\id REV - Diiloŋ-nelma cerma-na \ide UTF-8 \h Ãmpigãama \toc1 Ãmpigãamaŋ-sɛbɛ \toc2 Ãmp. \toc3 Ãmp. \mt1 Ãmpigãamaŋ-sɛbɛ \imt1 Nelmuoyamma \ip Sɛbɛ daayo huɔya-maama‑i Yesu-Kirsa yaa caraaya Nsãa‑i baa-ma aa ce u nyɛgɛ̃ŋ-ma hã Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i ba da ba suɔ-ma. \ip Huɔŋgu faŋgu-na, *Oromɛ ba *jãmatigi taa u ce Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i kpãncɔ̃lgũɔ wuɔ ba ciɛ niɛ yaŋ ufaŋo‑i aa ce Yesu-Kirsa yaa ba Yuntieŋo‑i ta ba jaal-o. Sɛbɛ daayo dii sirɛiŋa Diiloŋ-dũŋ-baamba-na Diiloŋ-hũmelle wuɔsaaŋgu-na. Uu dii ŋaa gbãnalãaŋgu, bĩmbaamba‑i baa nelbiliemba‑i baa *dɔrpɔpuɔrbiemba‑i ba ce wɛima‑i baa ba-naa. U gbuyaa baa ãntigãama: Bĩmbĩpiɛlni dii, dadãa-niini dii, jũŋo dii, *Tũmbiloŋo dii baa u dɔrŋo, saasorciɛŋo dii; ba haa u yerre‑i *Babilɔni‑i. Babilɔni‑i nelle naŋ yerre‑i dumaaŋo-na, ŋga di maacemma saa naa fa ku'i ciɛ sɛbɛ daayo-na ba haa di yerre‑i saasorciɛŋo-na. Bĩmbĩpiɛlni pigãaŋ fafaaŋgu, dadãa-niini pigãaŋ yaahuolo. Jũŋo pigãaŋ *Sitãni‑i. Tũmbiloŋo‑i baa u dɔrŋo‑i, Yesu yaa baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i. Bĩmbĩnni bɔi dii, nii dii niehã-niehãi. Niehãi pigãaŋ Diiloŋo bɛyufieŋa yaa‑i. \ip Sɛbɛ domma-na, Yesuŋ caraaya Nsãa‑i a waŋ mamaŋ baa-yo *Asi Diiloŋ-dũŋ-baamba maama-na, ma yaa dii (sap. 1–3). Asi faŋo yaa, baŋ bĩŋ-yoŋ Turki‑i nyuŋgo‑i-na. \ip Ku huoŋgu-na, *Diiloŋ-Yalleŋ kãa baa-yo dɔrɔ‑i-na u ka da mamaŋ, u waaŋ ma yaa‑i (sap. 4–22). Wuɔ yiiŋgu dii baa yiiŋgu, Diiloŋo ka kor bamaŋ haa ba naŋga yuɔ hiere aa nyaar-yuɔ, aa kɔsuɔŋ Sitãni‑i baa u huoŋ-baamba‑i hiere. U ka hiel hĩɛfɛlɛmma baa dɔrfɛlɛŋo a tĩɛna baa u baamba‑i. \c 1 \s1 Domma \p \v 1 Nelma maŋ naa fuo aa Diiloŋo hã Yesu-Kirsa‑i baa-ma u duɔ puure-mɛi pigãaŋ u cãarãamba‑i, ma yaa dii sɛbɛ daayo-na. Nelma famma ka doŋ ta ma ce yibieŋ daaya-na. Yesu-Kirsa puɔraa u *dɔrpɔpuɔrbiloŋo‑i baa nelma famma‑i u ka tũnu u cãarãŋo‑i Nsãa‑i baa-ma. \v 2 Nsãa uŋ daa mamaŋ, Yesu-Kirsaŋ puɔraa ba ji tũnu-yuɔ baa Diiloŋ-nelma maŋ, u waaŋ ma yaa‑i sɛbɛ daayo-na. \v 3 Nelma famma cemmaŋ-huɔŋgu hii tĩ, a ce dumaaŋo-na, umaŋ duɔ kalaŋ sɛbɛ daayo‑i, kutieŋo yuŋgu dɔlaa. Bamaŋ da ba bi nu u huɔya-maama‑i aa bel-ma nammu hãi, kutaamba yunni bi dɔlaa. \s1 Nsãa jaaluŋgu‑i \p \v 4 Muɔ Nsãa, muɔmɛi nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo‑i da mi hã Diiloŋ-dũnni niehãi maŋ dii *Asi‑i-na. Diiloŋo maŋ dii, u yaa waa, u yaa ka waa; fuɔ baa yalɛiŋa niehãi\f + \fr 1:4 \ft Yalɛiŋ daaya pigãaŋ *Diiloŋ-Yalle yaa‑i.\f* maŋ u caaŋgu-na ba kãyã-nɛi aa fɛ̃ na hɔmmu‑i. \v 5 Yesu-Kirsa fuɔ maŋ sa ciɛŋ huhurma baa Diiloŋ-nelma‑i, u bi kãyã-nɛi aa fɛ̃ na hɔmmu‑i. U yaa siire igɛ̃na kuomba hɔlma-na, aa u yaa yuntaamba‑i hiere hĩɛma-na ba yuntieŋo‑i. \p I maama dɔlnu *Kirsa‑i. U siyaa ce u fɛrɛ tãmmaŋ-kũŋgu a hũu-ye i ãmbabalma nyisɛ̃nni-na. \v 6 U ciɛ-ye u nelle taaŋ miɛ aa tiraa ce-ye jigãntaaŋ miɛ i diɛ tiɛ cãa u To‑i Diiloŋo‑i. Bɔbɔima‑i baa fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni gbĩɛ baa u yaa‑i hɔnni-na hiere. Ma ciɛ! \q1 \v 7 Niɛŋ u yaa juɔŋ daayo duherru-na.\f + \fr 1:7 \ft Niɛŋ Daniɛl sɛbɛ‑i-na (Daniel) 7.13 baa Marke sɛbɛ‑i-na 14.62.\f* \q1 Nuɔmba‑i hiere ba yufelle ka haa-yuɔ. \q1 Halle bamaŋ fũɔ-yo baa puɔluŋgu‑i ba ka da-yo.\f + \fr 1:7 \ft Sakari (Zacharie) 12.10, Nsãa 19.37\f* \q1 Nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere ba ka haa ba nammu‑i ba yunniŋ ta ba kaal u maama-na. \q1 Ninsoŋo! Ma ka ce. \p \v 8 Itieŋo‑i Diiloŋo‑i Wɛimantieŋo maŋ dii, u yaa waa, u yaa ka waa; u ciɛra wuɔ: «Muɔmɛi yaaŋga‑i, muɔmɛi huoŋgu‑i.» \s1 Yesu pigãaŋ Nsãa‑i baa u fɛrɛ \p \v 9 Muɔ Nsãa, muɔmɛi dii baa-na Yesu-Kirsa horre-na. Mulĩɛduɔma yaa haaŋ-yiɛ, Diiloŋ-nelleŋ-baaŋ miɛmɛi hiere, aa i nyaarãa Yesu‑i-na nyaarduɔma yaa hiere. Ba bilaa-mi kã baa-mi Patimɔsi, dii dãmmaŋ-nuoraaŋgu holle-na, wuɔ mi ciɛ niɛ ta mi waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i mi pigãaŋ-ba Yesu-Kirsaŋ juɔ baa ninsoŋo maŋ. \v 10 Baŋ naana yiiŋgu maŋ ta ba jaal Itieŋo‑i kuŋ juɔ hi, *Diiloŋ-Yal diɛ sire-miɛ. Miɛ mi ne da molo piiye mi huoŋ-yaŋga-na da gbagaga ŋaa ba bu yɛrre. \v 11 Kutieŋo taa u piiye wuɔ: «Niŋ daŋ mamaŋ, nyɛgɛ̃ŋ-ma sɛbɛ nuɔ ŋ saaŋ-ma ŋ hã nilɛiŋa niehãi waaŋ daaya Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i: Efɛsi, Simine, Pɛrgamu, Tiyatire, Sardɛsi, Filadɛlfi a naara Lawodise.» \p \v 12 Mi miɛlãa ku yaa da mi ne umaŋ piiyeŋ baa-mi, a da sɛ̃nɛ-fitĩmbaa niehãi. \v 13 Fitĩmbaa daaba hɔlma-na, moloŋo naŋo waa yiɛra ŋaa Moloŋ-Biɛŋo, uu naa dii joŋgorbuɔ aa pɛ̃yɛ̃-yuɔ u pãmpĩnaŋga-na baa sɛ̃nɛ-kpãŋkpaaŋgu. \v 14 U yuŋgu naa gbuu pu da cagaa aa u yufieŋa ta a caa ŋaa dãamu. \v 15 U gbeini taa ni caa ŋaa da ba kul kɔvɛ̃lluŋ-bĩŋkũŋgu‑i aa hu-ku kuŋ caa dumaa, aa u yalle waa ŋaa hũnjulammaŋ duŋ dumaa. \v 16 Mɔɛŋa niehãi waa u nadieŋga-na aa jigãpɔruɔŋgu naŋgu waa u nuŋgu-na, ku waa yammu hãi aa ku maama saa naa fa baa dɔdɔlma‑i. U yaaŋga taa ka carra ŋaa bãaŋ da ku hi yuhuɔŋga‑i kuŋ carraŋ dumaa. \v 17 Miŋ daa-yo, mi pãŋ cii nanyir u caaŋgu-na. U haa u nadieŋga‑i miɛ aa cira: «Baa yaŋ ŋ holle tie. Muɔmɛi dĩɛlũɔ‑i, muɔmɛi tuogbuole‑i, \v 18 muɔmɛi Cicɛ̃lmantieŋo‑i. Mii naa ku, ŋga fiɛfiɛ‑i-na mi siire waa cicɛ̃lma, mi ka tĩɛ gbula. Kuliiŋgu‑i baa kuoŋ-nelle‑i hiere nii dii mɛi naŋ-na. \v 19 Terieŋgu faŋgu-na, nyɛgɛ̃ŋ niŋ daa mamaŋ: Mamaŋ ciɛŋ fiɛfiɛ‑i-na baa mamaŋ ka jo hiere, nyɛgɛ̃ŋ-ma. \v 20 Aa niŋ daa mɔɛŋa niehãi maŋ mi nadieŋga-na daaya‑i, baa sɛ̃nɛ-fitĩmbaa niehãi-baaŋ daaba‑i, yaŋ mi waŋ ni yuŋgu‑i pigãaŋ-ni: Mɔɛŋa niehãi-waaŋ daaya yaa *dɔrpɔpuɔrbiemba maŋ niɛyaŋ Diiloŋ-dũŋ-baamba maŋ nilɛiŋa niehãi-waaŋ daaya-na\f + \fr 1:20 \ft Nilɛiŋa faŋa yaa vɛrsɛ 11-na.\f*, aa fitĩmbaa niehãi-baaŋ daaba yaa Diiloŋ-dũŋ-baamba maŋ nilɛiŋa niehãi-waaŋ daaya-na.» \c 2 \s1 Yalle maŋ kãa Efɛsi Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 1 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Efɛsi Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Mɔɛŋa niehãiŋ yeŋ umaŋ nadieŋ-na‑i, aa u tuɔ wuɔra sɛ̃nɛ-fitĩmbaa niehãi-baamba hɔlma-na, u nuŋ-ãndaaŋgu yaa daaku: \v 2 Mi suɔ na maacemma‑i baa na mulĩɛma‑i baa na pãama‑i hiere. Mi suyaa miɛ na sa gbãa ko na hɔmmu‑i baa nelbabalaamba‑i. Bamaŋ karaaŋ coima‑i wuɔ mɛi *pɔpuɔrbiemba, na firiiye-bɛi. \v 3 Na hinu pãama, na mulãaŋ mɛi maama-na aa na kũɔma saa ji seŋ yinduɔŋgu. \v 4 Ŋga nelma diei dii ma sa dɔlnu-miɛ baa-na: Mi maamaŋ taa ma dɔlnu-nɛi dumaa dĩɛlũɔ‑i-na, ma sa tiraa dɔlnu-nɛi dumaa fiɛfiɛ‑i-na. \v 5 Jɔgaaŋ na ne kuŋ ŋa naa waa dumaa yiinaa‑i-na baa fiɛfiɛ‑i, ku saa piɛ ku-naa! Yaaŋ aa na ta na ce naŋ taa na ce dumaa dĩɛlũɔ‑i-na. Da na yagar, mi ka jo ji biɛ na fitĩnuɔ‑i halaŋ-yo u terieŋgu-na. \v 6 Kumaŋ dɔlaaŋ-miŋ baa-na ku yaa daaku: Nikola-baamba maacemmaŋ balannuŋ muɔŋo‑i dumaa, ma bi balannu namaaŋo‑i dumɛi.› \pi1 \v 7 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu! Da ku saa yar umaŋ, cicɛ̃lmaŋ-tibiiŋgu maŋ dii Diiloŋ-suoŋgu-na\f + \fr 2:7 \fk Cicɛ̃lmaŋ-tibiiŋgu: \ft Niɛŋ ku kũŋgu‑i Miwaaŋo jĩnammaŋ-sɛbɛ‑i-na 2.8-9 baa Ãmpigãamaŋ-sɛbɛ‑i-na 22.2.\f*, mi ka hã kutieŋo‑i kufaŋgu bieŋa yaa u wuo.» \s1 Yalle maŋ kãa Simine Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 8 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Simine Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Umaŋ dĩɛlũɔ‑i baa tuogbule‑i, umaŋ naa ku aa sire, u ciɛra: \v 9 Mi suɔ na mulĩɛma‑i baa na nawalsĩnni‑i. Ŋga coima saa fa, nawalaaŋ namaa sĩ, waaŋ namaa. Baŋ bĩɛnaŋ na yirɛiŋa‑i bĩɛnamma maŋ, mi suyaa-ku. Bamaŋ ciɛŋ kufaŋgu‑i ba ciɛra bafamba *Yuifubaa, a ne da Yuifukirɛiŋa sĩ; ba hieroŋo‑i hiere Sitãnitaamba! \v 10 Baŋ ka haa mulĩɛma maŋ nɛi, baa na yaŋ ma tie na hulɛiŋa‑i. Na saa da, *Sitãni ka ce ba dii banamba na hɔlma-na kaso a sagalla-nɛi ne. Ba ka ce-na sũlma‑i yinni cĩncieluo. Da ba fiɛ'a ba ka ko-na, baa na cĩina Diiloŋo hũmelle‑i. Mafaŋ da ma ce, mi ka pã-na baa cicɛ̃lma maŋ sa tĩɛŋ dede.› \pi1 \v 11 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu! Da ku saa yar umaŋ, hãalĩŋ-kuliiŋgu yufelle-yuɔ.» \s1 Yalle maŋ kãa Pɛrgamu Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 12 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Pɛrgamu Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: Jigãpɔruɔŋgu yeŋ baa umaŋ, u piiye baa-na. U jigãŋga dii baa yammu hãi aa ku maama saa fa baa dɔdɔlma‑i. U ciɛra wuɔ: \v 13 ‹Mi suɔ na nelle‑i. Mi suyaa miɛ *Sitãni yaa di tieŋo‑i. Ŋga na bilaa mi maama‑i kpelle cor, a ce halle baŋ fiɛ ko Ãntipasi‑i yibieŋa maŋ nuɔ‑i na Sitãni-nelle-na, na saa cĩina-miɛ. Ãntipasi saa tuɔ kar u huɔyasaŋga baa Diiloŋ-nelma‑i. \v 14 Ŋga nelma diei dii ma sa dɔlnu-miɛ baa-na: Na hɔlma-na, nuɔmba namba cuu Balamu ãndaaŋgu huoŋ-nu. A ne da u yaa pigãaŋ Balaki‑i u tãal *Isirahɛl-baamba‑i dii-ba cufĩɛŋ-kũɔma wuoma-na baa bĩŋwosĩnni cemma-na.\f + \fr 2:14 \fk Balamu‑i baa Balaki‑i: \ft Niɛŋ ba kũŋgu‑i Kãmmaŋ-sɛbɛ‑i-na (Nombres) 25.1-2; 31.16.\f* \v 15 A naara kufaŋgu‑i, nuɔmba namba bi cuu Nikola-baamba huoŋ-nu na hɔlma-na. \v 16 Terieŋgu faŋgu-na, da na saa bir na ciluɔ‑i, ku siɛ vaaya, mi ka kã kutaamba huoŋ-nu baa jigãpɔruɔŋgu maŋ mi nuŋgu-na.› \pi1 \v 17 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu! Da ku saa yar umaŋ, mi ka hã-yo *mani maŋ fuyaa u tuɔ wuo aa bi hã-yo tãmpɛ̃pilande. Yefɛlɛlle nyɛgãaŋ tãmpɛ̃lle fande-na. Da ma hel fuɔ‑i-na, molo sa suɔ yerre maŋ nyɛgãaŋ-diɛ.» \s1 Yalle maŋ kãa Tiyatire Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 18 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Tiyatire Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Diiloŋ-Biɛŋo‑i, umaŋ u yufieŋa caa ŋaa dãamu aa u gbeini ta ni caa ŋaa kɔvɛ̃llu, u ciɛra wuɔ: \v 19 Mi suɔ na maacemma‑i, aa suɔ na nelnyulmu‑i, aa suɔ wuɔ na haa na naŋga miɛ, aa tiraa suɔ na pãama‑i. Mi daa naŋ kãyãŋ banamba‑i dumaa. Mi suyaa miɛ na vaa na fɛrɛ fiɛfiɛ‑i a yaŋ dĩɛlũɔ‑i-na. \v 20 Ŋga nelma diei dii ma sa dɔlnu-miɛ baa-na: Na tiera ciɛŋ daayo nuoŋgu‑i na cor. Mi gbɛ̃ Sesabɛl yaa‑i. Mi daa-yo sɔ wuɔ Diiloŋo'i puɔraa-yo. U kar coima. U tãal mi cãarãamba‑i u dii-ba bĩŋwosĩnni cemma-na baa cufĩɛŋ-kũɔma wuoma-na. \v 21 Mi hãa-yo huɔŋgu wuɔ sĩ u ka nanna, ŋga u sa taara u nanna u bĩŋwosĩnni‑i. \v 22 Mi ka ce u galla yaahuol-gallamma. Bamaŋ ciɛŋ bĩŋwosĩnni‑i baa-yo hiere, mi ka bi haa yaahuolo bɛi, mi saa yagar-ma da ba hiel ba gboluoŋgu ciɛŋ daayo bĩŋwosĩnni-na. \v 23 Mi ka ko u huoŋ-baamba‑i ku yaa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i nilɛiŋa-na hiere ba ka suɔ wuɔ muɔmɛi suyaaŋ nelbiliemba kusũnni‑i baa ba hɔmmu‑i. Mi ka pã-na hiere a saa baa naŋ ciɛ kumaŋ na da-na-diei-na hiere.\f + \fr 2:23 \ft Niɛŋ Gbɛliɛmaŋ-nalãaŋgu-na (Psaume) 62.13 baa Seremi sɛbɛ‑i-na (Jérémie) 17.10.\f* \pi1 \v 24 « ‹Aa yaŋ namaa namaŋ saa cu ciɛŋ daayo huoŋ-nu Tiyatire‑i-na, baŋ bĩŋ kumaŋ wuɔ «Sitãni-kusũŋgu» na saa taara na suɔ-ku, a ce dumaaŋo-na mi siɛ yuu-na baa wɛima. \v 25 Ŋga ma diei dii: Naŋ nuɔ mi nuŋgu‑i dumaa aa hũu-ku, bilaaŋ-kuŋ kpelle dumɛi fuɔ mi jomma. \pi1 \v 26 «‹Da ku saa yar bamaŋ, bamaŋ da ba gbãa ce mi huɔŋga‑i ji hi mi jommaŋ-yiiŋgu‑i, mi ka haa kutaamba‑i nilɛiŋa yuŋ-nu. \q1 \v 27 Ba ka ta ba ce ba fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni‑i baa kɔlluŋ-bɔ̃ɛŋa; \q1 umaŋ duɔ ce ba muonu-yuɔ ŋaa ba muyaanu bituoŋgu.\f + \fr 2:27 \ft Gbɛliɛmaŋ-nalãaŋgu 2.8-9.\f* \pi1 \v 28 «‹Fɔ̃ŋgũɔ faŋo‑i muɔmi daa-yo mi To yaa wulaa‑i; mi ka hã kutaamba‑i baa-yo. Mi ka bi hã-ba cuomɔɛle.› \pi1 \v 29 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu!» \c 3 \s1 Yalle maŋ kãa Sardɛsi Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 1 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Sardɛsi Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi\f + \fr 3:1 \fk Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi: \ft Da ba cira Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi, ku saa ce ŋaa Yalɛiŋa niehãi dii baa Diiloŋo‑i, ŋga ba taara ba pigãaŋ wuɔ u *Yalle dii terni-na hiere aa di suɔ wɛima‑i hiere.\f* yeŋ baa umaŋ, baa mɔɛŋa niehãi‑i; u ciɛra wuɔ: Mi suɔ na maacemma‑i. Nuɔmba daa niɛ sĩ naa dii cicɛ̃lma, a ne da na kuu. \v 2 Bige‑i ciɛ mi waŋ-ma dumaaŋo-na? Mi niɛ da na wɛima sa hel Diiloŋ-yufelleŋ. Terieŋgu faŋgu-na, siireŋ! Aa kuufafaaŋgu maŋ tĩyãa cɛllɛ-kũŋgu‑i na wulaa, na ne-ku dɛi ku baa ji kusirre gbuo! \v 3 Naŋ nuɔ Diiloŋ-nelma‑i dumaa aa hũu-ma, yaaŋ ma maama ta ma tĩɛnu-nɛi na wuɔ ma hũmelle‑i dɛi aa na nanna na cilɔbabalaŋo‑i. Da na saa sire yiɛra na gbeiniŋ, mi ka jo ji tugol-na ŋaa cuoyuo muɔ. Aa ma maaraa-na na suɔ miŋ ka jo huɔŋgu maŋ nuɔ‑i.\f + \fr 3:3 \ft Niɛŋ Matie sɛbɛ‑i-na 24.43-44; Like sɛbɛ‑i-na 12.39-40; Tes. dĩɛ. 5.2; Piɛr hãa. 3.10.\f* \v 4 Ŋga banamba dii na hɔlma-na Sardɛsi‑i-na, ba saa guɔla ba fɛrɛ. Kufaŋgu taamba yaa gbãa piɛ-mi. Ba ka dii joŋgorpiɛlmba i tiɛ wuɔra. \pi1 \v 5 « ‹Terieŋgu faŋgu-na, da ku saa yar umaŋ, kutieŋo ka bi dii joŋgorpilaŋo bafamba temma‑i, aa mi sa ji hur u yerre‑i gbula cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ‑i-na\f + \fr 3:5 \fk Cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ: \ft Diiloŋ-dũŋ-baamba yirɛiŋaŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ maŋ nuɔ‑i ba gbɛ̃ u yaa‑i. Ba yaa daa cicɛ̃lma maŋ sa tĩɛŋ dede‑i. Niɛŋ Filip. 4.3.\f*. Mi ka bi siɛ-ma mi To yaaŋga-na baa u dɔrpɔpuɔrbiemba bi yaaŋga-na wuɔ kutieŋo‑i mɛi wuoŋo.›\f + \fr 3:5 \ft Niɛŋ Matie sɛbɛ‑i-na 10.32 baa Like sɛbɛ‑i-na 12.8.\f* \pi1 \v 6 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu!» \s1 Yalle maŋ kãa Filadɛlfi Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 7 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Filadɛlfi Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Diiloŋ-nolŋo maŋ cãlmuɔ sĩ yuɔ, Ninsontieŋo‑i, *Davidi dieleŋ yeŋ baa umaŋ, umaŋ duɔ hĩl dũŋgu‑i molo siɛ gbãa bĩŋ-ku, aa duɔ bĩŋ-ku molo siɛ gbãa hĩl-ku, u ciɛra wuɔ: \v 8 Mi suɔ na maacemma‑i. Mi suyaa miɛ fɔ̃ŋgũɔ si dii-nɛi, ŋga na nuɔ mi nuŋgu‑i aa na saa cĩina-miɛ. Terieŋgu faŋgu-na, mi puurii dumɛlle hã-na, molo siɛ gbãa suu dumɛlle fande‑i. \v 9 Niɛŋ, Sitãnitaamba maŋ karaaŋ coima‑i wuɔ bafamba *Yuifubaa, miŋ ka ce kumaŋ bɛi ku yaa daaku: Mi ka guor-ba ba ta ba dũuna ba jaal-na. Ba ka suɔ ku yaa nuɔ‑i wuɔ na maama dɔlnu-miɛ.\f + \fr 3:9 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 49.23; 60.14.\f* \v 10 Naŋ nuɔ mi nuŋgu‑i aa vaa na fɛrɛ, yaahuolo maŋ ka jo ji sagalla nuɔmba‑i hiere miwaaŋo-na, muɔ mi ka bi kãyã namaaŋo‑i yaahuolo daayo-na. \v 11 Mi jomma saa maa; a ce dumaaŋo-na naŋ hii fuoŋgu maŋ, gbãaŋ molo baa ji bir baa u huoŋgu a ce unaa hũu u maacemma sullu‑i. \pi1 \v 12 « ‹Da ku saa yar umaŋ, mi ka ce-yo tibibuɔ Diiloŋo dubuɔ‑i-na, u waa kusuɔŋ-nu'i kudɛi. Mi ka nyɛgɛ̃ŋ Diiloŋo yerre‑i baa mi yefɛlɛlle‑i yuɔ. Aa bi nyɛgɛ̃ŋ Diiloŋo nelle yerre‑i yuɔ.\f + \fr 3:12 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 62.2.\f* Diiloŋo nelle yaa Yerusalɛmufɛlɛŋo maŋ uŋ saaŋ-yo u hel dɔrɔ‑i-na tuɔ hiire u jo.› \pi1 \v 13 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu!» \s1 Yalle maŋ kãa Lawodise Diiloŋ-dũŋ-baamba wulaa \pi1 \v 14 «Nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ ŋ waŋ baa *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niɛyaŋ Lawodise Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i wuɔ: ‹Baŋ bĩŋ umaŋ «Ninsoŋo‑i», umaŋ sa ciɛŋ huhurma baa Diiloŋ-nelma‑i, Diiloŋ uŋ ciɛ umaŋ hiel bĩmbĩnni‑i hiere, u ciɛra wuɔ: \v 15 Mi suɔ na maacemma‑i. Na saa huol, na saa bi fɛ̃. Naa naa gbɛ̃ na par ma diei! \v 16 Naŋ yeŋ hɔlma-na, na saa huol, na saa bi fɛ̃, mi ka ture-nɛi taaluŋ temma. \v 17 Da na ce na ta na piiye wuɔ namaa waaŋ namaa, wuɔ bĩmbĩnni‑i hiere nii dii baa namaa. A ne da na saa suɔ wuɔ namɛi sũntaaŋ namaaŋo‑i, namɛi kuɔŋ hujarre, namɛi nawalaaŋ namaaŋo‑i, namɛi yirii, namɛi tãmporni. \v 18 Terieŋgu faŋgu-na, mi ka dii nelma na tũnni-na: Da na ta na taara na ce waaŋ namaa kelkel, juɔŋ na ji sãa sɛ̃nɛ kerre‑i mi wulaa, baa bĩmbĩpiɛlni, na ta na dii na cĩnnu na kũɔma‑i, ku yaa senserre siɛ ta di da-na, aa na sãa yufieŋ-tĩiŋgu na ta na dii na yufieŋa-na a ka buɔ na ta na da baa-ya. \v 19 Muɔ miŋ dɔl bamaŋ hiere, umaŋ duɔ cãl, mi nuola-yuɔ, mi dii-yo hũmelle-na.\f + \fr 3:19 \ft Bĩncuɔŋ-nelmaŋ-sɛbɛ (Proverbes) 3.12; Ebire 12.6.\f* Terieŋgu faŋgu-na, gbãaŋ kpelle na nanna na cilɔbabalaŋo‑i. \v 20 Na saa da, muɔmɛi yiɛraaya daami dumɛlle yaaŋga-na ta mi bĩ, umaŋ duɔ nu aa siɛ mi suur, i ka wuo niiwuoni‑i baa i-naa. \pi1 \v 21 « ‹Kuŋ'a ku saa yar muɔŋo‑i aa mi kã ka tĩɛna baa mi To‑i u fɔ̃ŋgũɔ‑i-na dumaa, da ku saa yar umaŋ, mi ka ce kutieŋo jo ji tĩɛna baa muɔŋo‑i dumɛi mi fɔ̃ŋgũɔ‑i-na.› \pi1 \v 22 «*Diiloŋ-Yalleŋ waŋ mamaŋ baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i, ma yaa mafamma‑i. Umaŋ duɔ u ka nu, u nu!» \c 4 \s1 Baŋ tuɔlnuŋ Diiloŋo‑i dumaa dɔrɔ‑i-na \p \v 1 Kufaŋgu huoŋgu-na, miɛ mi tiraa ne a da dumɛlle nande puurii dɔrɔ‑i-na. Miŋ ŋa naa nu moloŋo maŋ piiye baa-mi, umaŋ yalle‑i waa ŋaa ba bu yɛrre, wuɔ gbɛ̃-mi wuɔ: «Nyugũŋ ŋ jo bande mi ji pigãaŋ-ni mamaŋ juɔŋ bisĩnuɔ‑i-na.» \p \v 2 Terduɔŋgu faŋgu-na, *Diiloŋ-Yalle sire-miɛ. Miɛ mi ne da mi fɛrɛ dɔrɔ. Aa da fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre nande‑i baa moloŋo di dɔrɔ. \v 3 Kutieŋo taa u caa ŋaa jape-tãmpɛ̃lle, u caa ŋaa sarduɔni-tãmpɛ̃lle. Diiloŋ-pɔruɔŋgu naa cĩilã teter daade‑i. Ku taa ku caa ŋaa emerodi-tãmpɛ̃lle\f + \fr 4:3 \ft Tãmpɛ̃lle nande‑i baŋ bĩŋ-deŋ dumaaŋo-na, ba ce niibilenni baa-de.\f*. \p \v 4 Titiɛŋ\f + \fr 4:4 \ft Titiɛŋ daaya bi waa fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-titiɛŋa; ku kaalaaya girɛkimma-na.\f* komorre baa a naa waa cĩilã fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teter daade‑i. Bĩncuɔmba komorre baa ba naa‑i waa tĩɛna-yɛi aa dii bĩmbĩpiɛlni baa sɛ̃nɛ-nyantuolbaa ba yunni-na. \v 5 Teterre maŋ waa hɔlma-na, di taa di nyiɛsĩŋ aa ta di naar ŋaa diiloŋo, di taa di bi ce ijieni. Fitĩmbaa niehãi naa celieŋ jĩna di yaaŋga-na. Fitĩmbaa daaba yaa Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi-waaŋa‑i. \v 6 Fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaaŋga-na, ku waa ŋaa hũmma, da kilekilekile. Da ŋ yiɛra, ŋ ta ŋ da ŋ yalle‑i. Bimuɔmba namba naa dii-de huɔŋga. Ba waa ba naa. Yufieŋa‑i naa gbuo ba yammu‑i baa ba honni‑i hiere. \v 7 Dĩɛlã-wuoŋo waa ŋaa jara, hãalĩŋ-wuoŋo waa ŋaa balyuŋgu, siɛliŋ-wuoŋo yaaŋga waa ŋaa nelbiloŋ-yaaŋga aa Naaliŋ-wuoŋo waa ŋaa kuɔcurɔ duɔ tuɔ yuul uŋ yeŋ dumaa.\f + \fr 4:7 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 1.5-10,22; 10.14.\f* \v 8 Bimuɔŋ daaba waa baa bũncɛmmu niede-niediei. Ba kũɔma naa gbuo hiere baa yufieŋa ka hel baa ba bũncɛmmu cicaara‑i hiere. Bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i ba bi hãl nɛini yaa‑i. Ba taa ba hãl wuɔ: \q1 «U faa, u faa, u faa, \q1 Itieŋo‑i Diiloŋo‑i Wɛimantieŋo \q1 maŋ naa waa, u yaa dii, u yaa ka waa; \q1 u faa kelkel.»\f + \fr 4:8 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 6.2-3.\f* \p \v 9 Da ba ta ba hãl ba tuɔlnu fɔ̃ŋgɔ̃sĩnniŋ-teterre Tieŋo‑i, umaŋ dii gbula u sa ji kã terieŋgu‑i, da ba ta ba hãl ba tuɔlnu-yuɔ, ba ta ba gbɛliɛŋ-yo aa ta ba jaal-o. \v 10 Da ba ta ba ce kufaŋgu‑i, bĩncuɔmba komorre baa ba naa-baaŋ daaba sire dũuna jaal umaŋ dii gbula aa u sa ji kã terieŋgu‑i. Da ba'a ba ce mafamma‑i, ba hiel ba nyantuolbaa-ba‑i jĩna u yaaŋga-na aa cira: \q1 \v 11 «Diiloŋ nuɔ, Itieŋ nuɔ, \q1 tuɔlnumma saaya-niɛ, \q1 gbɛliɛma saaya-niɛ, \q1 jaaluŋgu saaya-niɛ, \q1 himma saaya-niɛ \q1 wuɔ nuɔnɛi hielaa bĩmbĩnni maŋ dii hiere. \q1 Bĩmbĩnni maŋ dii hiere \q1 ni hilaa naŋ helma \q1 aa tĩɛ naŋ tĩɛma.» \c 5 \s1 Hai ka gbãa puur sɛbɛ‑i? \p \v 1 Miɛ mi ne da umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na u bilaaya sɛbɛ naŋo u nadieŋga-na. Sɛbɛ faŋo‑i baa naa nyɛgɛ̃ŋ u yaaŋga-na baa u huoŋgu-na hiere aa pĩŋ-yo ŋaa figĩiŋgu aa nyaar-o sɔmma niehãi aa dãnya-mɛi. \v 2 Aa da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo\f + \fr 5:2 \ft Girɛkimma-na ba pigãaŋ *dɔrpɔpuɔrbiloŋ daayo sĩnni‑i wuɔ u waa baa fɔ̃ŋgũɔ ŋaa maŋ waaŋ dumaa 10.1.\f* naŋo piiye da gbagaga wuɔ: «Hai moloŋo‑i ka gbãa yer dãnyɔbaa daaba‑i halaŋ-ba aa puur sɛbɛ‑i?» \v 3 Molo saa da! Molo saa da dɔrɔ‑i-na, molo saa da hĩɛma-na, molo saa bi da kuoŋ-nelle-na duɔ puur sɛbɛ‑i a ne u huɔya-maama‑i. \v 4 Moloŋ uŋ'a u saa da dumaaŋo-na, miɛ pãŋ ta mi kaal higohigo! \v 5 Bĩncuɔŋ daaba‑i, unaŋo gbɛ̃-mi wuɔ: «Budii; baa kaal! Ne, jara maŋ hilaa *Yuda-baamba-na\f + \fr 5:5 \fk Jara maŋ hilaa Yuda-baamba-na: \ft Niɛŋ Miwaaŋo jĩnammaŋ-sɛbɛ‑i-na (Genèse) 49.9.\f*, u yaraa u bigãarãamba‑i. *Davidi hãayɛ̃lŋo yaraa. U ka gbãa yer dãnyɔbaa daaba‑i aa puur sɛbɛ‑i.» \p \v 6 Miɛ mi ne da *Tũmbiloŋo naŋo yiɛraaya fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre caaŋgu-na bimuɔmba naa-baaŋ daaba hɔlma-na, bĩncuɔmba yaaŋga-na. U taa u ne ŋaa ba cãa u nuoŋ-nu. U waa baa yiɛŋa niehãi baa yufieŋa niehãi. Yufieŋ daaya yaa Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi-waaŋa‑i\f + \fr 5:6 \fk Diiloŋ-Yalɛiŋa niehãi: \ft Niɛŋ 3.1 baa naaruɔ‑i cicaara‑i-na.\f*. U saaŋ a yaa‑i terni-na hiere hĩɛma-na. \p \v 7 Tũmbiloŋ wuɔ piɛ umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na a hũu sɛbɛ‑i u nadieŋga-na. \v 8 Bimuɔmba naa-baaŋ daaba‑i baa bĩncuɔmba komorre baa ba naa-baaŋ daa baa pãŋ sire dũuna Tũmbiloŋo yaaŋga-na. Ba waa baa koncoyieŋa ba yunniŋ hiere baa sɛ̃nɛ-biremmu. Bireŋ daamu naa yu baa wusũnaŋo. Wusũnaŋ daayo yaa pigãaŋ Diiloŋ-baamba cacãrãŋgu‑i. \v 9 Ba taa ba hãl nalãfɛliɛŋgu wuɔ: \q1 «Baŋ kuɔ-ni, \q1 ŋ ciɛ ŋ tãmma‑i a sãa nuɔmba yunni‑i terni-na hiere, \q1 baa dũnni-na hiere, \q1 baa nelmambaa-ba-na hiere, \q1 baa nilɛiŋa-na hiere \q1 a hã Diiloŋo‑i. \q1 Nuɔnɛi gbãa biɛ sɛbɛ‑i a yer dãnyɔbaa-ba‑i aa puur-o. \q1 \v 10 Niŋ sãa bamaŋ, \q1 ŋ ciɛ-ba Diiloŋ-nelleŋ-baamba \q1 aa ce-ba jigãntaamba \q1 ba ta ba cãa Diiloŋo. \q1 Ba ka waa hĩɛma yuŋ-nu.» \p \v 11 Miɛ mi tiraa ne, a da dɔrpɔpuɔrbiemba‑i ŋaa sĩamba! Ba waa ŋaa nyɛiŋo; molo siɛ gbãa kãŋ-ba. Ba waa kalla bimuɔŋ daaba‑i baa bĩncuɔŋ daaba‑i baa fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teter daade‑i hiere.\f + \fr 5:11 \ft Niɛŋ Daniɛl sɛbɛ‑i-na (Daniel) 7.10.\f* \v 12 Ba taa ba hãl kabakaba wuɔ: \q1 «Baŋ cãa Tũmbiloŋo maŋ nuoŋ-nu'i, \q1 himma saaya-yuɔ, wɛisĩnni saaya-yuɔ, \q1 nelnulle saaya-yuɔ, fɔ̃ŋgũɔ saaya-yuɔ, \q1 bɔbɔima saaya-yuɔ, gbɛliɛma saaya-yuɔ, \q1 tuɔlnumma saaya-yuɔ!» \p \v 13 Diiloŋ uŋ hielaa bĩmbĩnni maŋ hiere, nimaŋ dɔrɔ‑i-na, baa nimaŋ hĩɛma-na, baa nimaŋ kuoŋ-nelle-na a naara nimaŋ hũmma-na, bĩmbĩnni‑i hiere miwaaŋo-na, miɛ nu ni hãl wuɔ: \q1 «Umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na, \q1 fuɔ baa Tũmbiloŋo‑i, \q1 tuɔlnumma saaya ba yaa‑i, \q1 bɔbɔima saaya ba yaa‑i, gbɛliɛma saaya ba yaa‑i, \q1 fɔ̃ŋgũɔ saaya ba yaa‑i hɔnni maŋ joŋ!» \p \v 14 Bimuɔmba naa-baaŋ daa baa siɛ wuɔ: «Ma ciɛ.» Aa bĩncuɔŋ daa baa dũuna jaal-ba. \c 6 \s1 Dãnyɔbaa-ba yerma‑i \p \v 1 Ku huoŋgu-na, mi da *Tũmbiloŋo yiraa dãnyɔdĩɛlãŋo‑i. Bimuɔmba naa-baaŋ daaba‑i miɛ nu unaŋo piiye da gbagaga ŋaa diiloŋo‑i naaraa wuɔ: «Jo bande!» \v 2 Miɛ mi ne da sũmpilaŋo naŋo hilaa. Umaŋ waa u dɔrɔ‑i-na tãaŋgu waa u naŋga-na. Uŋ juɔ, baa hã-yo nyantuoluo wuɔ u yaraa cor; wuɔ ta duɔ ka tiraa yar u bigãarãamba‑i. \p \v 3 Tũmbiloŋ uŋ juɔ yer hãalĩŋ-dãnyuɔ‑i, miɛ nu hãalĩŋ-bimoloŋo ciɛra wuɔ: «Jo bande!» \v 4 Sũŋo naŋo tiraa hel, fuɔ waa dãa ŋaa tãmma. Uŋ juɔ, umaŋ waa u dɔrɔ‑i-na, baa hã-yo ku fɔ̃ŋgũɔ‑i u duɔ tuɔ dii bɛrru terni-na hiere hĩɛma-na, a ce nuɔmba ta ba hel ba ko ba-naa. Ba hãa ufaŋo‑i jigãpɔruɔŋgu. \p \v 5 Tũmbiloŋ uŋ juɔ yer siɛliŋ-dãnyuɔ‑i, miɛ nu siɛliŋ-bimoloŋo ciɛra wuɔ: «Jo bande!» Miɛ mi ne da sũŋo naŋo hilaa da kirkirkir. Umaŋ waa u dɔrɔ‑i-na, kilo waa u naŋga-na.\f + \fr 6:5 \ft Niɛŋ Sakari sɛbɛ‑i-na (Zacharie) 1.8; 6.1-8.\f* \v 6 Miɛ nu ŋaa molo piiye bimuɔmba naa-baaŋ daaba hɔlma-na wuɔ: «Yuure dĩmma sullu‑i. Ŋ ce yinduɔŋ-maacemmaŋ-sullu gbãa sãa mahĩbieŋa‑i kilo diei yoŋ aa da kuɔ jijaaŋa‑i, kilobaa-ba siɛi. Namma‑i baa duvɛ̃ŋo‑i baa yuure nifanni sullu‑i.» \p \v 7 Tũmbiloŋ uŋ juɔ yer naaliŋ-dãnyuɔ‑i, miɛ nu naaliŋ-bimoloŋo ciɛra wuɔ: «Jo bande!» \v 8 Miɛ mi ne da sũŋo naŋo hilaa, u waa puguu. Umaŋ waa u dɔrɔ‑i-na, ba taa ba bĩ-yo Kuliiŋgu, aa u saatieŋo‑i ba taa ba bĩ-yo «Kuoŋ-nelle». Baŋ juɔ, baa hã-ba fɔ̃ŋgũɔ‑i wuɔ ba ko nelbiliemba namba. Da ba calnu nelbiliemba‑i sɔmma naa‑i, ba hãa-ba fɔ̃ŋgũɔ‑i sɔmma diei nuɔ wuɔ ba ce bɛrru ko banamba, aa ce nyulmu ko banamba, aa ce jarma ko banamba, aa ce bĩmbabalmba ko banamba. \p \v 9 Tũmbiloŋ uŋ juɔ yer diiluŋ-dãnyuɔ‑i, baŋ kuɔ bamaŋ Diiloŋ-nelma maama-na, miɛ da ba yalɛiŋa‑i mumbuolmuŋ-terieŋgu cicaara‑i-na \v 10 a piiye da gbagaga wuɔ: «Yuntieŋ nuɔ, nuɔni maŋ faa aa tiraa ta ŋ waŋ ninsoŋo‑i; bamaŋ kuɔ miɛŋo‑i, ŋ cie bige‑i aa da ŋ yuu-ba? Ŋ cie bige‑i aa da ŋ suu ku sɔlaaŋgu‑i nelbiliemba-na?» \v 11 Baa hã-ba joŋgorpiɛlmba hiere ba yunniŋ, ba dii. Aa naa waŋ baa-ba wuɔ ba fɛ̃ ba hɔmmu‑i cɛllɛ, kɛrɛ baŋ taaraŋ nuŋgu maŋ ku saa yu yogo. Baŋ taa aa yaŋ ba natobimba maŋ, baŋ taa aa yaŋ ba namaacembiemba maŋ Diiloŋ-suoŋgu-na, ba ka bi ko-ba bafamba temma‑i. Ba'i ka jo ji yuliiye-bɛi. \p \v 12 Ku huoŋgu-na, mi da Tũmbiloŋo yiraa dãnyuɔ maŋ niediei-wuoŋo‑i. Uŋ yiraa-yo terieŋgu maŋ nuɔ‑i, hĩɛma gbuu sagalla da dɛi! Bãaŋ-yufel diɛ bir kau ŋaa kompabileŋga, cɛiŋo bir ŋaa tãmma da dãa! \v 13 Mɔɛŋa par diire hiere hĩɛma-na ŋaa fafalmuŋ hũl kpaani dumaa nanna. \v 14 Dɔrɔ wuɔ pĩŋ halaŋ ŋaa ba pĩɛŋ figĩiŋgu. Tãnni‑i baa dãmmaŋ-nuoraaŋguŋ cĩilãayã nilɛiŋa maŋ hiere niɛ halaŋ ni terni-na hiere.\f + \fr 6:14 \ft Niɛŋ Isayi (Ésaïe) 13.10-13; 34.4; Esekiɛl (Ézéchiel) 32.7-8; Amɔsi (Amos) 8.9 baa Yowɛl (Joël) 2.10; 3.3-4.\f* \v 15 Nuɔmba‑i hiere baa gbar ka fuo tãnniŋ: Yuntaamba‑i, nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba‑i, sorosi ba yuntaamba‑i, waamba‑i, fɔ̃ŋgɔ̃taamba‑i, baa nuɔmba namba‑i hiere, kɔraamba‑i baa nebimba‑i hiere, baa gbar ka fuo tãnfonniŋ! \v 16 Aa naa ta ba waŋ baa tãnni‑i wuɔ: «Ciiŋ na haa-yiɛ na fuo-ye, umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na u baa da i yufelle aa Tũmbiloŋo baa bi da-ye gãŋ baa-ye.\f + \fr 6:16 \ft Niɛŋ Ose sɛbɛ‑i-na (Osée) 10.8 baa Like sɛbɛ‑i-na 23.30.\f* \v 17 Baŋ ka pigãaŋ ba jãyãmma‑i yiiŋgu maŋ nuɔ‑i ku hii. Hai ka gbãa kor?»\f + \fr 6:17 \ft Niɛŋ Yowɛl sɛbɛ‑i-na (Joël) 2.11 baa Sofoni sɛbɛ‑i-na (Sophonie) 2.2-3.\f* \c 7 \s1 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo haa dãnyuɔ Diiloŋ-cãarãamba-na \p \v 1 Kufaŋgu huoŋgu-na, miɛ da *dɔrpɔpuɔrbiemba naa calaanu yiɛra hĩɛma-na a suu fafalmu‑i terni-na hiere wuɔ mu baa jo hĩɛma-na, mu baa sagalla hũmma‑i, mu baa bi sagalla tibiiŋgu diei. \v 2 Diiloŋo hãa ba yaa‑i fɔ̃ŋgũɔ‑i ba da ba guɔla hĩɛma‑i baa hũmma‑i. Miɛ mi ne tiraa da dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo hilaa bãpagũŋgu-na tuɔ jo. Cicɛ̃lmantieŋ uŋ haa u dãnyuɔ‑i baa kumaŋ, ku waa u naŋga-na. Uŋ juɔ hi, wuɔ piiye da gbagaga baa ba naa-baaŋ daaba‑i wuɔ: \v 3 «Baa na hi na guɔla hĩɛma‑i, baa hũmma‑i, baa tibinni‑i! Yaaŋ i haa dãnyɔbaa Diiloŋ-cãarãamba yammu-na igɛ̃na.»\f + \fr 7:3 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 9.4-6.\f* \v 4 Baŋ juɔ haa-bɛi tĩ, baa bĩ ba nuŋgu‑i baa-mi: Ba waa nuɔmba neifieŋ-komuɔŋa siɛi baa cĩncieluo neifieŋa hãi *Isirahɛl-dũnni cĩncieluo baa ni hãi baamba-na hiere. \li1 \v 5 Ba hɔlma-na, *Yuda baamba waa neifieŋ-niediei, \li1 Urubɛ̃ baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 Gadi baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 \v 6 Asɛr baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 Nefutali baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 Manase baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 \v 7 Siminyɔ baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 *Levi baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 Isakaar baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 \v 8 Sabulɔ̃ baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 Yosɛfu baamba‑i neifieŋ-niediei, \li1 *Bensaamiɛ baamba‑i neifieŋ-niediei. \s1 Nelpũŋgu maŋ kuraa \p \v 9 Kufaŋgu huoŋgu-na, miɛ mi tiraa ne, a da nelpũŋgu naŋ temma molo siɛ gbãa kãŋ-ba. Baa naa hel terni-na hiere, dũnni-na hiere, nilɛiŋa-na hiere baa nelmambaa-ba-na hiere a jo ji yiɛra fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaaŋga-na *Tũmbiloŋo yaaŋga-na. Ba waa hiere baa joŋgorpiɛlmba baa nampurni\f + \fr 7:9 \ft Ba taa ba jãrã yuntaamba‑i baa nampurni yaa ba nammu-na. Niɛŋ Nsãa sɛbɛ‑i-na 12.13.\f* ba nammu-na. \v 10 Ba taa ba piiye da gbagaga wuɔ: \q1 «Umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na, Diiloŋo yaa‑i. \q1 Fuɔ baa Tũmbiloŋo‑i ba'i kuraa-ye.» \p \v 11 *Dɔrpɔpuɔrbiemba‑i hiere baa dii fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre‑i huɔŋga baa bĩncuɔmba‑i a naara bimuɔmba naa-baaŋ daaba‑i. Baŋ diyaa-ba huɔŋga dumaaŋo-na, baa dũuna hiere teterre yaaŋga-na a jaal Diiloŋo‑i. \v 12 Ba taa ba piiye wuɔ: \q1 «Ninsoŋo! \q1 Tuɔlnumma saaya Diiloŋo‑i, gbɛliɛma saaya-yuɔ, \q1 nelnulle saaya-yuɔ, jaaluŋgu saaya-yuɔ, bɔbɔima saaya-yuɔ, \q1 himma saaya-yuɔ, fɔ̃ŋgũɔ bi saaya-yuɔ hɔnni maŋ joŋ! \q1 Ma ciɛ.» \p \v 13 Bĩncuɔŋ daaba-na, unaŋo yuu-mi wuɔ: «Bamaŋ diyaa joŋgorpiɛlmba‑i daaba‑i, ŋ suyaa-ba wɛi? Ŋ suyaa baŋ hilaa kusuɔŋ-nu wɛi?» \p \v 14 Mi gbɛ̃-yo miɛ: «Yuntie, mi daa-ba hie ta mi suɔ-ba? Jande ŋ sa pigãaŋ-mi ba sĩnni‑i wɛi?» \p Wuɔ cira: «Bamaŋ hilaa yaahuolbabalaŋo-na, ba yaa‑i. Ba saaraa ba joŋgorbaa-ba‑i Tũmbiloŋo tãmma-na ba pusũŋ. \v 15 Ku'i ciɛ ŋ da ba yiɛraaya Diiloŋ-teterre yaaŋga-na aa ta ba jaal-o bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i u dubuɔ‑i-na. Umaŋ tĩɛnaana teterre-na u ka tuɔ neya-bɛi. \v 16-17 Aa Tũmbiloŋo‑i fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na, u'i ka waa ba ãncĩinaŋo‑i. U ka ceŋ-ba kã baa-ba cicɛ̃lmaŋ-hũnfoeŋa-na. \q1 Nyulmu sa ji tiraa bel-ba, \q1 hũŋkuɔsĩnni sa ji tiraa ko-ba, \q1 bãaŋgu sa ji tiraa ye-ba, \q1 babãaŋgu sa ji tiraa mulĩɛŋ ba kũɔma‑i. \q1 Aa Diilo fuɔ fɛrɛ yaa ka hur ba nyinyɔlma‑i hiere.»\f + \fr 7:16-17 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 25.8; 49.10 baa Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 34.23.\f* \c 8 \s1 Dãnyuɔ maŋ niehãi-wuoŋo yerma‑i \p \v 1 *Tũmbiloŋ uŋ juɔ yer dãnyuɔ maŋ niehãi-wuoŋo‑i, kuɔ ce da sensenseŋ dɔrɔ‑i-na lɛr boluoŋ temma. \v 2 *Dɔrpɔpuɔrbiemba namba dii niehãi Diiloŋo caaŋgu-na u tuɔ puɔr. Miɛ mi ne da ba hãa-ba yiɛŋa niehãi ba yunniŋ. \p \v 3 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo jo ji yiɛra mumbuolmuŋ-terieŋgu caaŋgu-na baa sɛ̃nɛ-bitiele u naŋga-na. Bitiel daade‑i ba ciɛ-de ta ba dii wusũnaŋo diɛ. Uŋ juɔ ji yiɛra dumaaŋo-na, baa hã-yo wusũnaŋo‑i da bãmbãale wuɔ u pã-yo mumbuolmuŋ-terieŋgu-na a hã Diiloŋo‑i baa Diiloŋ-baamba cacãrãŋgu‑i fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaaŋga-na. Mumbuolmuŋ-terieŋ daaku waa sɛ̃nɛ-kũŋgu. \v 4 Baŋ hãa-yo wusũnaŋo‑i, wuɔ dii-yo bitiele-na, wuɔ wur kã Diiloŋo-na baa Diiloŋ-baamba cacãrãŋgu‑i. \p \v 5 Ku huoŋgu-na, dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ gbãl dãamu mumbuolmuŋ-terieŋgu-na a yu bitiele‑i aa fara nanna-diɛ hĩɛma-na. Diiloŋ wuɔ pãŋ doŋ tuɔ nyiɛsĩŋ aa tuɔ naar, terni‑i hiere ijieni aa hĩɛma sagalla. \s1 Yiɛŋa hii bumma \p \v 6 Hĩɛmaŋ sagalaaya dumaaŋo-na, *dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi maŋ baŋ hãa-ba yiɛŋa‑i, baa tigiiŋ da ba bu-ya. \p \v 7 Dĩɛlã-wuoŋo bu u yɛrre‑i. Uŋ buu-de terieŋgu maŋ nuɔ‑i, diiloŋ-tãlɛ̃iŋa naŋ aa kũnna hĩɛma-na, aa guɔlaa baa dãamu baa tãmma. Hĩɛma yiɛŋgu diei kuɔ caa baa ku tibinni‑i ka hel baa hĩɛbĩnaaŋgu‑i hiere. Yiɛŋgu maŋ caa, da ba calnu hĩɛma‑i sɔmma siɛi, kuu dii ŋaa sɔmma diei caa. \p \v 8 Hãalĩŋ-wuoŋo bu u diele‑i. Baa naŋ kulaŋgu naŋgu dii-ku dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na. Ku waa ŋaa tãnuŋgu ta ku caa. Nuoraaŋgu yiɛŋgu diei bir tãmma hiere. Da ba calnu-kuɔ sɔmma siɛi, kuu dii ŋaa sɔmma diei birii tãmma‑i. \v 9 Ku bĩmbaaŋ baa ku hiere aa baatombaa-ba maŋ waa hɔlma famma-na baa bi bĩɛna hiere. \p \v 10 Siɛliŋ-wuoŋo bu u yɛrre‑i. Mɔɛkãŋkarre nande hel dɔrɔ‑i-na ta di caa dãamu di jo; jo ji suur nuoranni-na baa hũnfonni-na. Da ba calnu-niɛ sɔmma siɛi, kuu dii ŋaa di suurii sɔmma diei nuɔ. \v 11 Ba taa ba bĩ mɔɛle falle‑i «Gbagagamma». Diŋ suurii hũmma maŋ nuɔ‑i, maa bir hiere da gbagaga. Maŋ ciɛ gbagaga dumaaŋo-na, nuɔmba maŋ nyuɔŋ-ma ba fɔ̃ŋgũɔ baa ku. \p \v 12 Naaliŋ-wuoŋo bu u diele‑i. Bãaŋ-yufelle yiɛŋgu diei kuɔ pãŋ ku, cɛiŋo‑i maaduɔma, mɔɛŋa naŋ aa balla, a ce cecerma parra. Da ba calnu bãanyufelle‑i baa cɛiŋo‑i sɔmma siɛi, kuu dii ŋaa sɔmma da-ma-diei naa kuu-niɛ. Aa calnu mɔɛŋa‑i sɔmma bi siɛi, sɔmma diei naa baala-yɛi. A ce dumaaŋo-na bãaŋgu saa ta ku ye dumaa aa cɛiŋo saa tuɔ muora dumaa. \p \v 13 Miɛ mi tiraa ne a da kuɔcurɔ naŋo bĩŋ dii fɛ̃nfɛ̃lle-na aa tuɔ kaasĩŋ wuɔ: «Gbɛrɛ o gbɛrɛ! Gbɛrɛ o gbɛrɛ! Dɔrpɔpuɔrbiemba maŋ tĩyãa ba siɛi-baamba‑i, da ba bu ba yiɛŋa‑i sũlma haraa nelbiliemba-na!» \c 9 \p \v 1 *Dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ diiluŋ-wuoŋo bu u yɛrre‑i. Miɛ da mɔɛle nande diiriiye hĩɛma-na. Diŋ diiriiye dumaaŋo-na, baa hã-de fobabalaaŋgu diele‑i. \v 2 Diɛ puur fobabalaaŋgu‑i. Nyaasĩbabalanni naŋ temma ta ni hel da kirkirkir, a ce terieŋgu pãŋ bir ce da kullu hiere. \v 3 Dũŋgbɛrmba naŋ temma hel nyaasĩŋ daani-na a gbuo hĩɛma‑i hiere. Baa naa ce ba ta ba cɛ ŋaa namɛlmba. \v 4 Baa gbɛ̃-ba wuɔ ba baa yiɛya hĩɛŋgu‑i, baa dĩmma‑i, baa tibinni‑i, ŋga Diiloŋ-dãnyuɔ uŋ'a u sĩ bamaŋ yammuŋ, kɛrɛ ba ta ba yii baa ba yaa‑i yoŋ. \v 5 Ba saa cira ba ko-ba, ba'a ba huol ba yammu‑i caamba ndii. Namiɛŋ duɔ doŋ-ni kuŋ jaŋ-niŋ dumaa, bafamba ka haa jamma famma temma yaa kutaamba-na. \v 6 Caamba ndii daayo-na, nuɔmba ka ta ba taara kuliiŋgu‑i ŋga ba siɛ da-ku. Ba ka mul dãamu taara-kuɔ, ŋga moloŋ yufelle siɛ gbãa haa-kuɔ. \p \v 7 Dũŋgbɛrŋ daaba taa ba niya bɛrru domma‑i ŋaa bɛrcesũnaamba. Ninanni nanni waa ba yunni-na ŋaa sɛ̃nɛ-nyantuolbaa, aa ba yammu waa ŋaa nelbilieŋ-yammu. \v 8 Ba yukuɔsĩnni waa pɔ̃mpɔr ŋaa caaŋ-niini aa ba nyiɛni‑i ŋaa jar-nyiɛni. \v 9 Ba pãmpĩnammu waa ŋaa ba diyaa kɔlluŋ-joŋgorbaa-ba'i muɔ, aa da ba ta ba yuul, ba bũncɛmmu ta mu du ŋaa sũŋ-wotorbaa-baŋ duŋ dumaa bɛrruŋ-hũmelle-na.\f + \fr 9:9 \ft Niɛŋ Yowɛl sɛbɛ‑i-na (Joël) 1.6; 2.4-5.\f* \v 10 Pelni waa baa-ba baa turɛiŋa ŋaa namɛlmba. Ba ka ce nuɔmba‑i sũlma baa turɛiŋa faŋa yaa‑i caamba ndii daayo hɔlma-na. \v 11 Fobabalaaŋgu dieleŋ yeŋ baa dɔrpɔpuɔrbiloŋo\f + \fr 9:11 \ft Dɔrpɔpuɔrbiloŋ daayo‑i, ba yaa cĩinaana ba munyiɛrammu‑i. Niɛŋ Yuda sɛbɛ‑i-na 6.\f* maŋ, u yaa dii ba yuŋgu-na. Ba bĩ-yo ebiremma-na «Abadɔ̃», girɛkimma-na «Apolinyɔ» ku yuŋgu yaa wuɔ Guɔyɔtieŋo. \p \v 12 Yaahuol-dĩɛlãŋo curaa. Ba hãi tĩyãa. \p \v 13 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niediei-wuoŋ wuɔ bu u yɛrre‑i. Miɛ nu molo piiye sɛ̃nɛ-mumbuolmuŋ-terieŋgu kɔtɔnni naa‑i-na, Diiloŋo yaaŋga-na. \v 14 Kutieŋo taa u piiye baa dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niediei-wuoŋo yaa wuɔ: «Ba vaa dɔrpɔpuɔrbiemba\f + \fr 9:14 \ft Dɔrpɔpuɔrbiemba daaba‑i, ba yaa cĩinaana ba munyiɛrammu‑i. Niɛŋ Yuda sɛbɛ‑i-na 6.\f* namba jĩna Efurata\f + \fr 9:14 \ft Efurata‑i nuorabuɔ naŋ yerre‑i dumaaŋo-na, ku kaalaaya girɛkimma-na.\f* caaŋgu-na, baa dii ba naa. Fir-ba ŋ nanna.» \v 15 Wuɔ fir-ba nanna. Diiloŋo naa dii bel daade yaa‑i, baa cɛiŋ daayo yaa‑i, baa yiiŋ daaku yaa‑i, baa huɔŋ daaku yaa‑i, a hã dɔrpɔpuɔrbieŋ daaba‑i ba da ba ko nelbiliemba‑i parra-bɛi. Da ba calnu-bɛi sɔmma siɛi, baŋ ka ko bamaŋ, ba ka waa sɔmma diei. \v 16 Bɛrcetaamba waa baa dɔrpɔpuɔrbieŋ daaba‑i. Ba waa baa sũnaamba. Baa bĩ ba nuŋgu‑i baa-mi. Ba waa nuɔmba milnyɔmbaa nuɔsũɔ. \v 17 Miŋ daa sũnaamba‑i damma maŋ baa ba gbartaamba‑i ku yaa daaku: Ba kɔlluŋ-joŋgorbaa-ba waa dãdãa ŋaa dãamu, banamba kakau ŋaa bula-hũmma, banamba bɔjũmmu. Sũnaamba yunni waa ŋaa jar ba yunni. Dãamu taa mu hel ba nunni-na, baa nyaasĩnni, baa naarjũmmu. \v 18 Dãamu maŋ taa mu hel ba nunni-na baa nyaasĩnni‑i a naara naarjũmmu‑i, guɔyɔ-bĩmbĩnni. Nelbiliembaŋ calaanu sɔmma siɛi‑i, niɛ ko sɔmma diei bɛi. \v 19 Sũnaaŋ daaba himma waa ba nunniŋ, baa ba pelniŋ. Na saa da! Ba pelni waa ŋaa jɛ̃naamba. Yunni waa-niɛ, aa ba taa ba kɔsuɔŋ nelbiliemba‑i baa ni yaa‑i. \p \v 20 Guɔyɔ-bĩmbĩnni siɛi niiŋ daaniŋ'a ni saa ko bamaŋ, ba saa nanna ba cilɔbabalaŋo‑i; ba saa yaŋ ba cufĩɛŋa buolma‑i. Ba buol *jĩnabaa-ba‑i dii, ba buol tĩnni‑i dii, a ne da ba yaa ciɛ-ni ba fɛrɛ. Ba ciɛ ninanni baa sɛ̃nɛ, ninanni baa wargbɛ, ninanni baa kɔvɛ̃llu, ninanni baa tãmpĩɛŋa, ninanni baa daaŋgu. Ni sa da, ni sa nu, ni sa bi wuɔ. \v 21 Ba saa nanna ba nelkolle‑i, baa ba isɔmma‑i, baa ba bĩŋwosĩnni‑i, baa ba cuoyuŋgu‑i. \c 10 \s1 Nsãa wuyaa sɛbɛyelle‑i \p \v 1 Ku huoŋgu-na, mi tiraa da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo hilaa dɔrɔ‑i-na tuɔ hiire u jo. U waa baa fɔ̃ŋgũɔ. Duherru naa dii-yo huɔŋga aa diiloŋ-pɔruɔŋgu waa u yudɔrɔ‑i-na. U yaaŋga taa ka caa ŋaa bãaŋgu, aa u gbeini‑i ŋaa dãamu. \v 2 Sɛbɛyelle nande waa u naŋga-na, sɛbɛyel daade naa puur. Uŋ juɔ hi, wuɔ dii u nadiegboluoŋgu‑i dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na aa jĩna u nanyuɔ-kũŋgu‑i bomborma-na. \v 3 Aa naa kaasĩŋ da gbagaga ŋaa jara buure. Uŋ kaasãaŋ, diiloŋ wuɔ naar da niehãi a siɛ-yo. \v 4 Uŋ siyaa-yo baa mamaŋ miɛ mi nyɛgɛ̃ŋ-ma jĩna, miɛ mi ne da molo niɛ piiye baa-mi dɔrɔ‑i-na wuɔ: «Diiloŋ uŋ naaraa waŋ mamaŋ, baa yaŋ molo nu-ma; baa nyɛgɛ̃ŋ-ma.» \p \v 5 Dɔrpɔpuɔrbiloŋ daa wuɔ sire u nadienaŋga‑i dɔrɔ‑i-na \v 6-7 aa naa cira: «Ku hii! Dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ tĩyãa niehãi-wuoŋo‑i, duɔ doŋ tuɔ bu u yɛrre‑i Diiloŋ uŋ ŋa naa waŋ u kusũŋgu maŋ baa u cãarãamba‑i, uŋ ŋa naa waŋ u kusũŋgu maŋ baa u *pɔpuɔrbiemba‑i, u ka ce-ku. Diiloŋo yaa mi siɛra. U yaa hielaa dɔrɔ‑i baa hĩɛma‑i, aa hiel dãmmaŋ-nuoraaŋgu‑i baa bĩmbĩnni‑i hiere, uu dii gbula, u sa ji kã terieŋgu.» \p \v 8 Umaŋ naa piiye baa-mi dɔrɔ‑i-na u tiraa gbɛ̃-mi wuɔ: «Kã dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ yiɛraaya a dii u gboluoŋgu diei dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na, aa jĩna ku diei bomborma-na u wulaa, ŋ ka hũu sɛbɛyelle maŋ puurii u naŋga-na.» \v 9 Mi piyaa kã ku yaa‑i ka gbɛ̃ dɔrpɔpuɔrbiloŋo‑i miɛ u hã-mi sɛbɛ‑i. U gbɛ̃-mi wuɔ mi hũu-yo mi wuo-yo. Da mi wuo-yo, u ka waa kpɛ̃nnɛ mi nuŋgu-na ŋaa sɔllu, ŋga u ka waa gbegege mi kusũŋgu-na. \v 10 Miɛ hũu sɛbɛ‑i u wulaa a wuo-yo. U waa ŋaa sɔllu mi nuŋgu-na da kpɛ̃nnɛ, ŋga miŋ juɔ hĩŋ-yo, u bir da gbegege mi kusũŋgu-na.\f + \fr 10:10 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 2.8, 3.1-3.\f* \p \v 11 Ku huoŋgu-na, baa gbɛ̃-mi wuɔ: «Diiloŋo taara u puɔr-ni baa nuɔmba bɔi maama, baa nilɛiŋa bɔi maama, baa fɔ̃ŋgɔ̃taamba bɔi maama, ŋ gbĩɛ ŋ ka tiraa waŋ-ma.» \c 11 \s1 Diilopɔpuɔrbiemba hãi maama \p \v 1 Ku huoŋgu-na, baa hã-mi gboruoŋgu naŋgu, ba fi baa-ku; aa gbɛ̃-mi wuɔ: «Sire ŋ ka fi *Diilodubuɔ‑i baa mumbuolmuŋ-terieŋgu‑i, aa ŋ kãŋ bamaŋ dii ta ba jaal Diiloŋo‑i Diilodubuɔ‑i-na. \v 2 Baa ji cira ŋ fi gɔ̃ŋgũɔŋ-huɔŋga‑i, ba yaaŋ-ka hã *niɛraamba baa-ka. Ba ka sɛrɛ Diiloŋo nelle‑i\f + \fr 11:2 \ft Diiloŋo nelle‑i bande‑i, ba gbɛ̃ *Yerusalɛmu yaa‑i.\f* caamba komuɔŋa hãi baa ba hãi. \v 3 Kuu dii ŋaa yinni nuɔsiba niediei komuɔŋa siɛi. Mi ka puɔr mi nuɔmba hãi baa mi nelma‑i ba ka ta ba waŋ-ma yinni fanni-na hiere. Kutaamba ka dii balaaŋ-joŋgorbaa.» \p \v 4 Nuɔmba hãi baaŋ daaba dii hĩɛma Tieŋo\f + \fr 11:4 \ft Hĩɛma Tieŋo yaa Diiloŋo‑i.\f* caaŋ-nu. Baa dii ŋaa *Olivi-tibinni, baa dii ŋaa fitĩmbaa.\f + \fr 11:4 \ft Niɛŋ Sakari sɛbɛ‑i-na (Zacharie) 4.3,11-14.\f* \v 5 Umaŋ duɔ tuɔ taara u ce-ba kuujaŋgu, dãamu nammu hel ba nunni-na a kɔsuɔŋ kutieŋo‑i. Ba bigãarãamba ka ku kuliiŋgu faŋgu temma yaa‑i. \v 6 Baŋ ka ta ba waŋ Diiloŋ-nelma‑i bieŋa maŋ nuɔ‑i hiere, ba gbãa bella diiloŋo‑i u siɛ dãa bieŋa faŋa-na. Ba gbãa bi ce hũmma bir tãmma hiere. Aa ãmbabalma maŋ da ma dɔlnu-bɛi, ba gbãa dii-ma miwaaŋo-na huɔŋgu maŋ dɔlaanu-bɛi. \p \v 7 Ŋga da ba ji waŋ Diiloŋ-nelma‑i tĩ, bĩŋwobalŋo maŋ dii fobabalaaŋgu-na, u ka hel kar bɛrru-bɛi aa ko-ba. \v 8-9 Duɔ ko-ba, ba siɛ yaŋ ba fuure-bɛi; ba ka nanna-bɛi nelleŋ-huɔŋga-na ponsanatigerre-na. Ba ka tĩɛ terieŋgu-na a ce yinni siɛi baa boluoŋgu nuɔmba ta ba jo ba ne-ba. Nuɔmba ka hel terni-na hiere, baa nilɛiŋa-na hiere, baa dũnni-na hiere, baa nelmambaa-ba-na hiere a ji ne-ba. Maŋ ka ce nelle maŋ nuɔ‑i, nelle fande‑i nebuɔ; ba gbuu Itieŋo‑i kusuɔŋ-nu'i ko-yo. Ba gbãa bĩ nelle falle‑i Sodɔmu\f + \fr 11:8-9 \fk Sodɔmu: \ft Niɛŋ u kũŋgu‑i Miwaaŋo jĩnammaŋ-sɛbɛ‑i-na (Genèse) 18–19.\f*; ba gbãa bi bĩ-de Esipi di balaaŋgu maama-na. \v 10 *Diilopɔpuɔrbiemba hãi-baaŋ daaba kuliiŋgu ka silaa dɔlnu nelbiliemba‑i ji cor. Ba mulãaŋ nuɔmba‑i cor baa ba nelma‑i; a ce dumaaŋo-na, ba ka ce ponsaaŋgu ma yerreŋ aa hã ba-naa bĩmbĩnni ponsaaŋ daaku-na. \p \v 11 Ŋga yinni siɛi baa boluoŋ daakuŋ juɔ cor, Diiloŋo hul fafalmu dii ba mɛmmu-na, ba sire. Bamaŋ taa ba ne-ba, korma fũnuŋ bel-ba. \v 12 Diilopɔpuɔrbieŋ daaba nu molo piiye baa-ba da gbagaga dɔrɔ‑i-na wuɔ: «Nyugãaŋ na jo bande!» Ba ta ta ba nyugũŋ ku yaa nuɔ‑i baa duherru, ba bigãarãamba ta ba ne ba ta ba kã. \v 13 Huɔŋgu faŋgu-na, hĩɛma gbuu sagalla. Maŋ sagalaaya dumaaŋo-na, nelle muonu yiɛŋgu diei. Da ba calnu-diɛ sɔmma cĩncieluo‑i, sɔmma diei‑i muyaanu. Nuɔmba neifieŋa siɛi nuɔsiba ndii tĩɛ-maŋ. Bamaŋ tĩyãa ba saa ku, ba kũɔma ta ma nyɛŋ. Ba ta ba piiye wuɔ: «Diiloŋo‑i bibiɛŋo». \p \v 14 Hãalĩŋ-yaahuolo curaa, ŋga ma saa tĩ; siɛliŋ-wuoŋo jo dii. \s1 Yɛrperiele buu \p \v 15 Ku huoŋgu-na, *dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niehãi-wuoŋo bu u yɛrre‑i. Nuɔmba namba ta ba piiye dɔrɔ‑i-na da gbagaga wuɔ: \q1 «Miwaaŋo yuntesĩnni‑i fiɛfiɛ‑i-na ni ciɛ Itieŋo da-u-diei niini, fuɔ baa uŋ saaŋ *Koŋkortieŋo maŋ. \q1 Yuntesĩŋ daani ka tĩɛ baa ba yaa‑i ni sa ji tĩ dede.» \p \v 16 Nuɔŋ daabaŋ piiye dumaaŋo-na, bĩncuɔmba komorre baa ba naa maŋ tĩɛnaana Diiloŋo caaŋgu-na, ba sire dũuna hiere a jaal Diiloŋo‑i \v 17 aa cira: \q1 «Itieŋ nuɔ, Diiloŋ nuɔ, Wɛimantieŋ nuɔ, \q1 nii naa waa, aa nii dii. \q1 Niŋ hũyãa nelle‑i a pigãaŋ ŋ fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni‑i \q1 i ce-ni kasi saa da-ni. \q1 \v 18 *Niɛraamba taa ba gãŋ baa-ni. \q1 Ŋga fiɛfiɛ‑i-na nuɔnɛi ka gãŋ baa-ba. \q1 Ŋ ka pigãaŋ-ba ŋ jãyãmma‑i. \q1 Bikuomba gɛrma hii. \q1 Ŋ cãarãamba maŋ waaŋ ŋ nelma‑i, ba pãmmaŋ-huɔŋgu hii, \q1 ka hel baa ŋ baamba maŋ kãaŋ-niŋ hiere, \q1 nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba‑i baa nyuɔnyuɔ-baamba‑i hiere ba pãmmaŋ-huɔŋgu hii. \q1 Bamaŋ bi guɔlaayaŋ hĩɛma‑i, ba kɔsuɔmaŋ-huɔŋgu yaa hii daaku‑i.» \p \v 19 Baŋ juɔ piiye tĩ, *Diilodubuɔ maŋ dɔrɔ‑i-na wuɔ puur, *tobisĩnniŋ-kporuo wuɔ carra dii u huɔŋga-na, diiloŋ wuɔ doŋ tuɔ nyiɛsĩŋ aa tuɔ naar. Terni‑i hiere ijieni. Hĩɛma sagalla, diiloŋo wuɔ tuɔ gbu u dãa baa tãmpɛ̃lɛ̃iŋa. \c 12 \s1 Gbɛrɛ \p \v 1 Ku huoŋgu-na, miɛ mi ne da gbɛrɛ naŋ temma dɔrɔ‑i-na: ciɛŋo naŋo. Uu naa dii bãanyufelle‑i joŋgor temma, aa haa u gbeini‑i cɛiŋo-na aa dii nyantuoluo baa mɔɛŋa cĩncieluo baa a hãi yuɔ. \v 2 Kusũŋgu waa-yuɔ a hi homma. Kuŋ bilaa-yo ta ku jaŋ-yo, wuɔ tuɔ kaasĩŋ. \p \v 3 Miɛ mi ne tiraa da gbɛrɛ naŋo dɔrɔ‑i-na: Jũŋo naŋo da dãa baa yunni niehãi baa yiɛŋa cĩncieluo! Nyantuolbaa-ba waa u yunni-na hiere. \v 4 U pelieŋgu pir mɔɛŋa‑i yiɛŋgu diei nanna hĩɛma-na. Da ba calnu mɔɛŋa‑i sɔmma siɛi, u pirii sɔmma diei nanna. Wuɔ jo ji yiɛra ciɛŋ daayo caaŋgu-na wuɔ duɔ bɔrɔ u hĩŋ biloŋo‑i. \v 5 Ciɛŋ wuɔ bɔrɔ naacombiloŋo. Uŋ bi buɔra, baa biɛ biloŋo‑i kã baa-yo ka jĩna-yuɔ Diiloŋo caaŋgu-na. U waa tĩɛna u fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na. Naacombiloŋ daayo yaa saaya u sire waa nilɛiŋa‑i hiere a yuŋgu-na. U ka sire ce u fɔ̃ŋgũɔ‑i baa kɔlluŋ-bũɔle. \v 6 Baŋ biyaa biloŋo‑i ta baa-yo, nyuŋ wuɔ gbar suur hĩɛŋ-nu. Diiloŋo naa tigiiŋ terieŋgu naŋgu dii hĩɛŋgu-na duɔ ka fiɛ-yo yinni nuɔsiba niediei komuɔŋa siɛi. \p \v 7 Huɔŋgu faŋgu-na, bɛrru nandu sire dɔrɔ‑i-na. Misɛl‑i\f + \fr 12:7 \ft Misɛl yaa *dɔrpɔpuɔrbiemba yuntieŋo‑i. Niɛŋ Yuda sɛbɛ‑i-na 9.\f* baa u napɔpuɔrbiemba yaa kãa ka suuye jũŋ daayo‑i baa u baamba‑i. \v 8 Baŋ daa ba-naa dumaaŋo-na, baa yar jũŋo‑i baa u baamba‑i, a ce dumaaŋo-na ba saa gbãa da ba tĩɛna dɔrɔ‑i-na. \v 9 Ba siɛ-yo nanna hĩɛma-na. U yaa jĩɛbĩncɔiŋo‑i. U yerre yaa *Sitãni, dinande yaa *Bigãarãŋo. U yaa tãalãaŋ nuɔmba‑i hĩɛma-na hiere. Ba siɛ-yo nanna baa u pɔpuɔrbiemba‑i hiere hĩɛma-na.\f + \fr 12:9 \ft Niɛŋ Miwaaŋo jĩnammaŋ-sɛbɛ‑i-na (Genèse) 3.1 baa Like sɛbɛ‑i-na 10.18.\f* \p \v 10 Miɛ mi ne da molo piiye dɔrɔ‑i-na da gbagaga wuɔ: \q1 «Fiɛfiɛ fuɔ, i kuraa. \q1 I Diiloŋo pigãaŋ u fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni‑i baa u nellentesĩnni‑i. \q1 Diiloŋ uŋ saaŋ *Koŋkortieŋo maŋ, \q1 fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni dii u naŋ-na. \q1 Umaŋ taa u cãl i baamba‑i bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i Diiloŋo yaaŋga-na, \q1 ba duɔnya-yuɔ dɔrɔ‑i-na. \q1 \v 11 Tũmbiloŋo tãmma‑i \q1 baa Diiloŋ-nelma maŋ hilaa i baamba nunni-na, \q1 ma yaa ciɛ ba yar-o. \q1 Ba hĩɛrã kuliiŋgu‑i ŋaa ku sa jaŋ-ba. \q1 \v 12 Terieŋgu faŋgu-na, namaa namaŋ dii dɔrɔ‑i-na hiere, taa na nyɛ. \q1 Ŋga namaa namaŋ dii hĩɛma-na, baa hũmma-na, sũlma haraa-nɛi! \q1 Sitãni hiiriiye kã na wulaa baa hɔdulle, \q1 u suyaa wuɔ u yinni saa tĩɛ bɔi.» \p \v 13 Jũŋoŋ juɔ'a u ne da u fɛrɛ hĩɛma-na, wuɔ sire cu cɛhuonaciɛŋ daayo huoŋ-nu. \v 14 Baa hã ciɛŋo‑i kuɔcurɔ bũncɛmmu hãi, u yuul ka diire dii *hĩɛŋgu-na baŋ tigiiŋ terieŋgu maŋ hã-yo u duɔ ka tĩɛna ce bieŋa siɛi baa boluoŋgu jĩɛŋo baa da u yufelle. \v 15 Uŋ yuulii ka diire dumaaŋo-na, jĩɛŋo wuosa hũmma, kuɔ pãŋ ce nuoraaŋgu ta ku bũŋ da ku ka wuo ciɛŋo‑i. \v 16 Hĩɛma yaŋ-yo aa naa yiɛrnu hũŋ daama yaaŋga-na, maa bũŋ jo ji suur hiere. Hĩɛma bir suuye. \v 17 Jũŋo huɔŋga fũnuŋ du baa ciɛŋo‑i. Bisãlmba namba waa baa ciɛŋo‑i. Jũŋo gũunu ka tuɔ gãŋ baa ba yaa‑i. Bisãlŋ daaba yaa bamaŋ nuɔŋ Diiloŋo nuŋgu‑i aa bel Yesu nelma‑i nammu hãi. \v 18 Ku huoŋgu-na, jũŋo jo ji yiɛra dãmmaŋ-nuoraaŋgu nuŋgu-na tuɔ ne. \c 13 \s1 Bĩŋwobalŋo naŋo hilaa hũmma-na \p \v 1 Ku huoŋgu-na, miɛ mi ne da bĩŋwobalŋo naŋo hilaa dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na. U waa baa yunni niehãi baa yiɛŋa cĩncieluo. Nyantuolbaa-ba waa yiɛŋ daaya-na hiere. Aa Diiloŋo tuosĩnniŋ-yirɛiŋa naa nyɛgɛ̃ŋ u yunni-na hiere. \v 2 Bĩŋwobalŋ daayo waa ŋaa kɛ̃lŋo, u gbeini waa ŋaa dãŋkilaaŋ-gbeini aa u nuŋgu waa ŋaa jara nuŋgu.\f + \fr 13:2 \ft Niɛŋ Daniɛl sɛbɛ‑i-na (Daniel) 7.3-6.\f* Jũŋ wuɔ hã-yo himma‑i baa yuntesĩnni aa bi hã-yo fɔ̃ŋgɔ̃bãmbãale. \v 3 Baa naa posol bĩŋwuoŋ daa u yuŋgu naŋgu‑i babalaa, da ŋ ta ŋ ne-yo ŋaa u ka ku, ŋga pãaŋ daaku jo ji fɛ̃. Kuɔ ce nuɔmba‑i hiere gbɛrɛ, baa ta ba nyaanu-yuɔ ba ne-yo. \v 4 Jũŋ uŋ hãa bĩŋwuoŋ daayo‑i fɔ̃ŋgũɔ‑i, nuɔŋ baa doŋ ta ba dũuna ba jaal jũŋo‑i. Ba taa ba bi dũuna ba jaal bĩŋwuoŋo‑i aa ta ba piiye wuɔ: «Hai gbãa saa u fɛrɛ baa bĩŋwuoŋ daayo‑i? Hai gbãa yii baa-yo?» \p \v 5 Baa hã bĩŋwuoŋo‑i hũmelle‑i wuɔ u kaal u fɛrɛ aa u tuora Diiloŋo‑i. Ba hãa-yo hũmelle‑i wuɔ u ce u bãaŋgu‑i caamba komuɔŋa hãi baa ba hãi. \v 6 Wuɔ doŋ tuɔ tuora Diiloŋo‑i, u bĩɛna u yerre‑i baa u dũŋgu yerre‑i ka cor baa bamaŋ dii u nelle-na hiere ba yirɛiŋa‑i. \v 7 Baa bi hãa-yo hũmelle‑i wuɔ u ce bɛrru baa Diiloŋ-baamba‑i. Kɛrɛ duɔ ce bɛrru‑i baa-ba, u ka yar-ba. Ba haa-yo dũnni‑i hiere ni yuŋ-nu, baa terni‑i hiere ni yuŋ-nu, baa nelma‑i hiere ma yuŋ-nu, baa nilɛiŋa‑i hiere a yuŋ-nu.\f + \fr 13:7 \ft Niɛŋ Daniɛl sɛbɛ‑i-na (Daniel) 7.8,21,25.\f* \v 8 Da ma hel bamaŋ yirɛiŋa‑i nyɛgãaŋ cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ‑i-na dii miwaaŋo jĩnamma-na, nelbiliemba‑i hiere ba ka ta ba dũuna ba jaal-o. Cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ daayo‑i, baŋ kuɔ *Tũmbiloŋo maŋ, fuɔ wuoŋo‑i. \p \v 9 Umaŋ duɔ u ka nu, u nu! \v 10 Diiloŋ duɔ cira ba bel umaŋ, ba ka bel-o; duɔ cira ba cãa umaŋ nuoŋ-nu‑i, ba ka bi cãa-ku. Terieŋgu faŋgu-na, Diiloŋ-baamba saaya ba hĩrã ba kũɔma‑i aa haa ba naŋga‑i Diiloŋo-na. \s1 Bĩŋwobalŋo naŋo hilaa hĩɛma-na \p \v 11 Miɛ mi ne tiraa da bĩŋwobalŋo naŋo hel hĩɛma-na u jo. Yiɛŋa hãi waa u yuŋgu-na. A waa ŋaa tɛrbɛyuŋ-waaŋa. U taa u piiye ŋaa jũŋ daa uŋ piiyeŋ dumaa. \v 12 Bĩŋwobalŋo maŋ hilaa hũmma-na uu naa hã-yo fɔ̃ŋgũɔ‑i u duɔ tuɔ ce himma‑i aa fuɔ tĩɛna tuɔ ne u tuɔ ce. A ce dumaaŋo-na, uŋ hilaa, u guor nelbiliemba ta ba dũuna ba jaal bĩŋwobalŋo maŋ hilaa hũmma-na. Fuɔ yuŋgu yaa naa posol babalaa aa fɛ̃. \v 13 Umaŋ hilaa hĩɛma-na, u taa u ce himma bɔi. Halle u taa u ce dãamu ta mu hel dɔrɔ‑i-na mu diire hĩɛma-na nuɔmba‑i hiere ba yufelle-na. \v 14 Uŋ daa fɔ̃ŋgũɔ maŋ tuɔ gbã u ce himma‑i umaŋ hilaa hũmma-na u yufelle-na, u taa u pira nelbiliemba‑i. Uu naa waŋ baa nuɔmba‑i wuɔ baŋ posolaa bĩŋwobalŋo maŋ baa jigãpɔruɔŋgu‑i aa u saa ku, ba ce daaŋgu ba sisĩŋ-yo ba jĩna ba ta ba dũuna ba jaal-o. \v 15 Baa naa hã bĩŋwobalŋo maŋ hilaa hĩɛma-na ku fɔ̃ŋgũɔ‑i u ce baŋ sisãaŋ umaŋ jĩna u tuɔ fiisa aa gbãa tuɔ piiye aa tuɔ bi ko bamaŋ sa dũunaanaŋ ba jaal-o hiere. \v 16 Mafammaŋ ciɛ, bĩŋwuoŋ daa wuɔ guor nuɔmba‑i hiere, nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba‑i baa nyuɔnyuɔ-baamba‑i, waamba‑i baa nawalaamba‑i, kɔraamba‑i baa nebimba‑i wuɔ ba dãnya ba fɛrɛ ba nademmu-na sisɔ ba yaadãmma-na. \v 17 Dãnyuɔ duɔ uu si dii nuɔni maŋ nuɔ‑i, ŋ siɛ gbãa sãa bĩŋkũŋgu, ŋ siɛ bi gbãa suor bĩŋkũŋgu. Bĩŋwobalŋo yerre yaa waa dãnyuɔ faŋo‑i sisɔ niele maŋ saa baa u yerre‑i. \p \v 18 Terieŋ daaku‑i nelnurãaŋ-terieŋgu. Niel daade yaa nuɔsiba siɛi komuɔŋa siɛi baa niediei (666). Di pigãaŋ moloŋo naŋ sĩnni‑i dumaaŋo-na. Umaŋ duɔ tuɔ cɛ̃ u jɔguɔŋ u ne. \c 14 \s1 Bamaŋ kuraa ba maama‑i \p \v 1 Miɛ mi tiraa ne da *Tũmbiloŋo yiɛraaya *Sinyɔ-tãnuŋgu-na baa nelpũŋgu naŋ temma. Ba waa nuɔmba neifieŋ-komuɔŋa siɛi baa cĩncieluo nuɔmba neifieŋa hãi. Tũmbiloŋo yerre‑i baa u To diele naa nyɛgɛ̃ŋ ba yaadãmma-na. \v 2 Miɛ ta mi nu ba yalɛiŋa‑i dɔrɔ‑i-na. A taa a du ŋaa hũnjulamma, a taa a du ŋaa diiloŋo'i naaraa. A taa a du ŋaa ba mar konconni. \v 3 Ba waa ta ba hãl nalãfɛliɛŋgu fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaaŋga-na, bimuɔmba naa-baaŋ daaba yaaŋga-na, bĩncuɔmba bi yaaŋga-na. Da ma hel bafamba-na, molo siɛ gbãa suɔ nalãaŋ daaku‑i hãl-ku. Diiloŋo sãa bafamba yunni yaa hĩɛma-na. Baa dii nuɔmba neifieŋ-komuɔŋa siɛi baa cĩncieluo neifieŋa hãi. \v 4 Baa dii welewele, ba saa guɔla ba fɛrɛ baa caamba. Ba yaaŋ aa ta ba cu *Tũmbiloŋo huoŋ-nu uŋ kãŋ terni maŋ nuɔ‑i hiere. Diiloŋo yufelle hilaa ba yaa‑i nuɔ‑i igɛ̃na nelbiliemba hɔlma-na u sãa ba yunni‑i ba da ba ce fuɔ baa Tũmbiloŋo‑i ba baamba. \v 5 Ba nunni saa puur baa coima‑i dede. Cãlmuɔ si dii-bɛi. \s1 Dɔrpɔpuɔrbiemba siɛi maama \p \v 6 Miɛ mi ne da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo yuul dii fɛ̃nfɛ̃lle-na u jo baa neldɔdɔlma namma. Nelma famma sa ji saara dede. U jo baa-ma duɔ ji waŋ-ma baa nelbiliemba‑i terni-na hiere, dũnni-na hiere, nelmambaa-ba-na hiere baa nilɛiŋa-na hiere. \v 7 U taa u piiye da gbagaga wuɔ: «Diiloŋ uŋ ka gɛr nuɔmba ãndaaŋgu‑i huɔŋgu maŋ nuɔ‑i ku hii tĩ, a ce dumaaŋo-na, taa na kãŋ-yo aa na ta na gbɛliɛŋ-yo. Taa na dũuna na jaal umaŋ hielaa dɔrɔ‑i baa hĩɛma‑i. Taa na jaal umaŋ hielaa nuoranni‑i baa hũnfonni‑i!» \p \v 8 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo tiraa cu dĩɛlã-wuoŋo‑i tuɔ piiye wuɔ: «U muyaanu! *Babilɔni muyaanu! Nebuɔ maŋ cilaaŋ nilɛiŋa‑i hiere baa u saasorsĩnni‑i, u muyaanu!» \p \v 9 Unaa tiraa cu hãalĩŋ-wuoŋo‑i tuɔ piiye da gbagaga wuɔ: «Umaŋ duɔ tuɔ dũuna bĩŋwobalŋo yaaŋga-na, sisɔ u karkuuyo\f + \fr 14:9 \fk Karkuuyo: \ft Baŋ gbɛ̃ŋ karkuuyo maŋ bande‑i-na, da ba sisĩŋ daaŋ-bĩŋkũŋgu, ba bĩ-ku yaa karkuuyo‑i. Ku gbãa waa nɛliɛŋo, ku gbãa bi waa bĩŋwuoŋo'i baŋ sisãaŋ.\f* yaaŋga-na, aa dãnya u nadieŋga-na, sisɔ u yaadãmma-na, \v 10 kutieŋo siɛ kor Diiloŋ-bɛrru-na. Diiloŋo ka pigãaŋ-yo u jãyãmma‑i. U ka waa ŋaa ba guoraa moloŋo hã-yo kombabalamma u nyɔŋ. Kufaŋgu taamba ka mulĩɛŋ dãŋgbɔguɔŋgu-na, dɔrpɔpuɔrbiemba yaaŋga-na, baa Tũmbiloŋo yaaŋga-na. \v 11 Dãamu maŋ mulãaŋ-baŋ, mu sa ji dĩŋ dede. Mu nyaasĩnni sa ji yaŋ wurma‑i dede. Bamaŋ dũunaanaŋ bĩŋwobalŋo yaaŋga-na, sisɔ u karkuuyo yaaŋga-na, bamaŋ dãanya ba fɛrɛ baa u yerre‑i, ba cɛraa ba da fiisaaŋgu gbula.» \p \v 12 Ku'i ciɛ Diiloŋ-baamba‑i, bamaŋ nuɔŋ u nuŋgu‑i aa haa ba naŋga‑i Yesu‑i-na, ba saaya ba hĩrã ba kũɔma‑i. \p \v 13 Ku huoŋgu-na, mi nu molo piiye baa-mi dɔrɔ‑i-na wuɔ: «Nyɛgɛ̃ŋ nel daama‑i: ‹A doŋ fiɛfiɛ‑i-na, bamaŋ kuuŋ baa Itieŋo maama‑i ba hɔmmu-na, ba yunni dɔlaa. *Diiloŋ-Yalle waaŋ-ma wuɔ ninsoŋo, kɛrɛ ba ka fiisa, ba silaa ce wɛima; ba ka da ba mulĩɛma sullu‑i.›» \s1 Dĩmma hii karma \p \v 14 Miɛ mi tiraa ne a da nyaasĩpilanni nanni dɔrɔ‑i-na, moloŋo naŋo waa tĩɛna ni dɔrɔ‑i-na, ŋaa Moloŋ-Biɛŋo. Sɛ̃nɛ-nyantuoluo waa u yuŋgu-na baa jukɔrdɔdɔlŋgu u naŋga-na. \v 15 *Dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo hel *Diilodubuɔ‑i-na a piiye da gbagaga baa umaŋ waa tĩɛna nyaasĩnni-na wuɔ: «Dĩmma vãa hi karma hĩɛma-na, biɛ ŋ jukɔruɔŋgu‑i ŋ doŋ!» \v 16 Umaŋ waa tĩɛna nyaasĩnni-na wuɔ biɛ u jukɔruɔŋgu‑i a kar dĩmma‑i hiere hĩɛma-na. \p \v 17 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo tiraa hel Diilodubuɔ‑i-na dii dɔrɔ‑i-na; jukɔrdɔdɔlŋgu bi waa baa fuɔ‑i. \p \v 18 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo tiraa hel mumbuolmuŋ-terieŋgu-na, u yaa waa dãamu tieŋo‑i. Wuɔ piiye da gbagaga baa jukɔruɔntieŋo‑i wuɔ: «Ne! *Ɛrɛsɛ̃ biɛ hĩɛma-na, kã baa ŋ jukɔruɔŋgu‑i ŋ ka kar-o.» \v 19-20 Wuɔ ce u jukɔruɔŋgu‑i a kar ɛrɛsɛ̃‑i hiere hĩɛma-na aa kũɔl-o kã baa-yo baŋ kãmal-oŋ kusuɔŋ-nu. Ku waa gborsanniŋ. Baa jãmallã ɛrɛsɛ̃ daayo‑i kãmal-o, tãmma bir yaŋ aa ta ma hel-yuɔ, gbuu ta ma bũŋ ŋaa nuoraaŋgu. Ma bũɔŋ kilobaa nuɔsũɔ komuɔŋa ndii temma.\f + \fr 14:19-20 \ft Ma nyɛgãaŋ girɛkimma-na wuɔ: «Ma bũɔŋ sitadibaa nuɔsiba niisiɛi.» A saanu baa miɛ niifinni‑i, i gbãa saa-ba baa kilobaa nuɔsũɔ komuɔŋa ndii temma.\f* Ma pupurma waa sũŋ duɔ suur, u bãl u nuoŋ-nu. Daaku‑i hiere ku pigãaŋ Diiloŋo jãyãmma yaa‑i. \c 15 \s1 Dɔrpɔpuɔrbiemba juɔ baa ãmbalma niehãi \p \v 1 Miɛ mi ne a tiraa da gbɛrɛ naŋ temma dɔrɔ‑i-na: *dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi baa ãmbalma niehãi ba nammu-na. Ãmbalperiema yaa‑i. Diiloŋo ka pigãaŋ u jãyãmma‑i baa ma yaa‑i a perieŋ. \p \v 2 Aa da kulaŋgu naŋgu ŋaa nuoraaŋgu, ku caa ŋaa duɔleŋo, baa dãamu ku huɔŋga-na. Bamaŋ yaraa bĩŋwobalŋo‑i, bamaŋ saa hũu-ma ta ba dũuna u karkuuyo\f + \fr 15:2 \fk Karkuuyo: \ft Niɛŋ 14.9 baa naaruɔ‑i-na cicaara‑i-na.\f* yaaŋga-na, bamaŋ saa siɛ ba haa u dãnyuɔ‑i bɛi, ba waa yiɛra nuoraaŋ daaku-na. Diiloŋo naa hã-ba konconni \v 3 ba ta ba hãl *Tũmbiloŋo nalãaŋgu‑i. Diiloŋ-cãarãŋo‑i *Moisi hãlãa-ku cor. \p Ba taa ba hãl wuɔ: \q1 «Itieŋ nuɔ, Diiloŋ nuɔ, Wɛimantieŋ nuɔ. \q1 Ŋ maacemma temma si dii fafaaŋgu-na. \q1 Nilɛiŋa‑i hiere a Itieŋ nuɔ. \q1 Ŋ ãncemma faa aa tiraa vii. \q1 \v 4 Itieŋ nuɔ, nuɔnɛi Diiloŋ nuɔŋo‑i ŋ diei yoŋ. \q1 Hai moloŋo‑i ka siɛ cira u siɛ kãalã-niɛ? \q1 Hai moloŋo‑i ka siɛ cira u siɛ bĩ ŋ yefafalle? \q1 Nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere ba daa niŋ pãŋ fafamma dumaa baa ba yufelle. \q1 Ba ka jo ji dũuna jaal-ni hiere.» \p \v 5 Ku huoŋgu-na, miɛ mi ne da *Diilodubuɔ‑i dɔrɔ‑i-na u puurii, aa da *Tobisĩnniŋ-dũŋgu‑i dii huɔŋga-na. \v 6 Uŋ puurii dumaaŋo-na, dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi maŋ naa bella ãmbalma‑i, baa hel. Baa naa dii joŋgorpiɛlmba aa pɛ̃yɛ̃-bɛi baa sɛ̃nɛ-kpãŋkpanni. Ba joŋgorbaa-ba taa ba carra. \v 7 Bimuɔmba naa-baaŋ daaba-na, unaŋo hã *dɔrpɔpuɔrbieŋ niehãi-baaŋ daaba‑i sɛ̃nɛ-cimmu niehãi. Muu naa yu hiere baa Diiloŋ-bɛrru, fuɔ maŋ dii gbula. \v 8 Diiloŋo bɔbɔima‑i baa u himma ce Diilodubuɔ wuɔ pãŋ yu baa nyaasĩnni a ce molo saa naa waa u gbãa suur-yuɔ, fuɔ dɔrpɔpuɔrbiembaŋ juɔ baa ãmbalma niehãi maŋ ma cor igɛ̃na. \c 16 \p \v 1 Ku huoŋgu-na, miɛ nu molo piiye da gbagaga Diilodubuɔ‑i-na baa dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi-baaŋ daaba‑i wuɔ: «Diiloŋ-bɛrru maŋ cimmu niehãi-muuŋ daamu-na, kãaŋ na ka kũnna-duɔ hĩɛma-na.» \p \v 2 Dɔrpɔpuɔrbilo-dĩɛlãŋo ta kã ka jier u kaaŋga‑i hĩɛkuole-na. Pãbabalanni naŋ temma doŋ ta ni kar bĩŋwobalŋo dãnyuɔŋ waa bamaŋ nuɔ‑i aa ba ta ba dũuna u karkuuyo\f + \fr 16:2 \fk Karkuuyo: \ft Niɛŋ 14.9 baa naaruɔ‑i-na cicaara‑i-na.\f* yaaŋga-na. Pãŋ daani maama saa naa fa baa jamma‑i. \p \v 3 Hãalĩŋ-wuoŋo kã ka jul u kaaŋga‑i dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na. Hũmma bir hiere ŋaa bikuloŋ-tãmma, a ce dumaaŋo-na bĩmbaamba maŋ waa hiere hũmma-na baa ku. \p \v 4 Siɛliŋ-wuoŋo kã ka jier u kaaŋga‑i nuoranni-na baa hũnfonni-na, hũmma bir hiere tãmma. \v 5 Miɛ nu dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ hũmma tieŋo‑i u ciɛra wuɔ: \q1 «Diilo, nuɔni maŋ dii, nuɔni maŋ waa; \q1 nuɔni maŋ Diiloŋ nuɔ, ŋ fafaaŋgu temma si dii. \q1 Niŋ ciɛ nel daama‑i dumaa, ma yaaŋga yaa dumaaŋo-na. \q1 \v 6 Baŋ kuɔ ŋ baamba‑i baa ŋ *pɔpuɔrbiemba‑i, \q1 ku'i ciɛ ŋ hã-ba tãmma wuɔ ba nyɔŋ. \q1 Baŋ taa ba taara kumaŋ ba daa-ku.» \p \v 7 Ku huoŋgu-na, mi nu molo piiye mumbuolmuŋ-terieŋgu-na wuɔ: «Ninsoŋo! Itieŋ nuɔ, Diiloŋ nuɔ, Wɛimantieŋ nuɔ, ŋ maacemma‑i hiere ma faa. Da ŋ pã umaŋ baa kumaŋ, ku'i saaya baa-yo.» \p \v 8 Naaliŋ-wuoŋo kã ka jier u kaaŋga‑i bãanyufelle-na. Diɛ pãŋ bir ŋaa dãamu gbuu ta ku ye nuɔmba‑i. \v 9 Bãaŋguŋ fiɛ ku ye-ba, ba saa nanna ba cilɔbabalaŋo‑i a fɛ̃ Diiloŋo huɔŋga‑i, ba bir yaŋ aa ta ba tuora-yuɔ, ŋ siɛ suɔ wuɔ mamaŋ daaŋ-baŋ daama‑i ma tieŋo yaa ufaŋo‑i. \p \v 10-11 Diiluŋ-wuoŋo kã ka jier u ciiŋga‑i bĩŋwobalŋo fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na, u nilɛiŋa‑i hiere aa pãŋ bir da kullu. Pãnniŋ karaa nuɔmba-na ta ni mulĩɛŋ-ba, baa gbuu ta ba wuo ba nyiɛni‑i, ba saa nanna ba cilɔbabalaŋo‑i, ba bir yaŋ aa ta ba tuora Dɔrwuoŋo‑i. \p \v 12 Niediei-wuoŋo kã ka jul u kaaŋga‑i nuorabuɔ naŋo-na, ba bĩ-yo Efurata. Nuoraaŋ daa kuɔ pãŋ kuol a ce jãmatigibaa-ba maŋ hilaaŋ bãpagũŋgu-na ba da ba da muncormu. \p \v 13 Ku huoŋgu-na, mi da *jĩnabaa-ba siɛi. Unaŋo taa u hel jũŋo nuŋgu-na, unaŋo‑i bĩŋwobalŋo nuŋgu-na, unaŋo‑i u pɔpuɔrbiloŋo nuŋgu-na.\f + \fr 16:13 \ft Bĩŋwobalŋo yaa bĩŋwuoŋo maŋ hilaa hũmma-na aa u pɔpuɔrbiloŋo yaa umaŋ hilaa hĩɛma-na. Niɛŋ sapitiri‑i-na 13.\f* Jĩnabaa daaba waa ŋaa mamaalmba. \v 14 Ba yaa *Sitãni cãarãamba‑i ta ba ce himma‑i. Ba ka wuɔra gbura jãmatigibaa-ba‑i hiere hĩɛma-na wuɔ ba ji gãŋ baa Diiloŋo‑i Wɛimantieŋo‑i uŋ ka pigãaŋ u jãyãmma‑i yiiŋgu maŋ nuɔ‑i. \p \v 15 Itieŋo waaŋ-ma wuɔ: «Niɛŋ, mi ka jo ŋaa cuoyuo muɔ. Umaŋ duɔ saa gonya duɔfũmmu aa tigiiŋ tĩɛna baa u joŋgorbaa-ba‑i u nuoŋgu-na, u yuŋgu dɔlaa. U siɛ hel bebelle, a ce dumaaŋo-na senserre siɛ da-yo baa banamba‑i.» \p \v 16 Jĩnabaa baa tigiiŋ jãmatigibaa-ba‑i terieŋgu naŋgu-na, ba bĩ-ku ebiremma-na «Armagedɔ̃». \p \v 17 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ niehãi-wuoŋo fara jier u ciiŋga‑i a guɔla fafalmu‑i. Miɛ nu molo piiye da gbagaga fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na Diilodubuɔ‑i-na wuɔ: «Ma tĩɛ!» \v 18 Huɔŋgu faŋgu-na, diiloŋ wuɔ doŋ tuɔ nyiɛsĩŋ aa tuɔ naar, terni‑i hiere ijieni. Hĩɛma gbuu sagalla baa fɔ̃ŋgũɔ. Diiloŋ uŋ hielaa nelbiliemba‑i ma temma saa sagalla dede! \v 19 Maŋ sagalaaya dumaaŋo-na, nebuɔ maŋ baŋ bĩŋ-yoŋ *Babilɔni‑i wuɔ taalnu sɔmma siɛi. U maacembabalamma saa karaanu Diiloŋo‑i, wuɔ pigãaŋ-yo u jãyãmma‑i. U ciɛ-yo ŋaa ba hãa moloŋo kombabalamma u nyɔŋ. Aa nilɛiŋa naŋa‑i jãmalãbaa-ba-na hiere aa muonu. \v 20 Tãnni gbuo hiere baa dãmmaŋ-nuoraaŋguŋ diyaa hĩɛma maŋ huɔŋga‑i, molo saa suɔ niŋ curaa kusuɔŋ-nu. \v 21 Diiloŋ wuɔ tuɔ dãa baa tãmpɛ̃kãŋkarɛiŋa u naŋ nuɔmba‑i. Tãlle diei gbãa yu kilobaa komuɔŋa hãi. Kuŋ gbuu silaa balaŋ cor dumaaŋo-na, nuɔmba ta ba tuora Diiloŋo‑i. \c 17 \s1 Babilɔni dii ŋaa saasorciɛŋo \p \v 1 Ku huoŋgu-na, *dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi maŋ waa baa cimmu niehãi, unaŋo jo ji gbɛ̃-mi wuɔ: «Jo mi ji pigãaŋ-ni kumaŋ ka haa saasorciɛŋo maŋ tĩɛnaana kanni hɔlma-na. \v 2 Jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere ba gaala baa-yo, u guɔlaaya nuɔmba yunni‑i cor baa u saasorsĩnni‑i nilɛiŋa-na hiere.» \p \v 3 Uŋ waaŋ mafamma‑i, *Diiloŋ-Yal diɛ sire-miɛ. Mi da dɔrpɔpuɔrbiloŋ daa u kãa baa-mi hĩɛŋ-nu. Miɛ mi ne da ciɛŋo naŋo tĩɛnaana bĩŋwodãama naŋo-na, Diiloŋo tuosĩnniŋ-yirɛiŋa'i nyɛgãaŋ gbuo bĩŋwuoŋ daayo‑i hiere. U waa baa yunni niehãi baa yiɛŋa cĩncieluo. \v 4 Ciɛŋ daayo naa gbuu diyaa u fɛrɛ baa kompafafaŋga naŋga, ka waa dãa kaaŋga. Sɛ̃nɛ saa waa dɛi u nuoŋgu-na baa u nieŋa-na a naara u niibilenni‑i. Sɛ̃nɛ-ciiŋga waa u naŋga-na, kaa naa yu baa kakarkuoŋ-bĩmbĩnni, baa saasor-bĩmbĩnni. \v 5 Yerre nande naa nyɛgɛ̃ŋ u yaadãmma-na. Di yuŋgu naa fuo. Ku yaa daaku wuɔ: «Babilɔnibuɔ yaa‑i, saasorbaa-ba nyu yaa‑i, kakarkuoŋo maŋ ciɛŋ hiere miwaaŋo-na u nyu yaa‑i.» \p \v 6 Mi ne da ciɛŋ daayo nyuɔŋ Diiloŋ-baamba tãmma‑i a ye cor kolmaŋ temma. Baŋ kuɔ bamaŋ Yesu maama-na, u nyuɔŋ ba tãmma‑i ye. Miŋ daa ciɛŋ daayo‑i daŋ damma‑i, kuɔ ce-mi gbɛrɛ. \v 7 Dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ gbɛ̃-mi wuɔ: «Baa yaŋ ku ce-ni gbɛrɛ! Ciɛŋ daayo‑i baa bĩŋwuoŋo maŋ tũyãa-yo, mi ka firre-bɛi pigãaŋ-ni. \v 8 Niŋ daa bĩŋwuoŋo maŋ daayo‑i baa yunni niehãi baa yiɛŋa cĩncieluo‑i, uu naa waa yiinaa‑i-na, ŋga fiɛfiɛ‑i-na uu si dii, u kuu. Ŋga u ka sire hel fobabalaaŋgu-na. Duɔ hel, u ka kã baa u yaaŋga ka kɔsuɔŋ u fɛrɛ. Nelbiliemba maŋ ba yirɛiŋa si dii cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ‑i-na dii miwaaŋo jĩnamma-na, da ba ji da-yo, ku ka ce-ba gbɛrɛ. Uu naa waa, fiɛfiɛ‑i-na, uu si dii, ŋga u ka bir jo. \p \v 9 «Terieŋ daaku-na fuɔ ŋ waa cɛ̃cɛ̃muntieŋ nuɔ baa nelnurãŋ nuɔ. Bĩŋwuoŋo yunni niehãi pigãaŋ tãnni niehãi ciɛŋ daayoŋ tĩɛnaana nimaŋ nuɔ‑i. Ni bi pigãaŋ jãmatigibaa niehãi. \v 10 Jãmatigibaa niehãi-baaŋ daaba-na, ba ndii ciɛ ba bãaŋgu‑i cor tĩ, aa u diei dii tuɔ ce u kũŋgu‑i; niehãi-wuoŋo saa hi nyugũŋ yogo. Duɔ ji nyugũŋ, u siɛ cɔ. \v 11 Bĩŋwuoŋo maŋ naa waa aa u saa ji waa, u nuŋgu dii jãmatigibaa niehãi-baaŋ daaba-na. U ka tiraa bir jo ji ce jãmatigi, ba ce jãmatigibaa niisiɛi. U ka kã baa u yaaŋga ka kɔsuɔŋ u fɛrɛ. \p \v 12 «Yiɛŋa cĩncieluo maŋ niŋ daa-ya bĩŋwuoŋo-na daaya‑i, jãmatigibaa-ba'i dumaaŋo-na, ŋga ba saa doŋ ba bãaŋgu‑i yogo. Ba ka hã-ba hũmelle‑i ba ce ba bãaŋgu‑i baa bĩŋwuoŋo‑i lɛr diei yoŋ. \v 13 Nelma diei dii jãmatigibaa daaba hɔmmu-na hiere; ma yaa daama: a ce ba fɔ̃ŋgũɔ‑i ta ba cãa bĩŋwuoŋo‑i baa-yo. \v 14 Ba ka sire ka kar bɛrru *Tũmbiloŋo-na, ŋga Tũmbiloŋ uŋ yeŋ yuntaamba‑i hiere ba Yuntieŋo, aa tiraa waa jãmatigibaa-ba‑i hiere ba Jãmatigi, u ka yar-ba. U baamba‑i, uŋ bĩɛ bamaŋ, u yufelleŋ hilaa bamaŋ nuɔ‑i, bamaŋ haa ba naŋga‑i yuɔ ba ka bi yar jãmatigibaa daaba‑i.» \p \v 15 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo tiraa gbɛ̃-mi wuɔ: «Niŋ daa kanni maŋ saasorciɛŋ uŋ tĩɛnaana kusuɔŋ-nu, ni pigãaŋ nuɔmba'i dumaaŋo-na, ni pigãaŋ nilɛiŋa'i dumaaŋo-na, ni pigãaŋ nelmambaa-ba'i dumaaŋo-na. \v 16 Niŋ daa yiɛŋa cĩncieluo maŋ daaya‑i, mi waaŋ-ma baa-ni miɛ jãmatigibaa-ba'i dumaaŋo-na; bafamba‑i baa bĩŋwuoŋo‑i ba ka bigãaŋ saasorciɛŋo‑i. Ba ka hũu u nagãŋ-niini‑i aa firre-yuɔ yaŋ-yo bebelle. Ba ka wuo-yo aa caa u boini‑i baa dãamu. \v 17 Diiloŋo yaa diyaa-ma ba hɔmmu-na wuɔ ba ce-ma dumaaŋo-na, kɛrɛ u taara-mɛi dumɛi. Ba ka ce kuuduɔŋgu a ce ba fɔ̃ŋgũɔ‑i ta ba cãa bĩŋwuoŋo‑i baa-yo. Ba ka ta ba ce dumɛi ba cie Diiloŋo uŋ waaŋ mamaŋ hiere maŋ ka perieŋ ce yiiŋgu maŋ nuɔ‑i. \p \v 18 «Aa niŋ daa ciɛŋo maŋ daayo‑i, u yaa *Babilɔni‑i, u yaa nebuɔ‑i, u yaa jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere ba yuŋgu-na.» \c 18 \s1 Babilɔni muonumma hii \p \v 1 Ku huoŋgu-na, mi da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo hilaa dɔrɔ‑i-na tuɔ hiire u jo. U waa nelbuɔ, u taa u caa ŋaa duɔleŋo, a ce hĩɛma‑i hiere da cerre. \v 2 U piiye da gbagaga wuɔ: \q1 «U muyaanu! Babilɔnibuɔ muyaanu hiere. \q1 Terieŋgu ciɛ *jĩna ba terieŋgu fiɛfiɛ‑i-na, ku ciɛ jĩna ba muncɔmmu. \q1 Huribabalaamba maŋ molo sa taara u da ba yufelle, ba kãa ka tĩɛ kusuɔŋ-nu'i.\f + \fr 18:2 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 13.19-22.\f* \q1 \v 3 Nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere ba diyaa ba gboluoŋgu u saasorsĩbabalanni-na. \q1 Jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere ba gaala baa-yo aa u bisĩnniŋ-hãlmaaŋgu ciɛ torgociraamba ce waamba hĩɛma-na hiere.» \p \v 4 Ku huoŋgu-na, mi tiraa nu molo piiye dɔrɔ‑i-na wuɔ: «Mɛi baaŋ namaa, siireŋ na hel *Babilɔni huɔŋga-na, ni ma'i sĩ, na nunni ka waa u ãmbabalma-na, aa kumaŋ ka haa-yuɔ, da na tĩɛna, ku ka bi haa-nɛi. \v 5 U ãmbabalma haaya ma-naa fuɔ ka ta ma yiɛya diiloŋo‑i. Ma diei-maama saa karaanu Diiloŋo‑i. \v 6 Uŋ haa kumaŋ banamba-na, suuŋ ku sɔlaaŋgu‑i yuɔ. Uŋ ciɛ karaaŋgu maŋ baa nuɔmba‑i, ciɛŋ ku temma yuɔ na tir. Uŋ hãa nuɔmba‑i koŋgbaaŋo maŋ temma‑i ba nyɔŋ, diyaaŋ mamaŋ biɛ yaŋ mafamma‑i tir na hã-yo. \v 7 Uŋ taaraaya yerre‑i dumaa, aa ce u bãaŋgu‑i dumaa baa gbeiŋa‑i, haaŋ mulĩɛma‑i yuɔ dumɛi baa yaahuolo‑i. Duɔ ce u tuɔ piiye u huɔŋ-na wuɔ: ‹Mii dii ta mi ce mi bãaŋgu‑i ŋaa jãmatigi muɔ. Bikulciɛŋ muɔ sĩ, aa balaaŋgu cɛraa ku da-mi.› \v 8 Yinduɔŋgu yoŋ ãmbabalma‑i hiere ma ka cure-yuɔ: Jarma ka har-yuɔ, balaaŋgu ka har-yuɔ, nyulmu ka bi har-yuɔ. Fuɔ fɛrɛ‑i dãamu ka caa-yo. Ku pigãaŋ wuɔ Diiloŋ-bɛrru‑i ponsaaŋ-duulu sĩ.»\f + \fr 18:8 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 48.8-9.\f* \p \v 9 Jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere baŋ gaala baa-yo aa ce ba bãaŋgu‑i baa-yo, da ba ji da nyaasĩnni‑i tugugu u yudɔrɔ‑i-na, ba ka pãŋ haa ba nammu‑i ba yunniŋ ta ba kaal. \v 10 Korma ka da-ba ba yiɛra da yargaa ta ba fara ba ne aa ta ba piiye wuɔ: \q1 «Gbɛrɛ hayo‑i temma‑i daayo‑i! \q1 Babilɔni naŋ sũlŋ daama! \q1 Nuɔ baa ŋ fɔ̃ŋgũɔ‑i baa ŋ bɔbɔima‑i hiere ŋ guɔlamma saa gbuu boŋ bãaŋgu.»\f + \fr 18:10 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 26.16-17.\f* \p \v 11 Torgociraamba‑i hiere hĩɛma-na ba ka bi waa kuliiŋ-kaaluŋ-nu wuɔ molo siɛ da sãa ba niisuorni‑i. \v 12 Sɛ̃nɛ dii baa-ba, baa wargbɛ, baa niibilefafanni‑i ni sĩnni-na hiere, baa kompafafammu‑i mu sĩnni-na hiere, baa dɛnni maŋ hũɔŋ vãmmu, baa gbɛ̃lŋ-nyiɛniŋ-bĩmbĩnni‑i ni sĩnni-na hiere, baa daafafanniŋ-bĩmbĩnni‑i ni sĩnni-na hiere, baa kɔvɛ̃lluŋ-bĩmbĩnni‑i ni sĩnni-na hiere, baa kɔlluŋ-nobimba‑i ba sĩnni-na hiere, baa tãlɛ̃fɛfɛiŋa‑i a sĩnni-na hiere. \v 13 Baŋ ceŋ nantiilma‑i baa fiɛlu maŋ, duu dii du sĩnni-na hiere, baa natikolobaa-ba‑i, baa *miir baa wusũnambaa-ba‑i. Duvɛ̃ŋo dii, namma dii, jũmmu dii, dĩmma dii, niimba dii, tũlmba dii, sũnaamba dii, wotorobaa-ba dii, kɔraamba bi dii.\f + \fr 18:13 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 27.12-13,22.\f* \v 14 Ba ka ta ba piiye wuɔ: «Babilɔni, niŋ taa ŋ kuye nimaŋ hiere ni taa nyaasĩnniŋ, ŋ bĩmbĩfafanni taa aa yaŋ-ni; ŋ cɛraa ŋ tiraa da-ni.» \p \v 15 Torgociraamba maŋ ciɛ bĩŋkũntaamba Babilɔni‑i-na, korma ka da-ba ba yiɛra da yargaa ta ba fara ba ne aa ta ba kaal kuliiŋ-kaaluŋgu\f + \fr 18:15 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 27.31,36.\f* \v 16 aa ta ba piiye wuɔ: \q1 «Gbɛrɛ hayo‑i temma‑i daayo‑i! \q1 Nebuɔ maŋ taa u diyaa u fɛrɛ baa kompafafammu‑i mu sĩnni-na hiere, baa niibilefafanni‑i ni sĩnni-na hiere, baa sɛ̃nɛ-bĩmbĩnni‑i ni sĩnni-na hiere. \q1 \v 17 Bĩmbĩfafaŋ daani bĩɛnamma saa gbuu boŋ bãaŋgu.» \p Bamaŋ taaraayaŋ ba nuŋ-juuru‑i dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na: Baatoŋ-gbartaamba‑i, hũncortaamba‑i, baa bamaŋ ciɛŋ maacemma baatombaa-ba-na, da ba ji da nyaasĩnni‑i tugugu nelle yudɔrɔ‑i-na, ba ka yiɛra da yargaa \v 18 ta ba fara ba ne aa ta ba piiye da gbagaga wuɔ: «Nel daade bɔbɔima temma saa waa!» \v 19 Ba ka kũɔl hĩɛma kũnna ba yunni-na aa haa ba nammu‑i ba yunniŋ ta ba kaal aa ta ba piiye wuɔ: \q1 «Gbɛrɛ hayo‑i temma‑i daayo‑i! \q1 Nebuɔ maŋ ciɛ baatontaamba ce waamba hiere baa u bisĩnniŋ-hãlmaaŋgu‑i, u bĩɛnamma saa gbuu boŋ bãaŋgu.»\f + \fr 18:19 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 27.29-34.\f* \p \v 20 Dɔrtaaŋ namaa, taa na nyɛ! Diiloŋ-baaŋ namaa, taa na nyɛ! Yesu *pɔpuɔrbieŋ namaa, taa na nyɛ! *Diilopɔpuɔrbieŋ namaa, taa na bi nyɛ! Nebuɔ daa uŋ ciɛ karaaŋgu maŋ baa-na, Diiloŋo pãa-yo baa kufaŋgu sullu yaa‑i. \p \v 21 Ku huoŋgu-na, mi da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo‑i, fɔ̃ŋgũɔ waa-yuɔ. U biyaa tãmpɛ̃buɔ naŋo‑i, uu dii ŋaa namɛlle, a fara naŋ-yo dii-yo dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na aa cira: «Babilɔni, nuɔ baa ŋ bɔbɔima‑i hiere, ba ka fara nanna-niɛ dumandɛ'i nuɔ‑i, molo siɛ tiraa da ŋ yufelle. \v 22 Fãnaa siɛ ji waa ŋ huɔŋga-na, koncomaraamba siɛ ji waa, tulahultaamba siɛ ji waa, gbamaraamba siɛ ji waa, nagãŋ-maacenciraamba siɛ ji waa. Molo cɛraa u tiraa nu buoŋ dumma ŋ huɔŋga-na. \v 23 Fitĩŋ-cecerma ka gbuo gbula. Molo sa ji tiraa waŋ cɛjãlleŋ-maama ŋ huɔŋga-na. Kumaŋ ciɛ ku gbuo-niɛ dumaaŋo-na, ŋ torgociraamba ciɛ ba fɛrɛ ba temma si dii hĩɛma-na hiere, aa ŋ piɛra nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere baa ŋ isɔmma‑i. \v 24 A naara kufaŋgu‑i, ba kuɔ Diilopɔpuɔrbiemba‑i baa Diiloŋ-baamba‑i naŋ huɔŋga yaa nuɔ‑i. Baŋ kuɔ bamaŋ hiere hĩɛma-na, ŋ nuŋgu dii ba kuliiŋgu-na.» \c 19 \p \v 1 Ku huoŋgu-na, mi nu ŋaa nelpũŋgu'i piiyeŋ da gbagaga dɔrɔ‑i-na wuɔ: \q1 «Yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i! \q1 Koŋkoro dii baa u yaa‑i, bɔbɔima gbĩɛ baa u yaa‑i, \q1 himma dii baa u yaa‑i. \q1 \v 2 U maacemma faa aa ma yaaŋga yaa dumaaŋo-na. \q1 U gãaŋ baa saasorcɛnampãnto maŋ taa u celieŋ nuɔmba‑i hĩɛma-na hiere baa u kakarkuoŋo‑i. \q1 Uŋ kuɔ Diiloŋ-cãarãamba maŋ, \q1 Diiloŋo suu ku sɔlaaŋgu‑i yuɔ. \q1 \v 3 Nebuɔ daayo dãamu sa ji dĩŋ dede, \q1 u nyaasĩnni sa ji yaŋ wurma‑i dede.» \m Aa naa tiraa cira: \q1 «Yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i!» \p \v 4 Bĩncuɔmba komorre baa ba naa-baaŋ daaba‑i, a naara bimuɔmba naa-baaŋ daaba‑i\f + \fr 19:4 \ft Bĩncuɔŋ daaba‑i baa bimuɔŋ daaba‑i, niɛŋ 4.4,6.\f*, ba sire dũuna jaal Diiloŋo‑i fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na aa ta ba piiye wuɔ: \q1 «Ninsoŋo! Yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i!» \s1 Tũmbiloŋo dɔrŋo ponsaaŋgu‑i \p \v 5 Mafammaŋ ciɛ, molo niɛ piiye fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaŋga-na wuɔ: \q1 «Yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i! \q1 Namaa namaŋ cãaŋ-yoŋ, namaa namaŋ kãaŋ-yoŋ, \q1 nelbɔ̃mbɔ̃mbaa namaaŋo‑i, baa nyuɔnyuɔ-baaŋ namaaŋo‑i hiere, \q1 taa na jaal Diiloŋo‑i.» \p \v 6 Ku huoŋgu-na, mi da ŋaa nelpũŋgu'i piiyeŋ. Ba piiyuo taa u du ŋaa hũnjulamma. Ku waa ŋaa diiloŋ-naarma. Ba taa ba piiye wuɔ: \q1 «Yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i! \q1 Itieŋo‑i Diiloŋo‑i Wɛimantieŋo yaa wɛima‑i hiere ma yuŋ-nu fiɛfiɛ‑i. \q1 \v 7 Yaaŋ i yaŋ i hɔmmu fɛ̃ i tiɛ nyɛ \q1 aa tiɛ gbɛliɛŋ Diiloŋo‑i! \q1 *Tũmbiloŋo dɔrŋo ponsaaŋgu hii tĩ, \q1 u dɔrŋo tigiiŋ u fɛrɛ tĩ. \q1 \v 8 Ba hãa dɔrciɛŋo‑i joŋgorfɛlɛŋo u dii. \q1 Baŋ nyiɛ-yo baa kompaŋga maŋ, ka caa da muimui!» \p Kompaŋ daaka pigãaŋ Diiloŋ-baamba maacenfafamma yaa‑i. \p \v 9 *Dɔrpɔpuɔrbiloŋo gbɛ̃-mi wuɔ: «Nyɛgɛ̃ŋ nel daama‑i wuɔ: ‹Baŋ bĩɛ bamaŋ *Tũmbiloŋo kãlle-na, ba yunni dɔlaa.›» Aa tiraa cira: «Nel daama‑i hiere ma hilaa Diilo fuɔ fɛrɛŋ nuŋ-nu, huhurma sĩ mɛi.» \p \v 10 Mi dũuna u yaaŋga-na miɛ mi jaal-o, u gbɛ̃-mi wuɔ: «Baa ce dumaa! Muɔ baa nuɔŋo‑i baa bamaŋ wuɔyaaŋ Yesuŋ juɔ baa ninsoŋo maŋ u hũmelle‑i, ii dii kuuduɔŋgu yaa‑i. Diiloŋ-cãarãaŋ miɛ hiere, unaa saa maar unaŋo. Diiloŋo'i gbĩɛ baa jaaluŋ daaku temma‑i.» \p Yesuŋ juɔ baa ninsoŋo maŋ, *Diilopɔpuɔrbiembaŋ waaŋ mamaŋ hiere, ma hilaa u yaa nuɔ‑i. \s1 Bɛrru wuyaa bĩŋwobalŋo‑i \p \v 11 Ku huoŋgu-na, mi da dɔrɔ puurii. Uŋ puurii dumaaŋo-na, mi da naacolŋo naŋo nyugãaŋ sũmpilaŋ-na. Ba bĩ naacolŋo‑i Nelviiŋo, u yerre nande yaa Ninsontieŋo. U suɔ gɛrma aa u ce bɛrru‑i u ninsoŋ-na. \v 12 U yufieŋa taa a caa ŋaa dãamu, aa nyantuolbaa-ba waa bɔi u yuŋgu-na. Yerre nande naa nyɛgɛ̃ŋ yuɔ, da ma hel fuɔ‑i-na molo sa suɔ di yuŋgu‑i. \v 13 Joŋgoruo maŋ waa u nuoŋgu-na, uu naa gbuo baa tãmma hiere. U yerre nande yaa waa wuɔ: Diiloŋ-nelma. \v 14 Dɔrsorosibaa-ba cu u huoŋ-nu baa sũmpiɛlmba aa naa dii bĩmbĩpiɛlni, dugaaŋgu saa waa ku diei nuɔ. \v 15 Jigãpɔruɔŋgu waa u nuŋgu-na, ku maama saa naa fa baa dɔdɔlma‑i. U ka ce ku yaa‑i a muo nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere. U yaa ka waa ba yuŋ-nu baa kɔlluŋ-bũɔle. U yaa ka bi kãmal-ba ŋaa baŋ kãmal *ɛrɛsɛ̃ dumaa a hiel u hũmma‑i, ku yaa ba ka suɔ Itieŋo‑i Diiloŋo jãyãmma‑i. \v 16 U sĩnni nyɛgãaŋ u joŋgoruo‑i-na baa u corre-na wuɔ: «Jãmatigi ba Jãmatigi, yuntaamba Yuntieŋo.» \p \v 17 Ku huoŋgu-na, mi da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo yiɛraaya bãanyufelle-na. Wuɔ piiye da gbagaga baa dũnaamba‑i baa kpaalbaa-ba‑i dii fɛ̃nfɛ̃lle-na wuɔ: «Diiloŋo ciɛ kãlle, juɔŋ na ji wuo niiwuoni‑i. \v 18 Juɔŋ na ji wuo jãmatigi ba kũɔma‑i baa sorosi ba maama‑i, baa ba yuntaamba bi maama‑i. Juɔŋ na ji wuo sũnaamba‑i baa ba taamba kũɔma‑i. Nelbiliemba‑i hiere ba kũɔma dii: Kɔraamba‑i baa nebimba‑i, ba kũɔma dii; nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba‑i baa nyuɔnyuɔ-baamba maama bi dii, juɔŋ na ji wuo.» \p \v 19 Ku huoŋgu-na, mi da bĩŋwobalŋo‑i baa jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere ba tigiiŋ baa ba sorosibaa-ba‑i da ba ce bɛrru baa sũmpilantieŋo‑i baa u bi sorosibaa-ba‑i. \v 20 Sũmpilantieŋ wuɔ bel bĩŋwobalŋo‑i baa u pɔpuɔrbiloŋo‑i\f + \fr 19:20 \ft Bĩŋwobalŋo yaa bĩŋwuoŋo maŋ hilaa hũmma-na aa u pɔpuɔrbiloŋo yaa umaŋ hilaa hĩɛma-na. Niɛŋ sapitiri 13 baa 16.13.\f*. Pɔpuɔrbiloŋo faŋo yaa taa u ce gbɛrɛ-wɛima‑i u cu nuɔmba yammu‑i ba ta ba cu bĩŋwobalŋo huoŋ-nu. Bamaŋ naa haa bĩŋwobalŋo dãnyuɔ‑i ba fɛrɛŋ nuɔ aa ta ba dũuna u karkuuyo\f + \fr 19:20 \fk Karkuuyo: \ft Niɛŋ 14.9 baa naaruɔ‑i-na cicaara‑i-na.\f* yaaŋga-na, u ciɛ gbɛrɛ-wɛima famma yaa a pira-bɛi. Sũmpilantieŋ uŋ bilaa-ba, wuɔ dii-ba cicɛ̃lma dãŋgbɔguɔŋgu naŋ temma-na, ku maama saa fa baa hũlãaŋgu‑i. \v 21 Aa naa ko ba sorosibaa-ba‑i hiere nanna baa jigãpɔruɔŋgu maŋ waa u nuŋgu-na. Dũnaamba‑i hiere baa kpaalbaa-ba‑i baa jo ji ta ba ce ba bãaŋgu‑i. \c 20 \s1 Bieŋ nuɔsiba ndii yuntesĩnni‑i \p \v 1 Ku huoŋgu-na, miɛ mi ne da *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo hiire u jo. Fobabalaaŋgu diele waa u naŋga-na baa jɔlgɔbuɔ naŋo. \v 2 Uŋ juɔ ji hi, u bel jĩɛbĩncɔiŋo‑i. U yerre yaa *Sitãni, dinande yaa *Bigãarãŋo. U bilaa-yo vaa-yo baa jɔlgɔ‑i u duɔ ce bieŋ nuɔsiba ndii. \v 3 Uŋ vaa-yo dumaaŋo-na, u sɛ-yo dii-yo fobabalaaŋgu-na aa gbonu-kuɔ baa diele‑i aa tiɛlaa-kuɔ wuɔ u baa gbãa hel ka pira moloŋo bieŋ daaya hɔlma-na. Bieŋ daaya da a cor, ba ka suɔ hiel-o nanna u da yinni cɛllɛ. \p \v 4 Kufaŋgu huoŋgu-na, mi da fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-titiɛŋa. Bamaŋ waa tĩɛna-yɛi ba hãa-ba fɔ̃ŋgũɔ‑i ba ta ba gɛr. Aa baŋ kuɔ bamaŋ wuɔ ba cuu Yesu ninsoŋo huoŋ-nu, baŋ kuɔ bamaŋ Diiloŋ-nelma maama-na, miɛ bi da bafamba yalɛiŋa‑i. Kufaŋgu taamba saa ta ba dũuna bĩŋwobalŋo yaaŋga-na baa u karkuuyo\f + \fr 20:4 \fk Karkuuyo: \ft Niɛŋ 14.9 baa naaruɔ‑i-na cicaara‑i-na.\f* bi yaaŋga-na. Ba saa naa bi haa u dãnyuɔ‑i ba fɛrɛŋ nuɔ. Kuŋ ciɛ dumaaŋo-na, baa sire kuoŋ-nelle-na a jo ji tĩɛna fɔ̃ŋgũɔ‑i-na baa *Kirsa‑i da ba ce bieŋ nuɔsiba ndii. \v 5 Kuomba siredĩɛlãmma yaa‑i mafamma‑i. Banamba ka cie bieŋ daaya ka tĩ aa ba suɔ sire. \v 6 Bamaŋ ka sire siredĩɛlãmma-na, ba yunni dɔlaa! Baŋ yeŋ Diiloŋ-baamba, hãalĩŋ-kuliiŋgu yufelle bɛi. Ba ka ce *Diilojigãntaamba baa *Kirsa jigãntaamba aa ba ka tĩɛna fɔ̃ŋgũɔ‑i-na baa Kirsa‑i bieŋ nuɔsiba ndii daayo-na. \s1 Ba yaraa Sitãni‑i \p \v 7 Bieŋ nuɔsiba ndii-waaŋ daaya da a cor, ba ka hiel *Sitãni‑i u kaso‑i-na. \v 8 Duɔ hel, u ka wuɔra bĩŋ nilɛiŋa-na hiere a tãal Gɔgi‑i baa Magɔgi‑i\f + \fr 20:8 \fk Gɔgi‑i baa Magɔgi‑i: \ft Ba bĩ Diiloŋ-bigãarãamba yaa dumaaŋo-na bande‑i-na. Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 38.2; 39.1.\f*. Ba bĩ nelbiliemba yaa dumaaŋo-na. U ka wuɔra gbura-bɛi wuɔ ba ji ce bɛrru baa Diiloŋo‑i. Ba ka hel ŋaa nyɛiŋo. \v 9 Ba hilaa terni-na hiere a jo ji dii Diiloŋ-baamba terieŋgu‑i huɔŋga, Diiloŋ uŋ kuyeŋ nelle maŋ maama‑i, ba juɔ ji dii-de huɔŋga. Ŋga dãamu hilaa dɔrɔ‑i-na a jo ji kukul-ba hiere. \v 10 Sitãni maŋ taa u tãal-ba, ba bilaa ufaŋo‑i dii-yo dãŋgbɔguɔŋgu-na u kã ka yuɔ bĩŋwobalŋo‑i baa u pɔpuɔrbiloŋo‑i\f + \fr 20:10 \ft Bĩŋwobalŋo‑i baa u pɔpuɔrbiloŋo‑i, ne-ku 19.20 baa naaruɔ‑i cicaara‑i-na.\f*. Ba ka ce sũlma‑i terieŋgu-na bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i ba sa ji hel-mɛi dede. \s1 Diiloŋ uŋ ka gɛr dumaa \p \v 11 Ku huoŋgu-na, mi da fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-tetembuɔ naŋo‑i, u waa uupilaŋo; baa u Tieŋo‑i u dɔrɔ. Dɔrɔ‑i baa hĩɛma‑i ni gbar halaŋ kutieŋo caaŋgu-na, molo saa ji tiraa da-ni. \v 12 Ku huoŋgu-na, mi da nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba maŋ kuu baa nyuɔnyuɔ-baamba‑i hiere, ba yiɛraaya fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre yaaŋga-na, aa da sɛbɛbaa-ba namba puurii, aa bi da cicɛ̃lmaŋ-wuoŋo puurii. Baa gɛr kuoŋ daaba‑i hiere ba ãndaaŋgu‑i a saanu baa baŋ ciɛ kumaŋ hĩɛma-na, a saanu baa mamaŋ nyɛgãaŋ sɛbɛbaa daaba-na. \v 13 Hũmmaŋ wuyaa nuɔmba maŋ hiere, maa jo baa-ba. Kuliiŋgu‑i baa kuoŋ-nelleŋ wuyaa bamaŋ hiere, niɛ jo baa-ba. Baa gɛr ba ãndaaŋgu‑i hiere a saanu baa ba maacemma‑i. \v 14 Baŋ juɔ gɛr-ba tĩ, baa sɛ kuliiŋgu‑i baa kuoŋ-nelle‑i dii-ni dãŋgbɔguɔŋgu-na. Hãalĩŋ-kuliiŋgu yaa dãŋgbɔguɔŋ daaku‑i. \v 15 Bamaŋ yirɛiŋa‑i saa waa cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ‑i-na hiere baa bi sɛ bafamba‑i dii-ba dãŋgbɔguɔŋgu-na. \c 21 \s1 Dɔrfɛlɛŋo baa hĩɛfɛlɛmma \p \v 1 Ku huoŋgu-na, mi da dɔrfɛlɛŋo baa hĩɛfɛlɛmma\f + \fr 21:1 \fk Dɔrfɛlɛŋo baa hĩɛfɛlɛmma: \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 65.17.\f*. Nimaŋ waa dĩɛlũɔ‑i-na ni gbuyaa. Dãmmaŋ-nuoraaŋgu saa waa. \v 2 Aa da Diiloŋo nelle hilaa dɔrɔ‑i-na ta di hiire di jo. Yerusalɛmufɛlɛŋo yaa juɔŋ dumaaŋo-na. U maama saa fa baa fafaaŋgu‑i. U gbuu migãaŋ u fɛrɛ ŋaa sĩnjãrãŋ uŋ diiyaŋ u fɛrɛ dumaa duɔ ka puona baa u dɔrŋo‑i. \v 3 Miɛ nu molo piiye da gbagaga fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na wuɔ: «Diiloŋ-muntĩɛnammu dii nelbiliemba hɔlma-na fiɛfiɛ‑i-na! U ka tĩɛna baa-ba, ba ka ce u baamba. Fuɔ fɛrɛ yaa ka waa baa-ba, u'i ka waa ba Diiloŋo‑i.\f + \fr 21:3 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 37.27.\f* \v 4 U ka hur ba nyinyɔlma‑i hiere. Kuliiŋgu siɛ tiraa waa, balaaŋgu siɛ tiraa waa, kaaluŋgu siɛ tiraa waa, mulĩɛma siɛ tiraa waa. Ãncɔlɔmma gbuyaa hiere.\f + \fr 21:4 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 25.8; 35.10; 65.19.\f*» \p \v 5 Kufaŋgu huoŋgu-na, umaŋ tĩɛnaana fɔ̃ŋgɔ̃taaŋ-teterre-na u cira: «Fiɛfiɛ‑i-na, mi bir bĩmbĩnni‑i hiere niifɛlɛnni.» Aa gbɛ̃-mi wuɔ: «Nel daama‑i hiere ninsoŋo, nyɛgɛ̃ŋ-ma ŋ jĩna. Huhurma si dii-mɛi.» \p \v 6 Aa tiraa cira: «Fiɛfiɛ‑i-na, mi ciɛ mi maacemma‑i tĩ! Muɔmɛi yaaŋga‑i, muɔmɛi huoŋgu‑i; muɔmɛi mundommu‑i, muɔmɛi mumbãlmu‑i.\f + \fr 21:6 \ft Niɛŋ 1.8.\f* Hũŋkuɔsĩŋ da ni bel umaŋ, mi ka hã-yo cicɛ̃lmaŋ-hũnfoeleŋ-hũmma‑i gbãŋgbãŋ u nyɔŋ.\f + \fr 21:6 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 55.1.\f* \v 7 Da ku saa yar umaŋ, mi ka pã-yo pãŋ daama yaa‑i. Mi ka waa u Diiloŋ muɔ aa u waa mi bɛpolŋo. \v 8 Aa kortaamba‑i baa bamaŋ naana mi hũmelle‑i, baa pɔpɔraamba‑i, baa nelkuraamba‑i, baa bamaŋ ciɛŋ bĩŋwosĩnni‑i, baa isuɔtaamba‑i, baa cufɛ̃buoltaamba‑i ka hel baa coikartaamba‑i ba ka dii bafamba‑i dãŋgbɔguɔŋgu naŋ temma-na, ku maama saa fa baa hũlãaŋgu‑i. Hãalĩŋ-kuliiŋgu yaa ka waa kufaŋgu‑i.» \s1 Yerusalɛmufɛlɛŋo \p \v 9 *Dɔrpɔpuɔrbiemba niehãi-baamba maŋ naa bella cimmu niehãi-muumu‑i baa ãmbalperiema‑i mu hɔmmu-na, unaŋo jo ji gbɛ̃-mi wuɔ: «Jo mi ji pigãaŋ-ni sĩnjãrãŋo‑i, jo ŋ ji da *Tũmbiloŋo dɔrŋo‑i.» \p \v 10 *Diiloŋ-Yal diɛ sire-miɛ. Mi da dɔrpɔpuɔrbiloŋo kãa baa-mi tãnujaataama naŋo dɔrɔ‑i-na ka pigãaŋ-mi Diiloŋo nelle‑i, ka pigãaŋ-mi Yerusalɛmu maŋ hilaa dɔrɔ‑i-na tuɔ hiire u jo. \v 11 Diiloŋo naa ce u tuɔ caa da kpoikpoi ŋaa fuɔ uŋ caa dumaa. U taa u caa ŋaa jape-tãmpɛ̃lle, da muimui ŋaa kamoeyilanni. \v 12 Kokojaataama naŋo naa dii-yo huɔŋga, baa dumiɛŋa cĩncieluo a hãi, baa dɔrpɔpuɔrbiemba cĩncieluo ba bi hãi ba ta ba niya dumiɛŋ daaya‑i. Baa naa nyɛgɛ̃ŋ *Isirahɛl dũnni cĩncieluo ni hãi niini yirɛiŋa‑i dumiɛŋa yammu-na, dũŋgu dũŋgu baa ku dumɛlle. \v 13 Dumiɛŋa sa-a-siɛi waa koko yammu naa‑i-na hiere: a siɛi bãpagũŋgu-na, a siɛi bãsuuruŋgu-na, a siɛi dɔryaŋga-na, a bi siɛi cicaaryaŋga-na.\f + \fr 21:13 \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 48.30-35.\f* \v 14 Baa naa jĩna koko daayo tuole‑i baa tãmpĩɛŋ cĩncieluo a hãi. Baa naa bi nyɛgɛ̃ŋ Tũmbiloŋo *pɔpuɔrbieŋ cĩncieluo ba hãi baamba yirɛiŋa‑i tãmpĩɛŋ daaya-na. \p \v 15 Kuufiŋgu waa baa dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ taa u piiye baa-mi. Ku waa sɛ̃nɛ-gboruoŋgu. Uu naa saaya u fi nelle‑i baa di dumiɛŋ-yammu‑i baa koko fuɔ fɛrɛ‑i hiere. \v 16 Nelle naa waa pɔgɔnni naa, di pɔpɔrma taa ma saa baa di kpokpomumma‑i. Dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ fi-de hiere baa u gboruoŋgu‑i a da yiɛŋgu diei yuu sitadibaa\f + \fr 21:16 \fk Sitadibaa: \ft Girɛki ba niifinni‑i. Sitadi diei yuu mɛtiribaa nuɔsũɔ. Terieŋgu faŋgu-na, sitadibaa neifieŋ-niediei yuu kilobaa neifelle nuɔsũɔ temma.\f* neifieŋ-niediei; ku saa baa kilobaa neifelle nuɔsũɔ. Di pɔpɔrma‑i baa di kpokpomumma waa kuuduɔŋgu, halle baa di jajaatamma‑i hiere. \v 17 Wuɔ fi koko jajaatamma‑i a da u yuu nelbilieŋ miɛ nakɔrni\f + \fr 21:17 \fk Nakɔrni: \ft Yiinataamba taa ba fi baa ba nakɔrni‑i, a ce dumaaŋo-na ba kuufiŋgu‑i ba bĩ-ku nakɔruɔŋgu. Nakɔruɔŋgu diei saa baa mɛtiri boluoŋ temma.\f* komuɔŋ-niehãi baa ni naa; ku saa baa mɛtiribaa komuɔŋa siɛi baa ba ndii temma. \v 18 Koko daayo naa ma baa jape-tãmpɛ̃lle, aa nelle fande fɛrɛ‑i di ma baa sɛ̃nɛ kerre. Sɛ̃nɛ daayo taa u ne u tãnu ŋaa kamoele. \v 19 Tãmpɛ̃fɛfɛiŋa‑i a sĩnni-na hiere a yaa naa ce tuɔlnu koko tuole‑i: \li1 Dĩɛlã-diele‑i jape-tãmpɛ̃lle, \li1 hãalĩŋ-diele‑i safir-tãmpɛ̃lle, \li1 siɛliŋ-diele‑i agate-tãmpɛ̃lle, \li1 naaliŋ-diele‑i emerodi-tãmpɛ̃lle, \li1 \v 20 diiluŋ-diele‑i onike-tãmpɛ̃lle, \li1 niediei-diele‑i sarduɔni-tãmpɛ̃lle, \li1 niehãi-diele‑i kirsoliti-tãmpɛ̃lle, \li1 niisiɛi-diele‑i beril-tãmpɛ̃lle, \li1 nennaa-diele‑i topasi-tãmpɛ̃lle, \li1 cĩnciel-diele‑i kirsopasi-tãmpɛ̃lle, \li1 cĩncieluo baa dĩɛlã-diele‑i turkuɔsi-tãmpɛ̃lle \li1 aa cĩncieluo baa hãalĩŋ-diele‑i ametisi-tãmpɛ̃lle. \m \v 21 Baa naa sisĩŋ dumiɛŋa cĩncieluo baa a hãi-waaŋ daaya dũnfenni‑i baa niibilenniŋ-tãmpĩɛŋa. Dũnfieŋgu diei tãmpɛ̃fifille diei. Baa naa ce sɛ̃nɛ-kerre a haa ponsanatigerre-na hiere. U taa u ne u tãnu ŋaa kamoele.\f + \fr 21:21 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 54.11-12.\f* \p \v 22 Diiloŋ-dũŋgu saa waa nel daade-na. Itieŋo‑i Diiloŋo‑i Wɛimantieŋo‑i, baa *Tũmbiloŋo‑i, baŋ yeŋ ba fɛrɛ, yuŋgu si dii Diiloŋ-dũŋgu waama-na. \v 23 Diiloŋ uŋ ciɛ di ta di caa kpoikpoi dumaaŋo-na, bãaŋ-maama saa waa bɛi, cɛiŋ-maama saa bi waa bɛi. Tũmbiloŋo yaa waa ba fitĩnuɔ‑i. \v 24 Nuɔmba‑i nilɛiŋa-na hiere, ba ka ta ba ce ba bãaŋgu‑i nel daade cecerma-na. Jãmatigibaa-ba‑i hĩɛma-na hiere, ba ka jo baa ba nagãŋ-niini‑i kusuɔŋ-nu'i. \v 25 Ba sa suɔ isuɔŋgu nel daade-na, a ce dumaaŋo-na di dumiɛŋa yammu sa bĩŋ da. \v 26 Ba ka jo baa nilɛiŋa‑i hiere a bĩmbĩfafanni‑i baa a daluɔ‑i kusuɔŋ-nu'i. \v 27 Ŋga bĩŋkũbabalaaŋgu siɛ gbãa suur-diɛ, pɔpɔraamba siɛ gbãa suur, coikartaamba siɛ bi gbãa suur. Baŋ nyɛgãaŋ bamaŋ yirɛiŋa‑i Tũmbiloŋo cicɛ̃lmaŋ-sɛbɛ‑i-na, ba yaa ka suur yoŋ.\f + \fr 21:27 \ft Niɛŋ Isayi sɛbɛ‑i-na (Ésaïe) 60.3-5,11,19-20; 52.1 baa Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 44.9.\f* \c 22 \p \v 1 *Dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ pigãaŋ-mi cicɛ̃lmaŋ-nuoraaŋgu‑i. Ku gbuu ta ku ne da kilekilekile. Ku taa ku bũŋ ku hel Diiloŋo‑i baa Tũmbiloŋo‑i ba teterre yaa nuɔ‑i\f + \fr 22:1 \fk Cicɛ̃lmaŋ-nuoraaŋgu: \ft Niɛŋ Esekiɛl sɛbɛ‑i-na (Ézéchiel) 47.1 baa Sakari sɛbɛ‑i-na (Zacharie) 14.8.\f* \v 2 ku suur nelleŋ-huɔŋga-na. Cicɛ̃lmaŋ-tibiiŋgu waa nuoraaŋ daaku kɔtɔnni hãi‑i-na hiere. Ku taa ku maŋ cĩncieluo i hãi benduɔle-na; cɛiŋo cɛiŋo ku maŋ. Ba taa ba ce pɛrru baa ku fiɛlu‑i nilɛiŋa-na hiere. \v 3 Diiloŋ uŋ haa u nubabalaaŋgu‑i kumaŋ nuɔ‑i, ku siɛ gbãa da nel daade-na. \p Diiloŋo‑i baa Tũmbiloŋo‑i ba teterre ka waa nelleŋ-huɔŋga-na. Diiloŋo cãarãamba ka ta ba jo ba jaal-o diɛ. \v 4 Ba ka ta ba da u yufelle, u yerre ka nyɛgɛ̃ŋ ba yaadãmma-na. \v 5 Itieŋo‑i Diiloŋo ka ce terieŋgu‑i cerre hã-ba. A ce dumaaŋo-na ba siɛ tiraa ta ba suɔ isuɔŋgu nel daade-na; fitĩŋ-maama siɛ tiraa waa-bɛi, bãaŋ-maama siɛ bi tiraa waa-bɛi. Ba ka tĩɛ fɔ̃ŋgũɔ‑i-na gbula, ba sa ji kã terieŋgu. \s1 Yesu jomma piyaa \p \v 6 Ku huoŋgu-na, *dɔrpɔpuɔrbiloŋo gbɛ̃-mi wuɔ: «Nel daama‑i hiere ninsoŋo, huhurma si dii-mɛi. Itieŋo‑i Diiloŋo maŋ diyaaŋ nelma‑i u *pɔpuɔrbiemba nunni-na, u puɔraa u dɔrpɔpuɔrbiloŋo duɔ ji tũnu u cãarãamba‑i mamaŋ ka ce yibieŋ daaya-na.» \p \v 7 Yesu waaŋ-ma wuɔ: «Niɛŋ, mi ka jo yibieŋ daaya-na! Bamaŋ bilaa nelma maŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo-na nammu hãi, kutaamba yunni dɔlaa.» \p \v 8 Nel daama‑i hiere, muɔ Nsãa mi daa-ma nuɔ, aa tiraa nu-ma baa mi tũnni‑i. Miŋ daa-ma dumaaŋo-na, dɔrpɔpuɔrbiloŋo maŋ pigãaŋ-mi baa-ma, mi dũuna u yaaŋga-na da mi jaal-o. \v 9 U gbɛ̃-mi wuɔ: «Baa ce dumaa! Muɔ baa nuɔŋo‑i hiere Diiloŋ-cãarãaŋ miɛ. Ii dii kuuduɔŋgu yaa baa ŋ natobimba‑i *Diilopɔpuɔrbiemba‑i, baa bamaŋ bilaa sɛbɛ daayo nelma‑i nammu hãi hiere; unaa saa maar unaŋo. Diiloŋo'i gbĩɛ baa jaaluŋ daaku temma‑i!» \p \v 10 Aa naa cira: «Nel daama cemmaŋ-huɔŋgu hii tĩ, a ce dumaaŋo-na baa fuo mamaŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo-na. \v 11 Bamaŋ ciɛŋ kuubabalaaŋgu‑i, ba cor baa ba kuubabalaaŋgu cemma‑i. Bamaŋ guɔlaaya ba fɛrɛ, ba cor ba ta ba guɔla ba fɛrɛ ba kã. Bamaŋ ciɛŋ ãnfafamma‑i, ba faya ba fɛrɛ baa ma cemma‑i. Bamaŋ biyaa Diiloŋ-maama‑i, ba cor ba ta ba ce Diiloŋo huɔŋga‑i.» \p \v 12 Yesu waaŋ-ma wuɔ: \qt «Niɛŋ, mi ka jo yibieŋ daaya-na! Aa da miɛ mi jo, mi ka bel bĩŋkũŋgu mi naŋ-na ji pã nɛliɛŋo nɛliɛŋo baa u maacemma sullu‑i.\qt*\f + \fr 22:12 \ft Niɛŋ Gbɛliɛmaŋ-nalãaŋgu-na (Psaume) 28.4 baa Seremi sɛbɛ‑i-na (Jérémie) 17.10.\f* \m \v 13 Muɔmɛi yaaŋga‑i muɔmɛi huoŋgu‑i, muɔmɛi dĩɛlũɔ muɔmɛi tuogbuole‑i, muɔmɛi mundommu‑i muɔmɛi mumbãlmu‑i.\f + \fr 22:13 \ft Niɛŋ 1.8.\f*» \v 14 Bamaŋ saaraaŋ ba joŋgorbaa-ba‑i ba yunni dɔlaa. Ba ka da wuo cicɛ̃lmaŋ-tibiiŋgu bieŋa‑i aa da munsuurmu Yerusalɛmufɛlɛŋo-na. \v 15 Ŋga pɔpɔraamba‑i, baa isuɔtaamba‑i, baa kakarkuontaamba‑i, baa nelkuraamba‑i, baa cufɛ̃buoltaamba‑i, baa coimaŋ muyaanu bamaŋ yunni‑i hiere ba siɛ da munsuurmu. \p \v 16 «Muɔ Yesu, muɔmɛi puɔraa mi dɔrpɔpuɔrbiloŋo‑i baa nel daama‑i u duɔ ji waŋ-ma pigãaŋ Diiloŋ-dũŋ-baaŋ namaaŋo‑i hiere. Muɔmɛi *Davidi hãayɛ̃lŋ muɔŋo‑i. Muɔmɛi cuomɔɛle‑i\f + \fr 22:16 \ft Niɛŋ 2.28; 5.5.\f*.» \p \v 17 *Diiloŋ-Yalle‑i baa Tũmbiloŋo dɔrŋo‑i\f + \fr 22:17 \ft *Tũmbiloŋo dɔrŋo yaa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i. Niɛŋ 19.5-10.\f* ba cira: «Jo!» \p Umaŋ duɔ bi nu-ma, u gbĩɛ u cira: «Jo!» \p Hũŋkuɔsĩŋ da ni bel umaŋ, kutieŋo jo. Umaŋ duɔ tuɔ taara cicɛ̃lmaŋ-hũmma‑i, u jo u ka da-ma gbãŋgbãŋ. \s1 Ãndaperieŋgu \p \v 18 Muɔ Nsãa, mi ka gboya-nɛi baa nel daama‑i: Nelma maŋ waaŋ sɛbɛ daayo-na, nuɔni maŋ da ŋ nu-ma aa dii kunaŋgu mɛi naara, ãmbalma maŋ maama‑i waaŋ sɛbɛ huɔŋga-na, Diiloŋo ka naara-mɛi ŋ mulĩɛma-na. \v 19 Umaŋ duɔ bi hiel kunaŋgu nel daama-na, Diiloŋo ka hiel kutieŋo nuŋgu‑i bĩmbĩfafanni maŋ maama‑i waaŋ sɛbɛ daayo-na: U siɛ da wuo cicɛ̃lmaŋ-tibiiŋgu bieŋa‑i, u siɛ bi da suur Diiloŋo nelle-na. \p \v 20 Ninsowaraŋo yaa waaŋ daama‑i baa-mi hiere, u gbaraa-ma wuɔ: «Mi ka jo yibieŋ daaya-na ninsoŋo.» \q1 Yesu, Itieŋ nuɔ, jo! Mi taara ku yaa‑i. \p \v 21 Itieŋo‑i Yesu u kãyã-nɛi hiere.