\id ROM Leachin Oct 00 \h Romanos \toc1 Xi³ chiáh² Pablo hi³ gá⁴xɨ́y⁴ fɨɨ³ Roma \toc2 Romanos \toc3 Ro. \mt1 Xi³ chiáh² Pablo hi³ gá⁴xɨ́y⁴ fɨɨ³ Roma \c 1 \p \v 1 Jniá³ Pablo la³, ga³jmeey⁴ ta² chiáh² Jesucristo chiaah¹ Dios nɨ³ gá⁴dxɨy³ jniá³, gá⁴tie̱e̱y³ jniá³ hi³ hí⁴lí³á⁴ apóstol chié̱y² duh³ hi²hoy⁴² juúh⁴ dxú⁴ chiáh². \p \v 2 Mɨ² dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ bih³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ juúh⁴ dxú⁴ ja̱³ dxɨ́⁴lieey³² diáh⁴ profetas chié̱y². Chiaah¹ cá⁴dah²xɨɨ́³ ñi² xi³ hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ nɨ³ diáh⁴ profetas ja̱³. \v 3 Fáh⁴liu⁴ dxú⁴ nɨ³ dsa³liú⁴ ca³jaa¹ chiáh² Ja̱á̱², hí̱³ba² Ñúh³a² Jesucristo. Ca³jaa¹ chiáh² hi³ na³lɨ́y⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³ yáh¹, gá⁴sa̱y³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² rey David. \v 4 Joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² espíritu chié̱y² hi³ bií⁴ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ nɨ³ gá⁴jmeé³ lii⁴ Dios nɨ³ hi³ na³lɨ́y⁴ jmɨ́yh³ Ja̱á̱² chiaah¹ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³. \v 5 Dxɨ́⁴lieey³² Jesucristo nɨ³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ dxú⁴ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ chiaa⁴²ah¹, gá⁴tie̱e̱y³ jniaah¹ apóstol duh³ dsa³hee²ah¹ diáh⁴ dsa³ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ duh³ hu̱² dsá⁴taáy³ diáh⁴ baáy⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ he̱é̱yh³ chiáh² Dios. \v 6 Baáy⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³nɨy³² caah³²ah³ niaá⁴ah³, chiaah¹ ba² gá⁴dxɨy³ niaá⁴ah³ Dios nɨ³ duh³ hí⁴lí³ah³ chié̱y² Jesucristo. \p \v 7 Ga³sɨ́⁴á⁴ xi³ la³ chia̱á̱²ah³ liáh⁴jɨ³ah³ niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ fɨɨ³ Roma nɨ³. Hi²xiáh³ nieéy² niaá⁴ah³ Dios hi³ja̱³ ma³dxɨy³ niaá⁴ah³ duh³ hi²ñí³ah³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ah³ rúh⁴ñi². Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Ñúh³a² Dios nɨ³ duh³ hi²ñí³ah³ naá³ah³ chia̱á̱h¹ah³. Ba² liáh³ja̱³ naáy⁴ hí⁴jmeé⁴ chia̱á̱²ah³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \s1 Niaá⁴ Pablo ja̱³ dsá⁴ñi³ diáh⁴ dsa³ Roma \p \v 8 Dsa³jéy⁴ ruh³ ga³fayh⁴ hi³ jmɨ²heéy¹ Dios chia̱á̱²á⁴ ca³jaa¹ chia̱á̱²ah³ dxɨ́⁴lieey³² Jesucristo nɨ³, chiaah¹ liáh⁴jɨ³ hí¹ ba² dah²liu⁴ hi³ ba² ma³taá³ah³ niaá⁴ah³. \v 9 Jniá³ yáh¹, ca̱a̱y³ tuh³dsɨy⁴ cáh³ti³² ga³jmeey⁴ ta² chiáh² Dios, ga³hoy⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Ja̱á̱² nɨ³. Hi³nɨy³² jmɨ́yh³ na³lɨ́y⁴ dsa³ñi³² chia̱á̱²á⁴ hi³ ga³hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ liáh⁴jɨ³ fɨɨy⁴ mɨ² ga³liu⁴²á² nɨ³. \v 10 Ga³ŋɨɨy⁴ chiáh² hi³ hu̱² hí⁴jooy³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ xɨ³ niaá⁴ ñaá² Dios nɨ³ liáh³ja̱³, chiaah¹ mɨ³xa³ bih³ ta⁴hɨy⁴ liáh³ja̱³. \v 11 Chiaah¹ hi²xiáh³ dɨ²joo¹á² niaá⁴ah³ baáy⁴ duh³ ya³tie̱e̱y⁴² chia̱á̱²ah³ ca³jaa¹ chiáh² Dios duh³ hí⁴sa³ gɨh¹ hi³ bii³²ah³. \v 12 Liáh³ja̱³ hí⁴jooy³ hi²cuoo²a² oóh²a² hi³ bií⁴ chiaah¹ hi³ ree³ ba² ca³dsa³taá³a² chiáh² Ñúh³a² nɨ³. \p \v 13 Du³ñuúh²á⁴, naáy⁴ hi³ hí⁴dsaá⁴ há²ah³ hi³ hi²xiáh³ ñuú³ tiaah² ma³lɨ⁴ dsɨy⁴ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ joó⁴ há⁴hé³ ma³jooy³. Ná⁴lɨ¹ dsɨy⁴ ñii⁴ duh³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxú⁴ ta² chiáh² Dios nɨ³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ ya²jmeéy⁴ jee⁴² chiáh² gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas xi² ñii⁴²á² nɨ³. \v 14 Chiaah¹ xa³ hi³ hiíh⁴á⁴ hi²jmeey⁴² chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³, gu³xɨ³ hí̱³ba² dsa³, gu³xɨ³ xiáh³ ba² dɨ³nieeyh⁴², liáh³ ba² diáh⁴ hi³ dɨ³jmɨɨh⁴ dɨ³dsaay⁴, liáh³ ba² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ³dsaay⁴. \v 15 Hi³ja̱³ hi²xiáh³ dɨ́h¹ naáy⁴ ñii⁴ Roma ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ duh³ ba² hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ juúh⁴ dxú⁴ la³. \s1 Hi²xiáh³ xa³ hi³ bii³² juúh⁴ dxú⁴ nɨ³ \p \v 16 Há⁴hé³ hiíy² cáh³ti³² ga³hoy⁴ juúh⁴ dxú⁴ nɨ³, chiaah¹ fáh⁴lí³ chiáh² Dios ba² nɨ³ hi³ja̱³ hí⁴jooy³ hí⁴lieéy² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh², diáh⁴ israelitas ruh³ jmɨ́yh³ dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ joó⁴ ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² hi³chiaah³² liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³. \v 17 Chiaah¹ juúh⁴ dxú⁴ nɨ³ ga³heé⁴ jnia² hi³ Dios nɨ³ ba² ga³jmee⁴ hi³ xa̱³²a² dxú⁴, xɨ³ nɨ³ dsá⁴taá³a² chiáh². Joó⁴ ga³jmee⁴ dsa³taá³a² chiaa⁴²a² liáh³nɨ³. Liáh³ja̱³ nɨ³ ga³he⁴ fah² Dios hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Joó⁴ dsa³ hi³ xe̱y³ dxú⁴, hí⁴güe³ chiáh² liáh³nɨ³ chiaah¹ hi³ ca³dsa³taáy³.” \s1 Liáh³la³ ná⁴lɨ¹ dsaa² chiaa⁴²a² \p \v 18 Hi²xiáh³ dxú⁴ lii⁴ hi³ bií⁴ cɨ̱ɨ̱y³² Dios nɨ³ ga³joo³² hi³ bií⁴ mɨ³hee³² dɨ³nieeyh⁴² diáh⁴ dsa³, chiaah¹ ca³dah²tiuuyh³² fáh⁴liu⁴ hi³ xiaa³dsaa³² nɨ³ chie̱é̱yh¹ liáh⁴jɨ³ hi³ mɨ³hee³² hi³ ca³dah²jmee⁴. \v 19 Ca³jaa¹ chiáh² hi³ hí⁴jooy³ hí⁴dsaa⁴²a² chiáh² Dios nɨ³ dɨ³ñi³² ba² liáh³bií⁴, chiaah¹ hí̱³ba² ñaá² nɨ³ ma³heé⁴ diáh⁴. \v 20 Chiaah¹ liáh³ gá⁴niaá⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ lɨ́⁴ bih³ nɨ³ lɨ́⁴lii⁴ liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ Dios gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²joo⁴²a² ñaá². Joó⁴ vih²chiaah¹ liáh⁴jɨ³ hi³ gá⁴jmeé³ ja̱³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ dxú⁴ lii⁴ hi³ liáh³dsaayh⁴ ba² hee⁴ fáh⁴lí³ baá⁴ ba² lii⁴ hi³ ñaá² nɨ³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² Dios. Hi³ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²féh³ diáh⁴ hi³ mɨ³hey³² nɨ³ hi³ há⁴hé³ dɨ³ñi³². \v 21 Chiaah¹ gu³xɨ³ ba² dɨ³ñi³² diáh⁴ ca³jaa¹ chiáh² Dios, joó⁴ há⁴hé³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴lí³. Ba² ñé⁴ há⁴hé³ jlɨ́h³ ca³dah²féh³ hi³ jmɨ²heéy¹. Xiáh³ hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² ba² ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³, hi³ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ ca³lɨ³dsaay⁴ diáh⁴ hi³ dxú⁴. \v 22 Gu³xɨ³ ba² ca³dah²féh³ hi³ dɨ³jmɨɨh⁴ dɨ³dsaay⁴ joó⁴ xiáh³ hi³ já⁴ cá⁴lɨ́⁴jlayh³ ba² diáh⁴. \v 23 Ca³dah²tiuy³² jmɨ́yh³ Dios hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹, hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴jú̱y³ nɨ³, duh³ ca³dah²jmey³² hi̱h⁴ diáh⁴ dsa³ hi³ ga³jú̱y³ ba². Ca³dah²jmey³² hi̱h⁴ diáh⁴ hi³ xa³ cueé² cu̱ú̱², diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ iíh¹, baáy⁴ diáh⁴ gú⁴nuú¹ hi³ chiú̱³ guaa³tɨɨ². \p \v 24 Hi³ja̱³ na³fáyh⁴ ga³cuo⁴ je² Dios hi³ hí⁴dah²jmeé⁴ jmáyh² hi³ mɨ³hee³² hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² mii⁴ diáh⁴ ba², ca³dxa³héy³ lɨ́⁴ ca³dah²jmee⁴ fáh⁴cuaay¹ chie̱é̱yh¹ oóyh² diáh⁴. \v 25 Ca³dah²guayh³² fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ xiaa³dsaa³² nɨ³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴sɨ²juu² gɨh¹ ba². Chiaah¹ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² jɨɨ⁴ hi³ gá⁴jmeé³ Dios, dxa² hi³ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² ñaá² hi³ gá⁴jmeé³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ nɨ³. Chiaah¹ hi³nɨy³² ba² nɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hi²jmeeh²a² hu̱u̱¹rá² ca̱³ñiih³². Amén. \p \v 26 Hi³ fáh⁴ hi³ ja̱³ nɨ³ na³fáyh⁴ ga³cuo⁴ je² Dios nɨ³ hí⁴dah²jmeé⁴ liáh⁴jɨ³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² mii⁴ diáh⁴ ba², hi³ hii³²a² ná⁴lɨ¹. Hi³ja̱³ nɨ³ ji̱í̱⁴ diáh⁴ mɨ́³ ca³dah²guayh³² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²cú̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴, liáh³du³ca̱y⁴ bɨh¹ diáh⁴ mɨ́³ nɨ³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³. \v 27 Ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ diáh⁴ dsaá⁴ nɨ³, ca³dah²tiu³² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²cú̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ mɨ́³, xáh³ha³² dɨ́h¹ dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ ga̱y³ liáh³du³ca̱y⁴ diáh⁴ dsaá⁴, gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ hii³²a² ná⁴lɨ¹. Hi³ja̱³ hí̱³ba² mii⁴ diáh⁴ ca³dah²naah³² hi³ ca³dah²chi³² dsaa² chiáh² diáh⁴. Joó⁴ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ chiáh² diáh⁴ ba² nɨ³ chiaah¹ hi³ ca³dah²jmee⁴ na³ji̱i̱⁴ nɨ³. \p \v 28 Chiaah¹ hi³ há⁴hé³ máh⁴ ca³dah²jmey³² cua̱a̱y¹ná² Dios, hi³ja̱³ nɨ³ ga³cuo⁴ je² Dios hi³ cua²dsa³yeéy⁴ fáh⁴lɨ²tiá¹ fáh⁴lɨ²hí¹ chiáh² diáh⁴ duh³ hí⁴dah²jmeé⁴ hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a². \v 29 Jmáyh² hi³ mɨ³hee³² ba² ca³dah²jmee⁴, hi²xiáh³ dɨ³ga̱y³ diáh⁴, na³ji̱i̱⁴ ba² ca³dah²jmee⁴, hi²xiáh³ hɨɨh³ dsɨ́² diáh⁴, cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ mɨ³hey³² diáh⁴. Hi²xiáh³ dɨ³dxɨɨ́³ dsɨ́² diáh⁴, ca³dah²jɨ̱yh⁴ dsa³, ca³dah²naah³² fáh⁴chi¹, hi²xiáh³ ca³dah²juu³², ña²hé³ ba² ca³dah²jmee⁴, baáy⁴ hi²xiáh³ jú¹cuuyh⁴ diáh⁴. \v 30 Ca³dah²liu⁴ mɨ³hee³² chiáh² dsa³, na³chiy⁴ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ Dios, há⁴hé³ xa³ hu̱u̱¹rá² chiáh² diáh⁴, ca³dah²bi³sa³ chiáh² diáh⁴, hi²xiáh³ dɨ³nieéy² mii⁴ diáh⁴. Ña²hé³ ba² ga³ñii³ dsɨ́² diáh⁴ hí⁴dah²jmeé⁴, há⁴hé³ ca³dah²nuu³ dsaá² chiáh² xaá¹jmii³ diáh⁴. \v 31 Hi²xiáh³ jlayh³ diáh⁴, há⁴hé³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ca³dah²féh³, há⁴hé³ dɨ³nieéy² oóyh² diáh⁴, há⁴hé³ ca³dah²ca̱³² mih³ ca³dah²ñi³² oóyh² diáh⁴. \v 32 Dɨ³ñi³² ba² liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ Dios, hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³nɨ³. Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, dah²jmee⁴ chiáh² liáh³nɨ³ baáy⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ ba² hi³nɨ³, ba² hi²xiáh³ dxú⁴ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ xe̱y³ oóyh² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ree³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴. \c 2 \s1 Liáh³ xiaa³dsaa³² ba² ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios \p \v 1 Há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²laá⁴u³ vo̱ó̱h²u³ gu³xɨ³ hé³ ba² na³lɨ́⁴u³, xɨ³ nɨ³ ga³ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² dxeeyh⁴. Chiaah¹ xɨ³ nɨ³ hi²ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³, mɨ²ja̱³ hí̱³ba² vo̱ó̱h²u³ ja̱³ ga³naáyh³ dsaa² chiú̱h²u³. Chiaah¹ ree³ ba² ga³jmeey³ chia̱á̱h¹u³ hi³ ga³ji̱i̱³²u³ ga³jmee⁴ mɨ³hee³² ja̱³. \v 2 Nia⁴²a² ba² hi³ hi²xiáh³ xiaa³dsaay³² Dios nɨ³ hi³ja̱³ ba² nɨ³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³ mɨ³hee³². \v 3 Jmiih⁴² ja̱³ hi³ ga³ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² dxeeyh⁴ baáy⁴ ree³ ba² ga³jmeey³ chia̱á̱h¹u³ diáh⁴, ¿xɨ² ga³ji̱i̱³²u³ hi³ há⁴hé³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ niu³ Dios? \v 4 ¿Xɨ² há⁴hé³ naay³ chiú̱h²u³ hi³ bií⁴ nieéy² niu³ Dios nɨ³? Ba² hi²xiáh³ ga³tiaá⁴ ga³ra̱á̱h⁴ Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ niu³ baáy⁴ hi²xiáh³ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiáh². ¿Xɨ² há⁴hé³ ga³ca̱y³ cua̱a̱y¹ná² hi³ niaá⁴ Dios nɨ³ hi³ hu̱² hi²ta³ hi²hɨy³ dxú⁴, hi³ja̱³ ba² nɨ³ bií⁴ nieéy² niu³ nɨ³? \p \v 5 Joó⁴ hi²xiáh³ ba³ háy² baáy⁴ há⁴hé³ naay³ hi²ta³ hi²hɨy³ dxú⁴ hi³ja̱³ hí̱³ba² vo̱ó̱h²u³ bi³ñuúh¹u³ chiú̱h²u³ liáh³xɨ³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²u³ mɨ² mɨ³hí⁴dxá⁴héy³ jmɨɨ́¹ hí⁴dxɨɨ́y² cáh³ti³² Dios nɨ³, chiaah¹ hí⁴dxá⁴heey⁴ liáh³bií⁴ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ chiáh² diáh⁴ dsa³ baáy⁴ liáh³ xiaa³dsaa³² cáh³ti³² ba². \v 6 Chiaah¹ hí⁴chí² chiáh² liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ dsa³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ ma³dah²jmeé³. \v 7 Hí⁴cuoó⁴ diáh⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ hi³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱y³, diáh⁴ hi³ dah²jmee⁴ chiáh² liáh³nɨ³ hi³ dxú⁴, chiaah¹ dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²güe³ chie̱é̱yh¹ Dios, dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²güe³ gaáy³ baáy⁴ dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²güe³ ca̱³ñiih³². \v 8 Joó⁴ hi²xiáh³ hí⁴dxɨɨ́y², hí⁴tí̱h³ cáh³ti³² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ ca³dah²naah³² hi³ dxú⁴ chiáh² mii⁴ diáh⁴, diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ́⁴dah²nuú⁴ dsaá² fáh⁴liu⁴ xiaa³dsaa³² nɨ³. Xiáh³ hi³ mɨ³hee³² ba² dɨ́⁴dah²jmeé⁴. \v 9 Hi²xiáh³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ ca³dah²jmee⁴ mɨ³hee³², diáh⁴ israelitas ruh³ jmɨ́yh³ dsa³jéy⁴ lɨ́⁴, ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³. \v 10 Joó⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³ dxú⁴ nɨ³ hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ hí⁴dah²güe³ chie̱é̱yh¹ Dios, hí⁴dah²güe³ gaáy³, baáy⁴ hí⁴dah²güe³ naáy³ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ ñaá² Dios, diáh⁴ israelitas ruh³ jmɨ́yh³ dsa³jéy⁴ lɨ́⁴, ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³. \v 11 Chiaah¹ há⁴hé³ ga³jmeéh⁴ Dios nɨ³ chiáh² chiáh² diáh⁴ dsa³. \p \v 12 Chiaah¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ xa³ dsaa² chiáh² hí⁴dsá⁴yeéy⁴ diáh⁴ liáh³bií⁴, gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ dɨ³ñi³² ley chiáh² Moisés nɨ³, joó⁴ há⁴ja̱³ vih²chiaah¹ ley nɨ³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴ diáh⁴. Joó⁴ diáh⁴ hi³ na³hiiy⁴ ca³jaa¹ chiáh² ley nɨ³, baáy⁴ ca³dah²jmee⁴ mɨ³hee³², ja̱³ba² ley nɨ³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴. \v 13 Chiaah¹ há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ ga³nuu³²a² ley nɨ³ hi³ja̱³ xa̱³²a² dxú⁴. Joó⁴ xɨ³ nɨ³ hi²niuu²a² dsaá² jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ ley nɨ³ mɨ²ja̱³ ba² hí⁴sa̱³²a² dxú⁴. \v 14 Diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas há⁴hé³ dɨ³ñi³² ley chiáh² Moisés. Joó⁴ xɨ³ nɨ³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley nɨ³, chiaah¹ liáh³ja̱³ na³lɨ́y⁴ diáh⁴ mɨ²ja̱³ hí̱³ba² mii⁴ dɨ³na³lɨ́y⁴ ley chiáh² diáh⁴ gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ na³hiiy⁴ diáh⁴ ca³jaa¹ chiáh² ley chiáh² Moisés. \v 15 Lii⁴ ba² hi³ dɨ³ñi³² liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley nɨ³ chiaah¹ xa³ mɨ² ga³ji̱í̱h⁴ mii⁴ diáh⁴ hi³ dah²jmee⁴ ba² dxú⁴ baáy⁴ xa³ mɨ² ga³ji̱í̱h⁴ diáh⁴ hi³ dah²jmee⁴ mɨ³hee³². \v 16 Chiaah¹ liáh³ja̱³ hí⁴lí³ jmɨɨ́¹ mɨ² mɨ³hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ dxɨ́⁴lieey³² Jesucristo. Chiaah¹ ji̱í̱⁴ liáh⁴jɨ³ hi³ ma³tia² ma³hi²a² xi² nia⁴²a² voo³²a² hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná². Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ juúh⁴ dxú⁴ hi³ ga³hoy⁴ nɨ³. \s1 Diáh⁴ israelitas baáy⁴ ley chiáh² Moisés \p \v 17 Niu³ nɨ³ na³lɨ́⁴u³ israelita, hi²xiáh³ naay³ hi³ xa³ ley chiú̱h²u³ baáy⁴ hi²xiáh³ ca³bi³sáy¹ chiú̱h²u³ chia̱á̱h¹u³ Dios chiú̱h²u³. \v 18 Mɨ³maáy³ ba² liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨ́² Dios nɨ³, ma³heé⁴ ba² niu³ ley nɨ³ duh³ hi²ca̱y³ cua̱a̱y¹ná² he² nɨ³ hi³ dxú⁴. \v 19 Ga³ji̱i̱³²u³ hi³ hí⁴jooy³ hi²bi³jmeé¹u³ diáh⁴ hi³ dɨ³tuúy¹, na³lɨ́⁴u³ liáh³xɨ³ ya⁴²jmɨɨ́⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² xi² ñu³ha̱a̱h³ lii³²a². \v 20 Na³lɨ́⁴u³ dsa³he⁴ chié̱y² diáh⁴ hi³ dɨ³jlayh³ baáy⁴ na³lɨ́⁴u³ dsa³he⁴ chié̱y² diáh⁴ sɨ́¹pih². Baáy⁴ ley chiú̱h²u³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ jmɨ́yh³ xaah¹ chiáh² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ hí⁴dsaa⁴²a² baáy⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ xiaa³dsaa³². \v 21 Niu³ nɨ³ ga³hooy³² dxeeyh⁴ dsa³, ¿he² ba² chiaah¹ há⁴hé³ ca³bi³tɨ̱⁴u³ vo̱ó̱h²u³? Hí̱³ba² vo̱ó̱h²u³ ga³hoy³ hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² hi̱i̱³. ¿He² ba² chiaah¹ hi³ ga³jmeey³ hi̱i̱³ xa³ja̱³? \v 22 Baáy⁴ ga³hoy³ hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² ga̱³²a². ¿He² ba² chiaah¹ hi³ ji̱í̱⁴ vo̱ó̱h²u³ ga³jmeey³ ga̱³u³ xa³ja̱³? Hi²xiáh³ cɨ̱ɨ̱³²u³ ga³joo⁴u³ diáh⁴ hi̱h⁴ hi³la³ hi³nɨ³. ¿He² ba² chiaah¹ hi³ ga³jmeey³ hi̱i̱³ xi² na³ta̱a̱y⁴ diáh⁴ xa³ja̱³? \v 23 Hi²xiáh³ naay³ hi³ xa³ ley chiú̱h²u³. ¿He²chiaah¹ ja̱³ hi³ ca³bi³cuaá¹u³ Dios nɨ³ hi³ há⁴hé³ ga³jmeey³ he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ dsa³féh³ ley nɨ³ xa³ja̱³? \v 24 Hi³ja̱³ nɨ³ na³xɨɨ² fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³ ca³dah²liu⁴ mɨ³hee³² chiáh² Dios, joó⁴ vih²chia̱á̱²ah³ niaá⁴ah³ ba² nɨ³. \p \v 25 He̱é̱yh³ ba² dxú⁴ chiú̱h²u³ hi³ na³lɨ́⁴u³ circuncidado joó⁴ xɨ³ nɨ³ hi²jmeey³ he̱é̱yh³ ley chiáh² Moisés nɨ³ ba². Joó⁴ xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ ga³jmeey³ he̱é̱yh³ ley nɨ³ mɨ²ja̱³ há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² gu³xɨ³ ba² na³lɨ́⁴u³ circuncidado. \v 26 Baáy⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ circuncidado, joó⁴ xɨ³ nɨ³ ga³jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley nɨ³, mɨ²ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ na³lɨ́y⁴ circuncidado ba². \v 27 Hi³ja̱³ ja̱y³ dsa³ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ circuncidado baáy⁴ ga³jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley nɨ³, hi³hí̱³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiú̱h²u³ chiaah¹ há⁴hé³ ga³jmeey³ niu³ sa³he̱é̱yh³ ley nɨ³ gu³xɨ³ ba² maáy³ liáh³xɨ³ na³xɨɨ² ley nɨ³ baáy⁴ gu³xɨ³ ba² na³lɨ́⁴u³ circuncidado. \v 28 Há⁴hé³ xa³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³ hi³ ca̱a̱³ mɨ³ja̱³ na³lɨ́y⁴ israelita. Ba² há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ na³reey⁴ ca³liuh² la³he² nɨ³ hi³ja̱³ na³lɨ́y⁴ circuncidado. \v 29 Haá², chiaah¹ ja̱y³ hi³ he̱é̱yh³ ba² na³lɨ́y⁴ israelita na³guayh⁴ ba² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh². Baáy⁴ ja̱y³ hi³ he̱é̱yh³ ba² na³lɨ́y⁴ circuncidado, túh²dsɨ́² lɨ́⁴ bih³ na³reey⁴ ba² lii³²a². Joó⁴ Espíritu chié̱y² Dios ba² nɨ³ ga³jmee⁴ hi³nɨ³, há⁴ja̱³ ley nɨ³. Baáy⁴ ja̱y³ hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³ja̱³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxú⁴ joó⁴ há⁴ja̱³ rúh⁴ñi² diáh⁴ dsa³, rúh⁴ñi² Dios ba². \c 3 \p \v 1 Hi³ja̱³, ¿xɨ² xa³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³ hi³ na³lɨ́y⁴ israelita? Hu̱² gɨh³, ¿xɨ² xa³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³ hi³ na³lɨ́y⁴ circuncidado? \v 2 Xa³ ba² cua̱a̱y¹ná² baáy⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ ba² ca̱á̱h³ niaa³². Hi³dxá³ ca̱a̱³ nɨ³, hí̱³ba² Dios nɨ³ gá⁴tiéyh² guaa³ diáh⁴ israelitas nɨ³ fáh⁴liu⁴ chiáh². \v 3 Joó⁴ jmiih⁴² hí⁴lí³ xɨ³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dah²güe³ xiaa³dsaa³² diáh⁴ israelitas. ¿Xɨ²fáh³ hi³ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jmeé⁴ xiaa³dsaa³² Dios? \v 4 Ha̱á̱¹ haá². Jmee⁴ chiáh² liáh³nɨ³ xiaa³dsaa³² Dios nɨ³ gu³xɨ³ ba² ca³dah²juu³² liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ diáh⁴ dsa³. Liáh³ja̱³ na³xɨɨ² xi³ chiáh² Dios: \q1 Hí⁴lii⁴ ba² hi³ he̱é̱yh³ ba² hi³ ga³fáyh³ niu³ Dios, \q2 hí⁴bí⁴hɨɨ́⁴u³ ba² dxú⁴ xɨ³ nɨ³ hí⁴chia̱a̱⁴² cua̱a̱y¹ná² chiú̱h²u³. \p \v 5 Joó⁴ jmiih⁴² hí⁴lí³ xɨ³ vih²chiaa⁴²a² jnia² mɨ³he³²a² nɨ³ hí⁴lii⁴ gɨh¹ dxú⁴ hi³ xiaa³dsaa³² ba² ga³jmee⁴ Dios, hi³ja̱³ jmiih⁴² hi²feh²a². ¿Xɨ² hí⁴jooy³ hi²feh²a² hi³ há⁴hé³ dxú⁴ hi³ ca³bi³chiíy⁴ jnia² Dios nɨ³ xa³ja̱³? (Dɨ́h¹ ga³liuy⁴ liáh³xɨ³ dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba².) \v 6 Haá², chiaah¹ liu³u²xɨ³ mɨ³hee³² hi³ ca³bi³chiíy⁴ jnia², mɨ²ja̱³ jmiih⁴² ja̱³ hí⁴jooy³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ chiaa⁴²a² liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³. \v 7 Liu³u²xɨ³ jniá³ ga³juúy⁴, baáy⁴ xɨ³ vih²chieéy⁴ jniá³ hi³ ga³juúy⁴ nɨ³ ca³lɨ³lii⁴ hi³ xiaa³dsaa³² gɨh¹ ca̱á̱h³liaáh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios baáy⁴ ca³lɨ³lii⁴ hi³ ná⁴ŋɨy¹ gɨh¹ cáh³ti³² Dios nɨ³, hi³ja̱³ xɨ² hí⁴jooy³ hi²fayh¹, ¿he²chiaah¹ hi³ ca³bi³chiíy⁴ jniá³ mɨ³he³²á⁴ la³ duh³ vih²chieéy⁴ gɨh³ ja̱³ lii⁴ hi³ bií⁴ dxúy⁴ ñaá² nɨ³? \v 8 ¿Ha²xɨ² na³fáyh⁴ hi²jmee²a² chiaa⁴²a² liáh³nɨ³ hi³ mɨ³hee³² duh³ hí⁴lii⁴ gɨh¹ dxú⁴ hi³ bií⁴ gaáy³ dsɨ́² Dios? Chiaah¹ liáh³ja̱³ ca³dah²féh³ ta̱á̱²dsɨy⁴², ca³dah²ye̱e̱yh³ jniaah¹ hi³ liáh³ja̱³ ga³hee⁴²ah¹ diáh⁴ dsa³. Joó⁴ diáh⁴ hi³nɨy³² si¹ jmɨ́yh³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ Dios nɨ³ liáh³ ga³jmee⁴. \s1 Liáh⁴jɨ³²a² ba² xa³ dsaa² chiaa⁴²a² \p \v 9 Hi³ja̱³, ¿xɨ² liáh³ca̱a̱y³ dxú⁴ah¹ gɨh¹ jniaah¹ israelitas liáh³xɨ³ diáh⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³ nɨ³? Ba² haá². Chiaah¹ ma³hoó⁴á⁴ ba² niaá⁴ah³ hi³ liáh⁴jɨ³²a² ba² na³ñuú⁴a² chiáh² hi³ mɨ³hee³², liáh³ ba² jniaah¹ israelitas, liáh³ ba² niaá⁴ah³. \v 10 Liáh³ja̱³ na³xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios: \q1 Há⁴hé³ xe̱y³ cáh³ti³² hi³ dxúy⁴, ñé⁴ gu³xɨ³ ja̱y³. \q1 \v 11 Há⁴hé³ xe̱y³ hi³ dsaay⁴, \q2 há⁴hé³ xe̱y³ hi³ ga³naayh³² Dios. \q1 \v 12 Liáh⁴jɨy³ ba² ma³dxí̱⁴ fi¹ mɨ³hee³², \q2 ca̱a̱³ ree³ lɨ́⁴ ba² ma³yeéy⁴ diáh⁴. \q1 Há⁴hé³ xe̱y³ hi³ ga³jmee⁴ hi³ dxú⁴, ñé⁴ gu³xɨ³ ja̱y³. \q1 \v 13 Hi²xiáh³ ná⁴hee¹ taa³luú¹ diáh⁴, \q2 liáh³xɨ³ he̱e̱³ hi³ na³na² ba². \q1 Hi²xiáh³ sɨ²juuy³ diáh⁴, liáh³xɨ³ jmɨɨh¹naá¹ jáh² ba² lii³²a² ná⁴lɨ¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴. \q1 \v 14 Hi²xiáh³ dxɨɨ́³ fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴. \q1 \v 15 Ji̱³nɨɨ́⁴ lɨ́⁴ ca³dah²jɨ̱yh⁴ dsa³. \q1 \v 16 Hi²xiáh³ ga³yeey⁴ diáh⁴ dsa³ vih²chiaah¹ liáh⁴jɨ³ hi³ ca³dah²jmee⁴. \q1 \v 17 Há⁴hé³ dɨ³ñi³² hí⁴dah²güe³ hi³ dɨ³nieéy² oóyh² diáh⁴. \q1 \v 18 Gu³xɨ³ ca³liuh² há⁴hé³ dɨ³foyh⁴ diáh⁴ chiáh² Dios. \p \v 19 Nia⁴²a² hi³ liáh⁴jɨ³ hi³ dsa³féh³ ley nɨ³, ja̱³ba² hi³chiaah³² diáh⁴ hi³ na³hiiy⁴ chiáh² ley nɨ³ ba² nɨ³, duh³ gu³xɨ³ ja̱y³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³ hi³ há⁴hé³ ñi³² baáy⁴ duh³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ hí⁴cueeyh⁴ hi³ xa³ dsaa² chiáh² diáh⁴ rúh⁴ñi² Dios. \v 20 Chiaah¹ gu³xɨ³ ja̱y³ dsa³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴ hi³ fáh⁴ hi³ ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ chiáh² ley. Chiaah¹ ley nɨ³ ga³jmee⁴ ca³lɨ³dsaa⁴²a² hi³ xa³ dsaa² chiaa⁴²a² ba². \s1 Hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ joó⁴ hí⁴dsá⁴taá³a² ba² \p \v 21 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ jmɨ́yh³ ma³heé⁴ jnia² Dios nɨ³ liáh³xɨ³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ joó⁴ há⁴ja̱³ chie̱é̱yh¹ ley nɨ³. Ja̱³ba² ley chiáh² Moisés nɨ³ dsa³féh³ liáh³ja̱³, ba² cá⁴dah²féh³ liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³. \v 22 Hí⁴jmeé⁴ Dios nɨ³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taá³a² chiáh² Jesucristo ba², baáy⁴ hi³chiaah³² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³, gu³xɨ³ hé³ ba² na³lɨ́y⁴ diáh⁴. \v 23 Chiaah¹ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³ nɨ³ xa³ dsaa² chiáh² diáh⁴ hi³ja̱³ jlɨh² ja̱³ hí⁴dxá⁴hee⁴²a² liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ ñaá² Dios hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ nɨ³. \v 24 Joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² Dios hi³ja̱³ hi³ dɨ́h¹ hí⁴jmeé⁴ ba² nɨ³ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴. Hí⁴lieéy² jnia² dxɨ́⁴lieey³² Cristo Jesús ba². \v 25 Gá⁴xɨɨ́⁴ Dios ja̱³ gá⁴xɨ́y⁴ Cristo duh³ dxɨ́⁴lieey³² jmɨ³ hi³ gá⁴tiu̱ú̱³ ja̱³ hí⁴chí² dsaa² chiaa⁴²a² xɨ³ nɨ³ dsá⁴taá³a² chiáh². Gá⁴jmeé³ liáh³ja̱³ Dios ja̱³, duh³ja̱³ hí⁴heé⁴ jnia² jmiih⁴² hí⁴jooy³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴. Há⁴hé³ gá⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² dsaa² chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ cá⁴dah²guá³ mɨ³xa³ lɨ́⁴. Joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiáh² ba² ja̱³. \v 26 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ma³heé⁴ jnia² jmiih⁴² hí⁴jooy³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ dxɨ́⁴lieey³² Cristo nɨ³. Hi³ja̱³ nɨ³ lii⁴ hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² xiaa³dsaay³² Dios nɨ³, chiaah¹ gá⁴chí² ba² cua̱a̱y¹ná² chiaa⁴²a², ba² hi³nɨy³² nɨ³ ga³jmee⁴ hi³ niaah⁴²a² ba² xiaa³dsaa³² chiaah¹ hi³ ca³dsa³taá³a² chiáh² Jesús nɨ³. \v 27 Hi³ja̱³ ¿xɨ² hí⁴jooy³ hi²bi³sa²a² chiaa⁴²a² rúh⁴ñi² Dios? Há⁴hé³ hí⁴jooy³ cáh³ti³² liáh³ja̱³ chiaah¹ há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ xa³ hi³ ma³jmee²a² nɨ³, hi³ja̱³ nɨ³ xa̱³²a² dxú⁴. Haá², hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴taá³a² ba² nɨ³. \v 28 Hi³ja̱³ ca³lɨ³dsaa⁴²a² ba² hi³ xa̱³²a² dxú⁴ xɨ³ nɨ³ ca³dsa³taá³a² chiáh² Cristo, há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ hi²jmee²a² he̱é̱yh³ ley nɨ³. \p \v 29 ¿Xɨ²fáh³ ti̱¹ Dios chié̱y² diáh⁴ israelitas nɨ³ Dios nɨ³? ¿Xɨ² há⁴hí̱³ Dios chié̱y² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³? Ba² hi³hí̱³ nɨ³. \v 30 Chiaah¹ ja̱y³ ba² Dios xe̱y³, hi³nɨy³² nɨ³ ga³jmee⁴ hi³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴ diáh⁴ israelitas xɨ³ nɨ³ dsá⁴taáy³ diáh⁴ chiáh², ba² liáh³ja̱³ ga³jmee⁴ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ nɨ³. \v 31 Joó⁴ ¿xɨ² ga³yaa³²a² ley nɨ³ hi³ ga³féh³a² hi³ ga³jmee⁴ dsa³taá³a²? Ha̱á̱¹ haá². Hi²xiáh³ rúh⁴ niaáh² ley nɨ³. \c 4 \s1 La³ dsa³heé² ca³jaa¹ chiáh² Abraham \p \v 1 Hi²tia² hi²hi²a² liáh³xɨ³ gá⁴lɨ́⁴ chiáh² Abraham hi³dxá³ ja̱y³ chiaa⁴²ah¹ jniaah¹ na³lɨ́⁴ah¹ israelitas. \v 2 Hu̱²ca̱a̱³² ba² xa³ hi³ gá⁴jmeé³ Abraham ja̱³ hi³ja̱³ xe̱y³ dxú⁴ rúh⁴ñi² Dios, mɨ²ja̱³ si¹ hí⁴jooy³ hí⁴bí⁴sa³ chiáh², joó⁴ há⁴ja̱³ liáh³ja̱³ gá⁴lɨ́⁴. \v 3 Chiaah¹ liáh³la³ ba² na³xɨɨ² fah² Dios ca³jaa¹ chiáh²: “Gá⁴taáy³ Abraham ja̱³ chiáh² Dios hi³ja̱³ gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ xe̱y³ dxú⁴.” \v 4 Liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ hí⁴jmeé⁴ ca³liuh² ta² mɨ²ja̱³ hí⁴tɨ̱́y⁴ jñiiy⁴. Joó⁴ ba² há⁴ja̱³ hi³ dɨ́h¹ hí⁴tɨ̱́y⁴ ja̱³, chiaah¹ hi³ mɨ³ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² ba² ja̱³. \v 5 Joó⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ há⁴hé³ xa³ hi³ dxú⁴ jmee⁴, joó⁴ xɨ³ nɨ³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh² Dios mɨ²ja̱³ hí⁴jmeé⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ mɨ³xe̱y³ dxú⁴ chiaah¹ hi³ ma³taáy³ ja̱³. Liáh³ja̱³ ga³jmee⁴ Dios nɨ³ chiaa⁴²a² jnia² mɨ³he³²a². \v 6 Ba² gá⁴jmeé³ juúh⁴ David ja̱³ hi²xiáh³ dɨ́h¹ yaa⁴ ja̱y³ dsa³ liu³u²xɨ³ hí⁴féh³ Dios nɨ³ hi³ mɨ³xe̱y³ dxú⁴ gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ xa³ hi³ dxú⁴ hi³ ma³jmeé³. \p \v 7 Liáh³la³ jmɨ́yh³ gá⁴féh³ David ja̱³: \q1 Hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ ga³jmee⁴ Dios nɨ³ gaáy³ dsɨ́² dsaa² chiáh² diáh⁴, \q2 chiaah¹ ma³uu³ bɨh¹ dsaa² chiáh² diáh⁴. \q1 \v 8 Hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² ja̱y³ dsa³ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ dsaa² chiáh². \p \v 9 ¿Xɨ²fáh³ ti̱¹ hi³chiaah³² diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ circuncidados ja̱³ ga³he⁴ David ja̱³? Haá², ba² ji̱í̱⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ circuncidados. Chiaah¹ ma³feh²a² hi³ gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ xe̱y³ dxú⁴ Abraham hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴taáy³ ba². \v 10 Joó⁴ ¿jlɨh² ja̱³ gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ dxúy⁴ Abraham? ¿Xɨ² liáh³ mɨ³na³lɨ́y⁴ circuncidado ha²xɨ² dsa³jéy⁴? Liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴lí³ circuncidado ba² ja̱³. \v 11 Gá⁴lɨ́y⁴ circuncidado Abraham ja̱³ joó⁴ duh³ lii⁴ hi³ ma³jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ mɨ³xe̱y³ dxú⁴ chiaah¹ hi³ ma³taáy³ ja̱³. Baáy⁴ há⁴hé³ mɨ³na³lɨ́y⁴ circuncidado mɨ²ja̱³, duh³ hí⁴lí³ jmii³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ hi³ há⁴hé³ dɨ³na³lɨ́y⁴ circuncidados. Hi³ja̱³ ba² ji̱í̱⁴ diáh⁴ hi³nɨy³² hí⁴jmeé⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴ xɨ³ nɨ³ dsá⁴taáy³ diáh⁴. \v 12 Ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² na³lɨ́y⁴ jmii³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ circuncidados. Joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ diáh⁴ circuncidados ja̱³. Hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴taáy³ diáh⁴ liáh³xɨ³ gá⁴taáy³ ñúh³a² Abraham liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴lí³ circuncidado ja̱³, hi³ja̱³ ba² ja̱³ Abraham na³lɨ́y⁴ jmii³ diáh⁴. \p \v 13 Liáh³ca̱á̱h³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ Abraham hi³ na³ca̱á̱y⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³ hí⁴lí³ chiáh² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴², há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ ley Abraham ja̱³. Gá⁴féh³ Dios ja̱³ hi³ dɨ́h¹ hí⁴cuó⁴ ba² chiaah¹ hi³ mɨ³xe̱y³ dxú⁴ hi³ fáh⁴ hi³ ma³taáy³ ba² ja̱³. \v 14 Chiaah¹ xɨ³ nɨ³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ dɨ́h¹ hí⁴cuó⁴ Dios nɨ³, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ he̱é̱yh³ ley nɨ³, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² cáh³ti³² hi³ ca³dsa³taá³a², baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ chi̱í̱⁴ hi³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ hi³ dɨ́h¹ hí⁴cuoó⁴ jnia² hu̱² liáh³ja̱³. \v 15 Hi³ dsa³chi⁴²a² ba² ga³taah⁴ ta² ley nɨ³. Joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xa³ ley nɨ³, ba² há⁴hé³ xa³ dsaa² chiaa⁴²a² rúh⁴ñi² ley nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³. \p \v 16 Hi³ja̱³ hí⁴tɨ̱́⁴a² hi³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ hí⁴cuoó⁴ jnia² joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ ca³dsa³taá³a² ba², duh³ja̱³ hi³ dɨ́h¹ hí⁴tɨ̱́⁴a² ba². Liáh³ja̱³ na³cueeyh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² ja̱³ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² Abraham. Baáy⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ hi³chiaah³² diáh⁴ hi³ na³hiiy⁴ chiáh² ley nɨ³, ba² hi³chiaah³² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ liáh³xɨ³ gá⁴taáy³ Abraham ja̱³. Hi³ nɨy³² nɨ³ na³lɨ́y⁴ ñúh³a² liáh⁴jɨ³²a² jnia² ca³dsa³taá³a² nɨ³. \v 17 Liáh³ja̱³ nɨ³ ga³he⁴ fah² Dios hi³ na³xɨɨ² liáh³la³: “Hi²jmeey⁴² hi³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ nieey³² diáh⁴ dsa³ hí⁴sa̱y³ chiú̱h²u³.” Hi³ja̱³ ja̱³ gá⁴taáy³ Abraham chiáh² ñaá² Dios hi³ ca³bi³ji̱i̱yh³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹. Gá⁴taáy³ chiáh² Dios hi³ gá⁴féh³ hi³ gua²sa³ hi³la³ hi³nɨ³ liáh³ca̱á̱h³ há⁴hé³ mɨ³xa³ cáh³ti³². \p \v 18 Gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴lí³ liáh³xɨ³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ lii³²a², joó⁴ gá⁴taáy³ Abraham ja̱³. Hi³ja̱³ he̱é̱yh³ ba² hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ nieey³² diáh⁴ dsa³ gá⁴sa̱y³ chiáh² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ hi³ hí⁴fɨɨ́y² diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴². \v 19 Hi³ja̱³ gá⁴taáy³ dxú⁴ cáh³ti³² Abraham ja̱³, há⁴hé³ ta³hɨ³ ñuú³ cáh³ti³² gu³xɨ³ ba² mɨ³dsa³jú̱y³ bɨh¹ lii³²a², (laah¹ mɨ³xa³ ca̱a̱³ ñá⁴laá³ ji̱i̱yh⁴). Ba² há⁴hé³ ta³hɨ³ ñuú³ chiáh² Sara mɨ́⁴chiáh² ja̱³, gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ ma³jooy³ ma³lɨ³vóy³ xɨ³yu̱u̱y³ chié̱y². \v 20 Joó⁴ há⁴hé³ gá⁴tá³ gá⁴hɨ́³ ñuú³ cáh³ti³². Gá⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² hi³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴lí³ liáh³xɨ³ gá⁴féh³ Dios ja̱³. Hi³ já⁴ gá⁴taáy³ gɨh¹ dxú⁴ ba², baáy⁴ gá⁴sɨɨ́h⁴ Dios ja̱³ hi³ jmɨ²heéy¹. \v 21 Chiaah¹ jmɨ́yh³ ji̱í̱h⁴ hi³ hee⁴ fáh⁴lí³ Dios, hi³ja̱³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴jmeé⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ma³féh³ ja̱³. \v 22 Hi³ja̱³ gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios hi³ xe̱y³ dxú⁴ chiaah¹ hi³ gá⁴taáy³ dxú⁴ chiáh² ja̱³. \p \v 23 Na³xɨɨ² ba² hi³ gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² Dios ja̱³ hi³ xe̱y³ dxú⁴ Abraham, joó⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ chiáh² ñaá² ja̱³ na³xɨɨ² liáh³ja̱³. \v 24 Ba² hi³ chiaa⁴²a² jnia² ja̱³ cá⁴lɨ́⁴xɨɨ². Chiaah¹ ba² ji̱í̱⁴ jnia² hí⁴jmeé⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ hi³ xa̱³²a² dxú⁴. Chiaah¹ ca³dsa³taá³a² chiáh² Dios hi³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³ Ñúh³a² Jesús nɨ³ liáh³ gá⁴jú̱y⁴. \v 25 Chiaah¹ Dios ja̱³ gá⁴cuóy² Jesús ja̱³ hi³ hí⁴jú̱y³ vih²chiaah¹ dsaa² chiaa⁴²a² baáy⁴ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³ duh³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴. \c 5 \s1 La³ dsa³liú⁴ ca³jaa¹ chiaa⁴²a² jnia² mɨ³xa̱³²a² dxú⁴ \p \v 1 Ja̱³nɨ́⁴ mɨ³xa̱³²a² dxú⁴ chiaah¹ hi³ ca³dsa³taá³a² hi³ja̱³ mɨ³naá³a² chia̱a̱h²a² Dios dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo. \v 2 Hi³ja̱³ vih²chiaah¹ Cristo nɨ³ ma³jooy³ ma³taah²a² xi² ca³bi³je̱é̱y² jnia² la³ chiaah¹ hi³ ma³taá³a². Baáy⁴ ná⁴lɨ¹ jmɨ́yh³ liáh³ja̱³ chiaa⁴²a² hi³ja̱³ hi²xiáh³ jé⁴ dsɨ³²a² baáy⁴ mɨ³bí⁴je̱²a² dsa³dxii³²a² xi² jey¹ Dios. \v 3 Ba² hi²xiáh³ jé⁴ dsɨ³²a² gu³xɨ³ ba² ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²a² chiaah¹ nia⁴²a² hi³ vih²chiaah¹ hi³nɨ³ ga³lí̱³a² gɨh¹ hi³ hi²jmee²a² xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a². \v 4 Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ ga³jmee⁴²a² xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a² mɨ²ja̱³ hi³nɨ³ ga³jmee⁴ ca³bi³hɨɨ́⁴a² dxú⁴ rúh⁴ñi² Dios. Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ ca³bi³hɨɨ́⁴a² dxú⁴, hi³nɨ³ nɨ³ ga³jmee⁴ ga³ji̱i̱³²a² hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² hí⁴tɨ̱́⁴a² hi³ bí⁴je̱²a² nɨ³. \v 5 Baáy⁴ há⁴ja̱³ hi³ dɨ́h¹ ga³ji̱i̱³²a² nɨ³. Chiaah¹ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ nieéy² jnia² Dios nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu Santo chié̱y² hi³ gá⁴cuóy² jnia² nɨ³. \p \v 6 Chiaah¹ liáh³ca̱á̱h³ liáh³ rúh⁴ dsɨɨ³² jnia², há⁴hé³ jmiih⁴ hi²jmee²a² hí⁴liaáh⁴a² voo³²a², mɨ²ja̱³ ñaá² jmɨ́yh³ liáh³ ga³jmee⁴ ja̱³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo vih²chiaa⁴²a² jnia² há⁴hé³ xe̱y³ Dios chia̱a̱⁴²a² nɨ³. \v 7 He̱é̱yh³ ba², ca³ba²dsɨɨ́² hí⁴sa̱y³ ja̱y³ hi³ hí⁴cuóy² ñaá² hí⁴jú̱y³ dxa² ja̱y³ dsa³ hi³ há⁴hé³ dsaa² chiáh². Joó⁴ foóh¹ xe̱y³ liáh³bií⁴ hi³ hí⁴cuóy² ñaá² hí⁴jú̱y³ vih²chiaah¹ ja̱y³ dsa³ hi³ he̱é̱yh³ ba² dxúy⁴. \v 8 Joó⁴ gá⁴heé⁴ jnia² Dios nɨ³ hi³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ nieéy² jnia² chiaah¹ liáh³ca̱á̱h³ rúh⁴ mɨ³he³²a² lɨ́⁴ bih³ mɨ²ja̱³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo vih²chiaa⁴²a². \v 9 Ja̱³nɨ́⁴ mɨ³xa̱³²a² dxú⁴ hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo nɨ³, hi³ja̱³ jmɨ́yh³ nia⁴²a² hi³ hí⁴lieéy² jnia² chiáh² hi³ hí⁴chi̱í̱h²a² mɨ² mɨ³hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi². \v 10 Chiaah¹ liáh³ rúh⁴ na³chi⁴²a² chia̱a̱h²a² Dios mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴naá³a² chia̱a̱h²a² vih²chiaah¹ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Ja̱á̱² nɨ³. Hi³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴ hi³ mɨ³naá³a² chia̱a̱h²a² nɨ³, jmɨ́yh³ nia⁴²a² hi³ hí⁴lieéy² jnia² Ja̱á̱² chiaah¹ hi³ na³ji̱í̱yh⁴. \v 11 Ba² há⁴ja̱³ ti̱¹ hi³nɨ³, ba² hi²xiáh³ jé⁴ tuh³dsɨ³²a² chia̱a̱h²a² Dios nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³, chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² Cristo nɨ³ ma³lɨ³naá³a² chia̱a̱h²a² Dios. \s1 Ca³jaa¹ chiáh² Adán chie̱é̱yh¹ Cristo \p \v 12 Vih²chiaah¹ ja̱y³ dsa³ ba² ja̱³ gá⁴sa³ dsaa² jmɨɨyh⁴²güii³ la³, baáy⁴ vih²chiaah¹ dsaa² ja̱³ cá⁴lɨ́⁴liaá² dsa³jú̱y³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Mɨ²ja̱³ gá⁴sa³ fáh⁴ju̱y¹ chiáh² liáh⁴jɨy³ dsa³ gɨh¹ ba², chiaah¹ hi³ liáh⁴jɨy³ ba² ca³dah²jmee⁴ dsaa². \v 13 Liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴cuó⁴ Dios ja̱³ ley chiáh², mɨ²ja̱³ bih³ xa³ dsaa² chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xa³ ley, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴chia̱a̱⁴² cua̱a̱y¹ná² dsaa² nɨ³. \v 14 Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, gá⁴jú̱y⁴ liáh³bií⁴ diáh⁴ dsa³ vih²chiaah¹ dsaa² chiáh² diáh⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴liaá² lɨ́⁴ tiempo chiáh² Adán cá⁴dxá⁴héy³ lɨ́⁴ tiempo chiáh² Moisés gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ cá⁴dah²jmeé³ diáh⁴ dsa³ ja̱³ dsaa² hi³ gá⁴jmeé³ Adán ja̱³. Baáy⁴ Adán ja̱³ na³lɨ́y⁴ ca³liuh² liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² hí⁴güéy³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³. \p \v 15 Joó⁴ hi³ dɨ́h¹ gá⁴cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³ na³guayh⁴ cáh³ti³² ba² liáh³xɨ³ dsaa² hi³ gá⁴jmeé³ Adán ja̱³. Chiaah¹ vih²chiaah¹ dsaa² chiáh² ja̱y³ dsa³ ba² ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ dsa³ gá⁴jú̱y⁴. Joó⁴ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ dxú⁴ liáh³xɨ³ hi³ dɨ́h¹ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ chiaa⁴²a² liáh⁴jɨ³²a², joó⁴ ba² dxɨ́⁴lieey³² ja̱y³ dsa³ ba² nɨ³, dsa³ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Jesucristo. \v 16 Baáy⁴ na³guayh⁴ ba² ga³lɨ́³ chiaa⁴²a² vih²chiaah¹ hi³ dɨ́h¹ gá⁴cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³ liáh³xɨ³ gɨh³ dsaa² hi³ gá⁴jmeé³ ja̱y³ dsa³ ja̱³. Chiaah¹ vih²chiaah¹ ca̱a̱³ dsaa² ba² ja̱³, hi³ja̱³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ chiaa⁴²a² duh³ hí⁴chií⁴a². Joó⁴ vih²chiaah¹ hi³ dɨ́h¹ gá⁴cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³, hi³ja̱³ ga³jmee⁴ cua̱a̱y¹ná² hi³ xa̱³²a² dxú⁴ gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ ñuú³ dsaa² chiaa⁴²a² xa³. \v 17 Vih²chiaah¹ dsaa² hi³ gá⁴jmeé³ ja̱y³ dsa³ ja̱³, hi³ja̱³ jmáyh² hi³ dsa³jú̱y³ ba² diáh⁴ dsa³. Joó⁴ ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ dxú⁴ ga³lɨ́³ vih²chiaah¹ ca̱á̱h³ ja̱y³ dsa³. Chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² Jesucristo nɨ³ hí⁴jooy³ hi²yaa²a² ca̱³ñiih³² chia̱a̱h²a², chiaah¹ hi³ dɨ́h¹ gá⁴jmeé³ hi³ mɨ³xa̱³²a² dxú⁴. \p \v 18 Hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴jmeé³ mɨ³hee³² ja̱y³ dsa³, hi³ja̱³ ga³jmee⁴ dsa³chií⁴a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴. Ja̱³ba² liáh³nɨ³, hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴jmeé³ xiaa³dsaa³² Jesús ja̱³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ dsa³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴. \v 19 Hi³ fáh⁴ hi³ há⁴hé³ gá⁴nuú³ dsaá² ja̱y³ dsa³ ja̱³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ dsa³ gá⁴lɨ́y⁴ mɨ³hey³². Ja̱³ba² liáh³ja̱³, hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴nuú³ dsaá² gɨh³ ja̱y³ dsa³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ dsa³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴. \p \v 20 Joó⁴ gá⁴cuó³ Dios ja̱³ ley chiáh² gá⁴cuoó⁴ Moisés duh³ hí⁴ñuúyh³ gɨh¹ dsaa² chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Joó⁴ liáh³ ma³lɨ³ñuúyh³ dsaa² ja̱³, mɨ²ja̱³ ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ gá⁴jmeé³ dxú⁴ dsɨ́² Dios ja̱³. \v 21 Hi³ja̱³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴tiaá⁴ dsaa² ja̱³ gá⁴jɨ̱́yh⁴ jnia², ja̱³ba² liáh³ja̱³ hí⁴tiaá⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ hí⁴jméy² jnia² dxú⁴a² baáy⁴ duh³ hi²yaa²a² chia̱a̱h²a² ñaá² ca̱³ñiih³² dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \c 6 \s1 Mɨ³na³ju̱²a² chiáh² hi³ mɨ³hee³² \p \v 1 ¿Jmiih⁴² hi²jmee²a² xa³ja̱³? ¿Xɨ² hi²jmee²a² chiaa⁴²a² liáh³nɨ³ hi³ mɨ³hee³² duh³ja̱³ hí⁴heé⁴ gɨh¹ jnia² Dios nɨ³ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́²? \v 2 Haá², chiaah¹ mɨ³na³ju̱²a² ba² jnia² chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³. Hi³ja̱³ ¿he²chiaah¹ ja̱³ máh⁴ hi²jmee²a² ca̱á̱h³ hi³ mɨ³hee³²? \v 3 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ liáh³xɨ³ gá⁴lɨ́⁴ chiaa⁴²a² liáh³ca̱á̱h³ gá⁴ja̱á̱³a² jmɨɨ³? Chiaah¹ mɨ²ja̱³ gá⁴táh²a² chiáh² Cristo Jesús, gá⁴lɨ́⁴a² ca̱a̱³ bɨh¹ chia̱a̱h²a², hi³ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ ree³ ba² gá⁴jú̱⁴a² chia̱a̱h²a² ba² lii³²a². \v 4 Chiaah¹ hi³ gá⁴ja̱á̱³a² jmɨɨ³ nɨ³, hi³ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ gá⁴jú̱⁴a² baáy⁴ gá⁴haá⁴a² chia̱a̱h²a² Cristo ba² lii³²a². Joó⁴ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ Jesús ja̱³ vih²chiaah¹ fáh⁴lí³ hi³ bií⁴ veyh³ chiáh² Jmii³. Ba² liáh³ja̱³ jnia², ma³tɨ̱́³a² fáh⁴ji̱í̱h⁴ hi³mɨɨ³² nɨ³ duh³ja̱³ hi²jmee²a² jmáyh² hi³ dxú⁴ ba². \p \v 5 Chiaah¹ xɨ³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² gá⁴jú̱⁴a² chia̱a̱h²a² Jesús nɨ³, mɨ²ja̱³ ná⁴lɨ¹ chiáh² hí⁴ji̱i̱h⁴²a² ca̱á̱h³ liáh³xɨ³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ñaá² chiaah¹ hi³ na³cu̱h⁴²a² chia̱a̱h²a² nɨ³. \v 6 Mɨ³nia⁴²a² ba² hi³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ hi³ chia̱²a² dsa³jéy⁴, dsaah⁴ cruz nɨ³ ba² gá⁴ta̱a̱⁴² chie̱é̱yh¹ Cristo duh³ dsá⁴yeéy⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ hi³ mɨ³hee³² nɨ³ duh³ há⁴hé³ máh⁴ na³ñuú⁴a² chiáh². \v 7 Chiaah¹ ja̱y³ dsa³ hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² ma³ju̱y⁴, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ na³ñuúy⁴ chiáh² hi³ mɨ³hee³². \v 8 Baáy⁴ xɨ³ ma³ju̱⁴²a² chia̱a̱h²a² Cristo nɨ³, ba² ca³dsa³taá³a² hi³ hí⁴jooy³ hi²yaa²a² chia̱a̱h²a². \v 9 Chiaah¹ nia⁴²a² hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ Cristo baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ máh⁴ hí⁴jú̱y³ ca̱á̱h³. Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴tiaá⁴ fáh⁴ju̱y¹ nɨ³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh². \v 10 Ca³jaa¹ chiáh² dsaa² ja̱³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo ja̱³ baáy⁴ ca̱á̱h³ tiaah² ja̱³ ba² jú̱y⁴. Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³na³ji̱í̱yh⁴ ca̱á̱h³ baáy⁴ jmɨ́yh³ chiáh² Dios ba² mɨ³na³ji̱í̱yh⁴. \v 11 Ba² liáh³ja̱³ niaá⁴ah³, hi³jmee³ah³ cua̱a̱y¹ná² hi³ mɨ³na³jú̱¹ah³ ca³jaa¹ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³ baáy⁴ mɨ³na³ji̱í̱h⁴ah³ chiáh² Dios ba², na³cu̱h⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Ñúh³a² Cristo Jesús. \p \v 12 Hi³ja̱³ há⁴ máh⁴ hi³cuo³ah³ je² hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chia̱á̱²ah³ hi³ mɨ³hee³² nɨ³, duh³ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ hi²jmee³ah³ ca̱á̱h³ liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ há²ah³. \v 13 Há⁴ máh⁴ hi³cuoo³²ah³ vo̱ó̱h²ah³ gu³xɨ³ ca̱a̱³ hí¹ chiáh² cuerpo chia̱á̱²ah³ hi³ hí⁴jmeé⁴ mɨ³hee³². Na³fáyh⁴ gɨh¹ tia̱a̱h⁴ah³ vo̱ó̱h²ah³ cáh³ti³² chiáh² Dios ba², xɨ³ ba² hi³ ma³lɨ³ji̱i̱h⁴ah³ ca̱á̱h³ ba². Jɨ̱ɨ̱h⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³ na³ca̱á̱⁴ah³ cáh³ti³² chiáh² Dios duh³ hi²jmee³ah³ jmáyh² hi³ dxú⁴ ba². \v 14 Chiaah¹ há⁴hé³ máh⁴ chiuuh³² hiíh⁴ chia̱á̱²ah³ hi³ mɨ³hee³² nɨ³ chiaah¹ há⁴hé³ máh⁴ na³hii⁴ah³ ca³jaa¹ chiáh² ley, mɨ³na³hii⁴ah³ chiáh² Dios hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² nɨ³ ba². \s1 La³ dsa³liú⁴ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ esclavos \p \v 15 ¿Jmiih⁴² hi²jmee²a² xa³ja̱³? ¿Xɨ² hi²jmee²a² chiaa⁴²a² liáh³nɨ³ hi³ mɨ³hee³² chiaah¹ hi³ há⁴hé³ máh⁴ na³hii⁴²a² chiáh² ley, baáy⁴ hi³ mɨ³na³hii⁴²a² chiáh² Dios hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² nɨ³? Haá². \v 16 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ liu³u²xɨ³ hi²cuoo²a² voo³²a² hi²jmee²a² he̱é̱yh³ chiáh² ja̱y³ dsa³, mɨ²ja̱³ hi³nɨy³² bɨh¹ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiaa⁴²a²? Hi³ja̱³ nɨ³ ná⁴tah¹a² chiáh² hi³ mɨ³hee³² hi³ ga³cuo⁴ fáh⁴ju̱y¹ nɨ³, ha²xɨ² gɨh³ hi²tia̱a̱h⁴²a² voo³²a² chiáh² Dios duh³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴. \v 17 Joó⁴ hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ Dios nɨ³ chiaah¹ gu³xɨ³ ba² ná⁴tah¹ah³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³ mɨ² dsa³jéy⁴ joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ca̱a̱y³ túh²há²ah³ cáh³ti³² mɨ³jmee³ah³ he̱é̱yh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ ma³dah²heé⁴ niaá⁴ah³ nɨ³. \v 18 Gá⁴lieéy² niaá⁴ah³ Dios nɨ³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² duh³ hi²cuo¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ hi²jmee³ah³ jmáyh² hi³ xiaa³dsaa³² gɨh¹ ba². \v 19 Ga³fayh⁴ liáh³nɨ³ duh³ hí⁴dsaa⁴ah³ gɨh¹ dxú⁴ chiaah¹ gaáy³ ta² hí⁴dsaa⁴ah³ fáh⁴liu⁴ la³. Mɨ² dsa³jéy⁴ gá⁴cuó¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ gá⁴jmeé¹ah³ jmáyh² hi³ mɨ³hee³². Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ga³jmee⁴ hi²cuo¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ hi²jmee³ah³ jmáyh² hi³ xiaa³dsaa³² ba² duh³ hi²ñí³ah³ gɨh¹ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ah³. \p \v 20 Liáh³ rúh⁴ ná⁴tah¹ah³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² mɨ²ja̱³ há⁴hé³ ga³jmee³ah³ he̱é̱yh³ chiáh² hi³ xiaa³dsaa³² nɨ³. \v 21 Há⁴hé³ xa³ cua̱a̱y¹ná² cáh³ti³² hi³ gá⁴jmeé¹ah³ ja̱³, ¿xɨ² haá²? Xiáh³ mɨ³hií²ah³ bɨh¹ ja̱³nɨ́⁴ chiáh² hi³ ja̱³, chiaah¹ ti̱¹ fáh⁴ju̱y¹ ba² chia̱³ hi³ mɨ³hee³² ja̱³. \v 22 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³ná⁴tu¹ah³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³. Mɨ³na³hii⁴ah³ chiáh² Dios bɨh¹ ba². Hi³nɨ³ si¹ xa³ cua̱a̱y¹ná² chiaah¹ hí⁴jmeé⁴ hí⁴xɨ³ hí⁴ŋɨɨ́³ah³ baáy⁴ hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² hi²ñí³ah³ chia̱á̱h¹ah³ Dios nɨ³ ca̱³ñiih³². \v 23 Chiaah¹ ti̱¹ fáh⁴ju̱y¹ ba² hí⁴cuoó⁴ jnia² dsaa² nɨ³ liáh³xɨ³ jñii⁴²a². Joó⁴ hi³ dɨ́h¹ hí⁴cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³ hi³ hi²yaa²a² chia̱a̱h²a² ca̱³ñiih³², na³cu̱h⁴²a² chia̱a̱h²a² Ñúh³a² Cristo Jesús nɨ³. \c 7 \s1 Ca³jaa¹ chiáh² hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³ diáh⁴ dsa³ \p \v 1 Du³ñuúh²á⁴, mɨ³maá³ah³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ ley, ¿xɨ² haá²? Liáh⁴jɨy³ ba² dɨ³ñi³² hi³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley chiáh² ja̱y³ dsa³ liáh³nɨɨh¹ voó³ xe̱y³ jmɨɨyh⁴²güii³. \v 2 Hi³ja̱³ nɨ³ liu³u²xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³, há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴tiúy² dsaá⁴ chié̱y² liáh³nɨɨh¹ voó³ xe̱y³ jmɨɨyh⁴²güii³ dsaá⁴ chié̱y² ja̱³, chiaah¹ liáh³ja̱³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley. Joó⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴jú̱y³ dsaá⁴ chié̱y² ja̱³, mɨ²ja̱³ si¹ ma³túy², há⁴hé³ máh⁴ chiuuh³² hiíh⁴ ley ja̱³ chiáh². \v 3 Joó⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dxeeyh⁴ dsaá⁴ liáh³ca̱á̱h³ rúh⁴ xe̱y³ dsaá⁴ chié̱y² ja̱³, mɨ²ja̱³ mɨ³jmee⁴ ga̱y³ ba² ja̱³. Joó⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴jú̱y³ dsaá⁴ chié̱y² ja̱³, mɨ²ja̱³ si¹ xa³ jú¹hiíh⁴ ca³jaa¹ chiáh² ley nɨ³ hi³ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dxeeyh⁴ dsaá⁴, baáy⁴ há⁴ja̱³ hi³ jmee⁴ ga̱y³ ja̱³. \p \v 4 Ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ niaá⁴ah³ du³ñuúh²á⁴, mɨ³na³jú̱¹ah³ ca³jaa¹ chiáh² ley nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² cuerpo chiáh² Cristo duh³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱y³ dxeeyh⁴ fii³ah³. Ja̱³nɨ́⁴ mɨ³na³lɨ́⁴ah³ chié̱y² Cristo bɨh¹ ba², hí̱³ba² hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ liáh³ gá⁴jú̱y⁴ nɨ³. Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ du³ñuúh²á⁴ duh³ja̱³ hi²jmee²a² liáh³xɨ³ niaá⁴ Dios ba². \v 5 Liáh³ rúh⁴ ga³jmee⁴²a² liáh³xɨ³ ga³ji̱i̱³²a² voo³²a², mɨ²ja̱³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a² ja̱³ ba² ca³bi³jmeéy³ jnia² baáy⁴ liáh³ca̱á̱h³ gá⁴niuu²a² ley ja̱³ hi³ já⁴ gá⁴jmee²a² mɨ³hee³² ba², joó⁴ ti̱¹ fáh⁴ju̱y¹ ba² chia̱³ hi³ ja̱³. \v 6 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³ná⁴tu¹a² chiáh² ley chiáh² Moisés chiaah¹ hi³ gá⁴jú̱⁴a² ca³jaa¹ chiáh² hi³ na³ñuú⁴a² ja̱³. Hi³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³hí⁴jooy³ hi²jmee²a² he̱é̱yh³ fi¹ hi³mɨɨ³² liáh³xɨ³ ca³bi³jmeéy³ jnia² Espíritu chié̱y² Dios ba², há⁴hé³ máh⁴ ná⁴tah¹a² chiáh² ley mɨ³dsaáy⁴ hi³ ca̱a̱³ mɨ³ja̱³ na³xɨɨ² ba². \p \v 7 Hi³ja̱³ ¿jmiih⁴² hi²feh²a²? ¿Xɨ² hi²feh²a² hi³ mɨ³hee³² ley chiáh² Dios nɨ³? Haá². Chiaah¹ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xa³ ley nɨ³, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ gá⁴dsaá⁴ dsɨy⁴ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ dsaa² nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³. Chiaah¹ há⁴hé³ gá⁴dsaá⁴ dsɨy⁴ he² ja̱³ ga³he⁴ hi³ ca³ya³ñii³ dsɨ³²a² hi³la³ hi³nɨ³ chiáh² dxeeyh⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xa³ ley hi³ féh³ liáh³la³: “Há⁴ hi³ya³ñii³ háy² hi³la³ hi³nɨ³ chiáh² dxeeyh⁴.” \v 8 Joó⁴ vih²chiaah¹ hi³ gá⁴dsaá⁴ dsɨy⁴ ley nɨ³ hi³ja̱³ gá⁴tiaá⁴ dsaa² nɨ³ cá⁴bí⁴jmeéy³ jniá³ duh³ ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ cá⁴yá⁴ñii³ dsɨy⁴ hi³la³ hi³nɨ³. Joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xa³ ley nɨ³ mɨ²ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ na³guɨ̱ɨ̱y³ ba² dsaa². \v 9 Mɨ² dsa³jéy⁴ há⁴hé³ na³fáyh⁴ maay⁴ ley nɨ³ baáy⁴ liáh³ca̱a̱y³ xa̱⁴²á⁴ ba² dxú⁴ ga³ji̱í̱y⁴ ñeéy⁴. Joó⁴ liáh³ cá⁴lɨ́⁴dsaa⁴²á⁴ ley ja̱³ mɨ²ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ gá⁴ñí² ba² hi³ mɨ³hee³² baáy⁴ gá⁴dsaá⁴ dsɨy⁴ hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jú̱³á⁴ ba². \v 10 Ley nɨ³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² hí⁴cuoó⁴ jnia² fáh⁴ji̱í̱h⁴ joó⁴ jniá³ ca³jaa¹ chieéy⁴, gá⁴heé⁴ jniá³ hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jú̱³á⁴ cáh³ti³² ba². \v 11 Chiaah¹ dsaa² nɨ³ gá⁴cá̱⁴ hi³ bii³² chie̱é̱yh¹ ley nɨ³ hi³ja̱³ gá⁴tiaá⁴ dsaa² nɨ³ gá⁴juúy² jniá³ baáy⁴ chie̱é̱yh¹ ley ja̱³ gá⁴jɨ̱́yh⁴ jniá³. \p \v 12 Hi²xiáh³ ná⁴ŋɨy¹ ñaá² ley nɨ³, liáh³ca̱a̱³ liáh³ca̱a̱³ diáh⁴ mandamiento nɨ³ hi²xiáh³ ná⁴ŋɨy¹, hi²xiáh³ xiaa³dsaa³², baáy⁴ jmɨ́yh³ dxú⁴ cáh³ti³². \v 13 Hi³ja̱³ ¿xɨ² dsɨ̱́y³ dsaa² hi³ dxú⁴ nɨ³ hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jú̱³á⁴? ¡Haá²! Chiaah¹ dsaa² ja̱³ ba² ja̱³ gá⁴cuoó⁴ jniá³ fáh⁴ju̱y¹. Hi³ja̱³ cá⁴lɨ́⁴lii⁴ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ dsaa². Chiaah¹ dsaa² ja̱³ gá⁴jɨ̱́yh⁴ jniá³ chie̱é̱yh¹ ja̱³ba² ley hi³ dxú⁴ ja̱³. Hi³ja̱³ vih²chiaah¹ ley nɨ³ ca³lɨ³dsaa⁴²a² hi³ fáh⁴yeey¹ mɨ³hee³² dsaa² nɨ³. \p \v 14 Nia⁴²a² hi³ dxú⁴ ba² ley nɨ³, chiaah¹ há⁴ja̱³ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³, joó⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ ba² jniá³, hi³ja̱³ jmɨ́yh³ ná⁴tah¹á² cáh³ti³² chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³. \v 15 Há⁴hé³ dsaa⁴²á⁴ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ ga³cɨ̱ɨ̱h³²á⁴. Chiaah¹ há⁴hé³ ga³jmeey⁴ liáh³xɨ³ naáy⁴ hi²jmeey⁴², jmáyh² hi³ há⁴hé³ tɨ́³ dsɨy⁴ ba² nɨ³ ga³jmeey⁴. \v 16 Joó⁴ liu³u²xɨ³ ga³jmeey⁴ hi³ há⁴hé³ naáy⁴ hi²jmeey⁴², mɨ²ja̱³ lii⁴ hi³ ta̱a̱⁴ ba² dsɨy⁴ hi³ he̱é̱yh³ ba² dxú⁴ ley nɨ³. \v 17 Hi³ja̱³ há⁴hí̱³ jmɨ́yh³ ñeéy⁴ nɨ³ ga³jmeey⁴ mɨ³hee³² nɨ³, dsaa² hi³ na³jniaa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ nɨ³ ba² nɨ³ ga³jmee⁴. \v 18 Hí̱³ba² ñeéy⁴ maay⁴ hi³ há⁴hé³ haay⁴ cáh³ti³² hi³ dxú⁴, dɨ́h¹ feh²a² liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴á⁴, chiaah¹ naáy⁴ ba² hi²jmeey⁴² hi³ dxú⁴ joó⁴ há⁴hé³ hí⁴tieéy⁴ hi²jmeey⁴². \v 19 Há⁴hé³ ga³jmeey⁴ hi³ dxú⁴ hi³ naáy⁴ hi²jmeey⁴², jmáyh² hi³ mɨ³hee³² hi³ há⁴hé³ naáy⁴ hi²jmeey⁴² ba² nɨ³ ga³jmeey⁴. \v 20 Hi³ja̱³ xɨ³ ga³jmeey⁴ hi³ há⁴hé³ naáy⁴ hi²jmeey⁴² mɨ²ja̱³ lii⁴ hi³ há⁴hí̱³ ñeéy⁴ nɨ³ ga³jmeey⁴ liáh³nɨ³. Dsaa² hi³ na³jniaa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ nɨ³ ba² nɨ³ ga³jmee⁴ liáh³nɨ³. \p \v 21 Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ ga³cɨ̱ɨ̱h³²á⁴ jmɨ́yh³ liáh³dsaayh⁴ ga³cɨ̱ɨ̱h³²á⁴. Liu³u²xɨ³ mɨ² dɨ²jmeey⁴² hi³ dxú⁴, mɨ²ja̱³ xiáh³ hi³ mɨ³hee³² ba² ga³jmeey⁴. \v 22 Jmɨ́yh³ dsɨy⁴ lɨ́⁴ dɨ́h¹ naáy⁴ chieéy⁴ ley chiáh² Dios nɨ³. \v 23 Joó⁴ xa³ dxaáh² ley hi³ chia̱³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ hi³ ga³tɨ̱y³² chie̱é̱yh¹ jniá³ hi³ há⁴hé³ ga³cuo⁴ je² hi²jmeey⁴² liáh³xɨ³ ta⁴hɨy⁴ hi²jmeey⁴². Hi³ja̱³ na³ñuú⁴á⁴ chie̱é̱yh¹ dsaa² hi³ chie̱y⁴² la³. \p \v 24 Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ liáh³dsɨɨ³² jniá³. ¿Hi̱² hí̱³ hí⁴jooy³ hí⁴lieéy² jniá³ chiáh² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ hi³ chia̱³ fáh⁴ju̱y¹ la³? \v 25 Hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ Dios. Ja̱y³ ñaá² ba² nɨ³ hí⁴jooy³ hí⁴lieéy² jniá³ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. Hi³ja̱³ liáh³nɨ³ ná⁴lɨ¹ ga³cɨ̱ɨ̱h³²á⁴, ná⁴lɨ¹ dsɨy⁴ hi²jmeey⁴² sa³he̱é̱yh³ chiáh² ley chiáh² Dios joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ na³lɨ́⁴á⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ hi³ja̱³ ga³jmeey⁴ he̱é̱yh³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² ba². \c 8 \s1 Dxɨ́⁴lieey³² Espíritu ba² hí⁴jooy³ hi²yaa²a² dxú⁴ \p \v 1 Ja̱³nɨ́⁴ yáh¹ há⁴hé³ máh⁴ dsá⁴chi² cáh³ti³² diáh⁴ hi³ mɨ³na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ Cristo Jesús, diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ máh⁴ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ́² mii⁴ diáh⁴, ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu chié̱y² Dios ba². \v 2 Chiaah¹ fáh⁴lí³ chiáh² Espíritu hi³ ga³jmee⁴ hi³ na³ji̱í̱h⁴á⁴ chia̱a̱h⁴²á² Cristo Jesús, hi³nɨy³² nɨ³ gá⁴lieéy² jniá³ chiáh² dsaa² nɨ³ baáy⁴ gá⁴lieéy² jniá³ chiáh² fáh⁴ju̱y¹. \v 3 Há⁴hé³ gá⁴tiaá⁴ ley chiáh² Moisés nɨ³ gá⁴lieéy² jnia², chiaah¹ há⁴hé³ xa³ hi³ bii³² vih²chiaa⁴²a² jnia² dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Joó⁴ gá⁴tiaá⁴ Dios nɨ³ chiaah¹ gá⁴xɨ́y⁴ Ja̱á̱² jmɨɨyh⁴²güii³ la³ na³lɨ́y⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ liáh³xɨ³ jnia² xa³ dsaa² chiaa⁴²a² la³. Baáy⁴ vih²chiaah¹ dsaa² ja̱³ gá⁴jú̱y⁴ Ja̱á̱² nɨ³. Liáh³ja̱³ gá⁴yeéy² cáh³ti³² Dios nɨ³ dsaa² hi³ na³jniaa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a², \v 4 duh³ja̱³ hí⁴jooy³ hi²yaa²a² xiaa³dsaa³² liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley nɨ³, jnia² hi³ ga³jmee⁴²a² he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ Espíritu chié̱y² Dios nɨ³, há⁴ja̱³ máh⁴ ga³jmee⁴²a² liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a² voo³²a². \p \v 5 Diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ́² mii⁴ diáh⁴, jmáyh² hi³ nɨ³ ba² ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³. Joó⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ ca³bi³jmeé³ Espíritu nɨ³ ca³bi³jmeéy³ diáh⁴, ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ liáh³xɨ³ niaá⁴ Espíritu chié̱y² Dios ba². \v 6 Ja̱y³ dsa³ hi³ ña²hé³ ba² tiaah² ñi²dxɨ², fáh⁴ju̱y¹ chiáh² ba² ja̱³ naah³². Joó⁴ xɨ³ hi²niaah⁴²a² chiáh² Espíritu nɨ³ mɨ²ja̱³ si¹ hí⁴dxaah⁴²a² fáh⁴ji̱í̱h⁴ baáy⁴ hi²yaa²a² naá³a² chia̱a̱h²a² Dios ba². \v 7 Chiaah¹ hi³ tiaah² ñi²dxɨ²a² nɨ³ há⁴hé³ ga³ji̱i̱h⁴ chiáh² chie̱é̱yh¹ Dios, chiaah¹ há⁴hé³ ga³nuu³ dsaá² liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ Dios nɨ³, ba² há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴jmeé⁴ gu³xɨ³ ba² niaá⁴ liáh³ja̱³. \v 8 Hi³ja̱³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ dɨ³niaá⁴ mii⁴ nɨ³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²jmeé⁴ liáh³xɨ³ niaá⁴ Dios. \p \v 9 Joó⁴ niaá⁴ah³, há⁴hé³ máh⁴ ga³jmee³ah³ liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ há²ah³ vo̱ó̱h²ah³, mɨ³jmee³ah³ liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ Espíritu chié̱y² Dios gɨh¹ ba² xɨ³ nɨ³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² mɨ³jey¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³ nɨ³. Joó⁴ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ jey¹ Espíritu chié̱y² Cristo nɨ³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh², há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Cristo. \v 10 Vih²chiaah¹ dsaa² chia̱á̱²ah³, hi³ja̱³ mɨ³hí⁴jú̱y³ cuerpo chia̱á̱²ah³. Joó⁴ xɨ³ nɨ³ jey¹ Cristo nɨ³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³, mɨ²ja̱³ mɨ³na³ji̱í̱yh⁴ ba² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³ chiaah¹ hi³ mɨ³xa̱³ah³ dxú⁴. \v 11 Baáy⁴ xɨ³ Espíritu chié̱y² Dios nɨ³ jey¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³, mɨ²ja̱³ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu nɨ³ hí⁴bí⁴ji̱i̱yh³ niaá⁴ah³ ca̱á̱h³ Dios nɨ³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³ Cristo Jesús liáh³ gá⁴jú̱y⁴. \p \v 12 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴ xa³ hi³ hiíh⁴a² hi³ hi²jmee²a², joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ hi²jmee²a² liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a² voo³²a². \v 13 Chiaah¹ xɨ³ hi²jmee³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³xɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ há²ah³ mɨ²ja̱³ hí⁴jú̱³ah³ cáh³ti³² ba². Joó⁴ xɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu hi²tiuuh⁴²ah³ hi³ ga³ŋɨɨ⁴ há²ah³ vo̱ó̱h²ah³ mɨ²ja̱³ hi²ñí³ah³ chia̱á̱h¹ah³ Dios. \p \v 14 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³bi³jmeé³ Espíritu chié̱y² Dios nɨ³ ca³bi³jmeéy³ diáh⁴, na³lɨ́y⁴ diáh⁴ ja̱á̱² Dios. \v 15 Chiaah¹ Espíritu hi³ gá⁴tɨ̱́³ah³ nɨ³ há⁴hé³ ga³jmeéh⁴ niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ dsa³ hi³ ná⁴tayh¹ duh³ hi²ñí³ah³ ca̱á̱h³ foh⁴ah³. Gá⁴tɨ̱́³ah³ Espíritu hi³ gá⁴jméy² niaá⁴ah³ jmɨ́yh³ ja̱á̱² Dios ba², hi³ja̱³ nɨ³ jooy³ ga³sɨɨ́h⁴a² Dios: “Abba”, hi³ niaá⁴ hí⁴féh³: Dia² chia̱á̱²á⁴. \v 16 Chiaah¹ ñaá² Espíritu nɨ³ ga³jmee⁴ ga³ji̱i̱³²a² fáh⁴ji̱í̱h⁴ lɨ́⁴ chiaa⁴²a² hi³ na³lɨ́⁴a² ja̱á̱² Dios nɨ³. \v 17 Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ na³lɨ́⁴a² ja̱á̱² Dios, ba² hí⁴tɨ̱́⁴a² hi³ hí⁴cuó⁴ Dios nɨ³ hí⁴cuoó⁴ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y². Ba² hí⁴tɨ̱́⁴a² chia̱a̱h²a² Cristo jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ ñaá² xɨ³ nɨ³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²a² chia̱a̱h²a² ja̱³nɨ́⁴, duh³ na³cu̱h⁴²a² chia̱a̱h²a² hí⁴dxéy² jnia² gaáy³ Dios nɨ³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³. \p \v 18 Há⁴hé³ xɨ³hé³ cáh³ti³² gu³xɨ³ ba² hi³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²a² ja̱³nɨ́⁴ ga³ji̱í̱y⁴, chiaah¹ ná⁴ŋɨy¹ cáh³ti³² hi³ hí⁴tɨ̱́⁴a² dsa³cɨ̱ɨ̱y³. \v 19 Jɨɨ⁴ hi³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ hi²xiáh³ dɨ³niaá⁴ hi³ hu̱² hí⁴jnieey³² ji̱³nɨɨ́⁴ diáh⁴ ja̱á̱² Dios nɨ³. \v 20 Chiaah¹ na³ca̱á̱y⁴ ba² jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ gá⁴yeéy⁴. Joó⁴ há⁴ja̱³ vih²chiaah¹ ñaá² ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ liáh³ja̱³. Hí̱³ba² ñaá² hi³ gá⁴jmeé³ jmɨɨyh⁴²güii³ gá⁴lɨ́⁴ dsɨ́² liáh³ja̱³. Joó⁴ ba² há⁴ja̱³ ruh³ ja̱³ba² ma³yeéy⁴ liáh³nɨ³. \v 21 Chiaah¹ ba² hí⁴lí³ ca̱á̱h³ dxú⁴ jmɨɨyh⁴²güii³, há⁴hé³ hí⁴cueeyh⁴ na³yeey⁴ liáh³nɨ³ ca̱³ñiih³². Chiaah¹ mɨ² mɨ³hí⁴lieéy³ diáh⁴ ja̱á̱² Dios nɨ³, mɨ²ja̱³ ba² cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ liih² hí⁴lí³ ca̱á̱h³ na³ca̱á̱y⁴ lɨ́⁴. \v 22 Nia⁴²a² hi³ liáh³ gá⁴niaá⁴ lɨ́⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ ma³güe⁴ la³ ja̱³nɨ́⁴, jɨɨ⁴ lɨ́⁴ ba² hi²xiáh³ ca̱³² vɨɨ³². Liáh³xɨ³ ga³ca̱³² vɨɨ³² ja̱y³ mɨ́³ hi³ mɨ³hí⁴sa̱y³ xɨ³yu̱u̱y³ chié̱y² ba² cɨ̱ɨ̱yh³². \v 23 Ba² há⁴ja̱³ ti̱¹ ba² jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³ cɨ̱yh³beeyh³² liáh³ja̱³. Ba² liáh³ja̱³ jnia² hi³ ma³tɨ̱́³a² hi³dxá³ ca̱a̱³ chiáh² Espíritu hi³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² hí⁴tɨ̱́⁴a² nɨ³, ba² hi²xiáh³ ca̱³² vɨɨ³² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a² chiaah¹ hi³ rúh⁴ je̱e̱³²a² hi³ hí⁴lí³a² jmɨ́yh³ ja̱á̱² Dios, mɨ² ma³lieéy² jnia² cáh³ti³². \v 24 Chiaah¹ gá⁴lieéy² jnia² Dios nɨ³ hi³ja̱³ nɨ³ bí⁴je̱²a² hi³ liáh³ja̱³ hí⁴lí³ chiaa⁴²a². Joó⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² ma³dxa³heey⁴ ma³tɨ̱́³a² hi³ ga³je̱e̱³²a² nɨ³ mɨ²ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ hi²je̱e̱⁴²a². Chiaah¹ liu³u²xɨ³ mɨ² ma³tɨ̱́³a² he² liáh³nɨ³ niaa³²a², mɨ²ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ ga³je̱e̱³²a². \v 25 Joó⁴ xɨ³ bí⁴je̱²a² ca̱a̱³ hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³joo⁴²a², mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a². \p \v 26 Ba² ca³dsa³tia̱a̱² chiaa⁴²a² Espíritu chié̱y² Dios, jnia² hi³ há⁴hé³ xa³ hi³ bii³²a² nɨ³. Chiaah¹ há⁴hé³ nia⁴²a² liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hi²liu⁴²a² Dios. Joó⁴ ñaá² Espíritu Santo nɨ³ ga³ŋɨɨ⁴ chiaa⁴²a² chiáh² Dios, ga³jlay³² ga³liu⁴ dxa²a² chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ hi³ há⁴hé³ lí̱³a² hi²feh²a². \v 27 Baáy⁴ hi²xiáh³ dxú⁴ ñi³² Dios nɨ³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ga³ta³ ga³hɨ³²a² hi³ja̱³ ba² ñi³² ba² hi³ niaá⁴ Espíritu chié̱y² nɨ³, chiaah¹ mɨ² ga³ŋɨɨ⁴ chiaa⁴²a² jnia² hi³ na³hii⁴²a² chiáh² nɨ³, mɨ²ja̱³ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ niaá⁴ ñaá² Dios nɨ³ ba² ga³liuy³². \p \v 28 Nia⁴²a² ba² hi³ ja̱³ba² hi³ dxú⁴ chiaa⁴²a² ba² nɨ³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ga³lɨ́³ jmɨɨyh⁴²güii³ chiaa⁴²a² jnia² niaa³²a² Dios nɨ³, dɨ́h¹ feh²a² jnia² hi³ ma³dxɨy³ duh³ hí⁴lí³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ dsɨ́² hí⁴jmeé⁴. \v 29 Chiaah¹ mɨ³cui̱i̱y⁴ ba² jnia² Dios ja̱³ mɨ² dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ baáy⁴ gá⁴jméy² jnia² cua̱a̱y¹ná² hí⁴guáh⁴a² duh³ hí⁴lí³a² liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ Ja̱á̱² ñaá² duh³ Ja̱á̱² ñaá² ja̱³ hí⁴lí³ hi³ gaáy³ jee⁴² chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ja̱á̱¹ ja̱³. \v 30 Ba² gá⁴dxɨy³ jnia² Dios ja̱³, jnia² hi³ mɨ³na³lɨ́⁴a² cua̱a̱y¹ná² hí⁴lí³a² ja̱á̱². Ba² gá⁴jmeé³ cua̱a̱y¹ná² hi³ xa̱³²a² dxú⁴ jnia² hi³ gá⁴dxɨy³ ja̱³. Ba² gá⁴dxéy² jnia² gaáy³ xi² jey¹ ñaá² jnia² xa̱³²a² dxú⁴ ja̱³. \p \v 31 ¿Jmiih⁴² gɨh¹ máh⁴ hi²feh²a² chiáh² hi³la³ xa³ja̱³? Xɨ³ nɨ³ ca³dsa³tia̱a̱² Dios nɨ³ chiaa⁴²a², hi³ja̱³ ¿jmiih⁴² ja̱³ hí⁴sa̱y³ hi³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴yeéy² jnia²? \v 32 Há⁴hé³ cá⁴bí⁴hɨɨ³ cáh³ti³² Dios nɨ³ hí⁴cuóy² Ja̱á̱² nɨ³. Xiáh³ hi³ já⁴ gá⁴cuóy² ba² duh³ hí⁴jú̱y³ vih²chiaa⁴²a² liáh⁴jɨ³²a². Hi³ja̱³ ¿jmiih⁴² ja̱³ há⁴hé³ hí⁴cuoó⁴ jnia² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ŋɨɨh⁴niaah³² chiaa⁴²a²? \v 33 ¿Hi̱² hí̱³ hí⁴jooy³ hí⁴cuó⁴ dsaa² chiáh² diáh⁴ hi³ ma³dxɨy³ Dios nɨ³? Chiaah¹ hí̱³ba² ñaá² nɨ³ ma³féh³ hi³ mɨ³dɨ³xe̱y³ dxú⁴. \v 34 ¿Hi̱² hí̱³ hí⁴jooy³ hí⁴taáh⁴ ta² hi³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ jnia² Dios nɨ³? Xɨ²fáh³ hí⁴jmeé⁴ liáh³ja̱³ Cristo. Haá², chiaah¹ hí̱³ba² Cristo nɨ³ gá⁴jú̱y⁴ baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ baáy⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³jey¹ ca³jaa¹ xi² nuy¹ Dios nɨ³ duh³ ŋɨɨ⁴ chiaa⁴²a². \v 35 ¿Xɨ² xa³ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴tiuúyh² hi³ bií⁴ nieéy² jnia² Cristo? Xɨ²fáh³ hí⁴tiaá⁴ chiáh² hi³ ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²a², ha²xɨ² gɨh³ mɨ² xa³ hi³ fɨɨh⁴²caáh⁴, ha²xɨ² gɨh³ mɨ² ca³dah²caayh³² jnia², hu̱² gɨh³ hi³ hí⁴chi̱í̱h²a² haa², hu̱² gɨh³ mɨ² hooy⁴ mɨh³ chiaa⁴²a², hu̱² gɨh³ chie̱y³ foóh¹, hu̱² gɨh³ fáh⁴ju̱y¹. \v 36 Chiaah¹ liáh³la³ na³xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios: \q1 Liáh⁴jɨ³ fɨɨy⁴ ba² hi²xiáh³ chie̱y³ foóh¹ hi³ hí⁴jú̱³ah¹ vih²chiaah¹ hi³ ta̱á̱³ah¹ chiú̱h²u³, \q1 ca³dah²jmeéh⁴ jniaah¹ liáh³xɨ³ diáh⁴ dsɨɨ³jaa³ hi³ mɨ³hí⁴jɨ̱yh⁴² ba². \p \v 37 Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, jmɨ́yh³ hí⁴tiaá⁴a² ba² dxɨ́⁴lieey³² Cristo hi³ bií⁴ nieéy² jnia² nɨ³. \v 38 Hi³ja̱³ jmɨ́yh³ ga³ji̱í̱y⁴ hi³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² hi³ hí⁴jooy³ hí⁴tiuúyh² hi³ bií⁴ nieéy² jnia² Dios nɨ³, ñé⁴ gu³xɨ³ fáh⁴ju̱y¹, ñé⁴ gu³xɨ³ hé³ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, ñé⁴ gu³xɨ³ diáh⁴ ángeles hu̱² gɨh³ liáh⁴jɨy³ gɨh¹ dxeeyh⁴ hi³ dɨ³hee⁴ fáh⁴lí³, ñé⁴ hi³ xa³ ja̱³nɨ́⁴ ñé⁴ hi³ hí⁴sa³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³, \v 39 ñé⁴ hi³ xa³ yuuh¹, hu̱² gɨh³ xi² juúh⁴ cáh³ti³², ñé⁴ gu³xɨ³ gɨh¹ dxaáh² hi³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ há⁴hé³ hi³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴tiuúyh² hi³ bií⁴ nieéy² jnia² Dios nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Cristo Jesús. \c 9 \s1 Gá⁴dxɨy³ Dios nɨ³ diáh⁴ israelitas \p \v 1 Mɨ³na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² Cristo hi³ja̱³ nɨ³ liáh³ xiaa³dsaa³² ba² nɨ³ ga³liuy⁴, há⁴ja̱³ hi³ ga³juúy⁴ nɨ³. Ba² Espíritu Santo nɨ³ ga³jmee⁴ hi³ ga³ji̱í̱y⁴ hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ chieéy⁴ \v 2 hi³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ fɨɨh⁴² dsɨy⁴ ga³cɨ̱ɨ̱h³²á⁴, ca̱³ñiih³² lɨ́⁴ bɨh¹ cuuh⁴ dsɨy⁴ la³. \v 3 Chiaah¹ naáy⁴ hi³ cua²dsa³yaá⁴á⁴ cáh³ti³² ba², gua²tiúy² ba² chiáh² jniá³ Cristo nɨ³ mɨ³ja̱³ ruh³ hu̱² hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²á⁴ nɨ³ ba², dɨ́h¹ feh²a² diáh⁴ dsa³ oóh²á⁴ nɨ³ \v 4 hi³ na³lɨ́y⁴ israelitas. Dios ja̱³ gá⁴dxɨy³ diáh⁴ duh³ gá⁴jméy² diáh⁴ liáh³xɨ³ ja̱á̱² ba², cá⁴lɨ́⁴jnieey³² ñaá² ja̱³ jee⁴² chiáh² diáh⁴. Gá⁴jmeé³ Dios ja̱³ ca̱a̱³ fáh⁴dxa⁴² dxú⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ baáy⁴ gá⁴cuoó⁴ diáh⁴ ley chiáh² Moisés. Gá⁴heé⁴ diáh⁴ jmiih⁴² hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² ñaá² baáy⁴ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ dɨ́h¹ hí⁴jmeé⁴ chiáh² diáh⁴. \v 5 Na³lɨ́⁴ah¹ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² diáh⁴ ñú⁴uuh²ah¹ hi³ ga³ji̱i̱³²ah¹ hi³ dɨ³ná⁴ŋɨy¹. Ba² ji̱í̱⁴ Cristo ja̱³ gá⁴lɨ́y⁴ israelita liáh³ gá⁴sa̱y³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. Hi³nɨy³² na³lɨ́y⁴ Dios hi³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, hi³ja̱³ nɨ³ ga³féh³a² ca̱³ñiih³² hi³ hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ nɨ³. Amén. \p \v 6 Joó⁴ há⁴ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ há⁴hé³ hí⁴lí³ nɨ³ liáh³xɨ³ gá⁴féh³ Dios nɨ³ hí⁴jmeé⁴ chiáh² diáh⁴. Chiaah¹ há⁴ja̱³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ na³lɨ́y⁴ israelitas liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ ga³sa̱y³ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ dsa³ Israel. \v 7 Ba² há⁴ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² Abraham ja̱³ na³lɨ́y⁴ jmɨ́yh³ ja̱á̱² Abraham, chiaah¹ liáh³la³ ba² gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ Abraham: “Ti̱¹ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² Isaac ba² hí⁴lí³ jmɨ́yh³ diáh⁴ dxeéy³.” \v 8 Liáh³la³ nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³. Há⁴ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ na³lɨ́y⁴ ja̱á̱² Dios. Ti̱¹ diáh⁴ hi³ ga³sa̱y³ liáh³xɨ³ ga³féh³ ñaá² Dios nɨ³ ba², diáh⁴ hi³nɨy³² ba² nɨ³ na³lɨ́y⁴ cua̱a̱y¹ná² ja̱á̱² nɨ³. \v 9 Chiaah¹ liáh³la³ jmɨ́yh³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ Abraham ja̱³: “Mɨ² ma³dxa³heey⁴ hiíh⁴, mɨ²ja̱³ hí⁴güé³á⁴ ca̱á̱h³ baáy⁴ mɨ²ja̱³ mɨ³xe̱y³ ja̱á̱² Sara nɨ³.” \p \v 10 Ba² liáh³ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ ca̱á̱h³ dxaáh² fɨɨy⁴. Gá⁴sa̱y³ aáy⁴ ja̱á̱² Rebeca baáy⁴ ja̱y³ ba² jmii³ liú⁴u³ aáy⁴ diáh⁴, hí̱³ba² ñú⁴uuh²ah¹ Isaac ja̱³. \v 11 Joó⁴ liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴sa̱y³ diáh⁴ ja̱³, há⁴hé³ ma³tɨ́³ ma³dah²jmeé³ hi³ dxú⁴ hu̱² gɨh³ hi³ mɨ³hee³², mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ duh³ja̱³ ca̱á̱h³ tiaah² ba² hí⁴cueeyh⁴ liáh³xɨ³ niaá⁴ ñaá² ja̱³. Chiaah¹ Dios nɨ³ ba² ga³dxɨy³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² ñaá², há⁴ja̱³ chiáh² hi³ ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³. \v 12 Liáh³la³ jmɨ́yh³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ Rebeca: “Hi³ rúh⁴ píyh¹ gɨh¹ nɨ³ hí⁴lí³ ná⁴ŋɨy¹ gɨh¹ liáh³xɨ³ hi³ du³ñí¹ nɨ³.” \v 13 Fáh⁴liu⁴ nɨ³ ga³ji̱i̱h⁴ ree³ chie̱é̱yh¹ hi³ na³xɨɨ² liáh³la³: “Naá⁴á⁴ gɨh¹ Jacob nɨ³ liáh³xɨ³ Esaú.” \p \v 14 ¿Jmiih⁴² hi²feh²a² xa³ja̱³? Xɨ²fáh³ hi²feh²a² hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ xiaa³dsaa³² Dios. Ba² haá². \v 15 Chiaah¹ liáh³la³ gá⁴féh³ Dios gá⁴sɨɨ́h⁴ Moisés: “Ya³tie̱e̱y⁴² chiáh² hi³ ga³lɨ́³ dsɨy⁴ ba² baáy⁴ hi²ca̱y⁴² mih³ hi²maá⁴á⁴ hi³ ga³lɨ́³ dsɨy⁴ ba².” \v 16 Hi³ja̱³ há⁴ja̱³ chiáh² liáh³xɨ³ niaa³²a² voo³²a² ñé⁴ hi³ hi²jmee²a² fáh⁴dxá⁴tie̱é̱y¹ nɨ³. Chiaah¹ Dios nɨ³ ba² nɨ³ hí⁴cá̱² mih³ hí⁴ñí² hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² liáh³ja̱³. \v 17 Chiaah¹ xa³ ca̱a̱³ hí¹ xi² na³xɨɨ² fah² Dios nɨ³ liáh³xɨ³ gá⁴sɨɨ́h⁴ faraón ja̱³: “Ma³dxá⁴á⁴ niu³ gaáy³ dɨ́h¹ joó⁴ duh³ hí⁴lii⁴ hi³ bií⁴ haay⁴ fáh⁴lí³ mɨ² mɨ³hi²tɨ̱¹á² chia̱a̱h⁴²á² niu³ ba² nɨ³, baáy⁴ duh³ hí⁴dsaá⁴ dsɨ́² diáh⁴ dsa³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴á⁴.” \v 18 Hi³ja̱³ nɨ³ dsaa⁴²a² ba² hi³ hí⁴cá̱² mih³ hí⁴ñí² hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² ba², baá⁴ ba² hí⁴jmeé⁴ hí⁴ba³ dsɨ́² hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² hí⁴chi̱í̱yh² liáh³ja̱³. \p \v 19 Joó⁴ niaá⁴ah³ foóh¹ hi²fáh³ah³ liáh³la³: “¿He²chiaah¹ hi³ ga³féh³ Dios nɨ³ hi³ xa³ dsaa² chiaa⁴²a² xa³ja̱³, xɨ²fáh³ xe̱y³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴chiu̱ú̱⁴ juúh⁴ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨ́² Dios?” \v 20 Joó⁴ liáh³la³ hi²fooh¹á² hi³ hí⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ liáh³ja̱³: ¿He² ja̱³ na³lɨ́⁴u³ niu³ hi³ naay³ hi²chiu̱u̱y³ juúh⁴ liáh³xɨ³ ga³taah⁴ ta² Dios nɨ³? Xɨ²fáh³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³ mɨ¹ya³ ji̱i̱⁴ hí⁴sɨɨ́h⁴ dsa³ hi³ gá⁴jmeé³ ja̱³: “¿He²chiaah¹ hi³ ma³jmé¹u³ jniá³ liáh³nɨ³?” \v 21 Ja̱y³ hi³ ga³jmee⁴ mɨ¹dsuu² mɨ¹ya³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴jmeé⁴ he² ga³lɨ́³ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ ji̱i̱⁴ hi³ ga³caah³², ¿xɨ² haá²? Hí⁴jooy³ hí⁴jmeé⁴ ca̱a̱³ mɨ¹ya³ hi³ dxú⁴ cáh³ti³² baáy⁴ ca̱a̱³ hi³ sáy⁴, chie̱é̱yh¹ ca̱á̱h³ niaa³² ba² ñuu³. \p \v 22 Baáy⁴ xɨ³ niaá⁴ Dios nɨ³ hí⁴heé⁴ jnia² liáh³xɨ³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ dsa³ baáy⁴ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴lí³ chiáh², joó⁴ ga³jmee⁴ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiáh² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ hí⁴bí⁴chiíy⁴, diáh⁴ hi³ mɨ³ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² dsá⁴yeéy⁴, ¿xɨ² hi²chiu̱u̱²a² juúh⁴ chia̱a̱h²a² chiáh² gɨh³ hi³ nɨ³? \v 23 Baá⁴ ba² niaá⁴ Dios nɨ³ hí⁴heé⁴ jnia² liáh³xɨ³ fáh⁴yeey¹ dɨ́h¹ dxú⁴ ga³jmee⁴ chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ ga³ca̱³² mih³ ga³ñi³², diáh⁴ hi³ gá⁴dxɨy³ mɨ² dsa³jéy⁴ duh³ hí⁴dsá⁴güe³ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ xi² jey¹ ñaá². \v 24 Hi³ja̱³ nɨ³ ma³dxɨy³ diáh⁴, dɨ́h¹ feh²a² jniaah¹ israelitas nɨ³. Joó⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ jniaah¹, ba² ma³dxɨy³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. \v 25 Ja̱³ba² liáh³ja̱³ dsa³féh³ xi³ chiáh² Oseas: \q1 Diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ cua̱a̱y¹ná² dsa³ fɨɨ³ chieéy⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ ba² hi²bi³chiá̱¹á² dsa³ fɨɨ³ chieéy⁴. \q1 Diáh⁴ hi³ há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴naá⁴á⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ ba² hi²jmeey⁴² naá⁴á⁴. \q1 \v 26 Baáy⁴ ja̱³ba² xi² cá⁴lɨ́⁴xɨɨh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ dsa³ chié̱y² Dios, \q1 ja̱³ba² nɨɨ́⁴ hí⁴dah²nuú⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³na³lɨ́y⁴ ja̱á̱² Dios hi³ na³ji̱í̱yh⁴. \m \v 27 Joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ israelitas, liáh³la³ ba² dsa³féh³ xi³ chiáh² Isaías: “Gu³xɨ³ ba² hí⁴fɨɨ́y² diáh⁴ israelitas nɨ³ liáh³xɨ³ ñuú³ sɨɨ́¹ hi³ xa³ jmɨ́⁴ñih¹, joó⁴ ta̱á̱²dsɨy⁴² ba² hí⁴lieéy³ diáh⁴. \v 28 Chiaah¹ ji̱³nɨɨ́⁴ lɨ́⁴, baáy⁴ xiaa³dsaa³² cáh³ti³² hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³ chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³.” \v 29 Ba² hí̱³ba² Isaías gá⁴féh³ liáh³la³ mɨ² dsa³jéy⁴: \q1 Liu³u²xɨ³ há⁴hé³ ma³lieéy² jnia² ja̱³aá⁴a² Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³, \q1 mɨ²ja̱³ ma³cɨ̱ɨ̱́h²a² liáh³xɨ³ gá⁴cɨ̱ɨ̱́yh² diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ Sodoma chie̱é̱yh¹ Gomorra hu̱² liáh³ja̱³. \p \v 30 ¿Jmiih⁴² hi²feh²a² xa³ja̱³? Diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas há⁴hé³ ca³dah²naah³² jmiih⁴² hí⁴jooy³ hí⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴. Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³dɨ³xe̱y³ dxú⁴ chiaah¹ hi³ ma³taáy³ diáh⁴ nɨ³. \v 31 Joó⁴ diáh⁴ israelitas dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ he̱é̱yh³ ley duh³ hu̱² hí⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴, joó⁴ há⁴hé³ gá⁴jooy³ gá⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴. \v 32 ¿He²chiaah¹ ja̱³? Chiaah¹ dɨ³niaá⁴ hi³ hu̱² hí⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴ hi³ fáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ he̱é̱yh³ chiáh² ley ja̱³, há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ diáh⁴. Liáh³ca̱a̱y³ hi³ gá⁴nieéy² diáh⁴ ca̱a̱³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ ga³jmee⁴ ga³nieey³² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ ba² lii³²a². \v 33 Chiaah¹ liáh³la³ na³xɨɨ² fah² Dios nɨ³: \q1 Hi²jnieey⁴ fɨɨ³ Sión nɨ³ ca̱a̱³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ hí⁴nieéy² diáh⁴ dsa³, hi³ja̱³ hí⁴tie̱e̱y³ diáh⁴. \q1 Joó⁴ ja̱y³ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh², há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴cá̱² fáh⁴hiíh⁴. \c 10 \p \v 1 Du³ñuúh²á⁴, hi²xiáh³ naáy⁴ hi³ hu̱² hí⁴lieéy³ diáh⁴ israelitas. Hi²xiáh³ ga³ŋɨɨ́h⁴á⁴ Dios nɨ³ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴. \v 2 He̱é̱yh³ ba² hi²xiáh³ ca³dah²naayh³² Dios lii³²a², dɨ́h¹ joó⁴ há⁴hé³ dɨ³ñi³² jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²jmeé⁴. \v 3 Há⁴hé³ dɨ³ñi³² hi³ Dios nɨ³ ba² nɨ³ ga³jmee⁴ hi³ xa̱³²a² dxú⁴. Mii⁴ ba² ca³dah²naah³² jmiih⁴² hí⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴, há⁴hé³ ca³dah²cuoy³² mii⁴ diáh⁴ chiáh² Dios duh³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴sa̱y³ diáh⁴ dxú⁴. \v 4 Chiaah¹ hi³ fáh⁴ hi³ Cristo nɨ³ gá⁴yey³ gá⁴jooy³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ ley chiáh² Moisés, duh³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴ diáh⁴ rúh⁴ñi² Dios liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh². \p \v 5 Gá⁴liú³ Moisés ja̱³ ca³jaa¹ chiáh² hi³ hi²jmee²a² he̱é̱yh³ ley chiáh² duh³ hí⁴jooy³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ rúh⁴ñi² Dios. Liáh³la³ gá⁴xɨɨ́³ Moisés ja̱³: “Hi³ hí⁴jmeé⁴ he̱é̱yh³ chiáh² ley la³, hi³hí̱³ ba² hí⁴jooy³ hí⁴güe³ jmɨɨyh⁴²güii³ vih²chiaah¹ ley.” \v 6 Joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² hi³ xa̱³²a² dxú⁴ chiaah¹ hi³ ca³dsa³taá³a² nɨ³, liáh³la³ ba² dsa³féh³ fah² Dios nɨ³: “Há⁴ hi³fáyh³ xi² maáy³ vo̱ó̱h²u³: ¿Hi̱² hí⁴dsá⁴saa³ chiaa⁴²a² yuuh¹ güii³ nɨ³ duh³ hí⁴dsá⁴niuu³ fáh⁴liu⁴ nɨ³ chiaa⁴²a²?” (Chiaah¹ liáh³ca̱a̱y³ hi³ ŋɨɨ́y¹ hi³ hu̱² hí⁴dah²xieéy² ca̱á̱h³ Cristo ba² ja̱³.) \v 7 “Ba² há⁴ hi³fáyh³: ¿Hi̱² nɨy³² hí⁴dsá⁴xiaá³ ñuúh⁴ vó⁴ nɨ³ duh³ hí⁴dsá⁴niuu³ fáh⁴liu⁴ nɨ³ chiaa⁴²a²?” (Chiaah¹ hi³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ ŋɨɨ́y¹ hi³ hu̱² hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ Cristo jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹ ba² ja̱³.) \v 8 Liáh³la³ jmɨ́yh³ dsa³féh³ fah² Dios nɨ³ chiáh² hi³ xa̱³²a² dxú⁴: “Yeey⁴ cáh³ti³² ná⁴ji̱i̱⁴² chiú̱h²u³ fáh⁴liu⁴ nɨ³. Mɨ³ga³voo³ ba² haay¹, baáy⁴ mɨ³na³jniaa³ ba² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiú̱h²u³.” Dɨ́h¹ feh²a² ja̱³ba² fáh⁴liu⁴ hi³ ga³he⁴²ah¹ hi³ ga³féh³ah¹ hi³ ga³jmee⁴ dsá⁴taá³a² nɨ³. \v 9 Hi³ja̱³ xɨ³ nɨ³ hí⁴bí⁴hɨɨ́² haay¹ hi²fáyh³ hi³ Jesús nɨ³ na³lɨ́y⁴ Ñúh³a² baáy⁴ xɨ³ jmɨ́yh³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ lɨ́⁴ chiú̱h²u³ hí⁴dsá⁴taá³u³ hi³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ Dios ja̱³ Cristo liáh³ gá⁴jú̱y⁴, mɨ²ja̱³ hí⁴sa̱³u³ dxú⁴. \v 10 Chiaah¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a² ba² nɨ³ hí⁴dsá⁴taá³a² duh³ja̱³ hí⁴xa̱³²a² dxú⁴ baáy⁴ chie̱é̱yh¹ haa¹a² ba² nɨ³ hi²feh²a² hi³ ma³taá³a² chiáh² duh³ja̱³ hí⁴bé⁴ dsaa² chiaa⁴²a². \p \v 11 Chiaah¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³ dsa³féh³ liáh³la³: “Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh² Dios há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴dah²cá̱² fáh⁴hiíh⁴.” \v 12 Chiaah¹ há⁴hé³ na³guayh⁴ diáh⁴ israelitas chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³ xiaáh³. Chiaah¹ ja̱y³ ba² Dios na³lɨ́y⁴ Ñúh³a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴ baáy⁴ hi²xiáh³ dɨ́h¹ dxú⁴ ga³jmee⁴ Dios nɨ³ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²liuy³². \v 13 Chiaah¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²liuy³² Dios nɨ³, hí⁴lieéy³ diáh⁴. \p \v 14 Joó⁴ ¿jmiih⁴² ja̱³ hí⁴dah²liúy² Dios xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ ma³taáy³ diáh⁴ chiáh²? Baáy⁴ ¿jmiih⁴² ja̱³ dsá⁴taáy³ diáh⁴ chiáh² xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³dah²nuú³ ca³jaa¹ chiáh²? Baáy⁴ ¿jmiih⁴² ja̱³ hí⁴dah²nuú⁴ xɨ³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴heé⁴ diáh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² nɨ³? \v 15 Baáy⁴ ¿jmiih⁴² ja̱³ hí⁴sa̱y³ hi³ hí⁴heé⁴ diáh⁴ xɨ³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴xɨ́y⁴ ja̱y³ hi³ hí⁴heé⁴ diáh⁴? Liáh³ja̱³ nɨ³ ga³he⁴ fah² Dios hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ liih² tɨɨ² diáh⁴ hi³ ma³bi³dxí̱⁴ dah²liu⁴ chiáh² hi³ hí⁴naá³a² chia̱a̱h²a² Dios nɨ³, hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ diáh⁴ hi³ dɨ³chia̱³ juúh⁴ dxú⁴ nɨ³.” \p \v 16 Joó⁴ há⁴ja̱³ liáh⁴jɨy³ cá⁴dah²jmeé³ he̱é̱yh³ juúh⁴ dxú⁴ nɨ³. Chiaah¹ liáh³ja̱³ dsa³féh³ xi³ hi³ gá⁴xɨɨ́³ Isaías hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Ñuyh⁴, há⁴hé³ na³fáyh⁴ xe̱y³ ma³taáy³ fáh⁴liu⁴ hi³ ga³he⁴²ah¹.” \v 17 Hi³ja̱³ hí⁴dsá⁴taá³a² ba² liu³u²xɨ³ xa³ hi³ hi²niuu²a², baáy⁴ hi³ hi²niuu²a² ja̱³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Cristo. \p \v 18 Joó⁴ ga³ŋɨɨy⁴ ca̱á̱h³ juúh⁴, ¿xɨ² há⁴hé³ cá⁴dah²nuú³ diáh⁴ israelitas fáh⁴liu⁴ nɨ³? Cá⁴dah²nuú³ ba², chiaah¹ liáh³la³ na³xɨɨ² fah² Dios: \q1 Liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ hí¹ niuúh³ ñii² diáh⁴ lii³²a². \q2 Na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ niuúh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴. \m \v 19 Joó⁴ ga³ŋɨɨy⁴ ca̱á̱h³ juúh⁴, ¿xɨ² há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴dsaay⁴ diáh⁴ israelitas nɨ³? ¿Jmiih⁴² há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴dsaay⁴ diáh⁴? Mɨ² dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ gá⁴xɨɨ́³ Moisés ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ israelitas, ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴: \q1 Hi²ya³tie̱e̱y⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ lii³²a² há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³ duh³ hu̱² hí⁴dxɨɨ́³ah³ niaá⁴ah³. \q1 Hi²jmeey⁴² hí⁴tí̱h³ah³ vih²chiaah¹ diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ dɨ³ñi³² xɨ³hé³ja̱³. \m \v 20 Ba² liáh³ja̱³ gá⁴xɨɨ́³ Isaías ja̱³ joó⁴ veyh³ cáh³ti³² gá⁴liú³, liáh³la³ gá⁴féh³: \q1 Xiáh³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dah²naayh³² jniá³ ba² gá⁴dsaáyh⁴ diáh⁴ jniá³. \q1 Gá⁴hoó⁴á⁴ ñeéy⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dah²ŋɨɨy³² jniá³. \m \v 21 Joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ israelitas nɨ³ liáh³la³ ba² gá⁴féh³ Isaías ja̱³: “Mɨ³xa³ lɨ́⁴ bih³ teé⁴á⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³ba³ dsɨ́² nɨ³ joó⁴ há⁴hé³ dɨ́⁴dah²nuú⁴ dsaá².” \c 11 \s1 Ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ israelitas hi³ hí⁴sa̱y³ dxú⁴ \p \v 1 Hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ ca̱á̱h³ juúh⁴, ¿xɨ² ma³tiuú² cáh³ti³² Dios nɨ³ ma³tiúy² diáh⁴ dsa³ chié̱y²? Ba² haá², chiaah¹ ba² israelita jniá³, ja̱á̱²dxaa⁴² Abraham jniá³, na³hii⁴²á⁴ ca³jaa¹ chiáh² Benjamín. \v 2 Hi³ja̱³ há⁴hé³ ma³tiuú² Dios nɨ³ ma³tiúy² diáh⁴ dsa³ hi³ gá⁴dxɨy³ mɨ² dsa³jéy⁴ lɨ́⁴. ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ liáh³xɨ³ dsa³féh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios ca³jaa¹ chiáh² Elías? Chiaah¹ ca̱á̱h³ tiaah² ja̱³ gá⁴féh³ Elías ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ Dios ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ israelitas dsa³ oóyh² ja̱³. Liáh³la³ gá⁴féh³: \v 3 “Ñuyh⁴, ma³dah²jɨ̱́yh⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiú̱h²u³ nɨ³, baáy⁴ ma³dah²yeéy² diáh⁴ ñi²yaá³ chiú̱h²u³. Ñeéy⁴ bɨh¹ ma³cueeh⁴²á² chia̱a̱h⁴²á² niu³ baáy⁴ ja̱³nɨ́⁴ dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²jɨ̱́yh⁴ jniá³.” \v 4 Joó⁴ liáh³la³ ba² gá⁴féh³ Dios ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴: “Ma³haáh⁴á⁴ ba² hí¹ dxieéy⁴ mil diáh⁴ dsa³ chia̱á̱²á⁴ hi³ há⁴hé³ ma³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Baal nɨ³.” \v 5 Ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴, na³cueeyh⁴ há⁴jáyh³ diáh⁴ israelitas, diáh⁴ hi³ ma³dxɨy³ Dios nɨ³ hi³ fáh⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́². \v 6 Baáy⁴ xɨ³ ma³dxɨy³ diáh⁴ hi³ fáh⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́², mɨ²ja̱³ há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ xa³ hi³ dxú⁴ ma³dah²jmeé³ ja̱³. Chiaah¹ liu³u²xɨ³ ma³dxɨy³ diáh⁴ hi³ fáh⁴ hi³ xa³ hi³ dxú⁴ ma³dah²jmeé³ mɨ²ja̱³ há⁴ja̱³ máh⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² ja̱³ hu̱² liáh³ja̱³. \p \v 7 ¿Jmiih⁴² ja̱³ ná⁴lɨ¹ chiáh² diáh⁴ xa³ ja̱³? Cá⁴dah²naayh³² ba² Dios joó⁴ há⁴hé³ gá⁴dsaáyh⁴ diáh⁴. Ti̱¹ diáh⁴ hi³ na³dxɨy⁴² ba² gá⁴dsaáyh⁴. Joó⁴ liáh⁴jɨy³ gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ ba³ dsɨ́² diáh⁴. \v 8 Liáh³ja̱³ na³xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios: “Gá⁴jmeé³ Dios ja̱³ gá⁴tuúy³ gá⁴guɨɨ́y³ diáh⁴ cáh³ti³². Gá⁴jmeé³ gá⁴uu³ mɨ¹ñi² diáh⁴ baáy⁴ gá⁴jní² la³gua² diáh⁴ ma³güe⁴ la³ ja̱³nɨ́⁴.” \v 9 Ba² liáh³la³ gá⁴xɨɨ́³ David ja̱³: \q1 Xi² dah²eeh³² cua²lí³ liáh³xɨ³ liá³ chiáh² diáh⁴ ba², \q2 cua²lɨ³taay³ diáh⁴ cáh³ti³², gua²chi̱í̱h² diáh⁴ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ chiáh² diáh⁴. \q1 \v 10 Gua²tuúy³ diáh⁴ duh³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dah²joó², gua²jliú⁴ cua²lɨ́yh⁴ diáh⁴ cáh³ti³². \s1 Hí⁴sa̱y³ dxú⁴ diáh⁴ dsa³ xiaáh³ ba² \p \v 11 Joó⁴ ga³ŋɨɨy⁴ juúh⁴, ¿xɨ² foóh¹ ma³yeéy⁴ cáh³ti³² diáh⁴ israelitas nɨ³ chiaah¹ hi³ lɨ́⁴juuy⁴² diáh⁴? Ba² haá². Hi³ fáh⁴ hi³ cá⁴dah²jmeé³ mɨ³hee³² ja̱³, hi³ja̱³ ba² nɨ³ xa³ dxa² hí⁴lieéy³ diáh⁴ dsa³ xiaáh³, duh³ hí⁴dxɨɨ́y² diáh⁴ israelitas nɨ³. Mɨ²ja̱³ gɨh¹ hí⁴liíh⁴ dsɨ́² diáh⁴ Dios chié̱y² diáh⁴. \v 12 Hi²xiáh³ dxú⁴ gá⁴lɨ́⁴ chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ liáh³ca̱á̱h³ cá⁴dah²jmeé³ mɨ³hee³² diáh⁴ israelitas ja̱³. Cá⁴lɨ́⁴tieey³ diáh⁴ israelitas ja̱³, joó⁴ hi²xiáh³ liih² gá⁴lɨ́⁴ chiáh² diáh⁴ gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³. Hi³ja̱³ jmiih⁴² nɨɨh¹ gɨh¹ dxú⁴ hí⁴lí³ chiáh² diáh⁴ dsa³ liu³u²xɨ³ mɨ² ma³na³hɨɨ́y¹ ca̱á̱h³ diáh⁴ israelitas nɨ³. \p \v 13 Ja̱³nɨ́⁴ xa³ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́⁴ah³ israelitas nɨ³. Dios nɨ³ gá⁴tiéyh² guaay⁴ hi²hoó⁴á⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas hi³ja̱³ hi²xiáh³ ná⁴ŋɨy¹ ta² chieéy⁴ nɨ³ ga³ji̱í̱y⁴. \v 14 Chiaah¹ naáy⁴ hi³ hí⁴dxɨɨ́y² diáh⁴ oóh²á⁴ nɨ³ vih²chia̱á̱²ah³ duh³ ba² hu̱² hí⁴lieéy³ ta̱á̱²dsɨy⁴² diáh⁴. \v 15 Chiaah¹ liáh³ cá⁴lɨ́⁴tiuy⁴² diáh⁴ israelitas ja̱³, mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴naáy³ diáh⁴ dsa³ xiaáh³ ja̱³ chie̱é̱yh¹ Dios. Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ mɨ² mɨ³hí⁴xeéyh² ca̱á̱h³ diáh⁴ israelitas nɨ³, mɨ²ja̱³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ liih² hí⁴lí³, xɨ³ ba² hi³ ma³lɨ³ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ ba² hí⁴lí³. \v 16 Liu³u²xɨ³ ca̱² hi³ hí⁴lí³ hó² ya³dsɨ² baáy⁴ xɨ³ hí⁴dah²jmeé⁴ cua̱a̱y¹ná² hi³chiaah³² Dios nɨ³ hi³dxá³ ca̱a̱³ fɨɨh⁴² hó² ya³dsɨ² ja̱³, mɨ²ja̱³ liáh⁴jɨ³ ba² ca̱² ja̱³ hí⁴xɨ³ hí⁴ŋɨɨ́³. Baáy⁴ xɨ³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ jmaá⁴ ca̱a̱³ ma³, mɨ²ja̱³ na³ca̱á̱y⁴ ba² ma³ ja̱³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³. \p \v 17 Niu³ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́⁴u³ israelita nɨ³, na³lɨ́⁴u³ liáh³xɨ³ guaa³tɨɨ² ma³ olivo nuu³ ba². Joó⁴ cá⁴lɨ́⁴chiuuh⁴² diáh⁴ guaa³tɨɨ² jmɨ́yh³ ma³ olivo duh³ xa³ xi² hí⁴dsaáh²u³ niu³, hi³ja̱³ nɨ³ mɨ³niaá¹u³ chia̱á̱h¹u³ ñaá² jmɨ́yh³ xaah¹ ma³ baáy⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ dxú⁴ chiáh² ma³ nɨ³ mɨ³ná⁴lɨ¹ chiú̱h²u³. \v 18 Joó⁴ há⁴ hi³jme³²u³ vo̱ó̱h²u³ gaá³u³ gɨh¹ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ diáh⁴ guaa³tɨɨ² ma³ hi³ dxú⁴ nɨ³. Bi³liih⁴² háy² hi³ há⁴hí̱³ niu³ nɨ³ cuoy³ hi³ bií⁴ chiáh² xaah¹ ma³ nɨ³. Ñaá² xaah¹ ma³ nɨ³ ba² nɨ³ cuoó⁴ niu³ hi³ bií⁴. \p \v 19 Liáh³ ba² hi²fáyh³ liáh³la³: “He̱é̱yh³ ba² liáh³ja̱³ joó⁴ hi³ja̱³ ja̱³ cá⁴lɨ́⁴chiuuh⁴² diáh⁴ guaa³tɨɨ² jmɨ́yh³ ma³ ja̱³ duh³ hí⁴jooy³ hí⁴dsaáh²á² jniá³.” \v 20 He̱é̱yh³ ba² liáh³ja̱³, dɨ́h¹ joó⁴ cá⁴lɨ́⁴chiuuh⁴² diáh⁴ chiaah¹ hi³ há⁴hé³ gá⁴taáy³ diáh⁴ chiáh² Dios ba² ja̱³. Baáy⁴ niu³ yáh¹, niaá¹u³ chia̱á̱h¹u³ xaah¹ ma³ hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴taá³u³ ba² nɨɨh¹. Hi³ja̱³ há⁴ hi³bi³sáy¹ chiú̱h²u³, hi²jmeey³ foh⁴sɨ̱ɨ̱³u³ ba². \v 21 Chiaah¹ xɨ³ há⁴hé³ gá⁴jmeé³ gaáy³ dsɨ́² Dios ja̱³ chiáh² jmɨ́yh³ diáh⁴ guaa³tɨɨ² ma³ ja̱³, hi³ja̱³ ba² há⁴hé³ hí⁴jmeé⁴ gaáy³ dsɨ́² chiú̱h²u³. \p \v 22 Joo⁴² rúh⁴ liáh³xɨ³ fáh⁴yeey¹ dɨ́h¹ dxú⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ baá⁴ ba² hi²xiáh³ veyh³ ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³. Hi²xiáh³ veyh³ gá⁴jmeéh⁴ diáh⁴ hi³ gá⁴ta̱a̱y³, joó⁴ hi²xiáh³ dxú⁴ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ niu³. Hi³ja̱³ ga³jmee⁴ hi²ñí³ chiú̱h²u³ liáh³nɨ³ chia̱á̱h¹u³ chiaah¹ ba² ji̱í̱⁴ niu³ foóh¹ hí⁴jmeéh⁴ ca³jaa¹. \v 23 Baáy⁴ diáh⁴ israelitas nɨ³ yáh¹, xɨ³ dsá⁴taáy³ diáh⁴, mɨ²ja̱³ hí⁴dsaáyh² diáh⁴ ca̱á̱h³, chiaah¹ hi²xiáh³ hee⁴ fáh⁴lí³ Dios nɨ³, hi³ja̱³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴dsaayh³ diáh⁴ ca̱á̱h³. \v 24 Chiaah¹ niu³ na³lɨ́⁴u³ liáh³xɨ³ guaa³tɨɨ² ma³ olivo nuu³ baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴chiuuh⁴² duh³ja̱³ hí⁴dsaah² dsaah⁴ jmɨ́yh³ ma³ olivo nɨ³, gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ xe̱y³ hi³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³. Hi³ja̱³ diáh⁴ israelitas hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ guaa³tɨɨ² ma³ hi³ dxú⁴ nɨ³, jmiih⁴² ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dsaáyh² diáh⁴ ca̱á̱h³ ja̱³ba² dsaah⁴ ma³ olivo chiáh² mii⁴ diáh⁴ nɨ³. \s1 Hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² hí⁴lieéy³ diáh⁴ israelitas \p \v 25 Naáy⁴ hi³ hí⁴dsaá⁴ há²ah³ du³ñuúh²á⁴ chiáh² hi³ na³ma² dsa³jéy⁴ liáh³xɨ³ hí⁴jmeé⁴ Dios nɨ³ duh³ja̱³ há⁴ hi³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³. Chiaah¹ gá⁴jmeé³ Dios ja̱³ hi³ laah¹ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ israelitas ja̱³ cá⁴lɨ́⁴ba³ dsɨ́² hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴ñiih⁴ diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh² Dios diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. \v 26 Mɨ²ja̱³ ba² hí⁴lieéy³ diáh⁴ israelitas ja̱³ba² liáh³xɨ³ dsa³féh³ fah² Dios hi³ na³xɨɨ² liáh³la³: \q1 Fɨɨ³ Sión nɨ³ hí⁴sa̱y³ ja̱y³ hi³ hí⁴lieéy² diáh⁴ dsa³ baáy⁴ hí⁴tiuúyh² hi³ dah²jmee⁴ mɨ³hee³² diáh⁴ dsa³ chié̱y² Jacob. \q1 \v 27 Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴dxa⁴² dxú⁴ hi³ hi²jmeey⁴² chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ mɨ² mɨ³hi²béy⁴ dsaa² chiáh² diáh⁴. \p \v 28 Hi³ja̱³ ca³jaa¹ chiáh² juúh⁴ dxú⁴ chiáh² Jesús nɨ³, diáh⁴ israelitas nɨ³ dɨ³na³chiy⁴ chie̱é̱yh¹ Dios ja̱³nɨ́⁴. Joó⁴ hi³ja̱³ nɨ³ ma³lɨ⁴ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ niaá⁴ah³. Joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ na³dxɨy⁴² diáh⁴ israelitas nɨ³, hi³ja̱³ rúh⁴ niaá² Dios nɨ³ nieéy² diáh⁴, chiaah¹ hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴dxá³ dxú⁴ Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ ñú⁴uuh² diáh⁴. \v 29 Chiaah¹ há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴ca̱a̱⁴ ca̱á̱h³ Dios nɨ³ hi³ gá⁴cuó³ nɨ³, há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴tiúy² diáh⁴ hi³ ma³ŋɨ́³ ma³dxɨy³. \v 30 Mɨ² dsa³jéy⁴, há⁴hé³ ga³nuu³ ga³maá³ah³ dsaá² niaá⁴ah³ chiáh² Dios. Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ma³ca̱⁴ mih³ ma³ñí² niaá⁴ah³ Dios nɨ³ chiaah¹ hi³ há⁴hé³ cá⁴dah²nuú³ cá⁴dah²ñí² dsaá² diáh⁴ israelitas nɨ³. \v 31 Ja̱³ba² liáh³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴, diáh⁴ israelitas há⁴hé³ dah²nuu³ dah²ñi³² dsaá². Joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴cá̱⁴ mih³ gá⁴ñí² niaá⁴ah³ Dios nɨ³, ba² hí⁴dxá⁴heey⁴ hí⁴cá̱² mih³ Dios nɨ³ hí⁴ñí² diáh⁴ ca̱á̱h³. \v 32 Liáh⁴jɨ³²a² ba² gá⁴cuó³ je² Dios nɨ³ hi³ hi²jmee²a² ba³ tuh³dsɨ³²a² chiáh², chiaah¹ ca̱a̱³ ree³ ba² niaá⁴ hí⁴cá̱² mih³ hí⁴ñí² jnia² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴. \p \v 33 ¡Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ dxúy⁴ Dios! ¡Hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaay⁴! ¡Jlɨh² ja̱³ hí⁴dxá⁴heey⁴ hí⁴dsaa⁴²a² liáh³xɨ³ ga³ta³ ga³hɨ³ Dios! ¡Hi̱² hí⁴jooy³ hí⁴dsaay⁴ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴! \v 34 Xɨ²fáh³ xe̱y³ hí⁴dsaay⁴ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴lɨ²tiá¹ fáh⁴lɨ²hí¹ chiáh² Ñúh³a² nɨ³. Xɨ²fáh³ xe̱y³ hi³ ga³cuoó⁴ juúh⁴. \v 35 Xɨ²fáh³ xe̱y³ hi³ xa³ ma³cuó³ ma³cuoó⁴ Ñúh³a² nɨ³ dsa³jéy⁴ duh³ hu̱² xa³ hí⁴tiíh⁴ ca̱á̱h³. \v 36 Haá², chiaah¹ ñaá² ba² nɨ³ Ñúh³a² nɨ³ gá⁴jmeé³ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³. Ñaá² ba² ná⁴tayh¹ guaa³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ baáy⁴ hi³chiaah³² ñaá² ba² nɨ³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. Hi³ja̱³ ca̱³ñiih³² ba² hi²feh²a² hi³ hi²xiáh³ gaáy³ Dios. Amén. \c 12 \s1 Liáh³la³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² jnia² ca³dsa³taá³a² \p \v 1 Hi²xiáh³ gá⁴cá̱⁴ mih³ gá⁴ñí² jnia² Dios nɨ³, hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ chia̱á̱²ah³ du³ñuúh²á⁴ hi³ hu̱² hi²ta̱a̱h⁴ah³ vo̱ó̱h²ah³ chiáh² Dios liáh³xɨ³ ca̱a̱³ foo³ hi³ na³ji̱í̱h⁴, ca̱a̱³ foo³ hi³ na³ŋɨɨ́³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² Dios. Chiaah¹ liáh³ja̱³ ba² jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hi²jmeeh²a² hu̱u̱¹rá². \v 2 Há⁴ máh⁴ hi³jmee³ah³ ree³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Hi³guah⁴²ah³ cáh³ti³² hi³ tiaah² ñi²dxɨ́¹ah³ nɨ³ duh³ja̱³ hí⁴lí³ah³ dsa³ mɨɨy³² bɨh¹ ba². Mɨ²ja̱³ hí⁴dsaa⁴ah³ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ niaá⁴ Dios nɨ³, dɨ́h¹ feh²a² liáh⁴jɨ³ hi³ dxú⁴, liáh⁴jɨ³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² ñaá² hi³ tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³². \p \v 3 Hi²xiáh³ dxú⁴ dsɨ́² Dios hi³ja̱³ gá⁴tiéyh² guaay⁴ ta² chiáh². Hi³ja̱³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ hi³ gu³xɨ³ hí̱³ niaá⁴ah³ há⁴ hi³ta³ hi³hɨ³ah³ hi³ ná⁴ŋɨ¹ah³ gɨh¹ liáh³nɨɨh¹ na³lɨ́⁴ah³. Hi³ta³ hi³hɨ³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³ xiaa³dsaa³² ba² hi³ na³lɨ́⁴ah³ liáh³xɨ³ gá⁴jméy² niaá⁴ah³ Dios nɨ³ ba² hi³ fáh⁴ hi³ gá⁴taá³ah³ chiáh². \v 4 Ja̱³ba² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ cuerpo chiaa⁴²a² hi³ bií⁴ ñuú³ na³xɨ³ na³lieey³² baáy⁴ na³guayh⁴ ba² ta² ga³jmee⁴ liáh³ca̱a̱³ liáh³ca̱a̱³, \v 5 ja̱³ba² liáh³ja̱³ jnia² chia̱a̱h²a² Cristo, ca̱a̱³ ba² cuerpo na³lɨ́⁴a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴ gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ fɨɨ́⁴a². Baáy⁴ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² na³xɨ³ na³liaa³²a² chia̱a̱h²a² oóh²a² lii³²a². \p \v 6 Na³guayh⁴ ba² ta² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Dios, liáh³xɨ³ niaá⁴ ñaá² hí⁴cuoó⁴ jnia² liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a². Hi³ja̱³ ja̱y³ hi³ gá⁴tɨ̱́y³ hi³ ga³ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios, hi³hí̱³ ga³jmee⁴ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ chiáh² ja̱y³ hi³ ca³dsa³taáy³ dxú⁴ chiáh² Dios. \v 7 Baáy⁴ ja̱y³ hi³ gá⁴tɨ̱́y³ hi³ ca³dsa³tia̱a̱² chiáh² dsa³, mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ hi³nɨ³ ba². Baáy⁴ hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ hí⁴heé⁴ diáh⁴ dsa³, ga³jmee⁴ hí⁴hé⁴ ba². \v 8 Hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ hí⁴cuoó⁴ hi³ bií⁴ diáh⁴ dsa³, mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴cuó⁴ hi³ bií⁴ ba². Hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ hí⁴sa³ hi³la³ hi³nɨ³ chiáh², ga³jmee⁴ hí⁴cuó⁴ ca̱a̱y³ túh²dsɨ́² ba². Hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ hí⁴naa³ ñi² chiáh² diáh⁴ dsa³, ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ tieéyh¹ fi¹ ba². Hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ hí⁴cá̱² mih³ hí⁴ñí² diáh⁴ dsa³, mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ jé⁴ túh²dsɨ́² ba². \s1 Liáh³la³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² jnia² ca³dsa³taá³a² \p \v 9 Hi³jmee³ah³ naá⁴ah³ oóh²ah³ joó⁴ he̱é̱yh³ chia̱á̱²ah³ cáh³ti³². Há⁴ hi³jmee³ah³ naa³ah³ chia̱á̱²ah³ hi³ mɨ³hee³², hi³jmee³ah³ naa³ah³ hi³ dxú⁴ ba². \v 10 Hi³jmee³ah³ naá⁴ah³ oóh²ah³ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ du³ñuúh²ah³ ba², hi³jmee³ah³ xa³ hu̱u̱¹rá² chia̱á̱²ah³ hi³jmeeh³²ah³ diáh⁴ ja̱á̱¹oóh²ah³. \p \v 11 Hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ ba² liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ fɨɨy⁴, há⁴ hi³jmee³ah³ fɨ́h⁴ah³. Jɨy³túh² jɨy³há²ah³ ba² hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ chiáh² Ñúh³a² nɨ³. \p \v 12 Hi³ñí³ah³ jé⁴ há²ah³ liáh³ rúh⁴ bí⁴jé̱¹ah³ hi³ hí⁴cuoó⁴ niaá⁴ah³ Dios nɨ³. Hi³jmee³ah³ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chia̱á̱²ah³ mɨ² ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²ah³. Hi³liu⁴²ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³ Dios. \p \v 13 Hi³gua³tia̱á̱¹ah³ chiáh² diáh⁴ oóh²ah³ hi³ ca³dsa³taáy³, hi³cuo³ah³ hi³ ŋɨɨh⁴niaáh² chiáh² diáh⁴. Hi³tee³²ah³ diáh⁴ na³fáyh⁴ diáh⁴ hi³ ca³dsa³ñi³ niaá⁴ah³. \p \v 14 Hi³liu⁴²ah³ Dios chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ niaá⁴ah³ mɨ³hee³². Há⁴ hi³ŋɨɨ́¹ah³ hi³ xa³ hí⁴chi̱í̱yh² diáh⁴, hi³ŋɨɨ́¹ah³ hi³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ ba². \p \v 15 Hi³jmee³ah³ jé⁴ há²ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ dɨ³jé⁴ dsɨ́², baáy⁴ hi³jla⁴²ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ dah²jlay³². \p \v 16 Hi³nuu³ hi³maá³ah³ dsaá² chiáh² oóh²ah³ ba². Há⁴ hi³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³. Há⁴ hi³jmee³ah³ hií²ah³ hi³ hi²cú̱h¹ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ lii³²a² há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³. Há⁴ hi³ta³ hi³hɨ³ah³ hi³ bií⁴ jmɨɨh⁴dsaa⁴ah³ vo̱ó̱h²ah³. \p \v 17 Há⁴ hi³jmeeh³²ah³ mɨ³hee³² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ niaá⁴ah³ mɨ³hee³². Hi³bi³jmɨɨ́h¹ah³ hi³jmee³ah³ hi³ dxú⁴ rúh⁴ñi² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ba². \v 18 Hi³jmee³ah³ jmiih⁴² nɨɨh¹ lɨ́⁴ hí⁴jooy³ duh³ hu̱² hi²ñí³ah³ naá³ah³ chia̱á̱h¹ah³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³. \v 19 Niaá⁴ah³ du³ñuúh²á⁴, há⁴ hi³ca̱a̱⁴ah³ chia̱á̱²ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ niaá⁴ah³ mɨ³hee³². Hi³cuo³ah³ je² hi³ Dios ba² hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴. Chiaah¹ liáh³la³ ba² na³xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios: “Jniá³ ba² hi²ca̱a̱y⁴² chieéy⁴ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴, jniá³ ba² hi²bi³chií⁴á⁴ diáh⁴, liáh³ja̱³ ba² féh³ Ñúh³a² nɨ³.” \v 20 Ba² féh³ liáh³la³: “Xɨ³ nɨ³ cue̱é̱h⁴ hi³ na³chi⁴u³ chia̱á̱h¹u³ nɨ³, hi³cuooy³² hi³ hí⁴eéh², baáy⁴ xɨ³ nɨ³ dɨ́⁴hɨ̱́h² jmɨɨ³, hi³cuooy³² jmɨɨ³ hi³ hí⁴hɨ̱́h². Chiaah¹ liu³u²xɨ³ hi²jmeeyh¹ liáh³ja̱³ mɨ²ja̱³ hí⁴hiih⁴.” \v 21 Há⁴ hi³cuoy³ je² hí⁴yeéy² niu³ hi³ mɨ³hee³². Na³fáyh⁴ hi³jmeey³ hi³ dxú⁴ ba² duh³ hí⁴tiuuyh³ hi³ mɨ³hee³² nɨ³. \c 13 \p \v 1 Liáh⁴jɨ³²a² ba² ga³jmee⁴ hi²niuu²a² dsaá² chiáh² diáh⁴ autoridades chiaah¹ há⁴hé³ xe̱y³ autoridad hi³ xe̱y³ mii⁴. Hi³ja̱³ xi² xe̱y³ autoridad nɨ³, Dios ba² nɨ³ ga³tie̱e̱y³ diáh⁴. \v 2 Hi³ja̱³ diáh⁴ hi³ na³chiy⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ autoridad, mɨ²ja̱³ mɨ³dah²chiu̱u̱⁴ juúh⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³ hi³ ga³tie̱e̱y³ Dios nɨ³. Diáh⁴ hi³ ca³dah²chiu̱u̱⁴ juúh⁴ nɨ³, hí̱³ba² mii⁴ dah²ŋɨɨ⁴ hi³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴. \v 3 Chiaah¹ diáh⁴ autoridad nɨ³ há⁴ja̱³ hi³ nieeyh⁴² duh³ hí⁴dah²féyh² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³ dxú⁴, hi³ nieeyh⁴² duh³ hí⁴dah²féyh² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ mɨ³hee³² ba² nɨ³. Hi³ja̱³ xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ naa³ah³ hi²ñí³ah³ foh⁴ah³ chiáh² diáh⁴ hi³ na³ta̱a̱y⁴ ñi², hi³jmee³ah³ hi³ dxú⁴ ba² duh³ hí⁴dah²féh³ hi³ hi²xiáh³ dxú⁴ ga³jmee³ah³. \v 4 Chiaah¹ ta² chiáh² Dios ba² nɨ³ dah²jmee⁴ baáy⁴ ja̱³ba² hi³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ ba² nɨ³. Joó⁴ xɨ³ nɨ³ hi²jmee³ah³ hi³ mɨ³hee³², mɨ²ja̱³ ba² ga³jmee⁴ hi²jmee³ah³ foh⁴ah³ chiaah¹ há⁴ja̱³ dɨ́h¹ mɨ³ja̱³ dɨ³na³lɨ́y⁴ autoridad nɨ³. Dios ba² nɨ³ gá⁴tie̱e̱y³ duh³ hí⁴dah²bi³chiíy⁴ hi³ jmee⁴ mɨ³hee³². \v 5 Hi³ja̱³ ga³jmee⁴ hi²niuu²a² dsaá² chiáh² diáh⁴ autoridad há⁴ja̱³ ti̱¹ ba² duh³ há⁴hé³ hí⁴dah²bi³chiíy⁴ jnia², baá⁴ ba² duh³ja̱³ há⁴ja̱³ jmáyh² hi³nɨ³ tiaah² dxɨ²a². \p \v 6 Ba² hi³ja̱³ nɨ³ ga³cɨ́³ah³ impuestos. Chiaah¹ Dios nɨ³ gá⁴tie̱e̱y³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ baáy⁴ hi³nɨ³ ná⁴lɨ¹ ta² chiáh² diáh⁴. \v 7 Hi³cɨ́³ah³ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ liáh³nɨɨh¹ ga³jmee⁴ hi²cɨ́³ah³. Liu³u²xɨ³ xa³ impuesto hu̱² gɨh³ dxaáh² hi³ ga³jmee⁴ hi²cɨ́³ah³, hi³cɨ́³ah³ ba². Baáy⁴ hi³jmee³ah³ xa³ respeto chia̱á̱²ah³ hi³jmeeh³²ah³ diáh⁴ hi³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³ baáy⁴ hi³jmeeh³²ah³ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ hi³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³. \p \v 8 Hi³cɨ́³ah³ xi² hiíh⁴ah³, duh³ há⁴hé³ máh⁴ ta̱á̱⁴ah³ dsaa² gu³xɨ³ xiáh³. Ga³jmee⁴ hi²jmee³ah³ naá⁴ah³ ja̱á̱¹oóh²ah³, hi³nɨ³ nɨ³ jmɨ́yh³ hiíh⁴ah³ hi²jmee³ah³. Chiaah¹ xɨ³ nɨ³ hi²jmee³ah³ naá⁴ah³ diáh⁴ oóh²ah³ mɨ²ja̱³ mɨ³jmee³ah³ cumplido liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley. \v 9 Chiaah¹ diáh⁴ mandamientos na³xɨɨ² la³: “Há⁴ hi³jmeey³ ga̱³u³, há⁴ hi³jɨ̱h⁴u³ dsa³, há⁴ hi³jmeey³ hi̱i̱³, há⁴ hi³jme³²u³ vo̱ó̱h²u³ dsa³ñi³² ca̱a̱³ hi³ há⁴hé³ ná⁴lɨ¹, há⁴ hi³jmeey³ naay³ chiú̱h²u³ hi³chiaah³² dxeeyh⁴”, chie̱é̱yh¹ gɨh¹ tú̱⁴dsaáh² diáh⁴ mandamientos nɨ³ ga³ji̱i̱h⁴ ree³ chie̱é̱yh¹ hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Hi³jmeey³ naá⁴u³ ja̱á̱¹oóh²u³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ naá⁴u³ vo̱ó̱h²u³.” \v 10 Ja̱y³ hi³ ga³jmee⁴ nieéy² oóyh², há⁴hé³ hí⁴jmeéh⁴ mɨ³hee³², hi³ja̱³ xɨ³ hi²jmee²a² niaa³²a² ja̱á̱¹oóh²a² hi³ mɨ³jmee⁴²a² cumplido liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ ley nɨ³ ja̱³. \p \v 11 Hi³jmee³ah³ jɨɨ⁴ hi³la³ baáy⁴ hi³ca̱³ah³ cua̱a̱y¹ná² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ dsa³lí³ ja̱³nɨ́⁴. Ga³jmee⁴ hi²bi³xɨh¹a² dsɨ³²a² ba². Chiaah¹ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴lieéy² jnia² cáh³ti³² Dios nɨ³, mɨ³ya³ji̱í̱³ gɨh¹ yeey⁴ ja̱³nɨ́⁴ liáh³xɨ³ liáh³ gá⁴taá³a² chiáh². \v 12 Ca̱³ji̱i̱³ gɨh¹ ba² ñu³ha̱a̱h³ xi² niaah⁴²a² la³, mɨ³hí⁴jnia³ bɨh¹ ba² lii³²a². Hi³ja̱³ cua¹á²lɨ¹, há⁴hé³ máh⁴ hi²jmee²a² liáh³xɨ³ ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² xi² ñu³ha̱a̱h³ nɨ³ baáy⁴ hi²xa̱h²a² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ bii³²a² hi³ niaáh² chiaa⁴²a² jnia² niaah⁴²a² xi² xa³ ya⁴²jmɨɨ́⁴ nɨ³. \v 13 Hi²yaa²a² xiaa³dsaa³² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² xi² xa³ ya⁴²jmɨɨ́⁴. Há⁴hé³ ga³jmee⁴ dsa³caáh⁴a² voo³²a² xi² dah²eeh³² dah²hɨ̱h³² baáy⁴ dah²taah⁴ dxɨ́³. Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² hi³há⁴ja̱³ ñé⁴ gɨh¹ dxaáh² hi³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a². Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²tí³ hi²nií³a² baáy⁴ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² dxɨɨ́³ dsɨ³²a². \v 14 Na³fáyh⁴ gɨh¹ hi²cu̱h²a² tiá¹ chia̱a̱h²a² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³ ba² duh³ há⁴hé³ máh⁴ hi²jmee²a² he̱é̱yh³ hi³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a² voo³²a². \c 14 \s1 Diáh⁴ hi³ há⁴hé³ mɨ³ca³dsa³taáy³ dxú⁴ \p \v 1 Liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ hi³ há⁴hé³ mɨ³ca³dsa³taáy³ dxú⁴, hi³tee³²ah³ dxú⁴ ba², há⁴ hi³liu⁴²ah³ ñuú³ ca³jaa¹ chiáh² liáh³xɨ³ ga³ji̱i̱³²a² liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a². \v 2 Chiaah¹ xe̱y³ diáh⁴ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴dah²eéh² jɨɨ⁴ lɨ́⁴. Baáy⁴ xe̱y³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ mɨ³ca³dsa³taáy³ dxú⁴ hi³ja̱³ há⁴hé³ ca³dah²cuh³ ŋú². \v 3 Joó⁴ hi³ ga³eeh³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴liú⁴ mɨ³hee³² chiáh² hi³ há⁴hé³ ga³eeh³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴. Ba² hi³ há⁴hé³ ga³eeh³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴, há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² gɨh³ hi³ ga³eeh³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴, chiaah¹ mɨ³na³lɨ́y⁴ ba² cua̱a̱y¹ná² chiáh² Dios. \v 4 ¿He² ja̱³ na³lɨ́⁴u³ niu³ hi³ hi²ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³ hi³ jmee⁴ ta² chiáh² dxeeyh⁴? Cua̱a̱y¹ná² chiáh² fii² ba² hí⁴féh³ xɨ² jmee⁴ dxú⁴ ha²xɨ² haá². Joó⁴ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxú⁴ liáh³bií⁴ chiaah¹ hí⁴tiaá⁴ ba² Ñúh³a² nɨ³ hí⁴bí⁴jmeéy³ duh³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxú⁴ ta² chiáh² ja̱³. \p \v 5 Ba² xe̱y³ diáh⁴ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ xa³ mɨ² ná⁴ŋɨy¹ jmɨɨ́¹ baá⁴ ba² xe̱y³ diáh⁴ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ ca̱a̱³ ree³ ba² diáh⁴ jmɨɨ́¹. Joó⁴ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² ga³jmee⁴ hí⁴ji̱i̱³²a² hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ ga³ji̱i̱³²a², há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²tia² hi²hi²a² ñuú³. \v 6 Ja̱y³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ xa³ jmɨɨ́¹ hi³ ná⁴ŋɨy¹, ja̱³ba² hi³ ga³jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios ja̱³. Ba² liáh³ja̱³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ ca̱a̱³ ree³ ba² diáh⁴ jmɨɨ́¹, ba² ja̱³ba² hi³ ga³jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios ja̱³. Baáy⁴ hi³ ga³eeh³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴, ba² hi³ ga³jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios ja̱³ chiaah¹ ga³féh³ hi³ jmɨ²heéy¹ Dios mɨ² ga³eeh³². Baáy⁴ hi³ há⁴hé³ ga³eeh³² hi³la³ hi³nɨ³, ba² ja̱³ba² hi³ ga³jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios ja̱³, chiaah¹ ba² ga³féh³ hi³ jmɨ²heéy¹ Dios. \p \v 7 Gu³xɨ³ hí̱³ jnia² há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ voo³²a² nɨ³ na³ji̱í̱h⁴a², baá⁴ ba² há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ voo³²a² nɨ³ hi³ hí⁴jú̱³a². \v 8 Chiaah¹ xɨ³ na³ji̱í̱h⁴a², mɨ²ja̱³ na³ji̱í̱h⁴a² chiáh² Ñúh³a² nɨ³ ba². Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ hí⁴jú̱³a², hí⁴jú̱³a² chiáh² Ñúh³a² nɨ³ ba². Hi³ja̱³ liáh³ ba² xɨ³ na³ji̱í̱h⁴a² hu̱² gɨh³ na³ju̱²a², ná⁴lɨ¹ chiáh² na³lɨ́⁴a² chié̱y² Ñúh³a² nɨ³ ba². \v 9 Chiaah¹ hi³ja̱³ nɨ³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ duh³ hí⁴lí³ Fii² diáh⁴ hi³ na³jú̱y¹, liáh³ ba² diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴. \p \v 10 Hi³ja̱³ ¿he²chiaah¹ ja̱³ hi³ ga³ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² du³ñuúh²u³? ¿He²chiaah¹ hi³ ga³liu⁴²u³ mɨ³hee³² du³ñuúh²u³? Chiaah¹ liáh⁴jɨ³²a² ba² nɨ³ hí⁴dxá⁴héy³ hí⁴dxá⁴dxii²a² rúh⁴ñi² Cristo, duh³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiaa⁴²a². \v 11 Liáh³ja̱³ na³xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios xi² dsa³féh³ liáh³la³: \q1 Na³lɨ́⁴á⁴ Dios hi³ja̱³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² hi³ ga³fayh⁴ la³: “Liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³ hí⁴dah²xɨ́h² ji̱² rúh⁴ñiy⁴, \q1 liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ hí⁴dah²féh³ hi³ na³lɨ́⁴á⁴ Dios.” \m \v 12 Hi³ja̱³ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² hi²jɨ̱ɨ̱h⁴²a² cua̱a̱y¹ná² chiaa⁴²a² voo³²a² rúh⁴ñi² Dios. \s1 Xɨɨ́³a² ba² niaáh² duh³ há⁴hé³ hi²yaa⁴²a² oóh²a² \p \v 13 Hi³ja̱³ yáh¹, há⁴ máh⁴ hi²chia̱a̱⁴²a² cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱á̱¹oóh²a². Ca̱á̱h³ tiaah² ba² hi²tia² hi²hi²a² hi³ há⁴hé³ hi²bi³dxɨɨ¹a² diáh⁴ ja̱á̱¹oóh²a² duh³ há⁴hé³ hi²bi³taa⁴²a² diáh⁴. \v 14 Ca³dsa³taá³á⁴ ba² chiáh² Ñúh³a² Jesús, hi³ja̱³ maay⁴ ba² hi³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² hi³ na³héy¹ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹. Joó⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ mɨ³hee³² hi³la³ hi³nɨ³, mɨ²ja̱³ he̱é̱yh³ ba² mɨ³hee³² chiáh² ñaá². \v 15 Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ hi²jmeey³ hi³ hí⁴tá⁴ hí⁴hɨ́⁴ ñuú³ ja̱y³ oóh²u³ vih²chiaah¹ hi³ ga³cuh³ ga³cáyh³ hi³la³ hi³nɨ³, mɨ²ja̱³ lii⁴ hi³ há⁴hé³ máh⁴ naá⁴u³ hi³ jmeey³ liáh³ja̱³. Há⁴ hi³yaa⁴²u³ oóh²u³ ca³liuh² chiáh² hi³ hi²cuh³ hi²cáyh³ hi³la³ hi³nɨ³, chiaah¹ gá⁴jú̱y⁴ ba² Cristo nɨ³ dxa². \v 16 Há⁴ hi³cuoy³ dxa² cáh³ti³² hi³ hí⁴dah²liú⁴ mɨ³hee³² chiú̱h²u³ vih²chiaah¹ ca̱a̱³ hi³ ga³ji̱i̱³²u³ dxú⁴. \v 17 Chiaah¹ hi³ na³hii⁴²a² chiáh² Dios nɨ³, há⁴hé³ liu⁴²a² chiáh² hi³ hi²chia⁴²a² hi²hi̱h²a². Liu⁴²a² chiáh² hi³ hi²yaa²a² xiaa³dsaa³² ba², baáy⁴ hi³ hi²yaa²a² naá³a² chia̱a̱h²a² ja̱á̱¹oóh²a² baáy⁴ hi²yaa²a² jé⁴ tuh³dsɨ³²a² liáh³xɨ³ ca³bi³jmeéy³ jnia² Espíritu Santo ba² nɨ³. \v 18 Chiaah¹ ja̱y³ xɨh³chie̱y³² Cristo hi³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³, hi²xiáh³ dxú⁴ ga³lɨ́³ dsɨ́² Dios baá⁴ ba² ga³ji̱í̱h⁴ dxú⁴ diáh⁴ dsa³. \p \v 19 Hi³ja̱³ na³fáyh⁴ hi²jmee²a² niaa³²a² hi³ he̱é̱yh³ ba² dsa³tia̱a̱² chiaa⁴²a² hi²yaa²a² na³cɨ² ba², baáy⁴ hi²jmee²a² niaa³²a² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² hi³ bií⁴ nɨ³ ba². \v 20 Dɨ́h¹ joó⁴ há⁴ hi³yaa⁴²u³ ta² chiáh² Dios nɨ³ vih²chiaah¹ hi³ ga³cuh³ ga³cáyh³. He̱é̱yh³ ba² há⁴hé³ xa³ ná⁴lɨ¹ comida, dxú⁴ ba² liáh⁴jɨ³. Joó⁴ mɨ³hee³² liu³u²xɨ³ hi²bi³taa⁴²a² oóh²a² vih²chiaah¹ chiáh² hi³ hi²chiuh² hi²chia⁴²a². \v 21 Na³fáyh⁴ há⁴hé³ hi²chiuh²a² ŋú², há⁴hé³ hi²hi̱h²a² vino hu̱² hi²jmee²a² gɨh¹ dxaáh² he² liáh³nɨ³ hi³ lii³²a² xa³ foóh¹ hí⁴jmeé⁴ hí⁴tá⁴ hí⁴hɨ́⁴ ñuú³ ja̱y³ du³ñuúh²a². \v 22 Xɨ³ nɨ³ ga³ji̱i̱³²u³ hi³ há⁴hé³ mɨ³hee³² hi³ ga³jmeey³, ná⁴lɨ¹ ba² dxú⁴ chiú̱h²u³ rúh⁴ñi² Dios. Chiaah¹ hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³ hi³ ca³dah²jmee⁴. \v 23 Joó⁴ hi³ ga³ta³ ga³hɨ³ ñuú³ mɨ² ma³jooy³ ma³eéh² he² liáh³nɨ³, hi³hí̱³ ga³cuoó⁴ ñaá² dsaa² chiaah¹ há⁴hé³ jmɨ́yh³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴eéh² hi³ ma³eéh² ja̱³. Baáy⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ hi²jmee²a² liu³u²xɨ³ há⁴hé³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ga³ji̱i̱³²a² hi³ hí⁴jooy³ hi²jmee²a², dsaa² ba² ja̱³ chiaa⁴²a². \c 15 \s1 Ga³jmee⁴ hi²dsa³tia̱a̱²a² chiáh² diáh⁴ hi³ vá¹jlɨ́yh¹ \p \v 1 Hi³ja̱³ jnia² hi³ xa³ gɨh¹ hi³ bii³²a² ga³jmee⁴ hi²jmee²a² xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a² chia̱a̱h²a² diáh⁴ hi³ rúh⁴ vá¹jlɨ́yh¹, diáh⁴ hi³ rúh⁴ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³ chiáh² hi³la³ hi³nɨ³. Há⁴hé³ dxú⁴ hi³ hi²jmee²a² jmáyh² hi³ ga³lɨ́³ dsɨ³²a² voo³²a². \v 2 Liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² ga³jmee⁴ hi²jmee²a² hi³ hí⁴lí³ dxú⁴ dsɨ́² diáh⁴ oóh²a² ba² duh³ja̱³ hí⁴sa³ gɨh¹ hi³ bii³² diáh⁴. \v 3 Chiaah¹ ñé⁴ Cristo há⁴hé³ gá⁴jmeé³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² ñaá². Xiáh³ hi³ gá⁴cɨ̱ɨ̱́yh² ba² liáh³xɨ³ na³xɨɨ² fah² Dios hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Ba² ji̱í̱⁴ jniá³ gá⁴ya̱á̱h²á⁴ liáh³ca̱á̱h³ cá⁴dah²liú³ mɨ³hee³² chiú̱h²u³.” \v 4 Jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴xɨɨ² ñi² xi³ chiáh² Dios mɨ² dsa³jéy⁴, cá⁴lɨ́⁴xɨɨ² duh³ hí⁴lí̱³a² dxú⁴ baáy⁴ duh³ hí⁴ji̱i̱³²a² hi³ he̱é̱yh³ ba² hí⁴tɨ̱́⁴a² hi³ bí⁴je̱²a². Chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² fáh⁴liu⁴ nɨ³ ga³sa³ hi³ bii³²a² duh³ hi²jmee²a² xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a². \v 5 Baáy⁴ hí̱³ba² ñaá² Dios hi³ ga³jmee⁴ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a² baáy⁴ ga³cuoó⁴ jnia² hi³ bií⁴ nɨ³, chiáh² hi³nɨy³² ba² nɨ³ ga³ŋɨɨy⁴ hi³ cua²dsa³tia̱a̱² chia̱á̱²ah³ hi³ hi²ta³ hi²hɨ³ah³ ca̱a̱³ ree³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ Jesucristo nɨ³, \v 6 duh³ja̱³ jmɨ́yh³ na³cu̱h⁴ah³ liáh⁴jɨ³ah³ liáh³nɨ³ hí⁴jooy³ hi²fáh³ah³ ca̱a̱³ hi³ hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ Dios, hí̱³ba² Jmii³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \s1 Hí⁴dah²nuú⁴ juúh⁴ dxú⁴ diáh⁴ dsa³ xiaáh³ \p \v 7 Hi³ja̱³ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ hi³jmeeh³²ah³ dxú⁴ diáh⁴ oóh²ah³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴jmeé³ chiaa⁴²a² Cristo nɨ³ duh³ hí⁴lii⁴ hi³ hi²xiáh³ gaáy³ Dios. \v 8 Liáh³la³ nɨ³ naáy⁴ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³. Güéy⁴ Cristo nɨ³ duh³ dsá⁴tia̱a̱² chiaa⁴²ah¹ jniaah¹ israelitas baáy⁴ duh³ hí⁴lii⁴ hi³ xiaa³dsaa³² ba² ga³jmee⁴ Dios nɨ³. Chiaah¹ gá⁴jmeé³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ ñú⁴uuh²ah¹ ja̱³ hí⁴jmeé⁴. \v 9 Baá⁴ ba² güéy⁴ Cristo duh³ hí⁴dah²jméy² gaáy³ Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³ chiaah¹ hi³ gá⁴cá̱⁴ mih³ gá⁴ñí² diáh⁴. Liáh³ja̱³ ga³he⁴ ñi² xi³ chiáh² Dios hi³ dsa³féh³ liáh³la³: \q1 Hi³ja̱³ hi²hoó⁴á⁴ niu³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. \q1 Hi²hoy⁴² su̱¹á² chiú̱h²u³ hi³ hi²jmeéh⁴á⁴ niu³ hu̱u̱¹rá². \m \v 10 Ba² dsa³féh³ liáh³la³ ñi² xi³ chiáh² Dios: \q1 Bi³jee⁴²ah³ há²ah³ niaá⁴ah³ há⁴hé³ na³lɨ́⁴ah³ israelitas chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios nɨ³. \m \v 11 Ba² xa³ xiaáh³ xi² dsa³féh³ liáh³la³: \q1 Jmeé¹ah³ dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh² Dios niaá⁴ah³ há⁴hé³ na³lɨ́⁴ah³ israelitas nɨ³. \q1 Féh¹ah³ hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ Dios, liáh⁴jɨ³ah³ niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. \m \v 12 Ba² liáh³la³ gá⁴xɨɨ́³ Isaías: \q1 Hí⁴sa̱y³ ja̱y³ dxaa⁴² Isaí. \q1 Hí⁴lí³ ná⁴ŋɨy¹ cáh³ti³² duh³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. \q1 Baáy⁴ dsá⁴taáy³ diáh⁴ hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² dsá⁴tia̱a̱² chiáh² diáh⁴. \p \v 13 Hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ chiáh² Dios hi³ gua²jmeé³ jé⁴ há²ah³ cáh³ti³², hí̱³ba² Dios hi³ ca³dsa³tia̱a̱² chiaa⁴²a² nɨ³. Baáy⁴ gua²jmeé³ hi²ñí³ah³ dxú⁴ chiaah¹ hi³ ca³dsa³taá³ah³ chiáh². Liáh³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ chiáh² Dios duh³ hí⁴ji̱í̱²ah³ hi³ he̱é̱yh³ ba² hí⁴dsá⁴tia̱a̱² chia̱á̱²ah³ Dios nɨ³. Liáh³ja̱³ hí⁴jmeé⁴ chia̱á̱²ah³ Espíritu Santo chiaah¹ hi²xiáh³ hee⁴ fáh⁴lí³. \p \v 14 Niaá⁴ah³ du³ñuúh²á⁴, maay⁴ dxú⁴ hi³ hi²xiáh³ dxú⁴ há²ah³, hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaa⁴ah³, baáy⁴ mɨ³lí̱³ah³ hi²taah⁴ah³ fi¹ chiáh² oóh²ah³. \v 15 Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, jí̱⁴ñí³ cáh³ti³² ba² ma³liu⁴²á² niaá⁴ah³ la³nɨ³ jee⁴² xi³ la³, duh³ hí⁴liíh⁴ há²ah³. Baáy⁴ hi³ fáh⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ jniá³ hi³ja̱³ gá⁴tiéyh² guaay⁴ ta² la³, \v 16 duh³ hi²jmeey⁴² ta² chiáh² Jesucristo jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. Ga³hoó⁴á⁴ diáh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios duh³ hí⁴jooy³ hí⁴lí³ diáh⁴ chié̱y² ñaá², na³lɨ́y⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ foo³ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² Dios chiaah¹ Espíritu Santo chié̱y² nɨ³ cá⁴bí⁴xɨ³ cá⁴bí⁴ŋɨɨ́y³ diáh⁴. \p \v 17 Na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² Cristo Jesús hi³ja̱³ hi²xiáh³ naáy⁴ ñeéy⁴ liáh³xɨ³ dsa³hɨɨ́² ta² chiáh² Dios hi³ ga³jmeey⁴ la³. \v 18 Joó⁴ ti̱¹ liáh³xɨ³ gá⁴jmeé³ Cristo dxɨ́⁴liaa³²á⁴ jniá³ ba² hí⁴tiá³ dsɨy⁴ hi²liuy⁴² chiaah¹ hi³ja̱³ ca³dah²nuu³ dsaá² chiáh² Dios diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas. Gá⁴liu⁴²á² diáh⁴ baáy⁴ xa³ hi³ gá⁴jmeéy⁴ \v 19 hi³ dɨ́h¹ ca̱a̱³ fáh⁴lí³ baáy⁴ chie̱é̱yh¹ fáh⁴lí³ chiáh² Espíritu chié̱y² Dios. Hi³ja̱³ liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ hí¹ xi² ma³ñii⁴²á² nɨ³, ma³hoó⁴á⁴ diáh⁴ juúh⁴ dxú⁴ chiáh² Cristo cá⁴lɨ́⁴liaá² lɨ́⁴ Jerusalén nɨ³, gá⁴dxaá² lɨ́⁴ vó⁴ Ilírico. \v 20 Baáy⁴ ma³ta̱á̱h²á⁴ ñeéy⁴ hi³ hi²hoy⁴² liáh⁴jɨ³ hí¹ xi² há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³dah²nuú³ juúh⁴ dxú⁴ chiáh² Cristo, duh³ há⁴hé³ hi²jmeey⁴² ta² xi² ma³laá⁴ mɨ³jmee⁴ ta² dxeeyh⁴, \v 21 ja̱³ba² liáh³xɨ³ na³xɨɨ² fah² Dios hi³ dsa³féh³ liáh³la³: \q1 Hí⁴dsaá⁴ dsɨ́² diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³tɨ̱́y³ diáh⁴ juúh⁴ ca³jaa¹ chiáh², \q1 baáy⁴ hí⁴dsaay⁴ diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³dah²nuú³ ca³jaa¹ chiáh². \s1 Ta³hɨ³ Pablo ja̱³ dsaa³² Roma \p \v 22 Hi³ja̱³ ja̱³ ma² jáh³ tiaah² gá⁴lɨ́⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³. \v 23 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ma³yey³ ma³jooy³ ta² chieéy⁴ la³ baáy⁴ mɨ³voó³ ná⁴lɨ¹ dsɨy⁴ hi³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³, \v 24 hi³ja̱³ naáy⁴ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ mɨ² mɨ³hí⁴ŋɨ́³á⁴ ñii⁴ vó⁴ España. Joó⁴ mɨ² ma³bi³jee⁴²á² dsɨy⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³, mɨ²ja̱³ ba² naáy⁴ hi³ gua³tia̱á̱¹ah³ chieéy⁴ duh³ hí⁴jooy³ ñii⁴ España. \v 25 Joó⁴ dsa³jéy⁴ rúh⁴ ñii⁴ Jerusalén ya³ca̱y⁴² ca³liuh² cuu² chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ dɨ³nieeyh⁴² nɨɨ́⁴. \v 26 Chiaah¹ diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ dɨ³nieeyh⁴² estado Macedonia baáy⁴ estado Acaya gá⁴lɨ́⁴ dsɨ́² diáh⁴ hi³ hí⁴dah²cú̱yh² ca³liuh² cuu² duh³ hí⁴dah²xɨ́y⁴ chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ tieey³ hi³ nieeyh⁴² Jerusalén. \v 27 Ma³dah²jmeé³ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dxú⁴ dsɨ́² mii⁴ diáh⁴ ba². Baáy⁴ liáh³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ ba² nɨ³, chiaah¹ hi³ ba² ma³dsaá⁴ dsɨ́² diáh⁴ ca³jaa¹ chiáh² Cristo vih²chiaah¹ diáh⁴ israelitas hi³ nieeyh⁴² Jerusalén nɨ³. Hi³ja̱³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas ga³jmee⁴ dsá⁴tia̱a̱² chiáh² diáh⁴ israelitas hí⁴dah²cuó⁴ hi³ ŋɨɨh⁴niaáh² chiáh² diáh⁴. \v 28 Mɨ² ma³jooy³ ma³ya³jɨ̱ɨ̱h⁴²á⁴ diáh⁴ cuu² hi³ cá⁴dah²cú̱yh² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³, mɨ²ja̱³ hi²bi³hɨɨ́⁴á⁴ ñii⁴ España baáy⁴ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ mɨ² mɨ³hi⁴²á² fi¹. \v 29 Maay⁴ ba² hi³ hi²xiáh³ dxú⁴ hí⁴lí³ chia̱á̱²ah³ mɨ² mɨ³hí⁴dxaá²á⁴ nɨ³ chiaah¹ chie̱y⁴² juúh⁴ dxú⁴ chiáh² Cristo nɨ³ duh³ hi²cuoó⁴á⁴ niaá⁴ah³. \p \v 30 Vih²chiaah¹ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³ baáy⁴ hi³ fáh⁴ hi³ ca³bi³jmeéy³ jnia² Espíritu Santo hi³ hi²jmee²a² niaa³²a² oóh²a², hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ chia̱á̱²ah³ niaá⁴ah³ du³ñuúh²á⁴ hi³ hu̱² gua³tia̱á̱¹ah³ hi²liu⁴²ah³ Dios ca³jaa¹ chieéy⁴ \v 31 duh³ hí⁴lieéy² jniá³ chiáh² diáh⁴ hi³ ba³ túh²dsɨ́² hi³ nieeyh⁴² Judea nɨ³. Baáy⁴ hi³ŋɨɨ́¹ah³ chiáh² Dios hi³ hu̱² hí⁴ji̱í̱h⁴ dxú⁴ diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ nieeyh⁴² Jerusalén nɨ³ mɨ² ma³jɨ̱ɨ̱h⁴²á⁴ diáh⁴ cuu² hi³ xe̱yh⁴² la³. \v 32 Hi³ja̱³ xɨ³ hí⁴cuó⁴ je² Dios nɨ³ ñii⁴, mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ jé⁴ dsɨy⁴ hí⁴dxaá²á⁴ xi² niaah⁴²ah³ nɨ³, duh³ hi²tee¹á² dsɨy⁴ chia̱á̱h¹ah³ niaá⁴ah³. \v 33 Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Dios liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴, hí̱³ba² Dios hi³ ga³jmee⁴ hi³ niaah⁴²a² naá³a² nɨ³. Amén. \c 16 \s1 Gá⁴dxeéy² juúh⁴ Pablo ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ \p \v 1 Naáy⁴ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ hi³ hi²xiáh³ dxú⁴ ga³jmee⁴ mɨ́⁴oóh²a² Febe hi³ ná⁴tayh¹ guaa³ ca³dsa³tia̱a̱² chiáh² diáh⁴ hi³ na³ta̱a̱y⁴ ñi² chiáh² guah³ hi³ niaá² fɨɨ³ Cencrea. \v 2 Hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ chia̱á̱²ah³ hi³ hi²tee¹ah³ dxú⁴ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ chiaah¹ hi³ ca³dsa³taá³a² chiáh² Ñúh³a² nɨ³. Hi³gua³tia̱á̱¹ah³ chiáh² jɨɨ⁴ hi³ ŋɨɨh⁴niaah³² chiáh², chiaah¹ hi²xiáh³ ma³tia̱a̱² chiáh² diáh⁴ dsa³ mɨ́³ nɨ³, ba² ji̱í̱⁴ jniá³ ma³tia̱a̱² chieéy⁴. \p \v 3 Hi³fooh³²ah³ Priscila chie̱é̱yh¹ Aquila hi³ liíyh⁴ ba² dsɨy⁴ diáh⁴ chiaah¹ na³cu̱h⁴²ah¹ nɨ³ ga³jmee⁴²ah¹ ta² chiáh² Cristo Jesús. \v 4 Gu³xɨ³ ba² chie̱y³ foóh¹ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ joó⁴ gá⁴tia̱a̱² diáh⁴ chieéy⁴. Hi³ja̱³ ca³jaa¹ chieéy⁴ jniá³ hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ diáh⁴, ba² liáh³ja̱³ ga³ji̱í̱h⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³, liáh³ ca̱a̱³ guah³ chiáh² diáh⁴. \v 5 Hi³fooh³²ah³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ hi³ ga³ŋɨɨyh⁴ xɨ¹ñúh⁴ chiáh² Priscila nɨ³ baáy⁴ Aquila hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴. Hi³fooh³²ah³ Epeneto hi³ liíyh⁴ ba² dsɨy⁴, chiaah¹ jmɨ́yh³ amigo chia̱á̱²á⁴ nɨ³ baáy⁴ hi³dxá³ ja̱y³ hi³ gá⁴taáy³ chiáh² Cristo nɨ³ estado Acaya. \v 6 Hi³fooh³²ah³ María hi³ liíyh⁴ ba² dsɨy⁴ chiaah¹ hi³ bií⁴ ma³jmeé³ ta² jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³. \v 7 Hi³fooh³²ah³ Andrónico baáy⁴ Junias hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴ chiaah¹ na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² ya²taah²ah¹ ñuúh⁴ñí¹. Na³lɨ́y⁴ diáh⁴ israelitas liáh³xɨ³ jniá³ baáy⁴ hi²xiáh³ dɨ³niaá² diáh⁴ apóstoles nɨ³ dɨ³nieéy² diáh⁴, diáh⁴ hi³nɨy³² ja̱³ gá⁴taáy³ diáh⁴ chiáh² Cristo dsa³jéy⁴ gɨh¹ liáh³xɨ³ jniá³. \p \v 8 Hi³fooh³²ah³ Amplias hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ chiaah¹ amigo chia̱á̱²á⁴ nɨ³ hi³ fáh⁴ hi³ Ñúh³a² nɨ³. \v 9 Hi³fooh³²ah³ Urbano hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ chiaah¹ na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² ga³jmee⁴²ah¹ ta² chiáh² Cristo Jesús. Ba² hi³fooh³²ah³liáh³ja̱³ Estaquis amigo chia̱á̱²á⁴ hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴. \v 10 Hi³fooh³²ah³ Apeles hi³ liíyh⁴ ba² dsɨy⁴ chiaah¹ hi²xiáh³ dxú⁴ lii⁴ hi³ ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ chiáh² Cristo hi³nɨy³². Ba² hi³fooh³²ah³ diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² chiáh² Aristóbulo hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴. \v 11 Ba² hi³fooh³²ah³ Herodión hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ chiaah¹ ba² israelita liáh³xɨ³ jniá³ nɨ³, baá⁴ ba² liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ hi³ nieeyh⁴² chiáh² Narciso. \v 12 Hi³fooh³²ah³ Trifena baáy⁴ Trifosa hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴ chiaah¹ hi²xiáh³ ca³dah²cuo⁴ dsɨ́² ca³dah²jmee⁴ ta² chiáh² Ñúh³a² diáh⁴ hi³nɨy³² baáy⁴ liíyh⁴ dsɨy⁴ amiga chia̱á̱²á⁴ Pérsida chiaah¹ hi²xiáh³ veyh³ ma³jmeé³ ta² chiáh² Ñúh³a² nɨ³. \v 13 Hi³fooh³²ah³ Rufo hi³ gá⁴dxɨy³ Ñúh³a² nɨ³ hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ baá⁴ ba² hi³fooh³²ah³ xaá¹ hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴. Xɨ³ ba² liáh³xɨ³ niáh³ chia̱á̱²á⁴ ba² ga³jmeéh⁴ jniá³ du³raay³ nɨ³. \v 14 Ba² hi³fooh³²ah³ Asíncrito, Flegonte, Hermas, Petrobas, Hermes hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴ baá⁴ ba² liáh³ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ dɨ³nieeyh⁴² chie̱é̱yh¹ diáh⁴. \v 15 Baáy⁴ hi³fooh³²ah³ Filólogo, Julia, Nereo, chie̱é̱yh¹ mɨ́⁴oóyh² hi³ liíyh⁴ dsɨy⁴ diáh⁴, baá⁴ ba² liáh³ja̱³ Olimpas chie̱é̱yh¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Cristo hi³ dɨ³nieeyh⁴² chie̱é̱yh¹ diáh⁴. \p \v 16 Hi³sá̱h³ah³ guaa³ oóh²ah³ baáy⁴ hi³cuh³ah³ ñi² oóh²ah³ joó⁴ há⁴ja̱³ dxaáh² cua̱a̱y¹ná². Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Cristo hi³ xe̱y³ liáh³ca̱a̱³ guah³ la³ liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³. \p \v 17 Ga³ŋɨɨy⁴ ca̱a̱³ jmɨ²heé¹ gaáy³ chia̱á̱²ah³ du³ñuúh²á⁴, xɨɨ́³ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ ca³dah²dxeey³² dsa³, xɨɨ́³ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ ca³dah²yeey³² diáh⁴ hi³ hiíy⁴ ñi² chiáh² hi³ ma³lí̱³ah³ nɨ³. Há⁴ hi³jmee³ah³ ca̱a̱³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³nɨy³². \v 18 Chiaah¹ há⁴hé³ ca³dah²jmee⁴ he̱é̱yh³ chiáh² Ñúh³a² Jesucristo diáh⁴ hi³nɨy³². Ca³dah²jmee⁴ hi³ ga³lɨ́³ dsɨ́² diáh⁴ mii⁴ ba². Liih² ca³dah²liu⁴ lii³²a² baáy⁴ hi²xiáh³ dxú⁴ lii³²a² fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ja̱³ ga³tiaá⁴ diáh⁴ ca³dah²juuy³² diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ na³fáyh⁴ dɨ³dsaay⁴. \v 19 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ dɨ³ñi³² hi³ ga³nuu³ ga³maá³ah³ ba² dsaá², hi³ja̱³ hi²xiáh³ jé⁴ dsɨy⁴ chia̱á̱²ah³. Naáy⁴ hi³ hi²jmee³ah³ bí⁴sɨɨ́¹ah³ chiáh² hi³ dxú⁴, joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³, hi³jmee³ah³ jlah³ah³ ba². \v 20 Ñaá² Dios hi³ ga³jmee⁴ hi³ niaah⁴²a² naá³a² nɨ³ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴yeéy² cáh³ti³² Hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³, mɨ³hí⁴dxéy² vó⁴ cáh³ti³² rúh⁴ tɨɨ¹ah³. Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Ñúh³a² Jesucristo. \p \v 21 Ba² liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ Timoteo hi³ ga³jmeey⁴ ta² chia̱a̱h⁴²á². Baá⁴ ba² liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ Lucio, Jasón, Sosípater hí̱³ba² diáh⁴ dsa³ oóh²á⁴ nɨ³. \p \v 22 Jniá³ Tercio la³ ma³xɨɨ́y⁴ xi³ dxa² Pablo la³, ba² liíyh⁴ dsɨy⁴ niaá⁴ah³ chiaah¹ hi³ ree³ ca³dsa³taá³a² chiáh² Ñúh³a² nɨ³. \p \v 23 Ba² liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ Gayo la³. Je¹á² xɨ¹ñúh⁴ chiáh² baáy⁴ ja̱³ba² la³ ga³ŋɨɨyh⁴ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³. Ba² liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ Erasto, hi³ na³lɨ́y⁴ tesorero chiáh² fɨɨ³, baá⁴ ba² liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ du³ñuúh²a² Cuarto. \p \v 24 Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Ñúh³a² Jesucristo liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴. Amén. \s1 Liáh³la³ gá⁴hɨɨ́³ gɨh¹ ñi² gá⁴liú³ Pablo ja̱³ \p \v 25 Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ gaáy³ Dios nɨ³, hi³nɨy³² ba² nɨ³ hí⁴cuoó⁴ niaá⁴ah³ hi³ bií⁴ dxɨ́⁴lieey³² fáh⁴liu⁴ dxú⁴ hi³ ga³hoy⁴ ca³jaa¹ chiáh² Jesucristo nɨ³. Chiaah¹ ma³bi³jniá³ Dios nɨ³ fáh⁴liu⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ³ñi³² diáh⁴ dsa³ mɨ² dsa³jéy⁴, hi³ na³ma² liáh³ gá⁴niaá⁴ jmɨɨyh⁴²güii³. \v 26 Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ ma³bi³jniá³ Dios nɨ³. Chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² liáh³xɨ³ cá⁴dah²xɨɨ́³ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² ja̱³, gá⁴jooy³ cá⁴lɨ́⁴cui̱i̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ juúh⁴ dxú⁴ ja̱³ duh³ dsá⁴taáy³ diáh⁴ baáy⁴ duh³ hí⁴dah²jmeé⁴ he̱é̱yh³ chiáh² Dios. Chiaah¹ liáh³ja̱³ gá⁴taáh⁴ ta² Dios hi³ jey¹ ca̱³ñiih³² nɨ³. \p \v 27 Ti̱¹ ja̱y³ ba² Dios baáy⁴ hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaay⁴, hi³ja̱³ ca̱³ñiih³² ba² ga³féh³a² hi³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ gaáy³ dxɨ́⁴lieey³² Jesucristo nɨ³. Amén.