\id 1TI - Diiloŋ-nelma cerma-na \ide UTF-8 \h Timote sɛbɛdĩɛlãŋo \toc1 Timote sɛbɛdĩɛlãŋo \toc2 Tim. dĩɛ. \toc3 Tim. dĩɛ. \mt2 Polŋ nyɛgãaŋ sɛbɛdĩɛlãŋo maŋ hã \mt1 Timote‑i \imt1 Nelmuoyamma \ip Timote to waa Girɛkiyiɛŋo, aa u nyu‑i Yuifuciɛŋo. Nyuŋo naa hũu Yesu maama‑i. Timote‑i baa Pol ba kaaŋ da ba-naa Lisire (Pɔpuɔr. 16.1-3). Ku huoŋgu yaa nuɔ‑i Timoteŋ juɔ ce Pol namaacenceroŋo tuɔ wuɔra baa-yo nilɛiŋa-na. Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, Pol wuɔ kar-o jĩna Efɛsi u duɔ kãyã Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i ba suɔ tigiima (1.3). U nyɛgãaŋ sɛbɛbaa-ba hãi hã-yo a dii sirɛiŋa yuɔ ku maacemma-na. \ip Dĩɛlã-wuoŋo yaa daayo‑i. U gbuɔya-yuɔ wuɔ nuɔmba namba dii ta ba guɔl Diiloŋ-dũŋ-baamba gbeini‑i wuɔ miwaaŋ daayo bĩmbĩnni saa fa, wuɔ cadiile saa bi fa, aa niiwuoni nanni saa bi tiraa fa wuoma‑i. Pol yaŋ aa tagaaya pigãaŋ Timote‑i wuɔ Diiloŋ uŋ hielaa nimaŋ hiere ni faa (sap. 1 baa 4). \ip U bi tagaaya pigãaŋ-yo Diiloŋ-dũŋ-baambaŋ gbĩɛ ba ta ba cãrã Diiloŋo‑i dumaa, aa yaataamba‑i baa ba huoŋ-baambaŋ gbĩɛ ba waa dumaa (sap. 2–3). \ip Timoteŋ saaya u bel nuɔmba‑i dumaa Diiloŋ-dũŋgu-na a saanu baa ba sĩnni‑i, Pol waaŋ ku yaa‑i perieŋ aa dii nelma u tũnni-na (sap. 5–6). \c 1 \s1 Jaaluŋgu \p \v 1 Muɔ Pol, muɔmɛi nyɛgãaŋ sɛbɛ daayo‑i. Yesu-Kirsa *pɔpuɔrbiloŋ muɔ ŋaa i koŋkortieŋo‑i Diiloŋ uŋ'a ma ce dumaa baa iŋ haa i naŋga‑i Yesu-Kirsa maŋ nuɔ‑i. \v 2 Mi nyɛgãaŋ-yo da mi hã Timote nuɔnɛi. Diiloŋ-hũmelle-na, nii dii mɛi fɛrɛŋ biɛŋ nuɔ. I To‑i Diiloŋo‑i, baa Itieŋo‑i Yesu-Kirsa‑i, ba ce hujarre niɛ aa kãyã-niɛ aa fɛ̃ ŋ huɔŋga‑i. \s1 Nelpirataamba kũŋgu‑i \p \v 3 Mi tamma-na da mi kã Maseduɔni‑i-na, mii naa hi dii sirɛiŋa niɛ wuɔ ŋ tĩɛna Efɛsi‑i-na ŋ yiɛra bamaŋ waaŋ Diiloŋ-nelma‑i baa coima‑i. \v 4 Waŋ baa-ba wuɔ ba hiel ba naŋga bĩncuɔŋ-nelsɔsɔmma-na baa huoluŋ-maama‑i, ma jo baa ijiesɔsɔnni. Ma sa kãyã nɛliɛ suɔ Diiloŋ-huɔŋga‑i. Da ŋ haa ŋ naŋga‑i Diiloŋo-na, ku yaa ŋ ta ŋ suɔ u huɔŋga‑i. \v 5 Kumaŋ ciɛ miɛ ŋ ce-ma dumaaŋo-na, mi taara Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i hiere ba ta ba dɔl nuɔmba‑i baa huɔŋga diei, ba waa nelfafaamba, aa ba haa ba naŋga Diiloŋo-na ku haama. \v 6 Banamba yaaŋ daama‑i hiere aa biɛ nelsɔsɔmma ta ba waŋ. Ba haaraa hũmelle-na. \v 7 Ba ciɛ ba fɛrɛ *ãnjĩnamma pigãataamba, a ne da baŋ nyaarãa mamaŋ nuɔ‑i ta ba waŋ-ma, bafamba fɛrɛ‑i ba sa suɔ ma yuŋgu‑i. \s1 Ãnjĩnamma ãnfaaŋo‑i \p \v 8 I suyaa wuɔ da ŋ wuɔ *ãnjĩnamma‑i maŋ saaya ma wuɔ dumaa, ma faa. \v 9 Aa i saaya i suɔ wuɔ Diiloŋo saa jĩna ãnjĩnamma‑i nelviiŋ maa-na, u jĩɛna-mɛi nelbabalaaŋ maa-na. Ba yaa haba‑i? Ba yaa bubɔlaamba‑i, baa yaagbãrãamba‑i, baa ãmbabalmanciraamba‑i, baa bamaŋ sa kãaŋ Diiloŋo‑i, baa bamaŋ bĩɛnaanaŋ u yerre‑i, baa bamaŋ kuɔŋ ba tobaa-ba‑i sisɔ ba nyubaa-ba‑i, baa nelkuraamba namba‑i, \v 10 baa bamaŋ ciɛŋ bĩŋwosĩnni‑i, baa bɛmba maŋ ciɛŋ ba-naa, baa bamaŋ suoraaŋ pɔrtɔbaa-ba‑i, baa coikartaamba‑i, baa bamaŋ hielaaŋ ba nieŋa‑i Diiloŋo-na coima-na. Bamaŋ sa wuɔyaaŋ ba saanu baa ninsoŋo‑i hiere, ãnjĩnamma jĩɛna bafamba maama yaa nuɔ‑i. \v 11 Baŋ hãa-mi *Neldɔdɔlma maŋ wuɔ mi waŋ-ma, ninsoŋ daayo da ma yaa nuɔ‑i. Neldɔdɔl daama piiye Diiloŋo yuntesĩnniŋ-maama baa u fafaaŋ-maama. \s1 Pol pã Kirsa‑i jaaluŋgu \p \v 12 Mi jaal Itieŋo‑i Yesu-Kirsa‑i, u haa u naŋga miɛ aa hiel-mi kãyã-miɛ mi ta mi cãa-yo, \v 13 ŋ siɛ suɔ wuɔ dĩɛlũɔ‑i-na mi taa mi bĩɛna u yerre‑i aa ta mi ce karaaŋgu baa u baamba‑i. Mi huɔŋga taa ka doŋ ka cor. Ŋga u yaaŋ aa ce hujarre miɛ wuɔ miŋ'a mi saa hũu Yesu maama‑i, mi sa suɔ ku yuŋgu. \v 14 Itieŋo Yesu-Kirsa ciɛ baa-mi cor. U ciɛ mi haa mi naŋga yuɔ aa tiraa ce mi ta mi dɔl-o. \v 15 Nel daama‑i nuharuŋgu si dii-mɛi: Yesu-Kirsa juɔ hĩɛma-na duɔ ji kor ãmbabalmanciraamba. A ne da muɔmɛi ba yuntieŋ muɔŋo‑i. \v 16 Ŋga u ciɛ hujarre ãmbabalmanceroŋ muɔ mi temma-na duɔ pigãaŋ u hɔhĩnaŋga‑i. U ciɛ kufaŋgu‑i duɔ dii sirɛiŋa nuɔmba-na ba da ba hũu u maama‑i a da cicɛ̃lma maŋ sa tĩɛŋ dede‑i. \v 17 Yaaŋ i tiɛ gbɛliɛŋ Diiloŋo‑i aa i tiɛ tuɔlnu-yuɔ. Uu dii gbula, u sa ji kã terieŋgu. Moloŋ yufelle siɛ gbãa haa-yuɔ. U yaa u diei‑i Diiloŋo‑i. Ma ciɛ. \p \v 18-19 Mi biɛ, mi ka hã-ni maacemma a saa baa Diiloŋ uŋ ŋa naa ce ba waŋ mamaŋ ŋ kũŋgu-na cor. Baŋ waaŋ mamaŋ, da ma tĩɛnu-niɛ, ŋ ka tĩɛ Diiloŋ-hũmelle-na aa gbãa ce maacenfafamma baa huɔŋga diei. Banamba suyaa kumaŋ sa dɔlaanuŋ Diiloŋo‑i aa cor ta ba ce-ku. A ce dumaaŋo-na ba Diiloŋ-hũmelleŋ-kũŋgu kũɔna. \v 20 Imene nuŋgu dii kutaamba-na baa Alɛsãndire‑i hiere. Mi nyaa-ba hã *Sitãni baa-ba, ku yaa ba ka yaŋ Diiloŋo yerre bĩɛnamma‑i. \c 2 \s1 Diilocãrãlle faa \p \v 1 Miŋ taaraŋ kumaŋ dĩɛlã-kũŋgu‑i Diiloŋ-dũŋ-baaŋ miɛ i wulaa, mi taara i tiɛ jaal Diiloŋo‑i aa tiɛ cãrã-yuɔ i hã nuɔmba‑i hiere. \v 2 Na ta na cãrã-yuɔ na hã fɔ̃ŋgɔ̃taamba‑i baa yuntaamba‑i hiere, kumaŋ ka ce i kũɔma fɛ̃, i waa i fɛrɛŋ nuɔ tiɛ cãa Diiloŋo‑i aa tiɛ ce kuuviiŋgu. \v 3 Da na ta na jaal-o aa ta na cãrã-yuɔ na hã nuɔmba‑i hiere, ku yaa faa aa tiraa ta ku dɔlnu i koŋkortieŋo‑i Diiloŋo‑i. \v 4 Diiloŋo taara nelbiliemba‑i hiere ba kor aa suɔ ninsoŋo‑i. \v 5 Na saa da! Diiloŋo dii u diei yoŋ, aa koŋkortieŋo diei dii nelbiliemba hɔlma-na baa-yo. Koŋkortieŋo faŋo‑i nelbiloŋo. U yaa Yesu-Kirsa‑i. \v 6 Diiloŋ uŋ ŋa naa dii huɔŋgu maŋ duɔ kor nelbiliemba‑i ba ãmbabalma-na kuŋ juɔ hi, u yaa pãa u fɛrɛ a sãa ba yunni‑i. U ciɛ ku yaa‑i a pigãaŋ wuɔ Diiloŋo taara u kor nelbiliemba‑i hiere. \v 7 Ku'i ciɛ na da Diiloŋo ciɛ-mi u nelwaraŋ muɔ, aa bi ce-mi Yesu *pɔpuɔrbiloŋ muɔ, mi ta mi waŋ Yesu maama‑i *niɛraamba hɔlma-na, ba da ba nu ninsoŋo‑i aa hũu-yo. Mi sa kar mi huɔyasaŋga, mi waŋ ninsoŋo yaa‑i. \p \v 8 Terieŋgu faŋgu-na, mi taara bibɛmba ta ba cãrã Diiloŋo‑i terni-na hiere. Aa da ba'a ba cãrã-yuɔ, ba cãrã-yuɔ baa hɔfafaŋga; ba baa cãrã-yuɔ baa hɔdulle, ba baa bi cãrã-yuɔ baa bɛrru ba hɔmmu-na. \p \v 9 Mi bi taara caamba ta ba suɔ ba fɛrɛŋ diiyamma. Ba baa yaŋ bisĩnni ta yaaŋga bɛi; ba yaŋ ni gbɛ̃ baa-ba. Ba baa ta ba dii gbeibuɔ ba yukuɔsĩnni migãmma-na, baa niibilenni-na, baa kompammu-na. \v 10 Ba yaŋ aa ba ta ba kuye ãnfafamma cemma yaa‑i. Ciɛŋo maŋ wuɔ fuɔ kãalã Diiloŋo‑i u saaya u tuɔ ce ku yaa‑i. \v 11 Aa da ba ta ba waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa-ba, ba saaya ba fĩinaŋ aa hiire ba fɛrɛ ta ba nu. \v 12 Mi sa taara ciɛŋo sire yiɛra wuɔ u waŋ Diiloŋ-nelma, u saa bi saaya u waa bibiɛŋo yuŋ-nu, u par fĩinamma yoŋ. \v 13 Yuŋ haku‑i nuɔ‑i mi ta mi waŋ mafamma‑i? Mi niɛ da Diiloŋo maa bibiɛŋo yaa igɛ̃na aa suɔ ji ma ciɛŋo‑i. \v 14 Aa *Sitãni saa gbãa tãal bibiɛŋo‑i, u tãalãa ciɛŋo yaa‑i u cãl Diiloŋo‑i. \v 15 Ŋga ciɛŋo maŋ duɔ hũu Yesu maama‑i, aa wuɔ Diiloŋ-hũmelle‑i fafamma, aa nelnyulmu waa-yuɔ, u horre ka kor-o. \c 3 \s1 Yaatesĩnniŋ saaya ni da dumaa Diiloŋ-dũŋgu-na \p \v 1 Umaŋ duɔ tuɔ taara yaatesĩnni‑i Diiloŋ-dũŋgu-na, kutieŋo taara maacenfafamma; nuharuŋgu si dii-mɛi. \v 2 Diiloŋ-dũŋ-baamba yaatieŋo‑i, cãlmuɔ saa saaya u da-yuɔ, u saaya u waa ciɛŋo diei tieŋo, u saaya u tuɔ suɔ u fɛrɛŋ belma, u saaya u waa nelnurãŋo, u saaya u waa nelfɛfɛiŋo aa tuɔ siɛ u har niraamba‑i. U saaya u gbãa tuɔ kalaŋ nuɔmba‑i Diiloŋ-nelma‑i. \v 3 U saa saaya u waa konyɔrɔ̃ŋo, u saa saaya u waa hɔdoroŋo, u saa bi saaya u waa bɛrkartieŋo, ŋga u saaya u waa hĩɛhĩɛntieŋo, u saa saaya u yaŋ gbeiŋ-maama ta yaaŋga yuɔ. \v 4 U saaya u suɔ fuɔ fɛrɛŋ dumɛlleŋ-baamba nuolamma a ce u bisãlmba ta ba nu u nuŋgu‑i aa ta ba kãŋ-yo wɛima-na hiere. \v 5 Nɛliɛŋo maŋ siɛ gbãa nuola u dumɛlleŋ-baamba‑i fafamma u ce niɛ gbãa bel Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i fafamma? \v 6 Yaatieŋo saa saaya u waa nelfɛlɛŋo Diiloŋ-hũmelle-na. Duɔ waa nelfɛlɛŋo, bombolma gbãa cɔruɔnu-yuɔ. A ce dumaaŋo-na, mamaŋ daa *Sitãni‑i ma ka da-yo. \v 7 Ku bi saaya u yefafalle waa puoŋ-nuɔmba nunni-na, ku yaa ba siɛ ji dii ba yaaŋga‑i yuɔ a ce Sitãni da mumbelmu yuɔ. \s1 Diiloŋ-dũŋgu maacenciraamba maama \p \v 8 Kuuduɔŋgu yaa baa Diiloŋ-dũŋgu maacenciraamba‑i, ba ciluɔ saaya u vii aa ba baa waa huhurmantaamba. Ba saa saaya ba yaŋ kolma ta yaaŋga bɛi, aa ba baa taara huhurmaŋ-gbeiŋa‑i. \v 9 Diiloŋ uŋ pigãaŋ-ye ninsoŋo maŋ u hũmelle-na, ba siɛ-yo aa ba bel-o baa huɔŋga diei. \v 10 Da na'a na hã umaŋ Diiloŋ-dũŋgu maacemma‑i, na saaya na ne kutieŋo ciluɔ‑i igɛ̃na. Da na da u faa, na suɔ na hã-yo baa-ma. \v 11 Caamba\f + \fr 3:11 \ft Girɛkimma-na terieŋ daaku gbãa bi nu nuŋ daama‑i: «Ba caamba ciluɔ saaya u vii…»\f* maŋ ciɛŋ maacenduɔma famma‑i ba saaya ba bi vii, ba saa saaya ba waa yebĩɛnataamba. Ba saaya ba ta ba suɔ ba fɛrɛŋ belma aa yaŋ huhurma‑i wɛima-na hiere. \p \v 12 Diiloŋ-dũŋgu maacenceroŋo saaya u waa ciɛŋo diei tieŋo. U saaya u tuɔ suɔ u dumɛlleŋ-baamba nuolamma. \v 13 Diiloŋ-dũŋgu maacenceroŋo maŋ ciɛŋ u maacemma‑i fafamma, nuɔmba bĩ u yefafalle aa u da holle u piiye uŋ haa u naŋga‑i Yesu-Kirsa‑i-na mamaŋ nuɔ‑i. \s1 Diiloŋ uŋ puuriiye nelma maŋ pigãaŋ-ye \p \v 14 Timote, Diiloŋ duɔ siɛ, ku siɛ da huɔŋgu mi ka kã ka ne-ni. Ŋga mi nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ daayo‑i da mi hã-ni, \v 15 wuɔ da ŋ saa ji ta ŋ da-mi, u kãyã-niɛ ŋ suɔ ŋ fɛrɛŋ belma Diiloŋ-dũŋ-baamba hɔlma-na, ŋ suɔ ŋ fɛrɛŋ belma Cicɛ̃lmantieŋo baamba hɔlma-na. Ba yaa ninsoŋo tuole‑i \v 16 Coima saa fa, Diiloŋ uŋ pigãaŋ-ye nelma maŋ Yesu-Kirsa kũŋgu-na ma temma si dii. \q1 Wuɔ *Kirsa juɔ nelbiloŋ temma i ji da-yo. \q1 *Diiloŋ-Yalle ciɛ i suɔ wuɔ nelviiŋo. \q1 *Dɔrpɔpuɔrbiemba daa-yo. \q1 Ba waaŋ u maama‑i baa niɛraamba‑i nilɛiŋa-na hiere. \q1 Ba hũyãa u maama‑i terni-na hiere. \q1 Aa Diiloŋo biyaa-yo ka jĩna u caaŋ-nu. \c 4 \s1 Bilaaŋ na fɛrɛ coikartaamba-na \p \v 1 *Diiloŋ-Yalle waaŋ-ma gbar-ma wuɔ miwaaŋo tĩmmaŋ-huɔŋgu-na, banamba ka cĩina Yesu‑i aa cu coikartaaŋ huoŋ-nu ta ba nu Sitãni-nelma. \v 2 Ba ka yaŋ huhurmantaamba famba tãal-ba pira-bɛi. \v 3 Ba wuɔra ba piiye wuɔ ãnsorre saa saaya di ce, aa cira niiwuoni nanni dii ni saa saaya wuoma. Ŋga ŋ saaya ŋ suɔ wuɔ niiwuoni fanni‑i Diiloŋo hielaa-ni hã bamaŋ hũyãa u maama‑i aa ta ba suɔ ninsoŋo‑i wuɔ ba ta ba jaal-o aa ta ba wuo-ni. \v 4 Diiloŋ uŋ hielaa nimaŋ hiere ni faa. I saa saaya i cĩina kuuwuoŋgu naŋgu wuɔ ku saa fa. Ŋga da ŋ'a ŋ wuo kumaŋ, ŋ saaya ŋ jaal Diiloŋo‑i ku maama-na. \v 5 Ku yuŋgu yaa daaku: Diiloŋ-nelma‑i baa u cãrãmma yaa migãaŋ niiwuoni‑i hiere. \p \v 6 Da ŋ ta ŋ piiye nel daama‑i ŋ pigãaŋ tobimba‑i, ŋ ka ce maacembilofɛfɛiŋ nuɔ Yesu-Kirsa suoŋgu-na. Ku yaa ka pigãaŋ wuɔ ŋ fĩlãa Diiloŋ-hũmelle-na aa ŋ kalaaŋ hũmefafalle‑i hi ŋ fuoŋgu‑i. \v 7 Nelma maŋ sa kãaŋ hũmeduɔle baa miɛ Diiloŋ-hũmelle‑i, baa yaŋ ma ta ma suur ŋ tũnni-na. Ta ŋ kuye Diiloŋ-kũŋgu yaa‑i. \v 8 Da ŋ ta ŋ kuye ponsaaŋgu maŋ firiinuŋ ŋ kũɔma‑i, ku faa, ŋga ku sa fa wɛima bɔi. A ne da da ŋ ta ŋ kuye Diiloŋ-kũŋgu‑i ku fa nyuŋgo ku maama‑i aa tiraa fa bisĩŋ ku maama‑i hã-ni. \v 9 Nel daama‑i nuharuŋgu si dii-mɛi, nuɔmba‑i hiere ba saaya ba hũu-ma. \v 10 Iŋ haa i naŋga Cicɛ̃lmantieŋo-na, ku'i ciɛ i tiɛ ce maacemma‑i aa vaa i fɛrɛ vaaŋ daama temma‑i. U yaa nelbiliemba‑i hiere ba koŋkortieŋo‑i, ku huraa bamaŋ hũyãa u maama‑i. \v 11 Niŋ saaya ŋ ta ŋ waŋ mamaŋ baa-ba ma yaa mafamma‑i. \p \v 12 Baa yaŋ molo dii u yaaŋga‑i niɛ wuɔ bisãlãaŋ nuɔ. Diiloŋ-dũŋ-baamba saaya ba ta ba ne nuɔnɛi aa ta ba ce. A ce dumaaŋo-na, ŋ nuŋ-ãndaaŋgu saaya ku ta ku fa baa ŋ ciluɔ‑i hiere. Ŋ saaya ŋ ta ŋ dɔl nuɔmba‑i hiere aa ŋ haa ŋ naŋga‑i Diiloŋo-na ku haama. Cãlmuɔ saa saaya u da-niɛ. \v 13 Vaa ŋ fɛrɛ ŋ ta ŋ kalaŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i aa ŋ ta ŋ firnu-mɛi ŋ cie mi jomma‑i. \v 14 Diiloŋ uŋ puɔraa ba waŋ mamaŋ ŋ kũŋgu-na aa yaataamba haa ba nammu‑i niɛ aa cãrã Diiloŋo hã-ni fɔ̃ŋgũɔ maŋ, baa hũu-yo ŋ nanna. \v 15 Miŋ waaŋ mamaŋ baa-ni hiere, bel-ma nammu hai aa ŋ ta ŋ ce-ma maŋ saaya ma ce dumaa, ku yaa nuɔmba ka suɔ wuɔ Diiloŋ-maacemma wuɔ ŋ wulaa. \v 16 Suɔ ŋ fɛrɛŋ belma, aa niŋ waŋ Diiloŋ-nelma maŋ, ŋ ta ŋ ne-ma torro. Vaa ŋ fɛrɛ baa ma cemma‑i, ku yaa ŋ ka kor ŋ fɛrɛ aa bi kor bamaŋ ka nu-ma ŋ wulaa. \c 5 \s1 Timoteŋ saaya u bel Diiloŋ-dũŋ-baamba‑i dumaa \p \v 1 Bĩncɔiŋo maŋ duɔ cãl, piiye baa-yo da yambaa ŋaa ŋ tohoiŋo ŋ dii-yo hũmelle-na. Da ku waa naacoloŋo, piiye baa-yo ŋaa cɛduɔŋ-bieŋ namaa. \v 2 Da ku waa cabĩncɔiŋo, ŋ piiye baa-yo ŋaa ŋ nyu, aa da ku waa cabisãlãaŋo, ŋ piiye baa-yo ŋaa ŋ tũɔ; baa huɔŋga diei. \s1 Bikulcaambaŋ saaya ba bel dumaa \p \v 3 Bikulcaamba maŋ taamba sĩ-bɛi koikoi, bel-ba fafamma. \v 4 Ŋga bisãlŋ da ba waa baa umaŋ, sisɔ u hãayɛ̃lmba, ba yaa saaya ba yiɛra baa ba dũŋ-maama‑i a pigãaŋ wuɔ ba kãalã Diiloŋo‑i ninsoŋo. Da ba yiɛra baa-ma dumaaŋo-na, ba bĩncuɔmbaŋ ciɛ kumaŋ hã-ba, ba suu ku sɔlaaŋgu yaa dumaaŋo-na. Diiloŋo taara ku yaa‑i. \p \v 5 Da ŋ nu wuɔ bikulciɛŋo‑i, u yaa umaŋ tieŋo sĩ-yuɔ. Fuɔ temma‑i u haa u naŋga‑i Diiloŋo yaa nuɔ‑i, u cãrã u yaa‑i bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i wuɔ u kãyã-yuɔ. \v 6 A ne da bikulciɛŋo maŋ ciɛŋ u bãaŋgu‑i, u ne colcol ŋga u kuu, u Diiloŋ-hũmelleŋ-huɔŋga kuu aa yaŋ-yo. \v 7 Ŋ saaya ŋ ta ŋ titirre nel daama yaa baa-ba, ku yaa ba siɛ ji ce cãl. \p \v 8 Umaŋ duɔ u sa ne u huraamba‑i fafamma, ku huraa fuɔ fɛrɛŋ dũŋ-baamba-na, kutieŋo hilaa Diiloŋ-hũmelle huoŋ-nu. Bamaŋ sa suyaaŋ Diiloŋo‑i ba bɔyaa-yuɔ. \p \v 9 Bikulcaamba maŋ naa vii baa ba bɔlbaa-ba‑i aa ba bieŋa yu bieŋ komuɔŋa sa-a-siɛi, na saaya na biɛ bafamba yirɛiŋa yaa‑i ta na kãyã-bɛi. \v 10 Da na'a na kãyã umaŋ, u yefafalle saaya di waa nuɔmba nunni-na, u saaya u suɔ u bisãlmba nuolamma, u saaya u tuɔ ce niraamba nersĩnni‑i fafamma, u saaya u tuɔ saara Diiloŋ-dũŋ-baamba gbeini‑i\f + \fr 5:10 \ft *Yuifubaa-ba jãrã ba niraamba‑i dumɛi. Niɛŋ Like 7.44.\f*, u saaya u tuɔ kãyã sũntaamba‑i aa bi tuɔ ce ãnfafamma‑i ma sĩnni-na hiere. \p \v 11 Bikulcaamba maŋ saa vãa yogo, baa dii ba nuŋgu‑i kãyãmma-na. Da ŋ dii-ku, bɛkũŋ da ku ji muonu ba yunni‑i, ba ka ciɛl *Kirsa maama‑i jĩna kɔtuɔŋgu aa ta ba taara ba soŋ. \v 12 A ce dumaaŋo-na baŋ pãa nudĩɛlãŋgu maŋ baa Kirsa‑i, ba ka guɔla-kuɔ a taara wɛima hã ba fɛrɛ. \v 13 A naara kufaŋgu‑i, da na biɛ-ba ta na kãyã-bɛi, ba ka ce yentaamba ta ba wuɔra ba bĩŋ nuɔŋ-dumiɛŋ-na, ba nunni ka ta ni ko-ba, ba ka ta ba dii ba nunni‑i nelma maŋ saa hi-ba. \v 14 Terieŋgu faŋgu-na, mɛi taara bikulcabisãlmba bir soŋ a hoŋ bisãlmba aa yiɛra terduɔŋ-nu ta ba ce ba dũŋ-huɔya-maacemma‑i, ku yaa i bigãarãamba siɛ da nuŋgu yiɛ. \v 15 Kumaŋ ciɛ mi ta mi waŋ mafamma‑i, bikulcaamba namba naana hũmelle‑i tĩ aa cu *Sitãni huoŋ-nu. \p \v 16 Ciɛŋo maŋ duɔ hũu Yesu maama‑i aa bikulcaamba waa u dũŋ-baamba-na, u'i saaya u tuɔ kãyã-bɛi aa yaŋ Diiloŋ-dũŋ-baamba ta ba kãyã bamaŋ taamba sĩ-bɛi. \s1 Diiloŋ-dũŋ-baamba yaataambaŋ saaya ba bel dumaa \p \v 17-18 Diiloŋ-nelma ciɛra wuɔ: \qt «Niiŋ duɔ tuɔ muo dĩmma‑i, ŋ saa saaya ŋ vaa u nuŋgu‑i»\qt* aa tiraa cira: «Maacembiloŋo saaya baa u maacemma sullu‑i».\f + \fr 5:17-18 \ft Niɛŋ Ãnjĩnamma tiyemmaŋ-sɛbɛ‑i-na (Deutéronome) 25.4 baa Kor. dĩɛ. 9.9; Matie 10.10; Like 10.7.\f* Terieŋgu faŋgu-na, Diiloŋ-dũŋ-baamba yaataamba maŋ ciɛŋ ba maacemma‑i fafamma, na saaya na ta na bi ne ba yaaŋ-na fafamma; ku huraa bamaŋ vaa ba fɛrɛ baa Diiloŋ-nelma wamma‑i. \p \v 19 Da ba ta ba cãl yaatieŋo‑i baa mamaŋ, aa siɛrtaamba saa yu ba hãi sisɔ ba siɛi, baa hũu-ma. \v 20 Umaŋ duɔ cãl, waŋ baa-yo banamba yufelle-na, ku yaa bafamba ka kãalã. \p \v 21 Jande, ne Diiloŋo‑i baa Yesu-Kirsa‑i baa *dɔrpɔpuɔrbiemba‑i aa ŋ ce nel daama‑i ŋaa miŋ waaŋ-ma baa-ni dumaa. Baa ta ŋ ce ciɛluɔ. \v 22 Da ŋ'a ŋ sa suɔ umaŋ ku kaala, baa tugol ŋ haa ŋ nammu‑i u yuŋgu-na ŋ cãrã Diiloŋo‑i ŋ hã-yo wuɔ u tuɔ ce maacemma Diiloŋ-dũŋgu-na. Baa yaŋ banamba ji celieŋ-ni baa ba balaaŋgu‑i. Baa yaŋ cãlmuɔ da-niɛ. \p \v 23 Ŋ kusũŋguŋ ŋ'a ku sa dɔl-ni, baa ta ŋ nyɔŋ hũŋkolŋo‑i yoŋ, ta ŋ nyɔŋ duvɛ̃ŋo‑i tɛ̃ntɛ̃ŋ. \p \v 24 Nuɔmba naŋ cãlmuɔ dii u sa fuo; a ne da banamba dii ba tĩɛna ba ãndaaŋgu-na aa suɔ da ba cãlmuɔ‑i. \v 25 Ãnfafamma sa bi fuo dumɛi. Halle da ku fiɛ vaaya niɛ niɛ, ma ji hel. \c 6 \s1 Kɔraambaŋ saaya ba waa dumaa baa ba yuntaamba‑i \p \v 1 Kɔraamba saaya ba ta ba kãŋ ba yuntaamba‑i fafamma, ku yaa molo siɛ da bĩɛna Diiloŋo yerre‑i aa bi bĩɛna i hũmelle diele‑i. \v 2 Kɔraamba maŋ ba yuntaamba hũyãa Yesu maama‑i, ba baa yagar ba nunni‑i wuɔ ba natobimba. Ba saaya ba suɔ wuɔ ba yuntaamba hũyãa Yesu maama‑i aa ba maama bi dɔlnu Diiloŋo‑i. Terieŋgu faŋgu-na, ba saaya ba firnu ba hɔmmu‑i ta ba ce maacemma‑i fafamma ba hã-ba. Niŋ saaya ŋ ta ŋ waŋ mamaŋ baa nuɔmba‑i ma yaa mafamma‑i. \s1 Pol diyaa nelma Timote tũnni-na \p \v 3 Umaŋ duɔ yaŋ Itieŋo‑i Yesu-Kirsa nelmaŋ-kerre‑i aa tuɔ waŋ u deŋ maama baa nuɔmba‑i, umaŋ duɔ haar Diiloŋ-hũmelle-na, \v 4 kutieŋo ce bombolma. U sa suɔ kuyuŋgu, aa nuharuŋgu'i dɔlaanuŋ-yuɔ baa ãndapirre aa tiraa tuɔ ce bɛrru nelsɔsɔmma-na. Ku yaa juɔŋ baa nenemuŋgu‑i, baa cɔcɔgɔluɔ‑i, baa tuosĩnni‑i, baa ãnjɔgɔbabalamma‑i, \v 5 baa ãndapirre‑i bamaŋ sa jɔgaaŋ kã yaaŋ-na ba hɔlma-na. Ba cĩinaana ninsoŋo‑i aa bir ta ba ne wuɔ sĩ Diiloŋ-hũmelle‑i gbeitaara-hũmelle. \p \v 6 Coima saa fa, da ŋ haa ŋ naŋga‑i Diiloŋo-na, wɛisĩnni nanni saa maar nifanni‑i, ŋga ŋ saaya ŋ waa nɛliɛŋ nuɔni maŋ sa niɛnuŋ moloŋ bĩŋkũŋgu. \v 7 Ŋ saa da, i juɔ miwaaŋo-na baa i nieŋa ndii, i ka bi bir baa i nieŋa ndii. \v 8 Kumaŋ gbãaŋ, diɛ tiɛ da i nuŋ-juuru‑i baa kompammu‑i i hĩ, nifanni ka saanu baa-ye. \p \v 9 Bamaŋ kuuŋ gbeiŋa huoŋ-nu, *Sitãni hi ba yaa‑i u dii-ba u juɔŋo-na. U gbu-ba baa bafamba fɛrɛŋ yufieŋ-niini yaa‑i u bel-ba. A ne da yuŋgu si dii-niɛ, ni kɔsuɔŋ-ba yoŋ. \v 10 Ŋ saa da, gbeiŋ da a ta a dɔlnu-niɛ a cor, ku yaa diyaaŋ-niŋ ãmbabalma sĩnni-na hiere. Gbeiŋ-maama taa yaaŋga banamba-na a ce ba nanna Diiloŋ-hũmelle‑i, a ce dumaaŋo-na mulĩɛma si dii bɛi dɛi. \v 11 Ŋga nuɔ niŋ yeŋ Diiloŋ-wuoŋ nuɔ, baa dii ŋ gboluoŋgu maacembabalaŋ daama‑na. Ta ŋ kuye viisĩnniŋ-kũŋgu‑i, baa nelnyulmuŋ-kũŋgu‑i aa ŋ haa ŋ naŋga‑i Diiloŋo-na. Ta ŋ hĩrã ŋ kũɔma‑i aa ŋ ta ŋ ce nuɔmba‑i hĩɛhĩɛ. \v 12 Vaa ŋ fɛrɛ Diiloŋ-hũmelle-na. Baa yaŋ Diiloŋ-nelle korra-niɛ. Diiloŋo jɔguɔŋ-ni baa difande maama yaa‑i ku'i ciɛ u bĩ-ni ce-ni u wuoŋ-nuɔ. Ŋ waaŋ difande maama yaa‑i fafamma nuɔmba yufelle-na ku belle-na. \p \v 13 Fiɛfiɛ‑i-na, mi ka piiye baa-ni Diiloŋo maŋ hãaŋ nelbiliemba‑i baa bĩmbaamba‑i cicɛ̃lma‑i u nu, aa Yesu-Kirsa maŋ waaŋ ninsoŋo‑i baa *Pɔ̃se-Pilati‑i u bi nu. \v 14 Niŋ nuɔ nelma maŋ, ce-ma maŋ saaya ma ce dumaa, baa yaŋ cãlmuɔ da-niɛ, baa yaŋ ba da ãntãalãmma haa-niɛ a ji hi Itieŋo‑i Yesu-Kirsa jomma‑i. \v 15 Diilo fuɔ fɛrɛ yaa diyaa yiiŋgu faŋgu‑i. \q1 U yaa u diei Itieŋo‑i; \q1 ãnfafamma‑i hiere ma tieŋo‑i. \q1 U yaa jãmatigibaa-ba‑i hiere ba Jãmatigi‑i, \q1 aa bi waa yuntaamba‑i hiere ba Yuntieŋo‑i. \q1 \v 16 Fuɔ yaa sa kuuŋ u diei yoŋ. \q1 Cecerma maŋ dii u terieŋgu-na \q1 molo siɛ gbãa piɛ ma caaŋ-nu. \q1 Molo saa da u yufelle dede \q1 aa molo siɛ bi gbãa da u yufelle. \q1 Yuntesĩnni‑i baa fɔ̃ŋgɔ̃tesĩnni gbĩɛ baa u yaa‑i kudɛi. \q1 Ma ciɛ. \s1 Bĩŋkũntaamba maama \p \v 17 Waŋ baa bamaŋ bĩŋkũntaamba‑i wuɔ ba yaŋ bombolma‑i, aa ba baa haa ba naŋga ba nagãŋ-niini-na; ni gbãa bĩɛna aa yaŋ-ba. Ba yaŋ aa ba haa ba naŋga‑i Diiloŋ-na. Bĩŋkũŋgu bĩŋkũŋgu, u yaa firiinu u huɔŋga‑i hã-ye baa-ku bãmbãale i tiɛ ce i bãaŋgu‑i. \v 18 Waŋ baa-ba wuɔ ba ta ba ce kuufafaaŋgu. Ba yaŋ ba ãnfafamma maara. Ba ta ba ce sãmma aa ba yaŋ ba nammu ta mu fara fiɛfiɛ. \v 19 Da ba ta ba ce mafamma‑i, kuu dii ŋaa ba tiera munterfafamu-na ba jĩna da ba gbãa ji da cicɛ̃lma maŋ sa tĩɛŋ dede‑i. \s1 Ãndaperieŋgu \p \v 20 Timote, Diiloŋ uŋ hãa-ni nelma maŋ, bel-ma nammu hãi. Ãndasɔsɔnni maŋ sa kãaŋ hũmeduɔle baa miɛ Diiloŋ-hũmelle‑i, hiel ŋ naŋga niɛ. Bamaŋ karaaŋ coima‑i wuɔ bafamba suɔ yiɛŋgu, baŋ fanuŋ ba-naa nelma maŋ nuɔ‑i, baa dii ŋ nuŋgu‑i mɛi. \v 21 Ba daa niɛ sĩ ba suɔ yiɛŋgu, a ce dumaaŋo-na, ba naana Diiloŋ-hũmelle‑i. \p Diilo kãyã-nɛi.