨ²juøøn³¹na² 'nee'²³. Jua'³te'²³ 'e³ bi²³ 'uøn²³²na¹ jmeen²³ 'e³ la²³ jen³¹na¹ quia̱'n²³²na¹ 'nee'²³. 'E³ quie'²³ bi²³ dxíi³ júu² lʉn²³ mɨ³rɨ³'aa³ 'i'²³ 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ nee'²³²ra² ca³ti³², jua'³te'²³. \v 2 'E³ jo̱³ jné² rɨ²juøøn³¹na¹ 'nee'²³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ co̱o̱³ mɨ²'áa² jo̱o̱²³na²³: 'A²³ rɨ³jmee³ra'³ 'e³ li²³'ne'² 'e³ rɨ²lʉn²³² júu² dxíi³ mɨ³rɨ³'aa³ 'i'²³ 'e³ nee'²³²ra² ca³ti³². Qui² lǿn³na²³ 'e³ 'e̱'n³ quie'²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²lʉn²³² júu² dxíi³ quia̱'n²³²na¹ ca³dxáan² 'nee'²³ 'i³ jua'³ 'e³ jmee³ra'³¹ 'e³ la²³ jmoo³² dsa³ 'i³ mi³quí̱i̱n²³ la²³jɨ³ 'e³ guaa² mɨ³¹güii³. \v 3 'E³ quie'²³ 'e̱'n³ dsa³ mɨ³¹güii³ jnee'³¹ xú̱n³. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ 'e³ jmee³ra'³¹ 'e³ la²³ jmoo³² dsa³ 'i³ mi³quí̱i̱n²³ la²³jɨ³ 'e³ guaa² mɨ³¹güii³ 'e³ níi³ra'³¹ quia̱'n²na'³¹ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³. \v 4 Qui² 'é̱e̱² 'e³ xa³ ñí² 'e³ xe̱e̱'²ra'³¹ 'e³ jmee³ra'³¹ qui³. 'E³ quie'²³ xa³ ñí² 'e³ so̱o̱'³² dsa³ 'i³ mi³quí̱i̱n²³ la²³jɨ³ 'e³ guaa² mɨ³¹güii³ 'e³ bi²³ juø'²³ cu³lø³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ 'e³ jo̱³ xe̱e̱'²ra'³¹. 'E³ quie'²³ jmee²³ Dios 'e³ bi²³ sɨ³li'²³ ñí² 'e³ xe̱e̱'²ra'³¹. Qui² sɨ³lí³ juø'² mi³gua'²³ra'³¹ 'ñʉ́² bee'² je² rɨ³'mǿn² 'láa³ quien³² mɨ²³sɨ²³quiʉ'². \v 5 La'³ hua² mi³gua'²³ra'³¹ la²³jɨ³ 'i'²³ 'e³ jmoo³² dsa³ 'e³ 'a²³jia'³ 'e̱'n³. La'³ hua² mi³gua'²³ra'³¹ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ rɨ²³cuǿ²³ júu² 'e³ li²³cuiin²³ dsa³ Dios. La'³ hua² jmee³ra'³¹ 'e³ sɨ³lí³ juø'² jmoo³² dsa³ 'i'²³ 'e³ la²³ 'née²³ Cristo. \v 6 Mɨ³rɨ³'aa³ 'i'²³ 'e³ jmee³ra'³ 'e³ la²³ juaa'³ra'³¹, jo̱³ hua² rɨ²jmee²ra'³¹ jñiin²³ la²³jɨn³ 'i³ 'a²³jia'³ rɨ²³jmóo² 'e³ la²³ juaa'³ra'³¹. \p \v 7 'Ne'² rɨ²jmée²ra'³ 'i'²³ ca³quie̱e̱² quia̱'n²na'³ la²³jɨ³ 'e³ jné³ 'e³ jmii'³¹ cu³lø³¹ 'e³ joo³²ra'³. Qui² xi³nu³ xen³ 'i³ lǿn³ 'e³ ca³quie̱e̱² rɨ³løn³¹ 'ñée² dsa³ quien³² Cristo, 'e³ quie'²³ 'ne'² rɨ²³lǿn³ 'e³ ca³quie̱e̱² rɨ³løn³¹na'³¹ jnee'³¹ dsa³ quien³² Cristo co̱'³. \v 8 Juø'n³ quie'²³ lǿn³na'³ 'e³ la²³røøn³ juøøn³²na²³ 'nee'²³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiée²ra'³¹, 'a²³jia'³ jmɨ́ɨ² li²³'íin². Qui² Juii³ra² ca²³jmée³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiee³²ra'³¹ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee²ra'³¹ 'e³ 'uee'n³ cɨ² 'óo²ra'³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'née²³ 'e³ rɨ²yaan²³²na'³¹ 'óo²ra'³ 'e³ ca²³jmée³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiee³²ra'³¹. \v 9 'A²³jia'³ 'náan²³ 'e³ rɨ²lǿn³na'³ 'e³ jmeen²³ ji³ 'e³ juø'n²³ rɨ²juø'n¹na²³ 'nee'²³. \v 10 Qui² xen³ 'i³ jua'³ 'e³ bi²³ xa³ la²³jɨ³ 'e³ dxin²³ 'i'²³, 'e³ bi²³ dxíi³ lʉn²³ co̱'³ 'e³ la²³ jmeen²³ ji³. 'E³ quie'²³ taan²³ gǿn²³na²³ jmeen²³ mɨ³rɨ³ji̱i̱³²ra², jua'³te'²³. 'A²³jia'³ ta³lʉn²³ sú̱n² la²³, jua'³te'²³. \v 11 'E³ jo̱³ 'ne'² 'e³ rɨ²³dsóo²³ dsɨ́² dsa³ 'i³ jua'³ la'³ 'e³ jmii'³¹ jmee³ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'e³ la²³ lǿ² te̱e̱³²ra'³¹ ji³ 'e³ la²³ 'a²³jia'³ nee'²³²ra² ca³ti³², 'e³ quie'²³ la'³ cu³lø³¹ jmee³ra'³¹ mɨ³rɨ³'aa³ 'i'²³ 'e³ nee'²³²ra² ca³ti³² co̱'³. \p \v 12 'A²³jia'³ li²³bii²³ dsɨ³ra'³¹ rɨ²juaa'²ra'³¹ 'e³ lǿn²³na'³¹ la²³ lǿn²³ dsa³ 'í³. Qui² bi²³ mi³gáan³ miin²³. 'A²³jia'³ li²³bii²³ dsɨ³ra'³¹ 'e³ rɨ²quie̱e̱n²³²na'³¹ 'i'²³ 'e³ xi² røø³ lǿn²³na'³¹ quia̱'n²na'³¹. Bi²³ gøn³ dsa³ 'í³. Qui² jua'³te'²³ 'e³ 'nɨɨ'n³¹ uu'n²hua²te'¹ 'i³ jmoo³² 'e³ dxʉ́²³. 'E³ quie'²³ jo̱³ joon³² miin²³ 'e³ xi² røø³ jmoo³². \v 13 'A²³jia'³ juaa'³ra'³¹ 'e³ ca²³jmee²ra'³¹ ta² je² 'a²³jia'³ røøn³na'³¹. Qui² ca²³dxi³ 'i'²³ Dios 'e³ jiaa'³¹ 'nɨɨ'n³¹ je² rɨ²jmee²ra'³¹ ta². 'A²³jia'³ sɨ³ŋɨ́n³na'³¹ 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ je² ca²³la²³røøn³na'³¹. 'E³ quie'²³ jmee³ra'³¹ ta² la²³'nɨɨ'n³¹ je² ca²³cuǿø²³ jnee'³¹ Dios. 'E³ jo̱³ hua² ca²³tɨn³na'³¹ quién²na'³ 'nee'²³ dsa³ Corinto. \v 14 'A²³jia'³ ŋɨ²ra'³¹ je² 'a²³jia'³ røøn³na'³¹. 'E³ quie'²³ rɨ³lø³¹ la'³ 'u² cu²ru'³ 'a²³jia'³ røøn³na'³¹ je² nee'n²³²na'³. Qui² jnee'³¹ hua² i²xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³ xe̱'n² júu² dxʉ́²³ quiee'³² Cristo. \v 15 'A²³jia'³ juaa'³ra'³¹ 'e³ ta² quiée²ra'³¹ jnee'³¹ xi³nu³ jia'³ cɨ'²³ dsa³ hua² 'i³ røøn³ je² 'a²³jia'³ røøn³na'³¹. 'E³ quie'²³ 'nee³ra'³¹ 'e³ dsɨ³² cɨ² rɨ²³sɨ²³táan³na'³. Jo̱³ hua² rɨ²³lí³ juø'² li²³juee'³ cɨ² je² røøn³na'³¹ je² rɨ²jmee²ra'³¹ ta² la²³ca̱a̱n³ coo³¹ quién²na'³. \v 16 Jo̱³ hua² rɨ²³lí³ juø'² sɨ³'ii²ra'³¹ júu² dxʉ́²³ i²³la²³núu²³ cɨ² la²³ nee'n²³²na'³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'nee³ra'³¹ rɨ²juaa'²ra'³¹ 'e³ ta² quiée²ra'³¹ ta² quiee'³² jia'³ cɨ'²³ dsa³. \p \v 17 Dsa³ 'i³ bi²³ la²³jme'n² júu² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jen³¹, bi²³ cɨ² dxʉ́²³ 'e³ cu²jme'n¹ júu² 'e³ dxʉ́²³ jen³¹ 'e³ jua'³ cuiin²³ Juii³ra². \v 18 Qui² 'a²³la³ 'í³ dsa³ 'i³ jua'³ 'ñée² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee²³ 'i³ mɨ³la³lii²³ 'e³ dxʉ́²³ jmee²³. 'E³ quie'²³ dsa³ 'i³ jua'³ Dios 'e³ bi²³ dxʉ́²³ jmee²³, 'i³ 'í³ hua² 'i³ mɨ³la³lii²³ 'e³ dxʉ́²³ jmee²³. \c 11 \s1 Je² 'en³² dsa³ 'i³ juu³² 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹te'¹ dsa³ xiin²³ \p \v 1 Rɨ²jmée²ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² 'e³ la²³ rɨ²lʉn²³² ca³juɨ² júu² ŋoo'². Rɨ²jmée²ra'³ co̱o̱³ mɨ²'áa² la'³. \v 2 Bi²³ mi³dxi'n²³ 'e³ juø'n²³ juɨɨ³² 'nee'²³ jí̱i̱n²³ 'e³ la²³ mi³dxi'²³ 'ñée² Dios. Qui² ca²³cuǿn²³ júu² 'e³ rɨ²³tǿø²³ 'nee'²³ jø̱n³ 'ñée² Cristo la²³ tøø²³ dsa³ mɨ²³quie'². 'E³ jo̱³ 'náan²³ 'e³ rɨ²jɨ̱ɨ̱'n²³na²³ 'nee'²³ quie'² Cristo la²³ jɨ̱ɨ̱'n³te'²³ xi²³mɨɨ²³² quie'² dsóo²³ quien³². \v 3 'E³ quie'²³ bi²³ juø'² rɨ²³jmée²³ ta² mɨ²³sɨ²³quiʉ'² 'e³ rɨ²³yáan²³ 'óo²ra'³. Bi²³ juø'² rɨ²³lí³ 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ dxaa'n³¹ 'óo²ra'³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ la²³ 'née²³ Cristo. Bi²³ juø'² rɨ²³jí̱i̱n²na'³ 'e³ la²³ ca²³ji̱'²³ Eva ma²ca¹jmée³ sǿn²³ 'luu³, ma²ca¹júun¹ Eva. \v 4 ¿'A² bi²³ lii'² jmee³ra'³ 'e³ jmee³ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ dxi²³guín²³ quién²na'³ 'i³ jua'³ 'ɨɨ³ júu² 'e³ 'en³² jia'³ cɨ'²³ Jesús? 'A²³la³ ma²³ 'í³ Jesús 'i³ ca²³'en²³²na'³¹ ma²ca¹'ii²ra'³¹ quién²na'³ júu² quiee'³² Dios 'i³ 'en³²te'²³. ¿'A² bi²³ lii'² jmee³ra'³ 'e³ jmee³ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² mǿn²³na'³ dsa³ 'í³ juø'n³ jmi'³ 'nɨɨ'n³¹ rɨ³guø'n³ espíritu 'i³ cuøn²³te'²³ 'nee'²³? 'A²³la³ ma²³ 'í³ Espíritu Gáan³ 'i³ ca²³quie̱n²³na'³ xe̱'n² 'i³ cuøn²³te'²³ 'nee'²³. ¿'A² bi²³ lii'² jmee³ra'³ 'e³ jmee³ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² juø'n³ jmi'³ 'nɨɨ'n³¹ rɨ³guø'n³ júu² 'e³ 'ɨɨ³te'²³, 'e³ quie'²³ jua'³ miin²³ júu² dxʉ́²³? 'A²³la³ ma²³ jo̱³ júu² dxʉ́²³ 'e³ ca²³jmée²ra'³ quién²na'³ xe̱'n² 'e³ 'ɨɨ³te'²³. \v 5 Lǿn³na²³ 'e³ cu³xi³ 'e³ 'a²³jia'³ dxún²³ cɨ² 'i³ juo'³ra'³ dsa³ xiin²³ 'i³ gáan³ 'i³ ta'n² jee²³² quien³²na'³ la²³ cɨ'²³ jné². \v 6 Co̱'³ xi² 'a²³jia'³ bi²³ ta³jmee'n³²na²³ júu² juø'². 'E³ quie'²³ ca³quie̱e̱² dsoo²³ dsɨn²³ 'e³ jmii'³¹ lǿ² júu² quiee'³² Dios. Bi²³ tén³ ca²³jmee²ra'³¹ lii²³ 'e³ dsoo²³ dsɨ³ra'³¹ ca³quie̱e̱². I²³ñín² la²³nɨ³ ca²³'ii²ra'³¹ júu². \p \v 7 Ma²ca¹'ɨ́ɨn¹ júu² jee²³² quien³²na'³, ca²³jméen²³ 'e³ 'a²³jia'³ gáan³na²³ 'ñáan²³. Qui² 'náan²³ li²³gáan³na'³ 'nee'²³. 'A²³jia'³ ca²³cǿ̱n²³ jñiin²³na²³ ma²ca¹'ɨ́ɨn¹ júu² dxʉ́²³ quiee'³² Dios quién²na'³. ¿'A² juø'² lǿn³na'³ 'e³ xa³ dsoo² 'e³ ca²³jméen²³ la'³? \v 8 'E³ quie'²³ ca²³cǿ̱n²³ jñiin²³na²³ 'e³ ca²³cuǿ³ dsa³ quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² jia'³ cɨ'²³ juɨɨ³ 'e³ la²³ rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmeen²³² co̱²juø'¹ quién²na'³. \v 9 Mɨ²jo̱³ ma²jen³¹na¹ quia̱'n²³²na¹ 'nee'²³, 'a²³'i̱³ xen³ 'i³ ca²³mɨ'n²³²na¹ 'e³ ca²³ŋɨ'n²³ cuu² ma²mɨ³dsá²³ cuu² quián²³. Qui² quie̱³ cuu² te'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ i²³guín²³ naan³ estado Macedonia. 'E³ jo̱³ ca²³lǿ²³ 'a²³'e³ ma²³ xa³ 'e³ 'ne'² quián²³. 'A²³jia'³ ca²³mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³ sú̱n² quie'²³ mɨ²jo̱³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ lǿn³na²³ 'e³ cɨ² rɨ²mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³. \v 10 Maan²³ ca³quie̱e̱² 'e³ lʉn²³ ju²dsoo³¹ quiee'³² Cristo. 'E³ quie'²³ la'³ ca³quie̱e̱² bi²³ jue'n²³ 'ñáan²³. Qui² 'a²³jia'³ lɨ'³ ca³cǿ̱n²³ jñiin²³na²³ quién²na'³. 'E³ quie'²³ rɨ²juøøn³¹na¹ 'nee'²³ 'e³ 'a²³jia'³ jmɨ́ɨ² rɨ²cø̱n²³² jñiin²³na²³ la²³ca̱a̱n³ estado Acaya. \v 11 ¿'A² lǿn³na'³ 'e³ 'ee² lǿ² 'a²³jia'³ cø̱n²³ cuu² quien³²na'³? ¿'A² lǿn³na'³ 'e³ 'a²³jia'³ 'náan²³na²³ 'nee'²³ 'e³ jmeen²³ la'³? Ñi³² Dios 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ 'náan²³na²³ 'nee'²³, ¿mɨ³naa'³¹? \p \v 12 'E³ quie'²³ rɨ²jmeen²³² quián²³ 'e³ la²³ jmeen²³ rɨ³nɨ²³ 'e³ 'a²³jia'³ cø̱n²³ jñiin²³na²³. Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ 'e³ li²³'e̱'n³ júu² 'e³ lʉ²³ dsa³ 'i³ mi³gáan³ miin²³. Jua'³te'²³ 'e³ røø³ jmee³ra'³¹ ta². 'E³ quie'²³ te³ jua'³hua²te'¹. Qui² co̱³² jñiin²³te'²³. \v 13 Te³ juu³² dsa³ 'í³ 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹te'¹ dsa³ xiin²³. Jmoo³²te'²³ 'e³ sǿn²³. Jmén²³ miin²³ dsa³ xiin²³ quien³² Cristo, 'e³ quie'²³ te³ jmoo³²te'²³ guóo². \v 14 'A²³jia'³ 'ne'² juø'²³ rɨ²³ti²³cø̱n³¹na² 'e³ jmoo³²te'²³ la'³. Qui² cu³xi³ 'ñée² Satanás jmén²³ 'ñée² 'e³ la²³ lǿn²³ ángel 'i³ rɨ³ji'n³¹, 'e³ quie'²³ te³ jmee²³. \v 15 'E³ jo̱³ 'a²³jia'³ 'ne'² juø'²³ rɨ²³ti²³cø̱n³¹na² mɨ³rɨ³jmoo³² la'³ mozos quien³² co̱'³. Qui² jmén²³ miin²³ mozos 'i³ jmoo³² ca³dsaan³², 'e³ quie'²³ te³ jmoo³²te'²³. 'E³ quie'²³ 'e³ cɨ² rɨ²³ji̱'²³te'²³ 'e³ la²³ ya̱'n³ rɨ²³ji̱'²³te'²³ 'e³ la²³ lǿ² jmoo³²te'²³. \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ jmii'³¹ lǿ² la²³jɨ³ 'e³ ca²³dxi²³quié̱n² 'e³ jua'³ rɨ³løn³¹ dsa³ xiin²³ \p \v 16 Jné² rɨ²juøøn³¹na¹ 'nee'²³ co̱'³ cɨ'²³: 'A²³ rɨ³lǿn³na'³ 'e³ te³ ŋoo'² mɨ²dxin²³. 'E³ quie'²³ xi³nu³ lǿn³na'³ 'e³ ŋoo'² mɨ²dxin²³, rɨ²núu²ra'³ júu² 'e³ lʉn²³ 'e³ la²³ nuu³ra'³ júu² 'e³ lʉ²³ dsa³ 'i³ ŋoo'² mɨ²dxi². Jo̱³ hua² rɨ²³lí³ juø'² rɨ²jmee'n³¹na¹ ca³juɨ² júu² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ dxʉ́²³ jmeen²³ 'e³ la²³ jmee'n³² júu² jia'³ cɨ'²³ dsa³. \v 17 'A²³la³ jo̱³ 'e³ ca²³sɨ'²³ jné² Juii³ra² 'e³ rɨ²lʉn²³² júu² la³. 'E³ quie'²³ lʉn²³ 'e³ la²³ lʉ²³ dsa³ 'i³ ŋoo'² mɨ²dxi² 'e³ jmee'n³²na²³ júu² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ dxʉ́²³ jmeen²³. \v 18 Juɨ́ɨn²³ dsa³ 'i³ jmee'n³² júu² 'e³ jmii'³¹ 'nɨɨ'n³¹ dxʉ́²³ quie'²te'²³ mɨ³¹güii³ la³. 'E³ jo̱³ la'³ cu³lø³¹ rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² jné² co̱'³. \v 19 ¿'A² bi²³ lii'² jmee³ra'³? ¿'A² bi²³ dxʉ́²³ jmee³ra'³, lǿn³na'³, 'e³ jmee³ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² mǿn²³na'³ te'²³ dsa³ 'i³ ŋoo'² mɨ²dxi² 'e³ juo'³ra'³ bi²³ ta³jmee³ra'³ 'i'²³? \v 20 Jmee³ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ dxi³ 'i'²³ 'e³ cu²lín³na'³ mozos quien³²te'²³. 'E³ quie'²³ la'³ mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ co̱³² 'e³ xa³ quién²na'³ co̱'³. 'E³ quie'²³ la'³ mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ sɨ³jáan²³ 'nee'²³ co̱'³. 'E³ quie'²³ la'³ mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ mi³gáan³ miin²³ co̱'³. 'E³ quie'²³ la'³ mǿn²³na'³ dsa³ 'i³ jnoo³² ñí²ra'³ co̱'³. \v 21 Bi²³ 'íin² 'e³ juøøn³²na²³ 'nee'²³ la'³. Qui² bi²³ 'a²³jia'³ 'uee'n³na'³¹ ca²³jmee²ra'³¹. Qui² 'a²³jia'³ ca²³jmee²ra'³¹ 'e³ lø³² la'³ 'e³ la²³ jmoo³² dsa³ 'í³. \p Te³ jmii'³¹ mi³jue'²³ miin²³ dsa³, 'e³ quie'²³ la'³ mi³jue'n²³ 'ñáan²³ co̱'³. Qui² lʉn²³ 'e³ la²³ lʉ²³ dsa³ 'i³ ŋoo'² mɨ²dxi². \v 22 ¿'A² jua'³ miin²³ 'e³ dsa³ hebreo? 'E³ quie'²³ 'i³ 'í³ jné² co̱'³. ¿'A² jua'³ miin²³ 'e³ dsa³ Israel? 'E³ quie'²³ 'i³ 'í³ jné² co̱'³. ¿'A² jua'³ miin²³ 'e³ dsa³ ju̱u̱n²³ Abraham? 'E³ quie'²³ 'i³ 'í³ jné² co̱'³. \v 23 ¿'A² jua'³ miin²³ 'e³ jmoo³²te'²³ ta² quiee'³² Cristo? 'E³ quie'²³ bi²³ cɨ² jné², ¿mɨ³naa'³¹? 'E³ quie'²³ lʉn²³ la²³ lʉ²³ dsa³ 'i³ mɨ³yáan²³ mɨ²dxi² 'e³ juø'n²³ la'³. Bi²³ cɨ² jmeen²³ ta² jné² la²³ cɨ'²³ te'²³ dsa³ 'í³. Co̱'³ cɨ'²³ bi²³ cɨ² mɨ³ta̱a̱'n³te'²³ jné² i²³ñí². Co̱'³ cɨ'²³ bi²³ cɨ² mɨ³jmín²te'²³ jné². Co̱'³ cɨ'²³ bi²³ ñúun³ taa'² 'e³ ca³juɨ² 'a²³jia'³ jú̱n²³na²³. \v 24 Mɨ³tɨ́³ 'ñé³ taa'² 'e³ lɨ'³ ca³jmín² jné² dsa³ Israel. 'E³ quie'²³ co̱o̱³ 'a²³ ti³² tú̱²³ lóo² dxa³ 'nɨɨ'n³¹ ca²³jmín²te'²³ jné² cɨ'³ la²³ co̱o̱³ taa'², 'e³ la²³ to̱'²³ jmin³²te'²³ dsa³. \v 25 Mɨ³tɨ́³ 'nɨ³ taa'² 'e³ lɨ'³ ca³bǿn²te'²³ jné² 'noo³¹ 'mo³. Co̱'³ cɨ'²³ ca³dxa³ ca²³cuǿ³te'²³ cú̱u̱² quián²³. Mɨ³tɨ́³ 'nɨ³ móo² 'e³ 'iun²³²na¹ 'e³ sɨ³gua'²³ 'e̱'³ jmɨ²³ñii'³¹. Co̱o̱³ jmɨ́ɨ² co̱o̱³ 'uøø²³ ca²³lǿ²³ rɨ³'iin²³²na¹ ñi'² jmɨ²³ñii'³¹. \v 26 Co̱'³ cɨ'²³ bi²³ tén³ la²³ xa³ je² ŋɨn²³. Bi²³ juø'² 'e³ la²³ sɨ³'ǿn²³na²³ jmɨɨ³ juee'³. Bi²³ juø'² rɨ²³jí̱i̱n³na²³ dsa³ 'i̱i̱³ dxi²jui³¹. Bi²³ juø'² rɨ²³jme'²³ jné² dsa³ uu'n²na²³. Bi²³ juø'² rɨ²³jme'²³ jné² te'²³ dsa³ jia'³ co̱'³. Bi²³ juø'² 'e³ la²³ ŋɨn²³ jee²³² juɨɨ³. Bi²³ juø'² 'e³ la²³ ŋɨn²³ je² 'a²³jia'³ nee'n²³² dsa³. Bi²³ juø'² 'e³ la²³ ŋɨn²³ jui³¹ móo² ñi'² jmɨ²³ñii'³¹. Bi²³ juø'² rɨ²³jme'²³ jné² te'²³ dsa³ 'i³ bi²³ to̱'²³ juu³² 'e³ jua'³te'²³ 'e³ rɨ³løn³¹te'¹ jó̱o̱²ra². \v 27 Bi²³ jmeen²³ ta². Sɨ³'uaa'n²³la²³cɨ²na¹ 'e³ la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ jmeen²³ ta². Bi²³ ca³xe̱e̱'n³ sɨ³tɨ́²³ 'e³ 'a²³jia'³ guɨɨn²³na²³ rɨ³ca̱'n²³ 'uøø²³. Xa³ ma² 'a²³jia'³ uu'n²³ ee'n²³. Ñúun³ taa'² 'a²³jia'³ jen²³²na¹ rɨ²ee'n²³². Xa³ ma² sɨ³li³güiin²³. Xa³ ma² sɨ³li³'ne'² cɨ² cua̱a̱n²³. \p \v 28 Ñúun³ cɨ² xa³ 'e³ dxi³quié̱n²na²³ 'e³ 'a²³jia'³ ca³té̱e̱n²³ ji³ la³. Bi²³ juøø'n²³na²³ quia̱'n²³²na¹ la²³jɨn³ dsa³ quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² la²³ca̱a̱n³. La'³ cu³lø³¹ 'e³ ŋɨ́³ dsɨn²³ la²³jɨ³ jmɨ́ɨ². \v 29 'E³ quie'²³ lǿn³na²³ 'e³ jné² hua² sɨ³jí̱i̱n²³ xi³nu³ xa³ 'e³ sɨ³ji̱'²³ jó̱o̱²ra². 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³ jné² xi³nu³ xen³ jó̱o̱²ra² 'i³ 'a²³jia'³ 'uee'n³. Bi²³ ma²³'nee³ sɨ³li³'íin² xi³nu³ xen³ jó̱o̱²ra² 'i³ mɨ³'lǿn²te'²³. \v 30 Xi³nu³ 'ne'² rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ jen³¹na¹ dxʉ́²³, rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ jen³¹na¹ dxʉ́²³ 'e³ juø'n²³ sɨ³jí̱i̱n²³ la²³jɨ³ 'e³ jmee²³ lii²³ 'e³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³. \v 31 Ñi³² Dios, Jmii³ Juii³ra² Jesús, 'e³ lʉn²³ ju²dsoo³¹. Ñi³² 'ñée² 'i³ 'ne'² rɨ²mi³gáan²na² ca³cuaa³. \v 32 Ma²jen³¹na¹ juɨɨ³ Damasco mɨ²jo̱³, ca²³'áa³ jui³¹ 'ioo³¹ juɨɨ³ dxi² juɨɨ³ pii'² 'i³ ca²³jmée³ ta² quiee'³² rey Aretas. Qui² lǿn³ 'e³ rɨ²³sø̱'n² jné². \v 33 'E³ quie'²³ ca²³jióo²te'²³ mɨɨ'³ dsuu² 'e³ 'iun²³²na¹. Ca²³jióo²te'²³ 'oo'² i²too²³. Ca²³ŋɨ́n²te'²³ jné² rɨ²³co'²³ 'ioo'³ 'e³ rɨ³jnɨ³ la²³cu'² 'ioo³¹ juɨɨ³. Jo̱³ hua² ca²³bǿn³na²³ guoo³ dxi² juɨɨ³ pii'². \c 12 \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ jmii'³¹ lǿ² la²³jɨ³ 'e³ ca²³'é³ Juii³ra² quie'², 'e³ jmii'³¹ lǿ² la²³jɨ³ 'e³ ca²³jmée³ Juii³ra² 'e³ ca²³dsóo²³ dsɨ́² \p \v 1 'A²³'e³ xa³ jui³¹ quie'² 'e³ jmee'n³²na²³ júu² 'e³ jen³¹na¹ dxʉ́²³ 'u². 'E³ quie'²³ ca³quie̱e̱² 'ne'² rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² jo̱³. 'E³ jo̱³ rɨ²lʉn²³² jia'³ cɨ'²³ júu². Rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ jmii'³¹ lǿ² 'e³ ca²³'ée²³ jné² Juii³ra², 'e³ jmii'³¹ lǿ² la²³jɨ³ 'e³ ca²³jmée³ 'e³ ca²³dsóo²³ dsɨn²³. \v 2 Mɨ³tɨ́³ gui²³quiʉ̱́³ ji̱i̱³ ñi³ 'e³ rɨ³nɨ²³ 'e³ ca²³jmée³ Dios 'e³ ñiin²³²na¹ yʉʉ'³¹ güii³ jné² dsa³ quien³² Cristo. 'A²³jia'³ maan²³ xi² ñíin² jmɨn²³ ŋun²³, xi² 'a²³jia'³ ñíin². Jø̱n³ Dios hua² 'i³ ñi³². \v 3 'E³ quie'²³ maan²³ ca³quie̱e̱² 'e³ ñiin²³²na¹ paraíso, je² jɨn³ dsɨ́² tén³ la²³ te'²³ dsa³ 'i³ ca²³jmóo² 'e³ ca³dsaan³². 'A²³jia'³ maan²³ xi² ñíin² jmɨn²³ ŋun²³, xi² 'a²³jia'³ ñíin². Jø̱n³ Dios hua² 'i³ ñi³². \v 4 Ca²³núun²³ júu² 'e³ bi²³ 'mɨ'n²³, 'e³ 'a²³jia'³ joo'²³ rɨ²³lʉ́²³ dsa³. \v 5 Rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ quián²³ 'e³ ca²³jí̱i̱n²³ la'³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ rɨ²juø'n³¹ 'e³ bi²³ dxún²³na²³ 'ñáan²³. Bi²³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³. 'Nɨɨ'n³¹ 'e³ jo̱³ hua² 'e³ 'øn²³ 'e³ juø'n²³ 'e³ bi²³ dxʉ́²³ quián²³. \v 6 'E³ quie'²³ 'a²³la³ jo̱³ júu² ŋoo'² 'e³ lʉn²³ 'u² cu²ru'³ rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ quián²³. Qui² lʉn²³ ju²dsoo³¹ cu²ru'³ la'³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ jmee'n³²na²³ júu² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ quián²³. 'E³ quie'²³ líi² te³ rɨ²³jóo² dsa³ 'e³ jmii'³¹ jmeen²³. Líi² te³ rɨ²³núu²³ dsa³ 'e³ jmii'³¹ lʉn²³. Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³jmóo² dsa³ 'i'²³ 'e³ sɨ³ŋɨ́n³ cɨ² la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ la²³ lǿn²³na²³. \p \v 7 Bi²³ ñúun³ taa'² ca²³jmée³ Juii³ra² 'e³ xa³ 'e³ ca²³dsóo²³ dsɨn²³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'née²³ 'ñée² 'e³ rɨ²mi³gáan²na²³ 'ñáan²³. 'E³ jo̱³ ca²³jmée³ 'e³ xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quián²³. La²³ jmee²³ 'e³ 'iʉ² tó̱o̱² jmee²³ jmɨn²³ ŋun²³. La'³ hua² jme'²³ jné² mɨ²³sɨ²³quiʉ'². Qui² 'a²³jia'³ 'née²³ Dios 'e³ rɨ²mi³gáan²na²³ 'ñáan²³. \v 8 'Nɨ³ taa'² ca²³juǿøn² Juii³ra² 'e³ rɨ²³jmée²³ co̱o̱³ mɨ²'áa² rɨ²³je̱'n² u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² 'e³ xa³ quián²³. \v 9 'E³ quie'²³ ca²³jua'³ Juii³ra². Ca²³sɨ'²³ jné²: “Líi² la²³'nɨɨ'n³¹ 'e³ jmeen²³ co̱²juø'¹ quién²nu³. 'A²³'e³ ma²³ xa³ cɨ² 'e³ 'ne'² quién²nu³. Qui² bi²³ cɨ² lii²³ 'e³ 'uee'n²³na²³ 'ñáan²³ je² 'a²³jia'³ 'uee'n³ dsa³.” La'³ ca²³sɨ'²³ jné² Juii³ra². 'E³ jo̱³ bi²³ cɨ² dxʉ́²³, lǿn³na²³, 'e³ rɨ²jmee'n³¹na¹ júu² 'e³ dxʉ́²³ jen³¹na¹ 'e³ juø'n²³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³. Qui² 'náan²³ 'e³ rɨ²³gua³ dsɨn²³ ju²³bíi²³ quiee'³² Cristo. \v 10 Bi²³ 'náan²³na²³ Cristo. 'E³ jo̱³ dxʉ́²³ dsɨn²³ 'e³ cu²lǿn¹quien²³na²³ 'e³ la²³ lǿn²³na²³ 'e³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³. Dxʉ́²³ dsɨn²³, juø'n³ quie'²³ 'ñe'² lʉn³²te'²³ jné². Dxʉ́²³ dsɨn²³, juø'n³ quie'²³ dxi³quié̱n²na²³. Dxʉ́²³ dsɨn²³, juø'n³ quie'²³ jme'²³te'²³ jné². Dxʉ́²³ dsɨn²³, juø'n³ quie'²³ xa³ u²³ŋɨ́³ dsɨ́ɨ² quián²³. Qui² Dios jmee²³ 'e³ sɨ³li³'uee'n²³na²³ cɨ'³ la²³ sɨ³tɨ́²³ 'e³ 'a²³jia'³ 'uee'n²³na²³ 'ñáan²³. \s1 'E³ la²³ ca²³jua'³ Poo² 'e³ rɨ²³dsóo² co̱'³ juɨɨ³ Corinto \p \v 11 Mɨ³lʉ́n²³ júu² ŋoo'², juø'n²³. Qui² mɨ³jme'n²na²³ júu² 'e³ bi²³ dxʉ́²³ quián²³. 'E³ quie'²³ 'nee'²³ hua² ca²³jmée²ra'³ 'e³ mɨ³lʉ́n²³ la'³. 'U² cu²ru'³ ca²³jmée²ra'³ 'e³ la²³ ya̱'n³na'³ rɨ²jmée²ra'³, 'nee'²³ hua² ca²³lʉ́²ra'³ dxʉ́²³ ca²³'en²³²na'³ jné² cu²ru'³ la'³. Qui² 'a²³jia'³ dxún²³ cɨ² la²³ jné² dsa³ 'i³ ta'n² jee²³² quien³²na'³ 'i³ juo'³ra'³ “dsa³ xiin²³ 'i³ gáan³”. Juø'n³ quie'²³ 'a²³jia'³ gáan³na²³ sú̱n², 'a²³jia'³ dxún²³ cɨ² te'²³ 'i³ 'í³ la²³ cɨ'²³ jné². \v 12 Bi²³ juee'³ dsɨn²³ ca²³jméen²³ ta² jee²³² quien³²na'³. Ca²³jméen²³ u²³juø'²³. Ca²³jméen²³ 'e³ juø'²³ ca²³ti²³cø̱n³¹na'³. Bi²³ bee'² ta² 'e³ ca²³jméen²³ quién²na'³. Ca²³jméen²³ lii²³ 'e³ rɨ³løn³¹na¹ ca³quie̱e̱² dsa³ xiin²³ quien³² Jesús. \v 13 Ca²³jme'n²³na²³ 'nee'²³ 'e³ dxʉ́²³ 'e³ la²³ jme'n²³na²³ la²³jɨn³ dsa³ quien³² Jesús 'i³ nee'n²³² jia'³ cɨ'²³ juɨɨ³, ¿mɨ³naa'³¹? 'Nɨɨ'n³¹ 'e³ 'a²³jia'³ ca²³mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³ 'e³ 'ne'² la²³jɨ³ 'e³ 'ne'² quián²³. Rɨ²jmée²ra'³ u²³juee'³ dsɨɨ³² xi³nu³ lǿn³na'³ 'e³ xa³ dsoo² 'e³ 'a²³jia'³ ca²³mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³ la'³. \p \v 14 Jmeen²³ ji̱i̱³ 'e³ i³joon²³na²³ 'nee'²³ je² rɨ²³tɨ́²³ 'nɨ³ taa'². 'E³ quie'²³ la'³ 'a²³jia'³ rɨ²mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³ mɨ³rɨ³tɨn²³na²³ co̱'³. Qui² 'a²³la³ jo̱³ la²³jɨ³ 'e³ xa³ quién²na'³ 'e³ 'náan²³. 'E³ quie'²³ 'nɨɨ'n³¹ miin²³na'³ 'e³ 'náan²³na²³. Qui² 'a²³la³ xii'³ hua² jmoo³² ji̱i̱³ 'e³ 'ne'² quie'² xóo² jmii³. 'E³ quie'²³ xóo² jmii³ hua² jmoo³² ji̱i̱³ 'e³ 'ne'² quie'² xii'³. \v 15 Bi²³ dxʉ́²³ dsɨn²³ 'e³ rɨ²cuøn²³² la²³jɨ³ 'e³ xa³ quián²³ 'e³ la²³ 'a²³jia'³ li²³xa³ 'e³ 'ne'² quie'² 'óo²ra'³. Cu³xi³ 'e³ rɨ²jɨ̱ɨ̱'n²³na²³ 'ñáan²³ 'nɨɨ'n³¹ 'e³ dxʉ́²³ dsɨn²³. Xi³nu³ bi²³ cɨ² ma²³'nee³ 'náan²³na²³ 'nee'²³, ¿'a² dxi³ji̱i̱n³¹ 'e³ bi²³ cɨ² ca³juɨ² hua² 'náan²³na'³ jné²? \p \v 16 Co̱'³ xi² rɨ²juo'²ra'³ 'e³ 'e̱'n³ 'e³ 'a²³jia'³ ca²³mɨ'n²³²na¹ 'nee'²³ 'e³ 'ne'² la²³jɨ³ 'e³ 'ne'² quián²³. 'E³ quie'²³ co̱'³ xi² rɨ²juo'²ra'³ 'e³ ca²³jme'n²³na²³ 'nee'²³ 'e³ sǿn²³, 'e³ ca²³jáan³na²³ 'nee'²³. \v 17 'E³ quie'²³ 'a²³la³ jo̱³ 'e³ ca²³juun²³²na¹ 'nee'²³ 'e³ ca²³juø'n² 'e³ 'a²³jia'³ 'náan²³ la²³jɨ³ 'e³ xa³ quién²na'³ ma²ca¹sɨ́ɨn¹na²³ quién²na'³ dsa³ 'i³ i²joon³ 'nee'²³, ¿mɨ³naa'³¹? \v 18 Ca²³juǿøn² Tito 'e³ rɨ²³jmée²³ co̱o̱³ mɨ²'áa² sɨ³joon³ 'nee'²³. Ca²³sɨ́ɨn²na²³ jia'³ cɨ'²³ jó̱o̱²ra² 'i³ quia̱'². 'A²³jia'³ ca²³júun² 'nee'²³ Tito, ¿mɨ³naa'³¹? Qui² røø³ lǿ² dsɨ³ra'³¹ 'e³ la²³ ca²³jmee²ra'³¹ ta² jee²³² quien³²na'³. Røø³ lǿ² ca²³jmee²ra'³¹, ¿mɨ³naa'³¹? \p \v 19 Co̱'³ xi² lǿn³na'³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ 'i'²³ 'e³ xi² dxʉ́²³ jmee³ra'³¹ la'³. Co̱'³ xi² lǿn³na'³ 'e³ jo̱³ hua² 'e³ mɨ³juaa'²ra'³¹ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'a²³la³ la'³. 'Nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²³lǿn³ 'ñée² Dios 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹ 'e³ juaa'³ra'³¹ rɨ³løn³¹na'³¹ dsa³ quien³² Cristo. 'E³ jo̱³ hua² mɨ³juaa'²ra'³¹ la'³. Mɨ³xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³ la²³jɨ³ 'e³ mɨ³xii'³¹ra'³¹ 'nee'²³ 'e³ cu²li³'uee'n³ cɨ² 'óo²ra'³, 'nee'²³ 'i³ bi²³ 'neen²³²na'³¹. \v 20 Bi²³ juø'² rɨ²³lí³ 'e³ jmee³ra'³ la²³jɨ³ 'e³ 'a²³jia'³ 'náan²³ mɨ³rɨ³tɨn²³na²³ quién²na'³. 'E³ quie'²³ la'³ bi²³ juø'² rɨ²³lí³ 'e³ rɨ²jmeen²³² 'e³ 'a²³jia'³ 'noo³ra'³ miin²³na'³ co̱'³. Qui² li²³'ne'² 'e³ rɨ²jin³¹na¹ 'nee'²³ xi³nu³ la'³. ¿Jmii'³¹ xi³nu³ nɨ́ɨn³na'³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ mɨ'n³na'³ mǿn²³na'³ uu'n²na'³ 'i³ sɨ³li'²³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ sɨ³ti̱'n³na'³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ 'noo³ra'³ 'e³ rɨ²ñí²ra'³ dxʉ́²³ cɨ² la²³ cɨ'²³ uu'n²na'³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ 'ñe'² lʉ́²ra'³ 'ǿn²³na'³ uu'n²na'³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ cu'n²³² 'ǿn²³na'³ dsa³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ mi³gáan²na'³ miin²³na'³? ¿Jmii'³¹ xi³nu³ 'a²³jia'³ ma²³ ta'n²na'³ co̱o̱³ jui³¹? \v 21 Bi²³ juø'² rɨ²³jmée²³ Dios 'e³ rɨ²³ŋɨ́³ dsɨn²³ mɨ³rɨ³tɨn²³na²³ co̱'³ quién²na'³ xi³nu³ bi²³ u²³'i'²³ la²³jɨ³ 'e³ jmee³ra'³. Co̱'³ xi² li²³'ne'² rɨ²'aa'n²³² xi³nu³ xen³ juɨ́ɨn²³ 'nee'²³ 'i³ bi²³ mɨ³xa³ jmee³ra'³ 'e³ xa³ dsoo² quien³²na'³. Qui² 'a²³jia'³ ca²³ŋɨ́³ 'óo²ra'³ 'e³ la²³ rɨ²tu³¹ra'³ 'e³ jmee³ra'³ 'e³ 'lʉʉ'², 'e³ jmee³ra'³ ñi³ dxa³, 'e³ jmee³ra'³ 'e³ la²³ ŋɨɨ²³ jmɨ² ŋú²ra'³. \c 13 \s1 'E³ la²³ jmee²³ júu² 'e³ cɨ² rɨ²³jmée²³ jñiin²³ dsa³ 'i³ jmee²³ 'e³ xa³ dsoo² \p \v 1 Rɨ³nɨ²³ rɨ²³tɨ́²³ 'nɨ³ taa'² 'e³ i³joon²³na²³ 'nee'²³. La²³ cu²ru'³ xen³ 'i³ cuø²³ dsoo², 'ne'² áan²³ aan³ dsa³ ñi³ 'i³ rɨ²³jmóo² júu² xi² 'e̱'n³. Jo̱³ hua² dxʉ́²³ rɨ²³'ien³ júu². \v 2 Ca²³juǿøn²na²³ 'nee'²³ 'i³ jmoo³² 'e³ xa³ dsoo². 'E³ quie'²³ la'³, ca²³juǿøn²na²³ la²³jɨn³ 'nee'²³ 'e³ li²³xa³ jñiin²³na'³. La'³ ca²³juǿøn²na²³ 'nee'²³ mɨ²jo̱³ ma²ca¹tɨ́³ tú̱²³ taa'² 'e³ i²joon²³na²³ 'nee'²³. 'E³ quie'²³ la'³ rɨ²juøøn³¹na¹ 'nee'²³ co̱'³ cɨ'²³ jén²³ cɨ² 'e³ la²³ 'a²³jia'³ ca³tɨ́n³na²³ quién²na'³. Mɨ³rɨ³tɨn²³na²³ co̱'³, 'a²³jia'³ ma²³ te³ rɨ²caan²³². \v 3 Jo̱³ hua² rɨ²jmeen²³² lii²³ 'e³ lʉn²³ 'e³ 'iin³¹ Cristo. Qui² juo'³ra'³ 'e³ 'noo³ra'³ 'e³ rɨ²jmeen²³² lii²³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'a²³jia'³ 'uee'n³ jme'²³ 'nee'²³ Cristo. Bi²³ 'uee'n³ jmee²³ ta² jee²³² quien³²na'³, ¿mɨ³naa'³¹? \v 4 Qui² 'a²³jia'³ 'uee'n³ ca²³jmée³ ma²ca¹te̱e̱n³te'²³ cruz. 'E³ quie'²³ ju²³bíi²³ quiee'³² Dios jmee²³ 'e³ rɨ³ji̱'²³ rɨ³nɨ²³. 'E³ quie'²³ la'³ 'a²³jia'³ 'uee'n³ jnee'³¹ dsa³ quien³². 'E³ quie'²³ rɨ²³jmée²³ ju²³bíi²³ quiee'³² Dios 'e³ rɨ³ji̱'²³ jnee'³¹ 'e³ la²³ rɨ³ji̱'²³ Cristo 'e³ jua'³ 'née²³ rɨ²jmee²ra'³¹ dxʉ́²³ quién²na'³. \p \v 5 'Ne'² rɨ²cø̱n²³na'³ 'i'²³ miin²³na'³ 'e³ jmii'³¹ cu³løn³¹na'³, 'e³ xi² jo̱³ quie'²³ 'e³ 'uee'n³ 'óo²ra'³ 'e³ sɨ³táan³na'³. Móo³ra'³, ¿mɨ³naa'³¹?, 'e³ 'iún² 'óo²ra'³ Jesucristo. Qui² 'iún² 'óo²ra'³ xi³nu³ 'e̱'n³ quie'²³ 'e³ sɨ³táan³na'³. \v 6 'E³ quie'²³ 'náan²³ 'e³ rɨ²³dsóo²³ 'óo²ra'³ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹ ta² quiee'³² dsa³ xiin²³. Qui² rɨ²³dsóo²³ 'óo²ra'³ 'e³ dxʉ́²³ jmee³ra'³¹ ta² mɨ³rɨ³cø̱n²³na'³ 'i'²³ miin²³na'³. \v 7 Lʉ²ra'³¹ quia̱'n²na'³¹ Dios. Ŋɨɨ'³²ra'³¹ 'e³ 'a²³ cu²jmée²ra'³ 'e³ 'a²³jia'³ dxʉ́²³. 'A²³la³ jo̱³ 'e³ 'nee³ra'³¹ 'e³ li²³lii²³ quién²na'³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiee³²ra'³¹ 'e³ rɨ³løn³¹na'³¹ dsa³ xiin²³. Qui² 'nɨɨ'n³¹ xi³nu³ li²³'ne'² rɨ²jmee²ra'³¹ jñiin²³na'³, jo̱³ hua² li²³lii²³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiee³²ra'³¹. 'E³ quie'²³ 'nee³ra'³¹ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ dxʉ́²³. Xi³nu³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ dxʉ́²³, cu²lø³² quie'² 'e³ 'a²³jia'³ ma²³ li²³'ne'² rɨ²jmee²ra'³¹ lii²³ 'e³ 'uee'n³ júu² quiee³²ra'³¹. \v 8 Qui² 'a²³'e³ xa³ ñúun³ 'e³ rɨ²lʉ²ra'³¹ quia̱'n²na'³¹ dsa³ 'i³ jmoo³² 'e³ la²³ lǿ² ju²dsoo³¹. 'Nɨɨ'n³¹ te³ 'e³ rɨ²jmee²ra'³¹ co̱²juø'¹ quie'²te'²³. \v 9 'É̱e̱² 'e³ 'a²³jia'³ 'uee'n³na'³¹ xi³nu³ 'a²³'e³ xa³ 'e³ rɨ²lʉ²ra'³¹. 'É̱e̱² 'e³ 'uee'n³na'³ xi³nu³ jmee³ra'³ 'e³ dxʉ́²³. Bi²³ jɨn³ dsɨ³ra'³¹ xi³nu³ la'³ cu³lø³¹. 'E³ jo̱³ hua² xii'³²ra'³¹ Dios 'e³ cu²li³'uee'n³ cɨ² 'óo²ra'³. \v 10 Juøøn³²na²³ 'nee'²³ la'³ jén²³ cɨ² 'e³ la²³ 'a²³jia'³ ca³tɨ́n³na²³ quién²na'³. Qui² 'a²³jia'³ 'náan²³ rɨ²lʉn²³² dxíi³ mɨ³rɨ³tɨn²³na²³ quién²na'³. 'Uee'n³ júu² quián²³. 'E³ quie'²³ 'a²³jia'³ 'náan²³ rɨ²lʉn²³² dxíi³. Ca²³jmée³ Juii³ra² 'e³ 'uee'n³ júu² quián²³ 'e³ 'née²³ 'e³ rɨ²jmeen²³² 'e³ 'uee'n³ cɨ² dsɨ́² dsa³ quien³². 'A²³la³ 'e³ 'née²³ 'e³ rɨ²jmeen²³² 'e³ rɨ²³'uaa'n²³ dsa³. \s1 Je² cuø²³ u²³juee'n³¹ je² dsøn³ \p \v 11 'E³ jo̱³ mɨ³tɨ́³ rɨ²tʉʉ'n²³na²³ júu², 'nee'²³ te'²³ ja̱a̱n³². Rɨ²mi³tɨ́ɨ²³ra'³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ jmø'n² 'e³ dxʉ́²³. Rɨ²jmée²ra'³ quién²na'³ 'e³ rɨ²jmée²ra'³ 'e³ la²³ mɨ³juǿøn²na²³ 'nee'²³. Rɨ²jmée²ra'³ co̱o̱³ júu² quia̱'n²na'³ uu'n²na'³. Rɨ²ñí²ra'³ u²³'néen³. Jo̱³ hua² li²³quia̱'² 'nee'²³ Dios 'i³ jmee²³ 'e³ 'neen²³²na² uu'n²na², 'i³ jmee²³ 'e³ née² ca²³tó̱o̱²³ dsɨ³ra². \v 12 Rɨ²cuǿ²ra'³ u²³juee'n³¹ quia̱'n²na'³ jó̱o̱²ra² uu'n²na². \v 13 Cuø²³ u²³juee'n³¹ quia̱'² 'nee'²³ la²³jɨn³ dsa³ 'i³ rɨ³jɨ́n² quien³² Jesús. \v 14 Cu²jmée³ Juii³ra² Jesucristo 'e³ 'uǿn² quia̱'² la²³jɨn³ 'nee'²³. Cu²jmée³ Dios 'e³ 'náan²³cɨ²na'³ uu'n²na'³ cɨ'³ la²³ jø̱n³na'³. Cu²jmée³ Espíritu Gáan³ 'e³ rɨ²³lín³na'³ co̱o̱³ ta'n²na'³ 'nee'²³ dsa³ quien³² Jesús. Nɨ³ mɨ³líi².