\id EPH - Diiloŋ-nelma cerma-na \ide UTF-8 \h Efɛsitaamba sɛbɛ \toc1 Efɛsitaamba sɛbɛ \toc2 Efɛs. \toc3 Efɛs. \mt2 Polŋ nyɛgãaŋ sɛbɛ maŋ hã \mt1 Efɛsitaamba‑i \imt1 Nelmuoyamma \ip Polŋ taa u nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ daayo‑i u waa kaso. U nyɛgãaŋ-yo hã Diiloŋ-dũŋ-baamba maŋ waa Efɛsi. Ba hɔlma-na, *Yuifubaa-ba waa, *niɛraamba bi waa. Pol taa u taara ba hieroŋo‑i ba suɔ Diiloŋo kusũŋgu‑i ku yaa ku ka gbãa kãyã-bɛi ba tĩɛnamma-na. \ip Diiloŋ uŋ taa u taara mamaŋ aa miwaaŋo suɔ duɔ doŋ, u waaŋ ma yaa pigãaŋ-ba sɛbɛ domma-na; wuɔ Diiloŋo ciɛra *Kirsa yaa ka waa bĩmbĩnni‑i hiere ni yuŋgu-na baa nuɔmba‑i hiere ba bi yuŋgu-na; a ce dumaaŋo-na, bamaŋ hũyãa Yesu-Kirsa maama‑i, Yuifubaa-ba‑i baa niɛraamba‑i hiere, ba ciɛ baaduɔmba fiɛfiɛ‑i-na (sap. 1–3). \ip Diiloŋ-dũŋ-baambaŋ saaya ba bel ba-naa dumaa, u nuŋgu hii kufaŋgu‑i; wuɔ ba yaŋ ba maama ta ma dɔlnu ma-naa, ba ta ba kãŋ ba-naa aa bi ta ba kãŋ Diiloŋo‑i (sap. 4–6). \c 1 \s1 Jaaluŋgu \p \v 1 Muɔ Pol, Yesu-Kirsa *pɔpuɔrbiloŋ muɔ ŋaa Diiloŋ uŋ'a ma ce dumaa. Muɔmɛi nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo‑i da mi hã namaa namaŋ hũyãa Yesu-Kirsa maama‑i Efɛsi‑i-na a ce Diiloŋ-dũŋ-baaŋ namaa. \v 2 I To‑i Diiloŋo‑i, baa Itieŋo‑i Yesu-Kirsa‑i, ba kãyã-nɛi aa fɛ̃ na hɔmmu‑i. \s1 Diiloŋ uŋ ciɛ baa-ye dumaa Yesu-Kirsa barguɔ‑i-na \p \v 3 Yaaŋ i tiɛ tuɔlnu Diiloŋo‑i, Itieŋo‑i Yesu-Kirsa To‑i. Iŋ yeŋ horre-na baa *Kirsa‑i, u ciɛ baa-ye aa hã-ye dɔrciiluŋgu‑i ku sĩnni-na hiere dɔrɔ‑i-na. \v 4 Aa Diiloŋo suɔ duɔ jĩna miwaaŋo‑i, u yufelle naa hel-yiɛ i diɛ waa fuɔ baaŋ miɛ Kirsa barguɔ‑i-na. U ciɛ mafamma‑i i diɛ waa welewele u yaaŋga-na cãlmuɔ baa waa-yiɛ. \v 5 I maama dɔlaanu-yuɔ, a ce dii ku domma-na, u taa u taara u ce-ye u bisãlŋ miɛ Yesu-Kirsa barguɔ‑i-na. \v 6 Terieŋgu faŋgu-na, yaaŋ i tiɛ jaal Diiloŋo‑i wuɔ u firiinu u huɔŋga‑i baa-ye cor a hã-ye u Bɛduɔla‑i. \v 7 U yaa ciɛ tãmmaŋ-kũŋgu a sãa i yunni‑i aa pir i ãmbabalma‑i. Diiloŋo pigãaŋ-ye u fafaaŋgu‑i dumɛi ku sĩnni-na hiere. \v 8 U firiinu u huɔŋga‑i baa-ye a ce-ye nelnurãaŋ miɛ baa cɛ̃cɛ̃muntaaŋ miɛ. \v 9 U pigãaŋ-ye u kusũŋgu‑i. Ãnfafamma maŋ waa u huɔŋga-na dii ku domma-na, u pigãaŋ-ye baa-ma. \v 10 Ma cemmaŋ-huɔŋ da ku hi, u ka ce-ma: U ka tigiiŋ dɔrbĩmbĩnni‑i hiere baa hĩɛmaŋ-niini‑i aa haa Kirsa‑i ni yuŋ-nu. \p \v 11 Diiloŋo hielaa u yufelle yiɛ dii ku domma-na a saanu baa fuɔŋ taaraŋ ku ce dumaa. Diiloŋo ce wɛima‑i hiere kuŋ dɔlaanu fuɔ dumaa. Terieŋgu faŋgu-na iŋ yeŋ Kirsa horre-na, uŋ pãa nuŋgu maŋ baa-ye, u hãa-ye baa-ku. \v 12 A ce dumaaŋo-na, miɛ maŋ haa i naŋga‑i Kirsa‑i-na igɛ̃na, yaaŋ i tiɛ gbɛliɛŋ Dombuɔ‑i. \p \v 13 Namaa fɛrɛ‑i naŋ bi nuɔ ninsoŋo‑i, naŋ nuɔ koŋkor-*Neldɔdɔlma‑i, na hũyãa Kirsa maama‑i. Naŋ hũyãa-ma dumaaŋo-na, Diiloŋo dãanya-nɛi baa u *Yalle‑i uŋ ŋa naa pã dimaŋ nuŋgu‑i baa-na. \v 14 Di yaa fĩɛŋ i hɔmmu‑i wuɔ Diiloŋ duɔ ji kor-e gbula i ka da i niɛluɔ‑i. Terieŋgu faŋgu-na, yaaŋ i tiɛ jaal Dombuɔ‑i. \s1 Pol cãarã Diiloŋo‑i hã Efɛsitaamba‑i \p \v 15 Tobiŋ namaa, ku'i ciɛ miŋ juɔ nu wuɔ na haa na naŋga Itieŋo‑i Yesu‑i-na aa ta na dɔl Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i hiere, \v 16 mi sa nanna yiiŋgu baa Diiloŋo jaalma‑i na maama-na. Na maama sa karaanu-miɛ. \v 17 Aa mi cãrã Itieŋo‑i Yesu-Kirsa Diiloŋo‑i, i To maŋ fafaaŋgu tieŋo‑i, wuɔ u hã-na u *Yalle‑i di ce-na nelnurãaŋ namaa a pigãaŋ-na baa-yo na suɔ-yo dɛi. \v 18 U puur na yufieŋa‑i na suɔ uŋ bĩɛ-na mamaŋ nuɔ‑i, aa uŋ jĩɛna ciilufafaaŋgu maŋ tuɔ cie u baamba‑i na bi suɔ ku sĩnni‑i, \v 19 aa bi tiraa suɔ uŋ ceŋ maacemma‑i baa himma maŋ temma‑i u hã miɛ maŋ hũyãa u maama‑i. \v 20 U siire Yesu‑i hiel-o kuomba hɔlma-na baa hiduɔma famma yaa‑i a jĩna-yuɔ u caaŋgu-na dii dɔrɔ‑i-na. \v 21 Yuntesĩnni‑i hiere, baa fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni‑i hiere, baa nellentesĩnni‑i hiere ka hel baa himma‑i hiere, *Kirsa dii ni dɔrɔ. Nelbɔ̃mbɔ̃mbaa-ba maŋ dii nyuŋgo‑i-na baa bamaŋ juɔŋ bisĩnuɔ‑i-na hiere, Kirsa dii ba yuŋ-nu. \v 22 Diiloŋo haa-yo bĩmbĩnni‑i hiere ni yuŋ-nu, aa bi haa-yo fuɔ dũŋ-baamba bi yuŋ-nu. \v 23 Diiloŋ-dũŋ-baamba yaa Kirsa borre‑i; ba wɛima‑i hiere ma kãa ka jũŋ u yaa nuɔ‑i. U yaa wɛima‑i hiere miwaaŋo-na. \c 2 \s1 Diiloŋo kuraa-ye gbãŋgbãŋ \p \v 1 Dĩɛlũɔ‑i-na, na ãmbabalma‑i baa na cãlmuɔ naa ce-na ŋaa bikuoŋ namaa Diiloŋo wulaa. \v 2 Na taa na wuɔ nelbilieŋ temma; naa naa cu *jĩna ba yuntieŋo huoŋ-nu. Bamaŋ cĩinaana Diiloŋo nuŋgu‑i u yaa diyaa-ba kuɔ. \v 3 Miɛ fɛrɛ‑i ii naa bi waa dumɛi; i taa i ce kumaŋ dɔlaanu-yiɛ, i taa i ce i yufieŋ-maama. A ce dumaaŋo-na, Diiloŋo naa ka gãŋ baa-ye ŋaa uŋ kaa gãŋ baa bafamba‑i dumaa. \p \v 4 Ŋga Diiloŋo hujarre temma si dii, i maama silaa dɔlnu-yuɔ cor, \v 5 a ce i ãmbabalmaŋ ŋa naa fiɛ ce-ye bikuoŋ miɛ, u siire-yiɛ baa *Kirsa‑i. Diiloŋo ciɛ baa-na ku'i ciɛ na kor. \v 6 Iŋ suurii Kirsa horre-na, Diiloŋo siire-yiɛ baa-yo a hiel-e kuomba hɔlma-na i ka tiɛ ce i bãaŋgu‑i baa-yo dɔrɔ‑i-na. \v 7 U ciɛ mafamma‑i duɔ pigãaŋ bamaŋ juɔŋ miɛ huoŋgu-na hiere wuɔ Yesu-Kirsa horre ciɛ u fa baa-ye cor. \v 8 Naŋ hũyãa Kirsa maama‑i ku'i ciɛ Hujarrentieŋo kor-na gbãŋgbãŋ. Namaa cufaluŋgu sĩ; Diiloŋ-maacemma. \v 9 U saa ne na ãnfafamma aa kor-na, ku yaa molo siɛ gbãa gbɛliɛŋ u fɛrɛ. \v 10 Na saa da, Diiloŋo yaa maa-ye aa ce-ye nuɔfɛlaaŋ miɛ Yesu-Kirsa horre-na i diɛ tiɛ ce ãnfafamma. Ãnfafamma famma‑i u tigiiŋ-ma dii ku domma-na i diɛ tiɛ ce-ma. \s1 Kirsa horre ciɛ Yuifubaa-ba‑i baa niɛraamba ce baaduɔmba \p \v 11 Ma sĩ na suyaa wuɔ dĩɛlũɔ‑i-na na waa *niɛraaŋ namaa? *Yuifubaa-ba taa ba bĩ-na wuɔ na saa *jã, aa ta ba gbɛ̃ ba fɛrɛ wuɔ ba jãa a saa baa pãduɔŋa maŋ ba kũɔma-na. \v 12 Huɔŋgu faŋgu-na, naa naa maa *Kirsa‑i-na; na waa niɛraaŋ namaa, na nuŋgu saa waa baa *Isirahɛl-baamba‑i; na nuŋgu saa waa Diiloŋ-nupãŋgu-na, na saa ta na hĩŋ bĩŋkũŋ taaluŋgu, aa na saa ta na suɔ Diiloŋo‑i. \v 13 Ŋga fiɛfiɛ‑i-na, namaa namaŋ naa gbuu maa Diiloŋo-na, naŋ suurii Yesu-Kirsa horre-na, u tãmma piyaa-na yuɔ. \v 14 Yesu-Kirsa yaa juɔ baa yaafɛ̃lle‑i. U ciɛ Yuifubaa-ba‑i baa niɛraamba ce baaduɔmba. Bigãaru maŋ waa ba hɔlma-na ŋaa dũŋkɔruɔŋgu ta ku karnu-bɛi, u kuu naara-kuɔ. \v 15 U buraana Yuifu ba *ãnjĩnamma‑i baa ma hũmieŋa‑i hiere, aa gbonu niɛraamba‑i baa Yuifubaa-ba‑i ce-ba baaduɔmba u horre-na. U juɔ baa yaafɛ̃lle‑i jomma famma yaa‑i. \v 16 Kirsa kuu *daaŋgu-na a tigiiŋ niɛraamba‑i baa Yuifubaa-ba‑i hiere ce-ba baaduɔmba, aa dii-ba ba-naa nuɔ baa Diiloŋo‑i. U kuu a hiel bigãaru‑i ba hɔlma-na. \p \v 17 Terieŋgu faŋgu-na, namaa namaŋ naa maa, baa namaa namaŋ naa piɛ hiere, Kirsa juɔ baa yaafɛ̃lleŋ-nelma ji waŋ baa-na. \v 18 Na saa da, Kirsa ciɛ i hieroŋo‑i hiere i gbãa tiɛ piɛ Diiloŋo‑i *Diiloŋ-Yalle barguɔ‑i-na. \p \v 19 A ce dumaaŋo-na, na sa tiraa na ye niɛraaŋ namaa Diiloŋ-baamba hɔlma-na; na ciɛ Diiloŋ-dũŋ-baaŋ namaa, gbulgbulgbul. \v 20 Naa dii ŋaa kpãŋkparabaa namaa aa Diiloŋo ce-na tuɔ ma dubuɔ baa-na. Dubuɔ faŋo‑i Yesu *pɔpuɔrbiemba yaa ku tuole‑i baa *Diilopɔpuɔrbiemba‑i, aa Kirsa yaa tĩntĩŋgbo‑i. \v 21 Fuɔ yaa bilaaya-kuɔ ku yiɛra ku gbeini-na ta ku yuure ku kã da ku ce Diiloŋ-dũŋgu. \v 22 Namaa naŋ bi yeŋ Kirsa horre-na, na nuŋgu dii dũŋ daaku-na. Diiloŋ-Yalle dũŋgu yaa ka waa dũŋgu faŋgu‑i. \c 3 \s1 Polŋ saaya u ce maacemma maŋ \p \v 1 Ku'i ciɛ muɔ Pol, baŋ diyaa muɔmi maŋ kaso‑i-na wuɔ mi waaŋ Yesu-Kirsa maama‑i baa *niɛraaŋ namaaŋo‑i, mi ta mi cãrã Diiloŋo‑i mi hã-na. \v 2 Diiloŋ uŋ ciɛ baa-mi a hã-mi maacemma maŋ, wuɔ mi ce-ma a kãyã-nɛi, na saa bi yaŋ nelma famma‑i numma. \v 3 Diiloŋo pigãaŋ-mi u kusũŋgu‑i. Mi hii dii mi nuŋgu‑i cɛllɛ nelma famma-na baa-na cor. \v 4 Da na kalaŋ mi sɛbɛ‑i, na ka da miŋ suyaa Diiloŋo kusũŋgu‑i dumaa a kã *Kirsa maama-na. \v 5 Nelma famma‑i, Diiloŋo saa naa pigãaŋ yiinataamba‑i baa-ma. Ŋga fiɛfiɛ‑i-na, u *Yalle pigãaŋ Yesu *pɔpuɔrbiemba‑i baa fuɔ fɛrɛŋ baamba‑i baa-ma hiere. \v 6 Nelma famma yaa daama wuɔ: Niɛraaŋ namaaŋo‑i naŋ suurii Yesu-Kirsa horre-na, *Neldɔdɔlma ciɛ na da na wuo ciiluduɔŋgu baa *Yuifubaa-ba‑i, na ciɛ baaduɔŋ namaa baa Yuifubaa-ba‑i; Diiloŋ uŋ pãa nuŋgu maŋ, na nuŋgu dii-kuɔ. \p \v 7 Diiloŋo‑i bibiɛŋo! U ciɛ baa-mi a ce-mi Neldɔdɔl daama watieŋ muɔ. \v 8 Ŋ siɛ suɔ wuɔ Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i hiere ba bɔyaa muɔmɛi nuɔ‑i, ŋga Diiloŋo ciɛ baa-mi aa hiel-mi mi da mi ka waŋ Kirsa ãnfafamma maŋ maatĩmma sĩ baa niɛraamba‑i. \v 9 Aa Diiloŋ uŋ ceŋ u kusũŋgu‑i dumaa, mi kaala-kuɔ baa nuɔmba‑i. U yaa hielaa bĩmbĩnni‑i hiere. Dii ku domma-na u yaaŋ nel daama‑i u huɔŋ-na. \v 10 U ciɛ-ma dumɛi duɔ ce Diiloŋ-dũŋ-baamba da ba pigãaŋ yuntaamba‑i baa fɔ̃ŋgɔ̃taamba maŋ dii dɔrɔ‑i-na u cɛ̃cɛ̃muŋgu‑i ku sĩnni-na hiere. \v 11 Mafamma‑i daama‑i hiere ma waa u huɔŋga-na dii ku domma-na. U ciɛ Itieŋo‑i Yesu-Kirsa ce ma yaa daama‑i. \v 12 Iŋ yeŋ baa Yesu-Kirsa‑i aa tiraa haa i naŋga yuɔ, i ka da holle piɛ Diiloŋo‑i. \v 13 Terieŋgu faŋgu-na, jande, miŋ ceŋ sũlma maŋ na maama-na, baa na yaŋ ma seŋ na kũɔma‑i. Sũlŋ daama yaa ka ce na ce bɔi. \s1 Polŋ cãrãŋ kumaŋ Diiloŋo wulaa \p \v 14 Ku'i ciɛ mi ta mi dũuna i To‑i Diiloŋo yaaŋga-na aa ta mi cãrã-yuɔ. \v 15 Tonaamba‑i hiere dɔrɔ‑i-na baa hĩɛma-na ba tosĩnni hilaa u yaa nuɔ‑i. \v 16 Wuɔ uŋ yeŋ nelbuɔ, u ce u *Yalle dii holle nɛi. \v 17 Aa naŋ haa na naŋga‑i *Kirsa‑i-na, u ce u maama yu na hɔmmu‑i. U kãyã-nɛi na naŋ kaasĩnni u hũmelle-na aa nelnyulmu da muntĩɛnammu na hɔmmu-na, \v 18 ku yaa Diiloŋ-dũŋ-baaŋ namaaŋo‑i hiere na kũŋgu-na, na ka gbãa suɔ Kirsa nelnyulmu nolaaŋgu‑i. \v 19 Kirsa nelnyulmu maŋ cuu nelbiliemba hɔmmu‑i, mi cãrã Diiloŋo‑i wuɔ u kãyã namaaŋo‑i na suɔ mu yaaŋga‑i, ku yaa na hɔmmu ka gbuu yu baa Diiloŋo maama‑i. \p \v 20 Umaŋ gbãa hã-ye cor iŋ cãarã kumaŋ baa iŋ jɔguɔŋ-ma dumaa a saanu baa u fɔ̃ŋgũɔ maŋ ciɛŋ maacemma‑i i hɔmmu-na, \v 21 jaaluŋgu gbĩɛ baa u yaa‑i Diiloŋ-dũŋgu-na yinni maŋ joŋ Yesu-Kirsa barguɔ‑i-na! Ma ciɛ. \c 4 \s1 Diiloŋ-dũŋ-baamba dii baaduɔmba \p \v 1 Jande, terieŋgu faŋgu-na, baŋ diyaa muɔmi maŋ kaso‑i-na wuɔ mi cãa Itieŋo‑i, mi cãrã-nɛi, yaaŋ na wuɔsaaŋgu saa baa Diiloŋ uŋ taaraŋ-kuɔ dumaa. \v 2 Taa na hiire na fɛrɛ aa na waa hĩɛhĩɛ baa na-naa. Baa na yaŋ na hɔmmu ta mu huol. Taa na dɔl baa na-naa aa umaŋ duɔ ce umaŋ kumaŋ, kutieŋo tiil-ku nammaŋ-temma. \v 3 *Diiloŋ-Yalleŋ ciɛ na ce kuuduɔŋgu dumaa, gbãaŋ yaafɛ̃lle ce na tĩɛ dumɛi. \v 4 *Kirsa borre dii di diei yoŋ, Diiloŋ-Yalle‑i di bi diei ŋaa Diiloŋ uŋ ciɛ na haa na naŋga‑i nelduɔma diei nuɔ dumaa. \v 5 Itieŋo dii u diei pe, aa na hũyãa nelduɔma diei, aa *batɛmu duɔŋo yaa naŋ daa-yo. \v 6 Diiloŋo bi dii u diei, aa u yaa i hieroŋo‑i hiere i To‑i. U yaa i yuŋ-nu hiere. U biɛ i hieroŋo‑i hiere u ce u maacemma‑i, aa waa i hieroŋo‑i i hɔmmu-na. \p \v 7 Ŋga i hieroŋo‑i hiere, Kirsa ciɛ baa-ye a hã-ye i de‑i-deŋ maacemma a saanu baa uŋ taaraŋ-kuɔ dumaa. \v 8 Ba nyɛgãaŋ fuɔ maama'i Diiloŋ-nelma-na wuɔ: \q1 \qt «Uŋ nyugãaŋ kã dɔrɔ‑i-na,\qt* \q1 \qt u kãa baa kasobiemba\qt* \q1 \qt aa u calaa bĩmbĩnni hã nelbiliemba‑i.»\qt*\f + \fr 4:8 \ft Gbɛliɛmaŋ-nalãaŋgu (Psaume) 68.19\f* \p \v 9 A ne da da ba cira: «U nyugãaŋ kã dɔrɔ‑i-na» ku pigãaŋ wuɔ u hiiriiye igɛ̃na hĩɛma-na. \v 10 Umaŋ hiiriiye, uuduɔŋo faŋo yaa tiraa bir nyugũŋ kã dɔrɔ‑i-na duɔ gbãa duɔ gbuo terni‑i hiere. \v 11 U yaa hãa nuɔmba‑i ba da-ba-deŋ maacemma: U ciɛ banamba Yesu *pɔpuɔrbiemba, aa ce banamba ta ba ce u pɔpuɔruŋgu, banamba *Neldɔdɔlma waraamba aa banamba tayaanabaa sisɔ Diilonelpigãataamba. \v 12 U ciɛ ma yaa‑i a ce Diiloŋ-baamba ta ba gbã ba ce u maacemma‑i ba kãyã ba-naa ba naŋ kaasĩnni Diiloŋ-hũmelle-na. \v 13 Mafaŋ da ma ce, i ka suɔ Diiloŋ-Biɛŋo‑i hiere kuuduɔŋgu aa hũu u maama‑i. I ka ce babĩncuɔŋ miɛ Diiloŋ-hũmelle-na a tiɛ suɔ wɛima‑i hiere Kirsa temma‑i. \v 14 I siɛ tiraa waa ŋaa bisãlŋ miɛ nuɔmba ta ba tãal-e ba pira-yiɛ Diiloŋ-hũmelle-na ŋaa fafalmuŋ wuɔraŋ mu bĩŋ baa beŋo dumaa hũmmaŋ dɔrɔ. Nuɔmba siɛ tiraa ta ba gbã ba guɔl i gbeini‑i. \v 15 Ŋga yaaŋ nelnyulmu waa i ninsoŋo wamma-na, ku yaa i ka biɛ Kirsa maama‑i hiere. U yaa i yuŋgu‑i aa miɛ i waa u borre‑i. \v 16 Fuɔ yaa ciɛ i bel i-naa fafamma bel daama temma‑i tiɛ kãyã i-naa; nɛliɛŋo nɛliɛŋo baa u maacemma. Diɛ tiɛ ce i maacemmambaa-ba‑i maŋ saaya ma ce dumaa, ŋ da kunaŋgu naara-yiɛ aa ŋ da i naŋ kaasĩnni fafamma nelnyulmu-na. \s1 Ãnfɛlɛŋo \p \v 17 Miŋ gbu mi cãrã kumaŋ na wulaa Itieŋo yerre-na ku yaa daaku: Jande, baa na tiraa na ta na ce ŋaa bamaŋ sa suyaaŋ Diiloŋo‑i baŋ ceŋ dumaa. Yuŋgu si dii ba ãnjɔguɔma-na. \v 18 Ba nyaayã ba fɛrɛ aa ba sa bi tiraa suɔ bĩŋkũŋgu; a ce dumaaŋo-na ba nuŋgu si dii Diiloŋ-horre-na. Ba ãnjɔguɔma cuure aa yaŋ-ba. \v 19 Ba sa suɔ baŋ bĩŋ kumaŋ senserre‑i; a ce dumaaŋo-na ba maacemma yaa tĩlãsĩnni‑i; ba naa ma yaa‑i ba wuo juuru‑i. \v 20 Na suyaa *Kirsa‑i baa ma yaa wɛi? \v 21 Mi suyaa miɛ na nuɔ u maama‑i aa ba hãalãayã-nɛi baa ninsoŋo maŋ dii u hũmelle-na \v 22 wuɔ na nanna na ãncɔlɔmma‑i. Naŋ taa na ce mamaŋ dĩɛlũɔ‑i-na, na hiel na gboluoŋgu mɛi. Ãmbabalma cemma taa ma dɔlnu-nɛi ŋaa bige‑i! Ma yaa taa ma dii-na hũmebabalalle-na. \v 23 Aa bi hãalã-nɛi wuɔ na yaŋ *Diiloŋ-Yalle bir na ãnjɔguɔma‑i. \v 24 Wuɔ na biɛ Diiloŋ-huɔŋga a ce nuɔfɛlaaŋ namaa aa ninsoŋo ce na waa nelviiŋ namaa baa nuɔfafaaŋ namaa. \p \v 25 Terieŋgu faŋgu-na, hielaaŋ na naŋga coima-na. I ciɛ duduɔŋ-baaŋ miɛ, a ce dumaaŋo-na na hieroŋo‑i hiere na saaya na ta na waŋ ninsoŋo‑i baa na-naa. \v 26 Umaŋ u huɔŋ da ka guɔla, u bel u fɛrɛ u baa ji ce cãl. Aa u gbãŋ u hiire u huɔŋga‑i aa bãaŋ-yufelle suɔ da di suur. \v 27 Baa na yaŋ *Sitãni da mumbelmu nɛi. \v 28 Umaŋ duɔ tuɔ cuo, u yaŋ cuoyuŋgu‑i aa u siɛya u napuɔŋa‑i a taara u yerreŋ-kũŋgu aa bi da kãyã sũntaamba‑i. \v 29 Baa na yaŋ ãndababalaaŋgu diei hel na nunni-na. Nelma maŋ gbãa kãyã tobimba‑i aa dii sirɛiŋa-bɛi, na ta na waŋ ma yaa‑i. \v 30 Baa na guɔla Diiloŋ-Yalle huɔŋga‑i, Diiloŋo dãanya-nɛi baa di yaa‑i tuɔ cie koŋkor-yiiŋgu‑i. \v 31 Baa na ta na nyɔ na nonni‑i baa na-naa. Yaaŋ yavãale‑i baa hɔdulle‑i. Yaaŋ ijieni‑i baa tuosĩnni‑i. Niɛŋ ãmbabalma‑i ma sĩnni-na hiere aa na yaŋ-ma. \v 32 Taa na ce ãnfafamma na-naa nuɔ aa na ta na ce hujarre na-naa nuɔ. Taa na ce jande na-naa nuɔ ŋaa Diiloŋ uŋ ciɛ jande nɛi dumaa Kirsa barguɔ‑i-na. \c 5 \s1 Na wɛima‑i hiere ma saaya ma waa cecerma-na \p \v 1 Namɛi Diiloŋ-bisãlŋ namaaŋo‑i, na maama sa suɔ aa dɔlnu-yuɔ. Terieŋgu faŋgu-na, gbãaŋ na ta na ce u temma. \v 2 Nelnyulmu saaya mu ta na wɛima‑i hiere ma yaaŋ-na *Kirsa temma‑i. Kirsa dɔlaa-ye fuɔ a ji hũu-ma ku i maama-na. U pãa u fɛrɛ, a ce u fɛrɛ tãmmaŋ-kũŋgu maŋ dɔlaanuŋ Diiloŋo‑i. \p \v 3 Namaaŋo‑i Diiloŋ-baaŋ namaa, a ce dumaaŋo-na bĩŋwosĩnni‑i baa pɔpɔrsĩnni‑i ni sĩnni-na hiere ka hel baa cãncaaya‑i mi sa taara mi nu ni maama na hɔlma-na. \v 4 Tĩlãsĩnniŋ-ãndaaŋgu saa bi saaya ku hel na nunni-na, baa miminsĩnniŋ-ãndɛnni‑i ka hel baa ãndasɔsɔnni‑i hiere. Yaaŋ aa na ta na jaal Diiloŋo yaa. \v 5 Na saa da, da ŋ ta ŋ ce cãncaaya‑i, kuu dii ŋaa ŋ yaaŋ Diiloŋo‑i aa ta ŋ kuye ŋ yufieŋ-niini, a ce dumaaŋo-na bamaŋ ciɛŋ cãncaaya‑i, baa bĩŋwosĩnni‑i, baa pɔpɔrsĩnni‑i, ba siɛ da munsuurmu Kirsa‑i baa Diiloŋo‑i ba nelle-na. \p \v 6 Baa na yaŋ ba tãal-na baa nelsɔsɔmma pira-nɛi. Daaku temma yaa ciɛŋ Diiloŋo tuɔ gãŋ baa ãnyagarmantaamba‑i. \v 7 Terieŋgu faŋgu-na, baa na cu ba huoŋ-nu. \v 8 Dĩɛlũɔ‑i-na, naa naa waa kukulma-na; fiɛfiɛ‑i-na, naŋ yeŋ Itieŋo horre-na, naa dii cecerma-na. A ce dumaaŋo-na, taa na wuɔ ŋaa cecermaŋ-biembaŋ wuɔ dumaa; ba hɔmmu kuɔŋ. \v 9 Cecermaŋ-bisãlmba ãncemma yaa ãnfafamma, baa viisĩnni, baa ninsowalle. \v 10 Gbãaŋ na ta na suɔ kumaŋ dɔlaanuŋ Itieŋo‑i. \v 11 Baa na dii na gboluoŋgu kukulmaŋ-maacemma-na; belle si dii-mɛi. Yaaŋ aa na ta na firre bamaŋ ciɛŋ-maŋ. \v 12 Baŋ fuo ba ce mamaŋ; sensenda-wɛima; ma siɛ gbãa waŋ. \v 13 Na saa da, da ŋ firre moloŋo‑i, uŋ ceŋ mamaŋ ŋ da ma hilaa hiere bomborma-na. \v 14 A ne da wɛiŋ da ma hel bomborma-na, ma kaala nuɔmba‑i hiere ba wulaa. Ku'i ciɛ ba'a: \q1 «Duɔfũmmuntie, sire! \q1 Sire ŋ hel kuomba hɔlma-na \q1 Kirsa ka pa bãaŋgu niɛ.» \p \v 15 Terieŋgu faŋgu-na, niɛŋ na wuɔsaaŋgu‑i torro. Baa na ta na ce bisãnsĩnni, taa na ce bĩncɔmma. \v 16 Iŋ yeŋ yinni maŋ nuɔ‑i daani‑i, yifafanni sĩ. A ce dumaaŋo-na, vaaŋ na fɛrɛ baa kuufafaaŋgu cemma‑i. Baa na gonya ãnsɔsɔmma. \v 17 Baa na ce bisãnsĩnni, yaaŋ aa na taara Itieŋo huɔŋga‑i na suɔ-ka. \p \v 18 Baa na ta na nyɔŋ kolma‑i na ye. Koŋgbuolaaŋgu bĩɛna nɛliɛŋo. Yaaŋ *Diiloŋ-Yalle yaa ta di yu na hɔmmu‑i hɔnni maŋ joŋ. \v 19 Diiloŋ-Yalleŋ diyaa nɛini maŋ na nunni-na, taa na hãl-ni na dii sirɛiŋa na-naa nuɔ. Taa na hãl gbɛliɛmaŋ-nɛini‑i na tuɔlnu Itieŋo‑i baa huɔŋga diei. \v 20 Taa na jaal i To‑i Diiloŋo‑i hɔnni-na hiere baa wɛima-na hiere Itieŋo‑i Yesu-Kirsa maama-na. \s1 Diiloŋ-dũŋ-baaŋ ãnsorre \p \v 21 Niɛŋ *Kirsa‑i aa na ta na siɛ na-naa wulaa. \v 22 Caaŋ namaa, taa na siɛ na bɔlbaa-ba wulaa ŋaa naŋ siɛ Itieŋo wulaa dumaa. \v 23 Na saa da, bibiɛŋo yaa ciɛŋo yuŋgu-na ŋaa Kirsaŋ yeŋ Diiloŋ-dũŋ-baamba yuŋgu-na dumaa. Diiloŋ-dũŋ-baamba yaa fuɔ borre‑i aa fuɔ u ce ba koŋkortieŋo. \v 24 A ce dumaaŋo-na, ciɛŋo saaya u tuɔ siɛ u bɔlɔ wulaa wɛima-na hiere ŋaa Diiloŋ-dũŋ-baambaŋ siɛ Kirsa wulaa dumaa. \p \v 25 Bɔlaaŋ namaa, taa na dɔl na caamba‑i ŋaa Kirsaŋ dɔlaa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i dumaa aa hũu-ma ku ba maama-na \v 26 a bɔ-ba ba deŋ hã Diiloŋo‑i baa-ba. U ciɛ u nelma‑i baa hũmma a caya-bɛi da welewele \v 27 ba da ba ta ba ne fafamma u yaaŋga-na; dugaaŋgu baa waa molo-na, unaŋ kũɔma baa yii iyiemba, aa cãlmuɔ baa bi waa molo-na. \v 28 Bibiɛŋo saaya u yaŋ u ciɛŋo maama ta ma dɔlnu-yuɔ dumɛi ŋaa fuɔ fɛrɛŋ kũɔma maamaŋ dɔlnuŋ-yuɔ dumaa. Umaŋ duɔ tuɔ dɔl u ciɛŋo‑i, kuu dii ŋaa u dɔl u fɛrɛ. \v 29 Na saa da, ŋ siɛ gbãa bigãaŋ ŋ fɛrɛ, ŋga ŋ taara niiwuoni ŋ hã ŋ fɛrɛ aa ta ŋ ne ŋ fɛrɛ fafamma ŋaa Kirsaŋ neŋ Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i dumaa. \v 30 Ba yaa miɛŋo‑i aa miɛmɛi Kirsa kũɔma‑i. \v 31 Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: \qt «Ku'i ciɛ bibiɛŋo ka yaŋ u to‑i baa u nyu‑i aa waa baa u ciɛŋo ba gbonu ce kuuduɔŋgu.»\qt*\f + \fr 5:31 \ft Miwaaŋo jĩnammaŋ-sɛbɛ (Genèse) 2.24\f* \v 32 Nel daama tuole dii purru. Muɔ fuɔ, mɛi ciɛra ma vii Kirsa yaa‑i baa Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i. \v 33 Ŋga ma bi vii namaaŋo‑i: Bibiɛŋo bibiɛŋo, u saaya u tuɔ dɔl u ciɛŋo ŋaa uŋ dɔl u fɛrɛ dumaa; aa ciɛŋo ciɛŋo, u tuɔ siɛ u bɔlɔ wulaa. \c 6 \s1 Bĩncuɔmba‑i baa ba bisãlmba‑i baŋ saaya ba waa dumaa \p \v 1 Bisãlŋ namaa, taa na nu na bĩncuɔmba nunni‑i ŋaa Itieŋ uŋ taaraŋ-kuɔ dumaa, ku'i faa. Namaa maama yaa mafamma‑i. \v 2-3 \qt «Ta ŋ kãŋ ŋ to‑i baa ŋ nyu‑i ku yaa ŋ huɔŋga ka fɛ̃ aa ŋ ka da yinni hĩɛma-na.»\qt*\f + \fr 6:2-3 \ft Helmaŋ-sɛbɛ (Exode) 20.12; Ãnjĩnamma tiyemmaŋ-sɛbɛ (Deutéronome) 5.16\f* Nelma famma yaa Diiloŋ-ãnjĩnadĩɛlãmma maŋ baa nupãlle‑i. \v 4 Bientobaa namaa, baa na ta na du na bisãlmba hɔmmu‑i, yaaŋ aa na nuola-bɛi fafamma, na dii nelfafamma ba tũnni-na ŋaa Itieŋ uŋ taaraŋ-kuɔ dumaa. \s1 Kɔraamba‑i baa ba yuntaamba‑i baŋ saaya ba waa dumaa \p \v 5 Kɔraaŋ namaa, taa na nu na yuntaamba nunni‑i, aa na firnu na hɔmmu‑i baa-ba na ta na kãŋ-ba ŋaa naŋ ceŋ dumaa baa *Kirsa‑i. \v 6 Baa na ta na ce ba yufelleŋ yoŋ ba da ba dɔl-na. Naŋ yeŋ Kirsa kɔraaŋ namaa, firiinuŋ na hɔmmu‑i na ta na ce Diiloŋ uŋ taaraŋ kumaŋ. \v 7 Fĩɛŋ na hɔmmu‑i baa ba maacemma‑i. Baa na ta na ne-ma ŋaa nɛliɛŋ-maama, taa na ne-ma ŋaa Itieŋo maama. \v 8 Na saaya na suɔ wuɔ kɔriɛŋ nuɔ o, kɔriɛŋ nuɔ sĩ o, niŋ ciɛ ãnfafamma maŋ, Itieŋo ka pã-ni baa-ma. \p \v 9 Yuntaaŋ namaaŋo‑i, taa na bi ce maaduɔma yaa‑i baa na kɔraamba‑i. Baa na ta na nuola-bɛi. Na saaya na suɔ wuɔ namaa baa bafamba‑i hiere Yunteduɔŋo'i dii-nɛi dɔrɔ‑i-na. Aa Yuntieŋo faŋo sa ce ciɛluɔ. \s1 Diiloŋ uŋ hãa-ye bɛrcebĩmbĩnni maŋ \p \v 10 Mamaŋ tĩyãa ma yaa daama: Itieŋo fɔ̃ŋgũɔ temma sĩ, a ce dumaaŋo-na yaaŋ na fɔ̃ŋgũɔ tuɔ hel u yaa nuɔ‑i. \v 11 Diiloŋ uŋ hãa-na bɛrcebĩmbĩnni maŋ, biyaaŋ-niŋ na tɛrɛŋ na yiɛra, ku yaa *Sitãni siɛ gbãa yii baa-na. \v 12 Na saa da, i sa gãŋ baa nelbiliemba, i gãŋ baa jĩnabaa, baa kartaamba, baa hiriemba, baa isuɔtaamba. \v 13 Terieŋgu faŋgu-na, Diiloŋ uŋ hãa-na bɛrcebĩmbĩnni maŋ hiere, biyaaŋ-niŋ; baa na yaŋ ku diei! Ku yaa Sitãni duɔ diire-nɛi yiiŋgu yiiŋgu, na yiɛra ku diei nuɔ. Ma ka dɔl-na. \v 14 Siireŋ na tɛrɛŋ na yiɛra: Na ce ninsoŋo‑i ŋaa kpaŋkpaaŋgu na pɛ̃yɛ̃ na nagɛiŋa‑i, aa na ce viisĩnni‑i ŋaa kɔlluŋ-joŋgoruo na dii. \v 15 Na ce *Neldɔdɔlma wamma‑i ŋaa naatɛnni na dii na gbeini-na; yaafɛ̃lle da ma yaa nuɔ‑i. \v 16 Naŋ hũyãa Yesu-Kirsa maama‑i baa huɔŋga maŋ, taa na cĩnnu na fɛrɛ baa huɔŋga faŋga yaa‑i hɔnni-na hiere *Bigãarãŋo hɛiŋa baa ji hi-na. \v 17 Ciɛŋ Diiloŋ-koŋkoro‑i ŋaa kɔlluŋ-cucũŋgu na dii na yunni-na, aa na biɛ *Diiloŋ-Yalle jigãŋga‑i, ka yaa Diiloŋ-nelma‑i. \p \v 18 Diiloŋ-Yalle barguɔ‑i-na, taa na gbu na cãrã Diiloŋo‑i wɛima-na hiere. Vaaŋ na fɛrɛ baa Diilocãrãlle‑i aa na ta na cãrã na hã Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i hiere. \v 19 Taa na bi cãrã na hã muɔŋo‑i, wuɔ u kãyã-miɛ, da mi puur mi nuŋgu‑i da mi waŋ Neldɔdɔlma‑i huɔŋgu huɔŋgu, mi kũɔma baa nyɛŋ, aa u pigãaŋ-mi miŋ saaya mi waŋ mamaŋ. \v 20 Miŋ feŋ mi ye kaso‑i-na, ba puɔraa muɔmɛi baa nel daama‑i. Terieŋgu faŋgu-na, maŋ gbĩɛ ma waŋ dumaa, taa na cãrã Diiloŋo‑i wuɔ u kãyã-miɛ mi kũɔma baa nyɛŋ baa ma wamma‑i. \s1 Jaaluperieŋgu \p \v 21 Mamaŋ dii bande‑i-na, i natobiŋo‑i Tisike duɔ kã, u ka waŋ-ma baa-na na suɔ miŋ yeŋ mamaŋ nuɔ‑i. Tisike maama dii kpelle mi huɔŋga-na, u vaa u fɛrɛ baa Itieŋo maacemma‑i. \v 22 Mi siire-yuɔ baa ma yaa‑i miɛ u ka waŋ ma yaaŋga‑i baa-na a fɛ̃ na hɔmmu‑i. \p \v 23 I To‑i Diiloŋo‑i, baa Itieŋo‑i Yesu-Kirsa‑i, ba fɛ̃ tobimba hɔmmu‑i aa ce-ba nelnyulmuntaamba baa ãŋhũumantaamba. \v 24 Bamaŋ gbu ba kuye Itieŋo‑i Yesu-Kirsa maama‑i bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i, Diilo kãyã-bɛi hiere.