\id TIT - Diiloŋ-nelma cerma-na \ide UTF-8 \h Tite sɛbɛ \toc1 Tite sɛbɛ \toc2 Tite \toc3 Tite \mt2 Polŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ maŋ hã \mt1 Tite‑i \imt1 Nelmuoyamma \ip Tite waa Pol wuɔratieŋo naŋo. Ŋga u saa waa *Yuifuyiɛŋo; u waa *niɛryiɛŋo aa hũu Yesu maama‑i (Gal. 2.1-3). U kãayã Pol bɔi u maacemma-na. Polŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo‑i hã-yo huɔŋgu maŋ nuɔ‑i, u waa Kirɛti. Pol naa ce u tĩɛna terieŋgu-na duɔ kãyã Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i ba suɔ ba maacemma belma Diiloŋ-dũŋgu-na. \ip Pol piiye Diiloŋ-dũŋ-baamba yaataambaŋ gbĩɛ ba waa dumaa, aa cira bamaŋ miɛlãaŋ Diiloŋ-nelma‑i ba pira nuɔmba‑i, ba ta ba nuola-bɛi (sap. 1). U pigãaŋ Tite‑i uŋ saaya u waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i: Bĩncuɔmba‑i, cicɔraamba‑i, naaciemba‑i baa kɔraamba‑i, nɛliɛŋo nɛliɛŋo baa u nelma (sap. 2). Ku huoŋgu-na, u dii u nuŋgu‑i Diiloŋ-dũŋ-baambaŋ saaya ba ta ba wuɔ gboluoŋgu maŋ, aa da na ta na nunu na-naa tĩɛnamma-na kuŋ faa dumaa (sap. 3). \c 1 \s1 Jaaluŋgu \p \v 1 Muɔ Pol, muɔmɛi nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo‑i. Mi cãa Diiloŋo aa tiraa waa Yesu-Kirsa *pɔpuɔrbiloŋ muɔ. Diiloŋo yufelleŋ hilaa bamaŋ nuɔ‑i, u puɔraa-mi wuɔ mi kãyã-bɛi ba hũu u maama‑i aa pigãaŋ-ba ninsoŋo‑i ba da ba ta ba wuɔ u hũmelle‑i fafamma. \v 2 Mafamma da ma ce, Diiloŋo‑i Ninsontieŋ uŋ pãa cicɛ̃lma maŋ nuŋgu‑i aa suɔ duɔ jĩna miwaaŋo‑i, ba ka ta ba hĩŋ ma taaluŋgu. \v 3 Diiloŋo‑i i koŋkortieŋ uŋ ŋa naa dii huɔŋgu maŋ duɔ kor nelbiliemba‑i, kuŋ juɔ hi, u puɔr-mi baa u nelma‑i mi ta mi wuɔra mi waŋ-ma baa nuɔmba‑i ba da ba suɔ-ma. \p \v 4 Tite, mi nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ daayo‑i da mi hã nuɔnɛi baa-yo. Mɛi fɛrɛŋ biɛŋo'i nuɔŋo‑i i Diiloŋ-hũmelle-na. I To‑i Diiloŋo‑i baa i Koŋkortieŋo‑i Yesu-Kirsa‑i ba kãyã-niɛ aa fɛ̃ ŋ huɔŋga‑i. \s1 Diiloŋ-dũŋ-baamba yaatieŋo sĩnni‑i \p \v 5 Tite, mi yaaŋ-ni Kirɛti‑i-na ŋ da ŋ perieŋ maacemma maŋ tĩyãa cemma terieŋgu-na aa ŋ da ŋ wuɔra fiɛl yaataamba hã Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i nilɛiŋa-na hiere ŋaa miŋ waaŋ-ma baa-ni dumaa. \v 6 Da ŋ'a ŋ fiɛl umaŋ, cãlmuɔ saa saaya u da-yuɔ aa u saaya u waa ciɛŋo diei tieŋo. U bisãlmba saaya ba hũu Yesu maama‑i, ba ciluɔ saaya u vii aa ba saaya ba ta ba nu ba bĩncuɔmba nunni‑i. \v 7 Diiloŋ-dũŋ-baamba yaatieŋo ce Diiloŋ-maacemma, a ce dumaaŋo-na cãlmuɔ saa saaya u da-yuɔ. U saa saaya u waa bombolmantieŋo, u huɔŋga saa saaya ka maar-o, u saa saaya u tuɔ ce koŋhiliiŋgu, u saa saaya u waa bɛrkartieŋo, u saa bi saaya u tuɔ wuo huhurma-na. \v 8 Ku saaya u tuɔ suɔ niraamba belma aa waa ãnfafammanceroŋo. Ku saaya u waa nelnurãŋo, aa waa nelviiŋo, aa tiraa waa Diiloŋ-nolŋo. Ku saaya u tuɔ suɔ u fɛrɛŋ belma. \v 9 Kutieŋo saaya u nyaar Diiloŋ-nelma-na a wuɔ ma hũmelle‑i ŋaa uŋ hãalãayã-mɛi dumaa, ku yaa u ka gbãa waŋ-ma fafamma a dii sirɛiŋa nuɔmba-na aa da nuŋgu nuharuntaamba-na. \s1 Bel ŋ fɛrɛ coikartaamba-na \p \v 10 Na saa da, yaagbãrãamba maaraaya; ba nunni sa suɔ aa dɔl. *Yuifubaa-ba maŋ suurii Yesu horre-na, ba yaa bɔi. Da ba ce ba ta ba piiye ba tãal banamba‑i. \v 11 Mamaŋ saa saaya wamma, ba waŋ ma yaa‑i da ba da nallã ba nieŋa‑i. Baa yaŋ ba cor baa-ku, ba guɔla dumiɛŋa bɔi dumaaŋo-na. \v 12 Ba nelleŋ-tobiŋo naŋo waa tuɔ suɔ yiɛŋgu, u saa fuo-ma, u waaŋ-ma wuɔ: «Kirɛtitaamba sa waŋ ninsoŋo gbula. Ba balaaŋ ŋaa kɛ̃lãamba aa tiraa waa yentaamba. Ba yii baa ba kusũnni yoŋ.» \v 13 Uŋ waaŋ mamaŋ, u saa kar coima. Terieŋgu faŋgu-na, fulnu-bɛi ŋ waŋ ninsoŋo‑i baa-ba ku yaa ba ka vii Diiloŋ-hũmelle-na. \v 14 Waŋ baa-ba wuɔ ba baa fer Yuifu ba yiinatĩmma‑i, ninsoŋo sĩ; aa nuɔmba maŋ cĩinaana ninsoŋo‑i, ba baa cu ba nelma huoŋ-nu. \v 15 Nɛliɛŋ nuɔ ŋ huɔŋ da ka waa welewele, ŋ wɛima‑i hiere ma bi waa welewele dumɛi. Ŋga bamaŋ guɔlaaya ba fɛrɛ aa cĩina Diiloŋo‑i, fafaaŋgu diei kuu si dii-bɛi. Ba balaaŋ baa ba hɔmmu‑i hiere. \v 16 Ba wuɔra ba piiye wuɔ bafamba suɔ Diiloŋo‑i, a ne da baŋ ceŋ kumaŋ ku pigãaŋ wuɔ ba sa suɔ-yo. Ba balaaŋ cor, ba sa nu nɛliɛŋ ãndaaŋgu, ãnfafamma yaraa-ba cemma ma kũŋgu-na hiere. \c 2 \s1 Babĩncuɔmbaŋ saaya ba waa dumaa \p \v 1 Tite, Diiloŋ-hũmelleŋ taaraŋ kumaŋ, nuɔ ta ŋ hãalã nuɔmba‑i ku yaa‑i. \v 2 Waŋ baa babĩncuɔmba‑i wuɔ ba ta ba suɔ ba fɛrɛŋ belma, ba waa bĩncɔfafaamba, ba waa nelnurãamba aa ba nyaar Diiloŋ-maama-na, ba yaŋ nelnyulmu waa-bɛi, aa ba waa hɔhĩnantaamba. \p \v 3 Aa ŋ bi waŋ baa cicɔraamba‑i wuɔ ba ta ba ce Diiloŋ-bisãlŋ temma. Ba yaŋ sikuɔŋa‑i, ba baa bi yaŋ kolma ta yaaŋga bɛi. Ba ta ba dii nelfafamma nuɔmba tũnni-na. \v 4 Ku yaa cabisãlmba ka ta ba suɔ ba dɔl ba bɔlbaa-ba‑i baa ba bisãlmba‑i. \v 5 Ba ka ce nelnurãamba, baa cafafaamba. Ba ka yiɛra terduɔŋ-nu aa vii aa ta ba siɛ ba bɔlbaa-ba wulaa. Mafaŋ da ma ce, molo siɛ da bĩɛna Diiloŋ-hũmelle yerre‑i. \s1 Titeŋ saaya u ce kumaŋ hã naaciemba‑i \p \v 6 Dii nelma naaciemba tũnni-na wuɔ ba yaŋ bisãnsĩnni‑i. \v 7 Naŋ fɛrɛ‑i, ŋ saaya ŋ yaŋ ŋ ciluɔ fa wɛima-na hiere; ba ta ba ne u yaa‑i aa ta ba ce. Ta ŋ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa-ba maŋ yeŋ dumaa; baa ta ŋ puona baa-ma. \v 8 Ŋ nelma saaya ma koŋ, huhurma saa saaya ma waa-mɛi, ku yaa ŋ bigãarãamba siɛ da cãl-e. Mafaŋ da ma ce, ba yammu ka ture. \s1 Kɔraambaŋ saaya ba waa dumaa \p \v 9 Kɔraamba saaya ba ta ba siɛ wɛima‑i hiere ba nebimba wulaa. Ba ta ba ce ba hɔmmu‑i. Ba baa ta ba fanu baa-ba. \v 10 Ba baa bi ta ba cuo ba nagãŋ-niini‑i. Ba yaŋ aa ba firnu ba hɔmmu‑i baa-ba, ku yaa nuɔmba ka siɛ Diiloŋ-nelma‑i, u yaa i koŋkortieŋo‑i. \s1 Diiloŋo hujarre yaa kuraa-ye \p \v 11 Na saa da, Diiloŋo pigãaŋ-ye u hujarre‑i a ce nelbiliemba‑i hiere ba da ba gbãa kor. \v 12 Diiloŋ uŋ ciɛ hujarre‑i yiɛ, ku ciɛ i hiel i naŋga kuubabalaaŋgu cemma-na, aa ce i sa gbar nyaanu i yufieŋ-niini‑i banamba temma‑i. U ciɛ kufaŋgu‑i i diɛ gbãa bel i fɛrɛ fafamma nyuŋgo ku bãaŋ daaku-na, aa vii aa tiɛ ce Diiloŋo huɔŋga‑i \v 13 i cie yibuɔ maŋ iŋ hĩŋ u taaluŋgu‑i. Yiiŋgu faŋgu-na, i ka da Dombuɔ bɔbɔima‑i, i ka da i koŋkortieŋo‑i Yesu-Kirsa bɔbɔima‑i. \v 14 U yaa hãa-ba u fɛrɛ ba ko-yo i sɔlaaŋgu‑i duɔ hiel i yunni‑i ãmbabalma-na aa migãaŋ i hɔmmu‑i da welewele ce-ye fuɔ baaŋ miɛ i diɛ gbãa tiɛ kuye ãnfafamma cemma‑i. \p \v 15 Niŋ saaya ŋ ta ŋ waŋ mamaŋ ma yaa mafamma‑i. Nuɔnɛi yaatieŋ nuɔŋo‑i, ta ŋ dii sirɛiŋa bɛi aa ŋ bi ta ŋ nuola-bɛi. Baa yaŋ molo ce yaadolle baa-ni. \c 3 \s1 Diiloŋ uŋ taaraŋ wuɔsaaŋgu maŋ \p \v 1 Ta ŋ titirre-mɛi baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ ba saaya ba ta ba siɛ fãamaambaa-ba wulaa baa yuntaamba bi wulaa. Ba ta ba nu ba nunni‑i aa ta ba kuye kuufafaaŋgu cemma‑i. \v 2 Ba baa waŋ ãndaparaaŋgu a hã moloŋo, ba baa ce bɛrru baa moloŋo. Ba suɔ ba fɛrɛŋ belma aa ba bi bel nuɔmba‑i hiere da hĩɛhĩɛ. \v 3 Na saa da, miɛ fɛrɛ‑i i waa dumɛi, i saa tiɛ suɔ kuyuŋgu. I saa tiɛ hũu ãŋhũuma. Ii naa pira, i taa i ce kumaŋ dɔlaanuŋ-yiɛ yoŋ, aa i yufieŋ-maama naa ta yaaŋga yiɛ. I maacemma saa naa fa, nenemuŋgu waa-yiɛ. I waa pɔpɔraaŋ miɛ aa i taa i bigãaŋ i-naa. \v 4 Ŋga Diiloŋo‑i i koŋkortieŋ uŋ juɔ'a u ka pigãaŋ nuɔmba‑i u fafaaŋgu‑i baa u nelnyulmu‑i yiiŋgu maŋ nuɔ‑i kuŋ juɔ hi, \v 5 u kuraa-ye. Iŋ hii ce ãnfafamma maŋ, u saa ne mafamma aa kor-e dɛ! Ŋga i hujarre'i kuɔ-yo u kor-e. U hãa-ye u *Yalle yaa a kor-e. U Yalle caya-yiɛ hũmmaŋ temma a hur i ãmbabalma‑i a ce-ye nelfɛlaaŋ miɛ i doŋ tiɛ ce ãnfɛlɛŋo. \v 6 U puɔraa i koŋkortieŋo‑i Yesu-Kirsa yaa jo baa-de sãmbaga yufelle ji hã-ye. \v 7 U ciɛ mafamma‑i wuɔ uŋ dɔlaa-ye aa ce-ye nelviiŋ miɛ, iŋ hĩŋ cicɛ̃lma maŋ taaluŋgu‑i, i ce ma taaŋ miɛ. \s1 Bel ŋ fɛrɛ terbĩɛnataamba-na \p \v 8 Nel daama‑i nuharuŋgu si dii-mɛi, mi taara ŋ waŋ-ma kuola-mɛi, ku yaa bamaŋ haa ba naŋga Diiloŋo-na ba ka ta ba kuye ãnfafamma cemma‑i. Ku faa aa ku kãyã nuɔmba‑i hiere. \v 9 Baa nyiɛsĩŋ nelma maŋ yuŋgu si dii-mɛi, bĩncuɔŋ-yirɛiŋa‑i, cɔcɔgɔluɔ‑i, ãndapirre‑i *ãnjĩnamma-na, hiel ŋ naŋga niɛ. Mamaŋ mafamma‑i daama‑i hiere yuŋgu si dii ma diei nuɔ, ma sa kãyã nɛliɛŋo. \v 10 Da kuɔ nelgboroŋo dii na hɔlma-na, da ŋ gboya-yuɔ ku yu i hãi aa u saa nanna, hiel-o na hɔlma-na. \v 11 Ŋ suyaa kerre wuɔ fuɔ temma‑i u naana Diiloŋ-hũmelle‑i. Aa uŋ yagaraa cor tuɔ ce kuubabalaaŋgu‑i, u kɔsuɔŋ u fɛrɛ'i dumaaŋo-na. \s1 Ãndaperieŋgu \p \v 12 Artemasi‑i baa Tisike‑i mi ka saaŋ unaa kã na wulaa. Duɔ kã, ŋ gbãŋ ŋ jã-mi Nikopolisi‑i-na; mi taara mi ka ce waaŋ-huɔŋgu‑i kusuɔŋ-nu'i. \v 13 Senasi maŋ piiyeŋ u kãyã nuɔmba‑i gɛ̃ŋgɛrbaa-ba-na, gbãŋ ŋ kãyã-yuɔ baa Apolɔsi‑i, da ba biɛ hũmelle‑i bĩŋkũŋgu baa naa ba wulaa. \v 14 I natobimba saa saaya ba waa yoŋ nelbiliemba; ba saaya ba hãalã ãnfafamma cemma‑i ta ba gbã ba kãyã sũntaamba‑i. \p \v 15 Bamaŋ dii baa-mi hiere bande‑i-na ba pãa ŋ jaaluŋgu. Iŋ daa jɛ̃naamba maŋ Yesu horre-na, jaal-ba ŋ hã-ye. \p Diilo kãyã-nɛi hiere.